Τεύχος 687

ΟΣΑ ΘΑ ΔΟΥΜΕ ΦΕΤΟΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΤΗΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260 ΚΑΙ ΣΤΟ ΗΡΏΔΕΙΟ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

τραπεζάκια έξω ΣΕΛ. 38

free press 27.5.2021

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

2 lifo – 27.5.21

8 ΣΤΗΛΕΣ Προανακριτική επιτροπή, ΣΥΡΙΖΑ, διεθνής διπλωματία και ανεμβολίαστοι από τη βασιλικη σιουτη

index

Βαγγέλης Μεϊμαράκης: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το δημοκρατικό όργανο της Ε.Ε.» από τον γιαννη πανταζοπουλο

Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός και οι «νοικοκυραίοι» από τον νικόλα σεβαστάκη

Καλό το #MeΤoo, αλλά τα θύματα μας κούρασαν από τον κωστη παπαϊωαννου

Ένα ζεστό βράδυ μεταξύ των δόσεων του εμβολίου από τον δημήτρη πολιτάκη

Ταξιδεύοντας στην τύχη από τη δεσποινα τριβολη

Ο σκύλος ως προέκταση του μεγαλείου του ανδρός από τη bibian στεργιου

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας –––––– εμπορ ικ ο τμημα direct sales director Κώστας Μαντάς senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου advertising manager Άννα Λαπαρδάγια advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr) direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος digital campaign manager Γιώργος Γιαννή –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2021

17 φωτο εξωφύλλοy: Κατερίνα Γιαννοπούλου, «Η χρονιά με τα 13 φεγγάρια», © Elina Giounanli

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Τραπεζάκια 38 έξω

social media Χριστίνα Γαλανοπούλου (Head), Ηλέκτρα Χατζηκάλφα σ υνταξη συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Βασίλης Βαμβακάς, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Αρετή Γεωργιλή, Ματίνα Καλτάκη, Μερόπη Κοκκίνη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Λασκαρίνα Λιακάκου, Τίνα Μανδηλαρά, Τάσος Μελεμενίδης, Νίκη Μηταρέα, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Κωστής Παπαϊωάννου, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή, Γιώργος Ψωμιάδης newsroom Πάνος Σάκκας (Αρχισυνταξία) Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Αναστασία Γαλάνη, Kλεοπάτρα Γιαρίμογλου, Σόφη Ζιώγου, Διονύσης Νοταράκης –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

26

51

Ο ΦΟΙΒΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Culture

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μπέτυ Σπανοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε 27.5.21 – lifo

3

Feedback

ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Τι ξέρουμε για τη ρωμαϊκή εποχή στην Αθήνα; Μια ξενάγηση στη Ρωμαϊκή Αγορά

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Άγνωστα στο ευρύ κοινό μυστικά από την «παραμελημένη» ρωμαϊκή εποχή στην Αθήνα, η σημασία της πόλης μας για τους Ρωμαίους, η επίδραση των ρωμαϊκών αντιλήψεων στη ζωή της και άλλα συναρπαστικά στοιχεία σε μια ξενάγηση στη Ρωμαϊκή Αγορά με τον αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων της Πόλης των Αθηνών, Δημήτρη Σούρλα.

Έλενα Παπαρίζου Στην αρένα του body shaming. ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ

page

Xριστίνα Τσίγκου Στιγμές θεατρικής μυσταγωγίας και μια βαθιά ποιητική ζωή.

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΑΡΙΔΗ

4 lifo – 27.5.21

Tι ξέρουμε, λοιπόν, για τη ρωμαϊκή εποχή στην Αθήνα; Για πολλά χρόνια η εποχή της ρωμαιοκρατίας ήταν «παραμελημένη». Η ανάγκη μελέτης κυρίως του κλασικού παρελθόντος έφερε σε δεύτερη μοίρα όλες τις άλλες εποχές, πράγμα που συνέβη και με τη μεσαιωνική, όπως και γενικότερα με τα κατάλοιπα του ρωμαϊκού παρελθόντος και των ύστερων χρόνων στην Ελλάδα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν ερευνητές και επιστήμονες ή παντελής έλλειψη ενδιαφέροντος, ωστόσο ήταν σε δεύτερη μοίρα σχετικά με τα κατάλοιπα ή την προσπάθεια ερμηνείας των καταλοίπων του «ένδοξου» παρελθόντος. Αναζητώντας τις διαδρομές της ρωμαϊκής Αθήνας, την επίδραση των ρωμαϊκών αντιλήψεων στη ζωή της πόλης και τις αλλαγές που επήλθαν στην αστική δομή της, τον τρόπο με τον οποίο επηρέασαν την καλλιτεχνική δημιουργία, το εμπόριο και τον ιστορικό ρόλο της σημερινής πρωτεύουσας εκείνη την εποχή, φτάνουμε στη Ρωμαϊκή Αγορά για να συναντήσουμε τον αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων της Πόλης των Αθηνών Δημήτρη Σούρλα. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε πάει στη Ρωμαϊκή Αγορά ή την έχουμε συνδέσει με κάποια πολιτιστική εκδήλωση ή μια νύχτα πανσελήνου, ένας συνδυασμός που αδικεί έναν όμορφο χώρο και τον αποστερεί από τη σημασία του. «Έχουμε δώσει αγώνες για να περιοριστεί αυτή η χρήση και μακάρι ο Αθηναίος να βρεθεί εκεί για να ανακαλύψει σε έναν περίπατο στην καρδιά της πόλης ένα κομμάτι της ιστορία της, που εμπεριέχει πολλές ιστορίες που τον αφορούν ακόμα και σήμερα και τον συνδέουν με το παρελθόν μιας πάντα ζωντανής πόλης» μας λέει ο κ. Σούρλας.

ΘΕΑΤΡΟ

Ποια ήταν η ηθοποιός που πέθανε νεότατη, το 1973, έχοντας προλάβει να αφήσει το στίγμα της στο ελληνικό θέατρο και μια ερμηνεία ως Γουίνι στις Ευτυχισμένες Μέρες που εκθείασε και ο ίδιος ο Μπέκετ; Άραγε το ήξερε, το διαισθανόταν; Αλλιώς πώς, γιατί το έκανε; Λίγο πριν φύγει για διακοπές στις Σπέτσες πέρασε από τους τρεις πιο αγαπημένους και έμπιστους φίλους της στην Αθήνα και άφησε στον καθένα από μια τσάντα. Αυτοί οι φίλοι ήταν η Μαρίνα Καραγάτση, ο Κωστής Σκαλιόρας και ο Παντελής Βούλγαρης. Κάθε τσάντα περιείχε πολύτιμα γραπτά και πολύ προσωπικά αντικείμενα που θα αποδεικνύονταν κάτι σαν πνευματική διαθήκη. Από το νησί δεν επέστρεψε ποτέ ζωντανή. Άφησε την τελευταία της πνοή στην ταράτσα του σπιτιού του φίλου που την φιλοξενούσε.

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

της αργυρως μποζωνη

gr

Μπήκα χθες για μια περιήγηση στο εκλεκτό timeline μου και το βρήκα να έχει κατακλυστεί από αγανακτισμένες αναρτήσεις, συχνά με λόγο που άνετα θα αποκαλούσαμε «τοξικό», ενάντια σε όσους και όσες κατέκριναν, λέει, ή σάρκασαν ή, τέλος πάντων, έκαναν fat shaming στις καμπύλες της Έλενας Παπαρίζου κατά την έκτακτη εμφάνισή της στη Γιουροβίζιον, δεκάξι χρόνια μετά τον ιστορικό θρίαμβο που κατήγαγε στο πλαίσιο του θεσμού για λογαριασμό της χώρας μας. Στο μεταξύ, όσο κι αν επέμεινα στο scrolling, δεν μπόρεσα να πετύχω όχι ανάρτηση αλλά ούτε ένα σχόλιο που να δικαιολογεί τόση δικαιωματική αγανάκτηση. Πού κρύβονταν όλοι αυτοί που σχολίασαν με απρεπή και χυδαίο τρόπο την εμφάνιση της τραγουδίστριας;

podcasts που αξίζει να ακούσετε

«Το σημαντικό που θέλουμε να δείξουμε στον επισκέπτη είναι πως εδώ βρισκόμαστε σε ένα παλίμψηστο της ιστορίας των Αθηνών, που διακρίνει όλες τις περιόδους. Γιατί η Ρωμαϊκή Αγορά δεν είναι μόνο ένα κτίσμα της εποχής, δίπλα έχει το ωρολόγιο του Κυρρήστου, το Φετιχέ Τζαμί και κάτω από αυτό είναι μια μεσοβυζαντινή, μάλλον, βασιλική, πολύ σημαντική, που ήταν και το πρώτο τζαμί των Αθηνών. Αυτό συμβαίνει επειδή βρισκόμαστε όχι μόνο στο κέντρο της πόλης αλλά και στο κέντρο της μεσαιωνικής Αθήνας. Εδώ, σε αυτό το σημείο, αναπτύχθηκε από τα βυζαντινά χρόνια και από τον Μεσαίωνα το παζάρι της πόλης. Εδώ βρισκόταν, μάλιστα, ο χώρος του σημαντικότερου παζαριού της πώλησης των σιτηρών. Τα τελευταία είκοσι και πλέον χρόνια το κλίμα έχει αντιστραφεί πλήρως σε σχέση με ό,τι ίσχυε παλιότερα. Υπάρχει μια μεγάλη και ιδιαίτερα χαρακτηριστική μεταστροφή του ενδιαφέροντος, οι ρωμαϊκοί χρόνοι μελετιούνται –και μάλιστα σε βάθος πια– και έχουν γίνει σημαντικές εργασίες ανάδειξης των πολιτιστικών καταλοίπων αυτού του παρελθόντος. Αυτό δεν αφορά μόνο την Αθήνα, αφορά όλη την Ελλάδα και όλα τα λείψανα αυτής της περιόδου, καθώς υπάρχουν πάρα πολύ σημαντικά μνημεία σε όλο τον ελλαδικό χώρο, εξαιρετικής ιστορικής σημασίας και σε πολλές περιπτώσεις σε καλή κατάσταση».

ΜΟΥΣΙΚΗ Sinead O’Connor: Μήπως ήρθε η ώρα της δικαίωσης για όλους τους διασυρμούς που υπέστη;

1

Ο πατέρας μου, ο Νίκος Εγγονόπουλος Η ΕΡΡΙΕΤΤΗ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΙΛΑ ΣΤΟΝ M. HULOT

2

O περίπλοκος θρίαμβος του «My Number One» «ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

3

Ο Νίκος Καραθάνος σε ένα ταξίδι στη μυθική Παταγονία «ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΜΟΥ ΤΑΞΙΔΙ» ΤΗΣ ΕΥΑΣ ΜΑΝΙΔΑΚΗ

4

Η Φιλαρέτη Κομνηνού για το «Mephisto» του Ίστβαν Ζάμπο «Η ΤΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ» ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑ

Γιατί πραγματικά τερματίστηκε άδοξα η καριέρα της ταλαντούχας γυναίκας που όλοι, εδώ και χρόνια, αρέσκονται να ξεπετάνε ως περίπτωση με τον χαρακτηρισμό «τρελή»;

της χριστινας γαλανοπουλου «Μακριά από το χωριό που ζω, τώρα κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τη Σινέντ όπως ήταν παλιά. Εδώ όμως, κανείς δεν νοιάζεται, κάτι που είναι υπέροχο για μένα. Είναι υπέροχο να έχεις φίλους». Για περίπου δύο δεκαετίες ήταν απερίγραπτα βολικό η άλλοτε δόξα των ’90s, Σινέντ Ο’Κόνορ, να παρουσιάζεται ως μια εκτροχιασμένη, ημίτρελη κοπέλα που πήρε το στραβό μονοπάτι και κατέληξε να κυνηγιέται μεταξύ ζωής και θανάτου, ψυχιατρικών κλινικών και διασυρμού στα media. Ήταν βολικό γιατί πίσω από τη γνήσια απελπισία της και τις απόπειρες αυτοκτονίας κρυβόταν το γνώριμο πια εγκληματικό μοτίβο, με το οποίο η βιομηχανία του θεάματος κοουτσάρει τα πιο αδύναμα «παιδιά» της, και δη τις γυναίκες.

5

Μαρία Σαμπανιώτη: Η «φαρμακούλα» με τα δηλητηριασμένα τηγανόψωμα «ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ»: ΔΙΑΒΑΖΕΙ Η ΣΟΦΙΑ ΦΙΛΙΠΠΙΔΟΥ

27.5.21 – lifo

5

talk

i

Athens

town

6 lifo – 27.5.21

27.5.21 – lifo

7

Κalfayan Galleries

αντώνη ντόνεφ: chronos

εικαστικα

Chronos, Αντώνης Ντόνεφ, Γκαλερί Καλφαγιάν, Χάρητος 11, Αθήνα, με δωρεάν είσοδο. www. kalfayangalleries.com. Μέχρι 12/6, Δευτ. 11:00-15:00, Τρ.-Παρ. 11:00-19:00, Σάβ. 11:00-15:00

Γνωστός για τα καλλιγραφικά του σχέδια, ο Αντώνης Ντόνεφ αποτυπώνει στα έργα του μια νέα, πολυσχιδή και πολύχρωμη προσωπική θεώρηση της γνώσης. Τα λεπτομερή του σχέδια ξεδιπλώνονται πάνω σε αρχειακό υλικό, μεταξύ άλλων σε αποκόμματα εφημερίδων και σελίδες από βιβλία, λεξικά ή εγκυκλοπαίδειες, ενώ στα πρόσφατα έργα του ενσωματώνονται και ζωγραφικά σχέδια του γιου του.

βασι λ ι κη σι ου τ η — γ ι αν ν η σ π α ν τα ζ ο π ουλοσ — ν ι κ όλα σ σεβαστάκησ — κ ωστ ησ π α π α ϊ ωα ν ν ου — δ η μ ή τ ρ η σ π ολι τά κ η σ — δεσπ ο ι να τ ρι β ολ η — b i b i a n σ τ ε ρ γ ι ου

• Βαγγέλης Μεϊμαράκης: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το δημοκρατικό όργανο της Ε.Ε.»

• Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός και οι «νοικοκυραίοι» • Καλό το #MeΤoo, αλλά τα θύματα μας κούρασαν • Ένα ζεστό βράδυ μεταξύ των δόσεων του εμβολίου • Ταξιδεύοντας στην τύχη • Ο σκύλος ως προέκταση του μεγαλείου του ανδρός ©eurokinissi

talk of the town

T. 687

27 MAΪOY - 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2021

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Προανακριτική επιτροπή, ΣΥΡΙΖΑ, διεθνής διπλωματία και ανεμβολίαστοι Όλες οι πολιτικές εξελίξεις της εβδομάδας που πέρασε. απ ό τh βασιλ ικη σιουτ η

8 lifo – 27.5.21

Αν για κάποιο κόμμα εξουσίας ευρωπαϊκής χώρας και τα στελέχη του είχαν αποκαλυφθεί όσα αποκαλύφθηκαν αυτές τις μέρες στην προανακριτική επιτροπή της Βουλής για τον Νίκο Παππά (και όχι μόνο), θα υπήρχαν οπωσδήποτε ηχηρές παραιτήσεις ή αποπομπές, αλλά στον ΣΥΡΙΖΑ, για την ώρα τουλάχιστον, δεν κουνιέται φύλλο. Στο παρασκήνιο υπάρχουν σχόλια, ανησυχίες και δυσαρέσκεια μεταξύ κάποιων στελεχών, αλλά ως εκεί. Κανένας δεν τολμά ούτε καν να θίξει το ζήτημα. Όχι ότι έπεσε και κανένας από τα σύννεφα φυσικά. Η δράση του Νίκου Παππά ήταν γνωστή σε πολλούς και ακόμα περισσότεροι υποψιάζονταν, χωρίς να ξέρουν λεπτομέρειες. Πολλά στελέχη, μάλιστα, ανησυχούσαν μήπως όλα αυτά που αποκαλύπτονται (επιβεβαιώνονται για την ακρίβεια) τώρα έβγαιναν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. Για καλή τους τύχη, όμως, άργησαν αρκετά να αποκαλυφθούν. Αυτό για το οποίο ανησυχούν τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι εάν η προανακριτική επιτροπή παραπέμψει τον Νίκο Παππά ή όχι (είχε ξανάρθει στη Βουλή υπόθεση που τον αφορούσε, αλλά η ΝΔ τότε είχε κάνει τα στραβά μάτια). Πάντως, τα στοιχεία που έχει ήδη στη διάθεσή της επιτροπή είναι πολλά, και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία. Η μαρτυρία του άλλοτε συνεργάτη, χορηγού και κουμπάρου τους Ιωάννη Καλογρίτσα ήταν αποκαλυπτική, αλλά τα αποδεικτικά sms που προσκόμισε αποτελούν αδιάψευστες αποδείξεις για τις δοσοληψίες του Νίκου Παππά με τον μεγαλοεργολάβο και διεκδικητή τηλεοπτικής άδειας, την περίοδο που το δεξί χέρι του Τσίπρα διερρήγνυε τα ιμάτιά του ότι η διαδικασία ήταν αδιάβλητη. Ήταν άγνωστες οι δοσοληψίες αυτές; Οι παροικούντες την Ιε-

27.5.21 – lifo

9

talk town

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

10 lifo – 27.5.21

TALKING POINTS

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ ρουσαλήμ τις γνώριζαν ή τις υπέθεταν. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, τις διέψευδε κατηγορηματικά. Αυτές τις μέρες, ωστόσο, παρουσιάστηκαν και οι αποδείξεις. Τις προηγούμενες μέρες ο ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε αρκετές φορές τη θέση του και την υπερασπιστική του γραμμή, πέφτοντας συχνά σε αντιφάσεις. Ξεκίνησε χαρακτηρίζοντας τον Καλογρίτσα αναξιόπιστο, αλλά όταν ζητούσε από τους βουλευτές της ΝΔ να μην τον πιέζουν, τον επικαλούνταν ως αξιόπιστο. Βεβαίως, οι βουλευτές της ΝΔ τον πίεζαν να μιλήσει, γνωρίζοντας ότι έχει κι άλλα ντοκουμέντα, και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά το δίδυμο Πολάκης-Τζάκρη, που έχει αναλάβει το κομματικό καθήκον, τον πίεζαν για το αντίθετο. Άλλοτε πιάνοντάς τον με το καλό και λέγοντάς του ότι θα βοηθήσει τη δεξιά αν το κάνει, άλλοτε κάνοντάς του επίθεση και κατηγορώντας τον με πολύ βαριά λόγια, παρότι γνωρίζουν ότι η υγεία του είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Επίσης, πριν προσκομίσει τα sms o Καλογρίτσας, η κομματική γραμμή ήταν ότι αυτά δεν υπήρχαν, αλλά, όταν ο Καλογρίτσας τα εμφάνισε, επιχείρησαν να δώσουν δικές τους ερμηνείες σε αυτά. αρότι πολλά στελέχη του κόμματος ισχυρίστηκαν ότι ο Καλογρίτσας λέει ψέματα, ούτε ο Νίκος Παππάς ούτε κανένας άλλος τον μήνυσε, αν και ο ίδιος τους προκάλεσε να το κάνουν: «Να μου κάνουν μήνυση, για να δούμε ποιος είναι ο “ψευδομάρτυρας”. Τότε θα απαντήσω όπως πρέπει. Με ήχο και εικόνα, και όχι μόνο για τον Νίκο Παππά. ∆εν έχω να χάσω τίποτα! Μου κατέστρεψαν την οικογένεια, την υγεία και την περιουσία. ∆εν φοβάμαι τίποτα πλέον» φέρεται να είπε, σύμφωνα με όσα είδαν το φως της δημοσιότητας από την κατάθεσή του. Είναι αλήθεια ότι ο Καλογρίτσας έχασε την εφημερίδα που εξέδωσε για λογαριασμό τους, την οποία του την πήραν, όπως λέει, ενώ και η οικογένειά του βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση, με πολλά προβλήματα, για τα οποία εν πολλοίς ο άλλοτε κραταιός μεγαλοεργολάβος κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ. Ίσως γι’ αυτό αισθάνεται ότι πλέον δεν έχει πολλά να χάσει. Πολιτικό πρόσωπο της αριστεράς, που γνωρίζει καλά τον Καλογρίτσα, σχολίαζε τις προηγούμενες μέρες ότι αυτό που είδαμε στην προανακριτική επιτροπή ήταν μια ανοιχτή, δημόσια διαπραγμάτευση με όλους, προκειμένου να βγει από τη δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει. Ο ίδιος είναι μόνος τώρα απέναντι στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ και φροντίζει να αποκαλύπτει όσα χρειάζεται κάθε φορά για να αποδείξει ότι κρατάει αρκετούς στο χέρι με τα στοιχεία που διαθέτει, αλλά χωρίς πρόθεση να τα πει όλα, ώστε μετά να είναι «καμένο χαρτί». Ο Νίκος Παππάς, πάντως, αντί να μηνύσει τον Καλογρίτσα, πήγε στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου μαζί με τον δικηγόρο και φίλο του Γιάννη Μαντζουράνη (ο οποίος είχε εμπλοκή και ο ίδιος σε παλιά πολιτικά σκάνδαλα του ΠΑΣΟΚ) και κατέθεσε μήνυση σε βάρος του προέδρου της προανακριτικής επιτροπής της Βουλής, Σταύρου Κελέτση, για τον οποίον ισχυρίστηκε πως «έχει ομολογήσει ότι κατά το δοκούν θα σβήνει και θα γράφει στα πρακτικά, λες και τα πρακτικά είναι το τεφτέρι του για τα ψώνια». Ο Σταύρος Κελέτσης απάντησε ότι δεν έχει γίνει καμία αλλοίωση πρακτικών και ότι τηρεί τον κανονισμό της Βουλής, που λέει ότι ο πρόεδρος έχει την ευθύνη, όταν γίνονται παρεμβάσεις, διακοπές από κάποιους που δεν έχουν τον λόγο, να λέει «σταματήστε, δεν έχετε τον λόγο, δεν καταγράφονται στα πρακτικά αυτά που λέτε». Ο πρόεδρος της προανακριτικής υποστήριξε ότι η κατάθεση Καλογρίτσα έφερε σε δύσκολη θέση τον Νίκο Παππά, ο οποίος βρήκε το πυροτέχνημα της υποβολής μήνυσης στον πρόεδρο για να καλύψει άλλα. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, τις τελευταίες μέρες, ανησυχεί αρκετά για τις αποκαλύψεις της υπόθεσης Καλογρίτσα, αν και δεν είναι το μόνο που την απασχολεί. Αυτή την περίοδο φοβούνται και πάλι ότι μόλις προχωρήσει ο εμβολιασμός και επιτευχθεί ένα επίπεδο ανοσίας, η κυβέρνηση θα πάει σε εκλογές. Βέβαια, πρόωρες εκλογές έβλεπαν από τον πρώτο χρόνο της κυβέρνησης Μητσοτάκη και τώρα πλησιάζει ήδη στα μισά της θητείας της, χωρίς ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει καταφέρει να ανασυγκροτηθεί και να πολλαπλασιάσει τα μέλη του, όπως ήταν ο στόχος μετά την ήττα του 2019. Γιατί ανησυχούν τόσο οι επόμενες εκλογές την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ; Επειδή, αν τις χάσει κι αυτές –ειδικά αν γίνουν διπλές εκλογές και χάσει και τις δύο–, ακόμα και αν δεν το θέσει κανείς, θα τεθεί εκ των πραγμάτων θέμα ηγεσίας. Αυτό παραμένει ταμπού στον δημόσιο διάλογο του κόμματος, αλλά παρασκηνιακά συζητιέται. Αρκετοί παρατηρούν ήδη ότι στα δυτικά δημοκρατικά κόμματα ο αρχηγός δεν παραμένει μετά από ήττα, ειδικά μετά από σερί ηττών. Αυτό δεν είναι χαρακτηριστικό των δυτικών δημοκρατικών κομμάτων αλλά παραπέμπει σε συγκεκριμένα λατινοαμερικάνικα κόμματα. Και τελευταία ο Τσίπρας επιχειρεί να παρουσιάσει ένα σοσιαλδημοκρατικό προφίλ, ώστε να προσελκύσει τους κεντρώους ψηφοφόρους. Τις προηγούμενες μέρες, μάλιστα, κάποιοι κυκλοφόρησαν μια φήμη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έμπαινε στη Σοσιαλιστική Διεθνή, στην οποία προεδρεύει ο Γιώργος Παπανδρέου (οι περισσότεροι έχουν ξεχάσει την ύπαρξή της), αλλά η φήμη αυτή διαψεύστηκε, χωρίς να πετύχει κάτι. Στο διπλωματικό πεδίο, ο Νίκος Δένδιας, με το ταξίδι του στη Ρωσία, επιχείρησε να ξεπαγώσει κάπως τις ελληνορωσικές σχέσεις, κυρίως επειδή η Ελλάδα χρειάζεται τους Ρώσους τουρίστες, ειδικά αυτή την περίοδο. Το θέμα με τη Λευκορωσία που προέκυψε, όμως, με την εν πτήσει απαγωγή του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου, δεν διευκόλυνε την κατάσταση, αντίθετα έκανε πιο δύσκολη τη συγκυρία. Η πορεία του τουρισμού και των εσόδων του αυτό το καλοκαίρι είναι η μεγαλύτερη ανησυχία της κυβέρνησης αυτές τις μέρες. Η πανδημία και η εξέλιξή της συνδέονται άμεσα με τον τουρισμό και ένα από τα ζητήματα που επίσης έχουν σημάνει συναγερμό είναι η απροθυμία σημαντικού τμήματος του πληθυσμού να εμβολιαστεί. Φαίνεται ότι ο αριθμός των απρόθυμων είναι μεγαλύτερος απ’ ό,τι εκτιμούσε αρχικά η κυβέρνηση (και οι δημοσκοπήσεις) και ίσως αποδειχτεί κρίσιμος για την επίτευξη της ανοσίας. Οι πολίτες, ωστόσο, ανησυχούν ιδιαίτερα τελευταία και για το θέμα της εγκληματικότητας. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, επτά στους δέκα δεν αισθάνονται ασφαλείς, λόγω των εγκλημάτων (ληστείες, βιασμοί, δολοφονίες) και των συμβολαίων εκτέλεσης που συμβαίνουν πλέον πολύ συχνά. Στο Μέγαρο Μαξίμου έχει υποχωρήσει μάλλον η εμπιστοσύνη που είχαν στις ικανότητες του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος δεν έχει επιβεβαιώσει τις προσδοκίες που υπήρχαν γι’ αυτόν. Από την υπόθεση Φουρθιώτη μέχρι τη διαφυγή του χρυσαυγίτη Παππά και τα καθημερινά θέματα ασφάλειας, το υπουργείο του έχει εκθέσει αρκετές φορές όχι μόνο την κυβέρνηση αλλά και την εικόνα της χώρας, ενώ το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών δεν είναι από αυτά που δεν έχουν (και) πολιτικό κόστος.

ΒΑΓΓEΛΗΣ ΜΕΪΜΑΡAΚΗΣ «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το δημοκρατικό όργανο της Ε.Ε.» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Kόμματος (ΕΛΚ) και ευρωβουλευτής της ΝΔ Βαγγέλης Μεϊμαράκης μιλά στη LiFO για την πανδημία, τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, τις τελευταίες μέρες, ανησυχεί αρκετά για τις αποκαλύψεις της υπόθεσης Καλογρίτσα, αν και δεν είναι το μόνο που την απασχολεί. Αυτή την περίοδο φοβούνται και πάλι ότι μόλις προχωρήσει ο εμβολιασμός και επιτευχθεί ένα επίπεδο ανοσίας, η κυβέρνηση θα πάει σε εκλογές.

Συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από τότε που η Ελλάδα έγινε επίσημα το δέκατο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κοινότητα αποδείχτηκε καταλυτικό γεγονός; Η επέτειος των σαράντα χρόνων από την ένταξη της Ελλάδας στην Ε.Ε. είναι μια καλή ευκαιρία να αναλογιστούμε όλα όσα αποκόμισε η χώρα μας από τη συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η οικονομική κρίση που έπληξε την Ελλάδα αλλά και η πανδημία είναι δύο περιπτώσεις που αποδεικνύουν ότι, πρώτον, επιβιώσαμε επειδή ανήκουμε στην Ευρώπη, χάρη στη διορατικότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, και, δεύτερον, ότι η ΝΔ, με την υπεύθυνη και αμετακίνητη στάση της, κράτησε την Ελλάδα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και στο ευρώ. Τα οφέλη, λοιπόν, είναι πολλά και δεν πρέπει να ακυρώνονται από παθογένειες, προβλήματα και δυσκολίες που συχνά προκύπτουν λόγω της ιδιομορφίας της Ε.Ε., η οποία, ας μην ξεχνάμε, είναι ένωση κρατών. Τι σηματοδοτεί η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης; Η Διάσκεψη συμπίπτει με ένα ολικό restart που καλείται να κάνει η Ε.Ε. μετά τη λήξη της υγειονομικής κρίσης, η οποία αφήνει πίσω της ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες και αναδεικνύει ακόμα περισσότερο τα βαθύτερα ερωτήματα για το μέλλον της. Στο νέο κεφάλαιο που ξεκινά για την Ευρώπη, ο Ευρωπαίος πολίτης πρέπει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, να περιγράψει την Ευρώπη στην οποία θέλει να ζει, να συνειδητοποιήσει τα προβλήματα, να διεκδικήσει και να απαιτήσει την επίλυσή τους μέσα από τις δυνατότητες που του παρέχονται με τη συζήτηση που ξεκίνησε στο πλαίσιο της Διάσκεψης. Γιατί ο τίτλος του Ευρωπαίου πολίτη είναι ένα σημαντικό προνόμιο, το οποίο υπερβαίνει εθνικές ταυτότητες και εξισώνει τους πολίτες των 27 κρατών-μελών, εξασφαλίζοντάς τους ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες. Τι μπορεί να αποτελέσει σήμερα ευκαιρία για την Ε.Ε. και ειδικότερα για τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το πλέον δημοκρατικό όργανο της Ε.Ε., καθώς απαρτίζεται από εκλεγμένους ευρωβουλευτές, οι οποίοι προωθούν τα συμφέροντα και τους προβληματισμούς των Ευρωπαίων πολιτών στις Βρυξέλλες. Η εμπειρία έχει δείξει ότι μετά από μεγάλες κρίσεις είναι δύσκολο να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις χωρίς νομιμοποίηση από τους εκπροσώπους των κρατών-μελών στην Ευρώπη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ενισχυμένος. Οι αποφάσεις του, αν και πολλές φορές μη δεσμευτικές, είναι ισχυρά και συμβολικά μηνύματα προς το Συμβούλιο των Αρχηγών. Η ανάγκη επιβολής αυστηρών κυρώσεων στην Τουρκία αλλά και η πρόσφατη απόφαση για αναστολή των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα των σημαντικών πρωτοβουλιών που λαμβάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αφορούν ιδιαίτερα την Ελλάδα και την Κύπρο.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός και οι «νοικοκυραίοι» Τα ρήγματα στον πολιτισμό την περίοδο της πανδημίας.

α πό τον ν ι κ όλ α σ ε βα σ τάκη

Το απολιτικό έχει πάψει προ πολλού να είναι η πρέπουσα στάση. Η ουδετερότητα ή η έλλειψη τοποθέτησης κάποιου καλλιτέχνη εμφανίζονται ως ενδείξεις σκοταδόψυχου ατομικισμού ή συντηρητικής μικροπρέπειας. Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός φιλοξενεί, λοιπόν, πολλές αντικαπιταλιστικές προτροπές, όσο παράδοξο κι αν ηχεί κάτι τέτοιο.

ριν από κάποια χρόνια, ο κοινωνιολόγος Ζιλ Λιποβετσκί και ο κριτικός τέχνης και συγγραφέας Ζαν Σερουά πρότειναν την έννοια του «καλλιτεχνικού καπιταλισμού» για να περιγράψουν κάποια φαινόμενα της σύγχρονης εποχής. Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός δεν είναι απλώς η συνάντηση της τέχνης με τις αγορές, της καλλιτεχνικής ευαισθησίας με ένα σύστημα υπολογισμών και επενδυτικών ευκαιριών. Είναι κάτι περισσότερο, αφού ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός «αισθητικοποιεί τον κόσμο» μέσα από τις τεχνολογίες της μόδας, της διαφήμισης ή των αναρίθμητων εφαρμογών στην κινητή τηλεφωνία. Φυσικά, εδώ έχουν αποκτήσει ισχυρό ρόλο τα μεγάλα πολιτιστικά ιδρύματα και οι χορηγίες. Στον καλλιτεχνικό καπιταλισμό συλλειτουργούν σύγχρονοι εικαστικοί, έμποροι τέχνης, designers, καλλιτέχνες των σύγχρονων μέσων. Η αιχμή του είναι, όμως, ο καθημερινός καταναλωτής των προϊόντων μιας πλατφόρμας και ο τρόπος που απολαμβάνει, απορρίπτει, σπεύδει να προσέξει ή να αγνοήσει χιλιάδες προτάσεις-ερεθίσματα. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, μια νέα οικονομία συναισθημάτων και υπολογισμών έχρισε προσωπικότητες, influencers και στρατούς ακολούθων που έχουν επωμιστεί, με τον τρόπο τους, το κεντρικό πρόσταγμα αυτού του καπιταλισμού: καθετί να αποκτήσει ένα στυλ, μια καλλιτεχνική πινελιά, μια αισθητική. Βλέπουμε έτσι τώρα ότι ακόμα και ένας Τούρκος μαφιόζος που απειλεί με αποκαλύψεις την κυβέρνηση Ερντογάν επιλέγει να εμφανιστεί ως ήρωας κάποιας σειράς του Netflix, ένας στυλιζαρισμένος capo που επιμελείται την εικόνα του. Ή βλέπουμε τη Eurovision ως πίστα μιας queer και ανδρόγυνης αισθητικής που τυποποιείται στις αναδυόμενες αγορές του diversity. Η πανδημία, όμως, αποσταθεροποίησε μεγάλο κομμάτι της αγοράς του πολιτισμού. Η προσφυγή στις εξ αποστάσεως πολιτισμικές δράσεις είχε μεγάλο κόστος, ιδίως για τη μικρή καλλιτεχνική παραγωγή και τη σωματική έκφραση. Σε πολλές χώρες ένας κόσμος κυρίως νέων καλλιτεχνών βρέθηκε σε δεινή θέση, ιδίως αν δεν είχαν εξασφαλισμένη εργασία σε θεσμούς, σκηνές και ιδρύματα. Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός παρουσιάζει, άλλωστε, από μόνος του –και δίχως καν να επιταχύνει τις εξελίξεις η πανδημία– πιο ρευστές και ανασφαλείς πλευρές, αφού επηρεάζεται περισσότερο από το εφήμερο: μόδες, ιδεολογικά ρεύματα, αλλά και από το περιστασιακό ενδιαφέρον των εύπορων ιδιωτών ή τη σχετική αδιαφορία ενός πιο παραδοσιακού πολιτικού κόσμου, ιδίως από τα δεξιά του πολιτικού χάρτη. Ένα από τα διακριτικά χαρακτηριστικά του καλλιτεχνικού καπιταλισμού είναι πως διακινεί κατά κανόνα αριστερές, ελευθεριακές και γενικά προοδευτικές ιδέες. Τα λεξιλόγια και τα συναισθήματα που επιμελείται, είτε στις πιο συμβατικές ιδρυματικές του ενσαρκώσεις είτε στις εναλλακτικές του σκηνές, υμνούν τη διαφορετικότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ηθική περιβαλλοντική συνείδηση. Στον καλλιτεχνικό καπιταλισμό βρήκαν έκφραση οι νέες ευαισθησίες για το φύλο και τη φυλή, πολύ πριν διεισδύσουν με κάποιες αξιώσεις στις κρατικές νομοθεσίες και στους κώδικες δεοντολογίας των άλλων επιχειρήσεων. Οι λόγοι στις οσκαρικές βραδιές, η στράτευση πολλών ποπ σταρ, τα αποσπάσματα από βιβλία ή συνεντεύξεις θεωρητικών της πιο ριζοσπαστικής σκηνής που συνοδεύουν μεγάλες εικαστικές διοργανώσεις, ο αντιρατσισμός που υψώνει τείχη απέναντι στην ακροδεξιά μέσα στις δημοφιλείς πλατφόρμες, όλα αυτά είναι απόδειξη αυτής της εξέλιξης. Το απολιτικό έχει πάψει προ πολλού να είναι η πρέπουσα στάση. Η ουδετερότητα ή η έλλειψη τοποθέτησης κάποιου καλλιτέχνη εμφανίζονται ως ενδείξεις σκοταδόψυχου ατομικισμού ή συντηρητικής μικροπρέπειας. Ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός φιλοξενεί, λοιπόν, πολλές αντικαπιταλιστικές προτροπές, όσο παράδοξο κι αν ηχεί κάτι τέτοιο. Αν σταθούμε, όμως, στα ρήγματα στον πολιτισμό και στην καλλιτεχνική ζωή των τελευταίων χρόνων, υπάρχει κάτι που είναι πραγματικά ανησυχητικό. Οι νεότεροι καλλιτέχνες διεκδικούν μια θέση στην καλλιτεχνική αγορά και την ίδια στιγμή φαίνεται να περιφρονούν βαθύτατα όλες τις άλλες πλευρές της παραγωγής και της οικονομικής ζωής. Στο παλαιό και παρωχημένο σχήμα που υποτιμούσε τους καλλιτέχνες και διακωμωδούσε τα όνειρά τους έρχεται τώρα μια εξίσου λάθος απάντηση: η εχθρότητα των καλλιτεχνών προς τις επαγγελματικές αγωνίες και τα προβλήματα των «νοικοκυραίων» ή γενικά των ανθρώπων που υπηρετούν την γκρίζα σφαίρα της καθημερινής παραγωγής. Η μονομέρεια του καλλιτεχνικού καπιταλισμού έχει μεταφυτευτεί και στους «προλεταριακούς» κόσμους του, δηλαδή σε ομάδες και άτομα που πιστεύουν πως υπηρετούν εναλλακτικά, κοινωνικά παραδείγματα καλλιτεχνικής δράσης. Σε πολλούς χώρους κυκλοφορεί πια ως αυτονόητη η άποψη ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να ενισχύουν περισσότερο τις καλλιτεχνικές προθέσεις ή τα εκφραστικά όνειρα των νέων και λιγότερο άλλες ανάγκες και ενδιαφέροντα. Διακινείται η ιδέα ότι η μοναδική αυθεντική αλήθεια μιας χώρας είναι η αισθητική της και όχι λ.χ. η ποιότητα των δρόμων της, η κατάσταση της τεχνικής και επαγγελματικής της εκπαίδευσης ή τα δίκτυα των υποδομών της. Αυτός ο νεκραναστημένος αριστοκρατισμός μοιάζει να ενισχύεται όσο πιο επισφαλής γίνεται κοινωνικά και οικονομικά η θέση του καλλιτέχνη στο παρόν. Μεταξύ των υποσχέσεών του και των ματαιώσεών του, ο καλλιτεχνικός καπιταλισμός παράγει τις δυσφορίες που τον τρέφουν και τις αρνήσεις που τον αναζωογονούν για λίγο. Θα δούμε πώς θα αναδημιουργηθεί μετά την πανδημία, επουλώνοντας τις πληγές του ή επιδεικνύοντας με ζέση τις καταστροφές του με το ταλέντο που πάντα διέθετε.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2ης ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ «ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ»

TOY ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ (ΣΕΒΙΤΕΛ)

www.sevitel.gr http://elaiotexnia. sevitel.gr/

Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ (ΣΕΒΙΤΕΛ) που υλοποιεί την Πράξη με τίτλο «ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ» στο πλαίσιο του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020 που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) ΚΑΛΕΙ εργαζόμενους σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα (ανεξαρτήτως κλάδου ή τομέα απασχόλησης) από 12 περιφέρειες της χώρας1 να υποβάλλουν αίτηση συμμετοχής στις επιδοτούμενες δράσεις κατάρτισης2 και πιστοποίησης της παραπάνω πράξης. Σκοπός της Πράξης είναι η ενίσχυση της επαγγελματικής ικανότητας 981 εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα μέσω της αναβάθμισης των γνώσεων και δεξιοτήτων τους, στη βάση πέντε αντικειμένων κατάρτισης (υπεύθυνος διαχείρισης περιβαλλοντικών συστημάτων, υπάλληλος επεξεργασίας και τυποποίησης ελαιολάδου, στέλεχος υποστήριξης marketing ελαιοκομικών προϊόντων, στέλεχος εξαγωγικού - διεθνούς εμπορίου ελαιοκομικών προϊόντων, στέλεχος πωλήσεων ελαιοκομικών προϊόντων), διάρκειας 80 ή 100 ωρών με τη μέθοδο της τηλεκατάρτισης. Όλα τα αντικείμενα κατάρτισης θα οδηγήσουν σε δωρεάν εξετάσεις πιστοποίησης των αποκτηθέντων από τα προγράμματα προσόντων και δεξιοτήτων, σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO/IEC 17024. Συγκεκριμένα, η παρούσα 2η πρόσκληση αφορά τη συμμετοχή 491 εργαζομένων αποκλειστικά του ιδιωτικού τομέα στην Πράξη «ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ», σε συνέχεια της υπ’ αρ. πρωτ. 116 από 09-072020 1ης πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Η αναλυτική 2η Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος με τις προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά συμμετοχής στην «ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ» είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της ΣΕΒΙΤΕΛ www. sevitel.gr. Η περίοδος υποβολής των αιτήσεων μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης http://elaiotexnia.sevitel.gr/ ξεκινά την Τετάρτη 19 Μαΐου 2021, στις 15:00, και λήγει τη Δευτέρα 21 Ιουνίου 2021, στις 15:00. Για τυχόν απορίες ή περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τις αιτήσεις συμμετοχής, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με το ΣΕΒΙΤΕΛ μέσω μηνύματος ηλεκτρονικής αλληλογραφίας στο email: sevitel. elaiotexnia@gmail.com.

1 Εξαιρείται η περιφέρεια Κρήτης, για την οποία ο εγκεκριμένος αριθμός ωφελουμένων καλύφθηκε στο πλαίσιο της 1ης πρόσκλησης.

2 Όλα τα προγράμματα επιδοτούνται για τους συμμετέχοντες με €5 (μεικτά) ανά ώρα παρακολούθησης της κατάρτισης.

27.5.21 – lifo

11

talk town

aπό τον κωστη παπαϊωαννου

Στο μήνυμα στεκόμαστε. «Πες, πες, εγώ δεν ακούω». Καμία ενσυναίσθηση. Καμία συντριβή, ούτε ίχνος αναστοχασμού. Καμία επίγνωση για ποιο πράγμα μιλάμε. Δεν βλέπουν λεηλατημένα σώματα, ψυχικά τραύματα, σακατεμένους ανθρώπους, αλλά κάποιους που προσβάλλουν το ιερό τέμενος του Εθνικού Θεάτρου ή του Αρσακείου.

12 lifo – 27.5.21

GUEST EDITOR

SHORTCUT

Καλό το #MeΤoo, αλλά τα θύματα μας κούρασαν

Ένα ζεστό βράδυ μεταξύ των δόσεων του εμβολίου

Επιστολές στο υπόγειο και σκελετοί στην ντουλάπα.

γώ, αδερφή μου, σε πιστεύω» λέει το κίνημα που δίνει φωνή στα θύματα της έμφυλης βίας. Τι είπε προχτές ο βουλευτής Λοβέρδος; Εγώ δεν σε πιστεύω.

Aυτό σημαίνει «ένας σύζυγος που έδερνε και κακοποιούσε τη γυναίκα του μπορεί να είναι καλός γονιός». Η δήλωση προστίθεται στο υπόγειο ρεύμα αποδόμησης και στοχοποίησης των θυμάτων. Από το βήμα της Βουλής, με φωνή Λοβέρδου, μίλησαν όσοι αρνούνται ή σχετικοποιούν τη βία κατά των γυναικών. Τι λέει ο Γ. Μπαμπινιώτης για όσα καταγγέλλονται για το σχολείο του; «Να κληθούν στη Δικαιοσύνη οι 285 καταγγέλλοντες». Τίποτε άλλο. Σε μία εβδομάδα οι καταγγέλλοντες έγιναν 399, μετά 433. Σαν να λέει σε εκατοντάδες πρώην μαθητές: δεν σας ακούω, έχει φασαρία, δεν ακούγεστε. Δεν απαντώ στις επιστολές σας, δεν μιλώ μαζί σας, δεν υπάρχετε. Δεν ξέρω τίποτα για κανέναν Λιγνάδη. Λέτε πως έλαβα επιστολή με καταγγελίες εναντίον του. Λέω όχι. Την επιστολή τη βρήκε η αστυνομία στο υπόγειο του Λιγνάδη. Λέω όχι. Καμία επιστολή. Κανένα υπόγειο. Όλα κατασκευασμένα. Τι έκαναν ξένα πανεπιστήμια και κολέγια όταν έγιναν αποδέκτες καταγγελιών για κακοποίηση σπουδαστών/-τριών; Έτριξαν τα δόντια στα παιδιά; Αρνήθηκαν τα πάντα; Έκαναν την πάπια; Όχι βέβαια. Άνοιξαν εσωτερικές διαδικασίες διερεύνησης, κάλεσαν τα θύματα να μιλήσουν με ασφάλεια και εμπιστευτικότητα, έφτιαξαν κώδικες δεοντολογίας και πρωτόκολλα ενεργειών, ανέλαβαν ευθύνες. Κυρίως, φρόντισαν να μην ξανασυμβεί. Δεν έσπευσαν να στεγανοποιηθούν από διαρροές και να οχυρωθούν. Δεν έκαναν τα θύματα μπαλάκι, επισείοντας για εκφοβισμό τη Δικαιοσύνη. Δεν εργαλειοποίησαν τους εκπαιδευτικούς, λέγοντας στα παιδιά: «Ντροπιάζετε τους δασκάλους και το σχολείο σας». Υποθέτω, επειδή ο Αμερικανός ή Ευρωπαίος επικεφαλής ιστορικού πνευματικού ιδρύματος αναλαμβάνει την ευθύνη για όσα συνέβησαν όταν κρατούσε το πηδάλιο. Αίρεται στο ύψος των περιστάσεων. Ξέρει τι σημαίνει ευθιξία και παραίτηση. Δεν είναι παντοτινός πρόεδρος υπεράνω λογοδοσίας, χάρη σε συσχετισμούς ισχύος, διασυνδέσεις και πολιτικές πλάτες. Δεν κάνουμε αστυνομικό ρεπορτάζ, τι ήξερε κάποιος για την ουσία των καταγγελλομένων. Κοιτάμε τι λένε πρόσωπα και θεσμοί. Λένε «εγώ, αδερφή μου, σε πιστεύω» ή λένε «ό,τι κι αν πεις, εγώ δεν ακούω»; Ο Λοβέρδος είπε χύμα και ανεπίγνωστα (ως Λοβέρδος) αυτό που ο κ. πρόεδρος λέει με διδακτισμό και αυτάρεσκη ψευδο-ευπρέπεια, σαν να μαθαίνει λεξούλες στην εκστασιασμένη κ. Φλέσσα. Ο κακοποιητής σύζυγος μπορεί, λοιπόν, να είναι καλός πατέρας. Και ο κακοποιητής εκπαιδευτικός είναι καλός δάσκαλος; Και ο βιαστής προπονητής είναι καλός προπονητής; Το έλεγαν κάποιοι δημοσιογράφοι όταν ξεσπούσε το σκάνδαλο Λιγνάδη: ναι, αλλά είναι καλός σκηνοθέτης. Το έλεγε ουσιαστικά στα θύματα η υπουργός Πολιτισμού Μενδώνη: δεν σας ακούω, δεν σας πιστεύω, δεν συμβαίνει τίποτα. Μας εγκαλούσε για «προδιάθεση να παρασυρθούμε από την ψυχολογία του όχλου, να συμφωνήσουμε με σχόλια μίσους των social media, τις αυτόκλητες “εισαγγελικές” αγορεύσεις». Υπερασπιζόταν το «ήθος Λιγνάδη». Δεν αναφερόμαστε σε τυχόν ευθύνες ποινικές. Άλλοι να τις αναζητήσουν. Στο μήνυμα στεκόμαστε. «Πες, πες, εγώ δεν ακούω». Καμία ενσυναίσθηση. Καμία συντριβή, ούτε ίχνος αναστοχασμού. Καμία επίγνωση για ποιο πράγμα μιλάμε. Δεν βλέπουν λεηλατημένα σώματα, ψυχικά τραύματα, σακατεμένους ανθρώπους, αλλά κάποιους που προσβάλλουν το ιερό τέμενος του Εθνικού Θεάτρου ή του Αρσακείου. Τι εννοεί ο υπουργός Δικαιοσύνης, Τσιάρας, πως οι τοποθετήσεις της κ. Γιαννάκου και της κ. Κεφαλογιάννη «προέρχονται από προσωπικά βιώματα»; Τι σημαίνει «η νομοθέτηση δεν γίνεται με προσωπικά βιώματα και πρέπει να το καταλάβουνε»; Πόση ωμότητα, τι κυνισμός. Ο κ. Τσιάρας τα κάθε λογής βιώματα τα κάνει διαρκές βάρος, τεκμήριο κάποιας απροσδιόριστης ενοχής, ένδειξη μειωμένου κύρους. Τα θύματα δεν είναι αμερόληπτα, να μη μιλούν. Δηλαδή, περίπου, «ας πρόσεχαν»! Έρχεται σύντομα η μέρα που θα ακούσουμε: «Ωχ, φτάνει με την κακοποίηση. Εντάξει, ακούσαμε την Μπεκατώρου και κάνα δυο ακόμα, φτάνει τώρα. Μας κουράσατε». Δημοσιογράφοι έκαναν γαργάρα την επώνυμη καταγγελία γνωστής δημοσιογράφου εναντίον επίσης γνωστού συναδέλφου τους για απόπειρα βιασμού. Δεν ακούσαμε ξανά τίποτα γι’ αυτό. Το σύστημα προστατεύει τους αυλικούς του. Αυτό το σινιάλο στέλνουν στα θύματα «θεσμικές» φωνές. Τέλος οι ψευτοηρωισμοί, τα κεφάλια μέσα, πίσω στην κανονικότητα, στον φόβο, στην έκθεση, στην επαναθυματοποίηση. Τα θύματα μεγάλωσαν, έχουν σύντροφο, ηλικιωμένους γονείς, παιδιά. Εργάζονται ή ψάχνουν δουλειά. Γυρεύουν τρόπο να πουν σε γονείς και συζύγους ότι κακοποιήθηκαν, ότι πάνε στα δικαστήρια. Να αντέξουν τη βουβή μομφή. «Γιατί τώρα;» Τι ακούνε οι κακοποιημένες γυναίκες από «υπεύθυνα» χείλη; Αυτός που σε κακοποιούσε είναι καλός πατέρας για το παιδί σου. Τι ακούνε οι κακοποιημένοι μαθητές και μαθήτριες, ενήλικες πια; Δεν έχουμε τίποτα να ερευνήσουμε, ως εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν φέρουμε καμία ευθύνη. Μη μιλάτε, βλάπτετε το σχολείο. Κρεμάμε ταμπέλα «Είμαστε κλειστά». Κι όμως. Αγόρια και κορίτσια, άντρες και γυναίκες, εργαζόμενοι, σπουδαστές, καλλιτέχνες, αθλητές και αθλήτριες οργανώνονται, τρέχουν σε δικηγόρους, ψάχνουν τρόπους να φέρουν τις ιστορίες τους στο φως και στη Δικαιοσύνη, παλεύουν με εφιάλτες και τραύματα. Φωνάζουν: η έμφυλη βία δεν είναι ταμπού, η παρενόχληση δεν είναι παιχνίδι, η γυναικοκτονία δεν είναι «έγκλημα τιμής». Βία, εκφοβισμός, βιασμός και κακοποίηση είναι ιεραρχικές σχέσεις, άσκηση εξουσίας. Το ξέρουν καλά υπουργοί, βουλευτές, δημοσιογράφοι, πρόεδροι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το επιβεβαιώνουν καθημερινά βάζοντας τα πάντα πάνω από τα θύματα: τα δικαιώματα του κακοποιητή γονιού, το πρεστίζ του ιδρύματος, τη διαπλοκή του προέδρου, τη συγκάλυψη της υπουργού. Γιατί «καλά τα θύματα, αλλά μας κούρασαν».

Μεσήλικο chat για τον χαμένο Σαίξπηρ (από Covid).

από τον δημήτρη πολιτάκη

Σώπα ρε, χτίζουμε αντισώματα. Μέχρι τον Αύγουστο θα ’μαστε θεοί. Απλώς κλείσε άμεσα δωμάτιο, γιατί σε λίγο δεν θα υπάρχει ούτε κοτέτσι ελεύθερο.

υθεντικός διάλογος ανάμεσα σε δύο μεσήλικες φίλους που έχουν κάνει την πρώτη δόση και μόλις πληροφορήθηκαν τον θάνατο του 81χρονου Ουίλιαμ (Μπιλ) Σαίξπηρ, του πρώτου άνδρα στον κόσμο που εμβολιάστηκε κατά του Covid.

— Το είδες; Πέθανε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

— Σαν σήμερα; — Τι σαν σήμερα; Σήμερα. Όχι ο Βάρδος, ρε, εκείνος ο παππούς στην Αγγλία με το ίδιο όνομα. Ο πρώτος άνδρας στον κόσμο που έκανε το εμβόλιο.

— Ο πρώτος άνθρωπος εννοείς…

— Ο πρώτος άνδρας. Ο πρώτος άνθρωπος ήταν γυναίκα, στο ίδιο νοσοκομείο.

— Εκείνη ζει; — Νομίζω, ναι.

— Ηλικία; — Ποιανού από τους δύο; Εκείνη ενενήντα ένα, ο Σαίξπηρ ογδόντα ένα.

— Έλα ρε, για πιο μεγάλο τον είχα. Από τι πέθανε; — Από Covid. Καμιά ελπίδα, τελικά.

— Έλα, λέγε…

— Από εγκεφαλικό, διάβασα. Νοσηλευόταν στο ίδιο νοσοκομείο όπου είχε κάνει και τον εμβολιασμό. Ε ρε, τι θα λένε οι ψέκες…

— Κρίμα. Θυμάμαι τις επικεφαλίδες με έργα του συνονόματού του, τότε που είχε κάνει το εμβόλιο.

— Ναι. Τέλος καλό, όλα καλά.

— Και τώρα; — Να ζει κανείς ή να μη ζει; — Να μη ζει, προφανώς.

— Όνειρο θερινής νυκτός.

— Πολύ κακό για το τίποτα.

— Όπως σας αρέσει.

— Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε.

— Αυτό είναι Πιραντέλο.

— Α, ναι, σωστά. Δεν μου λες, επ’ ευκαιρία, τον Σαίξπηρ πώς τον γράφεις; — Όπως παλιά. Με αι και η, το αι ειδικά δεν το διαπραγματεύομαι με τίποτα. Δεν αντέχω να βλέπω «Σέξπηρ» ή «Σέξπιρ», μου κάνει χυδαίο και πορνογραφικό. Φαντάσου το αντίστοιχο στα αγγλικά. «Sexpeare». Μεγάλη ανωμαλία.

— Αλήθεια, ποιο εμβόλιο είχε κάνει; — Pfizer.

— Αμάν, το δικό μας; — Λες να το ξανασκεφτούμε πριν από τη δεύτερη δόση ή είναι αργά; — Δηλαδή, είχε κάνει το πρώτο τον Δεκέμβριο και τώρα κοντεύει Ιούνιος… Ένα εξάμηνο ζωής μάς μένει (αμήχανο χαχανητό). Προλαβαίνουμε να πάμε διακοπές τουλάχιστον.

— Πού λες για φέτος; — Ξέρω γω, κάτσε να δούμε πώς θα πάει η φάση.

— Ποια φάση; — Η πανδημία.

— Πού τη θυμήθηκες; — Λες να την πατήσουμε ανάμεσα στις δόσεις; — Σώπα ρε, χτίζουμε αντισώματα. Μέχρι τον Αύγουστο θα ’μαστε θεοί. Απλώς κλείσε άμεσα δωμάτιο, γιατί σε λίγο δεν θα υπάρχει ούτε κοτέτσι ελεύθερο.

FOOTNOTES

Ταξιδεύοντας στην τύχη Δεν θέλω να περπατήσω σαράντα λεπτά για να βρω ένα φορτηγάκι που σερβίρει νάτσος με φύλλα μπανάνας.

α π ό τη δ ε σποι να τρ ι β ολη

ην προηγούμενη εβδομάδα, περπατώντας στο κέντρο της Αθήνας, είδα, περίπου στη μέση του πουθενά, μια αψίδα από ψεύτικα λουλούδια. Την κοιτούσα ώρα, προσπαθώντας να καταλάβω τι είναι, και μετά θυμήθηκα πως ήταν instagram spot για τουρίστες. Με την πανδημία, σχεδόν είχα ξεχάσει τα ταξίδια, την υπέροχη ιδέα τους. Υπάρχουν δύο είδη ταξιδιωτών. Αυτοί που μέχρι την τελευταία στιγμή καταχωνιάζουν βρακιά στη βαλίτσα τους και μπαίνουν σε ένα ταξί, ουρλιάζοντας «τρέχα, σε μισή ώρα πρέπει να είμαι στο αεροδρόμιο», και εκείνοι που φτάνουν στην πύλη δύο ώρες νωρίτερα, σέρνοντας τα τακτοποιημένα τους βαλιτσάκια στη μοκέτα της αίθουσας αναχωρήσεων. Περιέργως, ανήκω στη δεύτερη κατηγορία. Ταξιδεύω σαν εκπαιδευμένο λαμπραντόρ συντροφιάς, με πλαστικά διαφανή μπουκαλάκια των 100 ml στα οποία έχω μεταγγίσει διάφορα υγρά, ειδικό μαξιλαράκι και θήκες για τα απαραίτητα. Είμαι έτσι από παιδί. Ίσως επειδή οι πτήσεις μού δημιουργούσαν πάντα ανασφάλεια, νιώθω πως αν έχω ένα συγκεκριμένο, αυστηρό πρόγραμμα, θα μπορώ να ελέγξω το ταξίδι. Όταν άρχισα να ασχολούμαι επαγγελματικά με τον τουρισμό, τα πράγματα ξέφυγαν. Έγινα από αυτούς που ψάχνουν απεγνωσμένα την «αυθεντική» ταξιδιωτική εμπειρία, ανεβάζοντας εκατόν είκοσι ταξιδιωτικά stories την ημέρα με hashtags όπως #travelgirl #travelmore και #travelogue (όχι, δεν έφτασα ποτέ στο #vitaminsea), και οδηγούν δύο ώρες ανάμεσα από οροσειρές για να βρουν την ψαγμένη ταβέρνα που προσφέρει γίδα βραστή με πάπρικα και τρούφα. Τα τελευταία χρόνια, πριν φτάσω σε κάθε καινούργια πόλη, έφτιαχνα έναν ψηφιακό ταξιδιωτικό χάρτη, ταξινομώντας με ηδονή όλα τα μέρη όπου ήθελα να πάω με διαφορετικό χρώμα – κόκκινο για τα εστιατόρια, κίτρινο για τα μπαρ και τα καφέ, μοβ για μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Μέχρι που κάποια στιγμή, σε ένα από τα τελευταία μου ταξίδια πριν από την πανδημία, ψάχνοντας για εκατοστή φορά το καλύτερο κοντινό μπαρ σε κάποιο application, ένιωσα πως βαρέθηκα φρικτά. Δεν ήθελα να περπατήσω σαράντα λεπτά για να βρω ένα φορτηγάκι που σερβίρει νάτσος με φύλλα μπανάνας. Δεν ήθελα άλλες τέλεια επιμελημένες εμπειρίες μετά από ψάξιμο

στο ΤripΑdvisor και στα pins του Ιnstagram. Ήθελα να περπατήσω, να μπω για φαγητό όπου μου κατέβει και μετά να περπατήσω μόνη μου, χωρίς να έχω να πάω κάπου. Θυμήθηκα τα ταξίδια πριν το Ίντερνετ αλλάξει την εμπειρία τους για πάντα.

Nομίζω πως η μεγάλη διαφορά είναι ότι μπορούσες να αφήσεις τα πράγματα στην τύχη, να αφεθείς στην ίδια την πόλη, να κλείσεις τα μάτια και να ευχηθείς να σε καταπιεί. Πρόλαβα κάποια ταξίδια, όχι χωρίς Ίντερνετ, αλλά χωρίς τόσο πολύ Ίντερνετ, τα περισσότερα ως φοιτήτρια. Θυμάμαι το πρώτο μου ταξίδι στη Μαδρίτη: την Ινφάντα στο Μουσείο Πράντο, την Πύλη του Ήλιου αλλά και τη μυρωδιά από τις κουρτίνες του μπάνιου στο hostel όπου μέναμε: λουκάνικο και καπνός από τσιγάρο. Την πρώτη φορά που πήγα στην Κωνσταντινούπολη για ένα φοιτητικό συνέδριο καταλήξαμε να μένουμε στην Ταραμπία, σαράντα λεπτά με το αμάξι από το κέντρο της πόλης. Στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μας ο ένας τοίχος ήταν καλυμμένος με σέπια καθρέφτες, από αυτούς που χρησιμοποιούσαν τη δεκαετία του ’70 για να μεγαλώνουν τον χώρο. Δίπλα στο μαξιλάρι μου είχε ένα ραδιόφωνο ενσωματωμένο στον τοίχο. Κάτι παρόμοιο είχα ξανασυναντήσει μόνο στις καμπίνες των παλιών καραβιών που έκαναν τη γραμμή Πάτρα-Κέρκυρα, όταν ήμουν παιδί. Όλα αυτά ακούγονται φοβερά βίντατζ, αλλά πριν από 15 χρόνια ήταν περίπου σαν να πηγαίνεις σε Αirbnb και να βρίσκεις εικονοστάσι και σεμεδάκια σε όλα τα έπιπλα. Το δωμάτιό μας έβλεπε σε ένα τοπίο με κέδρους και σπίτια με κόκκινα κεραμίδια. Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα τον μουεζίνη να καλεί σε προσευχή. Δεν πάτησα το πόδι μου στο φοιτητικό συνέδριο. Γνώρισα έναν Έντουαρντ από την Ατλάντα. Πήγα για χαμάμ με τέσσερις συμφοιτήτριές μου. Χάθηκα σε έναν δρόμο όπου πουλούσαν δερμάτινα. Αποφάσισα πως ο ύπνος είναι χάσιμο χρόνου και ανέπτυξα τη θεωρία πως μπορεί να αντικατασταθεί με ένα ζεστό ντους κι έτσι, αντί να κοιμάμαι, έκανα καυτά μπάνια οκτώ φορές την ημέρα. Φαντάζομαι πως αν εκείνο το ταξίδι ήταν ταινία τη δεκαετία του ’60, θα λεγόταν «Σκλάβα της σάρκας στη λάγνα Ανατολή». Στον ρόλο του Έντουαρντ θα πρωταγωνιστούσε ο Άλκης Γιαννακάς.

Θυμήθηκα τα ταξίδια πριν το Ίντερνετ αλλάξει την εμπειρία τους για πάντα.

Nομίζω πως η μεγάλη διαφορά είναι ότι μπορούσες να αφήσεις τα πράγματα στην τύχη, να αφεθείς στην ίδια την πόλη, να κλείσεις τα μάτια και να ευχηθείς να σε καταπιεί.

27.5.21 – lifo

13

NO FILTER

Ο σκύλος ως προέκταση του μεγαλείου του ανδρός

Είσαι γυναίκα. Αξίζεις!:

Τι είδους οικολογία θέλουμε;

ένας οδηγός επιβίωσης απ ό τ η β ι β ι αν στ εργ ι ου

Κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Αρμός www.armosbooks.gr Με αγορές άνω των €20 δωρεάν μεταφορικά!

Fb: armos.ekdoseis. ekdiloseis Instagram: armosbooks

Έ

νας χρήσιμος βοηθός πρακτικών λύσεων για γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, οικογενειακής κατάστασης και εξωτερικής εμφάνισης. Σκοπός του βιβλίου είναι η απελευθέρωση από στερεότυπα, προκαταλήψεις, φόβους, ανασφάλειες και η επιδίωξη της χαράς, της αγάπης, της αφθονίας, του έρωτα! Το βιβλίο Είσαι γυναίκα. Αξίζεις! περιέχει δέκα αληθινές ιστορίες γυναικών και πενήντα πρακτικούς κανόνες γυναικείας επιβίωσης για την ηρωίδα γυναίκα της διπλανής πόρτας. Η Νανά Παλαιτσάκη αφηγείται ιστορίες που μοιάζουν να έχουν γραφτεί για σένα και κάπου εκεί παρεμβαίνει ο Δημήτρης Τσουκνιδής, δίνοντας λύσεις και παρέχοντας τα απαραίτητα εργαλεία, τα οποία θα βοηθήσουν την αναγνώστρια να ανακαλύψει την εσωτερική της δύναμη και να αποδεχτεί τον εαυτό της, να αποβάλει καθετί τοξικό και να απολαύσει μια ζωή γεμάτη χαρά! Ένα βιβλίο για όλες τις γυναίκες που σέβονται τον εαυτό τους και διεκδικούν το δικαίωμά τους στην ευτυχία, στην αγάπη, στον έρωτα. Γιατί δεν υπάρχει πιο όμορφο πλάσμα από εσένα την ίδια. Γιατί είσαι γυναίκα και αξίζεις!

Μετά την εμπειρία της πανδημίας, μετά τις φονικές φωτιές στη χώρα μας, μετά τη γενική συνειδητοποίηση ότι το κλίμα διαλύεται και γινόμαστε μια πύρινη κόλαση με τοξικό αέρα, πλαστικό και μολυσμένα νερά, δεν νομίζω ότι είναι τόσο δύσκολο να βρει κανείς έναν πειστικό τρόπο να μιλήσει στους πολίτες για την οικολογική καταστροφή.

Η Βίβιαν Στεργίου είναι συγγραφέας και νομικός.

14 lifo – 27.5.21

τα πάρκα πάντα εμφανίζεται αυτό το είδος ιδιοκτήτη σκύλου που δεν συμβιβάζεται με το ενδεχόμενο να δέσει το ζωντανό του. Σαν να πρόκειται να φορέσει ο ίδιος λουράκι, σου πετάει κάποια χαριτωμένη φράση του στυλ «σε μυρίζει, δεν δαγκώνει», ενώ σε σκανάρει με το βλέμμα κι ενώ το σκυλάκι έχει πιο πολλά δόντια κι από τα σαγόνια του καρχαρία. Με ίδιες δόσεις αρρενωπής υπερηφάνειας υπερασπίζονται εδώ και καιρό τα «δικαιώματά» τους οι κυνηγοί. Δεν πρόκειται για δικαιώματα αλλά για αίτημα συντήρησης μιας δυσλειτουργικής κατάστασης που παράγει αδέσποτα. Το ενδεχόμενο να επιβληθεί υποχρεωτική στείρωση (κάτι που οι φιλοζωικές οργανώσεις θέλουν πάρα πολύ) έχει αντιμετωπιστεί από τους ιδιοκτήτες κυνηγόσκυλων με τρόπο κάπως φροϊδικό: δεν θέλουν να «ευνουχιστεί» το «εργαλείο» τους, δηλαδή αυτό που χρησιμοποιούν όταν εισέρχονται ανέλεγκτοι στο περιβάλλον άλλων έμβιων όντων και από ευχαρίστηση σκοτώνουν μερικά. Στη χώρα μας τα καταφύγια ζώων είναι γεμάτα κυνηγόσκυλα και τσοπανόσκυλα. Είναι τα «εργαλεία» που δεν δούλεψαν. Πρόκειται για σκυλιά που φοβούνται τον κρότο του όπλου ή για άλλα που «περίσσεψαν». Ίσως δεν έτρεχαν καλά, ίσως κούρασαν, ίσως δεν άντεχαν το ξύλο. Καταλήγουν σε γκρεμούς, σκουπίδια ή με μια σφαίρα στο κούτελο. Αυτό επιχειρείται να αλλάξει τώρα με νόμο και οι επιδραστικές προσπάθειες ψαράδων, κυνηγών και άλλων ισχυρών ανδρών να μείνουν τα πράγματα όπως είναι αποδεικνύουν πόσο πολύ χρειαζόμαστε πολίτες με οικολογική συνείδηση που θα ασκούν πιέσεις και θα ελέγχουν τα κόμματα για την «πρασινότητά» τους, που θα διαδηλώνουν, θα γράφουν και θα φωνάζουν προκειμένου να ακουστούν τα ζώα, τα φυτά και οι επόμενες γενιές, δηλαδή όσα στερούνται δικής τους φωνής. Υπάρχει εδώ και καιρό μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση για το εάν τα ζώα έχουν δικαιώματα. Η σχετική βιβλιογραφία είναι ήδη εκτενής και υψηλού επιπέδου. Όμως, παρά την έντονη ακαδημαϊκή συζήτηση και την ελπιδοφόρα εκδοτική παραγωγή γύρω από οικολογικά θέματα και παρά τα βίγκαν μαγαζιά που εμφανίζονται με επιτυχία στην πόλη, το περιβάλλον δεν είναι κεντρικό θέμα στη χώρα μας, η οποία καταπίνει αμάσητο ό,τι έρχεται από την Ε.Ε. σε οικολογική συσκευασία, αφού δική της πολιτική δεν έχει. Είναι εντυπωσιακό πόσο απουσιάζουν απ’ την Ελλάδα ισχυρά, υπολογίσιμα οικολογικά κινήματα. Αυτό ίσως αλλάξει, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι ξεσηκώνονται για το περιβάλλον (υπήρξαν και σχετικές διαδηλώσεις, μακάρι να προκύψουν οργανώσεις). Για την ώρα, η χώρα είναι καθηλωμένη σε παρωχημένες ιδεολογίες για την ανάπτυξη, έχει μια προβληματικά πολωτική προσέγγιση όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ή τέλειες ή επικίνδυνος, καπιταλιστικός δούρειος ίππος σε πράσινο περιτύλιγμα), ενώ οι βίγκαν και οι φιλόζωοι θεωρούνται περίεργες περσόνες που υποκύπτουν στην κάθε είδους «μόδα». Και ενώ η διεθνής συζήτηση φουντώνει για την ενέργεια, το κλίμα και την παγκόσμια απειλή που θέτει η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, τα γνωστά μας πολιτικά κόμματα φαίνεται να μην έχουν βρει τρόπο να ενσωματώσουν πειστικά ειλικρινείς «πράσινες» προοπτικές στα προγράμματά τους. Δεν εκπλήσσομαι μ’ αυτή την καθυστέρηση. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι κάτι που κάνεις τώρα για να ωφεληθούν οι μελλοντικές γενιές. Αυτή η χώρα έχει αποδείξει εμπράκτως πόσο ενδιαφέρεται για τις επόμενες γενιές. Νόμοι για το περιβάλλον πέρασαν μες στην περίοδο της πανδημίας και της βίαιης, διαρκούς καταστολής, μεταθέτοντας τον δημοκρατικό διάλογο από τον κοινό δημόσιο χώρο στα σόσιαλ (με όλα τα προβλήματά τους), ενώ τα προοδευτικά κόμματα της χώρας είναι τόσο γελοιωδώς πίσω στα «πράσινα» θέματα σε σχέση με τις αντίστοιχες παρατάξεις άλλων χωρών, που η σύγκριση φέρνει αμηχανία και λύπη. Η οικολογία είναι δύσκολη πολιτικά, προϋποθέτει μια μετατόπιση προς τα εμπρός και από τους ψηφοφόρους και από τους πολιτικούς – κάνεις κάτι τώρα, για να διαφυλάξεις ότι θα υπάρχει μέλλον. Όμως, μετά την εμπειρία της πανδημίας (σπουδαίο παράδειγμα κοινού, παγκόσμιου κινδύνου), μετά τις φονικές φωτιές στη χώρα μας και αλλού σχεδόν κάθε καλοκαίρι, μετά τη γενική συνειδητοποίηση ότι το κλίμα διαλύεται και γινόμαστε μια πύρινη κόλαση με τοξικό αέρα, πλαστικό και μολυσμένα νερά, δεν νομίζω ότι είναι τόσο δύσκολο να βρει κανείς έναν πειστικό τρόπο να μιλήσει στους πολίτες για την οικολογική καταστροφή. Τα κόμματα θα έπρεπε να ανταγωνίζονται μεταξύ τους ποιο είναι πιο πράσινο, ενώ σε επίπεδο πολιτών χρειαζόμαστε μια ουσιώδη συζήτηση για το τι είδους οικολογία θέλουμε. Αλλά τι λέω; Οι «πράσινες» φλυαρίες φέρνουν πλήξη και για την ώρα είμαστε προσκολλημένοι σε ένα άλλο στάδιο, όπου κενολογίες όπως «φιλόζωος» ή «πράσινη ανάπτυξη» μπορεί να υπονοούν υπερβολικά πολλά πράγματα.

απ ό τον m. hulot φ ω τογραφ ιεσ: π αρισ ταβιτιαν

93 λεπτα με τον

Θυμάμαι, τη φορά που, έχοντας περάσει πλέον στο Χημικό, και με δεδομένη την έφεσή μου στη ζαχαροπλαστική, έφτιαξα στην Κύπρο ένα ψημένο cheesecake, που δεν είναι εύκολο. Έκανα το μπισκότο, ανοίγω το αλουμινόχαρτο όπου το είχα τυλίξει, το βλέπει ο μπαμπάς μου και μου λέει «μόνο ένας χημικός θα μπορούσε να φτιάξει έτσι cheesecake

Παύλο Χάππιλο

Η συμμετοχή του πιο δημοφιλούς παίκτη στο φετινό MasterChef έδειξε ότι το να είσαι διαφορετικός είναι χάρισμα και ευτυχία και ότι υπάρχουν γύρω μας πολλοί άνθρωποι που έχουν ανάγκη από αποδοχή και αγάπη.

27.5.21 – lifo

15

talk town

insta: @pavlos.happilos

16 lifo – 27.5.21

93 λεπτά με τον Παύλο Χάππιλοο

συνειδητοποίησα ότι το επώνυμο του παύλου είναι χάππιλος λίγο πριν φτάσω στο σπίτι του, στη Νέα Φιλαδέλφεια. Και, στ’ αλήθεια, δεν θα μπορούσε να έχει πιο ταιριαστό επώνυμο. Ο Παύλος γελάει δυνατά (πολύ δυνατά), φτιάχνει καταπληκτικό κέικ λεμονιού με σπόρους παπαρούνας και λατρεύει την Björk. Και μοιάζει happy, ακόμα κι αν δεν είναι happy. Πάνω στο τραπέζι του καθιστικού της σομόν μονοκατοικίας όπου τον συναντώ έχει ακουμπισμένο το εξώφυλλο του «Off the Wall» του Michael Jackson και ακούει μουσική από βινύλια. Αυτό είναι από μόνο του λόγος για να τον συμπαθήσεις. Με κερνάει ένα κομμάτι κέικ και με παρακαλεί να μην το φωτογραφίσω, γιατί «δεν είναι όμορφο, παρότι είναι νόστιμο» (είναι πολύ νόστιμο). Ο Παύλος παίζει φανατικά Nintento Boy, μαζεύει φιγούρες Lego, του αρέσουν οι Radiohead και έχει πολλές ενδιαφέρουσες ιστορίες να αφηγηθεί, όπως τότε που ντύθηκε Medulla με μάσκα και φόρεμα και πήγε σε ένα DJ set της Björk, για να τη συναντήσει. «Ξέρεις, η Björk δεν είναι πάρα πολύ φιλική με τους φαν της» λέει. «Το set ήταν στο Rough Trade, στο Λονδίνο, και με το που μπαίνω μέσα βλέπω την Björk μπροστά μου! Γυρνάει, με βλέπει με το φόρεμα και τη μάσκα και εξαφανίζεται. Αργότερα μέσα στη βραδιά πήγα να πάρω ένα cider. Είμαι στο μπαρ και είναι αυτή λίγο πιο πέρα, και γυρνάω, της χαμογελάω, μου χαμογελάει κι εκείνη και φεύγει. Κι εγώ είμαι ευτυχισμένος». Ο Παύλος έχει έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο να αυτοσαρκάζεται και μια πολύ ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ. «Το γέλιο και το κλάμα είναι πολύ δυνατά όπλα, γιατί είναι αντανακλαστικά, είναι κάτι που δεν το ελέγχεις, πολύ σωματικό», λέει, «και θεωρώ ότι όταν κάνεις τον άλλον να γελάσει, καταλαβαίνει αυτό που θες να πεις. Το χιούμορ είναι τρελό μέσο επικοινωνίας. Και ο αυτοσαρκασμός. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικός μηχανισμός ωρίμανσης. Δεν γίνεται να παίρνεις τον εαυτό σου τόσο πολύ στα σοβαρά, “κανείς δεν είναι άσφαλτος”, όπως είπε και μια μεγάλη κυρία, οπότε, αν μπορείς να γελάσεις με τον εαυτό σου, μπορείς να τον δεχτείς κιόλας και να τον αγαπήσεις έτσι όπως είναι». Είναι ξεκάθαρο ότι ο Παύλος έχει δεχτεί τον εαυτό του, αυτό που είναι, αυτό ακριβώς που έδειξε και μπροστά στις κάμερες του «MasterChef» και κέρδισε τον κόσμο από την πρώτη στιγμή. Έδειξε την αλήθεια του στο κοινό κι αυτό τον λάτρεψε. Είναι η πρώτη φορά που θυμάμαι να αποχωρεί παίκτης από ένα παιχνίδι της τηλεόρασης και να έχουν όλοι να πουν λόγια αγάπης και μόνο, ακόμα και άνθρωποι που δεν θα πίστευες ποτέ ότι θα το έκαναν. Αυτό κατάφερε ο Παύλος, ο Παυλίτο, ο άνθρωπος που σε έκανε να γελάσεις, να κλάψεις, που σε έκανε να τον αγαπήσεις και να τον θέλεις για φίλο σου. Το σημαντικότερο που έκανε ο Παύλος, όμως, μέσα από ένα παιχνίδι ήταν να δείξει ότι το να είσαι διαφορετικός είναι χάρισμα και ευτυχία και ότι υπάρχουν γύρω μας πολλοί άνθρωποι που έχουν ανάγκη από αποδοχή και αγάπη. «Γεννήθηκα στην Κύπρο, στη Λευκωσία, και είχα μια περίεργη παιδική ηλικία, επεισοδιακή. Ο πατέρας μου είναι σεφ, και μέχρι τα έξι μου μετακομίζαμε σχεδόν κάθε χρόνο. Πηγαίναμε από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο, από πόλη σε πόλη, επειδή δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος και άλλαζε συνέχεια δουλειά. Ο πατέρας μου είναι από τα Κατεχόμενα, η μάνα μου από την Πάφο. Από τη Λευκωσία μετακομίσαμε στη Λεμεσό, μετά Πάφο, μετά ξανά Λεμεσό και καταλήξαμε στο Πέρα Χωριό-Νήσου, ένα χωριό λίγο έξω από τη Λευκωσία, όπου χτίσαμε ένα σπίτι. Εκεί μεγάλωσα. Ήταν χωριό, ήμασταν ξένοι και δαχτυλοδεικτούμενοι έτσι κι αλλιώς, αλλά το ότι ήμουν γκέι με έκανε να νιώθω ακόμα περισσότερο το στίγμα. Είχα φίλους που με αγαπούσαν, αλλά ήταν επαρχία. Ωστόσο, όταν πήγα στη Θεσσαλονίκη να σπουδάσω, όπου έμεινα επτά χρόνια, ένιωσα ότι στην Κύπρο οι γκέι άντρες είναι λίγο πιο χαλαροί, ενώ οι λεσβίες έχουν αρκετά θέματα με τη σεξουαλικότητά τους, γιατί η Κύπρος είναι πιο μητριαρχική κοινωνία και το βάρος τού να παντρευτείς και να κάνεις οικογένεια πέφτει στη γυναίκα. Ενώ στην Ελλάδα ο άντρας είναι ο “στύλος του σπιτιού”, γι’ αυτό οι γκέι άντρες έχουν μεγαλύτερη δυσκολία. Στην Κύπρο είναι το ανάποδο, είναι περίεργο αυτό. Ήμουν ένα παιδί που του άρεσε η χημεία από μικρός, την καταλάβαινα πολύ εύκολα, χωρίς να προσπαθήσω. Και έβλεπα πάρα πολλή τηλεόραση, κυρίως ντοκιμαντέρ, από μικρό παιδί. Η μαμά μου το σιχαινόταν αυτό».

— Με το φαγητό τι σχέση είχες, πριν μπεις στο παιχνίδι; Επειδή οι γονείς μου δούλευαν πολλές ώρες, ήμασταν μόνοι στο σπίτι με τον αδερφό μου,

είχαμε μια ανεξαρτησία από μικροί. Κι επειδή ήμουν ο μικρότερος και σχόλαγα πιο νωρίς, πήγαινα στο σπίτι πρώτος και μαγείρευα για να φάμε. Μαγείρευα από μικρός. Το φαγητό στην οικογένειά μου ήταν πάρα πολύ σημαντικό, αυτό που κάναμε σε κάθε γιορτή ήταν κυρίως να μαγειρεύουμε. Θυμάμαι ειδικά την Πρωτοχρονιά του 2000, όταν ήμουν δεκαπέντε χρονών, που είχε φτιάξει ο πατέρας μου σούσι το πρωί, μετά φάγαμε σε ένα εστιατόριο που έστηνε και το απόγευμα πήγαμε στο σπίτι και κάναμε μπισκ με καραβίδες για να φάμε το βράδυ. Μαγειρεύαμε φουλ στο σπίτι. Μου αρέσει πάρα πολύ να μαγειρεύω, μου αρέσει να φτιάχνω τούρτες, και στα γενέθλια κάθε φίλου μου εγώ θα κάνω την τούρτα. Και το έκανα αυτό ανέκαθεν – όχι πάντα πολύ πετυχημένα (γελάει).

— Δεν σκέφτηκες ποτέ να γίνεις σεφ; Ο πατέρας μου ήταν πολύ ενάντια στο να γίνουμε σεφ, επειδή δούλευε πάρα πολλές ώρες και ήξερε τι θυσίες χρειάζονται, οπότε δεν το σκέφτηκα ποτέ. Θυμάμαι, όμως, τη φορά που, έχοντας περάσει πλέον στο Χημικό, και με δεδομένη την έφεσή μου στη ζαχαροπλαστική, έφτιαξα στην Κύπρο ένα ψημένο cheesecake, που δεν είναι εύκολο. Έκανα το μπισκότο, ανοίγω το αλουμινόχαρτο όπου το είχα τυλίξει, το βλέπει ο μπαμπάς μου και μου λέει «μόνο ένας χημικός θα μπορούσε να φτιάξει έτσι cheesecake». Ήταν από τα πιο ωραία κομπλιμέντα που μου έχει κάνει ο πατέρας μου. Δεν είχε ούτε μια χαραγή, ήταν τέλειο.

— Στο επεισόδιο της αποχώρησής σου από το παιχνίδι είπες ότι δεν είχες την αγάπη που περίμενες. Πού αναφερόσουν; Είμαι πάρα πολύ τυχερός, γιατί οι γονείς μου, παρ’ όλες τις δυσκολίες που είχαν και μεγαλώνοντάς μας και επειδή έζησαν σκληρά πράγματα –φαντάσου ότι ο πατέρας μου πολέμησε στον πόλεμο το ’74, ήταν τρία χρόνια στρατιώτης και οι γονείς του δεν ήξεραν αν ζει ή αν πέθανε–, ήταν πολύ προοδευτικοί και πάντα με αγαπούσαν. Δεν αναφερόμουν στους γονείς μου, αλλά επειδή είμαι μέλος αυτής της κοινωνίας και βλέπω πώς αντιμετωπίζουν πολλοί γονείς τα παιδιά τους, ήθελα να το πω αυτό.

— Ο γονείς σου σε παρακολουθούσαν τόσον καιρό. Τι σου είπαν όταν βγήκες από το παιχνίδι; Η μάνα μου με πήρε προχθές και μου είπε «θέλω να ξέρεις ότι ήμασταν πάντα περήφανοι για σένα και ότι πάντα σε αγαπούσαμε». Δεν είναι κάτι που δεν ήξερα, αλλά δεν το ήξερα κιόλας. Στους γονείς μου δεν αρέσει να μιλάνε και πολύ γι’ αυτά τα πράγματα, είναι άλλης γενιάς. Και ο πατέρας μου, ως Ζυγός, είναι μονίμως επικριτικός για τα πάντα, όχι από κακία, αλλά επειδή έτσι είναι. Οπότε, όταν του είπα ότι θα πάω στο «MasterChef», δεν ενθουσιάστηκε και πολύ. Είναι πολυταξιδεμένος και απ’ όταν ήμασταν παιδιά, αστειευόμενοι, μας έλεγαν «μετά τα είκοσι, αν θέλετε να μένετε στο σπίτι, πρέπει να πληρώνετε ενοίκιο» και «βγείτε να δείτε τον κόσμο, γιατί η ζωή είναι εκεί έξω». Μας έσπρωξαν σε αυτό.

— Όταν μπήκες στο παιχνίδι, είχες στο μυαλό σου ότι θα εκπροσωπείς κάτι; Μπήκα και για να εκπροσωπήσω και για να πω κάποια πράγματα. Ήθελα πολύ να μιλήσω για το βίωμά μου, γιατί νομίζω ότι δεν το είχαν συζητήσει ποτέ με τέτοιον τρόπο στην ελληνική τηλεόραση και άξιζε να το κάνω. Ταυτόχρονα, μπήκα για να δω αν μπορώ να αντεπεξέλθω σε έναν μαγειρικό διαγωνισμό. Έμαθα πάρα πολλά σε μαγειρικό επίπεδο στον διαγωνισμό, άλλος μπήκα, άλλος βγήκα.

— Στο βίντεο της αποχώρησης, που έκανε πολύ κόσμο να κλάψει, είπες επίσης ότι «είναι χάρισμα η διαφορετικότητά μας». Γενικότερα, όλοι είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι. Η κοινωνία μάς έχει κάνει να βλέπουμε τη διαφορετικότητα ως τροχοπέδη και το έκανα πολύ καιρό αυτό στη ζωή μου, για πολλά χρόνια. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι ακριβώς επειδή είμαι διαφορετικός και μπορώ να δω τα πράγματα από μια διαφορετική οπτική, είμαι πιο ρεαλιστής και μπορώ να κρίνω, όχι με την κακή έννοια. Υπάρχουν πολλά πράγματα που χρειάζονται επαναπροσδιορισμό κι εμείς, οι άνθρωποι που είμαστε διαφορετικοί, είμαστε οι κατάλληλοι να τα δούμε αυτά, γιατί κάπως μεγαλώνουμε εκτός της κοινωνίας. Οπότε, όταν συνειδητοποίησα ότι επειδή είμαι διαφορετικός είμαι αυτός που είμαι, και όχι απλώς επειδή γουστάρω άντρες, κατάλαβα ότι είναι καλό που είμαι διαφορετικός και αυτό θα έπρεπε να το χαίρονται, να το αντιλαμβάνονται και να το αποδέχονται αυτοί που είναι διαφορετικοί, όχι οι υπόλοιποι.

— Ποιος θέλεις να κερδίσει το παιχνίδι; Η Μαργαρίτα. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Και με τη Μαρίνα θα ήμουν χαρούμενος, θέλω να κερδίσει γυναίκα οπωσδήποτε.

Μπήκα και για να εκπροσωπήσω και για να πω κάποια πράγματα. Ήθελα πολύ να μιλήσω για το βίωμά μου, γιατί νομίζω ότι δεν το είχαν συζητήσει ποτέ με τέτοιον τρόπο στην ελληνική τηλεόραση και άξιζε να το κάνω. Ταυτόχρονα, μπήκα για να δω αν μπορώ να αντεπεξέλθω σε έναν μαγειρικό διαγωνισμό.

ΑΠΌ ΤΗΝ 1Η ΙΟΥΝΊΟΥ ΜΈΧΡΙ ΤΑ ΜΈΣΑ ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ ΈΧΕΙ «ΑΠΛΩΘΕΊ» ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΦΕΤΙΝΟΎ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΑΘΗΝΏΝ ΕΠΙΔΑΎΡΟΥ, ΠΟΥ ΕΠΙΦΥΛΆΣΣΕΙ ΠΛΗΘΏΡΑ ΕΓΧΏΡΙΩΝ ΚΑΙ ΞΈΝΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΏΝ ΘΕΆΤΡΟΥ ΚΑΙ ΧΟΡΟΎ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΝΕΩΜΈΝΗ ΠΕΙΡΑΙΏΣ 260, ΕΝΏ ΤΟ ΗΡΏΔΕΙΟ ΘΑ ΦΙΛΟΞΕΝΉΣΕΙ ΚΑΤΆ ΠΑΡΆΔΟΣΗ ΜΕΓΆΛΑ ΟΝΌΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ.

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2021 27.5.21 – lifo

17

history of violence © arno declair

ATHENS EPIDAURUS FESTIVAL

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΠΡΌΔΡΟΜΟΣ ΤΣΙΝΙΚΌΡΗΣ (Somewhere) beyond the cherry trees Μια post-documentary παράσταση βασισμένη στον «Βυσσινόκηπο» του Αντόν Τσέχοφ Πειραιώς 260 (Ε) 01/06/2021 στις 21:00 02/06/2021 στις 21:00 02/06/2021 στις 23:30 03/06/2021 στις 21:00

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΑΤΖΉΣ – ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΟΥΜΕΝΤΆΚΗΣ – ΣΟΦΊΑ ΧΙΛΛ Κλυταιμνήστρα, μουσική δωματίου για ένα όργανο Βασισμένο στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου Πειραιώς 260 (Ε) 16/06/2021 στις 22:30 17/06/2021 στις 21:00

ΣΊΜΟΣ ΚΑΚΆΛΑΣ Αίαντας του Σοφοκλή Πειραιώς 260 (Κήπος) 21/06 έως 24/06/2021 στις 22:30 25/06/2021 στις 23:00

ΠΑΝΤΕΛΉΣ ΦΛΑΤΣΟΎΣΗΣ Εθνικό Ντεφιλέ Πειραιώς 260 (Δ) 26/06 έως 27/06/2021 στις 21:00 28/06 έως 29/06/2021 στις 22:00

ρακμιακή αντανάκλαση μιας χώρας που έχει μείνει κολλημένη στο παρελθόν, ενώ γύρω όλα έχουν καταρρεύσει. Ο αυτόχειρας ήρωας του Σοφοκλή με τον σκοτισμένο νου ζωντανεύει ξανά ως διαψευσμένο αρσενικό, ενώ καλείται να επανεξεταστεί υπό νέο πρίσμα. Ποιος είναι ο φόβος του Αρνόλφου, του τρομερού πρωταγωνιστή του Μολιέρου στο Σχολείο Γυναικών; Μα, φυσικά, να μη γίνει κερατάς. Η πρώτη μεγάλη κωμωδία του Μολιέρου, σημαντική για την εξέλιξη του κωμικού είδους γενικά αλλά και του έργου του Γάλλου δημιουργού, παίρνει ξανά σάρκα και οστά με την απολαυστική έμμετρη μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη, που οι ηθοποιοί Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Γιάννης Κλίνης, Σοφία Κόκκαλη, Έκτορας Λυγίζος, Άρης Μπαλής και The Boy θα μεταφέρουν στη σκηνή, ξετυλίγοντας ένα κουβάρι αλλεπάλληλων, ξεκαρδιστικών παρεξηγήσεων. Η γυναικεία εξέγερση, η αμφισημία της εκπαίδευσης και η «ορθή» επιτέλεση των έμφυλων ρόλων εξετάζονται παράλληλα με το θεατρικό είδος της φάρσας από τον Έκτορα Λυγίζο, σε μια παράσταση στην οποία κυριαρχεί η μουσικότητα.

Houssain Amiri, Θέμης Θεοχάρογλου, Γιώργος Κριθάρας, Ντέμπορα Οντόγκ, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Αινείας Τσαμάτης, Γιλμάζ Χουσμέν, είναι οι πρωταγωνιστές ενός ντεφιλέ-φόρου τιμής στη φουστανέλα και κατά συνέπεια στο ενδυματολογικό κλέος του 1821. Το Εθνικό Ντεφιλέ που εμπνεύστηκε ο Παντελής Φλατσούσης διαδραματίζεται σε ένα μέλλον αόριστο πιθανώς, αλλά όχι μακρινό, όπου τα έθνη-κράτη δεν υφίστανται πλέον, αλλά συνεχίζουν να αναπολούν ή να επισημαίνουν εορταστικά το εθνικό ένδυμα του πάλαι ποτέ ελληνικού έθνους-κράτους. Με ένα σχόλιο σχετικά με την ταυτότητα και την ετερότητα, θέτοντας το ερώτημα τι τύπου κοινότητες θα μπορούσαμε να επινοήσουμε σήμερα, και με την εμφάνιση της στολής του εύζωνα, τη σουλιώτικη ενδυμασία του Βύρωνα και το φράκο του Κοραή, η πασαρέλα αυτή μας οδηγεί κατευθείαν από το παρόν στη φορεσιά ενός πιο συμπεριληπτικού μέλλοντος. Το μυθιστόρημα της γνωστής από το

ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΎΛΟΥ Η χρονιά με τα 13 φεγγάρια Βασισμένο στην ομώνυμη ταινία του Ρ. Β. Φασμπίντερ Πειραιώς 260 (Ε) 14/07 έως 16/07/2021 στις 21:00

ΈΚΤΟΡΑΣ ΛΥΓΊΖΟΣ Το σχολείο των γυναικών του Μολιέρου Πειραιώς 260 (Δ) 17/07 έως 20/07/2021 στις 21:00

ΘΕΑΤΡΙΚΌΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΌΣ ΚΎΠΡΟΥ - ΜΑΡΊΝΑ ΒΡΌΝΤΗ Εσμέ του Σπύρου Περεσιάδη Πειραιώς 260 (Δ) 23/07 έως 24/07/2021 στις 21:00

ΑΝΈΣΤΗΣ ΑΖΆΣ H Δημοκρατία του Μπακλαβά Πειραιώς 260 (Ε) 26/07 έως 29/07/2021 στις 21:00

Π260

18 lifo – 27.5.21

Πρεμιέρα στην Πειραιώς 260 κάνει ο Πρόδρομος Τσινικόρης με την παράσταση (Somewhere) beyond the cherry trees, βασισμένη στον Βυσσινόκηπο του Άντον Τσέχοφ, και ο τίτλος αποτελεί μια πρόγευση για την προσέγγιση του σκηνοθέτη, που επιχειρεί να φανταστεί τη συνέχεια της ιστορίας σε περιβάλλον σημερινό. Με αφετηρία τη συμβολική σημασία του έργου και την αδυναμία μιας αριστοκρατικής οικογένειας να κρατήσει ένα κομμάτι γης, η παράσταση βλέπει τους ήρωες, κλονισμένους, να προσπαθούν να διαχειριστούν το τραύμα της απώλειας, να επεξεργάζονται τις εναλλακτικές και τη νέα αρχή στην οποία αναγκαστικά οδηγούνται. Θέατρο ντοκιμαντέρ για τις σταθερές του ιδιωτικού, κοινωνικού και οικονομικού βίου που κλυδωνίζονται, μια ιστορία που αφηγούνται οι ηθοποιοί Γιώργος Βαλαής, Γιώργος Βουρδαμής, Μαρία Πανουργιά, Νάνσυ Σιδέρη, Καλλιόπη Σίμου, Πρόδρομος Τσινικόρης. Βασισμένοι στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου, ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Χατζής, ο συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης και η ηθοποιός Σοφία Χιλλ παρουσιάζουν την Κλυταιμνήστρα, μουσική δωματίου για ένα όργανο, την ιστορία του ανθρώπου ως αέναη αφήγηση πολέμου μέσα από τους σπαρακτικούς μονολόγους της Κλυταιμνήστρας. Ο τραγικός λόγος και οι ήχοι του γιαϊλί ταμπούρ συνδέονται, μέσω μιας μινιμαλιστικής προσέγγισης, με τις καθηλωτικές φωτογραφίες του πολυβραβευμένου ακτιβιστή φωτογράφου Σεμπαστιάο Σαλγκάδο και με τη Σοφία Χιλλ στο κέντρο της σκηνής, σε διάλογο με το νέο μουσικό έργο του Γιώργου Κουμεντάκη. Πέντε ηθοποιοί επί σκηνής, η Ανθή Ευστρατιάδου, ο Σίμος Κακάλας, ο Κίμωνας Κουρής, ο Κωσταντίνος Μωραΐτης, ο Γιώργος Παπαγεωργίου και ο Μιχάλης Συριόπουλος, σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα, θα παρουσιάσουν την εκδοχή τους του Αίαντα του Σοφοκλή, αφιερωμένη σε ένα αρχετυπικό αουτσάιντερ, τον κοινωνικά απομονωμένο Αίαντα, που είναι καταδικασμένος στην εξαφάνιση, αντιμέτωπος με την τρέλα, ένας ηττημένος αντιήρωας που παίζει τάβλι σε ένα υπαίθριο αναψυκτήριο, πα-

Το Δάσος Πειραιώς 260 (Δ) 11/07 έως 12/07/2021 στις 21:00

ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260

ε διάθεση να ξανακοιτάξουμε τα κείμενα, να πούμε τις ιστορίες από μια άλλη σκοπιά, να συμπεριλάβουμε τα ζητήματα της εποχής μας, τη βία κατά των γυναικών, τα φλέγοντα ζητήματα του πλανήτη, την ομοερωτική επιθυμία, την απώλεια και τη σύνδεσή της με την πανδημία, στης οποίας τα νερά κολυμπά ακόμα ο πλανήτης, τους κοινωνικούς ρόλους, τη σχέση των φύλων και τον αντίκτυπό τους στην κοινωνική και προσωπική ζωή μάς προσκαλούν οι καλλιτέχνες που θα δείξουν φέτος τη δουλειά τους στις εγκαταστάσεις της Πειραιώς 260, oι οποίες θα λειτουργήσουν με κινούμενες στέγες, και επιχειρούν να μοιραστούν προβληματισμούς και θέσεις πάνω σε κλασικά και σύγχρονα κείμενα. Στο πιο νεανικό, αγαπητό και οικείο μέρος του καλοκαιρινού φεστιβάλ της πόλης, που φιλοξενεί το μεγαλύτερο μέρος του φετινού προγράμματός του, χτυπάει η καρδιά των σύγχρονων δημιουργών, Ελλήνων και ξένων. Αυτήν τη χρονιά, εξαιτίας των μέτρων κοινωνικής απόστασης, οι παραστάσεις απλώνονται σε περισσότερες ημέρες, για να δώσουν την ευκαιρία σε όσο το δυνατόν περισσότερους θεατές να τις παρακολουθήσουν. Οι παραστάσεις των Ελλήνων δημιουργών εκτείνονται από τον Ιούνιο μέχρι τα τέλη Ιουλίου, ενώ οι φιλοξενούμενες από το εξωτερικό παραστάσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Μετά από ένα καλοκαίρι σιωπής, η Πειραιώς θα λειτουργήσει ξανά, αισιόδοξα, με ένα πανόραμα που θα περιλαμβάνει θέατρο, χορό, μουσική, όπερα και εκθέσεις. Αξίζει να σημειώσουμε δύο πολύ ενδιαφέρουσες δράσεις, διαφωτιστικές για το κοινό που θέλει να πάρει μια γεύση για το πού κινείται η παράσταση που έχει επιλέξει. Πριν από τις παραστάσεις θα υπάρχουν τα pre-show talks, συζητήσεις στις οποίες νέοι θεατρολόγοι θα μας εισάγουν στο πνεύμα της παράστασης, ενώ, μετά τις παραστάσεις, θα γίνονται post-show talks, συζητήσεις με σκηνοθέτες και συντελεστές των παραστάσεων στις σκηνές της Πειραιώς 260.

ΟΜΆΔΑ ΘΈΑΤΡΟΥ ΑΤΟΝΑΛ – ΣΟΦΊΑ ΜΑΡΑΘΆΚΗ

η χρονιά με τα 13 φεγγάρια © elina giounanl

tanz © nada zgank

του ’70, που κλειδώνει μέσα του όλη την κοσμοθεωρία και τις πολυεπίπεδες αλληγορίες των ιστοριών του Γερμανού σκηνοθέτη. Μια παράσταση για το δικαίωμα στην αγάπη και την ύπαρξη, σε μια εποχή εξαιρετικά κρίσιμη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα ζητήματα φύλου, στην οποία παίζουν οι ηθοποιοί Γιώργος Βαλαής, Γιώργος Κισσανδράκης, Ρομάννα Λόμπατς, Μάριος Παναγιώτου και Μαρία Φιλίνη. Παρακολουθούμε την εφιαλτική πορεία προς το τέλος της Ελβίρας, μιας διεμφυλικής ηρωίδας με δραματικό παρελθόν, που, έχοντας πέσει θύμα της σκληρότητας και της εκμετάλλευσης, επισκέπτεται τόπους και ανθρώπους που τη σημάδεψαν, προσπαθώντας να βρει έναν λόγο για να συνεχίσει να ζει. Το ξεχασμένο δραματικό ειδύλλιο του συγγραφέα της Γκόλφως Σπύρου Περεσιάδη, Εσμέ, φέρνει στο προσκήνιο ο ΘΟΚ και η Κύπρια σκηνοθέτις Μαρίνα Βρόντη με την παράσταση ενός απρόσμενου έργου που εκτυλίσσεται τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης. Σε ένα χωριό των Καλαβρύτων, κοντά στη Μονή της Αγίας Λαύρας, λίγο πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση του 1821, δυο νεαρά παιδιά, ο Δρόσος και η Εσμέ, δίνουν όρκο

αγάπης. Εμπόδιο στον όρκο αυτό είναι η καταγωγή τους. Το έργο, γραμμένο στη δημοτική και σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο, εστιάζει στη δύναμη της αληθινής αγάπης των ανθρώπων και ζωντανεύει επί σκηνής από τους Προκόπη Αγαθοκλέους, Δημήτρη Αντωνίου, Γρηγόρη Γεωργίου, Αθηνά Μουστάκα, Έρικα Μπεγέτη, Χριστίνα Παπαδοπούλου, Χριστίνα Παυλίδου, Ανδρέα Τσουρή και Βασίλη Χαραλάμπους. Η Δημοκρατία του Μπακλαβά του Ανέστη Αζά ετοιμάζεται να μας μεταφέρει στο κράτος-έθνος που αποφασίζει να ιδρύσει με βάση το σπίτι και την ιδιωτική του επιχείρηση ένα μεικτό ζευγάρι, ένας Έλληνας και μια Τουρκάλα. Οι αντιφάσεις της ελληνικής κοινωνίας, η προβληματική της εθνικής ταυτότητας αλλά και η ουτοπική πραγματικότητα ενός μελλοντικού, οικουμενικού ψηφιακού κράτους εκφράζουν με χιούμορ συγκρούσεις και άλυτα ζητήματα που επανενεργοποιούνται σε κάθε ευκαιρία από την Ελληνική Επανάσταση μέχρι σήμερα, μέσα από κωμικές καταστάσεις και την ατέλειωτη φάρσα της καθημερινότητας, όπως τη μεταφέρουν στη σκηνή η Κατερίνα Μαυρογεώργη, ο Cem Yigit Üzümoglu και ο Gary Salomon. Τον Σεπτέμβριο φτάνουν στην Πειραιώς οι ξένες παραγωγές. Πρώτη θα είναι το έργο που εκπροσώπησε τη Λιθουανία στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2019, όπου και απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα για την καλύτερη εθνική συμμετοχή. Το Ήλιος και θάλασσα των Rugilé Barzdziukaité, Vaiva Grainyté και Lina Lapelyté παρουσιάζεται στην Πειραιώς 260, στην οποία μεταφέρεται η θεαματική όπερα-περφόρμανς, μια ποιητική συγκινητική αφήγηση, με τα σώματα των ανθρώπων που λιάζονται σε μια ονειρεμένη αμμουδερή παραλία μια ηλιόλουστη καθημερινή μέρα να μεταφέρουν τον ήχο, τις ιστορίες και τις φωνές τους σε έναν χορό μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Τα Κομμάτια μιας γυναίκας, ένα καθηλωτικό οικογενειακό δράμα που σκηνοθετεί ο παγκοσμίου φήμης θεατρικός και κινηματογραφικός σκηνοθέτης Κορνέλ Μούντρουτσο. Με την ομάδα TR Warszawa φέρνει επί σκηνής την πλήρη αλλαγή πορείας μιας τριαντάχρονης που χάνει το μωρό της και καλείται να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό της. Στη συνέχεια, ο αγαπημένος του ελληνικού θεατρόφιλου κοινού Πολωνός σκηνοθέτης Κριστόφ Βαρλικόφσκι εμπνέεται από τον Όμηρο για να μιλήσει για την Οδύσσεια - Μια ιστορία για το Χόλιγουντ, την πορεία μιας γυναίκας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μιας σύγχρονης Πηνελόπης που διακινδυνεύει τη ζωή της για την επιστροφή του άντρα της. Για την εξοικείωση με τη βία μιλά η Μαρί Μπρασάρ στην παράσταση Βία, με τη μετάβαση από την παιδική αθωότητα στο σκοτάδι της ενηλικίωσης να συνθέτουν ένα υβριδικό έργο που συνδυάζει στοιχεία από τον κινηματογραφικό ρεαλισμό και το εξπρεσιονιστικό θέατρο. Σε πρώτη εμφάνιση στην Ελλάδα εννέα έφηβες από τη Χιλή κατακτούν τη σκηνή και μιλούν για τη βία εναντίον των γυναικών, μεταφέροντας τις μαρτυρίες που συνέλεξε η ομάδα Teatro La Re-sentida από εκατό κορίτσια και νεαρές γυναίκες που έζησαν καταστάσεις κακοποίησης, είτε ως θύματα είτε ως μάρτυρες. Η Ιστορία της βίας, μια παράσταση βασισμένη στο μυθιστόρημα του Εντουάρ Λουί, είναι το θέμα με το οποίο καταπιάνεται ένας ακόμα γνώριμος του Φεστιβάλ, ο Γερμανός σκηνοθέτης Τόμας Όστερμαϊερ, επιχειρώντας να φωτίσει τα ζητήματα της έμφυλης βίας, το δικαίωμα του καθενός στην αυτοδιάθεση, στην ελευθερία των επιλογών και στην ισότητα απέναντι στον νόμο μέσα από ένα δραματικό και αποκαλυπτικό προσωπικό κείμενο. Η παράσταση έχει προκαλέσει μεγάλη συζήτηση όπου έχει παρουσιαστεί.

θέατρο

Brokeback Mountain, Annie Proulx, Άνθρωποι του δάσους, είναι η πηγή από την οποία αντλεί η Σοφία Μαραθάκη, που καταπιάνεται με την παράσταση Το Δάσος, για να φέρει στο προσκήνιο την οικολογική καταστροφή και τη δυνητική ουτοπία του εικοστού πρώτου αιώνα που αφορά τη συνύπαρξη του ανθρώπου με τη φύση. Σε αυτό το θέατρο-ντοκουμέντο, η σκηνοθέτις, με τη συνδρομή δασολόγων, βιολόγων και άλλων επιστημόνων και τους ηθοποιούς Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Ελεάνα Καυκαλά, Νέστορα Κοψιδά, Σοφία Μαραθάκη, Δημήτρη Πασσά, Γιώργο Σύρμα και Κωνσταντίνο Παπαθεοδώρου επί σκηνής, ανακαλεί τις νωπές μνήμες από τις τελευταίες καταστροφές των μεγάλων οικοσυστημάτων του Αμαζονίου και της Αυστραλίας για να ανατρέξει στην ιστορία του δάσους και της φύσης και να συνδέσει την πραγματικότητα της αστικής ζωής και την απομάκρυνση από τη φύση με το ζοφερό μέλλον ως αποτέλεσμα της καταστροφής της. Η Χρονιά με τα 13 φεγγάρια, παράσταση βασισμένη στην ομώνυμη ταινία του Ρ.Β. Φασμπίντερ σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Γιαννοπούλου, φέρνει στη σκηνή ένα από τα αριστουργήματα του σινεμά της δεκαετίας

RUGILĖ BARZDŽIUKAITĖ - VAIVA GRAINYTĖ LINA LAPELYTĖ Sun and Sea / Ήλιος και θάλασσα Πειραιώς 260 (Δ) 01/09 έως 02/09/2021 στις 21:00

TR WARSZAWA – KORNÉL MUNDRUCZÓ Pieces of a Woman / Κομμάτια μιας γυναίκας Πειραιώς 260 (Η) 02/09 έως 04/09/2021 στις 21:00

FLORENTINA HOLZINGER Tanz / Χορός Πειραιώς 260 (Δ) 09/09 έως 10/09/2021 στις 21:00

NOWY TEATR - KRZYSZTOF WARLIKOWSKI Odyssey. A Story for Hollywood / Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλλυγουντ Πειραιώς 260 (Δ) 17/09 έως 19/09/2021 στις 20:00

INFRAROUGE - MARIE BRASSARD Violence / Βία Πειραιώς 260 (Δ) 24/09 έως 25/09/2021 στις 21:00

TEATRO LA RESENTIDA – MARCO LAYERA Paisajes para no colorear Τοπία χωρίς χρώμα Πειραιώς 260 (Δ) 03/10 έως 04/10/2021 στις 21:00

SCHAUBÜHNE – THOMAS OSTERMEIER History of violence / Ιστορία της βίας Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Εντουάρ Λουί Πειραιώς 260 (Δ) 05/10 έως 06/10/2021 στις 21:00

27.5.21 – lifo

19

ντα συγχωνεύονται και συνθέτουν μια ενιαία γλώσσα επικοινωνίας: αυτός είναι ο κόσμος της Οικοδομής του Άντι Τζούμα, που ερμηνεύουν τέσσερις χορευτές και δύο μουσικοί. Η δημοφιλής ομάδα «κι όμΩς κινείται», που συνδυάζει την ακροβασία με τον σύγχρονο χορό και το τσίρκο με την τέχνη του θεάτρου, παρουσιάζει το έργο 9.25, όπου τρεις μουσικοί και έξι χορευτές και χορεύτριες μοιράζονται επί σκηνής μια αποκαλυπτική, μεταμορφωτική διαδρομή σε μια αλληγορία για το πέρασμα του χρόνου. Δύο διεθνώς βραβευμένοι χορογράφοι, η Δανάη Δημητριάδη και ο Διονύσιος Αλαμάνος, μεταφέρουν στη σκηνή τη συγκινησιακή φόρτιση του χορού στο χείλος του γκρεμού, με πρωτότυπη μουσική και χορογραφία εμπνευσμένη από παραδοσιακούς χορούς, ελληνικούς και ξένους, που εικονοποιούν τη φύση και τα πλάσματά της στην παράσταση Free at last: Rerooted. Στο Lamenta/Ημερολόγια οι δύο διάσημοι Βέλγοι χορογράφοι Κουν Αουγκουστέινεν και Ροζάλμπα Τόρες Γκερέρο, μετά από ενδελεχή έρευνα, μεταγράφουν παραδοσιακά μοιρολόγια της Ηπείρου στο πεδίο του σύγχρονου χορού με Έλληνες χορευτές, Έλληνες και ξένους μουσικούς. Μια τεράστια μεταλλική κατασκευή θα στηθεί στον προαύλιο χώρο της Πειραιώς 260. Εκεί οι Dyptik θα παρουσιάσουν την D-Construction / Aπο-δόμηση, χρησιμοποιώντας την κινητική γλώσσα του χιπ-χοπ και του breakdance για να εκφράσουν την επαναστατικότητα, την οργή και τον πόνο, τη φυγή και την ανάγκη για ελευθερία, που μετά την εμπειρία του εγκλεισμού, λόγω της πανδημίας, μας αγ-

ATHENS EPIDAURUS FESTIVAL

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

20 lifo – 27.5.21

IMA – ΆΝΤΙ ΤΖΟΎΜΑ Οικοδομή Πειραιώς 260 (Πλατεία) 04/06 έως 05/06/2021 στις 20:15 07/06 έως 08/06/2021 στις 20:15 10/06 έως 11/06/2021 στις 20:15 15/06 έως 16/06/2021 στις 20:15 24/06 έως 25/06/2021 στις 20:15

ΚADER ΑTTOU The Roots – Transmission / Οι ρίζες – Μετάδοση Πειραιώς 260 (Δ) 04/06 έως 05/06/2021 στις 21:00

ΜΑΡΊΑ ΚΟΛΙΟΠΟΎΛΟΥ ΟΜΆΔΑ ΣΎΓΧΡΟΝΟΥ ΧΟΡΟΎ ΠΡΌΣΧΗΜΑ Clear Midnight Πειραιώς 260 (Ε) 07/06/2021 στις 21:00 08/06/2021 στις 21:00 08/06/2021 στις 23:00 09/06/2021 στις 21:00

ΚΙ ΌΜΩΣ ΚΙΝΕΊΤΑΙ 9.25 Πειραιώς 260 (Δ) 10/06 έως 11/06/2021 στις 21:00

γίζει ακόμα περισσότερο. Η γεννημένη στη Βρετανία κυπριακής καταγωγής χορογράφος Αλεξάνδρα Βάιερσταλ σμιλεύει τα γυναικεία σώματα ως τοπία αντανάκλασης, σύνδεσης και αντίστασης στην παράσταση Οι κόσμοι των αέναων μετατοπίσεων, δείχνοντας μεταμορφώσεις του γυναικείου σώματος σε ένα εκρηκτικό συναισθηματικό και υπαρξιακό χορευτικό τρίο. Για πρώτη φορά το Φεστιβάλ Αθηνών παρουσιάζει στο πρόγραμμά του μια «μάχη» breakdance και χιπ-χοπ. Με τη συμμετοχή σπουδαίων χορευτών απ’ όλη την Ελλάδα και με καταξιωμένους κριτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι χορευτές διαγωνίζονται με πάθος κατά τη διάρκεια δύο ημερών. Η Σοφία Μαυραγάνη συνεχίζει την έρευνά στη μουσικότητα του σώματος και δημιουργεί το Mauθ πάνω σε μια παράδοξη συνθήκη εξίσωσης ήχου και κίνησης. Τρεις ερμηνεύτριες και ένα τραμπολίνο συντονίζονται σε μια χορογραφική σκυταλοδρομία με οδηγό το στόμα ως σώμα. Ανατρέχοντας σε αρχειακό υλικό που μελετά το κινητικό λεξιλόγιο και τους χορούς διαφορετικών πολιτισμών, η χορογράφος Ίρις Καραγιάν με τη δουλειά της A dance as a dance εστιάζει στον πυρήνα της κίνησης, στην εμπειρία ως κιναίσθηση και στη ζωντανή παρουσία ως συνθήκη σχέσης με τον κόσμο. Η καινούργια δημιουργία της ανερχόμενης χορογράφου Εύας Γεωργιτσοπούλου είναι αφιερωμένη στα παιδιά που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’90. Μια «γιορτινή σύγχυση», όπως την αποκαλεί η δημιουργός, το Groove εστιάζει στη γενιά εκείνων που έκλεισαν τα δεκαοκτώ σε μια

ΔΑΝΆΗ & ΔΙΟΝΎΣΙΟΣ Free At Last: Rerooted Πειραιώς 260 (E) 12/06 έως 13/06/2021 στις 21:00

KOEN AUGUSTIJNEN & ROSALBA TORRES GUERRERO / SIAMESE CIE Lamenta / Μοιρολόγια Πειραιώς 260 (Δ) 15/06 έως 16/06/2021 στις 21:00

all style battle © pinelopi gerasimou

πό μοιρολόγια μέχρι χιπχοπ, χορευτές με ή χωρίς αναπηρία, στοιχεία από τα ρεμπέτικα, το τσίρκο και την τέχνη του θεάτρου, όλα περιλαμβάνονται στο πλούσιο λεξιλόγιο του σύγχρονου χορού και σε ένα πρόγραμμα που ξεκινά τον Ιούνιο και θα διαρκέσει μέχρι τον Οκτώβριο και θα μας φέρνει σε επαφή με τους προβληματισμούς, τις τάσεις και τις συνδέσεις που επιδιώκουν οι σύγχρονοι χορογράφοι. Ο φημισμένος Καντέρ Ατού υπήρξε ο πρώτος προερχόμενος από τη χιπ-χοπ σκηνή χορογράφος που ανέλαβε τη διεύθυνση του Εθνικού χορογραφικού κέντρου La Rochelle στη Γαλλία. Παρουσιάζει τη δουλειά του Οι ρίζες – Μετάδοση με επαγγελματίες Έλληνες/-ίδες street χορευτές και χορεύτριες, ζωντανεύοντας τη μακρά προσωπική του ιστορία με το χιπ-χοπ, δίνοντάς μας παράλληλα την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τη συναρπαστική αυτή σκηνή. Η Μαρία Κολιοπούλου - Ομάδα Σύγχρονου Χορού Πρόσχημα παρουσιάζει το Clear Midnight. Εννέα χορεύτριες με προβλήματα όρασης και με ή χωρίς κινητική αναπηρία συνθέτουν ένα έργο στα όρια μιας χορευτικής επιδημίας, απαντώντας σε σύγχρονα ερωτήματα μέσα από το στοιχείο της έκπληξης αλλά και της αισιοδοξίας που προσφέρει η συνείδηση της στιγμής και η άμεση εμπειρία. Με τον συνδυασμό στοιχείων της ρεμπέτικης μουσικής και ιστορίας και της κινησιολογίας και της τεχνικής του χιπ-χοπ επιδιώκεται η δημιουργία ενός χώρου στον οποίο τα πά-

DYPTIK D-Construction / Aποδόμηση Πειραιώς 260 (Πλατεία) 19/06 έως 20/06/2021 στις 20:15

ALEXANDRA WAIERSTALL ANNNA³. The Worlds of Infinite Shifts Οι κόσμοι των αέναων μετατοπίσεων Πειραιώς 260 (Δ) 19/06 έως 20/06/2021 στις 21:00

BREAKDANCE BATTLE Πειραιώς 260 (Ε) 19/06/2021 στις 22:00

ALL STYLE BATTLE Πειραιώς 260 (Ε) 20/06/2021 στις 22:00

ΣΟΦΊΑ ΜΑΥΡΑΓΆΝΗ Mauθ Πειραιώς 260 (Ε) 24/06 έως 25/06/2021 στις 21:00

ΊΡΙΣ ΚΑΡΑΓΙΆΝ A dance as a dance Πειραιώς 260 (Ε) 28/06 έως 30/06/2021 στις 21:00

ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260

Π260

χρεοκοπημένη Ελλάδα. Η Μαριάννα Καβαλλιεράτου έρχεται με το Ancient Future Solo, μια παρουσίαση εκπαιδευτικού εργαστηρίου για εφήβους που διοργάνωσε το Φεστιβάλ στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, στο πλαίσιο δράσεων του Open Plan.

Pasionaria, Το Λουλούδι του πάθους είναι ο τίτλος της δουλειάς του Ισπανού χορογράφου Μάρκος Μοράου, με εικόνες που σε ακολουθούν για καιρό μετά την παράσταση. Η Pasionaria είναι ένας πλανήτης χωρίς πάθος, ένας νοητός, δυστοπικός κόσμος που μιμείται τον ανθρώπινο, με κατοίκους που κινούνται σαν ρομπότ ή στέκονται σαν αγάλματα και μοιάζει να έχουν ξεχάσει κάθε είδους συναισθήματα. Η διάσημη Ισραηλινή χορογράφος Σαρόν Εγιάλ, στο τρίτο έργο μιας τριλογίας με θέμα τον έρωτα, επαναφέρει στον χορό «τη χαρά της ζωής». Παλμός, χιούμορ, αισθησιασμός, εκρηκτικές στροφές και μπαλετικές φιγούρες, εκτελεσμένες με άψογη τεχνική, εναλλάσσονται με ελαφρές voguing ειρωνικές διαδρομές στην παράσταση. Ο τίτλος του έργου Chapter3 The brutal journey of the heart. Η χορογράφος Λενιώ Κακλέα, που ζει και εργάζεται στο Παρίσι, παρουσιάζει το Age of Crime με αφορμή την επέτειο για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, καλώντας μας να παρατηρήσουμε τις επίσημες αφηγήσεις που διαμόρφωσαν την εθνική μνήμη. Ένα Δύο Τρία σημαίνει ένα έργο με κλόουν για μεγάλους και είναι η νέα δουλειά του Μάρτιν Ζίμερμαν. Υπό τους ήχους του πιανίστα Κολέν Βαλόν τρεις βιρτουόζοι ερμηνευτές ξεδιπλώνουν τις ικανότητές τους με φόντο ένα εντυπωσιακό, πολυμορφικό σκηνικό σε ένα ολικό έργο τέχνης-μικρογραφία της κοινωνίας μας. Για τον χορογράφο Σερζ Αιμέ Κουλιμπαλί η πανανθρώπινη γλώσσα του χορού προσεγγίζει σύνθετα ζητήματα, κλονίζοντας τις βεβαιότητές μας. Παρουσιάζει το έργο του Wakatt / Η εποχή μας, εστιάζοντας στις προσπάθειες των ανθρώπων να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο αύριο υπό τους ήχους της άφρο-τζαζ.

χορός

ΕΎΑ ΓΕΩΡΓΙΤΣΟΠΟΎΛΟΥ Groove / Γκρουβ Πειραιώς 260 (Ε) 05/07 έως 06/07/2021 στις 21:00

ΛΕΝΙΏ ΚΑΚΛΈΑ Age of Crime Πειραιώς 260 (Ε) 07/07 έως 08/07/2021 στις 21:00

ΜΑΡΙΆΝΝΑ ΚΑΒΑΛΛΙΕΡΆΤΟΥ Ancient Future Solo Παρουσίαση εκπαιδευτικού εργαστηρίου για εφήβους Πειραιώς 260 (Ε) 09/09 έως 10/09/2021 στις 21:00

MARTIN ZIMMERMANN Eins Zwei Drei / Ένα Δύο Τρία Πειραιώς 260 (Η) 09/09 έως 10/09/2021 στις 21:00

LA VERONAL – MARCOS MORAU Pasionaria / Το λουλούδι του πάθους Πειραιώς 260 (Η) 20/09 έως 21/09/2021 στις 21:00

9.25 © christina georgiadou

SERGE AIMÉ COULIBALY Wakatt / Η εποχή μας Πειραιώς 260 (Δ) 29/09 έως 30/09/2021 στις 21:00

L-E-V – SHARON EYAL – GAI BEHAR

chapter 3: the brutal journey of the heart © steffan_dotter

Chapter 3: The Brutal Journey of the Heart Κεφάλαιο 3: Το βάναυσο ταξίδι της καρδιάς Πειραιώς 260 (Δ) 09/10 έως 10/10/2021 στις 21:00

27.5.21 – lifo

21

22 lifo – 27.5.21

27.5.21 – lifo

23

dyptik, d-construction / aπο-δόμηση

24 lifo – 27.5.21

ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ

ZUBIN MEHTA - PINCHAS ZUCKERMAN ORCHESTRA DEL MAGGIO MUSICALE FIORENTINO Megaron Gala 14/06/2021 στις 21:00

ANOUAR BRAHEM QUARTET 17/06/2021 στις 21:00

ΦΙΛΑΡΜΌΝΙΑ ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΑΘΗΝΏΝ - ΒΎΡΩΝ ΦΙΔΕΤΖΉΣ 36 Ελληνικοί χοροί για ορχήστρα του Νίκου Σκαλκώτα 19/06/2021 στις 21:00

ΕΘΝΙΚΉ ΣΥΜΦΩΝΙΚΉ ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΕΡΤ ΓΙΏΡΓΟΣ ΠΈΤΡΟΥ Παγκόσμια ημέρα μουσικής Έργα Βάγκνερ, Σούμαν 21/06/2021 στις 21:00

ΚΡΑΤΙΚΉ ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΑΘΗΝΏΝ – ΛΟΥΚΆΣ ΚΑΡΥΤΙΝΌΣ – ΝΤΑΝΙΊΛ ΤΡΊΦΟΝΟΦ Έργα Κουμεντάκη, Ραχμάνινοφ, Σοστακόβιτς 24/06/2021 στις 21:00

ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ ΑΡΒΑΝΙΤΆΚΗ | ΚΑΜΕΡΆΤΑ ΟΡΧΉΣΤΡΑ ΦΊΛΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΉΣ | ΓΙΏΡΓΟΣ ΠΈΤΡΟΥ Δύο σταθμοί 29/06/2021 στις 21:00

μουσικούς απ’ όλον τον κόσμο των El Sistema Greece Youth Orchestra και El Sistema Greece Youth Choir –που φιλοξενούνται για δεύτερη φορά στο Ηρώδειο– για μια συναυλία γεμάτη φρεσκάδα και ενέργεια, με μεγάλες επιτυχίες από το παρελθόν και το μέλλον, παιγμένες αλλιώς και με έμφαση στη δημιουργία μιας μουσικής κοινότητας χωρίς περιορισμούς και διακρίσεις. Για δύο βραδιές, στις 9 και 10 Ιουλίου, το Εδώ Λιλιπούπολη, η θρυλική ραδιοφωνική σειρά του Τρίτου Προγράμματος του Μάνου Χατζιδάκι που σημάδεψε γενιές παιδιών και εφήβων, ξαναζωντανεύει στο Ηρώδειο με τις αθάνατες μουσικές των Νίκου Κυπουργού, Δηµήτρη Μαραγκόπουλου, Λένας Πλάτωνος και Νίκου Χριστοδούλου και τους παραμυθένιους στίχους της Μαριανίνας Κριεζή. Στη σκηνή θα ανέβουν η Σαβίνα Γιαννάτου, ο Δώρος Δηµοσθένους και η Λένια Ζαφειροπούλου με τη συνοδεία της παιδικής-νεανικής χορωδίας Rosarte και της ορχήστρας από 16 μέλη του μουσικού συνόλου Ventus Εnsemble, υπό τη μουσική διεύθυνση και την καλλιτεχνική επιμέλεια του Νίκου Χριστοδούλου, ενώ για πρώτη φορά ορισμένα τραγούδια θα αποδοθούν στη νοηματική γλώσσα. Στις 12 Ιουλίου ο Παύλος Παυλίδης συναντά τον The Boy, σε μια απρόσμενη βραδιά, όπου τον πρώτο λόγο θα έχουν ο πειραματισμός και η αντισυμβατικότητα. Ο Παύλος Παυλίδης συνεργάζεται με μια ομάδα νέων μουσικών για να δώσει νέα πνοή και ατμόσφαιρα στα τραγούδια του, ενώ θα παρουσιάσει για πρώτη φορά ζωντανά υλικό από την επερχόμενη κυκλοφορία του. Ο Boy θα ετοιμάσει ένα πολυσυλλεκτικό σετ απ’ όλη τη δισκογραφία του στο γνωστό, σκοτεινό και δυστοπικό ύφος που τον χαρακτηρίζει. Στις 14 Ιουλίου το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της γυναικείας ηλεκτρονικής μουσικής της Ελλάδας ενώνονται σε μια ιδιαίτερη συναυλία που χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, η Λένα Πλάτωνος φέρνει μαζί της την αισιοδοξία, μελοποιώντας τα πιο αισιόδοξα ποιήματα της Έμιλι Ντίκινσον, και παρουσιάζει το νέο της άλμπουμ, που έχει τίτλο «Η ελπίδα είναι ένα πράγμα με φτερά». Μαζί της η Αθηνά Ρούτση και η Sissi Rada. Στο δεύτερο μέρος, η Nalyssa Green στην πρώτη της συναυλία μετά από ενάμιση χρόνο αποχή σε ένα εσωτερικό, κοσμικό συνθ-ποπ ταξίδι, για να κλείσει με ακόμη πιο μαγικό τρόπο η βραδιά κάτω από τον αττικό νυχτερινό ουρανό. Το Ηρώδειο θα φιλοξενήσει επίσης: την Ορχήστρα του Μουσικού Φλωρεντινού Μαΐου υπό τη διεύθυνση του Ζούμπιν Μέτα και με σολίστ στο βιολί τον Πίνχας Ζούκερμαν στο πλαίσιο των τριάντα χρόνων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (14/6), την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ με έργα Βάγκνερ και Τσαϊκόφσκι με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής (21/6), το Jan Garbarek Group με τη συμμετοχή του Trilok Gurtu (3/7), τον Max Cooper (6/7), τον Woodkid (7/7), τον Όλαφουρ Άρναλντς (15/7) και την παράσταση Χορός με τη σκιά μου σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και χορογραφία Κωνσταντίνου Ρήγου, από το Μπαλέτο της ΕΛΣ (25, 27, 29/7). Τέλος, στη σκηνή του Ηρωδείου θα δούμε για πρώτη φορά μαζί τα αδέρφια Brian και Roger Eno (4/8).

ATHENS EPIDAURUS FESTIVAL

μουσική

ετά από μια μακρά και οδυνηρή περίοδο σιγής, οι βραδιές του Ηρωδείου θα γεμίσουν με μουσική το φετινό καλοκαίρι. Δεκαεννιά παραστάσεις θα έχει τη δυνατότητα να απολαύσει το αθηναϊκό κοινό, συναυλίες απ’ όλο το φάσμα της σύγχρονης ξένης και της ελληνικής μουσικής, αλλά και μεγάλες ορχήστρες του κόσμου και όπερες. Πρόκειται, αν μη τι άλλο, για ένα πολυσυλλεκτικό μουσικό πρόγραμμα που θα διαρκέσει από τις αρχές Ιουνίου μέχρι τις αρχές Αυγούστου. Αναλυτικότερα: Στις 17 Ιουνίου στο πόντιουμ θα ανέβει το τζαζ κουαρτέτο του Ανουάρ Μπραχέμ. Με καταγωγή από την Τυνησία, ο Μπραχέμ θεωρείται κορυφαίος μουσικός στο ούτι διεθνώς. Έχει γίνει γνωστός κυρίως για την καινοτόμο προσέγγισή του στην παραδοσιακή και κλασική αραβική μουσική, που τις ενώνει πετυχημένα με την τζαζ. Για την εμφάνισή του στην Αθήνα θα ετοιμάσει ένα ειδικό πρόγραμμα με αγαπημένα κομμάτια, εκτελεσμένα διαφορετικά. Στις 19 Ιουνίου ο αρχιμουσικός Βύρωνας Φιδετζής και η νεοσύστατη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών (το σύνολο ιδρύθηκε το 2016) παρουσιάζουν τους «36 Ελληνικούς Χορούς» του Νίκου Σκαλκώτα. Ο Σκαλκώτας αρχίζει να συνθέτει τους «Χορούς» το 1931, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής του δουλεύει πάνω σε αυτούς για διάφορα σύνολα. Στο Ηρώδειο θα ακουστούν ως ενιαίο έργο με βάση τη μουσικολογική αποκατάσταση που έκανε ο Βύρωνας Φιδετζής το 1990. Στις 24 Ιουνίου η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υποδέχεται τον κορυφαίας φήμης και πολυβραβευμένο Ρώσο βιρτουόζο πιανίστα Ντανιίλ Τρίφονοφ. Οι «New York Times» τον έχουν χαρακτηρίσει ως τον «χωρίς αμφιβολία, πιο εκπληκτικό πιανίστα της εποχής μας». Ο Τρίφονοφ θα ερμηνεύσει το Δεύτερο Κονσέρτο του Ραχμάνινοφ. Την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών θα διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός, ενώ θα ακουστεί και η Ενάτη Συμφωνία του Σοστακόβιτς, ένα από τα πιο γνωστά έργα του διάσημου συνθέτη. Τη βραδιά θα κλείσει το κατανυκτικό «Ισοκράτημα ενός παιδιού» του Γιώργου Κουμεντάκη, ένας ατμοσφαιρικός φόρος τιμής στη βυζαντινή μουσική παράδοση. Στις 29 Ιουνίου η Ελευθερία Αρβανιτάκη ανεβαίνει στο Ηρώδειο όπως δεν την έχουμε συνηθίσει. Σε συνεργασία με την Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του βραβευμένου με Γκράμι Γιώργου Πέτρου, θα ερμηνεύσει τα ποιήματα που έγιναν η αφορμή για δύο από τα πιο ξεχωριστά άλμπουμ της. Τα «Τραγούδια για τους μήνες», σε ποίηση Σαπφούς, Μαρίας Πολυδούρη, Κώστα Καρυωτάκη, Οδυσσέα Ελύτη, Μιχάλη Γκανά και μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου, που κυκλοφόρησε το 1996 –ο Παπαδημητρίου τα έχει ενορχηστρώσει εκ νέου για τις ανάγκες της παράστασης– και το «Γρήγορα η ώρα πέρασε» του 2006, σε ποίηση Σαπφούς (σε απόδοση Ελύτη), Καρυωτάκη, Κ.Χ. Μύρη, Διονύση Καψάλη και μουσική Νίκου Ξυδάκη, ο οποίος θα βρίσκεται μαζί της πάνω στη σκηνή. Στις 2 Ιουλίου o Τζον Έλιοτ Γκάρντινερ θα εμφανιστεί με τα δύο μουσικά σχήματα των Monteverdi Choir και English Baroque Soloists για να ερμηνεύσουν τα Κατά Ιωάννην Πάθη, ένα έργο που έγραψε ο Μπαχ το 1724, συνεχίζοντας το εκτενές αφιέρωμα στον μεγάλο συνθέτη και στις εκκλησιαστικές καντάτες του που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, την άνοιξη του 2020. Αλλαγή μουσικού ύφους από τις 5 Ιουλίου, καθώς ο DJ και μουσικός παραγωγός Blend Mishkin και η μπάντα του Roots Evolution ενώνουν τις δυνάμεις τους με τους νεαρούς

ΠΏΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΊΩΝ: aefestival.gr - tickets.aefestival.gr - www.ticketservices.gr Επίσης, στο 210 7234567, στα κεντρικά εκδοτήρια (Πανεπιστημίου 39) και στα καταστήματα Public.

blend mishkin and rootsevolution ©theodoris markou

Ηρώδειο

max cooper

MONTEVERDI CHOIR - ENGLISH BAROQUE SOLOISTS - JOHN ELIOT GARDINER Τα κατά Ιωάννην Πάθη του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ 02/07/2021 στις 21:00

JAN GARBAREK GROUP Με τη συμμετοχή του Trilok Gurtu 03/07/2021 στις 21:00

EL SISTEMA GREECE – BLEND MISHKIN World A Music 05/07/2021 στις 21:00

MAX COOPER 06/07/2021 στις 21:00

WOODKID 07/07/2021 στις 21:00

ΕΔΏ ΛΙΛΙΠΟΎΠΟΛΗ Τα τραγούδια 09/07 έως 10/07/2021 στις 21:00

ΠΑΎΛΟΣ ΠΑΥΛΊΔΗΣ – THE BOY 12/07/2021 στις 21:00

ΛΈΝΑ ΠΛΆΤΩΝΟΣ – NALYSSA GREEN 14/07/2021 στις 21:00

ÓLAFUR ARNALDS 15/07/2021 στις 21:00

ΜΠΑΛΈΤΟ ΕΛΣ Μάνος Χατζιδάκις Κωνσταντίνος Ρήγος Χορός με τη σκιά μου 25/07, 27/07, 29/07/2021 στις 21:00

BRIAN ENO & ROGER ENO

daniil trifonov © dario acosta

Live at the Acropolis Performing Together For The First Time 04/08/2021 στις 21:00

27.5.21 – lifo

25

q Γεννήθηκα την Πρωτοχρονιά του 1971. Από τα παιδικά μου χρόνια αυτό που θυμάμαι περισσότερο είναι ο χωρισμός των γονιών μου, που ήρθε στα επτά μου. Είναι σκληρό για ένα παιδί, με όποιον τρόπο κι αν γίνεται, και ενώ δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι το έφερα βαρέως, πρέπει να μου είχε στοιχίσει πολύ. Ήταν δύσκολα, υπήρχε μεγάλη περιουσία κι έγινε γερό ξεκατίνιασμα. Εγώ βρέθηκα κάποια στιγμή στη μέση, χωρίς να φταίνε εκείνοι, περισσότερο ήταν οι συγγενείς γύρω τους που τους έφεραν σε αυτήν τη θέση. Ήταν μια μακροχρόνια ιστορία, ένας πόλεμος που κράτησε πάνω από είκοσι πέντε χρόνια. Κάποια στιγμή, εκεί γύρω στα δεκαέξι-δεκαεφτά, τους ξεκαθάρισα ότι αν μου ξαναμιλούσαν για τη μία ή την άλλη πλευρά θα σηκωνόμουν να φύγω. Δεν ήθελα να ξανακούσω τίποτα.

q Εκείνα τα χρόνια η μουσική σε προσδιόριζε ως άτομο, ως προσωπικότητα, καθόριζε τον τρόπο που θα ντυνόσουν, τις παρέες σου, το πού θα πήγαινες, τι θα έκανες, με ποια κοπέλα θα τα έφτιαχνες. Το πρώτο που ρώταγες μια κοπέλα ήταν τι μουσική άκουγε. Αν άκουγε ελληνικά ή ντίσκο, εμάς δεν μας άρεσε. Εν τω μεταξύ, αν φόραγες μια μπλούζα ενός συγκροτήματος, μπορεί να σε σταμάταγε κάποιος στη γωνία και να σου ζητούσε μια σχετική πληροφορία. Αν δεν απαντούσες, έτρωγες ξύλο. Δεν επιτρεπόταν να φοράς ή να υποστηρίζεις κάποιο γκρουπ αν δεν ήξερες τα πάντα γύρω από αυτό. Σε αυτή την εποχή μεγάλωσα. Από μικρός έψαχνα να ακούσω μια συγκεκριμένη μουσική, αλλά δεν ήξερα να το εκφράσω. Έλεγα στον πατέρα μου «θέλω να μου φέρεις κάτι που να έχει δυνατά τύμπανα». Κι εκείνος μου έφερνε μια κασέτα των Abba, μετά των Bee Gees. Αναγκαστικά τα άκουγα. Μου αρέσουν όλα τα είδη, εννοείται, αλλά όταν άκουσα για πρώτη φορά αυτό που ονειρευόμουν, ήταν σαν να ήρθα σε επαφή με το πεπρωμένο μου. Ήταν οι Scorpions. Ένας παιδικός μου φίλος έβαλε το «No one like you» και κόλλησα. «Τι είναι αυτό;» «Heavy metal!» Ε, μετά κατέβηκα στο κέντρο της Αθήνας, πήγα σε ένα δισκάδικο και ρώτησα τι δίσκους heavy metal έπρεπε να πάρω. Μου έδωσαν Maiden. Από τότε, από δέκα χρονών, δεν άκουσα ξανά τίποτε άλλο.

Συνθέτης, στιχουργός, μουσικός παραγωγός. Γεννήθηκε στα Πατήσια, ζει στην Εκάλη.

q Κάποια στιγμή γνώρισα τον κολλητό μου, που ήταν διπλανός μου στο θρανίο και κιθαρίστας, φτιάξαμε ένα γκρουπ για να γλιτώνουμε ώρες από το σχολείο και για να βρούμε και κανένα κορίτσι. Όποιος έπαιζε τότε μουσική κέρδιζε και το κορίτσι της τάξης. Όπως κούρδιζε μια μέρα την κιθάρα του, του λέω «αντί να παίζουμε διασκευές, γιατί δεν φτιάχνουμε δικά μας τραγούδια»; Έτσι άρχισα να γράφω, εντελώς αυτοσχεδιαστικά, και να παίρνω τη φάση πιο σοβαρά.

q Είναι πολύ θολά τα πρώτα μου χρόνια στη δισκογραφία, δεν θυμάμαι ακριβώς πώς έγιναν όλα. Είχαμε το γκρουπ με τον φίλο μου τον Σωτήρη και στέλναμε ντέμο heavy metal με ξένο στίχο. Εγώ ντράμερ και έγραφα, ο φίλος μου κιθαρίστας, είχαμε μπασίστα και ο αδερφός του ήταν ο τραγουδιστής. Αφού φάγαμε για κανέναν χρόνο τα μούτρα μας, βγάλαμε πιο πολύ hard rock ήχο με ελληνικό στίχο. Ξαναφάγαμε τα μούτρα μας. Είχαμε πάει μάλιστα και στον Παπακωνσταντίνου, που είναι εκπληκτικός άνθρωπος, στο καμαρίνι του, μας είχε δεχτεί, είχε ακούσει την κασέτα μας και μας είχε πει ότι θα την έδινε στον παραγωγό του. Κάποια στιγμή είχα μια κοπέλα που έκανε μαθήματα αγγλικών και κοκορεύτηκε στην καθηγήτριά της ότι το αγόρι της έχει συγκρότημα. Κι εκείνη της είπε ότι την ενδιέφερε, επειδή τραγουδούσε και η ίδια. Αυτή, λοιπόν, ήταν η Βίκυ Χαρίτου. Έτσι γνωριστήκαμε, μέσω της κοπέλας μου, και στην αρχή φτιάξαμε κάποια τραγούδια πιο ποπ, με ελληνικό στίχο.

q Έπειτα ο Γιάννης Δουλάμης άκουσε κάποιο ντέμο μου στη Sony. Δεν θυμάμαι αν ήρθε πρώτα η Καίτη Γαρμπή ή αν είχα κάνει κι άλλα πριν, δεν θέλω να αδικήσω κάποιον. Κάπου εκεί είχε μπλεχτεί και ο Καρβέλας. Πάντως, ο άνθρωπος που διέκρινε ότι κάτι έχω και μου έδωσε τη μεγάλη ευκαιρία ήταν ο Δουλάμης. Από κει και πέρα έγιναν πολλά και γρήγορα. Δεν με ενδιέφεραν τα λεφτά, δεν είχα όνειρο να γίνω συνθέτης, αλλά ντράμερ σε ροκ συγκρότημα. Μετά απλώς ακολούθησα τα γεγονότα, χωρίς να συνειδητοποιώ πού πηγαίνω. Αυτό είχα πει και στη Sony, «δώστε μου να γράψω», δεν κοιτούσα τα συμβόλαια, έγραφα τα πάντα. Μου λέει κάποια στιγμή ο Δουλάμης «να δώσουμε αυτό το χασάπικο που έχεις γράψει για την Άντζελα στην Καιτούλα;». Εγώ δεν ήξερα τι είναι το χασάπικο. «Ποιο απ’ όλα εννοείς;» «Αυτό που λέει “χαμένα, χαμένα”». Και γύρισα στον Atari μου και το έβαζα συνέχεια, για να καταλάβω γιατί είναι χασάπικο. Τόσο άσχετος ήμουν. Προφανώς κάπου τον είχα ακούσει αυτόν τον ρυθμό. Δεν θυμάμαι ούτε πώς προέκυψε το σκέτο «Φοίβος», αλλά ο Άκης ο Γκολφίδης μού είχε πει ότι ήταν πολύ έξυπνο. Ούτε που το είχα συνειδητοποιήσει ότι είχε αρχίσει να σημαίνει κάτι.

q Στην αρχή, στις δισκογραφικές ήταν λίγο διστακτικοί, προσπαθούσαν να με «εκμεταλλευτούν», να μην πάρω αέρα. Εγώ δεν ήμουν τέτοιος άνθρωπος, λόγω του πατέρα μου, με είχε μάθει να είμαι ταπεινός και ευγνώμων. Όταν έμπαινα στα γραφεία, ακόμα κι όταν πια ήμουν το μήλον της έριδος, ήμουν με σκυμμένο το κεφάλι. Στον Γιάννη Δουλάμη μίλησα στον ενικό είκοσι χρόνια μετά. Στο δεύτερο συμβόλαιο της Sony άρχισα να ξυπνάω. Μετά παραξύπνησα και άρχισα να τους κάνω δύσκολη τη ζωή στα συμβόλαια. Κατά τα άλλα, δεν νομίζω ότι έχει κανείς κάποιο παράπονο από τη συμπεριφορά μου.

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Το «Gucci Φόρεμα» το είχα ξεκινήσει ως εντελώς σοβαρό, κοινωνικό. Μπαίνει κάποια στιγμή η γυναίκα μου στο στούντιο και μου λέει: «Τι γράφεις; Ποιον αφορά αυτή η μιζέρια; Άκου λίγο εδώ». Και μου βάζει κάποιο ραπ κομμάτι που ανέφερε ένα «Gucci bikini». Και σκέφτομαι «α, χρησιμοποιούν μάρκες, εδώ είμαστε». Και έστησα το κομμάτι πάνω στη μάρκα Gucci. Στους «Μασάι» η λογική μου ήταν ότι ένα ζευγάρι δεν μπορεί να συνεννοηθεί. Σαν να λέμε μου μιλάς κινέζικα, αλαμπουρνέζικα. Τι είναι πιο περίεργο; Οι Μασάι! Βρήκα και ένα sample που μου έμοιαζε με Μασάι, σαν κάποιον άγριο αφρικανικής φυλής –καμία σχέση!– και το έδεσα έτσι. Πάντοτε όλα προσπαθώ να τα αντιμετωπίσω με χιούμορ, ακόμα και στους στίχους. Τα προσωπικά προβλήματα είναι πολύ βαριά. Είμαι τυχερός που δεν τα έχω περάσει με τη γυναίκα μου, τα φαντάζομαι μόνο. Ευχαριστώ τον Θεό που δεν έχω ζήσει τέτοιες καταστάσεις και κοιτάζω να τις εκφράσω στα τραγούδια μου με χιουμοριστικό τρόπο. Στενοχωριέμαι όταν τα ονομάζουν «σκουπίδια». Μερικοί έχουν την απαίτηση να υπάρχουν μόνο τραγούδια με κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο και κάπως έχουν ενοχοποιήσει, σχεδόν ποινικοποιήσει, τα τραγούδια που φτιάχνονται για να περάσεις καλά, να ξεχαστείς, να ευθυμήσεις. Δεν είναι κακό. Εγώ μια ζωή άκουγα εμπορική μουσική και το όνειρό μου ήταν να γράφω εμπορική μουσική. Δεν θέλω να γράψω κάτι άλλο – μπορώ να γράψω και στίχους που δεν θα τους καταλάβεις ποτέ, αλλά δεν θέλω να το κάνω, γιατί δεν με εκφράζει. Είναι επιλογή μου και δεν έχω μετανιώσει για κανέναν στίχο, για κανένα τραγούδι. «“Θα μελαγχολήσω”; Εγώ γράφω δέκα “Θα μελαγχολήσω”!» μπορεί να πει κάποιος. Ε, γράψ’ τα, γιατί δεν γράφεις; Δεν θες να βγάλεις χρήματα, που με βρίζεις γι’ αυτόν τον λόγο; Ακόμα και για το «Α πα πα», που με κοροϊδεύουν, εγώ το θεωρώ έξυπνο, ότι κατάφερα, με μια συλλαβή, να φτιάξω τραγούδι που να βγάζει νόημα. Μου είχε πει η Καίτη στο ξεκίνημά μου, όταν ήμουν τότε ο μικρός Φοίβος, είκοσι ενός χρονών: «Είναι μια ιστορία ο στίχος σου και πάντοτε καταλήγει σαν συμπέρασμα το ρεφρέν». Ε, και με αυτό το μονοσύλλαβο, μπόρεσα κι έβγαλα μια λογική. Από την άλλη, στο «Γεια» της Βανδή και στο «Όπου κοιτάξεις» του Μαζωνάκη η λογική μου ήταν να κάνω ρεφρέν τη μουσική και όχι τον τραγουδιστή. Να μην έχουμε πια οι συνθέτες τόση ανάγκη τους τραγουδιστές. Αυτό ήθελα να αποδείξω στον εαυτό μου. Ότι το ρεφρέν δεν το λέει ο τραγουδιστής, αλλά το λέω εγώ με τα δάχτυλά μου.

q Συνδέθηκα περισσότερο με τις γυναίκες ερμηνεύτριες, γιατί λατρεύω τις γυναίκες και γιατί ήμουν πάντα της

26 lifo – 27.5.21

απο τον αλεξανδρο διακοσαββα φωτογραφιeσ: παρις ταβιτιαν

brand name Πολλοί νομίζουν ότι εγώ απαιτούσα να μπαίνει το όνομά μου στα εξώφυλλα των δίσκων. Όχι, ήρθε από μόνο του, σιγά-σιγά, γιατί κάποιοι κατάλαβαν ότι αυτό τράβαγε τον κόσμο.

27.5.21 – lifo

27

Φοίβος

λογικής των συγκροτημάτων που άκουγα, ότι τη μουσική την κάνουμε για να βρίσκουμε κορίτσια. Αγαπώντας τόσο πολύ τις γυναίκες, προσπαθούσα πάντα να τις καταλάβω. Ας πούμε, στα ’90s η Καίτη ήταν ένα sex symbol, με γιγαντοαφίσες στο Διογένης Παλλάς, και όλοι τρελαίνονταν, ήθελαν να είναι μαζί της. Μόλις έγραψα το «Θα μελαγχολήσω», βγήκε αδιόρατα στην πιάτσα ότι η Καιτούλα μελαγχόλησε, μη μας πάθει κάτι το κορίτσι μας! Οπότε μου ήρθε στη συνέχεια η ευαίσθητη Καιτούλα, η Καιτούλα και οι «Ευαισθησίες» της. Μόλις παράγινε ευαίσθητη, για να μην καταλήξει νιανιά, πάμε να προκαλέσουμε. Έτσι, η ευαίσθητη Καιτούλα βρέθηκε να μιλά για το «μέγεθος» στο «Κάτι». Στην Καίτη ποτέ δεν ανέλυσα τις σκέψεις μου πίσω από κάθε τραγούδι, γι’ αυτό είχε και πολύ μεγάλες αντιρρήσεις για συγκεκριμένες φράσεις στο «Κάτι», όπου χρειάστηκε να την πιέσω πάρα πολύ.

q Τη Δέσποινα την ανακάλυψα σιγά-σιγά. Προσπάθησα να βγάλω προς τα έξω τις δυνατότητές της και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, την έπλασα, την αγάπησα πρώτα απ’ όλα. Ήταν από τις καλύτερές μου φίλες και πιστεύω ότι είναι ακόμη. Ό,τι έκανα το έκανα με πολλή αγάπη και πάθος. Δεν έχω κανένα παράπονο από κείνη. Δεν είχα δυσκολευτεί ποτέ σε συνεργασία. Ήμουν πάντα καλόβολος και ακόμα και με τους πιο στρυφνούς ή με τους πιο μεγάλους σταρ έβρισκα τον τρόπο. Πολλοί νομίζουν ότι εγώ απαιτούσα να μπαίνει το όνομά μου στα εξώφυλλα των δίσκων. Όχι, ήρθε από μόνο του, σιγά-σιγά, γιατί κάποιοι κατάλαβαν ότι αυτό τράβαγε τον κόσμο. Είχε αρχίσει να ακούγεται το όνομά μου και ο κόσμος αναρωτιόταν ποιο είναι αυτό το σκατό που κάνει συνέχεια επιτυχίες. Όταν είδα ότι κάποιοι τραγουδιστές άρχισαν να αντιδρούν σε αυτό, ότι δεν τους άρεσε, εκεί το ζήτησα εγώ. Και, εννοείται, μετά δεν το αρνήθηκαν.

q Είχα φτάσει σε ένα σημείο κάποια στιγμή που είχα κάνει τα πάντα: μεγάλες επιτυχίες, τα μεγαλύτερα αποκλειστικά συμβόλαια, με ήθελαν συγχρόνως δύο εταιρείες και είχα τη φοβερή ιδέα «αποκλειστικό στη Minos, με εξαίρεση τη Sony» και «αποκλειστικό στη Sony, με εξαίρεση τη Minos», το διπλό αυτό συμβόλαιο. Διεστραμμένο, αλλά το κατάφερα και το δέχτηκαν. Συνειδητοποίησα κάποια στιγμή ότι υπήρχαν κάποια στεγανά στην προώθηση των δίσκων. Δηλαδή, από τη στιγμή που έπιαναν το μπάτζετ, μετά τον παρατούσαν και κοίταγαν τον επόμενο. Εγώ όλα τα τραγούδια ενός δίσκου τα έγραφα για να γίνουν πρώτα, γιατί ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις ακριβώς τι θέλει το κοινό τη δεδομένη στιγμή. Έτσι, έχω δίσκους που από τα δέκα κομμάτια τα επτά γίνονταν επιτυχίες, σε μια εποχή που το ραδιόφωνο είχε παραγωγούς που επέλεγαν αυτοί τα τραγούδια. Είχα τη λογική όποιον καλλιτέχνη αναλάμβανα να τον αντιμετωπίζω σαν να είναι ο Νο1, είτε ήταν ο Πάριος είτε ο Λεμπέσης. Δεν δούλεψα περισσότερο ή με μεγαλύτερο πάθος για τον Πάριο απ’ ό,τι με τον Λεμπέση. Έβλεπα, λοιπόν, ότι έρχεται το τέλος της δισκογραφίας και είχα βάλει στο μυαλό μου ότι θέλω να φτιάξω μια εταιρεία δική μου, για να λειτουργήσει όπως θέλω εγώ τα επόμενα δέκα χρόνια. Έτυχε τότε ο πατέρας μου να με πιέσει να γνωρίσω τον Θοδωρή Κυριακού, γιατί ήταν δικηγόρος της μητέρας του σε κάποιες υποθέσεις. Πιέστηκε κι αυτός προφανώς από τη μαμά του και τελικά ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Θαύμασα το πόσο ιδιοφυές μυαλό έχει, έπαθα πλάκα μαζί του, τόσο έξυπνος και πολυπράγμων είναι. Έτσι, φτιάξαμε τη Heaven. Βέβαια, είχαμε συμφωνήσει να λέμε ότι έχω απλώς ένα συμβόλαιο, για να μην υπάρχει πρόβλημα με άλλους καλλιτέχνες και συνθέτες. Μετά αποφάσισα να προχωρήσω σε κάτι άλλο, πούλησα το μερίδιό μου στον Θοδωρή και έφτιαξα τη Spicy με τον όμιλο Star.

q Όπως κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη για τη δική μου δισκογραφική, ακριβώς επειδή τα είχα κάνει όλα, έτσι ήρθε και η στιγμή που είπα ότι το μόνο που δεν είχα κάνει ήταν τηλεόραση. Έπρεπε να ξεπεράσω τη φοβία μου με τις κάμερες, τα φώτα –έβλεπα κάμερες κι έτρεχα προς την αντίθετη κατεύθυνση–, κάτι που είχε παρεξηγηθεί πολύ, ως σνομπ, αλλά, από την άλλη, δεν μου κρατούσε κακία κανένας, αφού δεν μιλούσα σε κανέναν. Ήταν ένα στοίχημα με τον εαυτό μου, έπρεπε να το δοκιμάσω. Ήταν η πιο κατάλληλη εποχή, μέσα στην πανδημία, που ήμασταν όλοι κλεισμένοι στα σπίτια και η δουλειά έχει μπει σε παύση. Είμαι πολύ ικανοποιημένος από το «House of Fame», γιατί πέτυχα τον στόχο μου. Εντάξει, κάθε φορά που κάθομαι στην καρέκλα, μέχρι να ξεκινήσει το σόου, με πιάνει ταχυπαλμία, έρχονται, μου ζητάνε δηλώσεις από τα πρωινά, προσπαθώ να τους σπρώξω για το επόμενο διάλειμμα, με πετυχαίνουν μετά, το βράδυ, καθώς φεύγω, κρυμμένοι πίσω από τα αυτοκίνητα, στις 2 η ώρα το πρωί, κάθομαι και τους μιλάω. Είμαι πολύ ειλικρινής. Είναι δύσκολο να ακούς να κατακρεουργούν ένα κομμάτι, είτε δικό σου είτε ξένο. Ξέρεις, από την άλλη, ότι αυτά τα παιδιά έχουν όνειρα και, δυστυχώς ή ευτυχώς, πηγαίνουν σε ένα σόου για να τα πραγματοποιήσουν, κάποια ίσως έχοντας άγνοια κινδύνου και των δυνατοτήτων τους. Είναι δύσκολο να τα πληγώσεις, να τους χαλάσεις το παραμύθι, αλλά είναι και δύσκολο να πεις κάτι που δεν αισθάνεσαι, όταν βλέπεις ή ακούς κάτι τραγικό. Θα νομίζει ο κόσμος ότι τον δουλεύεις. Γενικώς, είναι μια δύσκολη συνθήκη, που την αντιμετωπίζω με χιούμορ. Τους λέω όσο σκληρά πράγματα πρέπει να ακούσουν για το καλό τους, για να τα επαναφέρω στην πραγματικότητα, όπως κι εμένα με είχε ξεφτιλίσει ο καθηγητής μου και έγινα ο καλύτερος μαθητής. Βλέπουμε στα καθημερινά επεισόδια ότι κάθονται αραχτοί στον καναπέ, σε κάτι στάσεις που μόνο κάποιος εξαιρετικά ράθυμος και τεμπελχανάς παίρνει, κάνουν ηλιοθεραπεία, αντί να τους βλέπουμε να λιώνουν, για να εκμεταλλευτούν αυτή την τρομακτική ευκαιρία. Ό,τι μπορεί να πετύχει ένας καλλιτέχνης μετά από δεκαετή αγώνα, μια κάποια αναγνωρισιμότητα, αυτοί το πετυχαίνουν σε τρεις μήνες, και αντί να δώσουν όλο τους το είναι, το θεωρούν δεδομένο και χαβαλεδιάζουν. Εμένα αυτή η γλώσσα του σώματος δεν μου αρέσει. Προσπάθησα όσο μπορούσα να τους ξυπνήσω. Νομίζω ότι έχουν μείνει οι καλύτεροι στον τελικό.

q Ήταν ωραία μαρκετινίστικη κίνηση του Νίκου (Κοκλώνη) η συνάντηση της Άννας με τη Δέσποινα. Θα μπορούσαν να το είχαν κάνει και χρόνια πριν, για να είναι πιο εντυπωσιακό. Τώρα ήταν εντυπωσιακό για συγκεκριμένες ηλικίες. Αν το είχαν κάνει δεκαπέντε χρόνια πριν, θα είχε πέσει η Ελλάδα, θα ήταν μαγικό. Όλη αυτή η κόντρα ήταν κατασκεύασμα των μίντια, όπως και η δική μου με τον Καρβέλα, τον οποίον λατρεύω.

ΙNFO

Ο τελικός του talent show «House of Fame La Academia», στην κριτική επιτροπή του οποίου ο Φοίβος είναι μέλος, θα μεταδοθεί την Παρασκευή 28/5, στις 21:00, από τον ΣΚΑΪ. Το νέο άλμπουμ του Σάκη Ρουβά με τίτλο «Στα καλύτερά μου», σε στίχους και μουσική του Φοίβου, κυκλοφορεί επίσης την Παρασκευή 28/5 από τη Minos EMI, a Universal Music Company. Ευχαριστούμε το rock bar Intrepid Fox (Τριπτολέμου 30, 210 3466055, Γκάζι) που φιλοξένησε τη φωτογράφιση. Διαβάστε όλη τη συνέντευξη στο LIFO.gr.

28 lifo – 27.5.21

q Ο γιος μου και η κόρη μου είναι δώδεκα, είναι δίδυμα. Εννοείται πως δεν ακούνε τραπ. Γενικώς στο σπίτι μου δεν παίζει μουσική, δεν το αντέχω, κουράζεται το μυαλό μου. Μόνο στο αυτοκίνητο, όποτε τα πηγαίνω στις γυμναστικές τους, βάζω καλή μουσική, δηλαδή heavy metal! Όλα τα είδη τα σέβομαι, αλλά όταν θα κάνω τραπ, θα το κάνω με τον δικό μου τρόπο. Θα το ακολουθήσω μουσικά, που μου αρέσει πολύ, δεν θα το ακολουθήσω στιχουργικά. Δεν υπάρχει πιο σεξιστικό είδος, αντιμετωπίζει τη γυναίκα ως αντικείμενο κακομεταχείρισης. Δεν με βρίσκει σύμφωνο, μπορεί να μη με ακούσει κανένας από αυτούς που ακούνε τραπ, ok, εγώ θα το κάνω με τον δικό μου τρόπο.

Στα ’90s η Καίτη ήταν ένα sex symbol. Μόλις έγραψα το «Θα μελαγχολήσω», βγήκε αδιόρατα στην πιάτσα ότι η Καιτούλα μελαγχόλησε. Οπότε μου ήρθε στη συνέχεια η Καιτούλα και οι «Ευαισθησίες» της. Μόλις παράγινε ευαίσθητη, πάμε να προκαλέσουμε. Έτσι, η ευαίσθητη Καιτούλα βρέθηκε να μιλά για το «μέγεθος» στο «Κάτι».

q Είμαι πολύ αυστηρός με τα παιδιά μου. Δεν έχουν κινητό, δεν έχουν τάμπλετ, τηλεόραση είδαν για πρώτη φορά στα δέκα τους, πήγαιναν σε πάρτι, την κοίταζαν και δεν ήξεραν τι είναι. Τώρα, βέβαια, μου λένε «τι κατάσταση είναι αυτή, τι γονείς είστε εσείς» και τους απαντώ ότι προτιμώ να είμαι τώρα κακός μπαμπάς και να με ευχαριστούν όταν μεγαλώσουν, παρά να γίνω τώρα καλός, να τα αφήνω να βλέπουν ανεξέλεγκτα ό,τι θέλουν, να καταστρέψουν τα μάτια τους, την ψυχή τους, την αισθητική τους, να τρώνε ό,τι θέλουν, και να με διαολοστέλνουν μετά για μια ζωή. Όταν μεγαλώνουμε, για όλα φταίνε οι γονείς μας. Πράγματα που έχω χρεώσει σε αυτούς, πλέον κατανοώ απόλυτα γιατί τα έκαναν, και μπορεί κι εγώ στη θέση τους να είχα κάνει τα ίδια. Ελπίζω και τα παιδιά μου να με καταλάβουν όταν μεγαλώσουν.

687

ΚΗΠΟΥΡΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΑΝΙΑ

DESIGN

ΈΝΑ ΚΕΡΑΜΙΚΌ ΠΟΥ ΘΑ ΕΡΩΤΕΥΤΕΊΤΕ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

H ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΉ ΕΙΚΌΝΑ ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ

TΡΑΠΕΖΑΚΙΑ ΕΞΩ

27.5.21 – lifo

29

ΣΕ ΈΝΑΝ ΚΉΠΟΠΑΡΆΔΕΙΣΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΏΝ ΦΥΤΏΝ ΣΤΗΝ ΠΑΙΑΝΊΑ

από τον m. hulot φωτο: παρισ ταβιτιαν

Ο Λευτέρης Δαριώτης καλλιεργεί 3.000 φυτά σε έναν από τους πιο όμορφους κήπους στην Ελλάδα.

30 lifo – 27.5.21

Φυτά που αγαπούν την ελαφριά σκιά, όπως ο Helleborus argutifolius και η Salvia blepharophylla, κάτω από έναν ιδιαίτερο «στρατηγό», που δεν προσβάλλεται από το ωίδιο, όπως οι περισσότερες ποικιλίες που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, τη Lagerstroemia «Natchez».

ΚΗΠΟΙ

27.5.21 – lifo

31

ΣΕ ΈΝΑΝ ΚΉΠΟ-ΠΑΡΆΔΕΙΣΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΏΝ ΦΥΤΏΝ ΣΤΗΝ ΠΑΙΑΝΊΑ

ΚΗΠΟΙ Τ

32 lifo – 27.5.21

ο μπροστινό μέρος του σπιτιού όπου φτάνουμε στην Παιανία είναι η κύρια είσοδος μιας συνηθισμένης μονοκατοικίας, όπως όλες τριγύρω – κάτι σαν καμουφλάζ. Τίποτα δεν προμηνύει τι σε περιμένει όταν περάσεις τη σιδερένια πόρτα. Μόλις διασχίσεις τον διάδρομο και βγεις στον τεράστιο κήπο, στο πίσω μέρος του σπιτιού, μένεις πραγματικά άφωνος. Το δημιούργημα του Λευτέρη Δαριώτη, βιολόγου φυτών και «plantsman», όπως αυτοσυστήνεται, είναι ο πιο όμορφος κήπος που έχω δει στην Ελλάδα, το όνειρο κάθε λάτρη των φυτών, με χιλιάδες (κυριολεκτικά) φυτά εξωτερικού χώρου, τα οποία, αυτή την εποχή, είναι μια πανδαισία χρωμάτων και ευωδιών, σε τόσο μεγάλη ποικιλία, που δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις. Τα σπάνια και εξωτικά φυτά που έχει φυτέψει επιμελώς στον ποτιζόμενο κήπο τα συλλέγει εδώ και χρόνια από κάθε μέρος του κόσμου που έχει παρόμοιο κλίμα με αυτό της Ελλάδας. Λίγο παραπέρα, σε ένα άλλο οικόπεδο, μας ξεναγεί σε έναν δεύτερο κήπο με μεσογειακά φυτά, ξηρόφυτα, που δεν χρειάζονται πότισμα, σε ένα περιβάλλον που θυμίζει βόλτα σε ανθισμένο ανοιξιάτικο λιβάδι. Οι εκπλήξεις διαδέχονται η μία την άλλη και δεν έχουν τελειωμό. Ο Λευτέρης έχει αδιανόητα πολλές γνώσεις για τα φυτά και μπορεί να αναγνωρίσει (με τη λατινική ονομασία του) κάθε φυτό που του δείχνεις. Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι γνώσεις του ειδικού επιστήμονα που σε εντυπωσιάζουν αλλά και οι γνώσεις του ανθρώπου που λατρεύει τα φυτά και τα έχει μελετήσει πολύ, κι αυτό φαίνεται από κάθε σημείο γύρω του. Από τον τρόπο που έχει οργανωμένα τα φυτώρια, όπου σπέρνει και φροντίζει τα νεαρά φυτά, μέχρι το εργαστήριό του, όπου διατηρεί τους βολβούς και τα ριζώματα που έχουν πέσει σε νάρκη. «Με τα φυτά ξεκίνησα από παιδάκι» μας λέει. «Όλα τα άλλα παιδάκια έπαιζαν μπάλα, εγώ σκάλιζα στον κήπο και μάθαινα τις λατινικές ονομασίες των φυτών. Είχαμε αυτόν τον κήπο που βλέπεις (ο ποτιζόμενος κήπος είναι στο πατρικό του). Είχα και έναν παππού μελισσοκόμο στα Μέγαρα, απ’ όπου είναι η μάνα μου, και με έπαιρνε μαζί του και μου έδειχνε ποια φυτά τραβάνε τις μέλισσες. Ίσως γι’ αυτό έχω πώρωση με τις σάλβιες. Ξεκίνησα να καλλιεργώ ετήσια φυτά. Έλεγα στους γονείς μου “πάμε στα φυτώρια να πάρουμε φυτά” και κάποια στιγμή είχα πάρει ένα mix βολβών που τους φύτεψα έναν-έναν, πενήντα βολβούς σε πενήντα γλαστράκια. Στη συνέχεια εξελίχθηκα στους βολβούς και άρχισα να ασχολούμαι στα σοβαρά. Μετά σπούδασα τεχνολόγος γεωπόνος στη Θεσσαλονίκη, ακολούθησε ένα master στη Bιολογία Φυτών στην Καλιφόρνια και στη συνέχεια πήγα να σπουδάσω horticulture στην Αγγλία, στο Reading.

-Τι φυτά έχεις στη συλλογή σου; Η μεγαλύτερη συλλογή είναι οι σάλβιες, έχω πάνω από διακόσια είδη. Επίσης, οι βολβοί, κυρίως από τη Νότια Αφρική, που έχει και πάρα πολλά είδη, συνολικά πάνω από δύο χιλιάδες. Οι νοτιοαφρικάνικοι είναι πάνω από χίλια είδη, ένα σωρό γένη με πολύ όμορφο άνθος. Στη Νότια Αφρική βρίσκεις δεκαπέντε-είκοσι είδη βολβών μαζί σε ένα τετραγωνικό μέτρο. Έχει μεγάλη ποικιλία. Και μετά είναι τα ξερικά μεσογειακά φυτά, όχι μόνο από τη Μεσόγειο αλλά απ’ όλες τις περιοχές του κόσμου με μεσογειακό κλίμα, Καλιφόρνια, Χιλή, Αυστραλία, Νότια Αφρική. Έχω γύρω στα τετρακόσια-πεντακόσια είδη. Μετά, ό,τι μου αρέσει το βάζω στον

Η μεγαλύτερη συλλογή μου είναι οι σάλβιες, έχω πάνω από διακόσια είδη. Επίσης, οι βολβοί, κυρίως από τη Νότια Αφρική, που έχουν και πάρα πολλά είδη, συνολικά πάνω από δύο χιλιάδες. Οι νοτιοαφρικάνικοι είναι πάνω από χίλια είδη, ένα σωρό γένη με πολύ όμορφο άνθος.

Facebook: liberto.dario Instagram: libertodario

κήπο. Είναι όλα φυτά εξωτερικού χώρου.

— Πού τα βρίσκεις τα φυτά; Παραγγέλνω απ’ όπου μπορώ online, κυρίως από το εξωτερικό. Και παραγγέλνω φυτά, γιατί στην Ευρώπη μπορείς να παραγγείλεις φυτά ή σπόρους. Έχω γίνει εξπέρ στους σπόρους, μπορώ να φυτρώσω σχεδόν τα πάντα. Και δεν αργούν να ανθίσουν, οπότε τα περισσότερα φυτά που έχω είναι από σπόρο, ειδικά τα μεσογειακά. Παραγγέλνω απ’ όλο τον κόσμο.

— Στην Ελλάδα μπορείς να συλλέξεις σπόρους από άγρια φυτά; Όχι, απαγορεύεται. Πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος για να σου δώσει άδεια το υπουργείο. Αν έχεις φυτώριο, μπορεί να σου δώσει άδεια για συγκεκριμένα πράγματα, που επιτρέπονται. Οι σπόροι των φυτών των φυτωρίων έρχονται συνήθως από το εξωτερικό. Πάντα στα ταξίδια μου μαζεύω σπόρους, αγοράζω φυτά από φυτώρια –ειδικά από την Αγγλία έφερνα πάντα– κι έτσι έχω κάνει σιγά-σιγά τη συλλογή μου. Τώρα με το Brexit, που απαγόρευσαν την εξαγωγή φυτών, είναι μεγάλη καταστροφή.

— Είναι πιο ενημερωμένοι οι Έλληνες για τα φυτά σε σχέση με μερικά χρόνια πριν; Είναι, αλλά σε πάρα πολύ μικρό ποσοστό ακόμα. Δηλαδή αν ήμασταν στο 0% πριν από μερικά χρόνια, τώρα είμαστε στο 2%. Κάπως έτσι. Δεν υπάρχει σεβασμός για τη χλωρίδα γενικά, αλλά το καλό είναι ότι πλέον, όταν ταξιδεύεις, βρίσκεις κόσμο που ενδιαφέρεται. Το Facebook το έκανε αυτό και η φωτογραφία. Πάνε οι άνθρωποι να φωτογραφίσουν φυτά και θέλουν να φωτογραφίσουν όλα τα ελληνικά φυτά. Αυτό βοήθησε πάρα πολύ. Και το Instagram άλλαξε τη σχέση του νέου ανθρώπου με την κηπουρική. Όταν ασχοληθείς με τα φυτά, αρχίζεις να εκτιμάς την ομορφιά τους. Αυτό είναι το μυστικό στην κηπουρική γενικά, να επιλέξεις το σωστό φυτό για τη σωστή θέση. Συνήθως ο Έλληνας πάει στο φυτώριο ζητώντας γαρδένια, ορτανσία και τριανταφυλλιά και τα βάζει όπου να ’ναι. Ο κήπος που βλέπεις, όταν μεγάλωνα, ήταν γεμάτος καρποφόρα δέντρα του πατέρα μου και τριανταφυλλιές και σιγά-σιγά έπρεπε να τα ξεπαστρέψω για να κάνω χώρο για τα δικά μου, όσο μεγάλωνε η συλλογή μου, με διαμάχες φοβερές με τον πατέρα μου. Ο Έλληνας θεωρεί ότι πρέπει να είναι χρήσιμο κάτι για να είναι στον κήπο του. Είναι άλλου είδους η χρησιμότητα των καλλωπιστικών, απευθύνονται στον νου και στο αίσθημα. Είναι για να τα χαίρεται το μάτι σου.

— Πώς άρχισαν να σε ενδιαφέρουν τα μεσογειακά φυτά; Τον μεσογειακό κήπο τον αγάπησα έξω, στην Καλιφόρνια όπου ήμουν, γιατί είδα πόσο μπροστά είναι στους κήπους εκεί οι άνθρωποι. Οι περισσότεροι είναι μεσογειακοί κήποι, χρησιμοποιούν τα ενδημικά φυτά και είναι ωραίοι. Εκεί έπαθα και τη ζημιά με τις σάλβιες, γιατί μόλις πήγα και έκανα βόλτες στην πανεπιστημιούπολη με το ποδήλατό μου, έπεσα πάνω σε μια Salvia elegance, αυτή που μυρίζει σαν ανανάς και το φθινόπωρο κάνει κόκκινα, μακριά λουλούδια. Ήταν τεράστια, δύο επί δύο, και ήταν γύρω-γύρω καμία 50αριά κολιμπρί που ρούφαγαν νέκταρ. Τρελάθηκα, κι έτσι συμπάθησα τις σάλβιες. Ήξερα μόνο τις ελληνικές, το φασκόμηλο. Έχουμε γύρω στα είκοσι οκτώ είδη στην Ελλάδα, ενδημικές. Τα τρία από αυτά τα λέμε «φασκόμηλο».

— Θα δώσεις μερικές συμβουλές για όποιον θέλει να φτιάξει έναν κήπο στο μπαλκόνι του; Για να φτιάξεις ένα μπαλκόνι ή έναν κήπο, το πρώτο που πρέπει να λάβεις υπόψη είναι τι σου αρέσει.

Και δεν φτάνει να πας σε ένα φυτώριο για να δεις τι έχει. Γιατί πηγαίνεις συνήθως την άνοιξη, που είναι όλα ανθισμένα, και τα φυτά που ανθίζουν το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο δεν τα βλέπεις. Ελάχιστοι πηγαίνουν τότε στα φυτώρια, έτσι δεν υπολογίζουμε πώς διανέμονται μέσα στον χρόνο οι ανθοφορίες. Το μπαλκόνι για μένα θέλει φυτά που έχουν καλό σχήμα και φύλλωμα όλο τον χρόνο, οπότε πρέπει να υπάρχει ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο. Εδώ βολεύουν αυτά που έχουν λογχοειδή φύλλα, π.χ. τα φόρμιουμ, οι αγαύες. Μετά, πρέπει να επιλέξεις φυτά που είναι θαμνώδη και αειθαλή –αρκετά από αυτά είναι μεσογειακά (φασκόμηλα, δεντρολίβανα)– και έπειτα θα «παίξεις» με τα λουλούδια. Και οι σάλβιες είναι κάτι που προσφέρεται γι’ αυτόν τον σκοπό, γιατί έχουν μεγάλη ανθοφορία όλο τον χρόνο. Ειδικά μέσα στην Αθήνα, οι μικρόφυλλες ποικιλίες μπορεί να έχουν ανθοφορία και δώδεκα μήνες. Υπάρχουν σε πολλά χρώματα και είναι ωραία φυτά για γλάστρα. Το ελληνικό μάτι έχει μάθει να προσέχει άλλου είδους φυτά και στους κήπους υπάρχει η νοοτροπία να έχουμε το γκαζόν και ένα παρτέρι που την άνοιξη το φυτεύουμε με σκυλάκια, τον χειμώνα με κυκλάμινα. Δεν υπάρχει η λογική να φτιάξεις ένα παρτέρι που να διατηρείται όλο τον χρόνο. Μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα δεν ήξεραν τι είναι η πολυετής πόα. Όλες οι πόες ήταν ετήσιες ή εποχικές. Είναι και ταλαιπωρία να καθαρίζεις κάθε φορά όλο το παρτέρι και να βάζεις από την αρχή φυτά. Βάζεις σάλβιες, τις κόβεις και ξαναγίνονται. Όλα τα φυτά του κήπου μου είναι πολυετή, απλώς τα κόβω τον χειμώνα και γίνονται ξανά την άνοιξη.

— Ας πούμε ότι θέλω να βάλω δύο-τρεις μεγάλες ζαρντινιέρες ή μεγάλες γλάστρες στο μπαλκόνι. Τι χώμα και τι φυτά να επιλέξω; Ποια είδη μπορούν να συνυπάρξουν; Η καλλιέργεια μεσογειακών φυτών σε γλάστρα και η καλλιέργεια στον κήπο είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Στον κήπο τα φυτά μπορούν να προσαρμοστούν και υπό κάποιες συνθήκες, π.χ. με καλή στράγγιση, να αντέχουν ολόκληρο το καλοκαίρι χωρίς πότισμα, αφού αυτό ακριβώς έχουν εξελιχθεί να κάνουν και στη φύση. Στη γλάστρα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αναγκαστικά θα πρέπει να ποτίζουμε το καλοκαίρι, γιατί οποιοδήποτε φυτοδοχείο μπορεί να χάσει εντελώς την υγρασία του το καλοκαίρι. Αλλά πρέπει να το κάνουμε στο ελάχιστο, αφήνοντας το χώμα να στεγνώνει ενδιάμεσα στα ποτίσματα, αφού, ούτως ή άλλως, για την καλή υγεία του το φυτό θα πρέπει τους θερινούς μήνες να διατηρηθεί σε λήθαργο. Επίσης, πάντα ποτίζουμε απόγευμα. Ένα άλλο μυστικό είναι η καλή στράγγιση του υποστρώματος. Επειδή ακριβώς θα ποτίσουμε το καλοκαίρι, αν το νερό διατηρηθεί στη γλάστρα και η θερμοκρασία φτάσει τους σαράντα βαθμούς, μπορεί και να αποβεί θανάσιμο για το φυτό μας. Οπότε ένα καλό μείγμα με φυτόχωμα, λίγο κοκκινόχωμα, περλίτη και χαλίκι είναι το ιδανικό. Και οπωσδήποτε χαλίκι ή περλίτης στον πάτο της γλάστρας, χωρίς πιατάκι! Υπάρχουν, βέβαια, μεσογειακά φυτά που συγχωρούν εύκολα, όπως το δεντρολίβανο, αλλά και άλλα που ένα λάθος μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα θα τους στοιχίσει τη ζωή. Μη σε τρομάζω όμως, αυτά που είναι στην πρώτη κατηγορία είναι αρκετά. Πέραν του δεντρολίβανου (Rosmarinus officinalis), πολλές Salvia, Phlomis, Teucrium, Origanum και ορισμένες λεβάντες, Εchium, τα καλιφορνέζικα Epilobium, μερικοί θάμνοι από την Αυστραλία όπως οι Grevillea και Callistemon κ.ά. τα καταφέρνουν εύκολα.

1

2

3

1. Ο Penstemon cobaea από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, πολύ ανθεκτικός στον κήπο, σε ξηρικές συνθήκες ή μη.

4

2.Falkia repens, ένα εξαιρετικό φυτό εδαφοκάλυψης με γρήγορη ανάπτυξη και άνθιση τον Μάιο – και η χαρά της μέλισσας!

5

3. Η αναρριχώμενη Thunbergia gregorii ανθίζει σχεδόν όλο τον χρόνο, με έξαρση αργά την άνοιξη και το φθινόπωρο.

4. Η Alstroemeria «Indian Summer» δίνει χρώμα από την άνοιξη ως το φθινόπωρο.

5. Dianthus gratianopolitanus.

6

6. Το «πολλαπλασιαστήριο» βοηθάει στο να αναπαραχθούν νέα φυτά για τον κήπο.

7

7. Ένα αγριογαρίφαλο από τη Ρόδο και τη γειτονική Τουρκία, το Dianthus crinitus.

8. Η Jurinea consanguinea σε καρποφορία, μπροστά από έναν θαμνώδη φλόμο, το Verbascum propontideum.

9. Όταν σχεδόν όλοι οι βολβοί πέφτουν για ύπνο, η Brodiaea californica ξεκινάει να ανθίζει.

8

9

10

10. Ο φοίνικας της Ισπανίας, αλλά με γκρίζα φύλλα, στην ποικιλία Chamaerops humilis var. cerifera, πλαισιωμένος από «Μάηδες» (Centranthus ruber «Coccineus»).

27.5.21 – lifo

33

Είναι πολλά πλέον τα καμίνια που ξεφουρνίζουν μικρά έργα μιας τέχνης αρχέγονης και διαχρονικής, μιας ανερχόμενης τάσης που συγκινεί όλο και περισσότερους και έχει μπει δυναμικά στην καθημερινότητά μας. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί επιλέξαμε 11 νέους κεραμίστες που αγαπάμε.

Τ

από τη ζωη παρασιδη

α τελευταία χρόνια, οι πιονιέροι της παγκόσμιας γαστρονομικής σκηνής αναζητούν εκείνα τα κεραμικά σκεύη που θα λειτουργήσουν ως καμβάς και θα αναδείξουν ακόμα περισσότερο τις λεπτεπίλεπτες γευστικές δημιουργίες τους – με την ανανέωση της υψηλής γαστρονομίας η τέχνη της κεραμικής πήρε τον χώρο που της άξιζε στην εστίαση. Όμως, και έξω από τις εστιατορικές σάλες, η τάση δείχνει μια επιστροφή σε ό,τι φτιάχνεται με τα χέρια και με φυσικά υλικά. Τα εγχώρια εργαστήρια που αναβιώνουν την κεραµική ως λαϊκή τέχνη, παρουσιάζοντας χρηστικά αντικείµενα σύγχρονου σχεδιασµού, ολοένα και πληθαίνουν, και μαζί τους αυξάνονται οι λογαριασμοί που προωθούν την καλαίσθητη πραμάτεια τους στο Instagram, ενώ όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που στον ελεύθερο χρόνο τους φορούν ποδιές και λερώνονται με πηλό, μόνο και μόνο για να αποφορτιστούν. Η κεραµική δεν σίγησε ποτέ, έμεινε μάλιστα σχεδόν ανέγγιχτη από τον χρόνο ως προς τις τεχνικές κατασκευής και τα εργαλεία που χρησιµοποιεί. Πρόκειται για μια μεγάλη παράδοση στην ελληνική ιστορία, τα πήλινα αντικείµενα

34 lifo – 27.5.21

έχουν υπάρξει µέρος της καθηµερινότητας ήδη από την αρχαιότητα. Συλλέκτες, γκαλερίστες, μουσεία που πιστεύουν στο καλλιτεχνικό μεγαλείο το οποίο μπορεί να προσφέρει ο πηλός υπήρχαν πάντα. Μεσολαβούν πολλά στάδια για να φτάσει κανείς στο τελικό αποτέλεσμα, χρειάζεται υπομονή, επιμονή, χρόνος και δοκιμές, πέραν των τεχνικών γνώσεων. Ωστόσο, μιλώντας με τους ανθρώπους που έχουν γεμίσει τα ποιοτικά καφέ, τα κομψά εστιατόρια και τα σπίτια της Αθήνας με όσα σμιλεύουν με τα χέρια τους, παρατηρώ ότι η ενασχόληση με τον πηλό τούς χαρίζει μια βαθιά ικανοποίηση, ένα αίσθημα πληρότητας και οικειότητας. Όλοι μιλάνε για το στοιχείο του απρόβλεπτου σε αυτό που κάνουν, για το καμίνι και την ικανοποίηση που νιώθουν ανοίγοντάς το και αντικρίζοντας την επίδραση της φωτιάς σε όσα σχεδίασαν, αυτή είναι η πρώτη ανταμοιβή τους. Η κεραμική είναι ένας τρόπος έκφρασης που εξελίσσεται συνέχεια από ταλαντούχους ανθρώπους με διαφορετικές αναφορές και άποψη. Έτσι, αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένα κεραμικό για κάθε γούστο.

ΑΥΤΉΝ ΤΗ ΣΤΙΓΜΉ, ΣΕ ΚΆΠΟΙΟ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ, ΠΛΆΘΕΤΑΙ ΈΝΑ ΚΕΡΑΜΙΚΌ ΠΟΥ ΘΑ ΕΡΩΤΕΥΤΕΊΤΕ

DESIGN

ALEXANDRA MANOUSAKIS Για την Αλεξάνδρα Μανουσάκη όλα ξεκίνησαν όταν το 2012 δημιούργησε τα προϊόντα Terroir, ένα ελαιόλαδο και ανθό αλατιού. Τότε κλήθηκε να φτιάξει ένα κεραμικό μπουκάλι κι ένα βαζάκι. Αυτή ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει μια έρευνα γύρω από τα κεραμικά, που από τότε δεν έχει σταματήσει. Φτιάχνοντας αντικείμενα για φίλους ή limited edition σειρές για το πωλητήριο του οικογενειακού της οινοποιείου, είδε τη ζήτηση για όσα δημιουργούσε να αυξάνεται. Τα σημερινά κεραμικά της είναι φωτεινά, χαρούμενα, έχουν μια δόση χιούμορ. Τα φαντάζεται τοποθετημένα σε σπίτια ανθρώπων που αγαπούν την abstract αισθητική, «που τους αρέσει να ζουν “μαζί” με την τέχνη. Στον digital κόσμο όπου ζούμε, ο πηλός προσφέρει μια ζεστασιά, μια σύνδεση με τη γη και με το φυσικό περιβάλλον, σε αντίθεση με τη μίνιμαλ, παγερή αισθητική που επικρατούσε μέχρι πρόσφατα». «Ακόμα κι αν έχεις σχεδιάσει με λεπτομέρεια κάθε χρώμα και κάθε πινελιά, το τελικό αποτέλεσμα είναι εμφανές μόνο μετά το ψήσιμο του κομματιού. Μόλις ο πηλός βγαίνει από τη φωτιά είναι για μένα η πιο συναρπαστική στιγμή της όλης διαδικασίας. Το δυσκολότερο κομμάτι είναι το ότι γνωρίζεις πως το έργο στο οποίο έχεις αφιερώσει χρόνο και ενέργεια μπορεί να καταρρεύσει εν ριπή οφθαλμού, πονάει πάντα να βλέπεις ένα σπασμένο κομμάτι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, αυτό το κομμάτι μπορεί να γίνει αφορμή για κάτι νέο». Έχει περιπλανηθεί με τις ώρες στα αρχαιολογικά μουσεία των Χανίων και του Ηρακλείου, παρατηρώντας όλα τα ευρήματα του μινωικού πολιτισμού. «Βρίσκω καθηλωτικό το ότι πριν από χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι ασκούσαν μια μορφή τέχνης που συνεχίζεται» όπως λέει.

27.5.21 – lifo

35

DESIGN

ΚATERINA LATOUFI Καταπιάστηκε με την κεραµική πριν από περίπου δέκα χρόνια. Η ελευθερία έκφρασης που πρόσφερε στην αρχιτέκτονα ο πηλός, η αµεσότητά του στη χρήση και η πλαστική του ικανότητα την κέρδισαν από την πρώτη στιγµή. Δουλεύοντας ήδη σε πρότζεκτ ειδικής κατασκευής εσωτερικών χώρων και χειροποίητων επίπλων, θέλησε από νωρίς να εντάξει την κεραµική στις δραστηριότητές της. Οι σειρές των κεραµικών της εξελίσσονται πάντα γύρω από ένα concept που την καθοδηγεί στην εκάστοτε τεχνική και στα υλικά που χρησιµοποιεί. Δουλεύει σχεδόν αποκλειστικά σειρές χρηστικών αντικειµένων µε τεχνικές όπως το τσιµπητό, το µακαρόνι και το φύλλο, επιλέγοντας την άµεση επαφή µε την υφή του πηλού και το αποτύπωµα των χεριών της πάνω στο τελικό αντικείµενο. Ζει και εργάζεται στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Εµπνέεται από τον τόπο και το παρελθόν του. Ταξιδεύει συχνά και δεν παραλείπει να επισκέπτεται µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Εντυπωσιάζεται κάθε φορά από τα πρωτόγονα κεραµικά αντικείµενα, από την απλότητά τους και την ισορροπία που εκφράζουν µεταξύ χρηστικότητας, αισθητικής και κατασκευής. «Ένας ζωόµορφος ασκός, ένα τρίποδο δοχείο προσφοράς, µια πυξίδα. Αυτά είναι για μένα τα πιο εμβληματικά αντικείµενα κεραµικής».

36 lifo – 27.5.21

SPILLED MILK Μέσα στην καραντίνα και περνώντας πολλές ώρες στο σπίτι, η Κωνσταντίνα Μαστρογιαννίδη και η Αιμιλία Γάκη θέλησαν να του βάλουν χρώμα. Η πρώτη είναι το επιχειρηματικό μυαλό του brand, μια και ασχολείται επαγγελματικά με το εμπόριο οικιακού και επαγγελματικού εξοπλισμού πορσελάνης, η δεύτερη είναι το καλλιτεχνικό, αφού είναι φωτογράφος και εικαστικός. Η κύρια διαφορά μεταξύ των κεραμικών και της πορσελάνης που εκείνες ζωγραφίζουν στο χέρι είναι ότι ο πηλός της πορσελάνης περιέχει καολίνη, ένα ορυκτό με λευκό χρώμα. «Παράλληλα, η πορσελάνη είναι ένα πιο λεπτεπίλεπτο και πολυτελές υλικό, ψήνεται σε υψηλότερη θερμοκρασία κι αυτό την καθιστά πιο ανθεκτική στον χρόνο». Η ζωγραφική κάθε αντικειμένου μπορεί να διαρκέσει από τρεις ώρες μέχρι πέντε ημέρες, ανάλογα με την πολυπλοκότητα του σχεδίου και το μέγεθος της επιφάνειας. Διατηρώντας καθαρές γραμμές, τα ζωγραφικά σχέδια του Spilled Milk γίνονται με έντονα χρώματα, μπλέκουν patterns, ενώ κάποια έχουν ιαπωνικές αναφορές. Οι δυο τους θαυμάζουν τα κεραμικά του Πικάσο ως ένα εξαιρετικό παράδειγμα συνδυασμού φόρμας και απεικόνισης. «Επίσης, αγαπάμε ιδιαίτερα τα κεραμικά που δημιουργήθηκαν στην Κίνα κατά τη δυναστεία των Μινγκ, συνδυάζοντας το μπλε του κοβαλτίου με το λευκό σε περίτεχνα σχέδια».

TRABALA STUDIO

CHAOS CERAMICS

Στη γειτονιά των παλιών συνεργείων, που εξελίχθηκε στη γειτονιά των κεραμικών της Αθήνας, περνώντας έξω από το αριθμό 36 της Οδυσσέα Ανδρούτσου στο Κουκάκι θα δείτε την Τζένη Ψαρρού και τον Ηρακλή Ζέρβα να δουλεύουν στο ανοιχτό εργαστήρι που δημιούργησαν το 2017. Το όνομα του Trabala Studio προέκυψε από τη συνεχή αναζήτηση για ισορροπία ανάμεσα στη φόρμα, στα υλικά και στα χρώματα που χρειάζεται για την υλοποίηση κάθε αντικειμένου αλλά και στη μεταξύ τους συνύπαρξη κάτω από την ίδια δημιουργική στέγη. Με λιτές γραμμές και γεωμετρικά σχέδια, με σύγχρονη ματιά και επιρροές από την κυκλαδική τέχνη αλλά όχι μόνο, σχεδιάζουν και κατασκευάζουν χρηστικά και διακοσμητικά κεραμικά. «Θέλουμε να δημιουργούμε αντικείμενα που συντροφεύουν και ομορφαίνουν την καθημερινότητα. Η κεραμική ήταν ανέκαθεν συνυφασμένη με την καθημερινή ζωή, καλύπτοντας βασικές ανάγκες, όμως η βιομηχανοποίηση περιόρισε τη χρήση χειροποίητων αντικειμένων και πολλές παραδοσιακές τέχνες γνώρισαν ύφεση. Ωστόσο, σήμερα παρατηρείται μια στροφή από την απρόσωπη μαζική παραγωγή στη μοναδικότητα των αντικειμένων κι αυτό πιστεύουμε ότι οφείλεται στην καλλιέργεια του κοινού».

Η Ειρήνη Τράντου έχει να λέει ότι η αγάπη που είχε για τη ζωγραφική από μικρή ηλικία τη βοήθησε να κερδίσει έναν παιδικό διαγωνισμό με έπαθλο ένα ταξίδι στη Ντίσνεϊλαντ. Με την κεραμική ήρθε σε επαφή πριν από περίπου τριάμισι χρόνια, όταν, κάνοντας μια βόλτα στην Πλάκα, μπήκε σε ένα ζεστό εργαστήρι κεραμικής, το DotAhart. «Εκεί το κλίμα είναι “πηλός και συμπάθεια”, η ιδέα είναι να βρομιστείς δουλεύοντας το έργο σου στον τροχό χωρίς να σκέφτεσαι κάτι πέρα από αυτό, ήταν μια διαδικασία που “μίλησε” μέσα μου αμέσως». Το όνομα που έδωσε στο Instagram προφίλ της προδίδει και το στυλ των κεραμικών της – δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο αλλά μια χαοτική διάθεση–, στο πορτφόλιό της θα δείτε από κεραμικά αυγά, που μοιάζουν αληθινά, μέχρι βάζα με στήθη, που αποτελούν τάση. Την εμπνέουν τα γυναικεία σώματα: «Πιστεύω ότι η διαφορετικότητά τους είναι και η ομορφιά τους. Επίσης, με εμπνέει οτιδήποτε θαυμάζω στη ζωή μου, όπως η Phoebe Waller-Bridge, που λέει ό,τι σκέφτεται, χωρίς φίλτρο και ντροπή».

VAL GOUTSI Στον αριθμό 34 της Οδ. Ανδρούτσου βρίσκεται το εργαστήριο της Βάλιας Γκουτσιουκώστα, που δημιουργήθηκε την ίδια χρονιά με το Trabala Studio. Με σπουδές στις Καλές Τέχνες, τα κεραμικά της εμπνέονται από την παράδοση, η ίδια τα χαρακτηρίζει μποέμ, ποπ και φολκλόρ ταυτόχρονα. «Δεν είμαι ο άνθρωπος που μπορεί να αφιερωθεί σε ένα μόνο στυλ» εξηγεί. «Η κεραμική είναι μια βαριά χειρωνακτική και αργή τέχνη, που χρειάζεται τεράστια υπομονή και γνώση. Η μόνιμη δυσκολία είναι ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται για να τελειοποιηθεί ένα κεραμικό, ενώ υπάρχει κι ένα κατάστημα που “πρέπει” να είναι συνεχώς γεμάτο. Όμως η στιγμή που ανοίγεις το καμίνι και βλέπεις τους κόπους τόσου καιρού έτοιμους δεν συγκρίνεται με καμία, ούτε και η χαρά που παίρνεις όταν κάποιος σε τιμά, έχοντας βάλει ένα έργο σου στο σπίτι του. Στην Ελλάδα νομίζω πως τα κεραμικά έγιναν τάση την τελευταία διετία, ακολουθώντας την παγκόσμια στροφή σε έναν πιο ηθικό καταναλωτικό τρόπο, γι’ αυτο και το κοινό τους είναι κυρίως νέοι άνθρωποι. Είμαστε η γενιά που ενδιαφέρεται για το περιβάλλον, που δεν θέλει άλλη γρήγορη μόδα, αλλά να απολαύσει είδη τέχνης που μπορούν να συνδεθούν με το σήμερα και να συνεχίσουν στο αύριο, που να είναι βιώσιμα και με νόημα».

KARIS Το Karis ξεκίνησε ως brand κεραμικών κοσμημάτων πριν από ενάμιση χρόνο, ως ένας τρόπος να εξερευνήσει η γλύπτρια Ισμήνη Κινγκ τo αποτέλεσμα που μπορούν να δώσουν οι αυθόρμητες κινήσεις πάνω στον πηλό. Πλέον περιλαμβάνει κεραμικά διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα, με έντονο το γλυπτικό, το ζωγραφικό και το στοιχείο της αφής. Τα κεραμικά της περιέχουν έντονα το στοιχείο των χεριών και των εργαλείων με τα οποία δουλεύει, των σημαδιών που μπορεί να αφήσουν πάνω στον πηλό σε σχήμα και χρώμα. Χρησιμοποιεί συχνά το μπλε του κοβαλτίου και εμπνέεται από την ιαπωνική τεχνική kurinuki. «Ονειρεύομαι να δω τα κεραμικά μου ως μέρος ενός περίτεχνου δείπνου, να χρησιμοποιούνται σε ένα fine dining εστιατόριο και να προκαλείται ένα ενδιαφέρον παιχνίδι μεταξύ των γλυπτικών στοιχείων και του στησίματος του φαγητού». Ένα αντικείμενο που τη μάγεψε πρόσφατα είναι ένας αρχαιοελληνικός αρύβαλλος του 6ου αιώνα π.Χ. που εκτίθεται στο Met της Νέας Υόρκης. Η βάση του αποτελείται από γλυπτικά σχήματα κοχυλιών, ενωμένων σαν να καθρεφτίζει ή να αναπαράγει το ένα το σχήμα του άλλου, τα οποία καταλήγουν σε ένα στενό στόμιο. «Αντλώ μεγάλη έμπνευση από αρχαιοελληνικά σκεύη και δοχεία, καθώς εκεί παρατηρώ τους πιο παράξενους και ενδιαφέροντες συνδυασμούς συμβολικής διακόσμησης, ζωγραφικής και γλυπτικής, σε αντικείμενα άμεσα συνδεδεμένα με τη χρηστικότητα».

KORINA R CERAMICS To 2011, η Κορίνα Ρουμελιώτη έχασε τη δουλειά της, ενώ είχε δουλέψει ήδη αρκετά χρόνια σε μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία ως interior designer. «Άρχισα να σκέφτομαι, λοιπόν, τι άλλο μπορούσα να κάνω από δημιουργικής πλευράς, όταν ξαφνικά είδα σε ένα μαγαζί το πιο ωραίο κεραμικό καραβάκι. Έτσι, αποφάσισα να παρακολουθήσω μαθήματα κεραμικής στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμικής Τέχνης με δάσκαλο τον Νίκο Λιάρο. Από την πρώτη στιγμή που άγγιξα τον πηλό κατάλαβα ότι ήμουν φτιαγμένη γι’ αυτόν. Με πολλή δουλειά, προσπάθεια και άφθονο πειραματισμό κατάφερα να βιοπορίζομαι από αυτόν». Χρησιμοποιώντας πηλούς χαμηλής θερμοκρασίας, stoneware και πορσελάνη, τα κεραμικά της είναι γεμάτα χρώματα και σχέδια που αφηγούνται ιστορίες. «Οι δυσκολίες της δουλειάς είναι πολλές, απαιτεί συγκέντρωση και πειθαρχία στις κινήσεις, συχνά προκύπτουν αστοχίες στο γυάλωμα, φάλτσα και σπασίματα. Όμως, όλα σβήνονται όταν μια καινούργια ιδέα γίνεται σκίτσο, όταν αυτό παίρνει μορφή με τον πηλό, όταν ανοίγεις το καμίνι και βλέπεις το έργο να στέκεται έτοιμο και επιβλητικό. Έπειτα, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να βλέπεις κόσμο να σε εμπιστεύεται ως καλλιτέχνη».

YFI CERAMICS

A.TÉLIO STUDIO

Η Αιμιλία Δούκα, η Αντιγόνη Κακλίδη και η Νικολίνα Λέντζα στράφηκαν στην κεραμική για να χαλαρώσουν και να ψυχαγωγηθούν, μέχρι που συνειδητοποίησαν ότι ο πηλός είναι για εκείνες το ιδανικό μέσο έκφρασης και εκτόνωσης των καλλιτεχνικών τους ανησυχιών.

«H σύμπραξη έγινε πριν από έξι χρόνια, χωρίς πολλή σκέψη, νιώθωντας απλώς την όρεξη να “παίξουμε” και να παραγάγουμε κάτι νέο, αρχικά χωρίς να περιμένουμε να έχουμε απολαβές». Κύρια πηγή έμπνευσής τους είναι η φύση. «Έτσι δεν εγκλωβιζόμαστε σε ένα συγκεκριμένο στυλ, αφού η φύση έχει από μόνη της τη δυναμική να αλλάζει συνέχεια». «Η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντάμε είναι όταν ερχόμαστε σε επαφή με ενδιαφερόμενους που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν το προϊόν, τον όποιο χρόνο και κόπο χρειάστηκε για να παραχθεί. Είναι πραγματικά αποθαρρυντικό όταν σε προσεγγίζουν και σου ζητάνε να “αντιγράψεις” σχέδια ξένων δημιουργών, χωρίς παράλληλα να θέλουν να ακούσουν αυτό που έχεις εσύ να τους προτείνεις. Ελπίζουμε ότι σύντομα τα εργαστήρια και οι δημιουργοί θα είναι τόσοι, ώστε η εικόνα που έχουν οι Έλληνες για την κεραμική να αλλάξει και να σταματήσει να είναι συνώνυμη του αρχαϊκού κόκκινου πηλού, ταυτισμένη μόνο με αγγεία και πιθάρια. Αυτές οι περιπτώσεις αποδυναμώνονται όταν θα βλέπουμε τις δημιουργίες μας πλαισιωμένες από όμορφα πρόσωπα, αρώματα και γεύσεις».

Mε βασικό υλικό επεξεργασίας το ξύλο, το A.télio Studio πρωτοεμφανίστηκε το 2014. Στην πορεία προστέθηκε σε αυτό ο πηλός, αφού η Αναστασία Δασκαλοπούλου απολαμβάνει να ασχολείται με όλα τα φυσικά υλικά. H σχεδιάστρια επίπλων και εσωτερικών χώρων χαρακτηρίζει το στυλ των κεραμικών της «α-τέλειο», είναι όλα τους πολύχρωμα, έχουν μια παιδικότητα στον σχεδιασμό, κάποια από αυτά έχουν fun μηνύματα. Τα φαντάζεται σε χώρους με πολύ κόσμο, «σε μέρη μαξιμαλιστικά αλλά και μίνιμαλ, όπου όλοι χρησιμοποιούν έργα του A.télio. Νομίζω ότι το ιδανικό μέρος για όσα δημιουργώ είναι ένα ξενοδοχείο. Μέσα σε όλη τη μανία του τυποποιημένου, μας βλέπω να προσπαθούμε να διασφαλίσουμε σιγά-σιγά τη μοναδικότητά μας, να θέλουμε να περιτριγυριζόμαστε από ιδιαίτερα αντικείμενα. Επιτέλους, το χειροποίητο βρίσκει την ανταπόκριση που του αρμόζει και οι νέες γενιές ανοίγουν έναν άλλον δρόμο, με περισσότερη αγάπη, επιστρέφοντας στη φύση».

XENIA CERAMICS Τα Xenia Ceramics είναι ένα πολύ πρόσφατο εγχείρημα, «ένας τρόπος έκφρασης, εξέλιξης και δημιουργίας, κόντρα σε όσα βιώνουμε όλοι το τελευταίο διάστημα». H Ξένια Κόλια έχει ασχοληθεί στο παρελθόν με διάφορες μορφές τέχνης, με το ψηφιδωτό και το βιτρό, έχει σχεδιάσει κοσμήματα, αλλά την κέρδισε η κεραμική. «Κάθε καμίνι είναι μια έκπληξη και η ικανοποίηση που παίρνεις απερίγραπτη», κατά την ίδια. Κατασκευάζει σύγχρονα κεραμικά αντικείμενα σε λιτές γραμμές και γήινους τόνους. «Φαντάζομαι πάντα τα κεραμικά ως μέρος της ζωής μας, να χρησιμοποιούνται στο οικογενειακό τραπέζι ή στο αγαπημένο μου εστιατόριο και όχι να λειτουργούν μόνο ως διακοσμητική προσθήκη στον χώρο. Υπάρχει μια έντονη επιστροφή στην κεραμική παγκοσμίως που προσελκύει όλο και περισσότερους ανθρώπους που θέλουν να ζουν ανάμεσα σε αντικείμενα αυθεντικά, μοναδικά, με αισθητική». Θαυμάζει τους παλιούς ανώνυμους Έλληνες αγγειοπλάστες που, χωρίς τις ευκολίες της σύγχρονης πραγματικότητας, εφηύραν τρόπους προκειμένου να δημιουργήσουν έργα διαχρονικά. «Η τέχνη της κεραμικής αποτελεί μέρος της κουλτούρας μας, είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας και αν αυτήν τη στιγμή είναι παγκόσμια τάση, για μένα προσωπικά είναι τρόπος ζωής και έκφρασης. Αισθάνομαι τυχερή που την ανακάλυψα και μπορώ να δημιουργώ χωρίς όρια».

27.5.21 – lifo

37

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΡΑΠΕΖΆΚΙΑ ΈΞΩ

ΤΑ ΜΑΓΑΖΙΆ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ ΣΥΝΘΈΤΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΉ ΕΙΚΌΝΑ ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ από τη λινα ιντζεγιαννη φωτο: γιωργοσ αδαμοσ

Αθήνα άλλαξε. Μοιάζει πάλι με την πόλη που αγάπησες. Και όταν αυτός που αγαπάς σου έχει λείψει, τρέχεις με φόρα να βρεθείς στην αγκαλιά του, να απολαύσεις κάθε στιγμή μαζί του, να ξαναζήσεις τις συνήθειες που σε δένουν με αυτήν τη σχέση. Τα τραπεζάκια των καφέ, εστιατορίων και μπαρ στρώθηκαν και, τηρώντας τις απαραίτητες αποστάσεις για λόγους ασφαλείας, σε περιμένουν για να σου χαρίσουν καλοκαιρινές στιγμές χαράς και ξεκούρασης που τόσο έχεις ανάγκη. Πεζόδρομοι, πλατείες, αυλές, μυστικοί κήποι, στολίστηκαν με καταπράσινα φυτά, δημιουργώντας ένα σκηνικό που ταιριάζει στην προσωπικότητα αυτής της πόλης και κυρίως στην καλοκαιρινή εκδοχή της. Η LiFO κάνει βόλτα στα αγαπημένα μας στέκια, δοκιμάζει τις νέες γεύσεις που προτείνουν οι διαφορετικές κουζίνες, δροσίζεται πίνοντας εξωτικά κοκτέιλ, απολαμβάνει αρωματικό καφέ και σπιτικά γλυκά και προτείνει επιλογές για όλους. Οι σεφ των πιο αγαπημένων food spots ανεβάζουν το επίπεδο με ευφάνταστες συνταγές για κάθε στιγμή της ημέρας. Οι bartenders χτυπούν με πάθος στα σέικερ νέες μείξεις και προσφέρουν τον καλύτερο εαυτό τους. Οι παρέες ξαναδίνουν ζωή στα στέκια τους, αποδεικνύοντας πως αυτή η επαφή είναι μια σχέση ζωής. Η Αθήνα χαμογελά. Γιατί χαμογελούν οι άνθρωποι που σε καλοδέχονται στα μαγαζιά τους και μαζί τους χαμογελάμε όλοι εμείς που κάποια στιγμή ακυρώσαμε εκείνο το ποτό ή τον καφέ και μετά δεν μπορέσαμε να το πιούμε. Για κάθε χαμένη στιγμή σε αποζημιώνει η καλοκαιρινή εικόνα της πόλης. Απόλαυσέ την με όλη σου την καρδιά!

38 lifo – 27.5.21

Τ Ρ Α Π Ε Ζ Α Κ Ι Α

By the Glass

WINE BAR-BISTRO

Ε Ξ Ω Μια εμπειρία γεύσης σε ένα ιστορικό σημείο της Αθήνας. Κάποιοι χώροι δημιουργούνται στο κατάλληλο σημείο, λες κι εκείνο το κομμάτι της πόλης περίμενε να ταιριάξει μαζί τους. Το By the Glass βρίσκεται στην ιστορική στοά Ράλλη –χρονολογείται από το 1925– και στήνει τα τραπεζάκια του στην πλατεία Ραλλούς Μάνου, που έχει πάρει το όνομά της από τη γνωστή Ελληνίδα χορεύτρια και χορογράφο που ίδρυσε το Ελληνικό Χορόδραμα. Εκεί, ακριβώς απέναντι από τη Ρωσική Εκκλησία της Αγίας Τριάδας, που αποτελεί ιστορικό μνημείο του εντέκατου αιώνα, το win bar-bistro της Φωτεινής Παντζιά διηγείται οινικές ιστορίες μέσα από μια εκλεκτή κάβα που επιμελείται η ίδια η ιδιοκτήτρια, μεταφέροντας την αγάπη και το πάθος της για το κρασί. Με περισσότερες από πεντακόσιες ετικέτες από τον ελληνικό αλλά και τον παγκόσμιο αμπελώνα, η κάρτα του By the Glass προσφέρει επιλογές από παλαιές σοδειές, ξεχωριστούς αφρώδεις οίνους, εκλεκτές σαμπάνιες αλλά και μοναδικά dessert wines που σε ταξιδεύουν γευστικά σε μονοπάτια που δεν μπορούσες να φανταστείς. Το σύστημα Coravin δίνει τη δυνατότητα να απολαύσεις σε ποτήρι περίπου διακόσιες ετικέτες, κά-

νοντας την οινογνωσία μέρος της καθημερινότητάς σου, ενώ οι προτάσεις της εβδομάδας είναι μικρές γευστικές εκπλήξεις. Στην κουζίνα του By the Glass, η Κυριακή Φωτοπούλου, η ταλαντούχα σεφ του βραβευμένου Domaine Sigalas στη Σαντορίνη, δημιουργεί πιάτα που εμπνέονται από τη μεσογειακή παράδοση και βασίζονται σε ποιοτικές πρώτες ύλες για να συνοδεύσουν τις οινικές επιλογές. Το σεβίτσε λαβράκι με χυμό εσπεριδοειδών τιμά την ελληνική θαλασσινή γαστρονομία, όπως και το εξαιρετικό κουσκούς θαλασσινών με φρέσκια σουπιά, γαρίδες, αυγοτάραχο, ζωμό από καραβίδες και λεμονόχορτο. Στα must-try τα περίφημα mini burgers με skirt steak, σος ταρτάρ, άισμπεργκ και τραγανές πατάτες, αλλά και η δροσερή σαλάτα από αλμυρίκια με κολοκύθι, φρέσκο δυόσμο και ξινομυζήθρα Κρήτης. Ό,τι κι αν επιλέξεις από το εξαιρετικό μενού του By the Glass θα το συνοδεύσεις με τον κατάλληλο οίνο σε ένα pairing που αναδεικνύει κάθε γεύση, καθώς οι άνθρωποι του wine barbistro είναι εκεί για να σου προσφέρουν με τις γνώσεις τους μια μοναδική εμπειρία που θα θέλεις να ζεις ξανά και ξανά.

Γ. Σουρή 3 & Φιλελλήνων, στοά Ράλλη, 210 3232560, 210 3249988 Facebook: By the glass, Instagram: bytheglass.gr, www.bytheglass.gr 27.5.21 – lifo

39

L'Antica Napoli 40 lifo – 27.5.21

Αν η πίτσα είναι μία από τις πιο αγαπημένες γεύσεις όλων μας, τότε η ναπολιτάνικη εκδοχή της ξεπερνά αυτή την αγάπη και γίνεται εθισμός που δεν σε αφήνει να γυρίσεις σε όσα ήξερες μέχρι να τη δοκιμάσεις. Η L’ Antica Napoli ήρθε για να εκπροσωπήσει υπερήφανα την κατηγορία αυτή, προσφέροντας αυθεντική πίτσα Νάπολης με το λεπτό ζυμάρι αργής ωρίμανσης που βασίζεται σε μια σειρά από συνταγές. Με ξεχωριστά υλικά που έρχονται από την Ιταλία και βιολογικό ιταλικό αλεύρι, κάθε πίτσα ψήνεται στον ξυλόφουρνο του L’Antica Napoli και σου χαρίζει μια γευστική εμπειρία. Οι συνταγές εμπνέονται από την παράδοση του ιταλικού Νότου και εμπλουτίζονται μέσα από την εμπειρία και τη δημιουργικότητα της ομάδας που βρίσκεται στην κουζίνα. Αξίζει να δοκιμάσεις τη Reginetta με φρέσκια μοτσαρέλα, ντοματίνια, μαύρο πιπέρι

και βασιλικό, αλλά και τη Salsiccia e friarielli με πρόβολα, φρέσκο ιταλικό λουκάνικο και ναπολιτάνικο μπρόκολο, για να καταλάβεις πώς ο συνδυασμός απλών υλικών μπορεί να γίνει μια γαστρονομική έκπληξη. Αν είσαι λάτρης των καυτερών, θα σε κερδίσει η Diavoletta με πικάντικο σαλάμι και, φυσικά, δεν πρέπει να παραλείψεις την Alle acciughe με σάλτσα ντομάτας, αντζούγια, σκόρδο και ρίγανη. Στο L’Antica Napoli οι συνταγές προσφέρονται και σε καλτσόνε και θα τις συνοδεύσεις με την ανάλογη ιταλική μπίρα, επιλέγοντας από την πλούσια λίστα. Το αυθεντικό ιταλικό τιραμισού, χειροποίητο και λαχταριστό, γίνεται ο τέλειος επίλογος στο γεύμα σου. Μια εμπειρία που σε ταξιδεύει γευστικά στις γειτονιές της Νάπολης και σου θυμίζει την αξία των ουσιαστικών γεύσεων.

Σοφοκλέους 62, Καλλιθέα, 210 9531500, Facebook: L’ Antica Napoli - Pizzeria Napoletana, Instagram: lanticanapolipizzeria

Prosopa

Τραπεζάκια έξω

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Πίτσα από τη Νάπολη που σε κερδίζει με την ουσία της γεύσης της.

Απογευματινή βόλτα σε ένα καλοκαιρινό σκηνικό.

Η καλοκαιρινή διάθεση είναι όπως η όρεξη, που έρχεται τρώγοντας… Γιατί ακόμα κι αν αντιστέκεσαι στο κάλεσμα της εποχής, μια βόλτα από την πλατεΐτσα απέναντι από την εκκλησία του Μεγάλου Βασιλείου θα σε βάλει στο κλίμα. Εκεί, το Prosopa έχει δημιουργήσει μια καλοκαιρινή ατμόσφαιρα με τροπικές νότες και καταπράσινα φυτά για να φιλοξενήσει κάθε στιγμή της ημέρας. Ιδανικός προορισμός για after office drink με δροσιστικό aperol, τζιν ή εντυπωσιακά κοκτέιλ στα ποτήρια και γευστική συνοδεία από ελαφριά πιάτα που κάνουν τη βόλτα ακόμα πιο απολαυστική. Τα απογεύματα στο Prosopa είναι καθημερινές αποδράσεις χαλάρωσης που διώχνουν από πάνω σου την πίεση της δουλειάς και σε μεταφέρουν σε σκηνικό διακοπών, μακριά από

το κέντρο της Αθήνας. Όσο για τα βραδινά ραντεβού, τα πιάτα του μενού συνοδεύονται από μια λίστα εκλεκτών κρασιών κυρίως από τον ελληνικό αλλά και τον ξένο αμπελώνα, με τις ετικέτες λευκών και ροζέ οίνων να έχουν την τιμητική τους. Μην παραλείψεις να δοκιμάσεις το λαβράκι με χόρτα εποχής, το μπέργκερ μπακαλιάρου αλλά και το black angus σε αφράτο ψωμί μπριός, συνοδεύοντάς τα με τη δροσερή σαλάτα από baby λαχανικά, μανιτάρια και κάσιους. Στα γλυκά ξεχωρίζει ένα new entry, το cheesecake με πραλίνα φουντουκιού, αλλά και το εξαιρετικό τιραμισού. Ό,τι κι αν επιλέξεις, η απόλαυση είναι δεδομένη και η χαρούμενη ατμόσφαιρα θα σε κάνει να χαμογελάσεις πλατιά. Αυτό δεν είναι που θέλεις περισσότερο απ’ όλα;

Μεγάλου Βασιλείου 52, 210 3413433, www.prosopa.gr Facebook: prosoparesto, Instagram: prosopa_restaurant

Τ Ρ Α Π Ε Ζ Α Κ Ι Α

Amigos

MEXICAN BAR-RESTAURANTS

Ε Ξ Ω Life has no flavour without your Amigos! Πώς θα ένιωθες αν είχες να δεις έναν καλό σου φίλο έξι μήνες; Και όχι οποιονδήποτε φίλο αλλά εκείνο τον amigo που σε υποδέχεται πάντα με αυθεντική φιλοξενία, στήνοντας για πάρτη σου μια πολύχρωμη φιέστα από γεύσεις και αρώματα. Τα Amigos, με τις δύο κάζες τους, άνοιξαν και πάλι τις πόρτες τους ή, μάλλον τις αυλόπορτές τους, γιατί η εποχή επιβάλλει τραπεζάκια έξω, σε ένα δροσερό σκηνικό με τοιχογραφίες, έντονους χρωματισμούς και ακόμα πιο έντονες γεύσεις. Με περισσότερα από 750 τ.μ. εξωτερικών χώρων σε Γλυφάδα και Νέα Σμύρνη, οι haciendas των Αmigos αποτελούν μεξικάνικες οάσεις για να χάνεσαι απολαμβάνοντας την ασφάλεια των απαραίτητων αποστάσεων. Τραπεζάκια, μπάρες, stools και καναπέδες στρώνονται σε μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα που εκφράζει την ουσία του «mi jardin es tu jardin». Εδώ, ο σεφ Ιωσήφ Συκιανάκης –μπορείς να τον λες και «Ιωchef»–, που κρύβει κάτω από το σομπρέρο του το βραβείο «Καλύτερης Έθνικ Κουζίνας» για το 2018, δημιουργεί ένα hot μενού όπου η μεξικάνικη παράδοση τιμάται adecuadamente, προσφέροντας street food στην πιο ποιοτική και ενδιαφέρουσα εκδοχή του. Ταξιδεύοντας συχνά στο Mεξικό, στον τόπο όπου το φα-

γητό δημιουργεί γευστικές αναμνήσεις, ο σεφ και οι «μερακλήδες» ιδιοκτήτες (οι amigos Ντίνος και Γιώργος) ανακαλύπτουν συνεχώς νέες γεύσεις και συνταγές που μεταφέρονται στην cocina των Amigos. Fajitas, enchiladas, tacos, burritos, συγκεντρώνουν σε μια κάρτα την πιο αντιπροσωπευτική πλευρά της μεξικάνικης κουζίνας. Τα Soft Tacos Chicken Chipotle με μαγειρεμένο κοτόπουλο, καπνιστή πιπεριά Chipotle, pico de gallo και τυρί τσένταρ είναι από τις γεύσεις που πρέπει να δοκιμάσεις, καθώς σκανάρεις με ασφάλεια τον ψηφιακό κατάλογο. Και επειδή η μεξικάνικη κουλτούρα έχει κάτι από τη ζαλάδα της τεκίλα, στην tequileria μας θα απολαύσεις την καλύτερη Margarita της πόλης σε διαφορετικές εκδοχές, καθώς και αλλά δροσιστικά κοκτέιλ που θα σε κάνουν να φωνάξεις «Viva Mexicoooo!». Όσο για τα Live Salsa Party, αυτά θα επανέλθουν όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, για να ξαναβρείς τους αγαπημένους companeros, την Αναστασία, τον Τσιάγκο, τον Ανδρέα, τον Rei, τον Julian, τον Javier αλλά και την υπόλοιπη παρέα, που τόσο σου έχουν λείψει. Με δυο σημεία σε Γλυφάδα και Νέα Σμύρνη, το Amigos είναι μια φιλία που μετρά ήδη 26 χρόνια και σε κάνει να νιώθεις πως η φιέστα είναι κομμάτι της καθημερινότητάς σου.

Κύπρου 65Α, Γλυφάδα, 210 8983167 / Μεγάλου Αλεξάνδρου 70, Νέα Σμύρνη, 210 9332220 www.amigos.gr, Facebook: Amigos Mexican Bar Restaurants, Instagram: amigos.mexican 27.5.21 – lifo

41

Nana's café 42 lifo – 27.5.21

Καθώς περπατάς ανάμεσα στο Κουκάκι και στην Καλλιθέα, ένα ζεστό πράσινο σκηνικό κλέβει τη ματιά σου, αλλά και την καρδιά σου, και νιώθεις πως θέλεις να κάνεις στάση, ξεχνώντας την πίεση της καθημερινότητας. Τα τραπεζάκια του Nana’s café στήνονται στον πεζόδρομο δίπλα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και σε καλωσορίζουν σε ένα περιβάλλον γεμάτο φυτά, με τους ξύλινους πάγκους να φιλοξενούν κάθε στιγμή της ημέρας σου. Τηρώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα των αποστάσεων για την ασφάλειά σου, το στέκι της Καλλιθέας είναι εδώ από το πρωί μέχρι το βράδυ για να σου προσφέρει γεύσεις που δημιουργούνται με σπιτική φροντίδα. Ο αρωματικός Portioli γίνεται ιδανικό ξεκίνημα για την ημέρα σου, ενώ

το πρωινό σου συνοδεύεται από τα φρέσκα κουλούρια και τις χειροποίητες σφολιάτες. Στο μεσημεριανό διάλειμμα θα απολαύσεις δροσερές σαλάτες, τορτίγιες, σπιτικές πίτες και ένα σωρό άλλα πιάτα που ετοιμάζονται στην κουζίνα καθημερινά και ταιριάζουν ιδανικά με τις ετικέτες κρασιών που προτείνει ο κατάλογος. Όσο για το βράδυ, τα τραπέζια γεμίζουν με ποτά και ο εξωτερικός χώρος του Nana’s café γίνεται μια μαγική αυλή μέσα στο αστικό τοπίο, δημιουργώντας την πιο δροσιστική καλοκαιρινή ατμόσφαιρα. Οικείο και γνώριμο, αυτό το στέκι σε καλοδέχεται και πάλι με ένα μεγάλο χαμόγελο για να σου προσφέρει απλές καθημερινές στιγμές χαλάρωσης που τόσο χρειάζεσαι.

Αλεξάνδρου Πάντου 18, Καλλιθέα (Πάντειος Σχολή), 213 0993161 Facebook: cafenana18

Αυλή Μεζέ

Τραπεζάκια έξω

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Μια μαγική αυλή που σε καλοδέχεται από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Γεύσεις που σου προσφέρουν αληθινή χαρά.

Λένε ότι η αληθινή γεύση κρύβεται στην απλότητα. Σε ένα πιάτο φαγητό που με απλά υλικά έχει να σου προφέρει όλη τη νοστιμιά και την απόλαυση που ζητάς. Στην Αυλή θα βρεις ακριβώς αυτή την αίσθηση, τη φροντίδα της μαμάς που βάζει τα δυνατά της για να σου προσφέρει ό,τι καλύτερο, την ανώτερη γεύση που χαρίζουν οι εκλεκτές πρώτες ύλες σε κάθε συνταγή, την οικεία ατμόσφαιρα που θα σε κάνει να νιώσεις πως βρίσκεσαι σε ένα φιλικό σπίτι και απολαμβάνεις την πηγαία φιλοξενία των ανθρώπων του. Γιατί οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από την Αυλή είναι μια οικογένεια που βάζει όλο το μεράκι, την αγάπη αλλά και τις γνώσεις για να προφέρει μια αυθεντική εμπειρία γεύσης, και μάλιστα σε μια κουκλίστικη αυλή που σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Οι πατάτες καταφθάνουν σε τσουβαλάκια, καθαρίζονται και τηγανίζο-

νται, τα φρέσκα κρέατα περνιούνται κομμάτι-κομμάτι με το χέρι και γίνονται ζουμερά σουβλάκια από χοιρινό ή κοτόπουλο, και τα φύλλα ανοίγονται με υπομονή και μαεστρία για να τυλίξουν πεντανόστιμους μεζέδες. Η πίτα Καισαρείας με παστουρμά και κίτρινο τυρί, τα μπιφτεκάκια με τρεις διαφορετικούς κιμάδες και μπαχάρι από την Πόλη αλλά και το πολίτικο «τζατζίκι» Χαϊνταρί γίνονται μια απολαυστική γέφυρα με την Κωνσταντινούπολη, απ’ όπου κατάγεται η μητέρα της οικογένειας. Ανάμεσα σε όσα πρέπει να δοκιμάσεις είναι και το φρυγαδέλι με μοσχαρίσιο συκώτι γάλακτος σε αρνίσια μπόλια, αλλά και οι πληθωρικοί χειροποίητοι ντολμάδες με την αυθεντική πολίτικη συνταγή. Στην Αυλή, οι στιγμές έχουν αυτή την αληθινή χαρά που σου φτιάχνει τη διάθεση κάθε φορά.

Ανθέων 37-39, Άνω Πατήσια, 210 2586424 avlimeze.gr, Facebook: Αυλή Μεζέ

TAQUERIA & TEQUILERIA

Chilangos

Χρωματιστή ατμόσφαιρα, μοναδικές αυθεντικές γεύσεις και άφθονη τεκίλα. Η πληθωρική κουλτούρα του Μεξικού βρίσκει τον χώρο που της ταιριάζει στον Χολαργό και χρωματίζει με την έντασή της το στέκι που αγαπήσαμε για τις γεύσεις και τη χαρούμενη ατμόσφαιρά του. Το Chilangos στρώνει τα τραπεζάκια του έξω και σε υποδέχεται εκεί όπου τάκος και τεκίλα προσφέρονται άφθονα για να κατακτήσουν τη γευστική σου αναζήτηση, όταν όλα σου φαίνονται ανιαρά. Το Chilangos είναι ακριβώς αυτό, η απάντηση στην ανία και την κοινοτοπία με πιάτα που εμπνέονται από ταξίδια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και δημιουργούν ένα μενού που γρήγορα σε κάνει φανατικό. Τρομερές fajitas –must-try η Con Puerco με χοιρινό σασίμι–, stir-fry λαχανικά και σάλτσα σε καυτό μαντέμι, burritos σε διαφορετικές εκδοχές που θα σε φέρουν σε δίλημμα αλλά και περίφημα τάκος – πρέπει να δοκιμάσεις το Tacos de Chicharron με χειροποίητη πίτα από μπλε καλαμπόκι,

κονφί πανσέτας, γουακαμόλε, τυρί, φρέσκο κάκτο(!) και pico de gallo. Ό,τι κι αν επιλέξεις, θα καταλάβεις τη διαφορά της ποιότητας στις χειροποίητες πίτες και στα νάτσος που αγοράζονται φρέσκα από Μεξικανό μικροπαραγωγό. Όσο για το κομμάτι tequileria, οι Margaritas κάνουν την εμφάνισή τους από νωρίς και σε καλούν να επιλέξεις ανάμεσα στη μεγάλη λίστα από ετικέτες του Chilangos, με την El Jimador από 100% αγαύη να ξεχωρίζει. Εδώ θα βρεις διαφορετικές εκδοχές (passion fruit, ανανάς, μάνγκο και φράουλα) που αλλάζουν όσα ήξερες γι’ αυτό το εμβληματικό κοκτέιλ. Ακαταμάχητη ατμόσφαιρα και πιάτα που δημιουργούν νέες γευστικές αναμνήσεις είναι όσα σου προσφέρει το Chilangos, που σε λίγο καιρό θα βρίσκεις και στα Μελίσσια, στην Παναγή Τσαλδάρη, φέρνοντας την πολύχρωμη κουλτούρα του Μεξικού σε μία ακόμα γειτονιά της Αθήνας.

Beer Academy

Μεσογείων 258, Χολαργός, 210 6536293 Facebook: Chilangos__, Instagram: chilangos__

Τ Ρ Α Π Ε Ζ Α Κ Ι Α Ε Ξ Ω

Ένα στέκι που συνδέεται με τη δική σου ιστορία.

Το Beer Academy είναι από εκείνα τα ονόματα που μόλις τα ακούς σου φέρνουν στο μυαλό αναμνήσεις. Προσφέροντας μια υπέροχη όαση γεμάτη δέντρα, μόλις 20 μέτρα από τη λεωφόρο Κηφισίας, που σε μεταφέρει μακριά από το αστικό τοπίο, και με μια ιστορία που ξεκινά το 1997, αυτό το στέκι έχει φιλοξενήσει τις εφηβικές βόλτες σου και συνεχίζει να καλοδέχεται την ενήλικη πλευρά σου σε μία από τις πιο όμορφες αυλές της Αθήνας. Παρότι έχουν περάσει τόσα χρόνια, η δεύτερη γενιά συνεχίζει την ίδια αυθεντική παράδοση της γερμανικής μπιραρίας που εμπνέεται επαρκώς από τη μεσογειακή παράδοση. Στον κατάλογό του θα βρεις περίπου ογδόντα ετικέτες από μπίρες διαφορετικών ειδών που προέρχονται από μικρές ελληνικές ζυθοποιίες αλλά και draft προτάσεις από επιλεγμένες γνωστές ετικέτες. Ακόμα κι αν δεν είσαι λάτρης του είδους, στο Beer Academy θα βρεις ακριβώς τον

ζύθο που σου ταιριάζει για να συνοδεύσεις τις μοναδικές προτάσεις της κουζίνας. Ανάμεσα στις επιλογές, το περίφημο κότσι –αποκλείεται να μην το έχεις δοκιμάσει– που σιγοψήνεται για επτά ώρες και σερβίρεται λαχταριστό με πατάτες της γιαγιάς και coleslaw, αλλά και το μοσχαρίσιο οσομπούκο που μαγειρεύεται braisse και λιώνει στο στόμα. Εκείνο που πρέπει να γευτείς οπωσδήποτε είναι το νέο Smoked BBQ Ρlate που περιλαμβάνει pulled pork, μοσχαρίσια spare ribs, κοτόπουλο και λουκάνικο, όλα καπνισμένα σε smoker που απογειώνει τη νοστιμιά των εκλεκτών κρεάτων. Ό,τι κι αν επιλέξεις, είσαι σίγουρος για την ποιότητα, γι’ αυτό και επιστρέφεις στο ίδιο στέκι όταν αναζητάς μια οικεία ατμόσφαιρα, έναν γνώριμο κήπο που σου προσφέρει ασφάλεια, καλοκαιρινή δροσιά και σου χαρίζει την ίδια χαρά χρόνια τώρα. Γιατί το Beer Academy συνδέεται με τη δική σου ιστορία.

Καρελλά 45, Χαλάνδρι, 210 6817170 Facebook: Beer Academy, Instagram: beer_academy_restaurant 27.5.21 – lifo

43

RESTAURANT AND BEER

Athena's Cook

Τραπεζάκια έξω 44 lifo – 27.5.21

Η μεσογειακή παράδοση είναι ένας θησαυρός γεύσεων που θα απολαύσεις σε όλο του το μεγαλείο στο Athena’s Cook. Ακριβώς στο κέντρο της Αθήνας ένα food-spot που τιμά τις ελληνικές συνταγές μέσα από μια σύγχρονη ματιά, άκρως ποιοτική και φρέσκια, που αποτελεί προορισμό για κάθε στιγμή της ημέρας. Εδώ θα βρεις ένα πλούσιο μενού γεύσεων αλλά και μια μεγάλη επιλογή από μπίρες για να τις συνοδεύσεις. Το ζουμερό κοτόπουλο Μετσοβόνε, το εξαιρετικό μπιφτέκι angus αλλά και το μοσχαρίσιο φιλέτο σπαλομπριζόλας με ψητά λαχανικά και κρέμα αγριοράπανου είναι κάποια από τα πιάτα που πρέπει να δοκιμάσεις. Στις must επιλογές και τα τραγανά πιτάκια Καισαρείας με παστουρμά, κασέρι, ντομάτα και spicy κουλί πιπεριάς Φλωρίνης αλλά και η δροσερή σαλάτα κινόα. Δίπλα στα πιάτα θα

γευτείς όποιο είδος μπίρα επιθυμείς, αφού το Athena’s Cook προσφέρει ετικέτες από lager μέχρι I.P.A και από κόκκινες μέχρι μοναστηριακές, ανάμεσα στις οποίες φιγουράρουν αρκετές μικρές ελληνικές ζυθοποιίες. Όσο για τους οινόφιλους, θα βρουν εκλεκτά εμφιαλωμένα κρασιά από μικρούς παραγωγούς του ελληνικού αμπελώνα για να συνοδεύσουν τις γεύσεις του Athena’s Cook. Ένα στέκι που φιλοξενεί το καθημερινό σου διάλειμμα από τη δουλειά και τα επαγγελματικά ραντεβού, αλλά και τη βόλτα με φίλους κάθε φορά που αναζητάς την οικειότητα της ελληνικής κουζίνας σε pairing με μια ιδιαίτερη μπίρα. Το Athena’s Cook με τον υπέροχο εξωτερικό του χώρο φτιάχτηκε από φίλους για φίλους κι αυτό το αισθάνεσαι από την πρώτη στιγμή.

Νίκης 20, Σύνταγμα, 210 3210790 Facebook: Athena’s Cook

Μ8

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Γεύσεις της ελληνικής κουζίνας συνοδεύονται με την κατάλληλη μπίρα.

Must προορισμός για κάθε στιγμή της ημέρας.

Ο πεζοδρόμος της Μηλιώνη στο Κολωνάκι θα είναι πάντα ένα από τα αγαπημένα σημεία του κέντρου της Αθήνας. Εδώ στήνει το καλοκαιρινό του σκηνικό το Μ8 με τα τραπεζάκια, που, στην κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους, σε υποδέχονται από το πρωί μέχρι το βράδυ, φιλοξενώντας τις πιο ξεχωριστές στιγμές σου. Κι όταν λέμε ξεχωριστές, εννοούμε ακόμα και εκείνο το καθημερινό διάλειμμα από τη δουλειά ή τον πρωινό καφέ που θα απολαύσεις για το εξαιρετικό του άρωμα. Δίπλα του μπορείς να απολαύσεις brunch ή πρωινό με αέρα Νέας Υόρκης ή παριζιάνικου μπιστρό. Φυσικά, οι γεύσεις στο M8 εναλλάσσονται όλη μέρα, καθώς το μενού περιλαμβάνει επιλογές για κάθε περίσταση, από lunch break ή επαγγελματική συνάντηση μέχρι βραδινό ραντεβού. Ο βραβευμένος σεφ Αθανάσιος Ανδριτσόπουλος εμπνέεται από τα προϊόντα του τόπου μας

και με εκλεκτές πρώτες ύλες δημιουργεί ένα μενού που ταιριάζει στην elegant ατμόσφαιρα του M8, απογειώνοντας την ελληνική γαστρονομία μέσα από μια σύγχρονη ματιά. Πρέπει να δοκιμάσεις το λαβράκι φρικασέ με σέσκουλα και κουνουπίδι αλλά και τον μαύρο χοίρο που σιγομαγειρεύεται σε πετιμέζι, καθώς και το ζυμαρικό πέτουρα Γιαννιτσών με μοσχαρίσια μάγουλα ραγού, λαχανικά και πρόβειο γιαούρτι. Η λίστα με τα κρασιά συνοδεύει ιδανικά κάθε γευστική επιλογή, προτείνοντας μια pairing εμπειρία, ενώ η cocktail list περιλαμβάνει μείξεις που εμπνέονται από τη ζαχαροπλαστική και τη φρεσκάδα των λουλουδιών. Οι tailor made προτάσεις γίνονται must για καλοκαιρινές βραδιές στο κέντρο της πόλης σε μια urban chic ατμόσφαιρα που έχει να σου προσφέρει μόνο τα καλύτερα!

Μηλιώνη 8, 210 3643388 Facebook: M8 Kolonaki, Instagram: m8kolonaki

Τ Ρ Α Π Ε Ζ Α Κ Ι Α

ΜΕΖΕΔΟΠΩΛΕΊΟ

Κυβέλη

Ε Ξ Ω Τραπεζάκια στην πλατεία και γεύσεις που έχεις αγαπήσει. Όταν στερείσαι όλα όσα θεωρούσες δεδομένα, η βόλτα για φαγητό ή ποτό αλλάζει σημασία και γίνεται μια ανάγκη που κάνει πιο όμορφη την καθημερινότητά σου. Η πλατεία Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη αποκτά την παλιά της μορφή, εκείνη της ανέμελης διάθεσης, και η Κυβέλη, το αγαπημένο food spot της περιοχής, σε υποδέχεται στα τραπεζάκια που έχουν στηθεί με όλες τις προβλεπόμενες αποστάσεις για να σου προσφέρουν μια γευστική εμπειρία με την απαραίτητη ασφάλεια. Εκεί θα ξαναβρείς του φίλους σου, τα γνώριμα πρόσωπα που σε εξυπηρετούν με χαμόγελο αλλά και όλες τις προτάσεις του μενού που επιμελείται ο Γιώργος Κόντας. Το μεσημέρι θα απολαύσεις τους χειροποίητους μεζέδες αλλά και τα προσεγμένα πιάτα κάτω από τη σκιά των δέντρων ή τις ομπρέλες της Κυβέλης, ενώ το βράδυ θα χαλαρώσεις στις άνετες καρέκλες σε

ένα δροσερό περιβάλλον που θα σε κρατήσει μέχρι αργά. Ανάμεσα στα πιάτα, θα βρεις παραδοσιακές αλλά και πιο σύγχρονες επιλογές για τη μέση ή για να απολαύσεις ως μερίδα. Το ψαρονέφρι σοτέ, οι λαχταριστές τηγανιές, η φέτα σε κρούστα με μέλι και παπαρουνόσπορο, οι κολοκυθοκεφτέδες και η περίφημη τσιροσαλάτα της Κυβέλης είναι ανάμεσα στις γεύσεις που πρέπει να δοκιμάσεις. Εδώ το ψάρι και το κρέας έχουν τη δική τους ξεχωριστή θέση και τιμώνται δεόντως μέσα από μοναδικές συνταγές, ενώ στα πιάτα ημέρας θα ανακαλύψεις γεύσεις που θα σε εκπλήξουν όπως το θράψαλο με κουσκούς ή πλιγούρι. Άλλωστε, όλο το σκηνικό με τα τραπεζάκια στην πλατεία Αγίου Γεωργίου είναι μια έκπληξη που σε περιμένει καθημερινά από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ για να σου θυμίσει τις όμορφες στιγμές που τόσο σου έχουν λείψει.

Επτανήσου 15, πλ. Αγίου Γεωργίου, Κυψέλη, Delivery: 210 8219406 Facebook: Κυβέλη, Instagram: kyveli_kypseli 27.5.21 – lifo

45

YOUR HEALTHY ESCAPE

.BOND 46 lifo – 27.5.21

Ο καιρός άνοιξε, τα μέτρα χαλάρωσαν και επιτέλους μπορείς να απολαύσεις με την παρέα σου ένα χορταστικό πρωινό ή brunch με υγιεινούς φυσικούς χυμούς και εξαιρετικό καφέ για το ξεκίνημα της ημέρας, τα αγαπημένα σου κοκτέιλ ένα ήσυχο απόγευμα, ποιοτικό φαγητό και εκλεκτά κρασιά σε βραδιές γεμάτες από φιλικές συζητήσεις. Εδώ θα τα βρεις όλα αυτά και ακόμα περισσότερα. Οι συνθήκες επιβάλλουν εξωτερικούς χώρους και το .BOND γίνεται ο κατάλληλος προορισμός για να απολαύσεις καλοκαιρινή δροσιά με τις απαραίτητες αποστάσεις και όλη την απαιτούμενη ασφάλεια. Μια τεράστια καταπράσινη αυλή μακριά από πολυσύχναστους δρόμους και τη φασαρία, που σε κάνει να αισθάνεσαι

ότι έχεις πάει μια εκδρομή κάπου έξω από την Αθήνα! Ο μεγάλος εξωτερικός χώρος σού δίνει τη δυνατότητα να διαλέξεις κάποιο από τα τραπεζάκια που είναι στημένα σε διαφορετικά σημεία, αλλά, όπου κι αν επιλέξεις να καθίσεις, θα ζήσεις μια μοναδική εμπειρία. Χαλάρωση, απόλαυση και επαφή με το φυσικό περιβάλλον σε έναν χώρο που έχει δημιουργηθεί για να σε παρασύρει μακριά από την αστική καθημερινότητα. Στο .BOND, πέρα από τις γεύσεις που σε περιμένουν οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, θα νιώσεις τον «δεσμό» του με τη φύση να σε εμπνέει για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και σκέψης. Μπορείς να κάνεις την κράτησή σου τηλεφωνικά στο 210 9902035.

Μεγάλης του Γένους Σχολής 2, Άλιμος, 210 9902035 Facebook: Bond Restaurant Bar, Instagram: bond_restaurant_bar

Ella

GREEK COOKING

Τραπεζάκια έξω

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Επιστροφή στη φύση, απολαμβάνοντας γεύσεις και ποτά.

Έλα να δοκιμάσεις δημιουργική ελληνική κουζίνα!

Προσωπικά, τη Νένα Ισμυρνόγλου την αγαπώ ιδιαιτέρως, γιατί μου έχει χαρίσει συνταγές (με πρώτη το τρομερό φρικασέ) που είναι οι αγαπημένες όλης της οικογένειας. Γι’ αυτό το Ella, το στέκι όπου η σεφ μοιράζεται την αγάπη της για την κουζίνα, ξεχωρίζει ανάμεσα σε εκείνα τα food-spots της Αθήνας κάθε φορά που αναζητώ ελληνικό φαγητό μέσα από μια ιδιαίτερη δημιουργική ματιά. Το Ella είναι ένας χώρος που τιμά τη μεσογειακή παράδοση αλλά και τα μοναδικά προϊόντα του τόπου μας, αφού αυτά γίνονται βάση για τις ευφάνταστες δημιουργίες της σεφ. Εκλεκτά κρέατα, φρέσκα θαλασσινά, δροσερές σαλάτες εποχής, χειροποίητες πίτες, συνθέτουν τη γαστρονομική εικόνα της Ελλάδας σε μια εκδοχή που σε εκπλήσσει ευχάριστα. Τα χειροποίητα ντολμαδάκια με ρύζι, καβουρδισμένο αμύγδαλο και γιαούρτι μαστίχας, τα σκιουφιχτά μακαρόνια με γαλομυζήθρα Κρήτης, τα dumplings γαρίδας σε ζωμό

καραβίδας, κακαβιά και γάλα καρύδας αλλά και το εξαιρετικό μοσχαρίσιο οσομπούκο με μάραθα, σιγομαγειρεμένο, με πουρέ αρακά είναι ανάμεσα σε εκείνα που πρέπει να δοκιμάσεις. Στις επιλογές του μενού θα βρεις πιάτα της σχάρας ή ψητά που ξεχωρίζουν – must-try το κοτόπουλο χουνκιάρ με πέστο βασιλικού και πουρέ μελιτζάνας αλλά και το λαβράκι με σάλτσα κακαβιά, κρόκο Κοζάνης και αχνιστά χόρτα. Ιδανικός προορισμός για μεσημεριανό lunch break ή βραδινή βόλτα, το Ella θα σου προτείνει μια λίστα από εκλεκτά ελληνικά κρασιά αλλά και αποστάγματα για να συνοδεύσεις τα πιάτα του μενού, δημιουργώντας μια μοναδική γευστική εμπειρία. Ακριβώς στην καρδιά της Αθήνας, στη Μητροπόλεως, το Ella είναι εκείνο το σημείο που τιμά την ελληνική γαστρονομία, ανεβάζοντας το επίπεδό της μέσα από την αυθεντικότητα και την ουσία που κρύβει κάθε συνταγή.

Μητροπόλεως 26, 210 3315547 Facebook: Ella Greek Cooking, Instagram: ellagreekcooking

Fish Market

Οι ελληνικές θάλασσες εμπνέουν τη fusion κουζίνα στο κέντρο της Αθήνας. Οι Έλληνες έχουμε μια ιδιαίτερη σχέση με το ψάρι. Είναι το άρωμα της θάλασσας, η μοναδική φύση του τόπου μας αλλά και η εικόνα του ψαρά που ξανοίγεται με τη βάρκα του που κάνουν τη γεύση του ψαριού τόσο οικεία και ξεχωριστή. Το Fish Market ανεβάζει αυτήν τη γεύση ένα επίπεδο πιο πάνω, προτείνοντας συνταγές επηρεασμένες από τη fusion γαστρονομία και μεταφέρει στο κέντρο της Αθήνας τη θαλασσινή αύρα της ελληνικής ακτογραμμής. Εδώ οι πόρτες ανοίγουν από το πρωί, προσφέροντας ολόφρεσκα ψάρια για να μαγειρέψεις σπίτι σου –ή έρχονται σπίτι σου φρεσκομαγειρεμένα–, και σε καλωσορίζουν όλη μέρα σε έναν χώρο όπου η απόλαυση των ψαριών και των θαλασσινών ξεφεύγει από τα συνηθισμένα. Ιδανικός προορισμός για lunch break από τη δουλειά ή επαγγελματικά ραντεβού με finger food πιάτα που ετοιμάζονται αριστοτεχνικά από την έμπειρη ομάδα

της κουζίνας. Καρπάτσιο λαβράκι με μαύρο ντοματίνι και τηγανητή κάππαρη, σεβίτσε μυλοκόπι σε ζελέ λαδολέμονο αλλά και μύδια σοτέ με ούζο, τσίλι και λάδι κόλιανδρου είναι στις must επιλογές. Μην παραλείψεις να δοκιμάσεις το εξαιρετικό σούσι και τατάκι από φρέσκα ψάρια ημέρας αλλά και τα φρέσκα στρείδια που συνοδεύονται από τέσσερις διαφορετικές σος. Οπωσδήποτε συνόδευσε τις γεύσεις σου με κάποιο από τα εκλεκτά βιολογικά κρασιά που προτείνει το Fish Market, όλα από μικρούς Έλληνες παραγωγούς. Οι βραδινές συναντήσεις στο Fish Market έχουν τον δικό τους γαστρονομικό αέρα, με επιλογές όπως το χταπόδι που σιγομαγειρεύεται για πέντε ώρες sous-vide ή το φιλέτο μπακαλιάρου με μαύρη tempura. Ό,τι κι αν επιλέξεις, θα το απολαύσεις σε ένα περιβάλλον με τραπεζάκια έξω, που σε μεταφέρει σε καλοκαιρινό σκηνικό στην καρδιά της Αθήνας.

Μπούλης

ΣΟΥΒΛΑΤΖΊΔΙΚΟΝ

Δορυλαίου 7, Αθήνα, 210 6918991 Facebook: Fish-Market, Instagram: fishmarket.restaurant

Τ Ρ Α Π Ε Ζ Α Κ Ι Α Ε Ξ Ω

Το σουβλάκι ξαναβρίσκει τη γεύση που αρμόζει στην ιστορία του. Το σουβλάκι είναι ίσως από τις πιο σταθερές αξίες που σε ακολουθούν σε αυτήν τη ζωή. Αλλά ακόμα κι αυτή η τόσο γνώριμη και οικεία γεύση μπορεί να σε εκπλήξει, αν δοκιμάσεις την πιο ποιοτική εκδοχή της. Στον Μπούλη θα βρεις το πιο νόστιμο σουβλάκι στην πόλη – αυτό λένε όσοι το έχουν δοκιμάσει και η γνώμη τους είναι, τελικά, αυτή που μετράει περισσότερο. Κι αυτό γιατί οι αγνές πρώτες ύλες και οι χειροποίητες παρασκευές συνδυάζονται για να προσφέρουν ό,τι καλύτερο. Εδώ τα εκλεκτά κρέατα ψήνονται την ώρα της παραγγελίας και τα λαχανικά κόβονται εκείνη τη στιγμή για να αναδείξουν με τη φρεσκάδα τους κάθε πιάτο. Κάτι που σημαίνει ότι «Θα φάτε καλά, αλλά αργά… Υπομονή…», όπως λέει η κορνίζα του μαγαζιού. Ανάμεσα σ’ εκείνα που πρέπει να δοκιμάσεις, σε μερίδα ή τυλιχτό, είναι το χειροποίητο μπιφτέκι από κοτόπουλο ή μοσχάρι αλλά και το λεπτοκομμένο

φιλέτο από μπριζόλα λαιμού που θα ζητήσεις με το όνομα «Μπούλης» και θα σε κάνει να ξεχάσεις ό,τι ήξερες για τον γύρο. Εξάλλου, εδώ η τυλιχτή πίτα ξεχωρίζει από κάθε άποψη. Η χειροποίητη σος γιαουρτιού αντικαθιστά το τζατζίκι, ενώ η φρεσκομαγειρεμένη κόκκινη σάλτσα θυμίζει γεύσεις από παλιά. Αν θέλεις να προσθέσεις πατάτες, μπορείς να το ζητήσεις ελεύθερα και, φυσικά, μην περιμένεις τίποτα λιγότερο από γνήσιες φρεσκοκομμένες πατάτες που καθαρίζονται στο χέρι και τηγανίζονται τη στιγμή που θα τις ζητήσεις, ώστε να προσφέρονται πάντα φρέσκες! Ο Μπούλης στήνει τα τραπεζάκια του έξω, ροκάρει καθημερινά (θα ακούσεις από σκληρές μέχρι πιο λάιτ επιλογές) και σε υποδέχεται από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ. Ένα στέκι όπου θα πετύχεις από celebrities μέχρι καθημερινούς πελάτες, αφού η αυθεντική γεύση γίνεται προορισμός για όλους!

Πλαταιών 52, Κεραμεικός, 210 3453883 Facebook: Ο Μπούλης, Instagram: boulis_souvlaki 27.5.21 – lifo

47

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER î

NUXE Super Serum 10. Στα καταστήματα καλλυντικών

ô

Puma T-shirt από τη συλλογή PUMA x BOKU. eu.puma.com

ñ

G-star RAW Τζιν πουκάμισο. Σε επιλεγμένα καταστήματα

ö

Calvin Klein Τσαντάκι μέσης. Σε επιλεγμένα καταστήματα

ö

Kiehl’s Heritage Rosewater Toner. Στα καταστήματα καλλυντικών

ö

î

Bozikis

Huawei Smartwatch GT 2.

Σανδάλια με σκρατς.

Σε επιλεγμένα καταστήματα

www.bozikis.gr

ò

KORRES Aegean Bronze Serum Αυτομαυρίσματος. Στα φαρμακεία

48 lifo – 27.5.21

Η Πλαίσιο Computers διοργανώνει τον 1ο Open Call Διαγωνισμό Ρομποτικής και Επιχειρηματικότητας «Plaisiobots: The Race» Η Πλαίσιο Computers, μια εταιρεία που επενδύει συνεχώς στον πυλώνα «εκπαίδευση» και σε συνέχεια της κατάκτησης του χρυσού μεταλλίου από την ελληνική ομάδα Plaisiobots στη Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής (IROC), διοργανώνει τον 1ο Open Call Διαγωνισμό «Plaisiobots: The Race» με σκοπό να αναδείξει τη ρομποτική και την εφαρμογή της στο πλαίσιο της επιχειρηματικότητας. Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε μαθητές γυμνασίου - λυκείου και σε φοιτητές και οι δηλώσεις συμμετοχής διαρκούν από τις 17 Μαΐου έως τις 20 Ιουλίου. Κορυφαίο έπαθλο για τους νικητές, ένα εκπαιδευτικό ταξίδι στο ΜΙΤ.

Ο Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ συστήνει στο κοινό την πλατφόρμα ΕΚΕ «Ένας άθλος ακόμα» Την πλατφόρμα «Ένας άθλος ακόμα» (www. enasathlosakoma.gr) παρουσιάζει ο Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ, πλαισιώνοντας με αυτόν τον τρόπο το ομώνυμο πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που εγκαινίασε στις αρχές του έτους. Με οδηγό τη δέσμευσή του να θέτει τα θεμέλια για ένα αειφόρο σήμερα και ένα καλύτερο αύριο, σχεδίασε τη νέα πλατφόρμα με στόχο την αποτύπωση του οράματός του για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την τακτική ενημέρωση και τη διάδραση με το κοινό αναφορικά με τις στοχευμένες δράσεις που υλοποιεί στους τομείς προτεραιότητάς του.

Ο Όμιλος Επιχειρήσεων Σαρακάκη υποστηρικτής του 1ου Ποδηλατικού Γύρου - Virtual Edition «Τρέχουμε πιο γρήγορα από τον καρκίνο»! Ο Όμιλος Επιχειρήσεων Σαρακάκη, στο πλαίσιο των δράσεων ΕΚΕ, με αφορμή την 6η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Επιζώντων του Καρκίνου, υποστηρίζει τον 1ο Ποδηλατικό Γύρο - Virtual Edition που διοργανώνεται από τον Σύλλογο Καρκινοπαθών - Εθελοντών - Φίλων Ιατρών Αθηνών. Με σύνθημα «Τρέχουμε πιο γρήγορα από τον καρκίνο», στόχος αυτής της δράσης είναι να γίνει θεσμός και να αποτελέσει ένα ακόμα εφαλτήριο στη μάχη κατά του καρκίνου. Λόγω των συνθηκών της πανδημίας, ο ποδηλατικός γύρος θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά και μπορούν να συμμετέχουν όλοι, είτε ατομικά είτε σε ομάδες, απ’ όπου κι αν βρίσκονται.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Ασχολείσαι επαγγελματικά με τη φωτογραφία, το βίντεο, τον ήχο, την ποίηση και τη μόδα. Πώς συνδέονται όλα αυτά στα έργα σου; Προσεγγίζω την παραγωγή των έργων μου μέσω μιας αυτογνωσιακής και βιωματικής διαδικασίας, κατά την οποία η γνώση και η κατανόηση του εαυτού λειτουργούν εφοδιαστικά, ως καλλιτεχνική εξέλιξη, με γραφή εσωτερική και ειλικρινή, αψηφώντας την ανάγκη ελέγχου και αποδοχής. Θεωρώ πως όλες οι εκφάνσεις της τέχνης συνδέονται και συμπληρώνουν η μία την άλλη, έτσι κάθε μέσο εκφράζει μια διαφορετική πτυχή μου ως δημιουργού, αλλά ταυτόχρονα συχνά τα έργα συνομιλούν, αναπτύσσοντας περισσότερες διαστάσεις. Τι θέλεις να εκφράσεις μέσα από τις φωτογραφίες σου; Τι μέσα χρησιμοποιείς; Η στατική και κινούμενη εικόνα για μένα είναι μια εξερεύνηση της πραγματικότητας, η οποία, καθώς φιλτράρεται μέσα από συναισθήματα, βιώματα και σκέψεις, αναπόφευκτα παίρνει τη μορφή της πραγματικότητας του δημιουργού. Νιώθω πως το αποτυπώνω με έναν μαγικό ρεαλισμό, δημιουργώντας συναισθήματα και πιθανές ανασκοπήσεις, άλλες φορές πιο επιθετικά, με εικόνες έντασης, και άλλες με έναν σκοτεινό ρομαντισμό, χρησιμοποιώντας ενίοτε διαφορετικά μέσα. Αμφισβητώ έννοιες όπως η ομορφιά, η οικογένεια, η αγάπη, υγιές και αποδεκτό. Χρησιμοποιώ διαφορετικά μέσα, μερικές φορές καθημερινά, όπως ένα κινητό, άλλες ευτελή, όπως η μιας χρήσης φωτογραφική μηχανή, άλλοτε ληγμένα φιλμ και άλλοτε μια mirrorless digital camera. Θεωρώ ότι το μέσο μπορεί να είναι καθοριστικό στην τελική αισθητική του έργου, αλλά δεν θα έπρεπε να είναι εμπόδιο στη νοητική του σύλληψη. Το γυμνό σώμα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία των φωτογραφιών σου. Πώς συνδυάζεται με τη δουλειά σου (και) ως στυλίστριας; Η αλήθεια είναι πως η πρότερη ενασχόλησή μου με τη μόδα και η καθημερινότητα με εικόνες αρκετά «γυαλισμένες» και συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάγκη οπτικοποίησης γυμνών σωμάτων που ένιωθα ως πιο «πραγματικά». Έγινε η αποδοχή του δικού μου «ατελούς» σώματος και μια ωδή στην ομορφιά της διαφορετικότητας γύρω μου.

Δανάη Σίμου Visual & Sound Artist

από τηn αφροδιτη σακκα φωτο: παρισ ταβιτιαν

Πώς επιλέγεις τους ανθρώπους που πρωταγωνιστούν στις φωτογραφίες, στα βίντεο και στα έργα σου γενικότερα; Συνήθως οι άνθρωποι που αποτυπώνονται στα έργα μου είναι οι καθημερινές μου σχέσεις και συναναστροφές. Φίλοι, σύντροφοι, εραστές, οικογένεια αλλά κι εγώ η ίδια είμαστε οι πρωταγωνιστές των έργων, όπως και της ζωής μου. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Ένα Armani Exchange top, που τσίμπησα από την ντουλάπα της θείας μου, biker από ντουλάπα φίλης, see-through top από τον αγαπημένο μου He m n oid, περίπου 20 ευρώ, μεταποιημένη ζώνη από σετ φούστας (δώρο), jacket και παπούτσια από τη χειμερινή σειρά «2nd2». Πού πηγαίνεις τώρα; Στο κέντρο της Αθήνας, που είναι λουσμένο στο ροδακινί απογευματινό φως. @danaisimou @2nd2athens www.danaisimou.com

27.5.21 – lifo

49

HEALTH

των ενήλικων κατοίκων. Για τη «Σύμπλευση» και τον Όμιλο ΙΑΣΩ η κοινωνική αποστολή στα νησιά σε εποχές προ πανδημίας και μετά είναι υπευθυνότητα, υποχρέωση και πράξη συνειδητοποιημένων πολιτών και επιχειρήσεων, καθώς είναι πολύ σημαντικό να στεκόμαστε δίπλα στη νησιωτική Ελλάδα και να μη θυμόμαστε τα πανέμορφα νησιά και τους κατοίκους τους μόνο κάθε Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Ειδικά φέτος, που οι κάτοικοι, λόγω των περιοριστικών μέτρων, έμειναν μακριά από τους γιατρούς τους (που βρίσκονται σε άλλες περιοχές), η προσφορά δωρεάν ιατρικών εξετάσεων στα μικρά νησιά αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Μια ιδιαίτερα τρυφερή στιγμή εξελίχθηκε στη Δονούσα, με μία από τις ηλικιωμένες κατοίκους, τη γιαγιά Σοφία Σκοπελίτη, να περιμένει τους γιατρούς στην αυλή της για αιμοληψία και να λέει πως δεν θυμάται πια την ηλικία της, αλλά θυμάται έναν-έναν τους εθελοντές της αποστολής.

ΤΙ ΝΈΟ ΙΣΧΎΕΙ ΣΤΟΥΣ COVID ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΎΣ

από την αλεξία σβώλου

Με πολλά μποφόρ η αποστολή προσφοράς και εμβολιασμών της «Σύμπλευσης» στα νησιά του Αιγαίου ΜΕ ΠΟΛΛΆ ΜΠΟΦΌΡ ΚΑΙ ΔΎΟ ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΈΣ ΑΠΟΣΤΟΛΈΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΚΑΙ ΤΗ ΜΎΚΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΉ ΤΗΣ «ΓΑΛΆΖΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑΣ» ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΉΘΗΚΕ Ο ΜΑΓΙΆΤΙΚΟΣ ΔΙΆΠΛΟΥΣ ΙΑΤΡΙΚΏΝ ΕΞΕΤΆΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΏΝ ΤΗΣ «ΣΎΜΠΛΕΥΣΗΣ» ΣΤΑ ΜΙΚΡΆ ΝΗΣΙΆ ΤΟΥ ΑΙΓΑΊΟΥ ΠΕΛΆΓΟΥΣ, ΦΈΡΝΟΝΤΑΣ ΣΕ ΠΈΡΑΣ ΈΝΑ ΔΎΣΚΟΛΟ ΈΡΓΟ ΣΕ ΜΌΛΙΣ ΛΊΓΑ ΕΙΚΟΣΙΤΕΤΡΆΩΡΑ. ε το μπουγάζι στο Αιγαίο να φορτώνει και τον κατάπλου από τους Φούρνους Κορσεών στη Μύκονο και αποκεί στη Δονούσα, περνώντας από τις βραχονησίδες Μάκαρες ανάμεσα σε αφρισμένα κύματα-βουνά σε μια θαλάσσια διαδρομή για γερά νεύρα, οι εθελοντές θαλασσόλυκοι της «Σύμπλευσης» έφεραν στους κατοίκους των μικρών νησιών δυσεύρετες ιατρικές ειδικότητες, οδοντιάτρους, οδοντοτεχνίτες, οφθαλμιάτρους, γυναικολόγους, δερματολόγους, ουρολόγους και αγγειοχειρουργούς, προκειμένου να πραγματοποιηθούν όλες εκείνες οι ιατρικές εξετάσεις πρόληψης που έμειναν πίσω τους προηγούμενους μήνες. Στη δράση αυτή η «Σύμπλευση» έχει χορηγό πολλές εταιρείες του ιδιωτικού φορέα. Μεταξύ άλλων, ισχυρός υποστηρικτής είναι ο Όμιλος ΙΑΣΩ. O διάπλους περιέλαβε τους Φούρνους, τη Θύμαινα, τη Νίσυρο, την Αστυπάλαια και ολοκληρώ-

50 lifo – 27.5.21

θηκε στο νησάκι της Δονούσας, προσφέροντας και κατ’ οίκον επισκέψεις για αιμοληψία ή ιατρικές εξετάσεις, ενώ μια ομάδα των γιατρών επάνδρωσε τις δύο καταδρομικές αποστολές σε δυο μεγάλα νησιά, την Κω και τη Μύκονο, όπου έγιναν αντίστοιχα περισσότεροι από 600 και 400 εμβολιασμοί για τον κορωνοϊό, με τη «Σύμπλευση» να δίνει το «παρών» στη «Γαλάζια Ελευθερία».

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΈΣ ΤΑ ΝΗΣΙΆ ΣΤΟΝ COVID ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΌ Τα νησιά δείχνουν τον δρόμο σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό, με τους κατοίκους τους να προσέρχονται μαζικά. Ενδεικτικά, στη Νάξο, όπως εξηγεί ο λιμενάρχης Αλέξιος Αποστολόπουλος, γίνονται περισσότεροι από τριακόσιοι εμβολιασμοί την ημέρα, με τον κόσμο να έχει αγκαλιάσει το πρόγραμμα της «Γαλάζιας Ελευθερίας», ενώ στο Κουφονήσι έχει εμβολιαστεί το 100%

Το άνοιγμα της πλατφόρμας για τις ηλικίες 40-44 ετών και 35-39 ετών με πρόσβαση σε όλα τα εμβόλια αναμένεται να δώσει ακόμα μεγαλύτερες ταχύτητες στο πρόγραμμα των εμβολιασμών, καθώς οι νέοι δείχνουν να έχουν πάρει πολύ σοβαρά το θέμα του εμβολιασμού, σε αντίθεση με αρκετούς ηλικιωμένους των αστικών κέντρων και της περιφέρειας που ακόμα είναι επιφυλακτικοί, οι ίδιοι ή ο περίγυρός τους. Οι νέες κλινικές μελέτες δείχνουν ότι όσοι έχουν νοσήσει από Covid δεν χρειάζεται να κάνουν δεύτερη δόση εμβολίου και, εφόσον τα μητρώα του εμβολιασμού και των ασθενών Covid είναι συνδεδεμένα, θα ακυρώνεται το δεύτερο ραντεβού τους για εμβολιασμό και θα έρχεται μήνυμα SMS στο κινητό τους έξι μήνες μετά, εφόσον νόσησαν πριν από την πρώτη δόση, ή έξι-δώδεκα μήνες μετά, αν νόσησαν μετά την πρώτη δόση. Παράλληλα, κλινική μελέτη για τα εμβόλια της Pfizer και της AstraZeneca στη Μεγάλη Βρετανία έδειξε ότι, μετά τις δύο δόσεις, το εμβόλιο της Pfizer παρέχει προστασία 86% έναντι του βρετανικού και του ινδικού στελέχους, ενώ αντίστοιχα η προστασία από το εμβόλιο της AstraZeneca κυμαίνεται στο 66%. Από τη μεριά της, η καθηγήτρια Παιδιατρικής - Λοιμωξιολογίας Μαρία Θεοδωρίδου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ξεκαθάρισε ότι η εκκίνηση και η ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος με δύο διαφορετικά εμβόλια, δηλαδή η πρακτική του «mix and match», δεν συνιστάται. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που κάποιος έχει ξεκινήσει με εμβόλιο mRNA και έχει εμφανίσει ισχυρή αλλεργική αντίδραση, οπότε μπορεί να ολοκληρώσει με εμβόλιο ιικού φορέα. Αν, πάλι, έχει ξεκινήσει με εμβόλιο ιικού φορέα και εμφανίσει θρομβοεμβολικό επεισόδιο, μπορεί να ολοκληρώσει τον εμβολιασμό με εμβόλιο mRNA. Σχετικά με το θέμα του εμβολιασμού των παιδιών, η κ. Θεοδωρίδου παρέμεινε επιφυλακτική, δεδομένου ότι τα παιδιά νοσούν σπάνια και μεταδίδουν λιγότερο τη λοίμωξη, οπότε ο στόχος του εμβολιασμού του παιδικού πληθυσμού θα είναι για πρώτη φορά η προστασία των ανθρώπων που ζουν μαζί τους και το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά ευαίσθητο. Γι’ αυτό άλλωστε η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών υπογράμμισε ότι η προτεραιότητά μας είναι ο εμβολιασμός του ενήλικου πληθυσμού, καθώς παραμένουν μη εμβολιασμένοι θύλακες, ειδικά στους ανθρώπους άνω των 80 ετών, και εκεί πρέπει να εστιάσουμε.

687

ΣΙΝΕΜΑ

To φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Psarokokalo ανοίγει με Αλμοδόβαρ Aπό τις 27 Μαΐου ως τις 2 Ιουνίου το Psarokokalo, το διεθνές φεστιβάλ μικρού μήκους, επιστρέφει για 13η χρονιά στην αθηναϊκή πρωτεύουσα με 102 επιλεγμένες ταινίες από 42 χώρες, με 23 από αυτές ελληνικής και κυπριακής παραγωγής. Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν στον κινηματογράφο Τριανόν και στο Stellar Gastro Cinema, το pop-up dinner – θερινό σινεμά που εμπνεύστηκαν οι σεφ Ιώαννης Μαρκαδάκης και Πάνος Ιωαννίδης, οι οποίοι ετοίμασαν ένα ειδικό μενού για τη διοργάνωση, εμπνευσμένο από την Ισπανία μέχρι το Βιετνάμ. Ταινία έναρξης του φεστιβάλ είναι το The Human Voice, η συνεργασία του Πέδρο Αλμοδόβαρ με την Τίλντα Σουίντον, μια διασκευή του ομώνυμου θεατρικού του Ζαν Κοκτό, όπου μια γυναίκα καταρρέει μιλώντας στο τηλέφωνο με τον εραστή της, τον οποίο δεν ακούμε ποτέ. Οι ταινίες προσεγγίζουν θεματικές όπως η ρητορική μίσους, οι πολλαπλές διακρίσεις για λόγους φύλου, θρησκεύματος ή φτώχειας, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, η βία κατά των γυναικών, η κλιματική αλλαγή, η οικονομική μετανάστευση και η σεξουαλική παρενόχληση. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα του φεστιβάλ στο www.psarokokalo.org.

52

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

54

ΜΟΥΣΙΚΗ Ο Γιάννης Βεσλεμές μάς ξεναγεί σε σπάνια και ξεχασμένα ηλεκτρονικά κομμάτια από ελληνικές ταινίες του ’70 και του ’80.

56

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Χρήστος Μποκόρος: Αν δεν τραγουδήσεις τον ήρωα, ποιος θα τον μάθει;

58

ΒΙΒΛΙΟ Ναπολέων Λαπαθιώτης – Επιστροφή στον ανεξίτηλο θρύλο

60

ΒΙΒΛΙΟ Λουίζ Γκλικ: Η αρετή της απλότητας

61

ΒΙΒΛΙΟ Μοσχοβίτικο ειδύλλιο

27.5.21 – lifo

51

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Martin Eden Διασκευάζοντας ελεύθερα το κλασικό «Martin Eden», ο Πιέτρο Μαρτσέλο κάνει διπλό καλό: ξαναθυμίζει τον Τζακ Λόντον και τον πολύπλοκο, θελκτικό και μαζί τρομακτικό χαρακτήρα του σε ένα κοινό που κακώς, αν και εύλογα, τον αγνοεί και επιχειρεί με καλλιτεχνική τόλμη και μια σειρά από κινηματογραφικά επιχειρήματα μια τοιχογραφία του εικοστού αιώνα που όμοιά της δεν έχουμε δει. σύνοψη: Ο Μάρτιν είναι ένας ανήσυχος προλετάριος που φιλοδοξεί να μορφωθεί και να ασχοληθεί με τη συγγραφή βιβλίων, ώστε να γίνει η φωνή των ανθρώπων της τάξης του. Η γνωριμία του με μια πλούσια κοπέλα και ο κεραυνοβόλος έρωτας που γεννιέται ανάμεσά τους θα τον φέρoυν σε τροχιά σύγκρουσης με την οικογένειά της αλλά και με το κατεστημένο της εποχής του.

Ο

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

52 lifo – 27.5.21

ήρωας του συγγραφέα που ραψωδούσε την άγρια φύση, τα φεγγάρια και τα χιόνια, λύκους και άγριους σκύλους, πειρατές και τυχοδιώκτες, ζόρικους ταξιδευτές, όπως και ο ίδιος, εδώ προφέρεται Έντεν, καθότι Ιταλός, κινείται και δρα σε μια Νάπολη απροσδιόριστης χρονολογίας και αρχικά μας κερδίζει γιατί επιθυμεί διακαώς να βελτιωθεί, να μορφωθεί, να κατακτήσει τη γνώση, παράλληλα με τη δίψα του για κοινωνική καταξίωση. Σταδιακά ξεδιπλώνεται (και ξεγυμνώνεται) η φιλοδοξία του και αποκαλύπτεται η παγίδα στην οποία αναπόφευκτα πέφτει. Γίνεται προδότης της ιδεολογίας που τον έθρεψε στη μανία του ατομισμού και αρνητής του αισθήματος που επιδιώκει, καθώς ο έρωτάς του δεν είναι παρά ένα σκαλοπάτι στην ταξική αναρρίχηση που συνεπάγεται την αναβάθμισή του. Το Μάρτιν Ίντεν απέτυχε εκδοτικά στις ΗΠΑ όταν πρωτοκυκλοφόρησε, το 1909. Οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν να ανεχτούν, πόσo μάλλον να ταυτιστούν με έναν αντιήρωα που δεν καλύπτεται καν από μυστήριο, όπως ο Γκάτσμπι ας πούμε, τη φενάκη του υποκόσμου, την ελαφρότητα μιας Χόλι Γκολάιτλι ή το σφοδρό μελόδραμα του Τζορτζ Ίστμαν (που όμως καταγόταν από οικογένεια βιομηχάνων) στο

Μια θέση στον ήλιο. Κανένας οίκτος για έναν τυχοδιώκτη που το μετανιώνει στη μέση της διαδρομής του. Η τραγωδία του δεν αφήνει περιθώρια για λύτρωση. Δεν φταίει κανείς άλλος παρά μόνο η μοναχική του πλάνη. Ο υπόλοιπος κόσμος το είδε ως ένα πολιτικό success story: ο ορμητικός Μάρτιν, ένα νέο αγόρι, ανοιχτό στις προκλήσεις, οπλισμένο με τη δύναμη της λαϊκής του καταγωγής, γυρίζει την πλάτη του στις αρχές του σοσιαλισμού και βάζει στοίχημα με τον εαυτό του να τα καταφέρει με την αυτοσχέδια τακτική του ατομισμού. Ο σοσιαλιστής Λόντον κατήγγειλε τον εχθρό των πεποιθήσεών του, την ευνουχιστική σαγήνη της μπουρζουαζίας, και οι συμπατριώτες του, όπως και στην περίπτωση του Άπτον Σινκλέρ, ανασήκωσαν τους ώμους και προχώρησαν στον επόμενο. Αντίθετα από το συγκεκριμένο πλαίσιο του Μπάρι Λίντον και της βρετανικής κοινωνίας του δέκατου όγδοου αιώνα (ο Γουίλιαμ Θάκερεϊ είχε ειδικευτεί σε «σοβαρούς» οπορτουνιστές, όπως έδειξε και στο Vanity Fair), ο Μάρτιν Ίντεν/Έντεν συνδιαλέγεται καίρια με το σήμερα, ανάμεσα στα όρια του χρόνου, όπως διατονικά τον τοποθετεί ο Μαρτσέλο, παρεμβάλλοντας επίκαιρα και φλασμπάκ, παίζοντας με διαφορετικά film stocks και έξυπνους επιχρωματισμούς, σαν να συνεχίζει αποκεί που σταμάτησε ο Αμερικανός συγγραφέας, διασχίζοντας μια εποχή που προοικονομεί την εγωπαθή ανάγκη αυτοδιάκρισης του εικοστού πρώτου αιώνα. Πολύ σωστά υποστηρίζει ο Ιταλός σκηνοθέτης πως γύρισε ένα πολιτικό φιλμ που η εποχή και το σύγχρονο σινεμά έχουν εξίσου ανάγκη και το θέμα του είναι η ρευστότητα και το ρίσκο

INFO MARTIN EDEN σκηνοθεσία:

Πιέτρο Μαρτσέλο πρωταγωνιστούν:

Λούκα Μαρινέλι, Τζέσικα Κρέσι

της σύγχρονης συνείδησης, αναφέροντας μάλιστα πως οι σουρεαλιστές είχαν δίκιο όταν έλεγαν πως ο κοινός άνθρωπος πηγαίνει στον κινηματογράφο για να κλέψει το συναίσθημα που του αρνείται η καθημερινότητα. Η ταινία του είναι μια ζωντανή μαρτυρία της χρηστικότητας του μέσου, της ικανότητάς του να μετατρέπει το ξεχασμένο πορτρέτο ενός συγγραφέα που ελάχιστα συζητιέται πλέον σε μια πλούσια προειδοποιητική εμπειρία εν μέσω της αποθέωσης του ναρκισσισμού και της απαξίωσης της συλλογικότητας. Χρωστά πολλά στον συν-σεναριογράφο του, Μαουρίτσιο Μπράουτσι, ο οποίος του χάρισε το πολύτιμο αυτό βιβλίο πριν από μία εικοσαετία, και στον πρωταγωνιστή Λούκα Μαρινέλι που κατοικεί πυρετωδώς τον Μάρτιν, με αυτοσυγκέντρωση που ταράζει και αφοσίωση που συγκινεί – δικαιότατη η βράβευσή του στο περσινό Φεστιβάλ Βενετίας για τη μαγνητική ερμηνεία του, και μάλιστα έναντι του Χοακίν Φίνιξ για τον Joker!

Ένας χρόνος στη Νέα Υόρκη my salinger year σκηνοθεσία: Φιλίπ Φαλαρντό πρωταγωνιστούν: Μάργκαρετ Κουόλι, Σιγκούρνι

Γουίβερ, Ντάγκλας Μπουθ σύνοψη: Η Τζοάνα είναι νέα και ονειρεύεται να γίνει ποιήτρια. Αμέσως μετά την αποφοίτησή της ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη για να δουλέψει σε έναν εκδοτικό οίκο. Εκεί θα έρθει σε επαφή με μοναδικές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων και ο Σάλιντζερ. Η ταινία Ένας χρόνος στη Νέα Υόρκη (My Salinger Year), που εγκαινίασε το 70ό Φεστιβάλ Βερολίνου, είναι σκηνοθετημένη από τον Καναδό Φιλίπ Φαλαρντό (του Κυρίου Λαζάρ) και βασίζεται στο αυτοβιογραφικό memoir της Τζοάνα Ράκοφ, με πρωταγωνίστριες δύο γυναίκες διαφορετικών γενεών, τη Μάργκαρετ Κουόλι, που γνωρίσα-

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ με στο Κάποτε στο Χόλιγουντ, και τη (Ρίπλεϊ αυτοπροσώπως) Σιγκούρνι Γουίβερ. Η Τζοάνα, μια νεαρή φοιτήτρια στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, μετακομίζει στη Νέα Υόρκη το 1995 για να αναπνεύσει τον καλλιτεχνικό αέρα της πόλης και να γίνει, αν όλα πάνε καλά, ποιήτρια. Στο μεταξύ, προσλαμβάνεται ως γραμματέας της φοβερής και τρομερής Μάργκαρετ, διευθύντριας του λογοτεχνικού πρακτορείου που εκπροσωπεί, ανάμεσα στα πολλά ηχηρά ονόματα, τον λατρεμένο μέχρι μανίας διαβόητο ερημίτη των αμερικανικών γραμμάτων Τζέι Ντι Σάλιντζερ, γνωστό στο γραφείο απλώς ως Τζέρι. Αφού παραδέχεται στον φίλο της πως δεν έχει διαβάσει ποτέ στη ζωή της Σάλιντζερ, ούτε καν τον εμβληματικό Φύλακα στη σίκαλη (ή, κατά τη νέα μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη, Στη σίκαλη, στα στάχια, ο πιάστης), γνωρίζει τον συγγραφέα μέσα από τα τηλεφωνήματα και την απροσδόκητη ενθάρρυνσή του προς εκείνην, σαν μακρινό μέντορα που θέλει κανάκεμα και ειδικό χειρισμό, αλλά, κάνοντας ένα διάλειμμα από τον μόνιμο πανικό και τη μανία καταδίωξης που τον στοιχειώνουν, μπορεί να προσφέρει γενικές, αλλά εύστοχες συμβουλές. Η Τζοάνα χειρίζεται την αλληλογραφία του, υπακούοντας στις στάνταρ απαντητικές εντολές του γραφείου, και συμπονά μερικούς από τους φαν του Σάλιντζερ, τους ζηλωτές του Χόλντεν Κόλφιλντ που ανάγκασαν τον Τζέρι να κρυφτεί στο σπίτι του στα δάση και να αποφεύγει συστηματικά και εμμονικά κάθε επαφή με τη δημοσιότητα και τον έξω κόσμο. Ο Φαλαρντό δίνει υπόσταση στους αποστολείς των επιστολών με ένα τρικ που ως έναν βαθμό λειτουργεί σε παράλληλο επίπεδο, αν και επιμένει σε μια χαλαρή απεικόνιση της κοινωνίας των γραμμάτων μέσα από τα άδολα μάτια μιας ενθουσιώδους κοπέλας, η οποία έχει ταυτίσει το βάθος της λογοτεχνίας με τον μποέμ αέρα της Νέας Υόρκης στην εκπνοή της αυθεντικότητάς της, αλλά μόνο στην επιφάνεια και τις εντυπώσεις. Είναι ένα déjà vu μοτίβο, ευχάριστο και ελαφρώς αναχρονιστικό. Το κέρδος της ταινίας βρίσκεται στο κάστινγκ των δύο γυναικείων ρόλων και στις οργανικά εντυπωσιακές αντιθέσεις τους. Σε αντίθεση με τον ανήλικο πειρασμό που υποδύθηκε στο Κάποτε στο Χόλιγουντ, η Κουόλι προτείνει αβίαστα τα εσωτερικά διλήμματα ενός «ελαφιού» που σκάλωσε στα φώτα μιας βεβιασμένης ενηλικίωσης, δείχνοντας ποικιλία στο παίξιμο και υποσχέσεις ρόλων με ενδιαφέρον, αλλά η ταινία ανήκει στην πεπειραμένη Σιγκούρνι Γουίβερ και στον μικρότερο και πιο ζουμερό ρόλο της ηγεμονικής Μάργκαρετ. Παίζοντας μια grande dame με πείσμα και ασάλευτη συμπεριφορά, που σνομπάρει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το Διαδίκτυο, χαρακτηρίζοντάς το ως περαστική μόδα, η Γουίβερ αποκαλύπτεται και σπάει προς το τέλος (θυμίζει αμυδρά τη Μιράντα Πρίστλεϊ της Μέριλ Στριπ από το Ο Διάβολος φοράει Prada στην αυταρχική δυναμική της σχέσης της με τη μικρή, αγαπημένη σκλάβα της), δείχνοντας πως ακόμα και η πιο ακέραια θεματοφύλακας, μεγαλοαστή και κολλημένη στο πάλαι ποτέ προβάδισμα της πόλης στη λογοτεχνική αιχμή, οπαδός του σοβαρού έργου έναντι της φτηνής εμπορικότητας, υποκλίνεται μπροστά στη χάρη της αθωότητας των καλών προθέσεων και τη σπίθα της ανθρώπινης αγάπης χωρίς αντάλλαγμα.

Έντιμος Κλέφτης honest τhief σκηνοθεσία: Μαρκ Γουίλιαμς πρωταγωνιστούν: Λίαμ Νίσον, Τζάι Κόρτνεϊ, Κέιτ

Γουόλς, Ρόμπερτ Πάτρικ σύνοψη: Ένας ληστής τράπεζας σκέφτεται να παραδοθεί επειδή ερωτεύεται και εφεξής θέλει να ζήσει μια τίμια ζωή. Όταν όμως συνειδητοποιεί ότι οι αστυνομικοί είναι πιο διεφθαρμένοι από εκείνον, ρίχνεται στη μάχη εναντίον τους για να καθαρίσει το όνομά του. Στην Αρπαγή ο Λίαμ Νίσον ξεκίνησε να μεταφράζει την κούραση της ηλικίας σε γόνιμη εξαργύρωση της πείρας του, μια υπαρξιακή ανησυχία για την επίδραση των επιλογών του στους κοντινούς του ανθρώπους. Πάνω από μία δεκαετία αργότερα, το στερεοτυπικό κλισέ τον στοιχειώνει, γιατί η επιτυχία του υπήρξε απροσδόκητα μεγάλη. Πλέον φαίνεται μπαφιασμένος που καλείται να παίξει ακριβώς τον ίδιο ρόλο με περίπου τα ίδια λόγια, σε ένα σκηνικό που παραλλάσσεται ελαφρώς μόνο για τα προσχήματα. Το μότο του Έντιμου Κλέφτη θα μπορούσε να είναι «ο Νίσον, και να θέλει ν’ αγιάσει, δεν τον αφήνει το ένστολο κατεστημένο, το διεφθαρμένο». Ο ληστής που υποδύεται ερωτεύεται επιτέλους και αποφασίζει να παρκάρει και να παραδώσει τη βρόμικη μπάζα που έχει κάνει με έναν απλοϊκό για την ευφυΐα του εξωδικαστικό διακανονισμό, αλλά στην ιδιωτική συναλλαγή που επιχειρεί πέφτει πάνω σε έναν πονηρό πράκτορα και ο ένας κυνηγά τον άλλον, με την ανίδεη σύντροφό του σχετικά εύκολο θύμα αρπαγής καταμεσής της χλιαρότατης δράσης. Η ρελαντί περιπέτεια του Μαρκ Γουίλιαμς διακρίνεται κυρίως για τη στατικότητά της και βλέπεται μόνο ως χαλαρή κομεντί πάνω στο είδος, που αποτελεί πλέον τη σπεσιαλιτέ στη λίστα του πάλαι ποτέ Σίντλερ.

κοινωνούνται στον ερωτικό σύντροφο, για να μην τον στενοχωρήσουν. Περισσότερο από μια ταινία για την αγάπη και τις θυσίες που τη συνοδεύουν, το Supernova είναι ένα φιλμ για τον εγγενή φόβο μας απέναντι σε εξομολογητικές συναισθηματικές εκδηλώσεις. Ο κοσμικός τίτλος δεν αναφέρεται σε αστερισμούς και γαλαξίες, αλλά σ’ εκείνο το σύμπαν που κρύβουμε εντός μας και διστάζουμε να εξερευνήσουμε και να φανερώσουμε, για να μην πληγώσουμε και να μην πληγωθούμε. Μέχρι να έρθει, φυσικά, η ώρα που δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Η ταινία του ΜακΚουίν ακολουθεί μια πορεία ανάλογη με την εσωτερική διαδρομή των χαρακτήρων. Από τους (κάποτε μαγευτικούς) εξωτερικούς χώρους της βρετανικής εξοχής και την ταινία δρόμου καταλήγει λιτό δράμα δωματίου, με τους δυο εραστές κλεισμένους σε τέσσερις τοίχους, αντιμέτωπους με τη δοκιμασία που τους έλαχε και με τα φωλιασμένα συναισθήματά τους. Αν και επί της ουσίας δράμα δύο προσώπων, τα κοντινά του πλάνα ο ΜακΚουίν θα τα φυλάξει για τις σκηνές όπου οι ήρωες (παρα)κάμπτουν την ιδιωτικότητά τους και ανοίγονται. Και οι Κόλιν Φερθ και Στάνλεϊ Τούτσι θα ανταμείψουν τον σκηνοθέτη τους γι’ αυτά τα γενναιόδωρα κοντινά, χαρίζοντάς του ανθρώπινες στιγμές μέσα από τις λεπτότερες ερμηνευτικές αποχρώσεις.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου

Οι Βιτελόνοι i vitelloni σκηνοθεσία: Φεντερίκο Φελίνι πρωταγωνιστούν: Αλμπέρτο Σόρντι, Φράνκο

Ιντερλέγκι, Λεοπόλντο Τριέστε, Φράνκο Φαμπρίτσι σύνοψη: Το πορτρέτο πέντε νεαρών αντρών που παραμένουν σε μια αιώνια μετεφηβική κατάσταση, ονειρεύονται περιπέτειες και σχεδιάζουν την απόδρασή τους από τη μικρή, παράκτια πόλη τους. Επηρεασμένος από το νεορεαλιστικό ρεύμα, ο Φελίνι γύρισε τους Βιτελόνους, τα «Μοσχαράκια», που έλεγε και ο Ραφαηλίδης, αναφερόμενος σε μια παρέα ρεμπεσκέδων, όπως θα τους αποκαλούσαμε την εποχή εκείνη. Ο Φελίνι αναγνωρίζει στη ματαίωση των ονείρων των ηρώων του πολιτική διάσταση, δίχως, όμως, ποτέ να την εκφράζει ως καταγγελία και δίχως να δίνει άφεση αμαρτιών στους ήρωες, οι οποίοι, ανεξαρτήτως της αιτίας, αφέθηκαν να εγκλωβιστούν στην κατάσταση του αιώνιου εφήβου. Ο απεγκλωβισμός του ενός στο φινάλε ίσως να μαρτυρά και την ανάγκη του σκηνοθέτη να «ενηλικιωθεί» και να εξηγεί τη σταδιακή στροφή του σε ένα πιο προσωπικό και διακριτό ως υπογραφή σινεμά.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου

Supernova σκηνοθεσία: Χάρι ΜακΚουίν πρωταγωνιστούν: Κόλιν Φερθ, Στάνλεϊ Τούτσι,

Πίπα Χέιγουντ σύνοψη: Ο Σαμ και ο Τάσκερ, ένα ερωτευμένο ζευγάρι μεσηλίκων, ταξιδεύουν με το παλιό τους τροχόσπιτο για να επισκεφτούν φίλους και συγγενείς και μέρη από το παρελθόν τους, σε μια προσπάθεια να κερδίσουν όσο χρόνο τους απομένει, πριν η νόσος της άνoιας καταβάλλει πλήρως τον Τάσκερ. Η πραγματική αγαπητική θυσία σπάνια λογαριάζεται από τον θυσιαζόμενο ως τέτοια. Ο Κόλιν Φερθ στο φιλμ αφιερώνει τη ζωή του στη φροντίδα του πάσχοντος από άνοια συντρόφου του Στάνλεϊ Τούτσι, επειδή δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Κι εκείνος με τη σειρά του έχει στο μυαλό του τη δική του θυσία προς τον Φερθ, όπως μαθαίνουμε στη συνέχεια. Καμιά φορά, όμως, ως θυσία εκτιμώνται κι εκείνα που δεν

27.5.21 – lifo

53

ντρακ (ακυκλοφόρητο μέχρι τώρα), από τα πιο ξεχωριστά και «χαμένα» του ελληνικού σινεμά. Εμείς διαλέξαμε δύο πιο κρυφά θέματα αποκεί, έναν μελωδικό φόρο τιμής στην ίδια τη μοτοσικλέτα («BSA 1939») αλλά και τη μουσική που στηρίζει τον περίφημο μονόλογο του «Πεταλούδα» Τάκη Μόσχου προς το τέλος της ταινίας.

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΊΟΥ / ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΛΈΚΚΑΣ - ROCK STAR FANTASY II / ΧΟΡΌΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΏΝ/ ΈΡΩΤΑΣ ΣΤΗ ΘΆΛΑΣΣΑ

(Ηλεκτρικός Άγγελος, 1981) του Θανάση Ρεντζή

Ο Ηλεκτρικός Άγγελος είναι μια ποπ πειραματική ταινία πάνω στις όψεις του ερωτισμού του εικοστού αιώνα και η μουσική της ο βασικός αφηγητής. Το ροκ, το φολκ και τα πιο ατίθασα ηλεκτρονικά της εποχής μπλέκονται μαξιμαλιστικά σε αυτό το ψυχεδελικό χαρμάνι μέσα από μια σπάνια σύμπραξη δύο σημαντικών συνθετών.

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΊΟΥ ΕΡΩΤΙΚΉ ΣΚΗΝΉ

(Ρεβάνς, 1983) του Νίκου Βεργίτση

Λίγα χρόνια μετά ο Δημήτρης Παπαδημητρίου υπογράφει μόνος του πια το φημισμένο σάουντρακ της αγαπητής Ρεβάνς του Βεργίτση, μιας αθηναϊκής μεταγραφής του γαλλικού Cinéma du Look. Εδώ τα πληκτροφόρα παίρνουν φωτιά για να γεμίσουν το κενό των παράφορα ερωτευμένων πρωταγωνιστών, τα νέον ακτινοβολούν απελπισία, αλλά φωτίζουν τουλάχιστον μια βαριά σκιά, αυτή της ελληνικής οικογένειας.

Μουσική

α πο τη μαρια παππα

54 lifo – 27.5.21

Ο Γιάννης Βεσλεμές μάς ξεναγεί σε σπάνια και ξεχασμένα ηλεκτρονικά κομμάτια από ελληνικές ταινίες του ’70 και του ’80 Η συλλογή «Gost: A spiritual exploration into greek soundtracks (1975-1989)» περιέχει άγνωστες μουσικές στιγμές του ελληνικού σινεμά.

Τ

έσσερα χρόνια, επιμονή και έρευνα χρειάστηκε ο Γιάννης Βεσλεμές για να μαζέψει το υλικό για τη συλλογή «Gost: A spiritual exploration into greek soundtracks (1975-1989)», δεκαεπτά κομμάτια με σπάνιες και άγνωστες κυκλοφορίες της ελληνικής ηλεκτρονικής μουσικής σκηνής που κυκλοφορεί από την Into the Light Records. Η δουλειά των παραγνωρισμένων Ελλήνων συνθετών βρήκε ιδανική στέγη στην ανεξάρτητη εταιρεία του Ηλία Πίτσιου, ο οποίος ήταν πιστός θεατής των προβολών της «Χαμένης λεωφόρου του ελληνικού σινεμά». Το άλμπουμ αποτελείται από μερικές ακυκλοφόρητες (και χαμένες) ηλεκτρονικές συνθέσεις που ακούγονταν σε ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’70 και του ’80. Οι απόκοσμοι ήχοι και ο έντονος πειραματισμός δημιουργούν υβρίδια μουσικών ειδών και ακόμα και δημοφιλείς συνθέτες, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος ή ο Γιάννης Χατζηνάσιος, ξεφεύγουν αισθητά από αυτό που μας έχουν συνηθίσει. Πρόκειται για ένα προσωπικό πρότζεκτ του Γιάννη Βεσλεμέ, που ξεκίνησε με το κομμάτι «Πάροδος» της Thesia πριν από περίπου έναν χρόνο. Του ζητήσαμε να μας ξε-

ναγήσει σε αυτό το «πνευματικό» του ταξίδι, στα σάουντρακ που συνοδεύουν ξεχασμένες πτυχές του ελληνικού κινηματογράφου.

THESIA - ΠΆΡΟΔΟΣ

ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΩΣΤΙΔΆΚΗΣ - BSA 1939 / ΠΕΤΑΛΟΎΔΑΣ

(Η πόλη ποτέ δεν κοιμάται, 1984) του Αντρέα Τσιλιφώνη

Για τη σινεμασκόπ Πόλη του Τσιλιφώνη έχει γραφτεί ένα εξαιρετικά ηλεκτρισμένο σάου-

(Ο Προμηθέας σε δεύτερο πρόσωπο, 1975) του Κώστα Φέρρη Άλλη μια αλχημική ταινία του Φέρρη, πάλι με σώμα που πατάει στο αρχαίο δράμα, ένα σώμα που ματώνει σαν τον Προμηθέα στην αιχμαλωσία, μια ταινία ξεκάθαρα σωματική, αφού ο χορός είναι ο κυρίαρχος αφηγητής εδώ. Ο Σπανουδάκης στo δεύτερο (επίσημα) σάουντρακ της καριέρας του, και στο ντεμπούτο του στον κινηματογράφο (Τα χρώματα της ίριδος του Νίκου Παναγιωτόπουλου, 1974), επιλέγει λιτές και απέριττες φόρμες, με ισόποσα μελωδικά και ρυθμικά στοιχεία, που αποκαλύπτουν, μαζί με την εικόνα και την πρόζα, τα πολλά και εχθρικά πρόσωπα της εξουσίας.

ΜΙΧΆΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΊΔΗΣ - ΦΆΛΑΓΓΑ / ΘΆΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΞΕΡΟΚΆΜΠΙ

(Οh Babylon, 1989) του Κώστα Φέρρη Η «Πάροδος» είναι ένα δεκάλεπτο υπνωτιστικό ρέγκε που ακροβατεί μεταξύ του οικείου και του πειραματικού. Είναι το βασικό θέμα αυτής της σχεδόν sci-fi ταινίας του Φέρρη που βασίστηκε στις Βάκχες και ίσως το κομμάτι που γέννησε την ιδέα για τη συλλογή «Gost», δηλαδή σάουντρακ-φαντάσματα που υπάρχουν τόσα χρόνια γύρω μας και μπορεί να τα αγνοούμε, αλλά με τον τρόπο τους, όταν τελικά δηλώνουν την παρουσία τους, επηρεάζουν υπόγεια, μα καθοριστικά, την άποψή μας για το τότε αλλά και το τώρα της μουσικής στον κινηματογράφο.

ΣΤΑΜΆΤΗΣ ΣΠΑΝΟΥΔΆΚΗΣ ΠΡΟΜΗΘΈΑΣ

(Η Κάθοδος των 9, 1984) του Χρήστου Σιοπαχά

INFO To «Gost: A spiritual exploration into greek soundtracks (1975-1989)» κυκλοφορεί από την Into the Light Records και μπορείς να το ακούσεις στο https://into-thelight.bandcamp. com/.

Τα κομμάτια της Καθόδου είναι μία από τις μικρές εκπλήξεις αυτής της συλλογής. Μέρος ενός σάουντρακ που μπορεί ακόμα να βρει κανείς σε σκονισμένα δισκάδικα της πόλης, βρισκόταν χρόνια και στη δική μας δισκοθήκη, αόρατο και υπομονετικό. Βγαίνει στο φως τόσες δεκαετίες μετά σαν ένα ηλεκτρονικό εμβατήριο και ταυτόχρονα μια πικρή μπαλάντα για τους ηττημένους.

ΓΙΏΡΓΟΣ ΧΑΝΤΖΗΝΆΣΙΟΣ - Ο ΘΆΝΑΤΟΣ ΤΗΣ BABY JANE / ΠΑΙΧΝΊΔΙΑ ΜΕ ΠΑΛΙΈΣ ΤΑΙΝΊΕΣ

(Πρωινή Περίπολος, 1987) του Νίκου Νικολαΐδη

Πλέον modern classics, τα δύο σάουντρακ του Χαντζηνάσιου για τις ταινίες του Νικολα-

ΣΥΛ ΛΟΓΗ ΐδη, την Περίπολο και τη Γλυκιά Συμμορία (1983), αποτελούν παρενθέσεις στη δισκογραφία του συνθέτη λόγω των εργαλείων που χρησιμοποιεί για να τα κατασκευάσει (synths, vocoders, drum machines) αλλά και του σκοτεινού μουσικού χαρακτήρα τους. Η λυρική του υπογραφή, όμως, δεν χάνεται ποτέ, ακόμα και όταν παλεύει με τα απειλητικά strings και τα ερεβώδη drones της Πρωινής Περιπόλου, αυτού του πάντα επίκαιρου εφιάλτη, καμουφλαρισμένου σε ταινία-ημερολόγιο για μετά την Αποκάλυψη.

του Gost. Την ίδια χαρά που νιώσαμε στη «Λεωφόρο», αντιμέτωποι με τις άγνωστες αυτές αριστουργηματικές ταινίες του Βελλόπουλου, νιώσαμε και με τον Ηλία όταν ανακαλύψαμε το κομμάτι των τίτλων αυτής της ταινίας. Ο Βαγγέλης Κατσούλης, σταθερός συνεργάτης της Into the Light και συνθέτης του σάουντρακ, χωράει μέσα σε ενάμισι λεπτό το ψυχοερωτικό τέκνο που αντηχεί στο κεφάλι των ηρώων του Κλειστού Παραθύρου και τους οδηγεί στην πιο βαθιά σπηλιά της καταπιεσμένης τους ανάγκης.

ΔΙΟΝΎΣΗΣ ΣΑΒΒΌΠΟΥΛΟΣ - ΑΈΡΑΣ / ΧΑΡΆΔΡΑ

ΧΆΡΗΣ ΞΑΝΘΟΥΔΆΚΗΣ - L.COMME BUNUEL, OU LA FORÊT DES SYMBOLES FOR TAPE

(Happy Day, 1976) του Παντελή Βούλγαρη

Η μουσική του Σαββόπουλου, απαλλαγμένη εδώ από τη στιχουργική και την ερμηνεία του, παραμένει ολοκληρωτικά προσωπική και χαρακτηριστικά δική του. Στο Happy Day, και συγκεκριμένα σε αυτά τα δύο πειραματικά ιντερμέδια, ο συνθέτης αποδομεί την παράδοση, φλερτάρει με την τζαζ –ένας Sun Ra των Βαλκανίων– και εικονογραφεί μια θαλασσογραφία της φρίκης και του παραλόγου που υπήρξε η Μακρόνησος και κάθε ξερονήσι.

ΧΡΙΣΤΌΔΟΥΛΟΣ ΧΆΛΑΡΗΣ - ΚΑΘ’ ΟΔΌΝ / ΠΑΡΑΛΛΑΓΉ Σ’ ΈΝΑ ΨΈΜΑ

(Η Φωτογραφία, 1986) του Νίκου Παπατάκη Ο Χάλαρης χρησιμοποιεί τα όργανα και τη χορωδία με τέτοια ακρίβεια, μετρονομία και αυστηρότητα, που θαρρείς πως πρόκειται για ηλεκτρονικά όργανα. Αυτό δεν τους στερεί ούτε το συναίσθημα ούτε την ανθρωπιά. Με αυτήν είναι, άλλωστε, πλημμυρισμένη η Φωτογραφία του Παπατάκη, ένα φιλμ τρυφερό αλλά και αγωνιώδες, ένα ψυχογράφημα πάνω στην εξαπάτηση και στο φάντασμα της επιθυμίας.

ΒΑΓΓΈΛΗΣ ΚΑΤΣΟΎΛΗΣ - ΚΛΕΙΣΤΌ ΠΑΡΆΘΥΡΟ

(Κλειστό Παράθυρο, 1977) του Ερμή Βελλόπουλου

Οι ταινίες του Βελλόπουλου Χωρίς Απόκριση (1967) και Κλειστό Παράθυρο υπήρξαν η αφορμή για την τέταρτη εκδήλωση (του 2020) της «Χαμένης λεωφόρου του ελληνικού σινεμά». Μια κινηματογραφική λέσχη που έδωσε την αφορμή σ’ εμένα και στον Ηλία Πίτσιο (τον άνθρωπο πίσω από την Ιnto the Light) να συναντηθούμε και να ξεκινήσουμε το πρότζεκτ

GET ME TO JET SET! Το Nikki Beach Resort & Spa Porto Heli ανοίγει την Πέμπτη 27 Μαΐου για να απολαύσεις την απόλυτη εμπειρία διακοπών!

(H γυναίκα που έβλεπε τα όνειρα, 1987) του Νίκου Παναγιωτόπουλου Εδώ, αντίθετα, έχουμε να κάνουμε με το μεγαλύτερο σε διάρκεια κομμάτι της συλλογής. Έναν musique concrète ποταμό που διαρκεί έντεκα λεπτά και περιλαμβάνει όλη την τρέλα και τη σύγχυση της Γυναίκας που έβλεπε τα όνειρα, μιας ταινίας κατά τα άλλα ελαφριάς και κωμικής. Η «κόντρα» χρήση ενός τέτοιου σάουντρακ για μια τέτοια ταινία προσθέτει στον μύθο της, την κάνει να φαντάζει ένα υβρίδιο μοναδικό. Πολλοί σκηνοθέτες προσπάθησαν να κινηματογραφήσουν τα όνειρα αλλοιώνοντας τον χώρο και τον χρόνο, την ίδια την εικόνα και τους κύκλους της αφήγησης. Στη Γυναίκα τα όνειρα είναι κυρίως ήχος, η μαγική αυτή μουσική του Ξανθουδάκη.

T

CHARLOTTE VAN GELDER ΚΑΡΚΑΛΟΎ

(Καρκαλού, 1984) του Σταύρου Τορνέ Προσωπικά, το αγαπημένο μου σάουντρακ όλου του ελληνικού σινεμά, ακυκλοφόρητο, όπως και το σύνολο της μουσικής της Van Gelder. Η Καρκαλού, μια υπαρξιακή περιπέτεια ή μια καμουφλαρισμένη ταινία τρόμου, είναι το απόλυτο φιλμ της ελληνικής υπαίθρου. Η ακατέργαστη εικόνα, ο ήχος της και, φυσικά, η τραχιά έγχορδη μουσική της σε κατευθύνουν εκεί όπου φωλιάζουν ο φόβος και η μνήμη. Ο Τορνές έλεγε, μιλώντας για τη μουσική στον κινηματογράφο, ότι δεν πρέπει να βαμπιρίζει πάνω στις εικόνες, να μην τους επιβάλλεται. Δεν λογάριαζε όμως πως το καταραμένο αυτό σινεμά που άφησε θα μας στοιχειώνει για μια ολόκληρη ζωή.

Nikki Beach Resort & Spa Πόρτο Χέλι 21061, Αργολίδα Τηλ.: 27540 98500 info.portoheli@ nikkibeachhotels.com Follow: @nikkibeachportoheli W: porto-heli. nikkibeach.com/

o Nikki Beach Resort & Spa βρίσκεται στο γραφικό Πόρτο Χέλι, στην καρδιά της ελληνικής Ριβιέρας, έναν μοναδικό παραθεριστικό προορισμό που έχει χαρακτηριστεί ως τα «Hamptons» της Ελλάδας από το περιοδικό «Vanity Fair». Το resort εκτείνεται σε 8.000 τ.μ. και περιλαμβάνει 66 υπερσύγχρονα δωμάτια και σουίτες που προσφέρουν απεριόριστη θέα στη θάλασσα και στον κόλπο του Πόρτο Χέλι, με τα ιδιαίτερα στοιχεία για τα οποία φημίζονται τα Nikki Beach Hotels & Resorts. Τα μεγάλα, άνετα δωμάτια, η διακριτική πολυτέλεια, οι εντυπωσιακοί διάφανοι χώροι και η θέα στη θάλασσα αποπνέουν έναν αέρα ανανέωσης με lifestyle πινελιές. Τα μεσογειακά στοιχεία, δεμένα αρμονικά με το εκλεπτυσμένο design, μυούν τον επισκέπτη στη μοντέρνα αισθητική του Nikki Beach, με το χαρακτηριστικό λευκό να επικρατεί παντού. Οι καμπύλες, το διάχυτο φως, τα αρχιτεκτονικά βότσαλα και τα ξύλινα decks δίνουν στο resort έναν χαρακτήρα καλοκαιρινού καταφυγίου όπου επικρατούν η ανεμελιά, η άνεση και η χαλάρωση. Το παγκοσμίου φήμης Nikki Beach Club συνυπογράφει την εμπειρία με αξέχαστα διαδραστικά στοιχεία και προσφέρει το ιδανικό σκηνικό για τις ηλιόλουστες καλοκαιρινές ημέρες. Το rooftop του ξενοδοχείου, φημισμένο για το ειδυλλιακό του ηλιοβασίλεμα, έρχεται φέτος ανανεωμένο υπό την επιμέλεια του Απόστολου Τραστέλη και με την υπογραφή του βραβευμένου με δύο Michelin σεφ Arnaud Bignon δημιουργείται ένα ιδιαίτερο γευστικό ταξίδι που τοποθετεί την περιοχή δυνατά στον γαστρονομικό χάρτη της χώρας. Το εστιατόριο θα είναι έτοιμο να σας υποδεχτεί από τις 14 Ιουνίου. Νέα είσοδος στο Nikki Beach Porto Heli αποτελεί το εξωτερικό γυμναστήριο Tone GYM που, μαζί με το Nikki Spa, φέρνει πνοή ευεξίας, εκγύμνασης και καλής φυσικής κατάστασης με ανανεωμένες υπηρεσίες και personal training. Το Nikki Beach Resort & Spa στο Πόρτο Χέλι είναι ο αγαπημένος προορισμός της παγκόσμιας ελίτ του jet-set και του ταξιδιώτη που αναζητά τον ιδανικό προορισμό διακοπών.

Γιάννης Βεσλεμές

27.5.21 – lifo

55

απο toν χρήστο παρίδη

Χρήστος Μποκόρος: Αν δεν τραγουδήσεις τον ήρωα, ποιος θα τον μάθει;

Εικαστικά

Με αφορμή την έκθεσή του στο Μουσείο Μπενάκη, ο σημαντικός Έλληνας ζωγράφος μιλά στη LiFO για τη νέα του δουλειά, ένα αρθρωτό έργο σε τέσσερις ενότητες με τον τίτλο «1821, η γιορτή».

Η

έκθεση «1821, η γιορτή» του Χρήστου Μποκόρου στο Μουσείο Μπενάκη ξεκινάει με μια τεράστια γαλανόλευκη με λωρίδες κόκκινες στην είσοδό της. Προχωρώντας, βρίσκεσαι σε έναν σκοτεινό χώρο όπου γίνεσαι μάρτυρας μιας μυσταγωγίας εικαστικής, αλλά ίσως και μεταφυσικής. Η αντιπαράθεση φωτός και σκοταδιού, τα επαναλαμβανόμενα πορτρέτα του Σολωμού και του Καραϊσκάκη, τέσσερα μικρά, υποφωτισμένα κάδρα από παλιές ξύλινες αχρηστευμένες αγιογραφίες και άλλα κομμάτια ξύλου που παριστάνουν το κλέος, το αίμα, τον ίσκιο του αφανούς ήρωα, όλα αυτά οδηγούν στον κυρίως χώρο, όπου, περιμετρικά, σειρά λευκών τελάρων αναπαριστά τραπέζια με αφανείς συνδαιτυμόνες. Ένας αθώος αμνός, το μαχαίρι, δαφνόφυλλα σκορπισμένα και από ψηλά μια μαυροφορεμένη ηλικιωμένη γυναίκα με χρυσοκέντητο φόντο, η Δόξα, ολοκληρώνουν ένα μικρής κλίμακας επικό έργο. Η συμβολή του γνωστού καλλιτέχνη στον εθνικό εορτασμό είναι φόρος τιμής στους εξεγερμένους που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία.

— Η αίσθηση που δίνει ο χώρος έκθεσης είναι αυτή μιας εκκλησίας… Ναι, αλλά τι εκκλησία; — Ένα ταπεινό, ξεχασμένο, ερημικό ξωκλήσι. Συμφωνούμε. Ένας χώρος εγκαταλελειμμένος και μυστικός. Γιατί αν το λέμε εκκλησία, κάπου το κατατάσσουμε, κάπου το εντάσσουμε.

— Αυτή η σκοτεινιά, μπαίνοντας στον χώρο, και το φως που εκπέμπουν τα τελάρα είναι σαν αγιογραφίες και στο βάθος το ιερό. Δεν έχω καμία αντίρρηση, μου αρέσουν όλα αυτά, άλλωστε εικόνες κάνω. Γιατί ξεχωρίζουμε τις εικόνες από τις ζωγραφιές άραγε; Αυτά δεν σου τα θέτω ως ερωτήματα, με απασχολούν κι εμένα, επειδή δεν έχω εγκύκλια εικαστική παιδεία. Στην επαρχία με-

56 lifo – 27.5.21

γάλωσα, στα χωράφια και στα ρέματα έτρεχα. Είναι σαν να ανακαλύπτω μόνος μου τη λειτουργία της εικόνας. Δεν ξέρω τι είναι η τέχνη – ακόμα δεν ξέρω. Δεν δηλώνω φιλότεχνος καν.

— Πώς το λέτε αυτό μετά την πορεία ετών που έχετε πίσω σας; Ζωγράφος δηλώνω, όχι φιλότεχνος. Ούτε καν εικαστικός. Δεν δηλώνω φιλότεχνος, γιατί δεν βρίσκω στην τέχνη το μυστικό που με συνεπαίρνει, το βρίσκω μες στη ζωή. Και από τη ζωή προσπαθώ να το φέρω στην τέχνη. Δεν με ενδιαφέρει ακριβώς η Ιστορία της Τέχνης, με ενδιαφέρει το πώς μπορεί να εικονιστεί η ιστορία των ανθρώπων. Αυτό πιστεύω ότι είναι μια αρχαία αντίληψη της τέχνης. Σε μια αρχαία αγορά, τι έκανε η τέχνη; Ήταν το εικονισμένο παιδαγωγικό μοντέλο της πόλης. Τα αρχαία αγάλματα δεν ήταν παρά η αντίληψη της κοινότητας για το υψηλό και το κύριο, δηλαδή αυτό στο οποίο έπρεπε να τείνουν ως κοινότητα. Τι ήταν όλοι αυτοί οι άγιοι και οι μάρτυρες μέσα στις εκκλησίες; Δεν ήταν οι ήρωες της πίστης; Οι παλιοί είχαν τον Αχιλλέα και τον Ηρακλή, οι άλλοι είχαν τους αγίους τους. Καθένας είχε τον δικό του δρόμο, αλλά η εικόνα ήταν η προσπάθεια να παρασταθεί το υψηλό και το κύριο. Αυτό πιστεύω ότι είναι και τώρα ο υψηλότερος στόχος της τέχνης, αυτό που μπορεί να κάνει τα έργα της ζωγραφικής ή οποιαδήποτε άλλη ενασχόληση τέχνη. Σκέφτομαι ότι στην εποχή μας οι άνθρωποι μένουν σιωπηλοί και με σεβασμό στα μουσεία, όπως παλιότερα στις εκκλησίες. Γιατί στις εκκλησίες τώρα πηγαίνει συγκεκριμένο είδος ανθρώπων. Μέσα στα μουσεία παραμένουν σιωπηλοί, προσδοκώντας να επικοινωνήσουν με κάτι άλλο, μυστικό, απόμακρο. Να ανακαλύψουν έναν λυγμό, ένα κάτι που θα τους πάει κάπου αλλού. Αυτό νομίζω ότι οφείλουμε να κάνουμε με τα έργα που προτείνουμε στον κόσμο, να δώσουμε μια δυνατότητα, όχι

INFO Χρήστος Μποκόρος.

1821, η γιορτή 19/05/2021 10/10/2021 Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού Κουμπάρη 1 & Βασ. Σοφίας www.benaki.org

διαφυγής όμως, δεν πιστεύω ότι μπορούμε να ξεφύγουμε, μέσα στον κόσμο ζούμε. Είτε είναι φυσικός είτε μεταφυσικός, ένας είναι ο κόσμος. Δεν υπάρχει άλλος, δεν μπορούμε να βρούμε άλλον. Εδώ μαζί μας είναι και το φως και το σκοτάδι.

— Η αγωνία μας είναι να βρούμε το «άλλο». Η αγωνία μας είναι να βρούμε οδό προς το «άλλο». Αλλά δεν πρόκειται να το βρούμε ποτέ.

— Ναι, αλλά αυτή είναι η αγωνία μας. Και ο τρόμος μας για το άγνωστο, όταν πλησιάζουμε τον θάνατο. Άρα, λοιπόν, επανέρχομαι στην πρώτη ερώτηση. «Το μέγα φως και μακρινό σε μέγα σκότος κι έρμο», που λέει κι ο Σολωμός, το οποίο προσπαθώ να αποδώσω μέσα στο σκοτάδι, είναι λίγο φως και μακρινό. Εκεί είναι ο προβληματισμός μου. Ολίγον φως και μακρινό, αλλά προς τα πού; Ποια είναι η οδός; Βέβαια, πιστεύω ότι όλος ο πολιτισμός στον οποίο εκπαιδευτήκαμε όλοι μας, ο δυτικός πολιτισμός –γιατί σε αυτόν ανήκουμε, θέλουμε δεν θέλουμε–, στηρίζεται στην επιλογή του Ηρακλή, μεταξύ του δρόμου της αρετής και της κακίας. Δηλαδή επιλέγοντας Αρετή, δεν επιλέγει δρόμο, επιλέγει να ανοίξει μόνος μονοπάτι στο χάος.

— Υπάρχουν άνθρωποι που επιλέγουν συνειδητά το δρόμο της κακίας; Βέβαια, συνειδητά! Δεν την ονομάζουν κακία, γιατί η κακία ποτέ δεν αυτοονομάζεται.

— Γι’ αυτούς μπορεί να είναι και αρετή. Το αγαθό είναι αυτό στο οποίο τείνουν όλα, και τα καλά και τα κακά. Το χρέος το δικό μας εδώ είναι να το διακρίνουμε. Τι θεωρούμε εμείς καλό, ποια είναι η δική μου αλήθεια μέσα στη συμπαντική αλήθεια του κόσμου; Πώς θα συναντηθούμε σε αυτόν τον κόσμο, γιατί αναγκαστικά θα συναντηθούμε, είμαστε ήδη εδώ. Ο κόσμος είναι γενναιόδωρος και συγχωρεί. Εξάλλου δεν υπάρχουν ηττημένοι, ηττημένοι υπάρχουν μόνο στις ιστορίες που αφηγούνται οι νικητές. Οι ηττημένοι δεν έχουν ηττηθεί μέσα τους. Αλίμονο σε αυτούς που έχουν ηττηθεί μέσα τους, αλλά αυτή η ήττα είναι δική τους. Δεν είναι η ήττα που τους επέβαλαν οι νικητές.

— Αλλά στην πραγματική ζωή υπάρχουν ηττημένοι και νικητές… Πάρα πολλοί. Αλλά αποδοχή της ήττας είναι η ήττα. Η αποδοχή του θανάτου είναι ο θάνατος. Η αποδοχή του κακού είναι το κακό. Το καλό δεν είναι κάτι αντίθετο από το κακό. Το καλό είναι απλώς η μη αναγνώριση του κακού. Να μην του δίνεις σημασία. Όσο

του δίνεις σημασία, εκεί θα είσαι κολλημένος.

— Συνδέεστε με τη χριστιανική πίστη; Στην ηλικία και στον χώρο όπου μεγάλωσα η χριστιανική πίστη είναι μέρος της ελληνορθόδοξης παράδοσης αυτής της χώρας. Είναι ένα από τα στοιχεία στα οποία ομονοούμε ως κοινότητα. Θέλουμε δεν θέλουμε, γουστάρουμε δεν γουστάρουμε. Αλλιώς, δεν υπάρχουμε ως κοινότητα. Μεγάλωσα σε ένα επαρχιακό περιβάλλον, η μάνα μου άθεη, ο παππούς από την πλευρά της αρχιμαρξιστής, ο πατέρας μου αξιωματικός στον ΕΛΑΣ, άθεος, ασχολούνταν με την αρχαιολογία τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Είχε περάσει στα νιάτα του από τη Νομική και όταν επέστρεψε από την εξορία ίδρυσε την Ιστορική Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.

— Άρα, η επιρροή σας ήταν αυτή ανθρώπων διαβασμένων, όχι αμιγώς αγροτική. Με τον πατέρα μου, όταν ήμουν έφηβος, γυρίσαμε όλη τη δυτική Στερεά στο πίσω μέρος μιας μηχανής Φλορέτα, φωτογραφίζοντας μνημεία. Μια φορά, στο μοναστήρι της Μυρτιάς πάνω στην Τριχωνίδα, σε ένα εξαιρετικό τοπίο, μου λέει: « Έλα να δεις δύο ειδών εικονογραφήσεις». Ίσως είναι και η πρώτη ζωγραφική που είδα εκτός βιβλίων, δύο αγιογράφοι - δύο περίοδοι, και μου εξήγησε όλη τη λειτουργία της ζωγραφικής αυτής. Δεν είναι εικονογράφηση των τοίχων, είναι μυητική διαδικασία. Κάτι θέλουν να πουν όλα αυτά. Γιατί είναι αυτά ζωγραφισμένα στον νάρθηκα, τι σημαίνει το δωδεκάορτο, τι σημαίνουν οι τέσσερις άγιοι που είναι ζωγραφισμένοι δεξιά κι αριστερά, τι σημαίνουν οι αρχάγγελοι, τι τα σταυροφόρια; Καπετάνιος του ΕΛΑΣ μού τα έλεγε όλα αυτά.

— Γιατί είχατε βρεθεί στο μοναστήρι; Είχαμε πάει να φωτογραφίσουμε τη σκαλιστή του καμπάνα, που την είχαν φέρει από τη Ρωσία. Ήταν η ώρα που είχαν αρχίσει να ψέλνουν τον εσπερινό οι μοναχοί. Καθίσαμε στο πεζούλι και μου είπε: «Την ώρα που βασιλεύει ο ήλιος, την πιο ωραία ώρα της μέρας, όλοι οι ξωμάχοι, φορτωμένοι από την κόπωση της μέρας, πάνε για ξεκούραση. Άμα βρουν ένα ξωκλήσι, ανάβουν ένα κεράκι και ακούνε τέτοιες ψαλμωδίες, οι οποίες, την ώρα που το κορμί είναι ράκος και πέφτει, προσφέρουν μια ανάταση ψυχής. Πρόσεξε τα λόγια τους, είναι υψηλότερη της ποίησης των ποιητών, γιατί έγινε μέσα στους αιώνες. Από πλήθη ανθρώπων κι έτσι φτάσαμε εδώ». Αυτό εννοώ αγροτική καταγωγή και μη εγκύκλια

παιδεία.

— Αυτή η ποίηση αιώνων υπάρχει και στα ξύλα που χρησιμοποιείτε στα έργα σας. Από αμπάρια πλοίων τα περισσότερα. Παλιά τα διέλυαν στη Σαλαμίνα και πουλούσαν τα υλικά στην Ελευσίνα. Βέβαια, όταν ζούσα στα Εξάρχεια, πάντα έβρισκα στα σκουπίδια, από ανακαινίσεις σπιτιών. Αργότερα βρήκα στην Ευρυτανία πατώματα από γέφυρες.

— Ποτισμένα με ιστορίες ανθρώπων. Μόνο γι’ αυτό τα χρησιμοποιώ. Όλα αυτά τα ξύλα είναι χρησιμοποιημένα από άλλους, πιστεύω στη συνέχεια της ζωής. Η παράδοση δεν είναι να γυρίσουμε πίσω, αλλά ό,τι έχουμε να καταφέρουμε να το κρατήσουμε ζωντανό. Δεν έχουμε να πετάξουμε τίποτα. Είμαστε πολύ φτωχοί για να τα πετάξουμε. Τι άλλο θα έχουμε αν δεν κρατήσουμε το πολύτιμο στη ζωή μας; Χωρίς ρίζες, ούτε καρπούς, ούτε κλαδιά, ούτε φύλλα.

— Το ξύλο είναι το υλικό ενός φτωχού τόπου, η ψυχή του ταπεινού ανθρώπου, σαν να πήρε τη θέση του μαρμάρου των αγαλμάτων της αρχαιότητας. Του ξαναδίνω μια ευκαιρία να μπει στη ζωή μας, πιο πολύτιμο. Ουσιαστικά, αλαζονικό. Αυτό που θέλω εγώ είναι να αναστήσω νεκρούς. Μόνο αυτό θέλω, παρουσίες θέλω να φτιάξω.

— Η Ελλάδα, ως παλιός τόπος, έχει παντού μνήμη. Αυτήν τη μνήμη θέλω να ανασύρω, να την κάνω μνημείο. Το λέει και η λέξη. Οι Μούσες, προστάτιδες όλων των τεχνών, ταπεινών και υψηλών, είναι κόρες του Δία. Μνημοσύνη. Και όπως λέει ο Ησίοδος, ξέρουμε ψέματα πολλά να λέμε σαν αλήθειες, αλλά θέλουμε και αλήθειες να ιστορούμε. Είναι αρχαία η σοφία, όλα τα άλλα είναι ανοησίες, αρχαία, ελληνορθόδοξα κ.λπ. Ένα είναι το παν, από τον Παρμενίδη μέχρι σήμερα, ένας είναι ο κόσμος, το σύμπαν, και μέσα σε αυτό χωράμε. Η αιωνιότητα δεν είναι το άπειρο του χρόνου αλλά η στιγμιαία συνειδητοποίηση της θέσης και του χώρου που καταλαμβάνουμε μέσα στο σύμπαν.

— Επιβιώνει η ζωγραφική; Ξέρεις, η ζωγραφική δεν είναι έννοια, είναι γεγονός. Δεν λέγονται αυτά τα πράγματα, γίνονται. Και άπαξ και γίνουν κι έρθει η κατάλληλη στιγμή, αυτά θα σε αρπάξουν και θα σε τινάξουν εκεί που δεν το περιμένεις. Είναι σαν το τσίπουρο η τέχνη. Σου λύνει τα γόνατα και δεν μπορείς να περπατήσεις, αλλά σου δίνει φτερά και μπορείς να πετάξεις.

— Έχετε πει ότι δεν πιστεύετε στον διαχωρισμό πα-

Ζωγράφος δηλώνω, όχι φιλότεχνος. Ούτε καν εικαστικός. Δεν δηλώνω φιλότεχνος, γιατί δεν βρίσκω στην τέχνη το μυστικό που με συνεπαίρνει, το βρίσκω μες στη ζωή. Και από τη ζωή προσπαθώ να το φέρω στην τέχνη.

ραστατικής και μη παραστατικής τέχνης. Δεν υπάρχει παραστατική και μη παραστατική τέχνη. Κάθε εικόνα είναι παραστατική. Το πόσο το καταλαβαίνεις ή όχι είναι άλλο πράγμα. Δεν είμαι με τους σύγχρονους όρους. Θέλω να λειτουργεί αυθορμήτως η οπτική μας αντίληψη.

— Όταν παίρνετε την ελληνική σημαία και τη μεταπλάθετε με τον δικό σας τρόπο, είναι τέχνη, παύει να είναι απλώς σύμβολο. Δεν τη μεταπλάθω, την παριστώ. Τι είναι αναπαράσταση; Παράσταση μιας στάσης, μιας υπόστασης που δεν φαίνεται. Χρειάζεται βάθρο. Αυτή την υπόσταση παλεύουμε να βρούμε. Να έχει υπόσταση, να έχει σώμα. Και να έχει ίσκιο, να σε πείθει. Αυτό είναι εικονική ζωγραφική. Αυτή είναι η αγωνία μου. Ηθική και αισθητική είναι ένα. Είχε δίκιο ο Βιτγκενστάιν ότι η αισθητική μας είναι η ηθική μας στάση σε αυτόν τον κόσμο. Η σημαία είναι το κοινό σύμβολο μιας μεγάλης χρονικής διάρκειας.

— Μιλήστε μου για την έκθεσή σας. Είναι προσωπική μου ανάγκη, μια πρόθεση που είχα εδώ και τριάμισι χρόνια, την οποία αγκάλιασε από την αρχή ο Μάνος Δημητρακόπουλος, πρόεδρος της Εταιρείας Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού (ΕΚΕΠ). Με αυτήν τη συγκυρία προχώρησε η έκθεση και έφτασε εδώ που έφτασε. Γιορτάζουμε φέτος τα διακόσια χρόνια της εξέγερσης, η οποία έγινε γι’ αυτόν τον απαξιωμένο ευρέως λόγο, για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία. Αυτό τους έκοφτε τους ανθρώπους, είχαν κάτι πίστεις που ήθελαν να τις διατηρούν αυτόνομες, ελευθερία ζητούσαν. Κάτι κατσαπλιάδες, ξυπόλυτοι και ξεβράκωτοι, ήταν. Αυτούς γιορτάζουμε. Κι αυτοί τα έδωσαν όλα, και το έχει τους και το είναι τους, για κάτι που τους υπερέβαινε. Εμείς τώρα τους κρίνουμε, μια τσογλανοπαρέα που κάνει κριτική. Δεν έχουμε καταλάβει σε τι κόψη ήταν και τι περάσανε. Δεν καταλάβαμε ότι δεν αναστήσανε κράτος αλλά ένα αίσθημα υψηλό ελευθερίας. Αυτό που λέει και ο Σολωμός, το «ελευθερία και γλώσσα». Ο ιδιαίτερος λόγος να υπάρχω, να περιγράφω τον κόσμο και να συνεννοούμαι με τους άλλους είναι η γλώσσα. Η ελευθερία και η γλώσσα είναι τα υψηλότερα ιδανικά του ανθρώπου. Αυτοί θυσιάσανε τη ζωή τους για να τα έχουμε εμείς σήμερα. Γι’ αυτό γίνεται η έκθεση, για τους αφανείς ήρωες, για τον Σολωμό και τον Καραϊσκάκη, τον γιο της καλογριάς και τον γιο της παραδουλεύτρας.

— Ο ποιητής και ο πολεμιστής. Όμηρος και Αχιλλέας είναι ένα πράγμα, Σολωμός και Καραϊσκάκης είναι ένα, δεν υπάρχει ο ένας χωρίς τον άλλον. Μοναχό του τον ήρωα τι να τον κάνεις; Αν δεν τον τραγουδήσει κάποιος, ποιος θα τον μάθει; — Δώσατε τίτλο «η γιορτή» και έχετε στήσει ένα μεγάλο τραπέζωμα με πολλά ενωμένα τραπέζια. Μια μεγάλη γιορτή όπου όλη η γειτονιά, όλη η πατρίδα, προσφέρουν κάτι για την πραγματοποίησή της. Η αόρατη σύναξη των αφανών της Επανάστασης που έχασαν τη ζωή τους, που έχασαν το έχειν τους, για να προκύψει το φως. Μέσα από το σκοτάδι γίνεται φως.

— Και μια μαυροντυμένη Δόξα ψηλά στον τοίχο, σαν την Παναγιά. Η έρμη η Δόξα άφησε το καλό της φόρεμα στο φόντο, το έκανε κάμπο χρυσοκεντημένο, μοιάζει με θαλερή δάφνη και έρχεται μαυροφόρα τώρα, έχει χάσει ανθρώπους εκεί. Η Δόξα η δική μας είναι μαυροφορεμένη γιατί έχει περάσει πολύ πόνο.

— Την οποία επιλέξατε να αναπαραστήσετε μέσω της εικόνας της πενθούσας γιαγιάς σας. Αφού είναι προσωπική μου ιστορία όλη αυτή. Τι είναι το έθνος; Ιστορία άλλων; Αν δεν είναι προσωπική μας ιστορία, δεν υπάρχει.

Εικαστικά

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

27.5.21 – lifo

57

που τον κατηύθυναν στο μακρινό ταξίδι ζωής με τον ποιητή.

Ναπολέων Λαπαθιώτης – Επιστροφή στον ανεξίτηλο θρύλο Με τον τίτλο «Ξεδιάλεγμα» βρίσκεται ήδη στους πάγκους των βιβλιοπωλείων ένα ανθολόγιο από τον Τάκη Σπετσιώτη του έργου του σπουδαιότερου, του γοητευτικότερου και σίγουρα του πιο διαβόητου εκκεντρικού εστέτ στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων.

Βιβλίο

απο τον γιάννη κω ν σταντινίδη

58 lifo – 27.5.21

Μ

πορεί, άραγε, να χωρέσει σε διακόσιες είκοσι σελίδες όλη η αλήθεια και η δύναμη του ποιητή που δεν δίστασε ποτέ να στραφεί μόνος εναντίον όλων, εφόσον έκρινε ότι το επιβάλλουν οι περιστάσεις, και μάλιστα κερδίζοντας περισσότερη εκτίμηση από τον κόσμο, από τον οποίο ζητούσε μόνο να είναι συνεπής προς τον εαυτό του, όπως ήταν και ο ίδιος; Αυτό είναι το στοίχημα που, απ’ ό,τι φαίνεται, θα κερδίσει ο εκδοτικός οίκος Τύρφη της Θεσσαλονίκης, που ανέθεσε στον Τάκη Σπετσιώτη, σκηνοθέτη, συγγραφέα και σπουδαίο μελετητή ολόκληρου του έργου του ποιητή, να δημιουργήσει ένα «φρέσκο» επίτομο ανθολόγιο του Λαπαθιώτη. Στον τόμο περιλαμβάνονται ποιήματα, πεζοτράγουδα, στοχασμοί, σατιρικά ποιήματα, αφηγήματα, αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία του και συνεντεύξεις του. Είναι ένα βιβλίο που προσφέρει μια άλλη όψη του Λαπαθιώτη, σαφώς πιο πλούσια σε στοιχεία που τον σκιαγραφούν και τα οποία ίσως να μην υποψιάζονται καν όσοι έχουν σχηματίσει την ιδέα που διατηρούν για κείνον από τα ποιήματά του που έχουν μελοποιηθεί, από τα άρθρα και τα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του ή από την περίφημη ταινία Μετέωρο και Σκιά (1985) του Τάκη Σπετσιώτη, χάρη στα οποία έχει διατηρηθεί ζωντανός μέχρι σήμερα ο θρύλος που εν πολλοίς είχε πλάσει μόνος του ο Λαπαθιώτης για τον εαυτό του, ήδη από την πρώτη νεότητά του. Με άλλα λόγια, το Ξεδιά-

λεγμα είναι ένα βιβλίο που φωτίζει και τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού «Λαπαθιώτης». Ως προς αυτό, ο Κωνσταντίνος Τέλιος, ιδιοκτήτης των εκδόσεων «Τύρφη», λέει: «Ο Λαπαθιώτης ανήκει στην παγκόσμια κατηγορία διανοουμένων που μετέτρεψαν τη ζωή τους σε έργο τέχνης και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Θα διαφεύγει πάντα εμπρός και θα αφήνει πίσω όλους όσοι θα προσπαθούν, μέσα από σχολαστικές και φιλολογικές αυταρέσκειες, να τον ακινητοποιήσουν σε αβαθείς, ενοχλητικές τυποποιήσεις ή σε φιλολογικά, ιδεολογικά και ερωτικά στρατόπεδα. Αυτόν τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη θέλει να μας γνωρίσει ο Τάκης Σπετσιώτης, καθ’ ύλην αρμόδιος για την οπτική αυτή, και αυτόν ακριβώς τον άνθρωπο, στο σύνολο της λαμπρότητάς του, προτείνει η νέα αυτή έκδοση». Και είναι γεγονός ότι ο Τάκης Σπετσιώτης κατέχει το εντελώς άτυπο, αλλά ουσιώδες «ρεκόρ» να είναι, μεταξύ των μη ακαδημαϊκών μελετητών του Λαπαθιώτη, ο πιο αξιοσέβαστος από την πλευρά των ακαδημαϊκών μελετητών του. Στην τριάντα δύο σελίδων εισαγωγή του παραδίδει στον αναγνώστη ένα κείμενο που «υπερπηδά» κατά πολύ τα συνηθισμένα πρότυπα παρουσίασης ανθολογήσεων. Αντ’ αυτών, ακολουθώντας τους σημαντικότερους σταθμούς της δικής του ζωής και τέχνης, παραθέτει και ερμηνεύει τις πολυάριθμες σαγηνευτικές «αγκιστρώσεις» του στο έργο και στην προσωπικότητα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη,

ναπολέων λαπαθιώτης Ξεδιάλεγμα

Εισαγωγή Ανθολόγηση: Τάκης Σπετσιώτης Εκδόσεις Τύρφη Σελ.: 225

— Πού αποδίδετε, τελικά, το τόσο αμείωτο ενδιαφέρον σας για τον Λαπαθιώτη; Για τη δική μου γενιά τουλάχιστον, ενδεχομένως και για κάποιες από τις αμέσως επόμενες, αποτέλεσε ένα «γκέι εικόνισμα». Ήταν μια εμβληματική φιγούρα για έναν κόσμο που δοκιμαζόταν από τη στέρηση της ελευθερίας του λόγου και από τη μάστιγα του AIDS. Πέθαιναν τόσοι νέοι άνθρωποι τότε. Και ο ζόφος του δεύτερου μέρους της δικής του ζωής, οπότε βίωσε ξαφνικά όλα τα δεινά μαζί, χάνοντας τα πάντα, πέφτοντας στα ναρκωτικά, χωρίς οικονομικά στηρίγματα και όντας εντελώς άμαθος από βιοπάλη, είναι κάτι που ταιριάζει με την εφιαλτική εκείνη καμπή της δικής μου γενιάς. Το σκοτεινό πέπλο που κάλυψε τα τελευταία δεκαπέντε με είκοσι χρόνια του δικού του βίου φαντάζει σαν αλληγορία της αναπότρεπτης μοίρας τόσων νέων και χρήσιμων δρώντων ανθρώπων, συνομηλίκων μου, να χαθούν. Όπως τονίζει ο ίδιος ο Τάκης Σπετσιώτης, η εισαγωγή του στο Ξεδιάλεγμα έχει τα «χρώματα» των κεφαλαίων στα οποία μοιράζει την ανθολόγηση του συγγραφικού έργου του ινδάλματός του: «Είναι λίγο λυρική, λίγο σατιρική, λίγο επιγραμματική, φιλοσοφική και κριτική, όπως οι στοχασμοί του, λίγο αφηγηματική, όπως τα αφηγήματά του, και λίγο μαρτυρία και χρονικό, όπως η απόπειρα συνοπτικής αυτοβιογραφίας του. Κατά τα άλλα, οι επιλογές μου ήταν αυστηρές, για να μη χάνεται η ουσία των πραγμάτων».

— Είναι δηλαδή πιο «αποσταγματικές» οι επιλογές σας ή μήπως νιώθετε και κάποια στενοχώρια γιατί κείμενά του, που αγαπάτε, λείπουν από το βιβλίο, προκειμένου να μη διογκωθεί η έκδοση; Είμαι πιο κοντά στην «αποσταγματική» πλευρά των πραγμάτων. Πίσω από την ιδιότητα του ανθολόγου κρύβεται πάντα επιμελώς και ένας κριτικός. Και μόνο από το γεγονός ότι δεν καλείσαι να συμπεριλάβεις τα άπαντα, αλλά κάνεις ένα πορτρέτο του έργου, η επιλογή των πιο καίριων και σημαντικών είναι από μόνη της μια δική σου καινούργια κριτική αποτίμηση του συνόλου του. Είναι ένα απόσταγμα.

— Αν, λοιπόν, κάποιος διαβάσει αυτή την ανθολόγηση χωρίς να έχει κάποια προηγούμενη επαφή με το έργο του Λαπαθιώτη, θα έχει «εμβολιαστεί» αρκετά για το υπόλοιπο της ζωής του; Ως προς αυτό, αν ήμουν τόσο απόλυτος, θα ήμουν και τρελός. Σίγουρα, όταν ανθολογείς, σε κάποια πράγματα πέφτεις περισσότερο μέσα και σ’ άλλα πέφτεις περισσότερο έξω. Όποιος διαβάσει, όμως, με προσοχή την εισαγωγή μου, θα αντιληφθεί πλήρως το σκεπτικό των επιλογών μου. Προσπάθησα να κατακτήσω δυναμικά το έργο του Λαπαθιώτη και να παραμείνει σύντομο το πορτρέτο του έργου του που θα παραδώσω. Και πιστεύω πως οι επιλογές μου δίνουν, τελικά, μια καλή εικόνα. Τις θεωρώ χαρακτηριστικές του έργου του και προσφέρουν λαβές στον αναγνώστη για να ψάξει περαιτέρω, προκειμένου να κάνει συμπληρώσεις που θα τον οδηγήσουν στο προσωπικό του πορτρέτο του Λαπαθιώτη. Θεωρώ προσόν της ανθολόγησής μου ότι δεν περιέχει τίποτα περιττό. Δεν θα μπορούσες ποτέ να πετάξεις τα αποσπάσματα από το Τάμα της Ανθούλας, για παράδειγμα. Ούτε θα μπορούσες να πετάξεις ποτέ τα ποιήματα που έγραψε για τη μητέρα του, μετά τον θάνατό της, ή τα ερωτικά του. Θα πω, επίσης, πως όταν κάνεις ένα ανθολόγιο, είσαι λίγο σαν τον μοντέρ στο σινεμά: πρέπει να μεριμνήσεις ώστε το βιβλίο σου να κυλάει απολαυστικά. Δεν είναι, λοιπόν, ένα βιβλίο απόλυτης φιλο-

λογικής τεκμηρίωσης, παρά το γεγονός ότι από την τεκμηρίωση της εισαγωγής διαφαίνεται πως αυτός που κάνει τις επιλογές γνωρίζει καλά το έργο του Λαπαθιώτη. Ήθελα να αισθάνεται ο αναγνώστης ότι αυτό που διαβάζει κυλάει σαν ένα απλό βιβλίο και δεν είναι βαρύγδουπο.

— Με αφορμή την «Ανθούλα» που μόλις αναφέρατε, αλλά και το άλλο αφήγημά του που ανθολογήσατε, όπου η αδελφή του ενός αγοριού από τους κύριους χαρακτήρες του, την ώρα που ράβει τα κουμπιά του παντελονιού του, ανακαλύπτει στην τσέπη του τα ερωτικά γράμματα που ο αδελφός της έχει γράψει στον φίλο του, δημιουργείται η εντύπωση ότι στα έργα του Λαπαθιώτη οι γυναίκες δεν διεκδικούν την αποκατάσταση της «ορθής κοινωνικής τάξης» και την κατάπνιξη της ομοφυλοφιλίας. Απλώς πνίγονται οι ίδιες στο κλάμα, χωρίς να νιώθουν αηδία για τη δική του επιθυμία ούτε για το ότι τις πρόδωσε. Θρηνούν μόνο επειδή «χάνεται» ένας άντρας που θα μπορούσαν να έχουν εκείνες. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ίσως γιατί οι γυναίκες αυτές είναι μια άλλη εκδοχή του εαυτού του. Εγώ έτσι πιστεύω. Η Ανθούλα είναι ο ίδιος, όπως και η κοπέλα που βλέπει το γράμμα. Και όχι μια πραγματική ηρωίδα που, αντικρίζοντας την αλήθεια, θα αντιδρούσε σε αυτήν με βία. Η δική του ηττοπάθεια, όταν αναστοχάζεται τις σχέσεις μεταξύ ανδρών, μεταφέρεται στα κείμενά του μέσα από γυναικείες φιγούρες.

— Βέβαια, με βάση τους στοχασμούς του που έχετε ανθολογήσει, η άποψή του για τις γυναίκες είναι μάλλον περίεργη και μη αναμενόμενη. Δεν έχει σχέση με το νεορομαντικό ιδεώδες για τη γυναίκα ως ενσάρκωση μιας ιδανικής φιγούρας που αποτελεί μόνο αντικείμενο αγάπης και έρωτα. Θα τον θεωρούσατε μισογύνη; Ο πιο αιχμηρός από αυτούς τους στοχασμούς του είναι εκείνος που επαναλαμβάνει και στη συνέντευξη του 1938 που έχω συμπεριλάβει στον τόμο και οφείλω να πω ότι με είχε σοκάρει εξαρχής. Ωστόσο, εγώ δεν μπορώ να τον θεωρήσω μισογύνη. Πρώτα απ’ όλα, λόγω της παθολογικής αγάπης που έτρεφε για τη μητέρα του και του πόσο πολύ τον συγκλόνισε ο χαμός της. Τον ενέπνεε. Τα πιο συγκλονιστικά ποιήματά του τα έχει γράψει για κείνην. Όταν λατρεύεις τη μητέρα σου, δεν μπορείς να είσαι μισογύνης. Για να μη σταθώ στο ότι υπήρξαν ακόμα και νεανικά φλερτ του με γυναίκες, θα πω ότι υπήρχαν στη ζωή του κι άλλες γυναίκες – κάποιες ωραίες εξαδέλφες, με τις οποίες κυκλοφορούσε στις εξόδους του στην εξέδρα του Παλαιού Φαλήρου και στην οδό Σταδίου. Έχουν αποτυπωθεί και σε κάποιες φωτογραφίες που έχω δει. Νομίζω, λοιπόν, ότι ήταν και λίγο θέμα πόζας όλη αυτή η αρνητική θέση του για τις γυναίκες. Ήταν, ας πούμε, μια παράσταση που έδινε, για να κάνει πιο παρόν και έντονο το στοιχείο της προσωπικότητας που σκανδαλίζει, ενοχλεί και πειράζει. Σχετιζόταν περισσότερο με τη μανία του να προκαλεί το ενδιαφέρον.

— Δηλώνετε στο κείμενό σας ότι απ’ όλη την παραγωγή του Λαπαθιώτη δώσατε ιδιαίτερο βάρος στους στοχασμούς του και ότι τους παρουσιάζετε σε τέτοια έκταση, που δεν έχουν παρατεθεί σε καμία από τις μεταθανάτιες εκδόσεις για κείνον. Τι θα λέγατε ότι τους κάνει τόσο σημαντικούς; Πιστεύω ότι οι στοχασμοί του Λαπαθιώτη είναι κάποιες φορές πιο καλοί και από του Ροΐδη, επειδή δεν έχουν το μειονέκτημα της υπερβολικής χρήσης ευφυολογιών που θα τους ελάφραιναν. Είναι πολύ στιβαροί, χωρίς παραδοξολογίες. Παρατηρεί την ελληνική κοινωνία και πραγματικότητα, τα πανεπιστήμια, την επιστήμη, τους ανθρώπους, τον έρωτα, τα νέα παιδιά, και όσα λέει υπερβαίνουν κατά πολύ την εποχή του, επειδή επιλέγει να αναφερθεί σε ζητήματα που δεν

ετίθεντο καν προς συζήτηση τότε. Είναι το μόνο είδος από τα γραπτά του Λαπαθιώτη το οποίο δεν χρήζει ανθολόγησης. Εξάλλου, είναι κάτι που και ο ίδιος παραδεχόταν. Είχε πει σε συνέντευξή του πως είχε σημειώσει κάποιες σκέψεις του και νόμιζε ότι άξιζαν να δημοσιευτούν μόνες τους. Ενώ για τα ποιήματα και τα διηγήματά του είχε πει ότι καλό θα ήταν να δημοσιευτούν μαζί σε ένα βιβλίο. Θεωρώ ότι ο Λαπαθιώτης είναι προδρομικός queer δημιουργός με κάθε τρόπο και οι στοχασμοί του δείχνουν πόσο ισχυρή προσωπικότητα ήταν αυτός ο άνθρωπος και την ευθύτητα που διέθεταν η σκέψη και ο λόγος του. Νομίζω ότι αποκαλύπτουν καλύτερα τον ίδιο και το άρωμα της πνευματικότητάς του. Ως προς την queer πτυχή, ωστόσο, νομίζω ότι διέθετε και κάτι ακόμα πιο προχωρημένο, τη σατιρική του ποίηση. Σίγουρα δεν πρόκειται για μεγάλη ποίηση και επιπλέον υπήρξε κάτι σαν πάρεργο σε σχέση με το υπόλοιπο έργο του, αλλά σ’ αυτήν το queer κέφι του είναι διαβολεμένο.

— Προσωπικά, θα θεωρούσα υπονομευτικά queer και τα διηγήματά του που έχετε συμπεριλάβει. Δεν αντιλέγω, αλλά θα παραδεχτώ ότι απέναντι στην πεζογραφία του στάθηκα πιο φειδωλός απ’ ό,τι με όλα τα άλλα γραπτά του. Και εννοώ φειδωλός τόσο για τον αριθμό των πεζών του που συμπεριέλαβα όσο και για τη θεματογραφία. Αν αφηνόμουν πιο χαλαρός, θα χρειαζόταν να κυκλοφορήσουν άλλοι τρεις τόμοι. Ήμουν ιδιαιτέρως αυστηρός με την αισθηματογραφία του. Εκεί μου φαίνεται πολύ πιο κοινότοπος, ίσως και συμβατικός. Είναι πιθανό να έγραφε αυτές τις ιστορίες και για οικονομικούς λόγους, κάθε εβδομάδα, γιατί τότε ήταν ακόμα ακμαίο το «Μπουκέτο» και σίγουρα θα έπαιρνε κάποιο χαρτζιλίκι. Βέβαια, έπαιρνε πολύ βαρέως το ότι έπρεπε να δουλεύει. Στις φανταστικές του ιστορίες, ωστόσο, η επιρροή του από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε αποκτά προβάδισμα σε σύγκριση με το queer στοιχείο. Ωστόσο, στην περίπτωσή του εκφράζεται μέσα από την αίσθηση μιας διάχυτης απειλής και του τρόμου που προκαλεί, και όχι μέσα από ρεαλιστικά στοιχεία, όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές στον Πόε.

— Σημειώνετε ότι από τα ποιήματά του ανθολογήσατε τα λιγότερο «καραμελένια και καρτποστάλινα», όμως αυτά δεν είναι τα πιο αντιπροσωπευτικά του ποιητικού του έργου; Από το μοναδικό βιβλίο που έβγαλε ο Λαπαθιώτης το 1939 στις εκδόσεις Πυρσός, με πενήντα ποιήματά του, ανθολόγησα εδώ τα είκοσι πέντε. Τα «καραμελένια και καρτποστάλινα» έχουν ανεξίτηλη επάνω τους τη σφραγίδα της εποχής κατά την οποία γράφτηκαν. Σίγουρα κάποια από αυτά γοητεύουν και αρέσουν ακόμα, αλλά επέλεξα περισσότερα από τα ποιήματά του που σχετίζονται με την εποχή του πένθους του για τη μητέρα του. Πιστεύω, επίσης, ότι ανήκει στους ποιητές που απέδωσαν πραγματικά την ερωτική αγωνία αλλά και το ερωτικό ανεκπλήρωτο. Ανήκε ο ίδιος σε αυτούς που τους «έταξαν το φιλί, αλλά δεν μπόρεσε κανείς ποτέ να τους το δώσει». Κι αυτό δεν αφορά μόνο άτομα παρεκκλίνοντα από τη νόρμα της σεξουαλικότητας αλλά όλους τους ανθρώπους. Και για τον λόγο αυτόν ο συγκεκριμένος στίχος του τραγουδήθηκε και αγαπήθηκε τόσο πολύ.

— Ωστόσο είναι και ένας στίχος από τον οποίο φαίνεται ότι ο ίδιος δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη για την αποτυχία του να αγαπηθεί και να αγαπήσει. Κι όμως, είχε αγαπήσει. Ο έρωτάς του με τον Μανώλη Κορτέση στην αρχή και με τον Κώστα Γκίκα, που κράτησε πολλά χρόνια, από το 1929 μέχρι και το 1940, ήταν αληθινοί δεσμοί. Δεν

Ο Λαπαθιώτης είναι προδρομικός queer δημιουργός με κάθε τρόπο και οι στοχασμοί του δείχνουν πόσο ισχυρή προσωπικότητα ήταν αυτός ο άνθρωπος και την ευθύτητα που διέθεταν η σκέψη και ο λόγος του.

ξέρουμε, βέβαια, λεπτομερώς τις συνθήκες υπό τις οποίες βίωνε αυτές του τις σχέσεις, αν και με τον Γκίκα είναι ξεκαθαρισμένο ότι για ένα φεγγάρι ζούσαν μαζί στο ισόγειο του σπιτιού του στα Εξάρχεια. Συνήθως δεν ταίριαζαν στην τάξη του αυτά τα παιδιά. Δεν ήξεραν γράμματα, για παράδειγμα. Ή ήταν χωριάτες που ασχολούνταν με κτήματα και αμπέλια. Αυτές τις αποστάσεις μάς τις παραδίδει ο ίδιος μέσα από «αστικές» σκέψεις του αναγνώρισης και επισήμανσης των διαφορών, που διασώθηκαν σε επιστολές του προς τον ποιητή Τάκη Παπατσώνη.

— Σε τι κάνει κατάχρηση ο Λαπαθιώτης στο έργο του; Στο μελό. Ιδίως στον πεζό λόγο, που δεν είναι η στόφα του. Ο Διαλαλητής της καλοσύνης είναι ένα πολύ ωραίο δικό του πεζοτράγουδο, το οποίο κάποια στιγμή το μεταγράφει σε διήγημα, με τον τίτλο Ο Διαλαλητής. Πρόκειται όμως για ένα φλύαρο κείμενο, υπερβολικά επιτηδευμένο και μελό. Ενώ το πεζοτράγουδο είναι ένα μικρό καλλιτέχνημα.

— Ωστόσο, το αυθεντικό μελό είναι ταγμένο στην κλάψα, ενώ στον Λαπαθιώτη προέχει η μελαγχολία. Θα συμφωνούσατε ότι δεν νιώθει αναξιοπαθών για όσα του συμβαίνουν αλλά μόνο μελαγχολικός; Θα συμφωνούσα για τις καλές του συγγραφικές στιγμές, αλλά θα πρόσθετα ότι υπάρχουν και μερικές φορές που κλαίει χωρίς λόγο και προσποιητά. Για παράδειγμα, υπάρχει ένα τέτοιο διήγημά του, που μου φαίνεται πάρα πολύ αστείο. Λέγεται Το τέλος της θειτσούλας και σε αυτό ένα κοριτσάκι ρίχνει μια σπρωξιά στην αδύναμη 90χρονη θειτσούλα ή γιαγιούλα του –δεν καλοθυμάμαι–, με αποτέλεσμα εκείνη να πέσει στη σκάλα και να χτυπήσει τόσο πολύ, που να ξεψυχά μέσα στο αίμα. Τη μεταφέρουν σε ένα νοσοκομείο, αλλά ο τρόπος με τον οποίο δίνονται όλα αυτά είναι σαν ένα «εξ ουρανού μελό», είναι σαν εκείνος να μην μπορεί να αντισταθεί στον καταιγισμό του μελό. Μεταξύ των κειμένων αυτού του τόνου συγκαταλέγονται και κάποια «γατάκια», δηλαδή κείμενα για γατάκια που πεθαίνουν δραματικά και με ακραίο τονισμό του σπαραγμού. Προσωπικά, εκτιμώ ότι τα κείμενα αυτά δεν τα είχε δουλέψει αρκετά. Διότι στις φίνες του στιγμές ο Λαπαθιώτης είναι αντιρητορικός, ενώ το μελό είναι κι αυτό μια μορφή ρητορείας. Προσπαθεί να σε αρπάξει εύκολα και να σε κατευθύνει. Γι’ αυτό και από το Τάμα της Ανθούλας επέλεξα αποσπάσματα κάπως πιο συγκρατημένα.

— Υπάρχει κάτι άλλο που να αφθονεί στο έργο του; Φυσικά! Η μουσικότητά του. Είναι πάρα πολύ εμφανής παντού. Τον έχουν κατηγορήσει ότι χοροπηδάει ακόμα και η πρόζα του ώρες-ώρες.

— Οι συνεντεύξεις του που έχετε περιλάβει στην ανθολόγηση είναι καταπληκτικές και αποκαλυπτικές της αλήθειας του. Και επειδή βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου λειτουργούν κάπως και ως τελική ανατροπή της αίσθησης που από την αρχή δημιουργείται στον αναγνώστη για τον Λαπαθιώτη. Πιστεύετε ότι λέει την αλήθεια σ’ αυτές; Ο Λαπαθιώτης απευθυνόταν στον κόσμο και χωρίς τη διαμεσολάβηση του έργου του. Δεν ήταν ο απομονωμένος υπερόπτης μισάνθρωπος που ο ίδιος προτιμούσε οι άλλοι να νομίζουν για κείνον. Στην πραγματικότητα, τον ενδιέφερε περισσότερο η ίδια η ζωή. Και φαίνεται αυτό, πιστεύω, από το έργο του, που δεν είναι απολύτως αυτονομημένο. Δεν υπάρχει μια αριστουργηματική συλλογή διηγημάτων ή ποιημάτων του. Πρέπει να προσλαμβάνει κάποιος ως ένα όλον όσα έγραψε. Και επειδή εκείνος ήταν παράλληλα και ο θρύλος του, το έργο του δεν μπορεί ποτέ να αποσπαστεί από την προσωπικότητά του. Αυτό δεν αλλάζει.

Βιβλίο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

27.5.21 – lifo

59

ΠΟΙΗΣΗ

Λουίζ Γκλικ: Η αρετή της απλότητας Η ποίηση της νομπελίστριας Λουίζ Γκλικ στην «Πιστή και ενάρετη νύχτα» διακρίνεται για την εμβληματική της αμεσότητα και την ηθική αξία που έχει το πανανθρώπινο αίσθημα.

Τ

Βιβλίο

απο την τινα μανδηλαρα

60 lifo – 27.5.21

ίποτα εκκωφαντικό ή επιβλητικό δεν υπάρχει στην ποίηση της Λουίζ Γκλικ, ακριβώς γιατί η επιβολή ή η επικράτηση δεν ήταν ποτέ συστατικά του ποιητικού της κόσμου: η αναμέτρηση θαρρείς και συμβαίνει πάντα με το αχανές της ζωής που απλώνεται πάνω από κάθε μικρή ύφανση και με την αναγκαιότητα της τέχνης, που είναι τελικά αυτή που σώζει. Καμία απόλυτη ιδέα δεν αναδεικνύεται, καμία αλήθεια που να θέλει να επικρατήσει μέσα στη σαρωτική της ενέργεια. «Είναι οι κριτικοί, είπε, / Οι κριτικοί έχουν τις ιδέες. Εμείς οι καλλιτέχνες / είμαστε απλώς παιδιά απασχολημένα με τα παιχνίδια μας» γράφει με ακρίβεια η Γκλικ. Και αυτή είναι η κορυφαία επιδίωξη –αν υπάρχει κάποια– σε μια συλλογή που φέρει τον βαρυσήμαντο τίτλο Πιστή και ενάρετη νύχτα (εκδόσεις Στερέωμα), το να μπορέσει να διατηρηθεί ανόθευτο το παιδικό αίσθημα της αμεσότητας που διαπερνά την ασυνείδητη ποιητική σκέψη, που δεν χάνει την πίστη στο υπάρχον ως κορυφαία αρετή. Εξού και ο τίτλος της συλλογής που κοσμείται από δύο επίθετα, «πιστή» και «ενάρετη», τα οποία μοιάζουν να παλεύουν να κρατηθούν δίπλα στην αβυσσαλέα επικράτηση της νύχτας. Η ποίηση ως χρέος, η ποίηση ως ανταπόκριση μιας βαθιάς ηθικής προσταγής. Πρόκειται για ένα ηθικό πρόταγμα που είναι αόρατο μεν, αλλά καταστατικό όσον αφορά τη γεννημένη την ίδια μέρα, όπως παραδέχεται σε έναν στίχο της, με τον Εμάνουελ Καντ ποιήτρια, η οποία δείχνει να έχει ένα αναμφίβολο ηθικό χρέος απέναντι στον αναγνώστη: να μην του επιβάλει ιδέες, να μην τον ξεγελάσει με βαρύγδουπες λέξεις και να μην καταλήξει σε κανενός είδους κατηγορηματικό συμπέρασμα. Κρυμμένη πίσω από τις τρεις περσόνες που εναλλάσσονται στο βιβλίο ως φορείς ποιητικών προβληματισμών –ένας ηλικιωμένος καλλιτέχνης, η ίδια η ποιήτρια και ένα μοναχικό αγόρι–, θα μείνει να παρατηρεί τα φυσικά στοιχεία που διαφεύγουν την προσοχή, δηλαδή την αλλαγή στα εσωτερικά και εξωτερικά φαινόμενα, την ανθοφορία του φωτός που χάνεται κάθε φορά που επιστρέφει ύπουλα το τραύμα. Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, το τραύμα, που ξεπροβάλλει απρόσμενα στο θάμβος της μέρας, είναι πιο τρομακτικό από την ίδια τη νύχτα, η

οποία επιβάλλεται πάντα με τον ίδιο τρόπο, πιστή στα σχέδιά της, ονειρική και ονειροπόλα σαν ένας γενναίος ιππότης, εξού και η εναλλαγή μεταξύ των ομόηχων λέξεων knight και night. Ενδεχομένως να είναι πιο παρηγορητική στην προσφορά της προσδοκώμενης σιωπής, την οποία αναδεικνύει ως σταθερή απάντηση στη μόνιμη αγωνία της ψυχικής αναζήτησης, η οποία μοιάζει με αυτήν ενός παιδιού σε ένα εμπορικό κατάστημα, που ψάχνει τη μητέρα του. Δηλαδή, σε αντίθεση με την πολυποίκιλη πληροφορία και αγωνία που φέρει η μέρα, η καθησυχαστική επιστροφή της νύχτας είναι μόνιμη, ίδια και γοητευτικά ερμητική στα αιώνια ερωτήματά της: « Έξω έπεφτε νύχτα. Να ήταν άραγε αυτή / εκείνη η χαμένη νύχτα, καλυμμένη με αστέρια / πασπαλισμένη με φεγγαρόφωτο, / σαν κάποιο χημικό συστατικό που διατηρούσε έτσι / όλα όσα ήταν εμβαπτισμένα μέσα της;» – ιδού ένα σταθερό ερώτημα που μοιάζει με συνειδητοποίηση της αδυναμίας της θνητότητας, με αμήχανη στάση στο γεγονός του θανάτου που δεν χωράει στις λέξεις. Μοναδική λύση η στιγμιαία παρηγορητική έκλαμψη της δημιουργικής αμφιβολίας, αυτή η ικανότητα που έχει ο καλλιτέχνης και ο ποιητής να μετατρέπουν την αδυναμία σε δημιούργημα, καταφέρνοντας έτσι να επωμίζονται την έλλειψη προσαρμοστικότητας. Θαρρεί κανείς πως ολάκερη η δύναμη της ποίησης της Γκλικ κρύβεται στον στίχο «Κάτι είπα, όπως ο κόσμος την άνοιξη». Κάτι ήσυχο και απλό, κάτι που θα θυμάστε πάντοτε όλοι ως ξαφνική συμπαραδήλωση του καλλιτεχνικού δημιουργήματος. Άλλωστε, αυτά για τα οποία κάνει λόγο η ποιήτρια είναι πράγματα συμπαντικά και κοινά σε όλους: η απώλεια, η ψυχική αγωνία και η παιδική μνήμη που επιμένει πάντα, αφού κανείς δεν ξεχνάει ποτέ το πρώτο του αναγνωστικό, τη βόλτα στο πάρκο, τις μυρωδιές από τα σπίτια και το οικογενειακό περιβάλλον, τη δυνατότητα μιας μνήμης πραγματικής στην ηθική της ακεραιότητα. Πρόκειται για συστατικά κυρίαρχα σε όλη τη συλλογή, η οποία, ανεξαρτήτως της περσόνας που επικρατεί στο κάθε ποίημα, διατηρεί ανέγγιχτο το άχρονο της παιδικής ανάμνησης. «Μόνο που κάθε γνώριμη όψη του ανασκευάζεται και τρεμοφέγγει, σαν το περίγραμμα ενός ονείρου», όπως επισήμανε

λουίζ γκλικ

Πιστή και ενάρετη νύχτα Μτφρ.: Χάρης Βλαβιανός, Δήμητρα Κωτούλα Εκδόσεις Στερέωμα Σελ.: 184

καίρια η επιτροπή που απένειμε στην ποιήτρια το Εθνικό Βραβείο για την Πιστή και ενάρετη νύχτα μόλις το 2014. Στη συλλογή, που φαίνεται να διατηρεί ανόθευτη την επικράτεια ενός σταθερού ισοτονικού ύφους, αφού στην ποίηση της Γκλικ εσκεμμένα δεν υπάρχουν εξάρσεις, κάτι που καταφέρνει να αποδώσει και η ελληνική μετάφραση του Χάρη Βλαβιανού και της Δήμητρας Κωτούλα, η απώλεια δεν δοξάζεται αλλά διαπερνά διαρκώς με τρόπο ύπουλο και τρομακτικό τον καθημερινό βίο. Eπίσης, τίποτα δεν αποκαλύπτεται στην πραγματική του διάσταση, αφού τα πάντα καλύπτονται από ένα νέφος ομίχλης, σαν αυτό που σκεπάζει την Κορνουάλη, κάτι βοηθητικό ίσως, αφού κρύβει το κενό της απώλειας και υπερτονίζει τις αυταπάτες: «Η νύχτα προχωρούσε. Ομίχλη / στροβιλιζόταν γύρω από τις αναμμένες λάμπες. / Υποθέτω πως εκεί ήταν μόνο ορατή / σε άλλα σημεία, ήταν απλώς όπως τα πράγματα, / θολά εκεί που άλλοτε είχαν υπάρξει διαυγή». Οι εξπρεσιονιστικές αυτές απεικονίσεις μοιάζουν με χρωματικές παραλλαγές που αλλοιώνουν διαρκώς και μεθοδικά το φως της ημέρας, για να καταλήξουν σταδιακά διαφορετικές αποχρώσεις του γκρίζου της ομίχλης και σκοτάδι της σιωπής. Ακόμα όμως και οι χρωματικές διαφοροποιήσεις έχουν άμεσα να κάνουν με την αναλογία της εμπειρίας και το βλέμμα. Αντλώντας, εν προκειμένω, παραδείγματα από την αισθητική γεωμετρία του Ουίτμαν και των βαθιά πιστών στην εμπειρική δύναμη των στίχων των Αμερικανών, η Λουίζ Γκλικ μένει πιστή στο αισθητηριακό σθένος, αλλά καταφέρνει να ενσωματώσει το δικό της έντονο, ακέραιο βίωμα στην ποίησή της. Το τόνισε και η επιτροπή του βραβείου Νόμπελ στο σκεπτικό που δικαιολογούσε την απόφασή της να δοθεί το περσινό βραβείο στη χαμηλόφωνη αυτή ποιήτρια: «Για την αλάνθαστη ποιητική φωνή της, που με την αυστηρή της ομορφιά καθιστά την ατομική ύπαρξη εμπειρία καθολική». Κάθε στόχευση δείχνει εδώ να έχει το δικό της νόημα και κάθε στίχος φανερώνει έναν ιδιότυπο τρόπο να ενσωματώνει το φευγαλέο και να το μετατρέπει σε κάτι πανανθρώπινο και οικουμενικό. Μιλώντας για επιρροές, θα λέγαμε ότι η Λουίζ Γκλικ ανήκει στη μεγάλη σχολή των Νεοϋορκέζων απογόνων του Γουίτμαν με την προσήλωση στις αλήθειες της φύσης που επιβάλλονται στο εγώ του ποιητή αλλά και με την ευαισθησία της Ντίκινσον, που χαρακτηρίζει εμμονικά σχεδόν την αναμφίβολη ικμάδα της ποίησής της. Επηρεασμένη, επίσης, από τον τρόπο που ο Ρόμπερτ Λόουελ μετέφερε τα καθημερινά, αυτοβιογραφικά ενσταντανέ στους στίχους του στο «Life Studies» και σε σύμπνοια με το πώς ο επίσης Νεοϋορκέζος Ουίλιαμς Κάρλος Ουίλιαμς χάζευε κάθε απτή λεπτομέρεια της φύσης στο Πάτερσον, η Γκλικ φτιάχνει ένα πολύ ιδιότυπο ποιητικό μείγμα που, ωστόσο, διατηρεί ακέραια τα νεοϋορκέζικα κομμάτια της. Ενδεχομένως και την εβραϊκή της ταυτότητα, που κρατάει δικαιωματικά ψηλά την παντιέρα της αμφιβολίας και την ειρωνεία της ύπαρξης. Τι απομένει, λοιπόν, στη δημιουργό που έχει δει το σκοτάδι και τον θάνατο; Η χαρά της έκπληξης, αυτής που η ποιήτρια θα νιώσει να τη συγκλονίζει και να την καλεί, γιατί «δεν μπορεί παρά να είναι συναρπαστική αυτή η ανάδυση του σχήματος από το χάος», σαν μια μπαλαρίνα που μπορείς να την κάνεις να χορεύει όχι μόνο σε ένα μουσικό κουτί αλλά κυριολεκτικά στη μέση ενός πάρκου.

σχέση μεταμορφώνει τον Μπένγιαμιν. Η Ντόρα Κέλνερ γράφει σχετικά σ’ ένα γράμμα της προς τον Σόλεμ: «Με τον Βάλτερ είναι πολύ άσχημα τα πράγματα… Βρίσκεται απολύτως υπό την επιρροή της Άσια και κάνει πράγματα που η πένα αρνείται πεισματικά να γράψει και που με εμποδίζουν να ξαναμιλήσω μαζί του σε αυτήν τη ζωή. Αποτελείται μόνο από κεφάλι και μόριο, όλα τα άλλα είναι παντελώς ανύπαρκτα». Η Λάτσις είναι η αιτία του ταξιδιού που έκανε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν στη Μόσχα το διάστημα από 6 Δεκεμβρίου 1926 έως 1 Φεβρουαρίου 1927. Για το ταξίδι αυτό ο Μπένγιαμιν κράτησε ημερολόγιο, το Ημερολόγιο Μόσχας, που εκδίδεται τώρα στα ελληνικά από τον Καστανιώτη. Πρόκειται για ένα γοητευτικό κείμενο, όπου ο Μπένγιαμιν καταγράφει, πέρα από το «κυνηγητό» της Άσια, μια πόλη σε μετάβαση: από την τσαρική Μόσχα στη σοβιετική πρωτεύουσα. Στον πρόλογο της γερμανικής έκδοσης του Ημερολογίου το 1980, που αναδημοσιεύεται στην παρούσα ελληνική έκδοση, ο φιλόσοφος και ιστορικός Γκέρσομ Σόλεμ γράφει ότι οι λόγοι του ταξιδιού του Μπένγιαμιν στη Μόσχα ήταν τρεις. Πρώτoν, ο έρωτάς του και το πάθος για την Άσια Λάτσις, ίσως το βασικότερο κίνητρο. Δεύτερον, η επιθυμία του να γνωρίσει βαθύτερα και από κοντά τις συνθήκες στη Ρωσία. Το σοβιετικό πείραμα ήταν ακόμη πολύ ελκυστικό. Διαβάζοντας το Ημερολόγιο, βλέπουμε ότι στη Μόσχα ο Μπένγιαμιν προσπαθεί να δημιουργήσει μόνιμους επαγγελματικούς δεσμούς. Προσπαθεί να γίνει ανταποκριτής ρωσικών εφημερίδων ή λημματογράφος στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Δεν τα καταφέρνει. Τρίτον, να ξεκαθαρίσει μέσα του, σε συνθήκες εφαρμοσμένου κομμουνισμού, ενδεχόμενη ένταξή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας. Στο Ημερολόγιό του καταγράφονται λεπτομερώς οι σκέψεις του, οι προβληματισμοί του, και ζυγίζονται τα υπέρ

βάλτερ μπένγιαμιν Ημερολόγιο Μόσχας

Μτφρ.: Έμη Βαϊκούση Εκδόσεις Καστανιώτη Σελ.: 269

Μοσχοβίτικο ειδύλλιο Το ταξίδι του Βάλτερ Μπένγιαμιν στη Μόσχα, ακολουθώντας έναν έρωτα και την επανάσταση. Ιστορίες απομάγευσης, αλλά και ένα συναρπαστικό πορτρέτο της νέας σοβιετικής πρωτεύουσας.

και τα κατά της ένταξης στο ΚΚΓ. Τελικά, αποφασίζει να μην ενταχθεί, καθώς η ένταξη θα σήμαινε την παραίτηση από κάποιες αρχές που δεν ήταν διατεθειμένος να εγκαταλείψει. Ο Σόλεμ ήταν φίλος του Μπένγιαμιν. Τη δεκαετία του 1930 μετανάστευσε στην Παλαιστίνη και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο γνωστούς φιλοσόφους του Ισραήλ, ερμηνευτής της Καμπάλα. Μάλιστα είχε ζητήσει από τον Μπένγιαμιν να μεταναστεύσει κι αυτός στην Παλαιστίνη. Ο Σόλεμ μάς λέει ότι στη Μόσχα ο Μπένγιαμιν κινήθηκε κυρίως μέσα σε εβραϊκούς κύκλους που ανήκαν στην αντιπολίτευση. Οι περισσότεροι απ’ όσους γνώρισε ο Μπένγιαμιν κατηγορήθηκαν ως τροτσκιστές ή εχθροί του λαού. Ακόμη και η Άσια Λάτσις έπεσε θύμα των σταλινικών εκκαθαρίσεων και πέρασε πολλά χρόνια σε στρατόπεδο. Ο Μπένγιαμιν καταγράφει στο Ημερολόγιο μικροϊστορίες που επιτρέπουν στον αναγνώστη να καταλάβει τι θα συνέβαινε στη Σοβιετική Ρωσία τα επόμενα χρόνια. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το επεισόδιο για το πώς ο Λουνατσάρσκι, από το Λαïκό Επιτροπάτο Διαφώτισης, απέρριψε το λήμμα «Γκαίτε» που είχε γράψει ο Μπένγιαμιν για τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Το λήμμα δεν είναι αρκούντως «διαλεκτικό» και η θέση ότι «οι Γερμανοί επαναστάτες δεν ήταν διαφωτιστές» είναι, κατά τον Λουνατσάρσκι, εσφαλμένη. «Επαναλαμβάνω τη σύσταση να μη συμπεριληφθεί το άρθρο του Μπένγιαμιν». Ο συγγραφέας και μεταφραστής Κώστας Καλφόπουλος γράφει στο επίμετρο που συνοδεύει την ελληνική έκδοση με τίτλο Συναισθηματικό ταξείδι στην καρδιά της Μόσχας ότι το Ημερολόγιο είναι «κείμενο-κλειδί για την κατανόηση της ψυχοσύνθεσης του Μπένγιαμιν». Πραγματικά: διαβάζοντας τις εγγραφές, βλέπουμε, πέρα από το πάθος για την Άσια, όλον τον κόσμο του Μπένγιαμιν για τη φιλοσοφία, την εμπειρία, τη μνήμη, την κριτική, τις συλλογές (ακόμη και τη μανιώδη αναζήτηση παιχνιδιών), τη γραφή, τη γλώσσα, το θέατρο, δηλαδή όλα αυτά που τον κάνουν απόλυτο στοχαστή του καιρού μας. Ο Μπένγιαμιν αυτοκτόνησε το 1940 στο Πορτ Μπου, στα γαλλοϊσπανικά σύνορα, προσπαθώντας να διαφύγει από τους Γερμανούς, αλλά η σκέψη του είναι σήμερα πιο ζωντανή από ποτέ, γονιμοποιώντας ποικίλα πεδία των επιστημών. Σχεδόν έναν αιώνα μετά, το Ημερολόγιο Μόσχας διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον από τον σύγχρονο αναγνώστη. Πριν απ’ όλα είναι το ημερολόγιο μιας απομάγευσης ή καλύτερα το ημερολόγιο ενός αποτυχημένου, διπλού ειδυλλίου: του ειδυλλίου με την Άσια και του ειδυλλίου με τη σοβιετική επανάσταση και τον κομμουνισμό. Προσωπικά, διαβάζω το Ημερολόγιο ως ένα πορτρέτο της Μόσχας. «Τη Μόσχα τη νοσταλγείς όχι μόνο για το χιόνι, αλλά και για τον ουρανό της… Πάρα πολλά σπίτια είναι χαμηλά. Έτσι, στην πόλη αυτή έχεις διαρκώς την αίσθηση του απέραντου ορίζοντα της ρωσικής στέπας» γράφει. Η μια δυνατή εικόνα εναλλάσσεται με μια άλλη. Σε μια εγγραφή βλέπουμε να περνά μπροστά μας μια «κόκκινη» κηδεία, καθώς το φέρετρο, η άμαξα και τα χαλινάρια των αλόγων είναι όλα κόκκινα. Σε μια άλλη βλέπουμε έναν πλανόδιο πωλητή βαλσαμωμένων πουλιών. Αλλού εξωτικές μορφές από τη Μογγολία και εισπρακτόρισσες σε τραμ, τυλιγμένες σε γούνες, που μοιάζουν να βγαίνουν από έλκηθρα ανθρώπων του Βορρά. Αλλά και απίθανες άλλες σκηνές, όπως η αποδοκιμασία του σκηνοθέτη Μέγερχολντ.

απο toν n iko μ πακουν ακη

Βιβλίο

T

o 1924 o Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι τριάντα δύο ετών και βρίσκεται στο Κάπρι, όπου ολοκληρώνει τη διατριβή του επί υφηγεσία. Ακατάτακτος διανοούμενος, που βιοπορίζεται από την κριτική και τη μετάφραση, σκοπεύει να κάνει ακαδημαϊκή καριέρα. Η διατριβή του επί υφηγεσία είχε ως θέμα της το γερμανικό μπαρόκ δράμα, ενώ η διατριβή του που είχε υποστηρίξει στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης το 1919 είχε ως θέμα της την έννοια της κριτικής στον πρώιμο γερμανικό ρομαντισμό. Αλλά στο Κάπρι συμβαίνει μια μεγάλη ανατροπή. Ο Μπένγιαμιν γνωρίζει εκεί, και ερωτεύεται, τη Λετονή ηθοποιό και σκηνοθέτρια Άσια Λάτσις (1891-1979), «μια μπολσεβίκα από τη Ρίγα», όπως έγραψε ο ίδιος στον φίλο του Γκέρσομ Σόλεμ, τον κατοπινό ιστορικό και φιλόσοφο. Η συνάντηση με την «μπολσεβίκα» φαίνεται ότι είναι καταλυτική όχι μόνο στο συναισθηματικό/σεξουαλικό αλλά και στο πολιτικό επίπεδο. Μελετητές του Μπένγιαμιν παρατηρούν ότι η γνωριμία του με την Άσια είναι η αιτία της πολιτικοποίησης του έργου του. Μπορεί να είναι επίσης η αιτία της εγκατάλειψης του σχεδίου του για ακαδημαϊκή καριέρα. Δεν είναι τυχαίο ότι το 1925 αναγκάζεται να αποσύρει τη διατριβή του από το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, όπου την είχε καταθέσει. Ο Μπένγιαμιν είναι παντρεμένος αυτόν τον καιρό με τη δημοσιογράφο και συγγραφέα Ντόρα Κέλνερ, αλλά ο έρωτάς του για την Άσια Λάτσις γίνεται εμμονή και πάθος – και διανοητικό πάθος. Το έργο του Μονόδρομος, μια κονστρουκτιβιστική συλλογή αποσπασμάτων που εκδίδεται το 1928, είναι αφιερωμένο στη Λάτσις. Η αφιέρωση στο βιβλίο είναι χαρακτηριστική για την επιρροή που ασκούσε η «Λετονή μπολσεβίκα» στον Γερμανοεβραίο διανοούμενο: «Αυτός ο δρόμος ονομάζεται Οδός Άσια Λάτσις χάρη σ’ εκείνη που ως μηχανικός τον διάνοιξε ειδικά για τον συγγραφέα». Φαίνεται ότι αυτή η

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

27.5.21 – lifo

61

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6]

star

Ο μήνας κλείνει με την επιστροφή του Ερμή στο ζώδιό σας σε ανάδρομη πορεία. Μέχρι τις 21/6 θα είναι ένα διάστημα που θα πρέπει να ρίξετε τους ρυθμούς και να αποφύγετε τη λήψη αποφάσεων που θα αφορούν την επαγγελματική ή την προσωπική σας ζωή. Θέματα καριέρας θα χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής εξαιτίας του τετραγώνου με τον Ποσειδώνα που θα δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για εξιδανίκευση προσώπων και καταστάσεων. Είναι μια εποχή που δεν ευνοείται το ξεκίνημα ενός εγχειρήματος, όμως η ολοκλήρωση μιας επιχειρηματικής προσπάθειας που ήταν στα σκαριά μπορεί να έχει αίσια αποτελέσματα. Επίσης, μπορείτε να δώσετε έμφαση στη διαφήμιση των προϊόντων ή των υπηρεσιών σας και να αυξήσετε τα κέρδη σας. Ιδιαίτερη προσοχή στις σχέσεις με πρόσωπα εξουσίας και με τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο, βελτιώνοντας τα οικονομικά σας.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Με την επιστροφή του Ερμή στους Διδύμους σε ανάδρομη πορεία σάς αποχαιρετά ο Μάιος και ξεκινά μια περίοδος, μέχρι τις 21/6, κατά την οποία θα σας απασχολήσουν σημαντικά θέματα, όπως η προσωπική σας εξέλιξη και το κατά πόσο οι επιλογές σας ήταν ορθές. Οι αναδρομές στο παρελθόν θα είναι συχνές, κάτι που θα σας προκαλεί μελαγχολία και θα σας κάνει επιρρεπείς σε καταχρήσεις. Παραμείνετε νηφάλιοι αν θέλετε να ξεκαθαρίσετε μια κατάσταση που θα αφορά τις σπουδές ή συνεργασίες με το εξωτερικό, καθώς θα είστε ήδη σε σύγχυση εξαιτίας του τετραγώνου με τον Ποσειδώνα. Δώστε έμφαση στην ψυχική σας ευεξία και ολοκληρώστε έναν κύκλο μαθημάτων. Αν είναι να οργανώσετε ένα ταξίδι, κάντε το εγκαίρως. Οι Ιούνιος ξεκινά με περισσότερη αισιοδοξία με την είσοδο της Αφροδίτης στο ζώδιό σας και είναι εξαιρετική εποχή για να βελτιώσετε την εμφάνισή σας.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8]

Ο Ερμής στους Διδύμους γυρίζει σε ανάδρομη πορεία στις 31/5 και μέχρι τις 21/6 θα επαναπροσδιορίσετε τις σχέσεις με φιλικά σας πρόσωπα και θα επανεξετάσετε την υλοποίηση μιας ιδέας που μπορεί να μπλοκάρει. Επειδή ο Ερμής κυβερνά τον τομέα της τεχνολογίας, πάρτε τα απαραίτητα μέτρα ώστε να προστατέψετε τον υπολογιστή σας. Στον τομέα των κοινών πόρων και του έρωτα ο Ποσειδώνας, σε τετράγωνο με τον ανάδρομο Ερμή, μπορεί να προκαλέσει παρεξηγήσεις και αυταπάτες και πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί όσοι διαχειρίζεστε οικονομικές υποθέσεις τρίτων. Ακατάλληλη εποχή για έκφραση συναισθημάτων προς ένα φιλικό σας πρόσωπο. Οι ελεύθεροι να είστε πιο επιφυλακτικοί στην αναζήτηση ερωτικού συντρόφου. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο, οπότε θα αναζητήσετε τη γαλήνη και την αισθηματική σας ισορροπία.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9]

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

62 lifo – 27.5.21

Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία κλείνει ο μήνας και μέχρι τις 21/6, που θα διανύει τον τομέα της καριέρας, θα πρέπει να προσέξετε τις συνεργασίες σας. Το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα θα δημιουργεί μια σύγχυση στην επικοινωνία με άτομα που θα σας προτείνουν να ενώσετε τις δυνάμεις σας. Αποφύγετε καταστάσεις που δεν σας εμπνέουν εμπιστοσύνη και βασιστείτε στις δυνάμεις σας. Επειδή ο Ερμής είναι κυβερνήτης σας, θα νιώθετε πιο έντονα την επίδρασή του και δεν θα είστε σε θέση να πάρετε σημαντικές αποφάσεις σχετικά με τα επαγγελματικά σας. Κάντε ένα βήμα πίσω, αποστασιοποιηθείτε για κάποιο διάστημα από τα γεγονότα και εξετάστε διεξοδικά τις ευκαιρίες που θα σας δοθούν. Ο Ιούνιος θα είναι πιο επικοινωνιακός μήνας, καθώς ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο, και θα απολαύσετε την παρέα με φίλους.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10]

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Η επιστροφή του

Με την επιστροφή του Ερμή στους Διδύμους σε ανάδρομη πορεία κλείνει ο Μάιος και μέχρι τις 21/6 μπορεί να συναντήσετε κάποιες προκλήσεις σε ταξίδια ή θέματα σπουδών, που θα εντείνουν την ανάγκη σας για αλλαγή πλεύσης. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να σας παρασύρει η παρόρμηση και καλό θα είναι να επιμείνετε στον στόχο σας, δίχως να επηρεάζεστε από εξωγενείς παράγοντες. Επαγγελματικές συμφωνίες με το εξωτερικό και δικαστικοί συμβιβασμοί χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα μπορεί να θολώσει την κρίση σας και να έχετε τελικά οικονομικές απώλειες. Ο Ιούνιος ξεκινά με πιο θετικές προοπτικές, καθώς εισέρχεται η Αφροδίτη στον Καρκίνο, και θα είναι μια καλή εποχή για να δώσετε έμφαση στην καριέρα. Ενδεχομένως να προκύψει ένας έρωτας με άτομο σε θέση ισχύος ή μεγαλύτερης ηλικίας.

Ερμή σε ανάδρομη πορεία στις 31/5 θα επαναφέρει στη ζωή σας έναν παλιό έρωτα και θα βρεθείτε σε δίλημμα όσοι έχετε ξεκινήσει μια ερωτική σχέση. Επίσης, θα σας απασχολήσει και πάλι η δημιουργία οικογένειας, ωστόσο μέχρι τις 21/6 καλό θα είναι να αποφύγετε τη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα στον τομέα των οικονομικών σας σάς κάνει επιρρεπείς σε εξαπατήσεις. Ιδιαίτερη προσοχή στις οικονομικές σας συναλλαγές και σε ό,τι αφορά ρίσκα και επενδύσεις. Ένα δημιουργικό έργο που αφήσατε στην άκρη μπορείτε να το ολοκληρώσετε και να βρει ανταπόκριση, οπότε είναι ιδανική εποχή για καλλιτεχνικές αναζητήσεις. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο και θα σας δοθούν ευκαιρίες για επαγγελματική πρόοδο και για βελτίωση της φυσικής σας κατάστασης. Ξεκινήστε διατροφή και άσκηση.

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11]

Ο Μάιος σάς αποχαιρετά με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία και μέχρι τις 21/6 θα πρέπει να αποφύγετε τις δεσμεύσεις ή να προσέχετε τα ψιλά γράμματα σε συμβόλαια. Μια οφειλή που μπορεί να μην είχατε στο πρόγραμμα θα πρέπει να τη διευθετήσετε άμεσα, οπότε κρατήστε άμυνες. Όσοι ασχολείστε με πόρους τρίτων, ιδιαίτερη προσοχή στις συναλλαγές, καθώς θα είναι αυξημένη η πιθανότητα σφαλμάτων. Ο Ποσειδώνας, με τη συμμετοχή του σε τετράγωνο, θα δημιουργεί μια σύγχυση στην ερωτική σας ζωή και η εμφάνιση ενός πρώην έρωτα θα σας προκαλέσει αναταραχή. Μη βιαστείτε να πάρετε αποφάσεις και αποστασιοποιηθείτε προκειμένου να ξεκαθαρίσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Ο Ιούνιος είναι ο μήνας που δίνει έμφαση σε ταξίδια και σπουδές με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο και θα ικανοποιηθούν οι προσδοκίες σας.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία στις 31/5, το καλοκαίρι σάς βρίσκει επικεντρωμένους στην οικογένεια και στις ανάγκες του σπιτιού, όμως, επειδή συμμετέχει και ο Ποσειδώνας από το ζώδιό σας σε τετράγωνο, ενδεχομένως κάποιες αποφάσεις να μην ικανοποιήσουν τις προσδοκίες σας. Αν πρόκειται να εκμεταλλευτείτε ένα ακίνητο ή να μετακομίσετε, ιδιαίτερη προσοχή στα ψιλά γράμματα του συμβολαίου. Γενικά, θα πρέπει να αποφύγετε την εξιδανίκευση καταστάσεων και να έχετε τις κεραίες σας τεντωμένες. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο και, καθώς ενεργοποιείται ο τομέας των απολαύσεων και του έρωτα, θα είναι ιδανική εποχή για εκδρομές, ψυχαγωγία και για τη δημιουργία μιας ερωτικής σχέσης. Η απόκτηση ενός παιδιού θα ευνοηθεί, ενώ οι γονείς θα περάσετε ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια. Οι ελεύθεροι αξιοποιήστε τη γοητεία σας.

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Είστε σε δίλημμα

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Ο Μάιος σας αποχαιρετά με την επιστροφή του Ερμή στους Διδύμους σε ανάδρομη πορεία και μέχρι τις 21/6 θα πρέπει να προσέξετε τις επαφές και τις μετακινήσεις σας, καθώς μπορεί να προκύψουν κάποια επικοινωνιακά προβλήματα. Ταυτόχρονα, θα πραγματοποιηθεί το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα, που θα δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για παρεξηγήσεις με οικείους και θα σας κάνει επιρρεπείς σε εξαπατήσεις. Δημιουργήστε αντίγραφα ασφαλείας και γενικά φροντίστε να επεξεργάζεστε προσεκτικά όσα ακούτε. Ωστόσο, είναι μια καλή εποχή για να ολοκληρώσετε ημιτελή έργα και να επανεξετάσετε τον τρόπο με τον οποίον προωθείτε τις δεξιότητες και τις υπηρεσίες σας. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο και μέχρι τις 27/6 θα επικεντρωθείτε στη φροντίδα του σπιτιού και των αγαπημένων σας προσώπων. Βελτιώστε τον χώρο και τη διάθεσή σας.

αυτή την εποχή εξαιτίας των πολλών προτάσεων για συνεργασίες που προκύπτουν και πρέπει να αποφύγετε τη λήψη βιαστικών αποφάσεων. Στις 31/5 γυρίζει ο Ερμής ανάδρομος και επαναφέρει στη ζωή σας άτομα με τα οποία είχατε συνεργαστεί άψογα στο παρελθόν. Το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα θα δυσχεράνει ακόμα περισσότερο το ξεκαθάρισμα των σκέψεών σας, ειδικά αν το οικογενειακό σας περιβάλλον προσπαθήσει να σας επηρεάσει, οπότε καλύτερα να μην ανακοινώσετε τα σχέδιά σας. Πάρτε τον χρόνο σας, σκεφτείτε όλες τις παραμέτρους και κυρίως το συμφέρον σας και μη βιαστείτε να δεσμευτείτε με συμβόλαια. Κατάλληλη εποχή για να επαναξιολογήσετε τις σχέσεις και τις συνεργασίες σας. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο και, καθώς είναι ο πλανήτης των χρημάτων και του έρωτα, φέρνει έσοδα και ένα ερωτικό ειδύλλιο.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1]

Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία στις 31/5 ξεκινά μια περίοδος διάρκειας τριών εβδομάδων κατά την οποία δεν θα λείψουν οι προκλήσεις στην εργασία και στην καθημερινότητά σας. Το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα θα δημιουργεί επικοινωνιακά προβλήματα και θα πρέπει να φιλτράρετε πολύ προσεκτικά όσα ακούτε, ειδικά ό,τι θα αφορά τη δουλειά σας. Επειδή έχετε την τάση να πετάγεστε και να μην αφήνετε τους συνομιλητές σας να ολοκληρώνουν, μπορεί να δημιουργηθούν εντάσεις και παρεξηγήσεις. Επίσης, η ισχυρογνωμοσύνη σας θα προκαλέσει οικονομικές απώλειες, οπότε ακούστε τις συμβουλές τρίτων με προσοχή. Ιδανική εποχή για να συνεχίσετε ένα πρόγραμμα διατροφής και άσκησης που έμεινε ημιτελές. Ο Ιούνιος είναι ο μήνας που θα δώσετε έμφαση στις σχέσεις σας, καθώς εισέρχεται η Αφροδίτη σον Καρκίνο και μπορεί να προκύψουν προτάσεις για νέες συνεργασίες. Αφιερώστε χρόνο στον γάμο σας.

Sudoku No 687 6 2

9

7

9

4

5 9 8

6 2 8

3 2 7

6

9

3

5 1 9 8

9

6 9

2 4 1

Η λύση του προηγούμενου 3 2 1 4 9 7

7 8 6 3 1 5

4 5 9 2 8 6

2 6 7 8 5 9

5 3 4 1 6 2

1 9 8 7 4 3

9 4 2 6 7 1

8 7 5 9 3 4

6 1 3 5 2 8

5 4 3 1 9 6 8 2 7 8 2 1 4 7 5 3 6 9 6 9 7 3 8 2 5 1 4

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Με την επιστροφή του Ερμή σε ανάδρομη πορεία κλείνει ο Μάιος και, καθώς κυβερνά τον τομέα των οικονομικών σας, μέχρι τις 21/6 θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί στις οικονομικές συναλλαγές. Οι πιθανότητες να γίνουν λάθη είναι αυξημένες και καλό θα είναι να αποφύγετε τις επενδύσεις και τις ακριβές αγορές. Μπορεί κάτι που θα δείτε ως ευκαιρία τελικά να είναι εντελώς ασύμφορο για την τσέπη σας. Ακατάλληλη εποχή για λήψη σημαντικών αποφάσεων που αφορούν στους πόρους σας, είναι όμως ιδανική για να βάλετε μια τάξη στον προϋπολογισμό σας. Επειδή ταυτόχρονα θα τετραγωνίζει με τον Ποσειδώνα, προσέξτε για τυχόν εξαπατήσεις μέσω Διαδικτύου στις τραπεζικές σας συναλλαγές. Ο Ιούνιος ξεκινά με την είσοδο της Αφροδίτης στον Καρκίνο και οι μετακινήσεις και η επικοινωνία θα είναι πολύ ευχάριστες.

27.5.21 – lifo

63