Τεύχος 649

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

FREE PRESS 2.7.2020

φεστιβαλ αθηνων & επιδαυρου

ΣΤΗΝ

ö ΕΡΗΜΗ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ Μιχαήλ Μαρμαρινός

260

αναμνήσεις από μια μεγάλη θεατρική γιορτή

υπη στην έντ έκδοση cus Bari Πηγή: Fo 2020

Η

ΧΩΡΟΣ HALL O ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ O ΑΘΗΝΑΙOΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ο HAWK ΣΕ ΜΙΑ ΚΑΤΆΘΕΣΗ ΨΥΧΉΣ

2 lifo – 2.7.20

6 ΣΤΗΛΕΣ

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

Δικάζοντας το παρελθόν, δίχως ελαφρυντικά από ton νικολα σεβαστακη

www.lifo.gr

Η κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ, το μεγαλύτερο δώρο για την κυβέρνηση

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

φωτογραφια εξωφύλλοy: Πάρις Ταβιτιάν

index

από τη βασιλικη σιουτη

Τι είναι η πόλη μας; από τον βασιλη βαμβακα

16

Εκείνο το παράξενο καλοκαίρι του 2020 από τον δημητρη πολιτακη

διευθυντής mikropragmata. lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης

αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– ε μπο ρικο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου

ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260

digital advertising director Ρένα Κροκίδα direct sales director Κώστας Μαντάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου

22

Ο HAWK ΣΕ ΜΙΑ ΚΑΤΆΘΕΣΗ ΨΥΧΉΣ

12

διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής

σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

Ένα απόγευμα στο Μέγαρο Μαξίμου με ανθρώπους που νίκησαν τα ναρκωτικά από τον γιαννη πανταζοπουλο

commercial director Πηνελόπη Μουλά

29

senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου

week

newsroom Πάνος Σάκκας (Αρχισυνταξία) Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Αναστασία Γαλάνη, Διονύσης Νοταράκης, Μαρία Νικολαΐδου –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

digital campaign manager Αγγελική Λάζου

0 ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ 0 ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Μερόπη Κοκκίνη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Νικόλας Σεβαστάκης, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή

client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας –––––– συν ταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης

συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο),

διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ «OIΝΟΓΝΩΣΙΑ» TOY ΚΛΑΔΙΚΟY ΕΘΝΙΚΟY ΑΓΡΟΤΙΚΟY ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟY ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (ΚΕΟΣΟΕ)

Ο Κλαδικός Εθνικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Αμπελοοινικών προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ) που υλοποιεί την Πράξη με τίτλο «ΟΙΝΟΓΝΩΣΙΑ» στο πλαίσιο του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020 που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) ΚΑΛΕΙ εργαζόμενους σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα (ανεξαρτήτως κλάδου ή τομέα απασχόλησης) από όλες τις περιφέρειες της χώρας να υποβάλλουν αίτηση συμμετοχής στις επιδοτούμενες δράσεις κατάρτισης* και πιστοποίησης της παραπάνω πράξης. Σκοπός της Πράξης είναι η ενίσχυση της επαγγελματικής ικανότητας 981 εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα μέσω της αναβάθμισης των γνώσεων και δεξιοτήτων τους, στη βάση 5 θεματικών αντικειμένων (Γευσιγνώστης Οίνων, Στέλεχος διαδικτυακού Marketing Οινοποιητικών Προϊόντων, Στέλεχος Ανάπτυξης Οινοτουρισμού, Στέλεχος Εξαγωγικού - Διεθνούς Εμπορίου Οινοποιητικών Προϊόντων, Στέλεχος Πωλήσεων Οινοποιητικών προϊόντων) διάρκειας 80 ή 100 ωρών με τη μέθοδο της τηλεκατάρτισης. Όλα τα αντικείμενα κατάρτισης θα οδηγήσουν σε πιστοποίηση των αποκτηθέντων από τα προγράμματα προσόντων/ δεξιοτήτων σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO/IEC 17024. Η αναλυτική Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος με τις προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά συμμετοχής καθώς και η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής της Αίτησης Συμμετοχής είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της ΚΕΟΣΟΕ www.keosoe.gr. Η περίοδος υποβολής των αιτήσεων ξεκινά από την Τετάρτη 8η Ιουλίου 2020 ώρα 15:00 και λήγει τη Δευτέρα 31η Αυγούστου 2020 και ώρα 15:00. Οι ενδιαφερόμενοι, για τυχόν απορίες ή περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τις Αιτήσεις συμμετοχής, θα μπορούν να επικοινωνούν με την κα Πριτσιβέλη Ελένη στο email: oinognosia@keosoe.gr. *Όλα τα προγράμματα επιδοτούνται για τους συμμετέχοντες με 5€(μικτά) ανά ώρα κατάρτισης

2.7.20 – lifo

3

Feedback

ΝΔ ΚΑΙ ΛΟΑΤΚΙ+: Ιστορική τομή ή ένα ακόμη «πλυντήριο»;

Σ Υ ΝΕΝ Τ Ε Υ ΞΗ

Το κατά πόσο η πρόσφατη «επίθεση φιλίας» του πρωθυπουργού και εκπροσώπων της ΝΔ στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα είναι ειλικρινής ή ξεκάθαρο «pinkwashing» θα φανεί από πράξεις και όχι από ανέξοδες αοριστολογίες.

Τζορτζ Πελεκάνος «Υπάρχει γνήσιο κακό σε αυτόν τον κόσμο»: Ο διάσημος Ελληνοαμερικανός αστυνομικός συγγραφέας μίλησε στον Θοδωρή Αντωνόπουλο.

Αρχικά ήταν εκείνη η συνέντευξη του Αλέξη Πατέλη στη θεωρούμενη ως την πιο σοβαρή συντηρητική εφημερίδα, όπου, είτε αυθόρμητα είτε –το πιθανότερο– «μιλημένα», ο εξ Εσπερίας προερχόμενος οικονομικός σύμβουλος αποκάλυψε ότι είναι γκέι (και μπράβο του), υπερασπίστηκε τη διαφορετικότητα, δήλωσε το περίφημο «ο πρωθυπουργός έχει γνωρίσει τον σύζυγό μου, όπως κι εγώ τη δική του» (αφήνοντας ασχολίαστο το ότι ο δικός του σύζυγος δεν έχει καμία νομική υπόσταση στην Ελλάδα – δεν του το επισήμανε άλλωστε και κανείς), αποφάνθηκε δε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα ενός ομοφυλόφιλου στην Ελλάδα σήμερα δεν είναι, παρά ταύτα, νομοθετικό αλλά η ορατότητα (θα έλεγα ότι έχει χάσει επεισόδια, αλλά ήταν παρών στο περσινό Athens Pride).

Α ΠΟ Ψ ΕΙ Σ

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

Τι μάθαμε, τι μας έκρυψαν, τι περιμένουμε: Η Βασιλική Σιούτη συνοψίζει.

4 lifo – 2.7.20

Ε, μετά απ’ όλα αυτά, ήταν η σειρά του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη να βγει και να δηλώσει, παραμονές της Παγκόσμιας Ημέρας Ομοφυλόφιλης Υπερηφάνειας (28/6), «έτοιμος να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας ειδικής ατζέντας με έμφαση στα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας», κατά τον χαιρετισμό του στο Διεθνές Διαδικτυακό Συνέδριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Εργασιακό Περιβάλλον. Μίλησε για ίση πρόσβαση, ίσες ευκαιρίες, είπε ότι «στον πολιτισμό μας δεν έχουν θέση οι διακρίσεις», προανήγγειλε, δε, συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, που θα πρέπει όμως να γίνουν «με πολλή προσοχή», ώστε «καμία υπερβολή να μην αμφισβητεί τη συνοχή, και με ευαισθησία, ώστε τα δικαιώματα να κατακτούν την ουσία χωρίς να εξαντλούνται στη διαδικασία». Λαμπρά. Δεν εξήγησε, βέβαια, ο Κυριάκος τι ακριβώς θεωρεί «υπερβολή» – ίσως το υφιστάμενο όριο των 15 ετών που μπορεί κάποιο άτομο να αποφασίσει φυλομετάβαση, κάτι στο οποίο είχε αντιταχθεί, προκαλώντας γενική θυμηδία με την ατυχή αναφορά του σε... εξωγήινους στον Υμηττό–, γεγονός είναι, πάντως, ότι ακόμα και όσον αφορά τα πλέον αυτονόητα δεν είπε τίποτα ουσιαστικό, ούτε δεσμεύτηκε για κάτι. Δηλαδή έμεινε στα ωραία, πλην όμως αόριστα, ανέξοδα λόγια. Ήθελε να δοκιμάσει αντιδράσεις; Να ρίξει «δίχτυα» σε ένα κοινό που μέχρι τώρα το είχε εν πολλοίς «απέναντι», βορά στον «φωνακλάδικο δικαιωματισμό της Αριστεράς», καθώς αποφαινόταν ο Μπογδάνος; Να προετοιμάσει μήπως το δικό του, κυρίως, ακροατήριο για μια νομοθετική πρωτοβουλία-έκπληξη, που ταυτόχρονα θα μετέβαλε την εικόνα της παράταξής του στο ΛΟΑΤΚΙ+ κοινό, όπως η καθιέρωση του ομόφυλου γάμου στην Ελλάδα; […]

Υπόθεση Novartis

Με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό της Novartis στις ΗΠΑ για τις αθέμιτες πρακτικές που χρησιμοποιούσε η φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα κλείνει και το κεφάλαιο της αμερικανικής συνδρομής στην ελληνική έρευνα – η οποία ουσιαστικά δεν ξεκίνησε ποτέ. Οι ΗΠΑ έκλεισαν το κεφάλαιο της Novartis Hellas, βάζοντας αρκετά εκατομμύρια δολάρια στα δημόσια ταμεία, ενώ εδώ η Νέα Δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ βγάζουν ανακοινώσεις θριάμβου, χωρίς τα δημόσια ταμεία της χώρας να έχουν εισπράξει ούτε ένα ευρώ. Εάν η αμερικανική έρευνα αποκάλυψε, τελικά, κάτι για την Ελλάδα, αυτό δεν ήταν, όπως αποδείχτηκε, τα ονόματα των πολιτικών που κάποιοι διαβεβαίωναν ότι το FBI θα έδινε από μέρα σε μέρα αλλά η αδιαφορία και η ανικανότητα των ελληνικών Αρχών να ασχοληθούν αποτελεσματικά με το σκάνδαλο Novartis.

Το επόμενο «μαντάτο» ήρθε από τον «πολύ» νεοδημοκράτη βουλευτή Κωνσταντίνο Μπογδάνο, ο οποίος με άρθρο του στην ίδια εφημερίδα ζητούσε από τον πρωθυπουργό να αναγνωρίσει τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. […] Ο Μπογδάνος, στο τρικυμιώδες ιδεολογικό σύμπαν του οποίου συνυπάρχουν άνετα ο φιλελευθερισμός και η Alt-Right στις χειρότερες εκδοχές της (είναι γνωστά, άλλωστε, τα αισθήματά του για τους μετανάστες αλλά και τις «μπαχαλοσατανίστριες βίγκαν λεσβίες»), έχει και παλιότερα εκφραστεί υπέρ του ομόφυλου γάμου, δεν βρήκε όμως ούτε μια κουβέντα να πει σχετικά με το γιατί από τη «μοναδική πολιτική παράταξη που το μπορεί» μόνο 19 βουλευτές ψήφισαν το ’15 την επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης σε ομόφυλα ζευγάρια –5 εξ αυτών, δε, καταψήφισαν επιμέρους άρθρα–, ενόσω άλλοι συνάδελφοί τους έπνεαν μένεα είτε από το βήμα της Βουλής είτε σε φίλια ΜΜΕ. […]

Ναι, οι καιροί αλλάζουν, οι άνθρωποι επίσης. Το χρονικό διάστημα που παρήλθε, όμως, από την τελευταία φορά που η συντηρητική παράταξη στην Ελλάδα δοκιμάστηκε στο ζήτημα «ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα» είναι ελάχιστο για να δικαιολογήσει μια τέτοια μεταστροφή, ενώ και τα πρόσωπα παραμένουν σχεδόν τα ίδια, όπως και οι ιδεολογικές εξαρτήσεις της. Κατόπιν όλων αυτών, η ΝΔ πολύ δύσκολα μπορεί να πείσει έναν συνειδητό πολίτη, πόσο μάλλον ένα συνειδητοποιημένο ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο, ότι δεν έβαλε απλώς μια ευκαιριακή «μπουγάδα» προς άγραν ψήφων, ευσήμων και συνειδήσεων.

page

του θοδωρη αντωνοπουλου

gr

Για τον Τζορτζ Πελεκάνο δεν είναι ασυνήθιστο να τοποθετεί μαύρους χαρακτήρες στα βιβλία και στα σενάριά του, όχι μόνο λόγω των βιωμάτων, των μνημών, των ιστορικών του ενδιαφερόντων και των κοινωνικών του ευαισθησιών αλλά και επειδή το μεγαλύτερο από τα τρία υιοθετημένα παιδιά που μεγάλωσε με τη σύζυγό του Έμιλι είναι επίσης μαύρο (βραζιλιάνικης καταγωγής), συμμετείχε δε στις πρόσφατες διαδηλώσεις στην Ουάσινγκτον προς ανησυχία –αλλά και κρυφή περηφάνια– του πατέρα του, ο οποίος ήταν επίσης παρών στα γεγονότα, έστω ως παρατηρητής. Ο ρατσισμός, «που έχει ιστορία 150 χρόνων σε αυτήν τη χώρα», οι φυλετικές διακρίσεις, οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, το «περιθώριο», η υποκρισία και η διαφθορά της εξουσίας είναι άλλωστε από τα προσφιλή του θέματα, ενώ και οι ήρωές του, καθημερινοί άνθρωποι με αγωνίες και πάθη, ξεφεύγουν συνήθως από το μανιχαϊστικό δίπολο «καλός-κακός».

νεκρικά προσωπεία αγωνιστών του ’21 που δημιούργησε ο Κωστής Βελώνης Ο καλλιτέχνης ανέφερε στον Χρήστο Παρίδη πως ευελπιστεί η έκθεση «199» του ΔΕΣΤΕ στα Παλιά Σφαγεία της Ύδρας να συμβάλει στην επανεξέταση της σχέση μας με την Ιστορία.

1

Ιωάννης Μπούκουρης

2

Ιωάννης Μακρυγιάννης

PODCAST Η Άννα Κοκκίνου διαβάζει σελίδες από το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» Η στιγμή που το βούτηγμα μιας μαντλέν στο τσάι ανακαλεί έναν ολόκληρο κόσμο, χαμένο, αλλάζοντας για πάντα την ιστορία της λογοτεχνίας, δεν διαβάζεται απλώς από τη μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό· ερμηνεύεται μοναδικά, για να μείνει ως «θεατρική» παρακαταθήκη. «Από πολλά κιόλας χρόνια, δεν επιζούσε πια τίποτε για μένα απ’ το Κομπραί, παρά μόνο η σκηνή και το δράμα της ώρας που έπρεπε να πλαγιάσω, όταν, μια χειμωνιάτικη μέρα, μόλις γύρισα στο σπίτι, η μητέρα μου, βλέποντας πως κρύωνα, πρότεινε να μου δώσει, μόλο που δεν το συνήθιζα, λίγο τσάι. Στην αρχή αρνήθηκα κι ύστερα, δεν ξέρω γιατί, άλλαξα γνώμη. Έστειλε να φέρουν ένα απ’ αυτά τα κοντόχοντρα γλυκά που ονομάζονται Μικρές Μαντλέν και φαίνονται σαν να έχουν χυθεί στην αυλακωτή φόρμα μιας αχηβάδας. Και σε λίγο, μηχανικά, εξουθενωμένος από την πληχτική μέρα και την προοπτική ενός θλιβερού αύριο, έφερνα στα χείλη μου μια κουταλιά τσάι, όπου είχα αφήσει να μουλιάσει ένα κομμάτι μαντλέν. Αλλά τη στιγμή που η γουλιά, ανακατεμένη με τα ψίχουλα του γλυκού, άγγιξε τον ουρανίσκο μου, σκίρτησα, προσέχοντας κάτι καταπληκτικό που συνέβαινε μέσα μου. Μια γλυκιά απόλαυση με είχε κυριεύσει, απομονωμένη, χωρίς να ξέρω την αιτία της». *Μαρσέλ Προυστ, «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» . Μτφρ.: Παύλος Α. Ζάννας, επιμ.: Παναγιώτης Πούλος, εκδ. Εστία

3

Παναγιώτης Γιατράκος

4

Κωνσταντίνος Λαγουμιτζής

2.7.20 – lifo

5

talk town

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

Δικάζοντας το παρελθόν, δίχως ελαφρυντικά Μια επίφοβη τάση.

α πό τον ν ι κόλα σ ε βασ τά κη

6 lifo – 2.7.20

μείς οι boomers, έστω όσοι γεννηθήκαμε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60, στα απώτατα όρια αυτής της γενιάς, είμαστε μάλλον ακατάλληλοι να μιλάμε για κάποια θέματα. Πόσο μάλλον άνδρες, λευκοί και κρατώντας από την ελληνική μεσοαστική πανίδα. Πώς να μιλήσουμε για τα αγάλματα στη Μινεσότα, για τις πληγές της Βιρτζίνια; Για τις προτομές ή τους ανδριάντες άλλων συστημάτων και πρώην αποικιακών αυτοκρατοριών; Πώς να μπούμε στη θέση των μακρινών άλλων, ιδίως αυτών που δεν είχαν και πολλές δυνατότητες για πολιτισμική μεταμφίεση και κοινωνική αναγνώριση; Το ακούμε αυτόν τον καιρό το επιχείρημα με παραλλαγές. Μοιάζει εύλογο. Μια πιο απλή εκδοχή του λέει ότι όποιος έχει υπάρξει «προνομιούχος» ή, έστω, περισσότερο τυχερός από άλλους δεν δικαιούται να κρίνει άγριες καταστάσεις. Πρέπει να σέβεται, να σιωπά ή, τουλάχιστον, να προσπαθεί να καταλάβει. Φαντάζομαι όμως κάποιον που προβάλλει ένα αντίστοιχο επιχείρημα στη δική μας ιστορική πραγματικότητα και τότε αντιλαμβάνομαι πως προκύπτει κάτι επίφοβο. Σκέφτομαι, ας πούμε, όσους από τη γενιά μου έτυχε να είμαστε γιοι και κόρες ανθρώπων που υπέφεραν πολλά στις μετεμφυλιακές δεκαετίες και μέχρι το 1974. Να είχαμε, λοιπόν, κι εμείς μια ηθική απαίτηση να μη μιλούν για τις εμπειρίες αυτές παρά μόνο οι αποδεδειγμένα δικοί μας ή όσοι μπορούν να ταυτιστούν πλήρως με την αριστερή μνήμη και βίωση της Ιστορίας. Γενικεύοντας αυθαίρετα, αναλογίζομαι εδώ όσους υπέφεραν από διάφορες εμπειρίες τις οποίες μοίρασε αφειδώλευτα ο 20ός αιώνας: σε εθνοκαθάρσεις, σε ταπεινώσεις, σε αποστερήσεις. Να απαιτούσαν κι αυτοί κάτι αντίστοιχο: μια αρμοδιότητα επικυρωμένη από τη γενεαλογική τους σχέση με τα θύματα ή τον κόσμο των θυμάτων. Θεωρώντας, με άλλα λόγια, πως κάθε άλλος λόγος και σκέψη, κάθε «τρίτη» φωνή ή αντίρρηση πρέπει να προέρχεται, μοιραία, από τους θύτες τους. Διότι σήμερα, σε κάποια μέρη του κόσμου (και όχι στην Ελλάδα, να το τονίσουμε αυτό), αν δεν συναινείς με ερμηνείες ή διεκδικήσεις που εκπέμπονται στο όνομα θυμάτων, σε στοιβάζουν, κατά βάθος, με εκείνους που προκάλεσαν ή ανέχτηκαν τα δεινά των θυμάτων. Παράπλευρη απώλεια όλης της πρόσφατης συζήτησης για τα αγάλματα και την αποκαθήλωσή τους είναι ακριβώς αυτό: η απώλεια της αίσθησης της Ιστορίας. Η μετατροπή της σε σεκάνς δικαστικών συνεδριών όπου η λίστα των υπόπτων διευρύνεται καθημερινά. Προβάλλει, με άλλα λόγια, μια σαφής πρόθεση να διαβαστούν όχι μόνο η Ιστορία και η πολιτική αλλά και το σύνολο του νεωτερικού πολιτισμού και των έργων του υπό το πρίσμα της σχέσης θύτη και θύματος, κυρίαρχου και κυριαρχούμενου, βασανιστή και βασανιζόμενου. Όχι και με αυτό το κριτήριο, αλλά σχεδόν αποκλειστικά από μια τέτοια οπτική γωνία. Με τρόπο που νομί-

Έργο του καλλιτέχνη Banksy που ανέβασε με το εξής σχόλιο: «Τι θα πρέπει να κάνουμε με την άδεια πλίνθο στη μέση του Μπρίστολ; Ορίστε μια ιδέα που θα ικανοποιήσει τόσο εκείνους που τους λείπει το άγαλμα του Κόλστον όσο κι εκείνους στους οποίους δεν λείπει. Τον τραβάμε έξω από το νερό, τον βάζουμε πάλι πάνω στη βάση, δένουμε ένα καλώδιο γύρω από τον λαιμό του και παραγγέλνουμε μερικά μπρούντζινα αγάλματα διαδηλωτών σε πραγματικό μέγεθος που θα τον τραβούν προς τα κάτω. Όλοι θα είναι χαρούμενοι. Θα τιμηθεί μια σημαντική ημέρα».

ζω πως υπολείπεται κατά πολύ των κλασικών μαρξιστικών (υπό συζήτηση προφανώς, αλλά, πάντως, ιστορικά ευαίσθητων και προσεκτικών) αναλύσεων της εκμετάλλευσης και της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. Και ενώ μέχρι πρόσφατα είχαμε σε μεγάλο βαθμό συμφωνήσει ότι υπάρχουν κάποια απόλυτα πολιτικά δεινά, όπως ο φασισμός και ναζισμός, τώρα η έννοια του Κακού τείνει να συμπεριλάβει όλο και περισσότερα γεγονότα και μορφές από τις κεντρικές παραδόσεις των δυτικών φιλελεύθερων κοινωνιών. Δεν μας φτάνει η καταδίκη συστημάτων που η απανθρωπιά και η βία βρισκόταν στον πυρήνα των ιδεών τους. Τώρα η προσοχή στρέφεται σε κάθε ιστορική προσωπικότητα –είτε από την πολιτική είτε από άλλες θέσεις– που έφερνε τις ιδέες και τα πέπλα προκαταλήψεων και κακοπιστίας του καιρού της.

Μ

έχρι πρόσφατα γνωρίζαμε ότι ο μοντέρνος κόσμος αναπτύχθηκε ως κινούμενη αντίφαση με στιγμές φρίκης και στιγμές μεγαλείου, με εμπειρίες χειραφέτησης και επεισόδια βαρβαρότητας. Φέρνω ένα παράδειγμα από τα δικά μου: αυτές τις μέρες διαβάζω πάλι τον Γάλλο στοχαστή Αλέξις ντε Τοκβίλ και κάποιες ωραίες σελίδες από την αλληλογραφία του, όπου «κατατροπώνει» τον συνομιλητή του, που δεν είναι άλλος από έναν από τους θεμελιωτές του φυλετικού ρατσισμού, τον περιβόητο Αρτίρ ντε Γκομπινό. Ο Γκομπινό ξεκίνησε ως φιλόδοξος νεαρός προστατευόμενος του Τοκβίλ, αλλά η αλληλογραφία τους είναι η ιστορία μιας καθολικής ασυμφωνίας που καταλήγει στην παράκληση του Τοκβίλ να μη συζητούν καθόλου «τις πολιτικές τους θεωρίες». Ο Τοκβίλ αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ίση αξιοπρέπεια και σε μια «καθολική ανθρωπότητα», επικρίνοντας τον Γκομπινό που μιλούσε σαν προδρομική ακροδεξιά φωνή για την αγιάτρευτη παρακμή εκφυλισμένων πληθυσμών και νοσταλγούσε τις σκληρές ιεραρχίες του Μεσαίωνα. Και όμως, ο ίδιος ο Τοκβίλ έπαιξε ρόλο και υπερασπίστηκε τη γαλλική αποικιακή εδραίωση στην Αλγερία. Εκεί που έγραφε αξιοθαύμαστα για την αξιοπρέπεια όλων των προσώπων, η άλλη του πλευρά δεν διαχωρίζεται από το όραμα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας στους ιθαγενείς (indigènes) και από τις βλέψεις για γαλλική κυριαρχία στη Βόρειο Αφρική. Ε, αυτή η αντίφαση ή, μάλλον, παρόμοιες διπλές όψεις είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση. Ένας προσωπικός και ένας ηθικός και πολιτικός κανόνας που εξηγεί γιατί κάποιες σελίδες που διαβάζουμε μας κάνουν να ντρεπόμαστε και να θυμώνουμε, δίπλα σε πολλές άλλες σελίδες που μας συγκινούν και μας εκφράζουν ακόμα και σήμερα. Είχαμε, λοιπόν, συνείδηση μέχρι προσφάτως ότι ως σύγχρονοι άνθρωποι διαμορφωθήκαμε λίγο-πολύ από άνισες, συχνά ηθικά αμφίβολες και ενίοτε αποτρόπαιες αποφάσεις, όπου ακόμα και τα πιο προωθημένα συντάγματα και οι πιο γενναιόδωρες ως προς την ισότητα νομοθεσίες είχαν στο πλάι ή «από κάτω» κόσμους δυστυχίας και πραγματικής εξαθλίωσης. Τώρα, όμως, φαίνεται πως κάποιοι ζητούν έναν δραστικό διαχωρισμό

«του καλού από το κακό». Συγκεκριμένες ομάδες και άτομα, ακαδημαϊκοί διανοούμενοι και κάποια δυναμικά κινήματα που «κατασκευάζουν» ένα πρόγραμμα μάχης έχουν αποφασίσει ότι η αμφιβολία είναι απλώς υποκρισία και ότι μόνο η λογική της απόρριψης και του στίγματος παράγει πολιτικό και ηθικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με αυτήν τη νέα ριζοσπαστική ηθική, ο στρατηγός Ντε Γκολ δεν υπήρξε ο αντίπαλος του στρατάρχη Πετέν και του καθεστώτος του Βισί αλλά το ίδιο, πάνω-κάτω, ρατσιστικό παράγωγο της γαλλικής αποικιακής δομής. Και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ δεν υπήρξε εχθρός του Χίτλερ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ένα ακόμα προβεβλημένο κάθαρμα στη μεγάλη πινακοθήκη των παλιανθρώπων που γεννήθηκαν σε αυτήν τη γη. Ο δε Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον δεν είναι αυτός που συνέβαλε στην ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών, προώθησε αντιμονοπωλιακές νομοθεσίες ή υπερασπίστηκε τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών, αλλά ο ρατσιστής από τη Βιρτζίνια, του οποίου το όνομα είναι ακατάλληλο για τη Σχολή Δημόσιων και Διεθνών Σχέσεων του Πρίνστον. Δεν είναι ένας σημαντικός και αμφιλεγόμενος πολιτικός που βαρύνεται με μεγάλα λάθη –όπως η επιμονή του να βλέπει ως «προδότη» τον αντιπολεμικό λόγο και τις παρεμβάσεις του παλαίμαχου σοσιαλιστή ηγέτη Γιουτζίν Ντεμπς–, αλλά κάποιος που απλώς πρέπει να αποδοκιμαστεί. Γιατί η αποκήρυξη και όχι η ακριβοδίκαιη κριτική αποτίμηση είναι η ουσία όσων βλέπουμε στο όνομα της αποκατάστασης του δικαίου. Κανένας δεν βγαίνει σώος μετά την αποκαθήλωση – εννοώ ότι όλες οι στιγμές, οι σκέψεις ή τα έργα κάποιου πέφτουν μοιραία μέσα στα σκοτάδια της ενοχής του. σως, όμως, όλα αυτά να είχαν νόημα αν ίσχυε κάτι: αν, για παράδειγμα, επικρατούσε πάντα μια αφελής αποθέωση των προσωπικοτήτων και του παρελθόντος και αν εδώ και δεκαετίες δεν συναντούσαμε –στη Δύση τουλάχιστον– μια πολύπλευρη έρευνα με διαφορετικές εκτιμήσεις και πολιτικά συμπεράσματα. Μόνο σε αυτή την περίπτωση θα είχε κάποια λυτρωτική σημασία να υπερτονιστεί το σκοτεινό αποτύπωμα ενός Ουίλσον ή οι κακές πλευρές ενός Ντε Γκολ. Εδώ και δεκαετίες, όμως –για να μην πάμε πίσω στα ’60s–, το πλαίσιο έχει αλλάξει, καινούργιες ερμηνείες είναι διαθέσιμες, ενώ οι μυστικές ή «σκοτεινές» πλευρές δεν αποσιωπούνται. Το αντίθετο μάλιστα. Οι βιογραφίες με την πιο σκληρή απομυθοποίηση και η αρνητική δημοσιότητα σαρώνουν πρόσωπα, ήρωες, θεσμικές φιγούρες κάθε εποχής και εθνικότητας. Όλες οι επίσημες και φρακοφορεμένες μορφές έχουν δεχτεί περίγελο, αιχμηρά σχόλια, λεπτομερή εξέταση κηλίδων. Προφανώς όχι σε ορισμένα πανηγυρικά και τελετουργικά κείμενα για κρατική χρήση ή στα σχολεία – όμως ας παραδεχτούμε πως η σφαίρα των θεσμών δεν μπορεί να ακολουθεί τυφλά τα βέβηλα νεύματα που συνηθίζονται σε άλλες περιοχές της κοινωνίας. Τι δεν έχει βγει στο φως για να θάψει τον Φρόιντ, το ένα ή το άλλο πολιτικό πρόσωπο, τους μοντερνιστές καλλιτέχνες και πάει λέγοντας! Η συμβολική εξουσία των ονομάτων και των ρόλων συνεχίζεται στη μυθοπλασία και σε ορισμένες εκδοχές της λαϊκής κουλτούρας με τον ίδιο τρόπο, για παράδειγμα, που θέλουμε πάντα να βλέπουμε αστυνομικές ή κατασκοπευτικές σειρές, διατηρώντας τη σχετική σύμβαση του είδους: απολαμβάνουμε, ας πούμε, το «Homeland» ή το «Fauda», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προσχωρούμε στη λατρεία της CIA ή ότι μας σαγηνεύουν τα έργα της Μοσάντ. Διαβάζοντας, από την άλλη, ένα μυθιστόρημα του 1850 ξέρουμε ότι ο κόσμος του δεν είναι ο δικός μας και οι λέξεις που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας του δεν μπορεί να είναι πια οι ίδιες με αυτές που εμείς σκεφτόμαστε και ονοματίζουμε τους άλλους. Το ότι ο Φλομπέρ μπορούσε άνετα να αποκαλεί κατακάθια τους εξεγερμένους της Κομμούνας του Παρισιού δεν σημαίνει ότι ο αναγνώστης του θα παρασυρθεί να σκεφτεί πως η μαζική και ακραία αιματηρή καταστολή είναι θεμιτό και φυσικό πράγμα. Για τον Φλομπέρ, ή τον Θεόφιλο Γκοτιέ, ας πούμε, η άγρια αστυνομική καταστολή των ανθρώπων της Κομμούνας του 1871 ήταν απαραίτητη και μάλιστα την ευχόταν περισσότερο ανελέητη – και όμως, αυτό ή άλλες, ενδεχομένως ρατσιστικές/οριενταλιστικές σελίδες του δεν θα νομιμοποιούσαν λ.χ. την αφαίρεση του συγγραφέα από τα σχολικά συγκροτήματα που φέρουν το όνομά του. Αρκεί να μην αποσιωπούσαμε αυτές τις διαστάσεις. Πόσο όμως πρέπει να τις κάνουμε «κέντρο» των προσώπων και της παρουσίας τους; Κυκλοφορεί ωστόσο και μια ιδέα που νομίζω πως απέχει πολύ από το «αυτονόητο». Λέγεται ότι κάθε άγαλμα ή προτομή η οποία έχει τοποθετηθεί σε δημόσιους ή εκπαιδευτικούς χώρους σημαίνει επιβράβευση και αναγνώ-

Οι βιογραφίες με την πιο σκληρή απομυθοποίηση και η αρνητική δημοσιότητα σαρώνουν πρόσωπα, ήρωες, θεσμικές φιγούρες κάθε εποχής και εθνικότητας. Όλες οι επίσημες και φρακοφορεμένες μορφές έχουν δεχτεί περίγελο, αιχμηρά σχόλια, λεπτομερή εξέταση κηλίδων.

ρισή του ως θετικού υποδείγματος. Διατηρώντας, έτσι, ένα όνομα πλατείας ή έναν ανδριάντα, το κράτος ή άλλοι θεσμοί εγκωμιάζουν στην ουσία το πρόσωπο αυτό και τον ρόλο του στην Ιστορία. Κάτι τέτοιο ισχύει, φυσικά, είναι όμως μισή αλήθεια. Ισχύει σίγουρα για καθεστώτα που διαθέτουν επίσημο δόγμα και όπου όλες οι προτομές και τα μνημεία τους καλούνται να μεταδώσουν αυτή την εγκεκριμένη αλήθεια. Αλλά το ότι στη Γαλλία συναντά κανείς μεγαλοπρεπή αγάλματα του Λουδοβίκου ΙΔ’ ή του Ναπολέοντα δεν μπορεί να σημαίνει, φυσικά, πως το γαλλικό κράτος προβάλλει τις συγκεκριμένες προσωπικότητες ως δημόσια και πολιτικά πρότυπα. Απλώς μια πολιτική και επιστημονική εμπειρία αιώνων έχει συμφωνήσει στην ιδέα ότι τέτοια πρόσωπα δεν είναι κατ’ ανάγκην θετικοί ήρωες και συγχρόνως διατηρούν μια εθνική και ιστορική αξία. Για να συνεχίσω στο παράδειγμα, ο Βασιλιάς Ήλιος, όπως είναι γνωστός ο Λουδοβίκος ΙΔ’, έχει ένα πολύ σημαντικό διοικητικό και πολιτικό έργο, την ίδια στιγμή που ακολούθησε μια φανατική, «γαλλικανική» πολιτική δίωξης των προτεσταντών Ουγενότων, που σκόρπισαν σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και του Νέου Κόσμου. Και, φυσικά, η βασιλεία του χρεώνεται ήδη μορφές αποικιακής επέκτασης στην Αμερική (Λουιζιάνα) ή στην Αϊτή, για να μην πούμε για αλλεπάλληλες φονικές του εκστρατείες. Για τον Ναπολέοντα περισσεύει κάθε συζήτηση για τις ζοφερές πλευρές της εσωτερικής και της διεθνούς του πολιτικής.

Π

ολλά παραδείγματα και από τη δική μας χώρα θα μαρτυρούσαν κάτι ανάλογο: πως κάθε προτομή δεν ισοδυναμεί με πολιτικό και ηθικό τίτλο τιμής. Αν ψάξουμε τα βιογραφικά, τα όσα έπραξαν ή είπαν όλοι αυτοί που τα ονόματά τους ή τα αγάλματά τους εμφανίζονται σε οδούς και πλατείες, θα έπρεπε ίσως να προχωρήσουμε στην πιο συστηματική, μαζική μετονομασία. Το πρόβλημα εδώ βρίσκεται περισσότερο στην άκριτη σπορά προτομών και μνημείων, σε μια ορισμένη αθεράπευτη ελληνική επιδειξιομανία Ιστορίας, αυτό όμως είναι άλλο ζήτημα. Και φυσικά έχουν δίκιο όσοι λένε πως η πολιτική και πνευματική ιστορία είναι γεμάτη από μετονομασίες και αφαιρέσεις μεταλλίων και τίτλων. Η «παράδοση» δεν είναι ένα στεγνό κειμήλιο που μεταφέρεται αυτούσιο ή με το άγχος μη σπάσουν πλευρές του και ξεγυμνωθεί το όποιο εθνικό αφήγημα. Η παράδοση είναι μια μεταβίβαση που καθ’ οδόν αλλάζει τους όρους της, ενδυναμώνει το ένα στοιχείο ή αφαιρεί άλλες του όψεις. Σήμερα, όμως, δεν μιλάμε για την ανανέωση ή τον μετασχηματισμό παραδόσεων και ερμηνειών. Αυτό που πάει να παιχτεί σε ορισμένα μέρη του κόσμου –και όχι μόνο στις ΗΠΑ– είναι ένα πρόγραμμα εξάλειψης του διφορούμενου και του ακάθαρτου στο όνομα μιας δικαιοσύνης δίχως αποχρώσεις. Πίσω από τη μια ή την άλλη υπερβολική απαίτηση ενός μικρού πλήθους βλέπει κανείς να αναδύεται η αντίληψη ότι όλο σχεδόν το παρελθόν της Δύσης, καθώς και η ιστορική της εξέλιξη, είναι μια παραλλαγή του ναζισμού. Αυτό πιστεύω πως είναι στη σκέψη όσων καταστρώνουν σχέδια παρέμβασης σε ταινίες, αφηγήσεις, ακαδημαϊκά προγράμματα: όχι βέβαια να μας ξαναθυμίσουν πως ο Τζον Γουέιν δεν ήταν κανένα θετικό πρότυπο, αλλά πως όλα σχεδόν τα πρόσωπα της νεωτερικής Δύσης είναι κάτι ανάμεσα σε Τζον Γουέιν, φυλετικές θεωρίες και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αυτός ο ισχυρισμός δεν έχει πια σχέση με την εμβάθυνση ή τη θεσμική εμπέδωση της αντιρατσιστικής συνείδησης ούτε με την ανάδειξη των παραμελημένων ιστοριών. Γι’ αυτό η συζήτηση δεν πρέπει να επικεντρωθεί στο ψεύτικο δίπολο του σεβασμού για τις μορφές και της ριζοσπαστικής και βέβηλης «απορίας» για το παρελθόν. Τα αγάλματα, τα ονόματα, οι συμβολικές αναπαραστάσεις λογοδοτούν αισθητικά και πολιτικά στα βλέμματά μας και υπόκεινται προφανώς στην κρίση κάθε γενιάς. Όμως δεν επουλώνουμε πληγές ψάχνοντας επισταμένως ανομήματα στις λέξεις και στις πράξεις νεκρών ή ακόμα και ηρώων της μυθοπλασίας, σε παραμύθια ή δημοφιλή έργα. Όσο ένα κίνημα, μια ευαισθησία ή ένας λόγος γλιστράει στον ρόλο του δημόσιου κατήγορου που ψάχνει τεκμήρια ενοχής, τόσο πιο πολύ απομακρύνεται από το στοίχημα για τη μείωση των πραγματικών ανισοτήτων και την αποτροπή των ταπεινώσεων του παρόντος. Κυνηγώντας τον Γούντροου Ουίλσον ή τον Ντε Γκολ σαν να πρόκειται για τον Πιτ Μπότα του απαρτχάιντ ή τον Πετέν, αναψηλαφώντας ένα σωρό βίους και πολιτείες ως πειστήρια μιας φανταστικής Νυρεμβέργης, η ακρότητα που πάει να διαμορφωθεί και να κάνει ακτιβισμό καταστρέφει την αξιοπιστία και την ηθική των αρχικών της προθέσεων. Και είναι κρίμα, γιατί στην Αμερική Πρόεδρος είναι ο Τραμπ και σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου κυριαρχούν άνθρωποι που χρειάζονται επειγόντως αποκαθήλωση. Εν ζωή όμως.

Τα αγάλματα, τα ονόματα, οι συμβολικές αναπαραστάσεις, λογοδοτούν αισθητικά και πολιτικά στα βλέμματά μας και υπόκεινται προφανώς στην κρίση κάθε γενιάς. Όμως δεν επουλώνουμε πληγές ψάχνοντας επισταμένως ανομήματα στις λέξεις και στις πράξεις νεκρών ή ακόμα και ηρώων της μυθοπλασίας, σε παραμύθια ή δημοφιλή έργα.

2.7.20 – lifo

7

talk town

α πό τh βα σ ι λι κη σ ιου τη

8 lifo – 2.7.20

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

H κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ, το μεγαλύτερο δώρο για την κυβέρνηση Όσα ζήσαμε την περασμένη εβδομάδα.

αρότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη κλείνει τον έναν χρόνο της και συνήθως η πρώτη επέτειος δίνει αφορμή για απολογισμό των πεπραγμένων και των παραλείψεων, στην επικαιρότητα κυριαρχούν οι αποκαλύψεις για τη διακυβέρνηση Τσίπρα. Βασική αιτία που πυροδότησε τη χιονοστιβάδα που ακολούθησε ήταν η παράνομα ηχογραφημένη συνομιλία του Νίκου Παππά με τον Ελληνοϊσραηλινό επιχειρηματία Σάμπυ Μιωνή, που έκανε σε όλους γνωστό ότι η κυβέρνηση Τσίπρα συναλλασσόταν παρασκηνιακά με πρόσωπα τα οποία στο προσκήνιο κατήγγελλε ως «ταξικούς εχθρούς», «συνεργάτες του Σαμαρά» και «φοροφυγάδες της λίστας Λαγκάρντ». Και μπορεί ο Νίκος Παππάς στην αρχή να μίλησε για παραποιημένες συνομιλίες, στη συνέχεια όμως παραδέχτηκε ότι ήταν εκείνος που μιλούσε με τον Σάμπυ Μιωνή, χωρίς να αρνηθεί το περιεχόμενο, αλλά επιχειρώντας να υποβαθμίσει το θέμα. Οι αποκαλύψεις αυτές άγγιξαν τον πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της προηγούμενης κυβέρνησης. Στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ που έγινε την προηγούμενη εβδομάδα σχεδόν κανένας δεν έθιξε το θέμα από το βήμα, αλλά ήταν αυτό που κυριαρχούσε στα περισσότερα πηγαδάκια. Ο Αλέξης Τσίπρας, που κάλυψε απόλυτα τον Νίκο Παππά, όπως διαβεβαιώνουν οι κοντινοί του άνθρωποι που ξέρουν, θα επιχειρήσει το επόμενο διάστημα να τον κρατήσει σε κάποια απόσταση όσον αφορά τη δημόσια εικόνα, τουλάχιστον «μέχρι να κοπάσει η μπόρα». Στον ΣΥΡΙΖΑ, όμως, πολλά στελέχη φοβούνται το φαινόμενο της χιονοστιβάδας, καθώς, όταν αρχίζει ο χορός τέτοιων αποκαλύψεων, δύσκολα συγκρατιούνται τα πράγματα μετά. Προεκλογικά ο Αλέξης Τσίπρας φοβόταν πάρα πολύ το σκάνδαλο Πετσίτη, τον οποίο κάποιοι φρόντισαν να απομακρύνουν επιτυχώς τότε. Αυτές τις μέρες κάποιοι τον ξαναθυμήθηκαν και αναρωτιούνται τι θα πράξει η Δικαιοσύνη και γιατί καθυστερεί (πάλι) τόσο. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει έναν απρόσμενο σύμμαχο σε όλο αυτό και δεν είναι άλλος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που διακριτικά φροντίζει να τον έχει εκτός κάδρου. Ο πρωθυπουργός, μάλιστα, κατηγορήθηκε γι’ αυτό από τη Φώφη Γεννηματά και τα στελέχη του ΚΙΝ.ΑΛ., τα οποία επισήμαναν το αυτονόητο, καθώς, όπως είπαν, «ο πρώην πρωθυπουργός τα γνώριζε όλα και δημιουργούνται εύλογες απορίες γιατί ο νυν πρωθυπουργός κάνει σαν μη βλέπει κάποια πράγματα». Σίγουρα δεν είναι από καλοσύνη, γιατί στην πολιτική όλοι οι παίκτες σκέφτονται μόνο το πολιτικό τους συμφέρον. Μια εξήγηση είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τον Αλέξη Τσίπρα ως αντίπαλο και δεν τον βλέπει πια με τον τρόμο που τον έβλεπε κάποτε η ΝΔ, την εποχή του «αντιμνημονιακού αγώνα». Μια άλλη, ακόμα καλύτερη μάλλον, λέει ότι σε περίπτωση που στα ελληνοτουρκικά χρειαστεί να ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις, θα χρειαστεί τη συναίνεσή του, γι’ αυτό δεν θέλει να καλλιεργήσει εντάσεις. Βέβαια, ο Τσίπρας επί της ουσίας δεν έχει διαφορετικές θέσεις από τον Μητσοτάκη στα εθνικά και όλα τα προηγούμενα χρόνια που κυβέρνησε απέδειξε ότι συντάσσεται με τη γραμμή της Γερμανίας

Στον ΣΥΡΙΖΑ, όμως, πολλά στελέχη φοβούνται το φαινόμενο της χιονοστιβάδας, καθώς, όταν αρχίζει ο χορός τέτοιων αποκαλύψεων, δύσκολα συγκρατιούνται τα πράγματα μετά.

και των ΗΠΑ. Είναι πλέον κι αυτός ένας συστημικός παίκτης και δεν σκοπεύει να θυμηθεί τα παλιά και να πάει κόντρα στο ρεύμα, ρισκάροντας την απώλεια της υποστήριξης των ξένων, στην οποία πάντα υπολόγιζε. Από την άλλη, αποτελεί σχέδιο της πολιτικής και επικοινωνιακής στρατηγικής του Κυριάκου Μητσοτάκη να καλλιεργεί την εικόνα του πολιτικού που ασχολείται μόνο με τη διακυβέρνηση και τα σημαντικά, καθώς και με την «προοδευτική ατζέντα», όπως εκείνος και το επιτελείο του την ορίζουν και για την οποία μας έδωσε μια ιδέα την προηγούμενη εβδομάδα. Συσκέψεις με επιστήμονες, συζητήσεις για το εμβόλιο, συναντήσεις με επιχειρηματίες, απεξαρτημένους, ΛΟΑΤΚΙ… φροντίζοντας πάντα να τονίζει το θεσμικό στυλ διακυβέρνησης και αγνοώντας τα τοξικά θέματα, αφήνοντας άλλους, όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης, να ασχολούνται με αυτά. «... Η δημοκρατική και θεσμική κανονικότητα είναι ίσως η ισχυρότερη απάντηση σε όσους επιχείρησαν να στήσουν μια πρωτοφανή απόπειρα χειραγώγησης των θεσμών. Η Δημοκρατία μας είναι ισχυρή, η Δημοκρατία μας λειτουργεί. Η διάκριση των εξουσιών είναι απαράβατος κανόνας» είπε, όχι τυχαία, στο 12ο Υπουργικό Συμβούλιο της Τρίτης, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγει κάθε καβγά. Την ίδια στιγμή, ο Αλέξης Τσίπρας, πέφτοντας στην παγίδα(;) του Μαξίμου, μιλούσε για ριμέικ του «βρόμικου ’89», ζητώντας να διευρύνουν το κατηγορητήριο και να τον συμπεριλάβουν, σε μια προσπάθεια να παρουσιάσει τον εαυτό του σαν τον Ανδρέα Παπανδρέου, ξεχνώντας μάλλον ότι το 1989 η αριστερά ήταν κατήγορός του για το σκάνδαλο Κοσκωτά και την πολιτική διαφθορά, ενώ αποδεδειγμένα υπουργοί του είχαν χρηματιστεί τότε. Με τα περί ριμέικ του «βρόμικου ’89» κατάφερε να προκαλέσει και την μήνιν του τότε προέδρου του Συνασπισμού, Νίκου Κωνσταντόπουλου, ο οποίος τα εξέλαβε ως ύβρη προς το πρόσωπό του, παρακινώντας τον να μιλήσει για όλα. «Όταν βλέπετε ότι μέλη της κυβέρνησης συζητούν για διακανονισμό υποθέσεων, αυτό θα το πείτε κανονική ή παρακρατική λειτουργία των θεσμών;» αναρωτήθηκε ρητορικά, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, αναφερόμενος προφανώς στη συνομιλία των Παππά-Μιωνή και όσα αυτή αποκάλυψε. Ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού της Αριστεράς δήλωσε ότι αυτές δεν είναι κανονικές λειτουργίες και ότι «παραπέμπουν σε μηχανισμούς, σε παρέες, σε σκοπιμότητες, σε παραθεσμικό ακτιβισμό, που αναπτύσσεται ανάλογα με το ποιος στοχοποιείται κάθε φορά». Ο κ. Κωνσταντόπουλος απευθύνθηκε και στους παλιούς του συντρόφους, τα λεγόμενα ιστορικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, διερωτώμενος: «Αναγνωρίζουν στον ΣΥΡΙΖΑ και σε αυτές τις πρακτικές του τίποτα από την ανιδιοτέλεια της αριστεράς; Αναγνωρίζουν την ηθική ακεραιότητα; Γιατί σιωπούν; Γιατί συναινούν; Γιατί ανέχονται; Γιατί νομιμοποιούν;» Αυτή δεν ήταν μια καλή εβδομάδα για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έκανε το μεγαλύτερο δώρο ως τώρα στην κυβέρνηση. Οι επόμενες μέρες είναι δύσκολες και για την οικονομία και για τα εθνικά, και η αξιωματική αντιπολίτευση θα πρέπει να συνεισφέρει πολιτικά με προτάσεις και κριτική επί της (πολιτικής) ουσίας.

Η Αφροδίτη Σημίτη μιλά για το Join Radio και τη σημασία της διαφορετικότητας

Η ραδιοφωνική παραγωγός μάς μίλησε για το Join Radio, την πορεία του αλλά και για τη στιγμή που συνάντησαν τη WATT+VOLT.

Η

διαφορετικότητα, η αυθεντικότητα και η μοναδική ταυτότητα είναι αυτά που κάνουν έναν ραδιοφωνικό σταθμό να ξεχωρίζει, όχι μόνο μέσα από τη μουσική αλλά και από τους ανθρώπους του. Στην περίπτωση του Join όλα τα παραπάνω συνέβαλαν στη δημιουργία ενός online radio που έχει καταφέρει να ταξιδεύει τους ακροατές του στον κόσμο της μουσικής κάθε μέρα και με διαφορετικό τρόπο. Η δημιουργός του Αφροδίτη Σημίτη, μετά από μια μακροχρόνια και επιτυχημένη καριέρα στο ραδιόφωνο και στον χώρο των media, μας μίλησε για την ομάδα του Join, το δέσιμο των μελών της, την πορεία του σταθμού αλλά και τη στιγμή που συνάντησαν τη WATT+VOLT και τους έβαλε «στην πρίζα».

—Πώς ξεκίνησε το Join Radio; Όπως φαντάζομαι ότι ξεκινούν όλα τα προσωπικά πρότζεκτ. Σου μπαίνει η ιδέα στο μυαλό, ωριμάζουν οι συνθήκες και έρχεται η μαγική στιγμή που βλέπεις να παίρνει σιγά σιγά μορφή. Στην περίπτωση του Join, αυτό το πρώτο στάδιο ήταν και το πιο εύκολο τελικά, σε σχέση με όσα ακολούθησαν. Ήταν πολύ δύσκολη η διαδρομή ως εδώ, αλλά ήταν άκρως διδακτική και πολύτιμη, από κάθε άποψη. Και ναι, τώρα, 7 χρόνια μετά, και αφού πλέον χωθήκαμε στην ασφαλή αγκαλιά της WATT+VOLT, μπορώ να πω ότι χαίρομαι αφάνταστα που δεν τα παράτησα, παρά τις δυσκολίες, κι αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην υπέροχη ομάδα-οικογένεια που δημιουργήθηκε στον Join, και σε αυτήν ανήκουν φυσικά και οι ακροατές, οι οποίοι μας στήριξαν με κάθε τρόπο.

—Τι να περιμένει κάποιος να ακούσει όταν συντονιστεί στο Join Radio; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη φιλοσοφία του σταθμού; Η ελευθερία είναι σίγουρα αυτό που

θα νιώσει ο ακροατής από την πρώτη στιγμή. Η μουσική του είναι handpicked και όχι εγκλωβισμένη σε playlist. Ο ήχος του είναι κυρίως ηλεκτρονικός και alternative, πάντα ενημερωμένος για ό,τι νέο κυκλοφορεί αλλά και πάντα απρόβλεπτος. Σε ακολουθεί όλες τις ώρες, φτιάχνοντας την ανάλογη ατμόσφαιρα. Κυρίως, όμως, ο σταθμός είναι οι άνθρωποί του, εκείνοι που τραγουδούν αυθόρμητα, βγάζουν φωτογραφίες, ταξιδεύουν, αυτοσαρκάζονται, βλέπουν σινεμά, θέατρο, πηγαίνουν σε συναυλίες (ενίοτε και στο γήπεδα), είναι ανοιχτόμυαλοι, προβληματίζονται για απλά και μεγάλα πράγματα, χορεύουν, δεν βάζουν ταμπέλες πουθενά, κλαίνε και γελούν. Ο καθένας πάντα με το χαρακτηριστικό του στυλ. Αυτό θέλουμε να περνάμε κιόλας και ως ομάδα προς τα έξω, το δικαίωμα να κάνεις κάτι με τον δικό σου τρόπο. Έτσι ακριβώς θα σεβαστούμε και θα υπερασπιστούμε τη μοναδικότητα, την ελευθερία έκφρασης και τη διαφορετικότητα κάθε ατόμου που συναναστρεφόμαστε και επιλέγει να μας ακούσει. Αυτονόητα θέματα που, όμως, δυστυχώς, χρειάζεται να τα επισημαίνουμε συχνά γιατί η κοινή λογική είναι πολυτέλεια.

—Πώς αντιμετωπίσατε την πρόσφατη κρίση; Ποια ήταν η αντίδραση των ακροατών σας; Η εμπειρία της πανδημίας ήταν κάτι νέο για όλους. Μας δυσκόλεψε, αλλά αντιμετωπίσαμε αυτή την άσχημη φάση, αφήνοντας ανοιχτά τα μικρόφωνα και τα «παράθυρά» μας. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, μείναμε σπίτι, κάναμε καθημερινά live εκπομπές (στο τεχνικό κομμάτι μας βοήθησε πολύ η WΑΤΤ+VOLT), ανανεώναμε συνέχεια το site και τα social media μας, παραμείναμε δημιουργικοί και δεν διακόψαμε καμία επικοινωνία, είτε μεταξύ μας είτε με τους ακροατές. Καταφέραμε να μοιραστούμε ιδέες, σκέψεις, ανησυχίες, ό,τι συνέβαινε στην καθημερινότητά μας, και να ξορκίσουμε κάθε κακό με τη μουσική. Αυτή την παράξενη χρονική περίοδο το κοινό μας μεγάλωσε, μας άκουγαν όλο και περισσότεροι ακροατές απ’

όλο τον κόσμο και μάλιστα όλη την ημέρα! Το μεγάλο θετικό αυτής της ιστορίας είναι ότι πολλοί, ακούγοντας τον Join, έμαθαν αυτή την online ραδιοφωνική πραγματικότητα, η οποία στην Ελλάδα, σε αντίθεση με το εξωτερικό, δεν είναι όσο διαδεδομένη θα έπρεπε. Επίσης, μας δόθηκε η ευκαιρία να στηρίξουμε το αγαπημένο ελληνικό περιοδικό δρόμου «Σχεδία» μέσω της καμπάνιας της WΑΤΤ+VOLT για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ενίσχυση των αστέγων, που ήταν πιο ευάλωτοι εν μέσω πανδημίας. Είναι μεγάλη η χαρά να συμβάλλεις σε κάτι τόσο σημαντικό και να βοηθάς όλους αυτούς τους γενναίους ανθρώπους να επιστρέψουν στα γνωστά σημεία της πόλης υγιείς και αισιόδοξοι.

—Τι άλλαξε μετά τη συνάντηση με τη WΑΤΤ+VOLT; Πώς εξελίχθηκε η πορεία του σταθμού; Ο Τάσος Παπαναγιώτου, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της WΑΤΤ+VOLT, είναι ο άνθρωπος που πίστεψε σ’ εμάς, χωρίς να το σκεφτεί δεύτερη φορά, και μας έβαλε «στην πρίζα». Μοιραζόμαστε κοινές αξίες, έχουμε την ίδια ανάγκη να παραμείνουμε αυθεντικοί και να δίνουμε ζωή σε όλες τις ιδέες μας. Παρότι αρχικά σε αρκετούς φάνηκε απρόβλεπτη η σύνδεσή μας με τη συγκεκριμένη εταιρεία, το περιβάλλον της μας ταίριαξε απόλυτα και οι συνεργάτες της μας έδωσαν την αίσθηση ότι ήμασταν σύμμαχοι από πάντα. Η υποστήριξή τους σε όλους τους τομείς και ο ενθουσιασμός τους για οτιδήποτε καινούργιο και πιο τολμηρό μάς βοηθάει τρομερά να εξελισσόμαστε.

—Υπάρχουν κάποιες στιγμές που έχουν αποτυπωθεί στη μνήμη σας και σας κάνουν ακόμη να γελάτε; Μπορεί να ακουστεί κλισέ, αλλά ισχύει! Είναι τόσο πολλές αυτές οι αστείες στιγμές, που θα χρειαστούν πάρα πολλές σεζόν για να τις περιγράψουν και σίγουρα η σεναριογράφος μας θα ήταν η Phoebe-Waller Bridge. Όποιος μας ακούει συχνά, καταλαβαίνει πως δεν βάζουμε φίλτρο σε τίποτα.

joinradio.gr

2.7.20 – lifo

9

talk town

α πο τον βασ ί λη βα μβακα

Ίσως για πρώτη φορά συνειδητοποιήσαμε, εξαιτίας της καραντίνας, ότι η πόλη είναι ο κόσμος της, η ελευθερία όλων να συναντηθούν με όσους θέλουν και όσους τύχει να είναι στο ίδιο σημείο.

10 lifo – 2.7.20

ΚΟΙΝΟΙ ΤΟΠΟΙ

SHORTCUT

Τι είναι η πόλη μας;

Εκείνο το παράξενο καλοκαίρι του 2020

Τι είναι η πόλη μας; Μην είναι οι πεζόδρομοι; Μην είναι η πολύβουη αγορά; Μην είναι οι ψηλές πολυκατοικίες; Μην είναι το κατάμεστο μετρό; ην περίοδο της καραντίνας λόγω του κορωνοϊού, η εικόνα της άδειας πόλης κυριάρχησε στον χώρο των παραδοσιακών και νέων μέσων επικοινωνίας. Οι δυστοπικές εικόνες απ’ όλες τις μητροπόλεις του κόσμου χωρίς ανθρώπους και αυτοκίνητα σφράγισαν ανεξίτηλα τη μνήμη μας και το ενδεχόμενο κάτι τέτοιο να επαναληφθεί σύντομα δημιουργεί έναν άρρητο πανικό. Ακόμα και όσοι στο παρελθόν απεχθάνονταν την πολυκοσμία, το κυκλοφοριακό και τα νεύρα, και αναζητούσαν την ησυχία τους είτε για εργασία είτε για αναψυχή, πάγωσαν μπροστά στο θέαμα των έρημων δημόσιων χώρων. Η εικόνα της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλων ελληνικών πόλεων με νεκρωμένους δρόμους και πλατείες απομάκρυνε όλα εκείνα που συνήθως εκφράζονται δημόσια ως προβλήματά τους. Πολυκοσμία, θόρυβος, κυκλοφοριακό, ρύπανση, άγχος, αλλοτρίωση και άλλα πολλά, που από συντηρητικούς ή ριζοσπαστικούς κύκλους κατονομάζονται ως οι μεγάλες παθολογίες της σύγχρονης αστικής ζωής, ως διά μαγείας εξαφανίστηκαν. Ατόνησαν και μπήκαν στις πραγματικές τους διαστάσεις. Αμέτρητα βίντεο και φωτογραφίες, αισθητικοποιημένα και μη, τεχνολογικά προχωρημένα ή όχι, κατέγραψαν τις πόλεις μας χωρίς τα «προβλήματά» τους και σχεδόν σιωπηλά εξέφρασαν ένα πνεύμα νοσταλγίας για όλα αυτά που αποτελούν τη ζωή της πόλης, όλα αυτά που έχουμε και συνήθως κατακρίνουμε και τα οποία χάσαμε προσωρινά, χωρίς να το καταλάβουμε. Η πανδημία αποτελεί μια πολύ δύσκολη παγκόσμια συνθήκη. Δίπλα στον θρήνο για τους 500.000 μέχρι τώρα νεκρούς, δημιουργεί ένα κλίμα αναστοχασμού πάνω στις καθημερινές μας συμπεριφορές, αναδεικνύει καλές και κακές κοινωνικές πρακτικές, οδηγεί πολλούς σε μερική ή γενικότερη αναθεώρηση των αντιλήψεών τους, σε μικρότερη ή μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της ατομικής και κοινωνικής ευθύνης τους. Σε άλλα ζητήματα, πάλι, η περίσκεψη έμεινε βουβή και απλώς αποτυπώθηκε με τους ινσταγκραμικούς όρους των social media. H πόλη και το τι θέλουμε από αυτήν, το τι είμαστε μέσα σε αυτήν, το τι σημαίνει να είσαι κάτοικός της, είναι μία από αυτές τις περιπτώσεις μιας ιδιότυπης εικονογραφικής αναζήτησης που ακόμη δεν έχουμε αποκωδικοποιήσει. Δεν είναι τυχαίο ότι το διάστημα από το τέλος της καραντίνας και πριν από το άνοιγμα τον μαγαζιών εστίασης σήμανε μια ιδιόμορφη επιστροφή στις πλατείες. Το γεγονός ότι σε ορισμένες περιπτώσεις σημειώθηκαν υπερβολές συνωστισμού και σε κάποιες το ζήτημα πολιτικοποιήθηκε έντονα απέτρεψε την προσοχή από την ίδια την ενδιαφέρουσα ροπή των κατοίκων της πόλης να ξανασυναντηθούν ανοργάνωτα και μαζικά στον δημόσιο χώρο. Άλλοι για να πιουν τις «ποτάρες» τους, άλλοι για να εκτονωθούν από το πνεύμα περιορισμού των προηγούμενων ημερών του lockdown, άλλοι απλώς και μόνο για να «καταλάβουν» ξανά δημόσιο χώρο, αυτόν που φάνταζε άδειος και εγκαταλελειμμένος όσο καιρό βρισκόμασταν στα διαμερίσματά μας και η μόνη εστία «ζωντανής» –και όχι τεχνολογικά διαμεσολαβημένης συνάντησης– ήταν τα μπαλκόνια μας. Η λειτουργία των χώρων εστίασης έβαλε σε μεγάλο βαθμό μια τάξη σε αυτή την «άναρχη» έξοδο στην πόλη, σε αυτή την αυθόρμητη, αλλά οριακά επικίνδυνη για λόγους δημόσιας υγείας ανακατάληψή της. Ίσως για πρώτη φορά συνειδητοποιήσαμε, εξαιτίας της καραντίνας, ότι η πόλη είναι ο κόσμος της, η ελευθερία όλων να συναντηθούν με όσους θέλουν και όσους τύχει να είναι στο ίδιο σημείο. Ακόμη και αν οι σύγχρονες πόλεις απέχουν πολύ από το να είναι το χωνευτήρι διαφορετικών κοινωνικών τάξεων, εθνοτήτων και πολιτισμικών προτιμήσεων, ακόμη και αν πολλοί και διάφοροι κοινοτισμοί επικρατούν στις σύγχρονες μητροπόλεις που κρατούν σχετικά αποκομμένους τους κατοίκους μεταξύ τους, δημιουργώντας γκέτο ηλικιακά, φυλετικά, αισθητικά, γεγονός είναι ότι η συνάθροιση, και μάλιστα η μαζική και τυχαία, είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της. Είναι αυτό που κυρίως χάσαμε στο lockdown, αυτό που κανένα Skype, Zoom και TikTok δεν μπορεί εύκολα να υποκαταστήσει. Το θέμα είναι ότι δεν έχει γίνει ποτέ μια πολιτικά σοβαρή συζήτηση για το τι είναι η πόλη μας, τι νιώθουμε ως πόλη μας, ποια είναι τα στοιχεία που πραγματικά μας αποξενώνουν στο καθημερινό μας περιβάλλον. Υπάρχουν ακόμα και σήμερα στην πρωτεύουσα περιοχές σκοτεινές και δύσβατες. Υπάρχουν περιοχές όπου η τουριστικοποίηση, η εστίαση και η διασκέδαση οδήγησε σε μια ιδιότυπη εμπορική ανάπτυξη. Δεν έχουμε συζητήσει ούτε για τη μία ούτε για την άλλη εκδοχή της πόλης όσο θα έπρεπε. Γιατί αν η μία δημιουργεί συνθήκες διαρκούς υποβάθμισης και εκκόλαψης ρατσιστικών και άλλων εξτρεμιστικών αντιλήψεων, υπάρχει και η άλλη, η οποία εκτοπίζει τους κατοίκους των περιοχών, τους κάνει να δεινοπαθούν από ένα κλίμα διαρκούς «πανηγυριού», τους κάνει να αισθάνονται ξένοι στην ίδια τους τη γειτονιά. Αυτή η συζήτηση η δύσκολη, που δεν αναδιαπραγματεύεται απλώς την αστική βιτρίνα αλλά αναμοχλεύει τους όρους και τους τρόπους συνάντησης και αποστασιοποίησής μας, που διερευνά νέους τρόπους κοινωνικής συμβίωσης, όχι απλώς «ποιοτικούς» αλλά και βιώσιμους, αναβάλλεται επ’ αόριστον. Κάθε παρέμβαση στην πόλη που αγνοεί ότι αυτή είναι ταυτόχρονα μέρος κατοικίας, εργασίας, διασκέδασης και συνάντησης των κατοίκων της και τονίζει μόνο μία από αυτές τις παραμέτρους, κάθε παρέμβαση που εξωραΐζει ένα στενά οριζόμενο κέντρο της, αγνοώντας το υπόλοιπο κομμάτι της (καθόλου απόκεντρο), κάθε παρέμβαση που αντιγράφει μερικώς ξένες πρακτικές, κινδυνεύει να είναι επίπλαστη και μη λειτουργική. Κινδυνεύει να δημιουργήσει μια εικονική πόλη όπου τα προβλήματα βιοπορισμού, συγκατοίκησης και συνεννόησης θα πάνε και πάλι «περίπατο», θα τα πατήσει ένα ποδήλατο που θα κάνει αυτάρεσκους γύρους στο κλειστό κέντρο σαν τα τουριστικά τρενάκια.

Τα μέρη μοιάζουν ξαφνικά πιο φρέσκα και πιο πολύτιμα και πιο αποκλειστικά, παρότι οι μάσκες και τα μέτρα περί απόστασης υπενθυμίζουν την κλινική υφή των περιστάσεων.

από τον δημήτρη πολιτάκη

ι περίεργα διακριτικό και φευγαλέο που μοιάζει αυτό το καλοκαίρι… Σαν να συμβαίνει ερήμην μας, αλλά συγχρόνως μας καλεί να γίνουμε εμείς οι πρωταγωνιστές της φαντασμαγορίας του ελληνικού παραθερισμού αντί τα συνηθισμένα πλήθη των ξένων επισκεπτών. Όσοι έχουμε τη δυνατότητα σύντομων, έστω, αποδράσεων αυτόν τον καιρό, πριν από το μέγα ερωτηματικό που πλανάται πάνω από την επικείμενη κορύφωση της σεζόν, επιτρέπουμε στον εαυτό μας να βρεθεί για πρώτη φορά σε θέση μιας «φυλετικής» ανωτερότητας (όχι «γκαρσόνια» πλέον), μακαρίζοντας ενοχικά την πανδημία για την ευκαιρία που μας προσφέρει να απολαύσουμε τα πανέμορφα και δημοφιλή παγκοσμίως θέρετρά μας χωρίς «την παρέλαση της ηλιθιότητας», όπως αποκαλούσε τον τουρισμό ο αφηγητής του «ελληνικού» μυθιστορήματος του Ντε Λίλο, Τα Ονόματα (The Names). Λησμονώντας επιλεκτικά, βεβαίως, ότι όλες σχεδόν τις φορές που στραβώσαμε, μαλώσαμε, χαλαστήκαμε, παρεξηγηθήκαμε στις καλοκαιρινές διακοπές της ζωής μας ήταν εξαιτίας διενέξεων με συμπατριώτες μας – σπανίως με ξένους. Η αλήθεια παραμένει, όμως, ότι σ’ αυτή την έκτακτη περίοδο που για πρώτη φορά δεν πλημμυρίζουν ήδη οι «προορισμοί» από το τουριστικό κύμα, όλα τα μέρη μοιάζουν ξαφνικά πιο φρέσκα και πιο πολύτιμα και πιο αποκλειστικά, παρότι οι μάσκες και τα μέτρα περί απόστασης (όσο τηρούνται τέλος πάντων, το έξι άτομα ανά τραπέζι τηρείται γενικά, απ’ όσο μπορώ να διαπιστώσω, κατά τα άλλα, όλα μοιάζουν να λειτουργούν σχετικά και κατά περίπτωση) υπενθυμίζουν την κλινική υφή των περιστάσεων. Εύκολα, ωστόσο, μπορεί να ξεχαστεί κανείς στον ήλιο, στη θάλασσα, στην παρέα, στα τσίπουρα, στην ανεμελιά, σβήνοντας προσωρινά από τη σκέψη και την κουβέντα την ασθένεια που εξακολουθεί να απειλεί και να μαίνεται, ίσως όχι ακριβώς δίπλα μας, αλλά σίγουρα στις επικεφαλίδες των ειδήσεων απ’ όλο τον κόσμο. Αν είναι δυνατόν, όμως, την ώρα που καθόμαστε εν πλήρη ευθυμία γύρω από ένα τραπέζι με φόντο το ελληνικό καλοκαίρι να θυμηθούμε τις παραινέσεις των ειδικών που τονίζουν ότι οι ανέμελες κουβέντες, τα γέλια και οι πλάκες σε κοντινή απόσταση (και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει δηλαδή;) μπορεί να είναι, λόγω διάρκειας, πολύ πιο επικίνδυνα ακόμα και από τις ροχάλες και τα φιλιά (πού κατάντησαν τα φιλιά, ε;)! Αυτό είναι το καλοκαίρι των περιορισμών, των δισταγμών, της αμφιβολίας, αλλά και των ανεκπλήρωτων πόθων πιο έντονα από κάθε άλλη φορά. Όχι ότι η σχέση μας με το καλοκαίρι (και ειδικά με την εφήμερη φύση των διακοπών) δεν ήταν πάντα δύσκολη και αμφίσημη, παρότι ζούμε στην κατεξοχήν, υποτίθεται, χώρα του υπαίθριου βίου και της θερινής νιρβάνας. Αλλά αυτό είναι το κακό. Το καλοκαίρι παραμένει άπιαστο ακριβώς επειδή είναι παντού τριγύρω και αφήνει πίσω του έναν βαθύ καημό που έχει εκφραστεί στην ποίηση και στο τραγούδι: «τα καλοκαίρια μας μικρά κι ατέλειωτοι οι χειμώνες», «με πνίγει το παράπονο γιατί στον κόσμο αυτόνα, τα καλοκαίρια τα ’χασα κι έπεσα στον χειμώνα» και ούτω καθεξής. Αυτές τις μέρες θυμήθηκα ένα ποίημα (υπό μορφή πεζού) του Λέοναρντ Κόεν με τίτλο «Moving into a period» και, κάνοντας ένα πρόχειρο google search, μου φάνηκε παράξενο το ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί σχεδόν ποτέ ως υπόδειγμα προφητικού λόγου σε σχέση με τόσα άλλα τσιτάτα του παρελθόντος που έχουν επενδυθεί εκ των υστέρων με απόκοσμα μαντικές ιδιότητες. Έγραφε, λοιπόν, σ’ αυτό το ποίημα που περιλαμβάνεται στην ανθολογία Book of Longing ότι μετακομίζουμε σε μια περίοδο σαστιμάρας και σύγχυσης, «σε μια περίεργη στιγμή όπου οι άνθρωποι ανακαλύπτουν φως στην απελπισία και ίλιγγο στις βουνοκορφές της ελπίδας. Πρόκειται επίσης για μια θρησκευτική στιγμή, και εδώ είναι που ελλοχεύει ο κίνδυνος. Οι άνθρωποι θα θελήσουν να υπακούσουν στη φωνή της Αρχής… ενώ η οικογένεια θα εμφανιστεί ξανά ως Θεμέλιο… Η λαχτάρα του κοινού για την Τάξη θα προκαλέσει πολλά “ασυμβίβαστα” άτομα να επιχειρήσουν να την επιβάλουν. Η θλίψη του ζωολογικού κήπου θα απλωθεί πάνω από την κοινωνία». «Εσύ κι εγώ, που λαχταράμε μια οικειότητα χωρίς ενοχές, θα διστάζουμε να αρθρώσουμε ακόμα και τα πρώτα λόγια μιας επιθυμίας απόλαυσης, φοβούμενοι τα αντίποινα. Καθετί απελπισμένο θα μάθει να ζει πίσω από ένα αστείο. Ορκίζομαι όμως ότι θα στέκομαι πάντα μέσα στην εμβέλεια του αρώματός σου».

Ένα απόγευμα στο Μέγαρο Μαξίμου με ανθρώπους που νίκησαν τα ναρκωτικά

φωτό: δημητρησ παπαμητσοσ

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Χρήσης Ναρκωτικών, επτά πρώην χρήστες βρέθηκαν στο Μαξίμου για να μιλήσουν για το μαρτύριο του εθισμού και την απροθυμία της κοινωνίας να τους επανεντάξει στους κόλπους της. Έφυγαν με την υπόσχεση ότι όλα αυτά ήρθε η ώρα να αλλάξουν με τη βοήθεια του κράτους.

α π ό τον γιάννη π α ν τα ζόπουλο

πόγευμα Παρασκευής και στο Μέγαρο Μαξίμου επικρατούσε αναπου έχει η οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης με τον εργοδότη ως μοναδικό όπλο βρασμός, αφού είχε προηγηθεί η τηλεφωνική επικοινωνία του πρωγια την καταπολέμηση της προκατάληψης. θυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Στο σαλόνι που βρίσκεται απέναντι από το γραφείο του υγχρόνως ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε κάτι που μένει, βέβαια, να πρωθυπουργού βρίσκονταν επτά άνθρωποι που δεν συνηθίζεται να υλοποιηθεί: να δώσει ελκυστικά κίνητρα στους εργοδότες ώστε να μπαίνουν σε πρωθυπουργικά γραφεία. Είναι πρώην χρήστες ναρκωπροσλαμβάνουν πρόσωπα σαν αυτά που είχε απέναντί του. Ήδη ο τικών. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Χρήσης Ναρκωτικών Ουσιών ΟΑΕΔ έχει αυξήσει το ποσοστό επιδότησης του συνολικού κόστους και της Παράνομης Διακίνησής τους δέχτηκαν να έρθουν εδώ και να μιλήσουν για απασχόλησης για επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν υπαλλήλους που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες από το 70%, που ίσχυε, στο όσα τους απασχολούν, τα οποία δεν είναι λίγα. Στην ερώτησή μου πώς επιλέχθηκαν από το μεγάλο και εν πολλοίς ανώνυμο πλή90%. Επίσης, έχει αυξηθεί το μέγιστο ποσό μηνιαίας επιχορήγησης από τα 700 ευρώ θος των χρηστών, απάντησαν ότι δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιοι εξ αυτών στα 800 για θέσεις πλήρους απασχόλησης και από τα 350 ευρώ στα 400 για μερική συναντούν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και θυμίζουν μια παλιότερη συνάντησή τους τα απασχόληση. Αλλά αυτά δεν φτάνουν. Το στίγμα και η προκατάληψη της ελληνικής Χριστούγεννα του 2018, σε ένα καφενείο στην πλατεία Βάθη. Τότε είχαν συζητήσει κοινωνίας γι’ αυτούς τους ανθρώπους είναι βαθιά και χρειάζεται πολλή δουλειά και πολλά: το πώς ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τα ναρκωτικά, τα αληθινή πολιτική βούληση για να σπάσουν. βιώματά τους ως χρηστών, το πρόγραμμα απεξάρτησης, την ολοΟι συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη τόνισαν το ζήτημα της πρόληψης, Ο πρωθυπουρκλήρωσή του και τη διαδικασία επανένταξής τους στην κοινωνία. λέγοντας ότι στον τομέα αυτόν υπάρχουν κενά. Πρότειναν την ανάπτυξη Στις πέντε ακριβώς, όπως είχε προγραμματιστεί, μπήκαν όλοι στο γός τόνισε ότι η δημιουργικών δραστηριοτήτων, αθλητικών και πολιτιστικών, ήδη από τα γραφείο του πρωθυπουργού. Το στίγμα, τα στερεότυπα, η προκασχολικά χρόνια, καθώς και μέτρα για την έγκαιρη ενημέρωση και ευαισθηπαρουσία τους τάληψη και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι απεξαρτημένοι τοποίηση των νέων, ενώ αναφέρθηκαν και στις ψυχολογικές πιέσεις που στο Μαξίμου έχει αντιμετωπίζουν οι έφηβοι. βρέθηκαν στο επίκεντρο αυτής της συνάντησης, στην οποία συμμετείχαν πρώην χρήστες που ολοκληρώνουν προγράμματα του ΚΕΘΕΑ, Παράλληλα, μίλησαν για τον εθισμό, πόσο δύσκολα καταπολεμάται δημόσιο χαραβασισμένα στην αποχή από κάθε ψυχοτρόπο ουσία, καθώς και μέλη και πόσο εύκολα η ζωή χάνει κάθε νόημα στα μάτια ενός χρήστη. «Η ζωή κτήρα, συμβολι- είναι ωραία» σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης, κάνοντας μια αναφορά σε ένα του Δικτύου Ομότιμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών, το οποίο κό, ακριβώς διότι βιβλίο γραμμένο στα αγγλικά πριν από σαράντα χρόνια που έκανε δώρο υποστηρίζει τη χορήγηση υποκατάστατων φαρμακευτικών ουσιών. Η Δάφνη, ο Μπάμπης, ο Νίκος, ο Παναγιώτης, ο Σταμάτης, ο στη 17χρονη κόρη του, τονίζοντας την αρχική του φράση: «Η ζωή είναι είναι αναγκαίο Δημήτρης και ο Θοδωρής διατύπωσαν τις απόψεις, τις ιδέες και τις δύσκολη». προτάσεις τους. Η συζήτηση κράτησε περισσότερο από μία ώρα και μια σύγχρονη κοιΌση ώρα ήμουν εκεί και άκουγα αυτούς τους ανθρώπους, συνειδηέγινε σε προσωπικό τόνο. Οι τοποθετήσεις περιστράφηκαν γύρω από νωνία να «σπάσει τοποίησα ότι πρόκειται για ευάλωτα άτομα που σε μια δύσκολη στιγμή τις δοκιμασίες που βίωσαν οι πρώην χρήστες κατά την απεξάρτησή ζωής τους παρεξέκλιναν από τον δρόμο τους. Η δομή της προσωπιτους τοίχους» της της κότητας του καθενός, το οικογενειακό περιβάλλον και τα τραυματικά τους αλλά και τις διακρίσεις που κάποιοι αντιμετώπισαν στο στάδιο προκατάληψης, γεγονότα που μπορεί να έχουν βιώσει και δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν της επανένταξής τους στην κοινωνία. Προσωπικές ιστορίες, εξομολογήσεις, δυσκολίες που συνάντησαν και αφηγήσεις για τον εθισμό και επισήμανε ότι αποτελούν τις πληγές που κουβαλούν. και τις εκφάνσεις του πρωταγωνίστησαν στην ανταλλαγή απόψεων Η εξάρτηση, τα χαμένα συναισθήματα, η δυσκολία εύρεσης εργασίας, στόχος του κοι- είναι πτυχές που αναδείχθηκαν στον συναισθηματικά φορτισμένο λόγο πάνω σε ένα σύνθετο ζήτημα, σε τόνο συχνά συγκινητικό. Από την αρχή, πολλοί από τους συμμετέχοντες έσπευσαν να τονωνικού κράτους του Νίκου, ο οποίος, σε μια αποστροφή του, κατέληξε λέγοντας για τον νίσουν ότι δεν είναι εύκολο να ξεφύγεις από το κοινωνικό στίγμα. ρόλο της θεραπείας: «Δεν θα ήμουν εδώ αν δεν υπήρχε η κοινότητα». είναι να βοηθά Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η παρουσία τους Στην κατάληξη της συζήτησης τονίστηκε πόση σημασία έχει η ύπαρξη τους πιο ευάλω- απτών αποτελεσμάτων, ώστε να μη μείνει η κουβέντα αυτή στα λόγια. στο Μαξίμου έχει δημόσιο χαρακτήρα, συμβολικό, ακριβώς διότι είναι αναγκαίο μια σύγχρονη κοινωνία να «σπάσει τους τοίχους» της Είναι η στιγμή που ο Μπάμπης πήρε τον λόγο για να εστιάσει στο σκοτάδι, τους. προκατάληψης, και επισήμανε ότι στόχος του κοινωνικού κράτους στο κενό, στο μαύρο που χαρακτηρίζει την πορεία ενός χρήστη, ο οποίος είναι να βοηθά τους πιο ευάλωτους. «Δεν υπάρχει προκατάληψη, σταδιακά γίνεται υποχείριο της πιάτσας. «Φοβάμαι μη μείνουμε στην εισε αυτό το γραφείο μπαίνουν όλοι και είμαστε ανοιχτοί σε όλους, πόσο μάλλον σε κόνα και στα λόγια. κ. πρωθυπουργέ. Σπίτια και αξιοπρέπειες διαλύονται, άνθρωποι καταστρέφονται…» σημείωσε ο Μπάμπης. Ο κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε ότι δεν αυτούς οι οποίοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες» σημείωσε. έχει σκοπό να μείνει στον συμβολισμό αυτής της συνάντησης. «Δεν είμαι σε αυτήν Στη συνέχεια τους ρώτησε ποιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αναληφθούν τη δουλειά για το θεαθήναι, μου αρέσει να λύνω προβλήματα» είπε και πρόσθεσε ώστε να βελτιωθεί η πρόληψη, να αυξηθεί η συνδρομή του κράτους στην απεξάρτηση τοξικοεξαρτημένων και να ενισχυθούν τα προγράμματα επαγγελματικής ότι είναι αποφασισμένος να διορθώσει τις αστοχίες του παρελθόντος. Αργότερα, στον χώρο του περιστυλίου λήφθηκαν οι απαραίτητες φωτογραφίες. αποκατάστασής τους. Στο σημείο αυτό δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στο θέμα της αναζήτησης εργασίας και στο ότι, ενώ κάποιοι εργοδότες διστάζουν να προσλάΛίγο πριν τους αποχαιρετήσω, μου τόνισαν: «Καλή αυτή η συνάντηση, αλλά η ουσία βουν πρώην εξαρτημένους, κάποιοι άλλοι αναγνωρίζουν τον αγώνα που δίνουν της θα κριθεί από το εάν η κυβέρνηση προχωρήσει σε πράξεις που θα συμβάλουν όσοι έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα απεξάρτησης – κάποια προγράμματα, ούτως ή στη μείωση των θυμάτων από τις εξαρτήσεις και στη σωστή επανένταξή τους στην άλλως, στηρίζουν την εργασία ή την κατάρτιση. Επίσης, υπογραμμίστηκε η σημασία κοινωνία. Ίδωμεν!».

Σ

2.7.20 – lifo

11

12 lifo – 2.7.20

μηχανία, είναι ένα αίσχος. Τώρα χτίζεται από τους ράπερ. Δυστυχώς, δεν υπάρχει industry που θα κρατήσει τους ράπερ γερούς στα πόδια τους. Οι ράπερ αυτήν τη στιγμή κρατιούνται μόνοι τους, ακόμη κι αν έχουν εταιρεία. Δεν υπάρχει εταιρεία που θα κυνηγήσει τα πνευματικά σου δικαιώματα. Εμείς απ’ τα πνευματικά δικαιώματα έπρεπε να πάρουμε 30.000, 40.000 και 50.000 ευρώ φέτος. Πήραμε 400 ευρώ. Πώς θα ζήσει ο artist; Τι περιμένεις; Να παίζει κάθε μέρα σε μια γωνιά του πλανήτη shows και να σου γράφει και μουσική; Αυτήν τη στιγμή ο ράπερ είναι αυτός και η ομάδα του. Εκτός από κάποιους, που έχουν σπρώξιμο από κανάλια, άλλου είδους σπρώξιμο.

Tο φετινό καλοκαίρι Δεν ξέρω τι να περιμένω. Μόλις άνοιξαν τα μαγαζιά, έκλεισα δεκαπέντε shows σε μια μέρα. Με το που κλείσανε κάποια μαγαζιά, τα μισά μάς πήραν τηλέφωνο και μας είπαν: «Παιδιά, δεν θα ανοίξουμε καν φέτος». Από εκείνη την ημέρα όλοι πάγωσαν και μας λένε ότι θα ξέρουν από Ιούλιο. Κανείς δεν ξέρει. Κοίτα, δεν μπορώ να σου πω ότι χαλιέμαι. Δεν θα βγάλω τα λεφτά που έβγαλα πέρσι. Θα βγάλω κάποια φράγκα που θα μου φτάσουν και με το παραπάνω να βγάλω όλο τον χρόνο. Αλλά το βλέπω δημιουργικά. Θέλω να γράψω πολλή μουσική. Θέλω να κάνω πράγματα με τους φίλους μου, θέλω να κάνω διακοπές, να γεμίσω, να πάρω καινούργιες εμπειρίες. Θέλω να κάνω άλλα πράγματα φέτος. Θα το εκμεταλλευτώ θετικά. Δεν κάθομαι να κλαφτώ για τα λεφτά. Τα γκάνια στο lifestyle Προχθές ήμουν σε έναν φίλο και μου έδειχνε το όπλο του. Ξέρω κόσμο που σπρώχνει «κιλά». Δεν με ενδιαφέρει καθόλου αυτό το πράγμα. Έχω και ένα παιδί, δεν γίνεται να πουλάω ναρκωτικά. Πώς να νιώσει άνετα η κοπέλα μου όταν ξέρει ότι εγώ κρύβω ένα όπλο; Γιατί να το έχω; Τι έχω κάνει και σε ποιον; Δεν πουλάω προστασία. Εννοείται ότι υπάρχει αυτό το lifestyle, η Ελλάδα έχει γκανγκστερική ζωή, αλλά έχει και μια ηθική. Και στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια υπάρχει ένας κώδικας που δεν υπάρχει στην Αμερική. Εκεί τα δεκαεξάχρονα σε σκοτώνουν για πενήντα δολάρια. Εδώ δεν γίνεται αυτό. Δεν είναι δολοφόνοι οι Έλληνες. Είναι μαχητές, το έχουν αποδείξει, δεν μασάνε, αλλά τα όπλα δεν είναι στην κουλτούρα μας. Και δεν θέλω να έχω δίπλα μου ανθρώπους που σκοτώνουν για πλάκα, θέλω ανθρώπους που σέβονται την ανθρώπινη ζωή. «Πρέπει να τρως με το όνειρο, να κοιμάσαι με το όνειρο, να ονειρεύεσαι το όνειρο» Γενικά, ο περισσότερος κόσμος είναι της δικαιολογίας. Το βλέπω και από φίλους μου. Όλοι ψάχνουν δικαιολογία για να μη δουλέψουν. Όλοι θέλουν τις ιδανικές συνθήκες. Δεν υπάρχουν ιδανικές συνθήκες, bro. Τις συνθήκες τις δημιουργείς. Μπορεί να έχεις όλο το ταλέντο του πλανήτη, αλλά ξέρω άτομα με απίστευτο ταλέντο που, επειδή περιμένουν τις ιδανικές συνθήκες, δεν έχουν κάνει τίποτε απολύτως. Δεν γίνεται να σε ενοχλεί το ότι έβρεξε, γι’ αυτό δεν θα βγεις από το σπίτι. Φάε τη βροχή, πέσε κάτω, φάε λάσπη, κάνε αυτό που πρέπει να κάνεις, αν δεν το κάνεις, δεν σου αξίζει τίποτα. Σε ένα κομμάτι του ο Meek Mill λέει: «You have to eat the dream.

You have to sleep the dream. You have to dream the dream». Πρέπει, ρε φίλε, να είσαι το όνειρό σου. Πρέπει να το ζεις, να το τρως, να ονειρεύεσαι το όνειρο, να το σκέφτεσαι, να κοιμάσαι με αυτό, να ξυπνάς με αυτό, να περπατάς με αυτό, να γαμάς με το όνειρο. Ό,τι κάνεις, πρέπει να υπάρχει αυτό το πράγμα στο κεφάλι σου. Και θα γίνει.

HAWK

Δεν υπάρχει κατακριτέα λέξη. Δεν πρέπει να υπάρχει λογοκρισία. Η λογοκρισία είναι αυτή που εξυμνεί τον ρατσισμό ή τον σεξισμό. Έχω πολλούς φίλους που είναι μαύροι. Γιατί να μην τους πω μαύρους; Αυτό που έχει σημασία δεν είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας αλλά να αποδεχτούμε ότι δεν υπάρχει τόσο έντονη διαφορετικότητα. Οk, όλοι είμαστε διαφορετικοί. Όσο διαφορετικός είσαι εσύ, που είσαι άσπρος τόσο διαφορετικός είμαι εγώ, που είμαι μαύρος. Όσο διαφορετικός είσαι εσύ, που είσαι χοντρός, τόσο διαφορετικός είμαι κι εγώ, που είμαι ανορεκτικός. Δεν χρειάζεται να καθίσουμε να ασχοληθούμε τόσο πολύ με το «α, αυτό είναι διαφορετικό». Άνθρωπος είναι, ρε φίλε, flesh and blood, το ίδιο πράγμα. Δεν είναι ανάγκη να υπάρχουν τόσο πολλά ταμπού και αυτοί που προσπαθούν να υπερασπιστούν τα αντιρατσιστικά και τα αντισεξιστικά κινήματα είναι αυτοί που προωθούν περισσότερο αυτά τα πράγματα. Γιατί κάνουν πάρα πολύ focus σε αυτά. Έχουν ταμπού. Δεν ξεπερνιέται ο ρατσισμός με τα ταμπού, όταν απαγορεύεται να πεις τη λέξη «μαύρος» και τη λες σιγά. Γιατί τη λες σιγά, ντρέπεσαι; Είναι ρατσιστικό και μόνο που θα το πεις σιγά. Όχι, είναι μαύρος και γαμάει.

H αποχώρηση από τα μουσικά βραβεία Ο πρώτος λόγος για τον οποίο αποχωρήσαμε ήταν επειδή δεν πήραμε καν την υποψηφιότητα που μας άξιζε. Το ξέρω ότι είναι κλίκες, ότι θέλει να γίνονται αλλαξοκωλιές και πάρε δώσε, αλλά πίστευα ότι με τα νούμερα που κάναμε δεν θα γινόταν να το αγνοήσουν. Είναι αστείο να μην μπει το «Caliente» ως κομμάτι της χρονιάς, είναι αστείο να μην είναι καν υποψήφιο. Δεν σου λέω «δώσε μου το βραβείο», αλλά δεν γίνεται να έρθω στα βραβεία και να μην είμαι καν υποψήφιος στο κομμάτι της χρονιάς, να έχεις μόνο λαϊκούς. Αν δεν υπήρχαν οι ράπερ, κανείς δεν θα έδινε σημασία στα βραβεία. Είδες ποιοι είναι προτεινόμενοι ως καλλιτέχνες της χρονιάς; Πέρα από τον Snik και τον Light, τι κάνανε οι άλλοι; Γιατί δεν είναι ο Toquel, γιατί δεν είμαι εγώ; Γιατί δεν υπάρχει κατηγορία Αlbum of the Year, να πάρει το βραβείο ο Toquel; Αν πάρω το βραβείο Βest Ηip-Ηop Video, πρέπει να το πάρω και να το δώσω στον Saft, που γύρισε το βίντεο. Τι να το κάνω εγώ αυτό το βραβείο; Να πάω και να λέω «α, πήρα το καλύτερο βίντεο»; Που δεν είναι το καλύτερο βίντεο. Ήταν απλώς ένα ωραίο βίντεο για το κομμάτι. Δεν κάνουμε τουμπεκί για κανέναν, δεν κάνουμε τον κομπάρσο για κανέναν, δεν θέλουμε καμία χάρη, θέλουμε μόνο αυτό που μας αξίζει και αν δεν το πάρουμε, δεν θέλουμε να συμμετέχουμε. Η δύναμη του κόσμου και τα αγορασμένα views Και τα views αγοράζονται και τα social ανεβαίνουν με λεφτά, όλα γίνονται. Το μόνο αντικειμενικό κριτήριο είναι ο κόσμος που μαζεύεις στα lives σου. Κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό, όταν πέρσι το καλοκαίρι, όπου κι αν είχα πάει, ήταν ασφυχτικά γεμάτα, sold out, και οι μαγαζάτορες πάθαιναν πλάκα. Κοίτα και τα views μου, δεν έχουμε αγοράσει τίποτα, σ’ το λέω με το χέρι στην καρδιά. Έβγαιναν πολλοί ράπερ και έλεγαν «πουτάνες με τα πληρωμένα views». Ο καθένας ας κάνει τη δουλειά του για να πάει μπροστά με τον τρόπο που θέλει. Δεν βάλαμε ούτε streams, ούτε views, ούτε followers αγοράσαμε. Όλα έγιναν όπως είναι, μόνα τους. Η μουσική βιομηχανία στην Ελλάδα Με νοιάζει να δώσω κάτι για να αλλάξουν κάποια πράγματα σε αυτήν τη χώρα. Γιατί αυτή η χώρα είναι για τον πούτσο! Ειδικά η μουσική βιο-

απο τον γιωργο ψωμιαδη φωτογραφια: παρισ ταβιτιαν

ρόνια στη μουσική. Άπειρες μέρες πίσω απ’ το μικρόφωνο και μέσα στο στούντιο. Ιδρώτας στα stages και σελίδες με στίχους που γεμίζουν τετράδια. Ο Νίκος έχει ζήσει το ραπ με τον δικό του τρόπο, από το «Εδώ είναι Ελλάδα», που χρόνια πριν τον καθιέρωσε, μαζί με τους Above the Hood, στη μουσική σκηνή, μέχρι το «Déjà vu» και το «Caliente», που το προηγούμενο καλοκαίρι έγινε το hit της χρονιάς, πιάνοντας κορυφή σε YouTube και Spotify. Εκατομμύρια views και streams, sold-out tours σε όλη την Ελλάδα, ένας ολοκαίνουριος δίσκος έτοιμος για release, κι όμως, όταν κάθεται στην καρέκλα απέναντί μου, έτοιμος να μιλήσει για όλους και για όλα, κουβαλάει ένα «γαμώτο». Παίρνει ανάσα και μιλάει για τα «παρατράγουδα» της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας, για την αποχώρησή του από τα φετινά μουσικά βραβεία, για το πώς το περσινό καλοκαίρι τον διαμόρφωσε και για το πώς συνεχίζει, ίσως στην πιο δημιουργική περίοδο της ζωής του, να εξελίσσεται ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος. Η ζωή μετά το «Caliente» Μια επιτυχία όπως το «Caliente» μπορεί να σε γαμήσει, να σε εκτοξεύσει ή και τα δύο, με την έννοια ότι μπορεί να χαρακτηριστείς με ένα κομμάτι και να μη σου φεύγει η ρετσινιά. Να χαρακτηριστείς ο «Calientes» ή ο «Mamas». Έτσι έλεγαν για τον Sin Boy. Εγώ, ευτυχώς, το απέφυγα, γιατί έχω μεγάλο πυρήνα από πίσω και έχω κυκλοφορήσει πάρα πολλή μουσική τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Έχω δύο παλιούς δικούς μου δίσκους, δύο με τον Smuggler, έναν με τους Above The Hood και έναν που ετοιμάζω και θα βγει τώρα, και άπειρα feats και singles. Έχω σίγουρα πάνω από εκατό κομμάτια που έχουν γίνει release μέσα σε αυτά τα χρόνια. Η ελληνική βιομηχανία στη μουσική δεν υπάρχει. Δεν παίρνεις λεφτά για τα πνευματικά σου δικαιώματα. Είναι μόνο τα λεφτά που βγάζεις από τη νύχτα. Οπότε, αναγκαστικά, πρέπει να γίνεις ρομπότ και να είσαι κάθε μέρα σε άλλη πόλη, αν θέλεις να πάρεις πίσω τον κόπο που έχεις κάνει για τη μουσική. Έχεις μεγάλο φόρτο εργασίας μέχρι να φτάσεις σε αυτό το σημείο και μετά ο φόρτος δεκαπλασιάζεται για να κάνεις recoupment όλο αυτό. Και πριν το καταλάβεις, γίνεσαι μαϊντανός. Έχεις γυρίσει όλη την Ελλάδα, δεν έχεις δύναμη πλέον, ανεβαίνεις να πιάσεις το μικρόφωνο και νιώθεις same shit different day. Δεν έχει τόσο νόημα πια, βλέπεις ότι μετά από κάθε live γίνεσαι όλο και πιο υποτονικός, δεν δίνεις την ίδια ενέργεια στον κόσμο όταν έχεις το ίδιο πρόγραμμα επί έξι μήνες. Γιατί όταν παίζεις κάθε μέρα, δεν μπορείς να γράψεις μουσική. Ο μόνος που το κάνει είναι ο MadClip, που τον παραδέχομαι. Αλλά καίγεσαι, δεν υπάρχει χρόνος για δημιουργικότητα, δεν είσαι άνθρωπος. Ξυπνάς το πρωί και κάνεις τον σταυρό σου να προλάβεις να πας τουαλέτα. Εγώ δεν την παλεύω έτσι συνέχεια. Καλά τα λεφτά, αλλά δεν θα γαμήσω τη ζωή μου για τα φράγκα. Αν το κάνεις αυτό, δεν έχεις και περιθώρια να εξελιχθείς ως καλλιτέχνης. Θα γράφεις τα ίδια γιατί θα ζεις μονίμως τα ίδια. Δεν έχεις χρόνο να ζήσεις κάτι άλλο.

O ρατσισμός κρύβεται στην ενέργεια πίσω από τις λέξεις Σεξιστές είναι αυτοί που θα ακούσουν τη λέξη «μουνί» και δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την ενέργεια από πίσω. Το έχω ξαναπεί. Ο σεξισμός δεν είναι στη λέξη, είναι στην ενέργεια πίσω από τη λέξη.

Ο γνωστός ράπερ μιλάει, σε μια κατάθεση ψυχής, για τη ζωή μετά το «Caliente», για τον νέο του δίσκο, για την αποχώρησή του από τα φετινά μουσικά βραβεία και για την κατάσταση στη μουσική βιομηχανία της Ελλάδας.

ΜΟΥΣΙΚΗ

2.7.20 – lifo

13

To άλμπουμ «Supernova» των Hawk & Light σε παραγωγή Skive x Baghdad θα κυκλοφορήσει σύντομα.

Instagram: hawk_greco Στο spotify: HAWK

ΙNFO

Ο ρατσισμός κρύβεται στην ενέργεια πίσω από τις λέξεις

14 lifo – 2.7.20

260«

ΑΠΌ ΤΟΝ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟ ΔΙΑΚΟΣΆΒΒΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΠΆΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΆΝ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Η LIFO ΠΕΡΙΠΛΑΝΉΘΗΚΕ ΜΕ 8 ΚΑΛΛΙΤΈΧΝΕΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΤΟΥ «ΣΠΙΤΙΟΥ» ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΟΥ ΦΕΤΟΣ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΚΛΕΙΣΤΟ, ΚΑΙ ΣΥΝΟΜΙΛΗΣΕ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ, ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΟΥ 2021.

ΑΝΤΖΕΛΑ ΜΠΡΟΥΣΚΟΥ

H Για μένα, είναι σημαντική η δυνατότητα, η προσδοκία που δημιουργεί ο ίδιος ο χώρος. Μπορείς πραγματικά να μπεις εδώ και να ονειρευτείς πράγματα, να έχεις τη δυνατότητα να κάνεις ένα έργο, να ξεφύγεις από τη μιζέρια των συνθηκών της πόλης, όπου στριμωχνόμαστε και αγωνιούμε για μια παράσταση. Ανοίγουν οι ορίζοντες σε μια εξωστρέφεια που συνδυάζεται με μια νησίδα πολιτισμού συνδεδεμένη με τα καλοκαίρια μας και με παραστάσεις απ’ όλο τον κόσμο. Ξαφνικά, μπορέσαμε κι εμείς να είμαστε σε ένα φεστιβάλ επί ίσοις όροις με διεθνείς σημαντικές παραστάσεις και δημιουργούς. Αυτό ανέβασε πολύ το επίπεδο, άλλαξε την ελληνική θεατρική πραγματικότητα. Όταν δίνονται δυνατότητες, μπορούμε κι εμείς. Αναδείχθηκαν νέοι δημιουργοί που σε άλλη περίπτωση δεν θα είχαν την ευκαιρία. Όλοι προσπαθούν να συνεχίσουν το όραμα του Γιώργου Λούκου, που ήταν εκείνος που άλλαξε το τοπίο. Αυτός ο χώρος δημιούργησε κοινό, μάθαμε να βλέπουμε κι άλλα πράγματα παράλληλα με το εξωτερικό, όπου δεν έχουμε τη δυνατότητα να πηγαίνουμε συχνά για να δούμε παραστάσεις, να έχουμε επαφή, πληροφορία, ενημέρωση, να ανταλλάσσουμε γνώμες πάνω σε πράγματα που συμβαίνουν διεθνώς. Το κλείσιμο των θεάτρων είναι ένα πλήγμα για όλους, είτε παίξουν είτε όχι. Δυστυχώς, με αφορμή τον κορωνοϊό βλέπουμε πόσο σημαντικός είναι αυτός ο χώρος και πόσο θα μας λείψει αν κλείσει, για οποιονδήποτε λόγο. Η Άντζελα Μπρούσκου θα σκηνοθετήσει το «Phaedra’s Love» της Σάρα Κέιν, που από τη νέα σεζόν θα ανέβει στο Μπάγκειον.

Η προπώληση για τις συναυλίες και τις παραστάσεις του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου σε Ηρώδειο και Επίδαυρο έχει ξεκινήσει. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα στο greekfestival.gr.

2.7.20 – lifo

15

Π260

ΑΡΓΥΡΗΣ ΞΑΦΗΣ

Έχω σίγουρα δύο ισχυρές αναμνήσεις που μου έρχονται απευθείας στο μυαλό. Πηγαίνω πολύ πίσω, στο ’08, στις Βάκχες του Θωμά Μοσχόπουλου, που ανέβηκαν στο γκαράζ, με το σκηνικό του Φωτόπουλου, ο οποίος είχε φτιάξει μια τεράστια χωματερή και ψεύτικες σκαλωσιές που γκρεμίζονταν στον σεισμό του Διονύσου. Η στιγμή που θυμάμαι, όμως, είναι από την τελευταία σκηνή, όπου εμφανιζόμουν ως Διόνυσος, από μηχανής θεός. Υπήρχε ένα αναβατόριο που έπρεπε να ανέβω, κι εγώ, γυμνός, προχωράω στα τέσσερα και συνειδητοποιώ, φτάνοντας, ότι δεν έχω κάπου να βάλω το κουτάκι του ασύρματου μικροφώνου. Οπότε ανοίγω τα δυο μου κωλομέρια, χώνω στον κώλο μου το κουτάκι, τα σφίγγω, φοράω το ακουστικό και «είμαι ο Διόνυσος». Είπα όλο τον τελευταίο μονόλογο με σφιχτά κωλομέρια κι ενώ ταυτόχρονα ένιωθα τρομακτικά εκτεθειμένος, είχα ένα μυστικό που δεν ήξερε κανείς. Η άλλη στιγμή ήταν στις Οκτώ Γυναίκες, που δεν είχε κανείς ιδέα τι παράσταση είχαμε φτιάξει. Έχουμε τελειώσει την τελευταία μας πρόβα και είμαστε σε τέτοια απελπισία, ότι έχουμε κάνει τόση δουλειά και δεν αξίζουμε τίποτα, ότι θα μας βρίσουν, θα μας δείρουν. Έχουμε καθίσει πίσω, σε ένα δέντρο, και είμαστε μες στη μαύρη κατάθλιψη με τα μαύρα βικτοριανά φουστάνια και τσιγάρα –γιατί τότε καπνίζαμε κιόλας–, πάφα-πούφα, να μην έχει κανείς κουράγιο να συμπαρασταθεί στον διπλανό του. Μούγγα και στενοχώρια. Αυτό ευτυχώς ήρθε να ανατραπεί τις επόμενες μέρες, αλλά η εικόνα τού «δεν υπάρχει αύριο, τα ’χουμε κάνει θάλασσα» ήταν πολύ δυνατή.Από τη μεριά των καλλιτεχνών –δεν μιλάω για την πλευρά της πολιτείας, δεν ξέρω ποια είναι η πρόθεση, θα ήθελα να μάθω το συντομότερο δυνατόν, γιατί κρίνεται πραγματικά το μέλλον και η ζωή πολλών ανθρώπων–, ξέρω ότι αν μας δοθεί ο ελάχιστος γόνιμος χώρος, εμείς θα τον εκμεταλλευτούμε. Δεν ζητάμε τον ελάχιστο. Αυτόν τον δικαιούμαστε. Ζητάμε τον μέγιστο.

16 lifo – 2.7.20

Ο Αργύρης Ξάφης παίζει στους «Πέρσες» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη (Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 24, 25, 26/7, κι έπειτα σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα).

ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΓΟΥΛΙΩΤΗ

Ε

Όταν έκανα τις Ευμενίδες του Αισχύλου ως μονόλογο, ήταν μια μεγάλη πρόκληση για μένα, ως καλλιτεχνική έκθεση, αφού δεν εξαρτιόμουν από κάποιον άλλον παρά μόνο από τον εαυτό μου. Ήταν αρκετά μεγάλο το άγχος και η ανησυχία. Ο Λευτέρης Βογιατζής είχε φύγει και μας είχε αφήσει ορφανούς από πνευματική καθοδήγηση. Στο δευτερόλεπτο πριν βγω στον χώρο Ε, μου άνοιξε την πόρτα ο Χρήστος Μαύρος, που ήταν το δεξί χέρι του Λευτέρη. Ήταν τέτοια η ανακούφισή μου, που έλιωσα μέσα μου, λύγισα. Με το χαμόγελο του Χρήστου, σε αυτό το πέρασμα για να βγω στη σκηνή ήταν σαν να έχω τον Λευτέρη κοντά μου. Γενικά, βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Εκτός από την ανεργία πολλών συναδέλφων, δεν νομίζω ότι τους χώρους αυτούς θα τους πειράξει να μας περιμένουν έναν χρόνο. Ίσα-ίσα, θα αποφορτιστούν και λίγο, γιατί έχουν δει πολλά να γίνονται εδώ. Νομίζω πως θα μας συγχωρέσουν που θα λείψουμε για μία χρονιά, αλλά αυτό δεν το λέω ελαφρά τη καρδία, με την έννοια ότι σημασία έχουν οι ζωντανές ψυχές και το πόσο δύσκολα επιβιώνουν οι συνάδελφοι αυτήν τη στιγμή.

Η Στεφανία Γουλιώτη παίζει στη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου (Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 31/7, 1 & 2/8, κι έπειτα σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα) και από τον Οκτώβριο θα παίζει στον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, στο νέο θέατρο Προσκήνιο.

2.7.20 – lifo

17

Π260

18 lifo – 2.7.20

«

Δ

Μιχαήλ Μαρμαρινός

Η μεγάλη διαφορά που έκανε η επιλογή της Πειραιώς 260 από τον Λούκο ήταν ότι αποδέσμευσε δογματονοηματικά το φεστιβάλ από την ταύτισή του με δύο εμβληματικούς ιστορικούς χώρους, την Επίδαυρο και το Ηρώδειο. Με αυτή την κίνηση αυτομάτως έκανε μια ρωγμή στην αντίληψη του θεατή αλλά και των καλλιτεχνών, γιατί οι χώροι δραματουργούν από μόνοι τους, και από κει και πέρα ήταν αποκαλυπτική και ιδιαίτερα εμπνευστική για εκείνους. Και αρχαίο δράμα να παρουσιάσεις εδώ, έχει άλλη παρασημαντική στη σκέψη. Έπειτα, οι χώροι πολλαπλασιάστηκαν και δημιουργήθηκε αυτή η πολιτιστική εστία για τα καλοκαίρια των Αθηνών που επέτρεπε τις συγκεντρώσεις γύρω από το μπαρ, τη δροσιά του απογεύματος. Εγώ, στις βόλτες μου με τη μοτοσικλέτα, είχα ανακαλύψει το σημείο δίπλα και όταν μου ζητήθηκε να κάνω το Insenso, το έκανα εκεί. Πολύ κρίσιμο είναι και το κομμάτι της ανθρωπογεωγραφίας της περιοχής. Όταν έρχεται ένα ακραίο καλλιτεχνικό φεστιβάλ σε έναν τόπο που δεν συνάδει με την ανθρωπογεωγραφία του, αυτό από μόνο του είναι μια σχεδόν πολιτική ρωγμή στα πολιτιστικά πράγματα, που κάνει τη δουλειά υπόγεια. Και, φυσικά, δεν μπορείς να αγνοήσεις την παρουσία την ίδια αυτών των αρχιτεκτονημάτων, που είναι δυναμικά: τον τρόπο που εκτίθενται στο φως, τον τρόπο που –το σημαντικότερο– δεν είναι σχεδιασμένα ούτε για θέατρο ούτε για χορό, αυτήν τη λοξότητα στο βλέμμα. Ο χώρος έχει ένα παρελθόν, είναι φορτισμένος, τώρα λειτουργεί μόνο ως ισχυρή ανάμνηση κι αυτό, ξέρετε, είναι πολύ σημαντικό. Δεν είναι λίγο να δημιουργείς αναμνήσεις. Για μένα, είναι πάντα συγκινητικό, γιατί έτυχε να είναι πολύ ευφρόσυνες οι εμπειρίες μου εδώ. Είναι ένας χώρος που τον περιμένεις, περιμένεις πράγματα που τον τιμούν, δεν είναι σωστό να μην τον λάβεις υπ’ όψιν σου, γιατί θα σε εκδικηθεί. Αυτές οι ποιότητες της Πειραιώς, το άτυπο, το πρώην βιομηχανικό, η γειτνίαση με την ανθρωπογεωγραφία και την τοπογραφία της περιοχής, τα γύρω δέντρα που φύονται όπου λάχει, δημιουργούν μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που πρέπει με νύχια και με δόντια να ανήκει στον σύγχρονο πολιτισμό. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός θα σκηνοθετήσει το έργο «Ιχνευταί» του Σοφοκλή στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου για το φεστιβάλ του 2021. Από το φθινόπωρο επιστρέφουν και οι «Κομμώτριες/Μεταπολίτευση» στο Θέατρο Θησείον.

ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΡΜΑΡΙΝΟΣ 2.7.20 – lifo

19

Π260

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ Ο Μιχάλης Συριόπουλος βρίσκεται σε συζητήσεις για τη νέα σεζόν, για θέατρο και τηλεόραση, και παράλληλα διδάσκει στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του και στο Θέατρο των Αλλαγών. Στο Φεστιβάλ Αθηνών 2021 θα παίξει στον «Αίαντα» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα.

Ήμουν από τους πολύ τυχερούς, αφού μόλις κατέβηκα στην Αθήνα πρωτοέπαιξα στο Φεστιβάλ Αθηνών, στην Πόλη της Αναγνωστάκη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου, και στη Γιαννούλα την Κουλουρού πέρσι, με τον Παπαγεωργίου. Το πρώτο θετικό σοκ ήταν η αντιμετώπιση του κόσμου πίσω από τη σκηνή, σαν να βρισκόμουν κάπου στο εξωτερικό. Άνθρωποι που αγαπούσαν τη δουλειά τους, με τεράστια ευγένεια και σεβασμό για τον ηθοποιό και την προετοιμασία του. Αυτό δεν το συναντάς εύκολα στην Ελλάδα. Έχω περάσει απ’ όλη την παλέτα των συναισθημάτων αναφορικά με το κλείσιμο των θεάτρων, γιατί καταλαβαίνω ότι είναι θέμα υγείας. Όμως δεν καταλαβαίνω πολλά πράγματα, πώς γίνεται να ταξιδεύεις με αεροπλάνο ή στον Ηλεκτρικό, με τον οποίο ήρθα εδώ, να κάθονται θέση παρά θέση, αλλά οι όρθιοι να είμαστε ο ένας πάνω στον άλλον. Πλέον νικάει η θλίψη και ο θυμός για τη δουλειά μου και νιώθω πόσο τελευταίοι και σχεδόν «πεταμένοι» είμαστε. Νιώθω όμως ότι κάτι όμορφο θα γεννηθεί και ότι εμείς οι ηθοποιοί θα πατήσουμε ξανά στα πόδια μας, αλλιώς, και θα διεκδικήσουμε το τετράγωνο που μας ανήκει. Ευελπιστώ η μετά τον κορωνοϊό εποχή να στηρίζεται στον σεβασμό και στον πολιτισμό.

Η πρώτη φορά, το 2008 με τον Χουβαρδά, στις Ιστορίες από το δάσος της Βιέννης, ήταν πολύ δυνατή. Ένα έργο που λατρεύω, με φοβερούς συνεργάτες, μεγάλη παραγωγή και μια παράσταση που είχε προετοιμαστεί για να ανοίξει το Φεστιβάλ Αθηνών αλλά και το ανακαινισμένο Εθνικό στην πρώτη χρονιά του Γιάννη. Δυστυχώς, έπεσαν έξω στις ημερομηνίες και παίξαμε εδώ, στην Πειραιώς, το φθινόπωρο, για δύο μήνες, και δίπλα έπαιζαν τις Οκτώ Γυναίκες. Θυμάμαι, έβρεχε, και ακουγόταν από πάνω η βροχή να χτυπάει τις λαμαρίνες. Αναρωτιόμασταν «ποιος θα έρθει εδώ;», κι όμως γέμιζαν και οι δύο παραστάσεις. Βαθιά στην καρδιά μου έχουν μείνει και όλες οι παραστάσεις του Καστελούτσι. Ειδικά το Περί της έννοιας του προσώπου του Υιού του Θεού με τον Χριστό, τον γέρο πατέρα με το pampers και τον γιο που προσπαθεί να τον φροντίσει, ενώ εκείνος αφοδεύει στη σκηνή. Έκλαιγα σε όλη την παράσταση και φέτος το έζησα με τον πατέρα μου, στο lockdown, μια πολύ προσωπική κατάσταση. Ενώ ζούσα αυτά με τον πατέρα μου, συγχρόνως θυμόμουν τα ίδια από τον Καστελούτσι και κάπως ένιωθα σαν σε μια διαδικασία που ήμουν και δεν ήμουν στον εαυτό μου και στην πραγματικότητα. Με έπιασε συγκίνηση τώρα που κατέβαινα την Πειραιώς, καθώς ερχόμουν εδώ, όχι για να δω παράσταση. Εμείς οι ηθοποιοί δεν ξέρουμε να κάνουμε κάτι άλλο και η δουλειά μας δεν έχει να κάνει μόνο με την επιβίωσή μας, είναι ταυτισμένη με τη ζωή μας, η κινητήρια δύναμη για να συνεχίσουμε να ζούμε.

20 lifo – 2.7.20

Η Θέμις Μπαζάκα βρίσκεται σε συζητήσεις για τη νέα θεατρική σεζόν.

ΘΕΜΙΣ ΜΠΑΖΑΚΑ

ΣΟΦΙΑ ΜΑΡΑΘΑΚΗ Η Σοφία Μαραθάκη δουλεύει πάνω στη διασκευή του μυθιστορήματος της Άνι Πρου «Οι άνθρωποι του δάσους», που θα σκηνοθετήσει στο Φεστιβάλ Αθηνών 2021.

Ο Πρόδρομος Τσινικόρης θα σκηνοθετήσει την παράσταση «Thank God it’s Monday at the cherry orchard», μια συνέχεια του «Βυσσινόκηπου», στο Φεστιβάλ Αθηνών 2021. Από τη νέα σεζόν αναμένουμε και τη σκηνοθεσία του Ανέστη Αζά στο έργο «Ερωτικές καρτ ποστάλ από την Ελλάδα» της Λένας Κιτσοπούλου στη Στέγη, όπου ο Πρόδρομος συμμετείχε στη δραματουργική επεξεργασία των κειμένων.

ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΣΙΝΙΚΟΡΗΣ

Η πρώτη φορά που έπαιξα εδώ ήταν το 2014, στην παράσταση Και τα ψάρια βγήκαν να πολεμήσουν ενάντια στους ανθρώπους του Θέμελη Γλυνάτση. Είναι ένα έργο της Ανχέλικα Λίντελ, που παίζαμε στον χώρο Ε. Όταν παίζεις σε ένα μέρος που το έχεις ονειρευτεί ως θεατής, βιώνεις μια φαντασίωση. Στην Πειραιώς 260, για κάποιους μήνες τον χρόνο μπορώ να αισθάνομαι ότι ανήκω στην οικογένεια των Ευρωπαίων καλλιτεχνών ή, μάλλον, σε μια παγκόσμια κοινότητα. Πάντα συνέβαιναν πράγματα στην Ελλάδα και πάντα έρχονταν θίασοι από το εξωτερικό, αλλά νομίζω ότι η τόσο πολυπρισματική, πολυσυλλεκτική Πειραιώς, με χορό, installations, περφόρμανς, θέατρο και μουσική, είναι μοναδική. Νιώθω πως είμαι σε μια συνεχή αναμονή και αγωνία, γιατί αυτό που ζούμε δεν έχει ολοκληρωθεί, η πανδημία μάς δημιουργεί μια συνεχή αβεβαιότητα. Είμαι από τους αρρωστοφοβικούς ανθρώπους και καταλαβαίνω πολύ όσους παίρνουν τα μέτρα τους, απλώς δεν μπορώ να αντιληφθώ τα δύο μέτρα και δύο σταθμά. Είναι πολύ μεγάλο πλήγμα όχι μόνο για την τέχνη αλλά και για την ανθρώπινη ύπαρξη το να μην μπορούμε να λάβουμε μέρος και να συμμετάσχουμε ως θεατές ή ως δημιουργοί σε κάτι τόσο ζωντανό, αρχετυπικό και πρωτόγονο όσο το θέατρο. Δεν είναι κάτι διανοουμενίστικο το θέατρο, είναι μια πραγματική σωματική ανάγκη.

Η πρώτη φορά που ήρθα στην Πειραιώς, το 2006, ήταν η πρώτη χρονιά λειτουργίας της και η πρώτη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Γιώργου Λούκου. Παιζόταν τότε ένα έργο από τα μέρη μου, το Καφέ Μίλερ της Πίνα Μπάους. Εγώ είμαι από το Βούπερταλ και μέχρι τότε είχα δει μόνο μία παράσταση της Πίνα Μπάους. Μεγαλώνοντας, ως παιδί μεταναστών εργατικής τάξης, δεν είχα έρθει ποτέ σε επαφή με το χοροθέατρό της. Η Πειραιώς ήταν εφαλτήριο για τη χειραφέτηση όχι μόνο των θεατών και των κριτικών θεάτρου αλλά και των ίδιων των καλλιτεχνών. Η διεθνοποίηση του ελληνικού θεάτρου και του χορού ξεκίνησε εδώ. Τα φεστιβάλ είναι μια διακοπή της κανονικότητας, μια γιορτή της διαφορετικότητας σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο και σε συγκεκριμένο χώρο, πόσο μάλλον στην Πειραιώς, όπου αυτό που βλέπεις είναι ένα σχόλιο στον κόσμο μας, μια σύγχρονη προβληματική. Αυτό μου λείπει φέτος απ’ όσα έχουν ανακοινωθεί για τους ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο, και με αφορμή το 1821, είναι μια συντηρητική στροφή στο παρελθόν. Εννοείται ότι καταλαβαίνω τους σκηνοθέτες που θέλουν να ασχοληθούν με το αρχαίο δράμα ή με την ιστορία της χώρας μας, αλλά δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά αυτό το προϊόν που θα δούμε φέτος το καλοκαίρι.

2.7.20 – lifo

21

q Αν και ζω στην Αθήνα επί μακρόν, δηλώνω καταρχήν Δραμινός, παρότι στη Δράμα έζησα μόνο τα πρώτα δεκαπέντε μου χρόνια, δηλαδή μόνο το ένα πέμπτο της ζωής μου. Έζησα, επίσης, αρκετά χρόνια στο εξωτερικό, μπορώ έτσι να βλέπω την εικόνα της Αθήνας από μια απόσταση. Από την άλλη, η σύγκρισή της με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν αποτελεί κριτήριο. Αρκεί να σκεφτούμε πώς ήταν η Αθήνα όταν έγινε πρωτεύουσα και πώς ήταν τότε αυτές. Βέβαια, θα μπορούσε να είναι λιγότερο άσχημη αν η οικοδομική ανάπτυξή της από τη δεκαετία του ’60 και μετά ήταν λιγότερο άναρχη. Υπάρχουν ακόμη ωραία σημεία σε αυτή την πόλη, περιβαλλόμενα από ανυπόφορα, αν και τις τελευταίες δεκαετίες τα πράγματα δείχνουν να βελτιώνονται. Θα αισιοδοξούσα περισσότερο για το μέλλον της, αν το ανενεργό κτίριο του Πολυτεχνείου και το Αρχαιολογικό Μουσείο ενώνονταν τελικά σε ένα σύνολο.

q Ως προς την Αθήνα, δηλώνω Εξαρχειώτης. Έχοντας ζήσει εκ των έσω την ατμόσφαιρα της γειτονιάς αυτής τη δεκαετία του ’60, μπορώ να πω ότι η τωρινή της κατάσταση –σήμερα δεν θα τη χαρακτήριζα γειτονιά–, παρά την υποτιθέμενη γραφικότητα και πολιτική και καλλιτεχνική επαναστατικότητά της, είναι άθλια. Είμαι τυχερός που κατοικώ σε έναν πεζόδρομό της με δέντρα. Αλλά όταν βγαίνω από αυτόν, προσέχω πού θα πατήσω. Αν είχα τη δυνατότητα να μετακομίσω, θα διάλεγα κάποιο ρετιρέ σε μιαν υπώρεια του Λυκαβηττού με θέα την Ακρόπολη.

Ποιητής, μεταφραστής και καθηγητής Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας. Γεννήθηκε στη Δράμα. Ζει στα Εξάρχεια.

της μεγάλης ακμής της Δόξας, της θρυλικής της ομάδας. Παίζαμε όλη μέρα ποδόσφαιρο, στο δημοτικό και στο γυμνάσιο. Η εμπειρία μου ως ποδοσφαιριστή του Εθνικού Πειραιώς σε μια εποχή που η ομάδα αυτή ήταν ανάμεσα στις πρώτες θέσεις της Α’ Εθνικής μού δίδαξε πολλά, ακόμη και ποιητικά. Στο δοκίμιό μου με τίτλο «Μέσσι, για πάντα» προσπάθησα να δείξω γιατί το ποδόσφαιρο, στις υψηλότερες στιγμές ενός αγώνα, είναι τέχνη ανάλογη με εκείνη του χορού και γιατί οι μεγάλοι ποδοσφαιριστές είναι στην πραγματικότητα καλλιτέχνες.

q Η καραντίνα πιστεύω ότι υπήρξε –και, απ’ ό,τι βλέπω, φοβάμαι ότι θα ξανασυμβεί– πηγή περισσότερο δοκιμασίας και λιγότερο έμπνευσης και αναστοχασμού, αν κρίνω από τα καλλιτεχνικά και στοχαστικά που ενέπνευσε. Για μένα υπήρξε δοκιμασία σωματική, με την ακινησία που επέβαλε, και δοκιμασία συναισθηματική, με την απομάκρυνση από τα αγαπημένα μου πρόσωπα, αλλά είχε μια θετική παρενέργεια (όπως, πιστεύω, και για άλλους ανθρώπους του είδους μου), ότι μου έδωσε περισσότερο χρόνο για εργασία φιλολογική, μεγαλύτερο από αυτόν που διέθετα.

q Αλίμονο για τους ποιητές που γράφουν τους στίχους τους με το βλέμμα στραμμένο στην αιωνιότητα. Τα πραγματικά ποιήματα γράφονται για να ικανοποιήσουν προσωπικά αισθήματα του ποιητή. Αν είναι επιτυχημένα, δηλαδή καλλιτεχνικά σωστά, και μπορούν να ικανοποιήσουν λυτρωτικά ανάλογα αισθήματα των αναγνωστών όχι μόνο της εποχής τους αλλά και επόμενων γενεών, μπορούν να ελπίζουν ότι θα επιβιώσουν. Κατά πόσο, αυτό εξαρτάται από τον βαθμό της ποιητικής τους δύναμης. Στη δική μου περίπτωση αισθάνομαι πως ο χρόνος έδειξε ότι δεν θα πρέπει να είμαι, προς το παρόν, δυσαρεστημένος. Ως προς το μέλλον, «ο χρόνος θα δείξει».

ΒΑΓΕΝΆΣ

q Το ποδόσφαιρο ήταν για μένα (και είναι ακόμη, τηλεοπτικά) τρόπος ζωής. Στη Δράμα έζησα την εποχή

q Οι καλοί ποιητές ωριμάζουν με τα χρόνια (έσχατο παράδειγμα ο Καβάφης, που ως τα τριάντα πέντε του έγραφε άθλια ποιήματα), ωστόσο υπάρχουν και ελάχιστοι, νέοι, που εμφανίζονται με ωριμότητα απίστευτη για την ηλικία τους και που αμέσως σωπαίνουν, γιατί αισθάνονται ότι είπαν ό,τι είχαν να πουν (τα παραδείγματα είναι γνωστά). Πιστεύω ότι το κρισιμότερο για έναν ποιητή της συνήθους ωρίμανσης δεν είναι η πρώτη του εμφάνιση αλλά η τελευταία. Πρέπει να ξέρει κανείς πότε να σταματά. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εξακολουθούν να γράφουν και να δημοσιεύουν, επαναλαμβάνοντας ξεθυμασμένο τον εαυτό τους.

q Το σημαντικότερο σε ένα ποίημα είναι το συνολικό νόημά του, δηλαδή το αρμονικό κράμα της μορφής του και εκείνου που στην καθημερινή γλώσσα ονομάζεται περιεχόμενο – απλούστερα: η συγχώνευση της έννοιας των λέξεών του με τον ήχο τους. Κι αυτό γιατί στην ποίηση η μορφή διαμορφώνει καθοριστικά το νόημα και το περιεχόμενο διαμορφώνει καθοριστικά τη μορφή. Οι λέξεις έξω από το ποίημα δεν έχουν το ίδιο ακριβώς νόημα με εκείνο που έχουν μέσα στο ποίημα, γιατί εκφέρονται με ρυθμό διαφορετικό από τον ποιητικό. Το κράμα αυτό πρέπει, βέβαια, να επιτυγχάνεται για να μπορέσει να το γευτεί και να το αξιολογήσει ο αναγνώστης, ο οποίος με τη σειρά του πρέπει να έχει επαρκείς γευσιγνωστικές ικανότητες. Η αξιολόγηση ενός ποιήματος από τον αναγνώστη (αλλά και από τον ίδιο τον δημιουργό του) δεν είναι αναγκαστικά πάντοτε η ίδια, γιατί εξαρτάται από την ψυχική διάθεση στην οποία βρίσκεται κανείς κάθε φορά που πάει να το ξαναδιαβάσει. Τα δημοφιλέστερα ποιήματα δεν είναι αναγκαστικά τα πιο καλά. Όχι, ούτε στην «οργισμένη ποίηση» πιστεύω. Η ποίηση δεν είναι εξόφληση λογαριασμών που έχει κανείς με τους άλλους, γιατί τότε είναι λιγότερο ποίηση και περισσότερο διαμαρτυρία.

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Ολοκληρωμένο είναι ένα ποίημα όταν αυτός που το έγραψε –μιλάμε πάντα για πραγματικούς ποιητές– αισθάνεται ότι είναι ένα οργανικό, δηλαδή αρμονικό σύνολο, στο οποίο τίποτα δεν μπορεί να προστεθεί και από το οποίο τίποτα δεν μπορεί να αφαιρεθεί, χωρίς να το βλάψει. Ο τίτλος του άξιου ποιητή απονέμεται σε κάποιον από εκείνους που έχουν επαρκή αίσθηση του ποιητικού λόγου. Είναι, πιστεύω, αντιαισθητικό για έναν που εκδίδει ποιητικές συλλογές να δηλώνει ότι είναι ποιητής. Προσωπικά, πάντως, δηλώνω καταρχήν φιλόλογος.

q Το άσπρο χαρτί δεν είναι αντίπαλος, ούτε και σύμμαχος. Κατά τη γνώμη μου, ο ποιητής, όσο και να θέλει, δεν μπορεί να περιμένει την έμπνευση, γιατί αυτή τον επισκέπτεται όποτε θελήσει. Αυτό που κοινώς λέγεται, ότι «τρώγοντας έρχεται η όρεξη» (ο Παλαμάς το λέει: «γράφοντας έρχεται η έμπνευση»), στον ποιητικό λόγο επαληθεύεται –και πιστεύω ότι αυτό εννοεί ο Παλαμάς– μόνο όταν η Μούσα τού σερβίρει το ορντέβρ – το οποίο είναι μια αίσθηση ρυθμού που βγάζει στην επιφάνεια κάποιες λέξεις ή μια αίσθηση κάποιων λέξεων που βγάζει στην επιφάνεια έναν ρυθμό. Έπειτα, αυτά τα δύο προχωρούν συγχωνευμένα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα σερβιριστεί οπωσδήποτε και το δεύτερο πιάτο. Αναφορικά μ’ εμένα, προς το παρόν, όχι, δεν ετοιμάζω τίποτα ποιητικό. Αισθάνομαι ότι η Μούσα με έχει ξεχάσει.

q Δεν θα έλεγα ότι δεν θα μπορούσα να ζήσω αν δεν έγραφα ποιήματα, όπως βλέπω να επαναλαμβάνεται από πολλούς που δηλώνουν ποιητές. Βέβαια, η ποίηση είναι κάτι πολύ σημαντικό στη ζωή μου, καταλαμβάνει πολύ χώρο, γιατί τυχαίνει να είμαι και μελετητής της. Αποκαλώντας την ποίηση «απροσδόκητο προσδοκώμενο», εννοούσα

απο τον θοδωρη αντωνοπουλο φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

22 lifo – 2.7.20

η χαρα τησ αναγνωσησ Η ανάγνωση της λογοτεχνίας δεν είναι μια βιβλιακή εμπειρία αλλά μια εμπειρία ζωής. Και μάλιστα διπλής αποστάξεως, αφού τις εμπειρίες της ανθρώπινης ζωής, της ανθρώπινης κατάστασης, η λογοτεχνία τις παρουσιάζει επεξεργασμένες.

2.7.20 – lifo

23

q Ούτε «ειρωνικός», ούτε «ερωτικός» ποιητής είμαι, όπως με έχουν κατά καιρούς χαρακτηρίσει. Μάλλον ένα μείγμα αυτών των δύο. Καθώς δεν μου αρέσει η διάχυση του συναισθήματος –αποστρέφομαι τη μελοδραματικότητα– και ως πραγματιστής κοιτάζω τη ζωή, όσο μπορώ, από μια απόσταση, πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις γεννά ειρωνικά αισθήματα, είναι αναπόφευκτο να κοιτάζω τον έρωτα, αλλά και πολλά άλλα πράγματα, από μια ειρωνική σκοπιά.

q Το χιούμορ είναι η άλλη όψη της ειρωνείας και ο σαρκασμός, ο απαλλαγμένος από την κακοήθεια, είναι η ειρωνεία στον έσχατο βαθμό της. Δύο βήματα πριν από τον σαρκασμό είναι το συμπονετικό σκώμμα. Την ποίηση πρέπει να την παίρνουμε στα σοβαρά, όχι όμως τόσο ώστε να μη μας παίρνουν στα σοβαρά όσοι γνωρίζουν από ποίηση. Μια ποιητική συλλογή μου με τίτλο Στέφανος ασχολείται με αυτό το θέμα (ο τίτλος με δίσημη έννοια: στεφάνι στο μέτωπο άξιων ποιητών και στεφάνι στον τάφο ποιητών υποτιθέμενων). Η συλλογή αποτελείται από επιτύμβια επιγράμματα σε τάφους φανταστικών ποιητών που έπαιρναν (και παίρνουν) πολύ στα σοβαρά τον εαυτό τους. Ένα από τα επιγράμματα βρίσκεται στον τάφο του Πάτροκλου Γιατρά, ποιητή, το όνομα του οποίου είναι γνωστό σε όσους γνωρίζουν τα ποιητικά μας πράγματα ότι αποτελεί ποιητικό μου προσωπείο.

Νάσος Βαγενάς

ότι η προσδοκία δεν είναι συνειδητή. Για έναν που γράφει ποιήματα και δεν πιστεύει ότι η έμπνευση μπορεί να έρθει κατά βούλησιν, η προσδοκία της δεν απαιτεί χρόνο. Είναι ό,τι υποδηλώνει η λέξη «απροσδόκητο»: υποσυνείδητη.

q Θα ίσχυε η βεβαιότητα ότι οι Έλληνες «είμαστε λαός ποιητών» αν οι πραγματικοί ποιητές δεν ήταν στον τόπο μας πολύ λιγότεροι από αυτούς που εννοεί η φράση, και αν το ίδιο δεν ίσχυε και για πολλούς άλλους λαούς που καυχώνται επειδή τα κείμενα με μορφή και φιλοδοξία ποιητική που κυκλοφορούν στη χώρα τους είναι πολλά. Το ακριβές είναι, αν σκεφτούμε αναλογικά, ότι είμαστε λαός μεγάλων ποιητών (μιλώ για τη νεοελληνική ποίηση). Με τη λέξη «αναλογικά» εννοώ πληθυσμιακά και σε σύγκριση με τις ιστορικές συνθήκες άλλων ευρωπαϊκών λαών. Έχουμε δέκα μεγάλους, ευρωπαϊκών διαστάσεων, ποιητές (Χορτάτσης, Κορνάρος, Σολωμός, Κάλβος, Παλαμάς, Καβάφης, Σικελιανός, Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος), που πιστεύω ότι δικαιολογούν την άποψή μου. Και, ναι, υπάρχει και σήμερα καλή ποίηση στην Ελλάδα.

q Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που το επάγγελμά μου (καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας) συμπίπτει με αυτό που επιθυμεί να κάνει τις ελεύθερές του ώρες ένας που γράφει ποιήματα: να μελετά τη λογοτεχνία. Η διδασκαλία της λογοτεχνίας σε πανεπιστημιακό επίπεδο απαιτεί γνώση όχι μόνο του λογοτεχνικού φαινομένου αλλά και της ζωής. Το φοιτητικό ακροατήριο θέλει από τον διδάσκοντα να έχει ξεκάθαρες απόψεις γι’ αυτό που διδάσκει και οι απόψεις αυτές βελτιώνουν τον τρόπο γραφής για έναν που γράφει ποιήματα. Δεν αισθάνομαι ότι ισχύει –τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση– αυτό που λέγεται, ότι ένα επάγγελμα διαφορετικό από εκείνο των γραμμάτων θα πρόσφερε πλουσιότερες εμπειρίες ζωής ως υλικό για ποιητική έκφραση.

q Όσον αφορά τις ποιητικές μεταφράσεις, η άποψή μου διαφέρει από εκείνη που επικρατεί σήμερα στον τόπο μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι πρωτότυπη. Απεναντίας, είναι η παραδοσιακή: είναι ο τρόπος με τον οποίο μετέφραζαν τα ποιήματα οι ποιητές των εποχών (μιλάμε για αιώνες) του έμμετρου στίχου. Η ποίηση πρέπει να μεταφράζεται σε ποίηση, και όχι κατά λέξη. Την αλλαγή επέφερε η απόλυτη σχεδόν επικράτηση του ελεύθερου στίχου, ο οποίος θεωρήθηκε από τους νεότερους μεταφραστές ότι δεν έχει προσωδιακούς καταναγκασμούς και ότι γι’ αυτό μεταφράζεται ευκολότερα. Σήμερα μεταφράζουν ακόμα και τα ποιήματα των εποχών του έμμετρου στίχου σε ελεύθερο στίχο και χωρίς ομοιοκαταληξία, δηλαδή σε πεζό λόγο. Η πραγματική μετάφραση της ποίησης είναι ποιητική δημιουργία. Ανήκει στο ποιητικό έργο του ποιητή-μεταφραστή. Όσο για τις δικές μου μεταφράσεις, τις περιλαμβάνω, όπως και οι παλαιότεροι ποιητές, στις ποιητικές συλλογές μου ως αναπόσπαστο μέρος τους. Με ικανοποιούν περισσότερο δύο: ένα τρυφερό σονέτο του Χόρχε Λουίς Μπόρχες («Ο ερωτευμένος») και ένα χιουμοριστικό ποίημα του Άγγλου ποιητή Γκάβιν Γιούαρτ («Η δεξίωση»), ερωτικό κι αυτό, αλλά ακριβώς αντίθετο από του τύπου της Ουρανίας Αφροδίτης, στην οποία θύει ο Μπόρχες. Μόλις τελείωσα τη μετάφραση του Ιππία, της ιταλικής τραγωδίας του Κάλβου, που σώθηκε ημιτελής, κι έχω αρχίσει να γράφω την εισαγωγική μελέτη του έργου. Θα περιληφθούν στον επόμενο τόμο των Απάντων του Κάλβου (στον τόμο των αδημοσίευτων ποιητικών έργων του) που εκδίδονται από τις εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη.

q Η σύνδεση που κάνουν πολλοί στο έργο μου με αυτό του Μπόρχες, με αφορμή και το τελευταίο μου βιβλίο Η λογοτεχνία στο τετράγωνο, που αναφέρεται σ’ εκείνον, καθόλου δεν με περιορίζει. Αισθάνομαι, αντιθέτως, ότι με διεύρυνε. Από την πρώτη στιγμή που διάβασα βιβλίο του, πριν από ακριβώς πενήντα χρόνια, η γνώση μου της έννοιας της λογοτεχνίας και της λογοτεχνικής γραφής έγινε καθαρότερη. Συνειδητοποίησα ακαριαία αυτό που διαισθανόμουν, αλλά δεν τολμούσα να το παραδεχτώ, ότι η ανάγνωση της λογοτεχνίας δεν είναι μια βιβλιακή εμπειρία αλλά μια εμπειρία ζωής. Και μάλιστα διπλής αποστάξεως, αφού τις εμπειρίες της ανθρώπινης ζωής, της ανθρώπινης κατάστασης, η λογοτεχνία τις παρουσιάζει επεξεργασμένες. Αυτό εννοεί ο μαθηματικός τίτλος του βιβλίου μου (η λογοτεχνία υψωμένη στον εαυτό της), που είναι ένας χαρακτηρισμός του Ίταλο Καλβίνο για τη γραφή του Μπόρχες.

q Η επαναλαμβανόμενη κατά καιρούς ρήση «κινδυνεύει η γλώσσα μας» δεν έχει καμία ισχυρή βάση. Απεναντίας, η βάση στην οποία στηρίζεται η σημερινή νεοελληνική είναι ισχυρή και θα έπρεπε να μας κάνει να μην ανησυχούμε, αρκεί μόνο να τη στηρίζουμε, γιατί μπορούμε να αντλούμε αποθέματα από αυτήν. Εννοώ την πολυαίωνη γλωσσική μας διαχρονία. Διάβασα πρόσφατα μια πρόταση για τη θεραπεία της γλωσσικής αδυναμίας των νέων, τη διδασκαλία της καθαρεύουσας. Αλήθεια, ποιας καθαρεύουσας; Υπάρχουν πολλές μορφές καθαρεύουσας από τα μέσα του 19ου αιώνα ως τα μέσα του 20ού. Όλες απορρέουν από την εισαγωγή, κατά τη δεκαετία του 1830, της διδασκαλίας της αττικής διαλέκτου. Αυτή μπορούμε να την έχουμε ως υπόβαθρο για τη στήριξη της βάσης. Διάβασα πρόσφατα ότι αποφασίστηκε η διδασκαλία της αγγλικής στο… νηπιαγωγείο. Πιστεύω ότι η σωστή διδασκαλία της αττικής, σε όλες τις τάξεις της μέσης εκπαίδευσης, θα κρατήσει σταθερή τη βάση της γλώσσας μας, βοηθώντας τη να προστατευτεί από τυχόν εσωτερικές και εξωτερικές απειλές.

Η επαναλαμβανόμενη ρήση «κινδυνεύει η γλώσσα μας» δεν έχει καμία ισχυρή βάση. Απεναντίας, η βάση στην οποία στηρίζεται η σημερινή νεοελληνική είναι ισχυρή και θα έπρεπε να μας κάνει να μην ανησυχούμε, αρκεί μόνο να τη στηρίζουμε, γιατί μπορούμε να αντλούμε αποθέματα από αυτήν.

q Δεν θα έλεγα ότι νιώθω υπερήφανος για κάτι απ’ όσα έγραψα ή έκανα. Η λέξη «υπερήφανος» είναι επικίνδυνη

ΙNFO

Το βιβλίο του Νάσου Βαγενά Η λογοτεχνία στο τετράγωνο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.

24 lifo – 2.7.20

και θα πρέπει κάποιος που τη χρησιμοποιεί για τον εαυτό του να προσέχει μήπως θεωρηθεί υπερφίαλος ή εκτός πραγματικότητος. Ούτε και αισθάνομαι ευτυχής – θα προτιμούσα το ευχαριστημένος. Είμαι ευχαριστημένος για τα ποιητικά και κριτικά μου βιβλία και δεν θλίβομαι αν κάποια από αυτά με ικανοποιούν λιγότερο από τα βιβλία μου που θεωρώ περισσότερο επιτυχημένα. Ναι, υπάρχουν και πράξεις μου για τις οποίες μετάνιωσα (σε ποιον δεν υπάρχουν;), αλλά δεν λυπάμαι για πράγματα που δεν κατόρθωσα, γιατί καλό είναι να γνωρίζει κανείς τις δυνατότητές του.

PERSONAL SHOPPER

LOOK BOOK ΖΩΉ ΑΜΠΟΥΚΈΙΝΑΣ & ΛΆΖΑΡΟΣ ΜΆΡΚΟΥ

The good LiFO

ΜΟΔΑ

Σαγιονάρες με γιαπωνέζικο στυλ Το brand Havaianas αλλάζει ό,τι ξέραμε μέχρι σήμερα για τις σαγιονάρες. Το brand Havaianas επιστρέφει στο πρώτο σχέδιο που δημιούργησε, το Tradi Zori. Οι λάτρεις του brand, που έχουν συνηθίσει τις παραδοσιακές σαγιονάρες από καουτσούκ με στρογγυλεμένο σχήμα, θα εκπλαγούν με αυτήν τη νέα πρόταση. Το 1962 το brand, έχοντας ως πηγή έμπνευσης τα ιαπωνικά σανδάλια με την ονομασία Zori, των οποίων η σόλα ήταν φτιαγμένη από άχυρα ρυζιού, δημιούργησε τις σαγιονάρες με τις πιο πετυχημένες πωλήσεις παγκοσμίως, που είχαν την ονομασία The Traditional. Για να προσαρμοστεί στο ζεστό κλίμα της Βραζιλίας και κυρίως λόγω των παραλιών, ήταν απαραίτητο να αλλάξει το υλικό κατασκευής της σόλας, αντικαθιστώντας το με καουτσούκ, ένα υλικό με πολύ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Σήμερα, σχεδόν 60 χρόνια αργότερα, το brand Havaianas δημιουργεί ένα σχέδιο με νέο σχήμα, το Tradi Zori. Με έμπνευση από τη συλλογή Traditional και τα ιαπωνικά σανδάλια Zori, ξεφεύγει από την παραλία και δημιουργεί το απόλυτο σανδάλι για την πόλη, με τετράγωνη βάση από καουτσούκ, υφασμάτινα λουράκια και ολοκαίνουριο σχεδιασμό.

2.7.20 – lifo

25

The good LiFO

King Kong Athens Vintage Το vintage γίνεται το απόλυτο street style.

Ο

ταν τρεις ενδυματολόγοι αποφασίζουν να υλοποιήσουν ένα νέο πρότζεκτ, δεν μπορείς παρά να περιμένεις ένα concept που συνδυάζει μόδα, αισθητική, οικολογία και μια αίσθηση ελευθερίας που σου επιτρέπει να είσαι ο εαυτός σου. Το King Kong Athens Vintage είναι concept store όπου θα βρεις handpicked κομμάτια για άνδρες και γυναίκες, αλλά και αντικείμενα που έρχονται από άλλες δεκαετίες, αλλά απευθύνονται αποκλειστικά στο παρόν. Σε αυτό το παρόν που έχει απόλυτη ανάγκη την έννοια του sustainability και επαναφέρει τo vintage ως σύγχρονη τάση. Στο King Kong όλα είναι διαλεγμένα ένα προς ένα, δημιουρ-

γώντας μια street-style συλλογή που απευθύνεται σε όλους (και αυτό μην το αμφισβητήσεις ποτέ!). Επισκέψου είτε το showroom, που λειτουργεί Τρίτη και Πέμπτη 12:00-17:00 και Παρασκευή και Σάββατο 12:00-19:00, είτε το site του www. kingkongathensvintage.gr.

SHOWROOM: Κολοκοτρώνη 60, 5ος όροφος www.kingkongathensvintage.gr FB: KingKongAthensVintage Instagram: KingKongAthensVintage

ö

ò

Personal

Shopper

Irene Hussein Χειροποίητο κολιέ μακραμέ, δεμένο με αχάτες και ασημένια επίχρυση αλυσίδα 925°.

Artpeckers

ò

Αδιάβροχο backpack με αποσπώμενο καπάκι-clutch.

AELIA CRAFTS

www.artpeckers.com

Οι κρίκοι «Κόρη» από ασήμι 925 επιχρυσωμένο Κ24 είναι εμπνευσμένοι από τα μαλλιά της κόρης με τα αμυγδαλωτά μάτια από την Αρχαϊκή Συλλογή.

www.irenehussein.com

Instagram: @aelia_crafts

î

Kiehl’s Ενισχύστε την επιδερμίδα σας με το λεπτόρρευστο «Super Serum» της Kiehl’s. www.loreal.com

ï

Marks&Spencer Ψάθινο καπέλο από τη συλλογή High Summer. www.marksandspencer.com

26 lifo – 2.7.20

Πώς γνωριστήκατε; Γνωριστήκαμε τυχαία σε ένα μαγαζί, το οποίο ήταν στέκι και των δυο. Εκείνο το βράδυ μιλάγαμε για ώρες, γελάγαμε. Αυτό που μας έφερε κοντά ήταν το ότι νιώθαμε και οι δύο πάρα πολύ οικεία από την αρχή – όλοι ξέρουμε πως στις μέρες μας αυτό είναι κάπως σπάνιο.

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ Ζωή Αμπουκέινας & Λάζαρος Μάρκου Τattoo artists

Πώς είναι να δουλεύετε μαζί; ΖΩΉ: Ο Λάζαρος για μένα είναι ένας δάσκαλος, διότι εκείνος με έμαθε να κάνω τατουάζ, και με μαθαίνει ακόμα. Όταν βρισκόμαστε, όμως, στον χώρο εργασίας μας, ξεχνάμε ότι είμαστε ζευγάρι. Αυτό είναι ένας καλός τρόπος ώστε όλα τα ζευγάρια που δουλεύουν μαζί να κρατάνε τις ισορροπίες στη σχέση τους. Το ότι δουλεύουμε μαζί μάς έχει δέσει ακόμα πιο πολύ. Μέσα απ’ αυτό έχουμε καταφέρει να μάθουμε καλύτερα ο ένας τον άλλον. Εάν ξέρεις να διαχειρίζεσαι σωστά τη σχέση σου, τότε αυτό που λένε «καλύτερα να μη δουλεύεις μαζί με τον σύντροφό σου» είναι μύθος. Σε τι είδους τατουάζ ειδικεύεται ο καθένας; ΖΩΉ: Blackwork, dotwork tattoos. Λάζαρος: Realistic black & grey. Έχετε κάνει τατουάζ ο ένας στο σώμα του άλλου; ΖΩΉ: Ναι. Πολύ πριν αρχίσω να μαθαίνω τατουάζ, του είχα κάνει στο πόδι ένα tag γκραφιτάδικο με το όνομά μου. ΛΆΖΑΡΟΣ: Εγώ της έχω κάνει τα περισσότερα μεγάλα κομμάτια που έχει στο σώμα της. Στον λαιμό της έχω «χτυπήσει» μια γάτα sphynx, στο μπούτι τον γάτο της, χαμηλά στο πόδι ένα σπρέι του γκράφιτι και, τέλος, το κομμάτι στο κάτω μέρος της κοιλιάς, που είναι μια Βαλκυρία (το οποίο δεν έχουμε ολοκληρώσει ακόμα). Τι απολαμβάνετε περισσότερο να κάνετε μαζί; Λατρεύουμε να πηγαίνουμε ταξίδια σε μέρη άγνωστα σ’ εμάς, γενικότερα μας αρέσει να εξερευνούμε τον κόσμο. Πώς θα χαρακτηρίζατε το στυλ σας; Με μια λέξη: street.

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

Τι φοράτε σήμερα και πόσο κοστίζει; ΖΩΉ: Μπικίνι σε στυλ τρίγωνο με Japanese inspired παραδοσιακό μοτίβο με γερανούς και cherry blossoms και ασορτί σατέν κιμονό με μαύρο κρόσσι από HeartbeatInk Apparel. ΛΆΖΑΡΟΣ: Βoard shorts με μοτίβο από Ιερή Γεωμετρία και t-shirt από HeartbeatInk Apparel. Πού τα βρήκατε αυτά τα τέλεια μαγιό; Τα αγοράσαμε από το showroom του HeartbeatInk στην Καλλιθέα. Ψάχναμε ιδιαίτερα μαγιό, όχι σαν τα συνηθισμένα που βρίσκεις παντού, και να είναι και καλής ποιότητας. Όταν είδαμε τα συγκεκριμένα κομμάτια στο Ιnsta του @heartbeatink, που σχετίζονται αισθητικά και με την τέχνη του τατουάζ, ενθουσιαστήκαμε. Μας αρέσει πολύ και το ότι είναι χειροποίητα και φτιάχνονται εδώ, στην Αθήνα. Πού πηγαίνετε τώρα; Πάμε σε ένα pool party! @zoey_elpasotattoo @lazaros_skaze @elpasotattoostudio Μαγιό & ρούχα: heartbeatinkapparel.com / @heartbeatink

2.7.20 – lifo

27

The good LiFO

Market 28 lifo – 2.7.20

Breaking the Glass Ceiling: Η έρευνα της Vodafone ξεκινά τη συζήτηση για τη θέση των γυναικών στις επιχειρήσεις και τις προοπτικές βελτίωσής της

BICKENS PINK GIN: ΤΟ ΝΈΟ FLAVORED GIN ΜΕ ΦΥΣΙΚΌ ΆΡΩΜΑ ΓΚΡΈΙΠΦΡΟΥΤ ΚΑΙ BABY PINK ΧΡΏΜΑ

L’Oréal: Στόχοι για τη βιωσιμότητα προς το 2030 Η L’Oréal λάνσαρε το νέο της πρόγραμμα βιωσιμότητας «L’Oréal for the future», αποκαλύπτοντας τις νέες φιλοδοξίες του oμίλου για το 2030. Στο πλαίσιο των αυξανόμενων περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων, επιταχύνει τον μετασχηματισμό της σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο που σέβεται τα όρια του πλανήτη και ενισχύει τις δεσμεύσεις για βιωσιμότητα και κοινωνική ενσωμάτωση. Έτσι, μέχρι το 2025 όλες οι εγκαταστάσεις της L’Oréal θα έχουν επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα μέσα από τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη χρήση 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μέχρι το 2030 το 100% των πλαστικών που χρησιμοποιούνται στις συσκευασίες των προϊόντων της L’Oréal θα προέρχεται είτε από ανακυκλωμένες πηγές είτε από πηγές βιολογικής προέλευσης. Επίσης, θα μειώσει κατά 50% ανά τελικό προϊόν, σε σύγκριση με το 2016, τις συνολικές της εκπομπές σε αέρια του θερμοκηπίου. Επιπλέον, η L’Oréal διαθέτει 150 εκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση επειγόντων κοινωνικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων.

Το trend των pink gins αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για μοναδικές καλοκαιρινές νύχτες και το Bickens Gin παρουσιάζει τη δική του ξεχωριστή πρόταση! Το Bickens Pink Gin αποτελεί το ιδανικό πάντρεμα μοντέρνου και διαχρονικού με έναν φρέσκο αρωματικό συνδυασμό. Με φυσικό εκχύλισμα από λευκό και ροζ γκρέιπφρουτ, μοναδικό άρωμα εσπεριδοειδών και μια απόλυτα δροσιστική επίγευση, το νέο Bickens Pink Gin αποτελεί πηγή έμπνευσης για μοναδικά κοκτέιλ, είτε πρόκειται για το κλασικό Bickens Pink Gin & Tonic με μια φέτα γκρέιπφρουτ είτε για πιο τολμηρές επιλογές.

Η Vodafone παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τα ευρήματα της έρευνας «Breaking the Glass Ceiling», που μελετά τη θέση των γυναικών στις επιχειρήσεις στο πλαίσιο της δέσμευσής της για τη δημιουργία μιας κοινωνίας ίσων ευκαιριών και την ενδυνάμωση των γυναικών. Στόχος της Vodafone είναι τα αποτελέσματα της έρευνας να αποτελέσουν ένα ακόμα εργαλείο για να ανοίξει ο διάλογος για τα θέματα των έμφυλων διακρίσεων, αλλά και να υιοθετηθούν πρακτικές βελτίωσης της θέσης των γυναικών τόσο από τις εταιρείες όσο και από την πολιτεία. Η έρευνα επιβεβαιώνει την ύπαρξη της έμφυλης ανισότητας σε σημαντικό κομμάτι του εταιρικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα καταγράφει χάσμα ως προς τον βαθμό και την αιτιολόγηση που αποδίδουν επιχειρήσεις και εργαζόμενες στο ζήτημα αυτό. Ωστόσο, αναδεικνύονται περιθώρια βελτίωσης και ανάληψης δράσης από την πλευρά επιχειρήσεων και οργανισμών προκειμένου να αποτελέσουν φορείς αλλαγής σε σχέση με το ζητούμενο της έμφυλης ισότητας στην εργασία.

Olive Bakes: Το ελληνικό σνακ από κουλούρι Θεσσαλονίκης Στην Ελλάδα, το παραδοσιακό κουλούρι Θεσσαλονίκης υπήρξε ανέκαθεν αγαπημένο σνακ μικρών και μεγάλων καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Με αυτό ως οδηγό προέκυψε το γευστικό «πάντρεμα» με το ελαιόλαδο και διάφορα ελληνικά μυρωδικά (ρίγανη, πάπρικα, κουρκουμάς, ελιά, ντομάτα και διάφορες άλλες γεύσεις). Τα Olive Bakes ξεκίνησαν τη διαδρομή τους από τους πρόποδες του Βερμίου, τον Άγιο Χριστόφορο Πτολεμαΐδας, και κατάφεραν σε μικρό χρονικό διάστημα να επεκταθούν στη νέα μονάδα της Θεσσαλονίκης. Έχοντας πάντα ως γνώμονα την ποιότητα και τον σεβασμό στον καταναλωτή, το παξιμάδι αυτό προχωράει και επεκτείνεται. Δίχως συντηρητικά, ένα προϊόν απόλυτα φυσικό και υγιεινό.

week

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Back to Athens 7, 2020 - μetaΑθήνα/ pόστΑθενς Το φετινό Back to Athens 2020 με τον ειδικό τίτλο «μetaΑθήνα/ pόστΑθενς» περιλαμβάνει 11 επιμελητικές εκθέσεις, καθώς και ατομικές παρουσιάσεις με τη συμμετοχή 100 καλλιτεχνών και επιμελητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Από την 1η μέχρι τις 4 Ιουλίου θα φιλοξενηθεί στο επιβλητικό κτίριο του 1950 στην Αιόλου 48-50, στα χαρακτηριστικά του δωμάτια που κάποτε αποτελούσαν μικρά γραφεία και εργαστήρια παραγωγής των επαγγελματιών της περιοχής. ä Έως 4/7, Αιόλου 48-50, Πέμ. & Παρ. 16:00-21:00, Σάβ. 12:0021:00

ΣΙΝΕΜΑ Ταξίδι στην Ελλάδα

30

Οι ηθοποιοί Ρομπ Μπράιντον και Στιβ Κούγκαν συνεχίζουν τη σειρά των διάσημων οδοιπορικών τους, πραγματοποιώντας μια επίσκεψη στην Ελλάδα.

Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

από τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

32

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ

34

ΒΙΒΛΙΟ Ο μυθικός και ένδοξος κόσμος της Ρέας Γαλανάκη

36

ΓΕΥΣΗ Kobra: Η fun κουζίνα του Άνταμ Κοντοβάς

topevents

7 STREET FOOD FESTIVAL Pop up Munchies

10

1 ΠΡΟΒΟΛΗ Singapore Sling

week

2- 8 ιου λιου 20 20

Δύο γυναίκες που ζουν μόνες τους σε μια απομονωμένη βίλα κρατούν αιχμάλωτο έναν απρόσκλητο επισκέπτη, τον οποίο και βασανίζουν με κάθε τρόπο. To Athens Open Air Film Festival προβάλλει τον καλτ εφιάλτη του Νίκου Νικολαΐδη 30 χρόνια μετά την πρεμιέρα του, παρουσία των συντελεστών. 8/7, Βοξ, Θεμιστοκλέους 82, 23:30, είσοδος δωρεάν (με δελτία)

Το τελευταίο καλοκαιρινό street food festival της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης έρχεται το Σάββατο 4 Ιουλίου. Αγαπημένοι σεφ και καντίνες δίνουν ραντεβού στο Pop Up Munchies με πρωτότυπα μενού (κλασικές και πειραγμένες εκδοχές street food πιάτων) και κοκτέιλ σε μια συνάντηση με γεύση, μουσική και παρέα, τηρώντας τις αποστάσεις. 4/7, Δημοτική Αγορά Κυψέλης, Φωκίωνος Νέγρη 42, 18:00-23:30

8 ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Η παιδική φαντασία αντίδοτο στην απομόνωση

συνοδευτεί από τις μουσικές επιλογές του Freq44hz. Έως 9/7, Χώρος Τέχνης Ο, Σποράδων 36, Κυψέλη, 19:00-22:00, είσοδος ελεύθερη

5 BAZAAR Τhe Meet Market

3 BAZAAR ΔΙΣΚΩΝ Discos Social DJs και συλλέκτες δίσκων ενώνουν τις δισκοθήκες τους για ένα μπαζάρ μεταχειρισμένων δίσκων μετά μουσικής. 5/7, Cantina Social, Λεωκορίου 6-8, Ψυρρή, 17:00-11:00

4 ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ P. Maidis Ο Χώρος Τέχνης Ο στην Κυψέλη φιλοξενεί μια έκθεση φωτογραφίας με έργα του P. Maidis. Η παρουσίαση θα γίνει από τον εικαστικό Ιωάννη Τζανετέα και θα

30 lifo – 2.7.20

ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ Βόλτα στα Αστέρια Έναν βραδινό περίπατο με επίσκεψη και ξενάγηση στο Εθνικό Αστεροσκοπείο διοργανώνουν το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης και το Greek Cultural Institute.

2 ΘΕΑΤΡΟ No man is an island entire of itself Η νέα πρόταση της Αργυρώς Χιώτη και της ομάδας Vasistas έρχεται στο ΕΜΣΤ ως μία από τις πρώτες δράσεις για την επανεκκίνηση του μουσείου. Σε μια σειρά από παράδοξα ονειρικά δωμάτια, δέκα κάθε φορά θεατές συναντούν τους πέντε κατοίκους τους. Καθοδηγούμενοι από τη γυναικεία φωνή των ακουστικών που φορούν, οι επισκέπτες προχωρούν όλο και βαθύτερα σε μια νοερή περιπλάνηση στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων -1 του μουσείου. Έως 5/7, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, λεωφ. Καλλιρρόης & Αμβρ. Φραντζή (πρώην εργοστάσιο Φιξ). Ώρα έναρξης: 19:30 & 21:00, διάρκεια: 60 λεπτά. Δωρεάν είσοδος κατόπιν τηλεφωνικής κράτησης στο 6906 053267.

STOEP TH S PR ES

To Meet Market επιστρέφει για ένα τετραήμερο στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων αυστηρά και μόνο στους εξωτερικούς χώρους, με μια γκάμα μοναδικών προϊόντων από ανεξάρτητες μικρές και μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις καλλιτεχνών, σχεδιαστών και παραγωγών, διαδραστικά παιχνίδια, δώρα και DJ sets. 2-5/7, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς 100, προαύλιο Μηχανουργείου & Κεντρική Αυλή, 17:0000:00

6 ΦΕΣΤΙΒΑΛ Μένουμε Αθήνα: 9,5 εβδομάδες στο Σχεδία Home Μικρές γιορτές μέσα και γύρω από το «Σχεδία Home» θα στηθούν στο πλαίσιο του πρώτου καλοκαιρινού φεστιβάλ του περιοδικού δρόμου «Σχεδία» με τίτλο «Μένουμε Αθήνα: 9,5 εβδομάδες στο Σχεδία Home», που ξεκινά την Τετάρτη 1 Ιουλίου. Ανάμεσα στις δράσεις που ετοιμάζονται είναι οι εξής: πάρτι, pop-up εκθέσεις φωτογραφίας, live μουσικές βραδιές, guest DJs, γευσιγνωσίες, μπάρμπεκιου, απογεύματα λογοτεχνίας και ποίησης και πολλά ακόμα. 1/7-5/9, Σχεδία Home, Κολοκοτρώνη 56 & Νικίου 2

3/7, 19:00. Αφετηρία: Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, Τριπόδων 23, εισ.: 8-12 ευρώ, πληροφορίες: 210 3250341

Το Ίδρυμα Β & Ε Γουλανδρή, σε περίοδο δυσοίωνων συγκυριών, έστειλε ανοιχτή πρόσκληση στα παιδιά που βρίσκονταν σε κατ’ οίκον περιορισμό να ζωγραφίσουν, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, εντελώς ελεύθερα, θέματα που ενέπιπταν στην προσοχή τους. Διακόσια πενήντα δύο παιδιά ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση. Όλες οι προτάσεις αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του ιδρύματος και τώρα μια επιλογή από αυτές παρουσιάζεται στον φυσικό χώρο του μουσείου. Έως 30/9, Ίδρυμα Β & Ε Γουλανδρή, Ερατοσθένους 13. Ημέρες & ώρες λειτουργίας Ιουνίου - Ιουλίου: Τετ., Σάβ., Κυρ. 10:00-18:00, Πέμ.-Παρ.

10:00-20:00 / Αυγούστου - Σεπτεμβρίου: Τρ.-Τετ., Σάβ.-Κυρ. 10:00-18:00, Πέμ.-Παρ. 10:00-20:00

9 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Photoharrie & Δημήτρης Ξανθούλης, Preview 01 Με οικοδεσπότη τον Δημήτρη Ξανθούλη, ο Photoharrie παρουσιάζει στο σπίτι του πρώτου μια σειρά από ακουαρέλες με τίτλο «Preview 01». Η έμπνευσή του: περίεργοι μύκητες, σύγχρονοι βοσκοί, νύχτα, μπαρ, καπνοί, οι σατανιστές της Παλλήνης, βιντεοκλίπ, η Μαρί Κιουρί κ.ά. Έως 4/7, Βουλής 35, Σύνταγμα, 4ος όροφος, 13:00-20:00. Μόνο κατόπιν ραντεβού στο 6977 150975, charalamboskourkoulis@gmail.com

10 ΣΥΝΑΥΛΙΑ Ειρήνη Σκυλακάκη

Μετά από αρκετά χρόνια στο Λονδίνο, η τραγουδίστρια/τραγουδοποιός Ειρήνη Σκυλακάκη επέστρεψε στην Ελλάδα και ετοιμάζεται για ένα ατμοφαιρικό live στην ταράτσα του Gazarte. Οι στίχοι της, αυτοβιογραφικοί και πολλές φορές αφοπλιστικά προσωπικοί, συνδυάζονται με ιδιαίτερες μελωδίες φολκ-ροκ. Πρόσφατα κυκλοφόρησε τo «Souvenir», αποτέλεσμα της συνεργασίας της με τον παραγωγό Andres Mesa αλλά και τον Σουηδό τραγουδοποιό Jay-Jay Johanson.

8/7, Gazarte, Βουτάδων 32-34, Γκάζι, 21:30, εισ.: 10 ευρώ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌ ΊΔΡΥΜΑ

Αττική Παράδοση Προκήρυξη υποτροφίας για σπουδές σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2020-2021

Ως καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή υποψηφιοτήτων με τα παραπάνω δικαιολογητικά ορίζεται η Παρασκευή 17 Ιουλίου 2020, στη διεύθυνση Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αττική Παράδοση, Γραβιάς 6, Αγία Παρασκευή, 15342, υπ’ όψιν κας Μαρίκας Ανδρεάδη.

Τ

ο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αττική Παράδοση προκηρύσσει τρεις υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021, συμφώνα με τους σκοπούς του ιδρύματος που αναφέρονται στα άρθρα 2 και 3 του καταστατικού του (πδ. 7/1/1991 ΦΕΚ Β’136). Τρεις (3) υποτροφίες με αντικείμενο: • Μουσικές Σπουδές • Σύνθεση, Θεωρία και Πρακτική • €10.000 (δέκα χιλιάδων ευρώ) εκάστη Οι υποψήφιοι πρέπει να είναι Έλληνες υπήκοοι, να μην έχουν υπερβεί το 30ό έτος και να έχουν γίνει δεκτοί σε μεταπτυχιακό τμήμα αμερικανικού ή ευρωπαϊκού πανεπιστημίου το αργότερο έως την τελευταία ημέρα υποβολής των υποψηφιοτήτων. Οι υποψήφιοι θα κληθούν να υποβάλουν σε δύο (2) αντίγραφα βιογραφικό σημείωμα και μια αυτοπεριγραφική έκθεση (personal statement) προς το Δ.Σ., αντίγραφο των τίτλων σπουδών τους, καθώς και πιστοποιητικό γεννήσεως, απόσπασμα ποινικού μητρώου, εκκαθαριστικό εφορίας και αποδεικτικό της εγγραφής τους σε μεταπτυχιακό τμήμα αμερικανικού ή ευρωπαϊκού πανεπιστημίου για το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021. Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στην κ. Μαρίκα Ανδρεάδη στο τηλέφωνο 210 6009800, εσωτ. 1123.

2.7.20 – lifo

31

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ταξίδι στην Ελλάδα Trip to Greece Σκηνοθεσία: Μάικλ Γουίντερμποτομ Πρωταγωνιστούν: Στιβ Κούγκαν, Ρομπ Μπράιντον

Ένας υπέροχος γείτονας A beautiful day in the neighbourhood Σκηνοθεσία: Μάριελ Χέλερ Πρωταγωνιστούν: Μάθιου Ρις, Τομ Χανκς Όταν ένας βαριεστημένος συντάκτης περιοδικού «αναγκάζεται» να γράψει ένα άρθρο για τον Φρεντ Ρότζερς, ξεπερνάει τον όποιο σκεπτικισμό του, μαθαίνει από την καλοσύνη των άλλων, αγαπάει και συγχωρεί στην πιο όμορφη γειτονιά της Αμερικής.

week

Τ

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

32 lifo – 2.7.20

ο τέταρτο και, απ’ ό,τι φαίνεται, τελευταίο επεισόδιο της σειράς των πολιτιστικών περιηγήσεων του BBC με πρωταγωνιστές τον Στιβ Κούγκαν και τον Ρομπ Μπράιντον είναι το καλύτερο απ’ όλα, όχι γιατί θέλουμε να το παινευτούμε αλλά γιατί το Ταξίδι στην Ελλάδα αγγίζει την πιο ευαίσθητη χορδή της αθεράπευτης, συχνά ασταμάτητης κωμικότητάς τους και μοιάζει να ταιριάζει στο ύφος και στο χιούμορ των δύο Βρετανών ηθοποιών, αποκαλύπτοντας στη διαδρομή τον χαρακτήρα και τις δραματικές τους δυνατότητες. Ο Κούγκαν με τον Μπράιντον, πάντα με τη fly-on-the-wall καθοδήγηση του Μάικλ Γουίντερμποτομ, ξεκινούν από την Τροία, σαν τον Οδυσσέα, παραθέτοντας και παραλλάσσοντας ατάκες από το ομηρικό έπος, προσπερνώντας έξυπνα τη Μόρια στη Λέσβο – δεν λείπουν τα σαπφικά υπονοούμενα, πάντα με τακτ και συνείδηση της συμπαραδήλωσής τους. Άλλωστε, τριπάκι των trips τους είναι ο ανταγωνισμός σε λεκτικό επίπεδο, μια συνεχής αντιπαράθεση δύο αντρών που έχουν πατήσει τα 50 και γνωρίζουν πως οι μετεφηβικές κοκορομαχίες τους παραμένουν ένα εσωτερικό ανέκδοτο εντυπωσιασμού αλλά και αμοιβαίου σεβασμού. Ο Κούγκαν έχει στην κατοχή του 7 βραβεία BAFTA, όπως δεν παραλείπει να υπενθυμίζει στον Μπράιντον, αλλά μόλις ένα παιδί, έναντι πέντε του Ουαλού, ο οποίος στην πιο νηφάλια φάση του μιλάει σαν καλοσυνάτος Άντονι Χόπκινς – τον έχει για ευκολάκι, μαζί με την υπερσκωτζέζικη προφορά του Σον Κόνερι ως Τζέιμς Μποντ. Από την Επίδαυρο και τους Δελφούς με τον ομφαλό της γης, τον οποίον, μορφολογικά, παρομοιάζουν με αιδοίο, μέχρι την Ύδρα, τη Μάνη, την Πύλο και την Ιθάκη, στο αυτοκίνητο ή στις στάσεις τους στα εστιατόρια, μιλούν, απαγγέλλουν και τραγουδούν από το ψιλό καστράτο του Ντέμη Ρούσου στο «Forever and Ever» μέχρι τα πασίγνωστα φαλσέτο του Μπάρι Γκιμπ που ταιριάζουν στη χώρα μας: το «Grease», που στα αγγλικά είναι ομόηχο με την Ελλάδα, και το «Tragedy» των Bee Gees, επειδή αρμόζει στη γενέτειρα της τραγωδίας. Ο Αριστοτέλης είναι το κλειδί του ταξιδιού: η θεωρία του περί τέχνης ως πράξης μιμητικής λειτουργεί διαφωτιστικά για δύο από τους ικανότερους μίμους της εποχής μας. Εκτός από την υποκριτική καθαυτή, αμφότεροι επιδίδονται σε μιμήσεις γνωστότατων συναδέλφων τους στη δεκαετή πορεία των υβριδικών ντοκιμαντέρ στην Αγγλία και στη Μεσόγειο.

Αυτήν τη φορά «κάνουν» τον Μπράντο, τον Μικ Τζάγκερ αμέσως μετά την πρόσφατη εγχείρησή του και, καλύτερα απ’ όλους, τον Λόρενς Ολίβιε και τον Ντάστιν Χόφμαν στο Marathon Man, στο θρυλικό κοντράστ του νευρωτικού method actor με τον υπεροπτικό ηθοποιό, που βασίζεται μόνο στο ταλέντο και όχι στο εξωτερικό ερέθισμα. Δεν είναι απλώς ένα επιδέξιο ξεπατίκωμα των εκφράσεων και της προφοράς. Ο Μπράιντον φτάνει στο σημείο να αναπαράγει τον ήχο του τροχού του ναζί οδοντίατρου Ολίβιε, όπως τον άκουγε μέσα στο κεφάλι του ο Χόφμαν! Στην εξέλιξη του οδοιπορικού τους οι Κούγκαν και Μπράιντον ενσαρκώνουν περίπου τους εαυτούς τους, ενθέτοντας στην πλοκή πραγματικά περιστατικά, στοιχεία της αληθινής τους ζωής αλλά και μυθοπλαστικό υλικό, για να αποδώσουν μια ημι-αυτοβιογραφική ταινία φίλων στον δρόμο, buddy και road movie μαζί, αλλά με επίκεντρο τον τοπικό πολιτισμό, προσαρμοσμένο σε μια σχηματική, σεναριακή ραχοκοκαλιά. Στη χώρα του δράματος ο μελαγχολικός Κούγκαν, ο οποίος έχει ομολογήσει πως πολέμησε το θηρίο της κατάθλιψης που είχε από νέος, υποκύπτει στα κακά μαντάτα που του μηνύθηκαν προς το τέλος της ταινίας, σαν να ωρίμασε ένα σημαντικό κομμάτι της παιγνιώδους φύσης του. Αντίστοιχα, ο Μπράιντον βρήκε το μονοπάτι της Ελλάδας στρωμένο στα μέτρα του και το απόλαυσε χωρίς να του βγει ξινό το κύκνειο άσμα μιας σειράς που τον έκανε ευρύτερα γνωστό και δεν σταμάτησε να τη διασκεδάζει από την πρώτη στιγμή. Η μίμηση του Αριστοτέλη, όπως τη βίωσαν στην Ελλάδα, δεν αποδείχτηκε απλώς μια ελαφριά αντιγραφή, αλλά σύνδεση με τη σπουδή της τέχνης που ο Μπράιντον και ο Κούγκαν τόσα χρόνια εφάρμοζαν συστηματικά. Ταυτόχρονα, επιβεβαιώθηκε πως ένα ταξιδιωτικό ημερολόγιο, για να λειτουργήσει, οφείλει να είναι πολλά παραπάνω από μια καταγραφή εμπειριών με φόντο το αναμενόμενα φωτογενές τουριστικό τοπίο – αυτά προορίζονται για διαφημίσεις και προωθητικές ενέργειες. Το Ταξίδι στην Ελλάδα είναι ένα καλό παράδειγμα διασκεδαστικού, δυναμικού και συχνά αστείου διαλόγου της κουλτούρας ενός τόπου με την ιδιοσυγκρασία του επισκέπτη.

VILLAGE RENTI 3 -VILLAGE MALL 10,14 -VILLAGE PAGRATI 5 -VILLAGE FALIRO 4,8 -VILLAGE AG.DIMITRIOS 1 -ODEON ESCAPE 3,4 -ΑΙΓΛΗ 3 ΘΕΡΙΝΟ -ΑΙΓΛΗ ΖΑΠΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΛΕΚΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΝΕΣΙΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΝΟΙΞΙΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΗΛΕΚΤΡΑ CINEMAX ΘΕΡΙΝΟ -ΣΙΝΕ ΦΛΟΙΣΒΟΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΘΕΡΙΝΟ -TOWN CINEMAS 2 -ΣΙΝΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΙΓΛΗ ΣΑΡΩΝΙΔΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ -ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ -ΣΙΣΣΥ ΘΕΡΙΝΟ -ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΘΕΡΙΝΟ

Οι ηθοποιοί Ρομπ Μπράιντον και Στιβ Κούγκαν συνεχίζουν τη σειρά των διάσημων οδοιπορικών τους, ενώ υποδύονται μια εκδοχή του εαυτού τους, πραγματοποιώντας μια επίσκεψη στην Ελλάδα.

Η ταινία Ένας υπέροχος γείτονας, με θέμα τον πιο καλόκαρδο τηλεοπτικό παρουσιαστή όλων των εποχών, ξεκινά με γρονθοκοπήματα: ο δημοσιογράφος Λόιντ Βόγκελ παρίσταται στον γάμο της αδελφής του και συνοδεύεται από τη σύζυγο και τον νεογέννητο γιο τους. Όταν βλέπει τον πατέρα του, προκλητικό στη μέθη του, θυμάται τη χειρότερη περίοδο της ζωής του, όταν εκείνος εγκατέλειψε τη μητέρα του, αφού την απάτησε, και τον ξαπλώνει στο πάτωμα με μπουνιές, χάνοντας εντελώς τον έλεγχο, όχι όμως και τη συσσωρευμένη οργή του. Η επόμενη αποστολή του είναι ένα άρθρο που του αναθέτει το «Esquire» – ουσιαστικά, ένα προφίλ για τον Φρεντ Ρότζερς, τον αξιαγάπητο παρουσιαστή της παιδικής εκπομπής «Mister Rogers’ Neighbourhood» που διήρκεσε από το 1968 μέχρι το 2001. Η αρχική του αντίδραση είναι αρνητική. Δύο διαμετρκά αντίθετα προφίλ πρόκειται να συγκρουστούν: ο Βόγκελ έχει καλλιεργήσει την εικόνα του κυνικού γραφιά, αλλά η αρχισυντάκτριά του τον προειδοποιεί πως δεν έχει άλλη επιλογή από το να αποδεχτεί την ανάθεση – και να μην τολμήσει να αμαυρώσει τον άγιο Ρότζερς. Απ’ την άλλη, ο Ρότζερς χαίρει μεγάλης εκτίμησης ως μια σταθερή άγκυρα που επιβίωσε από πολλές αλλαγές, με πυξίδα τα περιεκτικά μηνύματα προς τα παιδιά για σοβαρά ζητήματα και τις χρηστικές συμβουλές για την καθημερινότητά τους, δοσμένες με αφοπλιστική απουσία ειρωνείας, σε ένα ονειρικό σκηνικό με χρώματα, μαριονέτες, λατρεμένους χαρακτήρες, καθώς και καλά υπολογισμένη χρήση της αλληγορίας και της μεταφοράς. Η ταινία της Μάριελ Χέλερ αναπτύσσει ομαλά την προσέγγιση των δύο αντρών, αφήνοντας τον πάντα αξιόπιστο, υποψήφιο για Όσκαρ β’ ρόλου για την ερμηνεία του Τομ Χανκς και τον εξαιρετικό Μάθιου Ρις να επιτρέψουν με χάρη και ανθρωπιά την αμοιβαία κατανόηση, χωρίς αδιακρισία και δωρεάν εκφοβισμό. Ο Ρότζερς, πολυβραβευμένος και καταξιωμένος, ακόμη και από την επαναστατημένη γενιά των ’60s, που είδε στο πρόσωπό του έναν γνήσιο εκφραστή της άδολης αγάπης, διακρίνει το άλυτο θέμα του Βόγκελ με τον πατέρα του, αλλά ο Χανκς, ενώ δεν προσπερνά τη χριστιανική φιλοσοφία του ήρωα, απλοποιεί με την απαράμιλλη αμεσότητά του την ψυχανάλυση που επιχειρεί. Το σενάριο είναι βασισμένο στο αυτοβιογραφικό χρονικό του δημοσιογράφου και ρεπόρτερ Τομ Τζούνοντ, ο οποίος δήλωσε πως η συνάντησή του με τον Ρότζερς τού άλλαξε οριστικά, και προς το καλύτερο, τη ζωή.

VILLAGE RENTI 5 -VILLAGE MALL 9,13 -VILLAGE PAGRATI 5 -VILLAGE FALIRO 4,8 -VILLAGE AG.DIMITRIOS 1 -ODEON ESCAPE 6,7 -ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΡΚΑΔΙΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΤΤΙΚΟΝ ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΒΑΡΚΙΖΑ 3 ΘΕΡΙΝΗ -ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΕΚΡΑΝ ΘΕΡΙΝΟ -ΛΙΛΑ ΘΕΡΙΝΟ -TOWN CINEMAS 3,4 -ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΦΙΛΙΠ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΑΜΙΚΟ ΘΕΡΙΝΟ -TYMVOS 2 ΘΕΡΙΝΗ -ΓΑΛΑΖΙΑ ΑΚΤΗ ΘΕΡΙΝΟ -ΣΙΝΕ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ ΟΝΑΡ ΘΕΡΙΝΟ -ΤΡΙΑΝΟΝ CINEMAX ΘΕΡΙΝΟ -ΧΛΟΗ ΘΕΡΙΝΟ -ΚΗΠΟΣ ΘΕΡΙΝΟ -ΒΟΤΣΑΛΑΚΙΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΣΙΝΕ ΝΙΚΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ -ΣΙΝΕ ΠΕΡΑΜΑ

Ιωάννης Παντελίδης: «Στη διεύθυνση παραγωγής φταις για τα πάντα, ακόμα και όταν δεν φταις». Ένας 22χρονος κάνει την κρυφή, αλλά σημαντική δουλειά πίσω από τη σκηνή και φροντίζει για όσα συμβαίνουν πάνω στη σκηνή!

Ό

ταν στην τέχνη εμπλέκονται νέοι άνθρωποι, αρχίζεις να ελπίζεις ότι όλα θα πάνε καλύτερα. Όταν, μάλιστα, αυτοί οι άνθρωποι παίρνουν πάνω τους το βάρος μιας θεατρικής παραγωγής, μπορείς να είσαι σίγουρος ότι η φρεσκάδα και το πάθος γίνονται βάσεις για πραγματικά ξεχωριστές δουλειές. Ο Ιωάννης Παντελίδης έχει καταφέρει στα 22 του να εργάζεται ως διευθυντής παραγωγής και το όνομά του είναι ανάμεσα σ’ εκείνα που βρίσκονται πίσω από τη δημιουργία του ΝΕΟΥ Ακάδημου. Αυτή είναι η πρώτη φορά που μιλά στη LiFO για όλα όσα κάνει… Νομίζω πως θα υπάρξουν πολλές ακόμα!

— Ιωάννη, πες μας τι ακριβώς περιλαμβάνει ο όρος «διεύθυνση παραγωγής». Οι αρμοδιότητες του διευθυντή παραγωγής σε μια θεατρική παράσταση έχουν να κάνουν με την οργάνωση και την επίβλεψη της παραγωγικής διαδικασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε

παράσταση. Από τον συντονισμό των προβών, την ομαλή επικοινωνία και συνεργασία όλων των συντελεστών μιας παραγωγής, τις σχέσεις μεταξύ εταιρείας παραγωγής/παραγωγού και των συντελεστών και των ηθοποιών, τις σχέσεις μεταξύ θεατρικού χώρου και παράστασης, μέχρι την οικονομική διαχείριση και την ομαλή διεξαγωγή όλων των εκδηλώσεων/παραστάσεων. Για μένα είναι η απόλυτη θέση ευθύνης!

— Πώς επέλεξες αυτόν τον «backstage» ρόλο και γιατί διάλεξες να δουλέψεις συγκεκριμένα στον χώρο του θεάτρου; Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου μού άρεσε να πηγαίνω σε θεατρικές παραστάσεις. Στα 14 μου η θεατρική μου «νονά», Άννα Αδριανού, μου ζήτησε να πάω μαζί της ως χειριστής κονσόλας σε μια περιοδεία που έκανε τότε στην Τζια και δούλεψα για πρώτη φορά στο θέατρο. Τότε ένιωσα πως αυτός είναι ο χώρος που μου ταιριάζει επαγγελματικά. Από τα 16 μου έχω περάσει από διαφορετικές θέσεις, στο ταμείο, αργότερα

στις δημόσιες σχέσεις, στην οργάνωση παραγωγής, σε γραφείο Τύπου παραγωγής. Πάντα πίσω από τη σκηνή και πάντα στο θέατρο, μαζί με τους ανθρώπους του, που τόσο αγαπώ!

— Θα έβλεπες τον εαυτό σου να κάνει αυτήν τη δουλειά στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση; Σίγουρα όχι σύντομα. Άλλωστε, για να φτάσεις να διευθύνεις μια δουλειά, πρέπει να περάσεις από πολλά στάδια, και έτσι πρέπει να συμβεί και στον κινηματογράφο ή την τηλεόραση. Μόνο που ούτε τη διεύθυνση ούτε την οργάνωση παραγωγής τη σπουδάζεις – τουλάχιστον στην Ελλάδα. Είναι ένας συνδυασμός γνώσεων πάνω σε οικονομικά, μάρκετινγκ, διοίκηση ανθρωπίνων πόρων… ακόμα και στο ράψιμο κουμπιών!

— Πώς είναι για έναν νέο άνθρωπο 22 ετών να κάνει διεύθυνση παραγωγής; Πώς είναι η σχέση με τους συνεργάτες σου; Στη διεύθυνση παραγωγής φταις για τα πάντα, ακόμα και όταν δεν φταις. Ωστόσο, λόγω της ηλικίας μου, τα λάθη συγχωρούνται λίγο πιο εύκολα – από τους άλλους τουλάχιστον, γιατί προσωπικά δεν επιτρέπω εύκολα στον εαυτό μου να κάνει λάθη. Λόγω της ηλικίας μου πάντα προσπαθώ να κάνω τους συνεργάτες μου να νιώθουν ασφάλεια και να με εμπιστεύονται. Προσπαθώ ιδιαίτερα να είμαι κοντά σε όλους. Ποντάρω πολύ στον αλληλοσεβασμό, στην επικοινωνία και στην ανθρώπινη επαφή με κάθε συνεργάτη σε οποιαδήποτε δουλειά αναλαμβάνω.

— Το όνομά σου βρίσκεται, μεταξύ άλλων, πίσω από τη δημιουργία του ΝΕΟΥ Ακάδημου. Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα και τι χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί; Όλα ξεκίνησαν από τον Δημήτρη Αρχιμανδρίτη που οραματίστηκε την αλλαγή του θεάτρου Ακάδημος σε θέατρο ΝΕΟΣ Ακάδημος – και ήταν αυτός που την υλοποίησε! Όλοι όσοι ήμασταν στο στήσιμο αγαπούσαμε πρωτίστως το καλό θέατρο και την τέχνη. Όταν ένα πρότζεκτ δεν ξεκινάει με την ερώτηση «πώς θα βγάλουμε λεφτά;» αλλά «πώς θα προσφέρουμε κάτι στο ελληνικό θέατρο;», νομίζω πως μόνο καλά μπορεί να πάει. Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Μάιο του ’19 και ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο, οριακά πριν από την πρώτη μας πρεμιέρα. Το πιο δύσκολο, όμως, ήταν η εμπιστοσύνη των συνεργατών στο όλο εγχείρημα που ανέλαβε η νεοσύστατη Happy Productions. Ξεκινήσαμε και συνεχίζουμε δυναμικά και πάντα με αισιοδοξία, αγάπη και σεβασμό!

— Όταν βλέπεις το θέατρο τώρα που ολοκληρώθηκε, για ποιο κομμάτι αισθάνεσαι περισσότερο υπερήφανος; Αισθάνομαι συνολικά υπερήφανος. Κερδίσαμε το στοίχημα που βάλαμε όλοι μαζί αλλά και ο καθένας με τον εαυτό του. Νιώθω πολύ χαρούμενος που δουλεύω σε ένα περιβάλλον με αλληλοσεβασμό και με ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε την κοινή αγάπη και την αφοσίωση γι’ αυτό που κάνουμε.

— Ποιες παραγωγές ετοιμάζεις αυτή την περίοδο; Στον ΝΕΟ Ακάδημο αυτή την περίοδο ξεκινάμε πρόβες για το έργο Ξυπόλυτοι στο πάρκο του Νιλ Σάιμον, σε σκηνοθεσία Ρέινας Εσκενάζυ. Είμαστε πολύ κοντά στο να κλείσουμε και τη δεύτερη παραγωγή, αλλά δεν είναι κάτι ανακοινώσιμο ακόμα.

— Αν στα 22 σου έχεις καταφέρει να δουλεύεις ως διευθυντής παραγωγής, πού βλέπεις τον εαυτό σου μετά από 20 χρόνια; «Το αύριο δεν έχει έρθει ακόμα»… Για την ώρα νιώθω χαρούμενος και περήφανος που κάνω ένα επάγγελμα το οποίο με γεμίζει και με κάνει να νιώθω χρήσιμος και δημιουργικός. Για τα υπόλοιπα, αισιοδοξία και… ο χρόνος θα δείξει!

θέατρο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

week

2.7.20 – lifo

33

βιβλίο

ΔΙΗΓΗΜΑ

week Ο μυθικός και ένδοξος κόσμος της Ρέας Γαλανάκη Τα «Διηγήματα» της Ρέας Γαλανάκη, τα οποία ενώνουν αρχετυπικά πρόσωπα και μύθους σε ένα σύγχρονο κοσμοείδωλο, κυκλοφορούν για πρώτη φορά σε ένα τομίδιο από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Τ

απ ο τ η ν τιν α μ αν δ η λαρ α

34 lifo – 2.7.20

ο μικρό πράσινο έντομο που δεσπόζει στο ασπρόμαυρο εξώφυλλο των Διηγημάτων της Ρέας Γαλανάκη, γνωστό και ως αλογάκι της Παναγίας, είναι η απτή απόδειξη του εκλεπτυσμένου ποιητικού λόγου που ενυπάρχει σε κάθε πτυχή της πραγματικότητας. Σχεδόν δεν μπορούμε να ξεφύγουμε απ’ όλα όσα ο μύθος μεταφέρει ακόμα και στην πιο απερινόητη πτυχή της φύσης: αν, λοιπόν, στον πλατωνικό μύθο τα τζιτζίκια ήταν άνθρωποι που ενέπνευσαν τις Μούσες, ο ποταμός σε μια περιοχή του βορειοδυτικού Μοριά στην πρώτη ιστορία της συλλογής της Γαλανάκη ουσιαστικά συμβολίζει τον αιώνιο έρωτα της νύμφης Αργυράς με τον νεαρό ποιμένα Σέλεμνο. Είναι ένα απλό παράδειγμα του πώς η συγγραφέας μεταφέρει με τρόπο δοξαστικό σε σύγχρονες μυθιστορηματικές μεταγραφές μύθους, θρύλους και τοπικές δοξασίες, ενώνοντας μοναδικά το πιο απτό στοιχείο της ιστορίας μας –από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο μέχρι ένα σύγχρονο ναυάγιο– σε ένα ενιαίο κοσμοείδωλο που τελικά ταυτίζεται με την ουσία της λογοτεχνίας. Ως ουσιαστική μυθιστοριογράφο, τη Ρέα Γαλανάκη δεν την απασχολούν οι απλές καταγραφές των γεγονότων αλλά όλα όσα εμπίπτουν στις ζώνες του βιώματος, κάνοντας τους ανθρώπους να αγαπάνε, να μισούν και να ονειρεύονται στους αιώνες με τον ίδιο τρόπο. Στα Διηγήματά της, που αποτελούν έναν συνοπτικό οδηγό των μεγάλων μυθιστορηματικών αρχών της, η Ρέα Γαλανάκη δείχνει να καταλαμβάνεται από το πάθος της αποτύπωσης του μύθου με όλο και μεγαλύτερη μυθιστορηματική συνέπεια, αντάξια των οραμάτων που έβλεπε η εμβληματική διηγηματογράφος Φλάνερι Ο’Κόνορ στην αυλή του σπιτιού της ή της θεϊκής μανίας που ο Πλάτων διέκρινε στην ποίηση. Γι’ αυτό και εσφαλμένα έχουν σπεύσει να αποδώσουν στα βιβλία της την ταμπέλα «ιστορική λογοτεχνία», αφού η Ιστορία εδώ μεταμορφώνεται και μεταλλάσσεται – γίνεται ου-

σιαστικά ένα με το ποιητικό μας ασυνείδητο, ενσωματώνοντας τόσο προσωπικά βιώματα της συγγραφέως όσο και το άγραφο γίγνεσθαι των θρύλων σε έναν κόσμο γεμάτο από νύμφες, νεράιδες, τοπικούς θεούς και αγίους. Ως γνήσιο τέκνο της γης που τη γέννησε, η ίδια δεν μπορεί να αρνηθεί τη δύναμη του έρωτα μέσα από το μεγαλείο της Αρετούσας –προφανής πηγή έμπνευσης στην «Ιστορία της Όλγας»–, αλλά ούτε και τη δύναμη που άσκησε πάνω της η εμπειρία της από την Πάτρα μέσα από τους αντίστοιχους τοπικούς θρύλους: κανείς δεν γεννιέται χωρίς την προσωπική του ιστορία αλλά και κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί το μεγάλο διάνυσμα που παράγουν οι περιπέτειες των μυθιστορηματικών ηρώων στο πέρασμα του χρόνου. Αντίστοιχα, η Ελλάδα της Γαλανάκη, από τα νησιά μέχρι την ηπειρωτική χώρα, είναι ένα ατελείωτο μωσαϊκό περιπετειών και ένας μεγάλος πολιτισμός του έρωτα, της ενσυναίσθησης και της διαρκούς πάλης. Η κουλτούρα των μύθων, την οποία αναδεικνύει μέσα από τη σύγχρονη μυθοπλασία, είναι ένα σπουδαίο καταφύγιο όταν νιώθεις ότι φοβάσαι μη χαθείς μέσα στη δολερή πραγματικότητα, πέρα από κανονιστικότητες και νόμους, συγκροτώντας έτσι ένα ακέραιο υφαντό ηθικής, αλλά σε καμία περίπτωση διδακτικής, νόρμας. Έτσι, σπάνια θα βρει κανείς πιο απελευθερωτικό κείμενο για τη σύγχρονη γυναίκα από την «Ιστορία της Όλγας», που ουσιαστικά συγκροτεί το συμβολικό ισοδύναμο της περήφανης Κρητικοπούλας, η οποία στον μινωικό κόσμο περιφερόταν με λυτούς μαστούς και αργότερα διεκδικούσε δυναμικά τον έρωτα μέσα από τον μύθο της Αρετούσας. Όλα τα σημάδια του τόπου της η Γαλανάκη τα μεταμορφώνει σε αρχετυπική έκφραση, προκειμένου να δοξάσει την ιδανική περιγραφή, την καταγωγή κάθε συμβολικού προσώπου και τη λογοτεχνία – με αντίστοιχο νιτσεϊκό τρόπο ο Καζαντζάκης αντλούσε δύ-

ρέα γαλανάκη Διηγήματα

Εκδόσεις Καστανιώτη Σελ.: 176

ναμη από τα βουνά της Κρήτης, για να φτιάξει τον δικό του μυθιστορηματικό υπεράνθρωπο. Αν, λοιπόν, στον Αιώνα των Λαβυρίνθων η Γαλανάκη βρέθηκε να παρακολουθεί την κηδεία του Καζαντζάκη, η ίδια επισήμανση επαναλαμβάνεται στο διήγημα «Η κεφαλή του Καζαντζάκη», ως συμπλήρωμα βέβαια στη δική της ανάγκη για προάσπιση της ιστορικής μνήμης. Εν προκειμένω, η καταστροφή της προτομής του Καζαντζάκη στον αίθριο χώρο του Πανεπιστημίου της Αθήνας από νεαρούς βανδαλιστές δεν είναι μια πράξη επαναστατική αλλά μια πράξη εξόντωσης – με τον ίδιο τρόπο που οι βασανιστές στη Μπουμπουλίνας προσπαθούσαν να καταστρέψουν τον δικό τους φανταστικό εχθρό. Άλλωστε, το επαναστατικό διαφαίνεται όχι στις πράξεις εκδίκησης αλλά εκεί όπου δεν δηλώνεται με σαφήνεια, στη δύναμη του έρωτα και στην αναβίωση της ομορφιάς, που ταυτίζεται με την αρχή της δημιουργίας. Και μια ελεύθερη δημιουργός όπως η Γαλανάκη ξέρει ότι αν στα βουνά εξαϋλώνεται καθετί, στη θάλασσα απολυτρώνεσαι από το άγχος τού να επιβεβαιώνεις διαρκώς την ταυτότητά σου. Άλλωστε, οι ταυτότητες και οι ταυτοπροσωπίες είναι κάτι ρευστό τόσο στα μυθιστορήματα όσο και στα διηγήματα της Γαλανάκη, όπου το παρόν εμφιλοχωρεί στο παρελθόν και το μέλλον δοξάζεται με βάση τόσο τη γραπτή όσο και την άγραφη ιστορία μας. Ενίοτε, μάλιστα, δένουν μοναδικά η επικαιρότητα και το πραγματικό με το αιώνιο των θρύλων, απόδειξη ότι ο Σικελός περιηγητής Ξαβιέ Σκροφάνι στη «Μνήμη του έρωτα, λήθη του έρωτα», αν και αθεράπευτα ορθολογιστής, φοβάται τελικά να πιει από το νερό του Σέλεμνου, το οποίο οι Έλληνες είχαν ονομάσει λήθη του Έρωτα, από φόβο μήπως ξεχάσει τους δικούς του στοιχειωμένους έρωτες, ή αντίστοιχα οι διψασμένοι Κούρδοι της Πάτρας που αρνούνταν να πιουν από το πηγάδι του Αϊ-Αντρέα, «επειδή δίπλα του μαρτύρησε ο απόστολος πάνω σε δυο μαδέρια καρφωμένα χιαστί». Ο εκδικητής που έρχεται από το παρελθόν «λέγεται Μνήμη Ανθρώπου», επιμένει η Γαλανάκη, εμπλέκοντας αρμονικά σε αυτό το ατιθάσευτο ιστορικό σύμπαν όνειρα, δοξασίες, απωθημένα, γεγονότα και συμπλέγματα. Ενίοτε, μάλιστα, σαν σε ιδανική σεκάνς που μοιάζει βγαλμένη από τις ιστορίες του Μπόρχες –τι άλλο μπορεί να είναι το πικνίκ που παραθέτει η ίδια ως συγγραφέας στους μυθιστορηματικούς της ήρωες Λουί ή Ανδρέα Ρηγόπουλο, Ελένη Αλταμούρα-Μπούκουρα και Ισμαήλ Πασά στο «Καινούργιο γεύμα σε παλιό σερβίτσιο»;– το ιστορικό παρόν μπερδεύεται μυθιστορηματικά με το όραμα, που μοιάζει πιο αληθινό ακόμα και από την επεξήγηση των ιδιοτήτων κάποιου πρωταγωνιστή. Επιβεβαιώνοντας, λοιπόν, τον σοφό τυφλό Αργεντινό που έλεγε πως «ίσως η παγκόσμια ιστορία δεν είναι παρά η ιστορία μερικών μεταφορών», η Γαλανάκη αναλαμβάνει να τις αναδείξει στη διαχρονική διάρκειά τους. Συγκλονιστικός ο τρόπος που, σε μια σκηνή από το διήγημα «Τα αόρατα και τα ορατά» και με αφορμή μια διάλεξη στην άκρη ενός χωριού, η συγγραφέας βλέπει τους τοπικούς άρχοντες να μετατρέπονται σε μυθιστορηματικούς καθοδηγητές μιας ορφικής τελετουργίας. Αυτόν τον εξαγνισμό είναι που βρίσκει η συγγραφέας με ακρίβεια στις λέξεις –ένας ιδανικός συγκερασμός λογοτεχνικής και δημώδους γλώσσας–, οι οποίες στολίζουν σαν διαμάντια την πολύχρωμη μυθιστορηματική επικράτεια ενός μικρού, αλλά περήφανου λαού, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα με τον πιο μοναδικό τρόπο την ιστορική μας μνήμη.

Ο

ι γυναίκες είχαν αμπαλάρει ζεστά ρούχα, μερικές προμήθειες και οικογενειακές φωτογραφίες. Μέχρι την τελευταία στιγμή η Κάρμε αμφέβαλλε για το κατά πόσον ήταν αναγκαίο να φύγουν, έλεγε πως καμιά συμφορά δεν κρατάει για πάντα και ότι ίσως θα μπορούσαν να περιμένουν να δουν πώς θα ήταν τα πράγματα, δεν ένιωθε ικανή να αρχίσει μια καινούργια ζωή σε άλλο μέρος, αλλά ο Αϊτόρ τής έδωσε πειστικά παραδείγματα όσον αφορά το τι συνέβαινε όταν έρχονταν οι φασίστες. Πρώτα απ’ όλα, σημαίες παντού και μια επίσημη λειτουργία στην κεντρική πλατεία, όπου ήταν υποχρεωτικό να παραστούν όλοι. Οι νικητές γίνονταν δεκτοί με ζητωκραυγές από πλήθος εχθρών της δημοκρατίας, που επί τρία χρόνια έμεναν κρυμμένοι στην πόλη, και από πολλούς άλλους που, παρακινημένοι απ’ τον φόβο τους, παρίσταναν ότι χαίρονταν και ότι ποτέ τους δεν είχαν πάρει μέρος στην επανάσταση. Πιστεύουμε στον Θεό, πιστεύουμε στην Ισπανία, πιστεύουμε στον Φράνκο. Αγαπάμε τον Θεό, αγαπάμε την Ισπανία, αγαπάμε τον Στρατηγό μας Φρανσίσκο Φράνκο. Ύστερα άρχιζαν οι εκκαθαρίσεις. Πρώτα έπιαναν τους μαχητές, αν έβρισκαν κανέναν, σε όποια κατάσταση κι αν ήταν, κι ανθρώπους που τους είχαν καταδώσει άλλοι ως συνεργάτες ή ύποπτους για κάποια δραστηριότητα που θεωρούνταν αντιισπανική ή αντικαθολική, κατηγορία που συμπεριλάμβανε μέλη συνδικάτων, κομμάτων της Αριστεράς, πιστούς άλλων θρησκευμάτων, αγνωστικιστές, μασόνους, καθηγητές, δασκάλους, επιστήμονες, φιλοσόφους, μελετητές της εσπεράντο, ξένους, Εβραίους, Τσιγγάνους και πάει λέγοντας – ο κατάλογος ήταν ατελείωτος. «Τα αντίποινα είναι σκληρά, σενιόρα Κάρμε. Το ξέρετε ότι παίρνουν τα παιδιά από τις μητέρες και τα βάζουν σε ορφανοτροφεία καλογριών για να τα κατηχήσουν στη μόνη αληθινή πίστη και να τους ενσταλάξουν τις αξίες της πατρίδας;»

«Τα δικά μου παιδιά είναι πια μεγάλα για κάτι τέτοιο». «Μόνο για παράδειγμα σας το λέω. Αυτό που θέλω να καταλάβετε είναι πως δεν έχετε άλλη λύση απ’ το να έρθετε μαζί μου – θα σας εκτελέσουν επειδή μαθαίνατε γράμματα στους επαναστάτες και δεν πηγαίνατε στην εκκλησία». «Κοιτάξτε, νεαρέ, είμαι πενήντα τεσσάρων ετών και βήχω σαν φθισική. Δεν πρόκειται να ζήσω πολύ ακόμα. Τι ζωή με περιμένει στην εξορία; Προτιμάω να πεθάνω στο σπίτι μου, στην πόλη μου, με Φράνκο ή χωρίς». Ο Αϊτόρ πέρασε άλλο ένα τέταρτο της ώρας προσπαθώντας, μάταια, να την πείσει, μέχρι που τελικά μπήκε στη μέση η Ροσέρ. «Ελάτε μαζί μας, δόνια Κάρμε, γιατί εγώ και το εγγόνι σας σάς χρειαζόμαστε. Μετά από λίγο καιρό, όταν θα έχουμε τακτοποιηθεί και θα ξέρουμε πώς είναι τα πράγματα στην Ισπανία, μπορείτε να γυρίσετε πίσω, αν θέλετε». «Εσύ είσαι πιο δυνατή και ικανή από μένα, Ροσέρ. Θα τα καταφέρεις μια χαρά και μόνη σου. Μην κλαις, κορίτσι μου…» «Μα πώς να μην κλαίω; Τι θα κάνω χωρίς εσάς;» «Καλά, να ξέρεις όμως ότι το κάνω για χάρη σου και για το μωρό. Αν εξαρτιόταν από μένα, θα έμενα εδώ, και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει». «Αρκετά, κυρίες μου, πρέπει να φύγουμε τώρα» επέμενε ο Αϊτόρ. «Και οι κότες;» «Αμολήστε τες, κάποιος θα τις μαζέψει. Πάμε, είναι ώρα να φύγουμε». Η Ροσέρ ήθελε να ταξιδέψει καβάλα στη μηχανή πίσω απ’ τον Αϊτόρ, αλλά η Κάρμε κι εκείνος την έπεισαν να καθίσει στο καλάθι, όπου υπήρχε μικρότερος κίνδυνος να συμβεί κάτι στο μωρό ή να πάθει καμιά αποβολή. Η Κάρμε, τυλιγμένη σε κάμποσα γιλέκα και μια εσάρπα από μαύρο μάλλινο ύφασμα, αδιάβροχο και βαρύ σαν χαλί, ανέβηκε στο πίσω κάθισμα. Ήταν τόσο ελαφριά, που χωρίς την εσάρπα μπορεί

και να την έπαιρνε ο αέρας. Προχωρούσαν πολύ αργά, παρακάμπτοντας τον κόσμο, άλλα οχήματα και υποζύγια, γλιστρώντας στον λασπωμένο δρόμο και αμυνόμενοι απέναντι στους απελπισμένους που ήθελαν να σκαρφαλώσουν με το ζόρι στη μηχανή.

Η

ιζαμπελ αλιεντε

Μακρύ πέταλο από θάλασσα Μτφρ.: Βασιλική Κνήτου Εκδόσεις Ψυχογιός

To νέο μυθιστόρημα της Ιζαμπέλ Αλιέντε Η Χιλιανή συγγραφέας επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα για το οποίο ήδη γράφονται διθυραμβικές κριτικές. Ήρωές του οι πρόσφυγες του Ισπανικού Εμφυλίου που ταξιδεύουν στη Χιλή με το πλοίο που ναύλωσε ο Πάμπλο Νερούδα. Η LiFO εξασφάλισε ένα απόσπασμα.

έξοδος από τη Βαρκελώνη αποτελούσε ένα τραγικό θέαμα, με χιλιάδες ανθρώπους να τρέμουν απ’ το κρύο σε μια άτακτη φυγή που σιγά σιγά έγινε μια αργή λιτανεία που πορευόταν στον ρυθμό των ακρωτηριασμένων, των τραυματιών, των γέρων και των παιδιών. Οι ασθενείς των νοσοκομείων που μπορούσαν να κινηθούν ενώθηκαν με το πλήθος που έφευγε, άλλοι θα μεταφέρονταν με τρένα μέχρις όπου ήταν δυνατόν, οι υπόλοιποι έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα μαχαίρια και τις ξιφολόγχες των Μαυριτανών. Σύντομα άφησαν την πόλη πίσω τους και βρέθηκαν στην ύπαιθρο. Οι αγρότες έφευγαν απ’ τα μικρά χωριά, κάποιοι με τα ζώα τους ή με κάρα γεμάτα σάκους, κι ανακατεύονταν με το κινούμενο πλήθος. Όσοι είχαν κάποιο αντικείμενο αξίας, το αντάλλασσαν με μια θέση σε κάποιο από τα ελάχιστα οχήματα – τα χρήματα δεν είχαν πια καμία αξία. Τα μουλάρια και τα άλογα λύγιζαν από το βάρος των κάρων και πολλά έπεφταν αγκομαχώντας. Τότε οι άντρες ζεύονταν το χαλινάρι και τραβούσαν, ενώ οι γυναίκες έσπρωχναν από πίσω. Τα πράγματα που κανένας δεν μπορούσε πια να κουβαλήσει έμεναν στον δρόμο, από βαλίτσες μέχρι έπιπλα, όπως επίσης έμεναν όπου έπεφταν οι νεκροί και οι τραυματίες, γιατί κανένας δεν στεκόταν να τους βοηθήσει. Η ικανότητα για συμπόνια είχε εξαφανιστεί, ο καθένας φρόντιζε για τον εαυτό του μονάχα και για τους δικούς του. Τα αεροπλάνα της Λεγεώνας Κόνδωρ πετούσαν χαμηλά, σπέρνοντας τον θάνατο και αφήνοντας στο πέρασμά τους ένα ποτάμι αίμα, ανακατεμένο με τη λάσπη και τον πάγο. Πολλά από τα θύματα ήταν παιδιά. Το φαγητό ήταν λιγοστό. Οι πιο προνοητικοί είχαν πάρει μαζί τους προμήθειες, που τους έφτασαν για μιαδυο μέρες, οι υπόλοιποι υπέμεναν την πείνα, εκτός κι αν κανένας αγρότης ήταν διατεθειμένος να κάνει ανταλλαγή με τρόφιμα. Ο Αϊτόρ καταριόταν τον εαυτό του που είχε αφήσει πίσω τις κότες. Εκατοντάδες χιλιάδες πανικόβλητοι πρόσφυγες έφευγαν για τη Γαλλία, όπου τους περίμενε μια εκστρατεία τρόμου και μίσους. Κανένας δεν ήθελε εκείνους τους ξένους, τους κόκκινους, απαίσια πλάσματα, βρόμικα, δραπέτες, λιποτάκτες, εγκληματίες, όπως τους αποκαλούσε ο Τύπος, που θα έφερναν επιδημίες, θα διέπρατταν κλοπές και βιασμούς και θα συνεργούσαν σε μια κομμουνιστική επανάσταση. Εδώ και τρία χρόνια ερχόταν ένας περιορισμένος αριθμός Ισπανών που το έσκαγαν από τον πόλεμο, οι οποίοι γίνονταν δεκτοί με ελάχιστη συμπάθεια, αλλά διασκορπίζονταν σε όλη τη χώρα και ήταν σχεδόν αόρατοι. Με την ήττα των Δημοκρατικών υπέθεταν πως η ροή θα αυξανόταν· οι Αρχές περίμεναν έναν αόριστο αριθμό προσφύγων, το πολύ δέκα ή δεκαπέντε χιλιάδες, αριθμός που ανησυχούσε τη γαλλική Δεξιά. Κανένας δεν φανταζόταν πως μέσα σε λίγες μέρες θα υπήρχαν σχεδόν μισό εκατομμύριο Ισπανοί σε κατάσταση απόλυτης σύγχυσης, φόβου και εξαθλίωσης, μαζεμένοι στα σύνορα. Η πρώτη αντίδραση από την πλευρά των Γάλλων ήταν να κλείσουν τα συνοριακά περάσματα, μέχρι να συμφωνήσουν οι Αρχές όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετώπιζαν το πρόβλημα.

βιβλίο

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

week

2.7.20 – lifo

35

φωτό: παρισ ταβιτιαν

γεύση

ΝΕΑ ΑΦΙΞΗ

week

Kobra: Η fun κουζίνα του Άνταμ Κοντοβά Γεύμα σε ένα από τα πιο πολυαναμενόμενα openings της σεζόν.

Μ α πο τη γε ω ρ γ ία παπ αστάμ ου

36 lifo – 2.7.20

ε το ένα χέρι στα κινητά τους και το άλλο πάνω σε διάφανα πλαστικά κουτιά, τυπωμένα με το logo του μαγαζιού, κάνουν μπούμπερανγκ, καταγράφοντας το unboxing ενός σάντουιτς, όσοι έχουν έρθει να δοκιμάσουν το Kobra. Στη Ναυαρίνου, ακριβώς στο σημείο όπου ήταν το Circus, βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες ένα καινούργιο μαγαζί που έστησαν μαζί ο Άνταμ Κοντοβάς και η ομάδα που βρίσκεται πίσω από το Κάιν του Μετς, ένα εστιατόριομπαρ ή μπαρ-εστιατόριο –χρειάζεται λίγος καιρός ακόμα για να φανεί αυτό– που με τα βιογραφικά των δημιουργών του (και τα μπούμερανγκ) κίνησε γρήγορα το ενδιαφέρον. Είναι Πέμπτη, αργά το απόγευμα, και τα περισσότερα τραπέζια του είναι ήδη κρατημένα. Ο στενόμακρος χώρος φωτίζεται από neon επιγραφές. Χωρίς να ξέρω ποια ακριβώς ήταν η ιδέα για τη διακόσμησή του, μαντεύω κάτι σαν «ινσταγκραμική παιδική χαρά για ενήλικες». Ακουμπώντας στη δροσερή επιφάνεια του ενός τραπεζιού από ανοξείδωτο ατσάλι και περιμένοντας το μενού, μετράω τις φωτογραφικές ευκαιρίες: μια «χαμένη Ατλαντίδα» πίσω από το μπαρ (μια βιτρίνα με κομμάτια από κολόνες και αγάλματα σε αρχαιοελληνικό

στυλ, βαμμένη γαλάζια), πλατύφυλλα φυτά, φωτεινές επιγραφές με μηνύματα. Μια γυάλινη προθήκη με ρετρό πάστες βρίσκεται κάτω από τη σκάλα που οδηγεί στο πατάρι με το γυαλιστερό άγαλμα του Δαβίδ και τις μονομπλόκ πλαστικές καρέκλες. Α, εκεί είναι και το «εξομολογητήριο», μια ξύλινη κατασκευή με κουρτινάκι και αναμμένα κεριά, στην οποία μπορείς να μπεις και να ποζάρεις. Το επιτηδευμένα ασύνδετο σύνολο, όμως, δένει το μενού του Κοντοβά, που με τη σιγουριά του και τις τολμηρές, ιδιοσυγκρασιακές επιλογές του σου δίνει να καταλάβεις ότι πίσω από την καρτέλα υπάρχουν άτομα με ενθουσιασμό, που χαίρονται αυτό που κάνουν. Αν ξεκινήσεις με κάτι από την cocktail list, οι επιλογές θα έρθουν πιο φυσικά. Ραφιναρισμένες εκδοχές όλων όσα θα ήθελες να φας μεθυσμένος είναι ο σκελετός του μενού: τηγανητές φτερούγες κοτόπουλου, αλλά γεμιστές με χοιρινό κιμά και γαρίδες. Σούπερ τραγανές, με κάτι από street food της Ταϊλάνδης, junk χωρίς το junk, με λέμονγκρας και φρεσκάδα. Μακαρόνια, αλλά με άγρια μανιτάρια, φρέσκο τσίλι και μαύρη τρούφα. Πίτσα, αλλά με ζυμάρι αργής ωρίμανσης. Κεφτεδάκια, λουκάνικο, «τοστ» – όλα δοσμένα με πρωτοτυπία, αλλά

Kobra Ναυαρίνου 11, Εξάρχεια, 210 3638134

χωρίς επιπολαιότητα και με άρωμα από ταξίδια (κυρίως στην Ασία). Το σερβίρισμα του φαγητού γίνεται σε πήλινα κομψά πιάτα, σε πλαστικά καλαθάκια, σε ασημένια πιάτα παιδικού πάρτι, σε πλαστικά σακουλάκια, σε χάρτινα origami κουτιά για take-out και όχι μόνο. Σαν πετυχημένο αστείο του σεφ ή μπορεί μόνο εγώ να το εξέλαβα έτσι και να χάρηκα, το πιο νόστιμο πιάτο ήταν και το λιγότερο φωτογενές: τηγανητή πατάτα, τόφου, καπνιστό χέλι και παστά αυγά. Η τηγανητή πατάτα είναι ένα ορθογώνιο από στρώσεις λεπτοκομμένης πατάτας, αλλού μαλακής και αλλού τραγανής, με μια σχεδόν φωσφοριζέ πράσινη άμορφη μάζα-γευστικότατη μους με μια ιδέα από βουτυράτο χέλι και φρέσκα μυρωδικά. Καμία φωτογραφία, μόνο απόλαυση. Να σημειώσω, βέβαια, ότι οι vegetarian προτάσεις υπάρχουν μεν, αλλά δεν είναι πολλές, ενώ οι vegan είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Ρωτήστε και για τα «μυστικά πιάτα» ημέρας, που είναι ακόμα πιο τολμηρά, όπως η «καρμπονάρα» από αρμυρίκια με μύδια και τσάγαλα ή οι καρδιές πάπιας σε στικ δεντρολίβανου και σάλτσα από δαμάσκηνα που έχουν υποστεί ζύμωση. Για γλυκά, υπήρχαν δύο επιλογές, μία από την ομάδα του Kobra και μία ωραιότατη, κλασική νουγκατίνα με κερασάκι στη κορυφή, από του Παπασπύρου. Αν η Kobra, που ξεκινάει από νωρίς, με πρωινό, για να καταλήξει το βράδυ με electroparty ατμόσφαιρα, σε μπερδεύει, δώσε μια ευκαιρία στην κουζίνα του Άνταμ Κοντοβά, που κάνει σ’ αυτό το νέο εγχείρημα upgrade στην έννοια του snack-bar. Το κάνει με αυτοπεποίθηση και το διασκεδάζει.

Ο Ιούλιος ξεκινά με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω, που θα διανύει τον τομέα των σχέσεων μέχρι τις 17/12. Αυτό το διάστημα θα πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί στην επιλογή συνεργατών, καθώς υπάρχει κίνδυνος να βρεθείτε εκτεθειμένοι. Επίσης, μπορεί να επανέλθουν προτάσεις για συνεργασίες που δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω εξωγενών παραγόντων. Η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης στον Αιγόκερω σας επηρεάζει, καθώς ο Ήλιος είναι στο ζώδιό σας, και σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας σχέσης ή μιας συνεργασίας. Με τον Ουρανό να φέρνει θετικές αλλαγές στον τομέα της καριέρας, σας δίνεται η ευκαιρία να αυξήσετε τη φήμη σας και να επιλέξετε, έχοντας περισσότερα εφόδια, με ποιους θα συμπορευτείτε. Η σχέση ή ο γάμος σας χρήζουν προσοχής. Ακατάλληλη εποχή για επισημοποίηση σχέσης.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Θέματα εκπαίδευσης θα σας απασχολήσουν με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω και, απ’ ό,τι φαίνεται, ο Ιούλιος ξεκινά με αρκετό άγχος. Ωστόσο, μέχρι τις 17/12, που θα παραμείνει στον τομέα της επικοινωνίας, θα έχετε την άνεση να επαναπροσδιορίσετε τις σχέσεις σας και να δώσετε τον καλύτερό σας εαυτό προκειμένου να κατακτήσετε τον στόχο σας. Την Κυριακή πραγματοποιείται η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης, επίσης στον Αιγόκερω, και θα επηρεάσει κυρίως τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Σπουδές, ένα ταξίδι ή μια νομική σας υπόθεση κλείνουν έναν κύκλο και αφήνουν χώρο για νέα γεγονότα στη ζωή σας. Για πολλούς από εσάς μπορεί να προκύψει μια καινούργια συνεργασία στο εξωτερικό, καθώς συμμετέχει και ο Ουρανός με τις αρμονικές του όψεις, ενώ για κάποιους άλλους μπορεί να προκύψει και αλλαγή τόπου κατοικίας.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8]

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Με την επιστρο-

Επαγγελματικά και υγεία θα αποτελέσουν το βασικό σας μέλημα με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω και δεν θα λείψουν οι στιγμές που θα θέλετε να τα βροντήξετε. Μέχρι τις 17/12, που θα παραμείνει στον τομέα της εργασίας, θα είναι αυξημένες οι ευθύνες σας και θα έρθετε πολλές φορές σε κόντρα με την ανάγκη σας για αλλαγή επαγγελματικής κατεύθυνσης. Η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης της Κυριακής, επίσης στον Αιγόκερω, μπορεί να σημάνει την ολοκλήρωση μιας επαγγελματικής σας υπόθεσης ή ακόμα και ενός προγράμματος που αφορά τη φυσική σας κατάσταση. Με τον Ουρανό σε αρμονικές όψεις η καριέρα σας έχει πολύ καλές προοπτικές και είναι στο χέρι σας να κερδίσετε τις εντυπώσεις. Ιδανική εποχή για να βελτιώσετε την εμφάνισή σας και να ανακτήσετε την αυτοπεποίθησή σας.

φή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω ξεκινά ο Ιούλιος και αρχικά θα επηρεάσει τους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο. Τα οικονομικά σας θα σας απασχολήσουν πολύ και, αν προσέξετε, θα καταφέρετε να βάλετε μια τάξη στις οφειλές σας. Μέχρι τις 17/12, που θα παραμείνει στον τομέα των χρημάτων, θα μπορέσετε να αναπληρώσετε τα κενά προηγούμενων μηνών, αλλά θα πρέπει να προσέξετε πού θα επενδύσετε τους πόρους σας. Την Κυριακή η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης, επίσης στον Αιγόκερω, θα επηρεάσει τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο και, καθώς δίνει έμφαση στον άξονα οικονομικά - κοινοί πόροι, δεν αποκλείεται να δοκιμαστούν σχέσεις με συνεργάτες ή με άτομα που διαχειρίζονται τα οικονομικά σας. Οι πιθανότητες να επιλυθούν τα όποια θέματά σας είναι πολλές, καθώς συμμετέχουν ο Ερμής και ο Ουρανός με αρμονικές όψεις.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Ο Ιούλιος ξεκινά με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω και εντείνει την ανάγκη σας για απολαύσεις, οπότε θα δυσκολευτείτε πολύ να μπείτε στη ρουτίνα της καθημερινότητας, ειδικά όσοι επιστρέφετε από διακοπές. Μέχρι τις 17/12, που θα παραμείνει στον τομέα του έρωτα, ενδεχομένως να σας προβληματίσει το θέμα της απόκτησης παιδιού ή μπορεί να προκύψει και επανασύνδεση με έναν πρώην. Η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης της Κυριακής, επίσης στον Αιγόκερω, ενεργοποιεί τον άξονα δημιουργικότητα - κοινωνική ζωή και αν καταφέρετε να διαχειριστείτε σωστά τον χρόνο σας, μπορείτε να τα συνδυάσετε όλα και να έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ερμής και Ουρανός σε αρμονικές όψεις φέρνουν καινούργια πρόσωπα στη ζωή σας, που μπορεί να τα γνωρίσετε μέσα από ένα ταξίδι ή μέσω μιας συλλογικής προσπάθειας. Η κοινωνική σας ζωή είναι έντονη και πρέπει να προσέξετε τα υπερβολικά έξοδα.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Ο Ιούλιος ξεκινά με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στο ζώδιό σας και μέχρι τις 17/12, που θα παραμείνει στον τομέα της προσωπικής σας ανάπτυξης, θα επαναπροσδιορίσετε τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας, ενώ θα ασχοληθείτε πολύ με τη βελτίωση της εμφάνισής και του επαγγελματικού σας προφίλ. Την Κυριακή η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης, επίσης στο ζώδιό σας, μπορεί να σας προκαλέσει μελαγχολική διάθεση και θα αναζητήσετε έντονα τη συντροφικότητα, ωστόσο θα πρέπει να προσέξετε τις επιλογές σας. Τώρα κλείνει ένας κύκλος διάρκειας 6 μηνών κατά τη διάρκεια του οποίου μπορεί να τα δώσατε όλα σε μια σχέση ή σε μια συνεργασία και ενδεχομένως να θέλετε να αλλάξετε ρότα. Ερμής και Ουρανός φέρνουν θετικές αλλαγές στην ερωτική σας ζωή και, αν είστε αποφασισμένοι, μπορείτε να βρείτε την ευτυχία.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Για εσάς ξεκινά

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10]

Ο Ιούλιος σας βρίσκει πιεσμένους λόγω υποχρεώσεων, καθώς ξεκινά με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω, και θα πρέπει να προσέξετε πώς θα διαχειριστείτε το άγχος και την ένταση. Μέχρι τις 17/12 θα σας απασχολήσουν η εργασία και το σπίτι και θα πρέπει να θέσετε κάποια όρια στις απαιτήσεις των άλλων. Την Κυριακή η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης στον Αιγόκερω πραγματοποιείται στον άξονα οικογένεια - καριέρα και θα βρεθείτε σε δίλημμα όσοι δεν είστε κατασταλαγμένοι σχετικά με το μέλλον σας. Τώρα είναι η εποχή που θα πρέπει να σκεφτείτε σοβαρά αν θα δώσετε έμφαση στο κυνήγι ευκαιριών ή αν θα αφοσιωθείτε στην οικογένεια. Ερμής και Ουρανός συμμετέχουν, φέρνοντας ανατροπές σε κοινούς πόρους ή στην ερωτική σας ζωή, που θα είναι ευχάριστες, οπότε μην κλείνεστε οι ελεύθεροι.

Sudoku No 649 3 2 8

9 1 8 8 6

5 3 7 6 1 3 7

7 2 1

9 4

5 6 2

1 3 9

2

Η λύση του προηγούμενου 4 8 3 5 2 7

7 5 6 9 1 4

1 9 2 8 3 6

3 1 5 6 9 2

2 7 8 4 5 3

9 6 4 7 8 1

8 4 9 1 7 5

6 3 1 2 4 9

5 2 7 3 6 8

1 8 7 4 6 3 2 5 9 9 3 5 7 1 2 6 8 4 6 2 4 8 9 5 3 7 1

ένα διάστημα εσωστρέφειας με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω και η ανησυχία σας για το μέλλον και τις σχέσεις σας θα σας κάνει αντικοινωνικούς. Δουλέψτε με τον εαυτό σας και μη σαμποτάρετε εσείς οι ίδιοι την εξέλιξή σας. Την Κυριακή η Πανσέληνος Έκλειψη Σελήνης στον Αιγόκερω ενεργοποιεί τον άξονα εργασία - υγεία και μπορεί να νιώσετε απογοητευμένοι με τις επιδόσεις ή τις αποδοχές σας. Ωστόσο, με τη συμμετοχή του Ερμή και του Ουρανού κάποια θετικά νέα που θα αφορούν την ακίνητη περιουσία ή τα επαγγελματικά σας θα σας δώσουν την ευκαιρία να ικανοποιήσετε προσωπικές επιθυμίες, ανεβάζοντας το ηθικό σας. Ιδανική εποχή για να βελτιώσετε την εμφάνισή σας. Ένας νέος έρωτας είναι προ των πυλών.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3]

Ο Ιούλιος είναι ο μήνας που θα δώσετε έμφαση στην κοινωνική σας ζωή, καθώς ξεκινά με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω, και η επανασύνδεση με φίλους από το παρελθόν ή άτομα με τα οποία έχετε κοινό σκοπό θα σας δώσει ικανοποίηση. Ωστόσο, επειδή θα δυσκολευτείτε πολύ να αντισταθείτε στις απαιτήσεις των άλλων, δεν θα λείψουν οι στιγμές που θα πρέπει να θέσετε απαράβατα όρια. Την Κυριακή η Πανσέληνος - Σεληνιακή Έκλειψη, επίσης στον Αιγόκερω, θα επηρεάσει κυρίως τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο και μπορεί να σημάνει την ολοκλήρωση ενός έργου ή μιας συλλογικής προσπάθειας. Η δημιουργική σας διάθεση σας οδηγεί σε νέα μονοπάτια, ενώ προκύπτει και μια καινούργια γνωριμία. Η ερωτική σας ζωή και οι σχέσεις με τα παιδιά είναι σε αρμονία.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Ο Ιούλιος ξεκινά με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω, όπου θα διανύει τον τομέα της καριέρας μέχρι τις 17/12. Αυτό το διάστημα θα ασχοληθείτε εντατικά με τα επαγγελματικά σας και δεν θα λείψουν οι πιέσεις, που θα σας κάνουν να επαναπροσδιορίσετε τι είναι σημαντικό για εσάς. Ενδεχομένως να μην έχετε το ψυχικό σθένος να υψώσετε το ανάστημά σας και να φορτωθείτε περισσότερες ευθύνες, που θα δυσκολέψουν την κατάκτηση του στόχου σας. Την Κυριακή η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης, επίσης στον Αιγόκερω, ενεργοποιεί τον άξονα καριέρα - οικογένεια και κλείνει έναν κύκλο διάρκειας 6 μηνών, όπου κοντράρονται οι φιλοδοξίες με τις ανάγκες του σπιτιού. Η συμμετοχή Ερμή και Ουρανού φέρνει θετικές αλλαγές στα οικονομικά σας.

starfax

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7]

week

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

Με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω ξεκινά ο μήνας και θα προβληματιστείτε πολύ οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο σχετικά με επιλογές που μπορεί να αφορούν σπουδές ή ταξίδια. Ενδεχομένως να νιώθετε πως δεν σας ταιριάζει το αντικείμενο που επιλέξατε και να θέλετε να δοκιμάσετε τη τύχη σας σε μια διαφορετική κατεύθυνση. Ωστόσο, προτού κάνετε κάτι, φροντίστε να είστε κατασταλαγμένοι. Η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης την Κυριακή, επίσης στον Αιγόκερω, επηρεάζει κυρίως τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο και σηματοδοτεί την ολοκλήρωση ενός κύκλου σπουδών ή μιας νομικής σας υπόθεσης. Οι αλλαγές που έρχονται με τη συμμετοχή του Ουρανού σάς παρακινούν να διευρύνετε τις γνώσεις και τον κύκλο γνωριμιών σας μέσω καινούργιων εμπειριών. Πολύ καλή εποχή για να ενισχύσετε την κοινωνική σας ζωή.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6]

Η διαχείριση των οικονομικών σας θα αποτελέσει πηγή άγχους με την επιστροφή του ανάδρομου Κρόνου στον Αιγόκερω, ωστόσο θα σας δοθεί η ευκαιρία να διορθώσετε τα κακώς κείμενα, αρκεί να μην επαναλάβετε τα λάθη του παρελθόντος. Μέχρι τις 17/12, που θα διανύει τον συγκεκριμένο τομέα, θα έχετε όλο τον χρόνο στη διάθεσή σας για να κάνετε σωστό προγραμματισμό, αλλά θα πρέπει να προσέξετε με ποιους μοιράζεστε κοινούς πόρους. Επίσης, μπορεί να επιστρέψει ένας παλιός σας έρωτας και να δώσετε μια ευκαιρία για επανασύνδεση. Η Πανσέληνος - Έκλειψη Σελήνης της Κυριακής, επίσης στον Αιγόκερω, ενεργοποιεί τον άξονα οικονομικά - κοινοί πόροι και κλείνει έναν κύκλο διάρκειας 6 μηνών που μπορεί να αφορά την αποπληρωμή μιας οφειλής ή ακόμα και μια συνεργασία. Με τη συμμετοχή του Ερμή και του Ουρανού οι εξελίξεις στα οικονομικά σας είναι θετικές.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

2.7.20 – lifo

37

thing the Πώς να βοηθήσεις αυτούς που βοηθούν

α πο th μ ερ οπη κο κκιν η

38 lifo – 2.7.20

Μια οργάνωση που διοργανώνει υποβρύχιους και παράκτιους καθαρισμούς και εργάζεται για την ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης της νέας γενιάς.

Πώς μπορεί κανείς να βοηθήσει τη δράση σας; Με εθελοντική εργασία και οικονομική υποστήριξη, αγοράζοντας τα επαναχρησιμοποιούμενα προϊόντα μας από το eshop μας, www.allforblue.org/eshop.

Social Media: @AllForBlueOrg

All For Blue: Για καθαρές θάλασσες και παραλίες All For Blue είναι μια περιβαλλοντική οργάνωση που εργάζεται για την προστασία των θαλασσών. Μέσα σε τέσσερα χρόνια από την ίδρυσή της έχει καταφέρει να συγκεντρώσει πάνω από 227 τόνους απορριμμάτων, καθαρίζοντας χιλιόμετρα παραλιών και βυθών σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, ενώ παράλληλα διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα για την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Αν επισκεφτεί κανείς την ιστοσελίδα της οργάνωσης στο Διαδίκτυο, το πρώτο πράγμα που θα δει είναι η φωτογραφία μιας μηχανής μεγάλου κυβισμού, η οποία ανασύρθηκε ως σκουπίδι από τον βυθό της θάλασσας κατά τη διάρκεια κάποιου από τους υποβρύχιους καθαρισμούς. Σας κάνει εντύπωση; Κι όμως, από τις ελληνικές θάλασσες έχουν ανασυρθεί κι άλλα «περίεργα» ανάμεσα στα συνολικά 223.846 αντικείμενα που έχει αφαιρέσει μέχρι στιγμής η εν λόγω οργάνωση από τον βυθό: άπειρα ελαστικά αυτοκινήτων, είδη οικιακού εξοπλισμού (πλυντήρια, λεκάνες τουαλέτας, ξαπλώστρες, μίξερ και βραστήρες), αλλά και δομικά υλικά (τσιμεντόλιθοι, πλακάκια και τούβλα). «Τα πιο συνηθισμένα αντικείμενα που ανασύρουμε από τον βυθό, βέβαια, είναι τα πλαστικά μιας χρήσης και από τους παράκτιους καθαρισμούς οι γόπες των τσιγάρων. Πιο συγκεκριμένα, έχει τύχει από μία και μόνο παραλία να έχουμε, μεταξύ των άλλων, απομακρύνει πάνω από 800 γόπες και 120 πλαστικά ποτήρια. Αυτό δείχνει ότι δεν ζούμε σε αρμονία με τη φύση, ούτε την προστατεύουμε, θεωρώντας ότι οι πράξεις μας δεν έχουν επιπτώσεις σε αυτήν» λέει η ιδρύτρια της All For Blue και χρυσή παγκόσμια πρωταθλήτρια Υποβρύχιας Σκοποβολής, Κατερίνα Τοπούζογλου, η οποία, περνώντας πολλές ώρες στον βυθό λόγω της ενασχόλησής της με τα θαλάσσια αθλήματα, διαπίστωσε ιδίοις όμμασι τη ρύπανση του θαλάσσιου οικοσυστήματος και θέλησε να κάνει κάτι γι’ αυτό. Οι άνθρωποι που πλαισιώνουν την ομάδα της All For Blue είναι όλοι εθελοντές. «Η ομάδα μας αποτελείται από θαλάσσιους βιολόγους, γεωλόγους, περιβαλλοντολόγους, αθλητές της ελεύθερης κατάδυσης και επαγγελματίες δύτες» λέει η κ. Τοπούζογλου, η οποία παράλληλα τονίζει ότι τον σημαντικότερο ρόλο στην όλη προσπάθεια παίζει η εκπαίδευση της νέας γενιάς. «Αυτό που προσπαθούμε μέσα από τις δράσεις μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά, ώστε να καταλάβουν ότι το περιβάλλον είναι στα δικά τους χέρια και ότι είναι ίσως η τελευταία γενιά που έχει τη δυνατότητα να κάνει τη διαφορά για τη διάσωση και προστασία των θαλασσών». Η ίδια τονίζει ότι η ανταπόκριση των μαθητών είναι συγκινητική: «Προσεγγίζουμε το θέμα του περιβάλλοντος ολιστικά, ξεκινώντας από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο διαρκεί μία ώρα, κάνοντας χρήση πολύ έντονου οπτικοακουστικού υλικού. Μέσα σε λίγα λεπτά τα παιδιά δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τη βιωματική δράση που ακολουθεί. Ύστερα από 157 δράσεις και προγράμματα, έχουν δημιουργηθεί 18 ομάδες/πυρήνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που συνεχίζουν τις δράσεις μας. Αυτό είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή μας». Όλες οι δράσεις της οργάνωσης είναι zero waste. «Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μόνο επαναχρησιμοποιούμενο εξοπλισμό, αποφεύγοντας τα πλαστικά μιας χρήσης. Τα απορρίμματα που βγαίνουν είτε από την παραλία είναι από τον βυθό διαχωρίζονται, ζυγίζονται και καταγράφονται σε παγκόσμια τράπεζα δεδομένων, ώστε κάθε χρόνο να έχουμε επίσημα αποτελέσματα. Επίσης, έχουμε ειδική ομάδα σε κάθε καθαρισμό, που αναλαμβάνει το μάζεμα των αποτσίγαρων. Οι μετρήσεις είναι απογοητευτικές, μια και οι γόπες είναι μακράν το πιο συχνό αντικείμενο που βρίσκουμε στους παράκτιους καθαρισμούς. Στοιχεία που έχουν προκύψει από έρευνα που έχει γίνει στο Ellen MacArthur Foundation έχουν δείξει ότι, αν συνεχίσουμε με αυτούς τους ρυθμούς, μέχρι το 2050 θα έχουμε στη θάλασσα περισσότερα απορρίμματα απ’ ό,τι ψάρια» λέει η κ. Τοπούζογλου. Μέσα από την εμπειρία που έχει αποκτήσει η ομάδα της All For Blue φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις καθαρισμού δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση στο πρόβλημα της μόλυνσης των ωκεανών. Αντιθέτως, η αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες όλων μας είναι αυτό που μπορεί να κάνει τη διαφορά. «Αυτός είναι και ο λόγος που δίνουμε έμφαση στην εκπαίδευση της νέας γενιάς. Οι μικρές, καθημερινές, φαινομενικά ασήμαντες βελτιώσεις που επαναλαμβάνονται με συνέπεια σε βάθος χρόνου φέρνουν εκπληκτικά αποτελέσματα. Απευθύνουμε έκκληση για αυστηρότερους περιορισμούς στα πλαστικά μιας χρήσης. Επίσης, ας σταματήσει ο κόσμος να χρησιμοποιεί το περιβάλλον και ειδικά τη θάλασσα ως μια τεράστια χωματερή» καταλήγει. Επιπλέον, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας που εφαρμόζει η οργάνωση όλα τα πλαστικά από τις δράσεις της μετατρέπονται με ειδική επεξεργασία σε δομικό υλικό και με αυτό δημιουργούνται κάδοι απορριμμάτων, οι οποίοι τοποθετούνται στις τάξεις των μαθητών που συμμετέχουν στις δράσεις. Μάλιστα, στους κάδους αναγράφεται το νησί από το οποίο προήλθε η πρώτη ύλη τους. «Τα πλαστικά που έχουμε συλλέξει επιστρέφουν με αυτόν τον τρόπο στις σχολικές αίθουσες, ως ενθύμιο αλλά και ως απόδειξη ότι κάθε προϊόν που αναπόφευκτα φτάνει στο “τέλος της ωφέλιμης ζωής του” μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί και να είναι βιώσιμο» λέει η κ. Τοπoύζογλου. Οι επόμενες δράσεις της All For Blue θα γίνουν στις Κυκλάδες, στη Σύρο, στη Μύκονο και στη Ρήνεια, ένα νησάκι απέναντι από τη Δήλο, και από τον Σεπτέμβριο ξεκινούν και πάλι τα σεμινάρια στα σχολεία.

2.7.20 – lifo

39