Τεύχος 656

ΣΤΑΎΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΆΚΗΣ «ΒΓΑΊΝΟΝΤΑΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΉ, ΔΕΝ ΉΘΕΛΑ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΈΨΩ ΣΤΑ ΊΔΙΑ ΜΈΡΗ»

Ο KRISTOF ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

υπη στην έντ έκδοση

ΠΡΏΤΗ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΉ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΟΝ ΝΈΟ ΤΗΣ ΔΊΣΚΟ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Καφές σελ. 32

ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΓΚΑΊΤΕ ΑΝΟΊΓΕΙ ΞΑΝΆ ΤΙΣ ΠΌΡΤΕΣ ΤΟΥ, ΠΛΉΡΩΣ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΜΈΝΟ

1.10.2020 FREE PRESS

Νατάσσα Μποφίλιου

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ κυκλοφορει καθε πεμπτη

cus Bari Πηγή: Fo 2020

Podcasts

Ο ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

PUL P F ICT I ON To podcast του Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου

Ν Ε ΕΣ Κ ΥΚΛΟ Φ ΟΡ ΙΕΣ /Σ ΥΖΗ ΤΗ Σ ΕΙΣ /ΑΦ Ι Ε Ρ ΩΜ ΑΤΑ

2 lifo – 1.10.20

14 ΣΤΗΛΕΣ Μας αγάπησαν οι ΗΠΑ; από τh βασιλικη σιουτη

Αυτοί οι «εγκάθετοι», μικρομέγαλοι καταληψίες από τον δημήτρη πολιτάκη

To δίλημμα των social media

index

από τον βασιλη βαμβακα

Η πιθανή καταδίκη της ναζιστικής ιδεολογίας από τη βιβιαν στεργιου

Η νέα προοδευτική ταυτότητα, σήμερα από τον δημήτρη π. σωτηρόπουλο

ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΓΚΑΊΤΕ ΑΝΟΊΓΕΙ ΞΑΝΆ ΤΙΣ ΠΌΡΤΕΣ ΤΟΥ, ΠΛΉΡΩΣ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΜΈΝΟ

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ commercial director Ρένα Κροκίδα διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας –––––– εμπορ ικ ο τμημα advertising director Γιώτα Αθανασοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Ελένη Γκοβάτσου digital campaign manager Αγγελική Λάζου

24 ΣΤΑΎΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΆΚΗΣ «ΒΓΑΊΝΟΝΤΑΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΉ, ΔΕΝ ΉΘΕΛΑ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΈΨΩ ΣΤΑ ΊΔΙΑ ΜΈΡΗ»

στο εξωφύλλοy: Η Νατάσσα Μποφίλιου φωτογραφίζεται από τον Κώστα Αυγούλη.

28

client service coordinator Ξένια Στασινοπούλου (xenia@lifo.gr) –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου, Σπύρος Γκατζούνας social media Χριστίνα Γαλανοπούλου (Head) Στράτος Μωραΐτης, Ηλέκτρα Χατζηκάλφα –––––– σ υνταξη αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα (Θέατρο), Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος (Σινεμά), Τάσος Μελεμενίδης (Σινεμά), Γιάννης Κωνσταντινίδης (Εικαστικά), Τίνα Μανδηλαρά (Βιβλίο), Νίκη Μηταρέα (Γεύση), Γιάννης Βασιλείου, Μερόπη Κοκκίνη, Ματούλα Κουστένη, Δημήτρης Κυριαζής, Γλυκερία Μπασδέκη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Γεωργία Παπαστάμου, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Βασιλική Σιούτη, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή newsroom Πάνος Σάκκας (Αρχισυνταξία) Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Αναστασία Γαλάνη, Σόφη Ζιώγου, Διονύσης Νοταράκης

30

–––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος

Ο KRISTOF ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

32 56

Καφές week

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Άλκηστις Γκούμα, Βασίλης Κοτρωνάκης διανομή Άκης Ιωάννου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε 1.10.20 – lifo

3

Feedback

Η ΝΕΑ ΑΦΙΞΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΣΤΟΆ ΦΙΞ: Η Γωγώ Δελογιάννη άνοιξε γαστρο-καφενείο σε μια στοά του κέντρου

Σ ΙΝΕΜ Α

«Nomadland»: Ένα αριστούργημα!

podcasts που αξίζει να ακούσετε

Η δημοφιλής σεφ στο πρώτο της προσωπικό βήμα, ένα γαστρονομικό καφενείο που η ίδια ήθελε να μοιάζει με «κάτι ανάμεσα σε Ζόναρς και Δίπορτο». της γεωργιας παπασταμου

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

«Είδα το ακίνητο και είπα στον διακοσμητή μας: “Θέλω να μου φτιάξεις κάτι ανάμεσα στο Ζόναρς και το Δίπορτο, μπορείς;”» λέει η Γωγώ Δελογιάννη λίγο πριν υποδεχτεί τους πρώτους πελάτες της Στοάς Φιξ, του όμορφου, σύγχρονου καφενείου που μόλις άνοιξε η ίδια στην ομώνυμη, κεντρικότατη στοά της Αιόλου, στη Ομόνοια. Άνετος, clean, μοντέρνος και ταυτόχρονα τόσο χαρακτηριστικά αθηναϊκός, ο χώρος του εστιατορίου βρίσκεται στο υπόγειο κομμάτι της στοάς. Είναι από αυτούς που απέξω ίσα που τους παίρνει το μάτι σου όταν κυκλοφορείς στη φασαρία του δρόμου. Κατεβαίνοντας τώρα τα σκαλάκια στης Στοάς Φιξ θα βρεθείς σε ένα μέρος φρέσκο και παλιό μαζί, ούτε μέσα στη βουή του κέντρου αλλά ούτε και μακριά της – ακριβώς από κάτω. Ένα τωρινό στέκι με ατμόσφαιρα κανονικού καφενείου.

gr

Με το χάρισμα της εγκράτειας και το ταλέντο της οξυδέρκειας, η Κλόι Ζάο ζωγραφίζει μοναδικά και ταυτόχρονα τρία πορτρέτα: μιας γυναίκας, των νομάδων που ζουν σε τροχόσπιτα και της Αμερικής. Το Nomadland είναι μια αφοπλιστικής ευγένειας σπουδή για την ψυχή της χώρας που υποτίθεται ότι δεν συγχωρεί τη φτώχεια γιατί δεν την κατανοεί, με το βλέμμα στον ανοιχτό της ορίζοντα και την καρδιά στην αξιοπρέπεια ανθρώπων που ζουν στις παρυφές του περίφημου ονείρου, μετατρέποντας την εσπευσμένη ανάγκη, την ανέχειά τους, σε αθόρυβη επιλογή. Η ταινία πραγματεύεται τους άσπιτους, αλλά όχι άστεγους, και, ευτυχώς, η αντίδραση των υπόλοιπων, δηλαδή περιστασιακών χαρακτήρων, δεν γίνεται χριστιανικά ελεήμων ούτε φιλεύσπλαχνα συγκαταβατική, αλλά περιέχει αλήθεια και πραγματικό νοιάξιμο.

Ζωή κλειστή, σαν περίπτερο μετά τα μεσάνυχτα Δημήτρης Πολιτάκης: «Η νύχτα πέφτει, ο κορωνοϊός έρχεται, η λογική πάει για ύπνο». Τα φώτα είναι σβησμένα –εκτός από ένα μικρό φως–, αλλά το περίπτερο είναι ανοιχτό, με κατεβασμένους τους μουσαμάδες γύρω από την πρόσοψή του. Μέχρι τις πέντε το πρωί, που λήγει η ισχύς του νέου περιοριστικού μέτρου, θα μείνει εκεί άπραγος και με ένα ερωτηματικό πάνω από το κεφάλι του ο υπάλληλος του περιπτέρου, σαν χαμένος θυρωρός της νύχτας, σαν ρεσεψιονίστ του τίποτα, που περιμένει απλώς την αλλαγή της βάρδιας, χωρίς να μπορεί να εξυπηρετήσει κανέναν.

4 lifo – 1.10.20

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

Α ΠΟ Ψ ΕΙ Σ

« Ήθελα να κάνω ένα μέρος όπου να μπορούν να έρχονται οι φίλοι μας, σκαστά από τη δουλειά τους, τις πρόβες τους, να πιούμε έναν καφέ γρήγορα, για ένα γρήγορο φαγητό. Ένα σημερινό γαστρονομικό καφενείο που να έχει έναν ωραίο καφέ, ωραία κρασιά, ωραίο φαγητό και να μπορείς να το πληρώσεις. Να μπορούν να έρθουν όλοι, είτε έχουν χρόνο νωρίς για ένα πρωινό είτε αργότερα, για μεζέ ή ένα μεγαλύτερο γεύμα» συνεχίζει η Γωγώ, ενώ από την κουζίνα βγαίνει πρώτα ένα πιάτο με τραγανά κεφτεδάκια και μετά ένα με χόρτα τσιγαριαστά, ντομάτα, φρέσκα μυρωδικά και αυγά τουρσί. Η ευκαιρία να κάνει το μέρος που φανταζόταν πραγματικότητα στον χώρο της στοάς προέκυψε μέσα από δυσκολίες. Η σεφ ετοιμαζόταν να φτιάξει το γαστροκαφενείο της αλλού. Έδωσε και χέρια, όμως η συμφωνία χάλασε την τελευταία στιγμή, για να καταλήξει στη στοά που τόσο της ταιριάζει. «Τη στοά την ήξερα καλά» συμπληρώνει και θυμάται την εποχή που ερχόταν όχι για να μαγειρέψει αλλά ως νεαρή δικηγόρος, για να φτιάξει τα λουράκια της τσάντας της στον δρόμο για την κοντινή Στοά Ειρηνοδικείου. «Από την παλιά μου δουλειά θυμάμαι πόσο σημαντικό είναι να έχεις από κάτω κάτι ωραίο, νόστιμο, όχι πολύ ακριβό, γρήγορο και καθαρό. Να μπορείς να φας κάτι ποιοτικό με μέγιστη τιμή τα 9-10 ευρώ. Γι’ αυτό δεν μπορώ να φτιάξω ένα μενού που ο μέσος συνομήλικός μου δεν μπορεί να πληρώσει – ντρέπομαι. Μου αρέσουν τα μαγαζιά που μπορούν να γίνουν στέκια. Εκείνα που σου προσφέρουν μια έξτρα φροντίδα. Το μαγαζί που διακόσμησε ο Νότης Χριστοδούλου έχει πολλές λεπτομέρειες, με τις οποίες θέλαμε να δείξουμε αυτήν τη φροντίδα, από τα μηνύματα στις χαρτοπετσέτες και τα ατομικά σαπουνάκια από την Τήνο στο μπάνιο μέχρι το δικό μας χαρμάνι καφέ που καβουρδίζουμε. Τα πρότυπά μου στην κουζίνα είναι οι άνθρωποι που έχουν φροντίσει αυτά που έρχονται στο τραπέζι σου, είτε είναι η κυρία Μαρία από μια καντίνα στη Σκύρο είτε ένας διάστερος Γάλλος.

page

Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος είδε στις Νύχτες Πρεμιέρας την ταινία που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία.

1

Ρώτα με ό,τι θες Κωστής Μαραβέγιας (ΑΡΗΣ ΔΗΜΟΚΙΔΗΣ)

2

Φασαίοι & Γκρούβαλοι: Ο Μάκης Μαλαφέκας για τις νέες φυλές της Αθήνας (Μ. HULOT)

3

Συζητώντας με την Jean Grey (Α, ΜΠΑ)

Εγώ ασχολούμαι με την ελληνική παραδοσιακή κουζίνα και μου αρέσει να τη φέρνω στο τραπέζι του 2020 με όσο πιο κοντινό στην παράδοση τρόπο μπορώ. Ψάχνω πολύ τα υλικά. Στο μενού μας θα δεις, για παράδειγμα, ένα φοβερό τυρί από τη Μεσσηνία, που ο παραγωγός το λέει “κεφαλοπαρμεζάνα”. Έχει κάνει μια κεφαλογραβιέρα με την ωρίμανση της παρμεζάνας. Πάντα προσπαθώ να κάνω κουζίνα των υλικών: καλά υλικά, καλό μαγείρεμα, τραπέζι».

GUEST EDITOR Rise like a Phoenix Είναι, άραγε, τόσο τραγικό ένας άνθρωπος να θέλει να αλλάξει την εικόνα που μια συγκεκριμένη κοινωνία θεωρεί αρμόζουσα για το φύλο με το οποίο γεννήθηκε;

4

Οι μανούλες της LiFO, το hypnobirthing και ο τοκετός στο σπίτι (ΝΙΚΗ ΧΑΓΙΑ)

του φώτη σεργουλόπουλου Τι είναι αυτό που μας κάνει να γυρίζουμε το βλέμμα ή, στη χειρότερη περίπτωση, να γυρίζουμε το κεφάλι προς κάποιον ο οποίος είναι ντυμένος «περίεργα»; Γιατί κάποιος που έχει ντυθεί ή συμπεριφέρεται έξω από αυτό που έχουμε συνηθίσει προκαλεί σχόλια και πολλές φορές τη χλεύη; Γιατί κάποιος ή κάποια που η εικόνα του/της δεν συνάδει με τις νόρμες που έχουμε ορίσει ως κοινωνία για τον άντρα ή τη γυναίκα είναι αποτρόπαιος/-η και σε πολλούς δημιουργεί θυμό; Είναι, άραγε, τόσο τραγικό ένας άνθρωπος να θέλει να αλλάξει την εικόνα που μια συγκεκριμένη κοινωνία θεωρεί αρμόζουσα για το φύλο με το οποίο γεννήθηκε; Πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη να αλλάξει κάποιος το κοινωνικό του φύλο και πόσο γρήγορα μπορεί αυτό να γίνει; Μήπως πρέπει να γίνουν επαναστάσεις που θα μπορέσουν να αλλάξουν συθέμελα τη νοοτροπία μιας κοινωνίας, ώστε να ακολουθήσει και η αλλαγή στη συμπεριφορά της απέναντι στα μέλη της;

5

«Μέρες» του Σεφέρη: «Αυτοί οι άνθρωποι μασάνε ομίχλη...»

1.10.20 – lifo

5

6 lifo – 1.10.20

1.10.20 – lifo

7

aπ ο τ ον σ ταθη τ σαγκ αρ ουσιανο

Editorial

Mike McIntire

Russ Buettner

Susanne Craig

ΤΡΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ Oι αποκαλύψεις των «New York Times» δεν θα μπορούσαν να γίνουν ποτέ στην Αθήνα. Διότι ήταν κακό το κλίμα, το έφαγε και ο γάιδαρος...

Διάβασα, με το δέον ρίγος, τις αποκαλύψεις των

Και όταν θα τελείωναν τη σφαγή οι καλοντυ-

ΝΥ Τimes για τη φοροδιαφυγή του Τραμπ. Διότι ο

μένοι εκδότες, τη δουλειά θα την αναλάμβανε ο

Τραμπ συνοψίζει όσα μισώ στη ζωή. Είναι ωραίο να

στρατευμένος βόθρος των social media; Που φαί-

επιβεβαιώνεται με πρόσθετα στοιχεία (σαν να μην

νεται τόσο αυθόρμητα αγανακτισμένος, ενώ είναι

έφταναν όσα μαζεύονται χρόνια τώρα) πόσο τσίγκι-

ένα νευρόσπαστο του κολλημένου και κολλώδους

νη είναι η φιλοπατρία του, πόσο κυνικό το παραμύθι

φανατισμού του – sniper μιας άυλης μάχης που

που άπλωσε σαν δηλητηριώδη τραχανά πάνω από

σπινθηρίζει στην οθόνη του;

τις ρατσιστικές αλάνες του Νότου.

Όχι, οι τρεις αυτοί δημοσιογράφοι δεν θα μπο-

Είναι ωραίο να αποκαλύπτεται η σάπια πρώτη

ρούσαν να υπάρξουν στην Αθήνα. Γιατί όντως η

ύλη ενός ανθρώπου που έσυρε βιαίως τον κόσμο

Αθήνα είναι εκ βάθρων μικρό, κακό χωριό. Με κα-

προς τα πίσω, απείλησε τις ελευθερίες του, ασέλ-

κούς εκδότες. Και κακή δικαιοσύνη. Και αδιάρθρω-

γησε πάνω στις έννοιες του δικαίου.

το κράτος. Και κακούς αναγνώστες.

Στάθηκα στα πρόσωπα των τριών δημοσιογρά-

Αναγνώστες που επικροτούν το άδικο, διαβά-

φων που κατόρθωσαν αυτόν τον δημοσιογραφικό

ζουν σωρηδόν τα χυδαία μέσα (εν γνώσει τους ότι

άθλο: ο ένας γελά, η γυναίκα είναι σοβαρή, ο τρίτος

είναι χυδαία) και δεν διανοούνται να στηρίξουν την

έχει κάτι το βλοσυρό. Τρεις δημοσιογράφοι αξιοζή-

ανεξαρτησία των λίγων μέσων που προσπαθούν.

λευτοι, που ξεγύμνωσαν τον Πρόεδρο των Ηνωμέ-

Ένας φαύλος κύκλος.

νων Πολιτειών, κάνοντας μεθοδικά και ατρόμητα τη δουλειά τους.

Κοιτάω, λοιπόν, αυτά τα τρία πρόσωπα σαν να κοιτάω μια χώρα μακρινή. Κι όμως, κάποτε ήξερα τον

Ενστικτωδώς, αναρωτήθηκα: αν αυτοί οι τρεις

Φίλιππο Συρίγο. Την Αριστέα Μπουγάτσου. Κάποτε

δημοσιογράφοι ζούσαν στην Ελλάδα και έγραφαν

φαινόταν ότι ίσως το παιχνίδι μπορεί να κερδηθεί.

ένα κομμάτι ανάλογο για ένα πρόσωπο μεγάλης δύναμης ή μεγάλης οικονομικής επιφάνειας –ένα κομμάτι αποκαλυπτικό, με σοβαρή έρευνα και αδι-

Στην Ελλάδα, χάθηκε. Έξω, οι τρεις ήρωές μας ίσως πάρουν Πούλιτζερ.

άσειστα στοιχεία–, τι θα αντιμετώπιζαν; Θα κινδύνευε η ζωή τους ή, έστω, η σωματική τους ακεραιότητα; Κάποιος θα πίεζε ή θα εξανάγκαζε τον εργοδότη τους να τους απολύσει; Θα τους συκοφαντούσαν ασύστολα και ιταμά τα μέσα που αναλαμβάνουν δολοφονίες χαρακτήρα; Αυτά τα τρία πρόσωπα θα μπορούσαν να κυκλοφορούν προστατευμένα από τον νόμο και το δίκαιο σε αυτό το κακό χωριό με τα λίγα σπίτια που λέγεται Αθήνα; Ή θα τους γιαούρτωναν σε κάποιο φανάρι; Ή θα τους στρίμωχναν σε κάποιον ακάλυπτο; Ή κάτι χειρότερο;

8 lifo – 1.10.20

www.facebook.com/stathis.tsagar

1.10.20 – lifo

9

talk town

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

#occupyatoposhope 30 Σεπτεμβρίου 6 Νοεμβρίου Atopos cvc Από τις 30 Σεπτεμβρίου ο καλλιτέχνης HOPE καταλαμβάνει ένα κομμάτι της Atopos και στήνει εκεί το εργαστήριό του, μαζί με έναν εκθεσιακό χώρο για τα κεραμικά του. Στόχος του δεν είναι τόσο η δημιουργία νέων έργων αλλά η απεξάρτησή του από αυτήν τη διαδικασία! Για τους επισκέπτες ο καλλιτέχνης ελπίζει πως μέσα από αυτό το πρότζεκτ θα μπορέσουν να δουν τον εαυτό τους με μεγαλύτερη καθαρότητα, καθώς παρακολουθούν τη δημιουργία νέων κεραμικών αντικειμένων. Εξάλλου, πάνω απ’ όλα, εκεί στοχεύει αυτό το δρώμενο, στον διάλογο μεταξύ των παλαιότερων έργων τέχνης του ΗΟPE και αυτών που δημιουργούνται εκείνη τη στιγμή. Κατά τη διάρκεια του Occupy Atopos Residency Studio θα υπάρχουν ζωντανές διαδικτυακές δράσεις από τον ίδιο τον καλλιτέχνη αλλά και σε συνεργασία με τους μουσικούς Κώστα Θεοδωράκο και Χρίστο Χονδρόπουλο.

i

Athens

http://atopos.gr/

10 lifo – 1.10.20

1.10.20 – lifo

11

Όλη η Ελλάδα διαβάζει LiFO

6.755.720 UNIQUE VISITORS στην ψηφιακή έκδοση ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2020

Reuters:

Το LiFO.gr στη λίστα με τα κορυφαία ενημερωτικά sites στην Ελλάδα για το 2020

αναγνωσιμοτητα

LiFO 136,6 ATHENS VOICE

125,6

στοιχεια focus bari 2020

πη έντυ στην οση έκδ Bari us : Foc Πηγή

Στην κορυφή, αλλά με ποιότητα

12 lifo – 1.10.20

ΦΩΤΙΣΜΌΣ ΑΚΡΌΠΟΛΗΣ 2004

Κατά τη μεταπολεμική περίοδο οι επεμβάσεις στην Ακρόπολη είναι περιορισμένες, με σημαντικότερη την αναστήλωση, από το 1947 έως το 1957, της νοτιοδυτικής πτέρυγας των Προπυλαίων από τον Αναστάσιο Ορλάνδο, διευθυντή της Υπηρεσίας Αναστηλώσεως Αρχαίων και Ιστορικών Μνημείων. Ουσιαστικά, η δραστική αλλαγή του περιβάλλοντος της Ακρόπολης, λόγω του μετασχηματισμού της Αθήνας από μια πόλη μεσαίου μεγέθους στη μητρόπολη του νεοελληνικού κράτους, επιδεινώνει την κατάσταση ραγδαία. Στο πρόβλημα της οξείδωσης και διόγκωσης των σιδήρων και του επακόλουθου κατακερματισμού των μελών των μνημείων προστίθεται πλέον η διάβρωση της επιφάνειάς τους από την ατμοσφαιρική ρύπανση και την όξινη βροχή.

Λίγο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 το ΚΑΣ ενέκρινε τη μελέτη φωτισμού των μνημείων της Ακρόπολης, μετά τη σχετική πρωτοβουλία του σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη, ο οποίος είχε ιδρύσει γι’ αυτόν τον σκοπό τον σύλλογο «Φίλοι της Αθήνας» – είχε καλύψει μέρος των εξόδων. Έτσι, τον Ιούλιο του 2004, υπό τους ήχους της «Συμφωνίας της Λεβεντιάς» του Μανώλη Καλομοίρη, δύο δεσμίδες φωτός αγκάλιασαν τον ιερό βράχο, σύμφωνα με τις οδηγίες του διάσημου Πιερ Μπιντό, έργο του οποίου είναι και ο φωτισμός του Πύργου του Άιφελ. Ο φωτισμός χαρακτηριζόταν από την οργάνωση ενός συνεκτικού φωτισμού με σκοπό την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των μνημείων με φώτα χαμηλής ισχύος και την προσπάθεια ο φωτισμός να μεταδίδει την αίσθηση ότι στα μνημεία αυτά υπήρξε και υπάρχει ζωή.

ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΩΔΕΊΟΥ ΤΟΥ ΗΡΏΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΎ Το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού οικοδομήθηκε τον 2ο αι. μ.Χ. με τη χορηγία του Αθηναίου ρήτορα και σοφιστή Ηρώδη του Αττικού. Το κοίλον, ημικυκλικής κάτοψης, είναι κατασκευασμένο από πεντελικό μάρμαρο, ενώ οι εξωτερικοί του τοίχοι από πειραϊκό ακτίτη. Το έργο στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου εντάχθηκε τον Σεπτέμβριο του 2011 στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική» του ΕΣΠΑ 2007-2013 με ημερομηνία ολοκλήρωσης την 30ή Νοεμβρίου 2015. Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκαν εργασίες τοποθέτησης τριών σειρών νέων εδωλίων υπεράνω της ανατολικής κεκλιμένης θολωτής παρόδου, στερέωσης και αποκατάστασης των «επισφαλών» τμημάτων των εξωτερικών όψεων του ανατολικού και δυτικού μετωπικού τοίχου και συντήρησης των αρχαίων εδωλίων του κοίλου.

ΦΩΤΙΣΜΌΣ ΑΚΡΌΠΟΛΗΣ 2020 Με δωρεά και υλοποίηση από το Ίδρυμα Ωνάση, ο φωτισμός για πρώτη φορά διακρίνει τα μνημεία του ιερού βράχου από τα Τείχη, αλλά και μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, φωτίζονται εκ νέου εννέα σημεία: ο βράχος, τα Τείχη, ο Παρθενώνας, τα Προπύλαια, ο Ναός της Αθηνάς Νίκης, το Ερέχθειο, το Θέατρο του Διονύσου, η Στοά του Ευμένους και το Διονυσιακό Ιερό. Η μελέτη του φωτισμού περιλαμβάνει πέντε ακόμη μνημεία, τα οποία φωτίζονται για πρώτη φορά: το μνημείο του Θρασύλλου, τους χορηγικούς κίονες, το Ασκληπιείο και τα σπήλαια του Απόλλωνος και της Αγλαύρου / Κλεψύδρα, καθώς και το Ιερό της Αφροδίτης. Η μελέτη για τον φωτισμό της Ακρόπολης δεν περιορίζεται στο αισθητικό μέρος, αλλά περιλαμβάνει τη σημαντική αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών με τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης και του συστήματος αυτοματισμού και ελέγχου των φωτιστικών σωμάτων. Επίσης, αναδεικνύει το σύνολο του ιερού βράχου, τα Τείχη, τον όγκο και τη γεωμετρία κάθε μνημείου από κάθε πιθανό σημείο θέασης. Τα μάρμαρα, πιο λευκά από ποτέ, αντανακλούν κάθε πτυχή, κάθε γεωμετρικό σχήμα, κάθε φυσικό υλικό, τονίζοντας το ανάγλυφο της διακόσμησης κάθε μνημείου. Τέλος, κατόπιν πρόσκλησης ενδιαφέροντος που απηύθυνε το Ίδρυμα Ωνάση για τη μελέτη του έργου, επιλέχθηκε η διεθνούς κύρους, βραβευμένη με ΕΜΜΥ, σχεδιάστρια φωτισμού Ελευθερία Ντεκώ.

ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Πέντε μεγάλες παρεμβάσεις που έχουν γίνει στον σπουδαιότερο αρχαιολογικό χώρο της Αθήνας από την εποχή του Όθωνα έως σήμερα.

TheBuzz

Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε από την Υπηρεσία Συντήρησης των Μνημείων της Ακρόπολης, κατά την οθωνική περίοδο επιτείνεται ο εθνικός χαρακτήρας των έργων στην Ακρόπολη, τα οποία συνδέονται και με τις επιδιώξεις του νεαρού ηγεμόνα για προσπορισμό δόξας και φήμης. Ο Leo von Klenze, πεπειραμένος homme d’État της αυλής του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, πατέρα του Όθωνα, θα διατυπώσει το πρόγραμμα των επεμβάσεων στην Ακρόπολη, στο οποίο προβλέπεται η αποστρατιωτικοποίηση του βράχου και η χρήση του αμιγώς ως αρχαιολογικού χώρου, απομάκρυνση όλων των καταλοίπων των μεταγενέστερων – μετακλασικών– ιστορικών φάσεων από τον βράχο και τα μνημεία, αποκατάσταση της αρχαίας στάθμης του εδάφους και αναστήλωση των μνημείων με την ανατοποθέτηση των πεσμένων στο έδαφος μελών.

ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΉ ΠΕΡΊΟΔΟΣ ΕΩΣ ΤΟ 1974

aπο τον γιάννη πανταζόπουλο

town talk

Η ΠΕΡΊΟΔΟΣ ΤΟΥ ΌΘΩΝΑ

1.10.20 – lifo

13

talk town

από τh βα σ ι λι κη σ ι ου τη

Ισχυρά κέντρα στις ΗΠΑ θεωρούν πλέον ότι η Τουρκία δεν είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος αυτή την περίοδο. Αυτός είναι κι ένας λόγος που οι ΗΠΑ θέλουν να αναβαθμίσουν τον ρόλο της Ελλάδας, για τα δικά τους συμφέροντα.

14 lifo – 1.10.20

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

SHORTCUT

Μας αγάπησαν οι ΗΠΑ;

Αυτοί οι «εγκάθετοι», μικρομέγαλοι καταληψίες

Η επίσκεψη Πομπέο, η αλλαγή των ισορροπιών και ο αντιαμερικανισμός που «ήταν κάποτε» στην Ελλάδα. επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάικ Πομπέο στην Ελλάδα και όσα αυτή σηματοδοτεί ήταν η είδηση που κυριάρχησε αυτές τις μέρες στη χώρα μας. Τα κυβερνητικά στελέχη εμφανίζονταν ιδιαίτερα ικανοποιημένα, δηλώνοντας ότι «για πρώτη φορά η αμερικανική διπλωματία ξεφεύγει από τις ίσες αποστάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας». Είναι όμως έτσι; Κι αν είναι, οι ΗΠΑ αγάπησαν ξαφνικά την Ελλάδα; Είναι γεγονός ότι οι ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια θεωρούσαν πιο σημαντική για τους στρατηγικούς σχεδιασμούς τους την Τουρκία, καθώς και πιο πιστή σύμμαχο χώρα. Εδώ και μερικά χρόνια, όμως, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει, όπως οι σχεδιασμοί και οι προτεραιότητές τους. Επίσης, στη σχέση τους με την Ελλάδα και την Τουρκία έχουν αντιστραφεί οι ρόλοι του κακού και του καλού παιδιού. Στην Ελλάδα, μετά τη χούντα και το κυπριακό, κυριάρχησε ένας έντονος αντιαμερικανισμός στην πολιτική ζωή της χώρας, που εκφράστηκε σε μεγάλο βαθμό από το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου (με το σύνθημα «Έξω από το ΝΑΤΟ» κ.ά.) και την αριστερά. Αλλά ακόμα και επί δεξιών κυβερνήσεων οι σχέσεις με τις ΗΠΑ δεν ήταν πάντα ανέφελες και χωρίς προβλήματα (βλ. Κ. Καραμανλή). Για τις ΗΠΑ, ο ελληνικός αντιαμερικανισμός ήταν πάντα ένας αρνητικός παράγοντας που τις εμπόδιζε να «επενδύσουν» παραπάνω και τις έκανε να διατηρούν σταθερά επιφυλάξεις. Στο ΠΑΣΟΚ άρχισε να υποχωρεί διστακτικά επί Κώστα Σημίτη και πιο έντονα επί ηγεσίας Γιώργου Παπανδρέου. Παραδόξως, στις κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας, επί Κώστα Καραμανλή οι σχέσεις με τις ΗΠΑ δεν ήταν οι καλύτερες δυνατές, ενώ μικρά προβλήματα υπήρχαν και επί Αντώνη Σαμαρά. Αυτά στην κορυφή, γιατί στη βάση τα αρνητικά συναισθήματα του ελληνικού λαού απέναντι στις ΗΠΑ, όπως και απέναντι στη Γερμανία, ήταν σταθερά υψηλά την περίοδο του «αντιμνημονίου». Όλα αυτά, βέβαια, μέχρι να κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και να θάψει το τσεκούρι του «πολέμου» με τις ΗΠΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας επιδίωξε να τα βρει εξαρχής με τον αμερικανικό παράγοντα, προκειμένου να κερδίσει την υποστήριξή του, και δεν το έκρυβε, παρά την «αντιαμερικανική» και «αντιιμπεριαλιστική» φυσιογνωμία και ρητορική του κόμματός του μέχρι τότε. Όλα αυτά ξεχάστηκαν πάρα πολύ γρήγορα όταν ήρθε ο καιρός της εξουσίας και όλα τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν ουρά στην πρεσβεία των ΗΠΑ κάθε 4η Ιουλίου για να υποβάλουν τα σέβη τους στον Αμερικανό πρέσβη. Ποιος δεν θυμάται, άλλωστε, τη συνάντηση του αριστερού Αλέξη Τσίπρα με τον υπερσυντηρητικό Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, όπου του είπε ότι μοιράζονται κοινές αξίες; Μετά τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ οι σχέσεις με τις ΗΠΑ μπήκαν σε μια νέα εποχή. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη βρήκε ήδη μια πολύ στενή σχέση που είχε καλλιεργηθεί από τους προηγούμενους, η οποία έγινε ακόμα πιο στενή. Και ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις γίνονται όλο και πιο φιλικές και συνεργάσιμες με τις ΗΠΑ τα τελευταία πέντε χρόνια, στην Τουρκία, όπου κυριαρχεί ο εθνικιστικός παροξυσμός, γίνεται το ακριβώς αντίθετο, με τον Ταγίπ Ερντογάν να κάνει τα δικά του παιχνίδια με τους ισλαμιστές από τη μια μεριά και τη Ρωσία από την άλλη, ενώ επιδεινώθηκαν οι σχέσεις του με το Ισραήλ και άρχισε να απομακρύνεται από τη Δύση, δημιουργώντας τους συνεχώς προβλήματα. Πέρα από τους πολλούς λόγους για τους οποίους ενοχλεί τις ΗΠΑ η στρατηγική που αναπτύσσει τελευταία η Τουρκία, η συμμαχία με τη Γερμανία και τα σχέδιά τους έθιξαν τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ, της Γαλλίας και του Ισραήλ. Ισχυρά κέντρα στις ΗΠΑ θεωρούν πλέον ότι η Τουρκία δεν είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος αυτή την περίοδο. Αυτός είναι κι ένας λόγος που οι ΗΠΑ θέλουν να αναβαθμίσουν τον ρόλο της Ελλάδας, για τα δικά τους συμφέροντα – φυσικά, αυτό από μόνο του δεν σημαίνει όφελος και για τα ελληνικά συμφέροντα, πέρα από την πίεση που φαίνεται να ασκεί όντως αυτή την περίοδο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην Τουρκία. Ο Μάικ Πομπέο, μιλώντας από την Κρήτη, χαρακτήρισε την Ελλάδα «πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή», δήλωσε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών «βρίσκονται στο απόγειό τους» και ανακοίνωσε τον μόνιμο ελλιμενισμό του πολεμικού πλοίου USS Hershel «Woody» Williams στη βάση της Κρήτης. Ο κ. Πομπέο μίλησε με έμφαση για την «πολύ ισχυρή στρατιωτική σχέση», δηλώνοντας ότι είναι πολύ περήφανοι που στηρίζουν την ηγεσία της ελληνικής κυβέρνησης και τη στρατιωτική ηγεσία της χώρας. Και ενώ σε άλλες εποχές όλοι αυτοί οι έπαινοι των ΗΠΑ προς μια ελληνική κυβέρνηση θα προκαλούσαν έντονες καταγγελίες από την αντιπολίτευση και οπωσδήποτε από τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτήν τη φορά δεν υπήρξε καμία αντίδραση, ενώ τα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης ασχολούνταν με άλλα θέματα. Όσο για το μαζικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα που υπήρχε κάποτε στην Ελλάδα με τον έντονα αντιαμερικανικό χαρακτήρα, αυτό αποτελεί πλέον παρελθόν ή, στην καλύτερη περίπτωση, τελεί εν υπνώσει. Οι αντιδράσεις για την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών ήταν ελάχιστες. Άλλωστε, το μόνο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα που καταγγέλλει τις ΗΠΑ πια είναι το ΚΚΕ, παρότι στην ελληνική Βουλή βρίσκονται τρία κόμματα της αριστεράς.

Ακόμα κι αν είναι λάθος η μέθοδος ή η ρητορική που χρησιμοποιούν, είναι δύσκολο να χάσουν το δίκιο τους οι μαθητές, όταν τους συκοφαντούν –με στόχο δήθεν τους «ινστρούχτορές» τους– θεσμικοί παράγοντες σαν τον Γεωργιάδη, τον Μπογδάνο και τον Πορτοσάλτε.

από τον δημήτρη πολιτάκη

Εύκολο να χάσεις το δίκιο σου (και κανείς δεν μπορεί σοβαρά να αρνηθεί ότι στην τρέχουσα έκτακτη περίσταση έχουν όλο το δίκιο με το μέρος τους οι «καταληψίες») όταν κάνεις τόσο κραυγαλέα χρήση μιας αορίστως αγωνιστικής ρητορικής.

ριακά πρόλαβα ως μαθητής το big bang του θεσμού των μαθητικών συμβουλίων, σε εποχές που δεν υπήρχε ακριβώς συνείδηση «μαθητικού κινήματος» ούτε και Συντονιστικό Όργανο Μαθητών Αττικής, παρότι ήταν φανερή η απόπειρα διείσδυσης των κομματικών νεολαιών (του ΚΚΕ και της ΝΔ κυρίως) στον κόσμο του σχολείου. Ψαρωμένοι από την ανέλπιστη αυτή πολιτική χειραφέτηση που μας πρόσφερε η κυβέρνηση της Αλλαγής, προσπαθούσαμε άγαρμπα να διαχειριστούμε αυτό το ενήλικο προνόμιο που μας έκανε να νιώθουμε σαν δόκιμοι πολίτες, σαν να είχαμε ενταχθεί επίσημα σε ένα προπαρασκευαστικό στάδιο για την ορθή χρήση του δικαιώματος ψήφου στα 18. Η αλήθεια είναι ότι κατά βάθος οι περισσότεροι αντιμετωπίζαμε μάλλον ως πρόωρη και μικρομέγαλη αυτή την εισαγωγική διαδικασία ανάμειξης στα κοινά, από την άλλη μας άρεσε η ιδέα μιας φοιτητικής κατάστασης (εκλογές, συνελεύσεις, ψηφοφορίες, κινητοποιήσεις, αντιπαραθέσεις, χάος, πλάκα, αντιπερισπασμοί, εξωσχολικός χρόνος σε σχολικό πλαίσιο) προτού καν δώσουμε Πανελλήνιες. Όπως συνέβη και σε πολλά άλλα σχολεία –και τότε και πάντα–, πρόεδρος του 15μελούς στο σχολείο μας σ’ εκείνη την πειραματική φάση του θεσμού ανεδείχθη παμψηφεί ο πιο δημοφιλής και συγχρόνως ο πιο καλός μαθητής από τους «σεσημασμένους» κνίτες του λυκείου, κυρίως επειδή ήταν ο πιο πρόθυμος –σαν έτοιμος από καιρό, σαν να συναντούσε επιτέλους το πεπρωμένο– αλλά και ο πιο κατάλληλος για τον ρόλο. Αντίθετα από τους περισσότερους από εμάς, είχε κατοχυρώσει ήδη στο λεξιλόγιό του στοιχεία πολιτικής ορολογίας και φαινόταν αρκετά στεγνός και συγκροτημένος, ώστε να μπορεί να μας εκπροσωπήσει επιτυχώς σε τυχόν «διαπραγματεύσεις» μας με τη διεύθυνση του σχολείου ή/και με τον σύλλογο γονέων για μια σειρά από «κρίσιμα ζητήματα που μας απασχολούσαν» (κάποια απ’ αυτά υπήρχαν, κάποια θα έπρεπε να τα εφεύρουμε). Τελικά, δεν χρειάστηκε. Απ’ όσο θυμάμαι, και παρά τις σποραδικές απόπειρες του «προεδρείου» να τοποθετήσει στην ατζέντα και κάποια ζητήματα ευρύτερων κοινωνικών προεκτάσεων που ξεπερνούσαν τη στενή λειτουργία του σχολείου, με διαφορά τα πιο «καυτά» θέματα που απασχόλησαν τη συνέλευση της μαθητικής μας κοινότητας είχαν να κάνουν με χορούς και με την πενταήμερη. Όποτε αναζητήθηκε κάποιο ιδανικό momentum που θα δικαιολογούσε μια μεγαλύτερης κλίμακας κινητοποίηση/παρέμβαση, το πράγμα έμεινε στο επίπεδο των ζυμώσεων, υπό το ειρωνικό μειδίαμα των καθηγητών, παρότι αρκετοί εξ αυτών ήταν ενταγμένοι στην αριστερά (εννοείται ότι γνωρίζαμε τις πολιτικές πεποιθήσεις ολόκληρου σχεδόν του εκπαιδευτικού προσωπικού, δεν τις έκρυβαν άλλωστε). Θέμα κατάληψης πάντως, με οποιαδήποτε αφορμή, δεν τέθηκε ποτέ σε ψηφοφορία. Πήγαμε πενταήμερη, δώσαμε Πανελλήνιες και ακολούθως είχαμε όλο τον χρόνο μπροστά μας για να εκτονώσουμε την όποια αγωνιστική μας προδιάθεση στη μεγάλη πίστα των φοιτητικών αμφιθεάτρων. Το περίεργο ίσως είναι ότι η μοναδική κατάληψη την οποία βίωσα ως μαθητής είχε συμβεί όταν ήμουν ακόμη στο γυμνάσιο, λίγο πριν από την επίσημη θεσμοθέτηση των μαθητικών κοινοτήτων. Είχε αποφασιστεί η διά παντός αποβολή από το σχολείο κάποιων μαθητών της Β’ Λυκείου που σε μια εκδρομή, τελούντες εν ευθυμία, είχαν υβρίσει εν χορώ από τα βάθη της γαλαρίας του πούλμαν μια συνοδό καθηγήτρια, παραφράζοντας το ρεφρέν του κομματιού «Just an Illusion». Τέλεια είχαμε περάσει εκείνες τις μέρες της κατάληψης, μέχρι που ξεθύμανε η αγωνιστική διάθεση (και η υπομονή των γονιών) και η τιμωρία επιβλήθηκε οριστικά και αμετάκλητα. Από τότε έχουν μεσολαβήσει δεκαετίες και ο θεσμός των μαθητικών συμβουλίων έχει περάσει σε άλλη διάσταση, είτε προωθώντας δίκαια (και σημαντικά και διαχρονικά) αιτήματα, όπως, φέρ’ ειπείν, η συγκρότηση ομάδων καλλιτεχνικής δημιουργίας στο σχολείο, είτε μοιάζοντας να λειτουργεί ως εθνική ελπίδων που αύριο θα στελεχώσει φοιτητικές και μεθαύριο κομματικές παρατάξεις. Εύκολο να χάσεις το δίκιο σου (και κανείς δεν μπορεί σοβαρά να αρνηθεί ότι στην τρέχουσα έκτακτη περίσταση έχουν όλο το δίκιο με το μέρος τους οι «καταληψίες») όταν κάνεις τόσο κραυγαλέα χρήση μιας αορίστως αγωνιστικής ρητορικής. Διαβάζοντας την ανακοίνωση του Συντονιστικού Οργάνου Μαθητών Αττικής, το βλέμμα σύρεται με το ζόρι στα κεφαλαία γράμματα που εμφανίζονται ξαφνικά στο κείμενο ως συνθήματα: NA ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ! ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΞΕΣΗΚΩΘΕΙΣ! ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΝΑ ΖΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΓΩΝΙΣΤΕΙΣ! ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΣΚΑ ΕΧΟΥΜΕ ΦΩΝΗ! ΘΑ ΑΚΟΥΣΤΕΙ ΑΚΟΜΑ ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΑ! Εντάξει, ρε παιδιά, το πιάσαμε, έχετε τα δίκια σας, αλλά μη μας ξεκουφάνετε κιόλας. Πώς να το χάσετε, άλλωστε, το δίκιο, από τη στιγμή που θεσμικοί παράγοντες σαν τον Βορίδη, τον Γεωργιάδη, τον Μπογδάνο και τον Πορτοσάλτε καθυβρίζουν και συκοφαντούν εσάς τους ανήλικους, και καλά για να τα ακούσουν οι «ινστρούχτορές» σας, συνδέοντάς σας μάλιστα με τα τάγματα των αρνητών και των ψεκασμένων, που στην πραγματικότητα αποτελούν την «αφρόκρεμα» της δικής τους οπαδικής βάσης.

KOINOI TOΠOI

NO FILTER

To δίλημμα των social media

Η πιθανή καταδίκη της ναζιστικής ιδεολογίας

Σκέψεις με αφορμή το ντοκιμαντέρ που προβάλλεται στο Netflix.

α πο τον βασ ί λη βαμβακα

Οι γενιές που μεγαλώνουν μέσα σε αυτήν τη σύγχυση δεν θα μοιάζουν ιδιαίτερα με τις προηγούμενες. Οι μεγαλύτερες γενιές, άλλωστε, δεν φαίνονται ικανές και πρόθυμες να βάλουν οποιοδήποτε όριο σε αυτήν τη σύγχυση, που αρχίζει από τα πολύ ανήλικα χρόνια.

να πρόσφατο δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, το Social Dilemma, πραγματεύεται με εκλαϊκευμένο τρόπο ένα από τα μεγαλύτερα «μυστήρια» της εποχής μας. Τελικά, τα social media είναι πηγή καλού ή κακού; Είναι εργαλεία κινδύνου και χειραγώγησης ή εξέλιξης της ανθρώπινης επικοινωνίας; Δίνοντας τον λόγο σε «ειδικούς», που έχουν δουλέψει σε σημαντικούς τομείς των πιο σημαντικών social media (Facebook, Twitter, Instagram, YouTube κ.λπ.), δηλαδή σε ανθρώπους που γνωρίζουν το μέσο από τα μέσα, το ντοκιμαντέρ φαίνεται να καταλήγει σε μια αρκετά απαισιόδοξη διαπίστωση: ο κόσμος (την εποχή) των social media είναι μια τεράστια παγίδα – κάτι που απεικονίζεται και στην αφίσα του ντοκιμαντέρ. Τα μεγάλα προβλήματα που εντοπίζει το ντοκιμαντέρ είναι τέσσερα: 1) ο εθισμός, η αδυναμία των χρηστών, ειδικά των νεότερων, να βγουν έξω από την οθόνη του κινητού τους, 2) ο κίνδυνος παραβίασης των προσωπικών δεδομένων, 3) ο περίτεχνος έλεγχος της καταναλωτικής συνείδησης και 4) η άνθηση του λαϊκισμού. Και τα τέσσερα θέματα είναι υπαρκτά και σε μεγάλο βαθμό απηχούν τον ερευνητικό προβληματισμό που υπάρχει για τις τεχνολογικές πλατφόρμες κοινωνικοποίησης όσον αφορά τις κοινωνικές επιστήμες. Η αρχικά αισιόδοξη προσέγγιση του Διαδικτύου και της ψηφιακής τεχνολογίας ως μιας σημαντικής εξέλιξης για τον εκδημοκρατισμό και τον πλουραλισμό της δημόσιας σφαίρας έχει παρέλθει. Όλο και περισσότερο εντοπίζονται παθολογίες του «μέσου» ή, στις πιο ενδιαφέρουσες μελέτες, ερευνώνται εκείνα τα στοιχεία στα οποία ο ίδιος ο εκδημοκρατισμός και η πολυφωνία που προσφέρει η νέα τεχνολογία γίνονται όχημα για αντίθετες κοινωνικές και πολιτικές επιδιώξεις. Η επιστημονική συζήτηση για το εάν το «μήνυμα είναι το μέσο» ή το μέσο μεταφέρει το μήνυμα της εποχής του δεν είναι καινούργια. Ο προβληματισμός για το εάν η τεχνολογία μάς ωθεί ως καθοριστικός παράγοντας στις κοινωνικές αλλαγές (θετικές ή αρνητικές) ή το ανάποδο, εάν η τεχνολογία εξυπηρετεί το κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό της περιβάλλον, είναι ένας γρίφος για δύσκολους λύτες. Αυτόν τον προβληματισμό το ντοκιμαντέρ του Netflix δεν φαίνεται να τον συμμερίζεται ιδιαίτερα. Είναι δεδομένος για τους δημιουργούς του αλλά και για τους συνεντευξιαζόμενους «ειδικούς» ότι η τεχνολογία είναι πια η μήτρα της Ιστορίας. Η τεχνολογία και αυτοί που την ελέγχουν είναι οι απόλυτοι άρχοντες. Το δίλημμα για το ντοκιμαντέρ είναι εάν θα ανακτήσουμε ή όχι τον έλεγχό της με στόχο να εξυπηρετήσουμε κοινωνικές αξίες και πρακτικές που θα μας αποτρέψουν από τον κεκαλυμμένο ολοκληρωτισμό που διαμορφώνεται σήμερα. Λίγο-πολύ, όμως, η ίδια συζήτηση είχε γίνει παλιότερα για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Το πόσο πολύ μπορούν τα μέσα να εθίσουν, να παραχαράξουν, να κατευθύνουν και να ποδηγετήσουν συνειδήσεις είναι κατηγορίες που ασκούνται διαχρονικά εναντίον των μέσων επικοινωνίας. Είτε μέσα από αριστερές προϊδεάσεις εναντίον του καπιταλιστικού-αγοραίου τρόπου ζωής είτε μέσα από συντηρητικές οπτικές που αμύνονται υπέρ ενός αγνού και αμόλυντου από τεχνητές διαμεσολαβήσεις παρελθόντος, τα μέσα επικοινωνίας πολλές φορές έχουν αντιμετωπιστεί ως φορείς αλλοτρίωσης κόντρα στις απόψεις που ευαγγελίζονταν έναν τεχνολογικό παράδεισο. Η αλήθεια είναι ότι η ψηφιακή εποχή φτάνει στο αποκορύφωμά της μια πολιτισμική εξέλιξη που είχε ξεκινήσει με τα προηγούμενα μέσα. Ο βαθμός επικοινωνιακής εξατομίκευσης σήμερα, δηλαδή οι δυνατότητες επιλογής, παραγωγής και κατανάλωσης μηνυμάτων, είναι αδιανόητος, ακόμη κι αν τον συσχετίσουμε με τις πιο διαδραστικές πτυχές παλιότερων μέσων επικοινωνίας, όπως το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο, το βίντεο. Η αλγοριθμοποίηση της παρουσίας μας σε ένα ατελείωτο παιχνίδι δικτυώσεων, παραγωγής και αναπαραγωγής εντυπώσεων του εαυτού μας και διαχείρισης ενημερωτικών πηγών ανοίγει έναν κόσμο επιλογών που τείνει στο άπειρο, αλλά ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα χρήσης του ψηφιακού μας στίγματος είτε για οικονομικούς, είτε για πολιτικούς λόγους, είτε και για τα δύο. Η εξάρτησή μας από αυτά τα εργαλεία εξατομίκευσης (και όχι απλώς μαζικής επικοινωνίας) είναι τέτοια που ο χρόνος και ο χώρος που τους αφιερώνουμε πολύ λίγο διαφέρουν από τον χρόνο και τον χώρο του συνόλου των καθημερινών μας δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα πολλοί να βλέπουν τον εφιάλτη μιας πανοπτικής κοινωνίας να υλοποιείται. Είναι γεγονός ότι σήμερα μιλάμε για μια εξαιρετική συνθήκη, στην οποία πιθανότατα να προκύπτουν αλλαγές ανθρωπολογικής κλίμακας. Είτε ασπαστούμε την αισιόδοξη οπτική του Mακλούαν, που λέει ότι τα media είναι προεκτάσεις του εαυτού μας, είτε την απαισιόδοξη του Μποντριγιάρ, που λέει ότι οι άνθρωποι-χρήστες των μηχανών εσωτερικεύουν τη λογική της τεχνολογίας, το δεδομένο είναι ότι έχει δημιουργηθεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση σύγχυσης τεχνολογικής και μη τεχνολογικής πραγματικότητας. Οι γενιές που μεγαλώνουν μέσα σε αυτήν τη σύγχυση δεν θα μοιάζουν ιδιαίτερα με τις προηγούμενες. Οι μεγαλύτερες γενιές, άλλωστε, δεν φαίνονται ικανές και πρόθυμες να βάλουν οποιοδήποτε όριο σε αυτήν τη σύγχυση, που αρχίζει από τα πολύ ανήλικα χρόνια. Έτσι, η κατάσταση φαντάζει μη αντιστρέψιμη. Όχι γιατί οι μεγάλες βιομηχανίες του χώρου κάνουν το παν για να ελέγξουν την καθημερινότητά μας (η εξέλιξη του marketing είναι πράγματι τεράστια) αλλά γιατί εμείς, οι χρήστες, επιζητούμε τη διαρκή διασυνδεσιμότητα, τη διαρκή δημόσια έκθεση, τη διαρκή ενημερω-διασκέδαση, τη διαρκή εναλλαγή ρόλων μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης μηνυμάτων. Όσο, μάλιστα, οι οικονομικές συνθήκες μάς δίνουν λιγότερες δυνατότητες εκπόνησης προσωπικών σχεδίων ζωής, τόσο περισσότερο η περιήγησή μας στα σκοτεινά ή φωτεινά μονοπάτια του Διαδικτύου θα ενισχύεται ως άσκηση μιας δυνητικής ατομικής ελευθερίας. Είναι το ρίσκο που έχουμε προσυπογράψει συνειδητά ή ασυνείδητα για να ζήσουμε μια φαντασιακή κινητικότητα όσο η κοινωνική μοιάζει φρακαρισμένη. Κατά συνέπεια, δεν είναι τα νέα μέσα που μας κάνουν ελεγχόμενους (όπως λέει το Social Dilemma) αλλά οι κοινωνικές συνθήκες και οι προσωπικές μας επιδιώξεις που κάνουν τα μέσα ανεξέλεγκτα. Αντί να ψάχνουμε κρυμμένους μηχανισμούς χειραγώγησης πίσω από τα μέσα, ας κοιτάξουμε πρώτα μέσα μας.

Η ελληνική Δικαιοσύνη έχει την ευκαιρία να καταδικάσει στελέχη της Χρυσής Αυγής με απόφασή της που θα απαγγελθεί τις προσεχείς ημέρες. Είναι μια ιστορική στιγμή. Πρέπει, όμως, να διαχειριστούμε τις προσδοκίες μας ως προς την απόφαση. απ ό τ η β ι β ι αν στ εργ ι ου

Αν οι ιδέες δεν ηττώνται στα δικαστήρια, τότε το βάρος που πέφτει στους πολίτες είναι μεγάλο. Πρέπει να συζητούν πράγματα όχι και τόσο διασκεδαστικά, να σκέφτονται(!), να ενημερώνονται και, κυρίως, να κάνουν την παρουσία τους αισθητή σε όσους επιδιώκουν να διαδώσουν τη ναζιστική ιδεολογία και να τη μετατρέψουν σε πράξεις.

ι δικαστικές αποφάσεις έχουν όρια. Οι δικαστές κρίνουν συγκεκριμένες ενέργειες συγκεκριμένων προσώπων ή συνόλων προσώπων με βάση συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και συγκεκριμένους νομικούς ισχυρισμούς (επιχειρήματα). Σε μια δημοκρατία που σέβεται τις ατομικές ελευθερίες τα δικαστήρια δεν μπορούν να κρίνουν ιδεολογίες. Οι πολίτες, δυστυχώς, δεν μπορούν ούτε να επαναπαύονται, ούτε να μην ασχολούνται, ούτε να ελπίζουν ότι το βάρος της υπεράσπισης της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας οφείλουν να το σηκώνουν αποκλειστικά οι δικαστές, οι οποίοι επίσης κρίνονται για τις αποφάσεις, το έργο και τις ηθικές τους αξιολογήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι η δικαστική απόφαση δεν έχει κι άλλες σημασίες πέραν της αδιαπραγμάτευτα τεράστιας νομικής της σημασίας. Οι δικαστές έχουν την ευκαιρία να δείξουν στους πολίτες τον δρόμο, να αξιοποιήσουν την εξουσία τους για να αρθρώσουν επιχειρήματα και ηθικές κρίσεις που φωτίζουν και καθοδηγούν. Μια ενδεχόμενη καταδίκη, με όλη την ηθική αποδοκιμασία που τη συνοδεύει, μπορεί να στείλει μια ιδεολογία, μαζί με τους εμβληματικούς εκφραστές της, στη σφαίρα του μη κανονικού, να τους εμφανίσει πειστικά ως τα αντικοινωνικά στοιχεία που είναι, κι έτσι να τους μειώσει επαρκώς στα μάτια του κόσμου (κανείς δεν θέλει να είναι με τους ηττημένους, πόσο μάλλον με τους φυλακισμένους). Η δίκη, όμως, δεν μπορεί να ελέγξει τις ουτοπίες μες στο μυαλό των υπόδικων και των οπαδών τους. Ακόμα κι αν η ιδανική κοινωνία κάποιων δεν έχει χώρο για όσους θέλουν να λέγονται άνθρωποι, η καταδίκη της δεν μπορεί να περιοριστεί στη δικαστική αίθουσα. Καταδικάζεται εκτός, εκεί όπου ζούμε όλοι μαζί. Μια καλά κοιμισμένη κοινωνία κρίνεται απαραίτητη για να ανθήσουν ο αντισημιτισμός, η βία, ο έλεγχος των ενοχλητικών φωνών και η διάχυτη εγκληματικότητα με ιδεολογικό κίνητρο. Στο βιβλίο του Fallada Μόνος στο Βερολίνο (Πόλις) ο συγγραφέας δείχνει πώς μια ολόκληρη κοινωνία έχει εθιστεί στην παρακολούθηση, στους εκβιασμούς, στη συμμετοχή στον εθνικοσοσιαλιστικό κρατικό μηχανισμό και στο καθημερινό έγκλημα. Θα έπρεπε να διδάσκουν στα σχολεία αυτό ή άλλα έργα από τα τόσα αριστουργήματα του σινεμά και της λογοτεχνίας που δείχνουν πού οδηγείται μια κοινωνία όταν αποτυγχάνει να περιφρουρήσει με πάθος τις ηθικές αξίες που κάνουν την κοινή μας ζωή υποφερτή και πιθανά ωραία. Το πιο συγκλονιστικό σε τέτοια έργα τέχνης είναι ότι καταφέρνουν αυτό που δύσκολα θα κατάφερνε κάποιο μάθημα αγωγής του πολίτη: συγκεκριμενοποιούν την τερατώδη φύση του ναζισμού χωρίς να την εξανθρωπίζουν, χωρίς να την καθιστούν συμπαθή. Δείχνουν συγκεκριμένα πρόσωπα που πρώτα τα καθιστούν οικεία και μετά τα ξεμπροστιάζουν, αποκαλύπτοντας τη βίαιη δράση τους, τη ναζιστική τους ιδεολογία ή απλώς την ανικανότητά τους να αντισταθούν στη δημοφιλή ιδέα ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίσοι, ούτε έχουν όλες οι ζωές αξία. Θυμάμαι μια έκθεση φωτογραφίας στο μουσείο ιστορίας «Topography of Terror» στο Βερολίνο, που έδειχνε εικόνες με φλεγόμενες συναγωγές και σπασμένα καταστήματα Εβραίων. Οι επιμελητές της έκθεσης καλούσαν τους επισκέπτες να στρέψουν την προσοχή τους από το προφανές των φωτογραφιών (την καταστροφή, που τραβούσε αμέσως το βλέμμα) στους απλούς πολίτες που παρατηρούσαν ή περνούσαν. Ένας ξεναγός προσπαθούσε να εξηγήσει σε μια ομάδα μαθητών ότι κόσμος στεκόταν και κοιτούσε, ενώ καίγονταν βιβλία ή γίνονταν επιθέσεις και δημόσιοι εξευτελισμοί. Αν οι ιδέες δεν ηττώνται στα δικαστήρια, τότε το βάρος που πέφτει στους πολίτες είναι μεγάλο. Πρέπει να συζητούν πράγματα όχι και τόσο διασκεδαστικά, να σκέφτονται(!), να ενημερώνονται και, κυρίως, να κάνουν την παρουσία τους αισθητή σε όσους επιδιώκουν να διαδώσουν τη ναζιστική ιδεολογία και να τη μετατρέψουν σε πράξεις. Όσοι αφήνονται στις σειρήνες της φυλετικής ανωτερότητας, του μίσους και του αποκλεισμού πρέπει να αισθάνονται ότι είναι διαρκώς ορατοί, ελέγχονται κοινωνικά και αποδοκιμάζονται. Δυστυχώς, δεν θεωρητικολογώ. Σε κάποια σχολεία και γειτονιές της χώρας δεν διδάσκεται η αντίσταση στο κακό αλλά η αντίσταση στο δίκαιο και στη νομιμότητα. Οι μαθητές δεν παρακολουθούν μαθήματα Ιστορίας από μουσεία ή ταινίες ή λογοτέχνες τύπου Fallada. Διδάσκονται από τους γονείς τους απέχθεια για τους «άλλους». Εθίζονται στο σαμποτάζ της εκπαίδευσης, της σίτισης, ακόμα και της διάσωσης μικρών προσφύγων. Εξοικειώνονται με το όραμα μιας κοινωνίας φτωχής και μίζερης, όπου θα ζούμε αποκλεισμένοι μ’ αυτούς που είναι σαν εμάς – εφιάλτης.

1.10.20 – lifo

15

talk town

α πό τον δ η μ ή τρη π. σ ω τη ρόπουλο

Είναι γνωστό ότι την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης ο προοδευτισμός ταυτίστηκε με την αριστερά, εν μέρει δικαίως λόγω των προχωρημένων ιδεών της περί κοινωνικής και ατομικής χειραφέτησης, εν μέρει διότι έφερε το φωτοστέφανο του θύματος μετά από δεκαετίες διώξεων.

16 lifo – 1.10.20

ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΟΜΗΡΟΣ

Η νέα προοδευτική ταυτότητα, σήμερα Ούτε αριστερή ούτε δεξιά, αλλά γειωμένη στους ρεαλισμούς και στα αιτούμενα της χώρας σε αυτήν τη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία. ίμαι 84 ετών και θέλουν να φωτογραφίζονται μαζί μου στον δρόμο» έλεγε απορημένη λίγο πριν πεθάνει η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ (1933-2020), μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ και μόλις η δεύτερη γυναίκα (και η πρώτη Εβραία) στην ιστορία της χώρας που έχει επιλεγεί για τη θέση αυτή – το 1993, επί Κλίντον. Η «περιβόητη RBG», όπως ήταν το παρατσούκλι της, αποτέλεσε πράγματι ένα από τα εμβληματικά πρόσωπα του πολιτικού συστήματος της χώρας, καθώς υπήρξε μια αταλάντευτα φιλελεύθερη φωνή και από τους πιο διαπρεπείς υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ισότητας των φύλων, μεταξύ κατά βάση συντηρητικών δικαστών που απάρτιζαν τον κορυφαίο αυτόν θεσμό της αμερικανικής Δικαιοσύνης. Η ξεχωριστή ιστορία της ξεκίνησε όταν αποτέλεσε ένα από τα μόλις εννέα κορίτσια σε σύνολο 500 φοιτητών που κατάφεραν να γίνουν δεκτά στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ τη δεκαετία του ’50. Θα έλεγε, βέβαια, κανείς ότι η ιστορία της επιτυχίας ενός τέτοιου προσώπου δεν θα αφορούσε κανέναν άλλον έξω από τη μεγαλειώδη αυτή χώρα, όπου τελικά όλα είναι εφικτά. Ωστόσο, η μεγάλη και αναπάντεχη δημοσιότητα που πήρε ο θάνατός της παντού στην Ευρώπη, ακόμη και στην Ελλάδα, δείχνει πόσο έχει μετατοπιστεί η πολιτική μας κουλτούρα προς πιο φιλελεύθερες εκδοχές, ιδίως την προηγούμενη δεκαετία της κρίσης, παρά την έξαρση του λαϊκισμού. Είναι γνωστό ότι την πρώτη περίοδο της Μεταπολίτευσης ο προοδευτισμός ταυτίστηκε με την αριστερά (στη σοσιαλιστική ή στην ευρωκομμουνιστική της εκδοχή), εν μέρει δικαίως λόγω των προχωρημένων ιδεών της περί κοινωνικής και ατομικής χειραφέτησης, εν μέρει διότι έφερε το φωτοστέφανο του θύματος μετά από δεκαετίες διώξεων. Στο μεσοδιάστημα των σχεδόν 50 χρόνων, όμως, ο όρος υπέστη πολλαπλές εκπτώσεις και καταχρήσεις, εξαιτίας των ταυτίσεών του με αντικοινωνικά αιτήματα πανίσχυρων ομάδων συμφερόντων, ενώ η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή αδύναμων ομάδων, πέραν των συνδικαλιστικών, παρέμεινε υπόθεση μόνο λίγων θαρραλέων ακτιβιστών. Ιδίως σε ό,τι αφορά τις συντεχνίες και τα κεκτημένα τους, αριστεροί και δεξιοί βρέθηκαν να διεκδικούν από κοινού τα ίδια αιτήματα, πάντα στο όνομα μιας «λαϊκής προοδευτικότητας». Έτσι, σπανίως αυτός που αυτοχριζόταν προοδευτικός ήταν όντως τέτοιος. Αντιθέτως, έτεινε να υπερασπίζεται τις πλέον συντηρητικές κοινωνικές τάσεις υπέρ της πλήρους ακινησίας. Η λαίλαπα της κρίσης, όμως, που θα ερχόταν να σαρώσει πολλά από αυτά τα ιδιοτελή συμφέροντα, καθώς και η προϊούσα υποχώρηση του παραδοσιακού διπόλου της αριστεράς - δεξιάς, θα αναδείκνυαν και μια νέα πολιτική και πολιτισμική διχοτόμηση. Απέναντι στους υπερασπιστές της συνέχισης της πιο αρρωστημένης εκδοχής της Μεταπολίτευσης (που είχε και πολλές φωτεινές πλευρές πάντως) θα σχηματιζόταν τα χρόνια εκείνα ένας νέος προοδευτικός χώρος, χωρίς να είναι κατ’ ανάγκη αριστερός. Πρόκειται για την εμφάνιση του λεγόμενου «κεντρώου» (ο όρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά) φιλελεύθερου πολίτη που απέκτησε αυτοσυνείδηση και αυτοπεποίθηση κόντρα τόσο στον αριστερό όσο και τον δεξιό λαϊκισμό. Και με τις σχετικά μικρές του δυνάμεις εισηγήθηκε έναν νέο συνδυασμό αξιών στον δημόσιο διάλογο που σήμερα διεκδικούν σημαίνουσα θέση. Παρατηρώ ότι με αφορμή κοινωνικές έρευνες για το αξιακό μας προφίλ γίνεται προσπάθεια να ανασυσταθεί ένας παλιός (και εσφαλμένος) πολιτισμικός δυϊσμός που ήθελε δήθεν να ανταγωνίζονται διαχρονικά δύο «Ελλάδες»: μία προοδευτική, φιλομεταρρυθμιστική, κοσμοπολίτικη και ανοιχτή, με μια συντηρητική, φοβική, θεοσεβούμενη, εθνικιστική κ.λπ. Σήμερα, μάλιστα, όπως υπονοούν όσοι επαναφέρουν το σχήμα αυτό, συγκρούονται οι «προοδευτικοί» της αριστεράς με τους (υπερ)συντηρητικούς έως ακροδεξιούς εθνικιστές (τους «νοικοκυραίους») της ΝΔ, άρα τα πολιτικά μέτωπα ακολουθούν μοιραία αυτήν τη διχοτόμηση. Πρόκειται για μια υπεραπλούστευση που στην πραγματικότητα δεν ίσχυε ποτέ για την Ελλάδα του παρελθόντος και που, ιδίως σήμερα, μοιάζει ακόμη πιο γκροτέσκα, όταν την εφαρμόσεις στην πραγματικότητα. Η νέα προοδευτική ταυτότητα στην Ελλάδα είναι πιο σύνθετη από τέτοιες επινοήσεις και, κυρίως, πιο γειωμένη στους ρεαλισμούς και στα αιτούμενα της χώρας σε αυτήν τη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία. Κοντολογίς, δεν εμπνέεται από αξίες γενικώς και αορίστως αλλά από εκείνη την κουλτούρα που είναι αναγκαία στη νέα εποχή. Εμφορείται, για παράδειγμα, από μια αδιαπραγμάτευτη πίστη στα ανθρώπινα δικαιώματα και είναι υπέρ της ισότητας ευκαιριών ανεξαρτήτως φύλου, φυλής ή σεξουαλικού προσανατολισμού, διότι γνωρίζει ότι μόνο η δικαιοσύνη φέρνει κοινωνική ανάπτυξη. Είναι, επίσης, ανεκτική στις πολιτισμικές διαφορές, δεν είναι φοβική με τη μετανάστευση, όταν αυτή γίνεται με τους κανόνες του κράτους δικαίου, σέβεται την ανάγκη αυτοπροσδιορισμού του ατόμου, της ταυτότητάς του και του σώματός του, μιλά για μια δικαιότερη κοινωνία, χωρίς να είναι εχθρός της υγιούς επιχειρηματικότητας (διότι μόνο αυτή διασφαλίζει καλοπληρωμένες δουλειές), υπερασπίζεται την αριστεία στην εκπαίδευση, άρα και τα καλά δημόσια σχολεία, που είναι η σωτηρία πρωτίστως των πιο αδύναμων, δεν ταυτίζεται εξ ορισμού με κομματικούς χώρους, τυφλά και χωρίς κριτική, δεν ανέχεται την προπαγάνδα και τους οργανικούς διανοούμενους, ούτε διαιωνίζει τους παλιούς εμφυλίους, αναγνωρίζει τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής και φυσικά είναι ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκή και υπέρ της παγκοσμιοποίησης με ορισμένους κανόνες. Πρόκειται για έναν νέο πατριωτισμό, ούτε κοσμοπολίτικο ούτε και εθνοκεντρικό, που αντιλαμβάνεται το ελληνικό έθνος-κράτος ως ισότιμο μέλος μιας ευρωπαϊκής οικογένειας, μαχόμενο μεν για τα συμφέροντά του, αλλά με σεβασμό στο διεθνές και ανθρωπιστικό δίκαιο. Κυρίως, όμως, ξέρει να διαλέγεται και να συμβιβάζεται, όπως πρέπει σε κάθε πραγματική δημοκρατία. Και όπως έλεγε η RBG, που βρισκόταν για χρόνια σε μόνιμη, αλλά δημιουργική διαφωνία με το άλλο μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου, τον υπερσυντηρητικό Αντ. Σκαλία, σημασία έχει να παραμένεις σταθερός και υπομονετικός. Οι πιο ουσιαστικές αλλαγές δεν είναι ποτέ μετά από επανάσταση αλλά όσες έγιναν από επίμονους μεταρρυθμιστές που ήξεραν να οικοδομούν ευρύτερες συναινέσεις.

ΕΥΘΥΜΗΣ ΛΕΚΚΑΣ «Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων». α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

O Ευθύμης Λέκκας, καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, μιλά για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Είδαμε την εξέλιξη ενός σαρωτικού φαινομένου όπως ο Ιανός, που δεν έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα. Πώς το εξηγείτε; Ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν στις πρόσφατες καταστροφές στην Εύβοια, στο Ιόνιο και στην Καρδίτσα; Τα τελευταία χρόνια τα ακραία φυσικά φαινόμενα και οι κυκλώνες αποκτούν ολοένα αυξανόμενη ένταση. Πράγματι, οι έντονες καιρικές συνθήκες συσχετίζονται με την κλιματική κρίση και προβλέπεται να εμφανίζονται με διαρκώς μεγαλύτερη συχνότητα. Η κοινή συνισταμένη όλων των φαινομένων που είδαμε τελευταία στη χώρα μας, πέρα από τις διαφορετικές παραμέτρους του καθενός ξεχωριστά, εντοπίζεται στα υψηλά ποσοστά βροχόπτωσης. Ειδικότερα όσον αφορά την περιοχή της Καρδίτσας, ο κυριότερος λόγος των πλημμυρών ήταν η συνάντηση δύο συστημάτων με διαφορετικές θερμοκρασίες που εξελίχθηκε στην ημιορεινή περιοχή της νότιας Θεσσαλίας. Επίσης, η περιοχή χαρακτηρίζεται από μικρές υδρολογικές λεκάνες που αποφορτίζουν το νερό στα ποτάμια του Πάμισου, του Σοφαδίτη και του Πορταϊκού. Υπολογίσαμε ότι περίπου 2,5 εκατομμύρια όγκοι νερού κατέκλυσαν την πεδινή περιοχή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι ποταμοί να αποφορτίσουν το νερό στην κανονική τους όχθη και το νερό να διοχετευτεί στην πόλη της Καρδίτσας. Στην Εύβοια υπήρξαν πολλές και έντονες διαβρώσεις των εδαφών των γεωλογικών σχηματισμών. Επίσης, είχαμε ταχεία συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι ανθρώπινες παρεμβάσεις και οι δραστηριότητες στις κοίτες και όχθες των ποταμών. Μάλιστα, οι τρεις λεκάνες απορροής έχουν έκταση 400 τ.χλμ. Πρόκειται για τη λεκάνη των Ψαχνών, των Πολιτικών και του ποταμού Λήλαντα. Στο δέλτα του Λήλαντα έχουν αναπτυχθεί ιστοί με αυθαίρετους οικισμούς, μια ολόκληρη πόλη. Επομένως, ή θα πρέπει να γκρεμίσουμε όλες τις κατασκευές ή αυτές οι καταστροφές θα γίνονται συστηματικά. Παράλληλα, τα καμένα δάση και οι περιοχές δεν ήταν σε θέση να εμποδίσουν τα νερά. Με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τις επόμενες καταστροφές και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής; Θα πρέπει να αρχίσουμε να συνηθίζουμε την εκδήλωση ακραίων φαινομένων. Το βέβαιο είναι ότι χρειάζεται να προσαρμοστούμε στα δεδομένα που επιβάλλει η φύση και όχι να αντιδρούμε. Ουσιαστικά, πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να γίνει αναδιαμόρφωση και επικαιροποίηση των σχεδίων της Πολιτικής Προστασίας, αξιοποιώντας την επιστημονική πρόοδο. Επίσης, είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας άλλος σχεδιασμός και αλλαγή φιλοσοφίας για τα έργα που απαιτούνται ώστε να αποφεύγονται οι καταστροφές από πλημμύρες. Κι αυτό κρίνεται απαραίτητο, από τη στιγμή που ήδη αντιμετωπίζουμε νέους τύπους κινδύνων που οδηγούν σε φαινόμενα των οποίων η ένταση και η έκταση διαφοροποιούνται, δημιουργώντας ένα εξαιρετικά σύνθετο περιβάλλον αντιμετώπισης. Ουσιαστικά, πρέπει να εστιάσουμε στις καινοτόμες δράσεις διαχείρισης των επιπτώσεων. Επιπρόσθετα, ο πληθυσμός δεν είναι ούτε εκπαιδευμένος ούτε εξοικειωμένος, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο που συνιστούν οι πλημμύρες. Τους κινδύνους που προέρχονται από τα ίδια τα φυσικά φαινόμενα προφανώς και δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε. Αυτό που μπορούμε να βελτιώσουμε είναι η τρωτότητα, είτε αφορά έργα υποδομής είτε τη δική μας παρουσία στο περιβάλλον. Είναι γεγονός ότι ως κοινωνία δεν είμαστε προετοιμασμένοι για αντίστοιχες περιπτώσεις, όπως είμαστε π.χ. για τους σεισμούς. Πολλοί τονίζουν ότι η πανδημία ήρθε να επιβεβαιώσει την εμφάνιση νέων κινδύνων και καταστροφών, άγνωστων έως σήμερα. Συμφωνείτε; Νομίζω ότι αυτό που θα δημιουργήσει η πανδημία είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ των κρίσεων. Για παράδειγμα, όταν μια πόλη έχει επιβαρυνθεί με τον κορωνοϊό και ταυτόχρονα παρουσιάζονται σε αυτήν έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, αυτό θα δημιουργήσει ιδιαίτερες δυσκολίες στον κρατικό μηχανισμό και στα σχέδια της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Στην Καρδίτσα, με τις διακοπές του νερού και του ρεύματος, αλλά και με τον συγχρωτισμό, πώς είναι δυνατόν να λάβεις τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας; Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση ενός σεισμού. Με λίγα λόγια, θα κληθούμε να διαχειριστούμε πολλαπλές κρίσεις που θα ξεσπούν παράλληλα.

συνε ντε υ ξ η: θ οδωρησ αν τ ων ο π ουλοσ, φωτ ο γ ραφι εσ: π αρι ς τα β ι τ ι α ν

45 λεπτα με τον συνήγορο πολιτικής αγωγής και εκπρόσωπο των αιγύπτιων αλιεργατών στη δίκη της χρυσής αυγής

Θανάση Καμπαγιάννη

Ένας ψύχραιμος απολογισμός της δίκης της Χρυσής Αυγής και του φαινομένου του ρατσισμού λίγες μέρες προτού εκδοθεί η πολυαναμενόμενη απόφαση (7/10).

— Το πλήρωμα του χρόνου άργησε, αλλά έφτασε. Στις 7/10 εκδίδεται η απόφαση και νομίζω ότι τόσο η πολιτική αγωγή και το αντιφασιστικό κίνημα όσο και κάθε ενεργός και σκεπτόμενος πολίτης αναμένουν να είναι ξεκάθαρα καταδικαστική. Προφανώς και περιμένουμε την καταδίκη, για την οποία παλεύουμε πεντέμισι χρόνια τώρα. Μια καταδίκη που να αφορά τόσο τα επιμέρους κακουργήματα, όπως ήταν η δολοφονία Φύσσα, η απόπειρα ανθρωποκτονίας των Αιγύπτιων αλιεργατών αλλά και των συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ, όσο και την κατηγορία σύστασης και διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης. Μια καταδικαστική απόφαση δεν θα ήταν, άλλωστε, παρά η φυσιολογική συνέχεια της ακροαματικής διαδικασίας, όπως εξελίχθηκε στη δικαστική αίθουσα. Το να αθωωθούν οι κατηγορούμενοι ή να πέσουν στα μαλακά, που λέμε, θα ήταν αναμφίβολα μια μεγάλη έκπληξη αλλά και ένα μεγάλο πισωγύρισμα.

— Η αγόρευση της εισαγγελέως, που φάνηκε να «κλείνει το μάτι» στους κατηγορούμενους, δεν ήταν μια δυσάρεστη έκπληξη ή μήπως κάτι λίγο-πολύ αναμενόμενο; Θα έλεγα ότι μάλλον δεν εκπλαγήκαμε, έχοντας δει όλο το προηγούμενο διάστημα τις αντιδράσεις της. Άλλωστε η πρότασή της ήταν τόσο ακραία και τραβηγμένη από τα μαλλιά –πρότεινε την απαλλαγή όχι μόνο της ηγεσίας από τις κατηγορίες αλλά ακόμα και των δραστών της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα–, ώστε θεωρούμε ότι πολύ δύσκολα θα επιδράσει σε ένα δικαστήριο το οποίο επέδειξε σαφώς μεγαλύτερη προσοχή και επιμέλεια στην εξέταση της υπόθεσης.

— Στα κοινωνικά δίκτυα έχει δημιουργηθεί ένα ολόκληρο ρεύμα με το hashtag «Δεν είναι Αθώοι», εντούτοις κάποιοι πρόκριναν «Είναι Ένοχοι». Ποιο θεωρείς ορθότερο; Για μένα, το πιο σημαντικό δεν είναι ποιο από τα δύο αυτά συνθήματα θα επιλέξει κάποιος, αλλά να μη μείνει αμέτοχος. Η μόνη θέση με την οποία 1.10.20 – lifo

17

talk town

H αγόρευση του Θανάση Καμπαγιάννη στη δίκη της Χρυσής Αυγής κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αντίποδες με τον τίτλο «Με τις μέλισσες ή με τους λύκους».

έχω πρόβλημα είναι αυτή ακριβώς που λέει να μην τοποθετηθούμε και να περιμένουμε την ετυμηγορία. Εννοείται, βέβαια, ότι αρμόδιο να αποφανθεί είναι το δικαστήριο και ουδείς το αμφισβητεί αυτό. Δεν μπορεί όμως να ολοκληρώνεται αυτή η υπόθεση και να μην τοποθετείται κάθε πολίτης που ζει στη χώρα αυτή πάνω στο πώς θα πρέπει να τελειώσει. Το ποινικό παράδοξο αυτής της υπόθεσης είναι ότι συμπλέκεται μια παράνομη εγκληματική οργάνωση με ένα υποτιθέμενο νόμιμο πολιτικό κόμμα. Αυτό, άλλωστε, ήταν και το στρατήγημα της Χ.Α. εξαρχής, δηλαδή να καλύψει εγκληματικές ενέργειες πίσω από το παραβάν της δημοκρατικής διαδικασίας. Μια διαδικασία στην οποία όλοι οι ψηφοφόροι συμμετείχαμε, παίρνοντας, μαζί με τα άλλα ψηφοδέλτια, και αυτό της Χ.Α. Και μπορεί η πλειοψηφία να απεχθανόταν αυτό το ψηφοδέλτιο, όφειλε όμως να το παραλάβει. Από κει ακριβώς προκύπτει το δικαίωμα και ταυτόχρονα η υποχρέωση του καθενός μας να έχει λόγο.

— Η «φωνή λαού» είναι ευπρόσδεκτη φυσικά, τι θα γινόταν όμως αν τα πράγματα ήταν αντίστροφα και εξανίστατο κάποιος κακόπιστος (ή και αφελώς καλόπιστος); Δεν είναι το ίδιο. Η δίκη της Χ.Α. είναι μια ποινική δίκη και οι κατηγορούμενοι δικάζονται ακριβώς για την τέλεση αξιόποινων πράξεων. Δεν πρόκειται για ένα Συνταγματικό Δικαστήριο που θα αποφασίσει την απαγόρευση ή μη της οργάνωσης. Δεν υπάρχει, άλλωστε, κάτι τέτοιο στην ελληνική έννομη τάξη. Εκείνο που υπάρχει είναι μια οργάνωση που τέλεσε κακουργηματικές πράξεις και η διερεύνηση του ρόλου τόσο εκείνων που εντάχθηκαν σε αυτήν ως μέλη όσο και των ηγετών της. Εννοείται, φυσικά, ότι πρόκειται για μια υπόθεση με τεράστιες πολιτικές προεκτάσεις, αφού ουσιαστικά θα καθορίσει τα όρια της ελληνικής πολιτείας και το κατά πόσο ανέχεται μια οργάνωση που υπό τον μανδύα του νόμιμου πολιτικού κόμματος μπορούσε να μαχαιρώνει και στο τέλος να σκοτώνει όσους η ίδια θεωρούσε εχθρούς, θωρακίζοντας τη δολοφονική της δράση με το καθεστώς του πολιτικού κόμματος.

— Μια καταδικαστική απόφαση θα ήταν, πιστεύεις, καταλυτική για τη δράση της ακροδεξιάς στην Ελλάδα, τουλάχιστον για το απροκάλυπτα βίαιο κομμάτι της; Καταρχάς, η δίκη είχε καταλυτικές συνέπειες για την ίδια τη Χ.Α. Κάτω από την πίεσή της, τη γενικευμένη κοινωνική κατακραυγή αλλά και τη δράση του αντιφασιστικού κινήματος, η οργάνωση αυτή δεν είχε πια οξυγόνο για να αναπτυχθεί. Η κρίση αυτή επέφερε την τριχοτόμηση και τη δραματική μείωση της απήχησής της. Παρά ταύτα, η σημασία μιας καταδικαστικής απόφασης δεν πρέπει να υποτιμάται, γιατί διαφορετικά η Χ.Α. θα μπορούσε να δραστηριοποιηθεί ξανά, «επανανομιμοποιημένη» πλέον και ενισχυμένη με την κρατική χρηματοδότηση (πάνω από 8 εκατ. ευρώ) που δικαιούται ως κοινοβουλευτικό κόμμα και η οποία, λόγω της δίκης, έχει παρακρατηθεί. Η ετυμηγορία, λοιπόν, εξακολουθεί να είναι κομβικής σημασίας για την εξέλιξη της φασιστικής απειλής στην Ελλάδα και όχι μόνο, ιδιαιτέρως δε για το μοντέλο που λάνσαρε η Χ.Α., το οποίο στο ξεκίνημά του αποδείχτηκε πολύ επιτυχημένο: ένα τύποις κοινοβουλευτικό κόμμα με παραστρατιωτικό βραχίονα. Φυσικά, ακόμα και η αυστηρότερη δικαστική απόφαση δεν θα σημάνει το τέλος του φασιστικού φαινομένου ή του ρατσισμού. Πρόκειται για κάτι ευρύτερο, που πρέπει να καταπολεμηθεί με όρους πολιτικούς, ιδεολογικούς και κοινωνικούς. Θα είναι όμως αποφασιστικής σημασίας για το αν θα ξαναδούμε σκηνικά απροκάλυπτης, ωμής βίας και τρομοκρατίας στον δρόμο, όπως αυτά που ζήσαμε τα χρόνια πριν από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα.

— Οι συνήγοροι της οικογένειας Φύσσα μού είχαν πει, θυμάμαι, ότι αυτή η δίκη ένωσε και τους δικηγόρους της πολιτικής αγωγής, με τον κοινό σκοπό να υπερβαίνει πολιτικές διαφορές ή τυχόν προσωπικές φιλοδοξίες. Πράγματι, έτσι είναι, και είμαστε πολύ ευχαριστημένοι που καταφέραμε να συνεργαστούμε άψογα τρεις ομάδες δικηγόρων με διαφορετικές προσωπικότητες και από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες, έχοντας μάλιστα να τιθασεύσουμε και να προωθήσουμε επιλεγμένα στο δικαστήριο ένα τεράστιο αποδεικτικό υλικό. Ουσιαστικά, κάναμε τη δουλειά της αστυνομίας, η οποία απλώς μας έστειλε έναν σκληρό δίσκο με χιλιάδες βίντεο προς εξέταση. Το βίντεο π.χ. από τα γραφεία της Τοπικής Οργάνωσης Νίκαιας, όπου προετοιμάζονταν οι δολοφονικές επιθέσεις και όπου ο Πατέλης είπε το περίφημο «ό,τι κινείται, σφάζεται», εμείς το εντοπίσαμε…

— Σε προσωπικό επίπεδο, πόσο σε άλλαξε αυτή η εμπειρία; Καταρχάς, στην επιμονή που χρειάστηκε να δείξω όλα αυτά τα χρόνια για την ολοκλήρωση αυτής της υπόθεσης. Γιατί μπορεί εξαρχής να ήμουν κομμάτι του αντιφασιστικού κινήματος, το οποίο επέμενε ήδη από την ίδρυση της Χ.Α. ότι δεν πρόκειται για πολιτικό κόμμα αλλά για εγκληματική οργάνωση, χρειάστηκε εντούτοις να συνειδητοποιήσω και στην πράξη πόσο πραγματικά μεγάλη υπομονή, επιμονή και προσπάθεια χρειάζεται προκειμένου να υλοποιήσεις κάτι, ειδικά σε ένα πεδίο όπως αυτό μιας δικαστικής αίθουσας, που δεν είναι και το πλέον πρόσφορο για κινηματική δράση – θα λέγαμε ότι είναι ένα παιχνίδι «εκτός έδρας». Έπειτα, μια διαδικασία πεντέμισι χρόνων, με τόσες τακτικές δικάσιμους συν την απαιτούμενη προετοιμασία, δυσχέρανε πολύ, όπως ήταν επόμενο, τη λειτουργία των δικηγορικών γραφείων μας και τη διεκπεραίωση των υπόλοιπων υποθέσεων που χειριζόμασταν. Επρόκειτο, αναμφίβολα, για μια συνειδητή επιλογή μας, που δεν χωρούσε εκπτώσεις ούτε στο πρακτικό επίπεδο. Η δίκη αυτή ήταν σαν μια δίνη. Ακόμα και στις πιο αδιάφορες φάσεις της, όπως όταν επί σχεδόν ένα εξάμηνο η υπεράσπιση απήγγελλε στο δικαστήριο επερωτήσεις βουλευτών της Χ.Α., από το τάδε επαρχιακό γεφύρι μέχρι για τη φέτα ΠΟΠ, πασχίζοντας να αποδείξει ότι παράγουν κοινοβουλευτικό έργο, όφειλες να είσαι παρών. Ανταμοιβή μας για όλα αυτά είναι το να σε σταματούν άγνωστοι στον δρόμο, να σε χαιρετούν εγκάρδια, να σε ρωτούν με αγωνία για την πορεία της δίκης, να σου λένε «κρατήστε γερά», να έρχονται νεότεροι συνάδελφοι και να σου λένε «έτσι θέλω να ασκήσω κι εγώ τη δικηγορία» – είναι ένα συναίσθημα ανεκτίμητο για μένα και για όλους τους δικηγόρους της πολιτικής αγωγής.

— Υπήρχαν, άλλωστε, και μέσα στο κίνημα κάποιες αντιδράσεις αναφορικά με την αξία και την αποτελεσματικότητα της δικαστικής διαδικασίας αλλά και με μια πιθανή ηρωοποίηση των κατηγορουμένων. Πράγματι, όμως νομίζω ότι αποδείχτηκε περίτρανα πως αυτοί οι φόβοι δεν ευσταθούσαν. Οι ίδιοι οι κατηγορούμενοι, άλλωστε, μόνο σαν «ήρωες» δεν εμφανίστηκαν στο εδώλιο. Ηγετικά στελέχη της Χ.Α. αναγκάστηκαν να δηλώσουν ότι λέγανε «χάιλ Χίτλερ» ή φορούσαν ναζιστικές στολές επειδή τάχα είχε ανοίξει το Τριώδιο. Δηλαδή μιλάμε για την απόλυτη γελοιοποίηση του φασισμού, όταν αντιμετωπίζει την προοπτική να λογοδοτήσει για την ιδεολογία και τις αξιόποινες πράξεις του.

— Οι δικοί σου εντολοδόχοι, οι Αιγύπτιοι αλιεργάτες; Σε άκουσα στο ραδιόφωνο να λες ότι «το ψαράδικο του Αχμέτ παραμένει ανοιχτό, ενώ τα γραφεία της Χ.Α. κλείνουν το ένα μετά το άλλο». Ο Αμπουζίντ Εμπάρακ, που χτυπήθηκε πολύ βίαια, και η οικογένεια των αλιεργατών που επίσης χτυπήθηκαν και διατηρούν ψαράδικο στο Πέραμα, δεν διανοούνταν καν ότι τα ονόματά τους θα συνδέονταν με μια τόσο μεγάλη και σημαντική δίκη. Έδειξαν όμως σθένος και αποφασιστικότητα, αφού και η γειτονιά τούς αγκάλιασε μετά από εκείνο το περιστατικό, κάτι που είχε μεγάλη σημασία γι’ αυτούς, καθώς αρχικά σκέφτονταν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα – το ενδιαφέρον και η αγάπη του κόσμου ήταν που τους ενδυνάμωσαν. Και παρότι κι εκείνοι κουράστηκαν από τη μεγάλη διάρκεια της δίκης, έχουν την πεποίθηση ότι στις 7 Οκτωβρίου θα ακούσουν μια απόφαση αντίστοιχη της διαδικασίας που προηγήθηκε.

— Έστω ότι οι κατηγορούμενοι τρώνε τις αναμενόμενες βαριές ποινές. Δεν έχουν δικαίωμα έφεσης; Πού μπορεί να οδηγήσει αυτό; Προφανώς και δικαιούνται να ασκήσουν έφεση. Θα πρέπει όμως και το δικαστήριο να δεχτεί ότι η έφεσή τους έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, αλλιώς θα προφυλακιστούν μέχρι την εκδίκασή της στον β’ βαθμό. Όμως, κατά τη δική μου εκτίμηση, αυτό είναι ένα δικαστήριο κατεξοχήν α’ βαθμού και η απόφασή του θα είναι καταλυτική. Οι κατηγορούμενοι πολύ δύσκολα θα την ανατρέψουν στο εφετείο, ενώ και η διαδικασία εκεί θα είναι πολύ πιο σύντομη. Βέβαια, στην περίπτωση μιας απαλλακτικής απόφασης, έχει σημασία αν θα είναι ομόφωνη (οπότε δεν εφεσιβάλλεται και η Χ.Α. πλέον θα έχει την ευκαιρία να εκδηλώσει ξανά την εγκληματική δυναμική της) ή κατά πλειοψηφία, οπότε μπορεί να ασκήσει έφεση ο εισαγγελέας. Ουσιαστικά, αυτό που έχει να κρίνει το δικαστήριο –και το γνωρίζει καλά, όπως όλοι μας– είναι αν η δολοφονία του Παύλου Φύσσα ήταν η τελευταία στη σειρά των χρυσαυγίτικων εγκλημάτων.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

18 lifo – 1.10.20

Πρόκειται για μια υπόθεση με τεράστιες πολιτικές προεκτάσεις, αφού ουσιαστικά θα καθορίσει τα όρια της ελληνικής πολιτείας και το κατά πόσο ανέχεται μια οργάνωση που υπό τον μανδύα του νόμιμου πολιτικού κόμματος μπορούσε να μαχαιρώνει και στο τέλος να σκοτώνει όσους η ίδια θεωρούσε εχθρούς, θωρακίζοντας τη δολοφονική της δράση με το καθεστώς του πολιτικού κόμματος.

1.10.20 – lifo

19

ΜΟΥΣΙΚΗ

20 lifo – 1.10.20

από τον αλέξανδρο διακοσάββα φωτογραφίες: κώστας αυγούλης creative director: δημήτρης τσακούμης

ΣΤΟΝ ΝΕΟ ΤΗΣ ΔΙΣΚΟ «Η ΕΠΟΧΉ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΜΟΎ» Η ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΟΦΊΛΙΟΥ ΕΤΟΙΜΆΖΕΤΑΙ ΝΑ «ΘΕΡΊΣΕΙ» Ό,ΤΙ ΈΣΠΕΙΡΕ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΌΝ.

1.10.20 – lifo

21

ΜΟΥΣΙΚΗ

ΙNFO Η «Εποχή του θερισμού» κυκλοφορεί την 1η Οκτώβρη από την Cobalt. Την ίδια μέρα, από τις 12:00, θα κάνει πρεμιέρα ένα βίντεο κάθε ώρα στο κανάλι της Cobalt στο YouTube, ενώ στις 21:00 το κοινό θα μπορεί να επικοινωνήσει ζωντανά με τη Νατάσσα, τον Θέμη και τον Γεράσιμο στο Instagram: @natassabofiliouofficial και @cobaltmusicgr.

22 lifo – 1.10.20

— Έχουν περάσει δέκα μήνες από την τελευταία φορά που μιλήσαμε, λίγο πριν από την έναρξη των «Εν Λευκώ» παραστάσεών σας. Μεσολάβησε η πανδημία, φτιάξατε ένα νέο άλμπουμ, το οποίο δουλεύατε από τότε – το δέκατο κομμάτι, την «Άπνοια», την είχαμε ακούσει στα λάιβ. Ποια ήταν η πορεία του; Μετά τη «Βαβέλ» είχαμε δύο χρονιές δύσκολες σε επίπεδο συναυλιακό. Είχαμε επιλέξει χώρους που δεν μας ταίριαξαν απόλυτα, και όταν φτάσαμε στο «Εν Λευκώ», είχαμε τρομερή λαχτάρα όλο αυτό το σκοτεινό πράγμα που είχαμε βιώσει να το κάνουμε κάτι πολύ δυναμικό, aggressive, που θα μας οδηγούσε στην επόμενη δουλειά.

— Ήταν συναυλίες «back to basics», το κοινό, νομίζω, συνδέθηκε με τα παλιά σας λάιβ. Έχοντας «καθαρίσει» και έχοντας αφήσει στο παρελθόν πράγματα που μας είχαν δυσκολέψει, ήμασταν έτοιμοι για ένα καινούργιο φως. Και πάνω σε αυτό σκάει η πανδημία. Ακυρώθηκαν περίπου 40 λάιβ, ενώ είχαμε προγραμματίσει, μετά από πολύ καιρό, μια μεγάλη περιοδεία – τελευταία φορά είχαμε βγει με τη «Βαβέλ». Μας βρήκε, λοιπόν, αυτός ο δίσκος στην αμηχανία τού «και τώρα;». Μοιραία πια –το ξέρει και ο κόσμος–, όταν κάνεις μουσική ψυχαγωγικού χαρακτήρα, δουλεύεις για να επιβιώσεις. Βρεθήκαμε σε ένδεια συναισθημάτων, σε δυσκολία οικονομική, και έπρεπε όλη αυτή την κατάσταση να την κάνουμε κάτι που να μας ολοκληρώνει, αλλά παράλληλα να μας ανοίγει και μια νέα πόρτα. Νομίζω ότι ο τίτλος που επιλέχθηκε είναι ακριβώς αυτό: η στιγμή που θερίζεις πράγματα που έσπειρες στο παρελθόν και μπορείς, μέσα από τις δυσκολίες, να προχωρήσεις παρακάτω. Όλο αυτό το φωτεινό πράγμα του δίσκου ήρθε να μας καθαρίσει με έναν τρόπο, για δεύτερη φορά.

— Η πρώτη ποια ήταν; Οι «Μέρες του φωτός». Εγώ θυμάμαι δύο στιγμές έντονες, δύσκολες, όταν τελικά ένα άλμπουμ ήρθε να δώσει κάτι διαφορετικό στη ζωή μου. Και νιώθω ότι εδώ υπήρχε μεγάλη ειλικρίνεια από μέρους μας, δεν μας ένοιαζε να αποδείξουμε τίποτα, σε κανέναν, να κάνουμε κάτι που κάποιος περιμένει. Μας ένοιαζε απλώς να βγει από μέσα μας όλο αυτό που αισθανόμασταν.

— Ακούγοντάς τον, ένιωσα ότι πραγματικά ξεφύγατε από κάθε αγκύλωση, ακόμα και από ενδεχόμενους ενδοιασμούς, π.χ. «πώς θα τα πούμε αυτά στο λάιβ», πώς θα στηθεί μια παράσταση πάνω σε αυτά τα τραγούδια. Φτιάξατε ένα άλμπουμ για εσάς και για εμάς, κάτι που θα ακούμε από την αρχή ως το τέλος στο σπίτι, σε δύσκολες στιγμές που ενδεχομένως να ξανάρθουν. Βέβαια, θα στήσετε και μια παράσταση πάνω σε αυτό το άλμπουμ. Τα είπες, εν τω μεταξύ, λες και σ’ τα ψιθυρίζουμε στο αυτί. Εντάξει, δεν με εντυπωσιάζει, γιατί είσαι ένας άνθρωπος που έχει σχέση με τη μουσική μας και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί σε αυτό το κοινό απευθυνόμαστε: σε ένα κοινό που είναι, πρώτα απ’ όλα, πυρηνικό. Που θέλω εγώ, ως Νατάσσα –και πιστεύω και τα αγόρια–, να το εκπλήξω ξανά, να το κερδίζω κάθε φορά από την αρχή. Η σχέση με τον κόσμο είναι ερωτική, και δεν το λέω με τη γραφικότητα της έκφρασης. Πρέπει τον άλλο να τον καψουρεύεις συνέχεια. Όχι για να σου κάνει εισιτήρια ή για να αγοράζει τα CDs σου, αλλά για να έχεις λόγο να εξελίσσεσαι. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει να κάνουμε πετυχημένα πράγματα, αλλά αυτά που θα μας θυμίζουν για ποιον λόγο μπήκαμε στη μουσική, που θα μας ξαναφέρουν κοντά στην πρώτη αθωότητα, στον πρώτο ενθουσιασμό.

— Τον Μάρτιο έκανες το τελευταίο λάιβ στη Θεσσαλονίκη, μετά προλάβατε να πάτε στο εξωτερικό, έπειτα έγινε lockdown και το επόμενο ήταν πρόσφατα στην Τεχνόπολη, με βάση όλα τα νέα δεδομένα. Στις δικές σου συναυλίες ο κόσμος ήταν πάντα

αγκαλιασμένος, υπήρχε συγκίνηση, έφευγαν με δάκρυα στο πρόσωπο. Πόσο έχει αλλάξει η ουσία της δουλειάς σου; Καταρχάς, έχω να προτείνω και στο κοινό μας αλλά και στους καλλιτέχνες να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τη μουσική με την ίδια φόρα. Θα αναφερθώ στην Τεχνόπολη, γιατί εκεί εμφανιστήκαμε και γιατί είναι ένας χώρος που του αξίζουν συγχαρητήρια, καθώς έδειξε σε όλες τις περιφέρειες και τους δήμους που μας ακύρωσαν τις συναυλίες πώς μπορούν να γίνουν. Εμείς, λοιπόν, είχαμε την επιλογή να ανέβουμε στη σκηνή, γνωρίζοντας ότι το κοινό θα φορά μάσκα, και να είμαστε κομπλαρισμένοι ή να κάνουμε αυτό που ξέρουμε. Ευτυχώς, ήταν μια συναυλία τρομερά συγκινητική, σαν να ήμασταν συνωμότες απέναντι σε μια συνθήκη. Μοιραστήκαμε τη μουσική μας με μια τρυφερότητα, όσο παράξενα κι αν ήταν. Οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε. Ο πολιτισμός είναι απολύτως απαραίτητος. Δεν είναι πολυτέλεια. Είναι πυρηνική η ανάγκη για την τέχνη. Αυτό δεν γίνεται να συμβαίνει διαδικτυακά. Έχει να κάνει με τις ανάσες των ανθρώπων.

— Κάνατε όμως και μια εμφάνιση στο ΚΠΙΣΝ, χωρίς κοινό, που μεταδόθηκε ζωντανά στα social media και ήταν εξίσου φορτισμένη. Τρομερά, ήταν από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω κάνει.

— Την απεύθυνση, ωστόσο, την καταλάβαμε. Ίσως επειδή ήταν ένα πείραμα; Γιατί ήταν μία φορά, ήταν κάτι ειδικό. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ο πολιτισμός να λειτουργήσει έτσι. Επίσης, οι καλλιτέχνες σεβαστήκαμε απόλυτα την ανάγκη να σταματήσουν όλα. Μείναμε στο σπίτι μας και δείξαμε φοβερή πειθαρχία σε ό,τι ζητήθηκε. Δεν είμαστε ένας κλάδος που δουλεύει με μαύρα λεφτά, όπως βγήκε και είπε ευθαρσώς η υπουργός Πολιτισμού, μετά απ’ όλη αυτή την αδιαφορία και την απαξίωση που μας έχει δείξει. Είμαστε ένας κλάδος που στέκεται πάντα με ευαισθησία δίπλα στους ανθρώπους, που με ευαισθησία σεβάστηκε την υγειονομική ανάγκη και ο οποίος, όταν ήρθε η ώρα να δουλέψει, το έκανε με απόλυτο σεβασμό. Δεν ξέρω ποια εντύπωση έχουν για τον πολιτισμό και τι γνωρίζουν πραγματικά γι’ αυτόν. Πολιτισμός δεν είναι μόνο τα αρχαία, ούτε η τέχνη που παράγουν τα ιδρύματα και τα φεστιβάλ. Ο πολιτισμός είναι ένα ζωντανό σύνολο που περιλαμβάνει από αυτό που συμβαίνει στον δρόμο μέχρι αυτό που γίνεται στις μεγάλες συναυλίες. Θα πρότεινα να ανοίξουν τα αυτιά τους, να μας δεχτούν, να μας ακούσουν, να μας ρωτήσουν πώς δουλεύουμε –γιατί, απ’ ό,τι έχω καταλάβει, δεν ξέρουν τι εργασία κάνουμε– και η πολιτεία να λάβει μέτρα αν, για οποιονδήποτε λόγο, το υγειονομικό πρωτόκολλο ορίζει ότι πρέπει κάποια πράγματα να σταματήσουν ή να περιοριστούν στον απόλυτο βαθμό. Είμαστε άνθρωποι, δεν είμαστε χομπίστες. Βιοποριζόμαστε και είμαστε επαγγελματίες πολύ σκληρά εργαζόμενοι, γιατί το μυαλό και η ψυχή μας δεν σταματά να προσπαθεί να αποτυπώσει αυτά που συμβαίνουν, 24/7. Να τους βγάλουμε φωτογραφία, να τους δείξουμε πόσα λεφτά έχουμε δώσει στο κράτος οι Έλληνες καλλιτέχνες. Εκτός αν περιορίζεται το μυαλό τους σε μια ομάδα που κάνει κάτι συγκεκριμένο. Νομίζω ότι τους καλλιτέχνες μάς έχει γονατίσει συνολικά η προσπάθεια να σταθούμε στα πόδια μας μέσα στην κρίση, να μπορέσουμε να δουλέψουμε, να δημιουργήσουμε, να επενδύσουμε.

— Σε τρομάζει ο περιορισμός και ο αυτοπεριορισμός λόγω της πανδημίας; Το ότι τα πάντα κλείνουν στις 12, ακόμα και τα περίπτερα στην Αττική; Κοίταξε, δεν είμαι επιστήμονας και πιστεύω πάρα πολύ στην επιστήμη. Θεωρώ ότι αυτή είναι η δουλειά των ανθρώπων που έχουν σπουδάσει, να βρουν τι κάνει καλό και τι κακό. Υπάρχουν

ΜΙΑ ΣΚΈΨΗ ΓΙΑ ΚΑΘΈΝΑ ΑΠΌ ΤΑ ΚΟΜΜΆΤΙΑ ΤΟΥ ΔΊΣΚΟΥ; Κοίτα με: Ο πρώτος εφηβικός έρωτας, η πρώτη επαφή. Η εποχή του θερισμού: Όταν άκουσα το τραγούδι, ήταν λες και κάποιος μου έσκασε ένα τεράστιο χαστούκι στη μούρη. Μικρά παιδιά: Είναι η ενηλικίωση του «Η καρδιά πονάει όταν ψηλώνει». Σήμερα, τώρα, που είμαστε ένα βήμα πριν από τα 40. Ιθάκη: Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που φεύγει. Πραγματικά, μεταφυσικά ή κυριολεκτικά από τη ζωή. Εκατοστό: Είναι το πιο αυτοβιογραφικό τραγούδι που έχω τραγουδήσει ποτέ. Φολέγανδρος: Ο ύμνος που έπρεπε να έχουμε τραγουδήσει εδώ και πολλά χρόνια γι’ αυτό το μαγικό νησί. Για πάντα: Εγώ πιστεύω στο «για πάντα» και νομίζω ότι πολλά από αυτά που κάνω στη ζωή μου τα κάνω γι’ αυτό το ιδανικό. Άλλη μία διαδρομή: Μου θυμίζει ένα παλιό τραγούδι, που θα μπορούσε να είναι μια καντάδα ενός τροβαδούρου. Αν ήταν όλα δίκαια: Ένα μανιφέστο απολύτως προσωπικό, ένα δηλωμένο όραμα για έναν δίκαιο κόσμο, για μια ουτοπία. Άπνοια: Η προσευχή. Αν μπορούσα να κάνω μια προσευχή, θα έλεγα τα λόγια της «Άπνοιας».

πράγματα, φυσικά, που και για μένα είναι παράξενα και θα ήθελα να μου τα εξηγήσουν καλύτερα, για να τα καταλάβω. Όμως οφείλω να τα σεβαστώ, όπως έχω σεβαστεί το μέτρο της μάσκας και τηρώ όσα μας λένε οι επιστήμονες. Απλώς με απασχολεί ότι όλες αυτές οι συνθήκες μπορούν να γίνουν σημείο εκμετάλλευσης από ανθρώπους που θέλουν η κοινωνία να συντηρητικοποιηθεί, να είναι φοβισμένη. Ξέρουν πια ότι είναι πολύ εύκολο να σε κλείσουν στο σπίτι, να σε φοβίσουν, να ζεις με αυτή την τεράστια αβεβαιότητα. Δεν λέω σε καμία περίπτωση –και το τονίζω αυτό– ότι γι’ αυτό μπήκαμε στο σπίτι. Απλώς πιστεύω ότι οι επιτήδειοι, που πάντα υπάρχουν, θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν το αποτύπωμα που έχει αφήσει η πανδημία σε όλους μας. Γιατί έχει αφήσει αποτύπωμα και ψυχικό και κοινωνικοπολιτικό. Και θα έρθει η ώρα να μαζέψουμε αυτά τα απόνερα, που θα τα φορτωθεί ο λαός, και πρέπει να είμαστε έτοιμοι.

— Πρόσφατα, με αφορμή τη διαδικτυακή Athens Pride Week, πήρες μέρος σε μια συζήτηση για τη θέση της γυναίκας στη μουσική βιομηχανία. Είμαστε αγκυλωμένοι στο σαφώς ανδροκρατούμενο περιβάλλον που είναι η μουσική βιομηχανία. Η γυναικεία φωνή συμβολίζει τη γέννηση, αλλά η θέση της είναι σίγουρα σε δεύτερη μοίρα. Χρειάζεται οι γυναίκες να συσπειρωθούμε, να γίνουμε πιο μαχητικές, από τα μεροκάματα που διεκδικούμε και από τον τρόπο που απευθυνόμαστε στους ανθρώπους μέχρι το πόσο επιτρέπουμε να μας κολλάνε σεξιστικές ρετσινιές που ακόμα δεν έχουν φύγει. Εγώ έχω αναγκαστεί να γίνω πολύ μεγάλο τσαμπούκι πολλές φορές –που δεν είναι κάτι που μου αρέσει– για να μπορέσω να διεκδικήσω τον χώρο μου και τον σεβασμό.

— Νομίζω ότι μεγάλο μέρος των επιθέσεων που έχεις δεχτεί όλα αυτά τα χρόνια είναι επειδή είσαι γυναίκα και λες αυτά που λες. Σαφώς, δεν το συζητώ. Είναι οι επιθέσεις που έχω δεχτεί στο κοινωνικό μου προφίλ. Και στο καλλιτεχνικό, γιατί είναι πολύ εύκολο να γράψει κάποιος από κάτω «άντε μωρή, κλαψομούνα». Αυτό είναι πολύ συγκεκριμένο, πολύ σεξιστικό, αφορά καθαρά το φύλο μου και πολλές φορές, ίσως περισσότερες, θα το γράψει μια γυναίκα. Μιλάω όμως καθαρά για το θέμα του χώρου μας, το πώς μας αντιμετωπίζει ο επιχειρηματίας όταν φέρνουμε τον ίδιο κόσμο με έναν άντρα, αλλά αυτός παίρνει μεγαλύτερο μεροκάματο. Για το πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να ζητήσει ή να διαπραγματευτεί το μεροκάματό της – και πολλές φορές δεν θα το κάνει η ίδια, θα βάλει έναν φίλο της να το κάνει. Το πώς μια κοπέλα θα μπει σε μια μπάντα με πέντε αγόρια και θα είναι η γκόμενα. Το πώς θα πρέπει να τους κατακτήσει, να τους γοητεύσει με την εμφάνισή της, γιατί δεν φτάνει μόνο η φωνή της και το καλλιτεχνικό της κύρος. Όλα αυτά είναι απόλυτα παρόντα κι εγώ έχω προσπαθήσει να κρατηθώ έξω απ’ οποιαδήποτε συνθήκη θα με κάνει να πρέπει να αποδείξω το παραμικρό – γι’ αυτό κιόλας όλα αυτά τα χρόνια έχω μείνει σε ένα κλειστό περιβάλλον, με τον κόσμο μου, την μπάντα μου, το σύμπαν μου, τους συνεργάτες μου, γιατί δεν άντεχα να δίνω συνεχώς μάχες για να επιβληθώ. Ακόμα και σήμερα όμως, που έφτασα να κάνω τη φάση μου, υπάρχουν πολλές φορές που θα βρεθώ σε ένα ξένο περιβάλλον και θα πρέπει να δώσω μια τέτοια μάχη.

— Σε ποια φάση της ζωής σας σάς βρίσκει ως τριάδα, ως παρέα, ως καλλιτέχνες, αυτό το άλμπουμ; Πιο σίγουρους, πιο ώριμους από ποτέ, πιο δεμένους.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο LIFO.gr.

Books Όμορφα βιβλία από τις εκδόσεις της LiFO

μαλβινα κάραλη Σαββατογεννημένη

σταθησ τσαγκαρουσιανοσ Ας φυσά τώρα

λενα φουτσιτζη Αγαπητή Α,μπα

Σελ. 224

Σελ. 152

Σελ. 268

To κρυπτικό ημερολόγιο ενός υπέροχου μαύρου κοριτσιού που έφυγε νωρίς.

Ένα tour de force, ως προς το ύφος του, δίχως αναστολές και δίχως απολογίες.

Οι 100 καλύτερες απαντήσεις που έδωσε ποτέ, διαφωτιστικές, απλές και έγκυρες.

nelly's Εγχρωμη Nelly's

γλυκερια μπασδεκη Κλάματα

σταθησ τσαγκαρουσιανοσ Αντίο παλιέ κόσμε

Σελ. 122

Σελ. 104

Σελ. 348

Οι διαφημιστικές φωτογραφίες της Αμερικής από το φωτογραφικό αρχείο του Μουσείου Μπενάκη.

Κείμενα μεγάλης πρωτοτυπίας και λεπτότητας, που δεν θυμίζουν τίποτα.

Συνομιλίες με αξιοσημείωτους ανθρώπους.

σταθησ τσαγκαρουσιανοσ Στον παλιό καταρράκτη

άντυ γουόρχολ Η φιλοσοφία του Άντυ Γουόρχολ

γουιλφρεντ θεσιγκερ Οι Άραβες των βάλτων

Σελ. 168

Σελ. 336

Σελ. 418

Νευρικά ταξίδια, απολαύσεις ξεκρέμαστες, ημιτελείς χειρονομίες, μια γενική ζαλάδα και το πικρό φως μιας διαπίστωσης την επόμενη μέρα.

Ιδιωτικές αφηγήσεις στο τηλέφωνο ή στο μαγνητοφωνάκι του για τον έρωτα, το σεξ, το φαγητό, την ομορφιά, τη φήμη, την επιτυχία.

Το αξιοθαύμαστο χρονικό ενός τρόπου ζωής που παρέμεινε παραδόξως αναλλοίωτο για 5.000 χρόνια.

www.lifoshop.gr ΑΓΟΡΆΣΤΕ ΜΕ ΈΚΠΤΩΣΗ. ΆΜΕΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΉ ΣΕ ΌΛΟ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ 1.10.20 – lifo

23

DESIGN

ΤΟ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ GOETHE ΕΠΈΣΤΡΕΨΕ ΣΤΗΝ ΟΔΌ ΟΜΉΡΟΥ Όλοι οι χώροι του έχουν ανακαινιστεί, έχουν αποκτήσει νέο τεχνολογικό εξοπλισμό και είναι ωραιότεροι από ποτέ. από τη meροπη κοκκινη φωτογραφια: παρισ ταβιτιαν

το ινστιτούτο goethe επιτέλους ξανάνοιξε, ύστερα από μια σχεδόν διετή ριζική ανακαίνιση, φωτεινό, φρέσκο και πάντα φιλόξενο, αποκαλύπτοντας στο ισόγειο έναν κομψό διάδρομο που μοιάζει με catwalk και οδηγεί στην πλούσια βιβλιοθήκη και στους υπόλοιπους χώρους του. Το γνωστό κτίριο της οδού Ομήρου στο Κολωνάκι δεν θυμίζει σε τίποτα την προηγούμενη όψη του. Το φουαγέ συνδέεται πλέον με τον πρώτο όροφο που φιλοξενεί έναν ειδικό χώρο για εργαστήρια και μικρότερης εμβέλειας εκδηλώσεις, η ταράτσα έχει αναδιαμορφωθεί ως κήπος μέσα στην πόλη, η αίθουσα εκδηλώσεων στο υπόγειο έχει ανακαινιστεί με προσοχή και έχει αποκτήσει καινούργιο τεχνολογικό εξοπλισμό. Η βιβλιοθήκη και όλες οι συμβουλευτικές υπηρεσίες για τα γλωσσικά τμήματα και τις εξετάσεις, τους καθηγητές γερμανικής γλώσσας και τις σπουδές στη Γερμανία βρίσκονται πια στο ισόγειο, όπως και η καινούργια καφετέρια, όπου μπορεί να κάνει κανείς ένα διάλειμμα για έναν καφέ, ένα γλυκό ή αλμυρό σνακ. «Όποιος έρχεται στο Ινστιτούτο Goethe για να μάθει γερμανικά μπαίνει στη σφαίρα μιας ολόκληρης κουλτούρας. Άλλωστε, μια ξένη γλώσσα τη μαθαίνει κανείς καλύτερα και ευκολότερα ζώντας στη χώρα όπου τη μιλούν, ζώντας την καθημερινότητά της, έτσι δεν λένε; Εδώ προσπαθούμε να παρέχουμε αυτήν τη δυνατότητα στους σπουδαστές μας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν προσφέρουμε μόνο μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας αλλά και ένα ολοκληρωμένο πακέτο πολιτισμού και παιδείας» λένε οι άνθρωποι του ινστιτούτου. Όντως, μπαίνοντας κανείς στο κτίριο, αντικρίζει ένα φωτεινό φουαγέ με ενδιαφέρουσες εικαστικές προτάσεις όπου μπορεί να εξασκήσει τη γερμανική γλώσσα είτε διαβάζοντας τα συνοδευτικά κείμενα των εκθέσεων είτε παραγγέλνοντας τον καφέ του στην καφετέρια. Σημειωτέον ότι έχουν περάσει 68 χρόνια από τότε που ιδρύθηκε το Ινστιτούτο των Αθηνών και ότι είναι το παλιότερο στο σύνολο του δικτύου των Goethe-Instituts σε όλο τον κόσμο, του συλλόγου που δημιουργήθηκε για τη διάδοση της γερμανικής γλώσσας και παιδείας στο εξωτερικό. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η γερμανομάθεια πολλών Ελλήνων έχει ως αφετηρία το Ινστιτούτο Goethe, αν και οι σχέσεις των δύο λαών είναι πολύ βαθύτερες. Ο πολιτισμός της ίδιας μας της πόλης συνδέεται με τη γερμανική κουλτούρα, π.χ. είναι εμφανής στην αρχιτεκτονική της. Το Ινστιτούτο Goethe, βέβαια, είναι πολύ περισσότερα από ένα μέρος εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας, καθώς, μέσα από τις πολιτιστικές του εκδηλώσεις, αποκτά ολοένα και πιο ενεργό ρόλο στην αθηναϊκή πολιτιστική ζωή. Επιπλέον, με στοχευμένα, ειδικά προγράμματα μετάφρασης υποστηρίζει τις ελληνογερμανικές ανταλλαγές στον τομέα της λογοτεχνίας. Συνεργάζεται στενά με εκδότες και μεταφραστές, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε επιμορφωτικά προγράμματα. Η βιβλιοθήκη του κτιρίου της Ομήρου προσφέρει τη δυνατότητα ηλεκτρονικού δανεισμού πάνω από 20.000 τίτλων βιβλίων, εφημερίδων, ταινιών και πολλών άλλων, χωρίς καμία επιβάρυνση.

Ομήρου 14-16, http://www.goethe.de/athen

24 lifo – 1.10.20

παντα εδω Το Ινστιτούτο Goethe, βέβαια, είναι πολύ περισσότερα από ένα μέρος εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας, καθώς, μέσα από τις πολιτιστικές του εκδηλώσεις, αποκτά ολοένα και πιο ενεργό ρόλο στην αθηναϊκή πολιτιστική ζωή.

1.10.20 – lifo

25

H Βέρα Χοτζόγλου αποτυπώνει την αντεργκράουντ σκηνή της Αθήνας σε ένα ατμοσφαιρικό ντοκιμαντέρ

ΣΙΝΕΜΑ

26 lifo – 1.10.20

τις κοινωνικές συγκρούσεις στην καθημερινότητά τους. Με ενδιαφέρει μέσα από την ταινία ο κόσμος να μάθει ότι υπάρχουμε, είμαστε εδώ και κουμάντο στα σώματά μας κάνουμε εμείς. Φυσικά, θα θέλαμε άλλα τόσα λεπτά για να χωρέσουν στην ταινία όλα όσα ειπώθηκαν, αλλά θέλω να κρατήσετε αυτό: το Sweat, μέσα σε 34 λεπτά, μιλάει για όλα όσα μπορούν να ειπωθούν για τη μουσική, τον χορό και το φύλο. Χωρίς σενάριο, χωρίς σκηνοθεσία, χωρίς μπάτζετ, μόνο με την αφοσίωση γι’ αυτό που κάνουμε. Πολλοί μου λένε “μα για ποια ρέιβ σκηνή μιλάς; Δεν είναι κάτι που πέθανε μετά τα ’90s;”. Συχνά νομίζουμε ότι κάποια πράγματα έχουν πεθάνει, όμως αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι απλώς μεγαλώνουμε και τα αφήνουμε πίσω. Η συγκεκριμένη σκηνή έχει ανοίξει, θα έλεγα, τουλάχιστον όσα χρόνια την παρακολουθώ. Όταν μιλάμε για αντεργκράουντ σκηνή, μιλάμε για πάρτι σαν το “Τσικνοτέκνο”, που δεν είναι mainstream, που δημιουργούν ασφαλείς χώρους για queer σώματα και δεν θα τα δεις να γίνονται κάθε ΠΣΚ. Σκοπός τους δεν είναι το κέρδος αλλά το να καλλιεργηθεί σεβασμός ανάμεσα στα πλάσματα που βρίσκονται στο ρέιβ. Άλλωστε, αυτός δεν είναι και ο σκοπός του ρέιβ; Εάν, από την άλλη, θέλεις να πας στις υπόγειες διαβάσεις του Παντείου ή στην Πάρνηθα για πάρτι, υπάρχουν ακόμα κι αυτά! Ξέρω ότι τα Οινόφυτα ήταν δημοφιλή στα ’90s, αλλά δεν ξέρω εάν ρεϊβάρουν ακόμα εκεί. Με απασχολεί πολύ το σώμα και ό,τι αυτό περικλείει, κατ’ επέκταση με απασχολούν και τα ζητήματα φύλου. Για μένα, το σώμα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, είναι κάτι το πολιτικό που εκφράζεται με πολλαπλές μορφές στη δουλειά μου, από ένα αντικείμενο μέχρι ένα queer σώμα. Συγκεκριμένα, με ενδιαφέρει πολύ η τρανς κοινότητα, την οποία θεωρώ την πιο ευάλωτη σε διακρίσεις, γι’ αυτό επιλέγω να δουλεύω κυρίως με τρανς άτομα. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που κι εγώ η ίδια νιώθω δυσφορία φύλου και αλλάζω την ταυτότητά μου, όχι μόνο στην προσωπική μου ζωή αλλά και στα πρότζεκτ μου. Επίσης, τα τελευταία χρόνια έχω αποκτήσει μια ιδιαίτερη αγάπη για τις drag queens. Με γοητεύει πάρα πολύ όλο αυτό το κομμάτι της μεταμόρφωσης». Η ταινία της Βέρας ολοκληρώθηκε λίγο πριν σκάσει ο κορωνοϊός, τον Δεκέμβρη του 2019, και αμέσως ξεκίνησε η κατάθεσή της στα φεστιβάλ. «Από κει και μετά ζούμε ένα θρίλερ. Καταθέτεις μια ταινία, αλλά τα περισσότερα φεστιβάλ που θα τη διαλέξουν γίνονται μετά από μήνες κι εμείς, μαζί με πολλούς άλλους συναδέλφους, είχαμε την ατυχία να πέσουμε στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ταινία γινόταν δεκτή, δεν προλαβαίναμε να βγάλουμε δελτίο Τύπου και μας έστελναν e-mail ακύρωσης του φεστιβάλ, χωρίς επιστροφή χρημάτων των fees, με ένα απλό “we are sorry”. To Sweat επρόκειτο να κάνει πρεμιέρα τον Μάρτιο του 2020 στο HPFF της Ρώμης και τελικά φτάσαμε να κάνει πρεμιέρα Σεπτέμβρη στην Αθήνα και να ζούμε δεύτερο θρίλερ για το εάν τελικά θα παιχτεί ή όχι».

ΑΠΌ ΤΗ ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

Ψήναμε σουβλάκια και κάναμε ρέιβ/τέκνο πάρτι στον κήπο της ΑΣΚΤ, εξού και ο τίτλος «Τσικνοτέκνο».

Η

ιδέα για το Sweat ήρθε στο μυαλό της Βέρας Χοτζόγλου όταν τελείωνε τη διπλωματική της εργασία με τίτλο Rausch –που σημαίνει μέθη ή υπό την επήρεια της μέθης– στην ΑΣΚΤ. Ζούσε μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου τότε και γυρνούσε σκηνές μέσα σε διαφορετικά κλαμπ ή πάρτι, χωρίς να στήνει ή να σκηνοθετεί τίποτα, παρατηρώντας περισσότερο τα ανθρώπινα σώματα την ώρα που βρίσκονταν σε κατάσταση μέθεξης, έκστασης, αλλά και την επόμενη μέρα. «Τότε κοιμόμουν με πολύ κόσμο κι αυτό που παρατηρούσα ήταν ότι όλοι είχαν την ανάγκη να μιλήσουν. Το κρεβάτι γινόταν ένα εξομολογητήριο, υπήρχε ο ήχος και ο απόηχος και όλο αυτό ήταν το Rausch» λέει, εξηγώντας ότι μέσα σε αυτό το πλαίσιο είχε καταγράψει κάποια πλάνα από το «Τσικνοτέκνο», ένα πάρτι που είχε ξεκινήσει το 2015 από φοιτητές της ΑΣΚΤ και γινόταν κάθε Τσικνοπέμπτη. «Ψήναμε σουβλάκια και κάναμε ρέιβ/τέκνο πάρτι στον κήπο της σχολής, εξού και ο τίτλος “Τσικνοτέκνο”. Αργότερα αυτό εξελίχθηκε σε ένα μεγάλο ρέιβ πάρτι που διοργάνωνε η κολεκτίβα B L N K και έφτασε να μαζεύει μέχρι και 3.000 άτομα. Μου είχε φανεί πολύ ενδιαφέρον κάτι τόσο μικρό να εξελίσσεται διαρκώς και να βλέπω όλο και περισσότερα queer άτομα να νιώθουν ελεύθερα και ασφαλή σε αυτά τα πάρτι» λέει η Βέρα, που τελικά αποφάσισε να καταγράψει το τελευταίο πάρτι που θα γινόταν από τη συγκεκριμένη ομάδα. «Αυτό που είχα αρχικά στο μυαλό μου ήταν η ταινία να έχει ως αφετηρία το “Τσικνοτέκνο”, αλλά να μη μοιάζει με άλλο ένα συμβατικό ντοκιμαντέρ. Ήθελα να είναι κάτι πιο εικαστικό, να μπορεί να σε ταξιδέψει, δηλαδή να ξεκινάει το βράδυ και να φτάνει μέχρι το πρωί. Να είναι σκοτεινό και ταυτόχρονα ευαίσθητο, να ακολουθεί όχι μόνο τους πρωταγωνιστές αλλά ολόκληρη τη ρέιβ κουλτούρα. Να μπορεί, μέσω της εικόνας, να φτιαχτεί ένα περιβάλλον που να σε συνεπαίρνει τη στιγμή που τα σώματα χορεύουν και ιδρώνουν, να σε βάζει σε αυτή την ψυχική κατάσταση. Στο τελικό μοντάζ αποφάσισα να μην υπάρχει καθόλου φασαρία τη στιγμή του χορού, παρά μόνο ο ambient ήχος που έχει γράψει ο Φρο – με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να αποτυπωθεί όλη η έκσταση μέσω του χορού. Είχα απόλυτη εμπιστοσύνη στο Reject και στον Φρο. Δεν τους σκηνοθέτησα καθόλου, τίποτα στην ταινία δεν είναι σκηνοθετημένο ή στημένο. Πόνταρα στη στιγμή και ό,τι χάθηκε, χάθηκε». Οι πρωταγωνιστές της ταινίας είναι ο Φρο, επίσης καλλιτέχνης και DJ, και το Reject aka Lex, που είναι περφόρμερ, drag queen, club kid, fashion designer και άλλα πολλά. Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στα σπίτια τους, στο Ρομάντσο και στην ΑΣΚΤ, κατά τη διάρκεια του πάρτι. «Δεν χρειάστηκε να τους ρωτήσω πολλά πράγματα, έτσι κι αλλιώς οι δυο τους είναι πληθωρικές προσωπικότητες. Ήξερα ότι είχα να κάνω με δύο άτομα που θα μιλούσαν και για την αγάπη τους για το ρέιβ αλλά και για

Η ταινία της με τίτλο «Sweat», που παίχτηκε στις Νύχτες Πρεμιέρας, μπορεί να έγινε δίχως σενάριο, σκηνοθεσία και μπάτζετ, αλλά είναι ένα δυνατό κινηματογραφικό ταξίδι στην αντεργκράουντ, ρέιβ σκηνή της Αθήνας.

1.10.20 – lifo

27

MEDIA Σταύρος Θεοδωράκης, στην πολυκύμαντη πορεία του, έχει καταγράψει αμέτρητες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, χιλιάδες σελίδες άρθρων και συνεντεύξεων στον ελληνικό Tύπο και πολλά χιλιόμετρα πολιτικής διαδρομής, η οποία έληξε πριν από έναν χρόνο, όταν ανεστάλη η λειτουργία του κινήματος του Ποταμιού. «Σκοπός της ζωής είναι να ηττάσαι από ολοένα και μεγαλύτερα πράγματα. Αποχαιρετώ την πολιτική, πολιτικά ηττημένος, ανθρώπινα θλιμμένος, αλλά τελικά περήφανος για την προσφορά του Ποταμιού στην πατρίδα και στην κοινωνία και αισιόδοξος ότι ο σπόρος που ρίξαμε θα φυτρώσει ξανά» είχε επισημάνει στην τελευταία του ομιλία στη Βουλή. Τον συναντώ ένα ηλιόλουστο πρωινό στο γραφείο του στην οδό Σεβαστουπόλεως, εκεί όπου εργάζεται πυρετωδώς για το νέο του εγχείρημα, το Pod.gr. Πλέον, αποφεύγει τις συνεντεύξεις και τις δημόσιες τοποθετήσεις και όσα έχει να πει τα λέει από το μικρόφωνο των ηχητικών εκπομπών του. Καταφθάνει με τη μηχανή του, κουβαλώντας τα αγαπημένα του φρούτα, ενώ στην πλάτη του φορά το σήμα κατατεθέν του, το αγαπημένο του σακίδιο. Γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1963 σε ένα χωριό των Χανίων, τον Δραπανιά της Κισσάμου, και μεγάλωσε στην Άνω Αγία Βαρβάρα της δυτικής Αθήνας. «Γεννήθηκα σε καφενείο. Ίσως αυτό να εξηγεί τα περισσότερα. Στα μαιευτήρια τα σεντόνια μυρίζουν κλάμα. Στα καφενεία, ακόμα και οι τοίχοι έχουν ποτιστεί από εξομολογήσεις. Γι’ αυτό ίσως έγινα δημοσιογράφος. Για τις ιστορίες των ανθρώπων» έγραψε κάποια στιγμή. Επίσης, το μότο του, ακόμη και σήμερα, παραμένει το ίδιο: «Για να κάνεις κάτι σημαντικό

στη ζωή σου, πρέπει να έχεις ομάδα και να είσαι μέρος μιας ομάδας. Το μόνο πράγμα για το οποίο μπορώ να υπερηφανευτώ στη ζωή μου είναι ότι έχω φτιάξει καλές ομάδες. Μια καλή ομάδα μπορεί να κάνει τη διαφορά, ένας μόνος του δεν μπορεί». Όταν συναντηθήκαμε, έκανε το μοντάζ ενός podcast για τον Παύλο Φύσσα. Αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου έκανε δύο εκπομπές στους «Πρωταγωνιστές», αποκαλύπτοντας ότι δεν επρόκειτο για «έναν καβγά για το ποδόσφαιρο», όπως πολλοί ψέλλιζαν τότε, αλλά για μια δολοφονία από μια εγκληματική συμμορία. Μάλιστα, πολλοί από τους μάρτυρες στη δολοφονία του Παύλου μίλησαν πρώτα σ’ αυτόν και μετά κλήθηκαν εσπευσμένα από την ανακρίτρια. «Οι φασίστες δεν πέφτουν από τον ουρανό», μου λέει καθώς κλείνει τον υπολογιστή του για να αρχίσει η κουβέντα μας, «κυκλοφορούν ανάμεσά μας, σε διάφορες εκδοχές».

— Τι τίτλο θα δίνατε στην εποχή μας και γιατί; Ένα δειλινό που μπορεί να είναι και ξημέρωμα.

— Τι πιστεύετε ότι θα αφήσει πίσω της η πανδημία του κορωνοϊού; Σίγουρα συντρίμμια στην οικονομία. Οι αγκαλιές και τα φιλιά θα επιστρέψουν όταν έρθει το εμβόλιο, και ίσως να είναι μεγαλύτερα. Όμως, μέχρι τότε, πολλοί θα έχουν γονατίσει οικονομικά και κάποιοι θα έχουν βγει εντελώς από το παιχνίδι. Αυτό, λοιπόν, πρέπει να αποτραπεί. Ακόμη κι αν πέσουν «λεφτά από το ελικόπτερο», όπως προτείνουν κάποιοι οικονομολόγοι.

— Η νομπελίστρια Όλγκα Τοκάρτσουκ δήλωσε στο «New Yorker» κατά τη διάρκεια της καραντίνας: «Μήπως, τελικά, αυτός είναι ο φυσιολογικός ρυθμός της ζωής; Μήπως, δηλαδή, ήταν αφύσικος ο φρενήρης κόσμος πριν από τον ιό;». Ποια είναι η άποψή σας; Και το ένα είναι αφύσικο και το άλλο. Θα προτιμούσα ο καθένας από εμάς να είχε τη δύναμη να πατήσει μόνος του φρένο, χωρίς να του το επιβάλει ένας επικίνδυνος ιός. Το να περάσω

ΣΤΑYΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡAΚΗΣ

χρόνο με την κόρη μου ή με τον σκύλο μου ή να ξεχαστώ ξύνοντας τα μολύβια μου πρέπει πάντα να είναι στον κατάλογο με τα σημαντικά της ζωής.

— Επιστρέψατε στη δημοσιογραφία μέσω της πρώτης πλατφόρμας podcast στην Ελλάδα, του Pod.gr. Τι είναι αυτό που σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τα ηχητικά ντοκιμαντέρ και όχι, ας πούμε, με την τηλεόραση ή τις εφημερίδες; Αυτό το «ξανά» που λέτε κρύβει την απάντηση. Βγαίνοντας από την περιπέτεια της πολιτικής, δεν ήθελα να επιστρέψω στα ίδια μέρη. Τα podcasts είναι νέο παιχνίδι για όλους μας. Στην Αμερική, αλλά και σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ασίας, έχοντας χορτάσει την εικόνα, επιστρέφουν στον ήχο. Κατά μια έννοια είναι επιστροφή στη μήτρα της επικοινωνίας. Άλλωστε, από τον ήχο ξεκινήσαμε.

— Γιατί να ακούσει κάποιος podcast σήμερα; Γιατί το podcast μπορεί να σε συνοδεύει παντού, μπορεί να γίνει το φιλαράκι σου. Έχω έναν φίλο που κάνει συνεχώς το δρομολόγιο Αθήνα - Θεσσαλονίκη με το τρένο – ερωτικός ταξιδιώτης. Από τότε που έμαθε τα podcasts, ανυπομονεί να μπει στο τρένο! Άλλος ακούει podcast στο περπάτημα, στο μετρό, στο γυμναστήριο ή στη βάρκα, αν είναι ψαράς.

— Δεν είναι παρακινδυνευμένο να τολμάς κάτι διαφορετικό, όπως είναι τα ηχητικά ντοκιμαντέρ, στην Ελλάδα; Στο παρακινδυνευμένο βρίσκεται η ηδονή. Να τολμάς να διαμορφώνεις το καινούργιο. Τη δεκαετία του ’80, όταν ξεπηδούσε η ελεύθερη ραδιοφωνία, λέγαμε: «Ακούτε ραδιόφωνο, δεν κουράζει τα μάτια και δεν λερώνει τα χέρια». Σήμερα λέμε «το καλό να ακούγεται». Τα podcasts είναι το ραδιόφωνο του μέλλοντος, όπως το Netflix και το HBO είναι το μέλλον της τηλεόρασης. Ακούς αυτό που θέλεις τη στιγμή που το θέλεις, χωρίς διαφημίσεις και παρεμβολές.

— Πώς σχολιάζετε την επιστροφή των ριάλιτι; Σε μια εποχή φόβου, τα ριάλιτι λειτουργούν και ως

«Οι φασίστες δεν πέφτουν από τον ουρανό, κυκλοφορούν ανάμεσά μας, σε διάφορες εκδοχές» Ο ΣΤΑΎΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΆΚΗΣ, ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ, ΜΙΛΆ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΊΑ, ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΉ, ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ, ΤΟΥΣ ΚΡΗΤΙΚΟΎΣ, ΤΑ SOCIAL MEDIA, ΑΠΟΚΑΛΎΠΤΕΙ ΌΤΙ ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΎ ΚΟΝΤΆ, ΥΠΌ ΠΡΟΫΠΟΘΈΣΕΙΣ, ΣΤΟ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΈΨΕΙ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΌΡΑΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ «ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΈΣ» ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΆ ΜΕ ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΌ ΤΡΌΠΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΉΜΑΝΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΆ ΤΗΣ ΖΩΉΣ. από τον γιάννη πανταζόπουλο φωτογραφια: παρισ ταβιτιαν 28 lifo – 1.10.20

χρονοκάψουλα. Το παρακολουθείς για να πεις «μα τι βλακείες κάνουν» και να επανασυνδεθείς με το πρωτόγονο τηλεοπτικό σου παρελθόν – και αυτό εμπεριέχει ασφάλεια και λίγο γλύκα. Δεν με αφορούν, δεν τα βλέπω, αλλά δεν θα διαδηλώσω και εναντίον τους.

— Θα ξανακάνατε τους τηλεοπτικούς «Πρωταγωνιστές»; Όταν βρεθεί κάποιος να χρηματοδοτήσει την παραγωγή τους, η ομάδα είναι έτοιμη. Μπαταρίες φορτίζουμε και ξεκινάμε τα γυρίσματα.

— Μα έχει γραφτεί ότι σας έγιναν πολλές προτάσεις. Για παράδειγμα, από τον ΑΝΤ1, το Mega… Οι νέοι «Πρωταγωνιστές» δεν μπορεί να είναι απλώς remake των παλιών. Δεν είναι τηλεπαιχνίδι, να φρεσκάρουμε λίγο τα σκηνικά και να βγούμε. Είναι ένα μεγάλο πρότζεκτ και απαιτεί απόλυτη αφοσίωση. Εν καιρώ, λοιπόν.

— Στην εποχή των fake news, της φρενίτιδας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της υπερπληροφόρησης, ποιες είναι οι συμβουλές σας σε έναν νέο δημοσιογράφο; Αυτές που ήταν πάντα: να σκέφτεσαι συνεχώς ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται. Να ασκείς συνεχώς το μάτι σου στο να βλέπει περισσότερα χρώματα απ’ αυτά που βλέπουν οι άλλοι. Και να είσαι ανοιχτός, αλλά όχι χυδαίος. Τον καβγά να τον φοβάσαι, όμως, αν μπλεχτείς, κάνε τον άλλον να φοβάται. Αυτά τα τελευταία είναι οι συμβουλές του Πολώνιου στον Λαέρτη. Λες και τα έγραψε ο Σαίξπηρ, ενώ σέρφαρε στα κοινωνικά δίκτυα.

— Τις τελευταίες μέρες έχει βρεθεί στο στόχαστρο η Κρήτη με τις παθογένειές της, είτε λόγω του παραληρήματος του παίκτη στο «Big Brother» είτε λόγω της κουτουλιάς ενός γονιού-αρνητή της μάσκας σε δάσκαλο. Ως Κρητικός, ποιες σκέψεις κάνετε; Η Κρήτη απέχει από τον Πειραιά σχεδόν 200 μίλια αγριεμένης θάλασσας. Έχει δομήσει, λοιπόν, μια λογική κάστρου, αυτόνομου και άπαρτου. Πολιτικοί αλλά και διανοούμενοι λατρεύουν τα άπαρτα κάστρα και τα εκθειάζουν συνεχώς. Όλα αυτά προκαλούν μια μέθη στο νησί, με

κάποιους να συμπεριφέρονται σαν «τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Φιλοξενία, εκμετάλλευση, σοφία - βλακεία, έρωτας - βία, ποίηση - αγένεια: ό,τι υπάρχει παντού, αλλά εδώ σε υπερθετικό βαθμό, και στα καλά και στα κακά.

— Ποιο χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας σάς ενοχλεί και γιατί; Με ενοχλεί το ότι όλοι ξέρουν αυτό που δεν θα έπρεπε να βαριούνται να μάθουν. Και τώρα, με τη «social media-μανία», όλοι για κάποια δευτερόλεπτα γίνονται απ’ όλα: επιδημιολόγοι, μετεωρολόγοι, μάγειρες, κριτικοί κινηματογράφου, φιλόσοφοι, φιλόζωοι κ.λπ. Ένα ποτ-πουρί ύπαρξης, χωρίς βάσεις και αρχές, με μόνο στόχο να ανέβεις στο κύμα της δημοσιότητας και να είσαι μέρος του viral.

— Πρόσφατα είπατε ότι οι Έλληνες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αποκλείσουν την Τουρκία από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο και καλέσατε δημοσιογράφους και διανοούμενους να γίνουν οι σκαπανείς –κατά την έκφραση του Θεοτοκά– που θα γκρεμίσουν το τείχος της εθνικιστικής ρητορείας. Με πολιτική παρέμβαση δεν μοιάζει αυτό; Μα δεν είπα ποτέ ότι θα παραιτηθώ από το δικαίωμά μου να εκφράζω τις απόψεις μου – και έχουμε αργήσει να αντιδράσουμε. Περίπου οι μισοί Έλληνες τάσσονται υπέρ της στρατιωτικής λύσης με την Τουρκία και τα «παράθυρα» όλο το καλοκαίρι γέμισαν με τουρκοφάγους, που μας καλούσαν να πάρουμε τα όπλα. Οι περισσότεροι από αυτούς, δε, έχουν υπηρετήσει τη θητεία τους στη Μεσογείων. Εκτός αν πιστεύουν ότι θα πολεμήσουν κάποιοι άλλοι για μας, οι Γάλλοι ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μπούρδες, όπως είπα και στο podcast. Πρέπει, λοιπόν, να συζητήσουμε με τους γείτονές μας και να βρούμε μια λύση, παραμερίζοντας και από δω και από κει τους εθνικιστές.

— Τι γεύση σάς άφησε η θητεία σας στην πολιτική; Γλυκόπικρη, και δεν θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς.

— Χάσατε φίλους στην πολιτική; Κερδίσατε; Έχετε

κάνει τον απολογισμό; Δεν κρατώ λογαριασμό. Όταν κάνεις μεγάλα ταξίδια, κάποιους χάνεις, κάποιους κερδίζεις. Αν και οι προσθαφαιρέσεις είναι κυρίως στον κύκλο των γνωστών και όχι των φίλων.

— Τι θεωρείτε επαναστατικό σήμερα; Να ηττηθεί ο Τραμπ και να ξυπνήσουν από τον εφιάλτη τους οι αρνητές της πανδημίας. Ας ξεκινήσουμε με αυτά…

— Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σας φόβος; Οι ανίκητες αρρώστιες.

— Έχετε πει ότι τα ασήμαντα είναι αυτά που μας καθορίζουν. Θα θέλατε να μας το εξηγήσετε; Ο Πρόεδρος Κένεντι έλεγε την εξής ιστορία: το 1851 η εφημερίδα «New York Herald Tribune» προσέλαβε για ανταποκριτή της στο Λονδίνο έναν δημοσιογράφο ονόματι Καρλ Μαρξ. Κάποια στιγμή, ο Μαρξ, για να αντεπεξέλθει σε αρρώστιες και προβλήματα, ζήτησε αύξηση. Η ρεπουμπλικανική εφημερίδα δεν του την έδωσε –υπενθυμίζω ότι είμαστε στο 1861– και ο Μαρξ επιδόθηκε μετά μανίας στη συγγραφή του Κεφαλαίου, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1867. «Αν αυτή η καπιταλιστική εφημερίδα τού είχε συμπεριφερθεί πιο ευγενικά», έλεγε με χιούμορ ο Κένεντι, «η Ιστορία θα γραφόταν διαφορετικά». Νομίζω, λοιπόν, ότι σας απάντησα. Αν έχετε ακόμη απορίες για την τυχαιότητα, διαβάστε επίσης το βιβλίο του Leonard Mlodinow Τα βήματα του μεθυσμένου, που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; Να είσαι ευτυχισμένος και χρήσιμος. Αυτό θα σας απαντούσα και πριν από είκοσι χρόνια. Μόνο που σήμερα προσθέτω: ευτυχισμένος και χρήσιμος, χωρίς να αφήνεις πολλά απονέρια πίσω σου. Δύσκολο, μερικές φορές. Το «χρήσιμος» συγκρούεται με την κατεστημένη αντίληψη «κάτσε στ’ αυγά σου». Και η «ευτυχία» αναταράσσει πολύ το γύρω σου, καμιά φορά προκαλεί και θύματα, μόνο που εσύ, όταν είσαι ευτυχισμένος, δεν τα βλέπεις.

Με ενοχλεί το ότι όλοι ξέρουν αυτό που δεν θα έπρεπε να βαριούνται να μάθουν. Και τώρα, με τη «social mediaμανία», όλοι για κάποια δευτερόλεπτα γίνονται απ’ όλα. Ένα ποτ-πουρί ύπαρξης, χωρίς βάσεις και αρχές, με μόνο στόχο να ανέβεις στο κύμα της δημοσιότητας και να είσαι μέρος του viral.

1.10.20 – lifo

29

ωραίες γειτονιές – δεν είσαι πολύ μακριά από το κέντρο, αλλά είσαι και κοντά στη θάλασσα. Μεγάλωσα ήσυχα, με πολλή αγάπη, από δυο γονείς που γνωρίστηκαν σε πολύ νεαρή ηλικία σε ένα λούνα παρκ. Ο μπαμπάς μου μεγάλωσε στην Αμερική, ήρθε στην Αθήνα στα 14 και τότε γνώρισε τη μάνα μου. Παντρεύτηκαν μικροί. Και πολύ μικροί έκαναν τον αδερφό μου και μετά εμένα.

q Μια πολύ χαρακτηριστική ανάμνηση που έχω ως παιδί είναι η μουσική που άκουγε ο πατέρας μου στο σπίτι: ο πρώτος δίσκος των Flock of Seagulls, Alice Cooper και Billy Idol. Βρήκα πρόσφατα κάτι βιντεοκασέτες, όπου είδα τον εαυτό μου μωρό, και έπαθα σοκ. Είναι περίεργο να βλέπεις τον εαυτό σου παιδί. Ακόμα κι εκεί παίζει ο δίσκος των Flock of Seagulls! Η χειρότερη ανάμνηση από την παιδική μου ηλικία: έξι χρονών έβλεπα επί έναν χρόνο το ίδιο όνειρο, μια ανθρώπινη φιγούρα από έναν πίνακα του Φασιανού που είχα δει σε φιλικό σπίτι, με το τεράστιο πρόσωπο, που με παίρνει και με τρώει. Το λευκό τρομακτικό μάτι, σαν κιμωλία, δεν το ξεχνάω ποτέ.

q Γενικά, είμαι πολύ αναποφάσιστο άτομο, το μεγαλύτερό μου ελάττωμα είναι αυτό. Αυτό ήταν μεγάλο πρόβλημα όταν τελείωσα το λύκειο και ήθελα να δω τι θα κάνω. Κάπως φλέρταρα και με το θέατρο, έδωσα εξετάσεις σε μια δραματική σχολή, αλλά ήμουν πάρα πολύ αντιδραστικός και σηκώθηκα κι έφυγα. Τα βαριόμουνα όλα, δεν είχα καθόλου πειθαρχία, σε αντίθεση με τώρα. Η πειθαρχία ήταν κάτι που έμαθα στην πορεία. Ήθελα να ταξιδέψω, να δω τι γίνεται έξω. Εκείνη τη χρονιά είχα κάνει μια ταινία με τον Τηλέμαχο Αλεξίου, τη Βασίλισσα Αντιγόνη, την πρώτη μου μεγάλου μήκους, και από αυτήν με βρήκε η παραγωγή, που ήταν γερμανική. Έκαναν μια άλλη ταινία και μου ζήτησαν να κάνω οντισιόν. Ξεκινήσαμε την οντισιόν στο Skype, τους άρεσα και μου είπαν «θέλουμε να σε δούμε και από κοντά, είναι δυνατό να έρθεις;». Έτσι πήγα στο Βερολίνο. Δεν πήρα τον ρόλο ποτέ, αλλά έμεινα εκεί. Είχα έναν φίλο που έμενε σε ένα τέλειο σπίτι δίπλα στην Αlexanderplatz, και μου είπε «άδειασε το δωμάτιο, είναι πάρα πολύ φτηνό, θες να μείνεις;». Ήταν η απόλυτη ευκαιρία, έτσι έμεινα.

q Αισθάνομαι πολύ τυχερός γι’ αυτήν τη φάση της ζωής μου. Επειδή ήμουν πολύ ανοιχτός σε όλα, έσκαγαν δουλειές από το πουθενά. Πήγαινα σε εγκαίνια γκαλερί, γνώριζα κόσμο και μου έλεγαν «είμαι σκηνοθέτης, μου κάνεις πολύ για έναν ρόλο που έχω σε μια ταινία, θέλεις να το δούμε;». Δεν κυνήγησα ποτέ τίποτα, έρχονταν όλα μόνα τους, γι’ αυτό θεωρώ ότι η τύχη με βοήθησε πολύ. Βέβαια, σίγουρα βοηθάει και το φιζίκ για έναν ρόλο, αλλά γενικά πιστεύω πολύ στην τύχη, ότι προκαλούμε με τις πράξεις μας αυτό που έρχεται.

q Ως περιβάλλον, το Βερολίνο είναι διαφορετικό από την Αθήνα. Είναι και ο κόσμος διαφορετικός, και τελικά αυτός φτιάχνει μια πόλη. Αυτά που βιώνεις σε μια πόλη σε επηρεάζουν, επηρεάζουν τη ζωή σου και τη δημιουργικότητά σου. Η Γερμανία και το Βερολίνο, όμως, είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Το Βερολίνο αυτήν τη στιγμή έχει φοβερό πρόβλημα με τους ακροδεξιούς, με πορείες που γίνονται στο κέντρο της πόλης, με πάρα πολύ κόσμο. Εδώ δεν το έχουμε αυτό. Είχαμε τη Χρυσή Αυγή και εννοείται ότι υπάρχει φασισμός και στην Αθήνα, αλλά το Βερολίνο έχει θέμα με αυτό τα τελευταία δύο χρόνια.

q Πρόσφατα πήγα στη Μόσχα, στην ακαδημία όπου διδάσκεται σκηνοθεσία, με το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών που έχουμε στη δραματική σχολή, κι ενώ είναι μία από τις καλύτερες σχολές σκηνοθεσίας που υπάρχουν τώρα, συνάντησα 20χρονα παιδιά με τρομακτικά ομοφοβικές αντιλήψεις. Όταν τα βλέπεις, δεν μπορείς να χωνέψεις πώς γίνεται και σκέφτονται έτσι, με παρωπίδες, παιδιά που ασχολούνται με την τέχνη και θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Η Μόσχα έχει τρομερή γκέι σκηνή, αλλά κρυφή, είδα απίστευτα πράγματα. Ένα παιδί που γνώρισα, ο μόνος ανοιχτά γκέι στη σχολή του, τον οποίο τον έχουν κατασπαράξει, μας πήγε σε ένα σόου σαν καμπαρέ σε μπουάτ που γινόταν μέσα σε ένα ανθοπωλείο, όπου έμπαινες με σύνθημα. Έλεγες στον πορτιέρη «χρειάζομαι λουλούδια» κι έναν αριθμό, μονό ή ζυγό, κι ο πορτιέρης σού απαντούσε «αυτά είναι για πένθος», κι εσύ έπρεπε να πεις «δεν ήρθα να πενθήσω αλλά να πιω πενθώντας». Μετά έμπαινες σε έναν χώρο που ήταν τύπου μπουάτ-εστιατόριο με drag show στα ρωσικά, προστατευμένο με σεκιούριτι.

Mουσικόςperformer. Γεννήθηκε και ζει στη Νέα Σμύρνη.

KRISTOF

q Γεννήθηκα στη Νέα Σμύρνη και μένω εκεί, είναι μια περιοχή που δεν την αλλάζω. Νομίζω ότι είναι από τις πιο

q Εδώ είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα, αλλά ομοφοβία υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει πάντα. Είμαστε μια συντηρητική κοινωνία, το καταλαβαίνεις από το τι ψηφίζει ο κόσμος – δεν γίνεται νέα παιδιά να ψηφίζουν μια οικογένεια πολιτικών, την ίδια, τόσα χρόνια. Μου κάνει σαν μεξικάνικη τηλενουβέλα όλο αυτό, και δεν ξέρω γιατί δεν έχει σκεφτεί κάποιος να γυρίσει μια σαπουνόπερα με πρωταγωνιστές αυτή την οικογένεια πολιτικών, μαύρη κωμωδία, σαν το «La casa de las flores». Θα μπορούσε, αντί για ανθοπωλείο, να διαδραματίζεται μέσα στη Βουλή.

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Η γενιά μου είναι μια γενιά που την έχουν κάνει απολιτίκ, κατάφεραν να της περάσουν ότι αυτό είναι κουλ. Θα έπρεπε να αντιδράει περισσότερο και να περιορίσει τα ποστ της επανάστασης στο Facebook. Ο αλγόριθμος είναι εχθρός της επανάστασης, εικονικά νομίζεις ότι έχεις κάνει κάτι, αλλά στην ουσία δεν έχεις κάνει τίποτα. Απευθύνεσαι απλώς στους followers σου, που έχουν τις ίδιες αντιλήψεις μ’ εσένα, και νομίζεις ότι επαναστατείς μέσω του ποστ και του στόρι. Σίγουρα, με τα social media έχουμε αποκτήσει μια δύναμη που δεν είχαμε κι αυτό φαίνεται εν μέρει από τις αντιδράσεις σε αυτό που έγινε στο «Big Brother», το οποίο όμως δεν είδαμε να κόβεται. Έγινε μια κίνηση απλώς επειδή ζούμε το cancel culture. Έκαναν όλοι call-out, έδιωξαν τον παίκτη, αφού πρώτα έδειξαν τη σκηνή και τη «μάσησαν» όλοι, αλλά το σόου δεν ακυρώθηκε, συνεχίζεται.

q Αυτή η κυβέρνηση μου φαίνεται τρομερά αστεία, γι’ αυτό νιώθω ότι πρέπει να αλλάξει η φάση με το απολιτίκ. Οι πιο πολλοί δεν πήγαν να ψηφίσουν επειδή δεν είχαν τι να ψηφίσουν και περιμένουμε να γίνει μια επανάσταση για να έρθει αλλαγή. Δεν μπορώ να ακούω νέους ανθρώπους να λένε «δεν πάω να ψηφίσω από επιλογή». Δεν ξέρω τι μπορεί να τους κάνει να ασχοληθούν, ίσως πρέπει να γίνει ένα γερό ξεκαθάρισμα, να αλλάξει όλο το σύστημα, να γίνουν νέα κόμματα, με νέους ανθρώπους απ’ όλο το φάσμα της κοινωνίας. Να μπουν περισσότερες γυναίκες στη Βουλή, τρανς, μετανάστες. Μιλάνε συνέχεια για μειονότητες – βάλε μειονότητες στη Βουλή αν θέλεις να αλλάξουν τα πράγματα. Νομίζω ότι αυτό θα ήταν μια καλή λύση. Δυστυχώς, συμφέρει το σύστημα να υπάρχουν μειονότητες και άκρα.

q Η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική, μες στον σκοταδισμό, έχει ακραία σκοταδιστικές αντιλήψεις. Και είναι μεγάλα τα παιχνίδια που παίζουν στις πλάτες της, το καταλαβαίνεις από το πώς παρουσιάζονται οι μετανάστες ή ο ιός. Είναι ξεφτίλα να τον αμφισβητείς. Ωστόσο, η γενιά μας είναι πιο απελευθερωμένη από τις προηγούμενες, πιο ανοιχτή, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια γενιά που ακολουθεί τη μόδα πολύ πιο εύκολα – όλοι μας, δεν βγάζω τον εαυτό μου απ’ έξω.

q Το ερώτημα δεν θα έπρεπε να είναι αν υπάρχει queer ποπ στην Ελλάδα αλλά αν το queer είναι ποπ στην Ελλάδα. Γιατί έχουν χρησιμοποιήσει πάρα πολλοί και πολλές το στοιχείο του queer για να πουλήσουν τον εαυτό τους. Προσωπικά, με ενοχλεί να χρησιμοποιούν μια έννοια για λόγους μάρκετινγκ, γιατί ξέρουν ότι πουλάει.

q Η ζωή με έχει μάθει ότι γυρνάει, και κάποια στιγμή θα πάρεις αυτό που θες. Μπορεί να μην είναι τώρα, μπορεί να είναι μετά από καιρό, αλλά όταν το πάρεις, θα καταλάβεις αν πραγματικά το ήθελες.

30 lifo – 1.10.20

απο τον m.hulot φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

απολιτίκ Η γενιά μου είναι μια γενιά που την έχουν κάνει απολιτίκ, κατάφεραν να της περάσουν ότι αυτό είναι κουλ. Θα έπρεπε να αντιδράει περισσότερο και να περιορίσει τα ποστ της επανάστασης στο Facebook. Ο αλγόριθμος είναι εχθρός της επανάστασης, εικονικά νομίζεις ότι έχεις κάνει κάτι, αλλά στην ουσία δεν έχεις κάνει τίποτα.

ΙNFO

To νέο άλμπουμ του Kristof «Talkshow» κυκλοφορεί από την Inner Ear σε βινύλιο, κασέτα και ψηφιακή μορφή. https://kristof.bandcamp. com/album/talkshow

1.10.20 – lifo

31

Coffee

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

32 lifo – 1.10.20

Σ Η Τ Α Μ Ω Ρ Ε Υ Ι Ο Φ Τ Σ Α Υ Α Ι Ο Ο Ι Ε Σ Π Θ Η Ω Η Τ Ρ Ε Ν Θ Υ Ο Τ Η Σ ΟΥΣ ΑΝ Ο Τ Σ LIFO Κ ΑΙ ΣΤ Ε ΧΡ ΟΝ Α ΤΟΝ Ε Θ Λ Φ Α Η Α Κ Ψ Κ Υ , Ο Ι Ο Σ Π Υ Π , Ο ΤΟΥ ΑΖΟΥΝ ΧΝΗΣ Τ Β Α Ν Ε ΤΗΣ ΤΕ Η Χ Η Π

A Ι Φ Ε ΡΩ Α Μ

α ι γ α λ Ό s p o h s e e f f o C Ν Η Τ Σ MEΡΗ Α ΠΟΥ Ν ΑΘΗ ΥΝ ΑΠΟ ΞΕΡΟ ΚΑΦΕ ΚΑΛΟ

Υ : Ν ΟΙ ΑΣΤΑΜΟ Υ Ο ΓΡΑΦ ΓΙΑ ΠΑΠ ΡΑ ΓΕΩΡ ΜΑΣΤΟ ΝΝΗ Α ΔΩΡΑ ΙΝΤΖΕΓΙ Σ: Α Ε ΛΙΝ ΟΓΡΑΦΙ ΜΟΣ Φ ΩΤ ΓΟΣ ΑΔΑ Γ ΙΩΡ

έ φ α κ

ν το

1.10.20 – lifo

33

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Πώς πίνουμε καφέ τώρα; Ο κόσμος του καφέ είναι συναρπαστικός, αναπτύσσεται και αλλάζει συνεχώς. Δύο ειδικοί, ο Νίκος Φέρρας (Kudu Coffee Roasters) και ο Κώστας Σπηλιόπουλος (Area 51 Coffee Roasters & Lot51), μας μίλησαν για όσα συμβαίνουν τώρα στο σύμπαν του αγαπημένου ροφήματος. ΑΠΌ ΤΗ ΓΕΩΡΓΊΑ ΠΑΠΑΣΤΆΜΟΥ

Ο

ι εποχές που ο καφές αντιμετωπιζόταν σαν ένα καθημερινό ρόφημα έχουν περάσει και σήμερα κάθε φλιτζάνι μπορεί να αποτελέσει μια γαστρονομική εμπειρία. Τα roasteries αγοράζουν ποιοτικούς καφέδες, οι baristi εξειδικεύονται και στρέφονται όλο και περισσότερο προς τις επίσημες πιστοποιήσεις και οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για την προέλευση του καφέ τους, τις μεθόδους καλλιέργειας των κόκκων, το καβούρδισμα, ακόμα και για το μικροκλίμα της χώρας προέλευσης. Το τελικό αποτέλεσμα είναι κάθε μέρα να σερβίρονται όλο και πιο ποιοτικοί καφέδες. Δύο ειδικοί μας μίλησαν για τις τελευταίες εξελίξεις, τις τάσεις, τους προβληματισμούς και τους στόχους στον κόσμο του αγαπημένου μας ροφήματος.

Coffee

ΤΙ ΑΛΛΑΓΈΣ ΈΦΕΡΕ Ο ΚΟΡΩΝΟΪΌΣ ΣΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΠΟΥ ΠΊΝΟΥΜΕ ΚΑΦΈ;

34 lifo – 1.10.20

Μαζί με τις υπόλοιπες αλλαγές που έφερε ο κορωνοϊός στη ζωή μας, επηρέασε και τον τρόπο που πίνουμε και απολαμβάνουμε τον καφέ. Οι περίοδοι με τα καταστήματα αναγκαστικά κλειστά αλλά και οι μετέπειτα περιορισμοί –οι αποστάσεις, ο συγκεκριμένος αριθμός ατόμων σε κάθε τραπέζι, οι μάσκες–, μαζί με την απειλή νέων lockdowns, μεταβάλλουν τα δεδομένα, από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση. Παράλληλα, η τηλεργασία, μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές που προκάλεσε στην καθημερινότητα του παγκόσμιου πληθυσμού η πανδημία, μεταμόρφωσε την πρωινή ρουτίνα τεράστιου αριθμού ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η στάση για καφέ στην αρχή της ημέρας έδωσε τη θέση της στο ντελίβερι αλλά και στην παρασκευή του στο σπίτι. Σύμφωνα με τον Κώστα Σπηλιόπουλο, η κάψουλα μπήκε πλέον για τα καλά στο σπίτι του καταναλωτή. «Είναι μια ευκολία που δεν έχει αντίπαλο» αναφέρει. «Πατάς ένα κουμπί και δεν ζορίζεσαι. Βέβαια, επειδή ο καφές μέσα στην κάψουλα είναι αλεσμένος, δεν μπορείς να πετύχεις υψηλό ποιοτικό αποτέλεσμα». «Δεν είναι το ίδιο ρόφημα με έναν φρεσκοψημένο, φρεσκοαλεσμένο καφέ» συμπληρώνει ο Νίκος Φέρρας. «Μιλάμε για άλλα γραμμάρια και εντελώς διαφορετική απόσταξη. Ένα pod έχει 5 γραμμάρια, ενώ ένας εσπρέσο στον καφέ μας θα βγει με 20 γραμμάρια. Αλλά είναι ένα αξιοπρεπές προϊόν και γίνονται συνεχώς προσπάθειες για να μπαίνει στις κάψουλες όσο το δυνατό καλύτερος, ανώτερης ποιότητας καφές». Όσον αφορά την κατακόρυφη αύξηση του ντελίβερι, ο Κώστας Σπηλιόπουλος διευκρινίζει ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες ώστε ο καφές που φτάνει στο σπίτι να είναι ποιοτικός και τονίζει τον βαθμό της οργάνωσης που απαιτείται γι’ αυτό: «Χρειάζεται ταχύτητα, καλή ποιότητα στο χαρτόνι σου, καλό πάγο. Γιατί ο καφές περνάει πλέον από μια άλλη διαδικασία για να φτάσει σ’ εσένα». Οι εξελίξεις και τα καινούργια προϊόντα φαίνεται να βρίσκονται προς το παρόν σε παύση: «Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία δεν θα δούμε να εμφανίζονται πολλά νέα προϊόντα – μέχρι να ξεπεραστεί ο σκόπελος» αναφέρει ο Νίκος Φέρρας. «Αυτήν τη στιγμή, για παράδειγμα, η Κολομβία είναι σε lockdown και θα μπει στη συγκομιδή υπό αυτές τις

Lot51

Σε καλεί να δοκιμάσεις την εμπειρία του specialty coffee. Υπάρχουν δύο λόγοι για να πιεις καφέ. Ο ένας είναι για να ξυπνήσεις και ο άλλος για να αφυπνιστείς. Στην πρώτη περίπτωση η μέρα σου ξεκινά αφού πάρεις την απαραίτητη δόση καφεΐνης και στη δεύτερη όλες σου οι αισθήσεις ξεσηκώνονται η μία μετά την άλλη, καθώς απολαμβάνεις μια ιδιαίτερη γεύση που σε ταξιδεύει μέσα από τα αρώματα και το πλούσιο σώμα της. Αν ανήκεις στη δεύτερη κατηγορία, ή πρέπει να πας στο Lot51 ή έχεις πάει ήδη, γι’ αυτό ανήκεις σε αυτό το επίπεδο coffee lover. Γιατί εδώ δεν υπάρχει περίπτωση να μην παρασυρθείς από τις επιλογές specialty coffee που θα σου αποκαλύψουν μιαν άλλη, εντελώς διαφορετική οπτική για τον καφέ. Η γνωστή πλέον Area 51 υπογράφει την υψηλή, αλλά κυρίως σταθερή ποιότητα όλων των ποικιλιών, μεταφέροντας σε ένα φλιτζάνι (που δεν είναι ένα απλό φλιτζάνι…) όλη την εμπειρία, την τεχνογνωσία αλλά και το πάθος της γνωστής πλέον ομάδας Coffee Roasters. Το Lot51 δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα λιγότερο από μια ευκαιρία να ζήσεις αυτή την εμπειρία από κοντά και κυρίως να τη γευτείς, δοκιμάζοντας ανάμεσα σε specialty coffees από Βραζιλία και Αιθιοπία (στις

προτάσεις ροής) αλλά και από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως Κένυα, Ινδία, Παπούα-Νέα Γουινέα. Το Lot51 θα σε παρασύρει σε τέτοιου είδους ανακαλύψεις και μάλιστα με τη συνοδεία λαχταριστών σνακ και γλυκών, όπως τα cinnamon rolls, oι handmade μπάρες δημητριακών ή το sticky bun με γέμιση κάστανο (must-try!). Στη retail corner θα βρεις καφέδες της Area 51, αλλά πλέον μπορείς να αγοράσεις όλα τα αγαπημένα σου προϊόντα και μέσα από το e-shop, www.lot-51.gr, που έχει σχεδιαστεί με την ίδια αισθητική που χαρακτηρίζει τον φυσικό χώρο: προσεγμένο design, φιλόξενη ατμόσφαιρα και αρκετές δόσεις χιούμορ. Σύντομα θα βρεις το νέο πρότζεκτ «earth

by Lot51» με κούπες, ποτήρια και πιάτα επαναχρησιμοποιούμενα που θα «μιλήσουν» στην οικολογική σου συνείδηση. Η εμπειρία καφέ του Lot51 σε βρίσκει όπου κι αν είσαι, αφού μπορείς να παραγγείλεις τηλεφωνικά τον καφέ που θέλεις και να τον απολαύσεις στον χώρο σου. Και μια συμβουλή: προτίμησε να δοκιμάσεις έναν specialty χωρίς ζάχαρη για να «κερδίσεις» όλα εκείνα που έχει να σου προσφέρει η ξεχωριστή του γεύση.

Παπαδιαμαντοπούλου 24Β, Ιλίσια, 211 1155024, www.lot-51.gr Facebook: LOT51, Instagram: lot.51 1.10.20 – lifo

35

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

συνθήκες. Η συγκομιδή συνεχίζεται αυτήν τη στιγμή, αλλά δεν υπάρχει η ζήτηση που υπήρχε, καθώς, λόγω του Covid-19, έχει περιοριστεί η κατανάλωση. Αυτό έχει φέρει το specialty σε μια περίεργη καμπή, που ίσως φέρει μια πτώση και στην ποιότητα. Η χαμηλή ζήτηση θα έχει ως αποτέλεσμα μικρότερη γκάμα από πλευράς προσφοράς ιδιαίτερων καφέδων από πολλές χώρες. Λίγες εταιρείες θα βρεθούν με καλούς καφέδες και κάποιες θα κάνουν έναν κύκλο με πιο χαμηλής ποιότητας καφέδες. Θεωρώ πως θα μικρύνει η πίτα, θα αυξηθεί η τιμή και για κάποιο διάστημα λίγες εταιρείες θα μπορούν να προμηθευτούν πολύ διαίτερους καφέδες». Την ίδια στιγμή, και πάλι λόγω συνθηκών, οι συνδρομές καφέ παγκοσμίως γνωρίζουν άνθηση και αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους και στην Ελλάδα. Οι λάτρεις του καφέ δεν χρειάζεται πλέον να αναζητούν μόνοι τους φρέσκο καφέ κάθε μήνα. Επιλέγοντας το προφίλ του καφέ που τους αρέσει και τη συχνότητα με την οποία θέλουν να φτάνει στο σπίτι τους το προϊόν, κερδίζουν μια μικρή έκπτωση και εγγυημένη φρεσκάδα.

ΤΑ MICRO-ROASTERIES

Coffee

Όπως με την μπίρα και το κρασί, έτσι και με τον καφέ υπάρχει πλέον αναζήτηση για κάτι ειδικό. Το κοινό ψάχνει Έλληνες roasters, ψάχνει το φρέσκο καβούρδισμα και την εξειδίκευση πίσω απ’ το φλιτζάνι. «Υπάρχει μια παγκόσμια τάση προς το micro-roastery, δηλαδή τα ίδια τα καφέ καβουρδίζουν πλέον τον καφέ της επιλογής τους. Πρόκειται για μια τάση καβουρδίσματος specialty καφέδων ανώτερης ποιότητας και απομάκρυνσης από τις commercial αλυσίδες. Micro-roastery είναι το καφέ που έχει ένα καρβουδιστήρι μικρό, τριών-τεσσάρων κιλών, και μπορεί να βγάλει μια παραγωγή για να εξυπηρετήσει το μαγαζί του. Η παγκόσμια αγορά αναζητά καλύτερους καφέδες, καλύτερες επεξεργασίες, καλύτερα καβουρδίσματα, τα micro-roasteries όλο και αυξάνονται και στην Αθήνα, όπως και οι ελληνικές εταιρείες που ασχολούνται με το specialty» λέει ο Νίκος Φέρρας. «Είναι τάση το να καβουρδίζει κάποιος μόνος του, ώστε να αποφύγει τους καφέδες που θα του προσφέρουν οι μεγάλες εταιρείες, που έχουν συγκεκριμένες συνεργασίες και παρέχουν συγκεκριμένο προϊόν». Ένα micro-roastery, λοιπόν, έχει μεγαλύτερη ευελιξία στην επιλογή των παραγωγών με τους οποίους μπορεί να συνεργαστεί, συνεπώς περισσότερες γεύσεις φτάνουν πλέον στους καταναλωτές.

36 lifo – 1.10.20

Ο ΦΡΑΠΈΣ, Ο ΦΡΈΝΤΟ ΚΑΙ ΤΟ COLD BREW ΠΟΥ ΉΡΘΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΊΝΕΙ Ο καφές κρύας εκχύλισης ή cold brew δεν είναι κάτι εντελώς καινούργιο, αλλά φαίνεται να εδραιώνει πλέον τη θέση του στις προτιμήσεις του ελληνικού κοινού, ενώ ο φραπές, που για δεκαετίες αποτελούσε το αγαπημένο του ρόφημα, σήμερα είναι είδος υπό εξαφάνιση. Το πρώτο στάδιο της μετάβασης ήταν ο φραπές να γίνει εσπρέσο φρέντο. Και αν η παρουσία της ζάχαρης ήταν αρχικά έντονη, σύμφωνα με τον Κώστα Σπηλιόπουλο, αυτό δείχνει να ξεπερνιέται: «O Έλληνας πίνει μεν ακόμα πολύ φρέντο, αλλά πίνει και αρκετά φρέντο εσπρέσο σκέτο. Είναι κάτι που μας κάνει εντύπωση, γιατί σημαίνει ότι

έχει αρχίσει να αναγνωρίζει τον καλό καφέ και θέλει να τον δοκιμάσει χωρίς ζάχαρη. Κυνηγάει τον καλύτερο καφέ και όχι το μοκατσίνο με ζάχαρη και δώρο σοκολατάκι». «Ο cold brew, ο κρύος καφές φίλτρου, ευδοκιμεί στην Ελλάδα. Είμαστε μια χώρα με θερμό κλίμα, που ευνοεί το κρύο ρόφημα, και κάθε χρόνο γίνονται σπουδαία βήματα. Πολλοί καταναλωτές που έπαιρναν φρέντο εσπρέσο ή φρέντο καπουτσίνο έχουν αλλάξει το καθημερινό τους καλοκαιρινό ρόφημα σε cold brew. Πρόκειται για μια πολύ αργή εκχύλιση καφέ φίλτρου, η οποία γίνεται με κρύο νερό και απόσταξη και μπορεί να πάρει από 6 μέχρι και 24 ώρες, ανάλογα με τη συνταγή και το τελικό αποτέλεσμα που θέλει να βγάλει ο καθένας» συμπληρώνει ο Νίκος Φέρρας. Τελικά, ο χρόνος και η υπομονή δίνουν έναν καφέ πλούσιο σε αρώματα, πιο γλυκό, με καλύτερη οξύτητα και γεμάτο σώμα.

ΤΑ ΚΎΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ Επισήμως ζούμε το λεγόμενο «τρίτο κύμα καφέ», αν και γίνεται κουβέντα για το τέταρτο, που πολλοί υποστηρίζουν ότι έχει ξεκινήσει ήδη. Αυτό που χαρακτηρίζει το τρίτο κύμα του καφέ, σύμφωνα με τον Νίκο Φέρρα, είναι η επικοινωνία του παραγωγού με τον roaster και τον barista: «Τα προηγούμενα χρόνια ο παραγωγός δεν είχε καμία επικοινωνία με το roastery του επιχειρηματία. Η διασύνδεση μεταξύ roaster και farmer, το ότι ο πρώτος μπήκε στη διαδικασία να ζητήσει από τον δεύτερο άλλες επεξεργασίες, άλλες συγκομιδές, άλλη αποθήκευση του καφέ, έφερε την εξειδίκευση. Ο roaster παίρνει πλέον ένα αποτέλεσμα εντελώς διαφορετικό, έχοντας γνώση του τελικού προϊόντος και άποψη πάνω σε αυτό. Έπειτα, έχουμε την επικοινωνία του barista με τον roaster, δηλαδή γνωρίζουν όλες οι πλευρές, απ’ αυτόν που συλλέγει τον καφέ μέχρι αυτόν που τον φτιάχνει, τι είναι αυτό το πράγμα, τι είδους επεξεργασία έχει υποστεί, ποια είναι η διαδικασία συγκομιδής του, πόσο καιρό έμεινε σε box, πότε καβουρδίστηκε και πώς συσκευάστηκε». Ο Κώστας Σπηλιόπουλος προσθέτει: «Τα πράγματα συνέχεια εξελίσσονται. Βγαίνουν ακόμα καλύτεροι καφέδες, ακόμα καλύτερα μηχανήματα, ο barista προσέχει ακόμα περισσότερο το προϊόν. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, βγαίνουν

σταθερότερα μηχανήματα, γεγονόςπου παίζει τεράστιο ρόλο και οδηγεί σε καφέδες με λιγότερα προβλήματα. Υπάρχει μια παγκόσμια τάση να εστιάζουμε στον εσπρέσο και στους τρόπους παρασκευής του. Αλλάζουμε τα γραμμάρια, μπορείς πλέον να συναντήσεις εσπρέσο με 18, 19, 20 γραμμάρια, ενώ ο παλιός ιταλικός ήταν στα 14, πράγμα που σου δίνει πιο μεστό και ισορροπημένο φλιτζάνι. Δίνεται επίσης περισσότερη βάση στα ροφήματα, ώστε να μπορούν να πίνουν όλοι έναν φρέντο εσπρέσο καλό, έναν καπουτσίνο με ωραίο γάλα, καλής ποιότητας. Και ο καφές που παλιά λέγαμε “γαλλικό” έχει αναβαθμιστεί. Υπάρχουν πολλοί νέοι μέθοδοι παρασκευής, όπως το V60, το chemex κ.ά. Αυτά είναι νέα σκεύη που έχουν ανεβάσει πολύ την ποιότητά του. Πλέον δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα νεροζούμι με καφέ. Υπάρχει, επίσης, το fermentation στον καφέ, μια διαδικασία που έχουμε δανειστεί από το κρασί και βγάζει πιο αρωματικό και πιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα». Λέγεται ότι το τέταρτο κύμα είναι η εξειδίκευση του τελικού καταναλωτή, όμως ρεαλιστικά φαίνεται να υπάρχουν κάποια εμπόδια, σύμφωνα με τον Νίκο Φέρρα: «Ο καταναλωτής γνωρίζει κάποια πράγματα μεν, μπορεί να ξεχωρίσει αν είναι Arabica ή Robusta ή ακόμα και αν είναι specialty. Αλλά, ιδίως όταν μιλάμε για take-out, είναι δύσκολο να αρχίσουμε να εξηγούμε τις επεξεργασίες, τα υψόμετρα κ.λπ. Η υποχρέωση του barista ενός σύγχρονου coffee shop είναι, βέβαια, να ενημερώνει τον πελάτη του και να τον πληροφορεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Αντίθετα με το κρασί και την μπίρα, όταν μιλάμε για τον καφέ, συχνά αναφερόμαστε σε μια σειρά 10-20 ανθρώπων που βιάζονται να πάνε στη δουλειά τους. Σε ένα εστιατόριο έχεις χρόνο να ακούσεις, για παράδειγμα, για τις κοπές κρέατος, γιατί έχεις κάτσει να φας. Με τον καφέ δεν είναι το ίδιο. Μέσα σε ενάμιση λεπτό καλούμαστε να ενημερώσουμε τον πελάτη, ενώ στο μεταξύ πρέπει να έχει πληρώσει και να έχει πάρει και το σάντουίτς του».

Υπάρχει μια παγκόσμια τάση προς το microroastery, δηλαδή τα ίδια τα καφέ να καβουρδίζουν πλέον τον καφέ της επιλογής τους. Πρόκειται για μια τάση καβουρδίσματος specialty καφέδων ανώτερης ποιότητας και απομάκρυνσης από τις commercial αλυσίδες.

CAFFE L΄ANTICO

Η premium εκδοχή του καφέ έρχεται πλέον στον χώρο σου. Η ιστορία του καφέ πηγαίνει αιώνες πίσω και μαζί με την ιστορία του γράφεται και η ιστορία εκείνων των ανθρώπων που δημιούργησαν τη δική τους παράδοση στον χώρο. Η ιστορία του Caffè L’Antico ξεκινά στα τέλη του 19ου αιώνα, με την οικογένεια Cagliari να μετακομίζει από την Ιταλία στη Βραζιλία για να μάθει όσα χρειάζεται για τον καφέ. Από τότε μέχρι σήμερα το όνομα Caffè L’Antico έχει συνδεθεί με τη μοναδική εμπειρία του αυθεντικού ιταλικού espresso, γράφοντας ένα ξεχωριστό, δικό του κεφάλαιο στον χώρο του καφέ και στην Ελλάδα μέσω της εταιρείας GODDCOFFEE, η οποία είναι επίσημος και αποκλειστικός αντιπρόσωπος του Caffè L’Antico. Αυτό το κεφάλαιο εμπλουτίζεται με μια νέα υπηρεσία που, όπως πάντα, έχει ως στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση όσων εκτιμούν την αξία του καλού καφέ και αναζητούν ό,τι καλύτερο. Στο ηλεκτρονικό κατάστημα του Caffè L’Antico μπορείς πλέον να βρεις όλα τα εκλεκτά προϊόντα της εταιρείας, όπως κάψουλες συμβατές με Nespresso και Lavazza, pods, καφέ αλεσμένο, μόκα και σε κόκκο, αλλά και μονοποικιλιακές προτάσεις που θα σε ταξιδέψουν με τα αρώματα και την πλούσια γεύση τους. Δίπλα στις εξαιρετικές επιλογές καφέ θα βρεις τα κατάλληλα αξεσουάρ για να δημιουργείς στο σπίτι σου το αγαπημένο σου ρόφημα ως home barista, αλλά και τσάι ή σοκολάτα σε

εκλεκτές γεύσεις. Το ηλεκτρονικό κατάστημα eshop.goddcoffee.gr σου δίνει τη δυνατότητα να παραλαμβάνεις στον χώρο σου με ευκολία και ασφάλεια όλα τα αγαπημένα σου προϊόντα, παραγγέλνοντας μέσα σε ένα φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί με την ίδια αγάπη που διέπει τη φιλοσοφία της εταιρείας. Γιατί η Caffè L’Antico, με έναν αιώνα εμπειρίας στον χώρο και αρκετές διακρίσεις, έχει αποδείξει πως το συναίσθημα και η αφοσίωση είναι εκείνα τα στοιχεία που κάνουν τα προϊόντα της να ξεχωρίζουν. Coffee roasters τέταρτης γενιάς, οι άνθρωποι της εταιρείας βάζουν όλη την τέχνη τους για να προσφέρουν πλούσια χαρμάνια με γεμάτo σώμα και σταθερά χαρακτηριστικά, τα οποία θα απολαύσεις σπίτι ή στη βόλτα σου. Καφέδες από επιλεγμένες καλλιέργειες καβουρδίζονται αργά, αναδεικνύοντας μέσα από ένα ψήσιμο 18 λεπτών τα πιο εκλεκτά χαρακτηριστικά τους, ώστε να καταλήξουν σε ένα απολαυστικό φλιτζάνι με ισορροπημένη δομή που θα σε κάνει να καταλάβεις τη διαφορά ενός πραγματικά καλού καφέ. Σε όλη αυτήν τη διαδικασία η Caffè L’Antico συμπληρώνει την τεχνογνωσία με ένα βασικό στοιχείο, αυτό της καρδιάς, για να μας μυήσει σε έναν κόσμο όπου ο καφές είναι μια συγκινητική εμπειρία που προκαλεί συναισθήματα.

Λεωφ. Δημοκρατίας 7, Μελίσσια, 210 8105761 goddcoffee.gr, e-shop: eshop.goddcoffee,gr, info@goddcoffee.gr Facebook: caffelanticogreece, Instagram: caffelanticogreece 1.10.20 – lifo

37

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Πώς να φτιάξεις τον τέλειο καφέ στο σπίτι Ο Στάθης Κορεμτάς, τρεις φορές πρωταθλητής Ελλάδας και 3ος παγκόσμιος πρωταθλητής στον καφέ φίλτρου, καθώς και barista trainer της TAF, μας δίνει όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να απολαμβάνουμε καφέ επαγγελματικού επιπέδου στο σπίτι. ΑΠΌ ΤΗ ΔΏΡΑ ΜΆΣΤΟΡΑ

Τ

α τελευταία χρόνια η παρασκευή σωστού και ποιοτικού καφέ στο σπίτι έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς. Η αγορά προσφέρει τεράστια γκάμα από διαφορετικές ποικιλίες καφέ, από κάθε γωνιά του κόσμου και με ενδιαφέρουσες επεξεργασίες. Οι δυνατότητες που προσφέρονται είναι πολλές και η περίπτωση να καταφέρει κάποιος να κάνει καφέ υψηλού επιπέδου στο σπίτι δεν είναι ένας ανέφικτος στόχος. Μιλήσαμε με τον Στάθη και του ζητήσαμε να μοιραστεί μαζί μας κάποιες βασικές κατευθύνσεις που θα βοηθήσουν ακόμη και τον πιο αρχάριο να δημιουργήσει έναν απολαυστικό καφέ.

Coffee

ΟΙ ΚΌΚΚΟΙ ΠΟΥ ΚΆΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΆ

38 lifo – 1.10.20

Το πρώτο βήμα για να φτιάξουμε καφέ είναι να προμηθευτούμε την κατάλληλη ποιότητα. Ο Στάθης μας συμβουλεύει να προμηθευόμαστε κόκκους καφέ που θα αλέθουμε λίγο πριν από την παρασκευή του ροφήματός μας. «Ο αλεσμένος καφές είναι εκτεθειμένος περισσότερο χρόνο στο φυσικό περιβάλλον, έχει μεγαλύτερη επιφάνεια, έτσι, όταν έρχεται σε επαφή με τον αέρα, επιταχύνεται η οξείδωσή του» μας λέει, εννοώντας ότι ο αλεσμένος καφές υστερεί από την πρώτη στιγμή σε ένταση. Συνεχίζοντας, μας εξηγεί ότι, επεμβαίνοντας στην άλεση, ορίζουμε εμείς το πάχος του καφέ, ανάλογα με τις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που επικρατούν στον χώρο μας. Σε εποχές έντονης υγρασίας, πρέπει να αλέσουμε πιο χοντροκομμένα τον καφέ, για να μπορέσει να αποδώσει την έντασή του. «Ένας χειροκίνητος μύλος καφέ, που μπορεί να προμηθευτεί κάποιος από ένα specialty coffee shop, δεν στοιχίζει παραπάνω από 50 ευρώ και είναι ό,τι πρέπει για οικιακή χρήση» συνεχίζει, ενώ προχωρά στο δεύτερο βήμα της διαδικασίας, που είναι η επιλογή της ποικιλίας.

ΟΙ ΔΟΚΙΜΈΣ ΚΑΙ Ο ΡΌΛΟΣ ΤΟΥ BARISTA Ο μόνος τρόπος για να ανακαλύψει κάποιος την ποικιλία του γούστου του είναι οι συνεχείς δοκιμές. Σίγουρα, μπορεί να αποκτήσει μια ιδέα για κάθε είδος από τις περιγραφές που θα βρει στα specialty coffee shops, αλλά σωστή άποψη θα αποκτήσει μόνο δοκιμάζοντας. «Ως barista, έχω την ευθύνη να κατευθύνω σωστά τον

καταναλωτή στην επιλογή της ποικιλίας, μαθαίνοντας αν του αρέσει να πίνει κάτι πιο κλασικό και σοκολατένιο ή κάτι πιο ιδιαίτερο, με οξύτητες» μας λέει ο Στάθης, που καθημερινά ενημερώνει δεκάδες επισκέπτες στο Taf της Μπενάκη, παρακινώντας τους να δοκιμάσουν διάφορες ποικιλίες για να ανακαλύψουν γεύσεις και να περιπλανηθούν ακόμα πιο έντονα στον κόσμο του καφέ. «Αυτό που πρέπει σίγουρα να ξέρει κάποιος είναι ότι ο καφές έχει ημερομηνία λήξης κι αυτή είναι δύο χρόνια από τη στιγμή του ψησίματός του. Για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε όσο γίνεται περισσότερο την έντασή του οφείλουμε να τον αποθηκεύουμε σε αεροστεγές δοχείο, μακριά από μυρωδιές, τις οποίες ο καφές έχει την ιδιότητα να απορροφά» τονίζει.

Ο ΑΠΌ ΜΗΧΑΝΉΣ ΚΑΦΈΣ Συζητώντας με τον Στάθη για τη σωστή επιλογή μηχανής καφέ, καταλήξαμε πως ένα από τα βασικά κριτήρια κάθε καταναλωτή είναι το κόστος. «Αν κάποιος έχει περιορισμένο budget, θα του πρότεινα να επιλέξει ένα πιο οικονομικό μοντέλο και να διαθέσει κάποια επιπλέον χρήματα για την αγορά ενός χειροκίνητου μύλου» μας λέει, τονίζοντας και πάλι τη σημασία που έχει το άλεσμα λίγο πριν από την παρασκευή του ροφήματος. Συνεχίζοντας την κουβέντα μας, καταλήγουμε στα εξής: Αν ενδιαφέρεται κάποιος για μηχανή espresso, θα ήταν καλύτερο να προτιμήσει κάποια που δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσεις φρεσκοαλεσμένο καφέ και όχι κάψουλες, που περιέχουν λίγα και προαλεσμένα γραμμάρια καφέ. Μπορεί η διαδικασία να είναι πιο χρονοβόρα, αλλά το αποτέλεσμα σε ανταμείβει. Το moka pot, το γνωστό μπρικάκι για espresso, δεν μπορεί να φτιάξει αυθεντικό καφέ espresso, αφού πρόκειται για έναν καφέ φίλτρου που γίνεται με πίεση 9 bars. Οι κλασικές οικιακές καφετιέρες φίλτρου δεν μπορούν να προσφέρουν καφέ επαγγελματικού επιπέδου, καθώς δεν σου αφήνουν πολλά περιθώρια να επέμβεις στη διαδικασία και, το πιο σημαντικό, δεν σου επιτρέπουν να ρυθμίσεις τη θερμοκρασία του νερού. Για να φτιάξει κάποιος έναν σωστό καφέ φίλτρου στο σπίτι, θα χρειαστεί να προμηθευτεί κάποια σωστά εξαρτήματα, το κόστος των οποίων δεν ξεπερνά τα 100 ευρώ. Με ένα χρονόμετρο, έναν βραστήρα, μια

ζυγαριά ζαχαροπλαστικής, ένα brewdevise κι ένα καλό φίλτρο μπορεί να απολαμβάνει τον καφέ που θέλει.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΛΕΠΤΟΜΈΡΕΙΕΣ Ακόμα και αν κάποιος έχει τη σωστή μηχανή και την ποικιλία που του αρέσει, μπορεί να μην απολαμβάνει το αποτέλεσμα που θέλει, γιατί στη διαδικασία παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες. «Πλέον ο καφές έχει εξελιχθεί σε επιστήμη και αυτός που ασχολείται σοβαρά μαζί του πρέπει να έχει υπόψη του διάφορες συνιστώσες. Ακόμα και το νερό παίζει σημαντικό ρόλο. Για να δημιουργήσω έναν τέλειο καφέ, παρακολουθώ την ποικιλία σε όλη της τη διαδρομή της, από τη φάρμα έως το φλιτζάνι, έτσι ώστε να την καταλάβω και να μπορέσω να την αποδώσω όπως θέλω» μας λέει ο Στάθης που ασχολείται χρόνια με τον καφέ και δεν σταματά στιγμή να δοκιμάζει, να ενημερώνεται και να εξελίσσει τη δουλειά του. Φυσικά, καλύτερο καφέ μπορεί να φτιάξει οποιοσδήποτε, εφόσον έχει υπόψη του ότι: Ο καφές έχει συνταγή, με συγκεκριμένες αναλογίες γραμμαρίων και ποσότητας νερού, και παρασκευάζεται σε συγκεκριμένο χρόνο εκχύλισης, οπότε όλα πρέπει να είναι ελεγχόμενα και να έχουμε ζυγαριά και χρονόμετρο. Στον καφέ φίλτρου, μια βασική αναλογία είναι 6 γρ. καφέ / 100ml. Στον espresso προτείνονται 18 γρ. που αποδίδουν 40 γρ. καφέ. Στην περίπτωση που ο καφές είναι πολυκαιρισμένος, μπορεί να χρειαστούν περισσότερα γραμμάρια για να έχουμε την επιθυμητή ένταση. Σημαντικός παράγοντας στη γεύση του καφέ είναι το νερό, που αποτελεί το 90% του espresso και το 98% του φίλτρου. Μια κανάτα φιλτραρίσματος νερού είναι πολύτιμη, για να έχουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε. Ο καφές που έχει παρασκευαστεί σωστά είναι ισορροπημένος και δεν έχει πικρή γεύση, γι’ αυτό δεν χρειάζεται προσθήκη ζάχαρης. Όταν ο καφές πικρίζει, κάποιο λάθος έχει γίνει. Απολαμβάνουμε τον καφέ αμέσως μετά την παρασκευή του και δεν τον αφήνουμε να παραμείνει σε κανάτες, γιατί αλλοιώνεται η γεύση του. Για να φτιάξουμε αφρόγαλα, παίρνουμε γάλα πλήρες με λιπαρά, το ζεσταίνουμε στη γαλατιέρα και στην αρχή του δίνουμε το ύψος που θέλουμε. Μετά, βάζουμε τη γαλατιέρα σε τέτοια θέση ώστε να στροβιλίζεται και, τέλος, προσθέτουμε το αφρόγαλα στον καφέ μας. Η ιδανική θερμοκρασία του γάλακτος είναι 55-60 βαθμούς Κελσίου. Για να φτιάξουμε κρύο espresso, χτυπάμε σε ένα σέικερ μία δόση διπλού espresso lungo με πάγο, δίνοντάς του, με αυτόν τον τρόπο, την πολύ ωραία υφή που έχει. Τελειώνοντας τη συζήτησή μας, η διαδικασία παρασκευής σωστού, ισορροπημένου καφέ στο σπίτι έμοιαζε εύκολη υπόθεση. Σαν να μαθαίνεις έναν χορό που πρέπει να δίνεις σημασία σε κάθε του βήμα. Πριν φύγουμε, ρωτήσαμε τον Στάθη για τις δικές του προτιμήσεις. «Προτιμώ καφέδες single estate, αλλά δεν θέλω να έχω παρωπίδες. Μου αρέσουν όλοι οι ποιοτικοί καφέδες και όταν είναι να προτείνουμε μια ποικιλία, ακούω προσεχτικά κάθε πελάτη, γιατί η γεύση είναι εντελώς υποκειμενική υπόθεση και ο καθένας πρέπει να απολαμβάνει αυτό που του αρέσει».

Ο καφές έχει συνταγή, με συγκεκριμένες αναλογίες γραμμαρίων και ποσότητας νερού, και παρασκευάζεται σε συγκεκριμένο χρόνο εκχύλισης, οπότε όλα πρέπει να είναι ελεγχόμενα και να έχουμε ζυγαριά και χρονόμετρο.

Sapid

Η ελληνική εταιρεία καβουρδίσματος μας μαθαίνει τον εύγευστο καφέ. Η απόλαυση του νου είναι μεγάλη υπόθεση και η γεύση παίζει τον δικό της ρόλο σε αυτήν. Η Sapid όχι μόνο γνωρίζει αλλά και προσφέρει αυτή την απόλαυση μέσα από ποικιλίες καφέ που ξεπερνούν τα συνηθισμένα. Η γευστική αναζήτηση σε διάφορα μέρη του κόσμου, η επιλογή της φάρμας, ακόμα και του αγρότη, οδηγεί τους εκλεκτούς κόκκους στα καβουρδιστήρια της Sapid και από κει σε όλα τα coffee shops (σε Ελλάδα και εξωτερικό) που ψάχνουν ιδιαίτερες ποικιλίες για να προσφέρουν ένα ισορροπημένο φλιτζάνι, αλλά και στους home baristi που εκτιμούν τη γεύση και το άρωμα του καλού καφέ. Αυτήν τη σεζόν η Sapid, σε συνεργασία με εξαίρετους παραγωγούς και συνεταιρισμούς καφέ από την Κεντρική και Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ασία, θα ψήσει στα καβουρδιστήρια της περισσότερες από 2030 μοναδικές ποικιλίες καφέ από εξωτικές χώρες των τριών ηπείρων. Παράλληλα, όλοι οι καφέδες, καθώς και μια πολύ ενδιαφέρουσα σειρά εξοπλισμού και αξεσουάρ καφέ, θα πωλούνται σύντομα και από τη νέα ιστοσελίδα της! Ανάμεσα στις εξαιρετικές επιλογές που προσφέρει η ελληνική εταιρεία καβουρδίσματος ξεχωρίζει για 6η συνεχόμενη χρονιά το Sapid espresso blend, που επιβεβαιώνει τη φήμη του ως best-seller της εταιρείας και

αποτελεί σταθερή αξία σε Ελλάδα και Κύπρο. Ο ελληνικός καφές της Sapid έχει τη δική του επιτυχημένη παρουσία και κατακτά συνεχώς φανατικούς οπαδούς. Η μυστική συνταγή, το ιδιαίτερο καβούρδισμα και η άλεση σε παραδοσιακό πετρόμυλο δημιουργούν ένα φλιτζάνι με υπέροχα αρώματα και γεύση που όχι τυχαία διακρίθηκε το 2016 και 2017 με την 1η και 2η θέση αντίστοιχα στον παγκόσμιο διαγωνισμό καφέ στο μπρίκι. Αυτή, άλλωστε, είναι μία από τις πολλές διακρίσεις της Sapid σε πρωταθλήματα καφέ, με πιο πρόσφατη αυτή του πρωταθλητή στο Brewers Cup το 2019. Η συνεχής αύξηση των συνεργατών της Sapid δεν οφείλεται μόνο στη μεγάλη ποικιλία καφέδων (espresso, φίλτρου και ελληνικός) και όλων των υποστηρικτικών εκλεκτών προϊόντων, όπως οι σοκολάτες και τα τσάγια.

H εταιρεία δημιουργεί επίσης ουσιαστικές σχέσεις εμπιστοσύνης, προσφέροντας πλήρη υποστήριξη και εκπαίδευση υψηλού επιπέδου αλλά και σεμινάρια καφέ που οδηγούν σε πιστοποίηση SCA. Δεν θα περίμενες τίποτα λιγότερο από την ελληνική εταιρεία καβουρδίσματος που διαθέτει όλα τα πιστοποιητικά ασφαλείας και υγιεινής ISO και HASP, προτείνοντας την ποιότητα αλλά και την αγάπη για την ιεροτελεστία του καφέ ως χαρακτηριστικό που την κάνει να ξεχωρίζει.

Δωδώνης 100, Ίλιον, 210 5022885 Facebook: Sapid Coffee Roasting Co., Instagram: sapidcoffee 1.10.20 – lifo

39

Omsom

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Ένα concept που σε φέρνει πιο κοντά στην έννοια specialty coffee. Μια παρέα φίλοι ονειρεύονται να κάνουν κάτι μαζί. Και έρχεται το lockdown για να αποφασίσουν να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους. Αυτή η αρχή από μόνη της σε προϊδεάζει για κάτι ξεχωριστό που ήρθε για να μείνει, κάνοντας τη δική του δήλωση αισιοδοξίας. Οι Νίκος Μπέλλης, Αντώνης Γιάτσε, Γιώργος Μπέσιος και Νικόλας Γερανάκης δημιούργησαν το Omsôm για να φέρουν στην καθημερινότητά μας το concept του specialty coffee και όχι τυχαία, αφού πίσω από κάθε φλιτζάνι καφέ κρύβεται –ή μάλλον αποκαλύπτεται– η βαθιά γνώση και εξειδίκευση που σε κερδίζει με την πρώτη γουλιά. Τα ταξίδια, οι γευστικές δοκιμές, η επιλογή ανάμεσα σε ποικιλίες από διάφορα μέρη του κόσμου, όλα καταλήγουν στο καβουρδιστήρι που βρίσκεται στον χώρο για να αναδείξει με το σωστό ψήσιμο έναν στρογγυλό espresso ή έναν αρωματικό φίλτρου με καταγωγή από Βραζιλία, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Αιθιοπία και

αλλού. Στο Omsôm ο χώρος είναι σχεδιασμένος για να ενισχύει την απόλαυση, καθώς τίποτα δεν αποσπά την προσοχή σου σε μια urban ατμόσφαιρα απλή, αλλά προσεγμένη σε κάθε της λεπτομέρεια. Στο retail corner θα βρεις όλους τους καφέδες που προσφέρει το μπαρ αλλά και ιδιαίτερα προϊόντα, όπως το μέλι Nomad Honey και το vegan γάλα Sproud σουηδικής καταγωγής, που φτιάχνεται από πρωτεΐνη αρακά και προσφέρεται σε τέσσερις εκδοχές, από barista μέχρι choco! Τα φρεσκοψημένα κρουασάν, τα cinnamon rolls και τα μάφιν συνοδεύουν την εμπειρία του καφέ, ενώ καθημερινά θα βρεις διαφορετικά χειροποίητα γλυκά, όπως το american cheesecake ή το vegan carrot cake. Από τον πρωινό καφέ μέχρι το after office drink, το Omsôm γίνεται εκείνο το χαλαρό στέκι που θα σε οδηγήσει σε μια νέα εμπειρία, γεμάτη από αρώματα και γεύση.

Coffee

Bayard

Κύπρου 14, Περιστέρι, 210 5717600 Facebook: Omsôm, Instagram: omso_m

40 lifo – 1.10.20

Ένας μπλε σκύλος στα Εξάρχεια αλλάζει την αστική γειτονιά. Αν ο Τιμ Μπάρτον ζούσε στην Αθήνα, σίγουρα το Bayard θα ήταν το στέκι του. Κι αν δεν είχε σκηνοθετήσει ήδητην Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, θα την έγραφε σε κάποιο από τα τραπέζια του Bayard, χαζεύοντας το αστικό τοπίο των Εξαρχείων από τις μεγάλες τζαμαρίες. Κι αν σκεφτόταν πώς θα ονομάσει τον σκύλο στην ταινία, θα του έδινε το όνομα Bayard. Μόνο που καμία από αυτές τις υποθέσεις δεν ισχύει και η αλήθεια είναι κάπως αντίστροφη, αφού το νέο αυτό στέκι που δημιούργησαν η Ιωάννα και ο Θοδωρής –αγαπούν και οι δύο την Αλίκη!– κάνει τις δικές του αναφορές στην ταινία του Μπάρτον, ενώ ταυτόχρονα εμπνέεται τον σχεδιασμό του από την αρχιτεκτονική των ’70s με τη βοήθεια της Ζωής Μουτσώκου. Το παλιό μωσαϊκό, τα παστέλ χρώματα και η βιεννέζικη

ψάθα θυμίζουν σαλόνι από τις πολυκατοικίες της περιοχής, με το ψηλό ταβάνι να αντιστέκεται σε αυτή την προσομοίωση, προσφέροντας μια αίσθηση ελευθερίας και άνεσης. Σε αυτόν τον conceptual χώρο θα πιεις επιλεγμένο καφέ της Area 51, απολαμβάνοντας τα αρώματα των κόκκων από Αιθιοπία και Βραζίλια στις house origin επιλογές, αλλά και μονοποικιλιακούς που κάθε τόσο ανανεώνονται, από επιλεγμένες φυτείες του κόσμου. Τα σνακ και τα γλυκά από το Τρομερό Παιδί και το Delio Food είναι όλα διαλεγμένα με προσοχή για να κάνουν την εμπειρία στο Bayard ακόμα πιο ξεχωριστή. Το Bayard είναι εντελώς pet-friendly, εκφράζοντας τη φιλοσοφία του Θοδωρή και της Ιωάννας και απαντώντας αυτόματα στο ερώτημα «τι κάνει ένας μπλε σκύλος στα Εξάρχεια;».

Ζωοδόχου Πηγής 134, Εξάρχεια, 212 1062743 Facebook: Bayard Perfectly Imperfects, Instagram: bayard_cafe_bar

COFFEE ROASTERS —THE SHOP

Samba

Το πάθος για τον καλό καφέ στεγάζεται στο νέο coffee spot στο Κολωνάκι. Υπάρχουν άνθρωποι που λατρεύουν τον καφέ, γι’ αυτό δοκιμάζουν ό,τι καλύτερο υπάρχει. Και υπάρχουν άνθρωποι που λατρεύουν τον καφέ, γι’ αυτό προσφέρουν ό,τι καλύτερο υπάρχει. Αυτοί οι άνθρωποι είναι η ομάδα της Samba Coffee Roasters που καθημερινά μελετούν, αναζητούν, δοκιμάζουν και προτείνουν αυτό το κάτι διαφορετικό που αναβαθμίζει τον καφέ από απλή συνήθεια σε μια ολoκληρωμένη εμπειρία. Την εμπειρία αυτή μπορείς να ζήσεις πλέον στο νέο Samba Coffee Roasters The Shop που ήρθε στο Κολωνάκι, μεταφέροντας μαζί του όλη την τεχνογνωσία, το πάθος και την αισθητική της νέας εταιρικής εικόνας –που τα σπάει!–, προσφέροντας αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν «στρογγυλό φλιτζάνι». Καφέδες όλου του κόσμου, από Κεντρική Αμερική, Αφρική και Ασία, δοκιμάζονται μέσα από γευσιγνωσίες που διαρκούν μέρες, επιλέγονται με κριτήρια που ξεπερνούν τα συνηθισμένα και καβουρδίζονται έτσι όπως τους αρμόζει για να φτάσουν στην μπάρα του coffee shop. Από κει, οι εξειδικευμένοι barista αναλαμβάνουν να αναδείξουν τα χαρακτηριστικά κάθε ποικιλίας, σερβίροντας τελικά τον καφέ που ταιριάζει σε κάθε πελάτη. Η ισορροπία ανάμεσα στη γεύση, το

άρωμα και την ένταση είναι εκείνη που σε κάνει να νιώθεις πως, ό,τι κι αν επιλέξεις, σε περιμένει μια έκπληξη που αλλάζει τα δεδομένα στον χώρο. Εκτός από τον espressο ή cappuccino σε ζεστή και κρύα εκδοχή, το Samba Coffee Roasters The Shop θα σου προσφέρει εξαιρετικό καφέ φίλτρου, που αναδεικνύει με τον πιο «ευγενή» τρόπο τα χαρακτηριστικά κάθε ποικιλίας, αλλά και μείξεις, αλκοολούχες και μη, με βάση τον καφέ. Εκείνο, όμως, που πραγματικά πρέπει να δοκιμάσεις είναι ο single origin που ταιριάζει στη δική σου γεύση για να αφεθείς στο ταξίδι στο οποίο θα σε οδηγήσει ο barista για να νιώσεις την απόλυτη εμπειρία coffee lover. Στον χώρο του, που είναι φτιαγμένος με προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια, θα βρεις φυσικά το retail corner με διαφορετικές ποικιλίες, ενώ η ομάδα του Samba θα σε κατευθύνει σωστά, μεταφέροντας το πάθος, στο οποίο οφείλει, μεταξύ άλλων, την επιτυχημένη πορεία της από το 1979, οπότε και δημιουργήθηκε, μέχρι σήμερα. Άλλωστε, στόχος του Samba Coffee Roasters The Shop είναι να σε βγάλει από τον μικρόκοσμο της καθημερινότητας και να σου γνωρίσει το μεγαλείο που βρίσκεται γύρω από τον καφέ. Και το καταφέρνει πολύ καλά!

Σόλωνος 36 & Λυκαβηττού, Κολωνάκι, 210 3637283, www.sambacafe.gr/, Facebook: Samba Coffee Roasters The Shop Instagram: sambacoffeeroasters.theshop 1.10.20 – lifo

41

Hole

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Τρομερά μπέιγκελ και εκλεκτός καφές κάνουν την καθημερινότητα λίγο καλύτερη. Όταν άνοιξε το Hole, πήγες να δεις αυτήν τη νέα ιδέα που έφερε την τρύπα του μπέιγκελ στη ζωή μας και να δοκιμάσεις τις διαφορετικές συνταγές που είχε να σου προτείνει. Έπειτα πήγες και ξαναπήγες, γιατί αυτό που δοκίμασες δεν ήταν απλώς μια νέα γευστική πρόταση αλλά μια διαφορετική άποψη της καθημερινότητας, πιο αισιόδοξη – που όλοι έχουμε ανάγκη. Αυτή η καθημερινότητα έχει προτάσεις για κάθε στιγμή της ημέρας, που θα διαλέξεις ή θα δημιουργήσεις μόνος σου, επιλέγοντας τα υλικά που επιθυμείς. Εκτός από τις must-try επιλογές (όπως παστράμι και σολομός), στις νέες γεύσεις θα βρεις την pizza bagel σε διαφορετικές εκδοχές, ενώ στο νέο Hole στη Δουκίσσης Πλακεντίας πρέπει να δοκιμάσεις τη δροσερή σαλάτα κινόα, το Burgel, που παντρεύει το λατρεμένο ψωμάκι με τη συνταγή του burger, αλλά και

το vegetarian bagel με παντζάρι. Επίσης, στο νέο αδερφάκι του Hole θα πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσεις τα χειροποίητα γλυκά, όπως το carrot cake της Βικτώριας Χαλκίτη, αλλά και τον κορμό με μους σοκολάτα, που εδώ σερβίρεται σε ποτήρι. Ο αρωματικός καφές Kudu θα σε συνεπάρει με τα αρώματα που αναδίδει ο μονοποικιλιακός espresso, ενώ συνοδεύεις το καθημερινό brunch αλλά και το πρωινό σου (ψωμάκια με ταχίνι, μέλι ή μαρμελάδα), το οποίο σύντομα γίνεται συνήθεια, αφού, ως γνήσιος holer, δεν μπορείς να ξεκινήσεις τη μέρα σου αλλιώς. Η ομάδα του Hole σε περιμένει με ένα τεράστιο χαμόγελο, μοιράζοντας απλόχερα γεύσεις, καλή ενέργεια και λίγη τρέλα – όση χρειάζεται. Γιατί, τελικά, όλα φαίνονται λίγο καλύτερα αν τα δεις μέσα από μια γευστική τρύπα!

Coffee

Foyer

ESPRESSO BAR

Λεωφόρος Πεντέλης 138, 210 6812324 / Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας, Νάξου 6, 211 1189383, Facebook: HOLEBAGELS, Instagram: hole_cafe

42 lifo – 1.10.20

Ένα hip σημείο συνάντησης για τους coffee lovers στο κέντρο της Αθήνας . Φαντάζεσαι μια καλλιτεχνική περιοχή να έχει το δικό της κοινό φουαγέ; Το Foyer Espresso Bar θα μπορούσε να είναι αυτός ο χώρος συνάντησης του κέντρου, αφού από την πρώτη στιγμή σού δημιουργεί την αυθεντική αγάπη για τις τέχνες. Σχεδιασμένο για να θυμίζει hype στέκια της Κεντρικής Ευρώπης, το Foyer Espresso Bar θα σου προσφέρει μικρές απολαύσεις, ξεκινώντας από τον καφέ, που κατέχει τη δική του, ξεχωριστή θέση. Επιλέγοντας προσεκτικά ανάμεσα σε coffee roasters απ’ όλο τον κόσμο, η ομάδα του Foyer Espresso Bar δημιουργεί ένα πρωτοποριακό μενού που βασίζεται στη φρεσκάδα για να αναδείξει τα εκλεκτά blends που καταφθάνουν στην μπάρα του και εναλλάσσονται ανάλογα με την εποχή, ενώ οι εξιδικευμένοι baristi θα σου σερβίρουν φλιτζάνια ισορροπημένα που αναδεικνύουν ένα εύρος μοναδικών γεύσεων. Στο Foyer Espresso

Bar δεν θα πιεις μόνο πραγματικά καλό καφέ αλλά θα συναντήσεις και συνεργασίες με coffee roasteries που διακρίνονται για την ποιότητα και τις βιώσιμες πρακτικές τους. Οι προσεγμένες συνεργασίες, όμως, δεν σταματούν στον καφέ, αφού οι τοίχοι του Foyer φιλοξενούν μέχρι το τέλος τους έτους την έκθεση του Βερολινέζου φωτογράφου Jack Hare με τίτλο «Das Licht über Berlin», ενώ στα ράφια του υπάρχει μια μικρή συλλογή με ανεξάρτητες εκδόσεις και περιοδικά απ’ όλο τον κόσμο. Τα εξαιρετικά σνακ ή γλυκά, από τα οποία δεν λείπουν οι vegan επιλογές, αλλά και το retail corner, απ’ όπου μπορείς να προμηθευτείς τον αγαπημένο σου καφέ για το σπίτι, ολοκληρώνουν τη φιλοσοφία του Foyer Espresso Bar, ενώ το νέο online shop, www. foyerespressobar.com, παραδίδει τα προϊόντα του σε όλη την Ελλάδα, μεταφέροντας ταυτόχρονα κάτι από την ξεχωριστή φιλοσοφία του.

Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 210 3800047 Facebook: Foyer Espresso Bar, Instagram: foyer.espressobar

ΚΟΜΦΕΤΑΡIΑ-ΠΙΤΑΣΕΡI

Ζουμπουρλού

Μια αρχόντισσα από την Πόλη σε τρατάρει γλυκό στην πλατεία Ψυρρή. Είναι κάποιες λέξεις που στάζουν γλύκα. Στο άκουσμά τους έρχονται στον νου αρώματα, χρώματα και η αίσθηση της φροντίδας από μια πληθωρική νοικοκυρά, αρχοντική αλλά και φωνακλού, που θα σε τρατάρει γλυκό και θα καθίσει δίπλα σου να σε δει να το απολαμβάνεις. Αυτή είναι η Ζουμπουρλού. Μια κομφεταρία –έτσι αποκαλούσαν οι γαλλομαθείς τα ζαχαροπλαστεία της Πόλης– που θα σου προσφέρει παραδοσιακά πολίτικα γλυκά αλλά και δημιουργικές προτάσεις της σύγχρονης ζαχαροπλαστικής μέσα από έναν κατάλογο που επιμελείται ο executive pastry chef Τάσος Ζησόπουλος. Πλούσιο γαλακτομπούρεκο με κρέμα από βουβαλίσιο γάλα, κλασικός μπακλαβάς, εξαιρετικό εκμέκ κανταΐφι αλλά και το δυσεύρετο παραδοσιακό βυζαντινό με βάση από ραβανί και κρέμα πορτοκαλιού και κανέλας είναι συνταγές που σου ξυπνάνε εικόνες από την Πόλη. Διπλά τους θα βρεις λαχταριστές μοντέρνες προτάσεις, όπως η Σούπα Ζουμπουρλού, μια σφαίρα σοκολάτας με γέμιση κρέμας μέσα σε μια απαλή σούπα από φράουλες και βατόμουρα, ή το προφιτερόλ σε μια νέα εκδοχή, όπου τα χειροποίητα και τραγανά σουδάκια βυθίζονται μέσα σε ρευστή σοκολάτα γάλακτος, bitter ή Βueno. Η Ζουμπουρλού είναι και πιτασερί. Ένας

τίτλος που ανήκει αποκλειστικά και μόνο σ’ εκείνη και τιμάει τις μοναδικές χειροποίητες πίτες που ψήνονται καθημερινά με ολόφρεσκα υλικά και αναδίδουν τα αρώματα της παράδοσης. Ανάμεσα στις λαχταριστές κοτόπιτες, σπανακόπιτες και ντοματόπιτες, θα ξεχωρίσεις την παραδοσιακή πολίτικη πίτα gözleme σε γλυκιά ή αλμυρή εκδοχή. Όποια γεύση κι αν επιλέξεις από τον πλούσιο κατάλογο, μπορείς να τη συνοδεύσεις με ελληνικό καφέ που ψήνεται στη χόβολη, τσάι ή κάποιο ρόφημα σοκολάτας. Όμως η Ζουμπουρλού είναι κάτι ακόμα, δημιούργημα του Ομίλου Καστελόριζο, κι αυτό από μόνο του δίνει ακόμα μεγαλύτερη αξία σε αυτή την αρχόντισσα από την Πόλη. Γιατί ξέρεις ότι στην κουζίνα της θα βρεις τα καλύτερα υλικά και ότι θα σε καλοδεχτεί από το πρωί μέχρι το βράδυ σε έναν χώρο φτιαγμένο με προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια ή στην ταράτσα της με θέα την πλατεία Ψυρρή. Εξάλλου, οποιαδήποτε στιγμή κι αν επιθυμήσεις πολίτικη γεύση, μπορείς να παραγγείλεις μέσω e-food και Wolt, όπου κι αν βρίσκεσαι. Γιατί η Ζουμπουρλού δεν είναι απλώς ένα ζαχαροπλαστείο, είναι η ίδια η έννοια της κομφεταρίας που ήρθε για να μείνει στη ζωή μας, κάνοντάς την λίγο πιο γλυκιά.

Αισχύλου 4, Ψυρρή, 210 331485, www.zoubourlou.gr, Facebook: Zoubourlou – Ζουμπουρλού, Instagram: zoubourlou_ 1.10.20 – lifo

43

COFFEE ROASTERS

Faba

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Σου μαθαίνει τη γεύση του καλού καφέ και πώς να την απολαμβάνεις. Αν περνάς το πρωί από την Κυρίλλου Λουκάρεως, στο ύψος του Άρειου Πάγου, θα δεις ανθρώπους να τρέχουν με έναν καφέ στο χέρι, καθώς ετοιμάζονται να ξεκινήσουν τη μέρα τους. Αν, όμως, παρατηρήσεις καλά, ανάμεσά τους θα προσέξεις κάποιους που στέκονται για να πιουν την πρώτη γουλιά καφέ, ακούγοντας μουσικές τζαζ, επιτρέποντας στον εαυτό τους να χαρεί αυτήν τη μικρή απόλαυση. Βρίσκεσαι έξω από το Faba Coffee Roasters, έναν νέο χώρο που ήρθε στην περιοχή για να αναδείξει την αξία του καλού καφέ, τιμώντας κάθε στάδιο της διαδικασίας, από την επιλογή της ποικιλίας και την τέχνη της παρασκευής μέχρι το αριστοτεχνικό σερβίρισμα. Οι specialty coffees βρίσκουν τη δική τους θέση μέσα από την μπάρα του Faba κι εσύ σίγουρα τη δική σου έξω από αυτήν, σε ένα coffee spot που σε εντυπωσιάζει από την

πρώτη στιγμή με την αισθητική του. Μικρές λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά σού δίνουν την εντύπωση πως όλα είναι μελετημένα με αγάπη και αποπνέουν άποψη. Την ίδια ακριβώς άποψη που προκύπτει μέσα από μελέτη αντιλαμβάνεσαι με την πρώτη γουλιά καφέ που θα σου σερβίρουν οι έμπειροι baristi. Εκτός από την κυρίαρχη Βραζιλία, εδώ θα βρεις single origin ποικιλίες με καταγωγή από την Αιθιοπία μέχρι τη Γουατεμάλα, που εναλλάσσονται, προφέροντας πάντα κάτι διαφορετικό, αλλά και ίδιο. Γιατί στο Faba η εξαιρετική ποιότητα μένει πάντα σταθερή και συνοδεύεται από αλμυρά και γλυκά σνακ, όπως τα φανταστικά γαλλικά κρουασάν αλλά και το must-try mini bennie με κρέμα λεμονιού, αποδεικνύοντας πως αυτό το στέκι ήρθε για να αναδείξει τον καφέ σε μια πρωτόγνωρη απόλαυση.

Coffee

Kick

Κυρίλλου Λουκάρεως 43, 211 4146449, Facebook: Faba Coffee Roasters, Instagram: faba_coffee_roasters

44 lifo – 1.10.20

Ένας πολυχώρος που κρατά μόνο την ουσία μέσα στην καθημερινότητα. Το Kick είναι μια ευχάριστη κλoτσιά, ένα δημιουργικό poke που σε σκουντάει για να σου πει πως όλα γίνονται, αρκεί να υπάρχει η ιδέα και το θάρρος να υλοποιήσεις το όνειρό σου. Ο Γιάννης Κωνστανταρίδης ονειρεύτηκε έναν χώρο ανοιχτό σε όλους που να μπορεί, μέσα από διαφορετικούς τρόπους και για διαφορετικούς λόγους, να γίνει σημείο συνύπαρξης και με τη συνεργασία της μητέρας του Λένας τον υλοποίησε. Το Kick είναι ένα hub όπου συμβαίνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα μέσα σε έναν χώρο απόλυτα αφαιρετικό και ξεκούραστο, με παστέλ πινελιές και design λεπτομέρειες. Εδώ θα βρεις fashion items από ελληνικά brands, εκθέσεις Eλλήνων δημιουργών, καφέ από το αθηναϊκό roastery Area 51 και γλυκά και σνακ από τα Cookie Dude και Eri bakes vegan. Αυτές οι συνεργασίες από μόνες τους επιβεβαιώνουν το concept, που δεν είναι άλλο από την υπο-

στήριξη νέων ανθρώπων που, ο καθένας στον τομέα του, έχουν κάτι διαφορετικό να πουν. Και το Kick, ως χώρος συνάντησης αυτών των προσπαθειών, έχει σίγουρα κάτι να πει. Από τον specialty coffee, που θα απολαύσεις χαζεύοντας τα ρούχα Indiego Clothing, τα αξεσουάρ και τα design χρηστικά αντικείμενα Ελλήνων σχεδιαστών, μέχρι το βραδινό ποτό, που μπορεί να συνοδεύει τη βόλτα σου ανάμεσα σε δημιουργίες σύγχρονης τέχνης, όλα έχουν να κάνουν με τη φιλία, τον αλληλοσεβασμό και τη συνέργεια. Κι αυτές οι έννοιες, τελικά, μπορούν να αλλάξουν την καθημερινότητα. Το Kick είναι ένας πολυχώρος που αποπνέει ζεστασιά μέσα από την απόλυτη αφαίρεση για να θυμίσει πως, όταν διώχνεις ό,τι δεν σου χρειάζεται, μένει η ουσία κι αυτή είναι η μόνη που σου χρειάζεται για να νιώσεις όμορφα!

Σποράδων 26, 211 1190369 Facebook: Kick, Instagram: kick.athens

THE BAR

Geppetto

Το στέκι του Παγκρατίου που το νιώθεις δικό σου. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένας χώρος μπορεί να γίνει στέκι. Είναι η αισθητική, η μουσική, ο καφές, το ποτό, το χαμόγελο των ανθρώπων, αλλά κυρίως η ατμόσφαιρα και τα vibes που σε τραβάνε σαν μαγνήτης κάθε φορά που θέλεις να περάσεις καλά. Το Geppetto με την πρώτη ματιά σού δίνει την αίσθηση της οικειότητας και νιώθεις ότι εκεί όλα είναι φροντισμένα με πολλή αγάπη. Άλλωστε, η εικόνα του νεοκλασικού που βρίσκεται στη Στίλπωνος είναι αρκετή για να σε πείσει πως αυτό το μέρος είναι φτιαγμένο για να γίνει στέκι. Εδώ θα πιεις τον πρωινό καφέ που θα σε γεμίσει ενέργεια και θα βάλει το χεράκι του για να πάει καλά η ημέρα (δεν το λες και λίγο αυτό…). Αρωματικές μονοποικιλιακές επιλογές της Dimello εναλλάσσονται, προσφέροντας άρωμα και γεύση

που σε ξυπνάνε ευχάριστα, ενώ το χαρμάνι Dimello Capri από Arabica και Robusta θα σε ταξιδέψει στη Νότια Αμερική και την Ινδία, δημιουργώντας μια εμπειρία γεύσης. Αυτή η εμπειρία ολοκληρώνεται από τις προτάσεις brunch που σερβίρεται καθημερινά από τις 8 το πρωί μέχρι τις 5 το απόγευμα, ενώ στο μενού θα βρεις εξαιρετικές γλυκές επιλογές, όπως το cheesecake, που εδώ φτιάχνεται με μέλι και καρύδια σε μια εκδοχή που θα σε κάνει φανατικό. Τα τραπεζάκια έξω, με τα φυτά ανάμεσά τους, σε καλωσορίζουν κάθε στιγμή της ημέρας για να σου προσφέρουν στιγμές χαλάρωσης, ενώ το βράδυ οι μουσικές σε ήχους soul, funk και disco θα σε κάνουν να θυμηθείς πώς είναι να περνάς καλά σε έναν χώρο που τον νιώθεις δικό σου.

GASTROBAR

Flaws

Geppetto The Bar, Στίλπωνος 2, Παγκράτι, 210 7525665 Facebook: geppettothebar, Instagram: geppetto_thebar

Στέκι για foodies αλλά και coffee lovers. Το Flaws το γνωρίζεις καλά για τις fusion γεύσεις που δημιουργεί η ομάδα του καθημερινά, προσφέροντας προτάσεις για κάθε στιγμή της μέρας. Κι αν δεν το γνωρίζεις, πρέπει οπωσδήποτε να το μάθεις (thank me later!), γιατί εδώ όλα τα πιάτα έχουν να σου πουν κάτι, με συνταγές που σε μεταφέρουν σε διαφορετικά μέρη του κόσμου. Παρόμοια περίπτωση είναι και το κομμάτι του καφέ που θα απολαύσεις καθημερινά, με τις επιλεγμένες ποικιλίες Dimello να ξυπνούν τις αισθήσεις σου, αναδεικνύοντας όλα τα αρώματα και το σώμα ενός ισορροπημένου φλιτζανιού. Δίπλα στο εκλεκτό χαρμάνι Dimello Cento από κόκκους 100% Arabica, το Flaws έχει να σου προτείνει εξαιρετικά γλυκά που πρέπει οπωσδήποτε να γευτείς. Η Namelaka με φράουλα, λευκή σοκολάτα, φρού-

τα του δάσους, πέρλες σοκολάτας και τραγανές νιφάδες ρυζιού θα σου θυμίσει κάτι από Lila Pause στην πιο γκουρμέ και ψαγμένη εκδοχή της, ενώ το Choux banoffee με σοκολάτα γάλακτος, μπανάνα, αλμυρή καραμέλα και σαντιγί είναι εκείνη η γεύση που θα σου μείνει χαραγμένη στο μυαλό, δημιουργώντας μια νέα ανάμνηση. Ο χώρος, προσεγμένος σε κάθε λεπτομέρεια, σε καλωσορίζει κάθε στιγμή της ημέρας για brunch, μεσημεριανό διάλειμμα από τη δουλειά ή για τη βραδινή σου βόλτα. Άλλωστε, τη νύχτα τα κοκτέιλ και οι μουσικές αλλάζουν το κλίμα του Flaws, που γίνεται βραδινό στέκι με funky ατμόσφαιρα. Οι εξωτερικές καμάρες από ξύλινη πέργκολα και τα τραπεζάκια που βρίσκονται έξω σε προετοιμάζουν για την εμπειρία του Flaws. Ένα στέκι για food αλλά και coffee lovers.

Ιβύκου 8, Παγκράτι, 211 2142447 Facebook: FLAWS Urban Bar, Instagram: flaws.gastrobar 1.10.20 – lifo

45

Mr Bean

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Specialty coffee, άποψη και οικολογική συνείδηση. Πάντα πίστευα ότι ο καφές δεν είναι μόνο θέμα γεύσης αλλά και αισθητικής. Γιατί πώς να το κάνουμε, δεν μπορείς να απολαύσεις ένα καλό blend αν δεν σε εμπνέει ο χώρος. Το Mr Bean έχει να σου προσφέρει καλό καφέ όπως και μια προσεγμένη και ζεστή ατμόσφαιρα με μικρή δόση χιούμορ που σε κάνει να αισθάνεσαι ακόμα πιο άνετα. Κι αφού βολευτείς σε κάποιο από τα καναπεδάκια με τις χρωματιστές μαξιλάρες, έρχεται μπροστά σου ένα ισορροπημένο φλιτζάνι που σε ταξιδεύει στα εδάφη της Κολομβίας, της Αιθιοπίας, της Κόστα Ρίκα και της Βολιβίας, αναδεικνύοντας την αξία του specialty coffee. Δίπλα στο house blend, το Mr Bean σου δίνει την επιλογή ανάμεσα σε επτά διαφορετικούς single origin που εναλλάσσονται στον μύλο του μπαρ, για να σε κερδίσει ο καθένας με τα δικά του χαρακτηριστικά. Νικαράγουα, Βραζιλία, Γουατε-

μάλα, παρελαύνουν σαν να συμμετέχουν σε μια γιορτή που τιμά τον καλό καφέ. Όλες οι γεύσεις που απολαμβάνεις στο φλιτζάνι του Mr Bean προσφέρονται στο retail corner –με συσκευασίες που ξεχωρίζουν για το design τους–, ώστε να χαίρεσαι το πλούσιο σώμα τους και στο σπίτι. Οι vegan έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις εκδοχές latte (με matcha, beetroot και κουρκουμά), ενώ θα βρεις τρομερά γλυκά, όπως το αφράτο banana bread, το λαχταριστό cinnamon roll αλλά και το φρεσκότατο cheesecake. Ένας από τους πολλούς λόγους που αγαπάμε το Mr Bean είναι η οικολογική του συνείδηση, με τα βιοδιασπώμενα ποτήρια, αλλά και η φιλοσοφία της έκπτωσης σε κάθε καφέ που παίρνεις σε δικό σου ποτήρι. Γιατί ο καφές δεν είναι μόνο θέμα γεύσης και αισθητικής αλλά και κοινωνικής έκφρασης.

Coffee

SweetLeaf

HIGH QUALITY COFFEE - HANDMADE PASTRY

Εμμανουήλ Μπενάκη 20, 210 3810899 Facebook: Mr Bean Coffee Brewers, Instagram: mrbeancoffeebrewers

46 lifo – 1.10.20

Specialty coffee όπως δεν τον έχεις ξαναδοκιμάσει. Αν μένεις στη Γλυφάδα, μάλλον γνωρίζεις το SweetLeaf. Αν πάλι δεν το γνωρίζεις, μάλλον δεν έχεις πιει έναν από τους καλύτερους καφέδες της περιοχής. Γιατί η ομάδα αυτού του coffee shop θα σου προσφέρει ποικιλίες του γαλλικού Cafés Richard από διαφορετικές χώρες προέλευσης, ώστε να επιλέξεις εκείνη που σου ταιριάζει καλύτερα. Η έννοια του specialty coffee ανεβαίνει κι άλλο επίπεδο, με 3 house blends να αναδίδουν καθημερινά τα αρώματά τους και άλλους 8 μονοποικιλιακούς κόκκους να προσφέρονται για δοκιμή για όσους αναζητούν κάτι περισσότερο για το πρωινό τους ξύπνημα. Γιατί εδώ το ξύπνημα αφορά όλες τις αισθήσεις μέσα από φλιτζάνια που προέρχονται από Βραζιλία, Αιθιοπία, Κόστα Ρίκα και αλλού, με τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά το καθένα. Αυτά τα χαρακτηριστικά, εξάλλου, αναλύονται

στο μενού του SweetLeaf και εξηγούνται από τους έμπειρους baristi, που θα σου προτείνουν εκείνο που σου ταιριάζει. Η βαθιά γνώση και η αγάπη για τον καφέ αφορά κάθε μέρος της διαδικασίας, από την επιλογή του καβουρδίσματος, τη σωστή μηχανή και την εξειδίκευση στην παρασκευή μέχρι το νερό που χρησιμοποιείται σε κάθε φλιτζάνι. Όλες οι γεύσεις του Cafés Richard που θα δοκιμάσεις στο SweetLeaf προσφέρονται και σε συσκευασία για το σπίτι –γιατί δύσκολα αποχωρίζεσαι το άρωμά τους–, ενώ μπορείς να συνοδεύσεις κάθε επιλογή με λαχταριστά cookies, μάφιν και σπιτικά κέικ με καρύδα ή λικέρ. Το SweetLeaf είναι εκείνο το coffee shop της Γλυφάδας που πάει την έννοια του specialty ένα βήμα πιο πέρα κι εσύ το ακολουθείς μαγνητισμένος από τη γεύση και το άρωμα που σου προσφέρει.

Ανδρέα Παπανδρέου 125, 212 1042254, Facebook: SweetLeaf “High Quality Coffee/Handmade Pastry”, Instagram: sweetleaf_high_quality_coffee

SPECIALTY COFFEE BAR

twoodoors

Μια ομάδα που θα σε καλωσορίσει σε μια νέα εμπειρία καφέ. Λένε ότι όταν βρίσκεις μπροστά σου δυο πόρτες, πρέπει να πάρεις το ρίσκο της επιλογής. Στην περίπτωση του twodoors, όποια πόρτα κι αν διαλέξεις, θα σε οδηγήσει στο νέο coffee bar που άνοιξε στον Άλιμο, φέρνοντας στη ζωή μας την έννοια του απλού. Ο χώρος λευκός, χωρίς περιττές λεπτομέρειες, σου δίνει από την αρχή την εντύπωση ότι εδώ μπορείς να ξεκουράσεις τις αισθήσεις σου από την υπερπληροφόρηση της καθημερινότητας. Μωσαϊκό, ξύλινοι πάγκοι, πράσινες λεπτομέρειες κι ένα άκρως friendly bar, όλα δένουν μέσα στον μινιμαλισμό τους πίσω από τη μεγάλη τζαμαρία. Άλλωστε, η γνώση πάνω στο κομμάτι του καφέ είναι αυτή που θα σε εντυπωσιάσει και τίποτα δεν πρέπει να σε αποσπά από αυτή την απόλαυση. Οι δύο παιδικοί φίλοι Θανάσης Τσότρας και Πέτρος Βιβλιοδέτης δημιούργησαν έναν χώρο που θα σου προσφέρει specialty

coffee από ποικιλίες που επιλέγονται μετά από γευστική δοκιμή, καβουρδίζονται κατάλληλα και κόβονται στους μύλους του twodoors. Το houseblend έχει καθημερινή παρουσία στο μπαρ, ενώ seasonal επιλογές από χώρες όπως η Κόστα Ρίκα και η Αιθιοπία εναλλάσσονται για να σου προσφέρουν μια διαφορετική εμπειρία. Σε αυτή την εμπειρία θα σε οδηγήσουν οι άνθρωποι του twodoors, αφού ο καθένας φέρνει τη δική του προσωπικότητα και γίνεται μέρος μιας ατμόσφαιρας όπου το δήθεν «διώκεται ποινικά» κι εσύ μπορείς να είσαι ο αληθινός εαυτός σου. Ο καφές συνδυάζεται με το αλκοόλ και η signature cocktail list κάνει το δικό της παιχνίδι κάθε βράδυ, οπότε τα τραπεζάκια στην τύπου πλατεία γεμίζουν με κόσμο που αναζητά αυτό που θα έπρεπε να είναι δεδομένο: να περάσει καλά εκεί όπου η άνεση είναι δομικό στοιχείο.

Καφεκοπτεία Λουμίδη

Δωδεκανήσου 67, Άλιμος, 211 1826300 Facebook: twodoors coffee bar, Instagram: twodoorscoffeebar

Γιορτάζουν μαζί μας την Παγκόσμια Ημέρα Καφέ μέσα από το νέο τους e-shop. Κάποια ονόματα ξεπερνούν την αρχική τους σημασία και γίνονται ορόσημο, γράφοντας τη δική τους ιστορία. Τα Καφεκοπτεία Λουμίδη έχουν γράψει τη δική τους ιστορία, που ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα και ξετυλίγεται παράλληλα με την ιστορία του καφέ. Το 1920 η οικογένεια Λουμίδη πρώτη δημιούργησε δίκτυο διανομής καφέ κατ’ οίκον, μεταφέροντας με κάρα τους φρεσκοκομμένους κόκκους στα σπίτια των πελατών της. Από τότε έχουν περάσει τρεις γενιές, έχουν εξελιχθεί τα προϊόντα και οι συνθήκες της ζωής είναι εντελώς διαφορετικές. Εκείνο όμως που παραμένει ίδιο είναι η σταθερή ποιότητα των προϊόντων που φέρουν την υπογραφή των Καφεκοπτείων Λουμίδη και, φυσικά, η πρωτοπορία που ακολουθεί το όνομα αυτό. Σήμερα η ιστοσελίδα των Καφεκοπτείων Λουμίδη (www.kl.gr) σου δίνει τη δυνατότητα να παραγγείλεις τις αγαπημένες σου γεύσεις στον χώρο σου, απολαμβάνοντας τους αυθεντικούς ελληνικούς, τους πλούσιους σε αρώματα φίλτρου, τους εκλεκτούς espresso και τους μοναδικούς στιγμιαίους καφέδες με τον πιο απλό και ασφαλή τρόπο. Κι επειδή ο καφές είναι η καθημερινή απόλαυση που κάνει την καθημερινότητα λίγο πιο γλυκιά, πρέπει να γιορτάζουμε όπως του αξίζει την παγκόσμια ημέρα που έχει καθιερωθεί προς τιμήν του. Τα Καφεκοπτεία Λουμίδη γιορτάζουν μαζί μας, προσφέροντας 20% web offer σε όλους τους καφέδες που θα αγοράσεις από το e-shop από τις 28/9 έως τις 3/10. Για όλους εμάς, που το φλιτζάνι του καφέ

είναι κομμάτι της ζωής μας κάθε στιγμή, από το πρωινό ξύπνημα μέχρι το απογευματινό διάλειμμα και από το δύσκολο ξενύχτι μέχρι το κυριακάτικο απόγευμα, τα Καφεκοπτεία Λουμίδη μάς καλούν να ζήσουμε την απόλυτη εμπειρία του φρέσκου καφέ στην πόρτα μας. Μια εμπειρία που δημιουργούν η αγάπη για τη γεύση της παράδοσης και η απόλυτη καφεγνωσία!

Πανεπιστημίου 69, 210 3214 426, www.kl.gr

1.10.20 – lifo

47

COFFEE ROASTERS

Seedz

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Εκλεκτοί κόκκοι και υψηλή τεχνογνωσία συνδυάζονται με την οικολογική συνείδηση. Ο καφές δεν είναι μια απλή υπόθεση. Κρύβει μακρινά ταξίδια, άπειρη μελέτη και τεχνογνωσία που συνεχώς εξελίσσεται για να φτάσει να προσφέρει τη γεύση και το άρωμά του μέσα από ένα ισορροπημένο φλιτζάνι. Η εταιρεία Seedz Coffee Roasters αναζητά τις καλύτερες ποικιλίες καφέ σε όλον τον κόσμο, τις καβουρδίζει με ιδιαίτερη φροντίδα, μελετώντας τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά τους, και κλείνει τους φρεσκοκαβουρδισμένους κόκκους σε συσκευασίες από οικολογικό χαρτί, συμβάλλοντας όχι μόνο στη σταθερή ποιότητα της γεύσης αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος. Μια σειρά από espresso blends με μοναδικά αρώματα, γεύσεις, οξύτητες και σώμα από διαφορετικές χώρες προέλευσης σε καλούν να τα δοκιμάσεις, αποκαλύπτοντας ένα γευστικό εύρος, ενώ σε όλα αναγράφεται η ημερομηνία καβουρδίσματος για να πιστοποιείται η φρεσκάδα τους. Στα νέα πρότζεκτ της Seedz Coffee Roasters είναι οι

βιοδιασπώμενες κάψουλες, συμβατές με τις πιο best-selling μηχανές espresso, ώστε να προσφέρουν όλη την απόλαυση του καφέ στο σπίτι γρήγορα, εύκολα, απλά και οικολογικά. Άλλωστε, η ίδια φιλοσοφία ακολουθείται και στις retail συσκευασίες που φτάνουν στον χώρο σου μέσα από το e-shop coffeesedz.gr για να μπορείς να γευτείς τους πολύτιμους κόκκους στο σπίτι σου. Εδώ θα βρεις ό,τι χρειάζεσαι για να γίνεις home barista, από μηχανές, μύλους και δοχεία κρύας εκχύλισης μέχρι όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό για την παρασκευή ενός πραγματικά απολαυστικού καφέ, και μάλιστα homemade! Όσο για το κομμάτι της χονδρικής πώλησης, η Seedz Coffee Roasters, με έδρα τη Δράμα, μοιράζεται την τεχνογνωσία και τις επιλεγμένες γεύσεις σε καφέ και ροφήματα σοκολάτας με ένα δίκτυο συνεργατών σε όλη την Ελλάδα, ανεβάζοντας τον γευστικό πήχη στο αγαπημένο μας ρόφημα.

Coffee

Mon Kulur

Αισχύλου & Εθνικής Αμύνης, Δράμα, +30 2521500504 www.coffeeseedz.gr

48 lifo – 1.10.20

Εκλεκτός καφές, λαχταριστό κουλούρι και μια «καλημέρα». Ο πρωινός καφές είναι σαν μια σιωπηρή παγκόσμια συνθήκη ειρήνης. Τίποτα δεν μπορεί να συμβεί όσο οι άνθρωποι ανά τον κόσμο πίνουν την πρώτη γουλιά καφέ για να ξεκινήσει η μέρα τους. Στην Ελλάδα αυτή η εικόνα είναι λίγο διαφορετική, αφού ο πρωινός καφές συνοδεύεται από το κουλούρι Θεσσαλονίκης, με τα διάσπαρτα σημάδια από σουσάμι να ενώνονται λες και οι άνθρωποι συναντιούνται μέσα από αυτήν τη συνήθεια. Το Mon Kulur, συνυφασμένο απόλυτα με τον διατροφικό αυτό θησαυρό που προσφέρει σε διαφορετικές εκδοχές, όλες νοστιμότατες, έχει τη δική του ξεχωριστή θέση και στον πρωινό καφέ. Έναν καφέ που δημιουργεί με τη δική του συνταγή, επιλέγοντας την ποικιλία, το προφίλ καβουρδίσματος μέχρι και τη διαδικασία απόσταξης ώστε να προσφέρει ένα ισορροπημένο ρόφημα που ξυπνάει όχι μόνο τον νου αλλά και όλες τι αισθήσεις. Ο καφές

του Mon Kulur καβουρδίζεται στην Ελλάδα και καταφθάνει φρέσκος στα καταστήματά του, διατηρώντας όλα τα ποιοτικά του στοιχεία. Μαζί με τον πρώτο καφέ της ημέρας θα απολαύσεις το φημισμένο διπλό κουλούρι Θεσσαλονίκης με κομματάκια μαύρης σοκολάτας –μπορείς να το ζητήσεις και ως «δάκρυ»!–, μπριός γεμιστά με κρέμα Bavarian ή μήλο και κανέλα –new entry την κατηγορία–, ατομικά τσουρέκια με σοκολάτα ή πασπαλισμένα με αμύγδαλο και, φυσικά, λαχταριστά μπισκότα σε τόσες διαφορετικές συνταγές, που μπορείς κάθε μέρα να δοκιμάζεις και μια καινούργια. Το Mon Kulur αναδεικνύει ένα κομμάτι ελληνικής παράδοσης και το διατηρεί ανέπαφο μέσα στην καθημερινότητά μας. Αυτό το κομμάτι έχει να κάνει με την ανθρώπινη επαφή και τη ζεστή «καλημέρα» που έρχεται κάθε πρωί με τον καφέ και το κουλούρι σου!

www.mon-kulur.gr Facebook: Mon Kulur, Ιnstagram: monkulur, linkedin: Mon Kulur

North café

Μοιράζεται τη γνώση του καφέ. Το North café δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις. Άλλωστε, η ιστορία του γράφεται καθημερινά, εδώ και 10 χρόνια, μέσα από στιγμές απλές και καθημερινές, που όμως σου αφήνουν πάντα μια ευχάριστη αίσθηση. Έτσι είναι τα στέκια, ο γνώριμος τόπος, όπου είσαι σίγουρος ότι πάντα υπάρχει μια θέση για σένα. Ανάμεσα στις σταθερές αξίες του North είναι και ο καφές, που ξεπερνά τα καθιερωμένα και κλείνει το μάτι στο ξεκίνημα της ημέρας με αρώματα και γεύσεις μοναδικές. Οι specialty coffees έχουν τη δική τους θέση πίσω από το μπαρ, με ένα blend από τέσσερις χώρες να ρέει καθημερινά στη μηχανή, αλλά και έναν δεύτερο μύλο που φιλοξενεί κάθε φορά κι έναν διαφορετικό single origin. Εδώ φρεσκοκαβουρδισμένοι κόκκοι από διαφορετικά μέρη του κόσμου εναλλάσσονται, προσφέροντας πάντα κάτι διαφορετικό σε όσους

ψάχνονται αλλά και σε εκείνους που θέλουν να δοκιμάσουν ένα «ανώτερο» φλιτζάνι καφέ. Ανάλογη η φιλοσοφία και στον καφέ φίλτρου, ο οποίος σε κερδίζει με την πλούσια γεύση του, ενώ οι λάτρεις του πάγου θα βρουν έναν εξαιρετικό cold brew με χώρες προέλευσης τη Βραζιλία και την ιδιαίτερη Κολομβία. Εκτός από το πρωινό ή το brunch που σερβίρει καθημερινά το North –must-try τα pancakes και οι βάφλες–, μπορείς να συνοδεύσεις τον καφέ σου με τρομερό cheesecake ή το κολασμένο σουφλέ σοκολάτας. Το βράδυ, το γνωστό στέκι της Καλλιθέας μετατρέπεται σε σταθερό προορισμό για κοκτέιλ και ατμοσφαιρικούς ήχους. All-day spot, το North είναι μέρος της καθημερινότητάς σου και μοιράζεται, εδώ και χρόνια, με τους θαμώνες του ό,τι καλύτερο. Κι αυτό το κάνει απλόχερα!

Λασκαρίδου 106, Καλλιθέα, 210 9523040 Facebook: northcafe Instagram: northcafebar 1.10.20 – lifo

49

50 lifo – 1.10.20

ΡΩΤΑ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ ΝΊΚΟΣ ΤΖΑΜΖΉΣ

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ BΊΝΑ ΝΕΟΦΏΤΙΣΤΟΥ

The good LiFO

ΓΕΥΣΗ

Με τι γλυκό να συνοδεύσεις τον καφέ; Ο Alex Pavlov του Pavlov’s Lab έφτιαξε και προτείνει τρία γλυκά που ταιριάζουν ιδανικά με τον καφέ. Κατά κάποιον τρόπο, όλα τα γλυκά ταιριάζουν με τον καφέ. Κάποια όμως περισσότερο, αφού τα συστατικά τους δίνουν νόημα στο αγαπημένο ρόφημα. Η σοκολάτα μπορεί να έρχεται πρώτη στο μυαλό σας, αλλά δεν είναι η μοναδική επιλογή. Ένας από τους πιο φημισμένους νέους ζαχαροπλάστες της πόλης προτείνει: financier με φιστίκι Αιγίνης και σμέουρα, μηλόπιτα με crumble κανέλας, τάρτα με αχλάδι και κρέμα αμυγδάλου. Γι' αυτά τα αριστουργηματικα γλυκά δεν έχουμε μόνο λέξεις και φωτογραφίες. Στο www.lifo.gr θα βρείτε τις πλήρεις συνταγές. Καλή επιτυχία σε όλους!

1.10.20 – lifo

51

õ

ΡΩΤΑ ΤΟΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟ

NAK Shoes Backpack Versace. www.nak.gr

The good LiFO

ó

Bozikis Loafers δίπατα με αγκράφα. www.bozikis.gr

Under Rawmance: Τα ανδρικά εσώρουχα που καταρρίπτουν τα στερεότυπα

ò

Lola

Ο Νίκος Τζαμζής, μετά τις σπουδές του πάνω στη μόδα και την υφασματολογία, αποφάσισε να δημιουργήσει ένα brand που απενοχοποιεί το ανδρικό εσώρουχο.

Maxi φόρεμα. Σε επιλεγμένα καταστήματα

Τι είναι το Under Rawmance; Είναι ένα brand που δημιουργήθηκε λόγω της ροπής μου προς τον ρομαντισμό. Όχι τον λογοτεχνικό του 19ου αιώνα αλλά αυτόν της καθημερινής ζωής. Κάπως έτσι, υπό την επήρεια του ρομαντισμού, δημιουργήθηκε το Under Rawmance, ένα λογοπαίγνιο που με χαρακτηρίζει απόλυτα.

î

Huawei Smartphone P40 Pro. Σε επιλεγμένα καταστήματα

ñ

Kotsovolos Ακουστικά κεφαλής Marshall Major III Brown.

Γυναικείο άρωμα «My Way».

www.kotsovolos.gr

Από τις φωτογραφίες στο Instagram καταλαβαίνει κανείς ότι ο προσανατολισμός σου είναι το γκέι κοινό, σωστά; Ξεκάθαρα. Ως μέρος αυτού του κοινού, εμπνέομαι και δουλεύω γι’ αυτό. Φυσικά, δεν αποκλείεται κανένα άτομο που αισθάνεται ακομπλεξάριστο με τη σεξουαλικότητά του. Άλλωστε τα εσώρουχά μου φοριούνται και από γυναίκες, απόδειξη ότι δεν υπάρχουν όρια.

ö

Kiehl’s Ενυδατική κρέμα προσώπου. Στα καταστήματα καλλυντικών

î

Aelia Crafts Το δαχτυλίδι Διώνη από ασήμι 925 σε ροζ χρυσό και σμάλτο. www.facebook.com/ aeliacrafts

kειμενο μεροπη κοκκινη

Shopper

Στα καταστήματα καλλυντικών

Personal

Ποια είναι η φιλοσοφία του brand; Τα ανθρώπινα κορμιά είναι ζωντανά έργα τέχνης, τα οποία έχουν το χάρισμα να «μιλάνε» και να «αφηγούνται» την ιστορία κάθε ανθρώπου. Το Under Rawmance είναι ένα brand που απευθύνεται σε καθημερινούς ανθρώπους, που έχουν μάθει να νιώθουν άνετα με το σώμα τους, δεν ζουν με την εμμονή στις τέλειες αναλογίες και στο τέλειο σώμα. Καθημερινούς ανθρώπους που αποπνέουν κάτι το αβίαστα ερωτικό και έχουν το θάρρος να είναι το πιο όμορφο πράγμα, ο εαυτός τους.

ö

Giorgio Armani Beauty

52 lifo – 1.10.20

Πώς και αποφάσισες να δημιουργήσεις ένα brand που ειδικεύεται στο ανδρικό εσώρουχο; Από πρακτικής πλευράς, το ανδρικό εσώρουχο υπάρχει σαν παραμελημένο είδος στη γεμάτη στερεότυπα ελληνική κοινωνία. Ο άνδρας δεν προσέχει την υπο-ένδυσή του, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μόνο τετριμμένα σχέδια στην αγορά. Αυτό, σε συνδυασμό με την αγάπη μου για το ανδρικό σώμα, με οδήγησε στην απόφαση να δημιουργήσω αυτό το brand. Στόχος είναι η απενοχοποίηση και η κατάρριψη των στερεοτύπων σε σχέση με το ανδρικό εσώρουχο.

Τι ακριβώς είχες στο μυαλό σου όταν σχεδίαζες τα πρώτα εσώρουχα της σειράς; Βασικά μου κριτήρια είναι ο ανατομικός σχεδιασμός, που υποστηρίζει τα σημεία που πρέπει και αγκαλιάζει σωστά το σώμα. Επίσης, τα υφάσματα εξαιρετικής ποιότητας με τα οποία είναι κατασκευασμένα, καθώς και η ρετρό αισθητική τους, που ταυτόχρονα κρύβει ένα «πονηρό» twist και παραπέμπει σε μια kinky διάθεση. @UNDER.RAWMANCE

EXEIΣ ΓΟΥΣΤΟ Πώς προτιμάς να σε αποκαλούν, στυλίστρια ή ενδυματολόγο; Στυλίστρια.

Bίνα Νεοφώτιστου Στυλίστρια

Τι ακριβώς κάνεις στη δουλειά σου; Ποια είναι για σένα η μεγαλύτερη πρόκληση; Τα εργαλεία μου είναι τα ρούχα και τα αξεσουάρ, με αυτά δημιουργώ εικόνες ανάλογα με το concept κάθε φωτογράφισης. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να κάνεις τα basic κομμάτια να φαίνονται ελκυστικά μέσω του styling. Αλήθεια, πώς και ξεκίνησες να κάνεις αυτήν τη δουλειά; Γύρισα από το Λονδίνο, όπου σπούδαζα κάτι διαφορετικό. Λάτρευα πάντα τη μόδα. Η αδερφή του φίλου μου, η αγαπημένη μου Έφη Λιώλη, ήταν στυλίστρια και αφού με δοκίμασε για να δει αν «το έχω», όπως έλεγε, με σύστησε στο «Elle» και στη μοναδική Μάρβα Βελλιανίτη. Έτσι έγινε η αρχή. Τι σημαίνει να ασχολείσαι με το στυλ και τη μόδα σε μια περίοδο που η ίδια η μόδα περνάει κρίση; Σίγουρα, τα πάντα είναι πιο δύσκολα, αλλά η δημιουργία δίνει διεξόδους. Είναι σημαντικό να κάνεις αυτό που αγαπάς. Είμαι αθεράπευτα αισιόδοξος άνθρωπος. Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς σου; Το κουβάλημα. Και το πιο ευχάριστο; Το σετάρισμα των ρούχων. Επειδή είσαι η βασική ενδυματολόγος και του φετινού GNTM, θα μου δώσεις μια εικόνα του τι επικρατεί στο backstage; Είναι ένα μεγάλο πρότζεκτ που αγαπώ πολύ. Έχω μια καταπληκτική ομάδα, την Όλια Λύκου και τον Δημήτρη Μπελίτση, μαζί τρέχουμε για να βγει ένα άρτιο αποτέλεσμα. Στο backstage επικρατεί τρέλα και δημιουργία, ειδικά φέτος, που έχουμε και αγόρια. Τελικά, το στυλ σχετίζεται ή όχι με τη μόδα; Το στυλ είναι έμφυτο, η μόδα υπάρχει για να το εξυπηρετεί. Ανάμεσα στα άλλα, επιμελείσαι και το styling της φίρμας Rianna+Nina. Ναι, επιμελούμαι τις καμπάνιες του brand Rianna+Nina που έχουν βάση στο Βερολίνο τα τελευταία δύο χρόνια. Λατρεύω να μπερδεύω τα καταπληκτικά τους prints. Πες μου μια κακογουστιά που βλέπεις συχνά. Λάθος ρούχα σε λάθος σωματότυπους.

kειμενο μεροπη κοκκινη

φωτογραφια παρισ ταβιτιαν

Μπορείς να μου πεις μία από τις μυστικές σου διευθύνσεις, απ’ όπου αγοράζεις πράγματα που σου αρέσουν; Το κατάστημα MoVintage στην οδό Βεΐκου, στο Κουκάκι, είναι η νέα μου εμμονή. Υπάρχει κάποιο ρούχο στην ντουλάπα σου το οποίο έχει μεγάλη συναισθηματική αξία για σένα; Το μπορντό δερμάτινο νυφικό μου, που μου το έραψε ο αγαπημένος μου Έλληνας σχεδιαστής και φίλος Γιώργος Ελευθεριάδης. Δεν θα μπορούσε κανείς να το κάνει καλύτερο. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Φόρεμα Yiorgos Eleftheriades (www. yiorgoseleftheriades.com) και μποτάκια Alexander McQueen από το κατάστημα Luisa (www.luisaworld.com). Πού πηγαίνεις τώρα; Για thai food και κοκτέιλ στο αγαπημένο μου Blue Bamboo.

1.10.20 – lifo

53

The good LiFO

Το Lidl Plus πρώτο στην κατηγορία «Κορυφαίες Εφαρμογές» στην Ελλάδα

O ελληνικός καφέs Λουμίδης Παπαγάλος μιλά καλύτερα για εμάς και αποκαλύπτει με μεράκι τα πιο μεγάλα μυστικά Στο νέο τηλεοπτικό spot του αυθεντικού ελληνικού καφέ Λουμίδης Παπαγάλος γινόμαστε θεατές μιας δυνατής φιλίας και μιας τρυφερής αποκάλυψης μεταξύ δύο φίλων που βρίσκονται στο σπίτι για να απολαύσουν τον αγαπημένο τους ελληνικό καφέ. Όταν η μία αποφασίζει να δοκιμάσει ξαφνικά Λουμίδη χωρίς καφεΐνη γεμίζει υποψίες τη φίλη της, που μαντεύει τα αναπάντεχα νέα της εγκυμοσύνης της. Η ιστορία κλείνει όταν, στον ανυποψίαστο μέλλοντα μπαμπά, που αγνοεί τα όμορφα νέα, σερβίρεται ένας δυνατός Λουμίδης σκούρος… για να αντέξει τη συγκίνηση. Ο αγαπημένος μας ελληνικός καφές Λουμίδης Παπαγάλος μάς συντροφεύει εδώ και χρόνια στις πιο όμορφες στιγμές μας.

H AstraZeneca, επίσημος χορηγός του Greece Race for the Cure με κεντρικό μήνυμα: «Εσύ ενημερώθηκες για τον γονιδιακό έλεγχο;»

Market

Η AstraZeneca, για 4η συνεχή χρονιά, στηρίζει το σημαντικό έργο του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» και συμμετέχει ως επίσημος χορηγός στο φετινό digital Race for the Cure. Στο μεγάλο αυτό διαδικτυακό event με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τον καρκίνο του μαστού που πραγματοποιήθηκε 25-27 Σεπτεμβρίου η AstraZeneca έδωσε το «παρών» και με κεντρικό μήνυμα «Εσύ ενημερώθηκες για τον γονιδιακό έλεγχο;» προτρέπει το κοινό να ενημερωθεί για τη σημασία του γονιδιακού ελέγχου ως μέτρου πρόληψης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών.

54 lifo – 1.10.20

Η L’Oréal μεταξύ των 10 κορυφαίων εταιρειών του Δείκτη Διαφορετικότητας και Συμπερίληψης Refinitiv 2020 Η L’Oréal ανακηρύχθηκε μία από τις 10 κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο από τον Δείκτη Διαφορετικότητας και Συμπερίληψης Refinitiv 2020, ο οποίος κατατάσσει τους 100 κορυφαίους οργανισμούς παγκοσμίως βάσει ενός ευρέος φάσματος μετρήσεων διαφορετικότητας και συμπερίληψης ανάμεσα σε 9.000 διεθνείς οργανισμούς που αξιολογεί. Η κατάταξη της L’Oréal στην 6η θέση της λίστας αποτελεί την υψηλότερη του ομίλου για την προαγωγή της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης, μετά τη 12η θέση που έλαβε το 2019 και την 8η το 2018. Οι εταιρείες της κατάταξης αξιολογούνται με εκτενή λίστα κριτηρίων. Ο Refinitiv βασίζει την αξιολόγησή του σε 24 δείκτες διαφορετικότητας και συμπερίληψης, οι οποίοι απαρτίζουν τέσσερις βασικούς πυλώνες (Διαφορετικότητα, Συμπερίληψη, Ανάπτυξη Ανθρώπων και Αμφισβητήσεις).

TO ΦΥΣΙΚΌ ΜΕΤΑΛΛΙΚΌ ΝΕΡΌ ΚΟΡΠΉ ΚΑΤΆΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΊΑ ΠΑΙΔΙΚΏΝ ΓΕΥΜΆΤΩΝ ΣΕ ΓΕΡΜΑΝΊΑ, ΠΟΛΩΝΊΑ ΚΑΙ ΚΎΠΡΟ Το Φυσικό Μεταλλικό Νερό Κορπή ενισχύει την παρουσία του σε σημαντικές ευρωπαϊκές αγορές, αναπτύσσοντας εξαγωγική δραστηριότητα στη Γερμανία και άμεσα σε νέες αγορές όπως αυτές της Κύπρου και της Πολωνίας. Μια εξαγωγική δραστηριότητα που αναδεικνύει όχι μόνο τη δυναμική του αλλά και την υψηλή του ποιότητα, αφού και στις τρεις αυτές χώρες το Κορπή είναι κατάλληλο για την προετοιμασία παιδικών γευμάτων, βάσει της χημικής του σύστασης. Η ποιότητά του αναγνωρίζεται συνεχώς τόσο από τους καταναλωτές, που το προτιμούν, όσο και από διεθνείς φορείς του κλάδου. Πιο συγκεκριμένα, το εργοστάσιο του Φυσικού Μεταλλικού Νερού Κορπή, που λειτουργεί στο Μοναστηράκι Αιτωλοακαρνανίας, απέσπασε πρώτo απ’ όλα τα εργοστάσια νερού στην Ελλάδα και από τα πρώτα της Nestlé παγκοσμίως τη διεθνή πιστοποίηση AWS (Alliance for Water Stewardship), που αφορά την άρτια λειτουργία του εργοστασίου και την ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Με το ξεκίνημα της διάθεσής του και μέσα σε λίγες μόνο μέρες το Lidl Plus κέρδισε τις εντυπώσεις και εκτοξεύτηκε στην πρώτη θέση στην κατηγορία «Κορυφαίες Εφαρμογές» τόσο στο App Store όσο και στο Google Play. Οι Έλληνες καταναλωτές αγκάλιασαν από την πρώτη κιόλας μέρα το νέο πρόγραμμα πιστότητας της Lidl Ελλάς, καθιστώντας το απαραίτητο για τις καθημερινές τους αγορές και δείχνοντας για ακόμα μία φορά την εμπιστοσύνη τους στην εταιρεία. Η Lidl Ελλάς, αφουγκραζόμενη τις επιθυμίες των καταναλωτών, δημιούργησε μια εφαρμογή, μέσω της οποίας δίνει τη δυνατότητα σε κάθε καταναλωτή ξεχωριστά να απολαμβάνει ελκυστικές προσφορές σε αγαπημένα προϊόντα, να παρακολουθεί ηλεκτρονικά τις συναλλαγές του αλλά και μια ακόμα σειρά λειτουργιών και προνομίων. Με το Lidl Plus η εταιρεία θέλει να καλύψει δύο βασικές ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή: την ευκολία στις αγορές και τις μελλοντικά προσωποποιημένες προσφορές που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες του. Και όλα αυτά χωρίς πόντους, χωρίς τη χρήση πλαστικής κάρτας, μόνο μέσω της χρήσης κινητού τηλεφώνου.

Περισσότεροι από 35 ομιλητές έχουν επιβεβαιώσει ήδη τη συμμετοχή τους στο 3rd Athens Investment Forum Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και η Vertical Solutions SA διοργανώνουν, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικότητας & Αειφόρου Ανάπτυξης και το World Energy Council Greece, υπό την τιμητική αιγίδα των υπουργείων Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Περιβάλλοντος & Ενέργειας καθώς και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, το Στρατηγικό Συνέδριο «3rd Athens Investment Forum» με θέμα «Η ελληνική οικονομία μπροστά στην πρόκληση της βιώσιμης ανάπτυξης». Στο συνέδριο θα συζητηθούν οι τρόποι με τους οποίους η Ελλάδα θα ξαναμπεί στο ραντάρ των επενδυτών, οι αναγκαίες παρεμβάσεις για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της χώρας, καθώς και τα νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία που απαιτούνται για τη χρηματοδότησή τους. Το συνέδριο θα διεξαχθεί την Παρασκευή 9 Οκτωβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο, με ταυτόχρονη ζωντανή μετάδοση μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας.

Η εκστρατεία της Allergan Aesthetics υμνεί τη μοναδικότητα της αληθινής ομορφιάς κάθε ανθρώπου «Σμιλεύεται η ομορφιά; Κι αν η ομορφιά μπορεί να σμιλευτεί, η μοναδικότητα κάθε ανθρώπου δεν μπορεί». Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ομορφιάς (9.9.20) η Allergan Aesthetics, μια εταιρεία της AbbVie, υμνεί τη μοναδικότητα και την αληθινή ομορφιά κάθε ανθρώπου, η οποία πηγάζει από μέσα του και κρύβεται στο βλέμμα, στο χαμόγελο και στην έκφρασή του. Η εκστρατεία με τίτλο «Κάθε άνθρωπος, ένα έργο τέχνης» εμπνέεται από την τέχνη και το ιδεώδες της αρχαιοελληνικής ομορφιάς που σχετίζεται με την ισορροπία, την αρμονία, το μέτρο και τη συμμετρία, δημιουργώντας συναισθήματα έλξης, ευημερίας και γαλήνης.

week ΣΙΝΕΜΑ H δίκη των 7 του Σικάγου Ο Άαρον Σόρκιν ξαναβλέπει με τη δική του ματιά τις εξεγέρσεις του 1968 για τον πόλεμο του Βιετνάμ. από τον θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

58

56

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΕΣ Τι καινούργιο ξεκινάει αυτή την εβδομάδα

59

ΒΙΒΛΙΟ Οι «Πλάνητες» της Όλγκα Τοκάρτσουκ

62

ΜΟΥΣΙΚΗ Σχόλια για τα 500 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών του «Rolling Stone»

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«Από τον αγκώνα ως τον καρπό» Στην ατομική της έκθεση που παρουσιάζει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, η Μάρω Φασουλή συνδιαλέγεται με τη λαϊκή τέχνη. Χρησιμοποιώντας πολύχρωμα νήματα, υφαντά, πανί και καλάμια, η καλλιτέχνις φτιάχνει επιτοίχια έργα και γλυπτά εμπνευσμένα από τα αποτροπαϊκά ξόανα. Επιμέλεια έκθεσης : Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εικαστικών εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ. ä Μέχρι 1/11, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, Βασ. Σοφίας, Πάρκο Ελευθερίας, 210 7232604, 210 7224028

topevents

talk

7

week

1-7 οκτ ω β ρ ιου 20 20

απο τη γεωργια παπασταμου

Νίκος Πάστρας Σκηνοθέτης. Γύρισε τη βραβευμένη «Μελατονίνη» κατά τη διάρκεια του ΑDD Festival.

Μια μικρή ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται με φόντο την ηλεκτρονική μουσική και τις διαταραχές ύπνου είναι με λίγα λόγια η «Μελατονίνη» του Νίκου Πάστρα, που χάρη στους ήχους του Γιάννη Βεσλεμέ (Felizol) κέρδισε το βραβείο πρωτότυπης μουσικής στο Φεστιβάλ Δράμας.

1 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Charles Sandison, The Garden of Light Ο Sandison δημιουργεί με τον υπολογιστή του βιντεο-προβολές που συνδυάζουν γλώσσα, μορφή, αρχιτεκτονική και κίνηση, ανοίγοντας διάλογο μεταξύ του θεατή και της εξαιρετικά περίπλοκης ψηφιακής κοινωνίας στην οποία ζούμε. Στο «Garden of Light» ο καλλιτέχνης φτιάχνει ένα εναλλακτικό σύμπαν που αποτελείται από μορφές ζωής και τεχνητής νοημοσύνης. Λέξεις, αριθμοί, σημεία και σύμβολα περιφέρονται ελεύθερα στους τοίχους. Μερικές φορές συγχωνεύονται για να σχηματίσουν ανθρώπινες φιγούρες, στη συνέχεια εκρήγνυνται σε μια καταιγίδα γραμμάτων και μεταμορφώνονται από το ένα λεξικό στο άλλο. 1/10-19/11, Bernier Eliades, Επταχάλκου 11, Θησείο, Τρ.Παρ. 10:30-18:30, Σάβ. 12:00-16:00, είσοδος ελεύθερη

Ποπ αισθητική, ευφάνταστη χρήση του χρώματος, αναφορές σε έργα από την Ιστορία της Τέχνης, ματαιότητα, ειρωνεία και χιούμορ χαρακτηρίζουν τη δουλειά της καλλιτέχνιδος. 8-31/10, Evripides Art Gallery, Ηρακλείτου 10 & Σκουφά, Κολωνάκι, Τρ., Πέμ., Παρ. 11:00-20:30, Τετ. 11:00-17:00, Σάβ. 11:00-16:00, είσοδος ελεύθερη

ΦΕΣΤΙΒΑΛ 4 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Takis» online

2 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Μανώλης Αναστασάκος, Μύθος Διάφοροι μύθοι γίνονται αφορμή για τη νέα έκθεση του Μανώλη Αναστασάκου. Ο καλλιτέχνης παρουσιάζει μια οπτική του κόσμου πλασμένη από πανανθρώπινες ιστορίες, χρησιμοποιώντας την αφαίρεση και το μίνιμαλ μαζί με το μπαρόκ και τον πλουραλισμό της εικόνας. 3/10-16/11, The Blender Gallery, Ζησιμοπούλου 4, Γλυφάδα, Τρ. 10:0018:00, Τετ.-Παρ. 10:00-20:00, Σάβ. 12:00-16:00, είσοδος ελεύθερη

3 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Στέλλα Καπεζάνου, Baby Οne Μore Time Υπερβολικά στυλιζαρισμένοι χαρακτήρες πρωταγωνιστούν στα έργα της Στέλλας Καπεζάνου. Οι σκηνές θυμίζουν glossy διαφημίσεις, κοιτάζοντας όμως λίγο πιο κοντά θα δει κανείς όλους τους χαρακτήρες μόνους και αποκομμένους από τον περίγυρό τους.

56 lifo – 1.10.20

STOEP TH PR ES S

Ο κατάλογος της έκθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης «ΤΑΚΙS. Γλύπτης του μαγνητισμού, του φωτός και του ήχου» είναι πλέον διαθέσιμος online με ελεύθερη πρόσβαση σε νέο microsite. Η έκθεση ήταν προγραμματισμένη να ανοίξει στην Αθήνα στις 20 Μαΐου, αλλά ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας. Από το microsite είναι προσβάσιμα και τρία δοκίμια σχετικά με το έργο και την πρακτική του καλλιτέχνη, καθώς και η συζήτηση του Takis με τον συγγραφέα και κριτικό Maϊten Bouisset, καθοδηγώντας τον αναγνώστη στα κεντρικά θέματα του έργου του: μαγνητισμός και μέταλλο, φως και σκοτάδι, ήχος και σιωπή. Έως 5/12, takis.cycladic.gr/

ElaiΩnas Festival online Το τριήμερο ElaiΩnas Festival του 2020, που αναβλήθηκε, πραγματοποιείται αυτή την εβδομάδα μέσω live streaming και περιλαμβάνει αφιερώματα στο έργο του Σοφοκλή αλλά και απρόβλεπτες συναντήσεις μουσικών και ηθοποιών με αφορμή την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Την πρώτη μέρα ο αβανγκάρντ κιθαρίστας Γιάννης Αναστασάκης, ο πιανίστας Στάθης Άννινος και ο μπλουζ κιθαρίστας Ηλίας Ζάικος θα συναντηθούν με τους ηθοποιούς Σοφία Φιλιππίδου, Γιώργο Κέντρο και Μιχάλη Afolayan αντίστοιχα.

3-5/10, www. elaionasfestival.com

Πώς είναι να γυρίζεις ταινία στη μέση ενός μουσικού φεστιβάλ; Τρομακτικό, προκλητικό και ακραία απολαυστικό. Ειδικά σε ένα φεστιβάλ όπως το ADD, με 8.000 άτομα να χορεύουν σαν να μην υπάρχει αύριο και χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα του παραδοσιακού στησίματος ενός γυρίσματος. Αυτή η έλλειψη ελέγχου είναι που στο τέλος το έκανε απολαυστικό, όταν αφεθήκαμε και αφουγκραστήκαμε την ενέργεια των χιλιάδων ιδρωμένων σωμάτων που μας περιτριγύριζαν και την «ακολουθήσαμε». Υπήρξε κάποιο απρόοπτο στα γυρίσματα που θα ’θελες να μοιραστείς; Το απρόοπτο ήταν το ίδιο το γύρισμα. Το να γυρνάς γύρω-γύρω με δύο ηθοποιούς, ένα συνεργείο οχτώ ατόμων, μία κάμερα και ένα led φως, προσπαθώντας να κάνεις γύρισμα σε ένα γεμάτο κόσμο φεστιβάλ (πόσο 2019...), είναι ένα εγχείρημα σχεδόν παράλογο. Πριν γυρίσεις τη Μελατονίνη, ο ύπνος και οι διαταραχές ύπνου ήταν κάτι που σε απασχολούσε ως θέμα; Σίγουρα. Είμαι ένας άνθρωπος που έχει κάνει αυτές τις σκέψεις και η σχέση μου με τον ύπνο δεν είναι και η καλύτερη. Σχεδόν ποτέ δεν κοιμάμαι πριν από τις πέντε το πρωί. Ποιες είναι οι σκέψεις σου για το μέλλον των ταινιών και του σινεμά σε συνάρτηση με όσα συμβαίνουν τώρα; Ζούμε το τέλος των αιθουσών; Δεν νομίζω ότι οι αίθουσες θα πεθάνουν τόσο εύκολα. Μέσα στα χρόνια έχουν περάσει πολλές κρίσεις, με την τηλεόραση, τα βιντεοκλάμπ, τις ψηφιακές πλατφόρμες και την εκάστοτε οικονομική κρίση, αλλά ποτέ δεν σταμάτησε αυτή η σχεδόν ρομαντική ανάγκη των ανθρώπων να συνυπάρχουν σε μια αίθουσα, να κλαίνε, να γελάνε, να φοβούνται και να φιλιούνται με φόντο μια τεράστια οθόνη. Έτσι και τώρα, πιστεύω πως όταν αυτό το πράγμα ξεπεραστεί ή γίνει, έστω, αρκετά ελεγχόμενο, οι αίθουσες θα ξαναγεμίσουν. Και ακόμα περισσότερο από πριν, γιατί το χρειάζονται έτσι κι αλλιώς, μια και δυσκολεύονταν και πριν από τον Covid-19. Μια εμπειρία σε κινηματογραφική αίθουσα που δεν θα ξεχάσεις ποτέ; Νομίζω, όταν είδα για πρώτη φορά το Mulholland Dr. Ήταν μια ταινία που την περίμενα με τόση ανυπομονησία και όταν επιτέλους πήγα να τη δω, με πήρε ο ύπνος – τελικά δεν την είδα.

5 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Herbarium ΙΙ - Φυτολόγιο ΙΙ

6 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Αντρέα Τζούροβιτς, Aporia Το έργο του Αντρέα Τζούροβιτς καλύπτει μια ευρεία γκάμα εκφραστικών μέσων: γλυπτική, ζωγραφική, εγκαταστάσεις, βίντεο, μουσική. Συχνά ανατρέχει στις προσωπικές του εμπειρίες ως πρόσφυγα πολέμου, αλλά, ταυτόχρονα, με γνώμονα το χιούμορ, διερευνά το διαφορετικό και το παράδοξο σε όλες του τις εκφάνσεις. Για την έκθεση στην Kalfayan Galleries ο Αντρέα Τζούροβιτς χρησιμοποιεί ως έναυσμα τον μύθο του Σπηλαίου από την Πολιτεία του Πλάτωνα. Με αφετηρία την έκπληξη και το οξύμωρο δημιουργεί ένα εικαστικό περιβάλλον όπου τα πράγματα δεν είναι όπως δείχνουν. Για παράδειγμα, κάποια από τα γλυπτά του αναπαριστούν χαρτοται-

Τριάντα τέσσερις καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό καταθέτουν έργα χαλκογραφίας, ξυλογραφίας, μεταξοτυπίας, λιθογραφίας και μονότυπα με φυτά, βότανα, δέντρα, απολιθωμένα φύκια και φυλλώματα της παλαιοντολογίας σε μια έκθεση αφιερωμένη στην οικουμενική χλωρίδα και στην απειλή με την οποία έρχεται αντιμέτωπη. 2-31/10, Etch Ink, Αργυρουπόλεως 16 & Αρματολών & Κλεφτών 20, Λυκαβηττός, Τετ.-Παρ. 17:3021:00, Σάβ. 11:00-15:00, είσοδος ελεύθερη

νίες, μαχαίρια ή υλικά συσκευασίας και ξαφνιάζουν με την αριστοτεχνική «μίμηση» της πραγματικότητας. 1-31/10, Kalfayan Galleries, Χάρητος 11, Κολωνάκι, Δευτ. 11:00-15:00, Τρ.-Παρ. 11:0019:00, Σάβ. 11:00-15:00

7 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Βαρβάρα Σπυρούλη, Χωροδυναμικά Πεδία

DRIVE IN

Στην ατομική έκθεση της Βαρβάρας Σπυρούλη παρουσιάζεται μια ενότητα γλυπτών από συρμάτινα και μεταλλικά πλέγματα με λεπτούς φλοιούς ξύ-

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

O ραφτάκος των λέξεων Η θεατρική ομάδα Μικρός Νότος θα ζωντανέψει το βιβλίο του Αντώνη Παπαθεοδούλου Ο ραφτάκος των λέξεων, σε θεατρική διασκευή της Τίνας Γιωτοπούλου και σκηνοθεσία του Γιώργου Τζαβάρα. Ο Ραφτάκος των λέξεων, ένα σύγχρονο παραμύθι, τρυφερό και επίκαιρο όσο ποτέ, μιλά για τη δύναμη των λέξεων, την ανάγκη της ανθρώπινης επικοινωνίας, την αγάπη, την παρηγοριά και τη ζεστασιά που προσφέρει ο ανθρώπινος λόγος.

4/10, City Drive In ΟΑΚΑ, Μαρούσι, λεωφ. Σπύρου Λούη, Πύλη Δ, 17:30, εισ: 20-27 ευρώ

Μιχάλης Καλλιμόπουλος, Δύναμη vs Βία

λων ανοιχτού χρώματος. Εκείνο που κυρίαρχα την απασχολεί είναι οι σχέσεις μεταξύ ορατού και αθέατου, δομών και επιφανειών, ύλης και χώρου, νομοτελειών και συγκυριών, οντολογίας και φαινομενολογίας, ιδιοτήτων και ενεργειών. 1-31/10, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Γλύκωνος 4, Τρ.-Παρ. 11:0014:30 & 18:00-21:00, Σάβ. 11:00-14:30, είσοδος ελεύθερη

Στην τέταρτη αυτή ατομική του έκθεση, η οποία περιλαμβάνει γλυπτά και σχέδια, ο εικαστικός παρουσιάζει το αποτέλεσμα της έρευνάς του πάνω στη βία και προσκαλεί το κοινό να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα για τη δύναμη μιας άμεσης πολιτικής τέχνης σήμερα.

3/10-7/11, a.antonopoulou.art, Αριστοφάνους 20, Ψυρρή, Τετ.-Παρ. 14:0020:00 & Σάβ. 12:0016:00, είσοδος ελεύθερη

1.10.20 – lifo

57

σινεμά

H ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Vivarium Σκηνοθεσία: Λόρκαν Φίνεγκαν Πρωταγωνιστούν: Τζέσι Άιζενμπεργκ, Ίμοτζεν Πουτς

H δίκη των 7 του Σικάγου The trial of the Chicago 7

Καθώς ένα ζευγάρι ψάχνει να αγοράσει σπίτι, ακολουθεί έναν μυστηριώδη μεσίτη και παγιδεύεται σε ένα παράξενο προάστιο.

Σκηνοθεσία: Άαρον Σόρκιν Πρωταγωνιστούν: Έντι Ρεντμέιν, Γιάχια Αμπντούλ-Μάτιν, Σάσα Μπάρον Κοέν, Ντάνι Φλάχερτι, Τζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ, Μάικλ Κίτον

week

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

Ε α πο τον θ οδ ω ρ η κο υτ σογ ιαν νοπου λο

58 lifo – 1.10.20

ίναι απορίας άξιο πώς ένα πολιτικά τόσο σημαντικό θέμα, όπως η πολύκροτη δίκη των 7 του Σικάγου, που ξεκίνησε το 1969 για υποκίνηση ταραχών και συνωμοσία με αφορμή τη συμμετοχή τους, έναν χρόνο νωρίτερα, στις διαδηλώσεις κατά τη διάρκεια του εθνικού συνεδρίου του Δημοκρατικού Κόμματος, δεν είχε μεταφερθεί στο σινεμά εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα. Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ πρωτοβάφτισε το πρότζεκτ, ο Άαρον Σόρκιν ενεπλάκη πρόθυμα γράφοντας το σενάριο και μετά από πολυετή αφλογιστία κατάφερε να το σκηνοθετήσει, ελέγχοντας οπτικά και τονικά την ιδιαίτερη γλώσσα από την οποία ψωμίζεται και δοξάζεται από το Social Network και εντεύθεν. Η έκβαση της υπόθεσης είναι γνωστή, αλλά η επικαιρότητά της, δεδομένων των νόμων της κυβέρνησης Τραμπ που απειλούν βάσιμα να θέσουν εκτός κανονικότητας τις δημόσιες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά και των πιο επικίνδυνων εκλογών στην ιστορία των ΗΠΑ, δίνει στο πολιτικοκοινωνικό δράμα την αίσθηση του επείγοντος. Ο Σόρκιν αρθρώνει τις δύο κεντρικές τάσεις των κατηγορουμένων, δηλαδή τη φιλειρηνική στάση της πλευράς του Τομ Χέιντεν ( Έντι Ρεντμέιν) και τη χαοτική συμπεριφορά του yippie Άμπι Χόφμαν (Σάσα Μπάρον Κοέν, αγνώριστος, ως συνήθως), με ισορροπία που δικαιώνει το ταλέντο

του στον χειρισμό διλημμάτων και αποσπά ακριβείς ερμηνείες από ένα ονειρώδες ανδρικό καστ – την παράσταση κλέβουν άνετα ο Μάικλ Κίτον στις δύο σκηνές του ως προοδευτικός δικηγόρος Ράμσεϊ Κλαρκ, ο πάντα υπέροχος Φρανκ Λαντζέλα ως υπερσυντηρητικός, αντιδραστικός δικαστής Τζούλιους Χόφμαν και, βέβαια, ο συνήγορος Μαρκ Ράιλανς. Ο τελευταίος, που υποδύεται τον εμβληματικό υπερασπιστή των ατομικών δικαιωμάτων Γουίλιαμ Κούνστερ, είναι και η απόδειξη πως ένας ηθοποιός με φυσική προδιάθεση στην έλλειψη ρητορικής έμφασης είναι ανακουφιστικά ευθύβολος και ευπρόσδεκτα φυσικός σε ένα σύνολο που χορογραφείται με άξονα τη χρονογραφημένη εκφορά, το πλεονέκτημα και το αρνητικό των σορκινικών διαλόγων. Η αίσθηση της ταινίας είναι τέλεια, κάτι που απέχει από το λερωμένο, χύμα «ύφασμα» της εποχής εκείνης, και η τάση του σκηνοθέτη και σεναριογράφου να δίνει σε κάθε ρόλο την άψογη, αξιομνημόνευτη ατάκα ψυχαγωγεί με σκέψη και γνώση, αλλά δεν παύει να φαντάζει παραπάνω χρονομετρημένη και ιδιαίτερα γυαλισμένη.

ODEON GLYFADA ΘΕΡΙΝΟ - ODEON ESCAPE ΘΕΡΙΝΗ - ΑΝΟΙΞΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΤΤΙΚΟΝ ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΕΛΛΗΝΙΣ CINEPLEX ΘΕΡΙΝΟ - ΘΗΣΕΙΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΙΛΙΠ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΙΛΟΘΕΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΤΕΜΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΟΜΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΚΟΡΑΛΙ CINEPLEX ΘΕΡΙΝΟ - ΜΑΡΙΕΛ ΘΕΡΙΝΟ - ΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΓΕΡΑΚΑΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΧΛΟΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΝΙΚΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ

Tα πραγματικά γεγονότα του 1968, όταν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των Δημοκρατικών στο Σικάγο οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις στους δρόμους για όσα συνέβαιναν στο Βιετνάμ πήραν διαστάσεις και η κυβέρνηση του Λίντον Τζόνσον έδωσε το σήμα για πλήρη καταστολή, κάτι που τις μεταμόρφωσε σε εξέγερση.

Δύο ικανοί ηθοποιοί δίνουν αμέσως τον τόνο στην παραβολή επιστημονικής φαντασίας Vivarium: ο Τζέσι Άιζενμπεργκ και η Ίμοτζεν Πουτς είναι ζευγάρι, ο Τομ και η Τζέμα, και συμπεριφέρονται με σχετικά casual οικειότητα, αν και εκείνη φαίνεται να κρύβει μια αδιόρατη απογοήτευση κι εκείνος δεν μπορεί να συμμαζέψει εύκολα την υπεκφυγή της δέσμευσης – με λιγότερη αιχμή στην αμηχανία στην οποία μας έχει συνηθίσει ο Αμερικανός πρωταγωνιστής του Social Network. Όταν επισκέπτονται το σπίτι με το νούμερο 9 σε νεόδμητο οικισμό, παγιδεύονται χωρίς δυνατότητα διαφυγής. Τους έχει παρασύρει ένας ρομποτικός πωλητής, τόσο απόκοσμος, που θα έπρεπε να τον έχουν ψυλλιαστεί έγκαιρα, ο οποίος εξαφανίζεται απροειδοποίητα. Μένουν φυλακισμένοι σε μια εφιαλτικά ομοιόμορφη suburbia, πρωταγωνιστές ενός αχρονικού Truman Show χωρίς κάμερες και σκηνοθέτη, με την αποστολή να μεγαλώσουν ένα μωρό που τους παραδίδεται σε χαρτόκουτο έξω από το σπίτι τους και μεγαλώνει πολύ πιο γρήγορα από ένα νορμάλ παιδί! Το Vivarium έχει σκοπό να κοκαλώσει τον θεατή, εξισώνοντας την κόλαση με μπανάλ ναρκωτικό. Και το καταφέρνει, με συμπαγή αισθητική και ένα ενδιαφέρον ξέσπασμα στο φινάλε. ΑΙΓΛΗ 3 ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΚΑΡΜΕΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΑΟΥΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΤΕΛΛΑ ΘΕΡΙΝΟ

άκρη του κόσμου». Το ταξίδι δεν είναι (μόνο) θέμα χωροχρονικό αλλά κυρίως μεταφυσικό.

Κ

Πλάνητες: (Ξανα)φτιάχνοντας τη λογοτεχνία από την αρχή Το περσινό Νόμπελ πήγε δικαίως στην Πολωνή Όλγκα Τοκάρτσουκ, που με τους «Πλάνητές» της αποκαλύπτει πως η λογοτεχνία μπορεί να επαναπροσδιοριστεί και ως διαρκής εξερεύνηση.

Ε

ίναι σχεδόν μαγικός ο έκκεντρος τρόπος που η Όλγκα Τοκάρτσουκ ξαναστήνει τους όρους της αφήγησης στην καρδιά της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας ως αυτό που πάντα μας ξεφεύγει και αυτό που ήταν πάντα εκεί: αναλαμβάνοντας εξαρχής, όπως η ίδια ομολογεί, τον ρόλο του νέου Αχαάβ και έχοντας ως συνομιλητή της τον Μέλβιλ, ξέρει πως το νέο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα ισοδυναμεί με ένα ατελείωτο ταξίδι στην terra incognita των ίδιων των όρων της αφήγησης από τον 16ο αιώνα και ύστερα. Για την Τοκάρτσουκ το μοντέρνο βρίσκεται στους επιστημονικούς όρους που έθεταν οι πρώτοι βιολόγοι και στις γραμμές που έστηναν οι χαρτογράφοι στο τέλος του Μεσαίωνα, στον τρόπο που οι μεγάλοι ανατόμοι αράδιαζαν τα ταριχευμένα ανθρώπινα μέλη στις προθήκες μιας γοητευτικής φρικωδίας με τους όρους μιας υψηλής τέχνης ή οι πρώτοι περιηγητές έγερναν στον ίσκιο των τεράστιων δέντρων για να ξεκουραστούν από τη διαρκή τους αναζήτηση. Ποτέ στις μεγάλες ιδέες, ούτε στις θεωρίες. Ούτε ευγενικές προθέσεις χρειάστηκαν –ή χρειάζονται– για να φτιαχτούν οι μεγάλες αφηγήσεις αλλά ούτε και περισπούδαστες ψυχολογικές εκτιμήσεις, τις οποίες η Τοκάρτσουκ, αν και ψυχολόγος η ίδια, φροντίζει από την αρχή της αφήγησής της στους Πλάνητες –που έχουμε την ευτυχία να χαιρόμαστε στα ελληνικά στην αρμονική, εξαίσια μετάφραση της Αλεξάνδρας Δ. Ιωαννίδου από τις εκδόσεις Καστανιώτη– να ξεφορτωθεί ως περιττές. Η μεγάλη λογοτεχνία δεν φτιάχτηκε, επομένως, από ιδέες αλλά από λέξεις, συνενώσεις, φραγκμέντα και νευρώνες, καθώς και απ’ όλες εκείνες τις άχρηστες πληροφορίες τις οποίες ανασύροντας από το καλάθι των αχρήστων ο/η μεγάλος/-η μυθιστοριογράφος μπορεί να μετατρέψει, όπως οι παλιοί αλχημιστές, σε λαμπερό χρυσάφι. « Ένα παλιό κάτι είναι καλύτερο από ένα καινούργιο τίποτα» γράφει η Πολωνή περσινή νικήτρια του Νόμπελ στη διάλεξή της που συνοδεύει την ελληνική έκδοση, αναζητώντας νέους τρόπους για να πει όχι απλώς μια ιστορία αλλά την ίδια

την ιστορία του κόσμου και της ύπαρξης. Φίλοι της και ιδανικοί συνένοχοι σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια είναι οι μεγάλοι επιστήμονες, ανθρωπολόγοι, παραμυθάδες, προσκυνητές μυθιστοριογράφοι και βιολόγοι που ξεφεύγουν από τους όρους του υποτιθέμενου (εξ)ανθρωπισμού και επιστρέφουν στην αρχέγονη καταγωγή και τη μήτρα την οποία η ίδια αναζητά όχι σε ένα αφηρημένο θεωρητικό σύμπαν αλλά στο σώμα: «Η πραγματική ανθρώπινη εξουσία μπορεί να αγγίξει μόνο το ανθρώπινο σώμα – και έτσι ακριβώς ασκείται» γράφει η Γιοζεφίνε Ζόλιμαν φον Φόιχτερσλεμπεν προς τον Φραγκίσκο Α’, ζητώντας πίσω το βαλσαμωμένο μέλος του πατέρα της και επιβεβαιώνοντας, για μία ακόμη φορά, πως η σωματικότητα βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος που στήνει με μαεστρία η Πολωνή συγγραφέας, με τον απαραίτητο αέρα του μυστικισμού που ορίζει η κεντροευρωπαϊκή καταγωγή της. Γι’ αυτό και αναδεικνύει σε κάθε δοξαστική της λεπτομέρεια την ταριχευμένη καρδιά του συντοπίτη της Σοπέν, την οποία ακολουθεί στην περιπλάνησή της σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ αλλού τολμάει να βάλει να μιλήσει το ίδιο το πόδι –προσωποποιώντας το– του σπουδαίου Ολλανδού ανατόμου Φίλιππου Φερχέιεν, ή αλλού εισβάλλει σαν ένας σύγχρονος Φρανκενστάιν στα εργαστήρια των μεγάλων ανατόμων για να μαζέψει με πόνο τα χαμένα μέλη, αντλώντας από αυτά μεταφυσική δύναμη, όπως ο ίδιος ο Αχαάβ όταν πολεμούσε τη φάλαινα με το λειψό του πόδι. Ένας υγιής ίσως να μην είχε κανέναν λόγο να πει μια ιστορία, αφού όλη η ανθρωπότητα εξιστορεί ξανά και ξανά τον ανθρώπινο πόνο («Πρέπει να διερευνήσουμε τον πόνο μας» γράφει η Τοκάρτσουκ): όσο και αν φαίνεται παράξενο, παρότι το βιβλίο της έχει τον τίτλο Πλάνητες, δεν έχει καμία σχέση με χρονικό ή ταξιδιωτική εμπειρία. Όχι τυχαία ο μεγαλύτερος περιηγητής που αναφέρεται στο βιβλίο δεν είναι παρά ένας καθολικός παπάς, ο γεννημένος στη Βολυνία Μπένεντικτ Χιμελόφσκι, «ένας Ιώσηπος Φλάβιος μιας τυλιγμένης στην ομίχλη επαρχίας, ένας Ηρόδοτος από την

όλγκα τοκάρτσουκ Πλάνητες

Mτφρ.: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Εκδόσεις Καστανιώτη Σελ.: 464

αι αυτή η ιερότητα, η τάση προς το υψηλό που υπηρετεί μέσω της αφήγησης η λογοτεχνία πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω της κίνησης του σώματος, σάμπως η γραφή, για να υπάρξει, οφείλει να είναι σωματοποιημένη. Εξού και το ότι η ίδια η συγγραφέας επιμένει πως το νέο είδος που υπηρετεί είναι μεταξύ θεολογίας και «φυσιολογίας», όπως οφείλει να είναι η λογοτεχνία, η οποία αναζητά τη λάθος συναρμογή για να την ξαναβάλει, μέσω της αφήγησης, σε τάξη, να ακούσει το φευγαλέο, να δει αυτό που κρύβεται κάτω από το δέρμα: «Μήπως το ανθρώπινο σώμα κρύβει την ένωση των πάντων με τα πάντα; Της αφήγησης με τους ήρωες; Τους θεούς και τα ζώα, της τάξης των φυτών με την αρμονία των ορυκτών; Ίσως θα έπρεπε κανείς να αφήνεται να παρασυρθεί από αυτά στη διαδικασία της ονοματοδοσίας: αρτέμιος μυς, αθήνιος αορτή, ηφαίστειος σφύρα και άκμων, ερμεία σπείρα». Η βιταλιστική δύναμη θα συμπαρασύρει όλο το σύμπαν και η ρωγμή που θα ανοίξει για να μπει άπλετο το φως θα είναι το μέγα επίτευγμα και το θεϊκό βασίλειο του συγγραφέα, ο παράδεισος που θα φτιάξει σε έναν κόσμο που μένει απλώς να αποκαλυφθεί: «Μπορεί και να κατοικούμε όλοι σε μια τεράστια camera obscura, κλεισμένοι σαν μέσα σε ένα σκοτεινό κουτί, και αν καταφέρουμε ν’ ανοίξουμε ένα τόσο δα μικρό άνοιγμα, αν διεισδύσει έστω και μία βελόνα, θα πέσει η απέξω εικόνα μέσα μαζί με μια ηλιαχτίδα και θ’ αφήσει το ίχνος της πάνω στη φωτοευαίσθητη εσωτερική επιφάνεια του κόσμου». Με αυτήν τη λεπτή ευαισθησία, που ισοδυναμεί με το άγγιγμα στο γυμνό από δέρμα σώμα, θα καταφέρει να αγγίξει τον λόγο ο αφηγητής ή η αφηγήτρια, με την προσδοκία να «φωτίσει τον κόσμο σαν σε ακτινογραφία, για να αντικρίσει μέσα του τον σκελετό του κενού». Γι’ αυτό και οι Πλάνητες, κάτω από τον κορμό της αφήγησης, αποκαλύπτουν με τρόπο ριζωματικό χάρτες σαν διαρκείς επιστρωματώσεις τις οποίες ανιχνεύει ως μοναδική γεωλόγος-αρχαιολόγος η Τοκάρτσουκ, κόσμους που ήταν πάντοτε εκεί και έχουν πολλά να μας πουν για το μέλλον (ιδού ο προορισμός του ταξιδιώτη λογοτέχνη!): από το Agile Rabbit Book of Historical and Curious Maps μέχρι μικρούς χάρτες πόλεων, έναν χάρτη της Πελοποννήσου που μοιάζει με «το σχήμα ενός μεγάλου μητρικού χεριού, σίγουρα όχι ανθρώπινου», τον ωκεανογραφικό χάρτη της Ελλάδας, στον οποίο περιηγείται στο τέλος του βιβλίου, ή τον χάρτη του Μανχάταν που φαντάζει σαν ένα περίτεχνο πλεκτό – έτσι ξεδιπλώνονται οι αφηγήσεις και οι αρθρώσεις που δένουν τα σώματα με τους λόγους. Γιατί, όσο κι αν το ψάξεις, δεν υπάρχουν μικροί ή μεγάλοι χάρτες, μικρές και μεγάλες αφηγήσεις, παρά μονάχα τρόποι και η ικανότητα του αφηγητή να στήνει μια ιστορία από το τίποτα. Όπως κάποτε επέμενε ο Μέλβιλ, το alter ego της Τοκάρτσουκ, η φάλαινα έγινε μεγαλοπρεπής είτε επειδή κάποιοι κουβάλησαν τα κόκαλά της σε όλο το ταξίδι με τη συνοδεία κυμβάλων μέχρι τα παράλια της Συρίας είτε επειδή κάποιοι έβαλαν ως ιδανικό μέτρο για το μέγεθός της τον ίδιο τον ουρανό, τον αστερισμό του Νότου – το cetus. O ίδιος ο αφηγητής είναι που θα φτιάξει το τέρας και θα το εξολοθρεύσει, γι’ αυτό τελικά η Τοκάρτσουκ ξέρει πως δεν ήρθε εδώ για να πει ιστορίες αλλά για να γευτεί την τρέλα με τον ίδιο τρόπο που το έκανε o Αχαάβ.

βιβλίο

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

week

α πο την τινα μα νδ ηλα ρα

1.10.20 – lifo

59

βιβλίο week

απ ο τον aρ η δημ οκ ίδ η

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Ο

ποιο θέμα και να επέλεγε η Έλενα Ακρίτα για το νέο της βιβλίο, θα την οδηγούσε έτσι κι αλλιώς στη λίστα των ευπώλητων. Το ότι επέλεξε θέματα που θεωρούνται δύσκολα ή/και αντιεμπορικά –το Σκισμένο Τούλι μιλά, εκτός των άλλων, για τον έρωτα στην τρίτη ηλικία και για τα θύματα βιασμού– είναι διπλά ενδιαφέρον. Άσχετα με το αν συμφωνεί κανείς πάντα με την Ακρίτα, είναι γεγονός πως με την ιντερνετική της παρουσία έχει ανοίξει πολλές φορές τη συζήτηση για σημαντικά κοινωνικά ζητήματα και για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το ίδιο κάνει και τώρα, αξιοποιώντας τα λογοτεχνικά μέσα που με άνεση χειρίζεται και που την τελευταία πενταετία μάς έχουν χαρίσει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα (Φόνος 5 αστέρων και Το μυστικό της μπλε πολυκατοικίας) και μία μυθιστορηματική αθηναϊκή τοιχογραφία της εικοσαετίας 1980-2000 (Τα τάπερ της Αλίκης), όλα από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Α

υτή είναι η περίληψη του νέου της βιβλίου, που θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία στις 7 Οκτωβρίου: Στην Αθήνα του σήμερα, πέντε γυναίκες ενώνουν τις τεθλασμένες γραμμές τους και σχηματίζουν μια ραγισμένη καρδιά. Η Νένα θα γνωρίσει τον άντρα της ζωής της τη μέρα που παντρεύεται έναν άλλον. Ο βιασμός της Μάρως οδηγεί σε μια πολύκροτη δικαστική διαμάχη που θ’ αφήσει εποχή. Η Σολφέζ και η Μιράντα θα περάσουν από φωτιά και σίδερο μέχρι να βγουν στο φως. Η Ιοκάστη, στα χρόνια της δύσης της, θα ζήσει έναν εφηβικά παράφορο έρωτα. Πέντε γυναίκες προχωρούν πιασμένες χέρι χέρι, αδιαφορώντας για ηλικίες, τάξεις και γενιές. Πέντε γυναίκες πετάνε τα σκισμένα τούλια από πάνω τους και διεκδικούν τη ζωή τους από την αρχή. Πέντε γυναίκες, μέσα από την αγάπη, τη βία, το γέλιο και το δάκρυ, αγωνίζονται για το δικό τους «μαζί». Σε μια εποχή

που τα ανθρώπινα δικαιώματα πνίγονται στις κραυγές των αρνητών τους, η Έλενα Ακρίτα, με χιούμορ και συγκίνηση, αφηγείται μια δυνατή ιστορία, ενώ η πένα της γίνεται αγωγός για να ακουστεί η κρυφή φωνή που ξεκινάει από μέσα μας.

έλενα ακρίτα

Το σκισμένο τούλι Εκδόσεις Διόπτρα Σελ.: 408 To βιβλίο κυκλοφορεί στις 7 Οκτωβρίου.

Το νέο μυθιστόρημα της Έλενας Ακρίτα Η LifO εξασφάλισε ένα απόσπασμα από το πολυαναμενόμενο μυθιστόρημα που φέρει τον τίτλο Το σκισμένο τούλι και κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα από τις εκδόσεις Διόπτρα.

60 lifo – 1.10.20

Η Μάρω βγήκε από το μπαρ λίγο ζαλισμένη από το ποτό και κοντοστάθηκε να πάρει ανάσα. Όμορφη βραδιά, μύριζε γιασεμί. Ξεκίνησε για το σπίτι όταν μια φωνή ακούστηκε πίσω της. «Γεια σου κούκλα, είσαι για μια βόλτα;» Ούτε βήματα άκουσε ούτε σκιές να πλησιάζουν διέκρινε. Ξαφνικά τρεις άντρες την άρπαξαν, της έκλεισαν το στόμα και την έχωσαν βιαστικά στο αμάξι. Σακούλα του σούπερ μάρκετ να είχαν πεταμένη στο πίσω κάθισμα, όλο και θα πρόσεχαν μη σπάσει κάνα μπουκάλι. Χωρίς να ανάψουν τα φώτα, έβαλαν νεκρά και το αμάξι τσούλησε ήσυχα στην κατηφόρα. Ξαφνικά, η Μάρω συνήλθε. Έβλεπε τα πάντα και τα πάντα καταλάβαινε. Η μυρωδιά των γιασεμιών ανακατεύτηκε με τον ιδρώτα και την τσιγαρίλα των αντρών και, αντί αυτό να της φέρει αναγούλα, την ξύπνησε ακόμα περισσότερο. Είχε απόλυτη επίγνωση πού ήταν, πού την πήγαιναν, είχε απόλυτη επίγνωση τι θα της συνέβαινε σε λίγα λεπτά. Ακριβώς. Με κάθε λεπτομέρεια. Έκλεισε τα μάτια. Το τελευταίο πράγμα που ήχησε βροντερό στ’ αυτιά της ήταν ο ήχος από τα φερμουάρ παντελονιών. Την επόμενη μέρα… Ζούσε. Δεν ήξερε γιατί, δεν μπορούσε να καταλάβει τον λόγο, αλλά ζούσε. Το σώμα αυτό δεν της ανήκε, η ματωμένη γυναίκα ήταν μια άγνωστη που ούτε καν της έμοιαζε. Μια ξένη. Την έβλεπε να βογκάει, να σφαδάζει από τους πόνους, τη λυπόταν την κακομοίρα, πρέπει να υπέφερε πολύ. Όμως δεν ήταν αυτή. Σίγουρα δεν ήταν αυτή. «Με ακούτε, κυρία Μάρω Βεργίτση;» Δεν αντέδρασε καμιά από τις δύο. Ούτε εκείνη ούτε η ξένη. Η φωνή έγινε πιο πιεστική. «Με ακούτε; Αν με ακούτε, σφίξτε μου το χέρι». Ποιος ήταν αυτός ο λευκός άνθρωπος που την τραβούσε βίαια να γυρίσει σε έναν κόσμο που δεν την ενδιέφερε πια; Γιατί δεν την άφηνε στην ησυχία της, τι διάολο την πιλάτευε χωρίς τελειωμό; «Κυρία Βεργίτση…» Γαμήσου. Είπε μέσα της. Γαμήσου και βγάλε τον σκασμό. «Πρέπει να κάνετε μια προσπάθεια… να συνέλθετε… Μ’ ακούτε;» Πιο δυνατά αυτή τη φορά, πιο στακάτα. Άδικα περίμενε να τσακιστεί να φύγει ο λευκός άνθρωπος. Ο τύπος δεν είχε σκοπό να το κουνήσει από κει. Και ξαφνικά κατάλαβε τι ήθελε. Να την αναγκάσει να κατεβεί από κει ψηλά. Να πλησιάσει την άλλη, την άγνωστη γυναίκα, και να μπει στο σώμα της. Η Μάρω σχεδόν χαμογέλασε. Δεν θα του έκανε τη χάρη. Αν ο Νίκος Φραγκόπουλος ήταν όποιος κι όποιος, τίποτα δεν θα είχε γίνει σωστά και τίποτα δεν θα είχε γίνει στην ώρα του. Όμως ήταν γνωστός πολιτικός, πρώην υπουργός Μεταφορών, Ναυτιλίας και Εξωτερικών για

ένα φεγγάρι. Δημοφιλής στους ψηφοφόρους, πολύ δυνατός με τους αντιπάλους του στο Κοινοβούλιο και δυναμίτης στα τηλεπαράθυρα. Ο άνθρωπος αυτός λοιπόν τώρα, στην παραλία του Μαύρου Λιθαριού, σήκωσε τον κόσμο στο ποδάρι για να σώσει τη γυμνή γυναίκα. Οι υψηλές γνωριμίες του αμέσως ανταποκρίθηκαν στο επιτακτικό του κάλεσμα. Στο νοσοκομείο την περίμενε ελεύθερο κρεβάτι και, αμέσως μόλις έφτασε το φορείο με το ασθενοφόρο, την παρέλαβαν γιατροί και νοσηλευτές. Μέχρι και ιατροδικαστή μέσα στον Αύγουστο βρήκε ο Νίκος. Τον είχε στην αναμονή γιατί, έτσι κι αλλιώς, δεν θα μπορούσε να κάνει εξέταση αν δεν εξασφάλιζε πρώτα τη συναίνεση του θύματος. Και η κοπέλα δεν είχε βρει ακόμα τις αισθήσεις της. «Είναι βιασμός καραμπινάτος, Γιάννη», είπε ο Νίκος στον ιατροδικαστή. «Αν δεν την εξετάσω πρώτα…» «Σωστά, πολύ σωστά. Όμως την έχουν κακοποιήσει άγρια και την πέταξαν γυμνή στην ακροθαλασσιά. Διά της εις άτοπον απαγωγής λοιπόν…» «Διά της εις άτοπον απαγωγής και πάλι προτιμώ να την εξετάσω εγώ πρώτα…» «Καταλαβαίνω». «Χωρίς τη συναίνεση της κοπέλας, δεν έχει νόημα. Τα χέρια μου είναι δεμένα». «Εννοείται». «Κύριε υπουργέ!» Ο Νίκος είδε μια νοσοκόμα να τον πλησιάζει βιαστική. « Έχουν έρθει κάποιοι και ζητούν να σας δουν». Ο Νίκος έκλεισε το τηλέφωνο και κατευθύνθηκε στο σαλονάκι με τους ξεβαμμένους τοίχους, τις φθαρμένες πολυθρόνες και τους λυγμούς των πονεμένων ανθρώπων. Έκλαιγε και σπάραζε ο Θάνος στην αγκαλιά της Νένας. «Εγώ φταίω, εγώ, εγώ φταίω, εγώ…» «Δεν φταις εσύ, τι λες τώρα…» Ο Διονύσης από δίπλα τού έδωσε να πιει λίγο νερό. «Εγώ φταίω για όλα», συνέχισε ο Θάνος σαν να μην τον είχε ακούσει. «Την άφησα μόνη της στο μπαρ, την παράτησα κι έφυγα…» «Δίπλα πόρτα είμαστε με το μαγαζί, βρε αγόρι μου», προσπάθησε να τον παρηγορήσει η Νένα. «Κι άλλες φορές γυρίζουμε μόνες οι δυο μας, πού να πάει το μυαλό σου». «Ούτε μεσάνυχτα δεν ήταν ακόμα…» πρόσθεσε αμήχανα ο Διονύσης. «Ναι, δεν πάει με την ώρα αυτό», είπε κοφτά η Νένα. Είδαν έναν άντρα με βερμούδα να τους πλησιάζει και τινάχτηκαν και οι τρεις επάνω. «Νίκος Φραγκόπουλος», τους συστήθηκε. «Είστε ο… αυτός που τη…» «Αυτός που τη βρήκε, ναι. Πηγαίναμε για μπάνιο με τη γυναίκα μου». Έπεσαν όλοι πάνω του. «Αν δεν ήσαστε εσείς, η Μάρω τώρα δεν θα ζούσε…» «Είστε ο σωτήρας της…» «Υπερβολές, απλώς έτυχε…» «Ευχαριστώ», ο Θάνος τρέμοντας του έσφιξε τα χέρια. «Ευχαριστώ». «Πώς συνέβη, πείτε μας… τι ακριβώς…» Ο Νίκος έκατσε δίπλα τους και άρχισε να μιλάει. [...] «Κυρία Βεργίτση, λέγομαι Σωτήρης Πολιτάκης και είμαι ο γιατρός σας. Αισθάνεστε

Με την ιντερνετική της παρουσία έχει ανοίξει πολλές φορές τη συζήτηση για σημαντικά κοινωνικά ζητήματα και για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το ίδιο κάνει και τώρα, αξιοποιώντας τα λογοτεχνικά μέσα που με άνεση χειρίζεται και που την τελευταία πενταετία μάς έχουν χαρίσει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα και μία μυθιστορηματική αθηναϊκή τοιχογραφία της εικοσαετίας 1980-2000.

λίγο καλύτερα;» Ο λευκός άνθρωπος απέκτησε όνομα και ταυτότητα. «Ναι». «Μπορούμε να μιλήσουμε;» «Τώρα;» «Μπορούμε;» Ο λευκός άνθρωπος ήταν αποφασισμένος να τηρήσει κατά γράμμα το πρωτόκολλο που εφαρμόζεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Δεν ήξερε αν η γυναίκα απέναντί του ήταν θύμα βιασμού, ήταν όμως σίγουρα θύμα άγριας κακοποίησης. Έπρεπε πρώτα να βεβαιωθεί ότι εκείνη επικοινωνούσε με το περιβάλλον και ότι ήταν σε θέση να καταλάβει όσα της έλεγε. Της εξήγησε την κατάσταση με απλά λόγια και περισσή υπομονή. Πού τη βρήκαν, πώς τη βρήκαν, πότε ήρθε εδώ, ποια θα ήταν από δω και μπρος η διαδικασία, σύμφωνα με το πρωτόκολλο. Παραδόξως, η Μάρω καταλάβαινε τα πάντα. Η οργή που άρχισε να φουντώνει μέσα της εκτόπιζε αργά, αλλά σταθερά την αδράνεια που αισθανόταν μέχρι τώρα. Παρά τους έντονους πόνους στο σώμα και το κεφάλι, το μυαλό της έπαιρνε χίλιες στροφές, απότομες στροφές, με φρένα που στρίγκλιζαν θυμωμένα. «Καταλάβατε;» «Κατάλαβα». «Γι’ αυτό δεν επιτρέπεται να σας καθαρίσουμε ακόμα. Για να μην καταστρέψουμε αποδεικτικά στοιχεία του εγκλήματος». «Με βίασαν». «Σας πιστεύω, αλλά δεν είναι δική μου δουλειά να το πιστοποιήσω. Κι αν μας δώσετε γραπτώς τη συγκατάθεσή σας, ο ιατροδικαστής θα έρθει να σας εξετάσει έτσι ώστε να καταγραφεί και επίσημα το περιστατικό». Η Μάρω δεν δίστασε λεπτό. «Πού υπογράφω;» «Να φωνάξω πρώτα τους ανθρώπους σας, απ’ έξω περιμένουν…» Καλύτερα να είναι και κάποιος τρίτος παρών, σκέφτηκε. Μη με κατηγορήσουν μετά ότι την έβαλα να υπογράψει, ενώ ακόμα ήταν ζαλισμένη από τα φάρμακα και βρω κάνα μπελά. «Θα τους δω μετά, δώστε μου το χαρτί…» «Σύμφωνα με τον νόμο, μπορείτε και αύριο και μεθαύριο. Τυπικά έχετε μία εβδομάδα περιθώριο, οφείλω να σας το πω αυτό…» της είπε για να κερδίσει χρόνο. «Καλύτερα τώρα», επέμεινε η Μάρω. «Τα στοιχεία που θα ερευνήσει ο ιατροδι-

καστής δεν αλλοιώνονται σε λίγες μέρες…» «Θέλω να κάνω μπάνιο». «Αυτό δεν γίνεται, δυστυχώς… όχι πριν από την εξέταση». «Θέλω να πλυθώ… Θέλω να φύγει όλο αυτό από πάνω μου…» «Σε μια-δυο ώρες τότε», είπε ο γιατρός. «Θα ειδοποιήσω την κοινωνική λειτουργό να είναι παρούσα». Η Μάρω έκλεισε τα μάτια. Δεν είχε χύσει ούτε δάκρυ μέχρι τώρα. Πονούσε. Πονούσε παντού, μα πιο πολύ πονούσε μέσα της. Σαν ριπές έρχονταν και έφευγαν οι εικόνες της βίας που έζησε στο πληγωμένο πετσί της. Όσο κι αν τις απόδιωχνε, αυτές επέστρεφαν πιο δυνατές και δεν την άφηναν να γαληνέψει. Και, πάνω απ’ όλα, δεν την άφηναν να ξεχάσει. Τους παραδόθηκε. Πώς αλλιώς θα έπαιρνε το αίμα της πίσω; Κι εκεί ανάμεσα στις σκοτεινές φαντασιώσεις της και στα σχέδια εκδίκησης, από το πουθενά, απρόσκλητες και ανεπιθύμητες γλίστρησαν από το στόμα της οι τέσσερις πιο παιδικές, πιο αθώες λεξούλες του κόσμου. «Θέλω τη μαμά μου». «Τι εννοείς “ατύχημα”, τι έπαθε το παιδί μου;» ούρλιαξε η Αγγέλα στο τηλέφωνο. «Μην ανησυχείτε, δεν είναι σοβαρό», η Νένα δεν ήθελε να τρομάξει τη μάνα της Μάρως περισσότερο. «Απλώς μήπως θα θέλατε να έρθετε λέω… έτσι, για να ησυχάσετε κι εσείς δηλαδή…» «Νένα, άσε τα μισόλογα και πες μου στα ίσα τι σόι ατύχημα ήταν αυτό!» «Εεε… αυτοκινητιστικό». «Παναγιά μου! Ο Θάνος οδηγούσε;» «Όχι ακριβώς». «Τι όχι ακριβώς, παιδί μου; Οδηγούσε ή δεν οδηγούσε;» «Να τα πούμε από κοντά καλύτερα». Η Νένα δεν ήθελε τη ζωή της. «Πού είστε τώρα;» Στη Χαλκιδική ήταν τώρα η καημένη η Αγγέλα. Στην άλλη άκρη της Ελλάδας, ή έτσι της φαινόταν τουλάχιστον. Στην Κασσάνδρα είχε βρει από ταξιδιωτικό γραφείο μια προσφορά πολύ συμφέρουσα, επτά διανυκτερεύσεις σε τετράστερο ξενοδοχείο, πρωινά, μεσημεριανά και μπουφές το βράδυ, όλα μέσα στην τιμή. Εκεί είχε πάει με μια παρέα οικογενειακών φίλων κι εκεί τη βρήκε η κεραμίδα που έπεσε στο κεφάλι της. « Έρχομαι με το πρώτο αεροπλάνο». Πήρε βαθιά ανάσα και προσπάθησε να ηρεμήσει. Το παιδί της τη χρειαζόταν.

1.10.20 – lifo

61

μουσική week

α πο τη αλου πο ιζα τη αρ κο αν ε α μα ρ ιαυ μ παππα

62 lifo – 1.10.20

ΛΙΣΤΕΣ

Τι καταλαβαίνουμε από τη νέα λίστα του «Rolling Stone»; Aντιδράσεις και μεγάλη συζήτηση ξεσήκωσαν οι επιλογές του δημοφιλούς εντύπου για τα 500 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών.

Ο

ταν πρωτοδημοσιεύσαμε τα 500 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών τον Δεκέμβριο του 2003, η Amy Winehouse δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμη το “Back to Black” –θα το έκανε τρία χρόνια μετά, το 2006–, το “Good Kid, M.A.A.D City” του Kendrick Lamar θα έβγαινε μετά από μία δεκαετία. Αρκετοί από τους σημερινούς μουσικούς (και τους φαν τους) δεν είχαν πάει ακόμη στο γυμνάσιο» έγραψαν στο περιοδικό «Rolling Stone», στον πρόλογο για την ανανεωμένη, καινούργια λίστα που ανέβασε πρόσφατα. Τότε οι επιλογές τους είχαν προκαλέσει πολλές και ανάμεικτες αντιδράσεις. Η λίστα αρχικά κυκλοφόρησε σε μια επετειακή έκδοση του τεύχους. Αρκετά χρόνια αργότερα, όταν ανέβηκε στο Διαδίκτυο, τη διάβασαν περίπου 63 εκατομμύρια άτομα. Μέχρι πρότινος προκαλούσε συζητήσεις. Στο Facebook π.χ. υπάρχουν, όπως αναφέρουν, ομάδες που κυρίως γκρινιάζουν επειδή το αγαπημένο τους συγκρότημα ή άλμπουμ δεν είναι ανάμεσα στα καλύτερα, π.χ. το γκρουπ «We want Genesis listed on Rolling Stone 500 Greatest Albums» («Θέλουμε τους Genesis να μπουν στη λίστα του Rolling Stone με τα 500 πιο σπουδαία άλμπουμ»). Είναι σύνηθες φαινόμενο, πάντως, τόσο φιλόδοξες και τέτοιου είδους λίστες να δημιουργούν τόσο έντονα συναισθήματα, επειδή μοιάζουν σαν να μετρούν το γούστο του αναγνώστη. Τα γούστα, όμως, όσο περνάει ο καιρός, αλλάζουν και σε καμία περίπτωση αυτό που διάβαζες το 2003 δεν είναι αντιπροσωπευτικό του τι συμβαίνει στη μουσική σήμερα, τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα. Αυτός ήταν από τους κύριους λόγους που αποφάσισαν να «πειράξουν» την αρχική λίστα, και, μεταξύ μας, καλά έκαναν. Η νέα βερσιόν του Tοp 500 που παρουσίασαν φέτος δεν έχει καμία σχέση με αυτήν του 2003 και αντικατοπτρίζει κυρίως το τώρα στη μουσική. Μοιάζει σαν να την έχουν ξαναφτιάξει από την αρχή. Είναι η δεύτερη φορά που επιχειρούν κάτι ανάλογο. Το είχαν ξανακάνει το 2012, χωρίς πολλές και ουσιαστικές αλλαγές. Τα 500 άλμπουμ που επιλέχθηκαν το 2020 ψηφίστηκαν από 300 μουσικούς, παραγωγούς, αρθρογράφους και άτομα που δουλεύουν στη μουσική βιομηχανία. Πρόκειται για καλλιτέχνες όπως η Beyoncé (που το άλμπουμ της «Lemonade» είναι μέσα στα 50), η Billie Eilish, η Taylor Swift, o Adam Horovitz των Beastie Boys, o Kevin Shields των My Bloody Valentine ή ο Morrissey! Πιο συγκεκριμένα, η λίστα του 2020 διαφέρει αισθητά από τις δύο προηγούμενες. Έχουν προστεθεί 154 νέα άλμπουμ, ενώ τα 86 από αυτά είναι από τον αιώνα που διανύουμε. Για πρώτη φορά, επίσης, συναντά κανείς περισσότερα χιπ-χοπ άλμπουμ (τρεις φορές περισσότερα απ’ ό,τι παλιότερα), αλλά και περισσότερη σόουλ μουσική. Στην παλιά βερσιόν

κυριαρχούσαν λευκοί άνδρες που παίζουν ροκ μουσική, όπως περιέγραψαν πετυχημένα. Η σημερινή έχει μεγαλύτερη ποικιλία. Αν συγκρίνει κανείς το σημερινό Top 50 με αυτό που δημοσιεύτηκε πριν από δύο δεκαετίες, θα δει ότι το τελευταίο είχε μόνο τρία άλμπουμ από γυναίκες μουσικούς και το πρώτο από αυτά, το «Blue» της Joni Mitchell, βρισκόταν στη θέση 30 – τώρα είναι στο Νο 3. Εν τω μεταξύ, πέντε άλμπουμ των Beatles εμφανίζονταν στο Top 14 (στο Top 500 υπήρχε σχεδόν ολόκληρη η δισκογραφία τους, κάτι που είναι απλώς γελοίο, αν το καλοσκεφτείς). Επίσης, μετρούσες μόνο 12 άλμπουμ από μαύρους μουσικούς και μόνο ένα χιπ-χοπ στο Top 50 – το «It takes a nation of millions to hold us back» των Public Enemy, στην 48η θέση. Ο Prince έχει δύο άλμπουμ στο Top 50, ενώ την πρώτη δεκάδα ολοκληρώνει το «Miseducation of Lauryn Hill», από τη θέση 312 όπου ήταν πριν.

Marvin Gaye

top 50

7 άλμπουμ από γυναίκες.

24 άλμπουμ από μαύρους μουσικούς και καλλιτέχνες (αλλά μόνο 3 από μαύρες γυναίκες).

Το «Songs in the key of life» του Stevie Wonder είναι στο Νο 4. To «Nevermind» των Nirvana στη 6η θέση, από τη 17η. Το «Thriller» του Michael Jackson είναι στο Νο 12 και ακολουθεί το «I never loved a man the way I love you» της Aretha Franklin. Πριν κλείσει η εικοσάδα, συναντά κανείς μια τριάδα από χιπ-χοπ άλμπουμ, τα «It takes a nation of millions to hold us back» των Public Enemy, «My beautiful dark twisted fantasy» του Kanye West και «To pimp a butterfly» του Kendrick Lamar. Πλέον, στο Top 50 υπάρχουν συνολικά επτά άλμπουμ από γυναίκες (εννέα, αν συμπεριλάβει κανείς τους Fleetwood Mac και τους Velvet Underground & Nico) και 24 άλμπουμ από μαύρους μουσικούς και καλλιτέχνες (αλλά μόνο τρία από μαύρες γυναίκες). Φυσικά, καμία λίστα δεν είναι τέλεια. Και εδώ υπάρχουν διάφορες αμερικανιές ή ατυχείς επιλογές, αλλά και αισθητές απουσίες, π.χ. η Μadonna δεν είναι στο Top 50. Και επιδρά στον ακροατή όπως όλες οι λίστες, δηλαδή τον βοηθά να ανακαλύψει πράγματα που δεν γνώριζε ή είχε παραβλέψει στο παρελθόν. Η σημαντικότερη αλλαγή –κι αυτή που βγάζει μάτι– είναι ότι πλέον στην κορυφή δεν βρίσκονται οι Beatles με το «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» αλλά το αντιπολεμικό αριστούργημα του Marvin Gaye, «What’s going on» – παλιότερα ήταν στη θέση 6. Το «Sgt. Pepper’s» το βρίσκει κανείς στη θέση 24, ενώ προηγoύνται τα «Abbey Road» και «Revolver», στις θέσεις 5 και 11 αντίστοιχα. Για πολλά χρόνια –και στις προηγούμενες λίστες– ήταν «οι Beatles και όλοι οι υπόλοιποι», όπως μου σχολίασε ένας φίλος σχετικά με τη νέα λίστα και τον παροξυσμό που προκάλεσε στα social media των μουσικόφιλων. Προσωπικά, θα έλεγα ότι πρώτη φορά αναγνωρίζεται πως μια λίστα με άλμπουμ είναι προϊόν της εποχής της. Οι Beatles μπορεί να είναι από τα κορυφαία συγκροτήματα –και ένα από τα επιδραστικότερα, αν όχι το επιδραστικότερο– στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής, αλλά δεν μιλάνε το ίδιο στη νέα γενιά ακροατών. Δεν αρνείται κανείς την προσφορά τους, αλλά έχουν περάσει σχεδόν 60 χρόνια από τότε που εμφανίστηκαν. Η μουσική προχωρά, όπως και ο κόσμος. Η τεχνολογία έχει εξελίξει τον ήχο, ενώ διάφορα είδη έχουν αναμειχθεί με παλιά και έχουν μεταλλαχθεί. Έχει αλλάξει ακόμη και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη μουσική. Η ίδια η κριτική έχει αλλάξει. Γράφει ο Matt Melis: «Η μουσικοκριτική, παλιότερα, είχε την ευθύνη να διαχωρίζει την κορυφή από την υπόλοιπη σοδειά, αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν είναι πια αυτός ο πρωταρχικός της ρόλος. Στην καλύτερη, επιμελούμαστε, δηλαδή βοηθάμε τους ακροατές να βγάλουν άκρη μέσα από έναν ωκεανό επιλογών, σύμφωνα με το τι τους αρέσει και τι όχι. Από την άλλη, αυτό το κάνουν πλέον οι αλγόριθμοι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να επικεντρωθούμε στην τέχνη καθαυτή, παρέχοντας πλαίσιο, κάνοντας συνδέσεις, και να προβληματιζόμαστε σχετικά με το πώς η τέχνη σχετίζεται με τον κόσμο που αλλάζει γύρω της. Αν κάνουμε τη δουλειά μας σωστά, μπορούμε να προσφέρουμε περισσότερα σε ένα άλμπουμ από μια υψηλή βαθμολογία ή κατάταξη. Με άλλα λόγια, το θέμα δεν είναι σε ποια θέση βρίσκεται το “What’s going on” αλλά τι συμβαίνει και γιατί με το “What’s going on” το 2020».

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Ο μήνας ξεκινά με την Πανσέληνο στον Κριό που σηματοδοτεί την ολοκλήρωση ενός επαγγελματικού εγχειρήματος και πλέον μπορείτε να απολαύσετε τους καρπούς των κόπων σας. Καθώς ενεργοποιείται ο άξονας υγεία - ψυχισμός, καλό θα είναι να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στην ανάπαυλα και στις ανάγκες του οργανισμού σας, μια και τους τελευταίους μήνες έχετε παραμελήσει τον εαυτό σας. Οι δυσαρμονικές όψεις Ήλιου - Ουρανού προμηνύουν ξαφνικές αλλαγές που θα σας βάλουν σε σκέψεις σχετικά με μια συνεργασία ή με τον προγραμματισμό του γάμου σας. Με την είσοδο της Αφροδίτης στην Παρθένο η κοινωνική σας ζωή θα είναι πιο έντονη και η συμμετοχή σας σε ομάδες θα φέρει στη ζωή σας καινούργια πρόσωπα. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία, έτσι θα μπορέσετε να ενδυναμώσετε τις σχέσεις με οικείους.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Ο Οκτώβριος ξεκινά

νει με την Πανσέληνο στον Κριό στις 2/10, που μπορεί να αφορά την εκπαίδευση ή μια εμπορική σας υπόθεση, δίνοντας χώρο για νέες αναζητήσεις και εμπειρίες. Ταξίδια για επαγγελματικούς σκοπούς ή σπουδές θα σας δώσουν την ευκαιρία να διευρύνετε τους ορίζοντές σας και ορισμένοι από εσάς θα βρείτε τον έρωτα σε ένα πρόσωπο από ξένη χώρα. Κάποιες αλλαγές στον τομέα του σπιτιού θα προκαλέσουν προβληματισμό σχετικά με τη σταδιοδρομία σας και ενδεχομένως να χρειαστείτε τη στήριξη ενός συγγενικού σας προσώπου. Στις 2/10 εισέρχεται επίσης η Αφροδίτη στην Παρθένο και η ερωτική σας ζωή αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον, ενώ βελτιώνονται και τα οικονομικά. Τώρα είναι η εποχή που θα πρέπει να βάλετε τα δυνατά σας οι ελεύθεροι να ξεπεράσετε τις ανασφάλειές σας και να φλερτάρετε. Προτιμήστε τη διά ζώσης επικοινωνία, όχι τις εφαρμογές και τα κοινωνικά δίκτυα.

με την Πανσέληνο στον Κριό στις 2/10 και ενεργοποιεί τον άξονα συλλογικότητα - απολαύσεις. Τώρα κλείνει ένας κύκλος ενεργειών που ξεκίνησαν με τη Νέα Σελήνη και αρχίζουν να ανταμείβονται οι κόποι σας. Ιδανική εποχή για να βελτιώσετε τις σχέσεις με φίλους ή για να ενταχθείτε σε μια ομάδα. Ωστόσο, οι δυσαρμονικές όψεις Ήλιου - Ουρανού φέρνουν κάποιες αλλαγές σε μια φιλική σχέση με ερωτικό υπόβαθρο κι εκεί μπορεί να διαταραχθούν οι ισορροπίες. Με την είσοδο της Αφροδίτης στην Παρθένο την ίδια μέρα η φροντίδα του σπιτιού θα αποτελέσει προτεραιότητα και μέχρι τις 29/10 δεν αποκλείεται να προκύψουν κάποια θετικά νέα που θα αφορούν την ακίνητη περιουσία σας. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία, ενισχύοντας τον τομέα των κοινών πόρων. Μέχρι τις 27/4/21 θα έχετε ανακάμψει οικονομικά.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Με την Πανσέληνο στον Κριό στις 2/10 ξεκινά ο μήνας, σηματοδοτώντας την αποπληρωμή μιας οφειλής που σας είχε βγάλει εκτός προϋπολογισμού για αρκετούς μήνες. Ιδανική εποχή για αναζήτηση μιας νέας πηγής εσόδων ή για μια σημαντική αγορά, αρκεί να μη βρεθείτε αργότερα σε δυσμενή θέση. Μπορεί οι ανάγκες σας στην παρούσα φάση να υπερισχύουν και να μπείτε σε διαδικασίες που θα προκαλέσουν άγχος. Η αλλαγή περιβάλλοντος των παιδιών και οι διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες είναι άλλος ένας λόγος που είστε σε σύγχυση, ωστόσο δεν θα πρέπει να μεταδώσετε το άγχος σας. Με την είσοδο της Αφροδίτης στην Παρθένο ενισχύεται ο τομέας των διαπροσωπικών σας σχέσεων και μέχρι τις 29/10 θα ασχοληθείτε περισσότερο με τον γάμο σας και τη βελτίωση των σχέσεων με τους συνεργάτες σας. Με την επιστροφή του Πλούτωνα σε ορθόδρομη πορεία θα ξεκαθαρίσετε τους στόχους σας.

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Ο Οκτώβριος είναι πιο βατός μήνας, καθώς αρχίζουν να μπαίνουν σε μια ροή τα οικονομικά σας και σας δίνεται η ευκαιρία να ικανοποιήσετε την ανάγκη σας για απολαύσεις. Η Πανσέληνος στον Κριό στις 2/10 πάνω στον άξονα έρωτας - κοινωνική ζωή θα σας βάλει σε διαδικασία αναθεώρησης μιας φιλικής σχέσης ή θα ξεκινήσει ένα δυνατό ερωτικό ειδύλλιο ή θα λήξει άδοξα τη σχέση με φιλικό σας πρόσωπο. Η αλλαγή επαγγελματικής κατεύθυνσης θα φέρει καινούργια πρόσωπα στη ζωή σας, διευρύνοντας τον κοινωνικό σας κύκλο, κάτι που θα προκαλέσει ζήλια. Με την είσοδο της Αφροδίτης στην Παρθένο, επίσης στις 2/10, η καριέρα και η φήμη σας θα απογειωθούν, καθώς εδώ και αρκετούς μήνες έχετε καταβάλει σημαντική προσπάθεια. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία και μέχρι τις 27/4/21 θα έχετε απαλλαγεί από οικονομικά άγχη.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Ο Οκτώβριος ξεκινά με την Πανσέληνο στο ζώδιό σας στις 2/10 και σηματοδοτεί την ολοκλήρωση ενός εγχειρήματος που ξεκινήσατε με τη Νέα Σελήνη. Καθώς πραγματοποιείται στον άξονα προσωπικότητα - σχέσεις, δεν θα λείψουν οι εσωτερικές συγκρούσεις λόγω πιθανών πιέσεων από το περιβάλλον σας. Ταυτόχρονα, οι δυσαρμονικές όψεις Ήλιου - Ουρανού υποδηλώνουν μια αστάθεια στον οικονομικό τομέα που θα έχει αντίκτυπο σε σχέσεις με συνεργάτες ή οικείους. Την ίδια μέρα εισέρχεται η Αφροδίτη στην Παρθένο και μέχρι τις 29/10 θα δώσετε έμφαση στην εργασία, αφήνοντας λίγο πίσω την κοινωνική σας ζωή. Η φυσική σας κατάσταση θα σας απασχολήσει και ενδεχομένως να είναι δύσκολο να πειθαρχήσετε, αν ξεκινήσετε διατροφή. Ωστόσο, είναι μια πολύ καλή εποχή για τα ερωτικά σας. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία, δίνοντας ευκαιρίες για μεταμόρφωση και επιτυχίες.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Με την Πανσέληνο στον Κριό στις 2/10 να πραγματοποιείται στον τομέα του σπιτιού, θέματα ακίνητης περιουσίας θα σας απασχολήσουν και θα βάλετε σε εφαρμογή κάποια από τα σχέδια προηγούμενων μηνών. Η εποχή ενδείκνυται για την αξιοποίηση ενός ακινήτου, αρκεί να είστε ενημερωμένοι για τις τάσεις της αγοράς. Κάποιες αλλαγές στην καθημερινότητά σας θα σας κουράσουν, έτσι θα παραμελήσετε τον ερωτικό σας σύντροφο, αλλά θα καταφέρετε να βρείτε τις ισορροπίες. Δώστε έμφαση στην επικοινωνία με το ταίρι σας. Με την είσοδο της Αφροδίτης στην Παρθένο θα είστε πιο αισιόδοξοι και πρόθυμοι να ασχοληθείτε με τις σπουδές ή με διαδικαστικά θέματα, οπότε θα καταφέρετε πολλά. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας στο ζώδιό σας σε ορθόδρομη πορεία και θα κάνετε ριζικές αλλαγές στη ζωή σας.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Ένας κύκλος κλεί-

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

Sudoku No 656 9 8 2 3 5 6 3 6 3 2 9 1 5 9

3

7 4

6 1 8 4 9 5 6

7

Η λύση του προηγούμενου 4 9 3 2 8 7

5 7 2 1 4 6

8 6 1 3 9 5

3 8 9 7 5 4

2 5 7 6 3 1

1 4 6 9 2 8

9 1 8 4 7 3

7 3 5 8 6 2

6 2 4 5 1 9

5 9 4 2 8 7 6 1 3 6 3 7 1 9 5 2 4 8 1 8 2 6 4 3 5 9 7

Η πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου σάς βρίσκει με έντονες τάσεις μοναχικότητας και θα ασχοληθείτε με τη βελτίωση του ψυχισμού σας, καθώς στις 2/10 πραγματοποιείται η Πανσέληνος στον Κριό, πάνω στον άξονα υγεία - εργασία. Ειδικά εσείς που τα δώσατε όλα στην προσπάθειά σας να αντεπεξέλθετε στις επαγγελματικές σας υποχρεώσεις, θα πρέπει να ρίξετε τους ρυθμούς σας. Οι δυσαρμονικές όψεις Ήλιου - Ουρανού καθιστούν δύσκολη τη λήψη σημαντικών αποφάσεων και δεν είναι κατάλληλη στιγμή για αλλαγή πορείας. Την ίδια μέρα εισέρχεται ο κυβερνήτης σας Αφροδίτη στην Παρθένο και φωτίζει την ερωτική σας ζωή, ενώ ενισχύει και τη δημιουργική σας διάθεση. Μέχρι τις 29/10 οι απολαύσεις θα αποτελέσουν προτεραιότητα και οι γονείς θα αφοσιωθείτε στις ανάγκες των παιδιών. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία, συμβάλλοντας στην πνευματική σας ανάταση.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Η Πανσέληνος στον Κριό στις 2/10 φέρνει σε κόντρα την καριέρα με την οικογένεια και κάποια γεγονότα θα σας αναγκάσουν να πάρετε αποφάσεις αμφιβόλου αποτελέσματος. Οι φιλοδοξίες σας αποτελούν προτεραιότητα, ωστόσο στην παρούσα φάση θα πρέπει να μοιράσετε τον χρόνο σας έτσι ώστε να μη μένουν πίσω οι ανάγκες του σπιτιού. Οι δυσαρμονικές όψεις του Ήλιου με τον Ουρανό φέρνουν κάποιες αλλαγές στα σχέδιά σας και θα πρέπει να είστε ευέλικτοι. Η γενικότερη αστάθεια που επικρατεί σας κάνει επιφυλακτικούς, υπάρχουν όμως και κάποιες καλές ευκαιρίες που μπορείτε να εκμεταλλευτείτε. Στις 2/10 εισέρχεται και η Αφροδίτη στην Παρθένο και μέχρι τις 29/10 η επικοινωνία θα είναι πιο ευχάριστη, ενώ θα είναι αυξημένη και η διάθεσή σας για μάθηση. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία, απαλλάσσοντάς σας από σχέσεις που δεν σας ικανοποιούν.

starfax

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Με την Πανσέληνο στον Κριό στις 2/10 έρχονται σε κόντρα οι ανάγκες οικείων με τις προσωπικές σας επιθυμίες και είναι πολύ πιθανό κάποιες σχέσεις να λήξουν. Μια έκτακτη οφειλή ή κληρονομικά ζητήματα θα σας βάλουν σε θέση άμυνας και ενδεχομένως να αναζητήσετε μια παράλληλη εργασία. Ρυθμίστε εκκρεμότητες που μπορούν να φρενάρουν τις ενέργειές σας και μην ξεκινήσετε τίποτα αν δεν είστε εντελώς σίγουροι. Την ίδια μέρα εισέρχεται η Αφροδίτη στην Παρθένο και μια μυστική ερωτική σχέση θα σας κρατήσει μακριά από τον κοινωνικό σας κύκλο μέχρι τις 29/10. Η ανάγκη σας για ιδιωτικές στιγμές θα είναι αυξημένη και δεν θα σας λείψουν οι παρέες. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία και μέχρι τις 27/4/21 θα έχετε απαλλαγεί από περιττά φορτία.

week

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Αισιόδοξους σας βρίσκει ο μήνας και γεμάτους δημιουργική διάθεση. Η Πανσέληνος στον Κριό στις 2/10 πραγματοποιείται στον τομέα της πνευματικής σας ανάπτυξης, σηματοδοτώντας την ολοκλήρωση ενός κύκλου σπουδών ή ενός διαδικαστικού θέματος που σας προκαλούσε άγχος. Σχέσεις με οικείους θα προκαλέσουν ένταση και θα πρέπει να φυλάτε τα νώτα σας. Επίσης, πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί ώστε να αποφύγετε τις συγκρούσεις με πρόσωπα εξουσίας. Οι δυσαρμονικές όψεις του Ήλιου με τον Ουρανό δημιουργούν αστάθεια στην υλοποίηση των σχεδίων σας και ορισμένες αλλαγές θα είναι αναπόφευκτες. Την ίδια μέρα εισέρχεται η Αφροδίτη στην Παρθένο, γι’ αυτό, μέχρι τις 29/10, θα σας δοθούν ευκαιρίες να αυξήσετε το εισόδημά σας, αλλά θα πρέπει να αποφύγετε τις σπατάλες. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία και δίνει ευκαιρίες για πρόοδο στα επαγγελματικά.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Με την Πανσέληνο στον Κριό στις 2/10 ξεκινά ο μήνας και θα σας απασχολήσουν οφειλές και ό,τι έχει να κάνει με τα οικονομικά σας, που σημαίνει πως το άγχος και ο εκνευρισμός θα είναι αυξημένα. Ενδεχομένως να προκύψει ένα διαδικαστικό ζήτημα ή ένα ταξίδι που θα αυξήσει τα έξοδά σας και καλό θα είναι να αποφύγετε το ρίσκο. Θα έχετε ανατροπές στα σχέδιά σας εξαιτίας των δυσαρμονικών όψεων Ήλιου - Ουρανού και, καθώς η εποχή είναι πολύ απαιτητική, κάθε εσφαλμένη ενέργεια θα σας πάει πολύ πίσω. Με την είσοδο της Αφροδίτης στο ζώδιό σας επίσης στις 2/10 ξεκινά μια φάση κατά την οποία θα δώσετε περισσότερη έμφαση στην εμφάνισή σας, κάνοντάς σας επιρρεπείς σε σπατάλες. Στις 4/10 επιστρέφει ο Πλούτωνας σε ορθόδρομη πορεία και η ανάγκη σας για ρίσκα θα είναι αυξημένη.

α πό τη μα ριβίκυ κα λλέργ η (sta rfa x@ lifo .gr)

1.10.20 – lifo

63

thing the

Ανθρωπιστική βοήθεια στην Καρδίτσα Το σφοδρό κύμα της κακοκαιρίας Ιανός που έπληξε τον νομό Καρδίτσας άφησε πίσω του τρεις νεκρούς και μεγάλες καταστροφές. Αν θέλεις κι εσύ να βοηθήσεις τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, μπορείς να επικοινωνήσεις με κάποιον από τους εξής φορείς:

ä Στην Αθήνα, δράσεις αλληλεγγύης προς τους πληγέντες πραγματοποιούνται στους δήμους Αγίας Παρασκευής (κεντρική πλατεία), Αμαρουσίου (πλατεία Ηλεκτρικού Σταθμού), Γλυφάδας (εκκλησία Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης), Δάφνης - Υμηττού (πλατεία Δημαρχείου Δάφνης και πλατεία Παλαιού Δημαρχείου Υμηττού), Διονύσου (Πολιτιστικά Κέντρα Αγίου Στεφάνου και Διονύσου), Ζωγράφου (πλατεία Αγίου Θεράποντα), Ηλιούπολης (πλατεία Φλέμινγκ), Καλλιθέας (εκκλησία Αγίου Νικολάου), Κηφισιάς (δημαρχείο και στο κτίριο «Κοινωνική Μέριμνα»), Νέας Ιωνίας (εκκλησία Αγίου Γεωργίου), Νέας Σμύρνης (πολυχώρος «Γαλαξίας»), Νέας Φιλαδέλφειας (Παλαιό Δημαρχείο Νέας Χαλκηδόνας), Νέου Ψυχικού (εκκλησία Αγίας Σοφίας), Σαρωνικού (δημαρχείο, δημοτικό κατάστημα Αναβύσσου και κτίριο Κοινωνικών Υπηρεσιών Καλυβίων). Μπορείς να συνεισφέρεις με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. ä Το Κοινωνικό Παντοπωλείο Δήμου Καρδίτσας βοηθά με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Οι πολίτες μπορούν να συνεισφέρουν με νερό, μακαρόνια-όσπρια, γάλα εβαπορέ, κονσέρβες, δημητριακά, λάδι, κλινοσκεπάσματα και πετσέτες. Η αποστολή γίνεται στα γραφεία του Κοινωνικού Παντοπωλείου, στο τέρμα της οδού Κουμουνδούρου (επικοινωνία: 6976 777478). Στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης όσοι θέλουν να βοηθήσουν μπορούν να επικοινωνήσουν με τα πρακτορεία μεταφορικής «Γιαννάκος» για δωρεάν μεταφορά ειδών πρώτης ανάγκης (Αθήνα: 210 3464011, Θεσσαλονίκη: 2310 544523). ä Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός καλεί όποιον επιθυμεί να προσφέρει κάποιο από τα παρακάτω είδη: αλεύρι, ζυμαρικά, όσπρια, γάλα εβαπορέ, δημητριακά, σκόνη γάλακτος (για παιδιά), κονσέρβες. Για πληροφορίες καλέστε στο 210 5147300. ä Το Φιλοζωικό Σωματείο Καρδίτσας «Διασώζω» αναζητεί εθελοντές για να ξαναφτιαχτεί το κτήμα και να καθαριστούν οι εγκαταστάσεις. Υπάρχει ανάγκη για κουβέρτες, παλέτες, σήτες και τροφές. Περισσότερες πληροφορίες: https://www.facebook.com/ermioni.giannakou, 6930 434093. ä Το Φιλοζωικό Σωματείο Φαρσάλων - Friends of Animals ζητά τη βοήθεια όλων όσοι νοιάζονται. Στο mail mariakasnakidi@gmail.com και στο τηλέφωνο 6972 984556.

Πώς να βοηθήσεις αυτούς που βοηθούν

a πό τη ν άν ν α κόκορ η

64 lifo – 1.10.20

ä Kοινωνική Κουζίνα - Ο Άλλος Άνθρωπος, στην Καρδίτσα. Υπάρχει ανάγκη για χώρο αποθήκευσης των υλικών που καταφθάνουν και για αυτοκίνητα με εθελοντές για τη μεταφορά φαγητού, ρούχων, παπουτσιών και σχολικών στα χωριά. Επίσης, χρειάζονται εθελοντές για καθαρισμό από τις λάσπες στις οικίες και στα μαγαζιά, όπως και τροφές για ζώα. Τηλ. επικοινωνίας: 6940 882355. ä Ο Σύλλογος Θεσσαλών Παπάγου και Βορείων Προαστίων θα συγκεντρώνει τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης έως την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου στα παρακάτω σημεία: Δημαρχείο Παπάγου - Χολαργού, στον εκθεσιακό χώρο (επίπεδο -2, είσοδος από την οδό Σύρου), 8:3015:00 και 17:00-20:00, και Δημοτικό Παπάγου (Αναστάσεως 90), 8:00-14:00 καθημερινά.