Τεύχος 636

13.2.2020 free press

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

10

ΠΕΖΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

10

ΟΡΕΙΝΕΣ ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ ΜΕ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

«ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΞΙΑ ΄Ή ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΤΟ ΣΩΣΤΟ» Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος μιλάει στη LiFO

H ANNA ΛΟΝΤΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΑΘΗΝΑΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΑΒΑΖΕΙ

6.231.065

LiFO.gr

Unique Visitors

Ιανουάριος 2020, στοιχεία Google Analytics

ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ. ΑΛΛΑ ΜΕ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

η ντυπ έ ν η στ ση έκδο cus Bari : Fo Πηγή

2 lifo – 13.2.20

☛ «Γιατί έχει τόσο πολλή κίνηση στους δρόμους της Αθήνας;» ήταν ο τίτλος στο κείμενο του Γιάννη Πανταζόπουλου που δημοσιεύτηκε στο προηγούμενο τεύχος της LiFO. Με αφορμή αυτό το θέμα που απασχολεί όλους τους κατοίκους της Αθήνας, ο συγκοινωνιολόγος-πολεοδόμος και καθηγητής του ΕΜΠ, Θάνος Βλαστός, εξήγησε ότι ένας από τους λόγους της αύξησης της κίνησης είναι πως δεν αγοράζονται νέα λεωφορεία και δεν υπάρχει δυνατότητα αγοράς ανταλλακτικών για τα παλιά, ενώ παράλληλα δεν προσλαμβάνονται νέοι οδηγοί για την αντικατάσταση όσων συνταξιοδοτούνται. Πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, ο χρήστης Network ανέφερε τα εξής: «Η Αθήνα, πέρα από το ότι είναι η πλέον κακοσχεδιασμένη πόλη στον πολιτισμένο κόσμο, ίσως έχει τη χειρότερη οδηγική κουλτούρα. Η κατάληψη της ΛΕΑ, των λεωφορειολωρίδων, των ποδηλατόδρομων και των πεζοδρόμων είναι αδιανόητη σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, με εξαίρεση τον τρίτο κόσμο, και επισύρει βαριά πρόστιμα ή ακόμα και αφαίρεση διπλώματος. Εδώ επικρατεί ο κανόνας του κάφρου εναντίον του συνόλου και η πολιτεία είναι ανίκανη να προστατεύσει τα αυτονόητα. Πραγματικά, ως καθημερινός χρήστης της λεωφόρου Κηφισού, έχω βρεθεί άπειρες φορές μάρτυρας σκηνικών με ασθενοφόρα που αδυνατούν να κινηθούν επειδή χιλιάδες κάφροι καταλαμβάνουν τη ΛΕΑ και στη συνέχεια σφηνώνονται στα στενά σημεία, με αποτέλεσμα να κολλάμε όλοι. Αναρωτιέμαι πόσοι άνθρωποι έχουν πεθάνει λόγω αυτής της κατάστασης!». Παρόμοια ήταν και η άποψη του Takis: «Δυστυχώς, η άναρχη δόμηση της πόλης επιτείνει το πρόβλημα σε πολλές περιοχές του Λεκανοπεδίου, όχι μόνο στο κέντρο. Με εξαίρεση το μετρό, τα υπόλοιπα ΜΜΜ είναι παντελώς αναξιόπιστα, κάνουν διπλάσιο χρόνο να σε πάνε στον προορισμό σου και με πολλή ταλαιπωρία. Επιπλέον, οι πεζοδρομήσεις και τα άλλα μέσα σταθερής τροχιάς, όπως το τραμ, επιδεινώνουν και δεν λύνουν το πρόβλημα. Πώς να μη δημιουργηθεί περαιτέρω κίνηση, όταν το τραμ καταλαμβάνει τουλάχιστον μία λωρίδα στους στενούς δρόμους της πόλης ή όταν περιοχές ολόκληρες πεζοδρομούνται, με αποτέλεσμα να μπλοκάρουν οι γύρω δρόμοι; Η μόνη λύση είναι δέκα γραμμές μετρό, αλλά αυτό θα χρειαστεί έναν αιώνα να γίνει».

α π ό τ η lif o t ea m

Οι αντιδράσεις που δημιούργησαν τα άρθρα και τα posts μας την περασμένη εβδομάδα.

POSTS ΓΡAΜΜΑΤΑ E-MAILS

feedback635

Η ΚΊΝΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΔΡΌΜΟΥΣ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ, Η ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΌΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΑΪΌ ΚΑΙ Η ΆΜΠΑΛΗ ΚΟΙΝΩΝΊΑ

*Στείλτε μας Feedback: feedback@lifo.gr

☛ Στους μύθους, τα ψεύδη, την παραπληροφόρηση και γενικότερα τις θεωρίες συνωμοσίας που συνοδεύουν τον κοροναϊό αναφέρθηκε ο Κώστας Αναγνωστόπουλος. Παίρνοντας αφορμή από αυτό το θέμα που απασχολεί έντονα την επικαιρότητα τις τελευταίες εβδομάδες, ο αρθρογράφος σχολίασε σχετικά ότι όλα αυτά μαζί διαδίδονται ταχύτερα από τον ίδιο τον ιό. Από τα σχόλια των αναγνωστών ξεχώρισε αυτό του χρήστη Harlan, o οποίος σημείωσε: «Το θεμελιώδες πρόβλημα είναι ότι, με πρόφαση την ελεύθερη αγορά και το δήθεν κακό κράτος, έχουμε αναθέσει την επιστημονική έρευνα κατά 99% σε ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες εξ ορισμού ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος. Ακόμα και τα δημόσια πανεπιστήμια κάνουν έρευνα, αναζητώντας τη “σύνδεση με την αγορά”. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτά που ερευνώνται. Είναι και αυτά που ερευνώνται αλλά δεν δημοσιεύονται (π.χ. η κλιματική αλλαγή είναι γνωστή από το 1956). Βέβαια, μόνο αν γίνει κάποια στραβή και πεθάνουν άνθρωποι θα κινηθεί κάτι, αλλά ακόμα και τότε θα προσπαθήσουν να το κουκουλώσουν. Προς το παρόν, πάντως, οι εταιρείες συνεχίζουν να βγάζουν κέρδoς. Επομένως, είναι πάρα πολύ δύσκολο για έναν απλό άνθρωπο, όταν βλέπει εταιρείες-κολοσσούς να εκβιάζουν, να χειραγωγούν, να λένε ψέματα και να “εξαφανίζουν” ανθρώπους, να μην πιστέψει στους flat earthers ή στους αρνητές των εμβολίων». Σύμφωνος με την άποψη του Harlan ήταν και ο asmilon λέγοντας: «Τα ψέματα των επιστημόνων κατά κανόνα προβάλλονται και στηρίζονται σε χρηματοδοτούμενες έρευνες από τις εταιρείες που θίγονται – είναι δύσκολο έως αδύνατο να δεις κάτι τέτοιο σε οργανισμούς παγκόσμιας κλάσης. Όσον αφορά το πότε θα σταματήσουν οι άνθρωποι να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας, το παράδειγμα των flat earthers νομίζω ότι τα λέει όλα. Ενώ η πληροφορία είναι διαθέσιμη και ανοιχτή σε όλους εδώ και αιώνες, καθώς υπάρχουν άπειρα αποδεικτικά υλικά που πιστοποιούν ότι η Γη είναι σφαιρική, ορισμένοι προτιμούν να πιστεύουν ότι ανήκουν στην ελίτ που ξέρει την αλήθεια ότι η Γη είναι επίπεδη. Δεν βγάζεις άκρη!». ☛ Ύστερα από τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από το ενδεχόμενο βαριάς τιμωρίας στον ΠΑΟΚ και την Ξάνθη μετά την αποκάλυψη του «σκανδάλου» για συνιδιοκτησία, ο Βασίλης Βαμβακάς αποφάσισε να γράψει για το πώς, από τη δεκαετία του ’90 κι έπειτα, το ποδόσφαιρο έχει γίνει συνώνυμο της διαφθοράς, της εξαπάτησης και της διαπλοκής. Από τον διάλογο που άνοιξε στα σχόλια, αξίζει να σταθούμε σε ό,τι είπε ο Γράφων: «Όσο δεν αναφέρουμε τον ξενιστή αυτής της κουλτούρας-καταγγελίας του νόμου, τόσο δεν θα υπάρχει θεραπεία και θα λέμε στρογγυλεμένες λέξεις. Κάποιος την εισήγαγε και κάποιος παρείχε (και παρέχει ακόμη) ιδεολογική κάλυψη στην παρανομία. Απλώς τα τελευταία χρόνια το μπάχαλο έχει εξαπλωθεί. Και τώρα όλοι κάνουν ότι κόπτονται, επειδή “φύτρωσε απέναντι μαγαζί”. Δηλαδή κόπτονται για το “μαγαζί”, όχι για να μην υπάρχει παρανομία».

free press Eβδομαδιαίος οδηγός της Αθήνας. Κυκλοφορεί κάθε Πέμπτη.

13.2.20 – lifo

3

aπ ο τ ον σ ταθη τ σαγκ αρ ουσιανο

Editorial

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ commercial director Πηνελόπη Μουλά διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης

«Μουσουλμάνε, το χαλάκι σου και στο σπίτι σου!»... Εικονογράφηση: Alfred Kubin

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– ε μπο ρικο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου

ΠΏΣ ΜΥΡΊΖΟΥΝ ΤΑ «ΠΑΡΆΣΙΤΑ» ΣΤΟ ΜΕΤΡΌ; Η αντεπίθεση των λευκών, στρέιτ προνομιούχων απέναντι στη νέα ορατότητα των μειονοτήτων. Δεν έχει σημασία η αφορμή. Ούτε τα πρόσωπα. Ούτε καν η καταγωγή τους. Πάντα κάποιος βρίσκεται να πει τη φαιά παρόλα του. Πότε είναι ταλαντούχος, πότε ατάλαντος. Πότε πλούσιος, πότε φτωχός. Το ουσιώδες είναι ότι τη λέει. Κι αυτή η παρόλα λέει άκρες-μέσες: «Το παρακάνατε με τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Παραείστε ευαίσθητοι όταν σας κρίνουμε. Μην κάνετε σαν θηλυπρεπείς χιονονιφάδες. Έχουμε κι εμείς δικαιώματα – οι λευκοί, στρέιτ οικογενειάρχες. Ας τελειώσει πια αυτή η πνιγηρή πολιτική ορθότητα – δεν μπορούμε πια να εκφραστούμε». Συνήθως, αυτοί που σέρνουν τον χορό είναι οι πιο προνομιούχοι. Πράγμα που σκανδαλίζει, γιατί, όπως και να το κάνουμε, ένας λευκός, στρέιτ προλετάριος είναι και λίγο για λύπηση όταν τον βλέπεις να υπερασπίζεται το τρύπιο καλυβάκι του, ενώ από πίσω περνάνε τρένα. Ναι, είναι ικανός κι αυτός για ασύμμετρη βία και άμετρο εκφοβισμό – αλλά την ίδια στιγμή τον βλέπεις να τρώει τόσες ταπεινώσεις, τόση ματαίωση (στην κοινωνία, τη δουλειά, τις σχέσεις…), που τον συμπονάς μέσα στη 360o φτώχεια του. Είναι τυφλός και δεν το ξέρει. Φτωχόπαιδο που τον πήραν στο Σαλό.

πιο ενδιαφέρουσα από σένα, αφού, ως γνωστόν, η οριακότητα ακονίζει το μυαλό· ενώ τα προνόμια το κάνουν νωθρό και μνησίκακο. (Απορείς κι εσύ πώς, ενώ είσαι τόσο mainstream, πώς, ενώ ποντάρεις στις μεγάλες, αιώνιες αξίες και είσαι τόσο καθωσπρέπει, μέσα σου αναφύονται τόσες ανασφάλειες· τόσος θυμός· τόσος φόβος – απορείς τόσο, που θες να χτυπήσεις το τακουνάκι σου στο λερό βαγόνι, να σηκωθείς και να διώξεις σαν νέος Ιησούς από τον ναό του πατρός σου τους αράπηδες και τις αδερφάρες. Πώς τόσες λευκές νίκες αθροίστηκαν σε μια μαύρη ήττα; Απορείς.) Δεν είναι ο λίγος, ελάχιστος ζωτικός χώρος που οι προνομιούχοι άφησαν στις μειονότητες που τους ενοχλεί. Οι μειονότητες πάνε ακόμη τοίχο τοίχο στην Ελλάδα – μαζεύοντας τα ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι της κοινωνίας, περίπου ως αγαθοεργία. Εκείνο που τους πειράζει περισσότερο είναι ότι έχει πληγεί ο ναρκισσισμός τους. Η μονοκρατορία τους.

Αλλά οι άλλοι, που ξέρουν κάποια γράμματα, έχουν λεφτά και μια ζωή προνομίων – εκνευρίζουν πιο πολύ όταν εκφράζουν την κριτική τους περιφρόνηση στη νέα ορατότητα των μειονοτήτων. Διότι τα θέλουν όλα δικά τους.

Στη νέα, πολυπολιτισμική κοινωνία όπου τα νέα παιδιά απλώς τους αγνοούν, ορίζοντας μόνα τους τον εαυτό τους και τη ζωή τους – οι «προνομιούχοι» αυτοί στέκουν κάπως απομαγεμένοι μέσα στα ακριβά ρούχα τους, τη σαρκαστική ματσίλα τους, τις πέρλες τους, τη δυσανεξία τους στη μυρωδιά των Παρασίτων.

Εύκολα μπορεί να πέσει κάποιος στην παγίδα και να προσωποποιήσει την κριτική. Πάντα μπορείς να βρεις ελαττώματα στον άλλον – μερικοί προσφέρονται και ιδιαιτέρως. Αλλά το θέμα δεν είναι προσωπικό. Είναι ευρύτερο και σοβαρότερο. Είναι η αναμενόμενη αντεπίθεση των πάσης φύσεως προνομιούχων σε όσα κατέκτησαν οι μειονότητες τα τελευταία χρόνια. Που δεν είναι λίγα.

Έτσι, τα μεταξωτά άγχη τους κακοφορμίζουν, προϊόντος του καιρού, και καταλήγουν σε μια καθαρόαιμη ρητορική μίσους που, όπως και να εκφραστεί (κλαούρα, ταξικό πένθος, νευρική κρίση, απειλή, χρυσαυγίτικο μαχαίρωμα, κοινωνικός αποκλεισμός, μπούλινγκ κ.λπ.), ένα εννοεί: «Άντε στρίβε, αράπη, αδερφή, από το βαγόνι μου – μας τα ’πρηξες!».

Θέλει ρώτημα γιατί αντιδρούν; Ποιανού θα του ’παιρναν το παιχνίδι του και δεν θα αντιδρούσε;

Τα media που σέβονται τον εαυτό τους είναι ντροπή να φιλοξενούν τέτοιους κρωγμούς.

Για χρόνια, για αιώνες, οι λευκοί, στρέιτ και πλούσιοι παίζουν δίχως αντίπαλο στη δυτική κοινωνία. Όλα τα φώτα είναι στραμμένα πάνω τους, όλα τα συστήματα τους ευνοούν. Ορίζουν τη γλώσσα. Ορίζουν τους νόμους. Ορίζουν τη σεξουαλικότητα. Παίρνουν το μετρό και είναι όλο δικό τους. Μα, ξαφνικά, δίπλα τους κάθεται μια σίγουρη, πνευματώδης ντραγκ κουίν. Που δεν ετεροκαθορίζεται από σένα. Που δεν μασάει στη βία σου. Που διεκδικεί κι αυτή τη δική της, ίση θέση στο βαγόνι. Και που ενδέχεται να είναι πολύ

4 lifo – 13.2.20

digital advertising director Χριστίνα Γιαννοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς chief creative officer Λευτέρης Κεφαλάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου digital campaign manager Αγγελική Λάζου client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Νικόλας Σεβαστάκης, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή newsroom Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Αναστασία Γαλάνη, Διονύσης Νοταράκης, Μαρία Νικολαΐδου, Πάνος Σάκκας –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

www.facebook.com/stathis.tsagar

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

13.2.20 – lifo

5

iLoveAthens 6 lifo – 13.2.20

13.2.20 – lifo

7

20/2-29/3, Alibi Gallery, Σαρρή 12, Τρ.-Κυρ. 11:0017:00, είσοδος ελεύθερη. Εγκαίνια: 20/2, 20:00

Alibi Gallery

μαρίλια κολυμπίρη, tar pits

εικαστικά

Την κατοίκηση στον σύγχρονο αστικό ιστό και τις συνέπειες της ζωής σε ένα τέτοιο περιβάλλον επιχειρεί να χαρτογραφήσει στη νέα σειρά έργων της η Μαρίλια Κολυμπίρη. Ο «κάτοικος» εμφανίζεται παραμορφωμένος. Η παραμόρφωση προκύπτει από την ύπνωση μελών του ανθρώπινου σώματος και παράλληλα την κατάχρηση άλλων. Έτσι, τα ανθρωπόμορφα πλάσματα εμφανίζονται με διογκωμένα μάτια, συχνά μπροστά σε οθόνες, δάχτυλα, αυτιά και μύτες, ενώ τα κάτω άκρα τους έχουν πρακτικά ατροφήσει. Η πόλη ορθώνεται παντοδύναμη, ενώ παράλληλα παγιδεύεται σε μικρές φωτογραφίες που την ωραιοποιούν, πάντοτε με βάση τα κριτήρια του παραμορφωμένου παρατηρητή.

No 1 ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ διαβάζει LiFO

6.231.065 UNIQUE VISITORS

στην ψηφιακή έκδοση ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2020

No 1

στην έντυπη έκδοση

αναγνωσιμοτητα

LiFO

136,6

ATHENS VOICE

125,6

Πηγή: Focus Bari, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2019

ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΉ, ΑΛΛΆ ΜΕ ΠΟΙΌΤΗΤΑ

8 lifo – 13.2.20

1 3- 1 9 φε β ρ ουα ρ ιου 2 0 20 , τευχοσ 63 6

talk town Η Χάγη, οι υπέρ και οι κατά Όλα όσα ζήσαμε στην πολιτική την περασμένη εβδομάδα.

απ ό τh βασιλ ικη σιουτη

• Η Χάγη, οι υπέρ και οι κατά • Αλίμονο στους γέρους • Η επιστροφή της κατήχησης • Τζάμπα «μαθητεία», μισθοίχαρτζιλίκι και μετά σας φταίει το brain drain • Η κοκκινοσκουφίτσα και ο κακός λύκος των ΜΚΟ

Η συζήτηση για την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανάβει πάντα φωτιές στο πολιτικό σκηνικό, καθώς για κάποιους πολιτικούς, όπως ο Κώστας Σημίτης, αποτελεί τη μόνη και ενδεδειγμένη λύση, ενώ για άλλους, όπως ο Αντώνης Σαμαράς, θεωρείται ενδοτισμός και υποχώρηση. Ο τελευταίος σε πρόσφατη συνέντευξή του διατύπωσε καθαρά τη θέση του: «Όταν ακούγεται κάτι για προσφυγή στη Χάγη υπό τις τωρινές συνθήκες, δηλαδή εκ των προτέρων συνθηκολόγηση της Ελλάδας σε “συνυποσχετικό” που παρακάμπτει το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως ζητάει η Τουρκία (η οποία δεν το έχει υπογράψει), δεν αποτρέπουμε την επιθετικότητα της άλλης πλευράς. Την ενθαρρύνουμε ακόμα περισσότερο». Ο πρώην πρωθυπουργός της ΝΔ υποστήριξε, επίσης, ότι η ελληνική πλευρά θα πρέπει πρώτα να πείσει τους πάντες πως «αν ο “απέναντι” προκαλέσει εμπράκτως τα εθνικά μας συμφέροντα, θα αντιδράσουμε. Και ότι είμαστε αποφασισμένοι γι’ αυτό. Αντίθετα, όποιος δείχνει, και μάλιστα δημόσια, ότι φοβάται θερμό επεισόδιο, ενθαρρύνει τους άλ-

13.2.20 – lifo

9

talk

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

SHORTCUT

Αλίμονο στους γέρους

town

λους να μας το κάνουν. Και το φέρνει πιο κοντά». Κατά της προσφυγής στη Χάγη ήταν ως πρωθυπουργός και ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος δέχτηκε την κριτική του Κώστα Σημίτη γι’ αυτό με άρθρο του τον περασμένο Δεκέμβριο, το οποίο προκάλεσε μεγάλες αντιπαραθέσεις. Ο πρώην πρωθυπουργός του ΠΑΣΟΚ, που χαρακτηρίζει την προσφυγή στη Χάγη «ένα μέσο για την ειρηνική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών», ισχυρίζεται σε κάθε ευκαιρία ότι μετά το Ελσίνκι υπήρχε η ευκαιρία να κλείσουν τα θέματα με την Τουρκία, καθώς η κυβέρνησή του είχε εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις, αλλά η κυβέρνηση Καραμανλή την έχασε. Συνεργάτες του Κώστα Καραμανλή υποστηρίζουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός είχε βάσιμες επιφυλάξεις, καθώς δεν ήταν διατεθειμένος να πάρει το ρίσκο για μια απόφαση από την οποία η Ελλάδα ενδεχομένως να έβγαινε με κάποιες απώλειες. Οι θέσεις του σχετικά με την ΑΟΖ και την πολιτική που ακολούθησε, διαφορετική από εκείνη του Κώστα Σημίτη, έχουν εκφραστεί αναλυτικά από τον στενό συνεργάτη του και πρώην υφυπουργό Εξωτερικών Γιάννη Βαληνάκη. Η πλευρά Καραμανλή, πάντως, κατηγορεί κι αυτή την κυβέρνηση Σημίτη ότι είχε παγώσει απόλυτα το θέμα της ΑΟΖ, δηλαδή της άσκησης των νόμιμων κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και μίας από τις διαφορές, μαζί με την υφαλοκρηπίδα (τα όρια των οποίων συμπίπτουν), για τις οποίες η ελληνική πλευρά δέχεται να συζητήσει την προσφυγή στη Χάγη. Τις επιφυλάξεις Καραμανλή, ωστόσο, επιβεβαιώνουν ακόμα και στελέχη της ΝΔ που είναι υπέρ της προσφυγής στη Χάγη. Πρόσφατα δημοσιεύματα έφεραν την Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία είναι από τους υπέρμαχους της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο, να παραδέχεται ως υπαρκτό κίνδυνο την απώλεια της ΑΟΖ του Καστελόριζου σε περίπτωση που οι δύο χώρες αποφασίσουν από κοινού να λύσουν τις διαφορές τους εκεί. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών και αδελφή του πρωθυπουργού υποστηρίζει ότι η προσφυγή στη Χάγη «πρέπει να είναι στόχος της Ελλάδας», ενώ πρόσφατα ισχυρίστηκε ότι «τα τρία μεγαλύτερα κόμματα της χώρας συμφωνούν σε αυτήν τη γραμμή». Υπέρ της προσφυγής είναι και ο πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου, υποστηρίζοντας ότι «το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θα βγάλει μια δίκαιη απόφαση», η οποία θα είναι «προς όφελος της ειρήνης και της ουσιαστικής ανάπτυξης της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ειδικά στα ελληνοτουρκικά ζητήματα είναι πολύ πιο κοντά στις θέσεις του Κώστα Σημίτη και του Γιώργου Παπανδρέου παρά σ’ εκείνες του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή, από τους οποίους ο πρώτος αντιτίθεται σθεναρά στη Χάγη και ο δεύτερος διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις. Η διαφοροποίηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε σχέση με τις δύο προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ φαίνεται και από τους συμβούλους που έχει επιλέξει για τα θέματα αυτά, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό είναι πρόσωπα του πολιτικού κλίματος του Κώστα Σημίτη. Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων εξελίξεων με την Τουρκία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε στο Μέγαρο Μαξίμου, μεταξύ άλλων, τον καθηγητή Χρήστο Ροζάκη, στενό συνεργάτη και φίλο του Κώστα Σημίτη, ο οποίος αξιοποιήθηκε στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και από την κυβέρνηση Τσίπρα. Παρότι αποτελεί «κόκκινο πανί» για τους περισσότερους νεοδημοκράτες, ο πρωθυπουργός εκτιμά τη γνώμη του και την ακούει με προσοχή. Ο καθηγητής Χρ. Ροζάκης, που εκφραζόταν από παλιά θετικά για τον πρωθυπουργό, λέγοντας ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανήκει στον προοδευτικό χώρο, θεωρεί μαξιμαλιστικές τις ελληνικές απαιτήσεις για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ και είναι υπέρ ενός συμβιβασμού που θα προέκυπτε μέσω της Χάγης. Αυτήν τη θέση εξέφρασε και στον πρωθυπουργό όταν τον κάλεσε για να ακούσει την άποψή του. Παρόμοια, άλλωστε, είναι και η θέση του συμβούλου του Κυριάκου Μητσοτάκη, Θάνου Ντόκου, που προέρχεται από το γνωστό Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής του ΕΛΙΑΜΕΠ. «Η θέση διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι θα συμφωνήσουμε ποια είναι η ατζέντα και θα πάμε στη Χάγη, όπου θα κριθούν τα ζητήματα με βάση τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου, και μετά θα κουβεντιάσουμε ό,τι άλλο» είπε πρόσφατα, τονίζοντας όμως ότι κάτι τέτοιο «δεν μπορεί να το αποφασίσει και να το σηκώσει μία μόνο κυβέρνηση». Ο κ. Ντόκος προέβλεψε, επίσης, ότι «η συζήτηση για προσφυγή στη Χάγη θα αργήσει πολύ», καθώς υπάρχουν «πολύ πιο άμεσα, καθημερινά ζητήματα με την Τουρκία». Η φράση αυτή, καθώς πρόκειται για στενό συνεργάτη του πρωθυπουργού, υποδηλώνει ίσως ότι ο αρχικός ενθουσιασμός για τη Χάγη στο επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη υποχωρεί μετά την προκλητικά επιθετική στάση της Τουρκίας αυτή την περίοδο, μέσω της οποίας έχει καταστεί σαφές ότι ο δρόμος για το Διεθνές Δικαστήριο δεν θα είναι στρωμένος με ρόδα.

10 lifo – 13.2.20

«Γιατί να με παρεξηγήσει ο κύριος Αγησίλαος που τον είπα γέρο;» έλεγε ο Δημήτρης Χορν στο «Αλίμονο στους νέους». «Σάμπως είπα τίποτα κακό; Έτσι είναι αυτά τα πράγματα, βρε αδερφέ – έτσι είναι η κλίμαξ δηλαδή: νέος, μεσόκοπος, γέρος, τέζα».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στα θέματα εξωτερικής πολιτικής και ειδικά στα ελληνοτουρκικά ζητήματα είναι πολύ πιο κοντά στις θέσεις του Κώστα Σημίτη και του Γιώργου Παπανδρέου παρά σ’ εκείνες του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή, από τους οποίους ο πρώτος αντιτίθεται σθεναρά στη Χάγη και ο δεύτερος διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις.

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π ολ ι τάκη

ην επομένη του θανάτου του Κερκ Ντάγκλας, μια φίλη, η οποία ισχυρίζεται ότι διαρκώς γκρινιάζω –ενεργοποιώντας κάποιον αμυντικό μηχανισμό– περίπου από τα 30 και μετά ότι είμαστε πλέον «γέροι», μου έστειλε, εν όψει και των γενεθλίων μου, μια περσινή-προπέρσινη φωτογραφία του αιωνόβιου σταρ με τη νύφη του Κάθριν-Ζέτα Τζόουνς. «Κοίτα την καλά την εικόνα», μου έγραφε, «για να δεις τη διαφορά ανάμεσα στα πενήντα και στα εκατό». Εντάξει, χαίρω πολύ. Κανείς δεν είπε ποτέ ότι είναι το ίδιο σε κανένα επίπεδο τα βαθιά γεράματα –είτε αυτά αποτυπώνονται εμφανισιακά ως μια θάλασσα από ρυτίδες είτε ως το απόκοσμο πορσελάνινο προσωπείο του Κερκ Ντάγκλας– με την αποκαλούμενη «μέση ηλικία». Όσο κι αν τεχνικά αποτελεί ευφημισμό ο όρος «μέση ηλικία» στα πενήντα και πάνω, υπό την έννοια ότι ελάχιστοι άνθρωποι φτάνουν τα εκατό. Κανείς δεν θέλει να αποκαλείται γέρος, μέχρι τα 75 τουλάχιστον. Θυμάμαι, μια φορά στην καταραμένη Μύκονο, προ δεκαπενταετίας τουλάχιστον, είχα βρεθεί σε μια ετερόκλητης και αλλοπρόσαλλης σύνθεσης παρέα, όπου κάποια στιγμή συζητούσαν μπροστά μου δυο-τρεις «ώριμες» κυρίες για μια γνωστή τους που είχε φύγει από τη ζωή εκεί, λίγο μετά τα 70 της, «τόσο νέα», όπως χαρακτηριστικά αναφώνησαν εν χορώ. Δίπλα μου ακριβώς καθόταν ο (πολύ νεότερος από εκείνη) μόνιμος συνοδός της μίας, ο οποίος δεν δίστασε να με σκουντήσει με νόημα και να μου ψιθυρίσει διακριτικά το πιο αδιάκριτο σχόλιο: «Ακούς, φίλε; “Τόσο νέα” λένε. Αυτές νομίζουν ότι θα πιάσουν τα διακόσια». Διάβαζα τις προάλλες ότι σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση στην Αμερική τέθηκε το ερώτημα αν κάποιος/-α στα 65 «καταγράφεται» ως γέρος ή ηλικιωμένος τέλος πάντων. Το 60% των νεότερων από τους ερωτηθέντες –μεταξύ 18 και 29 χρονών– απάντησε εμφατικά «ναι», ενώ μόλις το 16% στις ηλικίες από 60 και πάνω συμμερίστηκε το ίδιο (θλιβερό) συμπέρασμα. Λογικό, ακόμα κι αν δεν είναι. «Γιατί να με παρεξηγήσει ο κύριος Αγησίλαος που τον είπα γέρο;» έλεγε ο Δημήτρης Χορν στο Αλίμονο στους νέους. «Σάμπως είπα τίποτα κακό; Έτσι είναι αυτά τα πράγματα, βρε αδερφέ – έτσι είναι η κλίμαξ δηλαδή: νέος, μεσόκοπος, γέρος, τέζα». Δεν μπορεί, κάποτε φτάνει το πλήρωμα του χρόνου και είναι κανείς πλέον γέρος, ηλικιωμένος, άτομο μεγάλης ηλικίας, «ώριμος», «σιτεμένος»… Υπάρχουν άπειροι σχετικοί ευφημισμοί που αμβλύνουν κάπως τον «ηλικιακό ρατσισμό», σε κάθε γλώσσα και σε κάθε κουλτούρα (στην Αμερική εσχάτως δοκιμάζεται ο μάλλον άγαρμπος «συγκριτικός» όρος «μεγαλύτερος ενήλικας»). Ποιο είναι το όριο όμως; Ή μήπως να την κοπανάμε προτού φτάσει αυτό το αδιαπραγμάτευτο όριο; Κάτι τέτοιο μοιάζει να ενστερνίζεται ο επιφανής Αμερικανός ογκολόγος και σημαίνων εκπρόσωπος της επιστήμης της βιοηθικής Εζέκιελ Ιμάνουελ, ο οποίος, καίτοι υγιέστατος και ακμαιότατος στα 62 του, υπέγραψε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες στο «Atlantic» με τον σαφέστατο τίτλο «Γιατί ελπίζω να πεθάνω στα 75», όπου σημειώνει, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Εβδομήντα πέντε χρόνια είναι το όριό μου – τόσο θέλω να ζήσω. Θέλω να γιορτάζω τη ζωή μου όσο βρίσκομαι ακόμα στην ακμή μου. Οι κόρες μου και οι αγαπητοί μου φίλοι θα εξακολουθούν να προσπαθούν να με πείσουν ότι έχω άδικο και ότι μπορώ να κρατηθώ αξιοπρεπώς στη ζωή για πολύ περισσότερα χρόνια. Διατηρώ κι εγώ το δικαίωμα, πάντως, να αλλάξω γνώμη όταν φτάσω στο όριο που έχω θέσει και να γράψω ένα κείμενο υπέρ του να ζει κανείς όσο γίνεται περισσότερο. Κάτι τέτοιο, εξάλλου, θα σημαίνει ότι μπορώ να παραμένω δημιουργικός και μετά τα 75…».

13.2.20 – lifo

11

talk

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

town

Η επιστροφή της κατήχησης Τι κινδύνους εμπεριέχουν οι «πύρινοι λόγοι» των αναγεννημένων πολιτικά καλλιτεχνών.

ούμε μια παράξενη συγκυρία. Από τη μια κυριαρχούν φιγούρες που ενσαρκώνουν την ηθική αναισθησία και μια ορισμένη τραχύτητα. Οι «τραμπισμοί» που σέρνονται εδώ κι εκεί φιλοξενούν την επιμονή στις χειρότερες πλευρές του παλιού κόσμου των διακρίσεων. Από την άλλη –και, συχνά, ως αντίπαλος λόγος– βλέπουμε να επιστρέφει η κατήχηση με αναγεννημένους πολιτικά καλλιτέχνες, πύρινους λόγους για την αδικία και νέου τύπου στρατεύσεις μέσα στην ποπ κουλτούρα. Θέλω εδώ να διακρίνω την πολιτικά ευαίσθητη ματιά από το πνεύμα της κατήχησης. Η πολιτικά ευαίσθητη ματιά δεν είναι, κατ’ ανάγκην, γεμάτη διδακτισμό, ούτε πρόθυμη να νεκραναστήσει την αφελέστατη σκηνή της συμπαντικής μάχης του Καλού με το Κακό. Οι νέες τάσεις προοδευτικής κατήχησης έχουν προφανώς κάτι από τον ζήλο του νεοφώτιστου. Νομίζω, για παράδειγμα, πως ένας πρώην απολιτικός και «lifestyle» τύπος, που ανακαλύπτει ξάφνου την πάλη των τάξεων ή την οικολογική κρίση και τα δεινά της, έχει πολλές πιθανότητες να μετατραπεί σε φορτικό κατηχητή. Άνθρωποι που έζησαν ανυποψίαστα τη φιλελεύθερη ηδονιστική φάση των χρόνων του 1990 ή τις μάλλον αδιάφορες για κοινωνικά ζητήματα στάσεις του ποπ μεταμοντερνισμού έχουν, σήμερα, την ευκαιρία και τον πειρασμό να εμφανιστούν ως κήρυκες της παγκόσμιας δικαιοσύνης. Το μοτίβο παραπέμπει ίσως σε μια κρίση θρησκευτικότητας που αγγίζει τη ζωή κάποιων ανθρώπων που «έζησαν εν αμαρτία». Όταν ο Χοακίν Φίνιξ, παραλαμβάνοντας το Όσκαρ για τον Joker, ομολογεί με δάκρυα στα μάτια πως «ήταν κάθαρμα σε όλη του τη ζωή», φαίνεται να μιλάει στο όνομα αυτών των μαχητών της δικαιοσύνης που θέλουν να δείξουν ότι η ζωή τους αποκτά καινούργιο νόημα. Θα πει κανείς: μα δεν είναι χίλιες φορές προτιμότερο αυτό το συναίσθημα (που θέλω να το θεωρώ γνήσιο και όχι άλλη μια θεατρικότητα της συμπονετικής, καπιταλιστικής μας βιομηχανίας) από το σύμπαν των νέων «κανιβάλων» και όσων στρουθοκαμηλίζουν μπροστά στα κοινωνικά δεινά των σύγχρονων συστημάτων εξουσίας; Προφανώς. Σε κάποια ζητήματα με επείγοντα χαρακτήρα είναι καλύτερος ο υπερβάλλων ζήλος από την αδιαφορία ή την τύφλωση. Δεν μπορούμε όμως να κάνουμε πια σαν να αγνοούμε την Ιστορία και τα σκοτεινά της παραδείγματα. Η πολιτική ηθικολογία, τα διάφορα χαριτωμένα eat the rich, η εύκολη –καθότι αρεστή– προσφυγή σε ένα σχήμα του τύπου καταπιεστής-καταπιεζόμενος, όλα αυτά δεν προσφέρουν κανένα νέο βλέμμα στα πράγματα και στις κοινωνικές σχέσεις. Η σύγχρονη τέχνη πάσχει συχνά από διανοητική ξεραΐλα και έλλειμμα επικοινωνίας με τη σφαίρα των καθημερινών συναισθημάτων. Καταφεύγοντας, λοιπόν, σε μια επίπεδη και μελοδραματική πολιτικοποίηση, πολλοί δημιουργοί φαίνεται να πιστεύουν πως αποκτούν πρόσβαση στο κοινό, πως εξασφαλίζουν την περίφημη σύνδεση της τέχνης με τις κοινωνικές ανάγκες. Οι πολιτισμικές ελίτ είναι αυτή η πρωτοπορία αυτού του τμήματος της μεσαίας τάξης που θέλει να αποδείξει ότι αμάρτησε και ότι τώρα αφυπνίζεται για κάποιον καλό σκοπό. Έτσι συμβαίνει εδώ και χρόνια, σ’ εμάς από το 2008 τουλάχιστον και ύστερα: ο πρώην καλτ πολιτισμικός εξωτισμός ξανασυστήνεται σε τέχνη του πολιτικού σχολίου και της κατακραυγής.

α πό τον ν ι κόλα σ εβα σ τά κη

12 lifo – 13.2.20

Ο κίνδυνος για τις πνευματικές ελευθερίες είναι λοιπόν διπλός: οι ελευθερίες κινδυνεύουν από τη «λευκή» αντεπανάσταση και τα εκάστοτε προσωπεία της, τους λαϊκιστές της δεξιάς με τις ιεραρχικές, διαχωριστικές και συχνά ρατσιστικές τους οχυρώσεις. Οι ελευθερίες όμως υποφέρουν και από τους υπέρμαχους της εξέγερσης και της ηθικής μεταμέλειας, απ’ όσους θέλουν τον δημόσιο λόγο, την επιστήμη ή και όλες τις τέχνες στην υπηρεσία μιας πολύ συγκεκριμένης ιδεολογικής έκκλησης.

πως σε όλες τις εποχές αφύπνισης, ο κίνδυνος για τις πνευματικές ελευθερίες είναι λοιπόν διπλός: οι ελευθερίες κινδυνεύουν από τη «λευκή» αντεπανάσταση και τα εκάστοτε προσωπεία της, τους λαϊκιστές της δεξιάς με τις ιεραρχικές, διαχωριστικές και συχνά ρατσιστικές τους οχυρώσεις. Οι ελευθερίες όμως υποφέρουν και από τους υπέρμαχους της εξέγερσης και της ηθικής μεταμέλειας, απ’ όσους θέλουν τον δημόσιο λόγο, την επιστήμη ή και όλες τις τέχνες στην υπηρεσία μιας πολύ συγκεκριμένης ιδεολογικής έκκλησης. Το κοινό ανάμεσα στους διαφορετικούς τύπους κατήχησης είναι ότι διεκδικούν πάντα να ελέγξουν το φρόνημα του δημιουργού, να εγκρίνουν το περιεχόμενο των έργων και τα συναισθήματα του κοινού. Αν δούμε μάλιστα τις τάσεις στο μεγάλο κάδρο, η εποχή αυτή γνωρίζει έναν πρωτοφανή πολιτισμικό διχασμό. Το θέμα συζητείται τα τελευταία χρόνια και μάλιστα με αναλυτικό τρόπο. Υπάρχει, ας πούμε, ένας παραδοσιακός λαός που επιλέγει πάντα Σεφερλήδες και δεν σοκάρεται καθόλου από τα σεξιστικά συνθήματα των γηπέδων, την ιδέα των κλειστών συνόρων ή τα αρχέγονα στερεότυπα για διάφορες μειονότητες. Υπό όρους και τηρουμένων των αναλογιών αυτός ο παλαιός λαός αναγνωρίζει την κλασική διαίρεση ανάμεσα στην τέχνη που «ξεσκάς» και στα «κουλτουριάρικα» περιεχόμενα τα οποία τον αφήνουν αδιάφορο ή μπορεί και να τον θυμώνουν όταν εμφανίζονται ως προσβλητικά για τα θεία, για το έθνος και τις αξίες που θεωρούνται αυτονόητες. Από την άλλη, βλέπουμε νέα προοδευτικά κοινά και δυνητικά έναν δεύτερο λαό που έχει περισσότερες δυνατότητες και ευκαιρίες να εκτιμήσει τη σύνθετη λογοτεχνία, το καλό σινεμά, το απαιτητικό θέατρο. Αυτός είναι όμως ο κόσμος που, στριμωγμένος ανάμεσα στις ταξικές ψευδαισθήσεις των γονιών του και τη μετριότητα του παρόντος, αρπάζεται από τη σανίδα σωτηρίας αυτών των νέων στρατεύσεων που δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Συχνά, ο «καινούργιος» λαός γελάει με τα γούστα και τις ιδέες που κυκλοφορούν στο άλλο, στο πιο παραδοσιακό κοινωνικό σώμα. Σαν να χωρίζονται με τείχη γλωσσικά και να στεγάζονται σε διαφορετικές χώρες μέσα στην ίδια πόλη και στην ίδια γειτονιά. Με τι υλικά, όμως, θα μπορούσαν να χτιστούν αισθητικές και συναισθηματικές γέφυρες μεταξύ των αποξενωμένων κόσμων; Δυστυχώς, οι αναγεννημένοι πολιτικά κατηχητές δεν μπορούν να συμφιλιωθούν με το γεγονός ότι συμβιώνουν με κάποιους ελάχιστα εξωτικούς και αφόρητα συνηθισμένους άλλους, τους «κυρ-Παντελήδες», έτσι όπως τους αποκαλούν οι υμνωδοί της εξέγερσης. Αλλά στο όνομα της θεραπείας από τον στενόμυαλο συντηρητισμό, η προοδευτική κατήχηση κινδυνεύει να γίνει το προσωπείο μιας νέας αλαζονείας.

13.2.20 – lifo

13

talk town

GUEST EDITOR

GUEST EDITOR

Τζάμπα «μαθητεία», μισθοί-χαρτζιλίκι και μετά σας φταίει το brain drain

Η κοκκινοσκουφίτσα και ο κακός λύκος των ΜΚΟ Δεν μπορεί για όλα να φταίνε οι ΜΚΟ.

Πολλοί ψάχνουν για δουλειά. Φτάνει να αξίζει τον κόπο.

α π ό τη β ι βι α ν σ τ ε ργι ου

14 lifo – 13.2.20

ιάβασα κι εγώ αυτές τις μελέτες που λένε ότι δεν μπορούν να βρουν ταλέντα οι εργοδότες στην Ελλάδα σήμερα. Έκλαψα λίγο. Δεν αμφισβητώ ότι οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν αυτό που χρειάζονται, απλώς αναρωτιέμαι αν κοίταξαν καλά. Πρότειναν αξιοπρεπείς μισθούς ή τίποτα ψίχουλα, που με το ζόρι καλύπτουν το πανάκριβο ρεύμα, το πανάκριβο Ίντερνετ, το νοίκι στη διαλυμένη απ’ το Αirbnb γειτονιά και τα ψώνια στο πανάκριβο σούπερ-μάρκετ; Επικρατούν σ’ αυτές τις δουλειές επαγγελματικές συνθήκες όπως τις αντιλαμβάνεται ένας νέος επαγγελματίας σήμερα ή είναι περιβάλλοντα τοξικά, με αδικαιολόγητες απαιτήσεις (θα έρθεις και λίγο Σάββατο), ανοχή σε πεσιματάκια, σεξιστικά αστειάκια και αφεντικά μόνο άντρες στην τρίτη ηλικία; Μήπως είναι περιβάλλοντα με αρρωστημένη ομοιογένεια, κάτι σαν κλίκες, αντί για επιχειρήσεις με ανοιχτότητα και όραμα; Μήπως είναι τίποτα κολλημένοι στο 1990 που προτιμούν τηλεφωνήματα αντί για e-mail; Βέβαια, κάποιοι εργοδότες θεωρούν θείο δώρο το άκουσμα της φωνής τους και ίσως γι’ αυτό καλούν στο κινητό Κυριακές, αργίες και απογεύματα. Μήπως τα νέα ταλέντα τούς γυρνάνε την πλάτη γιατί δεν δίνονται ευκαιρίες, κουμάντο κάνει η «εμπειρία», οι υπερωρίες δεν πληρώνονται και γενικώς η φάση μυρίζει φθηνό ξεζούμισμα; Στοιχειώδεις παροχές υπήρχαν απ’ αυτούς τους εργοδότες που δεν βρήκαν υπαλλήλους; Γιατί κάμποσα γραφεία και εταιρείες σ’ αυτήν τη χώρα απασχολούν το προσωπικό όλη μέρα και δεν βγάζουν ένα πιάτο φαγητό ή έναν αξιοπρεπή καφέ. Να το δήλωσαν, άραγε, κατά την πρόσληψη ότι οι υπάλληλοι υποχρεούνται να ξοδεύουν τον πενιχρό μισθό τους στα καφέ, όπου κολλημένοι στο λάπτοπ-μαγκανοπήγαδο ουσιαστικά συνεχίζουν να εργάζονται και την ώρα του μεσημεριανού; Δικαιολογίες βρίσκονται. Η φράση-κλειδί είναι «αυτό βοηθάει το βιογραφικό σου». Δεν ήξερα ότι το βιογραφικό πληρώνει νοίκι, ΔΕΗ και περνάει και για νόμισμα στο σούπερ-μάρκετ. Άλλη προσφιλής δικαιολόγηση είναι ο ισχυρισμός ότι «από δω θα πάρεις επαφές για το δικό σου μαγαζί», λες και υπάρχει αξιόπιστος τραπεζικός τομέας που να στηρίζει την είσοδο νέων παικτών στην αγορά, ώστε οι μικρές επιχειρήσεις ή οι άνθρωποι χωρίς δικό τους κεφάλαιο να έχουν χρηματοδότηση και την ευκαιρία να υλοποιήσουν την ιδέα τους. Σε μία από τις πιο άθλιες και κακοπληρωμένες δουλειές που έχω κάνει ποτέ, σε οικογενειακό δικηγορικό γραφείο στο τέταρτο έτος των σπουδών μου, θυμάμαι να μου ανατίθενται τα πιο αλλόκοτα πράγματα, ό,τι πιο άκυρο μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου, και πάντα να ακολουθεί η επωδός «δες πόσα πράγματα μαθαίνεις». Τα λεφτά ήταν πάντα μαύρα και πάντα λίγα. Η ασφάλιση ήταν αστεία ιδέα, δεν έπαιζε καν. Οι δουλειές τελείωναν μόνο απόγευμα και μόνο αφού θα ’χες φτύσει αίμα. Σωματικά και νοητικά η εργασία άνετα μπορούσε να συγκαταλέγεται στα βαρέα και ανθυγιεινά. Το μπούλινγκ πήγαινε σύννεφο μην τυχόν και ζητήσεις παραπάνω λεφτά. Ακολουθούσε κράξιμο των άλλων γραφείων του στυλ «αν πας εκεί, πληρώνουν λιγότερα», ώστε οι μισθοί να μένουν πάντα κάτω με μια αίσθηση αναπόφευκτου. Η εκμετάλλευση φοιτητών ήταν σύστημα. Μόλις ζήταγες το παραμικρό, άκουγες ένα «κάτσε πρώτα να τελειώσεις τη σχολή». Το πιο αστείο ήταν όμως η φράση «μαθαίνεις πολλά, ε;» στο τέλος της ημέρας. Σίγουρα μαθαίνεις πολλά σε τέτοιες δουλειές, εγώ, για παράδειγμα, έμαθα αυτά που γράφω τώρα. Προτού αρχίσει η διαρροή εγκεφάλων στο εξωτερικό, υπήρχαν κάποιες ευδιάκριτες τρύπες στο πώς λειτουργούσε η αγορά εργασίας στην Ελλάδα. Διαρροές στα εργασιακά δικαιώματα, διαρροές στους μισθούς, διαρροές στις προοπτικές των σκληρά εργαζόμενων ανθρώπων αυτής της χώρας που έχουν κατασυκοφαντηθεί από παντού. Η κατάσταση παραμένει ίδια. Άνθρωποι με προσόντα πάνε σε συνεντεύξεις για παλιοδουλειές, για να ακούσουν με ειρωνεία ότι έχουν υπερβολικά πολλά προσόντα ή για να ερωτηθούν αν τη δουλειά τη θέλουν από ανάγκη ή αν ήταν το όνειρό τους να γίνουν υπάλληλοι σε κακοπληρωμένες θέσεις. Οι αγγελίες για δουλειές μιλάνε από μόνες τους. Ντελιβεράδες που τους λένε να έχουν δικό τους παπί και δική τους βενζίνη. Υπάλληλοι στην εξυπηρέτηση πελατών που τους στραγγίζουν τον εγκέφαλο με εξαήμερη απασχόληση. Γραμματείς που τρώνε κράξιμο όποτε το κακόκεφο αφεντικό θέλει με κάποιον να τα βάλει και ακούνε πολύωρες αρλούμπες, όποτε το κεφάτο αφεντικό ζητάει ακροατήριο. Δικηγόροι που καλούνται να ντύνονται σαν λόρδοι, ενώ ο μισθός τους φτάνει για κοστούμι από τα Zara. Εν τω μεταξύ, η αντοχή στα δωρεάν και στα υποαμειβόμενα έχει προφανή ταξικά χαρακτηριστικά. Οι υποαμειβόμενες θέσεις δεν δυσκολεύουν το ίδιο έναν άνθρωπο που είναι ιδιοκτήτης σπιτιού ή που έχει κεφάλαιο να καταναλώνει κι έτσι μπορεί να «χτίζει» βιογραφικό, επαφές, δίκτυο, χωρίς να αιμορραγεί οικονομικά, με όλους αυτούς που πιέζονται για λίγη μισθολογική ασφάλεια, προκειμένου να τα βγάλουν πέρα με τα έξοδά τους. Αν δούμε λίγο τους μισθούς-χαρτζιλίκια, την έλλειψη τραπεζικής στήριξης και άρα πρόσβασης σε κεφάλαιο των νέων επιχειρήσεων, τα ανύπαρκτα εργασιακά δικαιώματα και τα καθεστώτα «μαθητείας» που τεχνηέντως παρατείνονται επ’ άπειρον, μπορούμε να αμφιβάλλουμε για τη δήθεν απουσία ταλέντου και ορεξάτων δουλευταράδων σ’ αυτόν τον τόπο. Πολλοί και πολλές ψάχνουν για δουλειά. Ίσως οι θέσεις που μένουν άδειες να βρομάνε εκμετάλλευση.

aπ ό τ ο ν κ ωστ η π απ αϊ ωαν ν ου

οκιμασμένη συνταγή η δαιμονοποίηση των ΜΚΟ: αυτές συνεργάζονται με διακινητές, φέρνουν μετανάστες, τους βαφτίζουν πρόσφυγες, τους βάζουν να κάνουν αίτημα ασύλου, τρώνε τα λεφτά των φορολογουμένων, ξεσηκώνουν τους μετανάστες και τους βάζουν να κάνουν πορείες. Γιατί, φυσικά, κανέναν λόγο δεν έχουν οι στοιβαγμένοι στη Μόρια να διαμαρτύρονται από μόνοι τους. Καθώς, λοιπόν, η κυβέρνηση βυθίζεται στο τέλμα, στήνεται γύρω της μια φάμπρικα συνωμοσιολογίας. Ανοησίες επί ανοησιών, πρακτορολογία, εμπόριο φόβου, μυστικά και ψέματα. «Αποικία των ΜΚΟ» γράφει μια φυλλάδα, «βδέλλες» τις αποκαλεί ένας υπουργός. Η ίδια κυβέρνηση που τον Ιούλιο κατάργησε την υγειονομική κάλυψη για τους αιτούντες άσυλο, αφήνοντας ανασφάλιστους και χωρίς περίθαλψη ασθενείς, ευάλωτες ομάδες, μικρά παιδιά. Όπισθεν ολοταχώς, όταν οι συνέπειες έγιναν ορατές: τον Δεκέμβριο θεσπίστηκε Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης Αλλοδαπού για τους αιτούντες διεθνή προστασία. Στο μεταξύ, είχε προκληθεί χάος. Άλλη σοφία: είχε καταργηθεί τον Ιούλιο το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, για να αναγκαστεί ο πρωθυπουργός άρον άρον να το επανασυστήσει λίγους χαμένους μήνες μετά. Γιατί; Μα γιατί η κατάργησή του δεν υπάκουε σε καμία πολιτική ή διοικητική λογική (και κυρίως χρηματοδοτική, όπως προφανώς επισήμανε η Κομισιόν). Στη σαγήνη της δαιμονοποίησης των οργανώσεων και των αλληλέγγυων υπέκυψαν και στελέχη της προηγούμενης κυβέρνησης. Οι ίδιοι που στήριζαν φανατικά τη Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, η οποία μας εγκλώβισε στο σημερινό σκηνικό. Από τη μια, χρησιμοποιούσαν την τεχνογνωσία και τις υποδομές των μεγάλων οργανώσεων για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της προσφυγικής κρίσης. Από την άλλη, έριχναν τις ευθύνες για δικές τους ανεπάρκειες στις ΜΚΟ, όπως ο τότε αρμόδιος υπουργός τον χειμώνα του 2016, όταν η χώρα στιγματιζόταν ήδη από την ντροπή της Μόριας. Φυσικά, στην κορύφωση των προσφυγικών ροών πολλές οργανώσεις «είδαν φως και μπήκαν». Άλλες μεγάλες, με τεράστια υποδομή, οργανωτικές δυνατότητες και πείρα. Άλλες μικρότερες. Άλλες με καλές προθέσεις και καλό αποτέλεσμα. Άλλες με καλές προθέσεις και αμφίβολο αποτέλεσμα. Άλλες με αμφίβολες προθέσεις και αμφιλεγόμενες πρακτικές. Όλα αυτά όμως είναι θέμα της πολιτείας. Υπήρχαν ανάγκες που δεν μπορούσε να καλύψει, δουλειές που αδυνατούσε να σηκώσει. Εκχώρησε αρμοδιότητες, άργησε να βάλει κανόνες. Πάντως, και χωρίς ΜΚΟ το καζάνι θα είχε σκάσει χρόνια νωρίτερα. Εξάλλου, σε ΜΚΟ έχει δοθεί λιγότερο από το 10% των ευρωπαϊκών κονδυλίων για το προσφυγικό. Είναι αρκετά χρήματα, δεν είναι αυτά που έκριναν το αποτέλεσμα. Αρμόδιοι που δηλώνουν αγανακτισμένοι ότι δεν γνωρίζουν ποιες ΜΚΟ δραστηριοποιούνται στο πεδίο δεν είναι αρμόδιοι, είναι για τα πανηγύρια. Ας ρωτήσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τους πει. Τι θα πει «έλεγχος των ΜΚΟ»; Το κράτος, φυσικά, οφείλει να ελέγξει ΜΚΟ που τις χρηματοδοτεί το ίδιο. Και βέβαια, να ελέγξει τους δικούς του φορείς και τα κριτήρια με τα οποία χρηματοδοτούν. Γιατί η πλάκα είναι ακριβώς εδώ, στη σχέση κράτους-ΜΚΟ. Η μεγαλύτερη αδιαφάνεια υπήρξε όταν κρατικοί φορείς έπαιξαν μπάλα, στήνοντας ή ενισχύοντας ΜΚΟ. Τι εννοούν; Ότι θα ελέγξουν τη Διεθνή Αμνηστία που δεν παίρνει παγκοσμίως πουθενά κυβερνητικό χρήμα, για να είναι αμερόληπτη; Και εάν υπάρχουν ΜΚΟ που πρέπει να ελεγχθούν για παράνομες πράξεις, ας τις ελέγξουν όπως αρμόζει σε κράτος δικαίου. Προσκομίζοντας στοιχεία στον εισαγγελέα. Όχι περιφερόμενοι στα κανάλια. Ούτε ξεκινώντας κυνήγι μαγισσών. Την ίδια ώρα, 38.000 οι αιτούντες άσυλο στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Αριθμός αδυσώπητος. Συνθήκη απανθρωποποίησης, συνταγή βέβαιης έκρηξης. Αντί για την προφανή επιλογή απεγκλωβισμού και μεταφοράς στην ενδοχώρα, επιλέγεται ένα φτηνό παζάρι με τον χρόνο. Η κυβέρνηση κοροϊδεύει τους νησιώτες, υποσχόμενη κλειστά κέντρα, σαν να χαρίζει καθρεφτάκια σε ιθαγενείς. Στήνει πλωτά δίχτυα. Αποπροσανατολίζει με παραμύθια για δράκους και ΜΚΟ. Αγοράζει χρόνο. Δεν μπορούν να υπάρξουν κλειστά κέντρα για τέτοιους αριθμούς. Όπως δεν μπορούν να υπάρξουν οι επιστροφές που υπόσχεται. Για λόγους ανεξάρτητους από τη δική μας βούληση, που σχετίζονται με τις χώρες προέλευσης. Ακόμα και αν πετυχαίναμε διαστημικούς ρυθμούς στην εξέταση των αιτημάτων, ακόμα και αν κανένας από τους αιτούντες δεν δικαιούνταν προστασία, και πάλι, επιστροφές χιλιάδων δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Η κατάσταση στα νησιά είναι οριακή. Κυριαρχούν η μόχλευση ρατσιστικού μίσους από τοπικούς άρχοντες, η πολιτική καπηλεία της κόπωσης των κατοίκων και η δραστηριοποίηση φασιστοειδών του ποινικού περιθωρίου. Απέναντι σε αυτά η κυβέρνηση απαντά με παραμύθια. Και η αντιπολίτευση ασκεί κριτική μόνο επί του επιχειρησιακού. Ωσάν η κατεύθυνση να είναι σωστή. Ωσάν η δυστοπική Μόρια να είναι όνειδος μόνο λόγω του σημερινού υπερπληθυσμού. Στο Βερολίνο πολίτες διαδήλωσαν ζητώντας τη μεταφορά ανήλικων προσφύγων από τα ελληνικά νησιά. Κεντρικό σύνθημα: «Έχουμε χώρο». Μικρή ελπίδα στον ζόφο που απλώθηκε με την εκλογή πρωθυπουργού της Θουριγγίας με ψήφους χριστιανοδημοκρατών και ακροδεξιάς. Εδώ κοιτάμε το δάχτυλο που δείχνει τις ΜΚΟ.

Δά κη ς

Ο

Ο δήμος Αθηναίων μάς ξεσηκώνει με μια απέραντη, πολύχρωμη γιορτή

Απόκριες στην Αθήνα

ά

μπ

α Τσ

η ου έν ύλ Ελ πο ο λιγ

γώ

Γω

α Τσ

ας ς στ να Κώ εδό ακ

Μ

, ία ά ν ερ υκ Κα Γλ ίνα ελ Μ

ς κα ού ολ άς τρ λκι Πε Χα Η είσοδος σε όλες τις δράσεις είναι ελεύθερη

ι Απόκριες είναι μια καλή ευκαιρία να βάλεις στην άκρη τη σοβαρότητα και τη λογική και να παραδοθείς στη διασκέδαση, τον χορό και τη ξεγνοιασιά που ξεκινά από τη στιγμή που ανοίγει το Τριώδιο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα. Ο δήμος Αθηναίων γι’ αυτή την περίοδο ετοιμάζει μια σειρά από εκδηλώσεις που θα σκορπίσουν πάνω από την πόλη σερπαντίνες, θα γεμίσουν τις γειτονιές με μουσική και θα φέρουν το κέφι στην καθημερινότητά μας, δημιουργώντας μια εορταστική ατμόσφαιρα σε καρναβαλικούς ρυθμούς. Από τις 15 Φεβρουαρίου μέχρι τις 2 Μαρτίου στήνονται σε 32 σημεία σε όλη την πόλη περισσότερες από 60 εορταστικές δράσεις με ελεύθερη είσοδο για μικρούς και μεγάλους (άλλωστε, το πνεύμα το Καρναβαλιού παρασύρει όλους τους μεγάλους να νιώσουν και πάλι παιδιά) με ένα πρόγραμμα που επιμελείται ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας του δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων. Από μουσικές διαδρομές, καντάδες, παρελάσεις και παραστάσεις και σκωπτικά τραγούδια μέχρι την αναβίωση παραδοσιακών εθίμων, το κυνήγι του θησαυρού και τα νταούλια, που συνοδεύονται από (ή συνοδεύουν) αφροβραζιλιάνικα κρουστά, αυτές οι Απόκριες έχουν τα πάντα και απλώνονται πάνω στην πόλη της Αθήνας σαν ένα σύννεφο χαράς που θα μας απογειώσει πάνω από την καθημερινή ρουτίνα. Οι δράσεις για παιδιά κατέχουν μια ξεχωριστή θέση με εκπαιδευτικά προγράμματα και εικαστικά εργαστήρια που καλούν τους μικρούς καρναβαλιστές να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν με διάφορα υλικά.  Ξεχωριστή θέση στις εκδηλώσεις του δήμου Αθηναίων κατέχει η Τσικνοπέμπτη (20 Φεβρουαρίου), με το γλέντι να ξεκινά από τις 11 το πρωί στη Βαρβάκειο Αγορά, όπου ο Μπάμπης Τσέρτος και τα ωραιότερα τραγούδια του ελληνικού ρεπερτορίου δημιουργούν την κατάλληλη γιορτινή ατμόσφαιρα, ενώ, λίγο αργότερα, η αποκριάτικη πομπή από μπουλούκια με γαϊτανάκι, με αφετηρία το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη», θα μας παρασύρει στο πέρασμά της.  Την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου ακολουθεί η μεγάλη και καθιερωμένη πλέον αποκριάτικη παιδική γιορτή στο Ζάππειο, με μουσικές, ζογκλέρ, μάγους, χορευτές, ξυλοπόδαρους, κατασκευές, face painting και ό,τι άλλο μπορεί να ενθουσιάσει μικρούς και μεγάλους.  Όσο για το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων, αυτό έρχεται φυσικά το τελευταίο τετραήμερο. Την Παρασκευή 28, το Σάββατο 29 Φεβρουαρίου και την Κυριακή 1 Μαρτίου ένα διαφορετικό μουσικό ταξίδι με τους πιο αγαπημένους μας καλλιτέχνες ξετυλίγεται κάτω από την Ακρόπολη, στη γειτονιά του Θησείου. Τα διάσημα πανηγύρια της Ικαρίας και των Κυκλάδων, τα ηπειρώτικα γλέντια, οι «χρυσές» δεκαετίες του ’60 και του ’70, γίνονται οδηγός μας σε μια γιορτή με τους αγαπημένους μας καλλιτέχνες. Η Γλυκερία με τη Μελίνα Κανά, η Ελένη Τσαλιγοπούλου με τους Bogaz Musique, ο Κώστας Μακεδόνας, ο μετρ του κλαρίνου Πετρολούκας Χαλκιάς, ο Μιχάλης Ρακιντζής, ο Νίκος Φάκαρος και οι Musicaroi και οι Wedding Singers αλλά και οι Δάκης, Λάκης Τζορντανέλλι, Ρόμπερτ Ουίλλιαμς, Γιώργος Πολυχρονιάδης, Μπέσση Αργυράκη και Κατερίνα Αδαμαντίδου φροντίζουν να μας παρασύρουν σε άλλες δεκαετίες και στην πιο αυθεντική μορφή διασκέδασης.  Μετά την ατελείωτη γιορτή ανεβαίνουμε στον λόφο του Φιλοπάππου για να γιορτάσουμε τα Κούλουμα. Η Καθαρά Δευτέρα αποκτά τη ζεστασιά της φωνής της Γωγώς Τσαμπά με τις δημοτικές επιτυχίες που σφραγίζουν κάθε πραγματικό ελληνικό γλέντι! Η Αθήνα γίνεται μια απέραντη γιορτή και σε καλεί να ανακαλύψεις το κέφι και την αισιοδοξία σε κάθε γωνιά της. Μια γιορτή, που φέρνει κοντά μικρούς και μεγάλους, ντύνεται με τις πιο χαρούμενες μουσικές και «σκουντάει» τη φαντασία, τη δημιουργικότητα αλλά και εκείνη τη χαμένη παιδικότητα που περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία για να βγει στην επιφάνεια. Ο δήμος Αθηναίων φροντίζει γι’ αυτό, καλώντας μας να αφήσουμε τη μάσκα της ρουτίνας για 17 ολόκληρες μέρες και να φορέσουμε τη στολή της καρναβαλικής ανεμελιάς.

Περισσότερες πληροφορίες: www.cityofathens.gr FΒ: Απόκριες στην Αθήνα / Carnival in Athens Instagram: carnival_in_athens #CarnivalinAthens

Μία ακόμα ευκαιρία να απολαύσουμε την πόλη με χρώμα, γιορτινή. Αυτές είναι οι Απόκριες που σχεδιάσαμε με πολλή φροντίδα ώστε να τις νιώσουν δικές τους οι μικροί και μεγάλοι Αθηναίοι αλλά και οι επισκέπτες της Αθήνας. Είναι οι Απόκριες που έχουν πάντα τη γνώριμη, γλυκιά γεύση της παράδοσης, αλλά βρίσκονται και σε διάλογο με το σύγχρονο και το νέο. Είναι οι Απόκριες που δεν φοβούνται να αυτοσαρκαστούν, να ντυθούν με τα πιο τρελά χρώματα και να γελάσουν με την ψυχή τους!

Κώστας Μπακογιάννης Δήμαρχος Αθηναίων

13.2.20 – lifo

15

ΧΟΡΟΣ

ENTER

ΙNFO «Enter Achilles», Ballet Rambert & Sadler’s Wells - Lloyd Newson (DV8), 19 –25/2, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

16 lifo – 13.2.20

Ε

ίκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη, του θριαμβευτική παρουσίαση στη Βιέννη (1995), μια λαμπερή διεθνή καριέρα και την πετυχημένη κινηματογραφική μεταφορά του θρυλικού Enter Achilles, ο Αυστραλός στην καταγωγή νεωτεριστής χορογράφος Λόιντ Νιούσον της περίφημης ομάδας DV8 επαναφέρει το έργο-ορόσημο του σωματικού θεάτρου που έφερε στη σκηνή το αντρικό σύμπαν των βρετανικών παμπ με όλη τη φασαρία, το αλκοόλ, τους καβγάδες, το χιούμορ και τη βία που επικρατούν εκεί. Η ομάδα Rambert και το Sadler’s Wells παρουσιάζουν στη Στέγη μια επικαιροποιημένη εκδοχή του Νιούσον σχετικά με την έννοια της αρρενωπότητας μέσα από τις προκλητικές και ενοχλητικές συμπεριφορές οκτώ ανδρών κατά τη διάρκεια ενός απογεύματος μέσα σε μια βρετανική παμπ. Ένα έργο που εξετάζει τη φρίκη και την τρυφερότητα της τεστοστερόνης υπό την επήρεια της μπίρας και των ακλόνητων αντρικών στερεοτύπων στη μετα-Brexit εποχή.

ACHILLES ΤΟ ΝΈΟ ΈΡΓΟ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΎ ΛΌΙΝΤ ΝΙΟΎΣΟΝ, ΜΊΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΈΝΗ ΕΚΔΟΧΉ ΤΗΣ ΑΡΡΕΝΩΠΌΤΗΤΑΣ ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΈΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΈΣ ΟΚΤΏ ΑΝΔΡΏΝ ΣΕ ΜΊΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΉ ΠΑΜΠ, ΈΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΠΡΕΜΙΈΡΑ ΣΤΗ ΣΤΈΓΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ.

— Σας έχουν επηρεάσει οι αλλαγές που έχουν συμβεί τα 25 χρόνια που έχουν περάσει από την πρώτη παρουσίαση του έργου; Έχουν υπάρξει κάποιες επιφανειακές αλλαγές, αλλά η βάση, η αρρενωπότητα, παραμένει. Αυτό που συναποφασίσαμε με την ομάδα Rambert, πριν καν συμφωνήσω να συνεργαστώ μαζί τους, ήταν να κάνω μια έρευνα. Υπάρχουν στην Αγγλία τρεις οργανώσεις με πολλούς οπαδούς, η Football Lads Alliance, η English Defense League και ο Tommy Ronson. Ανακάλυψα ότι πολλοί από τους οπαδούς αυτών των ομάδων μοιάζουν με τους χαρακτήρες της πρώτης εκδοχής του έργου, όπως και η πλειονότητα όσων διαδηλώνουν στις πορείες υπέρ του Brexit. Οπότε, ήταν σημαντικό να μην αλλάξω τα κύρια σημεία του έργου. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά τα τελευταία 25 χρόνια, π.χ. βλέπω όλο και περισσότερους άντρες να ασχολούνται με τα μωρά τους. Σύμφωνα με στατιστικές, σε σχέση με τις γυναίκες οι άντρες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν και να γίνουν αλκοολικοί, ενώ σε ένα ποσοστό 70% πέφτουν θύματα δολοφονιών. Καταλαβαίνει κανείς ότι εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά θέματα που αφορούν την αρρενωπότητα κι αυτά είναι τα χαρακτηριστικά του αυθεντικού Enter Achilles. Επικαιροποίησαμε το έργο αλλάζοντας τα κοστούμια και προσθέτοντας κάποιες αναφορές γεωγραφικού τύπου. Το κίνημα του #metoo ανάγκασε πολλούς άντρες να επανεξετάσουν τη συμπεριφορά τους. Σε πολλές θεατρικές ομάδες στην Αγγλία υπάρχει πια κώδικας που ορίζει τον τρόπο που έρχονται σε επαφή μεταξύ τους οι ηθοποιοί. Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει μεγάλες δημόσιες συζητήσεις με θέμα την τοξική αρρενωπότητα. Γενικότερα, δούλεψα πολύ, ώστε το Enter Achilles να μη θυμίζει ένα γερασμένο, σκονισμένο έργο ρεπερτορίου.

— Σε ποιον βαθμό επηρέασε η πολιτική ορθότητα τη νέα εκδοχή; Από το 2007 δουλεύω συχνά με τον λόγο. Οι άντρες που παρουσιάζω επί σκηνής δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με την πολιτική ορθότητα. Πρόκειται για άντρες της εργατικής τάξης της βόρειας Αγγλίας. Πιστεύουν στον άμεσο, ευθύ λόγο και η συμπεριφορά τους είναι ανάλογη. Διάβασα κάτι ενδιαφέρον πρόσφατα που έγραψε η Brené Brown. Ένας άντρας την πλησίασε σε μια παρουσίαση βιβλίου και της είπε: «Βλέπεις στο βάθος τη γυναίκα μου και τις κόρες μου; Θα προτιμούσαν να με δουν νεκρό επάνω στο άλογο παρά να πέφτω από αυτό. Μας θέλετε αληθινούς και ευάλωτους; Δεν θα το αντέχατε, θα αρρωσταίνατε». Πιστεύω ότι οι άντρες όντως δέχονται μεγάλη πίεση. Δες τι έγινε πέρσι με τον τρομοκράτη στη London Bridge και τον βίαιο τρόπο που συνελήφθη και ακινητοποιήθηκε από δύο άντρες. Σε αυτή την περίπτωση η αρρενωπότητα είναι τοξική ή όχι; Η αρρενωπότητα είναι ένα σύνθετο θέμα και το έργο μου δεν την καταδικάζει. Το 2019 η Αμερικανική Ένωση Ψυχολογίας έστειλε στα μέλη της οδηγίες σχετικά με την αντιμετώπιση της παραδοσιακής αρρενωπότητας, καθώς οι στερεοτυπικές αντρικές συμπεριφορές συχνά ενοχοποιούνται για ψυχικά νοσήματα και αυτοκτονίες. Ελπίζω το έργο Enter Achilles να θέτει κάποια από αυτά τα θέματα. Η αρχική ιδέα για τη συγγραφή του μου δημιουργήθηκε το 1995, όταν υπέστην ρήξη του αχίλλειου τένοντα και χρειάστηκε να μείνω 6 εβδομάδες στο νοσοκομείο. Μόνο οι γυναίκες φίλες μου μού συμπαραστάθηκαν! Οι άντρες φίλοι το έκαναν με διαφορετικό τρόπο, πιο αποστασιοποιημένο. Το ερώτημα είναι: «Τι περιμένουμε οι άντρες ο ένας από τον άλλον;».

— Έχετε πει ότι το 1995 η βία εκφραζόταν κυρίως στο αγγλικό ποδόσφαιρο, στα γήπεδα. Έχει μεταφερθεί στους δρόμους σήμερα; Όποτε οι άντρες νιώθουν ότι απειλείται ο παραδοσιακός τους ρόλος ή έρχονται σε επαφή με συμπεριφορές που δεν συνάδουν με ό,τι θεωρούν αρρενωπό, αντιδρούν βίαια. Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί.

— Θα ταυτίζατε το φαινόμενο αυτό με την άνοδο της ακροδεξιάς; Το δίπολο δεξιά - αριστερά είναι μια μπερδεμένη ιστορία. Οι στατιστικές λένε ότι στην Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια η πλειονότητα των τρομοκρατικών επιθέσεων δεν προήλθε από την άκρα δεξιά, περισσότερες επιθέσεις έγιναν από την άκρα αριστερά. Φυσικά, οι επιθέσεις των ισλαμιστών είχαν τα περισσότερα θύματα. Είναι πολύπλοκο θέμα.

ΑΠΌ ΤΟΝ ΧΡΉΣΤΟ ΠΑΡΊΔΗ 13.2.20 – lifo

17

ΜΟΔΑ

ATHENS FASHION FILM FESTIVAL Η διοργάνωση που τέμνει τους κόσμους του κινηματογράφου και της μόδας επιστρέφει στην Αθήνα για ένα τριήμερο γεμάτο προβολές και ενδιαφέρουσες δράσεις. από τον αλέξανδρο διακοσάββα εμφανίστηκε για πρώτη φορά πέρσι στην αθήνα των δεκάδων πλέον κινηματογραφικών φεστιβάλ, ειδικών προβολών και αφιερωμάτων που κρατούν σε εγρήγορση το σινεφίλ κοινό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, και αμέσως προκάλεσε αίσθηση. Το Athens Fashion Film Festival επιχειρεί να βρει το σημείο τομής όπου συναντιούνται ο κόσμος του κινηματογράφου και ο κόσμος της μόδας. Εκτός όμως από το αμιγώς καλλιτεχνικό κομμάτι του, που φιλοδοξεί να προσελκύσει θαυμαστές και των δύο κλάδων, μια σειρά από ομιλίες, masterclasses, πάνελ και βέβαια σημαντικοί καλεσμένοι από το εξωτερικό και την Ελλάδα διευρύνουν τις δράσεις του, ενώ αποτελεί σημείο συνάντησης για νέους ή ήδη καταξιωμένους σχεδιαστές, κινηματογραφιστές, καλλιτέχνες και εκπροσώπους της επιχειρηματικότητας. «Είμαστε το μοναδικό φεστιβάλ στην Ελλάδα που ασχολείται με το αυτόνομο κινηματογραφικό είδος των ταινιών μόδας» μας λέει η σκηνοθέτις-παραγωγός, ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του AFFF, Νικόλ Αλεξανδροπούλου. «Ωστόσο, είναι αναγκαίο να υπογραμμίσουμε, με αφορμή αυτήν τη διοργάνωση, ότι η τέχνη του κινηματογράφου είναι η τέχνη των δυνατών εικόνων, όπως και ο χώρος της μόδας, που, ως πολιτιστικό φαινόμενο και έκφραση αισθητικών νοημάτων, υπηρετεί αντίστοιχα τη δύναμη των εικόνων. Ήταν ζήτημα χρόνου, λοιπόν, οι δύο κόσμοι να συναντηθούν και να συνδημιουργήσουν» αναφέρει, συνοψίζοντας το στίγμα του φεστιβάλ. Μετά την περσινή πρεμιέρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, λοιπόν, το φεστιβάλ φέτος μετακομίζει για ακόμα ένα λαμπερό τριήμερο στο πρόσφατα ανακαινισμένο αμφιθέατρο της Τεχνόπολης με ένα διαγωνιστικό τμήμα που περιλαμβάνει 80 fashion films μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Πώς πιστεύουν οι διοργανωτές ότι θα ταιριάξει ο βιομηχανικός χώρος της Τεχνόπολης με τη διακριτή αισθητική που οφείλει να φέρει ένα τέτοιο φεστιβάλ; «Ξεκινήσαμε από το Μέγαρο Μουσικής και φέτος αλλάξαμε “σπίτι”. Αυτό που ρωτάτε θα το διαπιστώσουμε στην πράξη! Και ίσως, μετά από διάφορες δοκιμές, καταλήξουμε και σε μια πιο μόνιμη στέγη...». τα highlights της φετινής διοργάνωσης Με τίτλο «Όταν η ηθική συναντά την αισθητική», οι δράσεις της φετινής, δεύτερης διοργάνωσης περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τρεις θεματικές που ξεχωρίζουν. Η πρώτη αφορά το διεθνώς hot topic του woman empowerment, δηλαδή της γυναικείας ενδυνάμωσης σε όλους τους καλλιτεχνικούς και επιχειρηματικούς τομείς, η δεύτερη την ηθική στη μόδα, ένα ζήτημα που επηρεάζει πλέον τον τρόπο που καταναλώνουμε και επιλέγουμε να αλληλεπιδρούμε με τη μόδα, ειδικά οι νεότερες γενιές, και η τρίτη την έννοια της στολής στο ντιζάιν, στην τέχνη και στην ποπ κουλτούρα. Οι πρώτες δύο θεματικές θα προσεγγιστούν με τους αντίστοιχους κύκλους προβολών ταινιών μικρού μήκους και περιλαμβάνουν σχετικές ομιλίες και πάνελ (Κυριακή 16/2, 12:45-13:30 και Σάββατο 15/2, 12:45-14:15 αντίστοιχα), ενώ η τρίτη θα αναλυθεί μέσα από

μια ενδιαφέρουσα συζήτηση που αναμένεται να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον του κοινού (Κυριακή 16/2, 19:00-19:45). τι αναζητά η κριτική επιτροπή; Όπως και πέρσι, τα συνολικά 13 Athens FFF 2020 Awards θα απονεμηθούν από εννιαμελή κριτική επιτροπή που αποτελείται από καταξιωμένους επαγγελματίες της μόδας, της τέχνης και των media, προεδρεύοντος του Rick Porras. O Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός ξεκίνησε την καριέρα του δουλεύοντας για τον Ρόμπερτ Ζεμέκις σε ταινίες που περιλαμβάνουν από το Ο θάνατος σου πάει πολύ και τον Φόρεστ Γκαμπ μέχρι το Contact. Αργότερα έγινε συμπαραγωγός στην κινηματογραφική τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Συνολικά, έχει εργαστεί σε παραγωγές που έχουν κερδίσει 24 Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και δύο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Επίσης, έχει βοηθήσει στο development ανεξάρτητων κινηματογραφικών παραγωγών με κοινωνική θεματική, συμμετέχει σε μια startup που αναλαμβάνει διαμιντιακά πρότζεκτ τα οποία αναδεικνύουν την κινεζική κουλτούρα και μυθολογία, ενώ έχει υπάρξει λέκτορας στο USC Graduate School of Cinematic Arts, στο Stanford University και στο King’s College London. Τι θα αναζητήσει αυτός ο έμπειρος γνώστης της κινηματογραφικής βιομηχανίας ανάμεσα στις ταινίες του φεστιβάλ; «Για μένα, τα πάντα έχουν να κάνουν με το σενάριο και τους χαρακτήρες. Ακόμα κι αν πρόκειται για ταινίες που πρωτίστως φτιάχτηκαν για διαφημιστικούς σκοπούς, όλα πρέπει να μπλέκονται με οργανικό και ενδιαφέροντα τρόπο. Τα fashion films που συνδέονται με μια αλήθεια, μέσα από τους χαρακτήρες και τις ιστορίες τους, πάντα εξυψώνουν το μέσο» δηλώνει στη LiFO. «Κατά τη γνώμη μου, τα περιβαλλοντικά ζητήματα είναι αυτήν τη στιγμή πολύ σημαντικά, όπως επίσης και όλες οι όψεις της κοινωνίας και η διαδικασία της εκ νέου ανακάλυψης μιας ανθρωπότητας με έντονη την αίσθηση της κοινότητας. Το συζητάμε εδώ και δεκαετίες, αλλά πρέπει να εκτιμάμε τον πλανήτη μας και όλα τα έμβια όντα. Το σινεμά, οι ταινίες, τα videogames, η λογοτεχνία, η τέχνη και η μόδα μπορούν και οφείλουν να βγουν μπροστά. Αυτές είναι θεματικές που λειτουργούν καλά στον κόσμο των fashion films και αν γίνονται με ειλικρίνεια, όχι με οπορτουνισμό και κυνισμό, έχουν μεγάλη δύναμη».

Mε αυτή την άποψη συμφωνεί ακόμα ένα μέλος της κριτικής επιτροπής, η θρυλική κριτικός μόδας και video journalist με έδρα το Παρίσι Diane Pernet. Η Αμερικανίδα που έγινε γνωστή ως φωτογράφος και σχεδιάστρια μόδας τη δεκαετία του ’80 και εξελίχθηκε σε δημιουργό και σκηνοθέτιδα ντοκιμαντέρ, ανιχνεύτρια ταλέντων, ιδρύτρια του πρώτου fashion blog το 2005 και του πρώτου φεστιβάλ στον κόσμο αφιερωμένου στη μόδα, την ομορφιά και το στυλ, πάντα ανήσυχη και σε επαφή με τις νεότερες εξελίξεις στους παραπάνω κλάδους, θεωρεί ότι αυτήν τη στιγμή οι «καυτές πατάτες» στη βιομηχανία των fashion films είναι η ανθρωπότητα, το diversity και η οικολογία.

Athens Fashion Film Festival 2020 - Όταν η ηθική συναντά την αισθητική 14-16/2, Αεριοφυλάκιο 1 - Αμφιθέατρο «Μιλτιάδης Έβερτ», Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων www.athensfff.com

18 lifo – 13.2.20

13.2.20 – lifo

19

φωτό: baλερια ισαεβα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Kύριε Δρακόπου�ε, έχουν νόημα οι ιδεο�ογίε� σήμερα; Δεν υπάρχει δεξιά ή αριστερά, παρά μόνο το σωστό: να υπηρετεί� το δημόσιο συμφέρον και το κοινό κα�ό.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

απο τον

γιαννη πανταζοπουλο φωτο: παρισ ταβιτιαν

20 lifo – 13.2.20

συνεργασια δημοσιων - ιδιωτικων φορεων Πρέπει να πορευόμαστε όλοι μαζί. Τα παγκόσμια προβλήματα είναι πλέον πολυσύνθετα. Η ιδιωτική φιλανθρωπία δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσει τον δημόσιο τομέα.

13.2.20 – lifo

21

O ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πόσες λέξεις υπάρχουν για να εκφράσουν στα ελληνικά τη λέξη «μέσον»: «κονέ», «βύσμα», «δόντι». Αυτό περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την έννοια του «βαθέος κράτους».

22 lifo – 13.2.20

Ανδρέας Δρακόπουλος είναι πρόεδρος του κοινωφελούς Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), το οποίο ιδρύθηκε το 1996, μετά τον θάνατο του θείου του, Σταύρου Νιάρχου. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, αποφοίτησε από το Κολέγιο Αθηνών και στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Wharton του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας, απ’ όπου αποφοίτησε με Bachelor of Science στις Οικονομικές Επιστήμες. Σήμερα ζει στη Νέα Υόρκη. Στη διάρκεια μιας σύντομης επίσκεψής του στην Ελλάδα συναντηθήκαμε στο κέντρο της Αθήνας και στις σύγχρονες εγκαταστάσεις του iMEdD, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού που ιδρύθηκε με αποκλειστική δωρεά του ΙΣΝ. Της συνομιλίας μας είχαν προηγηθεί δύο μεγάλες εκδηλώσεις για την υγεία και τον πολιτισμό, για την έκβαση των οποίων ο κ. Δρακόπουλος εξέφρασε την απόλυτη ικανοποίησή του. Μάλιστα, λίγο προτού ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας, αναφέρθηκε ενδελεχώς στη μακρά διαδρομή του ιδρύματος, καθώς και στις πιο σημαντικές δωρεές. Όση ώρα συνομιλούμε, αντιλαμβάνομαι ότι έχω μπροστά μου μια αντισυμβατική προσωπικότητα. Έχει έρθει ντυμένος απλά και λιτά, εκφράζεται ανοιχτά, χωρίς παρωπίδες και με λόγο χειμαρρώδη για όσα τον ενοχλούν. Διαθέτει ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ, είναι ευχάριστος και επικοινωνιακός. Είναι ένας άνθρωπος που απαντά με ειλικρίνεια σε κάθε ερώτηση, ακόμη και όταν κρίνει ότι θα δυσαρεστήσει πολλούς. Αισθάνεται πολύ περήφανος που είναι Έλληνας, αγαπά τον Καβάφη και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και πιστεύει πολύ στη δύναμη των νέων ανθρώπων. Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στη LiFO μίλησε για το ίδρυμα, τις δωρεές, την κρίση, την πολιτική, το προσφυγικό, την Πρωτοβουλία 2021, τους νέους, τα social media, την ευτυχία, για το τι θυμάται πιο έντονα από τον θείο του αλλά και για το τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή.

— Ποιος ήταν ο σκοπός των δύο εκδηλώσεων αυτής της εβδομάδας; Από το 1996, oπότε ξεκινήσαμε, δίνουμε σημασία στο έργο μας. Σκοπός μας είναι να συνεισφέρουμε όσο μπορούμε ώστε το κράτος να προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες για μια καλύτερη ζωή. Επομένως, η διαφορά μεταξύ διαφήμισης και αναγνώρισης είναι πολύ λεπτή. Κατά το παρελθόν, πολλές φορές, δεν ξέραμε πώς να γνωστοποιήσουμε τη φιλανθρωπική μας δραστηριότητα. Ίσως επειδή εξουσίαζε ένα κατεστημένο στο οποίο δεν άρεσε αυτό που ξεκινήσαμε και χαλάγαμε την πιάτσα. Έκτοτε, με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) πραγματοποιήθηκε ένα μεγάλο βήμα όσον αφορά τους σχεδιασμούς μας, παρότι αρκετοί μπερδεύουν το ίδρυμα με το Κέντρο Πολιτισμού. Ξέρετε, στην Ελλάδα, πολύ συχνά, η φιλανθρωπία εκλαμβάνεται ως μια ενέργεια με την οποία είτε θέλεις κάτι να αποκρύψεις είτε να επωφεληθείς. Συνεπώς, αυτές οι δύο εκδηλώσεις για την υγεία και τον πολιτισμό ήρθαν να αναδείξουν πως το ίδρυμα στηρίζει έμπρακτα προγράμματα που συμβάλλουν στη συνεργασία φορέων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ως αποτελεσματικά μέσα υποστήριξης του κοινού καλού.

— Δεν θεωρείτε ότι μερικές φορές χάνεται το πραγματικό νόημα αυτών των δωρεών, με την έννοια ότι τον πολίτη δεν τον ενδιαφέρουν τα ποσά αλλά το αποτέλεσμα; Αναμφίβολα, το ποσό των χρημάτων είναι εκείνο που αποτυπώνει το μέγεθος. Θα μπορούσαμε να έχουμε συμμετάσχει κι εμείς ως ίδρυμα σε μια λογική επικοινωνιακής διαχείρισης. Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία για την υγεία ξεπερνά συνολικά τα 400 εκατομμύρια. Επειδή, όμως, συνηθίζουμε όλοι να είμαστε λίγο μπλαζέ, επιλέγουμε να δίνουμε βάρος και να προβάλλουμε τα χρηματικά ποσά, επειδή αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος αφενός να προσελκύσεις το ενδιαφέρον των πολιτών και αφετέρου να μάθει το ουσιαστικό περιεχόμενο αλλά και το αποτέλεσμα αυτών των δωρεών.

— Είναι μονόδρομος η συνεργασία του κράτους με τους ιδιωτικούς φορείς; Προφανώς. Το παράδειγμα του Κέντρου Πολιτισμού είναι ενδεικτικό. Το ίδρυμα ανέλαβε το συνολικό κόστος κατασκευής και εξοπλισμού του ΚΠΙΣΝ και την παράδοσή του στο ελληνικό Δημόσιο μετά την ολοκλήρωσή του. Μάλιστα, συνεχίζουμε να το στηρίζουμε με κάθε τρόπο, προσφέροντας σημαντικές δωρεές. Σχεδόν σε κανένα μέρος του κόσμου δεν μπορεί πλέον το κράτος να λειτουργήσει αυτόνομα και χωρίς τη συμβολή των ιδιωτικών φορέων. Εμείς, όπως έχω τονίσει επανειλημμένως, δεν αναπληρώνουμε αλλά συμπληρώνουμε. Επίσης, δεν θέλουμε, και να θέλαμε, δεν μπορούμε, και να μπορούσαμε, δεν θα ’πρεπε.

— Μπορούν τα κοινωνικά προβλήματα να λυθούν μέσω της φιλανθρωπίας; Και βέβαια όχι, αλλά γιατί να είμαστε αρνητικοί; Ανήκω σε εκείνους που πιστεύουν ότι πρέπει να πορευόμαστε όλοι μαζί. Τα παγκόσμια προβλήματα είναι πλέον πολυσύνθετα. Η ιδιωτική φιλανθρωπία δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσει τον δημόσιο τομέα, ωστόσο η στήριξη από τους φιλανθρωπικούς οργανισμούς μπορεί να λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς το έργο του, προκειμένου να επιφέρει τα κατάλληλα

αποτελέσματα που θα συνεισφέρουν στη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας για όλους. Μεταφορικά μιλώντας, θα έλεγα ότι η φιλανθρωπία αποτελεί το τρίτο πόδι ανάμεσα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Αναλογιστείτε ότι στη διάρκεια κατασκευής του ΚΠΙΣΝ συνεργαστήκαμε με επτά κυβερνήσεις. Επιπλέον, εμείς δεν ζητάμε τίποτα κι αυτή είναι η δύναμή μας. Ωστόσο, στη χώρα μας φαίνεται αξιοπερίεργο όταν δεν εποφθαλμιάς κάτι, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν πώς να σου συμπεριφερθούν. Το μόνο στο οποίο είμαστε αμετακίνητοι –και αρκετές φορές παρεξηγείται ως ένδειξη αλαζονείας– είναι η αυστηρή μας θέση ώστε να ελέγχουμε αν πραγματοποιούνται σωστά αυτά τα οποία χρηματοδοτούμε κι έχουν ως επίκεντρο τον πολίτη.

— Τρία χρόνια μετά την παράδοσή του στο Δημόσιο, είδε την επισκεψιμότητά του να φτάνει στα 6,3 εκατομμύρια το 2019, έναντι 5,3 εκατομμυρίων το 2018 και 3,1 εκατομμυρίων το 2017. Τι σηματοδότησε για την ελληνική κοινωνία το Κέντρο Πολιτισμού; Σίγουρα ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες μας, αλλά ήταν ένα στοίχημα που κερδήθηκε. Το ΚΠΙΣΝ συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά έργα που έχουν υλοποιηθεί ποτέ στη χώρα. Αρχικά, επικράτησαν αντιρρήσεις και αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά του, αλλά ο κόσμος το αγκάλιασε και, κυρίως, το σεβάστηκε. Το ασύγκριτο πλεονέκτημά του είναι ότι διαθέτει ένα φάσμα δραστηριοτήτων που είναι άκρως ελκυστικό. Προσωπικά, αν ζούσα στην Αθήνα, θα το επισκεπτόμουν καθημερινά.

— Στην πρωτοβουλία για τον πολιτισμό είπατε: «Πολιτισμός είναι η μόνιμη έκθεση στην Πινακοθήκη αλλά και η διασκευή του Χατζιδάκι σε heavy metal στη σκηνή της Λυρικής». Για εμάς είναι προτεραιότητα να δίνουμε φωνή στους νέους. Σήμερα, δυστυχώς, δεν τους ακούμε. Πολιτισμός δεν είναι μόνο οι συντελεστές και εμπνευστές οργανισμών αλλά και άνθρωποι σαν τον Κίμωνα, τον μαθητή του Μουσικού Σχολείου Παλλήνης, ο οποίος, γράφοντας πριν από πέντε χρόνια τις εντυπώσεις του στο βιβλίο επισκεπτών του ΚΠΙΣΝ, έδωσε την αφορμή για να ξεκινήσει η δωρεά στα μουσικά σχολεία στην Ελλάδα. Είναι ο Γιώργος και ο Παντελής, που μετά τη συμμετοχή τους στο μαθητικό μουσικό φεστιβάλ Schoolwave βρέθηκαν στη σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Είναι ο Βαγγέλης, που μίλησε για τη συμμετοχή του στο αμειβόμενο πρόγραμμα πρακτικής άσκησης του ΚΠΙΣΝ, δωρεάς ΙΣΝ, το οποίο του άνοιξε νέους ορίζοντες και ευκαιρίες για μια καλή δουλειά. Και είναι ο νέος, όπως είδαμε στο βίντεο της εκδήλωσης, που συμμετείχε εθελοντικά στο Schoolwave, πηγαίνοντας απλώς για να καθαρίσει. Και θέλω να σταθώ σε αυτή την ιστορία. Αυτός ο νεαρός, παρότι δεν κατάφερε να συμμετάσχει όπως θα επιθυμούσε στο φεστιβάλ, βρήκε έναν αλληλέγγυο τρόπο για να συμβάλει. Όπως είπε πολύ εύστοχα: «Μην είσαι μαλάκας στη ζωή σου, να δίνεις». Αυτή η φράση είχε διττή σημασία. Δεν το έβαλε κάτω επειδή δεν ανέβηκε στη σκηνή, αλλά, αντιθέτως, προτίμησε να βοηθήσει τους άλλους με έναν άλλο, πρακτικό τρόπο. Όπως και ο φοιτητής Ιατρικής στην αντίστοιχη εκδήλωση για την υγεία που υποστήριξε απλά και λιτά: «Με τέτοιες πρωτοβουλίες με οδηγείτε να μείνω στην Ελλάδα». Δεν υπήρχε ωραιότερο κλείσιμο. Τι να πεις μετά απ’ αυτό…

— Είναι ώριμη πλέον η ελληνική κοινωνία να δεχτεί έναν νέο να τραγουδά heavy metal στη σκηνή της Λυρικής; Οι νέοι σήμερα είναι πιο ώριμοι από τους μεγαλύτερους. Το ζήτημα είναι αν μπορεί η κοινωνία όχι μόνο να ακολουθήσει αυτά τα παιδιά αλλά και να εκτιμήσει παρόμοια παραδείγματα. Και επειδή γράφτηκε ότι διήρκεσε πολλές ώρες η συζήτηση για τον πολιτισμό, θέλω να πω ότι όποιος το επιθυμούσε, μπορούσε να φύγει. Δεν με ενοχλεί η κριτική σε καμία περίπτωση. Απλώς δοκιμάσαμε ένα καινούργιο format παρουσίασης για να συζητήσουμε τη σημασία του πολιτισμού στη ζωή μας. Θεωρώ, λοιπόν, ότι δεν είναι κακό να μακρηγορείς. Αρκεί, φυσικά, να έχεις κάτι να πεις. Δυστυχώς, όμως, στην Ελλάδα πολλοί ενοχλούνται, γιατί έχουμε μάθει να μιλάμε περισσότερο παρά να ακούμε.

— Πώς εξηγείτε το ότι τα ιδρύματα στη χώρα μας αντιμετωπίζονται καχύποπτα; Σε γενικό πλαίσιο, δεν έχουν άδικο όσοι εκφράζουν αυτή την άποψη. Για την ακρίβεια, θα έλεγα ότι δεν είναι αβάσιμη αυτή η καχυποψία. Γι’ αυτό ως ίδρυμα προσπαθούμε πάρα πολύ να εξασφαλίζουμε όλες τις δικλείδες διαφάνειας και αξιοπιστίας, ώστε να μη δημιουργηθεί η αντίληψη ότι αποσιωπάται κάτι. Ούτε αλάνθαστοι είμαστε, ούτε τέλειοι. Ωστόσο, το ΙΣΝ δεν έχει μετόχους, ούτε και επιχειρηματικές ή εμπορικές δραστηριότητες. Τα περιουσιακά του στοιχεία είναι αφιερωμένα στην κοινωφελή δραστηριότητα, όπως αυτή παράγεται μέσα από τους τέσσερις προγραμματικούς τομείς του ΙΣΝ: Τέχνες και Πολιτισμός, Παιδεία, Υγεία και Αθλητισμός, και Κοινωνική Πρόνοια.

— Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις επενδύσεις. Κατά τη γνώμη σας, πώς μπορεί η Ελλάδα να γίνει ελκυστική και να περιοριστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια; Η Ελλάδα διαθέτει όλα τα εφόδια ώστε να προσελκύσει επενδύσεις. Κι εγώ βρήκα πολλές φορές τοίχους μπροστά μου, αλλά πάντοτε τους έσπρωχνα. Ευτυχώς, επειδή μόνο δίνουμε χωρίς να λαμβάνουμε κάτι, υπάρχουν πολλοί οι οποίοι σε βοηθούν, σκεπτόμενοι το πολιτικό κόστος αν μια δωρεά χαθεί. Αλλά, ολοφάνερα, απαιτείται να γίνουν

Εμείς δεν ζητάμε τίποτα κι αυτή είναι η δύναμή μας. Ωστόσο, στη χώρα μας φαίνεται αξιοπερίεργο όταν δεν εποφθαλμιάς κάτι, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν πώς να σου συμπεριφερθούν.

πολλά σημαντικά βήματα, όπως αλλαγές στη νομοθεσία, καθώς και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες δομές που θα ευνοήσουν και θα συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών.

— Έχετε γράψει στο παρελθόν για «μια βαθιά ριζωμένη ασθένεια και σήψη που επωαζόταν για ολόκληρες δεκαετίες». Μπορεί να αλλάξει αυτή η νοοτροπία; Πιστεύετε ότι η κρίση ήταν αποτέλεσμα χρεοκοπίας οικονομικής ή ηθικοπολιτικής; Δυστυχώς, αν αύριο εμφανιζόταν κάποιος και πλήρωνε όλο το δημόσιο χρέος, πιστεύω ότι σε τρία χρόνια θα επιστρέφαμε στα ίδια σκ@@ που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Διατηρούμε ακόμα την άποψη ότι είμαστε οι μάγκες που κοροϊδέψαμε τους άλλους, γλιτώσαμε και τα καταφέραμε. Μια ζωή πορευόμαστε λέγοντας ότι «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Και η Ελλάδα σχεδόν πέθανε, αλλά εμείς δεν καταλάβαμε τίποτα.

— Δεν μάθαμε κάτι από την κρίση; Φοβάμαι πως όσοι βρίσκονται στις ηλικίες άνω των 35 ετών περίπου δεν έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. Ξεχωρίζω μόνο τους νέους, οι οποίοι πόνεσαν στην κρίση και μόνον αν αποκτήσουν δύναμη ίσως κάτι σωθεί. Μάλιστα, θα ρίσκαρα να δώσω την τύχη της χώρας στους νέους, παρά την απειρία τους, διότι μόνο έτσι θα σπάσει η αλυσίδα που μας κρατά δέσμιους.

— Είμαστε μια εγωκεντρική κοινωνία; Είναι μια παγκόσμια τάση αυτή η στροφή προς την ατομικότητα και δεν απασχολεί μόνο την ελληνική κοινωνία. Ως λαός έχουμε πολλά θετικά: είμαστε φιλότιμοι, έξυπνοι, εργατικοί και φιλόξενοι, αλλά αυτά είναι σε ισχύ όταν δεν βρισκόμαστε στην Ελλάδα. Τα έχουμε στο DNA μας, αλλά εντός έδρας κάτι λάθος συμβαίνει και κάπως «χαλάμε» ο ένας τον άλλον. Δεν γνωρίζω πώς μπορεί να διορθωθεί αυτό, ίσως το σκεφτώ αν κάποια στιγμή ασχοληθώ με την πολιτική..

— Είναι κάτι που θα σας ενδιέφερε; Θεωρητικά, ναι. Ωστόσο, πρακτικά υπάρχουν δυσκολίες. Ευτυχώς, μέσω του ιδρύματος προσφέρουμε πολύ περισσότερα απ’ ό,τι μέσω της πολιτικής, στην οποία ενδημούν βαθιά ριζωμένα προβλήματα. Αναμφισβήτητα, κυριαρχεί ακόμα το «βαθύ» κράτος –το σύστημα–, το οποίο συναποτελείται από χρόνιες νοοτροπίες, παθογένειες και πελατειακές πρακτικές. Ο φθόνος για τους άλλους είναι ένα καρκίνωμα της ψυχής. Σκεφτείτε αυτό που είπε και ο κ. Χρήστος Ιωαννίδης, ο καθηγητής και υπεύθυνος του Schoolwave, δηλαδή πόσες λέξεις υπάρχουν για να εκφράσουν στα ελληνικά τη λέξη «μέσον»: «κονέ», «βύσμα», «δόντι». Αυτό περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο την έννοια του «βαθέος κράτους». Και νομίζω ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να στραφούμε στη συλλογικότητα.

— Είναι μια ευκαιρία το 2021, με τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση, να κάνουμε έναν αναστοχασμό; Προσωπικά, κρίνω ότι το παρακάνουμε λίγο. Δεν το λέω τηρώντας αρνητική στάση απέναντι στις εκδηλώσεις αυτές, αλλά πραγματικά δεν έχω κατανοήσει τον κεντρικό στόχο αυτού του εγχειρήματος. Επίσης, θα έλεγα ότι ίσως είναι και λίγο επικίνδυνο, στηριζόμενος στη λογική του τύπου «τι πάμε να κάνουμε;». Να αποδείξουμε τι ακριβώς; Προφανώς, είναι χρήσιμο να θυμόμαστε και να μην ξεχνάμε την Ιστορία μας. Αλλά το θέμα είναι να μαθαίνουμε κιόλας, κάτι για το οποίο διατηρώ τις αμφιβολίες μου. Μήπως, λοιπόν, ο σκοπός μας είναι πάλι να πανηγυρίσουμε; Αν γινόταν μια ολιστική προσπάθεια ανατροφοδότησης, με τη συμμετοχή και νέων ανθρώπων και σημαντικών προσωπικοτήτων και αφορμή την οικονομική κρίση και τα 200 έτη, στην οποία θα αναδεικνύονταν πτυχές όπως «τι πραγματικά μάς συνέβη; Γιατί πτωχεύσαμε; Ποιο ήταν το δίδαγμα όλης αυτής της ιστορίας;», τότε, ναι, θα ήμουν σύμφωνος. Όμως δεν υπάρχει χρόνος και χρήματα για πανηγυρισμούς και φιέστες. Διότι δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια, ειδικά τη δεδομένη χρονική στιγμή. Κι αλήθεια, αναρωτιέμαι: τι γιορτάζουμε; Μήπως είμαστε ελεύθεροι σήμερα, που το ελληνικό χρέος συνεχίζει να παραμένει υπέρογκο, και δεν το γνωρίζω; — Έχουν νόημα οι ιδεολογίες σήμερα; Αρχ@@@! Με όλη τη σημασία της λέξης. Δεν υπάρχει δεξιά ή αριστερά, παρά μόνο το σωστό: να υπηρετείς το δημόσιο συμφέρον και το κοινό καλό.

— Ποια είναι η γνώμη σας για το προσφυγικό/μεταναστευτικό; Ζω σε μια χώρα (ΗΠΑ) που «οικοδομήθηκε» από μετανάστες και πρόσφυγες, γι’ αυτό και ανήκω στους υποστηρικτές της μετανάστευσης. Κανείς δεν διαφωνεί ότι τα λάθη είναι πολυάριθμα. Βρισκόμαστε σε δύσκολη κατάσταση και ως χώρα δεν μας βοηθά κανείς. Αλλά για ποια Ευρώπη μιλάμε; Ουσιαστικά, η Ευρώπη πρέπει να προστατέψει τα ελληνικά σύνορα γιατί είναι και σύνορα της Ευρώπης. Εδώ είναι που δεν μπορούμε να κρίνουμε αρνητικά καμία ελληνική κυβέρνηση. Ιδεολογικά μόνο μπορούμε να προβούμε σε κρίσεις. Ο δυτικός κόσμος έχει ανάγκη τη μετανάστευση λόγω του μεγέθους της υπογεννητικότητας. Οι μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη είναι ένα κομβικό πρόβλημα, με τους θεσμούς και τα κράτη-μέλη της να αδυνατούν να αντιμετωπίσουν ως σήμερα επιτυχώς την έλευση τόσων εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στα εδάφη της. Κι αυτό συμβαίνει επειδή απουσιάζουν το ρυθμιστικό πλαίσιο ένταξης, η στρατηγική και η θέσπιση κοινής νομοθεσίας για το άσυλο.

— Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο; Εξαρτάται από τους στόχους και τις επιλογές του καθενός. Όταν συναντώ νέους στο εξωτερικό που έχουν φύγει από την Ελλάδα, συνήθως τους λέω το εξής: «Το μυαλό μου χαίρεται, η καρδιά μου λυπάται».

— Αν γράφατε ένα σύνθημα σε έναν τοίχο, ποιο θα ήταν αυτό; «Wakanda Forever», από την ταινία Black Panther. (Κάνει το χαρακτηριστικό σταύρωμα των χεριών σε σχήμα «Χ» στο στήθος).

— Μεγαλώνοντας σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, τι είναι αυτό που κερδίσατε ως προσωπικότητα; Ήμουν τυχερός. Αλλά ως άνθρωπος αξιοποίησα στο έπακρο τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν, εργάστηκα σκληρά και πέτυχα. Μπορεί να ακούγεται σκληρό, αλλά στη ζωή πρέπει να αρπάζεις τις ευκαιρίες που σου δίνονται. Να προχωράς με πάθος, όρεξη και πείσμα.

— Ένας άνθρωπος όπως εσείς έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει στη ζωή του ή από σχετικά μικρή ηλικία διεκδικεί αυτήν τη δυνατότητα; Όλα είναι θέμα χαρακτήρα. Επειδή έχω τρία παιδιά στις ηλικίες των 16, 13 και 10, επιστρέφω πολλές φορές κατά κάποιον τρόπο στο παρελθόν. Ήμουν ένα συνηθισμένο παιδί, αλλά όταν γυρίζω στις σελίδες της παιδικής ηλικίας συνειδητοποιώ τη βαρύτητα της φιλίας. Το ίδιο σκέφτομαι κι εγώ για τα δικά μου παιδιά και κατά πόσο θα καταφέρουν να συναντήσουν καλούς φίλους. Είναι καθαρά θέμα τύχης να βρεις τη σωστή παρέα. Και ευτύχησα να έχω στη ζωή μου εξαιρετικούς φίλους.

— Ποια είναι η πιο σκληρή ερώτηση που έχετε δεχτεί από τα παιδιά σας; «Ποιο είναι το νόημα της ζωής;» Και η απάντηση που τους έδωσα; «Δεν ξέρω».

— Τι θεωρείτε επαναστατικό σήμερα; Δύσκολη ερώτηση και πολυεπίπεδη. Ως άτομο πιστεύω ότι σε μια πράξη επανάστασης ενυπάρχουν και θετικά στοιχεία. Οι παράπλευρες απώλειες είναι αναπόφευκτες, αλλά σημασία έχει να κάνεις την ανατροπή με αιτία, με «πιστεύω», ιδανικά και αρχές. Να μην επαναστατείς χωρίς λόγο.

— Έχω την εντύπωση ότι κυριολεκτικά και μεταφορικά δεν «χωράτε» μέσα σε κουστούμια. Είναι αλήθεια; (Γελάει) Δεν το κάνω επίτηδες, αλλά πράγματι αισθάνομαι πολύ πιο άνετα. Ο σεβασμός απέναντι στους άλλους δεν επιδεικνύεται με τέτοιες θεσμικές συμπεριφορές αλλά με ποικίλους τρόπους και, κυρίως, με έργα. Επίσης, πώς μπορεί στην εποχή μας να μιλάμε ακόμα για ρατσισμό; Είναι αδιανόητο. Θυμάμαι τα λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: «Δεν είναι το χρώμα του δέρματός σου, είναι ο χαρακτήρας σου». Επομένως, τι με νοιάζει το χρώμα του δέρματός σου, οι σεξουαλικές σου προτιμήσεις, οι πολιτικές πεποιθήσεις ή η κοινωνική και οικονομική σου κατάσταση; Σημασία έχει ο χαρακτήρας. Συνεργαστήκαμε ως ίδρυμα με τον ΣΥΡΙΖΑ κι αυτό είχε σχολιαστεί ποικιλοτρόπως τότε. Σας πληροφορώ ότι είχαμε την καλύτερη συνεργασία.

— Φτάσαμε το 2020 να έχουμε την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στη δημόσια σφαίρα να κυριαρχούν θέματα όπως οι αμβλώσεις. Το ζήτημα είναι να μην υπάρχει συντηρητικοποίηση απλώς για τη συντηρητικοποίηση, δηλαδή να γίνεται για τους τύπους. Και ο νοών νοείτω.

— Πώς θα χαρακτηρίζατε την εποχή μας και γιατί; Τρομερά συμπλεγματική. Ζούμε σε μια περίοδο που όλα είναι αλληλένδετα. Την ίδια στιγμή, απουσιάζουν τα ηγετικά πρότυπα, η ηθική και, σε συνδυασμό με τη γιγάντωση της τεχνολογίας, έχει δημιουργηθεί ένα αιωρούμενο παζλ που κανείς δεν γνωρίζει πώς θα το συναρμολογήσει στο έδαφος. Πρέπει να προσπερνάμε τα πρόσωπα και να επικεντρωνόμαστε στην ουσία. Να διερωτόμαστε γιατί ο Τραμπ είναι Πρόεδρος των ΗΠΑ και θα επανεκλεγεί με διαφορά. Τα επόμενα χρόνια ο λαϊκισμός θα αυξηθεί. Και ευελπιστώ ότι, μέσα από το χάος, θα γεννηθεί η ελπίδα.

— Τα social media δεν έχουν αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε; Φυσικά. Και μάλιστα, κάποιες φορές, πυροδοτούν την πόλωση και μας οδηγούν στα άκρα. Ταυτόχρονα, το κινητό τηλέφωνο ή ο ηλεκτρονικός υπολογιστής αποτελούν πλέον αναπόσπαστα εργαλεία των καθημερινών μας δραστηριοτήτων. Ωστόσο, δεν μου αρέσει η εικόνα δυο νέων ανθρώπων που, ενώ βρίσκονται μαζί, επικοινωνούν από το κινητό τους τηλέφωνο. Δεν κοιτιούνται καν στα μάτια. Αποξενώνονται.

— Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος; Από τη στιγμή που δεν φοβάμαι τον θάνατο, όλα τα υπόλοιπα είναι υποδεέστερα. Η έννοια του χρόνου δεν με τρομάζει, αλλά με στενοχωρεί που φεύγει και περνά. Γι’ αυτό και προσπαθώ, όσο μπορώ, να είμαι παρών σε κάθε φάση της ζωής μου.

— Υπάρχει κάτι που σας λείπει; Όχι. Αισθάνομαι πλήρης και δεν το λέω με καμία διάθεση οίησης.

— Ευτυχία τι θα πει; Να ζεις.

— Τι θυμάστε πιο έντονα από τον θείο σας; Είναι πάρα πολλά αυτά που κρατώ στη μνήμη μου. Αν ξεχώριζα κάτι, θα ήταν το «ποτέ να μη ζητάς κάτι που δεν μπορείς να κάνεις ο ίδιος». Επιπλέον, «πρώτα απ’ όλα να είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου, κι ύστερα με τους άλλους».

— Τι συμβολίζουν όλα τα αξεσουάρ και τα βραχιόλια που φοράτε στα χέρια σας; Στιγμές της ζωής μου που κουβαλώ απ’ όλον τον κόσμο.

— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; Υγεία, αγάπη, φιλία και γέλιο… Πολύ γέλιο! Το να γελάς δεν είναι εύκολο, αλλά είναι μεγάλο φάρμακο.

13.2.20 – lifo

23

ΟΠΕΡΑ

Τα ΦΥΤΑ φέρνουν την πρώτη ελληνική queer όπερα στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. από τon m. hulot

φωτο: παρισ ταβιτιαν

φωτογραφια: παρισ ταβιτιαν

24 lifo – 13.2.20

Τ

ην ώρα τη φωτογράφισης στο backstage της Εναλλακτικής Σκηνής, όπου μόλις έχουν έρθει οι αρχαίες κολόνες και οι άρπες που θα χρησιμοποιηθούν ως σκηνικό για τον Ορφέα 2020, οι τεχνικοί παρακολουθούν με περιέργεια τους εντελώς ξεχωριστούς συντελεστές του. Η αλήθεια είναι ότι δεν συναντάς συχνά μαζεμένους τόσο ιδιαίτερους τύπους, που φτάνουν στα όρια του εκκεντρικού, ειδικά στους χώρους της Λυρικής Σκηνής. Για όσους γνωρίζουν, όμως, το έργο των ΦΥΤΩΝ τα τελευταία χρόνια, η εικόνα αυτή δεν εκπλήσσει, είναι κάτι συνηθισμένο. Το ντουέτο εννοιολογικής τέχνης έχει ήδη τόση εμπειρία με τις queer performances και τα εικαστικά events, που από τις 14 Μαρτίου μέχρι τις 29 του μήνα (για έξι παραστάσεις) τολμάει να παρουσιάσει ριζικά διασκευασμένη την εμβληματική μπαρόκ όπερα Ορφέας του Κλαούντιο Μοντεβέρντι και να δώσει μια queer εκδοχή της. Σε μια «ανατρεπτική ανακατασκευή για το παρελθόν και το μέλλον των πολιτικών της ταυτότητας», όπου «ο µπαρόκ ήχος ενώνεται

µε ρετρο-φουτουριστικά συνθεσάιζερ των ’80s, η οπερατική εκφορά του λόγου µε την αυτοαναφορική και µεταδραµατική προσέγγιση της performance art, ο ζωντανός θεατρικός χώρος µε ένα ποστ-ίντερνετ πολυµεσικό ψηφιακό πλέγµα και οι πληθωρικές οπτασίες των θεϊκών χαρακτήρων του µύθου µε τις σύγχρονες θεότητες της queer DIY πανκ µόδας». Ο Φοίβος και ο Φιλ (τα δύο ΦΥΤΑ) και η associate director του Ορφέα, η Ανθή Κουγιά, έχουν ολοκληρώσει σχεδόν (με τη συμμετοχή όλων των συνεργατών τους) το αρκετά «ριψοκίνδυνο» εγχείρημα και είναι εμφανώς ενθουσιασμένοι με το αποτέλεσμα.

— Γιατί επιλέξατε τον «Ορφέα» του Μοντεβέρντι; Τι ήταν αυτό που σας ενδιέφερε στον μύθο του Ορφέα; φοίβος: Το κείμενο που έγραψε για την παράσταση ο μουσικολόγος Νίκος Βούρδουλας αναγνωρίζει τον Ορφέα ως έναν queer ήρωα, έναν άνδρα που μαγεύει με τη φωνή και όχι με τη ρώμη του, και που συχνά διασχίζει τα όρια της συμβατικής αρρενωπότητας. Σύμφωνα με καταγραφές του μύθου, που συχνά αποσιωπώνται, ο Ορφέας, αφού χάσει την Ευρυδίκη,

βρίσκει παρηγοριά στην αντρική συντροφιά, εξοργίζοντας τις γυναίκες της Θράκης, που νιώθουν παραγκωνισμένες και τον σκοτώνουν! Δηλαδή πρόκειται για έναν αρχικά τελείως queer μύθο που ιστορικά απλώς έχει «στρεϊτοποιηθεί».

— Πείτε μου για τη σχέση queer και όπερας. Πόσο σε παίρνει να την «κουϊροποιήσεις»; φοίβος: Καλά, εδώ υπάρχει ένα παράδοξο, γιατί μιλάμε για μια queer όπερα ως καινοτομία, ενώ η ίδια η όπερα ως είδος δεν είναι και η επιτομή του στρέιτ. Είναι ένα μουσικοθεατρικό μέσο γεμάτο camp στοιχεία, ανυπέρβλητες ντίβες, gender-bending καστράτους και γενικότερα χαρακτηρίζεται από μια τάση για υπερβολή και επιτήδευση. Για μας, ήταν μεγάλη πρόκληση να φέρουμε ένα ήδη καλιαρντό μέσο σε συνομιλία με σύγχρονες πολιτικές ταυτότητας, νέους τρόπους προσέγγισης του φύλου και της σεξουαλικότητας, καθώς και με την queer-punk μόδα και queer performance. ανθή: Δεν χρειάζεται να κάνεις και πολλά για να την «κουϊροποιήσεις»! Πράγματι, η όπερα είναι γεμάτη queer και camp στοιχεία.

Αρκεί να το συνειδητοποιήσεις. Το σχεδόν μόνιμο πρόβλημά μου με το ανέβασμα κλασικών έργων είναι ότι δεν είναι αρκετά στυλιζαρισμένο και επιτηδευμένο για να λειτουργήσει ως σύμβολο-φορέας νοημάτων αλλά ούτε και μπορεί να πείσει ότι είναι αληθινό όταν προσπαθεί να είναι αληθινό. Εδώ, λοιπόν, εντοπίζω ένα πρόβλημα στη σχέση μεταξύ θεατή και θεάματος. Γι’ αυτό, προσωπικά, ως δημιουργό, με ενδιαφέρει πάρα πολύ η μορφή που θα πάρει ό,τι συμβαίνει στη σκηνή προκειμένου να μεταφερθεί στο κοινό. Η μορφή της όπερας εκ προοιμίου είναι υπερβολική και επιτηδευμένη σε τέτοιον βαθμό που μπορεί να αποδομήσει το περιεχόμενό της και να το «φτύσει» στο κοινό με φοβερά αποτελεσματικό τρόπο. Αρκεί ο εκάστοτε δημιουργός να το έχει συνειδητοποιήσει και να είναι αυτός ο σκοπός του. Να καταλάβει πως δεν πείθει το ότι ο ήρωας επί σκηνής πονάει στ’ αλήθεια αλλά πως εκτελεί μια πολύ περιγραφική περφόρμανς ενός πονεμένου ανθρώπου και ίσως έτσι η ουσία του πόνου ως συναισθήματος να κατακερματιστεί και να κατέβει στο κοινό. Έχει φοβερές δυνατότητες η οπερατική περφόρμανς αν τη βάλεις σε queer πλαίσιο, κατά τη γνώμη μου.

—Τι ακριβώς θα δούμε στην παράσταση; Πόσο προκλητική είναι;

Ανθή: Πάρα πολύ. Όχι όμως με τον τρόπο που εύκολα μπορεί να φέρει κανείς στο μυαλό του, δηλαδή με αίματα, βρισίδια, γκέι φιλιά, χουφτώματα και Ελένη Λουκά (έχουμε, βέβαια, κι απ’ αυτά, μην πουν ότι τα τσιγκουνευτήκαμε). Η παράσταση αυτή στήνεται ενώπιον του κοινού και προκαλεί. Προκαλεί τη φαιδρή ελληνικότητα και την παθογένεια μιας βαθιά αποπροσανατολισμένης κοινωνίας.

—Πείτε μου μερικά πράγματα για το ίδιο το έργο και για τη μουσική του. Πόσο το έχετε πειράξει μουσικά; Τι άλλου είδους επεμβάσεις έχετε κάνει; φιλ: Το τελικό αποτέλεσμα της μουσικής σύνθεσης που έχουμε γράψει μαζί με την Αντριάνα Μίνου και τον Αλέξανδρο Δρόσο είναι ένα μείγμα από διαφορετικά πράγματα. Έχουμε κρατήσει ένα σημαντικό κομμάτι του μπαρόκ ήχου του έργου, και μάλιστα ο μουσικός διευθυντής μας, ο Ιάσονας Μαρμαράς, έχει φτιάξει ένα ensemble με ερμηνευτές παλιάς μουσικής, οπότε, ως ένα σημείο, το έργο είναι αρκετά πιστό. Όμως, όπως φαντάζεσαι, δεν θα το κρατούσαμε συνολικά έτσι. Προφανώς έχουμε ενσωματώσει νέες, αρκετά μεταμοντέρνες συνθέσεις, ηλεκτρονικές ενορχηστρώσεις και διάφορα άλλα. Όπως λέει η Αντριάνα στις σημειώσεις του προγράμματος, το ίδιο το έργο, μουσικά, στην εποχή του ήταν ένα είδος κολάζ, οπότε

είναι κατάλληλο για ένα ακόμα κολάζ με νέες (και στην περίπτωσή μας καλιαρντές) επιρροές. Δεν θα ήθελα να πω πιο συγκεκριμένα πράγματα, γιατί έχει αρκετές εκπλήξεις που θέλω να τις ζήσετε όταν το δείτε! φοίβος: Ακολουθήσαμε πιστά δομικά σημεία του μύθου, αλλάζοντας όμως το συγκείμενο και τους χαρακτήρες. Φέρνουμε την ιστορία στο κοντινό μέλλον μιας χώρας όπως η Ελλάδα, στην οποία ο πρώτος ανοιχτά γκέι πρωθυπουργός ετοιμάζεται να παντρευτεί τον σύντροφό του. Ο Ορφέας μας είναι ένας πολιτικός που μαγεύει τον λαό με την πειθώ του (σε αντιστοιχία με τον Ορφέα του πρωτοτύπου, που χρησιμοποιεί τη μουσική). Αφού χτίσαμε την αρχική ιδέα, η Αντριάνα έγραψε το λιμπρέτο πάνω στην αυθεντική μουσική. Για μας, ήταν σημαντικό να πούμε τη δική μας ιστορία, ακολουθώντας το πλαίσιο του Μοντεβέρντι και φέρνοντάς το στο σήμερα. φιλ: Γενικά, θεωρήσαμε πως αν είναι να κάνουμε όπερα και δη στη Λυρική Σκηνή, θα πρέπει να συνομιλήσουμε δομικά με το original έργο, ειδικά αφού ο Ορφέας είναι και ένας αρχετυπικός μύθος. Επειδή η ίδια η έννοια της φόρμας και οι μετα-αναγνώσεις μάς αφορούν ιδιαίτερα στη δουλειά μας, αυτός ο διάλογος ήταν σημαντικός για μας.

ΙNFO ΦΥΤΑ «Orfeas 2020» Όπερα σε παράφραση Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, 14, 15, 21, 22, 28, 29/3. Ώρα έναρξης: 20:30 (Κυριακές: 19:00)

13.2.20 – lifo

25

q Η οικογένεια του πατέρα μου, οι Λόντοι, ήταν ιστορική. Εκείνος ήταν πάρα πολύ περήφανος που καταγόταν από αυτήν. Και υπήρξε υπασπιστής του Κωνσταντίνου Α’. Ήταν καλεσμένος σε όλους τους χορούς της Αθήνας και του Παλατιού. Και πήγαινε. Όταν μεγάλωσε η αδελφή μου, την έπαιρνε μαζί του για συνοδό. Ήταν έτσι κι αλλιώς πάρα πολύ όμορφη. Σε σημείο που ήρθαν από το περιοδικό LIFE για να τη φωτογραφίσουν. Kαι πράγματι, τις έβγαλαν θαυμάσιες φωτογραφίες. Φορούσε κάτι σαν χλαμύδα και στεκόταν μπροστά σε αρχαίες κολόνες. Εγώ ποτέ δεν πάτησα το πόδι μου σε αυτά. Με προσκαλούσαν, δεν ήταν ότι δεν με προσκαλούσαν. Αλλά, ας πούμε ότι εγώ ήμουν πάντα κάτι σαν αριστερή. Όχι ΕΑΜίτισσα βέβαια!

q Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός του ναυτικού. Εξαιρετικής ομορφιάς.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, ζει στο Μετς.

Ένας σωσίας του Κλαρκ Γκέιμπλ. Τον

q Ο Σεφέρης και η μητέρα μου, όταν ήμουν τινέιτζερ και ερωτομανής, έλεγαν μεταξύ τους και γελούσαν ότι ερωτεύομαι όλους τους ηθοποιούς. Αυτό, βέβαια, ήταν συνηθισμένο τότε. Σε κάποια μαγαζιά πουλούσαν μικρές φωτογραφίες ηθοποιών και οι περισσότερες στην ηλικία μου τις συλλέγαμε. Ωστόσο, μεγάλωνα αρκετά αυστηρά. Για παράδειγμα, δεν με άφηναν να πάω σινεμά.

q Ο πατέρας μου δεν φοβόταν τίποτα. Αυτό ήταν και το charme του, η γοητεία του! Άρεσε πολύ στις κυρίες αυτό. Όταν τα σκέφτομαι όλα αυτά τώρα, τον λυπάμαι πάρα πολύ. Τι να πω; Είχε περάσει κι αυτός τόσο πολλά μαζί μας. Ήταν πάρα πολύ άπιστος στη μητέρα μου. Και όταν εκείνη του εξομολογήθηκε ότι είχε μια ιστορία με κάποιον, εννοώντας τον Σεφέρη, ο πατέρας μου της απάντησε: « Ή αυτόν ή τα παιδιά. Αν πας με τον Σεφέρη, τα παιδιά τα παίρνω εγώ». Κι έτσι έγινε. Όλα συνέβησαν ξαφνικά, σε μία εβδομάδα μέσα. Βρεθήκαμε, λοιπόν, εγώ και η αδελφή μου να μένουμε με τον πατέρα μας. Μέχρι που ήρθε ο πόλεμος.

q Η μητέρα μου ήταν πολύ βενιζελική. Πολύ όμως. Και είπε στον πατέρα μου: «Εγώ, μια βενιζελική, να είμαι παντρεμένη με αξιωματικό του βασιλικού ναυτικού!». Έτσι, εκείνος παραιτήθηκε κι έμεινε άνεργος ο άνθρωπος! Δεν ήταν τεμπέλης, αλλά δουλειά άλλη δεν ήξερε να κάνει! Τη Σχολή Δοκίμων είχε βγάλει. Έτσι, τη δουλειά του την έκανε ξανά στον πόλεμο. Δημιούργησε έναν στολίσκο από καΐκια, ο οποίος δούλευε για λογαριασμό των Εγγλέζων και προκαλούσε δολιοφθορές σε στόχους στα Δωδεκάνησα. Δηλαδή έκανε σαμποτάζ. Οι Εγγλέζοι τον λάτρευαν. Του έδωσαν παράσημο όταν τελείωσε ο πόλεμος, ενώ δεν έδιναν σε ξένους. Είχε πάρει για πλήρωμα πολλούς νέους που ήταν όλοι παιδιά καλών οικογενειών: τον Πασπάτη, τον Γιαννικώστα, τον Λαδά και άλλους. Όλοι αυτοί που σας λέω ήταν νέοι, Αθηναίοι, Κολωνακιώτες και γενικώς κωλόπαιδα – έτσι τα έλεγα όλα αυτά τα παιδιά εγώ. Αλλά πολέμησαν πολύ καλά… Κι έκαναν σαμποτάζ στους Γερμανούς, όχι αστεία!

ΛΌΝΤΟΥ

θυμάμαι πάντα περιτριγυρισμένο από γυναίκες.

q Ήταν σνομπ ο πατέρας μου. Τον καλούσαν μεν παντού, αλλά δεν είχε καθόλου χρήματα. Αυτό το ξέρω καλά από τη μάνα μου. Στην αρχή, που ζούσαμε όλοι μαζί, μας είχε για δύο χρόνια σε ένα σπιτάκι στην Πλάκα. Ήταν φθηνά τα νοίκια εκεί. Αλλά το σπίτι ήταν γεμάτο κοριούς. Μιλάμε για κάτι το φρικτό. Οι νεότεροι δεν ξέρουν τι δράματα περνούσαμε στην Αθήνα με τους κοριούς. Οι τοίχοι ήταν καλυμμένοι με ταπετσαρία χάρτινη και όταν την τραβούσες και την έσκιζες σιγά-σιγά, όπως έκανα εγώ που τότε ήμουν μικρό παιδί, έβλεπες πίσω τους κοριούς να βράζουν. Ήταν κάτι το φοβερό. Δεν το έχω ξαναδεί, αλλά μου λένε ότι οι κοριοί έχουν εμφανιστεί ξανά.

q Η μάνα μου ήταν θαυμάστρια της Πηνελόπης Δέλτα. Είχαν πολύ καλή σχέση. Η μεγάλη κόρη της, η Σοφία Μαυρογορδάτου, ήταν η νονά μου. Όταν η μητέρα μου είπε στη Δέλτα ότι ήθελε να χωρίσει τον πατέρα μου για να ακολουθήσει τον Σεφέρη, εκείνη την ενθάρρυνε να το κάνει. Της είπε: «Μη σε νοιάζει, θα αναλάβω εγώ τα παιδιά». Και πράγματι, μας άφησαν στο σπίτι τους στην Κηφισιά, αλλά η Δέλτα αυτοκτόνησε. Τι ήταν αυτό; Λες σε κάποιον «εμπιστεύσου με και άφησέ μου τα παιδιά σου» και αμέσως μετά πας και αυτοκτονείς;

q Ο Στέφανος Δέλτα, πάντως, ήταν άγιος άνθρωπος. Και την αγαπούσε τη Δέλτα. Δεν της φερόταν άσχημα. Είχε φωτογραφία της στην κάμαρά του. Δεν είχαν, βέβαια, ποτέ συζυγική κρεβατοκάμαρα. Κι εκείνη, όταν αναπολούσε τις στιγμές που έγιναν τα παιδιά τους, δεν έλεγε ακριβώς ότι έφριττε, αλλά πάντα τελείωνε την αφήγησή της με ένα: «Τι φρίκη, Θε μου!» ή κάπως έτσι. Για μένα όλα αυτά τότε ήταν κάτι το ασύλληπτο. Μάλλον δεν αγάπησε ποτέ τον σύζυγό της. Αλλά ίσως να τον εκτιμούσε. Της είχε πει κι εκείνος βέβαια: «Αν πας με τον Δραγούμη, τα παιδιά σου ξέχασέ τα».

ΑΘΗΝΑΙΟΙ

q Μείναμε, τελικά, με τον Στέφανο Δέλτα.

Ήταν μόνος του μετά την αυτοκτονία της. Ένας πολύ καλός γεράκος. Ένας άγιος άνθρωπος. Δεν είχε περάσει και λίγα μαζί της. Ξέρετε πόσες φορές η Δέλτα προσπάθησε να σκοτωθεί; Άπειρες. Το δηλητήριο, βέβαια, ήταν λάβδανο που το έπαιρναν τότε για παυσίπονο. Είχε ένα τεράστιο μπουκάλι! Έπαιρνε λάβδανο και δεν ξύπναγε. «Μπαμπά, έλα γρήγορα, η μαμά δεν ξυπνάει» – πόσες φορές το φώναξαν αυτό τα παιδιά της! Όταν μείναμε με την αδελφή μου μαζί τους, μας είχαν βάλει σε ένα σπιτάκι μέσα στο κτήμα, σε απόσταση ούτε πέντε λεπτών από το μεγάλο σπίτι, όπου έμεναν εκείνοι. Το είχαν χτίσει για τον αδελφό του Στεφάνου Δέλτα που δεν ήταν και πολύ καλά, από ψυχικής απόψεως. Δεν έχω ιδέα τι συνέβαινε πραγματικά. Αυτές οι οικογένειες, τότε, δεν μιλούσαν γι’ αυτά τα θέματα. Ο γερο-Μπενάκης, για παράδειγμα, ήταν συφιλιδικός. Και δεν ήταν μόνο ο Μπενάκης, ήταν και ο Ζαρίφης – όλες οι οικογένειες της Αθήνας ήταν συφιλιδικές.

q Στη διάρκεια της ζωής μου ήμουν πανταχού παρούσα και σε θέση παρατηρητή. Τα είχα δει όλα. Θα μπορούσα να γράψω για όλα αυτά που είδα και δεν λέγονται. Αλλά το έχω πει πολλές φορές και λέω πάντα το ίδιο: γιατί θα έπρεπε να το κάνω; Έζησα και θα μπορούσα να πω πράγματα που δεν λέγονται, αλλά, αν τα έλεγα, τι θα γινόταν; Οι Έλληνες είναι πάρα πολύ κουτσομπόληδες. Δεν τους ενδιαφέρει η ουσία των πραγμάτων, μόνο η κουτσομπολίστικη πλευρά τους.

q Η μάνα μου μέχρι τα οκτώ της μεγάλωσε στη Γαλλία, γιατί η γιαγιά μου πέθανε στη γέννα και ο παππούς μου δεν ήθελε να βλέπει το μωρό, επειδή το θεωρούσε αιτία του θανάτου της αγαπημένης γυναίκας του, που ήταν Γαλλίδα. Έτσι, έστειλε τη μητέρα μου στους Γάλλους παππούδες της. Ως εκ τούτου, η μητέρα μου δεν μιλούσε ελληνικά. Έφτασε στην Αθήνα χωρίς να μιλά τη γλώσσα και χωρίς καλά-καλά να ξέρει ότι είχε αδέλφια. Όλα αυτά αποτελούν σοκ για ένα παιδί. Επιπλέον, τα μαλλιά της ήταν τόσο μακριά, που έφταναν μέχρι τα γόνατα. Τα κράτησε έτσι μέχρι που πέθανε. Το λέω με σιγουριά επειδή εγώ της τα χτένιζα. Ήταν πολύ ωραία, τα έπλεκε και έφτιαχνε ένα στεφάνι μ’ αυτά γύρω από το κεφάλι της. Όταν πέθανε ο Σεφέρης, έφερε εδώ κομμώτρια, έπλεξε τα μαλλιά της σε δύο πλεξούδες και τις έκοψε από τη ρίζα. Τις έβαλε, μαζί με τον Σεφέρη, στον τάφο. Μου είπε ότι έτσι έκαναν στην αρχαιότητα. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ εκείνη την ώρα. Μετά άφησε πάλι τα μαλλιά της να μακρύνουν, μέχρι τα γόνατα. Όταν είχε μεγαλώσει πια πολύ και τη φρόντιζα εγώ, όταν έκανε το μπάνιο της, εκείνα τα υπέροχα μαλλιά ήταν πρόβλημα, και για μένα και για εκείνη. Δεν μου πήγαινε όμως η καρδιά να της τα κόψω. Τα αγαπούσε πολύ.

q Ήταν πραγματικά πολύ όμορφη η μητέρα μου. Τα μάτια της ήταν μπλε, τα μαλλιά της χρυσά. Εκπάγλου καλλονής. Σε ένα γράμμα του ο Σεφέρης τής έγραφε: «Πότε θα γυρίσεις, Μαρούκα μου, Μαρούκα μου, Μαρούκα μου; Βαρέθηκα

26 lifo – 13.2.20

απο τον γιάννη κωνσταντινίδη φωτογραφιeσ μενελαοσ μυριλλασ

ο σεφέρης δεν ήταν καθόλου ωραίος άντρας Είχε όμως μια γλύκα. Αν, βέβαια, με άκουγε τώρα, θα θύμωνε. Θα έλεγε: «Βρε Άννα, εγώ γλυκός;». Είχε ωραία μάτια. Μιλούσε πολύ ωραία. Είχε ωραία φωνή. Αν την άκουγα ξαφνικά τώρα, μετά από τόσα χρόνια, θα την αναγνώριζα αμέσως. Μου διηγούνταν παραμύθια, όταν τους είχα επισκεφθεί στη Βηρυτό. Τις Χίλιες και μία νύχτες, αλλά τις αυθεντικές, που είναι πολύ σκαμπρόζικες.

13.2.20 – lifo

27

Άννα Λόντου

να βλέπω άσχημες γυναίκες». Αυτό ο Σεφέρης το έγραψε όταν υπηρετούσε ως διπλωμάτης στο Λονδίνο κι εκείνη βρισκόταν εδώ στην Αθήνα – γιατί εκείνη το έχτισε αυτό εδώ το σπίτι. Εκείνη βρήκε το οικόπεδο. Ήταν και το τελευταίο που πωλούνταν εδώ. Έβαλαν και οι δύο χρήματα και το τονίζω αυτό, διότι η αδελφή του Σεφέρη, η Ιωάννα Τσάτσου, έκανε κάποτε μεγάλη ιστορία, θεωρώντας ότι το οικόπεδο αυτό το είχε αγοράσει ο αδελφός της και ότι εκείνος πλήρωσε την κατασκευή του σπιτιού. Αλλά με τι λεφτά; Ο Σεφέρης δεν είχε λεφτά. Η μητέρα μου είχε χρήματα επειδή της άνηκε το οικόπεδο στο Φάληρο το οποίο αργότερα έγινε νεκροταφείο για τους ξένους στρατιώτες που σκοτώθηκαν εδώ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο. Ανήκε σ’ εκείνην και σε μια αδελφή της. Το πούλησαν και πήραν αρκετά λεφτά, με τα οποία αγόρασε το οικόπεδο εδώ κι έτσι έχτισαν το σπίτι. Όσοι νομίζουν ότι ο Σεφέρης πήρε χρήματα από το βραβείο Νόμπελ κάνουν λάθος. Το βραβείο Νόμπελ στηρίζεται από ένα καταπίστευμα που επενδύεται και το ποσό που αποδίδει είναι αυτό που μοιράζεται στα βραβεία. Εκείνη τη χρονιά, λοιπόν, το ποσό που μοιράστηκε ήταν μικρότερο από κάθε άλλη φορά. Τέλος πάντων, πήγαν όλα κατ’ ευχήν και απέκτησε το σπίτι του. Ήταν κάτι που το ήθελε και είχε γράψει κάποτε στην Ιωάννα Τσάτσου: «Δεν ζητάω τίποτα, Ιωάννα. Μόνο μια σκέπη πάνω από το κεφάλι μου, για να τελειώσω το έργο μου».

q Με τη μητέρα μου ο Σεφέρης γνωρίστηκε στην Αίγινα. Η μητέρα μου πάντα με κουβαλούσε μαζί της και, δεν ξέρω γιατί, μου έχει εντυπωθεί και μια εικόνα από τότε που ήμουν πέντε χρόνων ή και πιο λίγο, με τον Σεφέρη να με κουβαλάει στην πλάτη του, που ήταν κάπως γυμνή. Έμενε τότε σε ένα σπίτι που είχε νοικιάσει εκεί μαζί με την Ιωάννα Τσάτσου και τα δυο κορίτσια της. Εγώ ήμουν συμμαθήτρια με την κόρη της τη μεγάλη, τη Δέσποινα, από την Α’ Δημοτικού, στη Σχολή Χιλ, μέχρι και την τελευταία τάξη του γυμνασίου στο Αρσάκειο. Ήμασταν πάντα μαζί και πολύ φίλες και με καλούσαν στο σπίτι τους πολύ συχνά. Το καλοκαίρι πήγαινα μαζί τους στην Κηφισιά. Είχαν μια Γερμανίδα γκουβερνάντα. Εγώ Γαλλίδες πάντα. Πάντα! Ποτέ Γερμανίδες. Δεν θα καθόμουν ούτε 5 λεπτά με Γερμανίδα. Θυμάμαι που στο Ζάππειο ερχόντουσαν διάφορες οικογένειες και βάσει γκουβερνάντας γινόμασταν εχθροί, χωριζόμασταν σε Γάλλους και Γερμανούς. Παρ’ όλα αυτά, καλύτερες απ’ όλες ήταν οι Πολωνέζες. Ήταν συμπαθητικά κορίτσια, δεν ήταν αυτά τα τέρατα που ήταν οι άλλες. Οι Τσάτσοι είχαν μια Γερμανίδα, τη Λότε τη διαβόητη, που έβαζε τα κορίτσια να στέκονται γονατιστά πάνω στο χαλίκι του Ζαππείου που τους τρυπούσε τα ευαίσθητα γονατάκια τους. Τέτοιες ήταν οι Γερμανίδες όλες. Τα ξαδέλφια μου, της οικογένειας Δραγούμη, είχαν μια φροϊλάιν που δεν θυμάμαι πώς την έλεγαν. Οι μπάτσες που τους έριχνε, όμως, δεν περιγράφονται! Το δε φαγητό το κάναν όλο ένα πράγμα ανακατεμένο και ομογενοποιημένο, εντελώς νιανιά και άχαρο. Δεν θα τα ξεχάσω αυτά. Όταν πήγα πρόσφατα στο Βερολίνο, από την ένταση που μου προκαλούσαν οι αναμνήσεις, ήθελα να φύγω, δεν το μπορούσα!

q Έχασα τον άντρα μου στα 40 μου χρόνια. Ήταν ο μεγάλος μου έρωτας, από τότε που ήμουν 17 χρονών και δεν μας άφηναν να παντρευτούμε. Λεγόταν Σταμάτης Κρίνος και η οικογένειά του ήταν συριανή, οι Κρίνοι. Φαρμακοποιός από οικογενειακή παράδοση. Μαζί του απέκτησα το ένα και μόνο παιδί μου, την κόρη μου, Δάφνη Κρίνου, που τώρα είναι γνωστή κοσμηματοποιός στο Λονδίνο. Μετά ήρθαν τα πράγματα αλλιώς και ήρθε και η φοβερή επταετία. Εγώ έκανα ό,τι μπορούσα τότε. Όλοι μου οι φίλοι ήταν μέσα. Όλοι! Εγώ ήμουν πάντα αυτό που θα λέγαμε «αριστερή όχι και πάντως όχι δεξιά». Και πιστεύω ότι σωστά ήμουνα. Ο δεύτερος σύζυγός μου λεγόταν Μαρμαρινός και εξαιτίας των βασανιστηρίων που είχε υποστεί τα χρόνια της δικτατορίας κούτσαινε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Δεν είχε καμία μόρφωση και καμία ανατροφή. Προερχόταν από μια οικογένεια με πολλά παιδιά. Δίσταζα. Δεν είχα σκοπό να τον παντρευτώ. Γνωριστήκαμε μέσω κάποιου γνωστού μου από διαφορετικό κύκλο από τον δικό μου. Ήταν και 10 χρόνια πιο μικρός από μένα. Ντρεπόμουν. Βέβαια, δεν φαινόταν η διαφορά ηλικίας. Ο άνθρωπος αυτός, όσα μπορούσε να κάνει, τα έκανε όλα – τα έφτιαξε όλα. Δούλευε στη Siemens. Έπαθε κάποια στιγμή ένα δυνατό έμφραγμα και με αφορμή αυτό μου είπε να παντρευτούμε, ώστε, αν έφευγε από τη ζωή, να είχα τουλάχιστον εγώ μια σύνταξη. Καλοσύνη του! Κι έτσι παντρευτήκαμε στο δημαρχείο. Ήταν η εποχή που ξεκινούσαν οι πολιτικοί γάμοι.

q Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος ήταν πολύ φίλος μου. Ήταν ο καλύτερός μου φίλος. Ήξερε τα πάντα. Εγώ του τα έλεγα όλα. Η σχέση μου μαζί του ήταν πολύ περίεργη. Όλοι νόμιζαν –επειδή όλοι σκέπτονται πονηρά– ότι κάτι συνέβαινε μεταξύ μας. Ήταν πραγματικά τεμπέλης. Δεν το λέω ως μομφή, δεν τον κατηγορώ γι’ αυτό, όπως το έκανε ο πατέρας του. Το θέτω απλά και περιγραφικά, για να τονίσω ότι του άρεσε η καλοπέραση. Αν, για παράδειγμα, μια ταβέρνα είχε καλό κρασάκι, ψωμί, λάδι και σκόρδο, δεν θα ζητούσε περισσότερα. Ξυπνούσε αργά. Και δεν ξυπνούσε για να αρχίσει να τρέχει. Το ίδιο έκανε και ο Σεφέρης, όποτε μπορούσε. Αυτό το έχω κι εγώ. Όλη μου τη ζωή, όσο πήγαινα σχολείο, έπρεπε να σηκωθώ πρωί, να ράψω τον άσπρο γιακά στην ποδιά και να φύγω τρέχοντας. Άσε με τώρα λίγο να κοιμηθώ… Θέλω να κοιμηθώ μέχρι τις 12:00, τώρα στο τέλος του βίου μου. Πειράζει; Ας κοιμηθώ! Δεν με αφήνουν όμως.

q Και με τον Σεφέρη είχα μια πολύ ιδιαίτερη φιλία. Του τα έλεγα κι εκείνου όλα. Κι αν ήταν κάτι που κάναμε πάντα με τον Γιώργο, ήταν να γελάμε! Ήταν φοβερός. Το χιούμορ του ήταν φοβερό. Και ξέρετε, οι άνθρωποι χωρίς χιούμορ… δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα. Εγώ δεν ξέρω πώς να τους φερθώ!

q Όλα αυτά που γράφονται και συζητιούνται περί ανταγωνιστικής σχέσης Σεφέρη - Λορεντζάτου εγώ βρίσκω ότι δεν στέκουν. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, εγώ που έζησα από κοντά αυτούς τους δύο ανθρώπους υποκλίνομαι και αποχωρώ.

q Δεν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς μουσική και βιβλία. Τώρα έχω πέσει με τα μούτρα στους

Στη διάρκεια της ζωής μου ήμουν πανταχού παρούσα και σε θέση παρατηρητή. Τα είχα δει όλα. Θα μπορούσα να γράψω για όλα αυτά που είδα και δεν λέγονται. Αλλά το έχω πει πολλές φορές και λέω πάντα το ίδιο: γιατί θα έπρεπε να το κάνω; Έζησα και θα μπορούσα να πω πράγματα που δεν λέγονται, αλλά, αν τα έλεγα, τι θα γινόταν; Οι Έλληνες είναι πάρα πολύ κουτσομπόληδες.

Ιάπωνες συγγραφείς. Τι ωραία πράγματα είναι αυτά που λέει ο Μουρακάμι! Αυτόν τον καιρό, όμως, διαβάζω τα ερωτικά γράμματα που αντάλλασσαν ο Καμί με τη Μαρί Καζαρές. Ήταν τόσο ερωτικά αυτά τα γράμματα και τόσο ωραία! Φανταστείτε τώρα ένας Καμί να σου γράφει ερωτικό γράμμα! Πώς να παρηγορηθεί αυτή η γυναίκα μετά το τροχαίο στο οποίο εκείνος σκοτώθηκε; Το βιβλίο με τα γράμματά τους είναι τεράστιο. Αντί να το βγάλουν σε δύο τόμους, το έβγαλαν σε έναν. Θα γράψω ένα γράμμα στον εκδοτικό οίκο να παραπονεθώ. Είναι ασήκωτο. Βέβαια, έγραφαν κι αυτοί είκοσι γράμματα ημερησίως ο ένας στον άλλον. Και ήταν και τα είκοσι φλογερά. Τόσο φλογερά, που ήταν σαν να έκαναν έρωτα στο χαρτί. Το φαντάζεστε αυτό; Εγώ διάβαζα Καμί από τότε που εκείνος ζούσε ακόμα. Ήμουν επίσης σαρτρική. Ο Σεφέρης τον Σαρτρ δεν μπορούσε ούτε από μακριά να τον μυρίσει, πόσο μάλλον να τον διαβάσει. Το ίδιο και ο Λορεντζάτος. Μου φώναζε: «Πάρ’ τον από δω αυτόν!». Δεν ξέρω τι πάθαιναν. Εμένα όμως αυτή ήταν η εποχή μου. Πιο έξυπνο άνθρωπο από τον Σαρτρ έχετε δει ποτέ; Πάρα πολύ έξυπνος! Ήταν και τέρας, βέβαια, σαν άντρας. Σαν βάτραχος, για την ακρίβεια. Κι όμως, τον ερωτεύονταν όλες. Άρα, το λέγειν του ήταν το καταπληκτικό. Δεν χωράει άλλη εξήγηση. Πόσο θα ήθελα να τους είχα γνωρίσει όλους αυτούς!

28 lifo – 13.2.20

ΟΔΗΓΟΣ

Xειμερινοί

προορισμοί The good LiFO 13.2.20 – lifo

29

The good LiFO

10

Υπάρχει εκεί έξω μια ανεξερεύνητη Ελλάδα, συχνά κρυμμένη ακόμα και μερικά χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι μας! Έχουμε μάθει να πηγαίνουμε παντού με το αυτοκίνητο, με τη μοτοσικλέτα μας, με τρένα και αεροπλάνα, αλλά το αρχέγονο μέσο μετακίνησής μας είναι τα πόδια μας, το πεδίο όπου συμβαίνει η πεζοπορία είναι τα μονοπάτια, τα καλύτερα μονοπάτια βρίσκονται στα βουνά και η καλύτερη εποχή για την πεζοπορία είναι τώρα, τώρα που τελειώνει ο χειμώνας και μπαίνει η άνοιξη. Και όταν λέμε βουνά, δεν εννοούμε μόνο τα ψηλά βουνά στην ηπειρωτική Ελλάδα. Είναι και η ορεινή ή ημιορεινή ενδοχώρα στα νησιά της χώρας, η ιδανική «εισαγωγή» αν θέλετε να ξαναβάλετε σε λειτουργία αυτό το βασικό μέσο μετακίνησης που είναι τα πόδια σας, και μαζί με αυτά να «ξυπνήσετε» και να «ξεσκουριάσετε» όλο το σώμα σας και να νιώσετε να ζωντανεύει η ψυχή σας. Ιδού δέκα προτάσεις για να πάρετε τα βουνά, είτε είστε έμπειροι πεζοπόροι είτε μόλις τώρα ξεκινάτε.

1. Υμηττός Το βουνό των Αθηναίων, ένα προσιτό και εύκολο βουνό, είναι γεμάτο με πανέμορφα μονοπάτια, τα οποία μέχρι πριν από λίγα χρόνια απολάμβαναν μόνο όσοι είναι γνώστες της περιοχής ή ξέρουν να διαβάζουν έναν πεζοπορικό χάρτη. Το 2015-2016, όμως, ο δήμος Παπάγου-Χολαργού σηματοδότησε έξι πολύ όμορφα μονοπάτια μέσα στο πευκοδάσος του βόρειου Υμηττού συνολικού μήκους 20,4 χιλιομέτρων, ενώ το 2017 ο ΣΠΑΥ (Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού) σηματοδότησε άλλες πέντε πεζοπορικές διαδρομές συνολικού μήκους 18 χιλιομέτρων, επίσης στον βόρειο Υμηττό, δίνοντας τη δυνατότητα σε όλους τους επισκέπτες του βουνού, ακόμα και σε αυτούς που δεν νιώθουν άνετα στο δάσος, να απολαύσουν μαγευτικές πεζοπορίες, από απλές βόλτες για όλη την οικογένεια μέχρι απαιτητικές διασχίσεις μεγάλου μήκους. Δυστυχώς, το πρόγραμμα της σηματοδότησης των μονοπατιών του Υμηττού δεν έχει ολοκληρωθεί, ούτε έχουν διατεθεί κονδύλια για τη συντήρησή του, κυρίως για την αντικατάσταση πινακίδων που έχουν καταστραφεί από βανδαλισμό. Ούτε ο δήμος Παπάγου-Χολαργού ούτε ο ΣΠΑΥ έχουν φροντίσει να τυπώσουν –ή έστω να αναρτήσουν στις ιστοσελίδες τους– έναν χάρτη που να αποτυπώνει αυτές τις πεζοπορικές διαδρομές για να ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι. Στις εισόδους του βουνού όμως (στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού στην Αγία Παρασκευή, στο πάρκο της οδού Γραβιάς δίπλα στο Κολέγιο Αθηνών, στη διασταύρωση της οδού Αναστάσεως και Ανατολής στου Παπάγου, καθώς και στο Πυροφυλάκιο της Καισαριανής στην αφετηρία του δρόμου που ανηφορίζει στη Μονή Καισαριανής) θα βρείτε μεγάλες πινακίδες-χάρτες που αποτυπώνουν τα ίχνη των πεζοπορικών διαδρομών στην κάθε περιοχή. Επίσης, από τη χαρτογραφική εταιρεία TERRAIN κυκλοφορεί ένας λεπτομερής πεζοπορικός χάρτης του

30 lifo – 13.2.20

πεζοπορικές διαδρομές στην ανεξερεύνητη Ελλάδα του στέφανου ψημένου, συγγραφέα και εκδότη πεζοπορικών χαρτών και πεζοπορικών οδηγών της terrain

Υμηττού, που αποτυπώνει όλα τα μονοπάτια του βουνού και μπορείτε να τον αγοράσετε οnline, όπως και όλους τους χάρτες της TERRAIN (www.terrainmaps.gr). Αν θέλετε να πάτε κατευθείαν στο καλύτερο, σας προτείνουμε τη Διαδρομή 10, μήκους 5,2 χιλιομέτρων, η οποία ακολουθεί το ίχνος ενός από τα παλαιότερα μονοπάτια στον Υμηττό. Ξεκινάει από τον λεγόμενο Πύργο της Ανθούσας στη βορειοανατολική άκρη του Αισθητικού Δάσους Καισαριανής, όπου θα δείτε την ξύλινη πινακίδα της αφετηρίας της (προσεγγίζεται από τον ασφαλτόδρομο που συνεχίζει από το νεκροταφείο Παπάγου). Το πρώτο σκέλος της, μήκους 1,2 χιλιομέτρων, είναι ανηφορικό (συνολική υψομετρική διαφορά - ανάβαση περίπου 300 μέτρα), αλλά πολύ απολαυστικό, αφού διασχίζει το πυκνό πευκοδάσος και σας δίνει την ευκαιρία να επισκεφτείτε τη βυζαντινή Μονή Αστερίου. Μόλις φτάσετε στο διάσελο του ΟΤΕ, το σηματοδοτημένο και

καλοπατημένο μονοπάτι συνεχίζει προς τα βόρεια, ακολουθώντας την κορυφογραμμή του βόρειου Υμηττού, προσφέροντας εξαιρετική θέα τόσο προς το κλεινόν άστυ όσο και προς τα Μεσόγεια. Καταλήγει στη Μονή Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού, όπου θα πρέπει να έχετε φροντίσει να υπάρχει κάποιο όχημα για την επιστροφή σας.

2. Andros Routes Έργο εθελοντών, αλλά με προδιαγραφές επαγγελματικής ομάδας! Οι τριάντα πεζοπορικές διαδρομές συνολικού μήκους 160 χιλιομέτρων, πολύ καλά καθαρισμένες και σηματοδοτημένες, με τακτική συντήρηση που εξασφαλίζει τη βατότητά τους, είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτών των ανθρώπων και καθιστούν την Άνδρο έναν πολύ ελκυστικό προορισμό για πεζοπορία. Μια συγκεκριμένη σύνθεση διαδρομών που την ονομάζουν The Andros Route διατρέχει το νησί από Βορρά προς Νότο, έχει μήκος 100 χιλιόμετρα και είναι σχεδιασμένη για να την περπατήσει κανείς σε 10 ημέρες. Αν έχετε 10 ημέρες στη διάθεσή σας, αυτή η πεζοπορική διάσχιση, ειδικά τον Απρίλιο και τον Μάιο που η Άνδρος είναι καταπράσινη, είναι εμπειρία ζωής. Υπάρχουν στην αγορά πεζοπορικοί χάρτες που αποτυπώνουν το δίκτυο των μονοπατιών με ακρίβεια, καθώς και ένας πεζοπορικός οδηγός τον οποίο εκδίδει η ομάδα που έφτιαξε το Andros Routes και με τα έσοδά του συντηρούνται τα μονοπάτια (www.androsroutes.gr).

3. Samos Hikes Το μεγαλύτερο δίκτυο σηματοδοτημένων πεζοπορικών διαδρομών σε ελληνικό νησί μόλις ολοκληρώθηκε! Έργο της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου που υλοποιήθηκε από την TERRAIN με

χρηματοδότηση ΕΣΠΑ, παραδίδει στους πεζοπόρους σχεδόν 260 χιλιόμετρα σηματοδοτημένων πεζοπορικών διαδρομών με κορυφαίες προδιαγραφές ποιότητας. Στη δυτική Σάμο, με ορμητήριο το Καρλόβασι, μπορείτε να ακολουθήσετε τη Διαδρομή 1 που ξεκινάει από την παραλία Ποτάμι στη δυτική άκρη της πόλης και πηγαίνει σε δύο από τις ωραιότερες και πιο διάσημες παραλίες του νησιού, το Μικρό και το Μεγάλο Σεϊτάνι. Από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε στη Διαδρομή 6 που ανηφορίζει μέσα στο πυκνό δάσος πάνω από την απόκρημνη ακτογραμμή της βορειοδυτικής Σάμου και φτάνει στο γραφικό χωριό Δρακαίοι, όπου ο χρόνος έχει σταματήσει σε άλλον αιώνα! Από τους Δρακαίους μπορείτε να συνεχίσετε στη Διαδρομή 12, ένα μονοπάτι μέσα από το πυκνό πευκοδάσος που θα σας φέρει, μετά από μια κοπιαστική ανάβαση στις δυτικές πλαγιές του Κέρκη, στο διάσελο ανάμεσα στις κορυφές Ζάστανο και Βίγλα. Εδώ «πιάνετε» τη Διαδρομή 10 και συνεχίζετε πάνω στην κορυφογραμμή προς την κορυφή Βίγλα (1.434 μ. υψόμετρο), όπου η θέα –ειδικά τις μέρες με καθαρή ατμόσφαιρα– είναι πέρα από κάθε περιγραφή. Η Διαδρομή 10 κατηφορίζει στην ανατολική πλαγιά του Κέρκη ως το μνημείο των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, όπου αρχίζει η Διαδρομή 14, ένα πανέμορφο μονοπάτι μέσα στο δάσος που θα σας φέρει στο χωριό Κοσμαδαίοι. Εδώ σας περιμένει μία από τις καλύτερες χωριάτικες ταβέρνες της Σάμου, για να πάρετε δυνάμεις για τη συνέχεια. Η συνέχεια είναι η Διαδρομή 5, που είναι μεγάλη και κυκλική και θα σας βγάλει στο χωριό Λέκκα. Λίγο δυτικά από τη Λέκκα, η Διαδρομή 5 διασταυρώνεται με τη Διαδρομή 3, που θα σας οδηγήσει στο σημείο απ’ όπου ξεκινήσατε, στο Ποτάμι. Όλα αυτά, βέβαια, δεν είναι δυνατόν να τα κάνετε μέσα σε μία μέρα αλλά, όπως βλέπετε, οι περισσότερες διαδρομές του σηματοδοτημένου δικτύου Samos Hikes είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να μπορείτε να συνδυάζετε τμήματά τους και να συνθέτετε τη δική σας πεζοπορία, ανάλογα με τις δυνάμεις σας, τα γούστα σας και τον χρόνο που έχετε στη διάθεσή σας. Στη δυτική Σάμο έχουν σηματοδοτηθεί 14 διαδρομές, στην κεντρική Σάμο, όπου δεσπόζει ο Καρβούνης, ένα από τα ομορφότερα βουνά σε ελληνικό νησί, υπάρχουν άλλες 20, και στην ανατολική Σάμο άλλες 7. Σε λίγες εβδομάδες (περί τα μέσα Μαρτίου) θα είναι στον αέρα η ιστοσελίδα του έργου (www.samoshikes.com), η οποία θα δίνει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε. Για τη Σάμο κυκλοφορούν πολλοί πεζοπορικοί χάρτες και πεζοπορικοί οδηγοί και επιπλέον υπάρχει το τοπικό γραφείο Samos Outdoors (www.samosoutdoors.com) που οργανώνει tailor-made πεζοπορίες, ορειβατικές αναβάσεις, αναρριχήσεις, καταβάσεις canyoning και πολλά άλλα για μεμονωμένους πεζοπόρους ή γκρουπ.

4. Ροδόπη Η οροσειρά της Ροδόπης είναι ένας μεγάλος ορεινός όγκος, το μεγαλύτερο τμήμα του οποίου (το 83%) ανήκει στη Βουλγαρία, και μόνο ένα μικρό μέρος είναι ελληνικό έδαφος. Όχι ότι έχει καμία σημασία για τους ορειβάτες, αφού τα σύνορα είναι απλώς μια γραμμή στον χάρτη και μερικά «ορφανά» λευκά κολονάκια που κάποτε χώριζαν τον δυτικό κόσμο με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, στα οποία κανείς δεν δίνει σημασία πια. Στην κεντρική Ροδόπη, ένας από τους πιο όμορφους και πυκνοδασωμένους ορεινούς όγκους είναι η Χαϊντού ή Ερύμαν-

Η Διαδρομή 10 κατηφορίζει στην ανατολική πλαγιά του Κέρκη ως το μνημείο των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, όπου αρχίζει η Διαδρομή 14, ένα πανέμορφο μονοπάτι μέσα στο δάσος που θα σας φέρει στο χωριό Κοσμαδαίοι. Εδώ σας περιμένει μία από τις καλύτερες χωριάτικες ταβέρνες της Σάμου, για να πάρετε δυνάμεις για τη συνέχεια.

θος, με κορυφή το Γυφτόκαστρο στα 1.828 μ. υψόμετρο. Ιδανικό ορμητήριο για να εξερευνήσετε την περιοχή είναι το Δασικό Χωριό Ερυμάνθου, μια συστάδα από ενοικιαζόμενα ξύλινα σπιτάκια στην καρδιά του δάσους, όπου υπάρχει και ένα ωραίο εστιατόριο τύπου ορειβατικού καταφυγίου. Από το Δασικό Χωριό ξεκινάνε σηματοδοτημένα μονοπάτια που οδηγούν στην κορυφή του βουνού μέσα από το εντυπωσιακό δάσος με τις θεόρατες αιωνόβιες οξιές που ξεπερνούν σε ύψος τα 30 μέτρα, έλατα, πεύκα, ακόμα και σφενδάμους! Κάτω στο φρέσκο χώμα σίγουρα θα δείτε ίχνη από αρκούδες, αγριογούρουνα και λύκους που έχουν εδώ έναν από τους πιο σημαντικούς βιότοπούς τους, αλλά τα ίδια τα άγρια ζώα δεν θα τα δείτε γιατί φοβούνται τους ανθρώπους και κρατούν τις αποστάσεις τους. Εξαιρετική πεζοπορία θα απολαύσετε και στο σηματοδοτημένο μονοπάτι προς τους καταρράκτες του Λειβαδίτη, αλλά και σε άλλα μονοπάτια της Χαϊντούς που δεν είναι σηματοδοτημένα αλλά αποτυπώνονται καθαρά στον πεζοπορικό χάρτη, ο οποίος έχει εκδοθεί από την εταιρία Geopsis (www. geopsis.com) για την περιοχή αυτή.

5. Μετέωρα Τα Μετέωρα είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα θησαυρού που τον έχουμε αφήσει πεταμένο στα σκουπίδια. Ή, για να το πω με άλλα λόγια, ενός ποταμού από τον οποίο πίνουμε μόνο μερικές σταγόνες νερό και το υπόλοιπο το αφήνουμε να πηγαίνει χαμένο. Και ακόμα πιο σωστά, πίνουν με τις κανάτες κάποιοι ελάχιστοι, και όλοι οι υπόλοιποι ξεροσταλιάζουν. Ένα από τα ομορφότερα και πιο εμβληματικά φυσικά τοπία της Ελλάδας, μνημείο της UNESCO, τόπος προικισμένος με πυκνά δάση και πλούσια νερά, έχει εστιάσει στον θρησκευτικό τουρισμό, που ωστόσο ωφελεί μόνο λίγους (τα μοναστήρια) και προσπαθεί να εξοβελίσει κάθε άλλη δραστηριότητα από την περιοχή. Η αναρρίχηση, για παράδειγμα, που θα μπορούσε να φέρει στα Μετέωρα περισσότερο κόσμο απ' όσον πηγαίνει στην Κάλυμνο, και τον ανάλογο πλούτο στην τοπική οικονομία, είναι υπό διωγμόν. Το ίδιο δυστυχώς ισχύει και για την πεζοπορία. Ανάμεσα στους βράχους των Μετεώρων και σε όλη την έκταση γύρω από αυτούς υπάρχουν δεκάδες μονοπάτια μοναδικής ομορφιάς, που δεν είναι σηματοδοτημένα και δεν τα ξέρει κανείς. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, ένα τέτοιο μοναδικό τοπίο, που συνδυάζει ανυπέρβλητη φυσική ομορφιά και μοναδικό πολιτιστικό ενδιαφέρον, θα είχε αξιοποιηθεί για να προσελκύσει εκατομμύρια (κυριολεκτικά, εκατομμύρια!) φυσιολάτρες επισκέπτες. Εδώ, όμως, η τοπική αυτοδιοίκηση αδιαφορεί, και η τοπική κοινωνία ανέχεται καταστάσεις, χωρίς να αντιδρά. Εσείς, όμως, αντιδράστε! Στον πεζοπορικό χάρτη που κυκλοφορεί για τα Μετέωρα από την εταιρεία Ανάβαση (www.anavasi.gr) και στον αντίστοιχο που θα κυκλοφορήσει σε λίγες βδομάδες από την TERRAIN θα εντοπίσετε πεζοπορικές διαδρομές που θα σας κόψουν την ανάσα με την ομορφιά τους!

Ανάμεσα στους βράχους των Μετεώρων και σε όλη την έκταση γύρω από αυτούς υπάρχουν δεκάδες μονοπάτια μοναδικής ομορφιάς που δεν είναι σηματοδοτημένα και δεν τα ξέρει κανείς.

13.2.20 – lifo

31

Στο κέντρο της Ελλάδας, ο προορισμός όπου η φυσική ομορφιά συναντά την Ιστορία και την παράδοση.

Λαμία - Απόδραση ακριβώς στο κέντρο της Ελλάδας Παύλιανη

από τη λίνα ιντζεγιάννη φωτογραφιεσ: νικολαοσ αξελησ katafygio-oiti.gr

Θα έχεις ακούσει για κάποια χωριά που μοιάζουν με ζωγραφιές. Υπάρχει, όμως, ένα χωριό που είναι μια ζωγραφιά, αφού, όπου κι αν κοιτάξεις, θα δεις δημιουργίες φιλοτεχνημένες σε παγκάκια, τοίχους, ακόμα και κάδους. Η Παύλιανη είναι ένα από τα πιο χαριτωμένα χωριά της Ελλάδας, ένας φιλόξενος χειμερινός προορισμός που σε καλωσορίζει με το χαμόγελο των κατοίκων και σε κερδίζει με τη φυσική του ομορφιά. Σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 1.040 μέτρων στις πλαγιές της Οίτης και σε απόσταση μόνο 2,5 ωρών από την Αθήνα, χωρίζεται στην Άνω και στην Κάτω Παύλιανη, αλλά αυτό μικρή σημασία έχει, αφού αξίζει να τις επισκεφθείς και τις δύο. Εξαιρετική εμπειρία πεζοπορίας η διαδρομή προς τη σπηλιά Καμάρα αλλά και προς τον «θρόνο του Δία», που θα σε αποζημιώσει με το ξύλινο σπιτάκι που σε περιμένει να σου αποκα-

λύψει την πανοραμική θέα έως τον Μαλιακό Κόλπο. Το πάρκο του χωριού με τη μουσική γέφυρα, τα παιχνίδια και τα «γραμμένα» με στίχους και αποφθέγματα παγκάκια είναι ένα ζηλευτό σημείο ξεκούρασης και διασκέδασης που θα θυμηθείς πολλές φορές καθώς περπατάς στο κέντρο της Αθήνας. Η πέτρα και το ξύλο, που ξεχωρίζουν στον οικισμό, βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, ενώ το λευκό σκηνικό του χειμώνα είναι μια παραμυθένια εικόνα που αξίζει να δεις από κοντά. Το Καταφύγιο Οίτης, ο υδροβιότοπος του Τζίρου, το οροπέδιο της Καταβόθρας (το δεύτερο μεγαλύτερο της Οίτης), είναι κομμάτια που συνθέτουν ένα παζλ μοναδικής φυσικής ομορφιάς, ενώ οι κάτοικοι θα σου θυμίσουν την έννοια της αυθεντικής ελληνικής φιλοξενίας (που μάλλον έχεις ξεχάσει...).

Περισσότερες πληροφορίες: www.lamia.gr

32 lifo – 13.2.20

Lamia Welcome Σε κάθε γωνιά της Λαμίας συναντά κανείς πολιτισμό και Iστορία που χάνoνται στα βάθη των αιώνων. Είμαστε πολύ τυχεροί γιατί ως δημοτική αρχή έχουμε να διαχειριστούμε τις τύχες ενός τόπου, όπου η λέξη «πολιτισμός» μετουσιώνεται σε καθημερινότητα. Η ευθύνη που μας βαραίνει ως δημοτική αρχή είναι τεράστια, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μια πραγματική πρόκληση. Ενδεικτικά και μόνο θα αναφέρω ότι φέτος συμπληρώνουμε 2.500 χρόνια από τη Μάχη των Θερμοπυλών, ενώ του χρόνου κλείνουμε 200 χρόνια από την Επανάσταση και η Λαμία αποτελεί αδιαμφισβήτητα προπύργιο αλλά και αυταπόδεικτα πόλη-επίκεντρο και στα δύο αυτά ορόσημα της ελληνικής Ιστορίας που σήμερα καλούμαστε να διαιωνίσουμε και να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενιές. Τώρα, όσον αφορά τον τουρισμό, ίσως ακουστεί λίγο περίεργο, αλλά η λέξη «τουρίστας» είναι κάτι που δεν ταιριάζει στον χαρακτήρα της πόλης μας και των δημοτών μας. Θα έλεγα ότι αυτή που αρμόζει καλύτερα είναι η λέξη «φιλοξενούμενος», ο οποίος, μετά την πρώτη του επίσκεψη, μετατρέπεται σε έναν πραγματικό διαφημιστή της Λαμίας, μια και ο ίδιος γίνεται κομμάτι της. Βλέπετε, η Λαμία έχει τη μοναδική ικανότητα να υποδέχεται καθετί το «ξένο» και να το μετατρέπει σε κάτι «ολοδικό» της με μοναδικό τρόπο. Χωρίς να το αλλοιώνει και προπάντων χωρίς να αλλοιώνεται. Το στοίχημα και ο στόχος μας είναι ένας: η Λαμία να μην αποτελεί στάση αλλά προορισμό. Έναν προορισμό για κάθε ηλικία, για όποιον αγαπά την Ιστορία, την ορειβασία, τα σπορ, αλλά και το καλό φαγητό και τη διασκέδαση. Όποιον, τελικά, αγαπάει την ίδια τη ζωή.

Δήμαρχος Λαμιέων

Η Λαμία είναι μια ιδιαίτερη πόλη με μοναδική γεωγραφική θέση, απαράμιλλες ομορφιές και σκορπισμένα φυσικά διαμάντια. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο επισκέπτης της Λαμίας θα φύγει σοφότερος και προπάντων απόλυτα ικανοποιημένος, μεταφέροντας ο ίδιος το μήνυμα, δικαιωμένος με την επιλογή του προορισμού του. Είναι η πόλη της οποίας η σύγχρονη καθημερινότητά μπλέκεται με τα ιστορικά σταυροδρόμια, οι δρόμοι της με τα ιστορικά σοκάκια και τα σύγχρονα κτίρια με τα νεοκλασικά αριστουργήματα. Ο δήμος έχει την τύχη να ταυτίζεται με τον Λεωνίδα, τις Θερμοπύλες, την Αλαμάνα, τον Διάκο και τον Γοργοπόταμο στη σκιά του επιβλητικού ενετικού κάστρου, όπου το μάτι χάνεται, φτάνοντας μέχρι τη θάλασσα και το δέλτα του Σπερχειού σε μια διαδρομή όπου η φυσική ομορφιά συναγωνίζεται τα ιστορικά μνημεία, μαγεύοντας τον επισκέπτη. Αυτή είναι η Λαμία μας... Μια πόλη που για τον κάθε επισκέπτη σημαίνει και κάτι διαφορετικό. Δύσκολο να την περιγράψεις με λίγες λέξεις, αλλά εύκολο να την επισκεφτείς και να την κάνεις δική σου.

Αμαλία Ποντίκα

Θύμιος Καραΐσκος

Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Τουρισμού & Διεθνών Σχέσεων

5 μέρη-εμπειρίες

Θερμοπύλες

Κάστρο Λαμίας

Οι Θερμοπύλες, με το μνημείο της ιστορικής μάχης, αλλά και τα ιαματικά λουτρά (ψάξε τον μύθο που λέει πως η θεά Αθηνά παρακάλεσε τον Ήφαιστο να τις κάνει δώρο στον Ηρακλή) είναι ένας προορισμός που θα σε φέρει κοντά στην αρχαιότητα, στη μυθολογία και στο φυσικό κάλλος της περιοχής. Το μουσείο που βρίσκεται δίπλα στο μνημείο του Λεωνίδα αποτελεί ένα σύγχρονο κόσμημα με άρτιο τεχνολογικό εξοπλισμό που θα σε ταξιδέψει στη μάχη του 480 π.Χ.

Στο μεσαιωνικό κάστρο της Λαμίας αναβιώνει η μακραίωνη ιστορία της περιοχής. Βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης, σε έναν βραχώδη λόφο, με πανοραμική θέα στη γραφική κοιλάδα του Σπερχειού, στις κορυφές της Οίτης και του Μαλιακού Κόλπου. Στην τοιχοποιία του είναι αποτυπωμένη η ιστορική συνέχεια από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στο Αρχαιολογικό Μουσείο εκτίθενται ευρήματα που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς έως τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Δημοτική Πινακοθήκη Καθώς θα βρίσκεσαι στη Λαμία, μην ξεχάσεις να επισκεφτείς τη Δημοτική Πινακοθήκη «Αλέκος Κοντόπουλος» που ιδρύθηκε το 1984 στο κέντρο της πόλης. Το όνομά της, που δόθηκε για να τιμήσει τον Λαμιώτη ζωγράφο Αλέκο Κοντόπουλο (1904-1974), σε προετοιμάζει για τη συλλογή με τα 144 έργα και σχέδια του καλλιτέχνη καθώς και μία σειρά από μοναδικά κεραμικά πιάτα, ζωγραφισμένα με ακρυλικές ύλες.

Γοργοπόταμος Η ιστορική γέφυρα του Γοργοποτάμου είναι από τα σημεία που θα σε συγκλονίσουν, με τη νεότερη ιστορία να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σου (ανατινάχτηκε στις 25 Νοεμβρίου του 1942, προκαλώντας μεγάλη καθυστέρηση στη διέλευση των Γερμανών). Απ’ την άλλη, η φυσική ομορφιά του τοπίου στη θέση Καγκελογέφυρο, όπου σχηματίζεται ένα υπόγειο τούνελ και τρεις πανέμορφοι καταρράκτες, θα σε κερδίσει.

Εθνικός Δρυμός Οίτης Mοναδική φυσική ομορφιά θα απολαύσει κανείς στον Εθνικό Δρυμό Οίτης που δημιουργήθηκε το 1966 με σκοπό την προστασία της πλούσιας χλωρίδας, που είναι γεμάτη από ενδημικά είδη, αλλά και του σπάνιου αγριόγιδου, που επιβιώνει ακόμα σε μικρούς απομονωμένους πληθυσμούς στην Οίτη, στην Γκιώνα, στον Όλυμπο και στον Σμόλικα. Η πολύχρωμη φύση και τα κελαρυστά νερά της περιοχής θα σε συνοδεύουν ως εικόνα για πολύ καιρό μετά την επίσκεψή σου.

13.2.20 – lifo

33

ώρες για την ανάβαση στην κορυφή. Πιο εύκολη πρόσβαση για την κορυφή του Κόζιακα υπάρχει από το χιονοδρομικό κέντρο του Περτουλίου προς το καταφύγιο του Εκδρομικού και Μορφωτικού Ομίλου Τρικάλων και από εκεί προς την κορυφή του Κόζιακα (5,2 χλμ.). Ακόμα πιο εύκολη είναι η ανάβαση με ορμητήριο το καταφύγιο που είναι χτισμένο στα 1.800 μέτρα υψόμετρο, μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι 35 άτομα, έχει διαχειριστή που το φροντίζει και διαθέτει κουζίνα (www.koziakasrefuge.gr).

6. Σκόπελος Μια Αγγλίδα που ήρθε σε αυτό το μαγευτικό νησί των Βόρειων Σποράδων το 1986, η Heather Parsons, και μένει μόνιμα από τότε εδώ, έχει υιοθετήσει όλα τα μονοπάτια του νησιού και τα φροντίζει σαν την αυλή της! Όποτε έχει καλό καιρό, δηλαδή σχεδόν κάθε μέρα, παίρνει τα εργαλεία της και ξεχύνεται στα δάση της Σκοπέλου, όπου, περίπου σαν αρχαιπεζοπορικές ολόγος, ανασκάπτει το έδαφος και φέρνει στο διαδρομές στην φως χαμένα καλντερίμια, πέτρινες βρύσες και ανεξερεύνητη παλιές πεζούλες. Άλλες φορές μόνη της και Ελλάδα άλλες φορές με νεαρούς και νεαρές εθελόντριες που «αλιεύει» μέσω της πλατφόρμας Workaway, από το πρωί ως το βράδυ καθαρίζουν και σηματοδοτούν μονοπάτια. Περισσότερα από 100 χιλιόμετρα μονοπατιών που ήταν θαμμένα κάτω από τα πουρνάρια, τα χώματα και τις πευκοβελόνες τώρα είναι βατά και προσιτά σε όλους. Στον πεζοπορικό χάρτη που κυκλοφορεί για τη Σκόπελο  Ξεκινήστε την πεζοπορία σας από την TERRAIN αποτυπώσωστά εξοπλισμένοι: νερό, αντηνονται όλα αυτά τα μονοπάλιακή κρέμα, μποτάκια πεζοποτια, αλλά θα βρείτε και αναλυρίας, καπέλο, αντιανεμικό μπουτικές πληροφορίες και χάρτες φάν, ένα ζεστό ρούχο, φακός, στο app που έχει σχεδιάσει η κινητό τηλέφωνο πλήρως φορHeather καθώς και στην ιστοτισμένο και ένας καλός πεζοποσελίδα της (www.skopelosρικός χάρτης είναι τα θεμελιώδη. walks.com). Η Heather είναι η προστάτιδα αγία των μονο Επενδύστε σε ορειβατικό εξοπλιπατιών της Σκοπέλου· χάρη σε σμό καλής ποιότητας, θα κάνει τη αυτήν ένα ολόκληρο νησί έχει διαφορά τόσο σε θέματα ασφάγίνει προορισμός για πεζοπολειας όσο και άνεσης. ρία και διαρκώς ανεβαίνει στις  Ενημερώστε κάποιον τρίτο για προτιμήσεις των πεζοπόρων, το πρόγραμμα της πεζοπορίας Ελλήνων και ξένων. Προτιμήσας και την εκτιμώμενη ώρα επιστε το και εσείς! Χωρίς αμφιστροφής σας. βολία, από την πρώτη μέρας  Ξεκινήστε την πεζοπορία σας κιόλας θα καταλάβετε τι ήταν νωρίς το πρωί ή με περιθώριο τουαυτό που έκανε τη Heather να λάχιστον δύο επιπλέον ωρών με μείνει εδώ για πάντα. Και ίσως φως ημέρας από τον εκτιμώμενο να γεννηθεί και στη δική σας χρόνο της πεζοπορίας σας. την καρδιά η ίδια επιθυμία!  Μην περπατάτε έξω από τα μονοπάτια, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος να καταπατηθούν μικρά φυτά και δενδρύλλια.

10

Τα βασικά της πεζοπορίας



Αποφύγετε να καπνίζετε όταν περπατάτε στα μονοπάτια.



Μην κάνετε άσκοπους θορύβους. Σεβαστείτε την ησυχία των άλλων εκδρομέων και απολαύστε τους ήχους της φύσης.



Κρατήστε τα σκουπίδια σας ώστε να τα πετάξετε στους κάδους απορριμμάτων στο τέλος της πεζοπορίας σας. Ως μια χειρονομία προσφοράς στη φύση, αν τυχόν βρείτε κάποιο σκουπίδι στο μονοπάτι, μαζέψτε το.

8. Καρυές Λακωνίας, Πάρνωνας Το ιστορικό αυτό χωριό της Λακωνίας, που το αναφέρει ο Παυσανίας ως τόπο καταγωγής των περίφημων Καρυάτιδων, είναι χτισμένο σε μια πλαγιά στην άκρη του πυκνού δρυοδάσους. Στα ανατολικά και στα βόρεια του χωριού ορθώνονται οι καταπράσινες πλαγιές του Πάρνωνα και προς τα δυτικά απλώνονται οι θαμνοσκεπασμένοι βοσκότοποι και τα παλιά χωράφια με τις πέτρινες πεζούλες που φτάνουν ως τον κάμπο της Τρίπολης. Οι περίπου 300 μόνιμοι κάτοικοι του χωριού αλλά και οι χιλιάδες Αραχοβίτες (Αράχοβα ήταν το παλιό όνομα του χωριού) που ξαναγυρίζουν στο χωριό τους κάθε καλοκαίρι το κρατάνε ζωντανό, το φροντίζουν και το συντηρούν. Τέσσερα καφενεία, τρία εστιατόρια και τρεις ξενώνες που λειτουργούν όλο τον χρόνο σάς δίνουν επιλογές για να έρθετε στο χωριό και να απολαύσετε πεζοπορία στα πιο όμορφα μονοπάτια του Πάρνωνα, σε μια γωνιά της Πελοποννήσου που μέχρι σήμερα ήταν άγνωστη στους πεζοπόρους κι αυτό διότι τα μονοπάτια ήταν θαμμένα κάτω από τη ζουγκλοειδή βλάστηση του δάσους. Σε λίγες εβδομάδες όμως ξεκινούν τα έργα για τον καθαρισμό και τη σηματοδότηση 8 πεζοπορικών διαδρομών συνολικού μήκους 55 χιλιομέτρων, όλων των βαθμών δυσκολίας, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης του έργου τον Μάιο του 2020.

9. Κόζιακας

7. Τελέθριο Όρος, Βόρεια Εύβοια

Μακριά από την πεπατημένη και σχεδόν άγνωστο στους περισσότερους, το Τελέθριο Όρος στη βόρεια Εύβοια βρί Μην ανάβετε κατασκηνωτική σκεται μόλις δύο-τρεις ώρες φωτιά σε οποιοδήποτε σημείο μακριά από την Αθήνα και είτου δάσους, ούτε σε ξέφωτα ή ναι πολύ εύκολα προσιτό από δρόμους. την εθνική οδό μέσω του πορ Να θυμάστε ότι είμαστε όλοι θμείου Αρκίτσας-Αιδηψού. φιλοξενούμενοι στο δάσος. ΣεΤο 2017, με πρωτοβουλία του βαστείτε την άγρια ζωή και αποτότε περιφερειάρχη Στερεάς λαύστε τις χαρές του δάσους Ελλάδας Κώστα Μπακογιάννη υπεύθυνα. και του νυν δημάρχου Ιστιαίας-Αιδηψού Γιάννη Κοντζιά, χαρτογραφήθηκε το Τελέθριο Όρος και δημιουργήθηκε ένα app (https:// play.google.com/store/apps/details?id=gr. gov.pste.maps) που παρουσιάζει τα μονοπάτια και προτείνει τις καλύτερες πεζοπορικές δια-

34 lifo – 13.2.20

δρομές σε αυτό το πανέμορφο βουνό. Είναι ιδανικός προορισμός για πεζοπορική εκδρομή Σαββατοκύριακου και δεν θα σας κουράσει καθόλου, αφού έχει χαμηλό υψόμετρο (κορυφή στα 970 μ.) και βατά μονοπάτια, χωρίς δυσκολίες.

Οι περισσότεροι επισκέπτες της περιοχής εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στην Ελάτη και το Περτούλι, όπου υπάρχουν όλα αυτά τα εστιατόρια με τις λαχταριστές τοπικές σπεσιαλιτέ, τα καφέ και τα μπαρ, που είναι πάντα γεμάτα, και το πολύχρωμο πλήθος που συνωστίζεται εδώ όλα τα Σαββατοκύριακα. Όμως το βουνό που ορθώνεται ανατολικά και βόρεια από το χωριό είναι ένα από τα ομορφότερα της Ελλάδας και η θέα από την κορυφή του μαγευτική! Ξεκινώντας από την Ελάτη, που είναι χτισμένη στα 900 μ. υψόμετρο, μπορείτε να φτάσετε στην κορυφή του Κόζιακα στα 1.901 μ. υψόμετρο, περπατώντας αρχικά σε δασικό δρόμο και στη συνέχεια σε βατό και σηματοδοτημένο (με μεγάλα κόκκινα σημάδια) μονοπάτι. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 7,9 χλμ. και πρέπει να υπολογίσετε τουλάχιστον 6

10. Πήλιο Εδώ έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους ο ΕΟΣ Βόλου (www.eosvolos.gr) και η εθελοντική ομάδα «Φίλοι των καλντεριμιών του νότιου Πηλίου» (www.friendsofthekalderimi.org) και έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά, καθαρίζοντας και σηματοδοτώντας τα καλντερίμια στην περιοχή του νότιου Πηλίου. Το Πήλιο είναι γεμάτο ωραίους ξενώνες που λειτουργούν όλο τον χρόνο, ώστε να επιλέξετε αυτόν που σας βολεύει περισσότερο, ανάλογα με την περιοχή στην οποία θα πεζοπορήσετε. Εδώ, η πιο χαρακτηριστική και όμορφη διαδρομή είναι η κυκλική διαδρομή από τα Καλά Νερά στην Κάτω Γατζέα και από εκεί στην Άνω Γατζέα (4,4 χλμ.), από την Άνω Γατζέα στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας (4,1 χλμ.), από τον Άγιο Γεώργιο Νηλείας στις Πινακάτες (4,8 χλμ.) και από τις Πινακάτες πίσω στα Καλά Νερά (5,5 χλμ.). Αν έχετε δυνάμεις και χρόνο, μπορείτε να την κάνετε μονοκοπανιά σε μία μέρα, αλλά μπορείτε φυσικά να περπατήσετε και οποιοδήποτε τμήμα της, είτε γραμμικά (αν υπάρχει καποιος που θα έρθει να σας μαζέψει από το τέρμα της πεζοπορίας σας) είτε μπρος-πίσω (για να επιστρέψετε στο όχημά σας). Στο κεντρικό και στο ανατολικό Πήλιο, η Τσαγκαράδα είναι η περιοχή με τα περισσότερα μονοπάτια, κάποια από τα οποία είναι καθαρισμένα και σηματοδοτημένα. Η πιο δημοφιλής πεζοπορία εδώ είναι στο μονοπάτι Τσαγκαράδα-Μηλιές (9,7 χλμ.) που διασχίζει ένα πυκνό δάσος με ψηλόκορμες οξιές. Αξίζει επίσης να περπατήσετε το μονοπάτι που ξεκινάει από τις Αγριόλευκες (στο ψηλότερο σημείο του χιονοδρομικού κέντρου), ακολουθεί την κορυφογραμμή προς τα νότια, διασχίζει τα πυκνά δάση οξιάς και καταλήγει στο χωριό Μούρεσι (8,6 χλμ.). Από το Μούρεσι, δίπλα ακριβώς από τον παλιό ναό της Αγίας Τριάδας, κατηφορίζει ένα καλντερίμι προς τα ανατολικά, σηματοδοτημένο με κόκκινα σημάδια, το οποίο μετά από 2,3 χλμ. καταλήγει στη διάσημη Νταμούχαρη. Στη Νταμούχαρη αξίζει να πάτε πεζοπορώντας και από την Τσαγκαράδα, ακολουθώντας το καλντερίμι που κατηφορίζει από την πλατεία της Αγίας Παρασκευής.

13.2.20 – lifo

35

ΟΜΟΡΦΙΈΣ

ΤΗΣ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΉΣΟΥ

SUV OPEL

ΜΕ ΤΑ

ΤΗΣ Με τα SUV μοντέλα της Opel έχουμε πραγματοποιήσει αρκετά οδοιπορικά, οπότε αυτήν τη φορά επιλέξαμε να επισκεφτούμε ορισμένα γνωστά ή λιγότερα γνωστά μέρη της Πελοποννήσου. από τon δημητρη γρατσο

36 lifo – 13.2.20

ΣΤΗΝ ΑΝΕΞΕΡΕΎΝΗΤΗ ΟΡΕΙΝΉ ΑΧΑΐΑ ΜΕ ΤΟ OPEL GRANDLAND X

ΑΝΑΚΑΛΎΠΤΟΥΜΕ Τ ΤΙΣ

ο εντυπωσιακό Opel Grandland X μάς κέρδισε με την πρώτη ματιά, ξεκινώντας το ταξίδι μας προς τα χωριά της ορεινής Αχαΐας. Μοντέρνες, δυναμικές γραμμές, γοητευτική off-road εμφάνιση, τεχνολογίες αιχμής, άφθονοι χώροι και άνεση για έως και 5 ενήλικες αποτελούν τα δυνατά στοιχεία του SUV της Opel. Η ίδια ποιοτική εικόνα συνεχίζεται στο εσωτερικό του Grandland X, όπου μπορούν να φιλοξενηθούν άνετα έως και πέντε άτομα, ενώ με χώρο αποσκευών 514 λίτρων, πραγματοποιεί πορεία πρωταθλητισμού στην κατηγορία του, όπως διαπιστώσαμε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας. Στον δρόμο, το SUV της Opel κινείται με τον απαιτούμενο δυναμισμό που συνάδει με την εντυπωσιακή του εμφάνιση, προσφέροντας ασφαλή οδική συμπεριφορά κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Κάπως έτσι έφτασε η ώρα για την πρώτη μας στάση με το Grandland X στο Αρχαίο Θέατρο της Αιγείρας, το οποίο έχει τη δική του ιστορία και μαγεία. Δεύτερη στάση αποτέλεσε το χωριό Σελιάνα και τελικός προορισμός μας ήταν το Area Synest, ένα μοναδικό θεματικό πάρκο υψηλής αισθητικής στο χωριό Συνεβρό. Για όσους θέλουν να ζήσουν αντίστοιχες εμπειρίες σε ορεινούς και όχι μόνο προορισμούς, το Opel Grandland X είναι διαθέσιμο με δύο κινητήρες βενζίνης, έναν 1.200άρη Turbo άμεσου ψεκασμού με απόδοση 130 ίππους, ο οποίος συνεργάζεται με χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων 6 σχέσεων ή με αυτόματο 8 σχέσεων, καθώς και έναν 1.600άρη Turbo 180 ίππων (μόνο με το 8άρι αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων). Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες διαθέσιμες επιλογές, αρχικά συναντάμε ένα diesel μηχανικό σύνολο πετρελαίου 1,5 λίτρου με ισχύ 130 ίππους, το οποίο συνδυάζεται με 6τάχυτο μηχανικό ή 8τάχυτο αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων. Ωστόσο την παράσταση κλέβουν οι υβριδικές εκδόσεις του Grandland X, καθώς η Opel υλοποιεί τη δέσμευσή της για πλήρη εξηλεκτρισμό της γκάμας της έως το 2024. Αρχικά το τετρακίνητο Grandland X Hybrid4 εφοδιάζεται με υβριδικό σύστημα το οποίο αποτελείται από έναν turbo κινητήρα βενζίνης 1,6 λίτρων, απόδοσης 200 ίππων, καθώς και από δύο ηλεκτροκινητήρες 110 (εμπρός) και 113 ίππων (πίσω). Η συνολική του ισχύς αγγίζει τους 300 ίππους, ενώ η αμιγώς ηλεκτρική του αυτονομία τα 59 χιλιόμετρα. Παράλληλα, διαθέσιμη είναι και μία προσθιοκίνητη Plug-in υβριδική έκδοση (Grandland X Hybrid) με έναν ηλεκτροκινητήρα, συνδυαστική ισχύ 224 ίππων και ηλεκτρική αυτονομία 57 χιλιομέτρων. Να σημειωθεί επίσης ότι οι υποψήφιοι αγοραστές των Plug-in υβριδικών εκδόσεων του Grandland X επωφελούνται από τη νομοθεσία που προβλέπει μηδενικό φόρο παροχής, εφόσον το όχημα εκπέμπει λιγότερο από 50 γρ./χλμ. CO2. Τέλος, ως κερασάκι στην τούρτα έρχεται να προστεθεί το γεγονός ότι για την απόκτηση του Opel Grandland X το κόστος ξεκινάει από τα 21.450 ευρώ για τη βασική έκδοση με τον 1.200άρη κινητήρα βενζίνης.

ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΉ ΑΡΚΑΔΊΑ ΜΕ ΤΟ OPEL CROSSLAND X

Μ

πορεί το Opel Crossland X να αποτελεί μια πιο αστική και lifestyle επιλογή στην γκάμα της Opel χάρη και στις συμπαγείς διαστάσεις του, αυτό όμως δεν το εμποδίζει να κινείται με την ίδια άνεση σε όλα τα οδικά δίκτυα, ακόμη και στα πιο ορεινά, όπως τα εντυπωσιακά χωριά της Αρκαδίας. Σχεδιαστικά, το Crossland X χαρακτηρίζεται από την αρκετά μοδάτη εμφάνισή του, κυρίως λόγω του χαρακτηριστικού τρικ της οροφής με τη χρωμιωμένη λωρίδα, καθώς και από τη δυνατότητα επιλογής διχρωμίας της οροφής σε σχέση με το υπόλοιπο αμάξωμα. Η ίδια μοντέρνα εικόνα συνεχίζεται και στο εσωτερικό, ακολουθώντας τον χαρακτήρα που έχει καθιερώσει η Opel σε όλα τα νέα μοντέλα της. Ξεχωρίζουν το σύστημα infotainment με τη μεγάλη οθόνη αφής στην κορυφή της κεντρικής κονσόλας και η σχεδίαση του πίνακα οργάνων και των αεραγωγών. Παρά τον trendy χαρακτήρα του, το νέο Crossland X δεν υπολείπεται σε πρακτικότητα, ενώ ο χώρος των αποσκευών των 410 λίτρων έρχεται να επιβεβαιώσει το συμπέρασμά μας. Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στον τομέα του εξοπλισμού, o οποίος περιλαμβάνει όλες τις πρόσφατες τεχνολογικές προσθήκες της Opel για την υποβοήθηση του οδηγού, όπως συμβαίνει σε όλα τα μοντέλα της οικογένειας Χ και όχι μόνο. Άλλωστε, με τα SUV της Opel έχουμε πραγματοποιήσει αρκετά οδοιπορικά, οπότε το Crossland X αποτέλεσε το ιδανικό όχημα για μια εξόρμηση στην ορεινή Αρκαδία. Έτσι, λοιπόν, ένα χαλαρό οδοιπορικό σε Βυτίνα, Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Μαίναλο, χάρη στο Crossland X, μετατράπηκε σε εξερεύνηση της ευρύτερης περιοχής για να ανακαλύψουμε μαγικά μέρη όπως το Πλανητέρο και το Σπήλαιο των Λιμνών, μέχρι να καταλήξουμε στα ιστορικά Καλάβρυτα για φαγητό. Στα στενά δρομάκια της γραφικής Δημητσάνας και της μυστηριώδους Στεμνίτσας το Opel Crossland X κινήθηκε με άνεση, ενώ ανταποκρίθηκε με επιτυχία σε όλα τα εμπόδια που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Το ίδιο συνέβη και στο μαγευτικό Πλανητέρο, στο οποίο καταλήξαμε, καθώς το crossover της Opel ήταν κυριολεκτικά ασταμάτητο. Για την κίνηση του Crossland X φροντίζουν δύο μηχανικά σύνολα: ένας κινητήρας βενζίνης 1,2 λίτρων με απόδοση 83 και 130 ίππους, ο οποίος στην πρώτη περίπτωση συνεργάζεται με 5τάχυτο μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων, ενώ στη δεύτερη με μηχανικό ή αυτόματο κιβώτιο 6 σχέσεων, καθώς και ένας diesel 1,5 λίτρου με ισχύ 102 ίππων μέσω ενός 6τάχυτου μηχανικού κιβωτίου ταχυτήτων και 120 ίππων (με 6τάχυτο αυτόματο κιβώτιο). Σε αμφότερες τις περιπτώσεις το μοντέλο της Opel ξεδιπλώνει όλες του τις αρετές, όντας οικονομικό και σβέλτο όσο χρειάζεται, ενώ αποδεικνύεται εξαιρετικά ξεκούραστο και ευκολοδήγητο. Κοινώς, το Opel Crossland X αποτελεί εξαιρετική επιλογή για όσους αναζητούν ένα καθημερινό lifestyle μοντέλο με χαρακτηριστικά crossover, διαθέτοντας μοντέρνα εμφάνιση, πρακτικότητα και τεχνολογία αιχμής, ενώ την ίδια στιγμή μπορεί να κινηθεί με άνεση ακόμα και σε πιο δύσβατα μονοπάτια. Και όλα αυτά με τιμή από 16.350 ευρώ.

13.2.20 – lifo

37

The good LiFO

10

Κάθε ταξίδι αποτελεί μια μικρή περιπέτεια, μια γνωριμία με νέα μέρη, αφορμή να έρθουμε πιο κοντά με τη φύση. Πόσο μάλλον όταν αυτό γίνεται με αυτοκίνητο, το οποίο προσφέρει την απαραίτητη αίσθηση ελευθερίας, μακριά από τους περιορισμούς άλλων μεταφορικών μέσων. Με δεδομένο ότι η Ελλάδα διαθέτει ορισμένα από τα ομορφότερα μέρη σε παγκόσμιο επίπεδο, τα οποία συνδυάζουν πολλά και διαφορετικά στοιχεία, και τον χειμώνα να έχει δρόμο μπροστά του, επιλέξαμε 10 αγαπημένους ορεινούς προορισμούς για να τους γνωρίσετε παρέα με το αυτοκίνητό σας. Φύγαμε!

1. Αράχωβα / Παρνασσός Η Αράχωβα αποτελεί την πλέον δημοφιλή επιλογή για ορεινή εξόρμηση με αυτοκίνητο. Αρχικά, βρίσκεται κοντά στην Αθήνα (170 χιλιόμετρα), διαθέτει άπειρες επιλογές εστίασης και διαμονής, ενώ τόσο το Χιονοδρομικό Κέντρο του Παρνασσού όσο και το Λιβάδι αποτελούν εγγύηση για μια ξεχωριστή εμπειρία σε όλα τα επίπεδα. Πώς θα φτάσετε: Η μισή διαδρομή μέχρι την

Αράχωβα γίνεται μέσω της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας, ενώ στην έξοδο για Κάστρο θα συνεχίσετε με κατεύθυνση τη Λιβαδειά και στη συνέχεια θα συναντήσετε το ιστορικό Δίστομο, λίγο πριν φτάσετε στον τελικό προορισμό σας. Τι θα δείτε: Οι επιλογές είναι πολλές. Η διαδρο-

μή Αράχωβα-Δελφοί και κυρίως το κομμάτι Δελφοί-Ιτέα-Γαλαξίδι θα ενθουσιάσει τους πιο «ανήσυχους» οδηγούς, με τις πολυάριθμες στροφές να εναλλάσσονται με ατελείωτες ευθείες, το βουνό με τη θάλασσα. Η διαδρομή από Αράχωβα προς Λιβάδι και Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού είναι επίσης ενδιαφέρουσα, τα τοπία μαγευτικά, με τα χιονισμένα έλατα να κάνουν την εμφάνισή τους όσο το υψόμετρο ανεβαίνει. Προφανώς, εν μέσω χειμερινής περιόδου η χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων είναι επιβεβλημένη, πόσο μάλλον για να προσεγγίσεις χωριά όπως η απίστευτα γραφική Αγόριανη (Επτάλοφος) στην «καρδιά» του Παρνασσού.

2. Καρπενήσι / Μονή Προυσού Ιδιαίτερα ψηλά στις προτιμήσεις όσων αρέσκονται σε χειμερινές διαδρομές με αυτοκίνητο βρίσκεται το Καρπενήσι, παρά το γεγονός ότι η απόσταση δεν είναι τόσο κοντινή (284 χιλιόμετρα, σχεδόν 3,5 ώρες). Όμως «η Ευρυτανία είναι μία» και το Χιονοδρομικό Κέντρο Βελουχίου προσφέρεται για χειμερινά σπορ και ατελείωτο παιχνίδι με το χιόνι. Πώς θα φτάσετε:Η εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας

θα σας συντροφεύσει μέχρι τη Λαμία, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσετε τις ταμπέλες προς Καρπενήσι, στο οποίο θα φτάσετε αφού πρώτα συναντήσετε τη Σπερχειάδα και τη Μακρακώμη, έχοντας για «συνοδηγό» κατά μήκος της εν

38 lifo – 13.2.20

αγαπημένες ορεινές διαδρομές με αυτοκίνητο από τον δημήτρη γράτσο 5 Ζαγοροχώρια

7 Μέτσοβο

Μετέωρα

Περτούλι Ελάτη

10

Λίμνη Πλαστήρα

λόγω διαδρομής τον Σπερχειό Ποταμό. Τι θα δείτε: Στο Καρπενήσι, σε σχετικά κοντινή

απόσταση, βρίσκεται το Κεφαλόβρυσο με τις άπειρες πηγές, το πάρκο, το ποτάμι και το δασύλλιο υπερήλικων δέντρων να συνθέτουν ένα μαγικό τοπίο. Ωστόσο, η διαδρομή που πρέπει οπωσδήποτε να οδηγήσετε είναι εκείνη που καταλήγει στον Προυσό και στο ομώνυμο μοναστήρι, αφού πρώτα συναντήσετε το Μικρό και Μεγάλο Χωριό, το Κλαυσί, το Βουτύρο και το Νόστιμο, με τον ποταμό Καρπενησιώτη να σας ακολουθεί παράλληλα. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και στο φαράγγι Πάντα Βρέχει, παρότι η πρόσβαση τους χειμερινούς μήνες είναι εξαιρετικά δύσκολη, ενώ το καλοκαίρι οι πιο τολμηροί δεν διστάζουν να βουτήξουν στα κρύα και πεντακάθαρα νερά του.

3. Τρίκαλα Κορινθίας / Λίμνη Δόξα Ένας εξαιρετικά δημοφιλής ορεινός προορισμός τα τελευταία χρόνια είναι και τα Τρίκαλα Κορινθίας, όχι μόνο λόγω της κοντινής απόστασης από την Αθήνα (144 χιλιόμετρα) αλλά και λόγω της πληθώρας επιλογών σε εστίαση, διαμονή και δραστηριότητες. Πώς θα φτάσετε: Ξεκινώντας από Αθήνα, αρχικά

με κατεύθυνση προς Κόρινθο και στη συνέχεια προς Ξυλόκαστρο, θα βγείτε στην έξοδο προς Τρίκαλα Κορινθίας και θα ακολουθήσετε τον επαρχιακό δρόμο (Ξυλοκάστρου-Τρικάλων), μέχρι να συναντήσετε τις τρεις συνοικίες (Άνω, Κάτω, Μεσαία Τρίκαλα) του τελικού προορισμού σας. Τι θα δείτε: Τα Τρίκαλα Κορινθίας ξεχωρίζουν

κυρίως λόγω της ιδιομορφίας τους: επί της ουσίας αποτελούνται από τρία χωριά, χτισμένα σε σχετικά μεγάλο υψόμετρο. Ωστόσο, οι φυσικές ομορφιές της ευρύτερης περιοχής είναι εξίσου εντυπωσιακές. Ξεκινώντας από το Χιονοδρομικό Κέντρο της Ζήρειας, το οποίο θα συναντήσετε σε κοντινή απόσταση (περίπου 10 χιλιόμετρα από τα Άνω Τρίκαλα), μπορείτε να εξασκήσετε τα αγαπημένα σας χειμερινά σπορ ή, όσοι είστε λάτρεις της περιπέτειας, να εξερευνήσετε τις γύρω διαδρομές και να ανακαλύψετε μέχρι και παγωμένες λίμνες (Δασί-

2 Καρπενήσι

9 Ορεινή Ναυπακτία

Η πλέον δημοφιλής εξόρμηση για όσους βρεθούν στα Τρίκαλα Κορινθίας είναι η διαδρομή μέχρι τη (τεχνητή) Λίμνη Δόξα.

4 Καλάβρυτα

6 Δημητσάνα Στεμνίτσα

5. Ιωάννινα / Ζαγοροχώρια

ου), εάν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Η πλέον δημοφιλής εξόρμηση για όσους βρεθούν στα Τρίκαλα Κορινθίας είναι η διαδρομή μέχρι τη (τεχνητή) Λίμνη Δόξα. Ο δρόμος στο μεγαλύτερο κομμάτι είναι καλός, ωστόσο στα τελευταία χιλιόμετρα είναι χωματόδρομος και θέλει προσοχή. Μετά από περίπου 35 χιλιόμετρα ξεπροβάλλει η λίμνη, με το χαρακτηριστικό εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου να δεσπόζει στη μέση της.

4. Καλάβρυτα Ιδανική τοποθεσία για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ, τα Καλάβρυτα αποτελούν διαχρονικά μία εκ των δημοφιλέστερων ορεινών επιλογών, καθώς διαθέτουν εξαιρετικές επιλογές εστίασης αλλά και διαμονής. Πώς θα φτάσετε: Με αφετηρία την Αθήνα, κα-

8 Πήλιο

1 Αράχωβα

τευθύνεστε αρχικά προς Κόρινθο και εν συνεχεία επιλέγετε πορεία προς Πάτρα, ενώ μετά από συνολικά 189 χιλιόμετρα η ιστορική πόλη της Αχαΐας σάς υποδέχεται γεμάτη αξιοθέατα και μνήμες. Για τους πιο θαρραλέους υπάρχει και η εναλλακτική εμπειρία του οδοντωτού σιδηροδρομικού δικτύου με αφετηρία το χωριό Διακοπτό, μια διαδρομή 22 χιλιομέτρων κυριολεκτικά στο «χειλός του γκρεμού» μέχρι τα Καλάβρυτα.

Ένας από τους ιδανικότερους χειμερινούς προορισμούς με αυτοκίνητο είναι και τα Ζαγοροχώρια. Οι 46 οικισμοί που τα αποτελούν βρίσκονται διασκορπισμένοι στους πρόποδες της Πίνδου και κλέβουν την παράσταση χάρη στην εξαιρετική παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους. Πώς θα φτάσετε: Ξεκινώντας από Αθήνα με κα-

Μην ξεχάσετε να αναζητήσετε το χωριό Πλανητέρο, στον δρόμο προς Κλειτορία, σε μια κατάφυτη και ξεχωριστή διαδρομή. Εκεί σας περιμένει

Τι θα δείτε: Η ιστορική πόλη των Καλαβρύτων

σάς καλεί για εξερεύνηση στα γραφικά της σοκάκια και στο Μνημείο των Πεσόντων, ενώ πανέμορφα φυσικά τοπία με γεωολογικό ενδιαφέρον, όπως το Σπήλαιο των Λιμνών, σας περιμένουν σε απόσταση 16 χιλιομέτρων, σε βατό οδικό δίκτυο. Για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ, το Χιονοδρομικό Κέντρο Καλαβρύτων απέχει περίπου 15 χιλιόμετρα. Μια πανέμορφη ορεινή διαδρομή προς τον Χελμό, για την οποία θα πρέπει να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι, ειδικά τις περιόδους συχνής χιονόπτωσης. Μην ξεχάσετε να αναζητήσετε το χωριό Πλανητέρο, στον δρόμο προς Κλειτορία, σε μια κατάφυτη και ξεχωριστή διαδρομή. Εκεί σας περιμένει το χαρακτηριστικό ποτάμι, το οποίο χωρίζει το Πλανητέρο στη μέση. Ένα πλατανόδασος με τρεχούμενα νερά και με εστιατόρια, όπου το διάσημο πιάτο της περιοχής, η πέστροφα, σας καλεί για ένα σύντομο διάλειμμα από την οδήγηση.

το χαρακτηριστικό ποτάμι, το οποίο χωρίζει το Πλανητέρο στη μέση.

τεύθυνση την Κόρινθο και εν συνεχεία την Πάτρα, διασχίζετε τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και συνεχίζετε προς Άρτα για να φτάσετε μετά από συνολικά 411 χιλιόμετρα στα Ιωάννινα. Από κει τα Ζαγοροχώρια απέχουν κατά προσέγγιση από 30 έως 100 χιλιόμετρα, ανάλογα με τον οικισμό στον οποίο έχετε επιλέξει να μείνετε. Τι θα δείτε: Αρχικά την πόλη των Ιωαννίνων,

χτισμένη γύρω από τη Λίμνη Παμβώτιδα, με το χαρακτηριστικό νησάκι, το οποίο είναι το μοναδικό κατοικήσιμο στην Ευρώπη εντός λίμνης. Η επίσκεψη σε αυτό, καθώς και στην εντυπωσιακή καστροπολιτεία των Ιωαννίνων, είναι επιβεβλημένη. Όμως σε αυτό το ταξίδι την παράσταση κλέβουν τα (46) Ζαγοροχώρια. Είναι προφανές ότι για να τα γνωρίσετε όλα χρειάζεται αρκετός χρόνος, ωστόσο θα πρέπει οπωσδήποτε να οδηγήσετε μέχρι το γραφικό Μονοδένδρι (39 χιλιόμετρα από Ιωάννινα) και από κει να περπατήσετε μέχρι τη Μονή Αγίας Παρασκευής, απολαμβάνοντας καθηλωτική θέα προς το Φαράγγι του Βίκου. Για το τέλος αφήσαμε το μαγευτικό Πάπιγκο (Μεγάλο και Μικρό), το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 32 χιλιομέτρων από το Μονοδένδρι (και 60 χλμ. από τα Ιωάννινα). Η διαδρομή μέχρι εκεί είναι απολαυστική, η θέα των βουνοκορφών της Πίνδου επιβλητική, το Φαράγγι του Βίκου ξεπροβάλλει από άλλη οπτική γωνία, ενώ τα μονοπάτια καταλήγουν σε καταφύγια (Άστρακας) και λίμνες στη μέση του πουθενά (Δρακόλιμνη).

στρωτα σοκάκια ανάμεσα σε πέτρινα αρχοντικά και επιβλητική θέα. Πώς θα φτάσετε: Ξεκινώντας από την Αθήνα

με κατεύθυνση προς Κόρινθο, επιλέγετε την έξοδο για Τρίπολη και συνεχίζετε προς Δημητσάνα, ακολουθώντας τις σχετικές πινακίδες. Αφού πρώτα συναντήσετε την κοσμοπολίτικη Βυτίνα και έχοντας διανύσει συνολικά 203 χιλιόμετρα, έχετε φτάσει πλέον στον προορισμό σας, απολαμβάνοντας μια όμορφη διαδρομή με γραφικά χωριά και επιβλητικά βουνά. Τι θα δείτε: Στη Δημητσάνα απολαύστε την

υδάτινη ξενάγηση στο Μουσείο Υδροκίνησης, ενώ παράλληλα μπορείτε να εξερευνήσετε τα κοντινά ορεινά χωριά, όπως η γραφική Στεμνίτσα σε απόσταση 9 χιλιομέτρων. Εκεί θα επισκεφτείτε το Μνημείο των Ηρώων, απολαμβάνοντας την πανοραμική θέα της περιοχής. Επιστρέφοντας προς Δημητσάνα, το Φαράγγι του Λούσιου ποταμού σάς περιμένει σε μια διαδρομή με αρκετές στροφές και κακό οδόστρωμα, η οποία στο τέλος θα σας αποζημιώσει. Εάν είστε λάτρεις της πεζοπορίας, να επισκεφθείτε οπωσδήποτε την Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, χτισμένη κυριολεκτικά στην κόψη τεράστιων βράχων. Επιβεβλημένη είναι και η επίσκεψη στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Μαινάλου, όχι μόνο για τα χειμερινά σπορ και το ατελείωτο παιχνίδι στο χιόνι αλλά και για την ίδια τη διαδρομή, με τα δέντρα να «αγκαλιάζουν» στην κυριολεξία την άσφαλτο.

7. Μετέωρα / Μέτσοβο Μέρη σπάνιας φυσικής ομορφιάς, όπως τα επιβλητικά Μετέωρα με τους εντυπωσιακούς σχηματισμούς τους, καθώς και το σχεδόν μόνιμα ντυμένο στα «λευκά» Μέτσοβο, αποτελούν ιδανικές επιλογές για να γεμίσουν οι κάρτες μνήμης των φωτογραφικών μηχανών, καθώς και για χαλαρές στιγμές με ποικιλία επιλογών σε διαμονή και εστίαση.

6. Δημητσάνα / Στεμνίτσα

Πώς θα πάτε: Ξεκινώντας από την Αθήνα με κα-

Για όσους αναζητούν σύντομες χειμερινές εκδρομές, το δημοφιλές δίδυμο της Ορεινής Αρκαδίας αποτελεί την ιδανική επιλογή. Ο λόγος για τη Δημητσάνα και τη Στεμνίτσα, τα γραφικά χωριά της περιοχής, τα οποία σας καλούν για βόλτες στα πλακό-

Τι θα δείτε: Η επίσκεψη στα Μετεώρα είναι

τεύθυνση τη Λαμία, ακολουθήστε την έξοδο προς Καλαμπάκα και μετά από συνολικά 358 χιλιόμετρα διαδρομής σε εθνικά και επαρχιακά οδικά δίκτυα ξεπροβάλλουν οι δημοφιλείς γεωλογικοί σχηματισμοί των Μετεώρων.

3 Τρίκαλα Κορινθίας

Η διαδρομή που πρέπει οπωσδήποτε να οδηγήσετε είναι εκείνη που καταλήγει στον Προυσό και στο ομώνυμο μοναστήρι, με τον ποταμό Καρπενησιώτη να σας ακολουθεί παράλληλα.

13.2.20 – lifo

39

Η συνταγή της επιτυχίας του νέου Nissan Juke

Το ξεχωριστό μοντέλο της ιαπωνικής φίρμας είναι διαθέσιμο στην ελληνική αγορά με τιμή που ξεκινά από τα 17.900 ευρώ.

Τ

ο Nissan Juke, στη δεύτερη γενιά του, συνεχίζει να εντυπωσιάζει με τον δικό του τρόπο, καθώς είναι φανερό ότι η ιαπωνική φίρμα εφαρμόζει τη συνταγή της επιτυχίας από την πρώτη γενιά, προσαρμοσμένη με εξαιρετικό τρόπο στα δεδομένα της εποχής. Παρά τον αστικό και lifestyle χαρακτήρα του, το Juke αποτελεί το ιδανικό όχημα και για τις χειμερινές σας εξορμήσεις, οπότε μην το σκέφτεστε και απλώς επιλέξτε τον επόμενο προορισμό σας. Ας το γνωρίσουμε καλύτερα. Το νέο Nissan Juke παραμένει ξεχωριστό εμφανισιακά, χωρίς ωστόσο να «διχάζει», όπως ο προκάτοχός του, με την ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη σχεδίαση, την οποία είτε θα λάτρευες εξαρχής είτε θα σου δημιουργούσε ενστάσεις, λόγω της εκκεντρικότητάς της. Τελικά, όμως, θα παραδεχόσουν ότι οι σχεδιαστές τόλμησαν να παρουσιάσουν κάτι διαφορετικό, με το αποτέλεσμα να τους δικαιώνει. Από την άλ λη, το νέο Nissan Juke διαθέτει μεγαλύτερες διαστάσεις, εντυπωσιακές ζάντες αλουμινίου 19 ιντσών και σχεδίαση «αιωρούμενης οροφής» τύπου coupé, ενώ διατηρεί τους χαρακτηριστικούς κυκλικούς προβολείς με τη νέα υπογραφή σχήματος Y, που συμπληρώνουν τη μάσκα V-Motion της Nissan. Ένα αποκλειστικό χρώμα του αμαξώματος, το Fuji Sunset, είναι διαθέσιμο για να συμπληρώσει με τον καλύτερο τρόπο την παλέτα των 11 χρωμάτων. Επίσης, το νέο Juke είναι πλέον πιο ευρύχωρο

40 lifo – 13.2.20

για τους επιβάτες και τις αποσκευές τους (χωρητικότητα 422 λίτρα). Το αναδιαμορφωμένο εσωτερικό προσφέρει ποιότητα, στυλ και άνεση, ενώ ξεχωρίζει το νέο πακέτο αναβάθμισης N-Design, με το οποίο οι υποψήφιοι αγοραστές μπορούν να δημιουργήσουν πραγματικά το δικό τους Juke! Να σημειωθεί ότι με μήκος 4.210 χλστ., ύψος 1.595 χλστ. και πλάτος 1.800 χλστ. για μεγαλύτερη ευρυχωρία, το νέο Nissan Juke παραμένει συμπαγές και ελαφρύτερο κατά 23 κιλά. Παράλληλα, το ιαπωνικό compact crossover εφοδιάζεται με έναν άκρως αποδοτικό 3κύλινδρο turbo βενζινοκινητήρα DIG-T, χωρητικότητας 1.0 λίτρου, με ισχύ 117 ίππους, ο οποίος συνεργάζεται με ένα 6τάχυτο χειροκίνητο κιβώτιο ταχυτήτων ή, εναλλακτικά, με ένα σπορ κιβώτιο διπλού συμπλέκτη (DCT) 7 σχέσεων, με paddles στο τιμόνι, καθώς και με έναν επιλογέα τρόπου οδήγησης (Eco, Standard, Sport). Το νέο Nissan Juke διαθέτει την τεχνολογία ψυχαγωγίας και πληροφοριών NissanConnect, καθώς και την τεχνολογία Nissan Intelligent Mobility, με κορυφαία συστήματα υποβοήθησης του οδηγού, όπως το ProPilot, η Έξυπνη Πέδηση Έκτακτης Ανάγκης με Αναγνώριση Πεζών και Ποδηλάτων, η Αναγνώριση Σημάτων Κυκλοφορίας, η Έξυπνη Παρέμβαση Εσφαλμένης Αλλαγής Λωρίδας, το Σύστημα Προειδοποίησης Πίσω Διασταυρούμενης Κυκλοφορίας και η Παρέμβαση Τυφλού Σημείου. Την ίδια στιγμή, με το NissanConnect οι επιβάτες του νέου Juke μπορούν να χρησιμοποιούν το Apple CarPlay και το Android Auto για να απολαμβάνουν τις αγαπημένες τους εφαρμογές από το smartphone τους, μέσω της οθόνης αφής 8 ιντσών του ιαπωνικού μοντέλου. Επίσης, οδηγός και επιβάτες, πέρα από την αναβαθμισμένη ποι-

ότητα στα ενδότερα του νέου Juke, θα απολαύσουν στο έπακρο την αγαπημένη τους μουσική, χάρη στο ηχοσύστημα Bose Personal Plus, το οποίο διαθέτει οκτώ ισχυρά ηχεία. Στον δρόμο, το νέο Nissan Juke παραμένει ευκολοδήγητο, σταθερό και φυσικά ασφαλές, όπως επιβεβαιώνουν και τα 5 αστέρια με τα οποία βαθμολογήθηκε στις δοκιμές πρόσκρουσης του Euro NCAP. Σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις του, ικανοποιεί και με το παραπάνω, καθώς κινείται με ιδιαίτερη άνεση και ευελιξία εντός πόλης, ενώ αντίστοιχη είναι η συμπεριφορά του σε εθνικό οδικό δίκτυο, όπως διαπιστώσαμε και στην πράξη. Τέλος, οι τιμές απόκτησης του νέου Nissan Juke ξεκινούν από τα 17.900 ευρώ για τη βασική έκδοση Energy και διαμορφώνονται ανάλογα με το επίπεδο εξοπλισμού, καθώς και με την επιλογή ή μη του 7τάχυτου αυτόματου κιβωτίου DCT. Εν ολίγοις, το νέο Juke μάς ξανασυστήνεται σχεδόν 10 χρόνια μετά την πρώτη μας γνωριμία μαζί του, διατηρώντας τον ξεχωριστό του χαρακτήρα, με τις απαραίτητες πινελιές προσαρμογής στο παρόν και κυρίως στο μέλλον, αποτελώντας παράλληλα ιδανική επιλογή για κάθε διαδρομή που θα επιλέξετε.

13.2.20 – lifo

41

The good LiFO

επιβεβλημένη, η διαδρομή ανάμεσα στους εντυπωσιακούς βράχους και τα μοναστήρια προσφέρει εκπληκτική θέα στη γύρω περιοχή. Στην κοντινή πόλη της Καλαμπάκας αξίζει να επισκεφτείτε το Μουσείο Γεωλογικών Σχηματισμών για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των Μετεώρων, καθώς και το Μουσείο Μανιταριών για τους λάτρεις του είδους. Παράλληλα, σε απόσταση 60 χιλιομέτρων βρίσκεται το Μέτσοβο, σε μια διαδρομή μέσα από καταπράσινες πλαγιές με ανεπανάληπτη θέα. Η πρώτη στάση πραγματοποιείται στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Ανηλίου για την απαραίτητη δόση χειμερινών σπορ, ενώ τη σκυτάλη παραλαμβάνει το χιονισμένο Μέτσοβο με τη γραφική πλατεία και τα πλακόστρωτα σοκάκια για ανασύνταξη δυνάμεων σε προσεγμένους ξενώνες και εστιατόρια με παραδοσιακά εδέσματα.

8. Πήλιο Το Πήλιο ξεχωρίζει για τους παραδοσιακούς οικισμούς του και τα πανέμορφα φυσικά τοπία του. Μια κατάφυτη διαδρομή γεμάτη χρώματα ακόμα και τον χειμώνα θα σας εισάγει στην ομορφιά του Πηλίου με τα γραφικά χωριά, την πληθώρα ξενοδοχειακών συγκροτημάτων και την επιβλητική θέα προς τον Παγασητικό Κόλπο. Πώς θα φτάσετε: Με αφετήρια την Αθήνα κα-

τευθυνθείτε προς Βόλο και ακολουθήστε τον δρόμο για Πορταριά, στην οποία θα φτάσετε μετά από 11 χιλιόμετρα. Να σημειωθεί ότι η συνολική απόσταση έως το Πήλιο αγγίζει τα 340 χιλιόμετρα, ωστόσο το μεγαλύτερο κομμάτι είναι σε εθνικό οδικό δίκτυο, με εξαίρεση το τελευταίο σκέλος. Τι θα δείτε: Ξεκινώντας από την Πορταριά θα

απολαύσετε μια ενδιαφέρουσα διαδρομή προς τους δημοφιλείς προορισμούς της περιοχής, όπως η Μακρυνίτσα, που βρίσκεται σε απόσταση 3 χιλιομέτρων, όπου την παράσταση κλέβει η εντυπωσιακή πέτρινη πλατεία με τα πλατάνια. Η διαδρομή των 35 χιλιομέτρων προς την Τσαγκαράδα συνδυάζει το ορεινό τοπίο με τη θάλασσα, καθώς, φτάνοντας στον τελικό προορισμό, συναντάμε τη δημοφιλή παραλία Μυλοπόταμος, ένα τοπίο που διατηρεί την άγρια ομορφιά του ανεξάρτητα από την εποχή. Σε απόσταση 13 χιλιομέτρων από την Πορταριά, τα Χάνια, με το ομώνυμο λιλιπούτειο χιονοδρομικό κέντρο, σας περιμένουν για αθλοπαιδιές στο χιόνι και ξέγνοιαστες στιγμές για όλη την οικογένεια.

9. Ορεινή Ναυπακτία Η Ορεινή Ναυπακτία προσφέρει μια ξεχωριστή ορεινή εμπειρία σε γραφικά χωριά, με φιλόξενους ξενώνες και ξενοδοχεία να αποτελούν εγγύηση για μια ονειρική διαμονή στο βουνό. Πώς θα φτάσετε: Η Ορεινή Ναυπακτία βρί-

σκεται 273 χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα μέσω της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου. Στη συνέχεια, θα συναντήσετε την πόλη της Ναυπάκτου, μετά από 10 χιλιόμετρα, και θα ξεκινήσετε την «ανάβαση» προς το ορεινό τμήμα της Ναυπακτίας, σε έναν δρόμο ο οποίος θέλει προσοχή, καθώς αποτελείται από συνεχείς στροφές για περίπου 52 χιλιόμετρα. Τι θα δείτε: Ξεκινώντας από την Άνω Χώρα,

42 lifo – 13.2.20

Eπιστρέφοντας προς Ναύπακτο, μια στάση στο ενετικό λιμάνι της πόλης, καθώς και στο ιστορικό της κάστρο, αποτελεί ιδανικό φινάλε στην εξόρμησή σας.

η οποία αποτελεί τον πιο δημοφιλή οικισμό της Ορεινής Ναυπακτίας, συνεχίζετε προς την Κάτω Χώρα, ένα εξίσου γραφικό χωριό. Σε μια κατάφυτη διαδρομή με τρεχούμενα νερά και αρκετές στροφές θα συναντήσετε τα χωριά Πλάτανος και Αμπελακιώτισσα, ενώ στο τελευταίο θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφτείτε το ομώνυμο μοναστήρι, το Λαογραφικό Μουσείο, καθώς και τον αδριάντα του Γ. Καραϊσκάκη. Εάν δηλώνετε λάτρεις του rafting, μπορείτε να απολαύσετε τη διαδρομή στον Εύηνο ποταμό, ξεκινώντας από το χωριό Χάνι Μπανιά, ή απλώς να κάνετε ένα διάλειμμα από την οδήγηση στο Πάρκο Αναψυχής Υπαίθριων Εναλλακτικών Δραστηριοτήτων της περιοχής. Να σημειωθεί ότι επιστρέφοντας προς Ναύπακτο, μια στάση στο ενετικό λιμάνι της πόλης, καθώς και στο ιστορικό της κάστρο, αποτελεί ιδανικό φινάλε στην εξόρμησή σας.

10. Λίμνη Πλαστήρα / Ελάτη / Περτούλι Για διαδρομές μέσα στη φύση, ανάμεσα σε χιονισμένες βουνοκορφές, η Λίμνη Πλαστήρα αποτελεί διαχρονικά μία εξαιρετικά δημοφιλή επιλογή. Εκεί οι γραφικοί οικισμοί συνδέονται με κατάφυτες διαδρομές «διακοσμημένες» με στρώματα χιονιού και ποικιλία επιλογών διαμονής και εστίασης. Πώς θα φτάσετε: Βρίσκεται σε απόσταση 319

χιλιομέτρων από την Αθήνα, ενώ θα φτάσετε μέσω Λαμίας και στη συνέχεια ακολουθώντας τις πινακίδες προς τη λίμνη Πλαστήρα. Μια ορεινή διαδρομή με έλατα και αρκετά, ανά διαστήματα, χιονισμένα σημεία σχηματίζει το ιδανικό φόντο για το χειμερινό σας ταξίδι με τελικό προορισμό τα Καλύβια, τον δημοφιλή οικισμό της περιοχής. Τι θα δείτε:Τα Καλύβια Πεζούλας θα αποτελέ-

σουν το ορμητήριό σας για την εξερεύνηση της λίμνης Πλαστήρα. Το Νεοχώρι βρίσκεται 7 χιλιόμετρα πιο μακριά και αξίζει να το επισκεφτείτε, όπως άλλωστε και το φράγμα της λίμνης Πλαστήρα, το οποίο συγκρατεί τα νέρα της, ενώ συνθέτει ένα μοναδικό και ενίοτε ομιχλώδες τοπίο. Ωστόσο, οι επιλογές για εκδρομή στην ευρύτερη περιοχή είναι πολλές, αρχικά ξεκινώντας με κατεύθυνση προς Καρδίτσα και στη συνέχεια επιλέγοντας τον δρόμο προς Πύλη Τρικάλων, όπου μετά από μία διαδρομή περίπου 45 χιλιομέτρων θα συναντήσετε τη γραφική Ελάτη. Για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ, το δημοφιλές Χιονοδρομικό Κέντρο στο Περτούλι υπόσχεται περισσότερη δόση χιονιού σε απόσταση 9 χιλιομέτρων από την Ελάτη, ενώ για τους πιο «τολμηρούς» η διαδρομή από το Περτούλι προς τα χωριά του Ασπροποτάμου με τελικό προορισμό το Χαλίκι θα σας μείνει αξέχαστη.

Renault Kadjar: Ένα στιλάτο SUV έτοιμο για περιπέτεια

Το SUV της γαλλικής φίρμας ξεχωρίζει για τον συνδυασμό της φινέτσας με τον απαραίτητο δυναμικό χαρακτήρα

Γ

ια απολαυστικές ορεινές εξορμήσεις απαιτείται το κατάλληλο όχημα, με τη Renault να δίνει τη λύση, η οποία ακούει στο όνομα Kadjar. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό SUV, το οποίο, παρά τον όγκο του, καταφέρνει να γοητεύει τα βλέμματα χάρη στη γαλλική φινέτσα που ρέει άφθονη στο DNA του, ενώ διαθέτει και τις απαραίτητες εκτός δρόμου ικανότητες μέσω του εξελιγμένου συστήματος τετρακίνησης με το οποίο εφοδιάζεται. Σχεδιαστικά, το Renault Kadjar διακρίνεται για την κομψότητα και τον εκλεπτυσμένο χαρακτήρα κατά μήκος του αμαξώματός του, με τη χαρακτηριστική μάσκα της γαλλικής φίρμας να δεσπόζει στο εμπρόσθιο τμήμα του. Η ίδια μοντέρνα και ποιοτική εικόνα συνεχίζεται και στο εσωτερικό του Kadjar, με την οθόνη 7 ιντσών του συστήματος infotainment R-LINK 2 να προσφέρει καλύτερη ευκρίνεια και μεγαλύτερη ακρίβεια χειρισμών. Παράλληλα, είναι προφανές ότι η άνεση και

η πρακτικότητα αποτελούν αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα για το Kadjar, ενώ ο χώρος αποσκευών των 527 λίτρων (με λαβές Easy Break για την αναδίπλωση των πίσω καθισμάτων) αποτελεί έναν εκ των κορυφαίων στην κατηγορία του, λύνoντας κυριολεκτικά τα χέρια σε περιπτώσεις εξορμήσεων με αρκετούς συνεπιβάτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νέοι κινητήρες που προστέθηκαν σχετικά πρόσφατα στην γκάμα του Renault Kadjar διακρίνονται για τις εξαιρετικές επιδόσεις τους, σε συνδυασμό με οικονομία καυσίμου και εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές ρύπων. Αρχικά συναντάμε τον turbo κινητήρα βενζίνης Energy 1.3 TCe, απόδοσης 140 και 160 ίππων, ο οποίος συνεργάζεται με χειροκίνητο κιβώτιο 6 σχέσεων ή αυτόματο κιβώτιο διπλού συμπλέκτη (EDC) 7 σχέσεων. Στις diesel επιλογές ο κινητήρας 1.5 Blue dCi αποδίδει 115 ίππους, ενώ συνδυάζεται με χειροκίνητο κιβώτιο 6 σχέσεων ή αυτόματο κιβώτιο διπλού συμπλέκτη (EDC) 7 σχέσεων. Διαθέσιμος είναι και ο 1.7 Blue dCi με απόδοση 150 ίππους, ο οποίος εφοδιάζεται με χειροκίνητο κιβώτιο 6 σχέσεων και τετρακίνηση. Το σύστημα τετρακίνησης του Kadjar διαθέτει 3 προγράμματα λειτουργίας (2WD, Auto 4WD, Lock), ενώ η απόσταση των 20 εκατοστών από το έδαφος το καθιστά ιδανικό για την προσπέλαση των πιο δύσβατων εμποδίων, με τις μεγάλες γωνίες προσέγγισης (17ο)και διαφυγής (25ο) να ενισχύουν ακόμα περισσότερο τις εκτός δρόμου ικανότητές του, για όσους αναζητούν την «περιπέτεια» στα ταξίδια τους. Στον δρόμο, το Renault Kadjar κινείται με άνεση τόσο εντός πόλης όσο και σε εθνικά οδικά δίκτυα ή εκτός δρόμου διαδρομές, όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος στην πράξη,

όταν βρεθεί πίσω από το τιμόνι του. Την ίδια στιγμή εφοδιάζεται με τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφαλείας ADAS (Advanced Dynamic Assistance Systems), είτε στον βασικό είτε στον προαιρετικό εξοπλισμό του. Έτσι, υπάρχει το σύστημα που επιτρέπει την αυτόματη εναλλαγή μεγάλης και μεσαίας σκάλας προβολέων (High Beam Assist), Σύστημα Προειδοποίησης Τυφλού Σημείου (Blind Spot Warning), το Σύστημα Αυτόματου Παρκαρίσματος (Easy Park Assist), το Σύστημα Προειδοποίησης Ακούσιας Αλλαγής Λωρίδας (Lane Departure Warning), το Ενεργό Σύστημα Πέδησης Έκτακτης Ανάγκης (Active Emergency Brake) και το Σύστημα Αναγνώρισης Πινακίδων Οδικής Κυκλοφορίας (Traffic Sign Recognition). Για όσους επιθυμούν να απολαύσουν ξεκούραστες ορεινές διαδρομές (και όχι μόνο), το Renault Kadjar είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα με τιμές που ξεκινούν από τα 19.790 ευρώ στην έκδοση με τον κινητήρα βενζίνης Energy 1.3 TCe των 140 ίππων και από τα 21.590 ευρώ στις diesel εκδόσεις του.

13.2.20 – lifo

43

ΡΩΤΑ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ

The good LiFO

3

1

ñ

Τρία καταστήματα της πόλης με χειροποίητες σοκολάτες εν όψει Αγίου Βαλεντίνου

Giorgio Armani Η νέα, πιο ζωηρή εκδοχή του εμβληματικού γυναικείου αρώματος Sί Passione, το Sί Passione Intense.

1. Ésophy Chocolates

ó

Πλαίσιο Στρογγυλή κοσμηματοθήκη Earthenware από τη Sentio. plaisio.gr

ï

TOMS Ανδρικά γυαλιά ηλίου από τη συλλογή ΆνοιξηΚαλοκαίρι 2020. toms.gr

ô

Jour Κολιέ Bee Mine από ασήμι 925 με επιχρύσωμα. www.jour.gr

ô

ö

Φλοράλ φόρεμα. www.pinkwomanfashion.com/el-gr/

ô

Actipis - Sea Pebble Jewellery

3. The Dark Side of Chocolate

Μενταγιόν καρδιά, μισή ασήμι 925 και μισή φυσικό, ακατέργαστο βότσαλο σε σατέν κορδόνι. Λέκκα 20, Σύνταγμα, 210 3236907, www.actipis.com

î

Ανδρικά παπούτσια από τον ιταλικό οίκο Μjus. www.nak.gr/

kειμενο ηλιασ ζωγραφοσ

Shopper Personal

44 lifo – 13.2.20

«Το ταξίδι μας αρχίζει με την εξέταση των κόκκων κακάου, ώστε να καθοριστεί ο τύπος ψησίματος. Η διαδικασία αυτή αποκαλύπτει τα αρώματα και τη γεύση κάθε σπόρου» σημειώνουν οι άνθρωποι του Kakau σχετικά με τη συνταγή που ακολουθούν για την παραγωγή της σοκολάτας. Κι αφού όλα τα συστατικά αλεστούν σε πετρόμυλο από γρανίτη για 36 ώρες, σειρά έχει το λεγόμενο «στρώσιμο» της σοκολάτας, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία της σοκολατοποίησης. Σημειωτέον ότι στην παραγωγή των σοκολατών τους χρησιμοποιείται ζάχαρη άνθους καρύδας, ένα φυσικό γλυκαντικό που αποσπάται από το άνθος της καρύδας (Cocos Nucifera) όταν είναι ακόμα κλειστό. Η γεύση της είναι παρόμοια με αυτήν της καστανής ζάχαρης, με ελαφριά νότα καραμέλας. Φαίδρου 4, Αθήνα, 212 1067946, kakau.gr

Pink Woman

NAK shoes

Οι φρέσκες σοκολάτες της εταιρείας είναι εμπνευσμένες από τα αρώματα, τις γεύσεις, την κουλτούρα και τις παραδόσεις της Μεσογείου. 'Ολες οι συνταγές βασίζονται στα φρέσκα υλικά, χωρίς καθόλου προσθήκη ζάχαρης ή αλκοόλ – ένα φυσικό συντηρητικό που συχνά χρησιμοποιείται για να παρατείνει τη διάρκεια ζωής της σοκολάτας. Το φιστίκι Αιγίνης, η μαστίχα Χίου, το σύκο Κύμης, τα φουντούκια από το Πιεμόντε της Ιταλίας, τα πορτοκάλια και τα λεμόνια από την Κρήτη, ο βασιλικός, η λεβάντα και η μέντα της Πελοποννήσου είναι όλα υλικά προσεκτικά διαλεγμένα από τοπικούς παραγωγούς της Μεσογείου. Εν όψει του Αγίου Βαλεντίνου, το κατάστημα δημιούργησε δύο νέα απολαυστικά προϊόντα με το μήνυμα «Happy St Valentine’s Day: Love. Share. Enjoy». Αγίου Τρύφωνος 10, Κηφισιά, 210 6230230, esophychocolates.gr

2. Kakau

MAC Κατακόκκινο κραγιόν από τη συλλογή «Loud and Clear». www. maccosmetics. com

2

Ο Αριστοτέλης Παναγιώταρος άνοιξε τη δική του σοκολατερί, την Dark Side of Chocolate, για την οποία έχει καταφέρει να αποσπάσει εξαιρετικά σχόλια και κριτικές τόσο από το κοινό όσο και από τον Τύπο. Ό,τι παρασκευάζει ο κ. Παναγιώταρος γίνεται χειροποίητα και με πολύ μεράκι. Το κατάστημα, πέρα από τη ροκ αισθητική και το cozy περιβάλλον, ξεχωρίζει επίσης για την πληθώρα των μπαχαρικών που χρησιμοποιεί στην παρασκευή των σοκολατών του. Ο βασιλικός, το δεντρολίβανο, το αλάτι, το μπαχάρι, το λάιμ, το μαύρο τσάι και τα παντός είδους βότανα είναι μερικά μόνο από τα φρέσκα υλικά που απογειώνουν τις μοναδικές γεύσεις που συναντά κανείς στα κομψά σοκολατάκια του. Σόλωνος 49, Αθήνα, 210 3392348, FΒ: https://www. facebook.com/DarksideofChocolatebyAristotelis/

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ Αννούσα Μελά Eπιχειρηματίας

Πες μου: ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνεις όταν ξυπνάς; Κάνω μια θετική σκέψη ως προγραμματισμό αισιοδοξίας για τη ροή της ημέρας, κλείνω το ξυπνητήρι και πιάνω το κινητό. Δημοσιογράφος μόδας, μπλόγκερ ή επιχειρηματίας; Τελικά πώς συστήνεσαι; Ως όλα τα παραπάνω και έχει κι άλλα. Θεατρολόγος, παρουσιάστρια, public speaker, μαμά. Οι τίτλοι λειτουργούν περιοριστικά. Όσο περισσότερες οι επιλογές, τόσο πιο ολιστική και επιτυχής η τελική αποτύπωση και περιγραφή της δραστηριότητας. Μπορείς να μου περιγράψεις ένα τυπικό 24ωρό σου; Run, Annousa, run! Ξυπνάω 6:30 με 7 παρά, φτιάχνω πρωινό για τα παιδιά και τα πηγαίνω σχολείο, επιστρέφω στη γειτονιά, κάνω διάφορα, όπως refill στο ψυγείο, πάω στο ταχυδρομείο ή κάνω άλλες γραφειοκρατικές δουλειές και επιστρέφω στο laptop για να κάνω follow up σε e-mails, κείμενα, αρχεία και μπόλικη δουλειά γραφείου, ώστε να συνεχίσω με πολλαπλά επαγγελματικά ραντεβού στο Anamesa ή εκτός, editorial work που περιλαμβάνει καθήκοντα buyer ως content strategy, φωτογραφίσεις, τηλεοπτικά γυρίσματα, παρουσιάσεις, events και πολλά άλλα. Γενικότερα, καμία μέρα δεν είναι ίδια με την προηγούμενη ή την επόμενη. Με ποιο σκεπτικό έστησες το Anamesa; Είναι ένα σύγχρονο concept store, όπου τα looks και τα brands στις κρεμάστρες επιλέγονται σαν να κάναμε φωτογράφιση μόδας. H ομάδα και οι άνθρωποι που σε εξυπηρετούν είναι editors και μαζί με ό,τι επιλέξει ο καθένας θα απολαύσει το προσωπικό του quick style coaching. Είναι ένα ολιστικό ζωντανό πρότζεκτ που φροντίζει και εκπαιδεύει με στυλ. Ταυτόχρονα, σερβίρει συναρπαστικό καφέ και αποτελεί σημείο σύνδεσης όλων με όλα. Πού βρίσκεις τα ρούχα και τα αξεσουάρ που έχεις εκεί; Πρόκειται για ένα κράμα από hip brands και designers από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι ανανεώνονται συνεχώς. Ό,τι παίζει στην επικαιρότητα αποτυπώνεται με ρούχα, αξεσουάρ και design objects. Πώς θα χαρακτήριζες το προσωπικό σου στυλ; Funky urban fusion. Μπορείς να μου περιγράψεις μερικά κομμάτια από την τελευταία συλλογή του Anamesa; Νεο-ρομαντικά φορέματα με αυθάδεις λεπτομέρειες, όπως η ανοιχτή πλάτη, funky street chic μπλούζες, δυναμικά πουκάμισα, πολυμήχανα σακάκια, τα πιο cool αντρικά T-shirts και χειροποίητα scrunchies με εκρηκτικό fashion αποτύπωμα. Ποιες θα έλεγες ότι είναι οι τελευταίες τάσεις στη μόδα; Η αυτοτέλεια: να είσαι ντυμένος από την κορυφή ως τα νύχια όπως νιώθεις. Η εξωστρέφεια: τα εσώρουχα γίνονται όλο και πιο δυναμικά outwear. Και η συναισθηματική νοημοσύνη: οι υφές έχουν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο.

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

Ποια είναι η πιο αγαπημένη σου συνήθεια; Να τρώω καρπούζι ξυπόλυτη στο ηλιοβασίλεμα το καλοκαίρι ή να διαβάζω βιβλία ψυχολογίας στις 4 το πρωί, όταν όλοι κοιμούνται και η πόλη ησυχάζει. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Σήμερα έχω κάνει την αγαπημένη μου συνταγή: μαύρο look με διαφορετικά υφάσματα και υφές, μπολιασμένο με pumpkin orange top και γόβες. Η τιμή του συνόλου είναι 205 ευρώ. Πού πηγαίνεις τώρα; Σε μια συνάντηση για ένα νέο πρότζεκτ και μετά σε ένα σεμινάριο επικοινωνίας.

ANAMESA concept store, Νίκης 24, Σύνταγμα, 210 3254930 anamesaspot.com, @mystyleforecast Ιnstagram: @anamesa_spot, FΒ: ANAMESA concept store

13.2.20 – lifo

45

The good LiFO

Market 46 lifo – 13.2.20

Ο Λουμίδης Παπαγάλος γιορτάζει τα 100 χρόνια του! Ο αγαπημένος μας καφές Λουμίδης Παπαγάλος γιορτάζει φέτος τα 100 του χρόνια και είναι έτοιμος να ανοίξει τα φτερά του και να προσθέσει ένα νέο κεφάλαιο στη συναρπαστική ιστορία του. Μαζί του σε αυτό το ταξίδι είναι δύο από τις πλέον καταξιωμένες τραγουδίστριες του ελληνικού πενταγράμμου, η Δήμητρα Γαλάνη και η Ελεωνόρα Ζουγανέλη, οι οποίες ερμηνεύουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο το «Σαν μαγεμένο το μυαλό μου» στη νέα καμπάνια του αγαπημένου μας καφέ. Παρέα με ένα φλιτζάνι καφέ Λουμίδη Παπαγάλο οι μοναδικές ερμηνεύτριες μας ταξιδεύουν σε γνώριμα μονοπάτια, εμπνευσμένα από την παράδοση, δίνοντας μια φρέσκια πνοή σε ένα από τα πλέον διαχρονικά ελληνικά τραγούδια. Οι δύο ερμηνεύτριες συμμετέχουν στη νέα καμπάνια για τα 100 χρόνια του Λουμίδη Παπαγάλου, η οποία περιλαμβάνει συνολικά έξι ιστορίες που θα ξετυλιχτούν μέσα στον χρόνο, και μας μαγεύουν με τις υπέροχες φωνές τους. Η συνέχεια στις οθόνες σας.

«Homeland»: Τα τελευταία επεισόδια έρχονται στο FΟΧ Το κατασκοπικό έπος «Homeland» επιστρέφει με τον 8ο και τελευταίο κύκλο επεισοδίων, αποκλειστικά στο FOX, τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου, στις 21:50. Η βραβευμένη με Emmy και Χρυσή Σφαίρα Κλερ Ντέινς στον ρόλο της εκρηκτικής και απρόβλεπτης Κάρι Μάθισον είναι έτοιμη να ρισκάρει τα πάντα στην τελευταία της αποστολή. Το FOX είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα μέσω Cosmote TV, Nova, Vodafone TV, Wind Vision. Ο νέος κύκλος βρίσκει την Κάρι να αναρρώνει από βάναυσο εγκλεισμό μηνών σε ρωσικό γκουλάγκ και τον Σολ (Mάντι Πατίνκιν) νυν σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του νεοεκλεγέντος Προέδρου Γουόρνερ (τον οποίο υποδύεται ο βραβευμένος με Emmy και Χρυσή Σφαίρα Μπο Μπρίτζες). Στον 8ο και τελευταίο κύκλο του «Homeland» θα δούμε επίσης τους Mόρι Στέρλινγκ, Λάινους Ρόουτς και Κόστα Ρόνιν, αλλά και την επιστροφή των Nimrat Kaur και Numan Acar από τον 4ο κύκλο στους γνωστούς ρόλους των Tasneem και Haqqani.

Love is in Zuccherino air Η ACS ΣΤΗΡΊΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΉ ΠΙΝΑΚΟΘΉΚΗ ΕΛΛΆΔΑΣ

Την 1η Ολυμπιάδα Παιδικής Ζωγραφικής που διοργάνωσε η Παιδική Πινακοθήκη Ελλάδας στήριξε με τις υπηρεσίες της η ACS. Με αφορμή τη συμπλήρωση 160 χρόνων από την παγκόσμια ελληνική πρωτοπορία των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων του 1859, οι μικροί καλλιτέχνες της Παιδικής Πινακοθήκης Ελλάδας από την Ελλάδα, την Κύπρο και τις χώρες της ομογένειας φιλοτέχνησαν έργα αφιερωμένα στα Ολύμπια του 19ου αιώνα. Τα έργα που διακρίθηκαν κόσμησαν την έκθεση, η οποία έγινε στο Ζάππειο Μέγαρο τον Οκτώβριο του 2018. Έναν χρόνο μετά και εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων στο Τόκιο το 2020, η ACS στήριξε και πάλι την Παιδική Έκθεση Ζωγραφικής που είναι αφιερωμένη στις αξίες και τα ιδεώδη του ολυμπισμού, στην έδρα της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, τον Οκτώβριο του 2019, που διοργάνωσε η Παιδική Πινακοθήκη Ελλάδας σε συνεργασία με την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή και την Εθνική Ολυμπιακή Ακαδημία.

Ο Φεβρουάριος είναι ο πιο love μήνας της χρονιάς και τα ζαχαροπλαστεία Zuccherino έχουν ετοιμάσει υπέροχες συνταγές για δύο για το πιο full in love weekend, 14-16/2/2020. Επιλέξτε με το ταίρι σας ανάμεσα στην εκρηκτική Ruby Ice Bomb, το διαχρονικό και παραδοσιακό μιλφέιγ με φρέσκες φράουλες, το προφιτερόλ Love Ice Cream με τα σου γεμισμένα με παγωτό της επιλογής σας, περιχυμένα με love chocolate sauce και φρέσκες φράουλες, και το Pancake Full in Love με πραλίνα γάλακτος, red fruits, sauce βατόμουρο και σαντιγί. Σίγουρα, οι gelato masters δεν θα σας άφηναν έτσι. Δημιούργησαν για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου και μόνο μια νέα γεύση παγωτού, την Be my Ruby, με απίθανη σοκολάτα ruby και πραλίνα φουντουκιού! Αν δεν καλυφθήκατε με όλα τα παραπάνω, υπάρχει και η all time classic Πάβλοβα, τάρτα με φρέσκα φρούτα και το συγκλονιστικό σουφλέ με παγωτό και ακαταμάχητη σούπα σοκολάτας. Αν, πάλι, θέλετε να αποφεύγετε τις δημόσιες εκδηλώσεις αγάπης, μην ανησυχείτε, στα Zuccherino θα βρείτε τα πιο γλυκά δώρα στις πιο όμορφες συσκευασίες.

Τα TGI Fridays φέρνουν το Mardi Gras της Νέας Ορλεάνης! Τα TGI Fridays σάς μεταφέρουν στη Νέα Ορλεάνη μιας άλλης εποχής, όπου οι καλεσμένοι της χορεύουν σε ρυθμούς παραδοσιακής τζαζ, ζουν τη δική τους «Χοντρή Τρίτη» και γεύονται τις πιο νόστιμες επιλογές σε ethnic food και πολύχρωμα κοκτέιλ. Από τις 4 Φεβρουαρίου θα έχετε τη δυνατότητα να απολαύσετε τα μοναδικά πιάτα και ευρηματικά κοκτέιλ του Savor, Sip & Bling Bling, αυθεντικές γεύσεις από τη «βορειότερη πόλη της Καραϊβικής», με ένα Fridays Twist. Savor… με το Shrimp & Chicken Jambalaya, το Wicked Chicken και το Surf & Turf που συνδυάζει μια τρυφερή μπριζόλα με μπαχαρικά Νέας Ορλεάνης και λαχταριστές γαρίδες σε σος Jambalaya. Sip… με ευρηματικά κοκτέιλ, όπως το φαντασμαγορικό Mardi Gras, το σμαραγδένιο Emerald Parade και το Blue Curacao. Bling Bling… με μοναδικά Carnival Parties: την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου, στα TGI Fridays Κηφισιάς οι Manouchedrome σας παρέσυραν σε μια άλλη, ρετρό εποχή με Jazz & Swing Tunes, ενώ την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου στα TGI Fridays Κολωνακίου, μετά τις 21:00, οι Salsa Sinners θα σας μάθουν να χορεύετε σε ρυθμούς σάλσα!

week

48

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

52

ΣΙΝΕΜΑ Ο Γιάννης Οικονομίδης μιλάει στην Ιωάννα Κλεφτόγιαννη για την «Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς»

54

ΒΙΒΛΙΟ

deena abdelwahed

Η Τίνα Μανδηλαρά γράφει για τον «Θάνατο της Δημοκρατίας» του Μπέντζαμιν Κάρτερ Χετ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

ΦΕΣΤΙΒΑΛ

ΣΙΝΕΜΑ Μια κρυφή ζωή Ο βίος ενός Αυστριακού αντιρρησία συνείδησης που αρνείται να αγωνιστεί για τους ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκτελείται από αυτούς το 1943. από τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

50

Movement (1920-2020): Πέρα και ανάμεσα από σύνορα Από τις 14 έως τις 23 Φεβρουαρίου η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση κινείται στους ρυθμούς του Movement (1920-2020) και μας καλεί να φανταστούμε έναν κόσμο πέρα από συνοριακούς, φυλετικούς και έμφυλους διαχωρισμούς. Για δέκα ημέρες το τολμηρό και φιλόδοξο αυτό φεστιβάλ καταπιάνεται με το φαινόμενο της μετανάστευσης και της μετακίνησης πληθυσμών, εστιάζοντας γεωγραφικά στη Μεσόγειο από τον Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα. ä Movement (1920-2020): Beyond and between borders, 14-23/2, εντός & εκτός της Στέγης. Περισσότερα για το φεστιβάλ στη σελ. 51

topevents

talk

8 week

13 - 1 9 φ εβρ ου αρ ιου 20 20

απο τη γεωργια παπασταμου

Johnny Labelle Ένας lo-fi crooner από το κέντρο της Αθήνας απαντάει σε επτά ερωτήσεις.

Ποια ήταν η αφορμή για να ασχοληθείς με τη μουσική; Η μουσική υπήρχε στη ζωή μου πάντα. Στο σπίτι που μεγάλωσα, όταν σταματούσε να παίζει το ραδιόφωνο, έμπαινε ένας δίσκος, και όταν τελείωνε ο δίσκος, ξανάνοιγε το ραδιόφω-

1 ΜΟΥΣΙΚΗ Miki Yui & Mapstation Η Miki Yui δημιουργεί μοναδικά ηλεκτροακουστικά κομμάτια μέσω μινιμαλιστικών οργανικών ήχων. Από ένα ελάχιστο σφύριγμα μέχρι ένα απόκοσμο βουητό, ηλεκτρονικοί ήχοι και field recordings συνθέτουν ένα μοναδικό μουσικό σύνολο. Ο Mapstation (Stefan Schneider) είναι ιδρυτής της δισκογραφικής εταιρείας TAL, ενώ έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως οι Joachim Roedelius, Hauschka και John McEntire (Tortoise). 19/2, Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, 21:00, εισ.: 6 ευρώ

κή Νύχτα, ο Παντελής Φλατσούσης παρουσιάζει το έργο του Lenz Οι Στρατιώτες (1776). Η νεαρή κόρη εμπόρου, Marie Wesener, επιδιώκει σεξουαλικές σχέσεις με τους αριστοκράτες στρατιώτες με σκοπό να ανέλθει κοινωνικά. Οι στρατιώτες εκμεταλλεύονται την προθυμία της νεαρής κοπέλας, χωρίς όμως να επιθυμούν κάποια σοβαρότερη δέσμευση μαζί της, με αποτέλεσμα τον στιγματισμό της στην τοπική κοινωνία. 17/2-14/4, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος, Δευτέρα & Τρίτη 21:00, εισ.: 5-15 ευρώ

4 ΘΕΑΤΡΟ Βικτώρ ή Τα παιδιά στην εξουσία

2 ΧΟΡΟΣ Congo

STOEP TH PR ES S LIVE Bazooka Στο πλαίσιο της παρουσίασης του τελευταίου τους δίσκου, «zero hits», οι Bazooka επιστρέφουν στο Gagarin για μια εκρηκτική συναυλία με προσκεκλημένους τους Dury Dava.

14/2, Gagarin 205, Λιοσίων 205, 21:00, εισ.: 8-10 ευρώ

νο. Στα 13 ξεκίνησα κιθάρα με δάσκαλο τον Στάθη Ιωάννου των Illegal Operation, ο οποίος, εκτός από τα μαθήματα που κάναμε, με έφερε σε επαφή με πάρα πολλά νέα ακούσματα. Μέχρι να καταλήξω να βρω τον δικό μου μουσικό δρόμο, έχω υπάρξει σε διάφορα σχήματα κι έχω γράψει αρκετή μουσική που σε μεγάλο ποσοστό έχει πεταχτεί. Περίγραψέ μου μερικές εικόνες που αποτέλεσαν έμπνευση για το τελευταίο σου άλμπουμ με τίτλο «Cold Fruit». Η εικόνα ενός ζωολογικού κήπου που, αντί για ζώα σε κλουβιά, έχει δείγματα δωματίων όπως αυτά του ΙΚΕΑ, μέσα στα οποία ζουν άνθρωποι. Πού μεγάλωσες; Στο κέντρο της Αθήνας. Τι πιστεύεις ότι έχει αξία σε αυτόν τον κόσμο; Οι στιγμές που αντιλαμβάνεται κανείς ότι είναι ζωντανός, ότι αναπνέει και το σώμα του είναι μια μηχανή που δουλεύει αδιάκοπα. Ποιο ήταν το είδωλό σου όταν ήσουν έφηβος; Έχεις ακόμη κάποιο; Δεν είχα ποτέ μου, αλλά από μικρός θαυμάζω διάφορους καλλιτέχνες για το έργο τους.

Πώς μια επίγεια Εδέμ μετατράπηκε σε «γη των κολασμένων» αφηγείται ο Kονγκολέζος χορογράφος Φoστέν Λινιεκουλά. To Congo, χρησιμοποιώντας την αφήγηση, το τραγούδι και τον χορό, εξιστορεί αλήθειες που αποσιωπήθηκαν σχετικά με τη βίαιη αποικιοκρατία στο Κονγκό και την αιματηρή αυτοκρατορία του Λεοπόλδου Β’. 12-14/2, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, λεωφ. Συγγρού 107-109, Αθήνα, 20:30, εισ.: 7-22 ευρώ

3 ΘΕΑΤΡΟ Οι Στρατιώτες Μετά το Κυψέλη - New kids οn the block και την Ιταλι-

48 lifo – 13.2.20

Το εμβληματικό έργο του κινήματος του σουρεαλισμού σκηνοθετεί ο Μάνος Βαβαδάκης στο θέατρο Σφενδόνη. Την ημέρα των ένατων γενεθλίων του, ο Βικτώρ, ένα παιδί θαύμα, αποφασίζει να ανατρέψει την εικόνα του υποδειγματικού γιου και να συγκρουστεί με το κατεστημένο που τον περιορίζει, μετατρέποντας το πάρτι σε μια αλλόκοτη γιορτή αποδόμησης της μπουρζουαζίας. 17/2-14/4, Σφενδόνη, Μακρή 4, Μακρυγιάννη, Δευτέρα & Τρίτη 21:00, εισ.: από 10 ευρώ

5 ΜΟΥΣΙΚΗ Δήμητρα Γαλάνη Ένα αφιέρωμα στο ερωτικό τραγούδι μέσα από τα ωραιότερα κομμάτια από το ελληνικό και το διεθνές ρεπερτόριο παρουσιάζει η Δήμητρα Γαλάνη.

Αν είχες όσα λεφτά έχει η Beyoncé, πώς φαντάζεσαι μια συναυλία σου; Ποια είναι η παραγωγή των ονείρων σου; Θα μου άρεσε να παίξω σε κάποιον θρησκευτικό χώρο, όπως το Βατικανό, ή σε κάποιον αρχαιολογικό χώρο ή μουσείο, π.χ. στον βωμό της Περγάμου, στολισμένο με λουλούδια και με συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας. Τι ετοιμάζεις τώρα; Δουλεύω τον νέο μου δίσκο, που θα κυκλοφορήσει φέτος, και παράλληλα ετοιμάζω κάποιες εμφανίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

To άλμπουμ «Cold Fruit» είναι διαθέσιμο για download από το bandcamp.

Ι

Μαζί της θα είναι η Eλληνοβραζιλιάνα, βραβευμένη συνθέτρια και τραγουδοποιός Κατερίνα Πολέμη, ο ταλαντούχος συνθέτης Στάθης Δράκος (Minor Project) και η Παυλίνα Βουλγαράκη. 14 & 15/2, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη, Χίλτον, 20:30, εισ.: 10-50 ευρώ

there

6 ΦΕΣΤΙΒΑΛ The Queer Archive Festival H καλλιτεχνική πλατφόρμα The Queer Archive, με την υποστήριξη της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, στήνει ένα φεστιβάλ αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στην queer τέχνη και προτείνει ένα πλούσιο πρόγραμμα πολυμεσικών εμπειριών, ανοιχτό και προσβάσιμο σε

DANCE Autarkic

14/2, Bios. Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, Αθήνα, 23:00, εισ.: 10-12 ευρώ

όλους. Βιντεο-εγκαταστάσεις, εκθέσεις, περίπατοι, workshops, διαδραστική τέχνη και περφόρμανς σε εκθεσιακούς και εναλλακτικούς χώρους στο κέντρο της Αθήνας είναι μερικές μόνο από τις προγραμματισμένες δράσεις. Στο πλαίσιο του φεστιβάλ θα κυκλοφορήσει για μία και μοναδική επετειακή επανέκδοση το περιοδικό «Κράξιμο», που θα διανέμεται δωρεάν στο Ρομάντσο. 13-16/2

7 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Hacking Oneself

Stellar: Freddy K Το Stellar επανέρχεται στο gig space του six d.o.g.s με τον Freddy K, γνωστό για τα μαραθώνια sets του. Μαζί του οι A.Metz b2b Cirkle, BMSK & Rena.

14/2, 6 d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 24:00, εισ.: 8 ευρώ

Trial & Error: bonebrokk H Trial & Error επισκέπτεται την Cantina Social με τον bonebrokk στα controls.

ΜΟΥΣΙΚΗ

19/2, Cantina Social, Λεωκορίου 8, Ψυρρή, 21:00, είσοδος ελεύθερη

Andy Stott live & Demdike Stare Ακροβατώντας με μαεστρία μεταξύ της electronica και της πειραματικής μουσικής, ο μουσικός παραγωγός Andy Stott και το ηλεκτρονικό ντουέτο των Demdike Stare έρχονται για μια live performance στο Ζάππειο Μέγαρο και στα St Paul’s Sessions 4.

14/2, Ζάππειο Μέγαρο, λεωφ. Βασιλίσσης Όλγας, 21:00, εισ.: 2022 ευρώ

Tim Burgess Το Snehta φιλοξενεί το εργαστήριο Πλαστικής της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ με δώδεκα έργα που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος και πραγματεύονται περιστάσεις υπέρβασης των προσωπικών αμυντικών μηχανισμών. 20-25/2, Snehta Residency, Ι. Δροσοπούλου 47, Κυψέλη, 18:00-21:00 και κατόπιν ραντεβού, είσοδος ελεύθερη

8 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Ελένη Χριστοδούλου, Ambivalent Spaces - Anarchic Identities Τα υφασμάτινα γλυπτά της Ελένης Χριστοδούλου αμφισβητούν τα έμφυλα στερεότυπα και εξετάζουν τη φύση και τα όρια της απόλαυσης και του πόνου. Τα έργα έχουν αναφορές στο σώμα, στη σεξουαλικότητα και στο γυναικείο φύλο ως μια διανοητική, φαντασιακή και κοινωνική κατασκευή σε διαρκή εξέλιξη, ενώ ταυτόχρονα στόχο έχουν να αποδώσουν μια διευρυμένη αντίληψη της θηλυκότητας, η οποία τοποθετείται εκεί όπου είναι αδιάφορη για το ανδρικό βλέμμα. 13/2-28/3, The Breeder, Ιάσονος 45, Μεταξουργείο, Τρ.-Παρ. 12:00-20:00, Σάβ. 12:00-18:00, είσοδος ελεύθερη

O ηγέτης και frontman των Charlatans σε ένα DJ set στον Φάρο του ΚΠΙΣΝ.

16/2, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, λεωφ. Συγγρού 364, Καλλιθέα, 21:00, είσοδος ελεύθερη

Μεταγωγή του Γιώργου Βέλτσου στο A small Argo full of art Νιώθεις πάντα θαλπωρή όταν βλέπεις παράσταση στο υπόγειο του θεάτρου Αργώ στο Μεταξουργείο, έναν χώρο που προσφέρεται σε νέους κυρίως καλλιτέχνες ώστε να παρουσιάσουν τη δουλειά, το μεράκι και τον μόχθο τους. Η σκηνοθέτις Χρύσα Καψούλη (curator του Μικρού Αργώ) πήρε το έργο Μεταγωγή του Γιώργου Βέλτσου και το μετέφερε σκηνικά, πετυχαίνοντας να δώσει πνοή σε ένα κείμενο που, ενώ δεν χαρακτηρίζεται από τις συνήθεις γλωσσικές ακροβασίες του συγγραφέα και ποιητή, αντιθέτως είναι εύληπτο, διαθέτει μια στατικότητα που το καθιστά έργο λόγου και όχι δράσης. Θα μπορούσες να πεις ότι πρόκειται για «απολογισμό ζωής» ή «πνευματική διαθήκη», για να χρησιμοποιήσω ένα τσιτάτο. Ένα ζευγάρι κάπως ώριμο ηλικιακά (Βαγγέλης Παπαδάκης - Μυρτώ Ρήγου), έγκλειστο σε έναν χώρο που προσδιορίζεται είτε ως φυλακή είτε ως σπίτι, παρακολουθεί από το παράθυρο μια σύναξη ανθρώπων, ίσως διαδήλωση, που την εκλαμβάνει ως μεταγωγή φυλακισμένων. Αυτή η εικόνα γίνεται αφορμή να αναλογιστούν και να ξεδιπλώσουν μνήμες μιας ζωής πολιτικών αγώνων, φυλακών, βασανιστηρίων και ψυχικού πόνου, παράλληλα με την προσωπική τους διαδρομή. Μέχρι που εμφανίζεται ένα νεαρό ζευγάρι (Χρήστος Κίτσιος - Εμμανουέλα Κοντογεωργίου), δυο σύγχρονοι αντιεξουσιαστές, που τους αμφισβητούν. Δυο νέα παιδιά, συνέχεια της Ιστορίας ή ίσως οι ίδιοι σε νεαρή ηλικία. Η «αντιπαράθεση» μεταξύ τους μετατρέπεται σε μια ελεγεία της ήττας της αριστεράς. Το μοναδικό σκηνικό, ένα τραπέζι με δύο καρέκλες, επάνω στο οποίο βρίσκονται δύο ποτήρια (μητρικό;) γάλα, υπογραμμίζει την εξάρτηση από την εστία, ενώ μια βιντεο-εγκατάσταση στον τοίχο πηγαίνει τον χρόνο μπρος-πίσω, προβάλλοντας εικόνες των τεσσάρων. Η αποπνικτική ατμόσφαιρα, που μου θύμισε Λούλα Αναγνωστάκη της θεσσαλονικιώτικης πρώιμης περιόδου, εξυφαίνει την απειλή της πολιτικής βίας και η αφήγηση των ηρώων γίνεται το σώμα της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Θα έλεγα ότι η Μεταγωγή αποτελεί ίσως το πιο ενδιαφέρον ελληνικό κείμενο της τρέχουσας θεατρικής σεζόν. Η συναισθηματική καταβύθιση ενός διανοούμενου. χρήστος παρίδης

Ο Keiji Haino στο Temple

Έγραψα πριν από λίγες ημέρες ότι ο Keiji Haino είναι ένας από τους πιο απρόβλεπτους καλλιτέχνες που μπορείς να δεις live. Δεν ξέρεις ποτέ τι να περιμένεις κι αυτό αποδείχτηκε το βράδυ της Παρασκευής. Το Temple άρχισε να γεμίζει στα μισά του set του Μιχάλη Μοσχούτη, που καθόταν σε ένα τραπέζι στο κέντρο της αίθουσας και με το κοινό να τον περιβάλλει δημιουργούσε drones μέσα από συχνότητες. Με το που τελείωσε και άναψαν τα φώτα, μπορούσες να διακρίνεις καλύτερα τη σκηνή και το set up του Haino, όπου την προσοχή σου τραβούσαν κατευθείαν τα τρία Fender Twins και οι άλλοι δύο μαύροι ενισχυτές αγνώστων λοιπών στοιχείων. Αυτό σήμαινε ότι κανείς δεν θα έβγαινε «ζωντανός» ή έστω «σώος» από αυτό που θα ακολουθούσε. Μετά τον Μοσχούτη, σειρά είχαν οι Optimal Coexistance. Είναι μεγάλη τιμή να ανοίγεις για τον τρομερό Ιάπωνα, αλλά κάπου εκεί σταματούν οι συγκρίσεις. Η δεύτερη έκπληξη της βραδιάς, εκτός από τους 5 ενισχυτές και τα άπειρα πετάλια κιθάρας στο πάτωμα (πρέπει να ήταν καμιά δεκαριά), ο Haino ανέβηκε στη σκηνή χωρίς να έχει κιθάρα μαζί του. Έπαιζε με ένα sampler και τρεις πολύχρωμες CD-ιέρες (μπλε, κίτρινη, κόκκινη), όπως αστειευόμασταν με μια φίλη στην αρχή, που, φυσικά, δεν ήταν CD-ιέρες αλλά fx controllers, κάτι σαν θέρεμιν, και δημιουργούσαν έναν εντυπωσιακό αυτοσχεδιαστικό «τοίχο θορύβου» που δεν γινόταν ποτέ αφόρητος, αντίθετα έδειχνε να τον ελέγχει στην παραμικρή του λεπτομέρεια. Έπαιξε περισσότερο από μία ώρα, ίσως και παραπάνω, αν και είναι δύσκολο να το προσδιορίσεις, επειδή κάπου χάνεσαι σε αυτή την ηχητική λαίλαπα. Αντίθετα με την προηγούμενη εμφάνισή του στη χώρα μας, δεν υπήρχε ούτε ένα άτομο από το κοινό που να κατευθύνθηκε προς την έξοδο, έστω και για τσιγάρο. Όλη η αίθουσα ήταν καθηλωμένη σαν να παρακολουθούσε ένα παγανιστικό τελετουργικό. Μετά τη συναυλία μού πήρε περίπου δύο ώρες να συνέλθω από την ένταση του σετ. Ο απόηχός του με κυνηγούσε μέχρι και την επόμενη μέρα. Η έκφραση «μας ξεκούφανε» δεν έχει καμία σχέση με αυτό που πραγματικά πετυχαίνει ο Haino με τη ψυχοσύνθεση του θεατή/ακροατή. μαρία παππά φωτό: μανος χρυσοβεργης

Ρομάντσο, Needless και Κορμοράνος φέρνουν τους Ρώσους Simple Symmetry για πρώτη φορά στην Αθήνα, μαζί με τον Autarkic, αυτήν τη φορά σε live εμφάνιση, τον Γάλλο Eiger Drums Propaganda των Pilotwings και τους resident DJs Blue Lagoon και Chevy.

13.2.20 – lifo

49

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Mr Jones

* Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη Σκηνοθεσία: Ανιέσκα Χόλαντ Πρωταγωνιστούν: Τζέιμς Νόρτον, Βανέσα Κέρμπι, Πίτερ Σάρσγκαρντ

Μια κρυφή ζωή

Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 ένας Ουαλός δημοσιογράφος γίνεται διάσημος όταν καταφέρνει να συνομιλήσει με τον Χίτλερ. Ψάχνοντας να βρει το επόμενο μεγάλο θέμα του, ταξιδεύει στη Μόσχα για να επιχειρήσει μια προσωπική συνέντευξη με τον Στάλιν. Εκεί θα γνωρίσει μια Βρετανίδα δημοσιογράφο που του αποκαλύπτει ότι η αλήθεια πίσω από το καθεστώς πνίγεται βίαια.

A hidden life Σκηνοθεσία: Τέρενς Μάλικ Πρωταγωνιστούν: Όγκουστ Ντιλ, Βάλερι Πάχνερ

Η επιστροφή της Ανιέσκα Χόλαντ στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Βερολίνου, μετά το βραβευμένο Spoor, με το Mr Jones δεν δικαίωσε την Πολωνή σκηνοθέτιδα με αξιώσεις ανάλογες με τις προθέσεις της ταινίας της. Η σχετικά άγνωστη ιστορία του Γκάρεθ Τζόουνς, του φιλόδοξου, ιδεαλιστή Ουαλού δημοσιογράφου που το 1933 προσπέρασε την αρχική χλεύη, αξιοποίησε τις διασυνδέσεις του με τη βρετανική κυβέρνηση του Λόιντ Τζορτζ και πήρε άδεια για να ταξιδέψει στη Σοβιετική Ένωση με σκοπό να πάρει συνέντευξη από τον Γιόζεφ Στάλιν και να διαπιστώσει εκ του σύνεγγυς από ποια κονδύλια ξοδεύονταν τόσα χρήματα σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο για την παγκόσμια ειρήνη, τεντώνεται και εκτείνεται πέρα από το πλαίσιο του σεναρίου. Η ματιά της ταινίας συχνά αποκτά επικές διαστάσεις και η Χόλαντ ποντάρει στη σοκαριστική έκπληξη ενός αταξίδευτου φιλομαθούς μπροστά στην αποσιωπημένη, τριπλή τραγωδία: τη μεθοδευμένη λιμοκτονία των χωρικών, τη διαφθορά της Μόσχας και τη φαυλότητα του βραβευμένου με Πούλιτζερ ανταποκριτή των «New York Times», Γουόλτερ Ντουράντι (Πίτερ Σάρσγκαρντ), ο οποίος έκρυβε συστηματικά την αλήθεια, φλομώνοντας με παραπλανητικά εξποζέ την αμερικανική κοινή γνώμη πριν από τον πόλεμο. Το θέμα, ευγενές (στο μέτρο που η Χόλαντ είναι δηλωμένη αντισταλινίστρια). Ο χειρισμός, χλιαρός.

week

VILLAGE RENTI 18-ΑΙΓΛΗ 4-ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1-ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 1-ΝΑΝΑ CINEMAX 5-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2

Γκρέτελ & Χάνσελ Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

Gretel & Hansel

Σ

το Μια κρυφή ζωή ο Τέρενς Μάλικ επιστρέφει σε μια πιο δομημένη αφήγηση και μεταφέρει στην οθόνη την αληθινή ιστορία του Φραντς Γιέγκερστετερ (μετέπειτα αναγορευμένου μάρτυρα της Καθολικής Εκκλησίας), ενός Αυστριακού αντιρρησία συνείδησης που αρνήθηκε να ορκιστεί εγγράφως στο όνομα του Χίτλερ, να υπηρετήσει στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να αφαιρέσει ανθρώπινες ζωές και να εγκαταλείψει χωρίς αιτία τη γυναίκα και τις τρεις κόρες του και μαζί μια ειδυλλιακή ζωή αγρότη στις Άλπεις. Αποτίνοντας φόρο τιμής στους «άκλαυτους» αντιστασιακούς τω πνεύματι που έπεσαν κρυφά, αν και ηρωικά, και δεν τιμήθηκαν για τη δράση τους, ο Μάλικ σκηνοθετεί υψιπετώς, ως συνήθως, μια σεναριακή αφορμή για τον μόνιμο θρήνο της χαμένης αθωότητας, την άρνηση του ανθρώπου μπροστά σε οτιδήποτε φυσικό και αγνό. Εκτός από τον φασισμό, εναντιώνεται στη συμβιβαστική, ανάρμοστη στάση της Εκκλησίας απέναντι στον πόλεμο, αν και εξιδανικεύει το Ωραίο με τα μάτια (και, δυστυχώς, αυτήν τη φορά όχι με την κάμερα του Εμάνιουελ Λουμπέτσκι) του πιστού. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο περσινό Φεστιβάλ Καννών και αν απορείτε με τη σύντομη εμφάνιση του Μπρούνο Γκαντζ, είναι επειδή γυρίστηκε το καλοκαίρι του 2016.

ODEON GLYFADA 1,2-ODEON MAROUSI 1,2-ΑΕΛΛΩ CINEMAX 4-CINERAMA-ΕΜΠΑΣΣΥ-ΝΑΝΑ 2,6-ΝΙΡΒΑΝΑ 2-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1-ΣΙΝΕΑΚ

50 lifo – 13.2.20

Ο βίος ενός Αυστριακού αντιρρησία συνείδησης που αρνείται να αγωνιστεί για τους ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκτελείται από αυτούς το 1943.

μιάς που κουβαλά ένα κλασικό έργο.

Σκηνοθεσία: Οζ Πέρκινς Πρωταγωνιστούν: Σοφία Λίλις, Σάμι Λίκι, Άλις Κριτζ, Τζέσικα ντε Γκόου Δύο αδέρφια χάνονται σε ένα σκοτεινό δάσος και ανακαλύπτουν τυχαία ένα πανέμορφο εξοχικό, στο οποίο μένει μια συμπαθής ηλικιωμένη με αμέτρητα κεράσματα. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι όπως φαίνονται.

Ξεκινώντας από τον τίτλο, το παραμύθι των αδελφών Γκριμ μεταμορφώνεται σε μια εκδοχή που προτάσσει τη γυναικεία ενδυνάμωση χάρη στην πρώιμη ενηλικίωση που βιώνει η Γκρέτελ, η ηρωίδα που οδηγεί κατά βάση την αφήγηση. Με τη Σοφία Λίλις να εκμεταλλεύεται την εμπειρία που κέρδισε από το It και να παίζει χωρίς υπερβολές, η νέα αυτή προσαρμογή από τον Οζ Πέρκινς είναι μάλλον απλοϊκή στα νοήματα που εξάγονται από το περιεχόμενο, καταφέρνει όμως να παρουσιάζεται ως ένα μικρό δωράκι για τους φίλους του είδους που δεν αρέσκονται μόνο στις απότομες σκηνές. Με πολύ προσεγμένη δουλειά στη φωτογραφία και στην καλλιτεχνική διεύθυνση, ο Πέρκινς φροντίζει το κομμάτι της ατμόσφαιρας, διατηρώντας ένα υποβλητικό στυλ από την αρχή ως το τέλος, και πιθανότατα θα έφτιαχνε ένα ακόμα καλύτερο φιλμ αν δεν είχε να διαχειριστεί το άγχος της κληρονο-

VILLAGE RENTI 5,7,8-ΑΕΛΛΩ CINEMAX 3-VILLAGE MALL 2,5-VILLAGE PAGRATI 4-VILLAGE FALIRO 6-VILLAGE AG.DIMITRIOS 2-ODEON MAROUSI 1-ODEON ESCAPE 3-ODEON OPERA 2-WEST CITY 3-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1-NANA 4,6-TOWN CINEMAS 1

Like a boss Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Αρτέτα Πρωταγωνιστούν: Τίφανι Χάντις, Ρόουζ Μπερν, Σάλμα Χάγιεκ Δυο φίλες βλέπουν την εταιρεία καλλυντικών που έχτισαν από το μηδέν να βρίσκεται σε άσχημη θέση οικονομικά και η προοπτική μιας προσφοράς εξαγοράς από έναν τιτάνα της βιομηχανίας της ομορφιάς θέτει σε κίνδυνο τη μακρόχρονη φιλία τους.

Σε αντίθεση με το παρελθόν του σκηνοθέτη Μιγκέλ Αρτέτα, που έχει δημιουργήσει διασκεδαστικές κωμωδίες βασισμένες σε καλογραμμένους χαρακτήρες, το Like a boss χαρακτηρίζεται από φτώχεια στο στήσιμό του, ακόμα και ως ηθελημένη camp σάτιρα για τις γυναίκες και τον άγριο χώρο της βιομηχανίας ομορφιάς. Η Τίφανι Χάντις έχει καλή χημεία με τη Ρόουζ Μπερν και η Σάλμα Χάγιεκ δεν έχει πρόβλημα να κάνει αστεία για το στήθος της, όμως οι κωμικές σκηνές φτιάχνονται όχι τόσο για τη χαρά και το γέλιο της στιγμής αλλά για χάρη μιας άψυχης κορύφωσης με διακηρύξεις περί φιλίας που διαγράφονται γρήγορα από τη μνήμη, θύματα της προχειρότητάς τους και της αίσθησης του προκατασκευασμένου που αφήνουν πίσω τους. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη VILLAGE RENTI 3-VILLAGE MALL 1-ODEON ESCAPE 7-TOWN CINEMAS 1

Ciao Italia

Σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαθεοδώρου Πρωταγωνιστούν: Ηλίας Λογοθέτης, Ελισάβετ Κωνσταντινίδου, Τιτίκα Σαριγκούλη, Νίνα Έππα

Πέντε νεαρά, άνεργα, απελπισμένα κορίτσια σχεδιάζουν μια ληστεία. Στα σχέδιά τους εμπλέκονται αναπάντεχα μια περίεργη γιαγιά, πρώην αντάρτισσα, που μένει στο διπλανό διαμέρισμα, και ένας παρανοϊκός απόστρατος χωροφύλακας.

Από τους τίτλους αρχής, όπου φωτογραφίες με προσωπικότητες της ελληνικής Ιστορίας αντιπαρατίθενται σε αντίστοιχες κομβικών στιγμών της εποχής της κρίσης, ξεκινά ένας καφενειακός διαχωρισμός ανάμεσα σε ήρωες και λαμόγια, λογική που διακατέχει την αναχρονιστική αφήγηση που θα ακολουθήσει. Εκεί θα συναντήσουμε γιαγιά με πορτρέτο του Στάλιν στον τοίχο του σπιτιού της, άνεργες νέες κοπέλες που μιλούν αφύσικα και δυσκολεύονται να φτιάξουν διαλόγους της προκοπής, συνταξιούχο χωροφύλακα, ψιλικατζή χαφιέ της Ασφάλειας και κομμάτια ενός ερασιτεχνικού πισωγυρίσματος στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, σε μια προσπάθεια χοντροκομμένης δήλωσης ότι τίποτα δεν άλλαξε από τότε. Ακόμη και αλήθεια να είναι αυτό, στο σινεμά άλλαξαν πολλά, ακόμη και στις no budget ταινίες, για να ανέχεται κάποιος το συγκεκριμένο χιούμορ, δηλαδή μια σειρά από κακοφωτογραφημένα, κακομονταρισμένα και κυρίως λαϊκιστικά σκετς που συστήνονται δίχως ντροπή ως σουρεαλιστική κωμωδία. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη VILLAGE MALL 1-VILLAGE FALIRO 4-ODEON ESCAPE 6-ΑΕΛΛΩ CINEMAX 2-WEST CITY 3-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1-NANA CINEMAX 3

ομιλίες θα στραφούν γύρω από την Ιστορία, την πολιτική και τη γεωγραφία της μετανάστευσης και την ανταλλαγή των πληθυσμών στην Ευρώπη μετά το 1922. Το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου θα εστιάσουν στο θέμα των συνόρων ως μηχανισμών ελέγχου του χώρου, ως τεχνολογικών οντοτήτων, ως εγκλεισμού, και στο ότι η Ευρώπη οδηγείται σε πολιτικές φυλετικοποίησης και μεταφέρει τα σύνορά της εκτός ευρωπαϊκών συνόρων. Τέλος, την Κυριακή 23 Φεβρουαρίου θα εξεταστούν η πολιτιστική ανταλλαγή και η καθημερινή ζωή με άξονα τις ταυτότητες που δημιουργούνται μέσα από την εμπειρία της μετακίνησης των πληθυσμών, ενώ ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη σύνδεση του μαύρου Ατλαντικού και της μαύρης Μεσογείου.

Deena Abdelwahed

Τ Jackie Wang

Still

Flokosh

Moor Mother

Movement (1920-2020): Πέρα και ανάμεσα από σύνορα Ένα φεστιβάλ για τη μετανάστευση πληθυσμών έρχεται στη Στέγη.

Α

πό τις 14 έως τις 23 Φεβρουαρίου η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση κινείται στους ρυθμούς του Movement (1920-2020) και μας καλεί να φανταστούμε έναν κόσμο πέρα από συνοριακούς, φυλετικούς και έμφυλους διαχωρισμούς. Για δέκα ημέρες το τολμηρό και φιλόδοξο αυτό φεστιβάλ καταπιάνεται με το φαινόμενο της μετανάστευσης και της μετακίνησης πληθυσμών, εστιάζοντας γεωγραφικά στη Μεσόγειο από τον Μεσοπόλε-

μο μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκειά του θα φιλοξενήσει διαλέξεις, συναυλίες, προβολές και φιλμ, καθώς και έναν pop-up online διαδικτυακό σταθμό, και θα διεξαχθεί στους χώρους της Στέγης αλλά και έξω από αυτήν. Αναλυτικότερα, η Στέγη θα φιλοξενήσει μια σειρά διαλέξεων, που θα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες θεματικές ενότητες, με τη συμμετοχή ακαδημαϊκών, συγγραφέων και καλλιτεχνών απ’ όλο τον κόσμο. Την πρώτη ημέρα, Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου, οι

α εγκαίνια του φεστιβάλ θα γίνουν παράλληλα με την έναρξη του Movement Radio στις 14 Φεβρουαρίου, στη Στοά Εμπόρων, όπου και θα στεγάζεται, ενώ την ίδια ημέρα θα ακολουθήσει after party στο Boiler με DJ sets από τους Carina, Flokosh και DJ Marfox. Το Μοvement Radio θα διαρκέσει μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου και το πρόγραμμά του θα εκπέμπει διαδικτυακά 24 ώρες το 24ωρο. Καθημερινά από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 10 το βράδυ θα έχει live εκπομπές και DJ sets. Στόχος του είναι να αφουγκραστεί τον ήχο και τις ιστορίες της Μεσογείου με μια μείξη ήχων και ιστοριών των πόλεων, της ερήμου και της θάλασσας, λαϊκών τραγουδιών και επιτυχιών της ξενιτιάς, άσματα του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, ηχογραφήσεις πεδίου, εκστατικών παραδοσιακών γιορτών και των πολυεπίπεδων ρυθμών της νέας ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής. Συμμετέχουν οι Christopher King, Alan Bishop, Nelson Gomes, Nan Kole, Lo-Fi, DJ Bwana, Sufyan, Kalas Liebfried, η ιβοριανή κοινότητα της Αθήνας, καθώς και το Syrian Greek Youth Forum. Επίσης, για δύο ημέρες, τη Δευτέρα 17 και την Τρίτη 18 Φεβρουαρίου, ο κινηματογράφος Άστορ θα προβάλλει έργα δημιουργών που με τον φακό τους αποτυπώνουν ανάλογα γεγονότα, αλλά και μουσικά ντοκιμαντέρ που ενώνουν πολιτισμούς και ηπείρους. Φιλμ όπως το Wonderland του Erkan Özgen και το Land Between του David Fedele ή το El mar la mar των Joshua Bonnetta και J.P. Sniadecki, καθώς και το I love Kuduro του Mario Patrocinio, το Electro Chaabi της Hind Meddeb, το A story of Sahel sounds των Florian Kläger, Markus Milcke και Tobias Adam και το Invisible Hands της Μαρίνας Γιώτη, σε συν-σκηνοθεσία Γιώργου Σαλαμέ. Στο ίδιο πλαίσιο το Onassis Air θα φιλοξενήσει μια ομιλία της εικαστικού Natascha Sadr Haghighian που συμμετέχει στο φεστιβάλ με την εγκατάσταση «Ankersentrum (surviving in the ruinous ruin)» που παρουσίασε στο Γερμανικό Περίπτερο στην 58η Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας το 2019. Τέλος, πέρα από το πάρτι στο Boiler, το βασικό club night event θα γίνει το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου στο Ρομάντσο και θα περιλαμβάνει καλλιτέχνες που δρουν στη Μεσόγειο αλλά και ιδιόμορφα μουσικά ιδιώματα, όπως το Kuduro και το Gqom, που έρχονται από την Αφρική, μέχρι dub ποίηση και όλες τις μεταλλάξεις ειδών όπως το grime, το χιπ-χοπ, η techno και το jungle, με τη συμμετοχή των Jay Glass Dubs, Muqata’a, Moor Mother, Deena Abdelwahed, Still feat. Devon & Freweini και Zuli.

φεστιβάλ

MOVEMENT

week

Movement (19202020): Beyond and between borders 14-23 Φεβρουαρίου 2020, εντός & εκτός της Στέγης Είσοδος δωρεάν, με σειρά προτεραιότητας. Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 107, Αθήνα Στοά Εμπόρων, Βουλής 4, Σύνταγμα Άστορ, Σταδίου 28, Στοά Κοραή - μετρό Πανεπιστήμιο Boiler, Βλαχάβα 9, Μοναστηράκι Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3, Αθήνα Έναρξη γενικής προπώλησης: 7/2, 17:00, εισ.: €6 Μπορείτε να αγοράσετε εισιτήρια και στο Ρομάντσο την ημέρα της συναυλίας, εισ.: €10

α πο τη μα ρια πα ππα

13.2.20 – lifo

51

σινεμά week

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ό

λη η αρρώστια της ελληνικής επαρχίας. Όλη η αρρώστια της ελληνικής κοινωνίας. Όλη η αρρώστια της ελληνικής «αγίας» οικογένειας. Με όλη την εγχώρια, οικεία, τοξική ανθρωπογεωγραφία σε παράταξη. Από την Ελληνίδα μάνα που ευνουχίζει τον κανακάρη της, με τα ταπεράκια, μέχρι τον «καμένο» σκυλά, τον αδίστακτο μαφιόζο και τον μπάτσο που χρηματίζεται. Βία, αίμα, σπέρμα και ακατάσχετη βωμολοχία. Όλα σχεδόν είναι αναγνωρίσιμα στη νέα, αποκαλυπτική, απολαυστική μέχρι δακρύων ταινία του Γιάννη Οικονομίδη Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς, έξι χρόνια μετά το σκοτεινό Μικρό Ψάρι, η οποία κάθε τόσο κάνει μια τρίπλα αλά Ταραντίνο, εξοκέλλει επιδέξια στο μάτσο γκροτέσκο των σπαγγέτι γουέστερν, φλερτάρει με τη μελαγχολία και τη μεταλλική σκληράδα των αδελφών Κοέν και συνομιλεί με τον ποιητικό σουρεαλιστικό κόσμο του Σταύρου Τσιώλη. Η σφραγίδα παραμένει πάντα αναγνωρίσιμη: Γιάννης Οικονομίδης στα πιο δυνατά του. Αλλά, ναι, εδώ υπάρχει μια διαφορά: χαραμάδες συθέμελου αυτοσαρκασμού και χλεύης που φέρνουν τα πάνω κάτω όταν τα πράγματα φτάνουν στο αμήν. Η Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς του ταλαντούχου Κύπριου κινηματογραφιστή και σεναριογράφου που βγαίνει στις αίθουσες στις 5 Μαρτίου, «φυτεμένη» με μαεστρία χιλιοστού στη σκοτεινή μαύρη χοάνη της αβάσταχτης ελληνικής επαρχίας των κωλόμπαρων, των σκυλάδικων και των συμπλεγμάτων, πήρε τα ρίσκα της και κέρδισε. Το μισό της καστ, δίπλα στον συγκλονιστικό Στάθη Σταμουλακάτο και τους σάρκινους, σπαρταριστούς Βασίλη Μπισμπίκη, Γιάννη Τσορτέκη, Βίκυ Παπαδοπούλου και Βαγγέλη Μουρίκη, είναι ερασιτέχνες. Που κόβουν την ανάσα.

— Kαταιγισμός! Αναρωτιέμαι: είμαστε τόσο σκάρτοι όσο μας δείχνετε; Μέσα στην αθωότητα και στη βλακεία τους κάποιοι από τους χαρακτήρες σώζονται! Είναι και η ηρωίδα, μην ξεχνάς, η Όλγα.

— Η «ωραία κοιμωμένη» σας. Που περάσαν τόσα πράγματα από δίπλα της...

— Έχει γίνει κανονικό μακελειό... και δεν πήρε χαμπάρι. Είναι στο συναίσθημα αυτή.

— Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το ότι είχατε φτιάξει εικόνες για τους ήρωές σας προτού τους «χτίσετε». Για τον «σκυλά» Μάνο Ζαφειρόπουλο, που υποδύεται ο Βασίλης Μπισμπίκης, είχατε κατά νου τον Νίκο Μακρόπουλο, ενώ για τη δολοφονική μάνα του την Κατερίνα Στανίση. Έτσι γίνεται η δουλειά; Ήθελα να φιλοτεχνήσω τις καρικατούρες τους, ας πούμε, για να φτιάξω τον φάκελο παραγωγής. Κόβεις δρόμο έτσι. Τελικά, δημιουργήθηκε ένα σύμπαν προσώπων και τύπων που με βοήθησαν στην όλη αισθητική, στις φάτσες, στα ρούχα, στις κομμώσεις και στη

α πό τη ν τη ιαωπο άν ν α λου ιζα κλε φ τόαρ κο υ μ αν γ ιαν ν η ε α

χροιά που πήρε η ταινία.

— Παρ’ όλο το τρελό ανθρωποκυνηγητό γύρω από το παράνομο ζευγάρι και μια τσάντα με 1 εκατομμύριο, το κέντρο είναι ένα και μπετόν αρμέ: οι σκύλες-μανάδες των δύο αντεραστών. Θέλατε να μας υπενθυμίσετε τη ρίζα του κακού; Οι μανάδες ήταν η βασική ιδέα όλου του plot.

— Την Ελληνίδα μάνα σκιαγραφείτε; Τη μεσογειακή μάνα. Θα μπορούσε να είναι η Ισπανίδα, η Ιταλίδα μάνα. Παρότι ως φόρμα η ταινία είναι ελληνική, μιλάει ελληνικά, οι χαρακτήρες είναι Έλληνες, πολύ συγκεκριμένα πράγματα, στην πραγματικότητα πρόκειται για μια προσέγγιση του πώς κινείται ο κόσμος γενικά. Δηλαδή, δεν είναι αν είμαστε ή όχι τόσο χάλια εμείς. Είναι ότι οι ανθρώπινες καταστάσεις, οι άνθρωποι, οι σχέσεις τους, το διακύβευμά τους, είναι μεταξύ μεταξύ τραγωδίας και γελοιότητας. Είναι η φάρσα της ζωής μας, είναι η φάρσα του κόσμου μας. Ίσως είναι κι ένας τρόπος να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουμε σε εποχές που είναι πολύ μαύρες και σκοτεινές.

— Το ’χετε πει κιόλας: « Ήθελα να κάνω τους συμπατριώτες μου να γελάσουν, ήθελα αυτήν τη φορά να δώσω λίγη χαρά μέσα στη μιζέρια». Ναι. Αντί να τρομάζεις, να φρικάρεις και να σε παίρνει από κάτω από τον ζόφο και αυτό που σου θυμίζει τον εαυτό σου, γελάς με το χάλι σου. Το χιούμορ λειτουργεί καταλυτικά, απελευθερωτικά, αποκαλυψιακά, ξαναβαφτίζεσαι μέσα από την πλάκα, που είναι όμως η πλάκα της ζωής, του κόσμου, είναι το ανέκδοτο που έχει στήσει ο Διάβολος ή ο Θεός για να γελάμε μ' εμάς τους ίδιους. Δεν είναι τυπική κωμωδία, είναι η ανθρώπινη κωμωδία με τον μπαλζακικό όρο. Είναι μια ιστορία που λούζεται με φως, με εξωστρεφή συναισθήματα. Είχα πολύ στο μυαλό μου το Μεξικό όταν έφτιαχνα την ταινία. Το Μεξικό και την Αμερική του Νότου. Και εννοείται την Ισπανία, την Ιταλία. Δεν φέρει, σώνει και καλά, τη στάμπα ότι είναι ένα ελληνικό πράγμα. Είναι όλα όσα είναι η Δύση στο πίσω μέρος, ο δυτικός πολιτισμός. Το δυτικό χάλι, ο Δυτικός άνθρωπος και το χάλι του, που είναι βυθισμένος στη ματαιοδοξία, στο εύκολο κέρδος, στον αμοραλισμό, στα ψεύτικα συναισθήματα, στις ψεύτικες ιδέες, στα ψεύτικα νοήματα, σε όλο αυτό το παιχνίδι με την εξουσία και την επικυριαρχία, ποιος θα φάει ποιον, ποιος θα την «κάνει». Όλο αυτό το πράγμα απαντάται στη Δύση, με κοινά χαρακτηριστικά, κοινή τραγωδία, κοινή γελοιότητα, κοινό καραγκιοζιλίκι.

— Εξού και το φιλμ κλείνει με το μουσικό θέμα του Καραγκιόζη, διασκευασμένο από τον Μπάμπη Παπαδόπουλο (την υπόλοιπη μουσική υπογράφει ο Jean-Michel Bernard); Ναι, δεν είναι καθόλου τυχαίο. Συνοψίζει όλη την ταινία, τον τρόπο που πρέπει να δεις όλη την ταινία.

— Το μισό φιλμ, πάντως, είναι το φοβερό casting. Πού τους βρήκατε όλους αυτούς τους απίθανους

Γιάννης Οικονομίδης: «Η φάρσα της ζωής μας, η φάρσα του κόσμου μας» Μια συζήτηση με τον ιδιοφυή σκηνοθέτη με αφορμή την πρεμιέρα της νέας του ταινίας. π ορτ ρε τ ο: fre ddie f.

52 lifo – 13.2.20

τύπους που δεν είναι ηθοποιοί; Η μητέρα της Μαρίας Καλλιμάνη είναι αποκάλυψη! Την κυρία Βασιλική τη γνώρισα από τη Μαρία. Μου έκανε εντύπωση η προσωπικότητά της. Και από τη στιγμή που αρχίσαμε να γράφουμε το σενάριο με τον Χάρη Λαγκούση και τον Δημοσθένη Παπαμάρκο, μου καρφώθηκε στο μυαλό ότι τον ρόλο της κυρα-Φωτεινής θα μπορούσε να τον κάνει η Βασιλική Καλλιμάνη. Και άρχισε ένα pressing με την κόρη της.

— Πώς καταφέρνετε να κάνετε τους ηθοποιούς τόσο άμεσους και αληθινούς; Πέφτει ξύλο; Όχι, όχι. Είναι το δυνατό μου στοιχείο, φαίνεται. Είναι και η σωστή επιλογή ανθρώπων. Σ’ αυτή την ταινία οι μισοί ηθοποιοί είναι ερασιτέχνες. Έχω κάνει πράγματα που δεν έχω ξανατολμήσει. Η Σοφία Κουνιά, που κάνει τη μάνα του Μπισμπίκη, είναι μαθηματικός, στο τεχνικό προσωπικό του Πανεπιστημίου Αθηνών, ιδιοφυΐα στους υπολογιστές και στη ρομποτική. Την ανακάλυψα τυχαία, σε έναν γάμο. Ο Τσέκος είναι θείος της γυναίκας μου. Μένει στο Λος Άντζελες. Τον έβλεπα τα καλοκαίρια και μου έκανε τρομερή εντύπωση. Κάποια στιγμή του λέω: «Βασίλη, ήρθε η ώρα σου! Δεν έρχεσαι να μείνεις εδώ για λίγους μήνες, να παίξεις στην ταινία;». Φατσικά, είναι ανάμεσα σε Τσαρλς Μπρόνσον και Χάρβεϊ Καϊτέλ. Ποιον ηθοποιό θα έβρισκα που να παίξει πειστικά τον ρόλο του Τσέκου, του άρχοντα του υποκόσμου μιας ολόκληρης πόλης, που να τον βλέπεις και να λες «Πανα-

Είμαστε επαρχία, ρε Ιωάννα. Είμαστε επαρχία, δεν είμαστε μητρόπολη, ως χώρα. Και λόγω επαρχίας υπάρχει ένας κομφορμισμός στον κόσμο. Το ένα είναι αυτό. Και το άλλο είναι ότι του έχει σπάσει ο τσαμπουκάς του Έλληνα, είναι φοβισμένος. Έχει διαψευστεί 100 φορές, τον έχουν κοροϊδέψει, τον έχουν κλέψει. Είναι με κομμένα τα χέρια, τα πόδια και τα φτερά.

γιά μου, αυτός είναι!», χωρίς να χρειάζεται να μιλήσει; Παίζει και ο γνωστός σκιτσογράφος Αντώνης Κοτζιάς. Πολλοί ερασιτέχνες.

— Στο Κέντρο Κινηματογράφου τι γίνεται; Διαρκώς βγαίνουν μαχαίρια, παραιτούνται ή καθαιρούνται πρόσωπα. Ξαναπροκηρύχθηκαν τώρα οι διευθυντικές θέσεις. Τι τρέχει; Προσπαθούν να βρουν ανθρώπους αξιόλογους, με έργο, αλλά δεν δέχεται κανείς να αναλάβει. Κι αρχίζουν οι εκπτώσεις. Κατά καιρούς έχουν βάλει σε πόστα του διάφορους απίθανους τύπους. Να δούμε τώρα ποιους θα φέρουν. Οι καλύτερες περιπτώσεις που περάσαν από το Κέντρο είναι ο Καραντινάκης και ο Γρίβας. Θυμάσαι πόσο πήρε τότε επάνω του το πράγμα; Ε, τους φάγανε. Βρήκαν και τον μπελά τους στο τέλος! Για τι δεν τους κατηγορήσαν! Ε, από κει και πέρα, άρχισε η ατελείωτη κατηφόρα. Οι καινούργιοι, που έρχονται κάθε φορά, έρχονται ως σταυροφόροι, να καθαρίσουν τη φάση. Και αναρωτιέσαι ποιος κοροϊδεύει ποιον. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο Κέντρο. Αν έχεις λίγο μυαλό, πας να μπλέξεις οπουδήποτε; Όχι βέβαια! Θες να βοηθήσεις τη χώρα σου, σου ζητάνε να εμπλακείς. Έχεις εμπιστοσύνη; — Πάντως, δεν κουνιέται φύλλο. Γιατί είμαστε επαρχία, ρε Ιωάννα. Είμαστε επαρχία, δεν είμαστε μητρόπολη, ως χώρα. Και λόγω επαρχίας υπάρχει ένας κομφορμισμός στον κόσμο. Το ένα είναι αυτό. Και το άλλο είναι ότι του έχει σπάσει ο τσαμπουκάς του Έλληνα, είναι

φοβισμένος. Έχει διαψευστεί 100 φορές, τον έχουν κοροϊδέψει, τον έχουν κλέψει. Είναι με κομμένα τα χέρια, τα πόδια και τα φτερά. Είναι καψαλισμένος. Έχει τα δικά του ζόρια. Η ζωή είναι πια πολύ δύσκολη. Είναι στα χαρακώματα ο Έλληνας. Οπότε, τι να κάνει; Δεν υπάρχει στην Ελλάδα η νοοτροπία των Γάλλων, που έχουν από πίσω τους επαναστάσεις. Εδώ είναι σε κατάθλιψη ο κόσμος. Μιλάω για τους υγιείς ανθρώπους, γι’αυτούς που παλιά ανέπτυσσαν μια δράση, είχανε τις ευαισθησίες τους, κατέβαιναν στους δρόμους, είχαν λόγο, συγκρούονταν.

— Έπαιξε ρόλο σ’ αυτή την κατάθλιψη η «αριστερή παρένθεση» του ΣΥΡΙΖΑ; Εννοείται.

— Για το περιστατικό με τον Ινδαρέ έχετε εικόνα; Υπάρχει μια επιμονή από την κυβερνητική πλευρά ότι δεν είναι τόσο αθώος. Καλά! Εμείς πιστεύουμε τον Ινδαρέ φυσικά, γιατί τον ξέρουμε κιόλας. Ως άνθρωπος είναι άψογος, είναι ένας κύριος, και είναι και δεξιός! Έχει κανέναν λόγο να βγαίνει και να λέει παπαριές; Αυτό που είπε, αυτό είναι! Τόσο απλά. Την αστυνομική βία, όμως, δεν την έχουμε δει μόνο στον Ινδαρέ. Από την άλλη, το ξύλο δεν έχει χρώμα. Δεν είναι μόνο γαλάζιο. Είχε πέσει πολύ ξύλο και πριν. Μη σου πω ότι το ξύλο που έπεσε επί ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε προηγούμενο! Αυτό που συμπεραίνει επομένως ο πολίτης, ο ανθρωπάκος, είναι «ποιος, διάολο, κυβερνά αυτήν τη χώρα!». Κυβέρνηση έρχεται, κυβέρνηση φεύγει,

Η «Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς» βγαίνει στις αίθουσες στις 5 Μαρτίου

ανεβαίνουν, κατεβαίνουν, και βλέπεις τα ίδια πράγματα! Το θέμα, από κει και πέρα, είναι ως άνθρωποι να μη χάσουμε την ανθρωπιά μας, να αντιστεκόμαστε και να μην ενδίδουμε στα φιρμάνια.

— Στη ρουφιανιά ενδίδουμε, πάντως. Σπάνε τα τηλέφωνα στο 1142 για καταγγελίες παραβίασης του αντικαπνιστικού νόμου. Έχουμε παρελθόν στον χαφιεδισμό. Το στενόχωρο ξέρεις ποιο είναι; Το ότι σ’ αυτήν τη χώρα υπάρχουν άνθρωποι που και το αίμα τους έχουν δώσει μέσα στα χρόνια και σε αυτές τις εποχές που ζούμε ρίχνουνε κάρβουνο στη μηχανή για να προχωράει το μπουρδέλο, που είναι έντιμοι αγόγγυστα, δουλεύουν, προσπαθούν να είναι δημιουργικοί, προσπαθούν να είναι άνθρωποι και δεν ξεπουλήθηκαν, αυτό δεν αναγνωρίζεται. Και βγαίνει ο άλλος και λέει «μαζί τα φάγαμε». Όχι, ρε μαλάκα, υπάρχουν άνθρωποι που δεν τα πήρανε, δεν θα δώσουν φακελάκι, δεν θα γίνουν ρουφιάνοι. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι ζώα, δεν είναι ανάλγητοι, δεν είναι σκατατζήδες. Αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι ένας πυρήνας για μια άλλη χώρα, για μια άλλη πατρίδα, για μια άλλη κοινωνία. Αν εμένα με κρατά κάτι κι έχω μια ελπίδα, μια αισιοδοξία, είναι ότι υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι που προχωράνε. Όταν θα πάψουν να υπάρχουν κι αυτοί, θα τελειώσει το παραμύθι. Έτσι κι αλλιώς, είμαστε η γενιά του ενός παιδιού και ο κόσμος φεύγει με τη σέσουλα.

13.2.20 – lifo

53

βιβλίο

ΙΣΤΟΡΙΑ

ΦΩΤΟ «Ο πόλεμός μας θα διεξαχθεί με αφίσες». Ψηφοφόροι περιεργάζονται διαφημίσεις της προεκλογικής εκστρατείας, 1930.

CREDITS: BPK BILDAGENTUR / ART RESOURCE, NY

week Ο θάνατος της δημοκρατίας

Α

Ο πανεπιστημιακός και ιστορικός Μπέντζαμιν Κάρτερ Χετ στο άκρως κατατοπιστικό «Ο θάνατος της δημοκρατίας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, εξετάζει τα αίτια που οδήγησαν από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης στον ναζισμό.

Η

απ ό τη ν τ ίν α μα ν δ η λαρ ά

54 lifo – 13.2.20

συζήτηση για τη Βαϊμάρη δεν φαίνεται να τελειώνει ποτέ, όχι μόνο γιατί σε περίοδο δημοκρατίας τρομάζει η παρατηρούμενη άνοδος αντιδραστικών σχηματισμών και κομμάτων αλλά και επειδή στην περίπτωση της Βαϊμάρης παρατηρείται το πιο ακραίο πολιτικό παράδοξο: το να διαδέχεται την πιο πετυχημένη δημοκρατική συνύπαρξη προοδευτικών σχηματισμών στην εξουσία, που συνοδεύτηκε από ταυτόχρονη άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών, η ναζιστική λαίλαπα. Η αντίθεση μεταξύ της πρώτης δημοκρατικής περιόδου στην ιστορία της Γερμανίας, με την παραίτηση του Κάιζερ Γουλιέλμου Β’ από τους θρόνους της Πρωσίας και της Γερμανίας, και της ανόδου στην εξουσία της ναζιστικής Γερμανίας το 1933 είναι απόλυτη, αλλά όχι αδικαιολόγητη, τουλάχιστον για τους ιστορικούς, οι οποίοι έσπευσαν να ρίξουν φως στα ανεξάντλητα ερωτήματα. Ένα νέο βιβλίο με τίτλο Ο θάνατος της δημοκρατίας – Η πτώση της Βαϊμάρης και η άνοδος του ναζισμού –σε ωραία μετάφραση Φωτεινής Πίπη από τις εκδόσεις Διόπτρα–, που έχει κερδίσει ήδη το αναγνωστικό κοινό και τους κριτικούς, γραμμένο από έναν ουσιαστικό γνώστη της περιόδου, τον Μπέντζαμιν Κάρτερ Χετ, έρχεται για να φωτίσει ολόπλευρα το ανοιχτό παράδοξο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ο Χετ όχι μόνο επεξεργάζεται τα νέα αρχεία που ήρθαν στο φως τις τελευταίες δεκαετίες (αλληλογραφία, δημοσιεύματα στον Τύπο, μαρτυρίες, δημόσια έγγραφα, ακόμα και αφίσες) αλλά και συγκρίνει τα δεδομένα στο εσωτερικό της Γερμανίας με τον διεθνή χάρτη, έχοντας παράλληλα πλήρη εποπτεία των γεγονότων και των πηγών. Επιπλέον, ο Κάρτερ Χετ λαμβάνει εξίσου υπ’ όψιν του τις κοινωνικοπολιτικές μεταλλάξεις του γερμανικού ιστού με τα δραματικά ιστορικά γεγονότα που μεσολάβησαν την περίοδο της εύθραυστης αυτής δημοκρατίας, χωρίς ωστόσο να καταλήγει σε μονοσήμαντα συμπεράσματα. Το σημαντικότερο, εξηγεί αναλυτικά, προσφεύγοντας μάλιστα στην αρχή κάθε κεφαλαίου σε λογοτεχνικού τύπου ανάγλυφες περιγραφές, ώστε να γίνει κατανοητός απ’ όλους τους αναγνώστες. Καταρχάς, ο Κάρτερ Χετ τάσσεται υπέρ της

ευρέως διαδεδομένης άποψης ότι οι ατιμωτικοί όροι της Συνθήκης των Βερσαλλιών, η οποία σφράγισε το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εξέθρεψαν ακραίες αντιδράσεις και τον περίφημο μύθο της «πισώπλατης μαχαιριάς», στην οποία αναφέρεται εκτενώς, αλλά υποστηρίζει ότι δεν είναι αρκετοί για να εξηγήσουν πώς κατάφερε, αμέσως μετά, να ευδοκιμήσει η δημοκρατία, και μάλιστα για αρκετά χρόνια. Συμφωνεί ότι ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος οφείλεται στο γεγονός ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού, και ειδικά οι στρατιωτικοί, ήταν εξοικειωμένο με τη βία και δεν μπορούσε να προσαρμοστεί εύκολα σε εκδημοκρατισμένα περιβάλλοντα, αλλά αυτός δεν είναι ούτε επαρκής ούτε αναγκαίος όρος που θα εξηγούσε την απότομη και απόλυτη μεταστροφή της εύρωστης φαινομενικά δημοκρατίας σε φασιστικό καθεστώς: «Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν οικοδομημένη πάνω σε διόλου υποσχόμενα θεμέλια: μια καταστροφική ήττα στον πόλεμο και μια μισητή ειρηνευτική συμφωνία, που τη διαδέχτηκε μια τεράστια πολιτική και οικονομική αναταραχή. Παρ’ όλα αυτά, ενάντια σε κάθε πρόβλεψη, η Δημοκρατία επιβίωσε και, την εποχή του Στρέζεμαν, γνώρισε και άνθηση. Η απίθανη επιβίωση της Βαϊμάρης και η ενσωμάτωσή της στη διεθνή κοινότητα αποτελούν ηχηρή υπενθύμιση ότι, σε αντίθεση με έναν μύθο που επιμένει, η Δημοκρατία δεν ήταν καταδικασμένη εξαρχής» γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας. Τι οδήγησε, επομένως, στον στραγγαλισμό της; Ο συγγραφέας καταγράφει πολλαπλούς παράγοντες, καθώς και μια σειρά από τραγικά πολιτικά λάθη, εκτός από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, που γέννησε το κύμα ρεβανσιστικών χτυπημάτων και εθνικισμού: την πολιτική αστάθεια, τη σημαντική αντίθεση και σύγκρουση μεταξύ αγροτικών περιοχών και εκβιομηχανισμένης πρωτεύουσας, τη συμμαχία μεγάλων επιχειρήσεων και ένοπλων δυνάμεων κόντρα στην ευνοούμενη από τους εργαζόμενους σοσιαλδημοκρατία, την υποτίμηση του Χίτλερ απ’ όλα τα κόμματα και την υπερσυγκέντρωση εξουσιών στο πρόσωπο του προέδρου του Ράιχσταγκ, το άρθρο 48 του πρόχειρα συνταγμένου από τον νομικό Πρόις Συντάγματος της

Βαϊμάρης που κατέλυσε de jure τη δημοκρατία, αφού ο ελεγχόμενος από τον στρατό καγκελάριος διοικούσε πλέον μετά το 1930 μέσω διαταγμάτων, τη λανθασμένη στρατηγική του Χάινριχ Μπρίνινγκ αλλά και τις ύπουλες διεργασίες του πανίσχυρου Σλάιχερ που έφεραν σχεδόν προγραμματικά τον Χίτλερ στην εξουσία. Κατά κύριο λόγο, όμως, ο συγγραφέας θεωρεί ότι για την άνοδο του ναζισμού ευθύνεται η απόλυτη οικονομική παρακμή της Γερμανίας λόγω της παγκόσμιας ύφεσης που ακολούθησε το κραχ του ’29, με τον τριπλασιασμό των δεικτών της ανεργίας, τη δυστοκία σε όλα τα επίπεδα, με τη χώρα να οδηγείται αναπόφευκτα στον διεθνή απομονωτισμό. Τότε ήταν που άρχισαν να επικρατούν οι ακραίες θέσεις και η ναζιστική λαϊκιστική ρητορική να επικεντρώνεται στην ανάγκη των εξαθλιωμένων στρωμάτων της επαρχίας για απόκτηση δύναμης με ρεβανσιστικές διαθέσεις.

benjamin carter hett Ο θάνατος της δημοκρατίας – Η πτώση της Βαϊμάρης και η άνοδος του ναζισμού Μετάφραση: Φωτεινή Πίπη Εκδόσεις Διόπτρα Σελ.: 384

πό τη Γερμανία, φυσικά, δεν εξέλιπαν, από τη δεκαετία του ’20 και μετά, τα καθημερινά περιστατικά βίας, οι εμπρησμοί, οι δολοφονίες και τα χτυπήματα. Εκτός από το πραξικόπημα του «Καπ», γνωστό είναι και το «πραξικόπημα της μπιραρίας» που οδήγησε στην καταδίκη του Χίτλερ με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας αλλά και στην ολική επαναφορά του μετά την αποφυλάκισή του, κάτι που κανείς δεν κατάφερε να προβλέψει έγκαιρα. Επιπλέον, η σταδιακή καταστολή των εργαζομένων, ειδικά των εκπροσώπων των συνδικάτων και του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά και οι διαρκείς συμπλοκές καλλιέργησαν μια εξοικείωση με τη βία. Ας μην ξεχνάμε ότι με την ανοχή της σοσιαλδημοκρατίας δολοφονήθηκαν τα μέλη της οργάνωσης Σπάρτακος, μεταξύ των οποίων και η Ρόζα Λούξεμπουργκ. Δεδομένων όλων αυτών, ο Χίτλερ ήξερε ότι έπρεπε εξαρχής να έχει σύμμαχό του τον λαό, αφού μόνο μέσω αυτού θα μπορούσε να εφαρμόσει τα μεγαλόπνοα οράματά του όχι μόνο όσον αφορά τον γερμανικό επεκτατισμό αλλά και την εξόντωση των αλλοφρόνων και των Εβραίων. Ο συγγραφέας θεωρεί πως ως πρότυπό του ο Χίτλερ είχε, μεταξύ άλλων, τον Κεμάλ Ατατούρκ και ως εκ τούτου δεν είναι τυχαία η άρνησή του να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων. Ωστόσο, το σημείο καμπής της Δημοκρατίας που άνοιξε τον δρόμο για τον Χίτλερ σημειώθηκε όταν οι συντηρητικοί σχηματισμοί και οι παντοδύναμοι ηγέτες τους, όπως ο Χούγκενμπεργκ, χρησιμοποίησαν τον γραφικό γι’ αυτούς Χίτλερ για να εφαρμόσουν τα δικά τους σχέδια. Χαρακτηριστικό ήταν επίσης ότι ο στρατάρχης Χίντενμπουργκ, ο οποίος κατάφερνε από τη θέση του παντοδύναμου Προέδρου της Βαϊμάρης να ελέγχει τον διορισμό των καγκελαρίων και το σύστημα, προτίμησε τα ακραία σχέδια των ναζιστών και του ηγέτη τους από τους σοσιαλδημοκράτες. Πίστευε ότι όχι μόνο θα μπορούσε να ελέγξει τον αποτυχημένο στα μάτια του πρώην αξιωματικό Χίτλερ αλλά ότι ήταν προτιμότερος από τους σοσιαλδημοκράτες, εναντίον των οποίων αντιδρούσαν οι βιομήχανοι και οι επιχειρηματίες, αλλά και ο ίδιος, καθώς δεν έδειχναν πρόθυμοι να ψηφίζουν τα γερά κονδύλια για τον αμυντικό εξοπλισμό της χώρας. Ήταν και πάλι ο Χίντενμπουργκ που δεν συναίνεσε στην απαγόρευση των Ταγμάτων Εφόδου των ναζί –τότε Es-Α– και επιδίωξε την παραίτηση της κυβέρνησης του Μπρίνινγκ και την έλευση των ναζί στην εξουσία. Όλα τα άλλα είναι ιστορία γραμμένη με τα πιο μελανά και αιματοβαμμένα χρώματα στην Ιστορία της Γερμανίας και ολόκληρης της Ευρώπης.

13.2.20 – lifo

55

φωτό: domniki mitropoulou

θέατρο

ΞΑΦΝΙΚΆ ΠΈΡΣΙ ΤΟ ΚΑ ΛΟΚΑΊΡΙ

Ο

week

Βουτιά στα ρηχά Ο Γιώργος Παπαγεωργίου σκηνοθετεί ένα από τα αριστουργήματα του Τένεσι Ουίλιαμς στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

Η

α πο τη λου ιζα αρ κο υ μ αν ε α

56 lifo – 13.2.20

μπάστιαν σπαράχτηκε, ως άλλος Πενθέας, από ένα σμήνος πεινασμένων παιδιών που ξέσκισαν τις σάρκες του σε έναν πυρακτωμένο λόφο της Καμπέθα ντε Λόμπο. «Χωρίς εμένα, πέρσι το καλοκαίρι, πέθανε, κι αυτό ήταν το ποίημά του για κείνη τη χρονιά» λέει η Βάιολετ στον Κούκροβιτς στην αρχή του έργου, τότε όμως εκλαμβάνουμε τη φράση της ως απλή καυχησιά μιας ευνουχιστικής και μάνας νάρκισσου. Μόνο στο τέλος καταλαβαίνουμε ότι η ύστατη καλλιτεχνική πράξη του Σεμπάστιαν ήταν ακριβώς αυτή: το ματωμένο σώμα του πεταμένο πάνω στον λευκό τοίχο, όπου δέχτηκε τη μοιραία επίθεση1.

Βάιολετ Βέναμπλ θα κάνει το παν για να υπερασπιστεί τη μνήμη του γιου της. Σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέψει στην ανιψιά της Κάθριν να σπιλώσει το όνομά του. Η Κάθριν είναι η μόνη που βρισκόταν στο πλευρό του ξάδερφού της Σεμπάστιαν όταν ο τελευταίος πέθανε μυστηριωδώς πέρσι το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια των διακοπών τους στην Καμπέθα ντε Λόμπο. Η Κάθριν είναι η μόνη που ξέρει την αλήθεια, αλλά αυτή η αλήθεια δεν φαίνεται να ικανοποιεί τη μητέρα του αποθανόντος. Για την ακρίβεια, την εξοργίζει σε τέτοιον βαθμό ώστε ετοιμάζεται να υποβάλει την ανιψιά της σε λοβοτομή. Μόνον έτσι θα βεβαιωθεί πως η νεαρή γυναίκα θα σταματήσει να διαδίδει τα «ψέματά» της. Ποια είναι αυτή η ιστορία που απειλεί, σύμφωνα με τη Βάιολετ, την υστεροφημία του Σεμπάστιαν; Τι ακριβώς συνέβη πέρσι το καλοκαίρι και πόσο σοκαριστικό ήταν; Είναι πραγματικά συναρπαστικός ο τρόπος με τον οποίο ο Τένεσι Ουίλιαμς εντείνει το σασπένς. Όσο περισσότερο εναντιώνονται οι ήρωες στην αποκάλυψη των πραγματικών γεγονότων που οδήγησαν στον θάνατο του Σεμπάστιαν –εκτός από τη Βάιολετ, η μητέρα και ο αδελφός της Κάθριν τής ζητούν επίσης να «λογικευτεί», για να μη χάσουν το επίδομα από την πλούσια θεία–, τόσο περισσότερο η φαντασία μας γεμίζει τα κενά, οργιάζοντας. Η αντιπαράθεση αυτή οικοδομείται σε πολλαπλά επίπεδα. Εκ πρώτης όψεως έχουμε ένα μελόδραμα, όπου η αδίστακτη και πάμπλουτη αριστοκράτισσα της Νέας Ορλεάνης φυλακίζει και βασανίζει την όμορφη και φτωχή ανιψιά της για να της κλείσει το στόμα. Υπόνοιες ενός σεξουαλικού σκανδάλου δυναμιτίζουν την ατμόσφαιρα και το ενδιαφέρον του θεα-

τή. Η σύγκρουση αυτή, όμως, έχει επιπροσθέτως έντονη πολιτική διάσταση. Η λογοκρισία που ασκούν η εξουσία και η κοινωνία διαμέσου των ισχυρών εκπροσώπων τους στις ασθενέστερες ομάδες παρουσιάζεται σε όλο το φρικτό μεγαλείο της, ενώ η ετικέτα του «ομοφυλόφιλου», στην ίδια αυτή κοινωνία, αντιμετωπίζεται ως το μεγαλύτερο μίασμα, ικανή να καταστρέψει το όνομα και την τιμή μιας ολόκληρης οικογένειας. Παράλληλα, στο πλαίσιο της αγωνιώδους αυτής σύγκρουσης, όπου ένας επιστήμονας, ο δρ. Κούκροβιτς, καλείται να παίξει τον ρόλο του «διαιτητή», αναδύονται κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τη φύση της αλήθειας: Πώς αποδεικνύεται; Ποιος είναι ο αυθεντικός φορέας της; Ποιος έχει τη δικαιοδοσία να την κρίνει και ποιος επιλέγει τον κριτή; Και το σημαντικότερο: πόσες αλήθειες υπάρχουν σε κάθε ιστορία και σε κάθε πρόσωπο; Ποια ήταν τελικά η αλήθεια του Σεμπάστιαν Βέναμπλ και γιατί οδηγήθηκε στον θάνατο; Εδώ είναι που ο Ουίλιαμς μεγαλουργεί .Με την αποκάλυψη της αλήθειας όλα αλλάζουν. Αφού περάσει η επήρεια του σοκ που προκαλεί η ανατριχιαστική περιγραφή του θανάτου του Σεμπάστιαν, συνειδητοποιούμε σταδιακά ότι τα πράγματα είναι πολύ πιο πολύπλοκα απ’ όσο νομίζαμε. Η Βάιολετ, παρά τον ολέθριο συντηρητισμό της, αποδεικνύεται πως έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του ποιητή Σεμπάστιαν: ήταν η ίδια η πηγή της δημιουργικότητάς του. Όταν ο γιος αποφάσισε να κόψει τον ομφάλιο λώρο, στάθηκε ανίκανος να συνθέσει το ετήσιο ποίημά του. Και οδηγήθηκε στον θάνατο. Όπως τα χελωνάκια που τρέχουν απεγνωσμένα προς τη θάλασσα για να προλάβουν να χωθούν στο νερό προτού τα κατασπαράξουν τα όρνεα, έτσι και ο Σε-

Τένεσι Ουίλιαμς Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος Σκηνοθεσία Δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Παπαγεωργίου Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα Μουσική: Φώτης Σιώτας Πρωταγωνιστούν: Θέμις Μπαζάκα, Μαίρη Μηνά, Παναγιώτης Εξαρχέας, Αθηνά Αλεξοπούλου, Γιάννης Λατουσάκης ΘΈΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΈΟΥ ΚΌΣΜΟΥ Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Φιξ, 210 9212900

ποιητής προσφέρει τον εαυτό του «σαν μπουκέτο κόκκινα τριαντάφυλλα τυλιγμένα σε άσπρο χαρτί, που το έσκισαν, το πέταξαν, το ποδοπάτησαν…». Μέσα από την τέχνη, το άσχημο, το επώδυνο και το αδιανόητο μετατρέπονται σε χειρονομίες αισθητικής και μυστικιστικής ανάτασης. Η τέχνη είναι, άλλωστε, η μοναδική θρησκεία του Τένεσι Ουίλιαμς. Χρειάζεται, βέβαια, πολύ σκάψιμο προκειμένου όλα αυτά τα επίπεδα (το πολιτικό, το φιλοσοφικό, το ψυχαναλυτικό, το αισθητικό) όχι μόνο να γίνουν αντιληπτά αλλά και να ενσαρκωθούν σκηνικά, να ενορχηστρωθούν ενώπιόν μας με θεατρικούς κώδικες, έτσι ώστε να μπορέσουμε να συλλάβουμε το μεγαλείο του έργου. Χωρίς τη βοήθεια του σκηνοθέτη, ο θεατής δεν θα καταφέρει να εισπράξει τα υψηλά μεγέθη που διακυβεύονται στο Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι, όπως γίνεται γρήγορα αντιληπτό στη συγκεκριμένη παράσταση που φιλοξενείται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Δυστυχώς, εδώ παρατηρούμε μόνο κάποιες σπασμωδικές προσπάθειες να αποδοθεί το πολιτικό σκέλος (η βία που ασκείται επάνω στην Κάθριν) και το αισθητικό (το παιχνίδι με τις σκιές στον τοίχο), επί της ουσίας όμως το έργο μένει ανεξερεύνητο. Ουδέποτε αντιλαμβανόμαστε τις ζωτικές διαστάσεις, την πολυπλοκότητα, τον απύθμενο πλούτο του: το έργο συρρικνώνεται εδώ σε μια καχεκτική εκδοχή του εαυτού του, μια εξωτερική απόδοση της πλοκής, πασπαλισμένης με χαριτωμένα ευρήματα που ουδόλως κατορθώνουν να χώσουν το μαχαίρι στο κόκαλο και να μεταφέρουν την ανατριχιαστική μυστικιστική γοητεία του κειμένου. Δεν αρκούν τα κόλπα με το λαμπατέρ (πόσες χρήσεις πια για το δόλιο αντικείμενο;) ή τα κομμάτια πειραγμένης μουσικής του αμερικανικού Νότου για να αποδώσουν το σύμπλεγμα των εννοιών που ηλεκτρίζουν τον πυρήνα του Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι. Καταφεύγοντας σε οικείους της κώδικες, η Θέμις Μπαζάκα, ως Βάιολετ Βέναμπλ, είναι μισή καρικατούρα, μισή «κανονική»: το αποτέλεσμα διαγράφεται ημιτελές, τυποποιημένο και αδούλευτο. Η Μαίρη Μηνά ως Κάθριν βάζει τα δυνατά της και μάχεται φιλότιμα, η αφήγηση της ιστορίας της, όμως, δεν κινητοποιεί το θυμικό μας. Τίποτα δεν κινητοποιεί το θυμικό μας, εν τέλει, εφόσον οι βαθύτερες κινητήριες δυνάμεις του κειμένου μένουν παραμελημένες, παραγκωνισμένες και ανενεργές. Η μοναδική εύγλωττη σκηνή της παράστασης έρχεται στο τέλος, όταν η συντετριμμένη Βάιολετ-Μπαζάκα προσπαθεί τρεμάμενη να βάλει στη θέση τους τα σκορπισμένα αντικείμενα του νεκρού. Μια απελπισμένη απόπειρα τακτοποίησης του χάους που κατοικεί στην καρδιά του ποιητή.

1 Βλέπε το εξαιρετικό «Consuming Hart: Sublimity and gay poetics in "Suddenly last summer"» του R. F. Gross.

6

μέρη στην Αθήνα για να γιορτάσεις τον

Βαλεντίνο

Pasaji

ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΝΟΥ, ΥΠΕΡΟΧΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ, ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ!

Σου θυμίζει πόσο σημαντικό είναι να γιορτάζεις τον έρωτα με τις κατάλληλες γεύσεις. Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου έχει τα δικά της μικρά μυστικά και το Pasaji είναι ένα από αυτά που θα κάνουν την ημέρα ξεχωριστή.

Aυτό το γευστικό «πέρασμα» που βρίσκεται στη Στοά Σπυρομήλιου, στον πεζόδρομο της Βουκουρεστίου, σε καλωσορίζει οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας σε ένα fusion ταξίδι γεύσεων που συνοδεύεται από το κατάλληλο κρασί, δημιουργώντας μια εμπειρία που σε σημαδεύει. Για τις 14 Φεβρουαρίου ο executive chef Γιάννης Βιδάλης έχει ετοιμάσει ένα μενού που θα σε ενθουσιάσει με τον συνδυασμό των υλικών αλλά και την ουσία των γεύσεων. Η αρχή γίνεται με σαλάτα παντζαριού με τρυφερά φύλλα, καρύδια, ψητό καλαμπόκι, βινεγκρέτ εσπεριδοειδών και φρέσκια μοτσαρέλα Βocconcini, η οποία συνδυάζεται με ριζότο Milanese με παρμεζάνα Reggiano, καρπάτσιο Holstein και

πράσινα ελληνικά σπαράγγια. Για κυρίως πιάτο σε περιμένει λαχταριστό steak από γουρουνάκι Iberico γαλλικής κοπής με τραγάνες γλυκοπατάτες και σος από Μαυροδάφνη με γλάσο από Mirin, ενώ το Baba au Rhum με μους λευκής σοκολάτας, coulis framboises και φιστίκια Αιγίνης θα αφήσει την κατάλληλη επίγευση, ολοκληρώνοντας την απόλαυση Pasaji. Και επειδή ο έρωτας πρέπει να γιορτάζεται κάθε μέρα και όχι μόνο στις 14 Φεβρουαρίου, το εορταστικό μενού θα προσφέρεται όλο το Σαββατοκύριακο, μέχρι τις 16/2. Το Pasaji, του οποίου η καλοκαιρινή βερσιόν βρίσκεται στην παραλία του Ορνού στη Μύκονο, δημιουργεί ένα εξαιρετικό μενού σε μια ατμόσφαιρα που θα σε κάνει να νιώσεις πόσο σημαντικό είναι να γιορτάζεις την αγάπη σε κάθε ευκαιρία. Τιμή: 30 ευρώ/άτομο

Βουκουρεστίου 3, Στοά Σπυρομήλιου, 210 3220714 www.pasajiathens.gr, FΒ: Pasaji Restaurant, Instagram: pasaji.restaurant 13.2.20 – lifo

57

NJV Athens Plaza

Ο Άγιος Βαλεντίνος βάζει τα καλά του στο NJV Athens Plaza. Θέλεις να κάνεις κάτι ξεχωριστό με τον σύντροφό σου φέτος την Ημέρα των Ερωτευμένων; Κάτι που θα έχεις να θυμάσαι και να αφηγηθείς στους φίλους σου, που σίγουρα θα ζηλέψουν; Για κάτι τόσο αξέχαστο, λοιπόν, που θα έχει την απαραίτητη λάμψη αυτής της μοναδικής γιορτής, έχει φροντίσει το εστιατόριο The Parliament του NJV Athens Plaza. Πρόκειται για ένα δείπνο για δύο σε μια ατμόσφαιρα τόσο ρομαντική και σπέσιαλ όσο είναι ο έρωτάς σου. Γιατί μια τέτοια μέρα θέλει το κάτι παραπάνω, σαν να λέμε ένα high end δείπνο έξι πιάτων με την υπογραφή του σεφ Νίκου Γιαννόπουλου και επιδόρπιο φτιαγμένο από τον pastry chef Διονύση Αλέρτα. Συγκεκριμένα, στον ανανεωμένο χώρο του Parliament θα απολαύσετε υψηλή γαστρονομία με λευκή ψαρόσουπα (με σχοινόπρασο,

κρουτόν και σάλτσα χαρίσα), σαλάτα καβούρι (με μάνγκο και σάλτσα κρέμα λάιμ), μυλοκόπι κονφί (σε αλατισμένο βούτυρο με πουρέ πατάτας και ελληνική τρούφα) και φιλέτο μοσχαρίσιο στη σχάρα (με πάστα ελιάς Καλαμών και ψητά λαχανικά με θυμαρίσιο μέλι), συνοδεία φιάλης κρασιού. Όσο για το επιδόρπιο, θα ταξιδέψετε γλυκά με σαμπλέ κακάο με αμυγδαλόκρεμα φιστίκι, κρέμα φραμπουάζ και αφράτη κρέμα βανίλια με σάλτσα από κόκκινα φρούτα. Η γευστική αυτή εμπειρία συνοδεύεται από ζωντανή μουσική και τραγούδι από τον υπέροχο Δάκη και τις όμορφες φωνές των Πάνου Δέρβου και Έλενας Περβαινά. Γιατί, ως γνωστόν, όλες οι όμορφες ιστορίες έχουν και πολύ ωραία σάουντρακ. Τιμή: 105 ευρώ/άτομο

Valentine's 58 lifo – 13.2.20

Η αγάπη σερβίρεται σε ένα και μόνο πιάτο. Όταν αγαπάς κάποιον, μοιράζεσαι μαζί του τα πάντα. Άλλη μια θεωρία για τον έρωτα που το PO’ Boys μας καλεί να αποδείξουμε στη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου. Την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου ο σεφ Βασίλης Σπόρος δημιουργεί ένα ειδικό BBQ μενού, σχεδιασμένο με πολλή αγάπη και για πολλή αγάπη, αφού σερβίρεται σε ένα μόνο πιάτο που θα πρέπει να μοιραστείς με το άλλο σου μισό, αποδεικνύοντας τον έρωτά σου. Το πρωτότυπο αυτό γευστικό ταξίδι για δύο περιλαμβάνει σούπα με παντζάρι, πορτοκάλι και μπαχαρικά Cajun, πεϊνιρλί με μελιτζάνα, σιγοκαπνιστό pork belly και μοτσα-

ρέλα, σαλάτα με ψητό κατσικίσιο τυρί, βατόμουρα και καραμελωμένα φουντούκια, inside skirt steak από τον ξυλόφουρνο με μπεαρνέζ και ψητές γλυκοπατάτες και το λαχταριστό Piece of (Red Velvet) Cake. Στη μουσική επένδυση οι Sera Bellos Cheetah Quartet θα παίξουν live Valentine’s ρυθμούς για να σε βάλουν ακόμα περισσότερο στο κλίμα. Μια βραδιά αγάπης σε περιμένει στο Po’Boys που αποδεικνύει ότι, αν μη τι άλλο, ο έρωτας περνάει από το ίδιο πιάτο, προτού καταλήξει στο στομάχι. Τιμή: 20 ευρώ/άτομο Ρωτήστε για το προαιρετικά επιλεγμένο wine pairing.

Αγαθάρχου 12 & Λεπενιώτου, 210 3234672 FB: Po’ Boys, Instagram: poboysbarbeque

Stork

PO' Boys

NJV Athens Plaza, Βασιλέως Γεωργίου Α’ 2, πλατεία Συντάγματος, τηλ. κρατήσεων: (+30)210 335240

Η βραδιά του Αγίου Βαλεντίνου γίνεται ένα γαστρονομικό ταξίδι με θέα την Ακρόπολη. Το Stork bar-restaurant, που βρίσκεται στον ψηλότερο όροφο του ξενοδοχείου Niche, γίνεται «στόχος» για τα βέλη του Αγίου Βαλεντίνου και οι γεύσεις της ανοιχτής κουζίνας του ντύνουν αυτή την ημέρα με απόλαυση, ενώ η θέα της Ακρόπολης και του Λυκαβηττού δημιουργούν το πιο ρομαντικό σκηνικό. Στις 14 Φλεβάρη ο executive chef Σπύρος Βαλδίρης μας καλεί σε μια γαστρονομική εμπειρία που ξεκινά με ένα ποτήρι Brut Cuvée Speciale Karanika, συνεχίζεται με ένα σφηνάκι από αυγά αχινού και ζελέ ούζο-λεμόνι και

περνά στη βελουτέ σούπα παντζαριού. Το γευστικό ταξίδι που ακολουθεί περιλαμβάνει καραβίδες σε bisque, τραγανές κροκέτες ρυζιού με ξηρούς καρπούς και χαβιάρι, ενώ στο κυρίως πιάτο σε περιμένει στήθος πάπιας σε κρούστα γύρης με πουρέ παστινάκη. Όσο για το φινάλε, η Valrhona-Araguani σε κραμπλ αρωματισμένο με chili και αχλάδι ποσέ σε Μαυροδάφνη είναι ο τέλειος επίλογος σε μια ξεχωριστή βραδιά που έχει γεύση, ατμόσφαιρα και ρομαντική διάθεση. Τιμή: 60 εύρω /άτομο

Λεωφ, Συγγρού 21 & Βούρβαχη 2, 216 0700500 www.nichehotelathens.gr FB: stork_view_bar_restaurant Instagram: stork_view_bar_restaurant

Italus

#lock your love κάτω από τα «Φτερά της αγάπης». Αν τα Φτερά του έρωτα του Βέντερς έγραψαν ιστορία στον παγκόσμιο κινηματογράφο, γράψε τη δική σου ρομαντική ιστορία με τα «Φτερά της αγάπης» στο all-day brunch & aperitivo bar Italus. Πάρε την αγάπη σου κι ελάτε να φωτογραφηθείτε στο μοναδικό εικαστικό illustration «Wings of Love» που έχει εγκαταστήσει στον χώρο του και κάνε viral τον έρωτά σας. Γιατί η ομορφιά μέσα από μια δήλωση αγάπης κάνει τον κόσμο πιο συναρπαστικό. Γι’ αυτό την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου #lock your love! Κάνε κάτι ξεχωριστό για τους δυο σας και κέρδισε υπέροχα δώρα που θα μοιραστείς μαζί της/ του. Αυτή την ιδιαίτερη Παρασκευή του χρόνου, λοιπόν, μπορείς να την περάσεις σε αυτόν τον υψηλής αισθητικής χώρο που προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι για να έχεις να θυμάσαι: μοναδικές ιταλικές street food επιλογές, ξεχωριστά κοκτέ-

ιλ, καλές μουσικές και πολύ fun!

Share the love statement, που σημαίνει ανέβασε τη φωτογραφία των δυο σας ως story στο Instagram, κάνε tag το @Italus, πρόσθεσε το hashtag #kingmythplace και κέρδισε τα μοναδικά signature cocktails του Valentine’s Day. Γιατί τα κοκτέιλ είναι απαραίτητα για να σφραγίσουν απολαυστικά τη μέρα και τη νύχτα σας. Θέλεις κάτι φρουτένιο; Μπορείς να διαλέξεις ένα εξωτικό και φάνκι Bubble Gum ή να ταξιδέψεις γευστικά με ένα Mythology. Προτιμάς ένα πιο γλυκό και καφεδάτο; Τότε με το Espresso Κing θα νιώσεις πραγματικός βασιλιάς. Ιδανικά, σας προτείνουμε αρχικά να απολαύσετε από κοινού μια αμαρτία που ακούει στο όνομα Αdam & Eve, γιατί με ένα μήλο ξεκίνησε η ιστορία του κόσμου και σηματοδοτήθηκε ο πρώτος μεγάλος έρωτας.

Monk

Ελευθερίου Βενιζέλου 104, Καλλιθέα, 210 9512341 www.italus.gr, FB: ItalusKingMythPlace, Instagram: italus_kingmythplace

Μια εμπειρία pairing που ξεκινά με την κατάλληλη ερώτηση. Κάποιες φορές η ερώτηση «τι κρασί θα πιείτε;» είναι ένας εφιάλτης που σε κάνει να ψάχνεις την κατάλληλη απάντηση ώστε να μη φανείς άσχετος ή αδαής. Φαντάσου, όμως, αν, αντί γι’ αυτό, σε ρωτούσαν «τι σου αρέσει;». Το Monk είναι εκείνο το wine bar που σε υποδέχεται για να σε ξεναγήσει στον μαγικό κόσμο του κρασιού, συνδυάζοντας γεύση και οίνο σε ένα pairing που αφήνει πίσω του τη σοβαροφάνεια και ασχολείται μόνο με την ουσία. Κι αυτή είναι η απόλαυση μέσα από τη δοκιμή. Η κάβα του Monk περιλαμβάνει 160 διαφορετικές ετικέτες που προέρχονται από τον ελληνικό αμπελώνα αλλά και από 18 διαφορετικές χώρες! Εντυπωσιακό; Κι όμως, το πιο εντυπωσιακό είναι πως μπορείς να απολαύσεις οποιαδήποτε από αυτές σε ποτήρι, με το σύστημα Coravin που εφαρ-

μόζεται σε όλη την κάβα. Αρκεί να μιλήσεις για λίγα λεπτά με τον εξαιρετικό σομελιέ Βασίλη Παπαδόπουλο που θα σε κατευθύνει γευστικά στην ετικέτα που ταιριάζει όχι μόνο στο γούστο αλλά και στην προσωπικότητά σου. Τα πιάτα του σεφ Παναγιώτη Βασιλάτου δένουν απόλυτα με τη φιλοσοφία του Monk, προσφέροντας μια σειρά από επιλογές βασισμένες στη μεσογειακή κουζίνα που αναδεικνύει και αναδεικνύεται από τις οινικές προτάσεις. Γιατί εδώ αυτή η σχέση είναι αμφίδρομη και οδηγεί σε μια εμπειρία προσιτή σε όλους. Αυτό το pairing μπορείς να απολαύσεις την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου με προτάσεις που συνδυάζουν φαγητό με κρασί ή γλυκό με κρασί, και μάλιστα σε έναν χώρο που σε κάνει να αισθάνεσαι οικεία, ακόμα κι αν δεν ξέρεις τι είναι οι τανίνες.

Καρόρη 4, Αθήνα, 210 3211117 FB: MONK Grapes and Spirits, Instagram: monkgrapesandspirits 13.2.20 – lifo

59

βγες έξω

ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ

Italus

Ο

week

Σούσι με ελληνική συνταγή! Στο Gypsy Jungle.

Ο

α πό τη ν ίκη μηταρ έ α

60 lifo – 13.2.20

χώρος είναι μοναδικής έμπνευσης, όπως και το φαγητό που προσφέρει. Ο συνδυασμός τους ακόμα πιο ανατρεπτικός. Σούσι με ελληνικές καταβολές σε περιβάλλον ζούγκλας! Το all-day bar-restaurant Gypsy Jungle πήρε θέση πρόσφατα στην πλατεία της Αγίας Ειρήνης και πρόσθεσε ακόμα περισσότερους χρωματικούς τόνους στην πολύβουη και πολυσυλλεκτική περιοχή διασκέδασης του αθηναϊκού κέντρου. Ο επιχειρηματίας Αλέξανδρος Συρόπουλος, γνωστός για τα επιτυχημένα concepts στον χώρο της εστίασης, είναι ο εμπνευστής του χώρου αλλά και του ιδιαίτερου μενού, που προτείνει οικείες ελληνικές συνταγές oι οποίες σερβίρονται ως γευστικές μπουκιές σε μορφή sushi rolls, nigiri και dumplings. Η γοητεία των εδεσμάτων που έρχονται από την Άπω Ανατολή, προβάλλοντας τις γευστικές αρετές της φρέσκιας ωμής σάρκας GYPSY JUNGLE του ψαριού, βουτηγμένης σε σόγια και γουασάμπι, έχει πολλούς οπαδούς. Το σούσι καταναλώνεται πλέον περισσότερο από ποτέ, σε διάφορες εκδοχές και ποιότητες. «Η ελληνική βερσιόν της ιαπωνικής κουζίνας είναι κάτι το μοναδικό και σε αυτό βοήθησε η ελληνική φύση, καθώς διαθέτει υλικά που μπορούν να απογειώσουν τον ουρανίσκο μας» λέει ο ίδιος για την ιδέα του, που αγκαλιάζει τα φρέσκα ελληνικά υλικά, παρουσιάζοντας μια παρέλαση ελληνικών γεύσεων, είτε στην παραδοσιακή είτε στην «πειραγμένη» τους μορφή. Ο κατάλογος προσφέρει πολλές ορεκτικές προτάσεις και καλύπτει όλα τα γούστα. Από την ποικιλία με τα greek sushi rolls ξεκινάς με τη χωριάτικη σαλάτα, η οποία προσγειώνεται στο τραπέζι σε πιατέλα με έξι ρολά από λεπτοκομμένες κορδέλες αγγουριού που γεμίζονται με ντομάτα, κρέμα φέτα, πάστα ελιάς, πίκλα κρεμμύδι και στην κορυφή γαρνίρονται με κάππαρη (€6,50). Κάθε μπουκιά είναι μια γευστική, δροσερή έκρηξη χωριάτικης σαλάτας στον ουρανίσκο. Ευχάριστο ξεκίνημα που θα δώσει τη σκυτάλη στα… σουτζουκάκια, τα οποία συνοδεύGYPSY JUNGLE ονται με πινελιές σος μπλε γιαουρτιού (€6). Αφήστε στην μπάντα το πιρούνι και μυηθείτε στην τέχνη των τσόπστικ. Στον ρολό ρυζιού με φύκι τυλίγεται μαστόρικα κιμάς μοσχαρίσιος μαγειρεμένος με κρεμμύδι, πάπρικα και ενισχύεται με ψιλοκομμένη κόκκινη πιπεριά σε γλυκόξινη σάλτσα, ενώ το blueberry χαρίζει με φυσικό τρόπο το μπλε χρώμα στο γιαούρτι – πικάντικο και απολαυστικό. Εντυπωσιακό είναι το πιάτο με σολομό ταρτάρ, αβοκάντο και λάδι τρούφας που πατάει πάνω σε ρολό ρυζιού, τυλιγμένο με τραγανή τεμπούρα, παίζοντας με τις υφές (€7,50). Ενδιαφέρον έχει και το ρολό με χταπόδι, ενισχυμένο με μαγιονέζα φάβας, καραμελωμένο κρεμμύδι και κάππαρη (€7). Για τους εραστές των πικάντικων γεύσεων η επιλογή του nigiri με πικάντικο φαγκρί που γαρνίρεται με spicy μαγιονέζα είναι σχεδόν μονόδρομος (€7). Από τις προτάσεις με τάπας, καλή επιλογή είναι η αφράτη πίτα που σερβίρεται με ψιλοκομμένη χοιρινή πανσέτα και συνοδεύεται με ντομάτα κομμένη σε κύβους, κρεμμύδι και σος γιαουρτιού (5,50 ευρώ 2 τεμάχια). Θα συνοδεύσεις το φαγητό σου με κάποιο από τα εξαιρετικά GYPSY JUNGLE και εντυπωσιακά κοκτέιλ που σερβίρει η μπάρα ή θα επιλέξεις κρασί από την οινική λίστα, που προσφέρει λίγες αλλά ενδιαφέρουσες ετικέτες. Θα κλείσεις γλυκά με ανάλαφρη πανακότα καρύδας πάνω σε κραμπλ φιστίκι Αιγίνης και υφές τριαντάφυλλου (€5). Gypsy Jungle, Αιόλου 27, Μοναστηράκι, 210 3252335

ταν ένα εστιατόριο-καφέ-μπαρ επιδιώκει να έχει την ιδιότητα του all-day χώρου οφείλει, πρώτα απ’ όλα, να λύσει τον γρίφο της ταυτότητας της σάλας του. Επίσης, να φιλοξενεί ικανοποιητικά οποιαδήποτε στιγμή της εικοσιτετράωρης λειτουργίας του ανθρώπους με διαφορετικές διαθέσεις. Το Italus στην Καλλιθέα δείχνει να έχει πετύχει τη χρυσή τομή σε αυτό το κομμάτι. Στην cozy σάλα του μπορείς να απολαύσεις το πλούσιο δείπνο σου την ίδια στιγμή που η διπλανή παρέα πίνει τον καφέ της και το ζευγάρι στο απέναντι τραπέζι συζητά χαλαρά με κοκτέιλ και finger food. Η διακοσμητική ταυτότητα του Italus διαμορφώνεται από στοιχεία όπως το μέταλλο και το φυσικό ξύλο, που είναι συνδυασμένα με βάση τη βιομηχανική αισθητική. Όταν ξεκίνησε, πριν από δυόμισι χρόνια, έκανε αίσθηση σερβίροντας τον καφέ σε φαγώσιμο ποτήρι από βάφλα ή προσφέροντας οργανικούς και ενεργειακούς χυμούς. Όμως συνέχισε να εξελίσσεται. Πρόσφατα ανανέωσε και ενίσχυσε το μενού του με περισσότερα πιάτα που υποστηρίζουν με αποφασιστικότητα το casual dining. Το φαγητό του Italus είναι καλοφτιαγμένο και προσεγμένο, δεν αναζητά εντυπωσιασμούς, φιλοδοξεί απλώς να σε κάνει να αισθάνεσαι άνετα και το καταφέρνει πολύ καλά, είτε το καταναλώνεις ως street food είτε το απολαμβάνεις στη φιλόξενη σάλα του. Και είναι ευέλικτο, ώστε να το γευτείς σε brunch, lunch ή dinner. Φρέσκια και πλούσια αίσθηση μας έδωσε η σαλάτα Italus με προσούτο, γραβιέρα Τήνου, φιστίκι, μαρούλι, iceberg, λόλα, κρουτόν και ραντίτσιο (€7,20). Από τη σειρά με τα pizzetti του καταλόγου διαλέξαμε αυτό με σάλτσα ντομάτας, πεπερόνι και µοτσαρέλα (€5,90). Στη βάση τους βρίσκεται διπλή τορτίγια που με την τραγανή υφή της αντικαθιστά ικανοποιητικά την κλασική ζύμη πίτσας. Ωραίο συνοδευτικό για να πιεις ένα ποτήρι κρασί ή το κοκτέιλ σου. Ιδιαίτερα αφράτη ήταν η ζύμη της φοκάτσια Pecorino ITALUS and Truffle (€5,50) με πλούσια ποσότητα από κρέµα τυριού πεκορίνο, λάδι τρούφας, φρέσκα μανιτάρια και πιπεριά. Το Ρulled Βeef Βurger (€10,80) σερβίρεται εντυπωσιακά, με πράσινη σαλάτα, μπόλικες τηγανητές πατάτες και λιωμένο τσένταρ. Το αφράτο μπριός περιέχει μοσχάρι μισοψημένο με bbq sauce, καραμελωμένα κρεμμύδια, πινακωτύρι, ντομάτα, φύλλα iceberg και ένα τηγανητό αυγό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το Beyond Meat Burger (€10,8), που σου δίνει την ευκαιρία να δοκιμάσεις ένα όμορφο μπέργκερ συμβατό με όλες τις αρχές της vegan διατροφής. Μιλάμε για ένα μπιφτέκι που δείχνει και μαγειρεύεται σαν κρέας, αλλά προέρχεται από φυτικά συστατικά με παραγωγή που απαιτεί λιγότερους φυσικούς πόρους. Φτιάχνεται από μπιζέλια (που παρέχουν πρωτεΐνη και ιχνοστοιχεία), παντζάρια και έλαιο καρύδας που δημιουργούν ένα υποκατάστατο κρέατος με την υφή και το χρώμα του. Στο ψωμάκι μπριός συνδυάζεται με αβοκάντο, χούμους, crispy onions, ντομάτα, iceberg και bbq sauce και στο πιάτο συνοδεύεται από πράσινη σαλάτα και πατάτες τηγανητές. Στο μενού του Italus υπάρχουν επίσης πανίνι με διάφορες γεύσεις, αυγά σε πολλές εκδοχές, πιάτα aperitivo και pancakes αλμυρά ή γλυκά. Η οινική λίστα προσφέρει καλές επιλογές για να συνοδεύσεις το φαγητό σου, αλλά εξαιρετική είναι και η επιλογή σε κοκτέιλ. Στο Italus θα χαλαρώσεις στους αναπαυτικούς καναπέδες και θα απολαύσεις το φαγητό σου υπό τους ήχους καλοδιαλεγμένης μουσικής. Italus, Ελ. Βενιζέλου 104, Καλλιθέα, 210 9512341

Θέματα που είχατε αφήσει κρυμμένα επανέρχονται με την είσοδο του Άρη στον Αιγόκερω την Κυριακή και μέχρι τις 30/3 ενδεχομένως να είστε λίγο υποτονικοί. Οι ψυχικές σας μεταπτώσεις θα είναι έντονες και καλό θα είναι να αφιερώνετε χρόνο στον εαυτό σας, προκειμένου να επιλύετε τα όποια θέματά σας. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος και μέχρι τις 4/3 θα πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί στις οικονομικές σας συναλλαγές. Από την Τετάρτη, που εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς, ξεκινάει μια περίοδος κατά την οποία θα ασχοληθείτε εκτενέστερα με τη διαχείριση των πόρων σας και θα αναζητήσετε νέες πηγές εσόδων. Ωστόσο, επειδή η ανάγκη σας για απόκτηση αγαθών θα είναι έντονη, δεν αποκλείεται να κάνετε περιττές αγορές. Η ερωτική σας ζωή χρήζει βελτίωσης.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3]

Με την είσοδο του Άρη στον Αιγόκερω την Κυριακή ενεργοποιείται ο τομέας της κοινωνικής σας ζωής και μέχρι τις 30/3 θα έχετε συχνές συναντήσεις με φίλους και πρόσωπα με τα οποία μπορεί να συνεργάζεστε. Χόμπι, αθλητισμός, δημιουργικές ασχολίες, συμμετοχή σε μια εθελοντική ομάδα, θα σας φέρουν σε επαφή με άτομα με τα οποία έχετε κοινά ενδιαφέροντα και δεν αποκλείεται να προκύψει για τους ελεύθερους ένα ερωτικό ειδύλλιο. Τη Δευτέρα ο Ερμής στο ζώδιό σας γυρίζει ανάδρομος και μέχρι τις 4/3 δεν θα είναι ξεκάθαρες οι επιθυμίες σας, οπότε θα είναι μια καλή εποχή για αναθεώρηση των αναγκών σας. Την Τετάρτη εισέρχεται ο Ήλιος στο ζώδιό σας και ξεκινάει ο μήνας των γενεθλίων σας. Μέχρι τις 20/3 θα δώσετε έμφαση στην εμφάνισή σας και στην προσωπική σας ταυτότητα και θα αφήσετε πίσω καθετί παλιό.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Το προσεχές διάστημα θα δώσετε έμφαση στις φιλοδοξίες σας, καθώς την Κυριακή εισέρχεται ο κυβερνήτης σας Άρης στον τομέα της καριέρας και θα παραμείνει μέχρι τις 30/3. Καθώς θα αισθάνεστε πιο ελεύθεροι, πιο αισιόδοξοι και πιο διατεθειμένοι να αναλάβετε ηγετικό ρόλο, είναι ιδανική εποχή για να ξεκινήσετε την επιχείρησή σας και να επενδύσετε στην αύξηση της δημοτικότητάς σας, υιοθετώντας νέες τεχνολογίες. Επειδή τη Δευτέρα ο Ερμής στους Ιχθύς γυρίζει ανάδρομος, μέχρι τις 4/3 θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί. Συγκρούσεις με πρόσωπα εξουσίας μπορεί να φρενάρουν τις ενέργειές σας και ο μόνος τρόπος για να αποφύγετε τα χειρότερα είναι να επιστρατεύσετε τη διπλωματία σας. Όσον αφορά τα ερωτικά σας, μπορεί να μην ικανοποιηθούν οι προσδοκίες σας. Την Τετάρτη εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς και θα γίνουν μυστικές διαπραγματεύσεις με αίσιο αποτέλεσμα.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Με την είσοδο του

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Σχέσεις και συ-

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Με την είσο-

νεργασίες θα αποτελέσουν το επίκεντρο της προσοχής σας από την Κυριακή που εισέρχεται ο Άρης στον Αιγόκερω. Μέχρι τις 30/3 δεν θα λείψουν οι προκλήσεις, που θα σας αναγκάσουν να πάρετε αποφάσεις σχετικά με την εξέλιξη μιας συνεργασίας ή της σχέσης σας. Χρησιμοποιήστε την ενέργεια που θα έχετε για να επιλύσετε τα όποια προβλήματα και μην υποτιμάτε την αξία όσων σάς στηρίζουν. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος και μέχρι τις 4/3 θα πρέπει να προσέξετε, καθώς δεν θα έχετε ξεκάθαρη εικόνα. Ενδεχομένως να προκύψουν εμπόδια σε ταξίδια ή επικοινωνιακά προβλήματα με το εξωτερικό. Την Τετάρτη, που εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς, ξεκινάει ένα διάστημα κατά το οποίο θα αναζητήσετε νέες εμπειρίες και θα δώσετε έμφαση στη σταδιοδρομία σας.

δο του κυβερνήτη σας Άρη στον Αιγόκερω την Κυριακή ξεκινάει μια περίοδος κατά την οποία θα είστε πολύ απασχολημένοι, διοχετεύοντας την ενέργειά σας στην επικοινωνία και στην προώθηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών σας. Μέχρι τις 30/3 θα είστε πολύ σκληροί στις διαπραγματεύσεις σας, έτσι θα βγείτε κερδισμένοι. Ιδανική εποχή για να βελτιώσετε τις γνώσεις σας και να αποκτήσετε νέες δεξιότητες. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος και μπορεί να ασχοληθείτε με κάποιο έργο που αφήσατε στην άκρη ή να επανεξετάσετε το ενδεχόμενο μιας ερωτικής επανασύνδεσης. Την Τετάρτη εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς και μέχρι τις 20/3 θα είστε πολύ αισιόδοξοι, η ενέργειά σας θα είναι στα ύψη, όπως και η διάθεσή σας για απολαύσεις, και θα εστιάσετε στη δημιουργική έκφραση, στην ερωτική σας ζωή και στα παιδιά.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8]

Οι επιθυμίες και η ερωτική σας ζωή θα είναι μέσα στις προτεραιότητές σας μέχρι το Σ/Κ. Από την Κυριακή, που εισέρχεται ο Άρης στον Αιγόκερω και θα παραμείνει στον τομέα της εργασίας και της υγείας μέχρι τις 30/3, θα έχετε περισσότερη ενέργεια και θέληση για να πετύχετε τους επαγγελματικούς σας στόχους. Ωστόσο, επειδή τη Δευτέρα γυρίζει ο Ερμής ανάδρομος, θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί σε ό,τι αφορά κοινούς πόρους, δάνεια, οφειλές. Επίσης, μπορεί να υπάρχει ασυνεννοησία με το ταίρι σας. Με την είσοδο του κυβερνήτη σας Ήλιου στους Ιχθύς την Τετάρτη και μέχρι τις 20/3 θα έχετε τη δυνατότητα να σκεφτείτε ένα οικονομικό πλάνο, ενώ παράλληλα θα ασχοληθείτε περισσότερο με τις προσωπικές σας επιθυμίες και την ερωτική σας ζωή.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

Οικονομικά και ερωτικά θέματα θα σας απασχολήσουν μέχρι το Σ/Κ, καθώς ο Άρης θα κινείται στον συγκεκριμένο τομέα, από την Κυριακή όμως που εισέρχεται στον Αιγόκερω και μέχρι τις 30/3 θα δώσετε έμφαση σε θέματα σπουδών και στην υλοποίηση ενός στόχου σας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα είστε ιδιαίτερα ενθουσιώδεις και πιο τολμηροί από το συνηθισμένο, θα θέλετε να επεκτείνετε τις δραστηριότητές σας και θα έχετε πολλή ενέργεια. Τη Δευτέρα γυρίζει ο Ερμής ανάδρομος και μπορεί να προκύψουν κάποια εμπόδια όσον αφορά την υλοποίηση μιας ιδέας ή καθυστερήσεις σε ταξίδια, νομικές υποθέσεις. Φροντίστε μέχρι τις 4/3 να έχετε εναλλακτικές λύσεις. Με την είσοδο του Ήλιου στους Ιχθύς την Τετάρτη και μέχρι τις 20/3 θα διοχετεύσετε την ενέργειά σας στην κοινωνική σας ζωή και θα διευρύνετε τον κύκλο σας.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Με την είσοδο του Άρη στον Αιγόκερω την Κυριακή αρχίζουν να υποχωρούν οι πιέσεις που ξεκίνησαν τον Ιανουάριο και μέχρι τις 30/3 θα έχετε την ευχέρεια να επιλύσετε θέματα που αφορούν κοινούς πόρους, ενώ θα ασχοληθείτε με τις βαθύτερες επιθυμίες σας. Ο δυναμισμός και η αποφασιστικότητά σας θα σας κάνουν δυνατούς κυνηγούς και θα είναι ένα πολύ ερωτικό διάστημα. Τη Δευτέρα ο κυβερνήτης σας Ερμής γυρίζει ανάδρομος στο ζώδιο των Ιχθύων και μέχρι τις 4/3 καλό θα είναι να αποφύγετε τα νέα ξεκινήματα. Επικεντρωθείτε στις τρέχουσες υποθέσεις σας, καθώς μπορεί να προκύψουν καθυστερήσεις. Ιδανική εποχή για να δουλέψετε ξανά πάνω σε μια ιδέα που έμεινε στην άκρη λόγω έλλειψης χρόνου ή οικονομικών πόρων. Την Τετάρτη εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς και ενεργοποιεί τον τομέα της καριέρας και της φήμης.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9]

Sudoku No 636 8 5

6

8 6

2 1 4 2 9 9 3 8 6 7 5 4 9

5 4 2 7

8

1 3

6 5

Η λύση του προηγούμενου 6 1 4 8 5 2

3 5 7 9 1 4

2 9 8 7 6 3

9 2 6 5 8 1

1 4 5 3 9 7

8 7 3 2 4 6

7 8 2 1 3 5

5 6 9 4 2 8

4 3 1 6 7 9

3 6 1 4 2 5 9 7 8 9 8 5 7 6 1 4 3 2 7 2 4 3 8 9 6 1 5

Με την είσοδο του Άρη στον Αιγόκερω την Κυριακή ξεκινάει ένα διάστημα κατά το οποίο θα διοχετεύσετε την ενέργειά σας στις επιθυμίες και την ερωτική σας ζωή. Μέχρι τις 30/3, που θα παραμείνει στον τομέα της δημιουργικότητας και των απολαύσεων, θα ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας ευχαριστούν, ενώ θα έχετε περισσότερο θάρρος για να προωθήσετε τα έργα σας ή να πολιορκήσετε το πρόσωπο που σας ενδιαφέρει. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος και μπορεί να προκύψουν κάποια προβλήματα στις σχέσεις ή να καθυστερήσει η ολοκλήρωση μιας συνεργασίας. Όπως και να ’χει, πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί στις υπογραφές συμβολαίων. Με την είσοδο του Ήλιου στους Ιχθύς την Τετάρτη η δημοτικότητά σας αυξάνεται, ενώ θα ευνοηθεί η σχέση ή ο γάμος σας.

Άρη στον Αιγόκερω ξεκινάει μια εποχή κατά την οποία θα ασχοληθείτε περισσότερο με τις ανάγκες του σπιτιού και της οικογένειας. Μέχρι τις 30/3 θα έχετε την απαραίτητη ενέργεια για τις οικιακές σας δραστηριότητες και θα διαπραγματευτείτε με δυναμισμό την εκμετάλλευση ενός ακινήτου. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος και μέχρι τις 4/3 θα μπορέσετε να επανεξετάσετε τα επιχειρηματικά σας σχέδια και να ασχοληθείτε με τη φυσική σας κατάσταση, όσοι παρατήσατε τις προσπάθειες. Ιδιαίτερη προσοχή στις συνεννοήσεις με πρόσωπα από τον εργασιακό σας χώρο. Την Τετάρτη εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς και μέχρι τις 20/3 θα σας δοθεί η ευκαιρία να απαλλαγείτε απ’ ό,τι δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντά σας. Η ανάγκη σας για επαγγελματική καταξίωση σας δίνει ώθηση και θάρρος.

starfax

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2]

week

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12]

Η επιθυμία σας να ζήσετε με περισσότερη άνεση και να έχετε μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας αυξάνεται με την είσοδο του Άρη στον Αιγόκερω την Κυριακή. Μέχρι τις 30/3 θα έχετε πολλή αποφασιστικότητα όσον αφορά την αύξηση του εισοδήματός σας και δεν θα διστάσετε να κυνηγήσετε την τύχη σας. Ιδιαίτερη προσοχή στη διαχείριση των πόρων σας. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος και μπορεί να προκύψουν κάποιες καθυστερήσεις που θα αφορούν την ακίνητη περιουσία σας ή να δημιουργηθούν παρεξηγήσεις με ένα μέλος της οικογένειας. Από την Τετάρτη, που εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς, η οικογενειακή σας ζωή θα απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς σας και θα μπορέσετε να βάλετε μια τάξη ή να διακοσμήσετε τον χώρο σας.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Με την είσοδο του Άρη στο ζώδιό σας την Κυριακή η ενέργειά σας θα είναι αυξημένη και θα δώσετε έμφαση σε προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες. Μέχρι τις 30/3 θα κυνηγήσετε με αποφασιστικότητα τα όνειρά σας, παίρνοντας πρωτοβουλίες. Τη Δευτέρα ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος, που σημαίνει πως μέχρι τις 4/3 μπορεί να προκύψουν επικοινωνιακά προβλήματα ή κάποια εμπόδια στις μετακινήσεις σας. Ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο που εκφράζεστε. Την Τετάρτη εισέρχεται ο Ήλιος στους Ιχθύς και μέχρι τις 20/3 οι μετακινήσεις και οι επαφές για την προώθηση των υπηρεσιών ή των δεξιοτήτων σας θα είναι πολλές. Σύντομες αποδράσεις και ψυχαγωγία θα σας δώσουν την ευκαιρία να βγείτε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

13.2.20 – lifo

61

thing the Πώς να βοηθήσεις αυτούς που βοηθούν

α πο τη μ ερ οπη κο κκιν η

62 lifo – 13.2.20

Η ΜΚΟ Keys of Change οργανώνει και στηρίζει σταθερές πλατφόρμες μουσικής εκπαίδευσης παιδιών που ζουν σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στοχεύοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους μέσα από τη μουσική.

Επικοινωνήστε με τους ανθρώπους του Keys of Change: info@keysofchange.org Για δωρεά μέσω του website: www.keysofchange.org/support Για δωρεά μέσω τραπεζικής κατάθεσης: IBAN: GB89HBUK40451771724835 HSBC UK BIC: HBUKGB4161F

Η μουσική μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο ο Keys of Change είναι ένας μη κερδοσκοπικός φιλανθρωπικός οργανισμός ο οποίος βασίζει τη δράση του στη μουσική εκπαίδευση, πιστεύοντας ότι μια τέτοια διαδικασία μπορεί να φέρει βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες αλλαγές στην κοινωνία. Ιδρύθηκε το 2010 από τον Έλληνα πιανίστα Πάνο Καράν, με όραμα τη χρήση και τη λειτουργία της μουσικής ως εργαλείου επικοινωνίας και ως μέσου αλληλεπίδρασης και εξέλιξης σε μέρη που έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές, όπου ενήλικες και παιδιά ζουν σε εξαιρετικά δύσκολες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες: από τη ζούγκλα του Αμαζονίου και τις φυλακές στη Σιέρα Λεόνε μέχρι τη χτυπημένη από το τσουνάμι και το πυρηνικό ατύχημα Φουκουσίμα της Ιαπωνίας αλλά και περιοχές εντός των συνόρων, όπως η Κομοτηνή και η Ξάνθη, όπου υπάρχουν παιδιά που ζουν και μεγαλώνουν μέσα σε κέντρα υποδοχής μεταναστών. Σε γενικές γραμμές, σκοπός του οργανισμού είναι, μέσα από δωρεάν μαθήματα μουσικής εκπαίδευσης, τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με την εμπειρία της μουσικής έκφρασης αλλά και να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες οι οποίες θα τα βοηθήσουν να εξελιχθούν. Ταυτόχρονα, σκοπός του προγράμματος είναι η διάδραση με την τοπική κοινωνία, προωθώντας την εκπαίδευση και ενημέρωση –και σε επίπεδο μουσικού αντικειμένου αλλά και σε μεθόδους διδασκαλίας, παιδαγωγικής αλλά και οργάνωσης– εκπαιδευτικών της τοπικής κοινωνίας, ώστε να εμπλακούν ενεργά στο πρόγραμμα της μουσικής εκπαίδευσης. Παράλληλα, μέσα από συναντήσεις αλλά και μουσικές γιορτές στις οποίες παρευρίσκονται οι γονείς των παιδιών που παίρνουν μέρος στα προγράμματα αυτά, γίνεται μια προσπάθεια ενημέρωσης αλλά και εκπαίδευσής τους, ώστε να κατανοήσουν ότι πρέπει να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον σεβασμού στη μαθησιακή δραστηριότητα του παιδιού τους στο σπίτι. Τα μέλη που απαρτίζουν την ομάδα του Keys of Change είναι μουσικοί, μουσικοί παιδαγωγοί, μέλη που ασχολούνται με την οργάνωση των προγραμμάτων και εθελοντές που βοηθούν σε διάφορα επίπεδα τις δράσεις αυτές. Ο τρόπος προσέγγισης των παιδιών μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία είναι μέσω των μουσικών παιχνιδιών και της βιωματικής εμπειρίας της ομάδας που σχετίζεται με τον συντονισμό, τη μουσική δημιουργία, την ομαδικότητα και τη συνεργατικότητα. Σε κάποιες κοινότητες αυτό γίνεται εφικτό μέσα από ομάδες όπως αυτές των κρουστών οργάνων και αυτές που καλλιεργούν το τραγούδι. Η εμπειρία με απλά όργανα, όπως τα κρουστά και τα πνευστά, και το τραγούδι βοηθά ώστε να δημιουργηθούν τα πρώτα εργαλεία της αυτοέκφρασης μέσα από τη μουσική. Σε άλλες μουσικές κοινότητες αυτό γίνεται με τη συγκρότηση μουσικών συνόλων. Οι τρόποι λειτουργίας και οι δραστηριότητες που επιλέγονται σχετίζονται με τις ιδιαιτερότητες κάθε τοπικής κοινωνίας, την κουλτούρα της, τις ηλικίες και τις ιδιαιτερότητες των παιδιών που συμμετέχουν. Το γενικό πλαίσιο εργασίας είναι η δημιουργία μικρών ομάδων παιδιών οι οποίες σε βάθος χρόνου αλληλεπιδρούν και συνεργάζονται για τη δημιουργία μιας μεγαλύτερης ομάδας. Κατά κύριο λόγο τα προγράμματα απευθύνονται σε παιδιά και νέους που ζουν σε πολύ δύσκολα κοινωνικά και οικονομικά περιβάλλοντα και σε συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού. Στην Ελλάδα τα προγράμματα του Keys of Change πραγματοποιούνται σε κέντρα παιδικής προστασίας, σε ορφανοτροφεία, σε κέντρα υποδοχής μεταναστών και προσφύγων στην περιοχή της Αττικής αλλά και στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς και σε δημόσια και μειονοτικά σχολεία στην ευρύτερη περιοχή της Ξάνθης και της Κομοτηνής, και έχουν αγγίξει παιδιά από πολύ ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, εντάσσοντάς τα σε ένα δημιουργικό πλαίσιο. Τα προγράμματα αυτά γίνονται είτε σε σταθερή εβδομαδιαία βάση είτε σε εντατικές δράσεις τετραημέρων, επαναλαμβανόμενων μέσα στον χρόνο. Από τις δράσεις του Keys of Change έχουν ωφεληθεί παιδιά που ζουν στην Ελλάδα και οι συνθήκες διαβίωσής τους καθιστούν δύσκολη την πρόσβασή τους σε μονάδες εκπαίδευσης και δυσκολότερη έως και αδύνατη την πρόσβασή τους σε μονάδες μουσικής εκπαίδευσης. Οι δραστηριότητες αυτές έχουν επεκταθεί, πέρα από το κομμάτι της μουσικής εκπαίδευσης, σε τομείς που σχετίζονται με την κοινωνική ένταξη, την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού, την ανάπτυξη και την άνθηση του κοινοτικού πνεύματος σε αυτές τις ομάδες ανθρώπων οι οποίες στον 21ο αιώνα αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα. «Πιστεύουμε ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο και ότι η μουσική εμπειρία και η μουσική εκπαίδευση μπορεί να είναι βασικός καταλύτης σε αυτή την πορεία της αλλαγής. Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας που υπό συνθήκες έχει τη δυνατότητα να ενώσει τους ανθρώπους. Η μουσική συμμετοχή δεν προϋποθέτει γνώση, προϋποθέτει όρεξη, ζωντάνια και αγάπη για επικοινωνία. Από κει και πέρα, εννοείται ότι κάθε εξέλιξη κάθε μουσικής γλώσσας χρειάζεται φροντίδα και αφιέρωση» εξηγεί ο Ζαχαρίας Ταρμπάγκος, φλαουτίστας και διαχειριστής του Keys of Change στη χώρα μας. Τι μπορεί να κάνει κάποιος που θέλει να βοηθήσει τη δράση σας; Οι μουσικο-εκπαιδευτικές δράσεις του Keys of Change βασίζονται και στηρίζονται στην προσωπική και ατομική οικονομική συνδρομή ανθρώπων που θέλουν να μοιραστούν έμπρακτα ένα κοινό όραμα, κοινωνίας, επικοινωνίας και συλλογικής αναβάθμισης.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΊ Το νέο βιβλίο του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου

Κυρίως όμως το βιβλίο αυτό είναι ένα tour de force ως προς το ύφος του – με μια γλώσσα μεστή και δωρική, αστραφτερή σαν λάμα και γεμάτη ποιητικές αντηχήσεις.

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

ας φυσά τώρα

Το νέο βιβλίο του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο – δίχως αναστολές και δίχως απολογίες. Με σχεδόν εργαστηριακό βλέμμα καταγράφει την αγριότητα και την ομορφιά που ενυπάρχουν σε κάθε ζωή· τα τεχνάσματα και τα κατά συνθήκην ψεύδη που χύνονται σαν μέλι στην παντόφλα της δημοσιογραφίας και των social media.

210

ΣΤΑΘΗΣ ΤΣΑΓΚΑΡΟΥΣΙΑΝΟΣ

Είναι μια απόλαυση να το διαβάζεις: τόσο το πρώτο μέρος που συγκεφαλαιώνει τις αφηγήσεις του Νησιού, όσο και το δεύτερο μέρος που μιλά για τον ερχομό στη μεγάλη πόλη.

ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ & ΣΤO www.lifoshop.gr 13.2.20 – lifo

63