Τεύχος 647

18.6.2020

Hip-Hop Style

free press

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ο ΜΠΑΣΚΕΤΜΠΟΛΙΣΤΑΣ ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΠΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

υπη στην έντ έκδοση ri cus Ba Πηγή: Fo 2020

ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ ΓΙΑΤΊ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΆΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΡΏΣΟΥΣ, ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΑΜΠΌΚΟΦ

Aς αρχίσει το καλοκαίρι

2 lifo – 18.6.20

8 ΣΤΗΛΕΣ από ton νικολα σεβαστακη

Η προοδευτική λογοκρισία από τον βασιλη βαμβακα

index

Μετασχηματισμός και ανασχηματισμός από τη βασιλικη σιουτη

Το ελληνικό καλοκαίρι is a state of mine... από τον δημήτρη π. σωτηρόπουλο

Πού παίζουν Αλεξίου τώρα που αποσύρθηκε; από τον δημητρη πολιτακη

Ο DJ KAS ΠΑΝΤΡΕΎΕΙ ΤΗΝ AFRO ΜΟΥΣΙΚΉ ΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΡΑΠ

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ commercial director Πηνελόπη Μουλά διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– εμπορ ικ ο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου digital advertising director Ρένα Κροκίδα direct sales director Κώστας Μαντάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου digital campaign manager Αγγελική Λάζου

16 ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Hip-hop style

25

Πώς να υιοθετήσετε το look των αγαπημένων σας μουσικών

client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– σ υνταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Νικόλας Σεβαστάκης, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή newsroom Πάνος Σάκκας (Αρχισυνταξία) Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Αναστασία Γαλάνη, Διονύσης Νοταράκης, Μαρία Νικολαΐδου –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ

φωτογραφια εξωφύλλοy: Πάρις Ταβιτιάν

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

22

33

O ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΠΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

week

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

Μια πρωτοβουλία που ξανασυστήνει την Αθήνα στους κατοίκους της.

We Say Athens

Μα οι νέοι δεν διαβάζουν ποίηση

Α

ν κάτι ανέτρεψε η πρόσφατη περίοδος της καραντίνας, ήταν η έννοια του δεδομένου. Η ελευθερία να πας όπου θέλεις, όποτε θέλεις και με όποιον θέλεις έγινε πολύτιμο αγαθό, υπενθυμίζοντας σε όλους πως η καθημερινότητα στην πόλη έχει τη δική της μαγεία, που σου αποκαλύπτεται όταν σου τη στερούν. Αυτή την πόλη αναλαμβάνει να σου επανασυστήσει η πρωτοβουλία We Say Athens, θυμίζοντας πως ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις την Αθήνα είναι να τη δεις με τα μάτια του τουρίστα. Και μετά από μια περίοδο απομόνωσης οι βόλτες, τα νέα ερεθίσματα, η ανακάλυψη, φαντάζουν πιο απαραίτητα και ευχάριστα από ποτέ. Μέσα από το www.wesayathens. gr και τη σελίδα του στο Facebook μπορείς να επιλέξεις ανάμεσα σε διαφορετικές θεματικές βόλτες στην Αθήνα και μονοήμερες εκδρομές σε συνεργασία με κορυφαίους διπλωματούχους ξεναγούς της πόλης, για μικρές ομάδες. Όλοι όσοι αγαπούν τις ιστορίες, θέλουν να μάθουν περισσότερα για την πόλη όπου ζουν και ενδιαφέρονται να γίνουν μέρος μιας κοινότητας που αγαπά τον πολιτισμό, θα βρουν στο We Say Athens έναν οδηγό για την Αθήνα που όλοι αγαπάμε, αλλά έχουμε ξεχάσει. Πίσω από την ιδέα για το We Say Athens βρίσκεται η ομάδα της Greeking.me (www.greeking.me) που δραστηριοποιείται στον χώρο του πολιτιστικού τουρισμού από το 2016, δημιουργώντας και προσφέροντας αυθεντικές ταξιδιωτικές εμπειρίες σε επισκέπτες του εξωτερικού αλλά και σε Έλληνες. Η εταιρεία έχει εξυπηρετήσει περισσότερους από 15.000 επισκέπτες της χώρας μας, ενώ ως ομάδα έχει βραβευτεί σε διαγωνισμούς καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, π.χ. στο πρόγραμμα egg της Eurobank και με το βραβείο Στέλιος Χατζηιωάννου.

«Tα τελευταία χρόνια είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε και να γίνουμε φίλοι με εξαίρετους και αξιόλογους ξεναγούς που τους θεωρούμε αληθινούς πρεσβευτές του πολιτισμού και της Ιστορίας μας. Tους καλέσαμε να δημιουργήσουν ο καθένας μια ξεχωριστή βόλτα στην πόλη της Αθήνας, μέσα από την οποία οι κάτοικοί της θα γνωρίσουν άγνωστες πτυχές της ιστορίας της. Έτσι, γεννήθηκε το όνομα και το περιεχόμενο του We Say Athens ως μια πρωτοβουλία που σκοπό έχει να ξανασυστήσει την Αθήνα στο πιο απαιτητικό κοινό, τους ίδιους τους κατοίκους της» λένε οι δημιουργοί της πρωτοβουλίας, η οποία προέκυψε φυσικά, όταν μετά από σχεδόν δύο μήνες σε καραντίνα ένιωσαν την ανάγκη για απελευθέρωση. «Και τι πιο απελευθερωτικό από μια μακριά, απολαυστική... βόλτα;»

Όλες οι βόλτες πραγματοποιούνται εβδομαδιαία, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, και υπόσχονται να σε οδηγήσουν στα πιο όμορφα μέρη της Αθήνας με μοναδική ιστορία, θυμίζοντας την ομορφιά αυτής της πόλης. Δες όλες τις δράσεις στο www. wesayathens.gr και στο Facebook: We Say Athens.

ανακυκλωστε 18.6.20 – lifo

3

Feedback

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΕ

ΣΟΦΊΑ ΝΙΚΟΛΑΐΔΟΥ «Να σπουδάσεις, παιδάκι μου, να γίνεις άνθρωπος!»

Ρ ΕΠΟ Ρ ΤΑ Ζ

Ναυτική επιχείρηση «Ειρήνη» Η Βασιλική Σιούτη για το φιάσκο της επιτήρησης του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

«Να σπουδάσεις! Να μάθεις γράμματα, να γίνεις άνθρωπος!». Γενιές ολόκληρες στην Ελλάδα, ειδικά στην επαρχία και στα λαϊκά στρώματα των πόλεων, γαλουχήθηκαν με αυτή την «ευχή και κατάρα», με τους περισσότερους γονιούς να αξιώνουν επιτακτικά να δουν τα παιδιά τους πετυχημένους δικηγόρους, γιατρούς ή μηχανικούς –τι άλλο, αφού πρωτογενή παραγωγικό τομέα δεν είχαμε ουσιαστικά–, έχοντας, βεβαίως, αποφοιτήσει με άριστα. Από πρότυπο σχολείο, ει δυνατόν. Ένα ιδεολόγημα που ριζώθηκε σε καιρούς μεγάλης ανέχειας και αναλφαβητισμού, διατηρείται, δε, ακμαίο σε πείσμα των καιρών και των διαψεύσεων, με τα χιλιάδες πλέον «χαρτιά» δίχως αντίκρισμα.

Όσα παίρνει ο άνεμος

Η ορμητική, αυστηρά διατυπωμένη προτροπή του Τζον Ρίντλεϊ, μια εσπευσμένη ευχή να αποσυρθεί το Όσα παίρνει ο άνεμος, εκπληρώθηκε τάχιστα. Η πλατφόρμα HBO Max κατέβασε το έπος των 8+2 Όσκαρ μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ και τις μαζικές διαδηλώσεις στις ΗΠΑ, σε μια woke κίνηση που προκαλεί αντιδράσεις και θέτει ζήτημα συγκαλυμμένης, αναδρομικής λογοκρισίας. Ο βραβευμένος με Όσκαρ σεναριογράφος του 12 χρόνια σκλάβος φιλοξενήθηκε στους «Los Angeles Times» και στο έκτακτο άρθρο του επισήμανε κάτι ήδη γνωστό, αν και πλέον εξαιρετικά επίκαιρο, ότι το φιλμ «δοξολογεί τον αμερικανικό Νότο μετά τον Εμφύλιο».

4 lifo – 18.6.20

Όμως η εγχώρια αγορά εργασίας είναι περιορισμένη και στρατιές πτυχιούχων βρέθηκαν να είναι μακροχρόνια άνεργοι, να υποαπασχολούνται, να κάνουν κάτι άσχετο ή να αναγκάζονται να ξενιτευτούν, ειδικά αν δεν είχαν τις «σωστές» διασυνδέσεις. Το «ελληνικό όνειρο» παραμένει, εντούτοις, ζητούμενο για πολλούς γονείς, τόσο Έλληνες και ομογενείς όσο και μετανάστες δεύτερης γενιάς.

«Το “χρυσό βραχιόλι” είναι η ειρηνική επανάσταση που συντελέστηκε στην Ελλάδα τον 20ό αιώνα με όπλο τις σπουδές και τα γράμματα, που άλλαξε τη χώρα. Παρότι μέσα στα χρόνια έχουμε δει τέρατα από ανθρώπους με σπουδές και περγαμηνές, πιστεύω ότι ακόμα και σήμερα υπάρχει σε πολλούς από εμάς ριζωμένη η αντίληψη ότι “τα γράμματα σε κάνουν άνθρωπο”» λέει. «Ήταν δεδομένο γι’ αυτούς τους γονείς ότι τα παιδιά τους θα ζούσαν καλύτερα. Κι αυτό το “καλύτερα” δεν είχε ως πρώτιστο ζητούμενο τον πλουτισμό» συνεχίζει, κάνοντας λόγο για το «άγιο δισκοπότηρο» των σπουδών και την ιδιαίτερη σημασία του για την ελληνική κοινωνία καθώς και άλλες σε αντίστοιχη φάση, μια νοοτροπία που δεν απαντά στις αναπτυγμένες χώρες της Δύσης, όπου οι καλές σπουδές είναι κιόλας ένα αρκετά πιο ακριβό σπορ.

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

Πρέπει να αποσυρθεί η θρυλική ταινία του 1939 για τον τρόπο που διαιωνίζει τα φυλετικά στερεότυπα; Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος εξηγεί.

Ο Θοδωρής Αντωνόπουλος επέλεξε νουβέλες, μυθιστορήματα και πολιτικά κείμενα που κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα και πραγματεύονται τον ρατσισμό.

1

Η καλύβα του μπαρμπα-Θωμά της Χάριετ Μπίτσερ Στόου Εκδόσεις Πατάκη

Μάλιστα, οι Έλληνες γονείς ήταν πρόθυμοι να προβούν σε οποιαδήποτε θυσία θα εξυπηρετούσε τον υπέρτατο αυτόν στόχο, πεπεισμένοι ότι τα παιδιά τους προορίζονταν για μια καλύτερη ζωή και ότι αυτή δεν συνδυαζόταν μόνο με την ευζωία και την κοινωνική άνοδο αλλά και με την καλλιέργειά τους, να μη μείνουν «ξύλα απελέκητα».

Τα θέματα αυτά πραγματεύεται το Χρυσό Βραχιόλι της Σοφίας Νικολαΐδου, ένα βιβλίο που είναι ταυτόχρονα ρεπορτάζ, ιστορική μαρτυρία και αφήγημα. Στις μαρτυρίες που παραθέτει και που συγκέντρωσε σε ένα διάστημα επτά χρόνων καταθέτει και τη δική της, καθώς και η ίδια μεγάλωσε με αυτές τις αρχές, ενώ βοήθησε σημαντικά και η μακρά εμπειρία της ως εκπαιδευτικού.

Α ΠΟ Ψ ΕΙ Σ

page

του θοδωρη αντωνοπουλου

gr

Μπορεί τον περασμένο Ιανουάριο να μη δέχτηκαν την Ελλάδα να συμμετάσχει στην περίφημη διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη, αλλά μέσα από τη συμμετοχή της στην επιχείρηση «Ειρήνη» για την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων τής ανέθεσαν να παρακολουθεί τις τουρκικές φρεγάτες που συνοδεύουν τα ύποπτα πλοία! Και, φυσικά, η Τουρκία, που συμμετείχε στη διάσκεψη, διαβεβαιώνοντας ότι θα σεβαστεί το εμπάργκο, εξακολουθεί να κάνει ανεμπόδιστη τη δουλειά της. Το φιάσκο της περασμένης εβδομάδας ήταν αποκαλυπτικό. Η επιχείρηση «Irini», που αντικατέστησε την επιχείρηση «Sophia» του 2015 και αφορούσε την επιτήρηση της λαθραίας διακίνησης, είναι μια στρατιωτική επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μεσόγειο, η οποία συγκροτήθηκε για να ελέγξει το εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ στη Λιβύη.

βιβλία στα ελληνικά για μια αντιρατσιστική βιβλιοθήκη

Η συγγραφέας μίλησε για το «ελληνικό όνειρο» και για τη σημασία που είχε επί σειρά γενεών, και ακόμα τη διατηρεί, η απόκτηση ενός «χαρτιού» ως εχέγγυου προκοπής, με αφορμή το νέο της βιβλίοντοκουμέντο «Το χρυσό βραχιόλι» (εκδ. Μεταίχμιο).

Αν αντιπροτείνει κάτι; Δεν έχει, λέει, εύκολες τις συμβουλές, όμως πιστεύει ότι καθένας στη ζωή του πρέπει να κάνει εκείνο που επιθυμεί: «Για μένα, το κριτήριο είναι το πώς ξυπνάει κανείς το πρωί. Δεν έχει να κάνει με τον φόρτο της δουλειάς. Έχει να κάνει με την όρεξη, το κέφι να κάνεις κάτι. Το κριτήριο είναι να ξυπνάς το πρωί και να θέλεις να πας στη δουλειά. Αλλιώς, είναι μαρτύριο» θα πει. Εκείνη ευτύχησε να κάνει αυτό που ήθελε, να διδάσκει, παλιότερα στη μέση εκπαίδευση ως φιλόλογος και από πέρσι στην ανώτερη (Δημιουργική Γραφή στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου). Η διδασκαλία, λέει, τη χαροποιεί και την ξανανιώνει, χαίρεται δε διπλά όταν ανταμώνει παλιούς μαθητές της. Εκείνα που την πονάνε είναι η παθογένεια του εκπαιδευτικού μας συστήματος, οι στρεβλοί νόμοι, η άπειρη γραφειοκρατία και βέβαια η ανίκητη ανθρώπινη βλακεία.

PODCAST «Μου έριχνε μπουνιές, ενώ η μάνα του ήταν δίπλα» Η αφήγηση μιας αναγνώστριας της Α,μπα; αποκαλύπτει τη φρίκη της βίας ενάντια στις γυναίκες στο πλαίσιο του γάμου και της ελληνικής οικογένειας. «Ήμουν με έναν άνθρωπο μισογύνη, κακό, κομπλεξικό, τέσσερα χρόνια. Μέναμε μαζί τον τελευταίο έναν χρόνο από αυτά και μου είχε κάνει τον βίο αβίωτο. Έχω τόσο πολλά παραδείγματα, που τα σκέφτομαι ακόμα και τώρα, δυόμισι χρόνια μετά, και μετανιώνω που δεν ήμουν πιο δυνατή να φύγω νωρίτερα. Τον άφησα να μου κάνει πλύση εγκεφάλου, άφησα εκείνον και την οικογένειά του να με μειώνουν τόσο καιρό. Μου φώναζε όταν δεν είχε πλυμένα και σιδερωμένα ρούχα κρεμασμένα στην ντουλάπα, μου φώναζε όταν δεν υπήρχε έτοιμο φαγητό και έπαιρνα ντελίβερι, μου φώναζε αν δεν καθάριζα γιατί εκείνος δουλεύει όλη μέρα σε τράπεζα και είναι πολύ κουρασμένος. Εάν δεν έκανα ό,τι μου έλεγε, μου φώναζε πως είμαι τρελή, άχρηστη, χτικιό, άρρωστη, ότι είμαι τόσο άρρωστη, που είμαι επικίνδυνη». *Ακούστε τα «Podcasts του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου» στα Apple Podcasts, στο Spotify ή σε όποια άλλη πλατφόρμα προτιμάτε και εγγραφείτε για να λαμβάνετε ειδοποίηση μόλις ανεβαίνουν τα νέα επεισόδια.

2

Δεν είμαι ο νέγρος σου Οι σημειώσεις του Τζέιμς Μπόλντουιν στις οποίες βασίστηκε η ομώνυμη ταινία του Ραούλ Πεκ. Εκδόσεις Πόλις

3

Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια της Χάρπερ Λι Εκδόσεις Bell

4

Ο ξένος στο χώμα του Γουίλιαμ Φόκνερ Εκδόσεις Καστανιώτη

5

Jazz της Τόνι Μόρισον Εκδόσεις Παπαδόπουλος

18.6.20 – lifo

5

talk town

εικαστικά

community auction i

6 lifo – 18.6.20

Η γκαλερί The Breeder οργανώνει και φιλοξενεί το Community Auction Ι, την πρώτη δημοπρασία για την υποστήριξη των εικαστικών που ζουν και εργάζονται στην Αθήνα. Στο κάλεσμα της γκαλερί η ανταπόκριση από 100 και πλέον καλλιτέχνες που έχουν ως βάση τους την Αθήνα, αλλά προέρχονται από διαφορετικές χώρες και διαφορετικές γενιές είναι συγκινητική, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία στο φιλότεχνο κοινό της πόλης να ανακαλύψει και να υποστηρίξει την ευρεία κοινότητα των εικαστικών από το κέντρο ως τις παρυφές της αθηναϊκής σκηνής. Για τρεις μέρες, από την Πέμπτη 18 Ιουνίου μέχρι το Σάββατο 20 Ιουνίου, η γκαλερί θα είναι ανοιχτή για όποιον ενδιαφέρεται να δει τα έργα από κοντά – και να κάνει προσφορές για να τα αποκτήσει. Η αρχική τιμή πλειοδοσίας για κάθε έργο θα είναι τα 200 ευρώ, συν ΦΠΑ. Το 100% των εσόδων θα πάει στους καλλιτέχνες. Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που συμμετέχουν με έργα τους είναι οι David Fenwick, Joanna Burtenshaw, Kanella Arapoglou, Pirro Caridha, Romain Cadilhon, Sofia Stevi κ.ά.

The Breeder, Ιάσονος 45. Silent Auction: 18/6, 12:00-20:00, 19/6, 12:00-20:00, 20/6, 14:00-18:00

kanella arapoglou

i

Athens

The Breeder

18.6.20 – lifo

7

«Μα οι νέοι δεν διαβάζουν ποίηση» Ή γιατί να επιμένουμε στη σημασία της λογοτεχνίας, παρά τη μικρή ζήτηση.

απ ό τον νικόλ α σε βαστάκη

• Μετασχηματισμός και ανασχηματισμός • Το ελληνικό καλοκαίρι is a state of mine...

• Πού παίζουν Αλεξίου τώρα που αποσύρθηκε;

Εδώ και χρόνια τα θέματα της έκθεσης και γενικά τα φιλολογικά θέματα στις Πανελλαδικές γεννούν σαρκαστικές αντιδράσεις. Άλλοτε για την αντι-τεχνολογική τους εμμονή, άλλοτε για τον αδιόρθωτο διδακτισμό τους. Το γεγονός ότι πολλές ιδέες και θέματα έχουν από χρόνια γίνει στοκ για τα φροντιστήρια μεγαλώνει την αίσθηση μιας ματαιότητας ή έστω της αποτυχίας των θεμάτων να συνδεθούν με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τις μαθητικές ευαισθησίες. Φέτος, χρονιά σημαδεμένη από τη θλιβερή περιπέτεια του Covid-19, ο λόγος ήταν για το βιβλίο, την ανάγνωση, τη γραφή και την ποίηση. Τα ονόματα του ποιητή Τίτου Πατρίκιου, του δοκιμιογράφου Κώστα Τσιρόπουλου ή του μυθιστοριογράφου Θεόδωρου Γρηγοριάδη ακούγονται και σχολιάζονται από τη στιγμή που έγιναν γνωστά τα θέματα των εξετάσεων. Κάποιοι –λίγοι όμως– έδειξαν να χαίρονται με αυτή την επιλογή. Πολλοί περισσότεροι φάνηκαν αμφίθυμοι ή και ενοχλημένοι. Είδαν κυρίως την απόσταση των θεμάτων αυτών από την εμπειρική αλήθεια των παιδιών. Και όλη αυτή η έμφαση στον πολιτισμό του βιβλίου και στην πιο «αριστοκρατική» του έκφραση –την ποίηση– θεωρήθηκε απόδειξη μιας υποκρισίας που έχει γίνει δεύτερη φύση του σχολικού συστήματος και των εξεταστικών του μηχανισμών. Αναρωτιούνται, λοιπόν, τι σχέση έχει η ανάγνωση της λογοτεχνίας με τους πραγματικούς δεκαεπτάρηδες και τα σημερινά τους δωμάτια. Μή-

jeanleblanc

1 8 - 24 ιου νι ου 2 0 2 0, τευχοσ 64 7

talk town

• Η προοδευτική λογοκρισία

8 lifo – 18.6.20

18.6.20 – lifo

9

talk town

10 lifo – 18.6.20

ΚΟΙΝΟΙ ΤΟΠΟΙ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

Η προοδευτική λογοκρισία πως η μυθοπλαστική φαντασία των νεότερων περνάει από τα βίντεο του ΤikΤοk, τους στίχους του «Λόγω Τιμής» ή από τις δικές τους ολονυχτίες στο Netflix; Η κριτική τώρα δεν έβαλε στόχο την ηθικολογία των αυτονόητων συμπερασμάτων (η τεχνολογία αλλοτριώνει) αλλά το γεγονός ότι παιδιά που δεν έχουν στη ζωή τους τη λογοτεχνία υποχρεώνονται να απαντήσουν κάτι που βρίσκεται έξω από την ταυτότητά τους. Υπάρχουν, φυσικά, και πιο εντοπισμένες και βάσιμες αντιρρήσεις. Για τη μέθοδο, για τα «υποερωτήματα» ή για τη δυσκολία να συμπυκνώσει ο μαθητής απάντηση σε τριακόσιες πενήντα λέξεις. Μια σοβαρή, επίσης, ένσταση για το γεγονός ότι ζητούνται απαντήσεις για μια προσωπική σχέση με την ποίηση, αλλά η Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων έχει στείλει υποδείξεις στα βαθμολογικά κέντρα, προκαθορίζοντας κατά κάποιον τρόπο τις ενδεδειγμένες απαντήσεις. Όμως αυτό που προσάπτουν στα θέματα για την ανάγνωση και την ποίηση είναι, για άλλη μια φορά, ότι αναπαράγουν έναν κόσμο που δεν «συνομιλεί με το σήμερα». Τα παιδιά δεν διαβάζουν ή η συντριπτική πλειονότητα σταματάει το όποιο παιδικό/ εφηβικό διάβασμα από τη στιγμή που βρίσκει άλλες πηγές μυθοπλαστικής σαγήνης, απόδρασης και αναψυχής. Είναι όμως έτσι; Πρέπει να δεχτούμε μοιρολατρικά ότι η πνευματικότητα της λογοτεχνίας είναι μια νεκρή ύλη του παρελθόντος; Ότι μαζί με την όπερα, τις συζητήσεις για τον Μεσοπόλεμο ή για τη δεκαετία του ’60, μαζί με τα μυθιστορήματα του Κούντερα ή τα διηγήματα του Χιόνη, πρέπει όλα αυτά τα νοήματα να βγουν από το κάδρο των εκπαιδευτικών θεμάτων; Ως αναφορές που δεν συντονίζονται με τον δεκαεφτάχρονο του 2020, τις δικές του παραστάσεις και τον δικό του τρόπο να περνάει τον «ελεύθερο χρόνο» του; Μπορεί όμως ο σκοπός της λογοτεχνίας να μην πρέπει να απαντά στις «ανάγκες» μας, έτσι όπως αυτές σχηματίζονται συγκυριακά. Και όταν εμείς δίναμε εξετάσεις στις αρχές της δεκαετίας του ’80, πάλι η σχέση της ποίησης με τις ζωές μας δεν ήταν καθόλου φυσική και αυτονόητη. Ακόμα και αν κάνουμε την αυθαίρετη υπόθεση ότι οι αναγνώσεις εξωσχολικών κειμένων αφορούσαν κάποτε περισσότερους και περισσότερες, πάλι για μικρά σύνολα και κύκλους μιλούμε. Δεν υπήρξε ποτέ μια χρυσή λογοτεχνική νεότητα που ήρθε κατόπιν ο άσπλαχνος ηδονισμός της «πλαστικής ευημερίας» ή αργότερα τα ινσταγκραμικά πάθη για να την καταπλακώσουν και να την εξοντώσουν. Ο αναγνώστης, και μάλιστα ο αναγνώστης ποίησης, ήταν ζητούμενος και ποτέ δεδομένος. Η ίδια η εμπειρία της ανάγνωσης λογοτεχνίας είναι κάτι που μεταβιβάζεται, ξαφνιάζοντας συχνά όποιον ή όποια ανακαλύπτει, εάν ανακαλύπτει, αυτή την ιδιαίτερη σχέση με άλλους κόσμους και ιστορίες. Λένε πολλοί: μα γιατί η ποίηση και όχι λ.χ. ο αθλητισμός, η πολιτική οικονομία ή το σινεμά; Όμως το ζήτημα δεν είναι ένας χωρίς νόημα ανταγωνισμός ανάμεσα σε αντικείμενα, ενδιαφέροντα και πάθη. Μπορούμε να αποφασίσουμε αν θέλουμε η λογοτεχνία ως μέλημα να ατονήσει και να πάψει να ενδιαφέρει τελείως ή αν, αντιθέτως, χρειάζεται και στους νεότερους και σε αυτούς που θα έρθουν μετά από εμάς. Νομίζω ότι μια απάντηση αδιάφορη ή αρνητική δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. Όχι γιατί περιμένουμε από την ανάγνωση της λογοτεχνίας ή τη σχέση με την ποίηση να λύσουν άλλα, βαθιά ζητήματα, π.χ. το θέμα της πολιτικής συνείδησης ή της ηθικής αφύπνισης για διάφορες αδικίες. Απλώς, όπως και αν το δούμε, ακόμα και για όσους ή όσες δεν συνηθίζουν το «άθλημα», η σημασία της ποίησης και των κόσμων που ξεκλειδώνει η ανάγνωση πηγαίνει πέρα από ένα στιγμιαίο «μου αρέσει» και το «δεν μου αρέσει». Έχει σχέση με την πνευματική σύσταση και τα συμβολικά περιεχόμενα του πολιτισμού στον οποίο βρεθήκαμε να ανήκουμε. Αν και μια εξεταστική διαδικασία είναι ίσως η πιο άβολη στιγμή για να μετρηθεί η σχέση του μαθητή με τη λογοτεχνία, πιστεύω πως καλώς «έπεσε» το συγκεκριμένο θέμα. Ως υπενθύμιση ενός κόσμου που περιμένει να τον ανακαλύψουν καινούργιοι αναγνώστες, να μην ξεχαστεί ως εκλεκτική αναφορά κάποιων boomers, να μην παραμεριστεί επειδή δεν αποτελεί μαζική συνήθεια των λυκειόπαιδων της εποχής. Η Ελλάδα έχει πολλά κενά και πλείστες κρατικές αμαρτίες σε σχέση με τον πολιτισμό του βιβλίου. Ένα ορισμένο στυλιζαρισμένο εγκώμιο της λογοτεχνίας όντως πάσχει από ρητορικό διδακτισμό και υποκριτικό στόμφο. Ένας λόγος παραπάνω, όμως, για να επιμένουμε στη σημασία των γραμμάτων για τη δημιουργική φαντασία και την εκλέπτυνση της ζωής, πέρα από τα παιχνίδια της μόδας και τα εφηβικά κολλήματα της κάθε εποχής.

Ο καθένας έχει το δικαίωμα να κρίνει και να αποδοκιμάζει αυτά που θεωρεί ότι τον αδικούν ή τον βλάπτουν. Κανένα άτομο και καμία κοινωνική ομάδα, όμως, δεν έχει το δικαίωμα της καθαίρεσης συμβόλων, όσο δίκιο κι αν έχει.

Όπως και αν το δούμε, ακόμα και για όσους ή όσες δεν συνηθίζουν το «άθλημα», η σημασία της ποίησης και των κόσμων που ξεκλειδώνει η ανάγνωση πηγαίνει πέρα από ένα στιγμιαίο «μου αρέσει» και το «δεν μου αρέσει». Έχει σχέση με την πνευματική σύσταση και τα συμβολικά περιεχόμενα του πολιτισμού στον οποίο βρεθήκαμε να ανήκουμε.

απ ο τ ο ν βασί λ η βαμ βακ α

O Βασίλης Βαμβακάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο ΑΠΘ.

o πολύ ενδιαφέρον ζήτημα της δημόσιας μνήμης, δηλαδή εκείνων των προσώπων ή των έργων τέχνης που πρέπει να μείνουν ως σημαντικά στη συλλογική συνείδηση μιας χώρας, ανέκυψε με μεγάλη ένταση τις τελευταίες μέρες, κυρίως με αφορμή τα δραματικά γεγονότα στις ΗΠΑ. Δεν είναι όμως κάτι εντελώς καινούργιο. Πριν από το κατακρήμνισμα αγαλμάτων, πριν από το κόψιμο της κλασικής ταινίας Όσα παίρνει ο άνεμος από το HBO, κι άλλα συμβάντα «προοδευτικής λογοκρισίας» είχαν σημειωθεί πρόσφατα. Πριν από λίγους μήνες ένας πίνακας του 17ου αιώνα του Φλαμανδού ζωγράφου Φρανς Σνάιντερς με τίτλο «Η αγορά των πτηνών» στην αίθουσα του εστιατορίου του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ ζητήθηκε να κατέβει από vegan φοιτητές, επειδή παρουσίαζε «δολοφονημένα» πουλιά. Επίσης, δεν είναι πολύς καιρός που ραδιοφωνικοί σταθμοί στον Καναδά και στη Νέα Ζηλανδία αποφάσισαν να σταματήσουν να μεταδίδουν κομμάτια του Μάικλ Τζάκσον εξαιτίας των κατηγοριών που διατυπώνονται εναντίον του για αποπλάνηση ανηλίκων. Τα παραδείγματα αυτά αποτελούν εκφάνσεις μιας «πολιτικής ορθότητας» που σε μεγάλο βαθμό έχασε το συνηθισμένο συντηρητικό της περίβλημα και φόρεσε το ριζοσπαστικό ή το εναλλακτικό. Γιατί, πράγματι, τα συμβάντα λογοκρισίας που σημειώνονται σήμερα έχουν διαφορετικούς φορείς και εκφραστές, αλλά δεν είναι καινούργια. Στο παρελθόν, πολιτική και θρησκευτική εξουσία κατά κύριο λόγο, τόσο υπό δημοκρατικά όσο και υπό ολοκληρωτικά καθεστώτα, έχουν δώσει πολλά δείγματα ελέγχου της συλλογικής μνήμης για το τι είναι σημαντικό και τι ωραίο. Το να μπορεί να επαναπροσδιορίσει κανείς τη συλλογική μνήμη προφανώς και είναι απόλυτο δικαίωμα, ίσως και μια θεμιτή ανάγκη των σύγχρονων κοινωνιών. Το να γίνει με όρους περιοριστικούς και μηδενιστικούς είναι αυτό που ξενίζει στη σημερινή συγκυρία, ειδικά σε χώρες της Δύσης, σε χώρες που δεν θέλουν να βλέπουν σκηνές αντίστοιχες του τζιχαντιστικού φανατισμού στην καταστροφή πολιτιστικών μνημείων. Το να θεωρήσει κανείς με τα μάτια του 2020 τον Κολόμβο ή το Όσα παίρνει ο άνεμος εκδοχές (ίδιου) ρατσισμού και να τις αποκαθηλώσει χωρίς συζήτηση και συναίνεση είναι και ιστορικά άστοχο αλλά και κοινωνικά λοβοτομικό. Ειδικά σήμερα που ο καθένας μπορεί να ασκήσει όποια κριτική θέλει σε όποιον θέλει, το να προσπαθήσει να πλήξει με πραγματική βία τα σύμβολα της «άλλης πλευράς» μόνο σε έναν αλυσιτελή πόλεμο μπορεί να οδηγήσει. Σε αυτό που ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν σωστά επισήμανε: «Η μάχη κατά του ρατσισμού δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε επανεγγραφή της Ιστορίας με μίσος». Ο καθένας έχει το δικαίωμα να βλέπει, να ακούει, να κρίνει και να αποδοκιμάζει αυτά που θεωρεί ότι τον αδικούν ή τον βλάπτουν. Κανένα άτομο και καμία κοινωνική ομάδα, όμως, δεν έχει το δικαίωμα της καθαίρεσης συμβόλων, όσο δίκιο κι αν έχει. Αυτό παραμένει υπόθεση της δημοκρατικά εκλεγμένης πολιτείας, ειδικά όταν μιλάμε για θέματα δημόσιας μνήμης και έκθεσης. Σε κάθε περίπτωση, η αφαίρεση προσώπων, συμβόλων ή έργων του παρελθόντος από ένα παρόν αποστειρωμένο από τις «κακές» εκφάνσεις του χτες ελάχιστα μπορεί να συμβάλει στον ατομικό και συλλογικό αναστοχασμό. Στην κατανόηση του πώς φτάσαμε μέχρι εδώ, του ποιες αλλαγές και κυρίως ποιες αντιφάσεις κρύβονται στην πορεία που μας έβγαλε στο σήμερα. Ας πάρουμε λίγο το παράδειγμα της σύγχρονης μυθοπλασίας. Δεν υπάρχει κανένας πρωταγωνιστής καμίας σύγχρονης δημοφιλούς αφήγησης στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, που να είναι μονοσήμαντος. Από τους σούπερ ήρωες μέχρι τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες της σύγχρονης οπτικοακουστικής κουλτούρας, το καλό και το κακό αναμειγνύονται, το τραυματικό και το θεραπευτικό μπερδεύονται, η σκοτεινή και η φωτεινή πλευρά δίνουν τη θέση τους σε αβέβαιες σκιές. Κανένας (μετα-μοντέρνος) ελκυστικός ηρωισμός δεν είναι «καθαρός» από ηθικές, αισθητικές, εξουσιαστικές παρεκκλίσεις. Η μυθοπλασία έχει πιάσει το νόημα της πραγματικής Ιστορίας. Οι άνθρωποι και οι κοινωνίες τους κρύβουν αντιφάσεις και συγκρούσεις, τίποτα δεν είναι διάφανο και απλό, τίποτα δεν μπορεί να είναι εξ ορισμού αθώο. Το ζητούμενο είναι να μπορείς να διακρίνεις τις διαφορές και να επιλέγεις τη δημοκρατικά θεμιτή πλευρά σήμερα. Όχι χθες. Ας φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς τον Οκτώβρη του Σεργκέι Αϊζενστάιν ή τα φιλοναζιστικά ντοκιμαντέρ της Λένι Ρίφενσταλ και άλλες προπαγανδιστικές δημιουργίες του παρελθόντος που εξύμνησαν τους ολοκληρωτισμούς της νεωτερικότητας. Ποιος μπορεί να στερήσει τις σημερινές γενιές από αυτές τις εμπειρίες-μαρτυρίες-αισθήσεις, επικαλούμενος μια αντικομμουνιστική ή αντιφασιστική ιδεολογία; Μήπως να απαγορεύσουμε και το Ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο ως σεξιστικό τερατούργημα; Μήπως να δικαιώσουμε μεταχρονολογημένα τον εγχώριο αντιαμερικανισμό που τελετουργικά γκρεμίζει το άγαλμα του Τρούμαν; Πώς μπορούμε να αφαιρέσουμε από τα συλλογικά βιώματα και συναισθήματα στοιχεία που προσδιορίζουν, αλλά δεν καθορίζουν αναγκαστικά το ποιοι είμαστε σήμερα; Η λογοκρισία παραμένει λογοκρισία με οποιαδήποτε κίνητρα και πρίσματα και αν συνδεθεί. Η προοδευτική λογοκρισία επαγγέλλεται έναν δικαιωματοκρατικό παράδεισο που θα απαλείφει τις συλλογικές μας μνήμες από πρότυπα και πρακτικές διακρίσεων. Είναι προφανής ο κίνδυνος μια νέας ολοκληρωτικής ηθικολογίας με αγγελικό πρόσωπο, όπως όλες οι προηγούμενες. Ακόμη πιο ορατός, όμως, είναι ο κίνδυνος αυτός ο επιθετικός προοδευτισμός να βάλει νερό στο αυλάκι της μισαλλοδοξίας και να αναδείξει νικητές αυτούς που ξέρουν να παίζουν το παιχνίδια αυτό στα δάχτυλά τους. Έτσι, η σανίδα σωτηρίας στον αποσταθεροποιημένο τραμπισμό μπορεί να έρθει ανέλπιστα από τους «εχθρούς» του.

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Μετασχηματισμός και ανασχηματισμός

jeanleblanc

Ως ευκαιρία μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, που μπορεί να ξεκινήσει από το φθινόπωρο, βλέπει η κυβέρνηση το ευρωπαϊκό πακέτο. Η Επιτροπή Πισσαρίδη σχεδιάζει τις αλλαγές και ο πρωθυπουργός τη νέα κυβέρνηση που θα τις υλοποιήσει.

α πό τh βα σ ι λι κη σ ιου τη

ετά τις δηλώσεις του καθηγητή Γεραπετρίτη, με τις οποίες προανήγγειλε τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης τις επόμενες μέρες, όλοι ασχολούνται πλέον με το θέμα αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο. Ο υπουργός Επικρατείας είναι από τους πιο στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού και από τους ελάχιστους που συζητά μαζί του σχεδόν τα πάντα. Για να μιλήσει δημόσια ο κ. Γεραπετρίτης για ανασχηματισμό, προφανώς πρόκειται περί ειλημμένης απόφασης. Και από τη στιγμή που πυροδοτήθηκε η συζήτηση αυτή, η οποία δεν πρόκειται να σταματήσει μέχρι την ανακοίνωση του ανασχηματισμού, προφανώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα τον επισπεύσει, ώστε να αντιμετωπιστούν οι αρρυθμίες που παρουσιάζονται όταν οι υπουργοί και τα επιτελεία τους τελούν εν αναμονή. Ήδη κάποιοι υπουργοί εμφανίζονται κάπως νευρικοί μετά τα όσα ειπώθηκαν για αλλαγές στη δομή κάποιων υπουργείων. Ο Άδωνις Γεωργιάδης είναι ένας από αυτούς. Νευρικότητα παρατηρείται και στους υπουργούς και υφυπουργούς που ξέρουν ότι δεν τα έχουν πάει τόσο καλά, αλλά και σε όσους φοβούνται ότι μπορεί να θυσιαστούν ως Ιφιγένειες. Και υπάρχουν πάντα οι λεγόμενες καραμπόλες, στις οποίες παίζουν ρόλο και αστάθμητοι παράγοντες. Όλα τα ονόματα που ακούγονται, πάντως, για την ώρα είναι είτε εικασίες είτε ευσεβείς πόθοι κάποιων. Ο πρωθυπουργός γνωρίζει τις αλλαγές που θα κάνει και δεν τις έχει πει σε κανέναν. Μόνο τα θέματα των αλλαγών στη δομή κάποιων υπουργείων έχει συζητήσει με έναν πολύ στενό κύκλο συνεργατών του. Τις παραμονές ενός ανασχηματισμού το παρασκήνιο είναι πάντα πολύ έντονο, αλλά αυτά δεν βλέπουν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Είναι βέβαιο, όμως, ότι όταν επίκεινται αλλαγές, είναι πάρα πολλοί αυτοί που προσπαθούν να πιέσουν είτε υπέρ είτε κατά κάποιων πολιτικών προσώπων, άλλες φορές για να μπουν στην κυβέρνηση, άλλες για να βγουν και άλλες για να μετακινηθούν κάποιοι. Οι πιέσεις προέρχονται και από το εσωτερικό της κυβέρνησης αλλά και εκτός αυτής, και κάθε φορά είναι στην ευχέρεια του εκάστοτε πρωθυπουργού το αν θα αφήσει τις πιέσεις αυτές να τον επηρεάσουν στις αποφάσεις που θα λάβει. Υπήρχαν πρωθυπουργοί που έκαναν π.χ. τη χάρη επιχειρηματιών ή διεθνών παραγόντων να βάλουν πρόσωπα που τους υπέδειξαν στις κυβερνήσεις τους και άλλοι που δεν δέχτηκαν ποτέ καμία παρέμβαση. Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του φαίνεται ότι θεωρούν πως, παρά τις δυσκολίες, υπάρχει μία μοναδική ευκαιρία για να ανασυγκροτηθεί η χώρα την επόμενη περίοδο, χάρη και στους ευρωπαϊκούς πόρους που θα διατεθούν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, και όχι μόνο. Η Επιτροπή Πισσαρίδη ετοιμάζει έναν ευρύ σχεδιασμό που δεν αφορά μόνο τη διαχείριση του ευρωπαϊκού πακέτου και ένα γενικό σχέδιο ανάπτυξης αλλά και μια πρόταση «μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας», όπως λένε. Το σχέδιο αυτό θα είναι έτοιμο, αν δεν υπάρξει κάποια καθυστέρηση, τον Σεπτέμβριο, οπότε θα πρέπει να μελετηθεί από τον πρωθυπουργό και, αφού γίνουν οι απαραίτητες διεργασίες, θα προχωρήσουν άμεσα στην υλοποίηση του σχεδιασμού αυτού. Πάντως, παρά τα όσα νομίζουν κάποιοι, η επιτροπή δεν θα έχει καμία σχέση με τη διαχείριση των δισεκατομμυρίων του ευρωπαϊκού προγράμματος. Οι αρμοδιότητές της αφορούν τον σχεδιασμό πολιτικών και μεταρρυθμίσεων, όχι την οικονομική διαχείριση – επίσης, δεν θα μοιράσει χρήματα σε κανέναν. Στη διαχείριση τον πρώτο λόγο θα έχει το Μέγαρο Μαξίμου με τον οικονομικό σύμβουλο του πρωθυπουργού Άλεξ Πατέλη, ο οποίος θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο. Ένα από τα συμπεράσματα της περιόδου αυτής για το Μαξίμου ήταν ότι η ανά-

πτυξη στη χώρα πρέπει να προέρχεται από περισσότερους κλάδους και δεν μπορεί να υπάρχει τόσο μεγάλη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό, κάτι που την καθιστά ευάλωτη σε περιόδους κρίσεων, μια κατάσταση που θα συνεχιστεί και στο μέλλον, «αν δεν το αλλάξουμε αυτό άμεσα» λένε.

Τ

ο κεντρικό επιχειρησιακό σχέδιο, «με έμφαση στην ψηφιακή διακυβέρνηση, στην πράσινη ανάπτυξη και στις επενδύσεις», θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 15 Οκτωβρίου, οπότε θα πρέπει να το στείλουν προς έγκριση και στην Ευρώπη. Επικεφαλής στην υλοποίηση του νέου σχεδιασμού θα είναι το Μαξίμου, το οποίο θα δίνει τις κατευθύνσεις παντού. «Θα υπάρχουν γρήγορες διαδικασίες, χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια» λένε οι συνεργάτες του πρωθυπουργού και δηλώνουν ότι αυτή την περίοδο γίνεται ήδη δουλειά ώστε αυτά να μειωθούν. Επίσης, ετοιμάζεται ηλεκτρονικός μηχανισμός παρακολούθησης των συγκεκριμένων έργων του νέου σχεδιασμού, καθώς «δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία και δεν πρέπει να χαθούν πόροι, όπως γινόταν με το ΕΣΠΑ τόσα χρόνια» αναφέρουν. Η υλοποίηση του νέου σχεδίου «μετασχηματισμού», όπως το ονομάζει η κυβέρνηση, ξεκινάει στις αρχές του 2021 και θα είναι τριετούς διάρκειας. Τρεις από τις πρώτες μεταρρυθμίσεις, όπως αναφέρουν, θα είναι ο «εκσυγχρονισμός των υγειονομικών δομών με κάλυψη 100% όλων των γεωγραφικών περιοχών της χώρας, η ενίσχυση της έρευνας και το ηλεκτρονικό κράτος». Για τα δύο πρώτα, αλλά ως έναν βαθμό και για το τρίτο, ήταν καθοριστική η πανδημία, αλλά και η επιρροή των επιστημόνων με τους οποίους συνομιλούσε όλη αυτή την περίοδο ο πρωθυπουργός. Βεβαίως, όλα αυτά θα κριθούν στην πράξη. Για την ώρα, είναι εξαγγελίες. Οι πιέσεις για εκλογές και όχι ανασχηματισμό εξακολουθούν να υφίστανται. Είναι πολλοί εκείνοι που εξακολουθούν να εισηγούνται στον Κυριάκο Μητσοτάκη να πάει σε εκλογές, επειδή θεωρούν βέβαιο ότι θα τις κερδίσει, άρα θα μπορέσει να κάψει και την απλή αναλογική. Ο πρωθυπουργός όμως ως τώρα επιμένει ότι δεν θέλει να συμπεριφερθεί τυχοδιωκτικά αλλά να σεβαστεί τη θεσμική λειτουργία. Και αν πράγματι διαθέτει πολιτικό κεφάλαιο αυτή την περίοδο, θα προτιμούσε να το διαθέσει για να προωθήσει διαρθρωτικές αλλαγές. Αν τα καταφέρει άλλωστε, σε τέσσερα χρόνια θα έχει κάθε λόγο να περιμένει να τον εμπιστευτούν ξανά οι πολίτες. Φαίνεται, όμως, ότι όσοι επιμένουν για «εκλογές τώρα» μάλλον δεν εμπιστεύονται και τόσο το έργο της κυβέρνησης και την αποτελεσματικότητά της. Άλλωστε, ρίσκο θα είχε και η επιλογή να γίνουν εκλογές τώρα, παρότι πλασάρεται ως το αντίθετο. Ακόμα και αν τις εξήγγελλε για τον Σεπτέμβριο, κανένας δεν ξέρει τι θα έχει γίνει ως τότε ούτε με την πανδημία ούτε με την Τουρκία. Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει για δεύτερο κύμα το φθινόπωρο και η Τουρκία έχει προαναγγείλει ότι θα παραβιάσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Πόσο ιδανική μπορεί να είναι η περίοδος του φθινοπώρου, με αυτά τα δεδομένα, για διεξαγωγή εκλογών; Επίσης, το φθινόπωρο θα πρέπει να είναι έτοιμη η κυβέρνηση για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, ώστε να μη χαθεί ούτε ευρώ, όπως λένε, από την ελληνική οικονομία, που τα χρειάζεται. Κάτι που δεν είναι καθόλου αυτονόητο (και το κακό παράδειγμα των χαμένων ΕΣΠΑ το αποδεικνύει). Χρειάζεται σοβαρή και πολλή δουλειά για την ουσιαστική αξιοποίησή τους. Αν προκηρυχθούν εκλογές τώρα –που περίπου υποχρεωτικά θα είναι διπλές–, θα χαθεί πολύς χρόνος με ακυβερνησία, οι συνέπειες της οποίας θα έχουν κόστος για τη χώρα.

18.6.20 – lifo

11

talk town

α π ό τον δ η μή τρη π. σ ωτη ρ ό πουλο

Ένα βλέμμα ανοιχτωσιάς και ένταξης σε ένα συγκλονιστικά όμορφο φυσικό τοπίο, με όρους ανθρώπινης κλίμακας όμως. Απολύτως προσιτό και οικείο, και όχι απόκοσμο, όπως οι προορισμοί των εξωτικών παραδείσων του Ειρηνικού.

Ο Δ.Π. Σωτηρόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και γραμματέας σύνταξης της «Νέας Εστίας».

12 lifo – 18.6.20

GUEST EDITOR

SHORTCUT

Το ελληνικό καλοκαίρι is a state of mine...

Πού παίζουν Αλεξίου τώρα που αποσύρθηκε;

Σκέψεις για το ελληνικό καλοκαίρι με αφορμή την καμπάνια του ΕΟΤ.

Έχει κανείς την αίσθηση ότι ακόμα και τόσο διάσημοι ερμηνευτές ακούγονται πλέον κυρίως μόνο κατ’ ιδίαν ή σε κάτι εκλεκτικά, κλειστά ξενυχτάδικα, κι αυτών η τύχη όμως μοιάζει επισφαλής στις νέες, απαγορευτικές συνθήκες.

ν κάτι κρίνει την επιτυχία ενός μηνύματος, είναι πάντα ο βαθμός της αυθεντικότητάς του. Κι αυτό ακριβώς ήταν που κατέστησε τόσο δημοφιλές το πρόσφατο διαφημιστικό σποτάκι, για λογαριασμό του ΕΟΤ, για το φετινό ελληνικό καλοκαίρι. Έλεγε εκείνο που όλοι όσοι έχουν ζήσει την εμπειρία του ελληνικού καλοκαιριού, Έλληνες και ξένοι, μπορούν να διαβεβαιώσουν: ότι είναι, πριν απ’ όλα, μια κατάσταση ελευθερίας. Δηλαδή, μπορεί ο καθένας να το βιώσει και να το αντιληφθεί με καθαρά δικό του τρόπο. Και, κυρίως, να το φαντασιωθεί με όσους διαφορετικούς τρόπους επιθυμεί. Η επιτυχία του σποτ ήταν, με άλλα λόγια, ότι συμπύκνωσε σε μια σύντομη φράση μια αυθεντική εμπειρία στην άπειρη πολλαπλότητά της. Όσοι είναι δυνητικά και οι αποδέκτες του μηνύματος. Πρόκειται, ασφαλώς, για μια φαντασιακή σύλληψη, για μια ιδεολογικοποίηση του ελληνικού καλοκαιριού, πολύ επιτυχημένη, αλλά χωρίς να είναι η πρώτη, όπως θα δούμε. Το ελληνικό ή ευρύτερα το μεσογειακό καλοκαίρι δεν είναι απλώς μία από τις εποχές του χρόνου, όπως όλες οι άλλες. Είναι ένα ειδικό πεδίο προβολής, γέννησης και καλλιέργειας πάσης φύσεως φαντασιώσεων, ατομικών και κοινωνικών, από Έλληνες και ξένους, που αντανακλούν κάθε φορά ένα διαφορετικό είδος εξιδανικευμένου εαυτού. Το ελληνικό καλοκαίρι μετατρέπεται έτσι σε έναν φαντασιακό χρονοτόπο που αφορά το πώς και ποιοι θα θέλαμε να είμαστε ιδανικά. Σε μια εκδοχή υπαρξιακής αναζήτησης, πάντως, όχι ναρκισσιστικής αυτοεπιβεβαίωσης. Πρόκειται εν τέλει για μια πραγματωμένη ουτοπία που διαρκεί μεν λίγο κάθε φορά, προλαβαίνει όμως, λόγω των υψηλών εσωτερικών της εντάσεων, να δημιουργήσει ρηγματώσεις στον εαυτό και να προκαλέσει μικρότερες, αλλά ίσως διαρκέστερες μεταμορφώσεις που γράφουν μια για πάντα πάνω σου. Όταν μιλάμε για την περίφημη μεταφυσική του μεσογειακού καλοκαιρού, γι’ αυτό ακριβώς μιλάμε. Είναι, ωστόσο, μια εσωτερική υπόθεση που έχει ευθεία επίπτωση στο πώς ξαναβλέπουμε τον έξω κόσμο. Διαμορφώνει παράλληλα και ένα άλλο βλέμμα για όποιον είναι έτοιμος να φύγει από τα στερεότυπα περί «γραφικών τοπίων». Ένα βλέμμα ανοιχτωσιάς και ένταξης σε ένα συγκλονιστικά όμορφο φυσικό τοπίο, με όρους ανθρώπινης κλίμακας όμως. Απολύτως προσιτό και οικείο, και όχι απόκοσμο, όπως οι προορισμοί των εξωτικών παραδείσων του Ειρηνικού. Είναι αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας που έχει υμνήσει, όχι άδικα, ο ποιητής. Λιτός, σκληρός, γι’ αυτό έντονα υπαρξιακός. Αν αυτά είναι τα διαχρονικά χαρακτηριστικά του, το ελληνικό καλοκαίρι δεν έχει ένα σταθερό και παγιωμένο νόημα μέσα στον χρόνο. Διαθέτει μια ενδιαφέρουσα ιστορικότητα που προέκυψε από τις διάφορες και διαφορετικές κοινωνικές του «χρήσεις». Στην πραγματικότητα, έχουν υπάρξει τρεις διαφορετικές ιδεολογικές εκδοχές του ελληνικού καλοκαιριού στον ελληνικό 20ό αιώνα: η πρώτη στον Μεσοπόλεμο, η δεύτερη στη δεκαετία του ’60 και η τρίτη χοντρικά από τη δεκαετία του ’80-’90 και μετά. Η διαμόρφωσή του δεν υπήρξε μόνο αποτέλεσμα μιας εγχώριας κατασκευής αλλά και της επεξεργασίας του από το βλέμμα του ξένου επισκέπτη, που το οικειοποιούνταν κι εκείνος σαν να ήταν μια δική του, προσωπική υπόθεση. Πρόκειται για την άλλη γλυκιά ψευδαίσθηση του ελληνικού καλοκαιριού: ότι είναι εντελώς δικό σου, ωσάν να έχεις πάνω του ιδιοκτησιακά δικαιώματα, κάτι που ουδόλως μας ενδιαφέρει να διεκδικήσουμε για τις άλλες εποχές του χρόνου. Κάθε καλοκαίρι είναι το καλοκαίρι «μου», ένας παραδείσιος κόσμος που τον κατοικώ μόνος μου – a state of mine. Το καλοκαίρι του Μεσοπολέμου είναι το καλοκαίρι της «διαύγειας» και της πρώτης σύγχρονης ιδεολογικοποίησης των στοιχείων του. Καθώς η γενιά του ’30 αναζητά για πρώτη φορά με τόση αυτοπεποίθηση ένα διακριτό περιεχόμενο για την ελληνικότητα, προκειμένου να την καταστήσει ισότιμο συνομιλητή του ευρωπαϊκού πολιτισμού, βρίσκει στη διαύγεια του ελληνικού φωτός την ιδανική αναλογία για να επιτύχει τη δική της διανοητική καθαρότητα. Όπως την περιγράφει ο Γ. Θεοτοκάς, δεν μπορεί παρά να έχει την αρχαία δωρικότητα και απλότητα, χαρακτηριστικά που θα αναγνωρίσουν και ξένοι εραστές της χώρας, οι οποίοι θα την ανακαλύψουν τότε, όπως ο Λ. Ντάρελ και ο Χ. Μίλερ. Το καλοκαίρι των σίξτις είναι, από την άλλη, εκείνο της υπαρξιακής καταβύθισης, με όρους, όμως, εξωτισμού. Ο καζαντζακικός Ζορμπάς προσωποποιεί, έστω και με τρόπους που συχνά βρίσκονται κοντά στην αφελή γραφικότητα, αυτό που συναρπάζει εκείνη τη στιγμή τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο: την εκ νέου ανακάλυψη ενός υπαρκτού παραδείσου που δεν έχει διαβρωθεί ακόμη από την ταχύτητα της μοντερνικότητας, αλλά δεν είναι και πρωτόγονος. Δηλαδή, έχει πλήρη συνείδηση τόσο της τραγικότητας όσο και της ελαφρότητάς του. Το Αιγαίο και τα βραχώδη νησιά του με τη λαϊκή αρχιτεκτονική της ανάγκης που τόσο θαύμασαν ξένοι και Έλληνες αρχιτέκτονες θα καταστούν ο σύγχρονος τόπος της απελευθέρωσης και της ανακάλυψης του εαυτού. Είναι εκείνη η ταράτσα σε κάποιο σπιτάκι του Αιγαίου όπου ένα καλοκαιριάτικο μεσημέρι ο Ελύτης θα έρθει σε επαφή με το θαύμα, όταν μέσα από τις γρίλιες του δωματίου του θα δει μια πεταλούδα να κάθεται στους γλουτούς ενός γυμνού κοριτσιού που λιάζεται αμέριμνο. Έτσι, μπορεί από τη δεκαετία του ’70 και μετά το ελληνικό καλοκαίρι να είναι πλέον έτοιμο να «τουριστικοποιηθεί», όπως ήταν εύλογο, χάνοντας κάτι από τη σαγήνη του αρχικού μύθου του. Θα γίνει, όμως, ταυτόχρονα και η χρονοκάψουλα των μαζικών και εκδημοκρατισμένων πόθων και φαντασιώσεων, τόσο των μικροαστικών στα οικογενειακά θέρετρα των λυόμενων «εξοχικών» του ’80 όσο και των αυθεντικά κοσμοπολίτικων της Μυκόνου, πριν αυτή αλωθεί από τη χυδαιότητα του new money. Όπως κι αν έχει, ο καθένας θα δικαιούται πλέον να ζήσει τον δικό του μύθο εκεί, κατά το (επίσης επιτυχημένο) παλιότερο γνωστό σποτάκι. Σε όλες τις εκδοχές του πάντως, και παρά την αναμενόμενη μαζικοποίησή του, το ελληνικό-μεσογειακό καλοκαίρι δεν θα πάψει να ακολουθεί ενστικτωδώς τη νόρμα της μικρής και μεσαίας κλίμακας, δίνοντας χώρο και ορίζοντα στο υποκείμενο να συνομιλήσει με το μέσα και το έξω του, όπως το συνέλαβε άλλωστε και ο βαθύς ανθρωπισμός του Αλγερινού Καμί. Κι αν αντέχει, να αφεθεί στις μεταμορφώσεις του. Προσωπικά, ένα τέτοιο καλοκαίρι έζησα στα 13 μου στη Νάξο, κι ένα τέτοιο πάλι εκεί πέρσι, εντελώς συμπτωματικά. Σκληρό, αλλά λυτρωτικό. Ένα παρόμοιο ίσως ζήσει και η χώρα μας φέτος, οδηγώντας την, μέσα από τις προφανείς δυσκολίες, σε μια ουσιαστική μεταμόρφωση που ελπίζω να την απελευθερώσει κι αυτήν συλλογικά από τα πάθη της.

από τον δημήτρη πολιτάκη

Ήταν όντως σαν να σηματοδοτούσε ένα είδος σημαντικής απώλειας εκείνη η δήλωση, που δικαίως χαιρετίστηκε ως υποδειγματική κίνηση αξιοπρέπειας και αυτοσεβασμού.

ριν από λίγο καιρό, την ημέρα που η Χάρις Αλεξίου ανακοίνωσε διακριτικά ότι αποσύρεται από το τραγούδι, αποδεχόμενη το γεγονός ότι η φωνή της δεν είναι πλέον αυτή που ήταν, ανέβασα τιμής ένεκεν στο Facebook ένα παλιό τραγούδι της από την πρώτη της συνεργασία με τον Μάνο Λοΐζο, το 1973, όταν εκείνη ήταν ακόμα 23 ετών. Κάποιοι που δεν είχαν πάρει χαμπάρι την είδηση ανησύχησαν με την ανάρτηση, υποθέτοντας ότι κάτι κακό (το πιο κακό ίσως) συνέβη με την υγεία της τραγουδίστριας. Αυτά ζούμε την εποχή της ενδόξου διαδικτυακής νεκρολογίας. Από την άλλη, ήταν όντως σαν να σηματοδοτούσε ένα είδος σημαντικής απώλειας εκείνη η δήλωση, που δικαίως χαιρετίστηκε ως υποδειγματική κίνηση αξιοπρέπειας και αυτοσεβασμού. Εξάλλου, δεν έχει ανάγκη –υποθέτει κανείς– η ίδια να βολοδέρνει με σπασμένο το βασικό της εργαλείο στο κύκλωμα της νοσταλγίας και των ατέλειωτων επανεμφανίσεων ή σε λούμπεν χώρους και καταστάσεις, όπως έκανε για καιρό, προκειμένου να εξασφαλίσει τον επιούσιο, μια τόσο σπουδαία τραγουδίστρια όπως η αείμνηστη Τζένη Βάνου. Σύμφωνα με το λήμμα της Βικιπαίδειας για την Αλεξίου, ο Μάνος Χατζιδάκις είχε δηλώσει κάποτε για εκείνη ότι «είναι πολύ μεγάλη καλλιτέχνις και οπωσδήποτε είχε τη θέση της σ’ αυτόν τον χώρο. Μου θυμίζει την Μπάρμπαρα Στρέιζαντ, δεν είναι ντόπια υπόθεση». Αν επιχειρούσα μια αντίστοιχη αμερικανική αναλογία, θα έλεγα ότι θα μπορούσε να συγκριθεί ίσως με κάποια σαν την απείρως δημοφιλή για δεκαετίες Λίντα Ρόνσταντ, η οποία ερμήνευσε με τεράστια επιτυχία ένα ευρύτατο φάσμα μουσικών ειδών και αποχρώσεων (ροκ, κάντρι, λάτιν, ακόμα και ελαφριά όπερα), προτού ανακοινώσει πριν από μερικά χρόνια, στην ίδια περίπου ηλικία που βρίσκεται τώρα η Χάρις Αλεξίου, ότι αποσύρεται οριστικά από το τραγούδι, για πολύ σοβαρότερους λόγους όμως, υγείας (πάσχει από προϊούσα υπερπυρηνική παράλυση, ασθένεια σχετική με τη νόσο του Πάρκινσον). Στην αρχή του περσινού ντοκιμαντέρ για τη ζωή και την καριέρα της με τίτλο Λίντα Ρόνσταντ: Ο ήχος της φωνής μου (Linda Ronstadt: The sound of my voice) ακούγεται η ίδια να λέει, εξηγώντας την πρωτογενή ανάγκη της μετατροπής της ανθρώπινης φωνής σε λυρική ερμηνεία, σε τραγούδι: «Γιατί οι άνθρωποι τραγουδούν; Για τους ίδιους λόγους που το κάνουν και τα πουλιά. Για να προσελκύσουν έναν σύντροφο, για να ιδιοποιηθούν έναν χώρο ή απλώς για να δώσουν φωνή στο συναίσθημα του να είσαι ζωντανός μια όμορφη μέρα. Οι άνθρωποι τραγουδούν για να μην ξεχάσουν οι επόμενες γενιές όλα αυτά που υπέφερε, ονειρεύτηκε ή αγάπησε η δική τους γενιά». Στο ίδιο λήμμα της ελληνικής Wikipedia σημειώνεται επίσης ότι ο Θάνος Μικρούτσικος έχει δηλώσει πως η Αλεξίου «έγινε η συνισταμένη της συνείδησης του Νεοέλληνα». Αυτό ενδεχομένως σηκώνει μια μεγάλη και ενδιαφέρουσα συζήτηση, σίγουρα πάντως η βαθιά, κοντράλτο ερμηνευτική φωνή στην οποία κατέληξε νωρίς στην καριέρα της, σε συνδυασμό φυσικά με τα κομμάτια που κλήθηκε ή επέλεξε να ερμηνεύσει, αλλά και με τα θερμά, οικεία και γοητευτικά στοιχεία της εμφάνισής της, την έκαναν την πιο φιλική ίσως τραγουδίστρια σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Για μένα προσωπικά, αλλά και για πολύ κόσμο με μελαγχολική προδιάθεση, είναι σίγουρα η πιο οικεία από τους διάσημους Έλληνες ερμηνευτές. Μία φορά μόνο την είχα δει «ζωντανά», αν και δεν νομίζω ότι μετράει, σε εκείνη τη συναυλία που είχε γίνει στο Καλλιμάρμαρο τον Σεπτέμβρη του 2009 στη μνήμη του Στέλιου Καζαντζίδη, με τη συμμετοχή της αφρόκρεμας του ελληνικού τραγουδιού (Μαρινέλλα, Γιώργος Νταλάρας, Δημήτρης Μητροπάνος, Γλυκερία και Πασχάλης Τερζής). Η συναυλία διακόπηκε άδοξα λόγω καταρρακτώδους βροχής, θυμάμαι όμως την Αλεξίου να εμφανίζεται στη σκηνή με ομπρέλα και να ερμηνεύει το «Αγριολούλουδο». Μπορεί κανείς, βέβαια, να πει ότι οι εμφανίσεις της τελείωσαν για πάντα, η φωνή της όμως εξακολουθεί να ακούγεται παντού. Αλλά πού ακριβώς ακούγεται; Όταν ήμουν μικρός, πράγματι ακουγόταν παντού: στα ραδιόφωνα, στις ταβέρνες, στα καφενεία, παντού. Σήμερα έχει κανείς την αίσθηση ότι ακόμα και τόσο επιφανείς ερμηνευτές ακούγονται κυρίως μόνο κατ’ ιδίαν ή σε κάτι εκλεκτικά ξενυχτάδικα, όπως ο Αρχάγγελος ή ο Μπάτμαν, κι αυτών η τύχη όμως μοιάζει επισφαλής στις νέες, απαγορευτικές συνθήκες που έχει επιβάλει η πανδημία στους μικρούς, κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας.

H dream team των ειδικών στο ΙΑΣΩ Παίδων δίνει πολύτιμες συμβουλές στους γονείς

Τ Συνέντευξη της Θεοδώτας ΛιακοπούλουΤσιτσιπή, δρος Πανεπιστημίου Aθηνών, τ. επιμελήτριας Α’ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ, διευθύντριας Α’ Παιδιατρικής Kλινικής ΙΑΣΩ Παίδων και αναπληρώτριας διευθύντριας Ιατρικής Υπηρεσίας ΙΑΣΩ Παίδων στη δημοσιογράφο Υγείας Αλεξία Σβώλου.

α παιδιά είναι ό,τι πολυτιμότερο έχουμε και η προστασία της υγείας τους την εποχή της πανδημίας αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για κάθε γονέα. Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη η Θεοδώτα Λιακοπούλου-Τσιτσιπή, επικεφαλής της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής στο ΙΑΣΩ Παίδων, μέλος της dream team των γιατρών του μεγαλύτερου παιδιατρικού νοσοκομείου, δίνει πολύτιμες συμβουλές για κάθε οικογένεια και καθησυχάζει τους φόβους που εύλογα προκλήθηκαν αυτήν τη δύσκολη εποχή λόγω του κορωνοϊού.

— Επειδή δεν έχουμε ξεμπερδέψει ακόμα με τον κορωνοϊό, τι πρέπει να γνωρίζουμε ως γονείς όσον αφορά τον εμβολιασμό των παιδιών, για να είναι θωρακισμένα ενάντια στα άλλα λοιμώδη νοσήματα; Συστήνουμε στους γονείς να φροντίσουν για τον προγραμματισμένο εμβολιασμό των παιδιών τους, όπως και των ενηλίκων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες κυρίως (π.χ. εμβόλιο πνευμονιοκόκκου). Απόρροια της πανδημίας είναι η ανάδειξη της αξίας των εμβολιασμών και της σημασίας της πρωτογενούς πρόληψης. Όσο η κοινή γνώμη διαπιστώνει τι προκαλεί η έλλειψη ενός και μόνο εμβολίου (SARS-CoV-2) τόσο θα αποδυναμώνονται οι φωνές όσων εξακολουθούν να αμφισβητούν την αξία των εμβολίων. Η τρέχουσα συγκυρία είναι η καταλληλότερη για θαρραλέες πολιτικές στον τομέα της πρόληψης.

— Αυτή την εποχή ανοίγουν οι κατασκηνώσεις. Τι πρέπει να κάνουμε προτού φύγει το παιδί για την κατασκήνωση; Οι γονείς θα συμβουλευτούν τον προσωπικό τους παιδίατρο και εκείνος θα προγραμματίσει, ανάλογα με τα κενά, τη σειρά για την ολοκλήρωση του εμβολιασμού των παιδιών χωρίς άλλη καθυστέρηση, βάσει του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.

— Παρότι τα περιστατικά παιδιών που νόσησαν βαριά από τον κορωνοϊό είναι λίγα διεθνώς, πολλοί γονείς έχουν φοβηθεί. Πόσο δικαιολογημένοι είναι αυτοί οι φόβοι και τι πρέπει να ξέρουμε για την επιστροφή στην κανονικότητα το καλοκαίρι αλλά και εν όψει της νέας σχολικής χρονιάς τον Σεπτέμβριο; Το κλείσιμο των σχολείων χρησιμοποιήθηκε ως ένα μέτρο που είχε επαναληφθεί στο παρελθόν για την αντιμετώπιση επιδημιών (π.χ. της γρίπης), άρα βασίστηκε σε μελέτες μετάδοσης των λοιμώξεων που έδειχναν πως, όταν τα παιδιά νοσούν, συμβάλλουν σημαντικά στη μετάδοση. Όμως, ο SARS-CοV-2 προσβάλλει κατά κύριο λόγο ενήλικες και μάλιστα άτομα τρίτης ηλικίας και μόνο το 1% είναι παιδιά κάτω των 10 χρόνων (στην Ταϊβάν η εξάπλωση του Covid-19 ελαχιστοποιήθηκε χωρίς να κλείσουν τα σχολεία, περιοριστικά μέτρα ελήφθησαν μόνο για ομάδες υψηλού κινδύνου). Ο ρόλος των παιδιών δεν είναι σαφής, αλλά φαίνεται περιορισμένος σε σύγκριση με των ενηλίκων. Το κλείσιμο των σχολείων δεν θα απέτρεπε πάνω από ένα ποσοστό 2%-4% των θανάτων από Covid-19 παγκο-

σμίως (σύμφωνα με τη μελέτη των Ferguson et al. 2020, Imperial College, Λονδίνο). Τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης είναι πολύ πιο αποτελεσματικά. Πρόσφατες μελέτες με στόχο την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίον ο Covid-19 επηρεάζει τις νεότερες ηλικίες υποδεικνύουν πως ένας από τους λόγους που τα παιδιά νοσούν σε μικρότερο βαθμό και σίγουρα πιο ήπια είναι ότι έχουν λιγότερους υποδοχείς μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης (ACE-2) στους πνεύμονες. Αυτό περιορίζει την πιθανότητα ο ιός να εισέλθει στα κύτταρα, προκαλώντας σοβαρές βλάβες, όπως επισημαίνει και ο Θεοκλής Ζαούτης (παιδίατρος-λοιμωξιολόγος, επιστημονικός διευθυντής CLEO-Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας). Είναι επίσης πιθανό το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών να μπορεί να ελέγχει καλύτερα τον ιό. Επιβάλλεται η εκπαίδευση των παιδιών στα μέτρα προφύλαξης και τους κανόνες υγιεινής με στόχο να δημιουργηθεί ρουτίνα που θα την ακολουθούν (πλύσιμο χεριών, χρήση αντισηπτικών, κοινωνική απόσταση, αποφυγή αγγίγματος προσώπου) και δεν χρειάζεται μάσκα, γιατί μπορεί να είναι επικίνδυνη (δυσκολία στην αναπνοή σε τρέξιμο, παιχνίδι). Η σχολική ρουτίνα είναι σημαντικός μηχανισμός για τη διατήρηση της εσωτερικής ισορροπίας των παιδιών.

— Τι συμβουλεύετε τους γονείς που φοβούνται αυτά τα σπάνια περιστατικά υπερφλεγμονώδους αντίδρασης των παιδιών, που μοιάζουν με τη νόσο Kawasaki και προβλήθηκαν πολύ στα διεθνή media και δημιούργησαν ανησυχία; Η νόσος Kawasaki (KD) είναι μια αγγειίτιδα της παιδικής ηλικίας με βασική επιπλοκή τη δημιουργία ανευρυσμάτων των στεφανιαίων αγγείων. Περιγράφηκε το 1967 από τον Tomisaku Kawasaki, που πέθανε στις 5-6-2020. Η αιτιολογία παραμένει άγνωστη, ωστόσο η πεποίθηση που επικρατεί σήμερα είναι ότι πρόκειται για μια απρόσμενη ανοσολογική απάντηση ασθενών με γενετική προδιάθεση σε κάποιο εξωτερικό (πιθανό λοιμώδες) αίτιο. Ο στρεπτόκοκκος και ο σταφυλόκοκκος, που παράγουν τοξίνη, το μυκόπλασμα και πολλοί ιοί, μεταξύ αυτών στελέχη ανθρώπινων κορωνοϊών

(NL63, 229E), έχουν ενοχοποιηθεί. Έχει αναγνωριστεί ως η συχνότερη αιτία επίκτητης καρδιοπάθειας στις αναπτυγμένες χώρες και έχει ιδιάζουσα βαρύτητα για τη δημόσια υγεία. Εκτός από τους λοιμογόνους παράγοντες, η ρύπανση, οι τοπικές καιρικές συνθήκες, τα ατμοσφαιρικά βιολογικά σωματίδια και η πρώιμη παιδική ηλικία εμπλέκονται πιθανόν στην αιτιολογία της νόσου Kawasaki, η οποία χαρακτηρίζεται από επίμονο, υψηλό πυρετό, κόκκινα μάτια, κόκκινα χείλη-γλώσσα, εξάνθημα, διόγκωση λεμφαδένων, διόγκωση και ερυθρότητα χεριών-ποδιών και αφορά κυρίως (85%) παιδιά κάτω των 5 ετών. Το Πολυσυστηματικό Φλεγμονώδες Σύνδρομο - Σύνδρομο Τοξικού Σοκ στα παιδιά (PIMS-ΤS), που συνδυάζεται με σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο και τον SARS-CοV-2, έχει προκαλέσει σημαντικό ενδιαφέρον τόσο για τη σοβαρότητα και την ηλικιακή κατανομή (μεγαλύτερα παιδιά) όσο και για την επικάλυψη κλινικών χαρακτηριστικών με τη νόσο Kawasaki. Όπως φαίνεται, οι διαφορές μεταξύ του Πολυσυστηματικού Φλεγμονώδους Συνδρόμου (PIMS-ΤS) και της νόσου Kawasaki είναι εξίσου ενδιαφέρουσες με τις ομοιότητες. Αυτήν τη στιγμή βρισκόμαστε στην αρχή μιας σημαντικής εστιασμένης ανακάλυψης, η οποία πιθανότατα θα έχει σχέση με ένα πλήθος φλεγμονωδών καταστάσεων. Όλοι οι ειδικοί που εργάζονται πάνω σε αυτό το θέμα λένε ότι οι γονείς δεν χρειάζεται να ανησυχούν. Μόνο το 1% των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων Covid-19 στις ΗΠΑ ήταν παιδιά κάτω των 18 ετών. Το Πολυσυστηματικό Φλεγμονώδες Σύνδρομο, που μοιάζει με Kawasaki, και το σύνδρομο τοξικού σoκ είναι πολύ σπάνιες επιπλοκές. Μόνο 170 περιπτώσεις βρίσκονται υπό διερεύνηση στη Νέα Υόρκη σε σύγκριση με χιλιάδες παιδιατρικά κρούσματα Covid-19 εκεί και πολλά μέρη της χώρας δεν έχουν τέτοια περιστατικά. Φαίνεται να υπάρχουν 250 περιπτώσεις στην Ευρώπη συνολικά σε πληθυσμό πολλών εκατομμυρίων (όπως προκύπτει από ανακοίνωση του Robert Tuiloh, καρδιολόγου στο Bristol Royal Hospital for Children στο Euronews). Ως εκ τούτου, οι γονείς ενημερώνονται ότι είναι ασυνήθιστο, αλλά δεν πρέπει να ανησυχούν.

18.6.20 – lifo

13

Γιαούρτι: Οι ευεργετικές του ιδιότητες και η αξία του στη διατροφή

μπορούν να προσφέρουν προστασία από καρδιακές παθήσεις. Επιπλέον, τα περισσότερα γιαούρτια περιλαμβάνουν βιταμίνη D –δεν περιέχεται στο γιαούρτι φυσικά, τα περισσότερα είδη συχνά είναι εμπλουτισμένα με αυτή– που συμβάλλει θετικά στην υγεία των οστών και του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων ασθενειών.

Μια αρχαία τροφή με μεγάλη ιστορία και σημαντικά οφέλη για την υγεία.

Τ

ο γιαούρτι θεωρείται αρχαία τροφή. Τα πρώτα ίχνη του εντοπίζονται στη Νεολιθική Περίοδο, μεταξύ 10.000 και 5.000 π.Χ., στη Μέση Ανατολή. Φαίνεται πως ήταν το αποτέλεσμα γάλακτος που έπηξε, έχοντας παραμείνει για ώρα σε φυσική υψηλή θερμοκρασία. Αγιουβερδικά ινδικά κείμενα από το 6.000 π.Χ. αναφέρονται επίσης στις ευεργετικές ιδιότητες προϊόντων γάλακτος που έχουν υποστεί ζύμωση, ενώ βρίσκουμε πλέον πάνω από 700 προϊόντα τέτοιου είδους στην ινδική κουζίνα. Κάποια στιγμή το γιαούρτι κάνει την εμφάνισή του και στους ελληνικούς και ρωμαϊκούς πολιτισμούς, με τις πρώτες γραπτές αναφορές σε ελληνικά κείμενα να εμφανίζονται το 100 π.Χ. Η λέξη «γιαούρτι» θεωρείται πως έχει τουρκικές ρίζες, σύμφωνα με αναφορές σε τουρκικά μεσαιωνικά κείμενα που περιγράφουν τη χρήση του από τους νομαδικούς λαούς της χώρας. Φαίνεται πως οι Τούρκοι ήταν ο πρώτος λαός που κατέγραψε τη χρήση του γιαουρτιού και ως φαρμάκου – ακόμα και ως καταπραϋντικό στα ηλιακά εγκαύματα, ανάμεσα σε άλλα. Μέχρι και τον 20ό αιώνα, βέβαια, δεν υπήρξε εξειδικευμένη ανάλυση σχετικά με την κατανάλωση γιαουρτιού και τα οφέλη του στην υγεία. Ο πρώτος που πραγματοποίησε σχετική έρευνα ήταν ένας φοιτητής Ιατρικής από τη Βουλγαρία, ο Stamen Grigorov, ο οποίος το 1905 ανακάλυψε το Bacillus bulgaricus (πλέον L. bulgaricus), ένα βακτήριο γαλακτικού οξέος που χρησιμοποιείται σε καλλιέργειες γιαουρτιού μέχρι και σήμερα. Με βάση την ανακάλυψη του Grigorov, ο βραβευμένος με Νόμπελ, Ilya Metchnikoff, εξέλιξε τη θεωρία πως οι γαλακτοβάκιλοι που περιλαμβάνει το γιαούρτι είχαν άμεση σχέση με τη μακροζωία του βουλγαρικού αγροτικού πληθυσμού.

14 lifo – 18.6.20

Σήμερα, το γιαούρτι περιλαμβάνει τα ίδια επωφελή για την υγεία βακτήρια, για τα οποία επαινείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αποτελεί μια εξαιρετική πηγή ασβεστίου, πρωτεϊνών και προβιοτικών, ενώ είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, τη διαχείριση του βάρους και τη μείωση των φλεγμονών.

ΤΑ ΟΦEΛΗ ΤΟΥ ΓΙΑΟΥΡΤΙΟY ΣΤΗΝ ΥΓΕIΑ Το γιαούρτι περιλαμβάνει ασβέστιο, το οποίο είναι απαραίτητο για την υγεία των οστών – συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της πυκνότητάς τους, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πιθανότητες για οστεοπόρωση. Παράλληλα, οι πρωτεΐνες του συμβάλλουν στην υγεία των μυών. Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «Journal of the American College of Nutrition» φαίνεται πως το γιαούρτι μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε βακτήρια γαλακτικού οξέος μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα στη μείωση των δραματικών μεταβολών των επιπέδων σακχάρου στον οργανισμό, ενώ τα προβιοτικά που περιλαμβάνει μπορούν να βοηθήσουν σε κάποιες παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος, όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Παράλληλα, σε μια έρευνα του «American Journal of Hypertension» αναφέρεται πως η τακτική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, έχει μακροπρόθεσμα οφέλη και μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, άρα και στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων. Όσο για τις βιταμίνες, το γιαούρτι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Β, ειδικότερα βιταμίνη B12 και ριβοφλαβίνη, που επίσης

ΤΟ ΓΙΑΟYΡΤΙ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝH ΔΙΑΤΡΟΦH Καθώς περιλαμβάνει μια ιδανική αναλογία πρωτεΐνης και υδατανθράκων, το γιαούρτι μπορεί να λειτουργήσει ως μια εξαιρετική πηγή ενέργειας. Μάλιστα, είναι μια πολύ καλή επιλογή για όσους γυμνάζονται, καθώς η πρωτεΐνη παρέχει τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζονται οι μύες για να επανέλθουν μετά από έντονη άσκηση. Εκτός από την ενίσχυση των μυϊκών ιστών, το γιαούρτι έχει σημαντική επίδραση στη μείωση των πόνων της πείνας, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Appetit». Οι συμμετέχοντες στη μελέτη έτρωγαν γιαούρτι που περιλάμβανε διάφορες ποσότητες πρωτεΐνης τρεις ώρες μετά το μεσημεριανό γεύμα για τρεις συνεχόμενες μέρες. Η ομάδα που έτρωγε γιαούρτι με την υψηλότερη ποσότητα πρωτεΐνης (24 γραμμάρια ανά μερίδα) ανέφερε πως δεν ένιωσε ιδιαίτερη ανάγκη για βραδινό, ενώ πείνασε μία ώρα αργότερα σε σχέση με την ομάδα που κατανάλωνε γιαούρτι χαμηλότερης πρωτεΐνης. Σε ό,τι αφορά το σωματικό βάρος, η κατανάλωση γιαουρτιού –ειδικά τις πρωινές ώρες– ενδείκνυται για τον έλεγχό του, καθώς μπορεί να προσφέρει την αίσθηση της πληρότητας, δίνοντας ταυτόχρονα την απαραίτητη ενέργεια. Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσει στη σωστή λειτουργία του πεπτικού συστήματος καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Τέλος, το γιαούρτι μπορεί να λειτουργήσει ως φυσική ασπίδα σε ασθένειες λόγω του γαλακτικού του οξέος. Το γαλακτικό οξύ μετατρέπει το εσωτερικό περιβάλλον του εντέρου σε όξινο και αποτρέπει την παραγωγή καρκινικών κυττάρων, μειώνοντας το pH του περιβάλλοντος, ενώ διευκολύνει την παραγωγή ενισχυτικών μεταβολιτών του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα βακτήρια γαλακτικού οξέος του γιαουρτιού συμβάλλουν σημαντικά την πρόληψη του καρκίνου, διαφόρων λοιμώξεων, γαστρεντερικών παθήσεων και του άσθματος. Η καθημερινή κατανάλωση γιαουρτιού, λοιπόν, ενισχύει άμεσα την ευεργετική του επίδραση στην υγεία.

18.6.20 – lifo

15

ΜΟΥΣΙΚΗ

+

= «ΌΤΑΝ ΌΛΟΙ ΠΗΓΑΊΝΟΥΝ ΔΕΞΙΆ, ΝΑ ΠΗΓΑΊΝΕΙΣ ΑΡΙΣΤΕΡΆ. ΑΥΤΌ ΣΗΜΑΊΝΕΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΌΣ» ΛΈΕΙ Ο ΡΆΠΕΡ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΌΣ ΠΑΡΑΓΩΓΌΣ, ΠΡΟΣΘΈΤΟΝΤΑΣ ΠΩΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΡΑΠ ΣΚΗΝΉ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ. Ο DJ KAS ΠΑΝΤΡΕΎΕΙ ΤΗΝ AFRO ΜΟΥΣΙΚΉ ΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΡΑΠ.

16 lifo – 18.6.20

Το κομμάτι «Lene», που κυκλοφόρησε πρόσφατα o DJ Kas, πατάει σε έναν πιο afrobeat ρυθμό και δείχνει μια άλλη πλευρά του ελληνικού χιπ χοπ. Έχει ελληνικό στίχο και είναι ένα πρώτο δείγμα της προσπάθειάς του να παντρέψει την afro μουσική με το ελληνικό ραπ. «Είναι κάτι καινούργιο για εδώ, την Ελλάδα» αναφέρει για το κομμάτι. « Έχει αφρικανικά στοιχεία και είναι σε ελληνικό στίχο, για να το καταλαβαίνουν όλοι. Τον καιρό που το έγραφα, είχα ακούσει διάφορα τραγούδια που δεν μου άρεσαν και τόσο και αποφάσισα να το σχολιάσω μέσω των στίχων. Ως είδος, το afrobeat είναι πιο χορευτικό και πιο μελωδικό. Είναι μουσική που κάνεις για τις γυναίκες περισσότερο, για να χορεύουν ακομπλεξάριστα. Συγκεκριμένα, ασχολήθηκα επειδή είναι αυτό που ακούω περισσότερο αυτήν τη στιγμή. Γενικά, η μουσική που κάνω είναι κυρίως afro και οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτήν, δηλαδή afrobeat, afrofusion, afropop κ.λπ. Δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιώ ελληνικό στίχο, αλλά τώρα νομίζω ότι είναι η καλύτερη περίοδος για κάτι ελληνικό σε αυτά τα είδη μουσικής, επειδή τώρα, λόγω της άνθησης του ραπ, ανταποκρίνεται ο κόσμος περισσότερο. Δεν υπάρχει ακόμη afrobeat σκηνή και είναι δύσκολο να υπάρχει, επειδή οι γενιές με αφρικανικό background τώρα μεγαλώνουν και είναι ακόμη σε πολύ μικρή ηλικία. Νομίζω, όμως, ότι σιγά σιγά αυτό θα έρθει και ελπίζω να έχω βοηθήσει αρκετά για να γίνει αυτό». Ο DJ Kas (το πραγματικό του όνομα είναι Κωνσταντίνος Κάλαγκμπορ και γεννήθηκε στην Κροατία) έχει καταγωγή από τη Νιγηρία. Στην Ελλάδα ήρθε σε ηλικία 2 ετών και από τότε μένει εδώ. «Οι γονείς μου σπούδαζαν στην Κροατία και κάποια στιγμή αποφάσισαν να έρθουν στην Ελλάδα. Δεν ξέρω τον λόγο, δεν μου τον είπαν ποτέ». Μέχρι την εφηβεία του έμενε στην Κυψέλη και εκεί έκανε τα πρώτα του βήματα στη μουσική και στο DJing. Ένας φίλος του πατέρα του είχε κλαμπ εκεί, αυτός πήγαινε για να κάνει εξάσκηση στα decks και το ένα έφερε το άλλο. «Η πρώτη μου επαγγελματική δουλειά ως DJ σε μεγάλο κλαμπ ήταν το 2004. Βέβαια και παλιότερα, από το 2001, με θυμάμαι να κάθομαι με τους φίλους μου και να πειραματιζόμαστε με κασέτες, δηλαδή βάζαμε το ένα τραγούδι μετά το άλλο και κάναμε μίξεις με τις κασέτες, αλλά πάντα η μουσική ήταν μέσα στο σπίτι μου – μεγάλωσα σε ένα σπίτι όχι με μουσικούς αλλά με μουσική συνέχεια να παίζει. Είμαι κατά κύριο λόγο DJ, αλλά ασχολούμαι και με την περφόμανς, το rapping, το producing. Το DJing τόσα χρόνια με ταΐζει και μπορώ να πληρώνω όλους τους λογαριασμούς μου. Ζω από αυτό. Είμαι παράλληλα μουσικός παραγωγός στον Music 89.2, έχω μια εκπομπή καθημερινά 10 με 11. Είναι κάτι που έκανα ανέκαθεν και θα συνεχίσω να κάνω. Τώρα απλώς κάνω και ραπ. Δεν θα έλεγα ότι είμαι 100% ράπερ, αλλά είναι κάτι που μπορώ να κάνω, και να τραγουδήσω και να γράψω στίχους. Γενικά ό,τι έχει να κάνει με τη μουσική μού αρέσει να το εξερευνώ και να πειραματίζομαι». Τον ρωτάω πόσο έχει αλλάξει η Κυψέλη από τότε που ήταν παιδί. «Μεγαλώνοντας στην Κυψέλη και γυρνώντας εκεί τώρα, βλέπω ότι υπάρχουν πολλές αφρικανικές κοινότητες, κοινότητες μεταναστών. Όταν εγώ πήγαινα δημοτικό, ήμουν ο μόνος μαύρος, χαίρομαι λοιπόν τώρα που βλέπω παρέες 10 παιδιών να προχωράνε μαζί. Αυτό δεν υπήρχε παλιά και δεν ήταν τόσο εύκολα τα πράγματα». «Ποια είναι η άποψή σου για το σύγχρονο ελληνικό χιπ χοπ;» «Είμαστε σε μια πάρα πολύ καλή εποχή για το ραπ. Δεν ξέρω αν ο κόσμος το θεωρεί φτηνό πλέον, επειδή αρχίζει να πουλάει πολύ όλο αυτό το lifestyle που σχετίζεται με αυτό, είτε είναι τα τατουάζ είτε τα ρούχα. Πιστεύω ότι θα μείνει για πάρα πολύ καιρό εδώ και θα μείνει και ως πολύτιμο κιόλας. Βλέπεις, βέβαια, κάποιους παλιούς ράπερ που το αντιμετωπίζουν καχύποπτα, επειδή δεν είναι κάτι που μπορούν να κάνουν οι ίδιοι, οπότε προτιμούν να το βρίζουν και να λένε ότι αυτό που κάνουν οι καινούργιοι δεν είναι σωστό. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κι εκείνους, όταν ξεκινούσαν, τους έβριζαν, επομένως είναι κάποιο κόμπλεξ που πρέπει να ξεπεράσουν. Για μένα, είναι μια σκηνή που έχει ποικιλία από ήχους. Μου αρέσουν πολλά πράγματα από αυτά που βγαίνουν. Το σίγουρο είναι ότι θα ήθελα να υπάρχουν περισσότερες γυναίκες. Δεν ξέρω γιατί δεν βλέπουμε πολλές. Υπάρχουν πολλές τραγουδίστριες, ράπερ δεν υπάρχουν. Πιστεύω, όμως, ότι θα δούμε καινούργια πρόσωπα σε λίγο καιρό, που θα μπορέσουν και να χιτάρουν». «Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζει ένας Έλληνας μουσικός κατά την άποψή σου;» «Σίγουρα υπάρχει μεγάλη δυσκολία όσον αφορά τα δικαιώματα στη μουσική, λόγω της ΑΕΠΙ, η οποία έχει κλείσει και τώρα είναι σε διαπραγματεύσεις να ξανανοίξει, αλλά, εκτός από αυτό, στη φάση του τραπ και του χιπ χοπ τώρα ο ανταγωνισμός είναι μεγαλύτερος, επειδή βρίσκεται σε άνθηση. Η ζωή, όμως, με έχει διδάξει να μην το βάζω ποτέ κάτω. Να κρατηθείς γερά και να πιστεύεις στα όνειρά σου, γιατί άμα δουλέψεις σκληρά, μπορεί να τα πετύχεις». «Πώς αντιμετωπίζεις όσα συμβαίνουν στην Αμερική αυτό το διάστημα και σε σχέση με την εμπειρία σου στην Ελλάδα;» «Είναι τραγικό να υπάρχει τέτοιος θυμός το 2020, αλλά πιστεύω πως όλα αυτά γίνονται για κάποιον λόγο. Ο ρατσισμός σε κάποιες χώρες είναι έντονος και σε κάποιες άλλες όχι. Σε σχέση με την ελληνική κοινωνία, δεν είναι το ίδιο αυτό που αντιμετωπίζουμε όσοι Αφρικανοί είμαστε εδώ, νομίζω όμως ότι ο ρατσισμός μαύρων-λευκών υπήρχε πάντοτε. Αν κάποιος αντιμετωπίζει κάποιον διαφορετικά λόγω χρώματος, τότε αυτόματα είναι ρατσιστής, και είναι κάτι πολύ λάθος, επειδή εμείς δεν έχουμε μεγαλώσει έτσι». «Τι σημαίνει διαφορετικότητα για σένα;» «Το να βγαίνεις κάπου και να κάνεις μπαμ στον χώρο και να σε κοιτάνε όλοι. Μου αρέσει αυτό. Επίσης, όταν όλοι πηγαίνουν δεξιά, να πηγαίνεις αριστερά. Αυτό σημαίνει διαφορετικός».

KAS ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΠΑΠΠΆ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

Μεγαλώνοντας στην Κυψέλη και γυρνώντας εκεί τώρα, βλέπω ότι υπάρχουν πολλές αφρικανικές κοινότητες. Όταν εγώ πήγαινα δημοτικό, ήμουν ο μόνος μαύρος, χαίρομαι λοιπόν τώρα που βλέπω παρέες 10 παιδιών να προχωράνε μαζί.

info Το κομμάτι «Lene» κυκλοφορεί σε όλες τις διαδικτυακές πλατφόρμες facebook.com/ djkasofficial instagram. com/djkas/ 18.6.20 – lifo

17

ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΩΣΤΑ ΖΥΡΙΝΗ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΜΠΕΡΤΡΑΝ

ΤΑΞΙΔΙΑ ΝΑ

Ν ΠΑΝΔΗ Η Τ

Α ΜΑΚΡ ΜΙ Ι

ΙΝ ΑΠΟ ΠΡ

ΤΑΞΙΔΙΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Πέρασμα

στην Ινδία ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗΙΣΟΒΙΟ ΠΑΘΟΣ ΣΤΗΝ «ΙΣΟΒΙΑ ΙΝΔΙΑ» ΤΗΣ ΜΑDHYΑ ΡRΑDΕSH Maheshwar

Chhattisgarh

18 lifo – 18.6.20

Madhya Pradesh Chhattisgarh

Odisha/Orrisa

Αριστερά: Γυναίκα της φυλής Bonda στην εβδομαδιαία αγορά του Ankaveli στην Οrissa. Κάτω: Γυναίκα της φυλής Dongria στο παζάρι της Chatikona.

18.6.20 – lifo

19

ΤΑΞΙΔΙΑ

Orissa 3. Χορός dhemsa σε χωριό της φυλής Gadava.

5. Γυναίκα της φυλής Bonda στην εβδομαδιαία αγορά του Ankaveli.

7. Γυναίκα στα χωριά των φυλών Dhesia Kondh και Bora Paraja.

8. Στενό στην Jeypore.

Chhattisgarh 4, 10. Maheshwar Χαρακτηριστικά δείγματα «ζώσας Iστορίας», ή αλλιώς συμβίωσης της Iστορίας με την καθημερινότητα των ανθρώπων.

6. Κουρείο σε κωμόπολη της περιοχής Chhattisgarh.

10

Madhya Pradesh 1, 2, 9. Madhya Pradesh. Στην «ιερή» πόλη με το νησάκι, όπου συρρέουν καθημερινά χιλιάδες προσκυνητές.

20 lifo – 18.6.20

τελευταίος προορισμός μας προ καραντίνας ήταν η Ινδία. Παρότι σύντομο –κράτησε ένα εικοσαήμερο–, αποδείχτηκε ένα ταξίδι συμφιλίωσης. Σαν ένας μεγάλος έρωτας που στην πρώτη φάση ξεκίνησε με ένα τεράστιο τραύμα, αλλά στη δεύτερη εξελίχθηκε σε ισόβιο πάθος! Που λες, είχαμε πρωτοπάει το 1996, οπότε μέσα σε τρεις εβδομάδες κάναμε τη διαδρομή Δελχί–Άγκρα–Τζαϊπούρ–Σεκαγουάτι–Μπικανέρ-Τζαϊσαλμέρ–Μοντ Άμπου–Ουνταϊπούρ– Πούσκαρ–Δελχί. Όμως τότε δεν ήμασταν ακόμα έμπειροι ταξιδιώτες και το σοκ που πάθαμε ήταν μεγάλο! Γι’ αυτό μέχρι πρόσφατα τη χώρα αυτή την αποφεύγαμε, παρά τα τόσα της θέλγητρα. Αυτό οφειλόταν εν πολλοίς στο ότι είχαμε θυμώσει με την οριενταλιστική πρόσληψη της Ινδίας από πολλούς Δυτικούς, που μιλούσαν μονοσήμαντα για τη γοητεία της, τα χρώματα, τα αρώματα, τις γεύσεις, τον εξωτισμό, την πολιτιστική κληρονομιά κ.λπ. Λέγαμε «δεν γίνεται να πηγαίνεις εσύ με τα λεφτά, την άνεση και τη συγκεκριμένη κουλτούρα σου και να προσλαμβάνεις μόνο το φαντεζί, το τουριστικό κομμάτι, αδιαφορώντας για τα κοινωνικά ζητήματα και τη σκληρή καθημερινότητα τόσων ανθρώπων εκεί». Η επίμονη επαιτεία, τo να σε «τραβούν» διαρκώς στον δρόμο, με το ζόρι σχεδόν, μας είχε αναστατώσει – τώρα το φαινόμενο αυτό έχει περιοριστεί αρκετά, ίσως επειδή βελτιώθηκε και το βιοτικό επίπεδο. Επιπλέον, τότε δεν μπορούσαμε να αποδεχτούμε αυτό που βλέπαμε όσον αφορά την παθητικότητα και τη συμφιλίωση με τη μοίρα, το κάρμα, που λένε οι Ινδοί – αυτό το κατανοήσαμε καλύτερα τώρα, στη δεύτερη επίσκεψή μας, και παρότι διατηρούμε κάποιες αντιρρήσεις, η κουλτούρα αυτή έγινε περισσότερο κτήμα μας. Γεγονός είναι ότι αυτήν τη φορά επιστρέψαμε καταγοητευμένοι! Ίσως και επειδή προτιμήσαμε λιγότερο τουριστικά μέρη. Αρχικά, πήγαμε στη Μαντία Πραντές κι έπειτα, με εσωτερική πτήση, στο Τσάντιγκαρ και την Ορίσα – στην κεντρική Ινδία όλα αυτά. Στις δύο τελευταίες αυτές περιοχές συναντάς πολλές φυλές και εθνοτικές μειονότητες. Αποφύγαμε τις μεγαλουπόλεις, που γενικά είναι πολύ φασαριόζικες και το δυσκολότερο κομμάτι ενός ταξιδιού εκεί, από πολλές πλευρές! Κινηθήκαμε περισσότερο στην επαρχία, στις αγροτικές περιοχές. Οι άνθρωποι που ανήκουν σε τέτοιες φυλές, τις οποίες συναντάς κυρίως στην Ορίσα και στο Γκουτζαράτ, είναι οι περισσότεροι παρίες, έξω από κάστες και αρκετά περιθωριοποιημένοι, είναι όμως περήφανοι και πολύ νοικοκύρηδες. Οι Ινδοί γενικά είναι μεν άνθρωποι φιλικοί και επικοινωνιακοί, όχι όμως τόσο ανοιχτοί και με το χαμόγελο στα χείλη διαρκώς, όπως συμβαίνει στη ΝΑ Ασία. Έχουν και μια άλλη, πιο ιδιαίτερη πλευρά και κρατούν αποστάσεις από τον ξένο, ακόμα κι αν τον συναναστρέφονται καθημερινά. Οι κορυφαίοι προορισμοί που επισκεφτήκαμε στη Μαντία Πραντές ήταν η Μποπάλ και οι δύο προσκυνηματικές πόλεις Ομκαρεσουάρ και Ομμαχεσουάρ, όπου βρίσκονται πολλοί ινδουιστικοί ναοί. Στην πρώτη εξ αυτών, το ομορφότερο αξιοθέατο είναι το νησάκι κοντά στο φράγμα του ποταμού Ναρμάντα. Η δεύτερη, που είναι επίσης χτισμένη κατά μήκος του ίδιου ποταμού, αποκαλείται και «μικρό Βαρανάσι». Οι πόλεις αυτές διατηρούν έντονο παραδοσιακό χρώμα, προσελκύουν πλήθη πιστών κι αυτό δημιουργεί μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Είναι αληθινά κοσμήματα. Σε τέτοια μέρη αντιλαμβάνεσαι πλήρως τον όρο «αιώνια Ινδία», γιατί, παρότι η χώρα αυτή αναπτύχθη-

κε και εκσυγχρονίστηκε πολύ τις τελευταίες δεκαετίες, όσον αφορά τα μεγάλα αστικά κέντρα τουλάχιστον, η μακραίωνη ιστορία και κουλτούρα της εξακολουθεί να είναι ζωντανή. Οι Ινδοί ζουν κυριολεκτικά εντός της ιστορίας τους – τα περισσότερα μνημεία είναι ανοιχτά στους πολίτες, που μπορούν άνετα να επισκεφτούν κάποιον αρχαίο ναό, να φάνε και να διανυκτερεύσουν εκεί, ακόμα και να απλώσουν κάπου την μπουγάδα τους. Στο Τσάντιγκαρ και την Ορίσα κινηθήκαμε κυρίως στην ύπαιθρο, όπου βρίσκονται διάσπαρτα χωριά πολλών διαφορετικών φυλών. Σε κάποια από αυτά η πρόσβαση είναι εύκολη, σε άλλα όχι. Υπάρχουν και φυλές, όπως η Ντόγκρια και η Μπόντα, μέλη των οποίων συναντάς μόνο σε παζάρια – ούτε να πας εύκολα στα μέρη τους μπορείς, ούτε σε καλοδέχονται! Η πιο αισιόδοξη εικόνα μας από κει, όπως την εκλάβαμε εμείς τουλάχιστον ως ταξιδιώτες –γιατί ένας ντόπιος μπορεί να το βλέπει αλλιώς–, είναι ακριβώς το ότι η αχανής αυτή χώρα εξακολουθεί να σου προσφέρει κάτι το αναλλοίωτο, το αυθεντικό. Κάτι που δεν συμβαίνει ίσως πουθενά αλλού σε τέτοιο βαθμό. Στη γειτονική Κίνα, ας πούμε, η οποία είναι επίσης ένα τεράστιο μέγεθος σε ιστορία και πολιτισμό, επικρατεί, αντιθέτως, μια απόλυτη σχεδόν άρνηση της παράδοσης στο όνομα της προόδου. Η Ινδία προσφέρεται φωτογραφικά όσο καμία άλλη χώρα. Κάθε της πόλη και χωριό είναι ένα μόνιμο σκηνικό. Το πιο εκπληκτικό, δε, είναι ότι δεν χρειάζεται καν να κοπιάσεις – λίγες ώρες μόνο να στηθείς σε μια γωνιά, σε ένα μαγαζάκι ή στα σκαλιά ενός γκατ και θα δεις ένα σωρό θέματα να παρελαύνουν μπροστά σου! αι, η Ινδία είναι ένας τόπος όπου ευχαρίστως θα ξαναπηγαίναμε, αν γινόταν. Κάθε φορά έχεις καινούργια πράγματα να ανακαλύψεις, σου δίνει την αίσθηση ενός ασφαλούς λιμανιού που είναι πάντα εκεί και σε περιμένει. Σου προσφέρει πλήθος ερεθισμάτων, σε γεμίζει δύναμη, καμιά φορά και γνώση. Έχουμε κι άλλες χώρες στη λίστα προτεραιοτήτων, δυστυχώς όμως σήμερα οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση ή δέχονται τρομοκρατικές επιθέσεις, όπως ο Νίγηρας, η Υεμένη, το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Υπάρχουν, βέβαια, και ασφαλέστεροι προορισμοί που είναι επίσης ελκυστικοί – ακόμα και τα Βαλκάνια, εδώ δίπλα μας, κρύβουν ασύλληπτες ομορφιές. Τα ταξίδια είναι εμπειρία, περιπέτεια, μάθηση. Για μας ειδικά αποτελούν και ένα γενναίο κομμάτι της ίδιας της ζωής μας. Όσα κι αν έχεις ακούσει, δει ή διαβάσει για ένα μέρος, τίποτα δεν συγκρίνεται με το να βρεθείς εκεί, να αγγίξεις, να μυρίσεις, να νιώσεις, να συναναστραφείς – η ζωντανή εμπειρία, έπειτα, είναι κάτι που καθένας βιώνει διαφορετικά. Δυστυχώς, λόγω τόσο της πανδημίας όσο και προσωπικών θεμάτων, είναι δύσκολο να προγραμματίσουμε τώρα κοντά καινούργια ταξίδια. Για την ώρα, λοιπόν, θα «τρώμε από τα έτοιμα» μέχρις εξαντλήσεως! Δεν είναι μόνο ο φόβος, οι διαδικασίες και τα μέτρα προστασίας που οφείλεις πλέον να λαμβάνεις. Με τέτοιους περιορισμούς στις μετακινήσεις, στις συναναστροφές κ.λπ., το ταξίδι, όπως εμείς το εννοούμε, χάνει πλέον το πραγματικό του νόημα, καταντά ψυχαναγκασμός. Όσο επικρατεί αυτή η κατάσταση, λοιπόν, δεν βρίσκουμε λόγο να το επιχειρήσουμε, έστω κι αν βρισκόταν η ευκαιρία. Όχι, δεν είμαστε πολύ αισιόδοξοι, για το άμεσο μέλλον τουλάχιστον, το προσπαθούμε πάντως!

4

2

5

6

9

7

1

Κώστας Ζυρίνης σκηνοθέτης, συγγραφέας, σεναριογράφος, φωτογράφος

11

8

Ισαβέλλα Μπερτράν σεναριογράφος, μεταφράστρια, φωτογράφος.

3 18.6.20 – lifo

21

στην επαρχία –μια μικρή κοινωνία χωρίς εγκληματικότητα–, ήμουν όλη μέρα σε ένα γήπεδο. Τελείωνα το σχολείο στις 2, έπαιρνα μια μπάλα κι έφευγα για το γήπεδο. Στην αρχή παίζαμε ποδόσφαιρο και όταν έπεφτε ο ήλιος πηγαίναμε στο μπάσκετ, που είχε φώτα. Έτσι κόλλησα το μικρόβιο του μπάσκετ, ενώ το ποδόσφαιρο ήταν η πρώτη επιλογή.

q Τα δεκαπέντε χρόνια που έζησα στην επαρχία με διαμόρφωσαν ως άνθρωπο και ως αθλητή. Η ποιότητα ζωής στην επαρχία είναι τελείως διαφορετική από αυτήν της Αθήνας. Τουλάχιστον από τα Σεπόλια και τους Αμπελόκηπους, όπου μεγάλωσα εγώ. Αν είχα τη δυνατότητα, θα ήθελα και τα δικά μου παιδιά να μεγαλώσουν στην επαρχία. Υπάρχει μια άγνοια κινδύνου, ίσως επειδή δεν υπάρχει κίνδυνος. Τα πράγματα είναι πιο απλά, καθημερινά, η οικογένεια είναι πιο κοντά, οι ρυθμοί διαφορετικοί, πιο αργοί. Νομίζω ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες για να μεγαλώσεις παιδί σε μια τέτοια κοινωνία. Αν έχει στόχο κυρίως τον αθλητισμό, έχει περισσότερο καθαρό χρόνο σε ένα γήπεδο και περισσότερες δυνατότητες να εξελιχθεί, να βελτιωθεί, να συλλέξει εικόνες και παραστάσεις που θα τον βοηθήσουν αργότερα. Από την άλλη, στην Αθήνα υπάρχει καλύτερη τεχνογνωσία, υπάρχουν προπονητές, άνθρωποι που έχουν περισσότερες γνώσεις και εμπειρία, αλλά θεωρώ ότι οι σωστές και γερές βάσεις μπαίνουν πιο εύκολα στην επαρχία –αν, βέβαια, λειτουργείς όπως λειτουργούσα εγώ.

q Το 2005 ήρθα στον Πανελλήνιο με μεταγραφή από την Αταλάντη. Η ομάδα έδειξε ότι ήθελε να επενδύσει πάνω μου, μου έδωσαν σπίτι για να μένω με τους δικούς μου, πλήρωναν για φαγητό και ένα μικρό εισόδημα, για να μπορώ να επιβιώνω στην Αθήνα. Η πρώτη στιγμή που ένιωσα ότι το μπάσκετ δεν είναι απλώς για να περνάει η ώρα μου και να παίζω με τους φίλους μου ήταν όταν πήγα σε ένα χριστουγεννιάτικο τουρνουά στο οποίο συμμετείχαν όλα τα παιδιά της Ελλάδας στην ηλικία μου, οι πιο ταλαντούχοι. Εκεί διακρίθηκα –βγήκα και MVP– και κατάλαβα ότι ίσως έχω ένα ξεχωριστό ταλέντο με το οποίο θα μπορούσα, εξελίσσοντάς το, να πορευτώ στη ζωή μου. Έπεσαν επάνω μου οι μάνατζερ και, μικρό παιδί ακόμα, έπρεπε να πάρω την απόφαση να φύγω από την επαρχία και να έρθω στην Αθήνα. Την πήρα και μπήκα στον Πανελλήνιο.

q Όταν είσαι 15 χρονών, σε μια ηλικία αρκετά τρυφερή και ρομαντική, και έρχεσαι από μια επαρχιακή πόλη στην Αθήνα, τα βλέπεις όλα διαφορετικά. Αυξήθηκαν οι απαιτήσεις στο μπάσκετ επειδή έγινε πιο επαγγελματικό, αλλά είχα χρήματα στην τσέπη μου και άρχισα να ανεξαρτητοποιούμαι από τους γονείς μου. Και τα καθημερινά πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά: μπήκαν στη ζωή μου το λεωφορείο, το μετρό και ο ηλεκτρικός. Έγιναν και πιο άγρια: δύο φορές με απείλησαν με μαχαίρι για να μου κλέψουν το κινητό στα Σεπόλια, όταν γυρνούσα από το σχολείο. Ήταν δύσκολο, γιατί είχα μάθει να γυρνάω σπίτι μου το βράδυ χωρίς κανέναν φόβο και μετά έπρεπε να κοιτάω αριστερά και δεξιά μη μου την πέσει κανείς στον ηλεκτρικό στην Αττική, στον Άγιο Νικόλαο και στη Λιοσίων και με κλέψει. Αναγκάζεσαι να μπεις σε μια άλλη λογική και να πάρεις αποφάσεις που σε ωριμάζουν. Ουσιαστικά, φεύγεις από τους φίλους σου, από την οικογένειά σου – γιατί στην αρχή είχα έρθει μόνος. Από την άλλη, παίρνεις λεφτά νωρίς και μπαίνεις σε έναν δρόμο όπου οι συμμαθητές σου μπαίνουν στα 23 τους, επειδή τα πρώτα τους χρήματα τα βγάζουν μετά το πανεπιστήμιο. Εγώ τα έκανα όλα πολύ νωρίτερα.

Mπασκετμπολίστας. Γεννήθηκε στα Σεπόλια, ζει στο Νέο Ψυχικό.

ΠΑΠΠΆΣ

q Γεννήθηκα στην Αθήνα, μεγάλωσα στην Αιδηψό. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, λόγω και των συνθηκών

q Δεκαοχτώ χρονών παίρνω μεταγραφή για την Μπιλμπάο, λόγω των διακρίσεων που είχα με την εθνική ομάδα. Μου έδωσαν ένα συμβόλαιο και τα πρώτα καλά χρήματα που πήρα στο μπάσκετ. Έδωσαν και λεφτά για την οικογένειά μου, για να ορθοποδήσει και να συνεχίσει τη ζωή στην Αθήνα, διότι εδώ το σπίτι μάς το πλήρωνε ο Πανελλήνιος. Τα πράγματα μπήκαν σε τέτοιον ρυθμό, που κατάλαβα από την αρχή ότι το μπάσκετ δεν είναι απλώς η δουλειά μου, είναι και η επιβίωση όλης της οικογένειας.

q Το εξωτερικό ήταν πολύ δυνατή εμπειρία για έναν 18χρονο. Άφησα πίσω τη ζωή μου τη στιγμή που γινόμουν άντρας και άρχισα να γεύομαι τα ματαιόδοξα πράγματα όλου αυτού που χτιζόταν γύρω από το μπάσκετ. Είχαμε κάνει τις επιτυχίες με την εθνική ομάδα και δεν πρόλαβα να το χαρώ. Εκεί που άρχισε να μας αναγνωρίζει ο κόσμος, εγώ σηκώθηκα κι έφυγα. Ήταν λίγο σκληρό, αλλά, από την άλλη, ήταν σπουδαία εμπειρία, γιατί ήταν η πρώτη φορά που έμεινα μόνος μου, συντηρούσα τον εαυτό μου, δούλεψα περισσότερο διότι δεν είχα άλλες ασχολίες, ούτε πειρασμούς αριστερά και δεξιά. Μπορεί πράγματι να ήταν δύσκολα, αλλά αυτή την εμπειρία δεν θα την άλλαζα με τίποτα.

q Δεν μπόρεσα να συνεχίσω την καριέρα μου στην Ισπανία, γιατί ήταν προπονητής ο Κατσικάρης και δεν με έκανε πολύ κέφι. Δεν με πήρε να παίξω. Με τις εθνικές ομάδες πήγα πάρα πολύ καλά και νομίζω πως ήταν κάπως δρομολογημένο και αυτονόητο το να γυρίσω στην Ελλάδα. Τα πήρα, γιατί έδειξε εμπάθεια. Δεν με είδε ποτέ να παίζω από κοντά, ούτε με δοκίμασε, δεν υπήρχε και τίποτα που να δείχνει ότι δεν έκανα για να παίξω εκεί. Θεωρώ ότι ήταν καθαρά προκατάληψη και κάτι τελείως στοχευμένο. Η αλήθεια είναι ότι στενοχωρήθηκα και περίμενα την ευκαιρία μου για να δείξω τι αξίζω. Εκείνη τη χρονιά έπαιξα στον ΠΑΟΚ, πήγα αρκετά καλά, και την επόμενη με πήρε ο Πανιώνιος. Είχαμε μια πολύ καλή χρονιά αγωνιστικά και από κει και πέρα πήγα στον Παναθηναϊκό.

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Όλα τα παιδιά έχουν ένα όνειρο, μια φιλοδοξία. Το πιο δύσκολο είναι όταν κάποια στιγμή πιάνουν την κορυφή

22 lifo – 18.6.20

που είχαν θέσει για τον εαυτό τους. Αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι. Όταν είσαι εκεί όπου ονειρευόσουν, μετά ψάχνεις να βρεις κίνητρο και το κίνητρο σου λείπει. Αυτό είναι το μεγαλύτερο πακέτο που έχω φάει. Κι εκεί που στοχεύεις σε κάτι, κοιμάσαι κάθε μέρα με αυτό, το σκέφτεσαι συνέχεια, όταν το καταφέρεις, λες «τι κάνω;». Καταφέρνεις να παίξεις σε επαγγελματικό επίπεδο από πιτσιρικάς, ακούς τους οπαδούς να φωνάζουν το όνομά σου, βγάζεις λεφτά, παίρνεις και κανέναν τίτλο, είναι ωραίο να το βιώνεις, αλλά μετά με τι κοιμάσαι; Η αλήθεια είναι ότι τα απομυθοποίησα όλα αυτά στη διαδρομή, γιατί δεν είναι τόσο γαλήνια και τόσο ρομαντικά όσο φαίνονται ή όσο τα περιγράφω. Από την άλλη, εγώ ήμουν άτυχος, αλλά παράλληλα ίσως και τυχερός που είχα τους τραυματισμούς μου και αυτό μου έδινε κίνητρο. Αν ιεραρχούσα τα όνειρά μου από την αρχή, θα είχα θέσει πιο ψηλά τον πήχη.

q Βλέποντας έναν αθλητή που κάνει πρωταθλητισμό, το πρώτο που σκέφτεσαι είναι «τι ωραία, παίζουν μπασκετάκι, κάνουν το χόμπι τους επάγγελμα, πληρώνονται καλά». Υπάρχει κι αυτό το κομμάτι, αλλά υπάρχουν κι άλλα. Ειδικά στο επίπεδο που είναι ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός συγκεκριμένα, δεν είναι τόσο απλό. Υπάρχει πίεση, υπάρχει άγχος, υπάρχει καταπόνηση, είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά, όσο κι αν δεν φαίνεται. Βέβαια, οι παροχές και όλα αυτά που σου προσφέρονται είναι τόσα, που σε κάνουν να ξεπερνάς αυτές τις δυσκολίες. Κι άλλες δέκα ζωές να είχα, αυτό θα έκανα, αλλά δεν είναι δουλειά που γίνεται για ένα χιλιάρικο τον μήνα. Δεν θα την έκανα ούτε με τα τριπλάσια λεφτά που παίρνει η μάνα μου.

q Το πώς πληρώνεται κάποιος υπάλληλος εξαρτάται από τα έσοδα που έχει κάθε επιχείρηση.

Έτσι είναι διαμορφωμένη η κοινωνία και προφανώς κανένας από τους αθλητές δεν κλέβει ή δεν εκβιάζει για να πάρει τα λεφτά που βγάζει. Τα δίνουν και τα παίρνουν πίσω, το μπάσκετ είναι τόσο δημοφιλές, που φέρνει πίσω ως έσοδα όσα και να ξοδέψει γι’ αυτό ένας επιχειρηματίας. Είναι ιδιαίτερα αμήχανο, πολλές φορές, όταν βλέπεις ανθρώπους που είναι μορφωμένοι,

απο τον γιωργο ψωμιαδη φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

τα προτυπα Διαφωνείς με κάτι που σου φαίνεται άδικο, με κάτι που σου φαίνεται μέχρι ανήθικο και χυδαίο, αλλά, επειδή το είπε ο προπονητής, θα πρέπει να συμφωνήσεις; Και ποιος είναι ο προπονητής; Ένας τύπος που γνωρίζει από τακτική του μπάσκετ, δηλαδή «κλάιν μάιν». Δεν θα περάσω αυτό το πρότυπο στον γιο μου αύριο μεθαύριο.

18.6.20 – lifo

23

q Είμαι πάρα πολύ περήφανος για τους φίλους που έχω επιλέξει να έχω γύρω μου. Είναι παιδιά καλλιεργημένα, μορφωμένα, που ακόμη κι ένας καφές μαζί τους θεωρώ ότι μου προσφέρει πολύ περισσότερα από το να κάτσω μια ώρα να κάνω βάρη, σουτ, ή οτιδήποτε άλλο, τουλάχιστον στα 30 μου. Θεωρώ ότι είμαι ένας ανήσυχος τύπος που τον ενδιαφέρουν κι άλλα πράγματα και κάθε μέρα προσπαθώ να βελτιώνομαι. Δεν θέλω να το παίξω ούτε κουλτουριάρης ούτε εναλλακτικός, αλλά είναι πολύ ωραίο να μαθαίνεις. Το μπάσκετ το εξαντλήσαμε, ό,τι μάθαμε, μάθαμε. Προφανώς, μου παρέχει πράγματα που είναι ευλογία το ότι τα ’χω, αλλά, εντάξει, μέχρι εκεί. Αυτό τελειώνει στα 35. Πρέπει να βγεις έξω, σε μια κοινωνία που είναι δύσκολη. Τι θα κάνεις; Συναντώ παιδιά τα οποία δεν μπορούν να σταθούν στην παραμικρή συζήτηση. Είναι αξιολύπητο και επικίνδυνο το ότι δεν γνωρίζουν τι γίνεται στις γειτονιές του κέντρου, παρ’ όλα αυτά έχουν τόσα εκατομμύρια στα χέρια τους. Δεν γνωρίζουν πού πληρώνεις τη ΔΕΗ και πού πηγαίνεις το αμάξι όταν παθαίνει λάστιχο.

Νίκος Παππάς

καταξιωμένοι και σπουδαίοι να πληρώνονται με λιγότερα χρήματα. Είναι ανάλογα με το μέτρο σύγκρισης που έχει ο καθένας, άλλος μπορεί να έχει τις γνώσεις, την παιδεία, τη μόρφωση, άλλος μπορεί να έχει το χρήμα. Πολλές φορές νιώθω άβολα και αμήχανα. Γιατί έχουμε καταφέρει το δύσκολο, να παίρνουμε αρκετά χρήματα, και όχι απλώς να μην τα αξιοποιούμε σωστά αλλά να μην καλλιεργούμε το εύκολο, που είναι ο ίδιος μας ο εαυτός, πνευματικά και με άλλον τρόπο. Μην ξεχνάς όμως ότι ο επαγγελματίας μπασκετμπολίστας έχει ημερομηνία λήξης. Τα λεφτά που παίρνεις πρέπει να τα διαιρέσεις διά 40, τα υπόλοιπα 40 χρόνια που έχεις να ζήσεις μετά τη λήξη της καριέρας σου.

q Τα social media έχουν εισχωρήσει τόσο βαθιά στη ζωή μας, που πλέον είναι ένας παράγοντας ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο σε όλα. Ήδη υπάρχει στα συμβόλαιά μας και είναι κριτήριο για τη γνώμη που μπορεί να σχηματίσει ο καθένας για οποιονδήποτε. Είναι μια εικόνα του εαυτού σου. Αυτό που μου αρέσει είναι που μπορείς να περάσεις τα μηνύματά σου, μπορείς να πεις αυτό που νιώθεις και σκέφτεσαι ανά πάσα στιγμή, και μάλιστα, ανάλογα με τη δημοτικότητα που έχει ο καθένας, μπορεί αυτό που θα γράψω εγώ να το δουν περισσότεροι από αυτούς που θα δουν ό,τι γράφει ο εκάστοτε δημοσιογράφος σε κάποιο site. Η φωνή μας έχει πλέον περισσότερη δύναμη από κάποια sites που για τόσα χρόνια ήταν μασονία και κατεστημένο, ή εφημερίδες ή οτιδήποτε. Ωραίο είναι κι αυτό, μου αρέσει.

q Πολλές φορές μού ζήτησαν να δώσω λεφτά για κάποιον καλό σκοπό, πολλές φορές μού ζήτησαν να κάνω πράγματα. Δεν το έκανα, γιατί δεν το αισθάνθηκα. Όταν κάτι μου άρεσε ως ιδέα και ήθελα να το κάνω, το έκανα. Δεν είμαι ο Ρομπέν των Δασών. Είναι και ο τρόπος που προβάλλεται όλη η ιστορία, δηλαδή μπορεί να θεωρήσουν σπουδαία πράξη που έδωσε ο άλλος τη φανέλα του για καλό σκοπό και έχει από πίσω του 50 εκατομμύρια. Ρε φίλε, μην το προβάλλεις, μην κοροϊδεύεις τον κόσμο.

q Εγώ λειτουργώ πραγματικά αυθόρμητα και ειλικρινά. Αυτό που βλέπεις είναι αυθεντικό, δεν θα προσποιηθώ. Τώρα, αν το παιδάκι, με βάση και τις αρχές που έχει, με θεωρεί πρότυπο, είναι δικό του θέμα. Αλλά, αν πούμε ότι υπάρχει κάποιο πρότυπο που με το ζόρι έχει περάσει η κοινωνία, εγώ δεν νομίζω ότι είμαι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα. Γιατί πρότυπο στην πιάτσα τη δική μας μπορεί να θεωρείται ένας παίκτης που πηγαίνει στην προπόνηση, δεν μιλάει, δεν λαλάει, κατεβάζει το κεφάλι, λέει «ναι», δουλεύει σκληρά. Γιατί αυτό έχουν περάσει. Δηλαδή προσπαθούμε να περάσουμε ως πρότυπο έναν παίκτη που του λέει ο προπονητής «πετάει ο γάιδαρος;» και απαντάει «πετάει» απλώς για να τον θεωρήσουν καλό παιδί. Διαφωνείς με κάτι που σου φαίνεται άδικο, με κάτι που σου φαίνεται μέχρι ανήθικο και χυδαίο, αλλά, επειδή το είπε ο προπονητής, θα πρέπει να συμφωνήσεις; Και ποιος είναι ο προπονητής; Ένας τύπος που γνωρίζει από τακτική του μπάσκετ, δηλαδή «κλάιν μάιν». Δεν θα περάσω αυτό το πρότυπο στον γιο μου αύριο μεθαύριο.

q Η αγωνιστική διαδικασία στην Εθνική μού αρέσει. Θα ήθελα να παίξω ξανά με τα παιδιά, να μαζευτούμε στα αποδυτήρια, να ζήσω τη διαδικασία στα ξενοδοχεία, στα ταξίδια. Αλλά, δυστυχώς, δεν είναι όλα τόσο απλά και ρόδινα. Σε βάζουν σε μια διαδικασία να τρέχεις σε χορηγούς της πλάκας, να υποκρίνεσαι. Να σου έρχονται ο Μητσοτάκης και ο Τσίπρας και να κάνεις χειραψίες με κάτι αρχιεπισκόπους και τέτοια. Να σε πηγαίνουν στην εκκλησία να κοινωνείς οκτώ η ώρα το πρωί με το ζόρι. Αυτές τις αστειότητες δεν τις μπορώ. Και από τη στιγμή που δεν τις μπορώ, δεν θα τις κάνω. Προτιμώ να απέχω. Μερικές φορές δεν με καλούν οι ίδιοι, γιατί θεωρούν ότι δεν κάνω. Εντάξει, το έζησα μια φορά, θεωρώ ότι πήγα αρκετά καλά. Δεν με συγκινεί, δεν είμαι πολύ φαν της όλης ιστορίας και σίγουρα δεν μπορεί να πάει κάποιος στην εθνική ομάδα αν δεν το πολυκάνει κέφι, όπως εγώ.

q Η μουσική του B.D. Foxmoοr μου άρεσε από μικρό παιδί. Πρώτη φορά είχαν έρθει στην Αιδηψό να τραγουδήσουν για να μαζέψει λεφτά η Γ’ Λυκείου να πάει πενταήμερη. Είχα πάει ως μαθητής του δημοτικού. Μετά πήγαινα σε συναυλίες, τους άκουγα από τότε. Κάποια στιγμή μού έστειλε μήνυμα ο Μιχάλης να κάνουμε μια κουβέντα. Είπα «ασφαλώς», γιατί ό,τι πρότυπο έχεις έξω από το μπάσκετ είναι ακόμη πιο ξεχωριστό, επειδή, όταν μπεις στο μπάσκετ, τα απομυθοποιείς λίγο. Κάναμε την κουβέντα και ξαφνικά μου κάνει «έχω γράψει ένα τραγούδι για σένα, αν δεν έχεις θέμα», του λέω «τι θέμα να ’χω;». Και ήταν κάτι πολύ ξεχωριστό για μένα, πιο ξεχωριστό από ένα ακόμη κύπελλο ή ένα ακόμη συμβόλαιο. Είναι κάτι που μένει για πάντα. Από ένα συγκρότημα που είναι μέσα στην καρδιά μου.

q Γενικά, είμαι της άποψης ότι δεν χρωστάω σε κανέναν, και δεν το λέω εγωιστικά. Δεν χρωστάω σε κανέναν, γιατί ακόμα κι εκείνοι που με βοήθησαν δεν το έκαναν από απόλυτη ανιδιοτέλεια, όπως ούτε εγώ, με όσους βοήθησα. Ούτε εγώ ήμουν τόσο ρομαντικός, έχω βοηθήσει για να βοηθηθώ ή για να κερδίσω κάτι μέσα μου.

q Το μπάσκετ δεν είναι τόσο αξιοκρατικό άθλημα. Δεν μπορεί να ασχοληθεί οποιοσδήποτε. Πρέπει

Δεν χρωστάω σε κανέναν, γιατί ακόμα κι εκείνοι που με βοήθησαν δεν το έκαναν από απόλυτη ανιδιοτέλεια, όπως ούτε εγώ, με όσους βοήθησα. Ούτε εγώ ήμουν τόσο ρομαντικός, έχω βοηθήσει για να βοηθηθώ ή για να κερδίσω κάτι μέσα μου.

να έχεις στο DNA σου πράγματα που θα σε εξελίξουν. Είναι ελάχιστες οι εξαιρέσεις που το κατάφεραν διαφορετικά. Δεν θα έλεγα ψέματα σε ένα παιδάκι που φαίνεται ότι δεν θα ψηλώσει ή δεν το έχει «κάνε κάτι να πετύχεις», θα ήμουν υποκριτής, αλλά, βέβαια, δεν θα του έκοβα τα φτερά. Ένα παιδί που έχει τις προοπτικές, όμως, σίγουρα θα το συμβούλευα να αφοσιωθεί σε αυτό, αν πραγματικά το αγαπάει. Γιατί, αν δεν το αγαπάς, δύσκολα μπορείς να τα καταφέρεις. Και νομίζω ότι και κοινωνικά να το δεις, δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα παιδιά που έκαναν καριέρα και τελικά πέτυχαν προέρχονταν από οικογένειες που είναι μεσοαστικές και κάτω, είχαν πραγματική ανάγκη, είχαν κίνητρο και δίψα. Πολλές φορές, για να πετύχεις κάτι και να φτάσεις κάπου ψηλά, πρέπει να έχεις στερηθεί πράγματα, για να έχεις το κατάλληλο κίνητρο. Να έχεις όνειρα.

q Μου αρέσει να ξυπνάω, να παραγγέλνω καφέ, να τον πίνω παρέα με τον σκύλο μου, να πηγαίνω στην προ-

πόνηση. Μου αρέσουν τα ταξίδια, να ταξιδεύω στην Ελλάδα. Να βλέπω κάτι που δεν έχω ξαναδεί, όπως στην Αμερική. Θέλω

ΙNFO

Instagram: 3pfamilia

24 lifo – 18.6.20

να κάνω ένα ταξίδι στη Λατινική Αμερική όταν τελειώσει όλο αυτό. Μου αρέσει να οδηγώ το βράδυ, να παίρνω το αμάξι και να κάνω βόλτες αργά, να βάζω μουσική και να πηγαίνω. Να παίζω τάβλι τώρα που έχω γίνει καλός. Αν είναι μεγάλη η πτήση, διαβάζω κανένα βιβλίο ρομαντικό-φιλοσοφικό, για να κλέβω καμιά ατάκα να λέω στις συνεντεύξεις.

q Θυμάμαι, μου έλεγε ο Στάθης, ο πατέρας μου, «για μια αξιοπρέπεια κι έναν εγωισμό ζούμε». Και, πάνω-κάτω, τα καταφέραμε, χωρίς να έχουμε πουληθεί.

PERSONAL SHOPPER

ΡΩΤΑ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ SHOWTIME ΒARBERSHOP & DR SNEAKER

The good LiFO

Γιώργος Κάββαλος

Πώς να υιοθετήσετε το look των αγαπημένων σας μουσικών

18.6.20 – lifo

25

ΡΩΤΑ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ

î

Vans

The good LiFO

Από τη συλλογή Vans x National Geographic. Σε επιλεγμένα καταστήματα.

ò

Oakley Tα flashy γυαλιά ηλίου Oakley Radar.

Oakley.com

ó

Hip Hop Shop Mini Festival Βag Urban Classics. hiphopshop.gr

î

Showtime Βarbershop και Dr Sneaker Σύγχρονα κουρέματα, βασισμένα στην κουλτούρα του χιπ χοπ, και ένα πρωτότυπο επισκευαστήριο για τα αγαπημένα σας sneakers. Το Showtime ξεκίνησε από μια παρέα που έκανε το μεγαλύτερο χιπ χοπ και RnB party στην Αθήνα, με εμφανίσεις σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Από street parties μέχρι τα Venue, Ακρωτήρι, Lohan και όλα τα μεγάλα κλαμπ, ενώ αυτή την περίοδο κάνουν πάρτι κάθε Τρίτη στο Bolivar Beach Bar.

Shop & Trade T-shirt με σχέδιο του illustrator Freak City για τη σειρά Nature is Watching της Volcom.

Βασιζόμενοι στην κουλτούρα του χιπ χοπ, διαμόρφωσαν πριν από λίγο καιρό έναν νέο χώρο, ο οποίος συνδυάζει τα σύγχρονα περιποιημένα κουρέματα με fresh fades, τα κουρέματα που «ξεπουλάνε» στα πιο δημοφιλή μπαρμπέρικα παγκοσμίως, καλύπτοντας ταυτόχρονα τις ανάγκες για υπηρεσίες grooming ποιότητας, όπως είναι η black mask ή το αγγλικό ξύρισμα με φαλτσέτα. Στη γωνία Πανόρμου και λεωφόρου Κηφισίας έχει δημιουργηθεί ένας φωτεινός χώρος, με τις χαρακτηριστικές καρέκλες του μπαρμπέρικου, διακοσμημένος με τεχνητή φυλλωσιά τριφυλλιού αλλά και το «άγγιγμα» του Michelangelo, ενώ κατεβαίνοντας τις σκάλες βρίσκει κάποιος τον χώρο του Dr Sneaker. Ένας underground χώρος, όπου στον τοίχο δεσπόζει ένα γκράφιτι εμπνευσμένο από το Space Jam με θρυλικούς παίκτες του NBA, όπως ο Michael Jordan.

ñ

Supreme Τσαντάκι μέσης από τη Supreme. streetwearofficial.com

26 lifo – 18.6.20

ñ

Το να κάνεις custom τα sneakers σου σε κάνει ξεχωριστό, γιατί φοράς κάτι που δεν έχει κανένας άλλος, ενώ ταυτόχρονα δίνει μια δεύτερη ζωή στα αγαπημένα ή στα ξεχασμένα αθλητικά σου που ξανάρθαν στη μόδα. Κάνεις ένα είδος recycling και δεν αφήνεις ένα κομμάτι της ζωής σου να χαθεί. Συνήθως αυτά που μας ζητούν είναι σχέδια που έχουν σκεφτεί οι ίδιοι και συνδέονται με περιστατικά της ζωής τους, με αγαπημένα πρόσωπα, αθλητές, ομάδες, κόμικς, ράπερ κ.λπ.» λέει ο Βαγγέλης Σταύρου, ιδιοκτήτης του χώρου.

ACRONYM x Nike Air Presto Τα ACRONYM x Air Presto Mid της Nike που προέκυψαν από τη συνεργασία με τον Errolson Hugh σε racer pink χρώμα είναι πλέον συλλεκτικά. overhype.gr

showtimebarberclub.com/ www.instagram.com/dr_sneaker.1/

ñ

ò

Mizuno Μαύρο backpack. www.mzn.gr

Hip Hop Shop Καπέλο Cayler and Sons. hiphopshop.gr

kειμενο μεροπη κοκκινη

Personal

Shopper

«Στις υπηρεσίες του Dr Sneaker είναι το unyellow, δηλαδή το ξεκιτρίνισμα σε σόλες που έχουν κιτρινίσει από τον χρόνο, και το restoration, προκειμένου να γίνουν σαν καινούργια. Τέλος, διαθέτουμε και την υπηρεσία του custom, κατά την οποία το καλλιτεχνικό μας team, Acrylicon team, δημιουργεί ένα “unique” παπούτσι για τον πελάτη.

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ Γιώργος Κάββαλος Fashion YouΤuber και reseller

Τι ακριβώς κάνεις στο κανάλι σου στο YouTube; Βίντεο για το rapstyle: ρούχα, sneakers, κοσμήματα, κουρέματα και γενικώς τα πάντα γύρω από τη συγκεκριμένη κουλτούρα, ανεξαρτήτως ηλικίας. Μπορείς να δεις συλλογές από τα πιο σπάνια ρούχα στον κόσμο, οδηγούς για ένα fresh style με πολύ μικρό budget, ακόμα και τον αγαπημένο σου ράπερ να ψωνίζει τα παπούτσια του μαζί μου. Απ’ ό,τι είδα, τα βίντεο με τη μεγαλύτερη δημοτικότητα ήταν αυτά όπου πολύ νέα παιδιά σού λένε τι φοράνε και πόσο κοστίζουν. Στο Λονδίνο υπάρχει ο Icy, ο οποίος δημιούργησε τη σειρά «Ηow much does your outfit cost» και πρέπει να του δώσω τα credits. Όταν έφτασα τους 20.000 συνδρομητές και έκανα το πρώτο μου event, είπα, αφού το κάνει ο Icy στο Λονδίνο, θα το κάνω εγώ στην Ελλάδα. Αν και το βίντεο πήρε αρνητικές κριτικές, ήξερα ότι το μίσος που εισέπραττα ήταν μέρος της διαδικασίας και ήταν μόνο η αρχή. Όλο αυτό εκτόξευσε τα νούμερά μου από την πρώτη κιόλας μέρα. Ήταν και το πρώτο μου βίντεο που μπήκε στις τάσεις του ελληνικού YouΤube. Δεν το άφησα εκεί. Έκατσα και δούλεψα σκληρά για τα βίντεο, έριξα αρκετά λεφτά στο κανάλι και αναβάθμισα το σενάριο και την ποιότητα. Το αμέσως επόμενο σε δημοτικότητα είναι αυτό με την αντίδραση της μάνας σου στην τιμή ενός ζευγαριού Yeezy sneakers. Ναι, άλλο κι αυτό. Πάντα θαύμαζα τον Kanye West –ήταν ίσως ο άνθρωπος που με έκανε να ασχοληθώ με αυτό που κάνω– και πάντα ήθελα τα παπούτσια του. Απλώς, όταν είσαι ένα παιδί που έχει 10 και 20 ευρώ χαρτζιλίκι, δεν μπορείς να πάρεις παπούτσια που κάνουν 350 ευρώ. Έτσι, μετά το λύκειο, δούλεψα μια ολόκληρη σεζόν σερβιτόρος και με τα πρώτα λεφτά που έβγαλα πήρα μια κάμερα και ένα ζευγάρι Yeezy. Η μαμά μου προσέχει αρκετά τα οικονομικά μας, δεν είναι σπάταλος άνθρωπος, οπότε ήξερα ότι θα της κάτσει απότομο. Άσε που είναι Κρητικιά και καμιά φορά μιλάει τα κρητικά βαριά. Της λέω «μαμά θα ανοίξω την κάμερα και θα σου δείξω κάτι, πες ό,τι θες». Γελάσαμε πολύ στο μοντάζ.

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

Περίγραψέ μου το στυλ κάποιου ράπερ που αγαπάς πολύ. Τώρα ξεκινάς μεγάλη κουβέντα. Μου αρέσει ο ράπερ που δεν ξεφεύγει από την ηλικία του όσον αφορά το στυλ. Οι Lil Τecca και Lil Mosey έχουν αυτό το fresh-young look. Απ’ την άλλη, ο Anuel ΑΑ σκάει πιο superstar με τα Richard Millers. Ο Capo Plaza και ο Tony Effe είναι φουλ fresh με τα Cartier glasses και τα Monclers από την Ιταλία. Στην Ελλάδα ο Snik είναι way over σε αυτό το κομμάτι. Μου αρέσει και το στυλ του Toquel. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Σήμερα, λόγω της φωτογράφισης, έσκασα ντριπάτος. Να ξέρεις, όμως, ότι συχνά θα βγω στη γειτονιά με βερμούδα και φανελάκι. Στο επάνω μέρος φοράω ένα οff-white hoodie από τη σεζόν f/w 2020. Μου αρέσουν τα ρούχα με branding, όταν τα πληρώνω ξέρω ότι θα κρατήσουν την αξία τους στον χρόνο. Η φόρμα είναι Palm Angels. Η μάρκα μού σκάει μια αλητεία και ένα hood vibe, γι’ αυτό τη γουστάρω. Sneakers, τσάντα και γυαλιά είναι Versace. Για τις τιμές θα με συγχωρήσετε, δεν θέλω να τις μάθει η μαμά μου.

Instagram: cloutplug__ youtube.com/channel/UCJCJ3-D_ rEExzFXhyOBpoNg

18.6.20 – lifo

27

The good LiFO

Τι ορίζει το στυλ στο χιπ χοπ; Εννέα αθηναϊκά μαγαζιά που «ντύνουν» τη χιπ χοπ και ραπ σκηνή της Αθήνας. από τη μερόπη κοκκίνη

28 lifo – 18.6.20

ηustlin all day

1. MMI Jewellers H Αρετή και ο Madclip ήταν ήδη ζευγάρι όταν η πρώτη τού χάρισε για δώρο γενεθλίων κάτι κίτρινα χρυσά grillz για τα δόντια. «Ο Mad είχε ανεβάσει κάποιες φωτογραφίες φορώντας τα και βομβαρδιζόταν με ερωτήσεις από φαν και φίλους του σχετικά με το πού μπορούν να τα βρουν για να τα αγοράσουν. Έτσι, μας ήρθε η ιδέα να κάνουμε το δικό μας brand με χιπ χοπ κοσμήματα, το οποίο ξεκινήσαμε με grillz και

ύστερα επεκταθήκαμε σε chains για τον λαιμό, για το χέρι και άλλα πολλά» εξηγεί η Αρετή σχετικά με τη δημιουργία του brand MMI Jewellers. Τα σχέδιά τους είναι εμπνευσμένα από την παγκόσμια ραπ και χιπ χοπ σκηνή. Είναι flashy και έχουν χαρακτήρα. Χοντρές αλυσίδες, οι περισσότερες με πέτρες, μακριές, είτε τύπου choker, με τα αντίστοιχα βραχιόλια για σετ. Κατά καιρούς δημιουργούν και δαχτυλίδια, ενώ εξακολουθούν να έχουν και τα grillz για τα δόντια, με τα οποία ξεκίνησαν. Τα κοσμήματά τους σχεδιάζονται από τους ίδιους και σε συνεργασία με δικούς τους σχεδιαστές. Kάποια από αυτά κατασκευάζονται στην Ελλάδα και μερικά στο εξωτερικό. Η γκάμα τους περιλαμβάνει κυρίως επιχρυσωμένα κοσμήματα, αλλά παρέχουν και τη δυνατότητα για αγορά ολόχρυσων κοσμημάτων. Τα προτιμούν αρκετοί εγχώριοι καλλιτέχνες, αφού «γράφουν» πολύ καλά και στον φακό, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται σε βιντεοκλίπ και φωτογραφίσεις. Μέχρι στιγμής έχουν συνεργαστεί με αρκετούς ράπερ, τον FY, τον Light, τον DJ Stephan, τον Mente Fuerte, τον Ypo, τον Illeoo και τον Nivo, καθώς και με ανερχόμενους, όπως ο Thug Slime, η Asimina και η Ghetto Queen.

@mmijewellers

2. Athens Hood Boycott Η βασική εργασία του Γιώργου Λαμπρινίδη ήταν το μοντάζ – έκανε live ανταποκρίσεις αλλά και βιντεοκλίπ για τη χιπ χοπ σκηνή της Ελλάδας. Μέσω των γνωριμιών που έκανε από αυτήν τη δουλειά δημιούργησε τελικά μια εταιρεία ρούχων, την Athens Hood Boycott, το 2013. «Ο βασικός λόγος ήταν η δική μου ανάγκη για τη δημιουργία μιας street style μάρκας, καθώς, όντας μεγαλόσωμος, δύσκολα έβρισκα ρούχα που να μου κάνουν. Η ιδέα άρεσε πολύ και στους φίλους μου, οπότε άρχισα να επεκτείνω την επιχειρηματική μου ιδέα και να δημιουργώ μια μεγαλύτερη γκάμα σε νούμερα και σχέδια. Αυτό άρεσε στον κόσμο, έτσι η εταιρεία άρχισε να αναπτύσσεται» λέει ο ίδιος. Το στυλ των ρούχων του brand του είναι καθαρά street και ακολουθεί τους κανόνες της χιπ χοπ κουλτούρας. Υπάρχει μια ευρεία γκάμα προϊόντων που περιλαμβάνει Τ-shirts, hoodies, crewnecks, μαγιό, πουκάμισα αλλά και διάφορα αξεσουάρ, όπως καπέλα, σκουφιά, κάλτσες και σακίδια. Αυτοί που προτιμούν τα ρούχα της Boycott είναι κυρίως άτομα της street κουλτούρας και της χιπ χοπ μουσικής, αθλητές, σκέιτερ, εκπρόσωποι των extreme sports αλλά και οι φαν όλων αυτών. Επιπλέον, η Boycott σπονσοράρει χιπ χοπ καλλιτέχνες, όπως οι Ταφ λάθος, Μηδενιστής, Twinsanity, Fer de Lance, DJ Noiz, DJ the Boy x Dani Gambino, ILL Shadow, Constantine The G, Mente Fuerte, Καταχθόνιο, Τάκι Τσαν και DJ micro, και έχει συνεργαστεί και με ξένους χιπ χοπ καλλιτέχνες, όπως οι Sean Price, The Alchemist, Evidence, Statik Selektah, Ocean Wisdom και Havoc Of Mobb Deep.

www.athenshoodboycott.com

3. Hip Ηop Shop Τo Hip Ηop Shop βρίσκεται στο πιο κεντρικό σημείο του Aμαρουσίου, λίγα μόλις μέτρα από τον σταθμό του Ηλεκτρικού. Η ανάγκη ενός καταστήματος που θα εκπροσωπούσε αποκλειστικά τη χιπ χοπ κουλτούρα, ενός εξειδικευμένου καταστήματος όπου θα μπορούσε κάποιος να βρει συγκεντρωμένα τα πιο αντιπροσωπευτικά brands του χώρου, ήταν αυτό που οδήγησε στη δημιουργία του Hip Ηop Shop το 2007. Eδώ και 13 χρόνια, λοιπόν, έχει γίνει σημείο αναφοράς για όσους ασχολούνται με το χιπ χοπ αλλά και το

1

2

3

Aφιέρωμα

πό τη μόδα των bboys, δηλαδή των breakdancers, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, με τα Kangol καπέλα, τις χοντρές χρυσές αλυσίδες και τα Adidas Superstar αθλητικά, όπως αυτά που φορούσαν και οι Run-D.M.C. τη δεκαετία του ’80, το gangster look των Snoop Dogg, Notorious B.I.G. και 2-Pac, που ράπαραν φορώντας πολυτελείς μάρκες (Versace, Prada και DKNY), σηματοδοτώντας την αρχή της μόνιμης εμμονής του χιπ χοπ με επώνυμες μάρκες ή τα χαμηλοκάβαλα τζιν, και τα φουσκωτά μπουφάν των Wu-Tang Clan και της Missy Elliot της δεκαετίας του ’90 μέχρι το look με τα αμέτρητα τατουάζ, σαν αυτό που έχουν υιοθετήσει τραγουδιστές όπως οι Lil Wayne και Gucci Mane σήμερα, και την τάση που υπάρχει οι καλλιτέχνες να κυκλοφορούν τις δικές τους σειρές με ρούχα (Kanye West, Tyler, the Creator, A$AP Rocky και Pharrell), η σχέση του χιπ χοπ με τον κόσμο της μόδας έχει μια ενδιαφέρουσα και πολύ σημαντική ιστορία να διηγηθεί. Αν και το χιπ χοπ προέκυψε από τους δρόμους, κατάφερε να γεννήσει το δικό του, ξεχωριστό στυλ στον χώρο της μόδας και της αισθητικής και έκτοτε έχει αναπτυχθεί και εξελιχθεί με μοναδικούς τρόπους με την πάροδο του χρόνου. Η επιρροή του χιπ χοπ στη μόδα σήμερα είναι πιο εμφανής από ποτέ, φτάνει να παρατηρήσει κανείς την τρέχουσα εμμονή του κόσμου της μόδας με το streetwear. Στην κουλτούρα του χιπ χοπ ο συνδυασμός luxury brands ή preppy ρούχων με oversized αθλητικά είδη είναι κάτι συνηθισμένο σήμερα. Αυτή η ανάμειξη του «υψηλού» με το «χαμηλό», του ειρωνικού με το σοβαρό, είναι πλέον στάνταρ και από πολλές απόψεις αντικατοπτρίζει έναν κόσμο που ορίζεται από την εποχή του cut-andpaste του Διαδικτύου. Επιπλέον, ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που έχει διδάξει το χιπ χοπ στον κόσμο της μόδας είναι ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να είναι brand από μόνος του. Οι καλλιτέχνες της χιπ χοπ σκηνής γνωρίζουν καλά ότι η παραγωγή μουσικής είναι μόνο ένα μικρό μέρος του πολιτιστικού τους αποτυπώματος. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί τις πρώτες μέρες του χιπ χοπ, που η Αdidas έφτασε σε μια συμφωνία 1 εκατομμυρίου δολαρίων με τους Run-D.M.C., όταν το συγκρότημα έπαιξε το τραγούδι «My Adidas», ή να θυμηθεί την πολύ προσοδοφόρα συνεργασία του Kendrick Lamar με τη Nike. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι με αυτόν τον τρόπο οι καλλιτέχνες «ξεπουλιούνται», στην κοινότητα του χιπ χοπ, όμως, όπου το να «πιάσεις την καλή» υπήρξε ανέκαθεν ο στόχος για πολλούς, δεν χωράνε τέτοιου είδους σκέψεις. Στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί ένα σωρό, μικρότερες ή μεγαλύτερες, εταιρείες που ασχολούνται με το στυλ το οποίο πηγάζει από τη χιπ χοπ κουλτούρα και έχουν να επιδείξουν μια πιο street αισθητική αλλά και μια πιο δημοκρατική τιμολόγηση στα ρούχα και τις υπηρεσίες τους. Παρακάτω ακολουθούν μερικές από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο και έχουν να επιδείξουν κάποιες πολύ δημιουργικές ιδέες.

18.6.20 – lifo

29

The good LiFO

4

γκράφιτι. Είναι επίσης από τα πρώτα καταστήματα αυτού του ύφους στην Ελλάδα που εισήλθε στον χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου, πραγματοποιώντας αποστολές σε όλη τη χώρα. Στον φυσικό του χώρο, πάντως, μπορεί κανείς να βρει μερικά από τα πιο εμβληματικά all-time classic streetwear-official hiphopwear brands, όπως τα Wu Wear, Ecko Unltd, Karl Kani, Cayler And Sons, Ηomeboy, Zoo York, Dickies, Vans, Obey, Joker Βrand, Sprayground, Santa Cruz, Rocawear, Urban Classics κ.λπ. Όμως υπάρχουν και πιο undreground μάρκες, γνωστές στους πιο μυημένους στον χώρο του γκράφιτι, απ’ όλο τον κόσμο (Ηeavy Goods, Hektik, Vandals On Holidays κ.ά.), αλλά και official licenced merch από ξένες ραπ μπάντες. «Αυτήν τη στιγμή το Hip Hop Shop διαθέτει περισσότερους από 5. 000 άμεσα διαθέσιμους κωδικούς και πιστεύουμε ότι μπορούμε να καλύψουμε όλα τα στυλ. Από αυτόν που φοράει full baggy jean μέχρι αυτόν που θέλει slim και από αυτόν που θέλει ένα Τ-shirt με minimal design μέχρι αυτόν που θέλει κάτι full print-full color» λένε οι υπεύθυνοι του καταστήματος. Πάντως, ένα από τα πιο δυνατά new entries είναι το δυναμικό comeback εταιρειών που μεσουρανούσαν στα ’90s, π.χ. Karl Kani, Εcko Unltd, Zoo York, Homeboy. Τα ράφια του μαγαζιού είναι μονίμως γεμάτα με τα κορυφαία sprays του χώρου (montana black, mtn 94, mtn hardcore, molotow flame κ.ά.) αλλά και με tagging markers όλων των ειδών και χρωματισμών (grog, krink, mtn, montana) και χρειάζεται κανείς αρκετή ώρα για να ψάξει όλα τα ρούχα και τα αξεσουάρ που υπάρχουν στον χώρο, καθώς η ποικιλία είναι τεράστια.

hiphopshop.gr

4. 4:44 Jewelry Athens O Άρης Τσίπης ασχολείται ενεργά με το κόσμημα από το 2012, αλλά η οικογένειά του είναι αργυροχρυσοχόοι και κατασκευάζουν κοσμήματα και ασημένια αντικείμενα από το 1964. «Το rap industry είναι συνυφασμένο με την τέχνη του κοσμήματος από τη γέννηση του κινήματος της χιπ χοπ. Οι πρώτοι ράπερ φορούσαν χοντρές αλυσίδες, βραχιόλια και φανταχτερά σκουλαρίκια με πολύτιμες πέτρες, επενδύοντας σε περίτεχνα κοσμήματα, οπότε μπορούμε να πούμε ότι με την πρόοδο της ραπ εξελίχθηκε σε μεγάλο βαθμό το αντρικό κόσμημα, κυρίως στο rap game» εξηγεί. Στην Ελλάδα έχει δουλέψει σχεδόν με όλους τους ράπερ (Mente Fuerte, Light, Hawk, Sapranov, AthKids και RNS), έχοντας κάνει το μεγαλύτερο take over στο ελληνικό jewelry industry και στο κοινό της street κουλτούρας. «Οι περισσότεροι θέλουν να έχουν μια αλυσίδα, ένα βραχιόλι ή οποιοδήποτε κόσμημα 4:44».

https://444jewelry.com/

5. American Cookies Αpparel Ο tattoo artist Νίκος Αλεξανδρής και ο Σπύρος Τζοβάρας, που ασχολείται εδώ και χρόνια με τη μουσική παραγωγή, αγαπούν τα ρούχα και έχουν κοινή αισθητική, έτσι ένωσαν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν το brand American Cookies. O πρώτος ασχολείται με την κατασκευή και το design των ρούχων και ο δεύτερος με τις δημόσιες σχέσεις και τις φωτογραφίσεις που γίνονται για τις σειρές που δημιουργούν. Η American Cookies είναι ένα 100% streetwear brand, άμεσα επηρεασμένο από τη χιπ χοπ μουσική, αλλά και από την αισθητι-

30 lifo – 18.6.20

κή των τατουάζ και την κουλτούρα του σκέιτ των ’90s. Αυτό που χαρακτηρίζει τα ρούχα του είναι οι έντονοι χρωματισμοί και τα πρωτότυπα σχέδια πάνω σε Τ-shirts, hoodies, pants, chest rigs, shorts και coach jackets. Μπαίνοντας στον χώρο τους, στο Ίλιον, όπου λειτουργεί το δημιουργικό τους γραφείο, κατάστημα ρούχων αλλά και tattoo salon, ακούς δυνατή χιπ χοπ μουσική αλλά και τα μοτεράκια των tattoo artists που συνήθως δουλεύουν ασταμάτητα. Η λίστα με τους καλλιτέχνες που έχουν προτίμηση στα ρούχα τους είναι μεγάλη και περιλαμβάνει ονόματα όπως οι Lil barty, Fly lo, Ortiz, Fy, DJ Stephan, DJ Silence, Madclip, DJ Melo, DJ Robin, Dirty Harry, Νέγρος του Μοριά (Black Μorris), Sapranov, God squad, Billy sio, Guvpo, L’artique, Slogan, Mike, Yn trippy, Mpelafon, DJ lsone, Phyrosun, DJ Zombalistic και Toquel.

ίδιος, ο οποίος υποστηρίζει ότι ντύνει τα αλάνια των γειτονιών της πόλης με τα T-shirts του. «Η Athens Hood ξεκίνησε ως μια κίνηση να φέρουμε τη χιπ χοπ κουλτούρα πιο κοντά στον κόσμο μέσω συναυλιών και της πλατφόρμας μας στο Ιnstagram. Στην πορεία ο κόσμος αγάπησε αυτό που δημιούργησα και για να τους ευχαριστήσω και να τους κάνω κομμάτι αυτής της κοινότητας αποφάσισα να εντάξω την ένδυση σε αυτή την ιδέα» λέει ο Fugo. Τα ρούχα της Athens Hood διακινούνται όχι μόνο μέσα από τα social media της εταιρείας αλλά και σε καταστήματα, όπως το Doctor της οδού Ηφαίστου, στο Μοναστηράκι, και το Jackals Τattoo Crews στον Πειραιά. Οι τιμές κυμαίνονται γύρω στα 15 ευρώ.

6

www.facebook.com/AthensHood.official/

8. Ηustlin all day

americancookiesapparel.com

6. Slay on fleek Οι Slay on fleek είναι μια ομάδα παιδιών που ζουν μέσα στη ραπ και είναι μέρος της. Σκοπός της δημιουργίας του ηλεκτρονικού τους καταστήματος ήταν να δημιουργήσουν έναν χώρο μέσα στον οποίο να μπορούν να φιλοξενούν όσες μικρές εταιρείες της χιπ χοπ σκηνής έχουν τη δική τους συλλογή με ρούχα. Μέσα στο σάιτ τους υπάρχουν δύο κατηγορίες: η πρώτη έχει να κάνει με το merch διαφόρων καλλιτεχνών και η δεύτερη με τα brands που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον χώρο. «Η καρτέλα με τον τίτλο “merch” περιλαμβάνει τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Ο καθένας δημιουργεί το ρούχο/αξεσουάρ που επιθυμεί και η γκάμα τους περιλαμβάνει συνήθως Τ-shirts, φούτερ, αλλά και καπέλα, CDs, μέχρι και κασκόλ. Το ίδιο θα αρχίσει να ισχύει σύντομα και με την καρτέλα με τίτλο “brands” και σιγά-σιγά θα φιλοξενήσουμε περισσότερες εταιρείες» λένε οι ίδιοι και συνεχίζουν: «Προσθέτουμε συνεχώς νέους καλλιτέχνες στο ρόστερ μας. Προσφάτως διαθέσαμε και το merch του 12ου Πίθηκου, σύντομα θα έχουμε διαθέσιμο το νέο Τ-shirt του Trouf από τον νέο του δίσκο “Stay Trouf”. Επίσης, θα έχουμε την έναρξη μιας νέας κατηγορίας στο merch με τίτλο “Content Creator” που θα εγκαινιάσει το κανάλι KarpouziFetaGaming και στην κατηγορία “brands” θα φιλοξενήσουμε τη Vow και μια νέα εταιρεία με την επωνυμία “Modesigna”».

slayonfleek.com

7. Athens Hood Ο Fugo είναι μόλις 19 χρονών και μένει στη δυτική Αττική. Πριν από λίγο καιρό αποφάσισε να λανσάρει το δικό του brand, την Athens Hood, προσπαθώντας να δώσει μια αίσθηση των γειτονιών της Αθήνας σε συνάρτηση με τη χιπ χοπ κουλτούρα. «Τα ρούχα μας είναι φαρδιάς φόρμας, ενώ όλα τα σχέδια στις μπλούζες έχουν σαν βάση την Αθήνα, μπορούν να χαρακτηριστούν μοντέρνα αλλά και μίνιμαλ. Υπάρχει έντονο το στοιχείο της κουλτούρας του γκράφιτι και εκπέμπουν δυναμισμό. Σε αυτό συνέβαλαν και οι συνεργάτες του Taish και Sner» λέει ο

9

8

Το Ηustlin all day ξεκίνησε ως μια σελίδα που στήριζε γενικότερα την κουλτούρα του χιπ χοπ και το lifestyle γύρω από αυτό, ανεβάζοντας φωτογραφίες με ανάλογο περιεχόμενο, μουσικά κλιπ κ.λπ. Στην πορεία, η ομάδα που το τρέχει δημιούργησε το δικό της clothing brand και σχεδόν παράλληλα ασχολήθηκε με τη διοργάνωση μουσικών events. «Μπλεχτήκαμε σχεδόν με κάθε τρόπο με το rap community και ακόμα έχουμε αρκετά ανολοκλήρωτα σχέδια στο συρτάρι» λένε οι άνθρωποι της Hustlin all day, οι οποίοι επέλεξαν να ανοίξουν το φυσικό τους κατάστημα σε όροφο και όχι σε μαγαζί με βιτρίνα. «Θελήσαμε με αυτόν τον τρόπο να διατηρήσουμε το underground στυλ μας, ώστε όποιος μπαίνει στο μαγαζί να ξέρει πού έρχεται. Η βιτρίνα μας είναι το Ίντερνετ και τα social media μας» λένε και συνεχίζουν: «Προσέχουμε πολύ τα σχέδια που βάζουμε στα ρούχα μας. Δεν πετάμε απλώς το όνομα της εταιρείας σε διαφορετικές γραμματοσειρές. Θέλουμε κάθε μπλούζα μας να έχει να πει μια ιστορία, να δίνει ένα μήνυμα. Απευθυνόμαστε σε όλους αυτούς που δεν φοβούνται να ζήσουν επικίνδυνα και να ρισκάρουν στη ζωή τους, δημιουργώντας ευκαιρίες και όχι περιμένοντάς τες. Mε τα ρούχα που φοράς εκφράζεις ποιος είσαι, χωρίς να χρειάζεται να μιλήσεις. Επίσης, προσπαθούμε να κρατάμε την ποιότητα ψηλά και την τιμή όσο πιο χαμηλά μπορούμε. Δεν απευθυνόμαστε σε εισοδηματίες αλλά σε παιδιά που αγωνίζονται για την επιβίωση».

https://www.hustlinallday.eu/

9. Error404 Έχοντας εμπειρία πολλών χρόνων στον χώρο της ένδυσης, της υπόδησης και του ντιζάιν, η ομάδα του brand Error404 σχεδιάζει ρούχα άνετα λόγω του oversize fit τους και σίγουρα πολύ ποιοτικά, διότι τα υφάσματα, τα μεγέθη, ακόμα και τις ραφές τα έχουν επιμεληθεί με προσοχή και προορίζονται για απαιτητικούς αγοραστές. «Δεν απευθυνόμαστε σε κάποιο συγκεκριμένο target group. Είμαστε street clothing brand, θέλουμε όμως να περάσουμε ένα πιο καλλιτεχνικό ύφος. Αντιπροσωπεύουμε όλα τα ανήσυχα πνεύματα που δίνουν το 100% του εαυτού τους, δεν βάζουμε όρια, ούτε στη μουσική ούτε στην τέχνη. Είμαστε εδώ για να ενώσουμε κόσμους, όχι για να χωρίσουμε» λένε οι ίδιοι.

https://www.instagram. com/error_404official

Τα πάντα σε σχέ ση με το χιπ χοπ ντύσιμ ο και το γκράφιτι.

Τ

o στυλ χιπ χοπ είναι ο ενδυματολογικός κώδικας, δηλαδή το ύφος στο ντύσιμο που έχει υιοθετήσει κάποιος που ασχολείται με τη χιπ χοπ κουλτούρα, δηλαδή το mcing, το djing, το breakdancing, το γκράφιτι αλλά και το beatboxing. Το ντύσιμό του βασίζεται κυρίως στην ελεύθερη έκφραση και στη street κουλτούρα που αλλάζει ανά χώρες και περιόδους, καθώς έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο φαινόμενο με πολλές επιρροές. Τα στοιχεία που έχουν παραμείνει αναλλοίωτα στον χρόνο θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι τα φαρδιά ρούχα (baggie jeans και oversized μπλούζες) και τα αξεσουάρ (chains, hip bags, μπαντάνες και καπέλα). Κατά βάση, στο στυλ χιπ χοπ κυριαρχεί η υπερβολή. Τα loose fit ρούχα παρέχουν άνεση στις κινήσεις και είναι πρακτικά γι’ αυτόν που τα φοράει. Τα αξεσουάρ, οι χρυσές αλυσίδες και τα ρολόγια που βλέπουμε κυρίως στα βίντεο συμβολίζουν το πρεστίζ και είναι ένδειξη πλούτου και δύναμης. Ακόμη, τα έντονα χρώματα που λανσάρονται από πολλές streetwear εταιρείες, καθώς και τα διάφορα χτενίσματα με ράστα και πλεξίδες σχετίζονται με την αφρικανική κουλτούρα. Μέσα στα χρόνια, μαζί με τη μουσική έχει διαφοροποιηθεί και το στυλ. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που πρωτοεμφανίστηκε αυτό το είδος μουσικής. Από τα κοστούμια των Sugarhill Gang στα τέλη της δεκαετίας του ’70 το στυλ πήγε στα tracksuits, στα δερμάτινα, στα dookie rope chains και στα Cangol bucket καπέλα των ’80s. Στα ’90s μπήκαν στο παιχνίδι τα baggy jeans, τα Timberland μποτάκια, τα baseball jerseys και τo στυλ militant camo. Σήμερα, συναντάς ένα πάντρεμα προηγούμενων δεκαετιών με μια πιο σύγχρονη αισθητική, την αναβίωση πολλών streetwear brands που προωθούν πιο vintage skatewear styles. Ταυτόχρονα, υπάρχει και το trap style, που χαρακτηρίζεται από πιο high end premium brands με street και urban στοιχεία. Γνωστοί οίκοι μόδας έχουν συνεργαστεί με γνωστούς ράπερ ή διάσημοι ράπερ έχουν ιδρύσει τις δικές τους εταιρείες μόδας. Από την κουλτούρα δεν θα μπορούσε να λείπει και το γκράφιτι. Η διάδοσή του μέσω του Διαδικτύου έφερε πολλές αλλαγές στις εταιρείες σπρέι, καθώς και την ποικιλία που προσφέρουν στους writers. Οι φόρμουλές τους δουλεύονται πάνω από 20 χρόνια, με αποτέλεσμα τα σπρέι για γκράφιτι σήμερα να έχουν μεγαλύτερη καλυπτικότητα και ανθεκτικότητα στο κρύο και τη ζέστη απ’ ό,τι παλιότερα. Επίσης, υπάρχουν σπρέι με διαφορετική πίεση (μεγάλη, μεσαία, χαμηλή), ανάλογα με τη χρήση που θέλει να κάνει κάποιος, βαλβίδες από super skinny έως super fat, χρωματολόγιο με περισσότερες από 250 αποχρώσεις αλλά και πάρα πολλές επιλογές, από αόρατο μελάνι και χρωματιστές πίσσες μέχρι σπρέι με άπειρα special εφέ (nightglow, uv-effect, mirror, extinguisher κ.ά.). Στην Ελλάδα, το μοναδικό κατάστημα που ειδικεύεται εδώ και 13 χρόνια στη χιπ χοπ κουλτούρα είναι το Hip Hop Shop. Με μια βόλτα από τον φυσικό του χώρο στο Μαρούσι μπορεί κανείς να ανακαλύψει μια τεράστια συλλογή σε άμεσα διαθέσιμα είδη streetwear ένδυσης και αξεσουάρ ανεξαρτήτως μόδας, αλλά και μια τεράστια ποικιλία σε spraycans, tagging markers και squeezers, μελάνια και άλλα gadgets που σχετίζονται με το γκράφιτι.

28ης Οκτωβρίου 7, Mαρούσι, 15124 (σχεδόν δίπλα στον σταθμό του ΗΣΑΠ) e-shop: hiphopshop.gr 210 6148506, 6948 989250 info@hiphopshop.gr ΩΡΑΡΙΟ: Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο: 09:00-16:00 Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 09:0021:00

18.6.20 – lifo

31

The good LiFO

Market 32 lifo – 18.6.20

Η ACS στηρίζει τη διανομή δωρεάν αντισηπτικών στα Ειδικά Σχολεία όλης της χώρας Στο πλαίσιο του ευρύτερου προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που η ACS υλοποιεί στοχευμένα για τη στήριξη της μάχης κατά του κορωνοϊού, η εταιρεία συνεργάζεται με την Παπουτσάνης ΑΒΕΕ για τη διανομή δωρεάν αντισηπτικών στα Ειδικά Σχολεία όλης της χώρας λόγω της επανέναρξης λειτουργίας τους. Πιο συγκεκριμένα, η ACS ανέλαβε από αρχές Μαΐου έως σήμερα να παραδώσει δωρεάν σε όλους τους δήμους της Ελλάδας 329 κιβώτια με αντισηπτικά, προκειμένου να παραδοθούν στα Ειδικά Δημοτικά και Νηπιαγωγεία της χώρας. Όπως έπραξε και κατά το παρελθόν σε αντίστοιχες περιστάσεις έκτακτης ανάγκης, π.χ. στη μεγάλη φωτιά στο Μάτι, στις πλημμύρες στη Μάνδρα και στην προσφυγική κρίση, η ACS, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχει εντείνει τις δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, εξασφαλίζοντας, σε συνεργασία με άλλους φορείς, τη διανομή υλικού σε όσους έχουν ανάγκη.

Νέο κατσικίσιο γιαούρτι από τη ΔΩΔΩΝΗ, από 100% ελληνικό κατσικίσιο γάλα Νέο κατσικίσιο γιαούρτι δημιούργησε η ΔΩΔΩΝΗ, κορυφαία γαλακτοβιομηχανία της Ηπείρου, με στόχο να καλύψει τις σύγχρονες καταναλωτικές τάσεις και προτιμήσεις για προϊόντα υψηλής θρεπτικής αξίας και εξαίρετης ποιότητας. Χρησιμοποιώντας αποκλειστικά 100% ελληνικό κατσικίσιο γάλα και καλλιέργεια γιαουρτιού, το νέο κατσικίσιο γιαούρτι ΔΩΔΩΝΗ ξεχωρίζει για την αυθεντική, δροσιστική του γεύση και την υψηλή του ποιότητα, ενώ αποτελεί ιδανική επιλογή για όλες τις ώρες της ημέρας, καθώς είναι ένα προϊόν πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, με χαμηλά λιπαρά. Επιπλέον, χάρη στη μειωμένη περιεκτικότητα σε λακτόζη, είναι κατάλληλο και για όσους καταναλωτές αντιμετωπίζουν ελαφριά μορφή δυσανεξίας στο συγκεκριμένο συστατικό. Το νέο κατσικίσιο γιαούρτι ΔΩΔΩΝΗ είναι ήδη διαθέσιμο στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ σε όλη την Ελλάδα, σε πολυσυσκευασίες των 2 τεμαχίων (200 γρ. το καθένα). Με το κατσικίσιο γάλα να αποτελεί μια πρώτη ύλη εξαίρετης ποιότητας, με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, το συγκεκριμένο προϊόν έρχεται να ενισχύσει σημαντικά την κατηγορία γιαουρτιών ΔΩΔΩΝΗ. Μελλοντικά, στόχος της εταιρείας είναι η ενίσχυση της συγκεκριμένης κατηγορίας με νέα λανσαρίσματα που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των εγχώριων και διεθνών καταναλωτών.

Με 90.000 αποφοίτους και περίπου 400 προγράμματα, το e-learning του ΕΚΠΑ διανύει την 20ή χρονιά λειτουργίας του

ΣΧΉΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗΣ «COVID SHIELD» ΓΙΑ ΤΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΑ ΤΟΥ ΟΜΊΛΟΥ SANI/IKOS Καθώς οδεύει στην επανέναρξη λειτουργίας των ξενοδοχείων του την 1η Ιουλίου, ο Όμιλος Sani/Ikos και η TÜV AUSTRIA ανακοινώνουν μια συνεργασία-σταθμό, την εφαρμογή του πρωτοκόλλου TÜV AUSTRIA Covid Shield, το οποίο αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο σχήμα πιστοποίησης που διασφαλίζει τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της νόσου Covid-19. Συγκεκριμένα, τα ξενοδοχεία του oμίλου έλαβαν εξειδικευμένη πιστοποίηση, βάσει της οποίας διασφαλίζεται ότι τηρούνται όλα τα μέτρα πρόληψης ενάντια στην Covid-19, πάντα υπό την επίβλεψή της παγκοσμίου κύρους TÜV Austria.

BIG BOLD JELLY: Η εκ νέου δημιουργία ενός θρυλικού σχεδίου συνεχίζεται Το θρυλικό Big Bold Jelly συνεχίζει να μας συστήνεται ξανά και ξανά. Το Big Bold D hit της Swatch με το ημιδιαφανές λουράκι και την εντελώς διάφανη κάσα που μας αφήνει να δούμε τον τεχνολογικό πυρήνα του ρολογιού γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακό με 4 νέα έντονα χρώματα για το καλοκαίρι. Με λεπτομέρειες σε νέον πράσινο, έντονο κίτρινο, φλούο πορτοκαλί και φωτεινό γαλάζιο, τα 4 νέα μοντέλα ακτινοβολούν θετικά vibes και ανεβάζουν τη διάθεση, με τις χρωματιστές πινελιές τους να αναδεικνύονται πάνω στη διαφάνεια. Τα statement αυτά ρολόγια, με εντυπωσιακή κάσα διαμέτρου 47 χιλ., είναι το must του φετινού καλοκαιριού και ολοκληρώνουν με τον πιο funky τρόπο κάθε bold καλοκαιρινό outfit.

Είκοσι χρόνια επιτυχούς λειτουργίας συμπληρώνει φέτος το Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (e-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, παρέχοντας προγράμματα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης που συνδέουν τη θεωρητική με την πρακτική γνώση και αναπτύσσοντας κυρίως την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. Σήμερα το e-learning του ΕΚΠΑ αποτελεί τη μεγαλύτερη e-learning κοινότητα στην Ελλάδα για επιμορφωτικά προγράμματα, προσφέροντας πάνω από 400 προγράμματα στην ελληνική γλώσσα και πάνω από 40 στην αγγλική, με περισσότερους από 100 καθηγητές του ιδρύματος να συμμετέχουν στην ανάπτυξη και στην υλοποίησή τους και περισσότερους από 90.000 εκπαιδευόμενους και αποφοίτους. Το υψηλό επίπεδο των επιμορφωτικών προγραμμάτων διασφαλίζεται τόσο από το κύρος του αρχαιότερου πανεπιστημίου της Ελλάδας όσο και από την υιοθέτηση των πλέον σύγχρονων εκπαιδευτικών προσεγγίσεων, μεθόδων και εργαλείων. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν προγράμματα από ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών κατευθύνσεων και επαγγελματικών τομέων αιχμής, όπως Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων, Χρηματοοικονομικά, Coaching, Marketing, Τουριστικά, Ναυτιλιακά, Πληροφορική, Web Development, Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Υγεία, Ψυχολογία, Περιβάλλον, Πολιτισμός, Παιδαγωγικά, Ειδική Αγωγή κ.ά.

Η KAISER ανανεώνει την εμφάνισή της Η Kaiser ανανεώνεται με νέα, κομψή ετικέτα, δίνοντας έναν ακόμη λόγο να την αναζητήσουμε με την επιστροφή μας στα αγαπημένα εστιατόρια και μπαρ. Η Νο1 μπίρα Pilsner στην Ελλάδα, έπειτα από 44 ολόκληρα χρόνια, παρουσιάζει τη νέα, πιο μοντέρνα ετικέτα της, ενισχύοντας την premium εμφάνισή της και τον crafty, ποιοτικό χαρακτήρα της. Ο μοναδικός τρόπος ζυθοποίησης και η αυθεντικότητά της υπογραμμίζονται στη σφραγίδα ποιότητας της Kaiser που μας αποκαλύπτεται για πρώτη φορά. Η παραγωγή μιας Kaiser, άλλωστε, είναι τέχνη, η οποία συνδυάζει αρμονικά τα πιο ποιοτικά υλικά. Μέσα από τις 5 εκλεκτές ποικιλίες κριθαριού και τους 3 προσεκτικά επιλεγμένους τύπους λυκίσκου, με τον μοναδικό λυκίσκο «Tradition» που κυριαρχεί στη χαρακτηριστική γεύση της, μας υπενθυμίζεται ότι η Kaiser δεν είναι απλώς μια μπίρα! Με ανανεωμένη εμφάνιση στους γνώριμους μαύρους και χρυσούς τόνους, που την κάνει να ξεχωρίζει ακόμα περισσότερο, και με αναλλοίωτη τη μοναδική της γεύση, η Νο1 Pilsner στην Ελλάδα μάς καλεί να την απολαύσουμε, κάνοντας μια πρόποση για την «επιστροφή» μας μετά από τόσο καιρό και πάντα με ασφάλεια!

luca de salvia

week ΒΙΒΛΙΟ Τα πολλά πρόσωπα του Γκράχαμ Γκριν Μια αναδρομή στην τεράστια καριέρα του Βρετανού συγγραφέα. απο τη σταυρουλα παπασπυρου

40

34

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

37

ΜΟΥΣΙΚΗ Η νέα αρχή της Irene Skylakaki

38

ΒΙΒΛΙΟ Μαθήματα για τη ρωσική λογοτεχνία από τον Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

When law goes pop(!)

Tο πρότζεκτ «Just/Art» φιλοξενεί τους ath1281, Κανέλλα Αράπογλου, Λεώνη Γιαγδζόγλου, Ασπασία Μουριάδου, Σοφία Παπαδοπούλου, Φωτεινή Πούλια και Luca de Salvia στην έκθεση «When law goes pop(!)» στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων. Οι εικαστικές τους γλώσσες διαφέρουν, αλλά τα έργα τους τα συνδέει η ποπ αισθητική. ä 23-26/6, Kέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, Πάρκο Ελευθερίας. Εγκαίνια έκθεσης: 23/6, 19:00-22:30

topevents

8 week

1 8- 24 ioy n ioy 20 1 9

1 ΧΟΡΟΣ ONLINE DeadClub

3 ONLINE ΣΥΝΑΥΛΙΑ Διονύσης Σαββόπουλος

σκηνής, των S.W.I.M. & Lip Forensics, αυτή την Παρασκευή από το site του ΚΠΙΣΝ. Το live είχε πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο του 2018.

Το «The Place» του Λονδίνου συνεχίζει τις online προβολές παραστάσεων σύγχρονου χορού, επιλέγοντας γι’ αυτή την εβδομάδα το DeadClub, μια «υπέροχα διεστραμμένη ντίσκο εξέγερση», των Frauke Requardt και David Rosenberg. 18/6, 22:30 (ώρα Ελλάδας), δωρεάν στο Zoom με δήλωση ενδιαφέροντος

2 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Έκθεση τελειοφοίτων της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

19/6, 21:00, snfcc.org, η ηχογράφηση θα παραμείνει διαθέσιμη στο site του ΚΠΙΣΝ

STOEP TH S PR ES

5 ΜΟΥΣΙΚΗ Athens Music Week

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Οι τελειόφοιτοι της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών παρουσιάζουν τις πτυχιακές τους εργασίες από τις 17 έως και τις 20 Ιουνίου (Α’ Ομάδα) και από τις 24 έως και τις 27 Ιουνίου (Β’ Ομάδα). Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στον εκθεσιακό χώρο της Καλών Τεχνών, αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής», όπου θα τηρούνται όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας (μέχρι 50 άτομα στον εκθεσιακό χώρο ταυτοχρόνως).

17-20/6 & 24-27/6, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών - Αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής», Πειραιώς 256, Άγ. Ι. Ρέντης, Τετ.-Παρ. 15:00-21:00, Σάβ.

10:00-18:00, είσοδος ελεύθερη

34 lifo – 18.6.20

Ο Διονύσης Σαββόπουλος, ζωντανά από τον Φάρο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), θα παρουσιάσει διαδικτυακά μια συναυλία ειδικά σχεδιασμένη για την περίσταση. Πρόκειται για μία από τις λίγες φορές που το κοινό έχει την ευκαιρία να απολαύσει τον δημιουργό μόνο του επί σκηνής, με τη συνοδεία της κιθάρας του. 20/6, 21:00, παρακολουθήστε τη συναυλία live στο snfcc.org/savvopoulos, καθώς και στη σελίδα του ΚΠΙΣΝ στο Facebook @SNFCC

4 ΗΧΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ Someone Who Isn't Me & Lip Forensics Ακούστε την ηχογραφημένη συναυλία δύο διαφορετικών σχημάτων της ελληνικής εναλλακτικής

5 x 12 ποιητ[ρι]ες Πέντε ποιήτριες και ποιητές και δόκιμοι μεταφραστές μεταφράζουν και διαβάζουν ποιήματα που αγαπούν (Μάργκαρετ Άτγουντ, Έμιλι Ντίκινσον, Ρόμπερτ Φροστ κ.ά.) στο πλαίσιο της σειράς «Με τα λόγια γίνεται» της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης.

22/6, 20:30, metalogiaginetai στο YouTube

Προσαρμοσμένη στη συνθήκη της πανδημίας, η διοργάνωση Athens Music Week επιστρέφει σε «phygital» μορφή. Στη διεθνή συνάντηση συμμετέχουν 17 χώρες, 50 αναγνωρισμένοι εκπρόσωποι της διεθνούς και εγχώριας μουσικής βιομηχανίας και 27 καλλιτέχνες απ’ όλη την Ευρώπη. Το πρόγραμμα συνδυάζει ομιλίες, εργαστήρια, παρουσιάσεις και showcase συναυλίες. Συμμετέχουν: Funk Shui, Nalyssa Green, Whereswilder, Goodbye Darjeeling, Eβρίτικη Ζυγιά κ.ά. 16-21/6, http:// athensmusicweek.gr/

6 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Μοντερνισμός και χαρακτική

ΘΕΑΤΡΟ ONLINE

7 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γιασουχίκο Χαγιάσι, Παραμοντελιστικό γκράφιτι, 2012 Το έργο του γνωστού Ιάπωνα καλλιτέχνη Γιασουχίκο Χαγιάσι, μια εσωτερική εγκατάσταση-αλληγορία του ανεξέλεγκτα επεκτεινόμενου δικτυακού κόσμου, παρουσιάζεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

8 ΒΙΝΤΕΟ Eun-Me Ahn, Body & Seoul

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Small Island Βασισμένο στο ομότιτλο βραβευμένο μυθιστόρημα της Andrea Levy, το συγκινητικό και επίκαιρο «Small Island» σε σκηνοθεσία Helen Edmundson εξερευνά, μέσα από προσωπικές ιστορίες Τζαμαϊκανών μεταναστών πρώτης γενιάς, τις σχέσεις μεταξύ της Τζαμάικας και του Ηνωμένου Βασιλείου από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έως το 1948.

18-25/6, 21:00, στο κανάλι του National Theatre στο YouTube

Έλενα Κυρκιλή, Surfacing the scenes within

H Ένωση Ελλήνων Χαρακτών ανοίγει το αρχείο της και παρουσιάζει 12 έργα από φαινομενικά ασύμβατους μεταξύ τους καλλιτέχνες (Βασίλης Χάρος, Γιάννης Παπαδάκης, Άννα Μενδρινού, Γιώργος Μήλιος, Τζένη Μαρκάκη, Ειρήνη Ποδηματά και Γιάννης Μπελιμπασάκης). Στιγμές μοντερνισμού της χαρακτικής, με διαβαθμίσεις μεταξύ της παραστατικής και της αφαιρετικής εικόνας. Έως 4/7, χώρος τέχνης «Εκτός», Ι. Δροσοπούλου 17Α, Κυψέλη, Τετ. & Παρ. 18:00-21:00, Σάβ. 12:00-15:00

Η Evripides Art Gallery ανοίγει ξανά τις πόρτες της και παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση της ζωγράφου Έλενας Κυρκιλή και έργα με σκηνές που παραπέμπουν σε εικόνες της φύσης.

Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Βασ. Σοφίας 22, Κολωνάκι

Έως 31 Ιουλίου, Evripides Art Gallery, Ηρακλείτου 10 & Σκουφά, Κολωνάκι, Τρ., Πέμ.-Παρ. 11:0020:30, Τετ. 11:0017:00 & Σάβ. 11:0016:00, είσοδος ελεύθερη

Ως μία από τις πρώτες χώρες που χτυπήθηκαν από τον κορωνοϊό, η Νότια Κορέα ήταν και από τις πρώτες που επέστρεψαν σε μια σχετική κανονικότητα. Τρεις μήνες μετά, κάνοντας μια βόλτα με το σκούτερ της στη Σεούλ μαζί με κάποιους χορευτές από την ομάδα της, η Eun-Me Ahn εξερευνά εκ νέου την πόλη της και τη σχέση των ανθρώπων με τον χορό και το σώμα στην κορεατική κοινωνία του «μετά». onassis.org/enter

18.6.20 – lifo

35

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Σκηνοθεσία: Σεντρίκ Κλαπίς Πρωταγωνιστούν: Φρανσουά Σιβίλ, Άνα Ζιραρντό, Καμίλ Κοτέν

Η καλοσύνη των ξένων The kindness of strangers Σκηνοθεσία: Λόνε Σέρφιγκ Πρωταγωνιστούν: Ζόι Καζάν, Άντρια Ράιζμπορο, Ταχάρ Ραχίμ

week

Η

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

Λόνε Σέρφιγκ ξεκίνησε από το περίφημο και σχεδόν ξεχασμένο σήμερα Δόγμα 95, χτύπησε την πόρτα των Όσκαρ με το Μια κάποια εκπαίδευση, φλέρταρε με το Χόλιγουντ, σκηνοθετώντας τον Τζέικ Τζίλενχαλ και την Αν Χάθαγουεϊ στο One Day, και σήμερα, περίπου είκοσι χρόνια μετά την Αργυρή της Άρκτο για το Italian for beginners, παρουσιάζει μια ελεήμονα, αμβλεία ωδή στην καλοσύνη των ξένων, πιο συγκεκριμένα στην αξιοθαύμαστη τάση των Βορειοαμερικανών για αλληλεγγύη και υποστήριξη στους μη έχοντες και στους χρήζοντες βοηθείας. Η Δανή σκηνοθέτις επιχειρεί την οργανική ενσωμάτωση ηθοποιών από διαφορετικά backgrounds και εθνότητες, των Αμερικανών Ζόι Καζάν και Κάλεμπ Λάντρι Τζόουνς, των Άγγλων Μπιλ Νάι και Άντρια Ράιζμπορο, του Γαλλοαλγερινού Ταχάρ Ραχίμ και του Καναδού Τζέι Μπαρούσελ, σε μια λυτρωτική ιστορία κακοποίησης και ανέχειας, καθώς μια απελπισμένη, νέα μητέρα δραπετεύει με τους γιους της από τον βίαιο σύζυγό της και περιπλανιέται στο χειμωνιάτικο Μανχάταν, ξεμένοντας από χρήματα, δίχως στέγη και γνωστούς, και αναγκάζεται να κλέβει φαγητό ή να καταφεύγει στα συσσίτια απόρων, χωρίς να έχει πλάνο εξόδου από την αξιοπρεπή δοκιμασία. Μια νοσοκόμα Σαμαρείτισσα και ένας νυν εκκεντρικός, πρώην κατάδικος που έκανε φυλακή χωρίς να φταίει και τώρα έχει, από καθαρή σύμπτωση, αναλάβει ένα ρωσικό εστιατόριο πολυτελείας γίνονται οι σωτήρες των τριών φυγάδων σε μια συνειδητή απόπειρα της Σέρφιγκ να μετατρέψει τη σκληρή και αφιλόξενη εικόνα της αμερικανικής μεγαλούπολης σε ένα καταφύγιο καλόκαρδων, τρυφερών ανθρώπων. Περιγράφοντας την ταινία, είναι αδύνατο να μην καταφύγει κανείς σε χριστιανική ορολογία: σαν μια λουθηρανική φαντασία (ειρωνικά, οι θεολογικές θέσεις του θεμελιωτή των Ευαγγελιστών είναι 95, όπως και στο Δόγμα), η Καλοσύνη των ξένων βασίζεται σε μια συμπονετική, εξόχως ενάρετη ματιά, τόσο υποκειμενική όσο, αντίστροφα, η στυλιζαρισμένη βία σαδιστικών περιπετειών, και χρησιμοποιεί τη Νέα Υόρκη σαν κρυφή εκκλησία, με τη σκηνογραφία να εστιάζει στη γοτθικότερη αρχιτεκτονική της και τις χειρονομίες των χαρακτήρων να τείνουν με τρυφερότητα στη συγχώρεση. Καθόλου τυχαία, ο μοναδικός κακός σε αυτή την πανστρατιά των καλόψυχων είναι ο αστυνομικός σύζυγος και πατέρας – φτυστός καθολικός. Σίγουρα υπάρχει δουλειά στο σενάριο και «ματιά» στη σύνθεση, αλλά ο μονοδιάστατος τόνος, η ουδέτερη μουσική υπόκρουση και κυρίως η παντελής απουσία δραματικής έντασης, που φτάνει σε αδράνεια συναισθήματος, σκορπίζει την ταινία σε μια πεδιάδα συγκατάβασης και αναληθοφάνειας. ΑΙΓΛΗ ΖΑΠΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΘΗΝΑ-ΟΡΦΕΑΣ ΘΕΡΙΝΟ

36 lifo – 18.6.20

Μόνοι στο Παρίσι

Στη Νέα Υόρκη του σήμερα το ρωσικό εστιατόριο ενός εκκεντρικού ιδιοκτήτη αποτελεί κομβικό σημείο για τις ζωές τεσσάρων, άγνωστων μεταξύ τους προσώπων.

Ο Ρεμί και η Μελανί ζουν στο Παρίσι. Υποφέρουν από κατάθλιψη και χρειάζονται κάποιον να τους αγαπήσει. Μένουν κοντά, αλλά δεν γνωρίζονται, αν και ταιριάζουν τόσο. Άραγε η τύχη θα τους φέρει στον ίδιο δρόμο;

Αν πιστεύετε ότι όλο και περισσότερα φιλμ μοιάζουν σήμερα μεταξύ τους σε σημείο που εξαφανίζεται η αυθυπαρξία τους, το ίδιο φαίνεται να υποστηρίζει εδώ ο Σεντρίκ Κλαπίς, ένας σκηνοθέτης που ασχολήθηκε ουκ ολίγες φορές με το θέμα της μοναχικότητας στις δυτικές μητροπόλεις και συνεχίζει να το μελετά, φτιάχνοντας δύο ταινίες στη συσκευασία μίας. Οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές έχουν παρόμοια προβλήματα, αρνούνται να αποδεχτούν το αρχικό στάδιο κατάθλιψης στο οποίο βρίσκονται, και η ιστορία του καθενός εύκολα θα γεννούσε υλικό για ξεχωριστά φιλμ. Είναι όμως γείτονες και άγνωστοι μεταξύ τους και έτσι θα παραμείνουν στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας, προς όφελος της σπουδής των χαρακτήρων τους. Ο Κλαπίς σχολιάζει εκτεταμένα, και μάλλον κωμικά, τη «λύση» που προτείνει το περιβάλλον και επιβάλλει η εποχή (τις εφαρμογές τύπου Tinder κυρίως), επισημαίνοντας παράλληλα αυτό που μόνο οι ίδιοι καταλαβαίνουν, τη φοβία ότι η ζωή θα τους προσπεράσει μια μέρα, όπως τα τρένα που βλέπουν καθημερινά από το μπαλκόνι τους. Τη μελαγχολία σβήνουν μικρές χαρές της καθημερινότητας, όπως ένα τραγούδι ή τα παιχνίδια με μια γάτα, λεπτομέρειες που εργαλειοποιούνται για την ένωση των ιστοριών που, παρά τα όποια κλισέ τους, ενώνονται αρμονικά. * Κριτική από τον Τάσο Μελεμενίδη ΒΑΡΚΙΖΑ 3 ΘΕΡΙΝΗ-ΛΑΟΥΡΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΣΙΝΕ ΦΛΟΙΣΒΟΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΦΙΛΟΘΕΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΟΜΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΚΟΡΑΛΙ ΘΕΡΙΝΟ

Οι Μεταφραστές The Translators Σκηνοθεσία: Ρεζίς Ρουανσάρ Πρωταγωνιστούν: Λαμπέρ Γουιλσόν, Όλγκα Κουριλένκο, Ρικάρντο Σκαμάρτσιο, Μανώλης Μαυροματάκης Απομονωμένοι σε μια πολυτελή κατοικία, χωρίς καμία δυνατότητα επαφής με τον έξω κόσμο, εννέα μεταφραστές μεταφράζουν το τελευταίο μέρος ενός εκ των μεγαλύτερων best sellers της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Στο Διαδίκτυο διαρρέουν οι δέκα πρώτες σελίδες του βιβλίου και ένας εκβιαστής απειλεί να αποκαλύψει τη συνέχεια, αν δεν του δοθεί ένα εξωφρενικό ποσό.

Στο Populaire ο Ρεζίς Ρουανσάρ επέδειξε έλεγχο στο ύφος και πίστη στο υλικό του, κάνοντας ένα αξιομνημόνευτο ντεμπούτο που συνδύαζε ατμόσφαιρα και χαρακτήρες. Μαζεύοντας εννέα μεταφραστές, ανάμεσά τους και ο δικός μας Μανώλης Μαυροματάκης, σε μια πολυτελή κατοικία, τους απομονώνει για να τεστάρει τις αντοχές τους – ο «σκηνοθέτης» αυτής της σαδιστικής παράστασης είναι ένας αυστηρός άνθρωπος που τους απαγορεύει οποιαδήποτε επαφή με τον έξω κόσμο και τους μαντρώνει κανονικά για να μεταφράσουν, ο καθένας ξεχωριστά, ένα τμήμα από το επερχόμενο μυθιστόρημα ενός εξαιρετικά ευπώλητου συγγραφέα. Οι ταλαντούχοι πολύγλωσσοι γίνονται πιό-

νια μιας πλοκής ανατροπών τύπου Άγκαθα Κρίστι, όχι μόνο στην τρίτη πράξη αλλά σε όλη τη διάρκεια ενός θρίλερ που ξεκινά με ένα συγκεντρωμένο μυστήριο, αν και γρήγορα παραδίδεται στο άγχος της μαντεψιάς. Όταν οι πρώτες δέκα σελίδες κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, είναι προφανές πως κάποιος εκβιάζει και το εννοεί: το ποσόν είναι εξωφρενικό και κανείς δεν μπορεί να βρει τον ένοχο, απλώς διότι ο Ρουανσάρ βάζει στόχο να ξεπεράσει κάθε αληθοφάνεια. Οι Μεταφραστές διαθέτουν νεύρο και ξεσπάσματα, ειδικά όταν όλα συγκλίνουν στο αδιέξοδο. Αντίθετα με το πρόσφατο Στα Μαχαίρια, το οποίο χώρεσε άνετα το ταξικό στοιχείο στην τοξικότητα της διαβολής, αυτή η γαλλική παραλλαγή στους Συνήθεις Υπόπτους είναι ό,τι φαίνεται. Διασκεδάζει, ειδικά εάν ο θεατής δεν πάρει πολύ στα σοβαρά το λογοτεχνικό της περίβλημα. ΑΙΓΛΗ 3 ΘΕΡΙΝΟ-ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΡΚΑΔΙΑ ΘΕΡΙΝΟΑΤΤΙΚΟΝ ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΘΕΡΙΝΟΕΚΡΑΝ ΘΕΡΙΝΟ-ΛΙΛΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΦΙΛΙΠ ΘΕΡΙΝΟΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΡΤΕΜΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΣΙΝΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΙΓΛΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΙΚΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΣΤΡΟΝ ΘΕΡΙΝΟ-TYMVOS 3 ΘΕΡΙΝΗ-ΣΙΝΕ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟΣΙΣΣΥ ΘΕΡΙΝΟ-ΦΛΩΡΙΔΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΧΛΟΗ ΘΕΡΙΝΟCINE ΒΟΤΣΑΛΑΚΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΣΙΝΕ ΝΙΚΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ

Babyteeth Σκηνοθεσία: Σάνον Μέρφι Πρωταγωνιστούν: Ελίζα Σκάνλεν, Τόμπι Γουάλας, Μπεν Μέντελσον, Έσι Ντέιβις Όταν μια σοβαρά άρρωστη έφηβη ερωτεύεται τρελά ένα βαποράκι, ο χειρότερος εφιάλτης των γονιών της γίνεται πραγματικότητα. Όμως, καθώς η αναπάντεχη επαφή της κοπέλας με τον πρώτο της έρωτα φέρνει μια νέα λαχτάρα για ζωή, κάθε συμβατική ηθική στον περίγυρό τους κατεδαφίζεται.

Το Babyteeth, που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας του 2019, θα μπορούσε να είναι μια τυπική ως και δακρύβρεχτη ιστορία ενηλικίωσης, έχοντας μάλιστα στον τίτλο ένα χαρακτηριστικό της ηρωίδας, το παιδικό δόντι που δεν έχει χάσει ακόμα στα 16 της χρόνια. Η Μίλα Φίνλεϊ είναι καρκινοπαθής και διανύει μια εγκρατή εφηβεία σε μια μακάβρια, παρατεταμένη αναμονή για το χειρότερο. Η άχαρη, προστατευμένη ζωή της ανατρέπεται όταν γνωρίζει τον Μόζες, ένα βαποράκι, που εισβάλλει αδέξια σε ένα ήσυχο σπίτι και ταράζει όχι μόνο τις ισορροπίες αλλά και τα χρονικά περιθώρια. Ο πατέρας της Μίλα είναι ψυχίατρος, ένας πληγωμένος, αλλά χειριστικός άνδρας που παρακολουθεί τη σύζυγό του και την καταστέλλει με ηρεμιστικά. Σε μια ζωτικής σημασίας σκηνή, η μάνα είναι τόσο φτιαγμένη στο δείπνο, που ακόμη και ο Μόζες, συνηθισμένος στην παραβατική συμπεριφορά, βλέπει μια παράδοξη επικύρωση στην απροσδόκητη φιλία του με τη Μίλα. Και ενώ η Αυστραλή σκηνοθέτις Σάνον Μέρφι έχει στα χέρια της ένα στάνταρ υλικό, μια ενδιαφέρουσα ελευθερία στον ρυθμό της ταινίας κάνει το Babyteeth να ξεχωρίσει άνετα από τον σωρό των εναλλακτικών, indie νεανικών δραμάτων. Η Μέρφι παρακολουθεί και εμπιστεύεται τους χαρακτήρες και τον ψυχισμό τους, πλαισιώνοντάς τους με τους έμπειρους Μπεν Μέντελσον και Έσι Ντέιβις. Η Ελίζα Σκάνλεν είναι όσο εύθραυστη χρειάζεται, αναδίδοντας δυναμική επιθυμία και ακυρώνοντάς την έντεχνα με απελπισία, ενώ ο φέρελπις Τόμπι Γουάλας, ο οποίος βραβεύτηκε για την ερμηνεία του στο φεστιβάλ, προσδίδει αυθεντικότητα στην ευπρόσδεκτη τρέλα του Μόζες. ΑΝΟΙΞΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΦΛΕΡΥ ΘΕΡΙΝΟ

Ε

γοητεία του, επειδή εκεί γίνονται πράγματα και αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι στο κέντρο του κόσμου». Για να επιστρέψουμε στο «Souvenir», είναι μια γλυκόπικρη μπαλάντα, που μπορεί οι στίχοι της να σκιαγραφούν το τέλος μιας σχέσης, στην πραγματικότητα όμως σηματοδοτεί μια νέα αρχή στην καριέρα της Ειρήνης. Πρόσφατα υπέγραψε σε νέα εταιρεία, τη United We Fly, αλλά είχε την τύχη, για τις ανάγκες του συγκεκριμένου κομματιού, να συνεργαστεί με δύο σημαντικούς καλλιτέχνες, τον Σουηδό τραγουδοποιό Jay-Jay Johanson και τον Νοτιοαφρικανό σκηνοθέτη David East, και να βρεθεί στο Cape Town για το ατμοσφαιρικό βίντεο. «Παρακολουθούσα τον τελευταίο χρόνο τη δουλειά ενός σκηνοθέτη που λέγεται David East, o οποίος έχει σκηνοθετήσει διάφορα βιντεοκλίπ, ανάμεσά τους αυτά της Japanese House και πιο πρόσφατα των Foals. Όταν ήμουν ακόμη στο Λονδίνο, συναντηθήκαμε και, επειδή του άρεσε το τραγούδι, συμφώνησε να κάνει το βίντεο. Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι τους επόμενους δύο μήνες θα βρισκόταν στο Cape Town, έτσι με ρώτησε αν μπορούσα να πάω εκεί. Τότε είχα μόλις υπογράψει με τη United We Fly και όλο αυτό έγινε γρήγορα και χωρίς προβλήματα». «Και πώς γνώρισες τον Johanson;» τη ρωτάω. «Άνοιξα μια συναυλία του στην Αθήνα, στο Tiki. Εκεί γνωριστήκαμε και κάποια

«Στην παιδική μου ηλικία θυμάμαι ότι ήμουν λίγο απροσάρμοστη και ντροπαλή. Καθόμουν στο δωμάτιό μου και περνούσα καλά γράφοντας τραγούδια».

φωτό: παρισ ταβιτιαν

φυγα από το Λονδίνο λίγες ημέρες πριν από το lockdown» μου εξομολογείται η Ειρήνη Σκυλακάκη ένα ήσυχο απόγευμα στα νότια προάστια. «Γενικά, όσο βρισκόμουν στο Λονδίνο, η στάση του Μπόρις Τζόνσον σχετικά με τον κορωνοϊό με είχε ταράξει, δηλαδή το πώς άφησε τους πολίτες εκτεθειμένους». Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα καινούργιο κομμάτι, με τίτλο «Souvenir», το πρώτο από το επερχόμενο τέταρτο άλμπουμ της. Πρωτοεμφανίστηκε το 2012 στην ελληνική δισκογραφία με το άλμπουμ «Wrong Direction». Μετά από αυτό ακολούθησαν το «Before Dawn» (2014) και το «Matterless» (2017), στο ύφος της κιθαριστικής ποπ και της φολκ. Στο Λονδίνο βρέθηκε για σπουδές στη νομική το 2008 και από τότε που πήρε το πτυχίο της πηγαινοερχόταν, μέχρι που αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. «Μου έλειψε» λέει. «Το όνειρό μου είναι να είμαι μεταξύ Λονδίνου και Αθήνας, αλλά, ούτως ή άλλως, θα επέστρεφα στην Ελλάδα, επειδή το Λονδίνο είναι ακριβή πόλη. Νιώθω ότι κάλυψα σε μεγάλο βαθμό τους στόχους μου, να δω πώς δουλεύουν στην αγγλική μουσική βιομηχανία και να δημιουργήσω ένα δίκτυο από ανθρώπους με τους οποίους θα μπορώ να συνεργάζομαι όπου και αν βρίσκομαι. Αν ο ανταγωνισμός στην Ελλάδα φαίνεται σε όσους ασχολούνται με τη μουσική κάπως, στο Λονδίνο είναι τεράστιος, αλλά έχει τη

Η νέα αρχή της Irene Skylakaki Η Ελληνίδα τραγουδοποιός αφηγείται μια γλυκόπικρη ιστορία χωρισμού στο νέο της τραγούδι με τίτλο «Souvenir», έχοντας πλέον εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα.

στιγμή μού έστειλε ένα τραγούδι του και του έστειλα κι εγώ το “Souvenir”. Προς μεγάλη μου έκπληξη προσφέρθηκε να μου κάνει το remix. Ενθουσιάστηκα, επειδή αγαπώ πάρα πολύ τη μουσική, την προσωπικότητά του και αυτό που εκπέμπει. Την Πρωτοχρονιά άνοιξα το inbox και είχα λάβει την καινούργια εκδοχή με τα φωνητικά του. Ήταν το καλύτερο δώρο. Δέχτηκε, μάλιστα, να συμμετάσχει και στο βίντεο. Τα γυρίσματα ήταν η πιο φανταστική εμπειρία της ενήλικης ζωής μου. Δεν είχα ξαναπάει στη Νότια Αφρική. Με το που προσγειώνεσαι και μέχρι να φτάσεις στο Cape Town περνάς από περιοχές όπου βλέπεις πολύ σκληρές σκηνές απόλυτης φτώχειας και μετά, ξαφνικά, στο κέντρο βλέπεις μια άλλη πλευρά, που θυμίζει κάτι από ανατολικό Λονδίνο, με μια ακραία, επικίνδυνη ομορφιά. Από τα πρώτα πράγματα που συνειδητοποίησα ήταν όταν το πρώτο βράδυ που βρέθηκα εκεί σήκωσα το κεφάλι μου ψηλά, προς τον ουρανό, για να δω τα αστέρια και οι αστερισμοί φαινόντουσαν ανάποδα». Η Ειρήνη δείχνει να αγαπάει πολύ αυτό που κάνει. Σε ένα σημείο της συζήτησης μου αναφέρει ότι το μεγαλύτερο όνειρό της είναι να γράφει ωραίες μελωδίες μέχρι να πεθάνει. Σπάνια συναντάς τόσο ρομαντική άποψη. Αναρωτιέμαι πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με τη μουσική. «Στην παιδική μου ηλικία θυμάμαι ότι ήμουν λίγο απροσάρμοστη και ντροπαλή. Καθόμουν στο δωμάτιό μου και περνούσα καλά γράφοντας τραγούδια».

— Πιστεύεις ότι ως γυναίκα συνάντησες περισσότερα εμπόδια στην απόφασή σου να ασχοληθείς με τη μουσική; Ανεξάρτητα από το φύλο, το να επιλέξει κανείς έναν τέτοιον δρόμο έχει τις δυσκολίες του. Δεν είναι το ίδιο με το να λες στους γονείς σου ότι θα γίνεις γιατρός όταν μεγαλώσεις. Γενικά, η μουσική είναι ένας ανδροκρατούμενος χώρος. Χθες ήμουν σε μια ταράτσα και ενώ κάναμε γυρίσματα για ένα βίντεο, συνειδητοποίησα ότι ήμασταν 3 κοπέλες και 20 άντρες. Ως αίσθηση, νομίζω ότι στα περισσότερα εργασιακά περιβάλλοντα ισχύει κάτι τέτοιο, αλλά στο δικό μας, ειδικά στο κομμάτι της παραγωγής, έχω συναντήσει μόνο μία γυναίκα – και όχι μόνο στην Ελλάδα, στην Αγγλία οι αναλογίες είναι αντίστοιχες. Μου αρέσουν όμως καλλιτέχνες σαν την Grimes, που παράλληλα είναι παραγωγός και κάνει τα πάντα μόνη της. Τελευταία, έχω αρχίσει κι εγώ να ασχολούμαι με την παραγωγή. Έχω τρελαθεί με τις δυνατότητες που σου δίνουν τα μουσικά προγράμματα. Ξεκινάω, περνάνε 5 ώρες και νομίζω ότι έχει περάσει μισή ώρα. Είναι ένας νέος κόσμος. Κάποιες φορές, όσο υπέροχη συνεργασία κι αν έχεις με έναν παραγωγό, δεν μπορείς να του εξηγήσεις με λέξεις όσα φαντάζεσαι. Προσωπικά, δεν μπορούσα ποτέ να το κάνω πετυχημένα και χαίρομαι που τώρα μαθαίνω να πηγαίνω τα τραγούδια μου εκεί όπου θέλω και να φτιάχνω έναν πολύ πιο ολοκληρωμένο χάρτη.

— Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου; Πέρασα μια φάση εμμονική με τον Λέοναρντ Κοέν. Είναι κάτι σαν θεός μου. Όταν αισθάνομαι χαμένη, βάζω να τον ακούσω και σκέφτομαι ότι βρίσκομαι στον σωστό δρόμο. Είναι ωραίο να νιώθεις ότι υπάρχουν σοφοί άνθρωποι γύρω σου, που με κάποιες κουβέντες σε φέρνουν εκεί όπου πρέπει να είσαι. Έτσι, αποφάσισα να γράψω έναν δίσκο με τραγούδια εμπνευσμένα από την Ύδρα και τον ίδιον. Είναι ένα πρότζεκτ που ετοιμάζω με τον Danton Supple στην παραγωγή. Θα λέγεται «Hydra».

μουσική

NEA KYKΛΟΦΟΡΙΑ

week

Το «Souvenir» της Irene Skylakaki κυκλοφορεί από την εταιρεία United We Fly.

απο τη μαρια παππα

18.6.20 – lifo

37

βιβλίο

ΔΟΚΙΜΙΟ

week

Γιατί πρέπει να διαβάζουμε τους Ρώσους, σύμφωνα με τον Ναμπόκοφ Στα απολαυστικά «Μαθήματα για τη ρωσική λογοτεχνία» (παραδόσεις για το έργο των Γκόγκολ, Γκόρκι, Ντοστογέφσκι, Τουργκένιεφ και Τσέχοφ) του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ μαθαίνουμε γιατί οι σπουδαίοι Ρώσοι του 19ου αιώνα είναι οι πραγματικά πρωτοπόροι στην ιστορία της λογοτεχνίας.

Δ απ ό τη ν τ ίν α μα ν δ η λαρ ά

38 lifo – 18.6.20

ιαβόητος σκακιστής, περίτεχνος λογοτέχνης, ατίθασος αναγνώστης αστυνομικών περιπετειών αλλά και έργων υψηλής διανόησης, αυτός ο λεπτολόγος που ήξερε να ανατέμνει όλες τις υφολογικές διακυμάνσεις με τον ίδιο τρόπο που διέκρινε τα αθέατα στο γυμνό μάτι στοιχεία από τις πεταλούδες δεν θα μπορούσε παρά να είναι και ιδανικός κριτικός λογοτεχνίας. Όχι χωρίς προκαταλήψεις, αφού η εμμονή ήταν από τα αδιάσειστα στοιχεία της υψηλής ευφυΐας του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, αλλά με την απόλυτη συνέπεια που παρατηρείται σε όλο το έργο του: κύρια αρχή η αποδόμηση των αγκυλώσεων και των κλισέ και η ανάδειξη κάθε κρυφής γωνιάς που περνά απαρατήρητη από το απαίδευτο μάτι. Μακριά από τις μεγάλες ιδέες και τις υψηλές θεωρίες και με τη λεπτή φροντίδα που διαθέτει ένας ευγενής που αγαπάει εμμονικά τα λεπιδόπτερα και τις ωραίες περιγραφές, ο σπουδαίος Ρώσος λογοτέχνης και κριτικός ήταν ξεκάθαρος ως προς τις αρχές του: η λογοτεχνία πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας και να εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο φτιάχτηκε από τα χέρια ενός πρω-

τομάστορα που ξέρει, όπως έγραφε ο ίδιος για τον Τσέχοφ, να διακρίνει «τις απροσδόκητες συνηχήσεις» και τις «λεπταίσθητες πινελιές με τις οποίες αποδίδονται οι κάθε είδους λεπτομέρειες». Γι’ αυτό και ο Ναμπόκοφ αγαπούσε με πάθος τη λογοτεχνία της πατρίδας του, την οποία τίμησε με κάθε τρόπο, θεωρώντας ότι αυτή ξεπερνάει τα όρια των συνόρων ή των συνθηκών που δημιούργησαν οι μεγάλοι πόλεμοι, ο τσαρισμός ή η Σοβιετική Επανάσταση. Αν και εμμένει στον 19ο αιώνα, που για εκείνον ήταν η εποχή που γέννησε τη μεγάλη λογοτεχνία ειδικά στην πατρίδα του, θεωρεί ότι η πρόοδος που επιτεύχθηκε στη Ρωσία σε επίπεδο λογοτεχνίας δεν είχε αποτιμηθεί όσο έπρεπε από τη Δύση, η οποία εξακολουθούσε, τότε, να μιλάει για τις κοινωνικοπολιτικές μεταλλάξεις ή για τη μεγάλη «ρωσική ψυχή». Αλλά αν κάτι κατάφεραν οι σπουδαίοι Ρώσοι κλασικοί περισσότερο από τους υπόλοιπους, είναι να υπηρετήσουν με πίστη την τέχνη τους και όχι κάποιες αδιάσειστες αρχές, στον βαθμό που για τον Ναμπόκοφ «η πεμπτουσία της λογοτεχνίας δεν είναι οι ιδέες αλλά οι λέξεις, οι εκφράσεις, οι

βλαντίμιρ ναμπόκοφ

Μαθήματα για τη ρωσική λογοτεχνία Μτφρ.: Ανδρέας Παππάς Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 512

εικόνες». Στα πολύτιμα Μαθήματα για τη ρωσική λογοτεχνία –που είμαστε ευτυχείς να έχουμε στα ελληνικά στην εξαιρετική μετάφραση του Ανδρέα Παππά από τις εκδόσεις Πατάκη– ο δάσκαλος και κριτικός λογοτεχνίας Ναμπόκοφ ουσιαστικά αποδεικνύει ότι οι μεγάλοι Ρώσοι λογοτέχνες του 19ου αιώνα όχι μόνο δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν σε καινοτομία και ευρηματικότητα από τους Γάλλους ή τους Βρετανούς αλλά και ότι είναι εκείνοι που πρώτοι μετέφεραν τις ιδέες της πρωτοπορίας στη Δύση. Αντί για το μεγαλόπνοο των υψηλών ιδανικών, ο Ναμπόκοφ θεωρεί ότι οι Ρώσοι διακρίνονταν από το λεπτό, ειρωνικό και πρωτοποριακό τους πνεύμα, καθώς ήταν οι πρώτοι που στοχάστηκαν προσεκτικά πάνω στις περιγραφές, στις εσωτερικές αντιθέσεις ή στον χρόνο, καταφεύγοντας, πολύ πριν από τον Τζόις, σε ένα ιδιόμορφο stream of consciousness (συνειδησιακή ροή). Φαίνεται, βέβαια, ότι στην προσπάθειά του να αναλύσει το έργο τους, ο κριτικός Ναμπόκοφ δεν μπορεί να αποφύγει τις ασυνείδητες έστω και όχι σαφώς εκπεφρασμένες, σε προσωπικό επίπεδο, ταυτίσεις

με την υψηλή, για παράδειγμα, δεξιοτεχνία πρωτοπόρους, όχι εσκεμμένα, αλλά από την που χαρακτηρίζει τον Τσέχοφ, την επική ίδια τους την ανάγκη να τελειοποιήσουν την μεγαλομανία αλλά και την πειραματική τέχνη τους, που δεν έχει να κάνει παρά με δεινότητα του Τολστόι, το ρομαντικό πατην αποθέωση του ύφους και της ομορφιάς. ράλογο του Γκόγκολ αλλά και την περιγρα- «Από τη στιγμή που ένας συγγραφέας αρφική ακρίβεια και την ποιητική ομορφιά χίζει να ενδιαφέρεται για ερωτήματα όπως του Τουργκένιεφ, στοιχεία που βλέπουμε “τι είναι τέχνη;” και “ποιο είναι το καθήκον να διαπνέουν κατά κόρον το του συγγραφέα;” είναι τελειωέργο του συγγραφέα Ναμπόμένος» επιμένει –και όχι άδικα– ΤΡΊΑ ΠΡΆΓΜΑΤΑ κοφ. Παρότι αδικεί τα μάλα ο Ναμπόκοφ. ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ τον Ντοστογέφσκι, εξαιρώΩστόσο, πρέπει κανείς να ΓΝΩΣΤΆ ΓΙΑ ΤΟΝ ντας τον από τον αριθμό των μπορεί να σταθεί στο ύψος του ΝΑΜΠΌΚΟΦ μεγάλων, δείχνει να αναγνωΤολστόι, του Ντοστογέφσκι, 1. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Γεννήθηκε ρίζει την επιδεξιότητα και του Γκόγκολ ή του Τσέχοφ για το 1899 στην Αγία τη θεατρική δύναμη των πενα τους αντικρίσει κατάματα ή Πετρούπολη, γιος ενός ριγραφών του. Ένας ακραιφνα διαβάζει πίσω από τις άρρηαριστοκράτη φιλελεύθερου νώς δραματικός λογοτέχνης, τες συγγραφικές τους προθέδικηγόρου και πολιτικού. Η όπως ο Ντοστογέφσκι, δεν θα σεις – και ο Ναμπόκοφ ξέρει ότι ανατροφή του δείχνει πόσο μπορούσε να ταιριάζει στον μπορεί. Καταλαβαίνει, για παπλούσια ήταν η οικογένειά ζείδωρο αγ νωστικισμό του ράδειγμα, την αξία που μπορεί του: μιλούσαν τρεις Νταμπόκοφ και στη ζωτική να έχει ακόμα και ένας κρεμαγλώσσες, ρωσικά, αγγλικά ορμή που διαπνέει τις πάντοτε σμένος πίνακας της δικής μας και γαλλικά. αισθαντικές, ως προς τις απτές Μπουμπουλίνας για να υποδη2. Ήταν φανατικός λεπτομέρειες, στυλιστικές του λώσει τον κρυφό ηρωικό ρομασυλλέκτης πεταλούδων και περιγραφές. ντισμό του ήρωα του Γκόγκολ, λάτρευε τα λεπιδόπτερα. Σομπάκιεβιτς, στις Νεκρές Ψυχές Ήταν παγκοσμίως γνωστός ρόκειται, ά λ λ ωσ τε, ή γιατί ο γκρίζος φράχτης του ως ειδικός στις πεταλούδες γ ι α δι αφ ο ρ ε τ ι κού ς και τη δεκαετία του ’40 έγινε σπιτιού, το γκρίζο χαλί και το κόσμους, όπως πολύ σκονισμένο μελανοδοχείο όπου επιμελητής της συλλογής πεταλούδων του Μουσείου εύστοχα είχε τονίσει δεσπόζει ένας καβαλάρης με το Συγκριτικής Ζωολογίας του ο Στάινερ στο Τολστόι ή Ντοστοκαπέλο του στο χέρι και το κεΧάρβαρντ. Ανακάλυψε και γέφσκι: από τη μια ο έμπλεος φάλι του κομμένο στο δωμάτιο θρησκευτικών και μεταφυ- ονόμασε πολλές πεταλούδες ενός ξενοδοχείου απλώς αντικακαι δημιούργησε ένα νέο σικών δοξασιών σαιξπηρικός τοπτρίζουν την εσωτερική ψυσύστημα ταξινόμησης, το κόσμος του Ντοσ τογέφσκι χική αναστάτωση του Γκούροφ οποίο χρησιμοποιείται και και από την άλ λη ο επικός, στην Κυρία με το σκυλάκι του Τσέσήμερα. αλλά γεμάτος αντιθέσεις κόχοφ. Είναι προφανές ότι ο Να3. Ήταν αυτός που σμος του Τολστόι. Ο Ναμπόμπόκοφ βρίσκεται πολύ κοντά κατέγραψε την πρώτη κοφ δοξάζει πανηγυρικά τον στον κόσμο του Τσέχοφ, «που παράσταση του Παβαρότι. δεύτερο, θεωρώντας πως η είναι ένας κόσμος που έχουμε Ο Ναμπόκοφ είχε έναν μο ρ φ οποιητι κ ή ε πί δ ρ α σ η ανάγκη, αν θέλουμε να συνεμοναχογιό, τον Ντμίτρι, του δράματος θα πρέπει να χίσουμε να ονειρευόμαστε», ο οποίος ήταν ορειβάτης αντισταθμίζεται από τον σκεπαρά στις υψηλές διακηρύξεις και επαγγελματίας πτικισμό, καθώς, ακόμα και και αντιθέσεις του Τουργκένιεφ οδηγός αγωνιστικών το απόκρυφο, θα πρέπει να ή στη συντριβή που διαπνέουν αυτοκινήτων, και μετά τις σπουδές Νομικής στο διαλάμπει μέσα στο παράδοτα σκοτεινά κείμενα του ΝτοΧάρβαρντ αποφάσισε να ξο, όπως, κατά τη γνώμη του, στογέφσκι. Σε κάθε περίπτωση, γίνει τραγουδιστής της συμβαίνει με τον Γκόγκολ. Το όμως, είναι ένας πραγματικός όπερας. Το 1961 κατάφερε μυθιστόρημα δεν πρέπει να εραστής των λέξεων που ζει να συμμετάσχει στην μεταφέρει ένα συγκεκριμένο μέσα σε κάθε πρόταση της λοπαραγωγή της «Bohème» μήνυμα αλλά να αφήνει κενά γοτεχνίας, είτε ως συγγραφέας στην περιοχή Ρέτζιο Εμίλια και μαύρες τρύπες στην υφή είτε ως αναγνώστης, και όντως της Ιταλίας. Ο πατέρας του του κειμένου, που να αντιστοιχρειάζονται υψηλές δόσεις συκανόνισε να ηχογραφηθεί χούν στις ρωγμές και την υφή μπόνιας για να αντιληφθεί εκείη παράσταση, στην οποία της ίδιας της ζωής. νη τη στιγμή της συγγραφικής ο Ντμίτρι έπαιζε τον Κολίν, Έτσι, ο Τουργκένιεφ είναι αλλά την παράσταση έκλεψε θείας έμπνευσης που σου δίνει ο Ροντόλφο, τον ρόλο για τον Ναμπόκοφ ο «πρώτος την αίσθηση ότι οι «σελίδες του του οποίου ερμήνευε ο Ρώσος συγγραφέας που απέΤολστόι είναι γραμμένες από Παβαρότι. Ήταν ο πρώτος δωσε τον τρόπο με τον οποίκάποιο αόρατο, “εσωτερικό” του ρόλος στην όπερα και η ον ο απογε υματινός ήλιος χέρι, από το ίδιο τους το θέμα, ηχογραφημένη παράσταση φωτίζει τη σιλουέτα και το και όχι από το χέρι ενός ανθρώκαταγράφει τον σπουδαίο πρόσωπο των ανθρώπων», καπου με σάρκα και οστά, ο οποίτενόρο στο ξεκίνημά ταφεύγοντας σε φράσεις που ος γράφει από αριστερά προς τα του, αποτελώντας ένα «θυμίζουν σαύρα που λιάζεται δεξιά, σβήνει, προβληματίζεται, ανεκτίμητο ντοκουμέντο. στον τοίχο, με τις δύο τελευχαϊδεύει ίσως τα γένια του». Γιαταίες λέξεις της φράσης να τί αν κάτι χαρακτηρίζει τα περίσχηματίζουν καμπύλες σαν τεχνα αυτά κείμενα-παραδόσεις εκείνες της ουράς της σαύρας», όπως αντί- του Ναμπόκοφ για τους Ρώσους συγγραφείς στοιχα υποστηρίζει ότι η «περιγραφή του σε αμερικανικά πανεπιστήμια, είναι, πέρα κήπου του Πούσκιν στις Νεκρές Ψυχές θα από την αγάπη, μια βαθιά, ουσιαστική και πρέπει να προκάλεσε στον Ρώσο αναγνώστη ανυπόκριτη συμπόνια για την υψηλή τέχνη το ίδιο σοκ που προκάλεσαν και ορισμένοι του μυθιστορήματος και τον ακατάβλητο πίνακες του Μανέ στους σαστισμένους φι- κόσμο τους, επιβεβαιώνοντας τον ισχυριλισταίους της εποχής του». Η βαθιά αντίλη- σμό του Στάινερ ότι η λογοτεχνική κριτική ψη και το λεπτό ένστικτο για το εύρος της πρέπει να γεννιέται από ένα χρέος αγάπης και να διατρανώνεται σε ένα καθεστώς συτέχνης τους είναι που μετέτρεψε, κατά τον Ναμπόκοφ, τους Ρώσους σε πραγματικούς μπόνιας.

Π

18.6.20 – lifo

39

βιβλίο

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

week

Τα πολλά πρόσωπα του Γκράχαμ Γκριν Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του «Ο ανθρώπινος παράγοντας» από τις εκδόσεις Πόλις, ανατρέχουμε στην τεράστια καριέρα του Βρετανού συγγραφέα.

Π απ ό τη στα υ ρ ου λα παπ ασπυ ρ ου

40 lifo – 18.6.20

ώς, ενώ είμαστε ερωτευμένοι, προδίδουμε την αγάπη μας; Πώς, ενώ λατρεύουμε τον Θεό, δυναμιτίζουμε την πίστη μας; Πώς, ενώ παλεύουμε για το καλό, προκαλούμε το κακό; Η απάντηση που έδινε με τον τρόπο του ο Γκράχαμ Γκριν σε αυτά τα βασανιστικά ερωτήματα ήταν η εξής: είτε αγαπάμε, είτε ισχυριζόμαστε πως αγαπάμε, μια γυναίκα, έναν άντρα, ένα έθνος, έναν θεό, την ίδια στιγμή αγαπάμε και τον εαυτό μας. Και, για να είμαστε ειλικρινείς, αμφιβάλλουμε ποιον αγαπάμε περισσότερο… Το λογοτεχνικό σύμπαν του Γκράχαμ Γκριν παραμένει συνώνυμο με την αμφιβολία, αλλά και τη δράση, την ίντριγκα και τα ανθρώπινα πάθη, την καταδίωξη, την κατασκοπεία, την πολιτική. Ο πεζογράφος που με τη στιβαρή, χωρίς φιοριτούρες, πρόζα του κατάφερε να συνδυάσει την υψηλή λογοτεχνία με τη λαϊκή, αυτός που διοχέτευσε στα έργα του ηθικά διλήμματα χωρίς να περιφρονήσει τη φάρσα, ο ίδιος που ξέφυγε από τα κόκκινα τούβλα και

τις δαντελένιες κουρτίνες της αγγλικής πραγματικότητας για να μας μεταφέρει εικόνες απ’ όλη τη γη, σχεδόν 30 χρόνια από τον θάνατό του παραμένει ζωντανός – μόλις επανεκδόθηκε, σε νέα μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, το κατασκοπευτικό, πρωτοδημοσιευμένο το 1978, μυθιστόρημά του Ο ανθρώπινος παράγοντας (εκδ. Πόλις). Η ζωή του Γκριν ξεκίνησε στις 2 Οκτωβρίου του 1904 στο Μπέρκχαμστεντ της Αγγλίας, ως τέταρτου ανάμεσα σε έξι παιδιά μιας ευκατάστατης μεσοαστικής οικογένειας, στους προγόνους της οποίας συγκαταλεγόταν και ο αγαπημένος του συγγραφέας Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον. Και ήταν μια ζωή σχετικά ήρεμη, ώσπου ο νεαρός Γκράχαμ κλείστηκε εσωτερικός σε φημισμένο ιδιωτικό σχολείο, με διευθυντή τον ίδιο τον καταπιεστικό πατέρα του. Σύμφωνα με τον βιογράφο του, Νόρμαν Σέρι, ο Γκριν υπήρξε δυστυχής έφηβος. Ντροπαλός και συχνά περίγελος των συμμαθητών του, συνήθιζε να το σκάει από το σχολείο, όπου

INFO Στην Ελλάδα τα μυθιστορήματα του Γκράχαμ Γκριν κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις.

κάποια στιγμή βίωσε μια γερή νευρική κατάρρευση. Τι κι αν οι γονείς του έσπευσαν να τον στείλουν στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή. Όπως ομολόγησε ο ίδιος στα απομνημονεύματά του, ένα από τα αγαπημένα του παιχνίδια μετά τη θεραπεία ήταν να παίζει ρώσικη ρουλέτα με το ρεβόλβερ του μεγαλύτερου αδερφού του. Οι απόπειρες αυτοκτονίας συνεχίζονταν ακόμα και στην Οξφόρδη, όταν σπούδαζε Συγκριτική Ιστορία, και έλαβαν τέλος μόνο όταν συνειδητοποίησε ότι «τραβούσα τη σκανδάλη όσο συχνά χρειαζόταν να πάρω ασπιρίνη». Τα επόμενα χρόνια η αδρεναλίνη του θα εκτινασσόταν στα ύψη και η υπαρξιακή του πλήξη θα διασκεδαζόταν με την ιδιότητα του δημοσιογράφου, του κατασκόπου, του μυθιστοριογράφου, του εραστή. Αφού στα 19 του εντάχθηκε για λίγες μέρες –ούτε μήνα– στο Κομμουνιστικό Κόμμα, κι αφού εξέδωσε τη μοναδική του ποιητική συλλογή (Φλύαρος Απρίλης), ο Γκριν ξεκινά το 1925 τη δημοσιογραφική του καριέρα στις λογοτεχνικές σελίδες των «Τimes του Λονδίνου» και έναν χρόνο αργότερα παντρεύεται τη Βίβιαν Ντέιρελ-Μπράουνινγκ, για χάρη της οποίας είχε ασπαστεί ήδη τον καθολικισμό και με την οποία θα αποκτήσει τα δυο του παιδιά. Αυτή την περίοδο δημοσιεύει και το πρώτο του μυθιστόρημα, The man within, μια ιστορική περιπέτεια γύρω από το λαθρεμπόριο που γινόταν στις ακτές του Σάσεξ τον 19ο αιώνα. Κι ενώ ο Προδότης, όπως αποδόθηκε στα ελληνικά, δεν διέθετε κανένα από τα προτερήματα των ωριμότερων έργων του, η εμπορική του επιτυχία ήταν τέτοια ώστε ο Γκριν δεσμεύτηκε να γράψει μέσα σε μία τριετία τρία μυθιστορήματα ακόμη, έναντι 600 λιρών το καθένα. Έργα που ο ίδιος θα αποκηρύξει στη συνέχεια, αλλά στα οποία οι μελετητές του εντοπίζουν έντονα στοιχεία καθολικισμού. Η ετικέτα του καθολικού συγγραφέα του προκαλεί μόνιμη ενόχληση. «Πάντοτε υπενθύμιζα ότι δεν θεωρώ τον εαυτό μου καθολικό συγγραφέα, αλλά συγγραφέα που τυχαίνει επίσης να είναι καθολικός» έλεγε. «Νομίζω ότι ένας κομμουνιστής οφείλει να έχει αμφιβολίες, όπως εμείς οι καθολικοί έχουμε τις δικές μας. Και πιστεύω πως μπορούμε να προσεγγίζουμε ο ένας τον άλλον μέσα από τις αμφιβολίες μας. Έργο του αφηγητή ιστοριών είναι να λειτουργεί ως δικηγόρος του διαβόλου, να προκαλεί συμπάθεια και κατανόηση για όσους βρίσκονται πέραν της επιδοκιμασίας του κατεστημένου». Ας σημειωθεί ότι ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματά του, το Η δύναμις και η δόξα (1940) –με φόντο ένα ρημαγμένο από τη φτώχεια και τις εξεγέρσεις Μεξικό και ήρωα έναν αλκοολικό ιερέα που καταδικάζεται σε θάνατο–, θεωρήθηκε προσβλητικό από το Βατικανό και λίγο έλειψε να εγγραφεί στις αρχές της δεκαετίας του ’50 στη Μαύρη Λίστα του. Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη πάντως με τα επίσης καθολικά Ουσία και βάθος (1948) και Το τέλος μιας σχέσης (1951). Το δεύτερο, όπου η αγιοσύνη επιτυγχάνεται μέσω της μοιχείας, είναι εμπνευσμένο από την πολύχρονη, παράνομη και ταυτόχρονα φανερή ερωτική σχέση του Γκριν με την ζάπλουτη βαφτισιμιά του, και μητέρα πέντε παιδιών, Κάθριν Γουίλστον. Σχέση που ο Γκριν σύναψε χωρίς να χωρίσει από τη θεατρική σκηνογράφο Ντόροθι Γκλόβερ, εξαιτίας της οποίας είχε διαλυθεί ο εικοσαετής γάμος του. Οι μεγάλες του περιπλανήσεις ανά την υφήλιο χρονολογούνται από το 1935 και πραγματοποιούνται παράλληλα με τη δημοσιογραφική του καριέρα στο περιοδικό «The Spectator»

και σε εφημερίδες όπως οι «Εvening Standard», «Sunday Times», «Figaro», «Sunday Telegraph» και «Observer». Πέρα από το Μεξικό, η Λιβερία, η Σιέρα Λεόνε, η Νιγηρία, η Μαλαισία, η Ινδοκίνα, η Κούβα, το Κονγκό και η Αϊτή θα αποτελέσουν το σκηνικό πολλών βιβλίων του, τα θέματα των οποίων επηρεάστηκαν έντονα και από τη θητεία του στις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Π

οιος ήταν ο προϊστάμενος του Γκριν στην Μ16 που του ενέπνευσε στη συνέχεια τον Ανθρώπινο Παράγοντα, μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή έναν διπλό πράκτορα, παγιδευμένο στη μοναξιά του; Ο περίφημος Κιλ Φίλμπι, αυτός που προκάλεσε το μεγαλύτερο κατασκοπευτικό σκάνδαλο στη μεταπολεμική Ευρώπη, όταν το 1963 αποκαλύφθηκε πως ήταν άνθρωπος των Ρώσων. Ο Γκράχαμ Γκριν, από την πλευρά του, παρακολουθούνταν επί μισό αιώνα από τους Αμερικανούς, και όχι μόνο επειδή δήλωνε «ισόβιος φίλος» του Κίλμπι. Το γεγονός ότι διατηρούσε επαφές με μερικούς από τους κορυφαίους ηγέτες του πλανήτη –τον Φιντέλ Κάστρο, τον Χο Τσι Μινχ, τον Μανουέλ Νοριέγκα–, σε συνδυασμό με την κριτική του στάση απέναντι στην εμπλοκή της CIA σε μια σειρά δικτατορικών καθεστώτων, του κόστισε έναν ογκώδη φάκελο επί Ψυχρού Πολέμου και απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ. Χολή έσταξαν και οι «New York Times» με το που δημοσιεύτηκε ο Ήσυχος Αμερικανός (1955). Σε αυτό το επίσης διαχρονικό μυθιστόρημά του, που εκτυλίσσεται τη δεκαετία του ’50 στη Σαϊγκόν την περίοδο της εξέγερσης ενάντια στη γαλλική αποικιοκρατία, δεν περιγράφεται απλώς το ερωτικό πάθος ενός Βρετανού δημοσιογράφου για τη νεαρή Βιετναμέζα που διεκδικεί κι ένας ηθικολόγος Αμερικανός πράκτορας. Πολύ πριν από την αμερικανική εμπλοκή στην περιοχή που οδήγησε στον πόλεμο του Βιετνάμ, ο Γκριν είχε καταδικάσει με προφητικό τρόπο τον πουριτανισμό και την αλαζονική πεποίθηση των ΗΠΑ ότι αποτελούν ενσάρκωση του υπέρτατου αγαθού. Τρία χρόνια αργότερα, ο κατηγορούμενος ως απολογητής της κομμουνιστικής τρομοκρατίας, κι ας μην πάτησε το πόδι του στην ΕΣΣΔ μέχρι να αναλάβει ο Γκορμπατσόφ, δημοσιεύει μια κατασκοπική ιστορία με σκηνικό την Αβάνα του Μπατίστα λίγο πριν από την επανάσταση (Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα), υπογραμμίζοντας έτσι τη συμπαράστασή του στον Φιντέλ Κάστρο. Ο Γκράχαμ Γκριν συναντιόταν με τον Κάστρο από την εποχή που εκείνος έκανε αντάρτικο στα βουνά και, αποδεχόμενος σχετική παράκλησή του, κάθε φορά ντυνόταν σαν…Εσκιμώος, ώστε να προμηθεύει τους επαναστάτες με ζεστά ρούχα χωρίς να κινεί υποψίες. Αφότου ο Κάστρο κατέλαβε την εξουσία, ο Γκριν είχε την ευκαιρία να του πάρει κι άλλες συνεντεύξεις. Σε μία από αυτές, το 1983, ήταν παρών και ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Και όπως θα αποκάλυπτε αργότερα η «Guardian», η πολύωρη συνομιλία των τριών μαγνητοφωνούνταν από το FBI! Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ο Γκράχαμ Γκριν ταξιδεύει στην Αργεντινή και στη Χιλή και εκδίδει ένα από τα καλύτερα έργα του, τον Επίτιμο Πρόξενο, όπου εξετάζει κατά πόσο η βία μπορεί να αποτελέσει πολιτικό μέσο για την επίτευξη ενός χριστιανικού σκοπού. Διατηρώντας τη συνήθεια να γράφει 500 λέξεις απαραιτήτως την ημέρα, άφησε την τελευταία του πνοή το 1991, στα 87 του, στην Ελβετία,

Μερικά από τα εμβληματικά εξώφυλλα των βιβλίων του Γκράχαμ Γκριν από τις εκδόσεις Penguin.

έχοντας δημοσιεύσει πάνω από 100 πολυμεταφρασμένους τίτλους – μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, σενάρια, θεατρικά έργα και δύο τόμους με απομνημονεύματα. Πλειστάκις υποψήφιος για Νόμπελ, έφυγε χορτασμένος. Είχε καταλήξει πως το γράψιμο λειτουργούσε γι’ αυτόν σαν ένα είδος θρησκευτικής αγωγής. «Σε τέτοιο σημείο, ώστε να αναρωτιέμαι με ποιον τρόπο τα καταφέρνουν οι άνθρωποι που δεν γράφουν, δεν παίζουν μουσική, δεν ζωγραφίζουν, να ξεφεύγουν από την παράκρουση, το άγχος, την κατάθλιψη, την αγωνία και τον φόβο. Απ’ όλα αυτά δηλαδή που είναι αλληλένδετα με το πέρασμα ενός ανθρώπου από τη ζωή». Δεκάδες είναι οι κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές έργων του Γκριν και αντίστοιχα υψηλά ήταν τα εισοδήματα που του πρόσφεραν. Όμως ο ίδιος παραπονιόταν: «Σιχαίνομαι όλες τις διασκευές, εκτός από εκείνες που έκανα εγώ, και πάλι από μερικές δεν είμαι ικανοποιημένος». Μιλούσε άραγε ως πρωταρχικός δημιουργός ή και ως κριτικός; Το σίγουρο είναι πως λίγο μετά την απογοητευτική μεταφορά στην οθόνη του Οριάν Εξπρές (1933) –θρίλερ γραμμένου συνειδητά για να αρέσει– και ως την κήρυξη του Πολέμου είχε δοκιμάσει τις ικανότητές του και στην κινηματογραφική κριτική μέσα από τις στήλες του «Spectator» και του βραχύβιου «Νight and Day». H ζωή του τελευταίου κράτησε μόλις δύο μήνες, εξαιτίας μιας δικαστικής διαμάχης με την 20th Century Fox, την οποία είχε πυροδοτήσει ένα δηλητηριώδες άρθρο του Γκριν για ταινία με πρωταγωνίστρια τη Σίρλεϊ Τεμπλ. Ούτε ο Χίτσκοκ, πάντως, ούτε η Γκρέτα Γκάρμπο διανοοήθηκαν να στραφούν εναντίον του, κι ας έγραψε για «ανεπαρκή αίσθηση της πραγματικότητας» του πρώτου, κι ας παρομοίασε τη μυθική σταρ με «όμορφη αραβική φοράδα»! Ομολογημένος λάτρης των αστυνομικών ταινιών, των κωμωδιών και των γουέστερν, ο Γκριν έπλεξε το εγκώμιο του Σασά Γκιτρί πολύ πριν από τα «Cahiers du Cinéma» στήριξε τον Φριτς Λανγκ όταν κατέφυγε στην Αμερική, υποδέχτηκε με θέρμη το ντεμπούτο της Ίνγκριντ Μπέργκμαν και πάντοτε προτιμούσε «οτιδήποτε ειλικρινώς εμπορικό»: «Ο μυθιστοριογράφος μπορεί να γράφει για μερικές χιλιάδες αναγνώστες, αλλά ο κινηματογραφιστής πρέπει να δουλεύει για μερικά εκατομμύρια θεατές. Αυτό θα έπρεπε να είναι η περηφάνια του».

Ό

ταν, ωστόσο, μιλάμε για τον Γκριν και τον κινηματογράφο, η σκέψη μας οδηγείται αυτόματα στον Τρίτο Άνθρωπο, την ασπρόμαυρη ταινία του Κάρολ Ριντ (1949) με τον Όρσον Ουέλς που απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του 20ού αιώνα. Δοκίμιο πάνω στην προδοσία και τη διαφθορά με φόντο τη μεταπολεμική Βιέννη, ο Τρίτος Άνθρωπος γράφτηκε εξαρχής για να μεταφερθεί στο σινεμά, όχι για να διαβαστεί. Όμως, όπως όλα τα σενάρια του Γκριν, προϋπέθετε κι αυτό τη συγγραφή μιας ιστορίας: «Το σενάριο από μόνο του δεν μπορεί να είναι απαρχή καλλιτεχνικής δημιουργίας». Στον κατάλογο των ταινιών που γυρίστηκαν σε δικά του σενάρια συναντάμε τη Συμμορία των δολοφόνων (1947) –βασισμένη στο μυθιστόρημά του Ο βράχος του Μπράιτον–, τους Εραστές της νύχτας (1967) –διασκευή των Θεατρίνων– με τους Ρίτσαρντ Μπάρτον και Ελίζαμπεθ Τέιλορ, καθώς και τον Άνθρωπό μας στην Αβάνα με τον Άλεκ

Γκίνες, σε σκηνοθεσία και πάλι του Κάρολ Ριντ (1959), στα γυρίσματα του οποίου ο Γκριν είχε την ευκαιρία να πιει μερικά ποτά συντροφιά με τον Χέμινγουεϊ. Ο κατάλογος με τις διασκευές των έργων του από άλλους σεναριογράφους είναι πολύ πιο μακρύς. Περιλαμβάνει φιλμ νουάρ της μεγάλης χολιγουντιανής σχολής, όπως τα Πληρωμένος Δολοφόνος με τους Άλαν Λαντ και Βερόνικα Λέιν (1942), Αγάπη στη σκιά του φόβου του Φριτς Λανγκ (1943) και Μυστικός Πράκτορας με τους Σαρλ Μπουαγέ και Λορίν Μπακόλ (1947). Περιλαμβάνει επίσης ταινίες με εξωτικό χρώμα, όπως ο Σταυρός του μυστηρίου του Τζον Φορντ (1947) –διασκευή του Η δύναμις και η δόξα–, αλλά και κωμωδίες, όπως το Ταξίδια με τη θεία μου του Τζορτζ Κιούκορ με μια απολαυστική Μάγκι Σμιθ (1972). Ο Ανθρώπινος Παράγοντας, που έμελλε να είναι η τελευταία ταινία του Ότο Πρέμινγκερ, γυρίστηκε σε σενάριο του Τομ Στόπαρντ (1979). Όσο για τον Ήσυχο Αμερικανό με τον Μάικλ Κέιν (2002) και το Τέλος μιας σχέσης με τους Ρέιφ Φάινς και Τζούλιαν Μουρ (1999), πρόκειται για ριμέικ. Τον ρόλο του Κέιν είχε πρωτοερμηνεύσει ο Άλεκ Γκίνες, καθοδηγημένος από τον Τζόζεφ Μάνκιεβιτς (1957), ενώ εκείνους των Φάινς και Μουρ κρατούσαν οι Βαν Τζόνσον και Ντέμπορα Κερ στην ταινία του Έντουαρντ Ντμίτρικ που στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο Ζήσαν έναν μεγάλο έρωτα (1955). Η πληθώρα των έργων του Γκριν που πέρασαν στην οθόνη (κοντά 50 ταινίες) εντυπωσιάζει. Στη φιλμογραφία του, όμως, υπάρχει και μία ταινία όπου εμφανίστηκε ως... ηθοποιός. Ο λόγος για την Αμερικανική Νύχτα του Φρανσουά Τριφό, τα γυρίσματα της οποίας είχαν πραγματοποιηθεί στις αρχές του ’70, κοντά στην Αντίμπ, στη Νότια Γαλλία, τον τόπο που είχε διαλέξει για να γεράσει ο –εργένης πλέον– Γκριν. Από τα πιο προσωπικά έργα του Γάλλου δημιουργού, η Αμερικανική Νύχτα έχει ως θέμα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας σκηνοθέτης φτιάχνοντας μια ταινία και τα αμέτρητα εμπόδια που παρουσιάζονται στη διάρκεια του γυρίσματος. Το σενάριο προέβλεπε τον ξαφνικό θάνατο ενός ηθοποιού και την άφιξη από το Λονδίνο ενός εκπροσώπου ασφαλιστικής εταιρείας που θα αποφαινόταν αν η ταινία θα μπορούσε ή όχι να συνεχιστεί. Ο συγκεκριμένος ρόλος ήταν μικρός αλλά διόλου αμελητέος και κανείς από τους διαθέσιμους επαγγελματίες ηθοποιούς δεν ικανοποιούσε τον Τριφό. Έβαλε, λοιπόν, μια αγγελία στις εφημερίδες, αναζητώντας κάποιον που θα μπορούσε να υποδυθεί έναν μεσήλικα Βρετανό. Ο Γκράχαμ Γκριν έπεσε πάνω της τυχαία, επινόησε ένα ψευδώνυμο και έσπευσε να παρουσιαστεί στο πλατό. Πέρασε τις πρόβες με επιτυχία και υποδύθηκε τον ασφαλιστή χωρίς να τον πάρει χαμπάρι κανείς. Και μόνο στη διάρκεια της προβολής του πρώτου υλικού της ταινίας ένας από το συνεργείο φώναξε: «Δεν είμαστε καλά! Αυτός είναι ο Γκράχαμ Γκριν!». Ο Τριφό ήθελε να ανοίξει η γη να τον καταπιεί. Ζήτησε χίλιες φορές συγγνώμη από τον διάσημο συγγραφέα και προσφέρθηκε να αφαιρέσει εντελώς τη σκηνή από το μοντάζ. Ο Γκριν τον διαβεβαίωσε πως το είχε καταδιασκεδάσει και πως θα επιθυμούσε να μην εξαφανιστεί από το φιλμ. Παρακάλεσε, ωστόσο, τον Γάλλο σκηνοθέτη να μην αναφέρει το όνομά του στο ζενερίκ. Όπως δήλωσε αργότερα ο ίδιος: « Ήμουν περίεργος να δω αν θα υπήρχε κανείς που θα με αναγνώριζε. Αυτό το μυστικό με διασκέδασε πράγματι για αρκετό καιρό».

Έργο του αφηγητή ιστοριών είναι να λειτουργεί ως δικηγόρος του διαβόλου, να προκαλεί συμπάθεια και κατανόηση για όσους βρίσκονται πέραν της επιδοκιμασίας του κατεστημένου.

18.6.20 – lifo

41

e-learning

ΓΝΩΣΗ

week

H εμπειρία του e-learning Γνώση χωρίς όρια μέσα από την οθόνη του υπολογιστή σου.

Α

α πο τη λ ιν α ι ντζε γ ιαν ν η

42 lifo – 18.6.20

πό τις εικόνες των μαθητών με τα αλφαβητάρια στις σάκες μέχρι τη σύγχρονη καθημερινότητα των παιδιών με τα tablets και την εξοικείωση με το e-learning έχουν μεσολαβήσει κάποιες δεκαετίες, εκατομμύρια δεδομένων που μεταφράζονται σε data, αμέτρητα applications επικοινωνίας και μια νέα τάξη πραγμάτων που ανέδειξε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε μια σύγχρονη μορφή διδασκαλίας. Το e-learning ξεπερνά την ερμηνεία του ως «τηλεκπαίδευσης» και αποτελεί μια εμπειρία που καταργεί τις αποστάσεις, ξεκλειδώνοντας μια πύλη γνώσης που παραμένει ανοιχτή ακόμα και σε περιπτώσεις όπως αυτή της πρόσφατης πανδημίας. Τη στιγμή που πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν εντάξει εδώ και χρόνια την εξ αποστάσεως κατάρτιση και εκπαίδευση στις επιλογές τους, ακόμα και το δημόσιο σχολείο αναγνώρισε πια την ηλεκτρονική τάξη ως λύση ανάγκης αλλά και ως μια νέα πραγματικότητα που ήρθε για να μείνει. Θα πουν κάποιοι πως τίποτα δεν αντικαθιστά τη φυσική παρουσία, τη διά ζώσης επαφή με τον δάσκαλο, το παιχνίδι με τους συμμαθητές (κυρίως στις μικρότερες βαθμίδες του δημοτικού), αλλά οι μαθητές έχουν τη δική τους άποψη: «Να είμαι στο σπίτι μου, στο δωμάτιό μου, άνετος και χαλαρός, και συγχρόνως να συναντιέμαι με τους συμμαθητές μου, έστω και στην οθόνη του υπολογιστή! Να νιώθω πως είμαι ξανά στην “τάξη”, έστω και τη διαδικτυακή! Να βλέπω τους καθηγητές μου όχι στην έδρα αλλά στο… σπίτι τους!» Μια εμπειρία που μετατρέπει τον υπολογιστή σε εργαλείο μάθησης και χρησιμοποιεί την τεχνολογία στην πιο ουσιαστική μορφή της, το e-learning αποδεικνύει στην πράξη πως η γνώση δεν σταματά σε καμία ηλικία και από καμία συγκυρία. Αντίθετα, εκπαιδεύει τη νέα γενιά σε συνθήκες που πλέον ισχύουν στην αγορά εργασίας (η τηλεργασία

κερδίζει τον δικό της αγώνα) και αποσυνδέει τη μάθηση από την αποκλειστικότητα της «φυσικής» τάξης. Άλλωστε, η δίψα για γνώση, η τήρηση των κανόνων της μάθησης και η ουσιαστική πρόοδος δεν επιβάλλονται από τον χώρο του σχολείου αλλά από τις έννοιες που το συνοδεύουν. Οι τηλεπλατφόρμες σε αρκετά εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν σχετίζονται μόνο με το μάθημα αλλά και με δράσεις πολιτιστικού ή αθλητικού χαρακτήρα, ώστε να μπορούν οι μαθητές να αξιοποιήσουν όλα τα προσφερόμενα προγράμματα από το σπίτι τους. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας νέας εκπαιδευτικής διαδικασίας που κάνει τα παιδιά να αισθάνονται άνετα, τους δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνούν με τους φίλους τους και τους αποκαλύπτει έναν νέο, συναρπαστικό κόσμο πρόσβασης στη γνώση χωρίς όρια (κυριολεκτικά). Γιατί στην περίπτωση του e-learning τα σύνορα χάνουν το νόημά τους. Δεκάδες εκπαιδευτικά ιδρύματα από χώρες του εξωτερικού ενώνονται με τα εγχώρια σε μια κοινή δεξαμενή γνώσης, ανταλλάσσοντας μεθόδους διδασκαλίας, εμπειρίες και πρακτικές, και προσφέρουν στους μαθητές τη δυνατότητα όχι μόνο να έρθουν σε επαφή με αναγνωρισμένα πανεπιστήμια κύρους αλλά και να αποκτήσουν διπλώματα που φέρουν τη σφραγίδα των πανεπιστημίων αυτών. Παγκοσμιοποίηση; Αλλαγή; Εκσυγχρονισμός; Όπως κι αν ονομάσεις την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, το σίγουρο είναι πως αυτή η κατάργηση των συνόρων δημιουργεί πολίτες του κόσμου που ξεκινούν το ταξίδι τους στην αγορά εργασίας έχοντας ήδη στις αποσκευές τους πολύτιμες εμπειρίες. Από τα αγγλικά, που γίνεται βασική γλώσσα διδασκαλίας, μέχρι τα ταξίδια σε χώρες της Ευρώπης (σε κάποια ιδρύματα υλοποιούνται επισκέψεις στα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια), τα προγράμματα e-learning γίνονται αφετηρία (ενίοτε και αφορμή) για

Δεκάδες εκπαιδευτικά ιδρύματα από χώρες του εξωτερικού ενώνονται με τα εγχώρια σε μια κοινή δεξαμενή γνώσης.

την αναζήτηση μιας θέσης που βασίζεται στην αυτοπεποίθηση, στην ασφάλεια και στην ουσιαστική επαφή με τις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς. Απ’ την άλλη, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και οι δεκάδες ευκαιρίες κατάρτισης που προσφέρονται ακυρώνουν την έννοια του τέλους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Άνθρωποι από κάθε ηλικία, σε οποιαδήποτε περίοδο της ζωής τους, μπορούν να συμμετάσχουν σε προγράμματα που είτε θα τους προσφέρουν μεγαλύτερη εξειδίκευση στον τομέα τους, είτε θα τους ανοίξουν τον δρόμο για μια νέα επαγγελματική πορεία, είτε θα τους καλύψουν την ανάγκη για διά βίου μάθηση. Η γνώση είναι ένα αγαθό στο οποίο όλοι (πρέπει να) έχουν πρόσβαση και οι τηλεπλατφόρμες γίνονται κανάλι επικοινωνίας με όλους όσοι απολαμβάνουν την εκπαιδευτική διαδικασία, άσχετα με τον τόπο διαμονής, την ηλικία ή την προηγούμενη εμπειρία τους. Κι αυτό, αν μη τι άλλο, είναι ουσιαστική αλλαγή σε μια κοινωνία που οφείλει να εξελίσσεται και να προοδεύει, ακολουθώντας την εποχή της. Αυτήν την περίοδο που το ηλεκτρονικό σχολείο μπήκε στη ζωή ακόμα και εκείνων που μέχρι τώρα δεν είχαν ζήσει την εμπειρία του e-learning, πολλοί μαθητές (όπως και μεγάλο μέρος του διδακτικού προσωπικού) εξοικειώθηκαν με τη διαδικασία και ενθουσιάστηκαν με τη δυνατότητα να μπορούν να παρακολουθούν το μάθημά τους από το σπίτι. Τα emoji, η ανταλλαγή μηνυμάτων, η επαφή μέσα από την οθόνη, δεν μπόρεσαν να αντικαταστήσουν την προσωπική επικοινωνία και το σωματικό παιχνίδι. Μπόρεσαν όμως να δημιουργήσουν ένα ευχάριστο κλίμα μέσα σε μια δυσάρεστη συνθήκη, αναδεικνύοντας την τηλεκπαίδευση ως μια πολύτιμη εναλλακτική. Μια εναλλακτική που ήρθε για να μείνει, αφού, όταν εφαρμόζεται με επιτυχία, μπορεί να καθορίσει το μέλλον και να διαμορφώσει τις σύγχρονες συνθήκες εκπαίδευσης. Η βασική εκπαίδευση, η ακαδημαϊκή γνώση, τα μεταπτυχιακά προγράμματα και οι ευκαιρίες κατάρτισης ενώνονται σε μια οθόνη που, όταν ανάβει, μπορεί να φωτίσει τον δρόμο της σύγχρονης κοινωνίας στην πορεία προς την εξέλιξη.

e-learning

Αρσάκεια: Τηλεκπαίδευση με υπευθυνότητα αλλά και φαντασία

Nέα, ενδιαφέρουσα, πρωτόγνωρη εμπειρία! Να είμαι στο σπίτι μου, στο δωμάτιό μου, άνετος και χαλαρός, και συγχρόνως να συναντιέμαι με τους συμμαθητές μου, έστω και… στην οθόνη του υπολογιστή!

Ν

α νιώθω πως είμαι ξανά στην… “τάξη”, έστω και τη διαδικτυακή! Να βλέπω τους καθηγητές μου όχι στην έδρα, αλλά στο… σπίτι τους!» Με αυτά τα λόγια συνοψίζει τις εντυπώσεις του από την τηλεκπαίδευση ο Αντώνης, μαθητής του Αρσακείου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης. Ο Αντώνης, όπως και άλλοι 6.000 μαθητές των Αρσακείων - Τοσιτσείων Σχολείων (σε Π. Ψυχικό, Εκάλη, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα, Τίρανα, που διοικούνται από τη μη κερδοσκοπική Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία), βρέθηκαν ξαφνικά στα μέσα Μαρτίου σε μια νέα εκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα. Δεν έμειναν όμως χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη. Έχοντας στη διάθεσή τους την πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης e-arsakeio, που λειτουργεί εδώ και μία δεκαετία, τα Αρσάκεια κάλυψαν τις διδακτικές τους ανάγκες τους ήδη από τις πρώτες ημέρες της διακοπής των μαθημάτων. Στο e-arsakeio αναρτάται για όλες τις βαθμίδες επιλεγμένο ψηφιακό υλικό, σε μεγάλο βαθμό πρωτογενές, ελεγμένο από τους συντονιστές μαθημάτων, το οποίο συνεχώς ανανεώνεται. Εκεί αναρτήθηκε αμέσως έκτακτο υποστηρικτικό υλικό για τους μαθητές όλων των βαθμίδων.

«

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ «Όσο κι αν η εκπαίδευση από το σπίτι φαίνεται απλή, ωραία και ξεκούραστη, για μένα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία καλά εφαρμοσμένη, απαραίτητη λύση ανάγκης» σημειώνει ένας άλλος μαθητής, ο Απόστολος, απηχώντας και τη στάση των Αρσακείων την περίοδο

της καραντίνας και της τηλεκπαίδευσης. Τα Αρσάκεια επέλεξαν να κινηθούν υπεύθυνα, χωρίς βιασύνη και διάθεση εντυπωσιασμού. Η σύγχρονη τηλεκπαίδευση εφαρμόστηκε σταδιακά, πρώτα στα λύκεια και κατόπιν στις άλλες βαθμίδες. Σε κάθε σχολική μονάδα οργανώθηκαν ομάδες υποστήριξης και πολλές επιμορφωτικές τηλεδιασκέψεις για τους εκπαιδευτικούς. Σημαντικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων έπαιξε η διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και η επιλογή των ασφαλέστερων τεχνικά λύσεων για τη διεξαγωγή των εξ αποστάσεως μαθημάτων. Με το άνοιγμα των σχολείων, τα Αρσάκεια ξεκίνησαν από την πρώτη ημέρα καθημερινή συνδυασμένη τηλεκπαίδευση (με φυσική παρουσία των μαθητών στην τάξη και ομόχρονη τηλεκπαίδευση για όσους βρίσκονται σπίτι). Στα σχολεία τηρούνται όλοι οι υγειονομικοί κανόνες ασφαλείας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων. ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ: ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Τα Αρσάκεια δίνουν έμφαση στην ολοκληρωμένη παιδεία. Σύντομα, λοιπόν, αναρτήθηκαν στον ιστότοπο της Στοάς του Βιβλίου (που ανήκει στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία) βιντεομαθήματα από το πλούσιο αρχείο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου, που καλύπτει πεδία από τον χώρο των γραμμάτων, της τέχνης και των επιστημών. Παράλληλα, οργανώθηκαν ενότητες «Μένουμε σπίτι» στο Ψηφιακό Αρσάκειο, όπου οι μαθητές και οι γονείς τους είχαν πρόσβαση καθημερινά σε επιλεγμένο

ποιοτικό ψηφιακό περιεχόμενο, σχολιασμένο και τεκμηριωμένο, για ποικίλα θέματα πολιτισμού και επιστημών.

GETTY CHALLENGE… ΑΛΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑΚΑ! Σημαντική υπήρξε, επίσης, η δουλειά που έγινε από όλες τις ειδικότητες. Μαθητές κλήθηκαν να ζωγραφίσουν τον κορωνοϊό, να δώσουν την ελληνική εκδοχή του Getty Challenge με δικές τους πρωτότυπες δημιουργίες, να βγάλουν φωτογραφίες με θέμα το «Μένουμε σπίτι» κ.ά. και να τα μοιραστούν όλα αυτά διαδικτυακά. Το κλείσιμο των σχολείων δεν ανέστειλε ούτε τις πρόβες της παράστασης Mamma Mia που προετοίμαζε ο όμιλος English Theater Club του Αρσακείου Ψυχικού: συνεχίστηκαν στις διαδικτυακές αίθουσες του Webex, ακόμη και για τις χορογραφίες! Και για τις «προπονήσεις» του ομίλου MUN Debate Club οργανώθηκε μέχρι και ειδικό web meeting με θέματα από την επικαιρότητα! Με όλα αυτά οι μαθητές ένιωσαν άνετα και ευχάριστα και, όπως λέει η Μαριάννα, μαθήτρια γυμνασίου: «Αναπτύξαμε νέους κώδικες επικοινωνίας, βάζουμε emoji και θαυμαστικά και ανταλλάσσουμε ατομικά μηνύματα, γεγονός που μου δίνει μεγάλη χαρά!». Η εμπειρία που αποκτήθηκε την περίοδο αυτή αξιοποιείται στα Αρσάκεια δημιουργικά. Το 6ο Διεθνές Συνέδριο Model United Nations των Αρσακείων, που έχει λάβει πιστοποίηση από τον Διεθνή Οργανισμό της Χάγης, θα διεξαχθεί φέτος διαδικτυακά!

www.arsakeio.gr | e-arsakeio | stoabibliou.gr | atsmun.gr 18.6.20 – lifo

43

e-learning e-learning

mathesis.cup.gr mathesis@cup.gr 2810 391048

Mathesis T

o Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis ιδρύθηκε το 2015 με πρωτοβουλία του διευθυντή του Στέφανου Τραχανά, ως ένα ιδιαίτερο τμήμα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης του ΙΤΕ. Σκοπός του είναι η δημιουργία και η προσφορά ποιοτικών μαθημάτων σε οποιονδήποτε το επιθυμεί. Σε αυτό το πλαίσιο η εγγραφή είναι ανοιχτή σε όλους, η παρακολούθηση των μαθημάτων δωρεάν και ο «φοιτητής» καταβάλλει ένα πολύ μικρό αντίτιμο της τάξης των 20 ευρώ μόνο εάν επιθυμεί την έκδοση βεβαίωσης, ενώ για τους ανέργους και η βεβαίωση είναι δωρεάν. Το εγχείρημα αυτό είναι 100% αυτοχρηματοδοτούμενο, χωρίς την οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση κρατική ενίσχυση. Και τα 38 μέχρι σήμερα μαθήματα του Mathesis προσφέρονται από κορυφαίους στο αντικείμενό τους πανεπιστημιακούς και εκπαιδευτικούς. Η ανταπόκριση του κόσμου έχει δημιουργήσει μια online κοινότητα 80.000 « φ ο ι τ η τών », ε ν ώ έ χο υ ν υπάρξει περισσότερες από 46.000 επιτυχείς ολοκληρώσεις μαθημάτων μέχρι σήμερα. Οι κύριοι τομείς των μαθημάτων είναι η Ιστορία, η Φιλοσοφία, η Φυσική, η Πληροφορική και τα Μαθηματικά. Ενδεικτικά, αυτή την περίοδο υπάρχουν ενεργά μαθήματα που εξετάζουν θέματα όπως η ιστορία του νέου ελληνισμού (Μαρία Ευθυμίου), η αρχαία ελληνική τεχνολογία (Θεοδόσης Τάσιος), η αριστοτελική ηθική (Παύλος Κόντος), η γλώσσα προγραμματισμού Python (Νίκος Αβούρης), το ηλιακό σύστημα (Βάσω Παυλίδου, Κώστας Τάσσης), τα πειράματα φυσικής για παιδιά (Τίνα Νάντσου) και η κβαντική φυσική (Στέφανος Τραχανάς).

Γαλλικό Ινστιτούτο Διαδικτυακά μαθήματα για όλους.

Α

Σίνα 31, 210 3398323-693 www.ifg.gr, Facebook: institutfrancaisdegrece, Instagram: institutfrancaisgrece

44 lifo – 18.6.20

υτό το καλοκαίρι το Γαλλικό Ινστιτούτο σού δίνει τη δυνατότητα να μάθεις γαλλικά μέσα από μια σειρά διαδικτυακών μαθημάτων που απευθύνονται σε όλους. Καθηγητές του ινστιτούτου έρχονται σε επικοινωνία με τους μαθητές μέσα από ένα σύγχρονο λογισμικό τηλεδιάσκεψης, δημιουργώντας μια διάδραση ανάλογη με εκείνη της φυσικής τάξης. Υπερεντατικά για ενήλικες, δημιουργικά ατελιέ για παιδιά και εφήβους, προετοιμασία για σπουδές στη Γαλλία, είναι οι επιλογές που προσφέρει το Γαλλικό Ινστιτούτο, ενώ από τον Οκτώβρη θα προσφέρει μαθήματα για ενήλικες με στόχο τη συμμετοχή σε όλες τις εξετάσεις DELF & DALF, αλλά και σε επίπεδα από Α1 (από αρχάριο έως ανώτερο επίπεδο). Επίσης, μπορείς να βρεις διαθέσιμα μέσω Διαδικτύου προγράμματα μετάφρασης, ιατρικά γαλλικά και γλωσσική εξάσκηση. Ξεπερνώντας τα θέματα της μετακίνησης και με βασικό άξονα τη διδασκαλία υψηλού επιπέδου, το Γαλλικό Ινστιτούτο σε καλωσορίζει σε μια νέα εποχή μάθησης που γίνεται μοναδική εμπειρία!

ο κυβερνήτης σας Ερμής ανάδρομος στον Καρκίνο και, καθώς ενεργοποιεί τον τομέα των χρημάτων, ενδεχομένως να επανέλθει στο προσκήνιο μια επιχειρηματική συμφωνία που είχατε συζητήσει στο παρελθόν ή μπορεί και να σας επιστραφούν χρήματα που είχατε δανείσει. Ωστόσο, επειδή ο Ερμής, όταν είναι ανάδρομος, μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις και ασυνεννοησία, φροντίστε να είναι ξεκάθαρες οι συζητήσεις που θα κάνετε και να είστε υπομονετικοί. Την Κυριακή, η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη, την ίδια μέρα με το θερινό ηλιοστάσιο, θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πως η ευτυχία σας δεν εξαρτάται μόνο από τα χρήματα. Η συμμετοχή του Κρόνου σε δυσαρμονικές όψεις ενδεχομένως να προκαλέσει πιέσεις και θα τα φέρετε δύσκολα βόλτα, ωστόσο τα αποτελέσματα θα ικανοποιήσουν τις προσδοκίες σας. Η ερωτική σας ζωή βελτιώνεται μέσω μιας καινούργιας γνωριμίας.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Η καριέρα και οι σχέσεις με πρόσωπα κύρους θα σας απασχολήσουν με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία, ωστόσο θα πρέπει να προσέξετε και να αποφύγετε τη λήψη βιαστικών αποφάσεων και τις εντάσεις με εργοδότες. Επικοινωνιακά προβλήματα θα σας οδηγήσουν σε εσφαλμένα συμπεράσματα και κάθε παρορμητική ενέργεια θα είναι εις βάρος σας. Την Κυριακή, με το θερινό ηλιοστάσιο, ξεκινά επίσημα το καλοκαίρι, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη στον Καρκίνο, φέρνοντας σημαντικές αλλαγές στα επαγγελματικά σας. Είναι μια εποχή κατά την οποία τραβάτε την προσοχή, ενισχύοντας τη φήμη σας, ενώ ταυτόχρονα επιβραβεύονται οι προσπάθειές σας. Με τον Κρόνο σε δυσαρμονικές όψεις μια ερωτική σχέση ή θέματα παιδιών θα δυσκολέψουν την εφαρμογή ενός σχεδίου, είστε όμως ικανοί να τα συνδυάσετε όλα. Οι ελεύθεροι μπορεί να ζήσετε έναν μεγάλο έρωτα.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Εβδομάδα σημα-

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11]

ντικών αλλαγών που θα ορίσουν τις σχέσεις και το μέλλον σας. Ο Ερμής στο ζώδιό σας γυρίζει ανάδρομος και θα σας απασχολήσει η πορεία σας, ενώ παράλληλα θα επαναπροσδιορίσετε τις ανάγκες σας. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να πάρετε βιαστικές αποφάσεις. Την Κυριακή, ανήμερα του θερινού ηλιοστασίου, πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη Ηλιακή Έκλειψη, επίσης στο ζώδιό σας, κάτι που μπορεί να σας οδηγήσει στην εξωτερίκευση σκέψεων και συναισθημάτων σας με άγαρμπο τρόπο. Με τον Κρόνο σε δυσαρμονικές όψεις οικονομικές υποθέσεις θα αποτελέσουν πηγή εντάσεων και είναι πολύ πιθανό να παρεξηγηθείτε. Ωστόσο, είναι εξαιρετική στιγμή για να αλλάξετε τρόπο σκέψης και να δώσετε περισσότερη αξία στις σχέσεις σας. Δεν είναι λίγες οι στιγμές που για οικονομικούς λόγους χαλάσατε τις καρδιές σας με οικείους.

Με την επιστροφή του Ερμή στον Καρκίνο σε ανάδρομη πορεία οι καταστάσεις θα σας αναγκάσουν να επανεξετάσετε τους σχεδιασμούς σας και ενδεχομένως να αλλάξετε ρότα αν δεν είστε ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα των προσπαθειών σας. Ωστόσο, επειδή αυτή την εποχή δεν είναι ξεκάθαρη η πορεία που θέλετε να ακολουθήσετε, θα πρέπει να αποφύγετε τη βιασύνη και τις σπασμωδικές ενέργειες. Την Κυριακή, ανήμερα του θερινού ηλιοστασίου, πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη, επίσης στον Καρκίνο, και αποτελεί ιδανική στιγμή για να κάνετε ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή σας. Ενδεχομένως η οικογένεια να έρθει κόντρα στις αποφάσεις σας, καθώς συμμετέχει και ο Κρόνος με τις δυσαρμονικές του όψεις, ωστόσο δεν θα πρέπει να επηρεαστείτε από τις επιθυμίες των άλλων.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8]

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12]

Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία στον Καρκίνο ξεκινά μια εποχή έντονης περισυλλογής, κατά την οποία θα επανεξετάσετε τους παράγοντες που σας έχουν προκαλέσει στασιμότητα και θα προσπαθήσετε να αποβάλετε από πάνω σας κάθε περιττό φορτίο. Προσέξτε το παρασκήνιο και μην πιστεύετε πως όλοι γύρω σας έχουν τις καλύτερες των προθέσεων. Την Κυριακή, μαζί με το θερινό ηλιοστάσιο, πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη, επίσης στον Καρκίνο, και καθώς βγαίνουν στην επιφάνεια απωθημένα, αρκετοί από εσάς θα υποστείτε ψυχολογική ταλαιπωρία. Με τη συμμετοχή του Κρόνου σε δυσαρμονικές όψεις θα σας απασχολήσουν σχέσεις με άτομα που έχετε ευεργετήσει και με την αχαριστία τους σας απομάκρυναν από κοντά τους οριστικά. Παρότι ξεκινά μια περίοδος εσωστρέφειας, είναι ιδανική εποχή για να γιατρέψετε τραύματα του παρελθόντος και να βάλετε σε προτεραιότητα τις προσωπικές σας ανάγκες και επιθυμίες.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9]

Την Πέμπτη ο Ερμής στον Καρκίνο γυρίζει ανάδρομος και θα επανεξετάσετε τα σχέδιά σας, καθώς και τις σχέσεις με άτομα από τον κοινωνικό σας κύκλο. Επίσης, μπορεί να ασχοληθείτε ξανά με ένα εγχείρημα που είχατε αφήσατε στη μέση. Φίλοι από τα παλιά επανέρχονται στη ζωή σας και από τον τρόπο που χώρισαν κάποτε οι δρόμοι σας θα εξαρτηθεί η εξέλιξη των σχέσεών σας. Την Κυριακή, με το θερινό ηλιοστάσιο, ξεκινά επίσημα το καλοκαίρι, ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη στον Καρκίνο. Ιδανική στιγμή για να βάλετε νέα θεμέλια στις σχέσεις σας και να επαναπροσδιορίσετε τους στόχους σας, αρκεί να ξέρετε τι θέλετε και μέχρι πού μπορείτε να φτάσετε. Με τις δυσαρμονικές του όψεις ο Κρόνος σάς προβληματίζει όσον αφορά τα επαγγελματικά και θα πρέπει να σκεφτείτε σοβαρά πώς θα κινηθείτε.

Sudoku No 647 5 3 8 6 9 2 1

4 8 1 9

3 5

1 2

7

6

3 1 9 6 9 4 2

8

Η λύση του προηγούμενου 4 1 9 8 7 6

6 3 8 9 5 2

5 2 7 1 4 3

8 5 6 3 1 9

9 4 2 7 8 5

3 7 1 2 6 4

2 9 5 4 3 1

1 8 4 6 2 7

7 6 3 5 9 8

5 1 8 2 6 9 7 3 4 3 7 9 4 1 8 6 5 2 2 4 6 7 3 5 8 9 1

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2]

Ο τομέας της εργασίας και της υγείας έρχεται στο προσκήνιο με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία στον Καρκίνο και θα πρέπει να προσέξετε προτού βγάλετε συμπεράσματα, αν σας προτείνουν μια συνεργασία. Επειδή είναι ένα διάστημα κατά το οποίο μπορούν να δημιουργηθούν παρεξηγήσεις, να σκέφτεστε καλά τι πρόκειται να πείτε. Αν κάνετε ιατρικές εξετάσεις, πάρτε μια δεύτερη και, γιατί όχι, και μια τρίτη γνώμη. Την Κυριακή, την ίδια μέρα με το θερινό ηλιοστάσιο, πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη, επίσης στον Καρκίνο, και είναι μια καλή στιγμή για να κάνετε ένα νέο ξεκίνημα στα επαγγελματικά σας. Ο Κρόνος στο ζώδιό σας βγάζει στην επιφάνεια τις προσωπικές σας ανάγκες και θα χρειαστεί να βάλετε τα δυνατά σας για να κατακτήσετε τον στόχο σας. Τώρα είναι η εποχή για να ξεκινήσετε διατροφή και άσκηση.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Η δημιουργική σας διάθεση επανέρχεται με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία και θα αφιερώσετε αρκετό χρόνο σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Επίσης, μπορεί να προκύψει μια πρόταση συνεργασίας που δεν εξελίχθηκε στο παρελθόν και να βρείτε νέα πηγή εσόδων. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφύγετε τα ρίσκα και την κερδοσκοπία, καθώς είναι αμφίβολα τα αποτελέσματά τους. Η επανασύνδεση με έναν πρώην είναι πολύ πιθανή και θα σας προβληματίσει αν είστε σε μια καινούργια σχέση. Με τη Νέα Σελήνη- Ηλιακή Έκλειψη την Κυριακή στον Καρκίνο θα σας απασχολήσουν θέματα παιδιών και η ερωτική σας ζωή, ενώ θα δώσετε έμφαση στις απολαύσεις. Αν είστε σε διακοπές, αυτό το καλοκαίρι θα μείνει αξέχαστο σε όσους ερωτευτούν. Γενικά, προβλέπονται όμορφες στιγμές. Ιδιαίτερη προσοχή οι ελεύθεροι, καθώς έχετε μια τάση να εξιδανικεύετε ανθρώπους και καταστάσεις σας.

Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία στον Καρκίνο ξεκινά μια περίοδος κατά την οποία θα σας απασχολήσουν κοινοί πόροι και περιουσιακά θέματα, ενώ μπορεί να προκύψουν έσοδα μέσω τρίτων προσώπων. Επίσης, είναι πιθανή η επιστροφή ενός πρώην έρωτα, αλλά θα πρέπει να προσέξετε ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Την Κυριακή, ανήμερα του θερινού ηλιοστασίου, πραγματοποιείται η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη, επίσης στον Καρκίνο, και φέρνει ευκαιρίες για να ολοκληρώσετε κάτι για την επίτευξη του οποίου συναντούσατε εμπόδια έως τώρα. Νέα γεγονότα έρχονται να σας ανανεώσουν και μπορείτε να βάλετε μια τάξη στον προϋπολογισμό και στη ζωή σας γενικότερα. Είναι ιδανική εποχή για να ξεκινήσει μια ερωτική σχέση ή για να λήξει, σε περίπτωση που υπάρχουν προβλήματα.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Ερμής ανάδρομος από την Πέμπτη στον Καρκίνο και Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη την Κυριακή, επίσης στον Καρκίνο. Η προσοχή σας είναι στραμμένη στο σπίτι και την οικογένεια, ωστόσο θα πρέπει να προσέξετε την έκφραση του λόγου σας και ό,τι αφορά την ακίνητη περιουσία, καθώς ο ανάδρομος Ερμής προκαλεί παρεξηγήσεις και μπερδέματα που μπορεί να σας οδηγήσουν σε απώλειες. Η Ηλιακή Έκλειψη πραγματοποιείται ταυτόχρονα με το θερινό ηλιοστάσιο, φέρνοντας σημαντικές αλλαγές στη ζωή σας, που σημαίνει πως πρέπει να είστε κατασταλαγμένοι. Με τη συμμετοχή του Κρόνου σε δυσαρμονικές όψεις υπάρχει μια ανισορροπία μεταξύ της προσωπικής ελευθερίας και της ευθύνης, κάτι που μπορεί να σας οδηγήσει σε εσφαλμένες εκτιμήσεις και ενέργειες. Ωστόσο, είναι ιδανική εποχή για να κάνετε ένα νέο ξεκίνημα.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Οι σχέσεις σας

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

θα σας απασχολήσουν το επόμενο διάστημα, καθώς την Πέμπτη ο Ερμής γυρίζει ανάδρομος στον Καρκίνο και σας βάζει σε διαδικασία επανεξέτασης. Ενδεχομένως να καθυστερήσει η ολοκλήρωση μιας συνεργασίας και να απογοητευτείτε, ίσως όμως να είναι για καλό, καθώς έτσι σας δίνεται η ευκαιρία να προσέξετε και την παραμικρή λεπτομέρεια. Με τη Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη την Κυριακή, επίσης στον Καρκίνο, θα πρέπει να προσέξετε πώς θα διαχειριστείτε πιθανή ένταση με τους συνεργάτες ή με το ταίρι σας και να αποφύγετε τους διαξιφισμούς. Με τον Κρόνο σε δυσαρμονικές όψεις να δίνει έμφαση σε οικονομικές υποθέσεις, οι αποφάσεις που θα πάρετε θα εξαρτηθούν από την πορεία των εσόδων. Οι ελεύθεροι αρχίζετε να ξεπερνάτε τις ανασφάλειές σας και γίνεστε πιο δυναμικοί.

Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία στον Καρκίνο ξεκινά μια περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας δεν θα λείψουν δυσκολίες σε θέματα εκπαίδευσης, ενώ μπορεί να προκύψουν και κάποια προβλήματα στις μετακινήσεις ή στις εμπορικές σας υποθέσεις. Γι’ αυτό θα πρέπει να εξετάζετε προσεκτικά τι θα πείτε αν έρθετε σε κόντρα με οικείους και να μη βιάζεστε αν πρόκειται να διαπραγματευτείτε εμπορικές συμφωνίες. Την Κυριακή, με το θερινό ηλιοστάσιο, ουσιαστικά ξεκινάει επίσημα το καλοκαίρι και η Νέα Σελήνη - Ηλιακή Έκλειψη, επίσης στον Καρκίνο, σηματοδοτεί την έναρξη μιας εποχής κατά την οποία θα δώσετε έμφαση στις σπουδές και τη σταδιοδρομία σας. Επειδή συμμετέχει και ο Κρόνος με τις δυσαρμονικές του όψεις, ενδεχομένως να βρεθείτε σε δίλημμα αν πρέπει να πάρετε αποφάσεις που θα αφορούν την καριέρα σας ή να έχετε απέναντί σας πρόσωπα του περιβάλλοντός σας.

starfax

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Την Πέμπτη γυρίζει

week

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

18.6.20 – lifo

45

thing the Πώς να βοηθήσεις αυτούς που βοηθούν

α πο th μ ερ οπη κο κκιν η

46 lifo – 18.6.20

Μια ελληνική μη κερδοσκοπική εταιρεία που βοηθά τα παιδιά και τους οικείους τους, ενώ παράλληλα ενημερώνει και ευαισθητοποιεί την ελληνική κοινωνία σε θέματα που αφορούν τη σοβαρή ασθένεια, τον θάνατο και το πένθος.

Αναλυτικά όλοι οι τρόποι στήριξης στο https://merimna.org.gr/stirixte-mas/. Ακολουθήστε μας στο Facebook για να ενημερώνεστε για τις δράσεις μας: www.facebook.com/Merimna. Τέλος, στο e-shop μας μπορεί να αγοράσει κάποιος βιβλία των εκδόσεών μας που απευθύνονται σε παιδιά, γονείς και επαγγελματίες ψυχικής υγείας και εκπαιδευτικούς: https://merimna.org.gr/e-shop/ .

Η Μέριμνα στέκεται δίπλα στα παιδιά με πένθος ή σοβαρά προβλήματα υγείας ιατί δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε και να επεξεργαστούμε την απώλεια και πώς μιλάμε σε ένα παιδί για τον θάνατο; Πόσο εύκολο είναι να αντιμετωπίσει κανείς το πένθος, ειδικά ένα παιδί; «Για τα παιδιά, ο πιο σημαντικός παράγοντας που μπορεί να τα διευκολύνει στην επεξεργασία του θρήνου είναι να έχουν δίπλα τους ενήλικες που τα στηρίζουν. Είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά να νιώθουν ότι τα ακούνε, ότι μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα, ότι συμμετέχουν στο πένθος της οικογένειας και μπορούν να κρατήσουν ζωντανή την ανάμνηση του αγαπημένου τους» εξηγούν οι άνθρωποι της Μέριμνας - Εταιρεία για τη φροντίδα παιδιών και οικογενειών στην αρρώστια και τον θάνατο, μιας αστικής, μη κερδοσκοπικής εταιρείας που ιδρύθηκε το 1995 από 9 πανεπιστημιακούς, διευθυντές παιδιατρικών τμημάτων και επιστήμονες ψυχικής υγείας. Στόχος τους ήταν να προσφέρουν κάτι ουσιαστικό και άρτια οργανωμένο στην Ελλάδα για τα παιδιά των οποίων η ζωή ανατρέπεται από μια απειλητική για τη ζωή τους αρρώστια ή τον θάνατο αγαπημένου τους προσώπου. Παράλληλα, η υπηρεσία παιδιατρικής ανακουφιστικής φροντίδας στο σπίτι που έχουν δημιουργήσει και λειτουργεί στην Αθήνα προσφέρει ιατρική, νοσηλευτική και ψυχοκοινωνική φροντίδα σε παιδιά και εφήβους που νοσούν από μια απειλητική για τη ζωή τους ασθένεια. Η υπηρεσία αυτή είναι μοναδική στην Ελλάδα, λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα, 365 μέρες τον χρόνο και υποστηρίζει το παιδί και την οικογένειά του στο σπίτι. Εξειδικευμένη διεπιστημονική ομάδα που αποτελείται από δύο παιδιάτρους, δύο νοσηλευτές, έναν ψυχολόγο και έναν κοινωνικό λειτουργό βρίσκεται κοντά στα παιδιά και τις οικογένειές τους, παρέχοντας ολιστική ανακουφιστική φροντίδα. Από το 2010, που λειτουργεί η υπηρεσία, έχουν επωφεληθεί 120 παιδιά και οι οικογένειές τους, ενώ κάθε χρόνο ο αριθμός των αιτημάτων αυξάνεται. Τέλος, η Μέριμνα προσφέρει εξειδικευμένη κατάρτιση σε επαγγελματίες υγείας και παιδείας προκειμένου να είναι σε θέση να στηρίζουν παιδιά, οικογένειες και σχολικές κοινότητες που βιώνουν την εμπειρία μιας σημαντικής απώλειας, ενώ ασχολείται με την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας σε θέματα που αφορούν τη σοβαρή αρρώστια και τον θάνατο.

— Πώς μιλάμε σε ένα παιδί για τον θάνατο; «Όλα τα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία έρχονται σε επαφή με την έννοια του θανάτου. Με μικρές αφορμές της καθημερινότητας, όπως ένα νεκρό έντομο στον δρόμο, μπορούμε να τους μιλήσουμε για τον κύκλο της ζωής, για το ότι όλα τα έμβια όντα, όπως και ο άνθρωπος, γεννιούνται και πεθαίνουν. Στη συνέχεια, είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατανοήσουν τις υπόλοιπες βασικές διαστάσεις της έννοιας του θανάτου, όπως ότι υπάρχει ένας λόγος που οι άνθρωποι πεθαίνουν (γηρατειά, σοβαρή αρρώστια, δυστύχημα κ.λπ.). Επίσης, ότι όταν κάποιος πεθάνει, αυτό είναι οριστικό και σημαίνει πως το σώμα του παύει να λειτουργεί. Όταν υπάρχει θάνατος στην οικογένεια και θέλουμε να το ανακοινώσουμε σε ένα μικρό παιδί, καλό είναι να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη “πέθανε”, έτσι ώστε να μην μπερδευτεί. Αν του πούμε ότι πήγε ταξίδι μακριά, μπορεί να νομίσει ότι κάποια στιγμή θα επιστρέψει. Αν του πούμε ότι κοιμήθηκε, μπορεί να φοβάται στον ύπνο του» εξηγούν οι υπεύθυνοι της Μέριμνας.

— Η ίδια ΜΚΟ, όμως, βοηθά και στο κομμάτι της στήριξης παιδιών που πάσχουν από απειλητική για τη ζωή τους ασθένεια. Πώς ακριβώς λειτουργεί η ανακουφιστική φροντίδα για τα ίδια αλλά και για τους γονείς τους; Η διάγνωση και πορεία μιας απειλητικής για τη ζωή ασθένειας μπορεί να ανατρέψει την καθημερινότητα μιας ολόκληρης οικογένειας. Η Μέριμνα είναι δίπλα σ’ αυτά τα παιδιά και τις οικογένειές τους μέσω της υπηρεσίας παιδιατρικής ανακουφιστικής φροντίδας στο σπίτι. Συγκεκριμένα, παρέχει ολιστική φροντίδα στο σπίτι, που σημαίνει ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα στο άρρωστο παιδί, καθώς και ψυχοκοινωνική στήριξη τόσο στο ίδιο όσο και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Οι εξειδικευμένοι στην ανακουφιστική φροντίδα (αγγλιστί hospice care) παιδίατροι, νοσηλευτές, ο ψυχολόγος και η κοινωνική λειτουργός συνεργάζονται και φροντίζουν τα παιδιά και τις οικογένειές τους στα σπίτια τους, ανακουφίζοντάς τους από τον πόνο και τα προβλήματα που μπορεί να βιώνουν καθημερινά. Επιπλέον, μέσω μια κινητής τηλεφωνικής γραμμής παραμένουν δίπλα τους όλο το 24ώρο, παρέχοντας, ειδικά στους γονείς, την ασφάλεια ότι μπορούν να επικοινωνήσουν με επαγγελματίες υγείας για οτιδήποτε τους απασχολεί σχετικά με το παιδί τους. Βασικός σκοπός αυτής της υπηρεσίας είναι το παιδί να ανακουφίζεται από τα συμπτώματα και μαζί με την υπόλοιπη οικογένειά του να μπορεί να ζει με ποιότητα και αξιοπρέπεια μια όσο το δυνατόν φυσιολογική ζωή, παρά τις προκλήσεις της σοβαρής ασθένειας. Σε όλη αυτή την πορεία οι γονείς, τα αδέρφια, η γιαγιά, ο παππούς και τα άλλα σημαντικά για το παιδί πρόσωπα είναι σημαντικό να υποστηρίζονται και να ενδυναμώνονται, ώστε να βιώνουν όμορφες στιγμές με το άρρωστο παιδί και να δημιουργούν θετικές αναμνήσεις από τη φροντίδα του στο σπίτι.

— Με ποιον τρόπο μπορεί κάποιος να βοηθήσει στη δράση σας; Η Μέριμνα παρέχει όλες τις υπηρεσίες της δωρεάν, χωρίς κρατική χρηματοδότηση, αποκλειστικά από δωρεές ιδρυμάτων, ιδιωτικών φορέων, εταιρειών και απλών πολιτών. Κάποιος, λοιπόν, μπορεί να επιλέξει μια απλή δωρεά ή να στηρίξει κάποια συγκεκριμένη υπηρεσία ή ανάγκη μας. Επίσης, μπορεί να κάνει μια δωρεά αντί δώρου σε ένα ευχάριστο γεγονός, π.χ. σε μια επέτειο, γιορτή, γενέθλια ή γάμο. Εκτός από οικονομική στήριξη, μπορεί κάποιος να συνεισφέρει στο έργο μας ως εθελοντής, σε διάφορες δράσεις.

Όλη η Ελλάδα διαβάζει LiFO

8.357.000 UNIQUE VISITORS στην ψηφιακή έκδοση ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2020

Reuters:

Το LiFO.gr στη λίστα με τα κορυφαία ενημερωτικά sites στην Ελλάδα για το 2020

αναγνωσιμοτητα

LiFO

136,6

ATHENS VOICE

125,6

στοιχεια focus bari 2020

πη έντυ στην οση έκδ Bari us : Foc Πηγή

Στην κορυφή, αλλά με ποιότητα

18.6.20 – lifo

47