Τεύχος 692

free press 1.7.2021

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

Η ΜΕΛΙΝΑ ΚΑΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΘΗΝΑΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ZERO WASTE FUTURE ΤΗΣ COCA-COLA ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΔΕΊΧΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΌΜΟ ΓΙΑ ΈΝΑΝ ΚΌΣΜΟ ΧΩΡΊΣ ΑΠΟΡΡΊΜΜΑΤΑ

2 lifo – 1.7.21

10 ΣΤΗΛΕΣ Ελευθερία «μετ' εμποδίων» από τη βασιλικη σιουτη

Δολοφόνος στην εποχή του Instagram

index

από τον βασιλη βαμβακα

Γιατί οι Ελληνίδες δεν κάνουν παιδιά; από τη δεσποινα τριβολη

Όταν τα «φρικιά» αποτυπώνουν με ειλικρίνεια τη γυναικεία εμπειρία από τη βιβιαν στεργιου

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας –––––– εμπορ ικ ο τμημα direct sales director Κώστας Μαντάς senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου advertising manager Άννα Λαπαρδάγια advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr)

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

39

direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

23

&Ενέργεια Περιβάλλον

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου social media Χριστίνα Γαλανοπούλου (Head), Ηλέκτρα Χατζηκάλφα σ υνταξη συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Βασίλης Βαμβακάς, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Αρετή Γεωργιλή, Ματίνα Καλτάκη, Μερόπη Κοκκίνη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Λασκαρίνα Λιακάκου, Τίνα Μανδηλαρά, Τάσος Μελεμενίδης, Νίκη Μηταρέα, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Κωστής Παπαϊωάννου, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή, Γιώργος Ψωμιάδης newsroom Πάνος Σάκκας (Αρχισυνταξία) Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Αναστασία Γαλάνη, Kλεοπάτρα Γιαρίμογλου, Σόφη Ζιώγου, Διονύσης Νοταράκης –––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

ΒΡΕΣ ΤΟ «ΠΡΆΣΙΝΟ» ΣΗΜΕΊΟ COCA-COLA ZERO WASTE FUTURE ΚΑΙ ΓΊΝΕ ΜΈΡΟΣ ΤΗΣ ΛΎΣΗΣ ΓΙΑ ΈΝΑΝ ΚΌΣΜΟ NO WASTE ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΗ ΣΕΛ. 6

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

Πώς να παραγγείλεις ενσυναίσθηση!

«Δεν ξέρω πώς να βοηθήσω, μπορώ να έρθω όμως, να βρίσουμε παρέα»! Είναι μόνο ένα από τα είκοσι μαγικά μηνύματα του ψυχοθεραπευτή Βασίλη Κιοσσέ, τα οποία έκανε κάρτες, κούπες, tote bags και key chains!

Ό

www. worldofempathy.gr, Facebook: World of Empathy, Instagram: @world_of _empathy

μορφα, χαρούμενα και με μηνύματα ενδυνάμωσης, δημιουργήθηκαν για να μας βγάζουν από τη δύσκολη θέση κάθε φορά που θέλουμε να δείξουμε ενδιαφέρον για τους ανθρώπους μας, όταν αυτοί βιώνουν μια απώλεια, μια ασθένεια, μια δύσκολη αλλαγή στην καθημερινότητά τους, κι εμείς δεν βρίσκουμε τις σωστές λέξεις! Έτσι, με εμπειρία στην ενσυναίσθηση ως εκπαιδευτής από το 2013, ο Βασίλης Κιοσσές δημιούργησε έναν ξεχωριστό και βραβευμένο διεθνώς κόσμο, τον οποίο μετέφερε στο www. worldofempathy.gr, απ’ όπου μπορούμε να παραγγείλουμε μηνύματα που απενοχοποιούν όσα νιώθουμε! Πολύ απλά γιατί «είναι εντάξει» όπως κι αν νιώθουμε, διότι δεν υπάρχουν αρνητικά ή θετικά συναισθήματα, μόνο ανθρώπινα και αυθεντικά! Σκεφτείτε το και από τη δική σας μεριά: όσο καλή κι αν είναι η πρόθεση των αγαπημένων σας, έχετε αισθανθεί καλύτερα όταν σας λένε «μη στενοχωριέσαι» ή «κάθε εμπόδιο για καλό»; Αυτό που θα μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα είναι η αίσθηση ότι κάποιος είναι παρών και πρόθυμος να αφουγκραστεί τη δυσφορία μας, δίχως κριτική και απαξίωση. Κάντε, λοιπόν, κλικ στο site, για να ανακαλύψετε και τα υπόλοιπα! *Ο Βασίλης Κιοσσές είναι ψυχοθεραπευτής, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κρήτης και διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το 2019 απέσπασε το Παγκόσμιο Βραβείο Καινοτομίας Global Person- Centered Care Innovation Award από τον κορυφαίο οργανισμό Planetree International για το « Έλα στη θεση μου, γιατρέ!», μια πρότυπη βιωματική εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας στην ενσυναίσθηση. Στο World of Empathy μπορεί να βρει κανείς και το πρώτο ηλεκτρονικό εγχειρίδιο για τη σχέση επαγγελματία υγείας και ασθενή, που έχει γράψει και επιμεληθεί ο ίδιος. Η γραφιστική επιμέλεια των προϊόντων είναι της Χρύσας Λιαγουροπούλου.

ανακυκλωστε 1.7.21 – lifo

3

Feedback

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

«Δεν άφησα τίποτα να με μολύνει»: H Άλκηστις Πρωτοψάλτη μιλάει για όλα

δ ιεθ νη

Η «χρονιά-φάντασμα» της πανδημίας, η περιβόητη εμφάνιση στο φορτηγό, η αδρεναλίνη και τα extreme sports, το παρόν και το μέλλον στο τραγούδι: η αγαπημένη ερμηνεύτρια των Ελλήνων σε μια ειλικρινή συζήτηση.

Η Ε.Ε. ξέρει ότι στην Τουρκία οι ΛΟΑΤΚΙ κινδυνεύουν

podcasts που αξίζει να ακούσετε

της αργυρως μποζωνη

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ Το Gay Pride είναι απαγορευμένο στην Τουρκία από το 2015. Ωστόσο «κανείς σχεδόν δεν μιλάει γι’ αυτό στη Δύση», διαμαρτύρονται πολλοί στην Τουρκία. Η ομοφυλοφιλία «τυπικά» δεν απαγορεύεται, αλλά υπάρχει ένα ομοφοβικό κλίμα παντού, το οποίο ενισχύεται από την κυβέρνηση. Ακόμα και το να φοράς ένα t-shirt με το ουράνιο τόξο στην Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί πρόκληση και να αποβεί επικίνδυνο. Το φετινό Gay Pride στην Κωνσταντινούπολη (την πιο ευρωπαϊκή πόλη της Τουρκίας) διοργανώθηκε από κάποιους που αψήφησαν την απαγόρευση, αλλά διαλύθηκε γρήγορα από την τουρκική αστυνομία που χρησιμοποίησε βία και πυρά εναντίον των διαδηλωτών, ενώ συνέλαβε και είκοσι πέντε από τα άτομα που συμμετείχαν.

Λίγο πριν από τις πρώτες της εμφανίσεις μπροστά στο κοινό, μετά από έναν χρόνο «αναγκαστικής σιωπής», έναν χρόνο τον οποίον η Άλκηστις Πρωτοψάλτη χαρακτηρίζει «φάντασμα» –αλλά δεν συνέβησαν και λίγα, όπως λέει– συναντηθήκαμε με ένα πακέτο σημειώσεων που κράτησε πολύ τακτικά, με τις παρατηρήσεις και τα συναισθήματα όλης αυτής της χρονιάς. Μιας χρονιάς συγκινήσεων, απογοητεύσεων, αποφάσεων, που μας ταξίδεψε σε ένα μακρύ παρελθόν σαράντα επτά χρόνων στο ελληνικό τραγούδι, σε ένα αβέβαιο και λίγο νευρικό παρόν αλλά και σε ένα πιο αισιόδοξο, όπως πιστεύει επίμονα, μέλλον.

H γεύση της Λήμνου Όσα νόστιμα πρέπει να γνωρίζετε για το νησί, που έχει πολλά ωραία να σας φιλέψει. «Αιθάλεια» για την αιθάλη του ηφαιστείου της, «ανεμόεσσα» για τους ισχυρούς ανέμους που πνέουν εκεί, «αμπελόεσσα» για τους πλούσιους αμπελώνες της. Αυτές είναι μόνο μερικές από τις ονομασίες που έχουν χρησιμοποιηθεί για να περιγράψουν το νησί του Ηφαίστου, μια οχυρωμένη, καλοχτισμένη και όμορφη πόλη, κατά τον Όμηρο. Τοποθετημένη ανάμεσα στη Σαμοθράκη, την Ίμβρο, τη Λέσβο και τον Άγιο Ευστράτιο, η Λήμνος είναι το όγδοο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Μάλλον θα έχετε ακούσει ιστορίες είτε από αυτούς που έχουν κάνει τη θητεία τους εκεί είτε από εκείνους που την έχουν ανακαλύψει τα τελευταία χρόνια ως εναλλακτικό προορισμό διακοπών, και είναι πολλοί αυτοί.

4 lifo – 1.7.21

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

«ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

2

— Μέσα στην καραντίνα, μου είπες ότι κράτησες πολλές σημειώσεις και σου ζήτησα να τις ξανακοιτάξουμε. Τι ήταν αυτό που χαρακτήρισε αυτήν τη χρονιά; Όπως σου είπα, αυτήν τη χρονιά τη χαρακτήρισα «χρονιά-φάντασμα». Και ίσως είναι από τις λίγες φορές που οι επιπτώσεις ήταν τόσο πολλές, ψυχολογικές, οικονομικές, κοινωνικές, οικογενειακές. Διανύουμε ήδη ένα δεύτερο καλοκαίρι με ένα κλίμα, πώς να το πω, μελαγχολίας; Αβεβαιότητας;

Ελληνικά, σκωτσέζικα και αραβικά τραγούδια στην ποίηση του Καβάφη

— Τι είναι πιο σοβαρό; Η αβεβαιότητα είναι το πιο σοβαρό, γιατί σαρώνει ψυχές και σώματα. Είναι ένας αγώνας ενάντια στον ιό –γιατί δεν έχει τελειώσει ακόμα–, είναι ένας αγώνας επιβίωσης και ένας αγώνας με την αδυσώπητη πραγματικότητα των αριθμών. Αυτοί οι αριθμοί που μετράμε καθημερινά δημιουργούν μια ένταση. Οι λέξεις που μπήκαν στη ζωή μας και θα δυσκολευτούμε να τις βγάλουμε εύκολα, όπως κρούσματα, νέες μολύνσεις, θετικός, θάνατοι, ασυμπτωματικός, δημιουργούν ένα δυσβάσταχτο κλίμα. Όλο αυτό που συμβαίνει νομίζω ότι θα έχει μακροχρόνια επίδραση.

«ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗ

Εγώ, που ως άνθρωπος είμαι αισιόδοξη, πιστεύω ότι υπάρχει χαραμάδα για πιο αισιόδοξα σενάρια, αλλά είναι επιτακτικό να δώσουμε ζωή στον πολιτισμό και την τέχνη, πρέπει να δώσουμε ζωή στον καλλιτεχνικό χώρο, να υπάρξει μια κινητικότητα με όλα τα μέτρα, να γίνει μια επανεκκίνηση και μια προσαρμογή στις ανάγκες της εποχής.

ta s t e

page

1

Η συναρπαστική ιστορία του θρυλικού πάρτι του ’83 στη Βουλιαγμένη

— Θα μπορέσει να γίνει; Πιστεύω ότι το κράτος πρέπει να στηρίξει όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες, ειδικά τώρα που έχει περάσει ο καιρός και λίγο ανοίγουν τα πράγματα, αλλά οι απαγορεύσεις έχουν έναν αλγόριθμο περίεργο. Είναι ώρα να προωθήσει την επανεκκίνηση, γιατί για μένα ο καλλιτέχνης δεν είναι ένα έργο τέχνης να τον κλείσεις στο μουσείο, ρέει το αίμα στις φλέβες του, ζωντανό, έχει όρεξη για επικοινωνία και ο καθένας μπορεί να συμβάλει με τον τρόπο του στη μετάδοση αυτών των συναισθημάτων. Οι καλλιτέχνες είναι μια ευάλωτη κοινωνική κατηγορία και πιστεύω ότι τώρα μας δίνεται η δυνατότητα να δουλέψουμε πιο σοφά και πιο ουσιαστικά, δεν υπάρχει χρόνος για τίποτε άλλο παρά για να κοιτάξουμε μπροστά, ο καθένας με τον τρόπο του. Γιατί έχω την αίσθηση ότι και η χρονιά που έρχεται θα είναι δύσκολη.

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ Ο Πικάσο και ο φιλότεχνος ληστής: Ένα αστυνομικό νουάρ για την παραλία Το χρονικό της αιφνίδιας εξιχνίασης της «κλοπής της Πινακοθήκης» μοιάζει με ταινία χαμηλού προϋπολογισμού που η πλοκή της μπάζει από παντού, περιέχει όμως ενδιαφέρουσες ιδέες και μπόλικα cult στοιχεία.

του δημητρη πολιτακη Η κλοπή χωρίς βία –ακόμα και μια τόσο διακεκριμένη κλοπή, με τόσο πολύτιμη λεία– είναι εντελώς άλλο πράγμα από μια στυγερή δολοφονία, από μια οποιαδήποτε δολοφονία, από έναν βιασμό, από μια εγκληματική πράξη με ανθρώπινα θύματα. Ανήκει σε άλλο κινηματογραφικό είδος, πιο ελαφρύ και σαφώς πιο ανώδυνο για τις ευαισθησίες του θεατή. Και η συγκεκριμένη υπόθεση κατορθώνει να συνδυάζει στοιχεία από ταινία ληστείας (heist), από φαρσοκωμωδία (τα ελλιπή σε σημείο φαιδρότητας μέτρα προστασίας όταν συντελέστηκε η κλοπή, το βιντεάκι της Ελληνικής Αστυνομίας με την ανεύρεση των πολύτιμων έργων στη ρεματιά, σαν παρωδία «Twin Peaks», η χθεσινή σκηνή με τον πίνακα του Πικάσο που γλιστρά και πέφτει και στη συνέχεια γίνεται λούπα, gif και meme στα social media), ακόμα και από ρομαντική κομεντί: «Κάποια στιγμή εκμυστηρεύτηκα σε μια κοπέλα που είχα σχέση στην Αγγλία ότι είχα τους πίνακες, αλλά δεν έδωσε βάση στα λεγόμενά μου» δήλωσε στην απολογία του ο 49χρονος δράστης. Ο οποίος έδρασε μόνος (όπως λέει) και επίσης είναι Έλληνας γέννημα-θρέμμα, αντί για «το δίδυμο των αλλοδαπών φαντομάδων» που μας έλεγαν ότι αναζητούσε η αστυνομία.

3

Ελευθερία Ντεκώ: Ένα ταξίδι στο Περού γεμάτο μαγικές συμπτώσεις «ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΜΟΥ ΤΑΞΙΔΙ» ΤΗΣ ΕΥΑΣ ΜΑΝΙΔΑΚΗ

4

Αντώνης Δαρζέντας: «Τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να ανοίξουν, αν δεν εμβολιαστούν οι φοιτητές» «LIFO POLITICS» ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

5

Πού συναντιέται ο κινηματογράφος με το ποδόσφαιρο; «PULP FICTION» ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

1.7.21 – lifo

5

Η κοινωνική πλατφόρμα της Coca-Cola στην Ελλάδα ταξιδεύει στο Γκάζι και κάνει στάση σε 15 πλατείες στο κέντρο της Αθήνας 6 lifo – 1.7.21

ZERO WASTE FUTURE Λ ένε ότι αν θέλεις να αλλάξεις τον κόσμο, πρέπει να βρεις την κατάλληλη πλατφόρμα για να το πετύχεις. Ένα τέτοιο παράδειγμα παρέμβασης, εκπαίδευσης και αλλαγής συμπεριφοράς είναι η κοινωνική πλατφόρμα Zero Waste Future της Coca-Cola στην Ελλάδα. Φέτος, ταξιδεύει στο Γκάζι της Αθήνας και μέσω ενός «πράσινου» κινητού σημείου, δίνει τη δυνατότητα σε όλους μας να γίνουμε μέρος της λύσης ενός προβλήματος που παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, ανακυκλώνοντας τα απορρίμματά μας –με έμφαση στο πλαστικό– και απαλλάσσοντας το περιβάλλον από την πιο δυσάρεστη έκφραση του ανθρώπινου αποτυπώματος. Οι αριθμοί λένε πάντα τη σκληρή αλήθεια. Σε μία μόλις ώρα εννιακόσιοι τόνοι πλαστικών απορριμμάτων αφήνονται στην ύπαιθρο και στους ωκεανούς του πλανήτη –περίπου ο όγκος εξακοσίων αυτοκινήτων μεσαίου τύπου–, μολύνοντας το χώμα, το νερό, τον αέρα και, τελικά, τον ίδιο τον κύκλο της ζωής. Απέναντι σε αυτή την εφιαλτική εικόνα, η CocaCola δημιούργησε πριν από τέσσερα χρόνια, στην Ελλάδα, την πολυσυμμετοχική και συνεργατική κοινωνική πλατφόρμα Zero Waste Future, καταθέτοντας τη δική της κληρονομιά για έναν «Κόσμο Χωρίς Απορρίμματα». Και σε αυτόν τον κόσμο οι πολίτες δρουν οικολογικά μέσα από μια νέα φιλοσοφία, μια στάση ζωής που κάνει τη διαφορά. Γι’ αυτό, το Zero Waste έχει θέσει ως στόχους την παρέμβαση, την εκπαίδευση και την αλλαγή συμπεριφοράς που μπορεί να οδηγήσουν σε μια κοινωνία όπου τίποτα δεν πάει χαμένο, ακολουθώντας την κυκλική ζωή της φύσης. Ξεκινώντας πιλοτικά το 2018 από τη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με τον δήμο της πόλης, τη ΜΚΟ Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) καθώς και τη start-up The New Raw, η κοινωνική πλατφόρμα Zero Waste Future –που γίνεται με την αποκλειστική υποστήριξη του Ιδρύματος της Coca-Cola (The Coca-Cola Foundation)– επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς και περιοχές (όπως ο 37ος Αυθεντικός Μαραθώνιος Αθηνών και 9 δημοφιλείς ελληνικές παραλίες), για να κάνει στάση στο Γκάζι. Εκεί, ακριβώς στην καρδιά της Αθήνας, μεταφέρει το μήνυμα της ανακύκλωσης, τοποθετώντας κάδους τεσσάρων χωριστών ρευμάτων και σε συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων και την ΟΕΑ αναλαμβάνει να κινη-

τοποιήσει τους επαγγελματίες και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων HoReCa, προσφέροντας την απαραίτητη εκπαίδευση σε θέματα κυκλικής οικονομίας. Ακούγεται μεγαλόπνοο; Είναι. Κάθε πρωτοβουλία που φέρνει στο επίκεντρο τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι ένα σχέδιο-παρακαταθήκη που δεν απευθύνεται μόνο σε αυτήν τη γενιά αλλά και στις επόμενες. Μόνο που όλα ξεκινούν σήμερα, από τη δική μας δράση. Και η Coca-Cola παίρνει τη θέση της απέναντι σε μια παγκόσμια στρατηγική υπεύθυνης ανάπτυξης, καλώντας μας να συμμετάσχουμε στη δημιουργία ενός Κόσμου χωρίς Απορρίμματα (World Without Waste), αφού κάνει την ανακύκλωση προσβάσιμη σε όλους. Και όχι μόνο προσβάσιμη αλλά και ευχάριστη, αφού κάθε φορά που ζυγίζεις τα ανακυκλώσιμα απορρίμματα του σπιτιού σου κερδίζεις εκπτωτικά κουπόνια σε καφέ και εστιατόρια που συμμετέχουν στη δράση – περισσότερες από εξήντα επιχειρήσεις στηρίζουν την πλατφόρμα. Το Zero Waste Future και η Ομάδα της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης έχουν ξεκινήσει τη βόλτα τους σε δεκαπέντε γνωστές πλατείες της Αθήνας και «στήνουν» το πράσινο σημείο που γίνεται ορόσημο μιας διαφορετικής φιλοσοφίας για τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Γίνεται σημείο εκκίνησης σε μια διαδρομή που καταλήγει σε έναν κόσμο όπου τα απορρίμματα δεν αποτελούν πρόβλημα αλλά μέρος της κυκλικής οικονομίας. Η δράση που εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος του δήμου Αθηναίων «Υιοθέτησε την πόλη σου» δίνει στην ανακύκλωση πρωταγωνιστικό ρόλο μέσα στην καθημερινότητα της Αθήνας και φέρνει την πόλη και τους κατοίκους της πιο κοντά στο περιβάλλον. Τελικά, αυτό είναι ίσως το ισχυρότερο κίνητρο για να αναζητήσεις το «πράσινο» κινητό σημείο Zero Waste Future. Γιατί, αναζητώντας τα, διαγράφεις μια μικρή διαδρομή, ένα μονοπάτι που συνδέει την καθημερινότητα στην πόλη με την εικόνα της φύσης και όλα τα πολύτιμα αγαθά που εκείνη σού προσφέρει. Αλλά για να φτάσεις μέχρι εκεί, χρειάζεται να πάρεις μαζί σου τα απορρίμματα του σπιτιού σου, να τους δώσεις την ευκαιρία για μια επόμενη ζωή και ταυτόχρονα να δημιουργήσεις την ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή. Μάθε περισσότερα για τη δράση του προγράμματος με το κινητό «πράσινο» σημείο στο coca-cola.gr και εντόπισέ το κι εσύ στην πόλη.

Βρες το κινητό «πράσινο» σημείο στο Γκάζι της Αθήνας και την ομάδα της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, ζύγισε τα ανακυκλώσιμα απορρίμματα του σπιτιού σου και κέρδισε εκπτωτικά κουπόνια σε επιχειρήσεις καφέ και εστίασης! Το Zero Waste Future της Coca-Cola στην Ελλάδα ταξιδεύει ξανά και όλοι μαζί βοηθάμε στην ανακύκλωση!

Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της ΜΚΟ Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης και δρ. Περιβαλλοντολόγος Εύα Χιώτη, Public Affairs Manager Greece, Cyprus & Malta, The Coca-Cola Company Άννα Ζηλάκου, υπεύθυνη προγράμματος «Υιοθέτησε την Πόλη σου» του δήμου Αθηναίων Νίκος Αβραμίδης, αντιδήμαρχος Διεύθυνσης Καθαριότητας - Ανακύκλωσης του δήμου Αθηναίων

Έως σήμερα, μέσα από τις δράσεις της κοινωνικής πλατφόρμας περισσότεροι από 510 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών έχουν συλλεγεί καθώς και περισσότεροι από 480.000 πολίτες έχουν ενημερωθεί και ευαισθητοποιηθεί μέσω δράσεων εκπαίδευσης που επικεντρώνονται στην ανακύκλωση και τη δεύτερη ζωή των πλαστικών απορριμμάτων.

1.7.21 – lifo

7

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

both sides of the moon

8 lifo – 1.7.21

Συνεχίζοντας την πολυεπίπεδη εικαστική έρευνα συγκερασμού παρόντος και παρελθόντος, συλλογικής και προσωπικής μνήμης, μνημειακής αποτύπωσης, σοβαρότητας και ελαφρότητας η Ελληνοαιγύπτια καλλιτέχνις Farida El Gazzar αναδεικνύει το μεγαλείο που ενυπάρχει στο κιτς. Στα νέα ζωγραφικά έργα (ακρυλικό σε χαρτί, vintage κορνίζες) πρωταγωνιστεί η πόλη της Αθήνας ως alter ego της καλλιτέχνιδος. Η El Gazzar αποτυπώνει την αρχιτεκτονική, το φυσικό και αστικό τοπίο όπως τα βίωσε και εγγράφηκαν στη μνήμη της στη διάρκεια μακρινών περιπάτων κοντά στο σπίτι της στην Αθήνα. Αδυνατώντας να ταξιδέψει την περίοδο του lockdown και αναζητώντας στοιχεία που θα επέτρεπαν ένα νοητικό ταξίδι στη δεύτερη πατρίδα της την Αίγυπτο, τα ζωγραφικά έργα της μετατρέπονται σε πορτρέτα της Αθήνας όπου η Ανατολή συναντά τη Δύση. Παράλληλα, τα έργα, ελαφρώς παραμορφωμένα τοπία της πόλης, με έντονα χρώματα και μια ονειρική ατμόσφαιρα, «ακτινογραφούν» την ιδιότυπη ψυχο-συναισθηματική κατάσταση, όταν η γειτονιά μας για κάποιο διάστημα έγινε η αρχή και το τέλος του εμπειρικού μας κόσμου, εκπέμποντας ένα αίσθημα νοσταλγίας και ευφορίας ταυτόχρονα.

Farida El Gazzar: «Both Sides Of The Moon», Kalfayan Galleries, Χάρητος 11, Κολωνάκι. Εγκαίνια: 6/7, 18:00-21:00. Μέχρι τις 18/9. Αύγουστος: κλειστά.

farida el gazzar, there is light on both sides of the moon, 2021 ακρυλικό σε χαρτί, 30 x 42 εκ. (διαστάσεις χωρίς κορνίζα) ευγενική παραχώρηση: kalfayan galleries , αθήνα – θεσσαλονίκη

i

Athens

H Farida El Gazzar στις Kalfayan Galleries από 6/7

1.7.21 – lifo

9

1 - 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2021

T. 692

βασι λ ι κ η σι ου τ η — γ ι αν ν η σ π α ν τα ζ ο π ουλοσ — βα σ ι λη ς βα μ βα κ α ς — δεσπ ο ι να τ ρι β ολ η — bi b i a n σ τ ε ρ γ ι ου

• Κώστας Κωστής: «Το δημοψήφισμα του 2015 ήταν μια μαύρη στιγμή της ιστορίας μας» • Δολοφόνος στην εποχή του Instagram • Γιατί οι Ελληνίδες δεν κάνουν παιδιά; • Όταν τα «φρικιά» αποτυπώνουν με ειλικρίνεια τη γυναικεία εμπειρία

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Ελευθερία «μετ΄ εμποδίων» Ο ρόλος της Εκκλησίας και της αντιπολίτευσης και η επιρροή τους στους αντιεμβολιαστές. απ ό τh βασιλ ικη σιουτ η

10 lifo – 1.7.21

Παρά το κλίμα χαλάρωσης, λόγω καλοκαιριού και βελτίωσης της επιδημιολογικής εικόνας το τελευταίο διάστημα, η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση. Η μάχη με την πανδημία δεν έληξε και είναι πλέον σαφές ότι ούτε η οικονομία ούτε ο τουρισμός θα ανακάμψουν αν δεν αντιμετωπιστεί. Στην Ελλάδα έχει εμβολιαστεί ένα ποσοστό του πληθυσμού σχεδόν παρόμοιο με αυτό που έκανε το εμβόλιο για τη γρίπη τον χειμώνα, αλλά οι περισσότεροι παραμένουν ανεμβολίαστοι και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι θα πειστούν εύκολα. Αυτήν τη στιγμή εμβόλια υπάρχουν, αλλά τελειώνουν οι πρόθυμοι να εμβολιαστούν, χωρίς η Ελλάδα να έχει πλησιάσει καν το ποσοστό που χρειάζεται για να επιτευχθεί η ανοσία. Και μαζί με τους πρόθυμους να εμβολιαστούν, τελειώνουν και τα χρήματα που έχει υπολογίσει να διαθέσει η κυβέρνηση για το διάστημα που θα κρατούσε κλειστή την οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση ένα νέο lockdown το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, αλλά η μη επίτευξη της ανοσίας, την ώρα που αναμένεται η κυριαρχία της μετάλλαξης Δέλτα, άρα ένα πιθανό τέταρτο κύμα, τα αφήνει όλα ανοιχτά. Οι επιστήμονες έχουν εξηγήσει ότι εάν μέχρι το φθινόπωρο κυριαρχήσει και στην Ελλάδα η συγκεκριμένη μετάλλαξη, η επιδημία θα εξαπλωθεί και πάλι ταχύτατα, αυτήν τη φορά στους μη εμβολιασμένους, οι οποίοι αποτελούν παραπάνω από το μισό του πληθυσμού της χώρας και επομένως αρκούν για να γεμίσουν πάλι τα νοσοκομεία και οι ΜΕΘ. Υπάρχει όμως και χειρότερο: ο διχασμός και ο κοινωνικός αυτοματισμός που παραμονεύει. Πέρα από την οικονομική εξάντληση και την κοινωνική κόπωση, η προοπτική

Τα νέα έργα στο παιδιατρικό νοσοκομείο «Η Αγία Σοφία».

Τα νέα έργα στο παιδιατρικό νοσοκομείο «Η Αγία Σοφία».

. Τα νέα έργα στο παιδιατρικό νοσοκομείο «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού».

Ο ΟΠΑΠ για τα παιδιά:

Η πιο σύγχρονη ΜΕΘ Νεογνών στο παίδων «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού»

Ο ΟΠΑΠ ξεκίνησε το 2014 την ανακαίνιση των δύο μεγαλύτερων παιδιατρικών νοσοκομείων της Ελλάδας, στο πλαίσιο του προγράμματος εταιρικής υπευθυνότητάς του. Την Πέμπτη 24 Ιουνίου 2021 παρέδωσε δύο νέα σημαντικά έργα στα παιδιατρικά νοσοκομεία «Η Αγία Σοφία» και «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού».

ΕΓΚΑΊΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΣΎΓΧΡΟΝΗ ΜΕΘ ΝΕΟΓΝΏΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΉ-ΠΛΑΣΤΙΚΉ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΜΟΝΆΔΑ

Συγκεκριμένα, στο «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού» παραδόθηκε η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) Νεογνών, στον πέμπτο και έκτο όροφο του νοσοκομείου, συνολικής έκτασης 640 τ.μ. και χωρητικότητας είκοσι πέντε θερμοκοιτίδων. Επίσης, στο Νοσοκομείο «Η Αγία Σοφία» εγκαινιάστηκε η Ουρολογική-Πλαστική Χειρουργική Μονάδα, η οποία βρίσκεται στον πρώτο όροφο, έχει συνολική έκταση 550 τ.μ. και δυναμικότητα δεκαοκτώ κλίνες. Στα εγκαίνια των νέων έργων παρευρέθηκε ο υπουργός Υγείας κ. Βασίλης Κικίλιας, ο οποίος περιηγήθηκε στις πλήρως ανακαινισμένες νοσηλευτικές μονάδες μαζί με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΠΑΠ κ. Γιαν Κάρας, τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΠΑΠ κ. Οδυσσέα Χριστοφόρου και τον κοινό διοικητή των διασυνδεόμενων παιδιατρικών νοσοκομεί-

ων κ. Εμμανουήλ Παπασάββα. Στο πλαίσιο της ανακαίνισης της Ουρολογικής-Πλαστικής Χειρουργικής Μονάδας του Νοσοκομείου «Η Αγία Σοφία» και της ΜΕΘ Νεογνών του «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού» έγινε πλήρης εκσυγχρονισμός των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και των συστημάτων κλιματισμού, θέρμανσης και εξαερισμού. Οι δύο νοσηλευτικές μονάδες εφοδιάστηκαν με τον απαραίτητο γραφειακό και ξενοδοχειακό εξοπλισμό, ενώ πραγματοποιήθηκαν εκτενείς χρωματικές και διακοσμητικές παρεμβάσεις, οι οποίες δημιουργούν πλέον ένα ευχάριστο περιβάλλον νοσηλείας για τα παιδιά.

. Τα νέα έργα στο παιδιατρικό νοσοκομείο «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού».

μία νοσηλευτικές μονάδες συνολικής έκτασης 13.910 τετραγωνικών μέτρων και δυναμικότητας 510 κλινών. Στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο «Η Αγία Σοφία» έχουν υλοποιηθεί συνολικά δεκαεφτά έργα ανακαίνισης, συνολικής έκτασης 9.585 τ.μ. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ανακαίνιση των νοσηλευτικών μονάδων στον δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο και έκτο όροφο, καθώς και της μονάδας ημερήσιας νοσηλείας του ισογείου. Επιπλέον, έχουν δημιουργηθεί μονάδα κεντρικής αποστείρωσης στο ισόγειο και δύο νέες αίθουσες ημερήσιας χειρουργικής νοσηλείας. Παράλληλα, έχουν ανακαινιστεί η κεντρική είσοδος του πρώτου ορόφου και τα δύο 9ώροφα κλιμακοστάσια. Στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο «Παναγιώτης και Αγλαΐας Κυριακού» έχουν υλοποιηθεί συνολικά έντεκα έργα ανακαίνισης, συνολικής έκτασης 4.325 τ.μ. Μεταξύ άλλων, έχουν ανακαινιστεί πλήρως οι νοσηλευτικές μονάδες στον δεύτερο, τρίτο και τέταρτο όροφο, καθώς και η Β’ Παθολογική Πανεπιστημιακή Μονάδα στον πρώτο όροφο του νοσοκομείου, όπου έχει δημιουργηθεί και μονάδα λοιμωδών νοσημάτων. Επίσης, έχει γίνει ανακαίνιση στις κεντρικές εισόδους του ισογείου και του πρώτου ορόφου, στις αίθουσες αναμονής και στο κεντρικό κλιμακοστάσιο.

O Γιαν Κάρας, διευθύνων σύμβουλος ΟΠΑΠ, o Εμμανουήλ Παπασάββας, κοινός διοικητής των διασυνδεόμενων παιδιατρικών νοσοκομείων, o Οδυσσέας Χριστοφόρου, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος ΟΠΑΠ, o Βασίλης Κικίλιας, υπουργός Υγείας, o Αθανάσιος Μπίνης, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου του «Παναγιώτης & Αγλαΐα Κυριακού», η Μαρία Γέραλη, διευθύντρια νοσηλευτικής υπηρεσίας του «Παναγιώτης & Αγλαΐα Κυριακού».

ΠΛΉΡΗΣ ΑΝΑΚΑΊΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ ΣΕ 21 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΈΣ ΜΟΝΆΔΕΣ

Μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί το 85% του έργου της ανακαίνισης των παιδιατρικών νοσοκομείων «Η Αγία Σοφία» και «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυριακού». Συνολικά, έχουν παραδοθεί 28 έργα ανακαίνισης, μεταξύ των οποίων είκοσι

1.7.21 – lifo

11

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

ενός νέου lockdown αναμένεται να βρει αντίθετους πάρα πολλούς και κυρίως τους εμβολιασμένους, που θεωρούν ότι, από τη στιγμή που υπάρχουν εμβόλια για όλους, δεν μπορούν να δικαιολογηθούν περιοριστικά μέτρα. Υπάρχει, λοιπόν, ο κίνδυνος, και ήδη διαφαίνεται η δημιουργία ενός τέτοιου κλίματος, οι εμβολιασμένοι να αρνηθούν να υπομείνουν άλλους περιορισμούς «εξαιτίας των ανεμβολίαστων». Πέρα από την όποια ατομική ευθύνη όμως, είναι η κυβέρνηση που έχει την αντικειμενική ευθύνη για την προστασία της υγείας του λαού με τις λιγότερες δυνατές απώλειες κάθε είδους. Και, φυσικά, οφείλει να εμποδίσει τη δημιουργία κλίματος διχασμού. Καμπάνιες μεγάλες και δυναμικές, που θα έπειθαν τους διστακτικούς πολίτες και τους νέους να εμβολιαστούν, δεν έχουν γίνει ως τώρα. Το κίνητρο της κάρτας προνομίων των νέων, των 150 ευρώ, δεν προκάλεσε κάποιο τεράστιο ρεύμα εμβολιασμού τους. Παρόμοια κίνητρα έχουν δοθεί και σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο, αλλού δούλεψαν καλύτερα και αλλού χειρότερα, αλλά πουθενά δεν ήταν αρκετά μόνο αυτά για να πείσουν. Ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα ότι οι μονάδες του ΕΟΔΥ, που θα εμβολιάζουν ανά την Ελλάδα όσους δεν μπορούν να πάνε στα εμβολιαστικά κέντρα ή ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, θα ξεκινήσουν τελικά στις 6 Ιουλίου, ενώ ήταν να βγουν πολύ νωρίτερα. Η πρόβλεψη της Κομισιόν για την Ελλάδα, που έβλεπε ότι ως το τέλος του Ιουνίου θα είχε εμβολιάσει το 57,14% του πληθυσμού της με μία δόση, αποδείχτηκε τελικά αισιόδοξη, καθώς η χώρα πέρασε κάτω από τον πήχη με 45%. Το ποσοστό του πληθυσμού που έχει εμβολιαστεί πλήρως έφτασε το 35% στο τέλος του Ιουνίου, ποσοστό καλύτερο από τον μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (που είναι στο 33%), αλλά παραμένει ανεπαρκές για το χτίσιμο της ανοσίας και την έγκαιρη αντιμετώπιση της της νέας μετάλλαξης. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να πετύχει τον στόχο του Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου Εμβολιασμών κατά του Covid-19 ως τώρα και γι’ αυτό έχει να κάνει πολύ και ανηφορικό δρόμο. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να πείσει κι άλλους φορείς να συμβάλουν, όπως η αντιπολίτευση και η Eκκλησία. Με την πρώτη, αντί να συνεργαστούν από την αρχή με κοινό σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας, πέρασαν στην αντιπαράθεση, κάτι που δεν συνέβαλε στην αντιμετώπιση της κρίσιμης κατάστασης. Ο Αλέξης Τσίπρας υποβάθμισε από την αρχή τον ρόλο του εμβολιασμού, είτε μιλώντας για ένα «εμβόλιο που δεν υπάρχει», λίγο πριν αυτό κυκλοφορήσει είτε, αργότερα, για «ξεστοκάρισμα» των εμβολίων της ΑstraΖeneca. Κυρίως, όμως, όλο αυτό το διάστημα, επέτρεψε σε πολιτικά στελέχη του περιβάλλοντός του –πιθανόν για ψηφοθηρικούς λόγους– να κλείνουν το μάτι στους «αντιεμβολιαστές». Τις προηγούμενες μέρες, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας της κυβέρνησης Τσίπρα παραδέχτηκε δημόσια ότι δεν έχει εμβολιαστεί για τον Covid-19 και έκανε κριτική στα εμβόλια. Υπήρχαν, βέβαια, μεμονωμένα πολιτικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που με τη στάση τους θέλησαν να συμβάλουν στην προσπάθεια του εμβολιασμού, όπως ο Ανδρέας Ξανθός, ο Νίκος Φίλης και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, οι οποίοι όμως μάλλον ήταν εκτός (προεδρικής) γραμμής. Τα στελέχη αυτά, σε γενικές γραμμές, κάνουν μάλλον πιο σκληρή κριτική στην κυβέρνηση, αλλά θεωρούν, όπως ανέφερε κάποιος από αυτούς, ότι όσον αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας δεν μπορούν να ποντάρουν στην αποτυχία της κυβέρνησης, γιατί είναι ο λαός αυτός που θα την πληρώσει. Σημαντικός παράγοντας στο θέμα του εμβολιασμού, που ωστόσο η κυβέρνηση δεν είχε εντάξει ενεργά στον σχεδιασμό της, είναι η Εκκλησία της Ελλάδας. Η αλήθεια είναι ότι στο ζήτημα του εμβολιασμού η Διαρκής Ιερά Σύνοδος έχει αποφανθεί πως η επιλογή του εμβολιασμού δεν είναι ζήτημα τόσο θεολογικό ή εκκλησιαστικό όσο, κυρίως, ιατρικο-επιστημονικό και αποτελεί ελεύθερη προσωπική επιλογή κάθε ανθρώπου, σε επικοινωνία με τον γιατρό του. Παρ’ όλα αυτά, είναι γνωστό ότι υπάρχει διχασμός στους κόλπους της Εκκλησίας, καθώς αρκετοί ιερείς παραμένουν όχι απλώς επιφυλακτικοί αλλά και αρνητικοί απέναντι στον εμβολιασμό. Το ίδιο συμβαίνει, φυσικά, και με έναν σημαντικό αριθμό πιστών. Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος πήρε μεν εξαρχής θέση υπέρ του εμβολιασμού, λέγοντας ότι «δεν είναι μόνο μια πράξη ατομικής ευθύνης αλλά και μια πράξη χριστιανικής αλληλεγγύης και αγάπης προς τον πλησίον μας», αλλά δεν ανέλαβε κάποιον πιο ενεργό ρόλο για να πείσει τους αντιεμβολιαστές ιερείς και το ποίμνιο. Στη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό την Τετάρτη τον άκουσε να του λέει ότι είναι σημαντικό «να πείσουμε τους συμπολίτες μας, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι καχύποπτοι απέναντι στα εμβόλια, να σπεύσουν να εμβολιαστούν» και ότι θέλει να ζητήσει ακόμα μία φορά την παρότρυνσή του, «ενδεχομένως μέσω των κηρυγμάτων των ιερέων στο ποίμνιο, ώστε να κάνουν οι καχύποπτοι αυτό το πρόσθετο βήμα». Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος απάντησε ότι είναι και δική του πεποίθηση ότι στο πρόβλημα αυτό είναι απαραίτητη η συνεργασία της πολιτείας με την Εκκλησία. «Δεν μπορεί η επιστήμη να είναι αντίθετη με τη θρησκεία, με την πίστη μας, στο προκείμενο θέμα» δήλωσε και, όπως έγινε γνωστό, κατά τη διάρκεια της συνάντησης αποφασίστηκε και η σύσταση μιας επιτροπής για την εξέταση όλων των ζητημάτων μεταξύ πολιτείας και Εκκλησίας. Η Ιερά Σύνοδος, πάντως, έχει στις τάξεις της και ιερείς οι οποίοι είναι σημαντικοί επιστήμονες, όπως ο Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος, με το εντυπωσιακό βιογραφικό (που παρόμοιο δεν έχουν ούτε στην κυβέρνηση), ο οποίος είναι ταυτόχρονα μια χαρισματική προσωπικότητα, παρ’ όλα αυτά ούτε η Εκκλησία της Ελλάδας ούτε η κυβέρνηση του ανέθεσαν κάποιον ρόλο στον τομέα αυτό. Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας, μιλώντας πριν από λίγο καιρό σε διαδικτυακή συνάντηση για το θέμα των εμβολίων εκ μέρους της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας, είπε ότι οι επιστήμονες «δεν έχουν κανέναν λόγο να μας ξεγελάσουν» και ότι το θέμα δεν είναι ούτε θεολογικό ούτε εκκλησιαστικό, αλλά υγείας και δεν μπορεί να βγει η Εκκλησία με σημαία αντι-εμβολιαστική, τονίζοντας ότι πρέπει να μάθουμε να εμπιστευόμαστε όσους έχουν την ειδική γνώση. Το πρόβλημα είναι ότι οι φωνές όσων αποτελούν φωτεινές εξαιρέσεις, όσων έχουν τη γνώση και τη διάθεση και μπορούν να προσφέρουν, από όποιον φορέα και αν προέρχονται (πολιτικό, επιστημονικό, θρησκευτικό), για κάποιον λόγο κρατιούνται πίσω και δεν προβάλλονται ούτε ο λόγος ούτε το παράδειγμά τους.

12 lifo – 1.7.21

TALKING POINTS

ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΣΤΗΣ «Το δημοψήφισμα του 2015 ήταν μια μαύρη στιγμή της ιστορίας μας» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Η πρόβλεψη της Κομισιόν για την Ελλάδα, που έβλεπε ότι ως το τέλος του Ιουνίου θα είχε εμβολιάσει το 57,14% του πληθυσμού της με μία δόση, αποδείχτηκε τελικά αισιόδοξη, καθώς η χώρα πέρασε κάτω από τον πήχη με 45%. Το ποσοστό του πληθυσμού που έχει εμβολιαστεί πλήρως έφτασε το 35% στο τέλος του Ιουνίου, ποσοστό καλύτερο από τον μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (που είναι στο 33%).

Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας του Πανεπιστήμιου Αθηνών. Συμπληρώνονται έξι χρόνια από το δημοψήφισμα που έμελλε να μείνει στην Ιστορία. Ποια τα θετικά και ποια τα αρνητικά αυτής της πολιτικής επιλογής; Το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015 αποτελεί την κατάληξη μιας πορείας στην οποία κυριάρχησαν αντιλήψεις εκτός κάθε πραγματικότητας όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της οικονομίας, των διεθνών σχέσεων της χώρας και της θέσης της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κόστος των επιλογών αυτών ήταν εξαιρετικά υψηλό, επιβάρυνε κι άλλο την ελληνική οικονομία, ενώ το διεθνές κύρος της χώρας έφτασε πολύ χαμηλά. Δεν μπορώ να δω θετικά σημεία, παρά μόνο την εκ των υστέρων διαπίστωση ότι μια μερίδα των οπαδών του «Όχι» συνειδητοποίησε το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούσαν οι πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ, την επιπολαιότητα και την υποκρισία που έκρυβαν καθώς και το ότι επιβάρυναν τα χαμηλότερα στρώματα, που το κόμμα της αριστεράς πρέσβευε ότι προστάτευε. Ωστόσο, το ότι μεγάλη μερίδα οπαδών του «Όχι» συνειδητοποίησε πως οι πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ οδηγούσαν σε κατάρρευση των υλικών όρων της ύπαρξής τους μέσω της επιστροφής στη δραχμή νομίζω ότι μόνο ρητορικά μπορεί να εκληφθεί ως θετικό στοιχείο εκείνη της εποχής και των πολιτικών της, ακόμη και εάν σήμερα, που έχει παρέλθει ο κίνδυνος, μπορούμε να το δούμε έτσι. Με τα δεδομένα της εποχής εκείνης, ο Ιούλιος του 2015 αποτελεί μια μαύρη στιγμή για την ελληνική ιστορία όσο και ένα σημείο καμπής της. Πώς έχει καταγραφεί στο εκλογικό σώμα εκείνο το αποτέλεσμα που από «Όχι» μετατράπηκε σε «Ναι»; Νομίζω ότι ο Ιούλιος του 2015 οδήγησε την ελληνική πολιτική ζωή στον πυθμένα της απαξίωσης μέσω ενός δημοψηφίσματος που δεν είχε αντικείμενο και στο οποίο οι υποστηρικτές του «Όχι» ελπίζανε να προκύψει από τις κάλπες «Ναι». Ήταν το απαύγασμα του τυχοδιωκτισμού και της αντιμετώπισης 11.000.000 Ελλήνων ως πειραματόζωων. Αλλά ταυτόχρονα οριοθετεί μια αντιστροφή του πολιτικού σκηνικού και δεν είναι τυχαίο ότι λίγο καιρό μετά ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδισε, μάλλον απρόοπτα, τις εκλογές για την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, ξεκινώντας τη συσπείρωση όλων εκείνων των Ελλήνων που ήθελαν μια διαφορετική τύχη για τη χώρα τους από εκείνη που έδειχνε να τους επιφυλάσσει η συνεργασία της τυχοδιωκτικής αριστεράς με την «ασυνάρτητη» δεξιά. Επομένως ο πυρήνας του «Ναι», πολύ πιο συνεκτικός, αν και μικρότερος από τους ψηφοφόρους του «Όχι», άρχισε να βρίσκει έναν πόλο πολιτικής συσπείρωσης που τελικά οδήγησε στη νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές του 2019 και στην πολιτική κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ποιο αποτύπωμα πιστεύετε ότι έχει αφήσει στην πολιτική ζωή η 5η Ιουλίου; Πιστεύω ακράδαντα ότι το δημοψήφισμα του 2015 αποτελεί ένα σημείο καμπής στην πολιτική ιστορία της χώρας. Ο «ακούσιος» θρίαμβος του ΣΥΡΙΖΑ, που στη συνέχεια μάλιστα κατάφερε να επιτύχει έναν θρίαμβο στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, οδήγησε στην προσγείωση μιας μεγάλης μερίδας των Ελλήνων πολιτών στην πραγματικότητα, που πίστεψαν στην ύπαρξη των θαυματουργών ιδιοτήτων αυτού του κόμματος. Ή, αν το θέσω διαφορετικά, το δημοψήφισμα αποτελεί την αφετηρία της απομάγευσης όλων εκείνων των πολιτικών που προτείνονταν ως θαυματουργές.

Μπορείς να Αρχίσεις Ξανά: Η αγορά εργασίας αλλάζει. Η digital εποχή είναι εδώ και καλεί για μια νέα αρχή. Σε συνεργασία με τη Vodafone και το kariera.gr, το lifo.gr παρουσιάζει 4 webinars που θα γίνουν ο ολοκληρωμένος οδηγός σου στην εύρεση εργασίας στη σύγχρονη εποχή. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Jobseekers.Connected, στηρίζουμε έμπρακτα όσους αναζητούν εργασία για να κάνουν μια νέα αρχή στην επαγγελματική τους πορεία, μέσα από εξειδικευμένο knowledge sharing και σύγχρονες πρακτικές καθοδήγησης.

Παρακολούθησε τα 4 webinars στο lifo.gr

Συντονίσου στις 30/06, 01/07, 07/07 και 08/07 στις 17:30 για να παρακολουθήσεις τα 4 webinars στο lifo.gr. https://bit.ly/3h6vEux

Together we can. Είμαστε έμπρακτα δίπλα σε όσους αναζητούν εργασία για να κάνουν μια νέα αρχή.

1.7.21 – lifo

13

KOINOI TOΠOI

Δολοφόνος στην εποχή του Instagram Το έγκλημα στα Γλυκά Νερά και η μιντιακή του εκμετάλλευση.

α π ο τον βασ ί λη βαμβακα

14 lifo – 1.7.21

ο έγκλημα στα Γλυκά Νερά προσέλκυσε εύλογα όλο το ενδιαφέρον της ειδησεογραφίας τις τελευταίες εβδομάδες. Η ίδια η εγκληματική πράξη αλλά και η εξέλιξη της αποκάλυψης του πραγματικού ενόχου μοιάζει βγαλμένη από τον κόσμο της αστυνομικής μυθοπλασίας (από Άγκαθα Κρίστι μέχρι CSI), γεγονός που συνέβαλε τόσο στη διογκωμένη περιέργεια της κοινής γνώμης όσο και στην τάση του δημοσιογραφικού λόγου για δραματοποίηση και υπερβολή. Η δημόσια συζήτηση κινείται κυρίως γύρω από το ζήτημα της «γυναικοκτονίας» και το κατά πόσο το έγκλημα αυτό είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα πολλών παραπλήσιων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν πρόσφατα εναντίον γυναικών. Επίσης, ένα μέρος της δημόσιας συζήτησης ασχολείται με το κατά πόσο τα μέσα ενημέρωσης προσεγγίζουν με την απαραίτητη ψυχραιμία και δεοντολογική επάρκεια μια σύνθετη υπόθεση. Και τα δύο ζητήματα είναι εξόχως ενδιαφέροντα, αλλά αποτελούν λίγο-πολύ συνέχεια παλιών συζητήσεων, είτε στο πλαίσιο της φεμινιστικής διεκδίκησης για περισσότερη ορατότητα στην ενδοοικογενειακή βία είτε σε αυτό της διερεύνησης των στερεοτύπων στα οποία η δημοσιογραφία συχνά καταφεύγει για να καταγράψει και να κατανοήσει ακραία έκνομες συμπεριφορές. Αυτό που μέχρι σήμερα έχει τύχει λιγότερης προσοχής είναι ότι ο καθ’ ομολογία συζυγοκτόνος κατάφερε να κεντρίσει το πανελλήνιο ενδιαφέρον όχι μόνο λόγω της φύσης της εγκληματικής του πράξης ή των στόχων της, όχι μόνο λόγω της συγκάλυψής της αλλά και γιατί οργάνωσε τα πάντα γύρω από τα φώτα της σύγχρονης δημοσιότητας, με αρκετή γνώση, είναι η αλήθεια, της λογικής και

των τεχνικών της. Θα λέγαμε ότι επιτέλεσε το πρώτο «ινσταγκραμικό έγκλημα» στην Ελλάδα. Αξιοποίησε όλα τα μέσα, social media, τηλεόραση και σκανδαλοθηρικό Τύπο, για να φιλοτεχνήσει μια υποτίθεται ιδανική έγγαμη ζωή που καταστράφηκε ξαφνικά από κάποιους μοχθηρούς, ξένους εγκληματίες. Σκηνοθέτησε με τον καλύτερο τρόπο τη ζωή του με τη γυναίκα του ως ένα ρομαντικό παραμύθι έρωτα, με αμέτρητες φωτογραφίες ψηφιακής ευτυχίας, την οποία εύκολα και με λαιμαργία κατανάλωσαν τα παραδοσιακά και σύγχρονα μέσα, ταυτιζόμενα με τον πόνο του. Επίσης, εφηύρε μια φανταστική ιστορία για τους υποτιθέμενους δράστες, που μπορούσε να φανεί ιδιαίτερα πειστική στην αστυνομία και ακόμα περισσότερο στις κλασικές προσλαμβάνουσες της εγχώριας δημοσιογραφίας, που θέλει πίσω από κάθε στυγερό έγκλημα στην Ελλάδα να κρύβεται το πρόβλημα της μετανάστευσης. Τα στερεότυπα, οι σύγχρονες μυθολογίες με τις οποίες κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας, δεν είναι άσχετα με την κοινωνική πραγματικότητα, δεν είναι εν συνόλω μυθεύματα. Είναι υπεργενικεύσεις πραγματικών περιστατικών που παράγουν απλοποιήσεις για σύνθετα φαινόμενα και σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούν σε μισαλλοδοξία. Ο «πιλότος», ο «πρίγκιπας» του νησιού, ο μετέπειτα γυναικοκτόνος, προσπάθησε να ενεργοποιήσει και να αξιοποιήσει όλα αυτά τα στερεότυπα και πριν και μετά το έγκλημα, ως καλός γνώστης και χειριστής τους. Είναι ίσως η πρώτη φορά που ένας δολοφόνος στην Ελλάδα «παίζει» τόσο αρμονικά με τις συμβάσεις των media και προσπαθεί να τις εκμεταλλευτεί στο έπακρο. Στο παρελθόν σημειώθηκαν εξίσου συγκλονιστικά εγκλήματα που είχαν προσελκύσει τα αδηφάγα φώτα της δημοσιότητας. Για

O Βασίλης Βαμβακάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο ΑΠΘ.

να μείνουμε μόνο στα μεταπολιτευτικά χρόνια, μπορούμε εύκολα να ανακαλέσουμε αρκετά παραδείγματα όπου ο δράστης γίνεται αντικείμενο ξεχωριστής δημοσιότητας: Το έγκλημα του Παναγιώτη Φραντζή το 1987, που δολοφόνησε τη γυναίκα του από ζήλια. Το τεμαχισμένο σώμα της έγινε αποτρόπαιο πρωτοσέλιδο. Το 1993, το έγκλημα του «παιδοκτόνου» και μετέπειτα αυτόχειρα από το bullying των φυλακών, Μανώλη Δουρή. Μια υπόθεση στην οποία παραμένει ανεξιχνίαστο εάν ο πρωταγωνιστής «προσποιήθηκε» μπροστά στις κάμερες την ενοχή ή την αθωότητά του. Την ίδια χρονιά η σύλληψη των σατανιστών της Παλλήνης, η οποία πρόσφερε στα νεοσύστατα τότε κανάλια της ιδιωτικής τηλεόρασης μια ιδανική ιστορία θρίλερ, για να ανακαλύψουν τα «σατανικά» αίτια της δολοφονίας δύο γυναικών και να κατανοήσουν το πώς οι τρεις πρωταγωνιστές κατάφερναν να στρατολογούν νέους της μεσαίας τάξης. Ο θαυμασμός που προέκυψε και για τους τρεις, με ερωτικά γράμματα που έφταναν στη φυλακή, είναι γνωστός. Η περιπετειώδης ομηρία τεσσάρων ενοίκων μιας πολυκατοικίας το 1998 από τον δραπέτη Σορίν Ματέι, που, μετά από πολύωρη διαπραγμάτευση σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση με τον Νίκο Ευαγγελάτο στον ΣΚΑΪ, οδήγησε στην εσφαλμένη επέμβαση της αστυνομίας και στη δολοφονία μιας ενοίκου. Ο Ματέι έγινε σύνθημα αντιεξουσιαστών. Θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλες περιπτώσεις ο κατάλογος ειδεχθών εγκλημάτων (από την περίπτωση Σεχίδη μέχρι την πρόσφατη ιστορία της δολοφονικής αντιζηλίας με το βιτριόλι),

στα οποία τα μέσα επικοινωνίας δεν βρίσκουν απλώς την ευκαιρία για το «καθημερινό πολεμικό ανακοινωθέν τους», που αφορά τον προσδιορισμό καλού-κακού, αλλά μια αφορμή για να γνωρίσουν αυτό που ξεπερνά τη φαντασία ή μιμείται τις πιο νοσηρές εφευρέσεις της. Αν εξαιρέσουμε την ιδιαίτερη περίπτωση Ματέι, σε καμία άλλη οι δράστες δεν απευθύνονται με την πράξη τους στα media. Αντίθετα, η δολοφονία της Καρολάιν Κράουτς γίνεται από κάποιον ο οποίος ζει, αισθάνεται και εγκληματεί σε σχέση με τον μιντιακό κόσμο, που επενδύει στα στερεότυπά του, τα οποία ρέπουν στον ρατσισμό ή αναζητούν καθαγιασμένες εικόνες τριώροφων σπιτιών, υπέρλαμπρων γάμων και εξωτικών καταδύσεων στο κενό. Οι προηγούμενες εποχές όπου τα media εισέβαλλαν με βία στην ιδιωτική ζωή των πρωταγωνιστών ενός εγκλήματος, ψάχνοντας για σκανδαλιστικές ή ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, φαντάζουν κάπως μακρινές. Το έγκλημα των Γλυκών Νερών μάς κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα πράγματα έχουν περιπλεχθεί πολύ περισσότερο. Οι σύγχρονοι δράστες εγκλημάτων, ανομιών, ακόμα και τρομοκρατίας, σκηνοθετούν πολύ συχνά μόνοι τους τη θεαματικότητά τους, πριν παρέμβει ο δημοσιογραφικός ή άλλος μυθιστορηματικός οίστρος. Άλλωστε η δράση τους ίσως να μπορεί να γίνει κατανοητή περισσότερο μέσα από αυτόν τον παθολογικό ναρκισσισμό υπερέκθεσης μιας «ρετουσαρισμένης» πληρότητας. Ίσως, τελικά, ο δράστης να σκότωσε τον αθώο σκύλο του σπιτιού, όχι μόνο για να αποπροσανατολίσει την αστυνομική έρευνα αλλά και για να κατεδαφίσει πλήρως το ψευδεπίγραφο σκηνικό της ζωής του.

Ο «πιλότος», ο «πρίγκιπας» του νησιού, ο μετέπειτα γυναικοκτόνος, προσπάθησε να ενεργοποιήσει και να αξιοποιήσει όλα αυτά τα στερεότυπα. Είναι ίσως η πρώτη φορά που ένας δολοφόνος στην Ελλάδα «παίζει» τόσο αρμονικά με τις συμβάσεις των media και προσπαθεί να τις εκμεταλλευτεί στο έπακρο.

1.7.21 – lifo

15

FOOTNOTES

NO FILTER

Γιατί οι Ελληνίδες δεν κάνουν παιδιά;

Όταν τα «φρικιά» αποτυπώνουν με ειλικρίνεια τη γυναικεία εμπειρία

Έλα αγάπη μου, έλα / να κάνουμε έναν Έλληνα ακόμα.

α πό τη δ εσ ποι να τ ρ ιβ ολη

Η Ελλάδα, μετά από δέκα χρόνια κρίσης και με σημαντικό brain drain, έχει το χαμηλότερο ποσοστό απασχολούμενων γυναικών στην Ε.Ε. και έναν κατώτατο μισθό που έχει μειωθεί, αντί να αυξηθεί, τα τελευταία δέκα χρόνια.

16 lifo – 1.7.21

ποκτήστε τα παιδιά σας νωρίς, ταυτόχρονα με την καριέρα σας, και μην αναβάλλετε τη μητρότητα» έλεγε το ακυρωμένο συνέδριο υπογονιμότητας, στο οποίο παπάδες και γιατροί, σφιχταγκαλιασμένοι, θα ενημέρωναν πατρικά τα άτακτα κορίτσια πως η γονιμότητα μειώνεται μετά τα 40. Μετά την καθιέρωση της ημέρας «του αγέννητου παιδιού» από την Ιερά Σύνοδο (Ιούλιος 2019), τις αφίσες στο μετρό κατά των εκτρώσεων, όπου τα έμβρυα φώναζαν σπαρακτικά «Αφήστε με να ζήσω» (Ιανουάριος 2020), φτάσαμε πλέον και στο ακυρωμένο «συνέδριο γονιμότητας» για να καταλάβουμε το προφανές: πως ξαναμπαίνουμε με το ζόρι σε έναν διάλογο για την αυτοδιάθεση και το δικαίωμα ή όχι στην έκτρωση. Απ’ όλα τα απίθανα επιχειρήματα που διάβασα, το αγαπημένο μου ήταν αυτό του δημογραφικού, πως δηλαδή η χώρα αφανίζεται λόγω των προβλημάτων υπογονιμότητας και των γυναικών που κάνουν εκτρώσεις, τις νοιάζει μόνο η καριέρα τους και δεν γεννάνε σφριγηλά Ελληνόπουλα. Μπορώ να σκεφτώ άπειρους λόγους για τους οποίους κάνουν οι γυναίκες παιδιά, αλλά ομολογώ ότι το ευφάνταστο αυτό επιχείρημα μου θύμισε το (φρικαλέο –συγγνώμη, Χαρούλα, σε λατρεύω–, αλλά ΟΧΙ) τραγούδι «Έλα να κάνουμε έναν Έλληνα ακόμα». Κανείς δεν αμφισβητεί πως μακροπρόθεσμα το δημογραφικό πρόβλημα είναι σοβαρό, κυρίως για οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους. Παρ’ όλα αυτά, δεν μιλάμε για ένα αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Όταν μια κοινωνία φτάνει σε υψηλό επίπεδο διαβίωσης, οι οικογένειες απλώς παύουν να κάνουν παιδιά. Επίσης, το δημογραφικό πρόβλημα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τις εκτρώσεις – κάθε έκτρωση δεν είναι και μια χαμένη ευκαιρία για παιδί, ούτε και μπορούμε να ζητάμε από τις γυναίκες να γεννούν παιδιά που δεν θέλουν, για να λυθεί το δημογραφικό. Ναι, η υπογονιμότητα είναι ένας σοβαρός παράγοντας, αλλά το βασικό ζήτημα είναι πως δεν υπάρχουν κίνητρα για να κάνεις οικογένεια στην Ελλάδα. Τα στοιχεία είναι απλά. Η Ελλάδα, μετά από δέκα χρόνια κρίσης και με σημαντικό brain drain, έχει το χαμηλότερο ποσοστό απασχολούμενων γυναικών στην Ε.Ε. και έναν κατώτατο μισθό που έχει μειωθεί, αντί να αυξηθεί, τα τελευταία δέκα χρόνια. Την ίδια ώρα το κόστος ζωής όλο και αυξάνεται (να μιλήσουμε για τις τιμές των ενοικίων στα αστικά κέντρα ή για τις σχεδόν ανύπαρκτες πιθανότητες στεγαστικού δανείου για νέους γονείς;). Ας μιλήσουμε και για την άδεια μητρότητας. Εκτός κι αν είσαι δημόσια υπάλληλος, η άδεια μητρότητας των τεσσάρων μηνών στον ιδιωτικό τομέα είναι ελάχιστη (ναι, υπάρχει η δυνατότητα να την επεκτείνεις, παίρνοντας την άδεια του ΟΑΕΔ, αλλά αυτό προϋποθέτει μια σχετική οικονομική ασφάλεια). Το χειρότερο, δε, είναι να είσαι ελεύθερη επαγγελματίας με μπλοκάκι, καθώς στα χαρτιά δεν δικαιούσαι καν άδεια λοχείας. («Από ποιον θα πάρεις άδεια, κούκλα μου;» είπε ο λογιστής σε μια φίλη μου μηχανικό. «Από τον εαυτό σου;»). Δεν χρειάζεται να ανησυχείς, βέβαια, καθώς δικαιούσαι το ιλιγγιώδες ποσό των 600 ευρώ (ή και 800, ανάλογα με την ειδικότητα), που σίγουρα είναι ένα εξαιρετικό κίνητρο για να μείνεις χωρίς εισόδημα για τουλάχιστον τέσσερις μήνες. Άπαξ και γυρίσεις στη δουλειά, θα πρέπει, ως διά μαγείας, να βρεις και κάποιον να σου φυλάει το παιδί. Οι επιλογές είναι ελάχιστες. Εάν είσαι από τους άτυχους που δεν έχουν παππού και γιαγιά να ξεχάσουν τη ζωή που ήξεραν και να κάθονται εννιά και δέκα ώρες την ημέρα με ένα μωρό, καλή σου τύχη! Ήρθε η ώρα να βρεις «μια γυναίκα» (ας μην αναλύσουμε καν αυτόν τον όρο). Έχεις να διαθέσεις τουλάχιστον 500 με 600 ευρώ τον μήνα; Αν όχι, ήρθε η ώρα να αφήσεις τη δουλειά σου και να κάτσεις με το μωρό στο σπίτι, μην τα θέλουμε και όλα δικά μας. Τι γκρινιάζεις τώρα; Παιδί δεν ήθελες; Ουσιαστικά, για να κάνεις παιδιά στην Ελλάδα θέλεις ή πολλά χρήματα ή πολλή βοήθεια – αν έχεις και από τα δύο, είσαι σίγουρα μια χαρά. Όλα τα υπόλοιπα περί υπογονιμότητας και γυναικών που αναβάλλουν τη μητρότητα «γιατί τις νοιάζει μόνο η καριέρα» είναι πολύ βολικά, αλλά δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την πραγματικότητα.

Στα '70s ήταν επικίνδυνο να είσαι γυναίκα σε πανκ συγκρότημα.

απ ό τ η β ι β ι αν στ εργ ι ου

Οι ιστορίες τους είναι γεμάτες αλήθειες που για πολλά χρόνια δεν θεωρούνταν άξιες να ειπωθούν. Τώρα, οι γυναίκες που επέζησαν από πολλούς κινδύνους και προχώρησαν στη ζωή με τους δικούς τους όρους είναι παντού ως συγγραφείς κουλ, περιζήτητων μπεστ-σέλερ. Κάτι αλλάζει.

Η Βίβιαν Στεργίου είναι συγγραφέας και νομικός.

α ’70s δεν ήταν καλή περίοδος για τις γυναίκες στις τέχνες. Καμία περίοδος δεν είναι, αλλά τότε το πράγμα ήταν επικίνδυνο, ειδικά αν ήσουν γυναίκα σε πανκ συγκρότημα. Μια κοπέλα ντυμένη αλλοπρόσαλλα τραβούσε τα βλέμματα. Και σύμφωνα με την αυτοβιογραφία της μουσικού Viv Albertine, έπρεπε να είσαι έτοιμη να μαχαιρωθείς, ή να τρέξεις, ή απλώς να εξηγήσεις ότι τα μαλλιά σου μπορεί να θέλεις να πετάνε, όχι δεν έπαθες ηλεκτροσόκ. Η Viv Albertine έκανε πριν από χρόνια αυτό που τώρα κάνουν πολλοί. Αμφισβητούσε τις κυρίαρχες αντιλήψεις για το ποια εμφάνιση είναι όντως αποδεκτή, είχε τη δική της γνώμη για το τι «πρέπει» να φοράει μια κοπέλα, βαριόταν τους κανονικούς και άλλο δεν ήθελε απ’ το να παίζει μουσική σε συγκρότημα ντυμένη στο στυλ της. Φυσικά, τα συγκροτήματα γύρω της ήταν ομάδες αγοριών (τα οποία τουλάχιστον είχαν τη φρονιμάδα να ντύνονται ανδρόγυνα ή κάπως διαφορετικά από τον μέσο Βρετανό υπάλληλο τράπεζας). Η αυτοβιογραφία της Viv Albertine, Clothes clothes clothes, Music music music, Boys boys boys είναι ό,τι πιο ωραίο διάβασα πρόσφατα (διευκρίνιση: δεν ακούω αυτήν τη μουσική, την απόλαυσα για τον απλό λόγο ότι η Albertine ξέρει να λέει ιστορίες). Όπως θα περίμενε κανείς από μια συγγραφέα που δεν φοβάται να διαλέξει τόσο μεγάλο τίτλο για το βιβλίο της, το έργο είναι ειλικρινές. Η Albertine μιλάει για το υπερβολικά αδύνατο σώμα της, την κακή υγεία της, τα ναρκωτικά και την απόρριψη. Περιγράφει πώς είναι όταν ρίχνεσαι με τα μούτρα στην κιθάρα / στους στίχους / στο αερόμπικ / στο τρέξιμο ή στις χειροτεχνίες, προκειμένου να βρεις τι θες να εκφράσεις. Αλλά κυρίως φωτίζει όψεις της ζωής των γυναικών που συχνά μένουν στη σκιά ή κάποιος πιο φοβιτσιάρης άνθρωπος δεν θα τις θεωρούσε υλικό για μπεστ-σέλερ. Την αφήγηση των χρόνων της ξέφρενης νεότητας σε αδιανόητες συναυλίες στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη ακολουθεί η αφήγηση μιας έκτρωσης, πολλών γυναικολογικών παρεμβάσεων, προκειμένου να αποκτήσει παιδί, ενός δύσκολου καρκίνου και διάφορων περιστατικών κακοποίησης. Όλα αυτά χωρίς μελοδραματισμούς και χωρίς μισόλογα: ένιωθε συχνά τόσο αποσυνδεδεμένη απ’ το ταλαιπωρημένο σώμα της, που το έβλεπε από ψηλά, σαν κάτι ξένο που αιμορραγεί. Ένιωσε ευάλωτη, ανεπαρκής και λίγη μετά από τόσα αγγίγματα γιατρών και περιστασιακών εραστών, ενώ αμφέβαλλε διαρκώς για τον εαυτό της και την ικανότητά της να γράψει μουσική ή κάτι αξιόλογο μετά τη διάλυση του συγκροτήματος Slits, όπου συμμετείχε ως ιδρυτικό μέλος. Τα καταφέρνει πάντα μια χαρά και επιβιώνει, για να αφηγηθεί.

H Albertine είναι και η πανκ 23χρονη που κοιμάται σε καταλήψεις, γράφει μουσική και επιτίθεται με τις λέξεις της σε ό,τι την εξοργίζει, αλλά και η σέξι μεσήλικη που μετακομίζει σε άνετο, μεσοαστικό σπίτι πλάι στη θάλασσα, κάνει παιδί, χημειοθεραπείες, ιατρικές εξετάσεις και μοιράζει τη μέρα της μεταξύ φρουτόκρεμας και συναντήσεων με άλλες μαμάδες που πίνουν αυστηρά μόνο τσάι. Μιλάει για τις ενοχές που νιώθει όταν αρρωσταίνει (θ’ αφήσει μόνη της την κόρη της;) και αποκαλύπτει πόσο δύσκολο είναι να παίζεις όρθια κιθάρα μπροστά στο πλήθος μετά από επαγγελματικές απογοητεύσεις και χρόνια αφιερωμένα στο παιδί σου και στις θεραπείες. Διαβάζοντας πώς ένιωθε με τα γυναικολογικά, τη μοναξιά, τις σχέσεις, τις αιμορραγίες της και την αγωνία να είναι πρότυπο για την κόρη της, συνειδητοποιούσα ότι δεν χόρταινα αυτού του είδους την ειλικρινή αποτύπωση της γυναικείας εμπειρίας. Ένα άλλο πανκ είδωλο και επιδραστική συγγραφέας είναι η Patti Smith. Οι σκέψεις της εμπνέουν έναν τεράστιο αριθμό αναγνωστών παγκοσμίως και η γυναίκα που κάποτε έπρεπε να διεκδικήσει τη θέση της στη σκηνή εδώ και χρόνια λέει κάτι που πλέον δεν φαντάζει επαναστατικό αλλά απλώς όμορφο: οι γυναίκες μπορούν να κάνουν όποια τέχνη θέλουν και να είναι πραγματικά καλές. Δεν ξέρω τι κάνει τόσο πολλούς ανθρώπους να στρέφονται σ’ αυτές τις συγγραφείς-μουσικούς, σίγουρα, μεταξύ άλλων, και η παρηγοριά ότι διάφοροι επιτυχημένοι άνθρωποι υπήρξαν μπερδεμένοι στα 20κάτι ή και στα 40κάτι τους, αλλά γράφουν τέλεια. Μικρή σημασία έχει πάντως. Οι ιστορίες τους είναι γεμάτες αλήθειες που για πολλά χρόνια δεν θεωρούνταν άξιες να ειπωθούν. Τώρα, οι γυναίκες που επέζησαν από πολλούς κινδύνους και προχώρησαν στη ζωή με τους δικούς τους όρους είναι παντού ως συγγραφείς κουλ, περιζήτητων μπεστ-σέλερ. Κάτι αλλάζει.

39 λεπτα με την

Πηνελόπη Τσιλίκα

Είναι πολύ διαφορετική η λειτουργία της υποκριτικής στο θέατρο απ’ ό,τι μπροστά στην κάμερα. Τα αγαπώ και τα δύο πάρα πολύ. Το μεγάλο ατού του θεάτρου είναι η συλλογιστική μέσα από τον λόγο. Συναντιόμαστε όλοι μαζί στις εννιά η ώρα, σε ένα μέρος που έχουμε συμφωνήσει, και οι θεατές έχουν την ευκαιρία να δουν κάποιον να εκφράζει δυνατά κάποιες σκέψεις.

1.7.21 – lifo

απ ό τ ον αλ έ ξανδρ ο διακοσά β βα φ ω τογραφ ιεσ : π α ρ ισ τα β ιτ ια ν

Λίγο πριν από το μεγάλο φινάλε της εξαιρετικής αστυνομικής σειράς «Σιωπηλός Δρόμος», μιλάμε για την κορυφαία, ίσως, ερμηνεία της φετινής τηλεοπτικής σεζόν.

17

39 λεπτά με την Πηνελόπη Τσιλίκα

Το τελευταίο επεισόδιο της σειράς του MEGA «Σιωπηλός Δρόμος» θα προβληθεί την Κυριακή 4/7 στις 21:00.

18 lifo – 1.7.21

επί σειρά ετών, κάθε φορά που άκουγα το όνομα της Πηνελόπης Τσιλίκα, μου ερχόταν στο μυαλό εκείνη η συγκλονιστική σκηνή από τη Μικρά Αγγλία, όπου η Όρσα μαθαίνει για τον χαμό του αγαπημένου της Σπύρου (Ανδρέας Κωνσταντίνου). Ο σπαραγμός που φάνηκε να βγαίνει από τα κατάβαθα της ψυχής της πρωτοεμφανιζόμενης τότε ηθοποιού μού είχε μείνει χαραγμένος στη μνήμη ίσως ως η πιο χαρακτηριστική σκηνή από τη μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία του Παντελή Βούλγαρη. Έκτοτε, βέβαια, έχουν περάσει οκτώ χρόνια. Λίγο πριν από το μεγάλο φινάλε του δέκατου τρίτου επεισοδίου και ενώ έχει προηγηθεί ένα τρομερό plot twist, της λέω πως θεωρώ ότι η Θάλεια του «Σιωπηλού Δρόμου», της συγκλονιστικής αστυνομικής μίνι σειράς στην οποία πρωταγωνίστησε φέτος, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες ερμηνείες της μέχρι τώρα πορείας της. Η κατεστραμμένη ηρωίδα, που έπλασαν μαεστρικά οι σεναριογράφοι των «Άγριων Μελισσών» Μελίνα Τσαμπάνη και Πέτρος Καλκόβαλης, στα πρώτα επεισόδια φαινόταν πως, με κάποιον τρόπο, κινούσε τα νήματα μιας υπόθεσης απαγωγής παιδιών από ένα σχολικό λεωφορείο και είχε αξιοσημείωτες και εντελώς ανθρώπινες διαβαθμίσεις που αποδόθηκαν μοναδικά μέσα από έξοχες σιωπές, δολοφονικά βλέμματα (σήμα κατατεθέν της και τα δύο εκφραστικά μέσα) και μελετημένες εκρήξεις. «Την αγαπώ πολύ τη σιωπή» θα μου πει. «Εκεί μπορούν να φανερωθούν πολλά για τον χαρακτήρα, τον τρόπο που παρατηρεί τα πράγματα, γιατί επιλέγει να μη μιλήσει αμέσως, πώς επεξεργάζεται την πληροφορία. Αυτό συμβαίνει και στη ζωή μας. Δεν πιστεύω ότι κάποιος ακούει κάτι και αμέσως απαντάει. Δεν γίνεται ποτέ και στη δική μου δουλειά με ενδιαφέρει να υπάρχει ο χρόνος της επεξεργασίας του ερεθίσματος. Εκεί φανερώνεται πραγματικά ποιος είσαι. Τα λόγια είναι γραμμένα. Το ποιος είσαι έχει να κάνει με το πώς ακούς και το πώς φτάνεις στο να πεις αυτά τα λόγια, και ό,τι κρύβεται μέσα στις γραμμές. Έχει μεγάλη αξία όχι μόνο στο σινεμά και στην κάμερα αλλά και στο θέατρο. Όταν παίρνουμε ένα σενάριο και γυρίζουμε κάτι ή όταν συνθέτουμε μια παράσταση, είναι σαν να γράφουμε ένα καινούργιο λογοτεχνικό βιβλίο. Δεν είναι μόνο αυτά που λέγονται αλλά και όλος ο κόσμος που φέρεις, τι συμβαίνει μεταξύ των γεγονότων και των λόγων». Η Πηνελόπη είχε ξανασυνεργαστεί με τον Βαρδή Μαρινάκη στο Ζίζοτεκ, τη δεύτερη ταινία του σκηνοθέτη, που εδώ μεγαλουργεί, φέρνοντας έναν εντελώς κινηματογραφικό αέρα στη μικρή οθόνη. «Νομίζω ότι και ο Βαρδής ήθελε να κάνει κάτι που να έχει μεγαλύτερη διάρκεια, δηλαδή να μην είναι μια μεγάλου μήκους, αλλά και να ασχοληθεί με ένα σενάριο που δεν έχει γράψει ο ίδιος. Το έλεγε από καιρό. Είχαμε μιλήσει και εμένα με ενδιέφερε, επειδή δεν θεωρώ ότι η τηλεόραση είναι από μόνη της ένα μέσο στο οποίο δεν πρέπει να συμμετέχουμε αν θέλουμε να “διατηρήσουμε ένα επίπεδο”. Είναι μεγάλο προνόμιο το να μπαίνεις στα σπίτια των ανθρώπων. Είχα τρομερή εμπιστοσύνη και στον Βαρδή και σε όλους όσους συγκέντρωσε κοντά του και το σενάριο ήταν πολύ καλογραμμένο, οπότε δεν υπήρχε λόγος να μην το κάνω. Και θέατρο να έκανε, νομίζω ότι θα συμμετείχα». Καθώς μιλάμε για την πορεία της, εκφράζω τη διαπίστωση πως αποτελεί ένα σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα παράδειγμα που έχει καταφέρει να διαγράψει αξιοσημείωτη πορεία στο θέατρο και στο σινεμά, εσχάτως και στην τηλεόραση, αντιμετωπίζοντας και τα τρία μέσα με σεβασμό και, όπως μου φαίνεται, ισόποση αγάπη. Τη ρωτώ πόσο διαφορετική είναι η προσέγγισή της, ανάλογα με το μέσο. «Αυτό που δεν αλλάζει, κατά την άποψή μου, είναι η ουσία, δηλαδή η διαπραγμάτευση κάποιων θεμάτων ζωής που μας αφορούν όλους. Με κάθε ιστορία και κάθε ρόλο που υποδύεσαι θέτεις κάποια ερωτήματα, έχεις κάποιες αμφιβολίες, διαπραγματεύεσαι κάποια ζητήματα σε διάλογο με τους θεατές. Είναι πολύ διαφορετική η λειτουργία της

υποκριτικής στο θέατρο απ’ ό,τι μπροστά στην κάμερα. Τα αγαπώ και τα δύο πάρα πολύ. Το μεγάλο ατού του θεάτρου είναι η συλλογιστική μέσα από τον λόγο. Συναντιόμαστε όλοι μαζί στις εννιά η ώρα, σε ένα μέρος που έχουμε συμφωνήσει, και οι θεατές έχουν την ευκαιρία να δουν κάποιον να εκφράζει δυνατά κάποιες σκέψεις. Αυτό για μένα είναι υπέροχο, και στο σινεμά και στην τηλεόραση κρύβεται τελείως. Εκεί το τι σκέφτεσαι πρέπει να είναι δικό σου θέμα και ο θεατής να αναρωτιέται ή να αφουγκράζεται ό,τι υπάρχει». Τι κρατάει από εκείνο το δίμηνο των γυρισμάτων στην Άνδρο, όταν ο Παντελής Βούλγαρης την επέλεξε για πρωταγωνίστρια της ταινίας του, συστήνοντάς την ιδανικά σε ένα ευρύτατο κοινό με το «καλημέρα»; «Πρώτα την εμπιστοσύνη που μας έδειξε, το τεράστιο ρίσκο που πήρε, την τρομερή τρυφερότητα που έχει αυτός ο άνθρωπος όχι μόνο απέναντι στους ηθοποιούς του και στους ρόλους κάθε ιστορίας του αλλά και απέναντι στην ίδια την ιστορία. Είναι μοναδικός ο τρόπος που παρακολουθεί την ιστορία στο μόνιτορ ο Παντελής. Έβλεπε τη σκηνή που γυριζόταν και η αναπνοή του ήταν συντονισμένη με την αναπνοή του ηθοποιού. Αυτά είναι σπάνια πράγματα και αισθάνομαι πολύ τυχερή που η πρώτη μου επαφή με το σινεμά, και γενικά με τον χώρο, ήταν αυτή. Με σύστησε ο Παντελής σε αυτήν τη δουλειά και σε έναν τρόπο να γίνονται τα πράγματα με τρυφερότητα». Πριν από μερικούς μήνες η Πηνελόπη ένιωσε την ανάγκη να γράψει ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στο LIFO.gr με αφορμή τις αποκαλύψεις γύρω από το ελληνικό #ΜeΤoo. Αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση είναι ο διαχωρισμός που έθετε μεταξύ του «επίπονου» και του «βίαιου» σε αυτό που αντιμετωπίζει ένας ηθοποιός όταν κάνει θέατρο. «Εμείς οι ηθοποιοί παίζουμε με το σώμα μας, το νευρικό μας σύστημα, τη φαντασία μας, τη σκέψη μας» μου λέει σήμερα. «Αυτό δεν είναι απλό πράγμα. Δεν έχεις μπροστά σου ένα όργανο για να παίξεις μουσική. Είσαι εσύ ο ίδιος το όργανό σου. Για να μπορέσει να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρξει μια μάχη ανάμεσα σ’ εσένα, ως καλλιτέχνη, και στην τάση που έχουμε όλοι για συντήρηση δυνάμεων, ώστε να μπορέσεις να υπερβείς αυτό που μέσα σου σού λέει “μείνε στα ρηχά, πλατσούρισε, καλά είναι κι εδώ”. Είναι επίπονο το να λες “τώρα θα βουτήξω στα βαθιά και δεν ξέρω τι θα γίνει, μπορεί και να αποτύχω”. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρώ ότι χρειάζονται σύντροφοι σε αυτήν τη μάχη, και όχι δυνάστες. Όταν διαρρηγνύεται ο δεσμός εμπιστοσύνης δεν πρόκειται να κερδίσει κανείς, κατά τη γνώμη μου ούτε ο θεατής. Ο σκηνοθέτης είναι εκεί για να πουσάρει τον ηθοποιό. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να σταθούν ως πρόταγμα πρακτικές όπου ο ένας “χαϊδεύει” τ’ αυτιά του άλλου. Ο τρόπος που συμβαίνει αυτή η ώθηση, όμως, θα κρίνει τελικά το αποτέλεσμα». Θεωρεί ότι έχει ξεφουσκώσει το #ΜeΤoo; Ότι έχει πάρει κατευθύνσεις που ενδεχομένως αφαίρεσαν πόντους από την ουσία του; «Καταρχάς, θεωρώ ότι δεν είναι ένα μόνο ζήτημα. Όσα ακούσαμε, κάποια από τα οποία έχουν πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης, δεν έχουν να κάνουν με τον ίδιο τον θεατρικό χώρο. Μιλάμε για ποινικά αδικήματα που συμβαίνουν σε όλους τους χώρους. Στο θέατρο αποδείχτηκε ότι συνέβαιναν εδώ και πολλά χρόνια. Το άλλο ζήτημα έχει να κάνει με το πώς διδασκόμαστε την υποκριτική, με τον τρόπο που γίνονται οι παραστάσεις, οι ταινίες, έχει να κάνει με την πρακτική της δουλειάς και της τέχνης αυτής. Δεν είναι τυχαίο που αυτό συνέβη εν μέσω της πανδημίας, σε μια παύση εργασιών. Βγήκε κόσμος, μίλησε, ξεκίνησε μια συζήτηση ευρεία που έχει να κάνει με αδικήματα αλλά και με τον τρόπο που κάνουμε αυτήν τη δουλειά. Θεωρώ ότι θα αποδειχτεί αν πραγματικά έχουμε προχωρήσει. Εγώ θέλω να είμαι αισιόδοξη, γιατί πραγματικά είδα να ξεκινά μια συζήτηση στην οποία λίγο-πολύ όλοι ήθελαν να μπουν. Υπάρχει διάθεση να είμαστε πιο αλληλέγγυοι κι αυτό εμένα μου δίνει ελπίδα».

Δεν έχεις μπροστά σου ένα όργανο για να παίξεις μουσική. Είσαι εσύ ο ίδιος το όργανό σου. Για να μπορέσει να γίνει αυτό, πρέπει να υπάρξει μια μάχη ανάμεσα σ’ εσένα, ως καλλιτέχνη, και στην τάση που έχουμε όλοι για συντήρηση δυνάμεων, ώστε να μπορέσεις να υπερβείς αυτό που μέσα σου σού λέει «μείνε στα ρηχά, πλατσούρισε, καλά είναι κι εδώ».

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΔΕΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟ(Σ)ΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ Σε μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη, η διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης Κατερίνα Κοσκινά μάς εξηγεί πώς οι νέοι καλλιτέχνες μπορούν να συμβάλουν ενεργά στη νέα εποχή της ΔΕΗ.

Μ

ε την πλατφόρμα της ΔΕΗ που

— Με ποιον τρόπο συνδεθήκατε μαζί τους; Κάναμε μια

προσκαλεί καλλιτέχνες απ’ όλο

πολύ φιλική και ευχάριστη συζήτηση και καταλήξαμε ότι ο χώ-

το φάσμα της καλλιτεχνικής

ρος της δημιουργίας είναι ο κατάλληλος. Ζήτησα να δω αρχει-

δημιουργίας σε έναν ανοιχτό

ακό υλικό και εντυπωσιάστηκα τόσο από τις εκδόσεις όσο και

διαγωνισμό πειραματισμού

από το υλικό που υπάρχει ψηφιακά. Αυτό που κατάλαβα και η

που άνοιξε στις 22 Ιουνίου

πρώτη σκέψη που έκανα είναι ότι οι καλλιτέχνες, βλέποντάς το

και στόχο να δεχτούν οι δη-

και μόνο, θα εμπνευστούν. Δεν είναι απαραίτητο να τα χρησι-

μιουργοί την πρόσκληση και

μοποιήσουν όλα, τα έργα τέχνης, τη διαφήμιση, τα δελτία, τις

πρόκληση να δημιουργήσουν

καταχωρίσεις, αλλά, μέσω αυτών, θα τους δοθούν ερεθίσματα

με τον μεγάλο αυτόν φορέα έργα τέχνης, εμπνεόμενοι από

και θα δημιουργηθεί ένα νέο πεδίο διάδρασης και καλλιτεχνι-

τα στοιχεία της εταιρικής ταυτότητας, που συμβολίζει πολλά

κής παραγωγής, ακόμη και σε πειραματικό επίπεδο. Θέλουμε,

και σημαντικά για την Ελλάδα αλλά και για κάθε Έλληνα, συ-

λοιπόν, να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους απ’ όλο το φάσμα

ναντήσαμε την ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων κ.

της δημιουργίας, όχι αποκλειστικά με καλλιτέχνες, αλλά και με

Κατερίνα Κοσκινά, πρόεδρο της Επιτροπής Αξιολόγησης που

ντιζάινερ και μουσικούς, γιατί η ΔΕΗ έχει και πολύ ενδιαφέρο-

δημιουργήθηκε γι’ αυτόν τον λόγο, για να μιλήσουμε για την

ντα ηχητικά πεδία, και φωτογράφους και σκηνοθέτες κ.λπ.

ταυτότητα του διαγωνισμού, τους νέους καλλιτέχνες και τη

Ετσι, μπήκαμε στη λογική μιας ανοιχτής πρόσκλησης προς

σύνδεσή τους με τη ΔΕΗ, την πόλη και την κοινωνία.

τους δημιουργούς. Πρότεινα τη δημιουργία μιας επιτροπής με άτομα έμπειρα και ενεργά σχετικά με τον χώρο της τέχνης, από

— Κυρία Κοσκινά, μιλήστε μας γι’ αυτή την πρωτοβουλία Η

διαφορετικούς τομείς όμως, για να μελετήσουν και να κρίνουν

πρωτοβουλία είναι της ΔΕΗ, δηλαδή μιας μεγάλης δημόσιας

τα έργα που θα κατατεθούν. Συγκροτήθηκε η επιτροπή απο-

επιχείρησης, που, όπως οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις

τελούμενη από τους κ. Νίκο Ναυρίδη, καθηγητή της Καλών

σήμερα, αλλάζει, προσαρμοζόμενη στις απαιτήσεις της νέας

Τεχνών, Πάνο Κοκκινιά, αναπληρωτή καθηγητή Φωτογραφίας

εποχής. Αυτό την καθιστά, κατά τη γνώμη μου, πολύ ενδιαφέ-

στη Σχολή Καλών Τεχνών, τον εικαστικό Ηλία Παπαηλιάκη, τον

ρουσα. Είναι ωστόσο αναμενόμενο, αφού ο κόσμος αλλάζει,

γραφίστα και ιδρυτή της BeetrootDesignGroup Γιάννη Χαρα-

υπάρχει επιτέλους ενδιαφέρον για τη σύγχρονη καλλιτεχνική

λαμπόπουλο, τον σκηνοθέτη Τάσο Μπουλμέτη και την ιστορι-

έκφραση και κυρίως η ΔΕΗ έχει ενδιαφερθεί για την τέχνη

κο-βιομηχανική αρχαιολόγο Μαρία Μαυροειδή. Αναρτήθηκε

και τα παράγωγά της σχεδόν από την ίδρυσή της. Σήμερα, οι

στο site ο διαγωνισμός και ο χρόνος τρέχει ήδη. Όσο για τη

καταστατικοί της στόχοι, που τέθηκαν πριν από εξήντα χρό-

διαδικασία, θα γίνει μια πρώτη αξιολόγηση διαδικτυακά, ύστε-

νια, έχουν υλοποιηθεί. Ούσα και παραμένουσα η μεγαλύτε-

ρα θα μπούμε στη διαδικασία της εκ του σύνεγγυς μελέτης των

ρη επιχείρηση της χώρας, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις

φακέλων και από κει και πέρα στόχος είναι οι διαγωνιζόμενοι να

αντίστοιχες εταιρείες παροχής ρεύματος στην Ευρώπη και τον

αξιοποιήσουν ακόμα και πρωτότυπο υλικό της ΔΕΗ, δηλαδή

κόσμο. Είναι σε όλους γνωστό πως η συγκεκριμένη εταιρεία

όπου υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί.

από τη δεκαετία του ’50 και μετά έπαιξε πρωταγωνιστικό ρό-

— Μου λέτε ένα παράδειγμα; Ξέρετε, οι καλλιτέχνες

λο αλλάζοντας, και λόγω της γεωγραφικής κατάστασης της

μας εκπλήσσουν. Δεν μπορώ να προβλέψω το αποτέλεσμα.

χώρας, ριζικά τη ζωή των πολιτών της. Το έκανε αυτό με την

Πιστεύω ότι όλοι θα θέλαμε να εκπλαγούμε θετικά και το περι-

ηλεκτροδότηση, φέρνοντας έτσι στους Έλληνες καταναλωτές

μένουμε. Τι να σας πω; Θα μπορούσε κάποιος να βασιστεί στο

μια προοπτική ζωής πολύ πιο κοντινή σε αυτήν του Ευρωπαίου,

παλιό σήμα της ΔΕΗ, να εμπνευστεί ακόμα και ένα έπιπλο από

του Δυτικού, αν θέλουμε να το πούμε έτσι, πολίτη. Τον έκανε

εξαρτήματα ή βιομηχανικά αντικείμενα. Επίσης, τα μηχανήμα-

να ονειρεύεται και ακόμη καλύτερα να έχει πρόσβαση σε μια

τα και οι χώροι της ΔΕΗ μπορούν να δώσουν έμπνευση. Εμείς

βελτιωμένη πραγματικότητα, «εφάμιλλη», όπως έλεγαν, «της

προχωρούμε στη λογική να υπάρχει όχι μόνο η εικόνα αλλά και

ευρωπαϊκής».

η ιδέα της ανάπτυξης, της παραγωγής, ακόμα και η προοπτική

Αυτή η αλλαγή έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο και καθόρι-

του εκσυγχρονισμού της ΔΕΗ. Θέλουμε οι διαγωνιζόμενοι να

σε σε μεγάλο βαθμό αυτό που είμαστε σήμερα. Ταυτόχρονα

κινούνται ελεύθερα στο πλαίσιο της δημιουργίας,διατηρώ-

με την καταστατική δουλειά, σε μια εποχή που τίποτε δεν ήταν

ντας συγχρόνωςτην πρωτοτυπία της ιδέας και τη γενικότερη

αυτονόητο, ειδικά για δημόσιες εταιρείες, έδειξε ότι είχε μια

αρτιότητα της πρότασης.

πρωτοποριακή πολιτική σε ό,τι αφορά και τον πολιτισμό και

— Ο στόχος ποιος είναι; Καταρχάς, η υποστήριξη των

την τέχνη και τη διαφήμιση και το γραφιστικό κομμάτι. Αν

νέων ιδεών, της τέχνης και της δημιουργικής έκφρασης. Η δη-

ανατρέξουμε στο παρελθόν, θα θυμηθούμε ότι ήταν εντυπω-

μιουργία του νέου από το παλιό. Η σχέση του παρελθόντος με

σιακά μπροστά στη σχέση της με το κοινό, είτε επρόκειτο για

το μέλλον. Η έκπληξη από την επανάχρηση. Για να υποστη-

τα φιλμάκια της τηλεόρασης, είτε για τις καταχωρίσεις στον

ριχτεί αυτό ως χειρονομία θα γίνει μια έκδοση, ένα site, μια

Τύπο, είτε για τα δελτία της. Προσωπικά, εντυπωσιάστηκα

έκθεση, εφόσον καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τα ζητήματα

πολύ από τα περίπτερά της, τα οποία φιλοτεχνούσαν καλλιτέ-

που έχει θέσει η συνθήκη. Επίσης, σημαντικό κομμάτι είναι τα

χνες σημαντικότατοι, π.χ. ο ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου ή ο

βραβεία ως κίνητρο, όχι τόσο οικονομικό, όσο παραγωγικό, ως

σπουδαίος γλύπτης Χρήστος Καπράλος, από τη διακόσμηση

ένδειξη πίστης. Ελπίζουμε σε αυτόν τον καλλιτεχνικό διαγω-

ακόμα και των γραφείων της διοίκησης, αλλά και από τους ση-

νισμό να έχουμε γνωστούς αλλά και νέους ενεργούς ή και σε

μαντικούς καλλιτέχνες που δούλευαν στη ΔΕΗ, για παράδειγμα

στάδιο πειραματισμού καλλιτέχνες που μέσα από το έργο τους

ο φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας. Οπότε, όπως τεκμαίρεται

θα «φωτίσουν» με έναν νέο τρόπο τον ρόλο και την ιστορία της

ιστορικά, η Επιχείρηση έχει μια οργανική σχέση με την τέχνη.

ΔΕΗ και των καταναλωτών της σε μια πολύ πιο δημιουργική

Θέλοντας, λοιπόν, η νέα διοίκηση να ανανεώσει τη σχέση της

σχέση από αυτήν που ισχύει σήμερα. Χρειαζόμαστε όλοι μια

με τους πολίτες, να προσεγγίσει και νεότερο κόσμο, που δεν

επανεκκίνηση ένα νέο ξεκίνημα και ένα βάπτισμα του πυρός

έχει εικόνες και μνήμες από το παρελθόν, να επανενεργοποιή-

που μπορεί να φέρει ελπίδα, ευκαιρίες και συνέχεια. Ελπίζω ότι

σει παλιά επιτυχημένα μοντέλα προβολής, αβίαστα στράφηκε

όλα θα πάνε καλά, γιατί πιστεύω ότι η ΔΕΗ ως ιστορία, δίκτυο

στην τέχνη και τη σύγχρονη έκφραση και αισθητική. Mε τη

και δυνατότητα έχει και μπορεί να προσφέρει πολλά. Το ίδιο

συνδρομή της DDB Athens έκανε ένα σημαντικό βήμα επα-

ασφαλώς ισχύει και για την τέχνη.

νασύνδεσης με τους καλλιτέχνες και τον σύγχρονο κόσμο.

Μπείτε στο art.dei.gr για περισσότερες πληροφορίες για τον διαγωνισμό και την υποβολή των συμμετοχών.

1.7.21 – lifo

19

τότε, από την οποία έχω ωραίες αναμνήσεις. Τότε δεν είχε χτιστεί, είχε μονοκατοικίες, αυλές και ταβερνάκια όπου πήγαιναν οι γονείς μας και άλλες οικογένειες, θυμάμαι να μαζευόμαστε τα πιτσιρίκια γύρω από τη λατέρνα κι εμένα να μου έχει κολλήσει η ιδέα ότι η κοπέλα της φωτογραφίας κατοικούσε εκεί. Ως παιδί είχα ζωηρή φαντασία.

q Η αδελφή μου είναι κι αυτή τραγουδίστρια, εκπληκτική κατά τη γνώμη μου, η Λιζέτα Καλημέρη. Μαζί μοιραστήκαμε όλες τις αναμνήσεις και σήμερα μοιραζόμαστε την πιο στενή σχέση που έχω στη ζωή, είναι ο άνθρωπος που με γνωρίζει καλύτερα απ’ όλους, ο ισότιμος συνομιλητής μου στη ζωή. Είναι και μια εκπληκτική στιχουργός, πιστεύω, και στον τελευταίο μου δίσκο με τον Θέμη Καραμουρατίδη μού έχει γράψει τους στίχους σε τρία τραγούδια. Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός στη Χωροφυλακή, λαϊκής καταγωγής άνθρωπος κι αυτός και η μητέρα μου. Ήμασταν μια μεγάλη οικογένεια, με παππούδες, θείους, που μέναμε στην ίδια γειτονιά, οπότε είχαμε την ευκαιρία να τους συναντάμε συχνά και να μεγαλώνουμε μαζί με τα ξαδέλφια μας και να έχουμε μια πολύ κοντινή σχέση. Ομολογώ ότι αυτό μου άρεσε πολύ και ακόμα και σήμερα, όταν ανεβαίνω στη Θεσσαλονίκη, τους συναντώ όλους και μου αρέσει να περνάω χρόνο μαζί τους.

q Στο σπίτι μας δεν έκλεινε το ραδιόφωνο, ο πατέρας μου και η μητέρα μου ήταν και οι δυο καλλίφωνοι. Η μητέρα μου έχει φύγει από τη ζωή, ο πατέρας μου ζει, και τώρα, που έχει άπειρο ελεύθερο χρόνο, έχει μάθει να μπαίνει στο YouTube και να κατεβάζει τους αγαπημένους του τραγουδιστές και συνθέτες, παλιά λαϊκά, ρεμπέτικα. Τραγουδάει ωραία τα παραδοσιακά της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Χαλκιδικής, και ψάλλει ωραία τους εκκλησιαστικούς ύμνους που είναι μια σπουδαία κληρονομιά για εμάς. Αυτό που ζηλεύω στον πατέρα μου είναι ο τρόπος που τραγουδά ελεύθερα και ανά πάσα στιγμή. Πάντα έβαζε ψηλά τον πήχη για εμάς, γιατί οι αγαπημένες του τραγουδίστριες ήταν η Ρόζα Εσκενάζι και η Σωτηρία Μπέλλου. Η μητέρα μου αγαπούσε τον Αττίκ, τα ελαφρολαϊκά και τη Μοσχολιού. Τη Μοσχολιού την έχω συνδέσει με τη μητέρα μου, κάθε φορά που ακούω τραγούδια της ακούω τη φωνή της μητέρας μου να τα τραγουδάει.

Τραγουδίστρια. Γεννήθηκε στην Κάτω Τούμπα, ζει στην Αθήνα.

ΚΑΝΑ

q Ζω στην Αθήνα από το 1998, αλλά γεννήθηκα στην Κάτω Τούμπα, σε μια λαϊκή γειτονιά της Θεσσαλονίκης, όμορφη

q Μπήκα στη Φιλοσοφική, είχα διαβάσει πολύ, μου άρεσαν πολύ τα Αρχαία και η δομή της γλώσσας, το αρχιτεκτονικό χτίσιμο της γλώσσας, η στίξη, το συντακτικό, το μέτρο. Ήμουν τυχερή γιατί είχα πολύ καλούς δασκάλους στη σχολή μου, τον Δημήτρη Μαρωνίτη, που ήταν εκπληκτικός, και τον Παναγιώτη Μουλλά. Στα μαθήματα πήγαινα με λαχτάρα και ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα έκανα κάτι άλλο εκτός από αυτό που σπούδαζα. Όταν ήμουν στο τρίτο έτος είχα μια φίλη που είχε πάθος με το τραγούδι. Έπαιζε και κιθάρα και μια μέρα πήγαμε να ακούσουμε την πρόβα κάποιων φίλων της μουσικών σε μια νέα τότε μπουάτ, που θα άνοιγε σε λίγες μέρες. Οι μουσικοί έκαναν πρόβες και η φίλη μου με παρότρυνε να πω ένα τραγούδι. Είπα το «Κόκκινο Φουστάνι» και μου πρότειναν να τραγουδήσω. Στην αρχή ήμουν αρνητική, γιατί είχα άλλη ζωή, δεν ήξερα τι θα πει ξενύχτι, έκανα ιδιαίτερα σε παιδιά, είχα διάβασμα, είχα κάνει αλλού focus. Η μητέρα μου, που είχε απωθημένο να γίνει τραγουδίστρια, όμως δεν την άφησαν οι δικοί της, με παρότρυνε και ξεκίνησα, με την προοπτική να το κάνω για λίγο καιρό. Τελικά, στο Πλατό –έτσι έλεγαν το μαγαζί, που δεν υπάρχει πια, αλλά έγραψε ιστορία στην πόλη– έμεινα τέσσερα χρόνια.

q Θυμάμαι πολύ καλά την πρώτη μέρα που τραγούδησα: φορούσα μαύρη φούστα και μαύρη μπλούζα και η φωνή μου, από το άγχος, είχε βιμπράτο. Από την ταραχή μου είχα τρέμουλο στη φωνή και όταν τέλειωσα, είπα μέσα μου «άντε, να πάω σπίτι μου να κοιμηθώ», δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι επί έξι βράδια την εβδομάδα θα έκανα αυτό, ότι αυτό θα ήταν μια καθημερινότητα. Κάπως έτσι ξεκίνησα. Ήμουν πολύ ευχαριστημένη, είχε ανοίξει ένας καινούργιος κόσμος για μένα, μου έλεγαν όμορφα λόγια για τη φωνή μου, μου ζητούσαν τραγούδια του Παπάζογλου, της Αλεξίου, της Αρβανιτάκη – τότε έλεγα τραγούδια άλλων, δεν είχα δικά μου.

q Εκεί γνωρίστηκα με τον Νίκο Παπάζογλου, που με πήρε μαζί του σε μια καλοκαιρινή περιοδεία, κι έτσι στάθηκα πρώτη φορά μπροστά στο τεράστιο κοινό που είχε ένας καλλιτέχνης που θαύμαζα και ήξερα όλο του το ρεπερτόριο απέξω και ανακατωτά. Μετά από λίγο καιρό με πληροφόρησε ότι ο Νίκος Μαμαγκάκης έψαχνε τραγουδίστρια. Τον Μαμαγκάκη τον ήξερα από την «Εκδρομή» και το «Κέντρο Διερχομένων», έναν δίσκο που θεωρώ σταθμό στην ελληνική μουσική, και λόγω σύνθεσης και λόγω στίχων, που είχε γράψει ο Γιώργος Ιωάννου. Είχα την τύχη, λοιπόν, να με διαλέξει για να τραγουδήσω τα «Μυστικά Τραγούδια», σε ποίηση Μιχάλη Γκανά.

q Θέλω να πω για τον Μαμαγκάκη ότι τον θεωρώ πολύ σημαντικό και ιδιαίτερο συνθέτη, τα τραγούδια του θέλουν και δεύτερη και τρίτη ακρόαση για να τα οικειοποιηθεί κάποιος, αλλά για μένα έχουν εξαιρετική ομορφιά. Με έναν καινοτόμο και πολύ ιδιαίτερο τρόπο χρησιμοποιεί λαϊκά στοιχεία και παραδοσιακά της Κρήτης και τον ευχαριστώ πάντα, αν και πολλές φορές είναι δύσκολο να τα βάζω στα προγράμματά μου, γιατί ο κόσμος θέλει να ακούει κυρίως τραγούδια που γνωρίζει και με τα οποία έχει συνδεθεί, τα άγνωστα τον κρατούν αμήχανο. Τα τραγούδια του είναι όμορφα και δύσκολα, ακόμα και για τους μουσικούς· για να βάλεις στο πρόγραμμα ένα τραγούδι του Μαμαγκάκη πρέπει να κάνεις μια μέρα ολόκληρη πρόβα.

προσευχη

AΘΗΝΑΊΟΙ

q Τα τραγούδια λένε τις ιστορίες τους κι εμείς, κάθε άνθρωπος, συνδέουμε αυτή την ιστορία με κάτι δικό μας. Αυτά

20 lifo – 1.7.21

είναι και τα τραγούδια που με συγκινούν όταν τραγουδώ, όσα κρύβουν μια ιστορία που την πλάθεις με τον δικό σου τρόπο. Και συνδεόμαστε με πολλά και διαφορετικά τραγούδια, είναι μια διέξοδος.

q Τότε πήγα στη ΛΥΡΑ, στη δισκογραφική εταιρεία που είχε παράρτημα στη Θεσσαλονίκη και εκεί δούλευε η Ντόρα Ρίζου, μια πανέξυπνη γυναίκα, ευφάνταστη, ανοιχτόμυαλη, με ένστικτο μουσικό, ήταν ο άνθρωπος με τον οποίο έκανα όλες μου τις δουλειές, ο καλός μου άγγελος στη δισκογραφία, όπως και ο Παπάζογλου ήταν στην ουσία ο συνδετικός κρίκος όλων όσοι ήμασταν τότε στη Θεσσαλονίκη, γιατί είχε το Αγροτικόν, ένα πολύ καλό επαγγελματικό στούντιο, που ήταν κι ένα στέκι καλλιτεχνικό, περνούσαν όλοι και ο Νίκος πάντα βοηθούσε. Εκεί έκαναν την πρώτη τους δουλειά οι Τρύπες, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ήταν ένα σημείο αναφοράς για τη μουσική σκηνή της πόλης, ένα πολύ σημαντικό κύτταρο πολιτισμού.

q Ένα βράδυ, ενώ τραγουδούσα –θυμάμαι και το τραγούδι που έλεγα, το «Επτά Νάνοι στο s/s Cyrenia» του Μικρούσικου–, μπήκε στο μαγαζί ο Παπάζογλου με τη Χαρούλα Αλεξίου. Πήγα να πέσω από το σκαμπό, πήγα να λιποθυμήσω. Είμαι μεγάλη θαυμάστριά της, είναι τεράστια τραγουδίστρια, και τα τραγούδια και οι ερμηνείες της με έχουν σημαδέψει απ’ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου να την ακούω για πρώτη φορά να τραγουδά το «Μια καλημέρα είναι αυτή». Είναι η μεγάλη μου δασκάλα και νιώθω συνδεδεμένη με τα τραγούδια της. Ήμουν τυχερή γιατί, μετά από ένα καλοκαίρι, με πήρε κοντά της, μαζί με τον Κώστα Μακεδόνα – ήμασταν οι δυο νέοι που πήρε μαζί της.

q Στη μουσική ομάδα του Παπάζογλου έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε ο Σωκράτης Μάλαμας, που είχε κάνει και μια δισκογραφική δουλειά, τις «Ασπρόμαυρες ιστορίες», υπέροχες ροκ μπαλάντες. Η Ντόρα Ρίζου ήταν αυτή που μου πρότεινε να μου γράψει τραγούδια ο Μάλαμας, εγώ φοβόμουν, ήμουν μια λαϊκή τραγουδίστρια, ο Μάλαμας είχε άλλο ύφος. Έτσι κάναμε τα «Τραγούδια της μέρας και της νύχτας», τη δουλειά που με έκανε γνωστή και μας συνέδεσε και στα μάτια του κόσμου. Μας συνέδεσε πολύ ο κόσμος, να το πω αυτό, όλοι μας θεωρούσαν, και θεωρούν ακόμα και σήμερα,

απο την αργυρω μποζωνη φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

Εμένα αυτό που με κράτησε όρθια, η μεγάλη μου παρηγοριά, ήταν η προσευχή. Προσευχόμουν αδιάλειπτα, ακατάπαυστα, από μικρό παιδί, γιατί μεγάλωσα σε ένα σπίτι με καλούς ανθρώπους, που πίστευαν στη δύναμη της προσευχής. Ήταν η καταφυγή μου και έβλεπα έμπρακτα τη βοήθεια που μου ερχόταν. Μόλις απελπιζόμουν, είχα ένα σημάδι που μου έδινε δύναμη, μου έλεγε «κοίτα, μη χάνεις το κουράγιο σου», σαν να χύνεται μέσα μου μια δροσιά στην κάψα της ταλαιπωρίας μου, ένιωθα αυτή την ανακούφιση.

1.7.21 – lifo

21

q Στη ζωή μου έκανα μακρόχρονες σχέσεις, δεν είχα πολλές.

Έκανα δύο γάμους, έναν που κράτησε δεκάξι χρόνια, από τον οποίο έχω μια κόρη, μια καταπληκτική γυναίκα σήμερα, έναν δεύτερο, που κράτησε εννέα χρόνια, και σήμερα είμαι με τον σύντροφό μου τα τέσσερα τελευταία χρόνια, που δουλεύουμε μαζί, του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη και νιώθω ασφαλής δίπλα του, έχουμε κοινά γούστα σε πολλά και μια εξαιρετική καθημερινότητα. Ερωτευόμουν πολύ, στα πατώματα, αλλά ήμουν μονίμως σε σχέση, σε συμβίωση. Δεν είχα το μυαλό μου σε σχέσεις εφήμερες, ήμουν πολύ προσηλωμένη στον σύντροφό μου. Έφευγα όταν τελείωνε το πράγμα, όταν αισθανόμουν ότι δεν μπορούσα ούτε ήθελα να δώσω άλλο.

q Περιπετειώδη άνθρωπο δεν με λες, μόνο το καλοκαίρι ξεσηκώνομαι και θέλω να φύγω. Κατά τα άλλα, είμαι σπιτόγατος, μου αρέσει να ζω στο σπίτι, ένα σπίτι χωρίς πολλά βάρη, αντικείμενα, αναμνηστικά, θέλω να υπάρχει μια τάξη και να είναι ένας ορίζοντας καθαρός. Είμαι από αυτούς που θέλουν να είναι τακτικοί, δεν θέλω απλήρωτους λογαριασμούς, θέλω να μπορώ να φροντίσω το παιδί μου, τις υποχρεώσεις μου, να μπορώ να απολαύσω ένα καλό φαγητό και διακοπές. Eίμαι πρακτικός άνθρωπος και θέλω μεν το κεφάλι μου να είναι στον ουρανό, στην έμπνευσή μου, αλλά τα πόδια μου να είναι στη γη. Θα το πω απλά: περιουσία δεν έχω κάνει, αλλά δεν χρωστάω και μπορώ να ζήσω με αξιοπρέπεια και άνεση.

Μελίνα Κανά

ότι υπήρξαμε ζευγάρι, όμως ήμασταν φίλοι, συνεργάτες, δεν ήμασταν ποτέ μαζί με τον Σωκράτη.

q Μια σημαντική συνάντηση στη ζωή μου είναι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, που τον γνώρισα όταν άκουσα σε μια κασέτα τραγούδια του που είχε ο Μάλαμας. Ήταν ένας νέος τραγουδοποιός από τη Λάρισα τότε, τον θεωρώ διανοούμενο του τραγουδιού. Όταν άκουσα τα τραγούδια του, θεώρησα ότι ήταν κάτι τόσο καινούργιο και με τόσο βαθιές ρίζες στην παράδοση, ήταν μοναδικά. Κάναμε τότε εμφανίσεις με τον Μάλαμα στο Ραβάναστρο και λέγαμε τα δικά μας τραγούδια, που ήταν παντελώς άγνωστα, αλλά είχαμε το θάρρος να τα υποστηρίζουμε, και εκεί γνώρισα τον Θανάση. Και πάλι μέσω της Ντόρας Ρίζου κάναμε τον δίσκο «Της αγάπης γερακάρης» με τραγούδια που τα λέω και χαίρομαι που η νέα γενιά τα γνωρίζει και τα αγαπάει ιδιαίτερα. Σήμερα ο Σωκράτης και ο Θανάσης είναι δυο ονόματα τεράστια στον χώρο, τότε ήμασταν όλοι νέοι, που ξεκινούσαμε, αλλά τους πίστευα πάντα πολύ, ότι θα φτάσουν ψηλά, και είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό. Δεν κάνουμε παρέα όπως παλιά, ζούμε μακριά πια.

q Έχουμε σπουδαία τραγούδια ελληνικά, από παραδοσιακά μέχρι σύγχρονα. Νομίζω ότι το ελληνικό τραγούδι είναι ζωντανό, θρέφει τις γενιές, μάλιστα υπάρχουν τραγούδια που τα αγαπούν άνθρωποι από διαφορετικές γενιές, αυτές οι δημιουργίες γεννούν μια διαχρονία συγκίνησης και αισθημάτων. Παρακολουθώ και τη νέα σκηνή που βγάζει ταλέντα: η Μποφίλιου με τον Καραμουρατίδη και τον Ευαγγελάτο, αυτή η τριάδα που έδωσε σπουδαία τραγούδια, μου αρέσει ο Πέτρος Μάλαμας, η Μαρία Παπαγεωργίου επίσης, η Μαρίζα Ρίζου, η Γεωργία Νταγάκη, η Ιουλία Καραπατάκη, η Ασπασία Στρατηγού, η Μαρία Αναματερού, ο Σταύρος Σιόλας, είναι πολλές οι καλές δυνάμεις και οι φωνές και μεγάλη η ενέργεια που εκπέμπουν.

q Η διάλυση της δισκογραφίας με αποδιοργάνωσε εντελώς. Εγώ ανήκα στη γενιά που ήξερε τα βήματα που θα κάνει, έχασα τα πατήματά μου και καθώς δεν έχω και καλή σχέση με την τεχνολογία, έπρεπε να αρχίσω από την αρχή. Με άφησε πίσω όλο αυτό και δυσκολευόμουν να βρω τα νήματα για να φτάσω εκεί όπου ήθελα. Ήμουν τυχερή γιατί οι άνθρωποι στον χώρο με εκτιμούν και με είχαν στον νου τους, έτσι έφταναν στα χέρια μου τραγούδια πολύ όμορφα, πολύ αξιόλογων και νέων δημιουργών.

q Αυτό που με κάνει ευτυχισμένη είναι η εσωτερική μου ηρεμία. Τι σημαίνει αυτό; Να είναι οι άνθρωποί μου καλά και να μπορώ να πέφτω στο μαξιλάρι μου χωρίς θυμό, κακία και τύψεις για κάτι, να το νιώθω δροσερό και ελαφρύ. Δεν ζητώ πολλά για να είμαι καλά. Νεότερη υπήρξα άνθρωπος έντονος, ήμουν θυμώδης, δεν βουτούσα τη γλώσσα στο μυαλό πριν μιλήσω, αυτό που με ενοχλούσε το έλεγα με έντονο τρόπο και μπορεί να γινόμουν προσβλητική. Μεγαλώνοντας και με την εμπειρία των χρόνων, είδα ότι είχα συμπεριφορές που πλήγωναν τους ανθρώπους και γύριζαν μπούμερανγκ, γιατί ένιωθα κι εγώ άσχημα και κατάλαβα ότι τελικά είμαι ένας απλός άνθρωπος που παθαίνει μια σύγχυση όταν του συμβαίνουν έντονα πράγματα. Δεν είμαι των έντονων πραγμάτων, θέλω ηρεμία, συγκεκριμένα πράγματα, να τα κατανοώ, έχω ένα απλό μυαλό, τα σύνθετα και τα πολύπλοκα μου δημιουργούν άγχος και αντιδρώ σπασμωδικά, τρομάζω σαν μικρό παιδί.

q Στη ζωή είχα δυο μεγάλες περιπέτειες υγείας που με μεταμόρφωσαν ως άνθρωπο, μεταμόρφωσαν τον

ΙNFO

Η Μελίνα Κανά εμφανίζεται με τον Γιώργο και τον Νίκο Στρατάκη στην Τεχνόπολη Αθηνών στις 5/7 και στο Θέατρο Βράχων στις 22/7 με τη Λιζέτα Καλημέρη. Το νέο τραγούδι «Σπίθα» σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη και στίχους Λιζέτας Καλημέρη κυκλοφορεί από την Panik Oxygen.

22 lifo – 1.7.21

χαρακτήρα μου. Στα τριάντα εφτά μου έπαθα έμφραγμα και στα σαράντα ένα μου έκανα μια πολύ δύσκολη εγχείρηση στον αυχένα από ένα παλιό χτύπημα που είχε δημιουργήσει πρόβλημα στον μυελό των οστών. Το ότι περπατάω και είμαι όρθια είναι θαύμα. Την ίδια περίοδο, αυτό το στρες, ο φόβος και η απύθμενη θλίψη με οδήγησαν σε κρίση μανιοκατάθλιψης, νοσηλεύτηκα και αυτό με έκανε να δω ότι είναι πολύ σημαντικό να ξέρω τα όριά μου, να διαφυλάττω τον εαυτό μου και να τον προστατεύω από καταστάσεις και ανθρώπους που δεν με βοηθούν να γίνω καλύτερος άνθρωπος και να ζήσω μια ήσυχη ζωή. Άρχισα να εκτιμώ όσα είχα κατακτήσει, τα απλά, καθημερινά πράγματα και την εσωτερική μου καθαρότητα. Δημιούργησαν μια τεράστια ρωγμή στη ζωή μου και τα δυο τα περιστατικά, ξαφνικά κατάλαβα ότι δεν είμαι αθάνατη, η αίσθηση που έχουμε όταν είμαστε νέοι, είδα ότι δεν πρέπει να δίνω σημασία σε επουσιώδη και ανούσια πράγματα. Παρόλο που λέμε ότι είναι ένα χτύπημα που σου δίνει ο Θεός και αυτό σε βοηθάει να προσχωρήσεις, μια ασθένεια είναι μια ασθένεια και αφήνει το σημάδι της.

Αυτό που με κάνει ευτυχισμένη είναι η εσωτερική μου ηρεμία. Τι σημαίνει αυτό; Να είναι οι άνθρωποί μου καλά και να μπορώ να πέφτω στο μαξιλάρι μου χωρίς θυμό, κακία και τύψεις για κάτι, να το νιώθω δροσερό και ελαφρύ. Δεν ζητώ πολλά για να είμαι καλά.

q Εμένα αυτό που με κράτησε όρθια, η μεγάλη μου παρηγοριά, ήταν η προσευχή. Προσευχόμουν αδιάλειπτα, ακατάπαυστα, από μικρό παιδί, γιατί μεγάλωσα σε ένα σπίτι με καλούς ανθρώπους, που πίστευαν στη δύναμη της προσευχής. Ήταν η καταφυγή μου και έβλεπα έμπρακτα τη βοήθεια που μου ερχόταν. Μόλις απελπιζόμουν, είχα ένα σημάδι που μου έδινε δύναμη, μου έλεγε «κοίτα, μη χάνεις το κουράγιο σου», σαν να χύνεται μέσα μου μια δροσιά στην κάψα της ταλαιπωρίας μου, ένιωθα αυτή την ανακούφιση.

q Την καλύτερη συμβουλή που έχω πάρει στη ζωή μου μού την έδωσε η αγαπημένη γιαγιά μου, η Ελισάβετ. Κάποια στιγμή, μικρούλα, μέσα στον κόσμο των παραμυθιών χαμένη, την είχα ρωτήσει τι θα ήταν καλύτερο να γίνω όταν μεγαλώσω, πριγκίπισσα, νεράιδα, γοργόνα; Και μου λέει: «Παιδάκι μου, η καλύτερη ζωή είναι η απλή ζωή». Είναι η λέξη-κλειδί της ζωής μου και κάποια στιγμή, που η ζωή μου άνοιξε σε έναν πιο κοινωνικοποιημένο και δημόσιο βίο, με τα φώτα της σκηνής, το χειροκρότημα, όλα αυτά που είναι εύκολο να σε παρασύρουν, είχα αυτό το φρένο. Είμαι τύπος που δεν μου αρέσουν τα μεγάλα πράγματα. Όπως δεν μου αρέσουν τα πολλά πράγματα και θέλω λίγα και λιτά, τα απαραίτητα, δεν αγαπώ τα μεγάλα. Είτε παραλίες, είτε σπίτια είναι αυτά, είτε τα φώτα της δόξας, δεν τα αγαπώ. Είμαι ευγνώμων γιατί το τραγούδι, που είναι η δουλειά μου, από την οποία βιοπορίζομαι, είναι και το χόμπι μου και μου δημιουργεί ενθουσιασμό και χαρά κάθε φορά που συναντώ το κοινό. Είναι μια ζωή που με κρατά ζωντανή, παραγωγική και δημιουργική.

Η Ελλάδα ποντάρει στην πράσινη ανάπτυξη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η πολύπλευρη περιβαλλοντική κρίση, η οποία ξεκινά από την υπερθέρμανση του πλανήτη και την αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος, πλήττει τη βιοποικιλότητα αλλά και την οικονομία. Η πολυπόθητη ανάπτυξη, που ευαγγελίζονται όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών, πρέπει πλέον να είναι «πράσινη», καθώς το περίφημο Green Deal της Κομισιόν δεν αφήνει ούτε μία χαραμάδα για τη διαιώνιση του σημερινού, παρωχημένου οικονομικού μοντέλου. Όλες οι δράσεις και οι επενδύσεις θα πρέπει να στοχεύουν στον ευρωπαϊκό στόχο μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας έως το 2050. Η συγκυρία είναι ιδιαιτέρως ευνοϊκή για τη χώρα μας, καθώς τα επόμενα χρόνια θα έχει πρόσβαση σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς πόρους, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα ταμεία Πολιτικής Συνοχής και Δίκαιης Μετάβασης έως τους δύο χρηματοδοτικούς πυλώνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ), αλλά και ανταγωνιστικά προγράμματα όπως τα LIFE και «Ορίζων Ευρώπη» και οι μηχανισμοί «Συνδέοντας την Ευρώπη» και εγγυήσεων InvestEU.

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ

ΜΆΧΗ ΤΡΆΤΣΑ

Ο πράσινος μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας ξεκινά με το big project της απολιγνιτοποίησης, το οποίο συμπαρασύρει όλες τις επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα, που πλέον στρέφονται σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) αλλά και σε νέες τεχνολογίες, όπως η αποθήκευση ενέργειας, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα υβριδικά συστήματα παραγωγής πράσινης ενέργειας (σε συνδυασμό με αποθήκευση) για τα νησιά ή για γεωγραφικά περιορισμένες περιοχές, και στην παραγωγή υδρογόνου. Ωστόσο, οι αλλαγές που φέρνει η «πράσινη συμφωνία» διαπερνούν και τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας, φτάνοντας σε σημαντικές δράσεις προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης της ελληνικής φύσης, η οποία αποκτά πλέον ένα ενιαίο brand name, το «Nature Greece».

1.7.21 – lifo

23

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Με φόρα για το 2030 ΑΠΕ και νέες πράσινες τεχνολογίες

Το ευρωπαϊκό Green Deal και οι δεσμεύσεις για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία φέρνουν στο επενδυτικό προσκήνιο έναν καταιγισμό έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) αλλά και πολλές επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, από υπεράκτια πλωτά αιολικά πάρκα και υβριδικά, «έξυπνα» συστήματα μέχρι πρότζεκτ υδρογόνου.

Μ

άλιστα, οι προτάσεις για νέα έργα –ώριμα και ανώριμα– είναι τόσο πολλές, που εάν μπορούσαν να υλοποιηθούν, θα κάλυπταν πέντε και έξι φορές τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας. Το σίγουρο είναι ότι το ελληνικό σύστημα δεν τα χωράει όλα. Η Ελλάδα σήμερα διαθέτει 7,5 GW έργων ΑΠΕ στο δίκτυό της και υπό ανάπτυξη και κατασκευή άλλα 3 GW νέων έργων, τα οποία θα συνδεθούν τα επόμενα χρόνια. Βάσει του υφιστάμενου δεκαετούς Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), σε αυτά τα 7,5 GW ΑΠΕ προβλέπεται να προστεθούν επιπλέον περί τα 9 GW έως το 2030, για να υλοποιηθούν οι στόχοι της χώρας. Ωστόσο, όπως δήλωσε προσφάτως ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας κ. Αθανάσιος Δαγούμας, η ΡΑΕ βρίσκεται σε φάση έγκρισης μεγάλων έργων ΑΠΕ, συνολικής ισχύος 77,5 GW, ενώ έχουν εκδοθεί σχεδόν 5.000 άδειες για επενδύσεις ΑΠΕ. Επιπλέον, απομένει η έγκριση για έργα ΑΠΕ άλλων 10 GW από παλαιότερα επενδυτικά σχέδια. Σε αυτά ήρθαν να προστεθούν, στις αρχές του Ιουνίου, με τον τελευταίο κύκλο υποβολής αιτήσεων της ΡΑΕ για Βεβαιώσεις Παραγωγού ΑΠΕ, άλλες 743 αιτήσεις για περίπου 17,4 GW. Συνολικά, στους κύκλους Δεκεμβρίου 2020 (1.864 αιτήσεις για 45,55 GW), Φεβρουαρίου (477 αιτήματα συνολικής ισχύος 8,86 GW) και Ιουνίου 2021 έχουν υποβληθεί 3.084 αιτήσεις για έργα ισχύος περίπου 71,7 GW. Για να ξεκαθαρίσει το επενδυτικό τοπίο από το «τσουνάμι» των υποψήφιων έργων, τα οποία δεν χωρούν, ακόμα και εάν στην αναμενόμενη αναθεώρηση του ΕΣΕΚ διπλασιαστεί ο στόχος για τις ΑΠΕ, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει θέσει σε διαβούλευση με την αγορά πρόταση μέτρων, μεταξύ των οποίων η εισαγωγή της υποχρέωσης κατάθεσης εγγυητικής επιστολής (το ύψος της δεν έχει καθοριστεί ακόμα) κατά την αίτηση των επενδυτών για οριστική προσφορά σύνδεσης του έργου.

ΑΠΟΘΉΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΥΒΡΙΔΙΚΆ Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού ΥΠΕΝ κ. Κώστα Σκρέκα, η αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, το οποίο έως το 2030 αναμένεται να ξεπεράσει το 67% στην τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργεί ανάγκες ανάπτυξης μονάδων αποθήκευσης. Το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο που θα αφορά τον τρόπο συμμετοχής τους στην αγορά ενέργειας, κατά τον υπουργό, θα είναι έτοιμο το φθινόπωρο, με τους επενδυτές να κάνουν ήδη ουρά για να κατοχυρώσουν τη θέση τους στην αγορά.

24 lifo – 1.7.21

Πέρα, όμως, από τις μονάδες αποθήκευσης, έχει γίνει απόβαση από ξένες εταιρείες για ανάπτυξη υβριδικών συστημάτων, δηλαδή παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ σε συνδυασμό με μονάδες συσσωρευτών ενέργειας. Στην Αστυπάλαια αναμένεται να γίνει μια δοκιμή, σε μικρή κλίμακα, για την ενεργειακή μετάβαση του νησιού. Εντός της επόμενης πενταετίας το 80% της παραγόμενης ενέργειας στην «πεταλούδα» του Αιγαίου θα είναι «πράσινο» και θα παράγεται από ένα υβριδικό σύστημα παραγωγής ρεύματος, από το οποίο θα ηλεκτροδοτούνται σπίτια, επιχειρήσεις και σημεία φόρτισης αυτοκινήτων. Το έργο περιλαμβάνει αντικατάσταση του υφιστάμενου στόλου των 1.500 οχημάτων από ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα και τη συγκρότηση ενός νέου συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών και μεταφορών που θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του νησιού, σε συνεργασία με τη Volkswagen. Στα επόμενα σχέδια της κυβέρνησης περιλαμβάνεται και το «πρασίνισμα» της Χάλκης, σε συνεργασία με τις γαλλικές εταιρείες Citroën, Vinci Energie και Akuo Energy Greece. Παράλληλα, ξεκινούν τα έργα και στον Αϊ-Στράτη, προκειμένου να μετατραπεί σε «έξυπνο» νησί, ενώ ενδιαφέρον υπάρχει και για πολλά άλλα ελληνικά νησιά. Βεβαίως, το πρώτο νησί, το οποίο άνοιξε τον δρόμο, εγκαθιστώντας ένα υβριδικό σύστημα παραγωγής ρεύματος, ήταν η Τήλος.

ΜΑΓΝΉΤΗΣ ΤΟ ΑΙΓΑΊΟ ΓΙΑ ΥΠΕΡΆΚΤΙΑ ΑΙΟΛΙΚΆ ΠΆΡΚΑ Το φθινόπωρο θα είναι έτοιμο και το θεσμικό πλαίσιο για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, το οποίο θα ξεκαθαρίζει ζητήματα που αφορούν τη χωροθέτησή τους, τις αδειοδοτήσεις και τη διασύνδεσή τους με το δίκτυο. Στο μεταξύ, οι επενδυτές, εγχώριοι και ξένοι, ζεσταίνουν τις μηχανές τους και αναμένουν. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή ήταν η πρώτη που υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με την Ocean Winds (κοινοπραξία των εταιρειών EDP Renewables και ENGIE) για την από κοινού ανάπτυξη πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ελληνικές θάλασσες. Προσφάτως, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες κ. Κωνσταντίνος Μαύρος, μιλώντας σε συνέδριο, ανέφερε ότι προτίθεται να εμπλακεί στην αξιοποίηση του θαλάσσιου αιολικού δυναμικού του Αιγαίου και αναζητά επενδυτικές συνέργειες για επενδύσεις στα offshores. Ανάλογο ενδιαφέρον έχει εκφραστεί και από τη Μυτιληναίος, με τον γενικό διευθυντή της Protergia κ. Ντίνο Μπενρουμπή να δηλώνει ότι αναμένεται σύντομα να ανακοινωθεί σύναψη στρατηγικής συνεργασίας με διεθνή όμιλο για δυναμική είσοδο και στον τομέα των υπεράκτιων αιολικών. Όσο για τον όμιλο Κοπελούζου, το ενδιαφέρον παραμένει εδώ και μια δεκαετία, καθώς έχει στα σκαριά ώριμο αδειοδοτικά έργο 216 MW στα ανοιχτά της Αλεξανδρούπο-

1.7.21 – lifo

25

Μάλιστα, οι προτάσεις για νέα έργα –ώριμα και ανώριμα– είναι τόσο πολλές, που εάν μπορούσαν να υλοποιηθούν, θα κάλυπταν πέντε και έξι φορές τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας. Το σίγουρο είναι ότι το ελληνικό σύστημα δεν τα χωράει όλα.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

26 lifo – 1.7.21

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

λης, στο Θρακικό Πέλαγος, το οποίο ήταν ένα από τα δύο πρότζεκτ που το 2012 είχαν πάρει πράσινο φως από τη ΡΑΕ, αλλά οι διαδικασίες τότε δεν προχώρησαν. Τις ελληνικές θάλασσες σκανάρουν και πολλοί ξένοι παίκτες, όπως η νορβηγική Equinor, οι Δανοί της Copenhagen Offshore Partners, η αμερικανική Quantum, η Ideol, η Innogy, η Principle Power, η Shell κ.ά. Μάλιστα, στις 17 Ιουνίου, στη συνάντηση του κ. Σκρέκα με την αναπληρώτρια πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών του Βελγίου κ. Sophie Wilmès, το θέμα των υπεράκτιων πάρκων ΑΠΕ συζητήθηκε εκτενώς, με την κ. Wilmès να εστιάζει στη σημαντική εμπειρία των βελγικών εταιρειών όσον αφορά την κατασκευή και λειτουργία θαλάσσιων πάρκων παραγωγής ενέργειας. Το ενδιαφέρον πολλών ξένων επιχειρήσεων φάνηκε και από τη μεγάλη συμμετοχή σε web seminars της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα τον περασμένο Μάρτιο, και εστιάζει στις επενδυτικές ευκαιρίες για ελληνο-βρετανικές συνεργασίες σε υπεράκτια πάρκα, όπως και στο αντίστοιχο επενδυτικό συνέδριο της Enterprise Greece και της ισπανικής πρεσβείας. Όσο για τη νέα τεχνολογία του υδρογόνου, στην πρόσκληση των υπουργείων Ανάπτυξης και Ενέργειας για υποβολή προτάσεων στο πλαίσιο του Προγράμματος Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) «Υδρογόνο» κατατέθηκαν περί τις είκοσι τρεις προτάσεις, με κυρίαρχο το περίφημο «White Dragon», ένα big project προϋπολογισμού άνω των 8 δισ. ευρώ. Σε αυτό συμμετέχουν οι εγχώριες ΔΕΠΑ Εμπορίας (ως συντονίστριες του έργου), σε συνεργασία με την Advent Technologies, τον ΔΕΣΦΑ, τα ΕΛ.ΠΕ., τη Motor Oil, τις Cenergy και ΤΕΡΝΑ, την Damco Energy (Όμιλος Κοπελούζου), τη ΔΕΗ και τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου TAP. Πλέον μένει να δούμε εάν το έργο θα είναι ένα από τα έργα IPCEI που θα εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς χρηματοδότηση, η οποία μπορεί να καλύψει έως και το 80% της επένδυσης και της λειτουργίας του συστήματος. Στη λίστα με τις υπόλοιπες προτάσεις φιγουράρουν εταιρείες όπως η ιταλική Enel Green Power, η επίσης ιταλική Snam μαζί με την Damco Energy

του Ομίλου Κοπελούζου, η Motor Oil, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας, το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών και τη Σχολή Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων, η EΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, η Energean, η τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν, η Advent Technologies, η Quest Energy, η Watt & Volt, η Εunice, η Άλφα Μαρίν, η Claritas κ.ά. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ΔΕΗ προτείνει δύο έργα, ένα στη Μεγαλόπολη και ένα στη Δυτική Μακεδονία. Μάλιστα, ο σχεδιασμός της περιλαμβάνει και την αντικατάσταση της νέας λιγνιτικής μονάδας «Πτολεμαΐδα 5» με φυσικό αέριο το 2025, με αύξηση της δυναμικότητάς της στα 1.000 MW από τα 660, αλλά και, μελλοντικά, τη μετατροπή της τεχνολογίας της για τη λειτουργίας της με υδρογόνο.

ΤΑ ΔΊΚΤΥΑ ΘΑ ΣΗΚΏΣΟΥΝ ΤΗ ΝΈΑ ΙΣΧΎ ΑΠΕ Προϋπόθεση για τη διείσδυση στο ενεργειακό σύστημα πράσινης ενέργειας αποτελεί η αναβάθμιση και η επέκταση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Λίγες μέρες πριν, στις 23 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) κ. Werner Hoyer και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Γεώργιος Στάσσης υπέγραψαν το δεύτερο συμβόλαιο χρηματοδότησης ύψους 100 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του εικοσαετούς δανείου ύψους 330 εκατ. ευρώ, το οποίο θα στηρίξει επενδύσεις εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης του ελληνικού δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την ηπειρωτική χώρα και στα νησιά. Η νέα γραμμή χρηματοδότησης θα στηρίξει την αναβάθμιση χιλιάδων χιλιομέτρων γραμμών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και την επέκταση της χρήσης «έξυπνων» μετρητών, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την επέκταση των ΑΠΕ. Παράλληλα, ο ΑΔΜΗΕ έχει σχεδιάσει ένα δεκαετές επενδυτικό πλάνο ύψους 5 δισ. ευρώ έως το 2030, στο οποίο περιλαμβάνονται τα έργα των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών, ώστε αφενός να σβήνουν οι ρυπογόνες πετρελαϊκές μονάδες που λειτουργούν και αφετέρου να «σηκώσουν» τη νέα ισχύ των ΑΠΕ. Σε λίγους μήνες αναμένεται ότι θα ξεκινήσει η κατασκευή της Δ’ Φάσης Διασύνδεσης των Κυ-

κλάδων, η οποία περιλαμβάνει τη διασύνδεση της Σαντορίνης, της Μήλου, της Φολεγάνδρου και της Σερίφου με το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο πρόσθετος ηλεκτρικός χώρος για ΑΠΕ στις Κυκλάδες με τις νέες διασυνδέσεις εκτιμάται από τον ΑΔΜΗΕ σε 332 MW. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 408 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 170 θα καλυφθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο διαγωνισμός για την ανάθεση της διασύνδεσης προβλέπεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός του 2021. Επίσης, εντός του καλοκαιριού αναμένεται ότι θα λειτουργήσει η νέα ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης - Πελοποννήσου και ότι θα μεταφέρει τα πρώτα ηλεκτρικά φορτία. Όσο για τις υπόλοιπες διασυνδέσεις ή αναβαθμίσεις δικτύων, ο προγραμματισμός του ΑΔΜΗΕ έχει ως εξής: • Διασύνδεση Κρήτης - Αττικής, συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, αναμένεται να ηλεκτριστεί το πρώτο εξάμηνο του 2023.

• Ηλεκτρική διασύνδεση Κυκλάδων: Η διαγωνιστική διαδικασία για τη Δ’ Φάση βρίσκεται σε εξέλιξη για τον υποσταθμό και τα καλωδιακά τμήματα της διασύνδεσης Νάξου. Θα ακολουθήσουν οι διαγωνισμοί για τα υπόλοιπα νησιά εντός του 2021.

• Επέκταση του συστήματος 400 kV στην Πελοπόννησο, τον λεγόμενο και Δυτικό Διάδρομο. Έχει ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο τμήμα του, αλλά, λόγω δικαστικών εμπλοκών, εξαιτίας αντιδράσεων τοπικών παραγόντων, έχει «παγώσει» η τοποθέτηση δύο πυλώνων στα Καλάβρυτα.

• Ανατολικός Διάδρομος: Μέχρι το τέλος του 2021 ολοκληρώνεται η γραμμή μεταφοράς Μεγαλόπολη - Κόρινθος και το νέο ΚΥΤ (Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης) Κορίνθου. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2023. Όσο για το ΚΥΤ Κουμουνδούρου, η αντικατάσταση του αυτομετασχηματιστή που υπέστη βλάβη λόγω πυρκαγιάς στις 7 Φεβρουαρίου 2021 αποκαταστάθηκε και εντός των επόμενων εβδομάδων θα εξοπλιστεί με έναν επιπλέον αυτομετασχηματιστή, ο οποίος θα καταστήσει την κρίσιμη υποδομή πιο ανθεκτική, θωρακίζοντας περαιτέρω την ηλεκτροδότηση του νότιου ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.

1.7.21 – lifo

27

H ENEL GREEN POWER ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ & ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΛΛΆΔΑ

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

2

ΚΌΣΜΟΣ

24

ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ ΗΓΈΤΗΣ ΣΤΙΣ ΑΠE ΒΆΣΕΙ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΈΝΗΣ ΙΣΧΎΟΣ

>45GW

νoμοί

13

χρόνια παρουσίας

27.8GW

υδροηλεκτρικά

επενδύσεις

>1 δισ. €

59

12.6GW αιολικά

έργα ΑΠΕ

25

143

εργαζόμενοι

>3.000

μέρες χωρίς ατύχημα

1

εκατομμύριο

ευρώ για την ασφάλεια των εργαζομένων

αιολικά

φωτοβολταϊκά

5

>480MW 0.8GW γεωθερμία

1.184

τόνων CO2 μέχρι το 2020

χώρες

7

διεθνείς πιστοποιήσεις ποιότητας

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΩΡΕΕΣ την περίοδο της πανδημίας

8.000

εργαζόμενοι 28 lifo – 1.7.21

αναδασώσεις μέχρι σήμερα

+1.170 στρέμματα υπό εξέλιξη:

Καστανόλογγος Νότια Εύβοια

640

στρέμματα με

30.000 φυτά

110.000 € σε νοσοκομειακό εξοπλισμό, είδη πρώτης ανάγκης και υπολογιστές

άτομα

8

βραβεία για ασφάλεια βιωσιμότητα ανθρώπινο δυναμικό

έργα ΑΠΕ

28

2020 +170

στα ανανεώσιμα έργα μας

εξοικονόμηση

532.801

μαθητές

αγώνες ποδηλασίας

φωτοβολταϊκά μικρά υδροηλεκτρικά

2014 + 2.500

3

29

4.2GW

εκπαιδευτικά προγράμματα

Μίνι βαν αξίας

17.000 € στον Σύλλογο Προστασίας ΑμΕΑ Χέρι Χέρι στην Κάρυστο

Άσηρος Κεντρική Μακεδονία

90

στρέμματα με

17.720 φυτά

Γηγενή φυτά καστανιάς για την αναδάσωση του Καστανόλογγου

Η

Ελλάδα, ακολουθώντας την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Green Deal), που προβλέπει κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, έχει θέσει φιλόδοξους στόχους σχετικά με τη δική της ενεργειακή μετάβαση και την απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα για την παραγωγή ρεύματος. Καταρχάς, έχει δεσμευτεί να αποσύρει όλες τις λιγνιτικές μονάδες ως το 2023. Ταυτόχρονα, με ορίζοντα το 2030 σχεδιάζει τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) κατά 35% στο ενεργειακό μείγμα, αύξηση που θα υποστηριχτεί από την προσθήκη 9,5 GW ΑΠΕ την ερχόμενη δεκαετία. Τέλος, όπως όλα τα κράτη-μέλη, οφείλει να απανθρακοποιήσει όλο το φάσμα της οικονομίας της και να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών CO2 τουλάχιστον κατά 55% μέχρι το 2030. Η Εnel, που από το 2019 έχει ανακοινώσει τις δικές της δεσμεύσεις κατά της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες με τους στόχους του Οργανισμού Hνωμένων Εθνών για βιώσιμη ανάπτυξη, υποστηρίζει τη χώρα στην επίτευξη των ενεργειακών της στόχων στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής της. Η εταιρεία αυξάνει διαρκώς το χαρτοφυλάκιό της σε ΑΠΕ, μια και την επόμενη διετία θα φτάσουμε στα 60 GW εγκατεστημένης ισχύος, ενώ μέχρι το 2030 στοχεύουμε τα 145 GW, που θα αντιστοιχούν σε ποσοστό πάνω από το 4% της παγκόσμιας αγοράς. Tην ίδια στιγμή επιταχύνει τη δική της απανθρακοποίηση σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Χιλή. Όλες οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα θα έχουν κλείσει το 2027, τρία χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό. Μάλιστα, μέσω του προγράμματος «Futur-e» ξαναδίνουμε ζωή σε είκοσι τρεις θερμοηλεκτρικούς σταθμούς και σε μια περιοχή όπου γινόταν εξόρυξη άνθρακα, δημιουργώντας μια σταθερή πορεία κυκλικής οικονομίας. Για παράδειγμα, στο Κάπρι μετατρέψαμε σε μόλις δύο χρόνια έναν σταθμό ηλεκτροπαραγωγής σε καινοτόμο κόμβο εφοδιαστικής αλυσίδας, αντικαθιστώντας τους στροβίλους και τις δεξαμενές με μια σκεπαστή εγκατάσταση 20.000 τ.μ., στην οποία έχουν προβλεφθεί όλες οι βιώσιμες λύσεις, όπως τα συστήματα ανάκτησης και διαχείρισης βρόχινου νερού.

Η ΑΛΛΑΓΉ ΤΟΥ ΜΟΝΤΈΛΟΥ Ο τρόπος που πραγματοποιούμε την αλλαγή του επιχειρηματικού μας μοντέλου αντανακλά και τη φιλοσοφία μας: η κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για μια πετυχημένη ενεργειακή μετάβαση, η οποία θα οδηγήσει ισότιμα και με ασφάλεια τους πολίτες στη νέα εποχή. Ως εκ τούτου, βασικό πυλώνα στρατηγικής ανάπτυξης της εταιρείας μας αποτελεί η ουσιαστική ενσωμάτωση των τοπικών κοινωνιών στην επιχειρηματική μας προσέγγιση. Καθώς η βιωσιμότητα υπάρχει στον πυρήνα όλων των δραστηριοτήτων μας και συνεπώς καθορίζει συνολικά την αλυσίδα παραγωγής αξίας, από τους προμηθευτές μέχρι τον σχεδιασμό και την κατασκευή των έργων ΑΠΕ, η ενίσχυση της

βιώσιμης ανάπτυξης των τοπικών πληθυσμών βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ενεργειακής μετάβασης. Μέσω της εφαρμογής του μοντέλου «Δημιουργία Αμοιβαίας Αξίας» υιοθετούμε ολοκληρωμένες δράσεις που αφενός συνεισφέρουν στην αειφόρο ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, αφετέρου, υπηρετώντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, συμβάλλουν στην περαιτέρω προστασία του περιβάλλοντος και των επιμέρους οικοσυστημάτων. Αυτή, άλλωστε, είναι και η πραγματική αξία της βιώσιμης ενέργειας: στοχεύουμε στην ενεργειακή μετάβαση και όλα τα βήματα που ακολουθούμε υπηρετούν τη βιωσιμότητα.

Η ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΚΟΝΤΆ ΣΤΙΣ ΤΟΠΙΚΈΣ ΚΟΙΝΩΝΊΕΣ Στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της «Δημιουργίας Αμοιβαίας Αξίας» υλοποιούμε δράσεις που αποφέρουν κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη στις περιοχές όπου λειτουργούμε ανανεώσιμα έργα. Ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα: 1) ενισχύουμε τους τοπικούς παραγωγούς για να δυναμώσουμε την τοπική οικονομία. Την περασμένη χρονιά βοηθήσαμε τον Μελισσοκομικό Σύλλογο Καρύστου να καταθέσει αίτηση για την ένταξη του τοπικού μελιού με την ονομασία «Κισσούρι» στο ΠΟΠ-ΠΓΕ-ΕΠΙΠ της Ε.Ε. ως προϊόντος προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ), 2) φιλοξενούμε αθλητικές δραστηριότητες για να αναπτύξουμε το μοντέλο του βιώσιμου τουρισμού και να εμπλουτίσουμε την ταυτότητα των περιοχών, όπως πρόσφατα, που υποστηρίξαμε, σε συνεργασία με τον Ποδηλατικό Όμιλο Πατρών και τις τοπικές αρχές, τον 43ο Ποδηλατικό Γύρο «Θυσία» στα Καλάβρυτα, 3) μέσω των σύγχρονων εκπαιδευτικών προγραμμάτων «Energy On the Go» και «Play Energy» μεριμνούμε ώστε οι μαθητές σε όλη τη χώρα να έχουν ίση πρόσβαση στην καινοτόμα γνώση που σχετίζεται με τη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία.

TO ΒΙΏΣΙΜΟ ΕΡΓΟΤΆΞΙΟ Εξίσου σημαντικό με τις υποστηρικτικές δράσεις στις τοπικές κοινωνίες είναι και το να υιοθετείς αειφόρες πρακτικές κατά τον σχεδιασμό και την κατασκευή των έργων ΑΠΕ, ώστε να ελαχιστοποιείται το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και να παράγεται από την πρώτη ημέρα προστιθέμενη αξία για την τοπική κοινωνία. Το μοντέλο του «βιώσιμου εργοταξίου» το εφαρμόσαμε για πρώτη φορά στην κατασκευή του Καφηρέα, τη μεγαλύτερη συστοιχία αιολικών πάρκων της χώρας στη νότια Εύβοια, όπου, μεταξύ άλλων, ανακυκλώσαμε συνολικά πενήντα τόνους υλικών και δώσαμε 550.000 τόνους προϊόντων εκσκαφής για επεξεργασία στο σύστημα ΣΑΝΚΕ. Επίσης, πρόσφατα, στο φωτοβολταϊκο μας πάρκο Βαμβακιές, στον Άγιο Ιωάννη Ημαθίας, εγκαταστήσαμε αυτόνομο φωτοβολταϊκό με μπαταρίες 6,7 KW, που κάλυπτε τις ενεργειακές ανάγκες όλου του εργοταξίου, και μεριμνήσαμε το 50% των ανθρώπων που απασχολήθηκαν στο έργο να κατοικεί στην ευρύτερη περιοχή.

ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗΣ ΧΑΝΤΆΒΑΣ Επικεφαλής Ευρώπης Enel Green Power, Πρόεδρος της SolarPower Europe

H βιώσιμη ενέργεια είναι οδηγός για μια πετυχημένη ενεργειακή μετάβαση.

1.7.21 – lifo

29

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Επενδυτικές συμμαχίες φέρνει η αποθήκευση ενέργειας

Σ

την Ελλάδα, η απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος, που αποτελεί κυρίαρχη κατεύθυνση της κυβερνητικής πολιτικής στον ενεργειακό τομέα, συνεπάγεται πολύ μεγάλη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), η οποία ωστόσο είναι απαραίτητο να υποστηριχτεί από συστήματα αποθήκευσης. Δεδομένης της στοχαστικότητας στην παραγωγή των ΑΠΕ, καθώς εξαρτάται από τις… βουλές του ήλιου ή του ανέμου, θα πρέπει να υπάρχει ένας παράγοντας αντιστάθμισης, είτε μπαταρίες είτε αντλητικά συστήματα αποθήκευσης, τα οποία θα διευκολύνουν την ενσωμάτωση της πράσινης ενέργειας στις αγορές ηλεκτρισμού και θα αναβαθμίσουν την ασφάλεια λειτουργίας του ηλεκτρικού συστήματος. Για να προχωρήσουν, ωστόσο, οι επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης, θα πρέπει να ολοκληρωθεί αφενός το θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για την ομαλή αδειοδότηση και υλοποίηση των έργων, καθώς και για την αποδοτική δραστηριοποίησή τους στις αγορές. Αφετέρου απαιτείται η έγκριση ενός σχήματος στήριξης των επενδύσεων στην ηπειρωτική χώρα αλλά και στα νησιά με υβριδικούς σταθμούς παραγωγής (μονάδες ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας). Προσφάτως, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, μιλώντας στο Greek Ιnvestment Forum in New York, ανέφερε ότι το φθινόπωρο θα είναι έτοιμο το θεσμικό και ρυθμιστικό πλαίσιο αδειοδότησης, συμμετοχής στην αγορά και στήριξης των διαφόρων τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας. Μάλιστα, όπως ανέφερε, θα ακολουθήσει διαγωνισμός για μονάδες αποθήκευσης ισχύος 700 MW και προϋπολογισμού περίπου 200 εκατομμυρίων ευρώ. Οι αποθήκες ενέργειας, πέρα από τη δυνατότητα που δίνουν να προσαρμοστεί η μεταβλητή παραγωγή ΑΠΕ στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, συμβάλλουν και στη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Εάν τις πρώτες εβδομάδες εφαρμογής του Τarget Μodel, οπότε καταγράφηκαν ακραίες τιμές στην αγορά εξισορρόπησης, λειτουργούσαν μονάδες κεντρικής αποθήκευσης, θα παρείχαν ασπίδα προστασίας και επιπλέον θα συνέβαλαν στην ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος και στην αποσυμφόρηση των κορεσμένων ηλεκτρικών δικτύων, ώστε να «δεχτούν» νέα έργα ΑΠΕ. Οι επενδύσεις σε έργα αποθήκευσης θα έχουν στήριξη είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης (έχει προβλεφθεί σχετικό κονδύλι ύψους 450 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση συστημάτων αποθήκευσης, με συνολική ισχύ μέχρι 1.380 MW) είτε μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών, στις οποίες θα κλειδώνουν «ταρίφα», καθώς επίσης και από τον μόνιμο μηχανισμό επάρκειας ισχύος, εάν τελικά εγκριθεί από την Κομισιόν. Ειδικά για τη νησιωτική Ελλάδα προετοιμάζεται ένα ειδικό πλαίσιο ενίσχυσης των υβριδικών σταθμών. Το ενδιαφέρον από επενδυτές είναι τεράστιο. Ήδη ένα «τσουνάμι» αιτήσεων έχει υποβληθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για εκατοντάδες έργα, που η συνολική ισχύς τους προσεγγίζει τα 10 GW, εκ των οποίων περισσότερα από τα μισά έχουν αδειοδοτηθεί. Κι αυτό όταν, βάσει του στόχου ανάπτυξης των ΑΠΕ που έχει τεθεί από το υπό αναθεώρηση Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (19 GW το 2030, από 7 GW σήμερα),

30 lifo – 1.7.21

είναι αναγκαία η εγκατάσταση έργων αποθήκευσης ενέργειας ισχύος περίπου 1,5 GW. Ήδη σημαντικά έργα αποθήκευσης, με χρήση τεχνολογιών αυξημένης εγχώριας προστιθέμενης αξίας, όπως η αντλησιοταμίευση, αναμένουν εδώ και χρόνια το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο για να υλοποιηθούν. Το μεγάλο έργο αντλησιοταμίευσης της ΤΕΡΝΑ στην Αμφιλοχία, μια ώριμη επένδυση 500 εκατ. ευρώ, ισχύος 680 MW (παραγωγή) και 730 MW (άντληση), το οποίο περιλαμβάνεται και στη λίστα των έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος, ελλείψει θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου, δεν μπορεί να κατασκευαστεί. Το ίδιο και ο υβριδικός σταθμός στο Αμάρι, επίσης επένδυση της ΤΕΡΝΑ, που περιλαμβάνει δύο αιολικά πάρκα και αντλησιοταμίευση, ένα έργο προϋπολογισμού 280 εκατ. ευρώ. Επίσης, στις αρχές Ιουνίου η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έλαβε οκτώ άδειες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση συσσωρευτών αποθήκευσης στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας, συνολικής ισχύος 950 MW, μια επένδυση που προσδιορίζεται στα 500 εκατ. ευρώ. Αλλά και η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή εξασφάλισε νέες άδειες παραγωγής για τέσσερις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες, συνολικής ισχύος 375 MW, σε περιοχές των δήμων Τρίπολης, Θεσσαλονίκης, Θήβας και Μαρωνείας - Σαπών. Σημαντική δραστηριότητα στον τομέα της αποθήκευσης αναπτύσσει και η Μυτιληναίος, η οποία εξαγόρασε ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο ηλιακών έργων και είκοσι ενός έργων αποθήκευσης ενέργειας με χρήση συσσωρευτών της Egnatia Group. Ο όμιλος αναπτύσσει πολλά έργα αποθήκευσης ενέργειας στο εξωτερικό, με πιο πρόσφατο το έργο Byers Brae της Gresham House στη Σκωτία. Δύο μεγάλα πρότζεκτ αποθήκευσης ενέργειας μεγάλης κλίμακας –το ένα περιλαμβανόταν στα δεκαέξι εμβληματικά έργα που έχουν συμπεριληφθεί από την κυβέρνηση στο σχέδιο της απολιγνιτοποίησης– σχεδιάζει να υλοποιήσει και ο ελληνικών συμφερόντων όμιλος της Eunice σε Πτολεμαΐδα και Μεγαλόπολη, το καθένα δυναμικότητας 250 MW και προϋπολογισμού άνω των 600 εκατ. ευρώ, τα οποία πήραν επίσης άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ. Για την υποστήριξη της λειτουργίας του συστήματος μεταφοράς και ο ΑΔΜΗΕ ξεκινά δύο πιλοτικές προσπάθειες για αποθήκευση ενέργειας, μία στη Θήβα με εταίρο τη Sunlight και μία στη Νάξο. Πράσινο φως έχουν πάρει και δύο έργα της εταιρείας «Εφαρμογές Πυριτίου» του Ομίλου Κοπελούζου, που απέκτησαν άδειες παραγωγής ενέργειας για μονάδες αποθήκευσης συσσωρευτών ιόντων λιθίου (ισχύος 150 MW εκάστη) στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης και στη ΒΙΠΕ Πάτρας. Ενδιαφέρον για έργα αποθήκευσης έχει εκδηλωθεί και από τις γαλλικές εταιρείες EDF και Total Eren, τη γερμανική AccuSol, την ιταλική Enel κ.ά. Δεν είναι τυχαίο ότι προσφάτως ανακοινώθηκε και η συμμαχία πέντε εταιρειών-κολοσσών, των EDF, Enel Green Power, Μυτιληναίος, Siemens Gamesa και Vestas, οι οποίες, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ενέργειας Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, συστήνουν την Ελληνική Πρωτοβουλία Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΠΣΑΗΕ). Στόχος είναι να συμβάλουν στην ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας και στην απανθρακοποίηση της ελληνικής οικονομίας μέσω της ευρείας ενσωμάτωσης σύγχρονων συστημάτων αποθήκευσης στο ελληνικό σύστημα.

Η AEGEAN ΕΡΓΆΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ ΠΡΆΣΙΝΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΈΣ

O Γιώργος Γοβατζιδάκης, Sustainability Manager της AEGEAN, μιλάει για την ευθύνη της εταιρείας απέναντι στο περιβάλλον και την κοινωνία, σήμερα αλλά και αύριο.

Γ

ια όλους εμάς στην AEGEAN η βιώσιμη ανάπτυξη, η συνεισφορά στο κοινωνικό σύνολο και η ανάληψη πρωτοβουλιών που προστατεύουν το περιβάλλον και μεριμνούν για ένα βιώσιμο μέλλον για όλους αποτελούν διαχρονικά τη βάση της επιχειρηματικής και της επιχειρησιακής μας πρακτικής. Η κλιματική αλλαγή —για κάποιους ήδη κλιματική κρίση— είναι άλλωστε μία από τις επείγουσες προκλήσεις της εποχής μας και απαιτεί τόσο κοινό όραμα όσο και άμεση δράση αλλά και συνεργασία για να καταστεί ουσιαστικά βιώσιμη. Γι’ αυτό και η AEGEAN υλοποιεί τα τελευταία χρόνια ένα συνεκτικό πλάνο σχετικών δράσεων, ενώ την τελευταία περίοδο διερευνά όλο και περισσότερους τρόπους που θα τη φέρουν πιο κοντά σε ένα αύριο περισσότερο πράσινο, όπου οι μεταφορές θα είναι φιλικές προς το περιβάλλον, όπως άλλωστε και οι επιβάτες της. Στο πλαίσιο αυτό και καθώς πλέον επανερχόμαστε σε μια νέα κανονικότητα μετά την πανδημία, συνεχίζουμε την πορεία μας προς τις βιώσιμες εναλλακτικές, εξετάζοντας σοβαρά τις δυνατότητες αξιοποίησης των πράσινων καυσίμων. Άλλωστε, ούτε και κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης δεν ανακόπηκε, έστω προσωρινά, το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου μας με τα 46 νέα υπερσύγχρονα αεροσκάφη Αirbus της οικογένειας neo, το οποίο, εκτός από μια μεγάλη επένδυση, αποτελεί τη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής περιβαλλοντική δράση της εταιρείας. Κι αυτό γιατί τα νέα αεροσκάφη εξασφαλίζουν 19-23%

χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 σε σχέση με τα προηγούμενης γενιάς Airbus και έως 50% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 από τα πρώτα –και τότε νέα– αεροσκάφη της εταιρείας του 1999, σηματοδοτώντας μια ουσιαστική πράξη σεβασμού και φροντίδας προς το περιβάλλον. Εξοπλισμένα με τη νέα γενιά κινητήρων GTFTM της Pratt & Whitney, τα νέα αυτά αεροσκάφη περιορίζουν επιπλέον το αποτύπωμα θορύβου, ενώ θα διαθέτουν και επαναχρησιμοποιούμενα ή πλήρως ανακυκλωμένα υλικά εξυπηρέτησης. Παράλληλα, αναγνωρίζοντας στη χρήση των βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAFSustainable Aviation Fuels) ένα σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου της απανθρακοποίησης και της καθιέρωσης περισσότερο πράσινων μεταφορών, έχουμε ξεκινήσει ήδη, με σύμμαχο την καινοτομία, να διερευνούμε τρόπους που θα μπορούσαν να την καταστήσουν επιχειρησιακά και οικονομικά βιώσιμη. Αποτελεί κοινή διαπίστωση το ότι δεν έχουμε αρκετό χρόνο ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης των ρύπων και θερμοκρασίας μέχρι το 2050 και δεν μπορούμε να περιμένουμε να ωριμάσουν τεχνολογίες χρήσης υδρογόνου ή μπαταριών για αεροσκάφη. Συνεπώς, πρέπει να αξιοποιήσουμε λύσεις που είναι άμεσα διαθέσιμες, όπως τα SAF, η όλο και μεγαλύτερη χρήση καινούργιων κινητήρων και οι βελτιώσεις στις επιχειρησιακές λειτουργίες που μειώνουν την κατανάλωση καυσίμου. Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, υπολογίζεται ότι η χρήση SAF, που προέρχονται κατά βάση από ανακυκλωμένα ή

και χρησιμοποιημένα φυτικά και ζωικά λίπη, θα μπορούσε να αποφέρει μείωση έως και 80%90% των ρύπων του C02 του κλάδου. Έτσι, παρόλο που η αδυναμία παραγωγής των SAF σε επαρκείς ποσότητες, η έλλειψη υποδομών για την αποθήκευση και διανομή τους και κυρίως το πολλαπλάσιο κόστος τους σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα παρεμποδίζουν τη γενικευμένη εφαρμογή τους, η AEGEAN τοποθετείται εγκαίρως και αποφασιστικά απέναντι στις προκλήσεις της νέας εποχής των αερομεταφορών, αναζητώντας λύσεις. Παράλληλα, γνωρίζοντας και την ανάγκη των επιβατών μας για ταξίδια με τη χαμηλότερη δυνατή επίπτωση στο περιβάλλον, όλοι εμείς στην AEGEAN έχουμε θέσει σε εφαρμογή ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα βιωσιμότητας που εκκινεί από δράσεις ανακύκλωσης και διαχωρισμού υλικών εν πτήσει και περιλαμβάνει εξίσου την ευρεία αντικατάσταση των πλαστικών από υλικά φιλικά προς το περιβάλλον, την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης νερού και ενέργειας στο σύνολο των λειτουργιών μας και, κυρίως, τη στοχευμένη προσπάθεια μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Καθώς οδεύουμε με σταθερά και προσεκτικά βήματα προς τη σταδιακή έξοδο από την πανδημία και τη δραματική περίοδο των τελευταίων μηνών, εργαζόμαστε εντατικά για να κερδίσουμε το στοίχημα για βιώσιμη και σταθερή ανάπτυξη του τουρισμού και της χώρας μας και για περισσότερο πράσινες και βιώσιμες μεταφορές, που θα συμβάλουν στη διασφάλιση ενός καλύτερου και βιώσιμου μέλλοντος για όλους.

1.7.21 – lifo

31

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Η

απώλεια της βιοποικιλότητας και η κλιματική κρίση αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. Τα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του κλίματος, ενώ, όπως μας δίδαξε και η πανδημία που πλήττει τον πλανήτη, η διαφύλαξή τους συνδέεται άμεσα και με τη δημόσια υγεία, η οποία απειλείται όσο η ανθρώπινη δραστηριότητα συνεχίζεται ανεξέλεγκτα, εισβάλλοντας σε φυσικούς βιοτόπους. Στην Ελλάδα, το 27,59% της χερσαίας έκτασης και το 19,6% των χωρικών υδάτων περιλαμβάνονται στο δίκτυο των περιοχών Natura. Ωστόσο, μόλις έναν χρόνο πριν συστάθηκε ένας ενιαίος επιστημονικός, συμβουλευτικός και συντονιστικός φορέας, ο οποίος θα λειτουργεί ως μια «ομπρέλα» προστασίας για τα ευαίσθητα οικοσυστήματα και τη διαχείρισή τους. Πρόκειται για τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Η διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα έως και το 2020 γινόταν από την αρμόδια Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ), οι οποίοι αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου. Το σύστημα αυτό όμως, στο χρονικό διάστημα των είκοσι χρόνων που λειτουργούσε, παρουσίαζε πολλά προβλήματα (συντονισμού, απορρόφησης κονδυλίων, παραγωγής επιστημονικής πληροφορίας για τις προστατευόμενες περιοχές), κυρίως έλλειψη ομοιομορφίας και ενιαίας αντιμετώπισης των ευαίσθητων περιοχών της χώρας. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ αποτελεί πλέον τον φορέα που εφαρμόζει τις πολιτικές που διαμορφώνει το ΥΠΕΝ για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών. Εκτός από την κεντρική υπηρεσία, σε αυτόν εντάσσονται είκοσι τέσσερις περιφερειακές Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ), οι οποίες αντικαθιστούν τους 36 ΦΔΠΠ ώστε να καλύπτουν το σύνολο των περιοχών ευρωπαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος της χώρας για την προστασία των οικοτόπων και των ειδών. Και για να προχωρήσει το έργο του ΟΦΥΠΕΚΑ, έχουν εξασφαλιστεί τα απαραίτητα κονδύλια. Σύμφωνα με το Πλαίσιο Δράσης Προτεραιότητας της χώρας για την περίοδο 2021-2027, που έχει εγκριθεί από την Ε.Ε., η συνολική εκτιμώμενη χρηματοδότηση για το δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου τα 641 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης οικοτόπων και βιοτόπων που φιλοξενούν σημαντικά είδη άγριας ζωής, τα 127 εκατ. ευρώ σε έργα πράσινης υποδομής εκτός του δικτύου Natura,

32 lifo – 1.7.21

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΦΥΠΕΚΑ: Μια ομπρέλα προστασίας για την ελληνική φύση τα 134 εκατ. ευρώ σε πρόσθετα μέτρα, ειδικά ανά είδος, τα οποία δεν σχετίζονται με συγκεκριμένα οικοσυστήματα, και περί τα 98 εκατ. ευρώ για διάφορα οριζόντια μέτρα και διοικητικά κόστη. Πέρα από το ευρωπαϊκό κονδύλι της επόμενης προγραμματικής περιόδου για την ελληνική φύση, έχουν διασφαλιστεί άλλα 100 εκατ. ευρώ για τη βιοποικιλότητα και από το Ταμείο Ανάκαμψης για έργα που αφορούν τη δημιουργία ενός δικτύου μονοπατιών σε προστατευόμενες περιοχές, την ίδρυση και αναβάθμιση υποδομών (Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, κέντρα παρακολούθησης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, κ.λπ.) και τα εθνικά συστήματα παρακολούθησης ειδών και οικοτόπων και φύλαξης προστατευόμενων περιοχών. Με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης έχει προβλεφθεί και η δημιουργία ενός brand name για την παρουσίαση της ελληνικής φύσης υπό την ταυτότητα «Nature Greece». Ουσιαστικά, θα δημιουργηθεί ένα ψηφιακό «παράθυρο», μέσω του οποίου οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν ξεναγήσεις, εναλλακτικές δραστηριότητες στην ελληνική φύση, καταλύματα κ.λπ. Μάλιστα, ενδέχεται να επεκταθεί και στη δημιουργία μιας νέας σήμανσης τοπικών επιχειρήσεων (καταλύματα, εστίαση κ.λπ.) ή προϊόντων, που θα τους προσδώσει προστιθέμενη αξία. Ειδικότερα, για την επόμενη τριετία στον προγραμματισμό του ΟΦΥΠΕΚΑ έχουν περιληφθεί έργα περίπου 150 εκατ. ευρώ που αφορούν την προσαρμογή της βιοποικιλότητας στην κλιματική αλλαγή και στην αξιολόγηση της επίδρασής της σε έργα δημοσίου συμφέροντος, σε αλιευτικά καταφύγια, σε τουριστικούς λιμένες και σε παραθαλάσσιες οδούς. Αυτό προκύπτει από την Έκθεση Πεπραγμένων που μόλις δημοσιεύτηκε για την περίοδο από τον Ιανουάριο 2020 έως τον Απρίλιο 2021. Ωστόσο, τα θεσμικά κενά για την προστασία των ευαίσθητων περιοχών είναι ακόμα πολλά για την Ελλάδα. Οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες, οι οποίες θα καταλήξουν σε Προεδρικά Διατάγματα (Π.Δ.) προστασίας και σχέδια διαχείρισης για την παρακολούθηση και εφαρμογή μέτρων και πολιτικών προστασίας στις 446 περιοχές Natura 2000 της χώρας ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί. Έως σήμερα έχουν υπογραφεί μόνο επτά Π.Δ. (Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, Εθνικό Πάρκο Σχινιά - Μαραθώνα, υγρότοποι και Ακτή Ψαλιδίου στην Κω, Τζουμέρκα, Περιοχή Προστασίας της Φύσης Καστοριάς, Κυπαρισσιακός Κόλπος και Υγρότοπος Βουρκάρι) και δύο σχέδια διαχείρισης για τη λίμνη Κορώνεια και το πάρκο Σχινιά. Έως ότου ολοκληρωθεί το έργο για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας, η προστασία της ελληνικής φύσης και η βιώσιμη ανάπτυξη εντός των προστατευόμενων περιοχών θα στηρίζεται σε αποσπασματικές δράσεις προστασίας και πρωτοβουλίες αξιοποίησης των περιοχών αυτών.

1.7.21 – lifo

33

Τ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ο φιλόδοξο εγχείρημα της απολιγνιτοποίησης του ενεργειακού μείγματος και της μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα δεν μπορεί να επιτευχθεί δίχως το δεκανίκι του φυσικού αερίου. Αυτό έγινε ξεκάθαρο και την περασμένη εβδομάδα, όταν η ζήτηση ρεύματος εξαιτίας του καύσωνα καλύφθηκε σε μεγάλο βαθμό (σε ποσοστό άνω του 60%) από τις μονάδες φυσικού αερίου, καθώς, λόγω των ασθενών ανέμων, ούτε τα αιολικά δούλευαν ούτε τα φωτοβολταϊκά είχαν τη μέγιστη απόδοση, λόγω της μουντής ατμόσφαιρας που δημιουργούσε η αφρικανική σκόνη. Γι’ αυτό, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα έως το 2030 έχει προβλέψει ειδικό χώρο για το αέριο στην Ελλάδα, ενώ, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες στις αγορές των Βαλκανίων, ανοίγονται νέες επενδυτικές προοπτικές. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα εγχώρια ενεργειακά «τζάκια» περιλαμβάνουν στα επενδυτικά τους σχέδια και μια μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το φυσικό αέριο. Η ισχυρή συμμαχία Motor Oil - ΤΕΡΝΑ για την από κοινού κατασκευή και λειτουργία αεριοστροβιλικού σταθμού συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής, εγκατεστημένης ισχύος 877 MW, ανοίγει πεδίο και για άλλες συνεργασίες. Πρόκειται για τη δεύτερη νέα μονάδα φυσικού αερίου, η οποία θα προστεθεί στο ενεργειακό σύστημα της χώρας, με την κατασκευή της να αναμένεται να ξεκινήσει εντός του έτους, προκειμένου να τεθεί σε εμπορική λειτουργία στις αρχές του 2024. Η πρώτη ήταν της «Μυτιληναίος», η οποία ξεκίνησε την κατασκευή μιας σύγχρονης μονάδας συνδυασμένου κύκλου, ισχύος 826 MW, στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας, με στόχο να μπει σε εμπορική λειτουργία τον Μάιο του 2022. Σε εγρήγορση για κατασκευή μονάδων φυσικού αερίου βρίσκονται και οι άλλοι παίκτες της αγοράς, παρότι η «Μυτιληναίος» και η κοινοπραξία Motor Oil - ΤΕΡΝΑ έχουν αποκτήσει ένα προβάδισμα, δεδομένου ότι το υφιστάμενο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει πως έως το 2030 το ενεργειακό σύστημα της χώρας θα δεχτεί επιπλέον 1,7 GW από μονάδες φυσικού αερίου. Ωστόσο, η ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων προς τις γειτονικές βαλκανικές χώρες ανοίγει νέα πεδία για εξαγωγές ρεύματος που παράγεται από ελληνικές μονάδες. Έτσι, όλοι οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της

Το φυσικό αέριο ως μεταβατικό καύσιμο και το «πρασίνισμα» των αγωγών 34 lifo – 1.7.21

Γ

νωρίζεις ότι ένα πλαστικό μπουκάλι μπορεί να παραμείνει στο περιβάλλον για 450 χρόνια; Η AVIN το γνωρίζει και με σεβασμό στο περιβάλλον «σηκώνει τα μανίκια» και γίνεται η πρώτη εταιρεία στον κλάδο που μέσα από μια σειρά δράσεων προσκαλεί το κοινό να υιοθετήσει έναν πιο plastic free τρόπο ζωής. Πιστή στη δέσμευσή της για ένα βιώσιμο αύριο, υλοποιεί το πρόγραμμα «Καθαρίζουμε, Ανακυκλώνουμε, Αλλάζουμε» και υιοθετεί την παραλία του Σχοινιά στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας project PARALIES, που δίνει τη δυνατότητα υιοθεσίας μιας παραλίας. Με αυτόν τον τρόπο οι παραλίες παραμένουν καθαρές όλο το καλοκαίρι και τα σκουπίδια γίνονται πρώτη ύλη, από την οποία σχεδιάζονται νέα προϊόντα. Σύμφωνα με μελέτες, η παράκτια ρύπανση αυξάνεται σημαντικά τους θερινούς μήνες (περίπου κατά 120%) και σε ποσοστό 84% αποτελείται από πλαστικά. Έτσι, η AVIN, στοχεύοντας σε ένα ουσιαστικό θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα με παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές χωρίς απόβλητα, πραγματοποιεί συνεχιζόμενες δράσεις καθαρισμού καθ’ όλη τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου με δύο στόχους: την απομάκρυνση των απορριμμάτων και, παράλληλα, την επαναχρησιμοποίηση των υλικών που έχουν συλλεχθεί με σκοπό την εφαρμογή του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας για ένα βιώσιμο περιβάλλον. Με αυτή την πρωτοβουλία η AVIN αναλαμβάνει τον βαθύ καθαρισμό 800 μέτρων παραλίας από εξειδικευμένο προσωπικό δύο φορές τον χρόνο, καθώς και τη συνεχή και καθημερινή απομάκρυνση των σκουπιδιών. Ταυτόχρονα, η παραλία θα εξοπλιστεί με ειδικούς κάδους για τη συγκέντρωση των απορριμμάτων, τη διαλογή και κατηγοριοποίησή τους. Τα απορρίμματα, αφού θα συλλέγονται, θα μετατρέπονται σε νέα προϊόντα, όπως ρούχα και αξεσουάρ, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Επιπλέον, η AVIN θα είναι υπεύθυνη για την ενημέρωση του κοινού με στόχο την κινητοποίησή του σε θέματα μείωσης της χρήσης

πλαστικών, εξοικονόμησης φυσικών πόρων και ανακύκλωσης. Η πρωτοβουλία της AVIN ξεκίνησε με τη διοργάνωση ειδικής εκδήλωσης στην παραλία του Σχοινιά, όπου συμμετείχαν εθελοντές από τον Όμιλο Motor Oil και ενημερώθηκαν για τη δράση. Αμέσως μετά ακολούθησε καθαρισμός της παραλίας με τη βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού. Στο κομμάτι που έχει υιοθετήσει και φροντίζει καθημερινά η AVIN έχουν συλλεχθεί ήδη, από την πρώτη εβδομάδα έναρξης της ενέργειας, σχεδόν 34 κιλά απορριμμάτων. Και οι πρωτοβουλίες της AVIN δεν σταματούν εδώ, γιατί παράλληλα υλοποιεί την ενέργεια Plastic Free στο Πρόγραμμα Πιστότητας «AVIN Κερδίζω». Με αυτήν οι χρήστες του «AVIN Κερδίζω» καλούνται, αφού έχουν κατεβάσει την εφαρμογή Avin Κερδίζω App, να ανακυκλώσουν την πλαστική κάρτα τους σε έναν από τους ειδικούς κάδους που βρίσκονται στα πρατήρια της AVIN, κερδίζοντας επιπλέον 150 πόντους. Στόχος της δράσης Plastic Free είναι αφενός η AVIN να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, αφετέρου να ευαισθητοποιήσει τους καταναλωτές ως προς το πώς η καθημερινότητά μας επηρεάζει το περιβάλλον. Ειδικοί κάδοι ανακύκλωσης πλαστικών καρτών έχουν τοποθετηθεί ήδη σε πάνω από 150 πρατήρια του δικτύου της AVIN πανελλαδικά. Ανακυκλώνοντας την κάρτα του προγράμματος «AVIN Κερδίζω» στους ειδικούς κάδους και κατεβάζοντας την αντίστοιχη εφαρμογή σε κινητό android ή IOs, οι καταναλωτές μπορούν να εξαργυρώνουν τους πόντους τους εύκολα και γρήγορα, συμβάλλοντας παράλληλα στην προσπάθεια να κερδίσουμε όλοι ένα καλύτερο περιβάλλον, με λιγότερο πλαστικό. Και οι παραπάνω πρωτοβουλίες είναι μόνο η αρχή, αφού η AVIN θα συνεχίσει προς αυτή την κατεύθυνση με συντονισμένες πρωτοβουλίες μείωσης της πλαστικής ρύπανσης, καθώς η σταδιακή μείωση και εν τέλει η κατάργηση της χρήσης πλαστικού μίας χρήσης αποτελεί στρατηγική επιλογή του Ομίλου Motor Oil. Ένα καλύτερο αύριο ξεκινά με μια απλή κίνηση σήμερα.

1.7.21 – lifo

35

Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα έως το 2030 έχει προβλέψει ειδικό χώρο για το αέριο στην Ελλάδα, ενώ, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες στις αγορές των Βαλκανίων, ανοίγονται νέες επενδυτικές προοπτικές.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

36 lifo – 1.7.21

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

χώρας διατηρούν «ζεστά» τα επιχειρηματικά τους σχέδια. Ήδη, ο Όμιλος Κοπελούζου, μέσω της Damco Energy, έχει ανακοινώσει συμφωνία συνεργασίας με την εταιρεία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της Βόρειας Μακεδονίας «AD ESM», που θα συμμετάσχει με ποσοστό 25% στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας Παραγωγή Ηλεκτρισμού Αλεξανδρούπολης Α.Ε. Η τελευταία, την οποία αναπτύσσει ο Όμιλος Κοπελούζου, θα χρηματοδοτήσει, θα κατασκευάσει και θα λειτουργεί μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο ισχύος 662 MW (με προοπτική αυτή να αυξηθεί σε περίπου 800 MW) στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Είναι αξιοσημείωτο ότι η AD ESM προετοιμάζει μακροπρόθεσμη συμφωνία αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (PPA) για το μέρος της ετήσιας παραγωγής του σταθμού που αντιστοιχεί στο ποσοστό συμμετοχής της, για τις ενεργειακές ανάγκες της Βόρειας Μακεδονίας. Οι εκτιμήσεις της αγοράς πλέον μιλούν για την ανάγκη κατασκευής τεσσάρων νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο, από δύο που προέβλεπαν στο παρελθόν. Σε αυτές μπορεί να περιληφθεί η λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα V», την οποία η επιχείρηση σχεδιάζει, στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης, να μετατρέψει σε φυσικού αερίου μετά το 2025, με αύξηση της δυναμικότητάς της πάνω από το 1 GW και προοπτική να λειτουργήσει και με υδρογόνο. Σε θέση εκκίνησης βρίσκονται κι άλλοι όμιλοι, αν και σημαντικό ρόλο στις τελικές επενδυτικές αποφάσεις θα παίξει και η τύχη της ελληνικής πρότασης για τον μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος (CRM) στην Κομισιόν. Στις αδειοδοτημένες θερμοηλεκτρικές μονάδες παραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο συνδυασμένου κύκλου στο διασυνδεδεμένο σύστημα με προσφορά σύνδεσης σε ισχύ, εκτός από τις μονάδες της «Μυτιληναίος», των Motor Oil - ΤΕΡΝΑ και της Damco Energy, περιλαμβάνεται ένας ακόμη σταθμός, ισχύος 660 MW, του Ομίλου Καράτζη, στον δήμο Κιλελέρ Λάρισας και άλλος ένας της Ηλεκτροπαραγωγή Σουσακίου Α.Ε. (επίσης συμ-

φερόντων Motor Oil) στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο όμιλος της Motor Oil, παρά τη συμφωνία με την ΤΕΡΝΑ για τη μονάδα της Κομοτηνής, δεν έχει εγκαταλείψει τα σχέδια για εκείνη στους Αγίους Θεοδώρους, η οποία έχει μπει σε θέση αναμονής, λόγω της «συμφόρησης» του ηλεκτρικού δικτύου στην Πελοπόννησο. Αναμένοντας τις επενδυτικές ευκαιρίες, ωριμάζουν έργα της ELPEDISON για νέα μονάδα 826 MW στη Θεσσαλονίκη, της ΕΛΒΑΛ-ΧΑΛΚΟΡ για μονάδα 651 MW στη Θίσβη Βοιωτίας και της πρόσφατα αδειοδοτημένης μονάδας της ΔΕΗ των 665 MW στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν ακόμα προσφορά σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ.

Η ΕΠΈΚΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΩΓΏΝ Παράλληλα με τις μονάδες αερίου προχωρά και ο σχεδιασμός για την επέκταση των αγωγών φυσικού αερίου, με στόχο τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας. Σχετικά με τον αγωγό αερίου Ελλάδας - Βόρειας Μακεδονίας, το market test για την αποτύπωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος για το ελληνικό σκέλος του έργου (Νέα Μεσημβρία - Ειδομένη/Γευγελή) εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, αφού προηγηθεί η δεσμευτική συμφωνία συνεργασίας μεταξύ ΔΕΣΦΑ και της κρατικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ενεργειακών Πόρων της γειτονικής χώρας (MER). Ήδη έχει υποβληθεί για έλεγχο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το σχέδιο συμφωνίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμβατότητα με το δίκαιο της Ε.Ε. Ο συγκεκριμένος αγωγός, όπως και ο ελληνοβουλγαρικός IGB, αποτελεί μέρος της στρατηγικής για εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού με φυσικό αέριο των βόρειων γειτόνων της χώρας μέσω της Ελλάδας από διαφορετικές διαδρομές. Από την Κασπία Θάλασσα το αζέρικο αέριο φτάνει στην περιοχή μας μέσω του TAP, φορτία LNG φτάνουν στον Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Ρεβυθούσα και θα ενισχυθούν, όταν ολοκληρωθούν οι υποδομές των FSRU Αλεξανδρούπολης και Αγίων Θεοδώρων των Ομίλων

Κοπελούζου και Motor Oil αντίστοιχα, ενώ μια νέα πύλη εισόδου θα ανοίξει, εάν τελικά υλοποιηθεί ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed. Άλλωστε, ο EastMed θεωρείται game changer για την Ευρώπη. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα έχει τεθεί σε λειτουργία έως το 2026 και, ανάλογα με το ποιος κάνει τις εκτιμήσεις, απαιτούνται από τρία έως και έξι χρόνια για να κατασκευαστεί. Η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται το επόμενο έτος. Επί του παρόντος διεξάγονται μελέτες FEED (Front-End-Engineering Design) και αδειοδότησης, προϋπολογισμού 70 εκατομμυρίων ευρώ, με το ήμισυ των κονδυλίων να προέρχεται από την Κομισιόν, γεγονός που καταδεικνύει τη στήριξή της σε ένα έργο PCI (Projects of Common Interest – Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος), το οποίο ενισχύει τον ανταγωνισμό και την ολοκλήρωση της αγοράς, μειώνοντας την εξάρτηση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης από μία μόνο ενεργειακή πηγή. Ωστόσο, με δεδομένη την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διακόψει από το 2023 τις χρηματοδοτήσεις των αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, οι διαχειριστές δικτύων διανομής αερίου αναπροσαρμόζουν τα επενδυτικά τους σχέδια και προσανατολίζονται στην ανάπτυξη αγωγών που θα έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν «καθαρές» μορφές αερίου, όπως «πράσινο» υδρογόνο ή βιομεθάνιο. Όσον αφορά τον EastMed, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, ο σχεδιασμός του περιλαμβάνει πλέον και το υδρογόνο, και μάλιστα σε ποσοστό που μπορεί να ξεπερνά και το 20%. Η Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανομής Αερίου ανακοίνωσε επίσης ότι έως το τέλος του έτους θα τρέξει πιλοτικό έργο για την έγχυση βιομεθανίου στο δίκτυο διανομής της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με στόχο, έως το 2025, το 30% της κατανάλωσης φυσικού αερίου να προέρχεται από βιομεθάνιο.

«ΣΠΟΥΔΆΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ ΜΕ ΤΟ ΚΎΡΟΣ ΤΟΥ PERROTIS COLLEGE»

«Στην οικολογία τα πάντα σχετίζονται με τα πάντα» είχε πει ο γνωστός Αμερικανός πολιτικός και οικολόγος Barry Commoner. Με αυτόν τον τρόπο συμπύκνωσε την αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και οικολογίας με όλους τους παράγοντες, επομένως και με τον άνθρωπο.

T

ην ίδια προσέγγιση έχει και το Perrotis College, το οποίο αποτελεί το τριτοβάθμιο τμήμα της ιστορικής Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Οι έννοιες κλιματική αλλαγή, κυκλική οικονομία, αειφορία, προστασία του περιβάλλοντος και βιώσιμη ανάπτυξη έχουν ενσωματωθεί στη γνώση που παρέχει το Perrotis College, αναδεικνύοντάς το σε ένα από τα πιο φιλοπεριβαλλοντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία είναι ο οδικός χάρτης για τη βιωσιμότητα της οικονομίας της Ε.Ε., ωθεί όλο και περισσότερους να στρέψουν το βλέμμα και να εργαστούν πάνω στα γενικότερα ζητήματα του περιβάλλοντος. Από την ίδρυσή του το 1996, έχει θέσει ως αποστολή του την εκπαίδευση νέων και ενηλίκων πάνω στις τελευταίες εξελίξεις στους τομείς της γεωπονίας, του περιβάλλοντος και των επιστημών ζωής. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμοσμένη έρευνα και την καινοτομία, με σκοπό την άριστη εκπαίδευση των σπουδαστών και την προετοιμασία τους για επαγγελματική σταδιοδρομία ή περαιτέρω σπουδές. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι σπουδαστές του συμμετέχουν ενεργά στις ερευνητικές δράσεις των καθηγητών τους, αποκομίζοντας πολλαπλά οφέλη. Οι διεθνείς συνεργασίες του περιλαμβάνουν και την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών σε φοιτητές από πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Ε.Ε., ενώ ερευνητικά προγράμματα υλοποιούνται σε συνεργασία και με ελληνικά πανεπιστήμια. Το Perrotis College, θέλοντας να ενισχύσει περισσότερο το περιβαλλοντικό εκπαιδευτικό αποτύπωμά του και να σφραγίζοντας για ακόμη μία φορά τον χώρο της γνώσης, ένωσε στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του την επιστήμη με το περιβάλλον, παρέχοντας από την ακαδημαϊκή χρονιά 2020-2021 το προπτυχιακό πρόγραμμα «B.Sc. in Environmental Science».

Κατά γενική ομολογία, υπάρχει μια συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη για περιβαλλοντικούς επιστήμονες ως αποτέλεσμα των συνεχώς μεταβαλλόμενων και αναδυόμενων προκλήσεων που σχετίζονται κυρίως με τις αλυσιδωτές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς και τις ανάγκες αποτίμησης του περιβάλλοντος και εφαρμογής της νομοθεσίας, για μέτρα προσαρμογής και μετριασμού. Το ίδρυμα αναγνωρίζει ότι η περιβαλλοντική επιστήμη είναι ένα πολύπλευρο πεδίο έρευνας που εστιάζει στην αλληλεπίδραση μεταξύ του εδάφους, του νερού, του αέρα στη βιόσφαιρα και των ζωντανών οργανισμών της, μελετώντας τις δυναμικές αλληλεξαρτώμενες σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί ανάμεσα σε αυτές τις τέσσερις παραμέτρους. Οι περιβαλλοντικοί επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν τις διαδικασίες του παρελθόντος και του παρόντος, έτσι ώστε να μπορούν να κάνουν αξιόπιστες και επιστημονικά διαπιστευμένες προβλέψεις για το μέλλον. Επιπλέον, δεσμεύονται για την καταπολέμηση της ρύπανσης, την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και την προώθηση πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης. Οι σπουδές στην Περιβαλλοντική Επιστήμη στοχεύουν στην ανάπτυξη σπουδαστών με:  γνώση της περιβαλλοντικής επιστήμης και ικανότητα εκτίμησης του τρόπου που αυτή η διεπιστημονική γνώση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατανόηση σύγχρονων θεμάτων  κατανόηση της συνεχώς μεταβαλλόμενης δυναμικής τριών συστημάτων αλληλεπίδρασης: της γεώσφαιρας, της ατμόσφαιρας και της υδρόσφαιρας  εκτίμηση των πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων που περιλαμβάνουν πολλαπλές παράλληλες διεργασίες, οι οποίες μεταβάλλουν συνεχώς τα περιβαλλοντικά συστήματα, σε διαφορετικές χρονικές κλίμακες  κατανόηση ότι η γνώση της περιβαλλοντικής επιστήμης έχει εξελιχθεί με την πάρο-

δο του χρόνου, χρησιμοποιείται σε διάφορα περιβάλλοντα, επηρεάζει και επηρεάζεται από κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτιστικούς και ηθικούς παράγοντες  ικανότητα εφαρμογής διαφόρων πεδίων, ερευνών και εργαστηριακών μελετών, που περιλαμβάνουν συλλογή και ανάλυση ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων και ερμηνεία αποδεικτικών στοιχείων  κριτική ικανότητα αξιολόγησης περιβαλλοντικών εννοιών, ερμηνειών, ισχυρισμών και συμπερασμάτων με αναφορά σε στοιχεία  ικανότητα επικοινωνίας της κατανόησης του περιβάλλοντος, των ευρημάτων, των επιχειρημάτων και των συμπερασμάτων, χρησιμοποιώντας κατάλληλες μορφές παρουσίασης αυτών. Οι απόφοιτοι του προγράμματος έχουν ευρύ φάσμα επιλογών απασχόλησης στον περιβαλλοντικό τομέα. Ένας αυξανόμενος αριθμός ευκαιριών παρατηρείται παγκοσμίως στους τομείς της περιβαλλοντικής διαχείρισης, της διαχείρισης αποβλήτων, της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Εκτός από το B.Sc. in Environmental Science, τα υπόλοιπα προπτυχιακά προγράμματα του Perrotis College, τα οποία έχουν στο επίκεντρό τους την αειφορία, είναι τα: B.Sc. in Sustainable Agriculture and Management, B.Sc. in Food Science & Technology, B.Sc. in International Business και B.A. in Digital Marketing Management. Στη Σχολή Μεταπτυχιακών Σπουδών του Perrotis College παρέχονται επίσης τα προγράμματα: MSc in New Food Product & Business Development, MSc in Marketing for the Agro-Food Sector και MSc in Sustainable Agriculture & Management. Πιστό στη διαχρονική του φιλοσοφία, το Perrotis College θα συνεχίσει να θέτει το περιβάλλον στο επιστημονικό του επίκεντρο, παρέχοντας υψηλού επιπέδου γνώση με «πράσινο αποτύπωμα».

1.7.21 – lifo

37

38 lifo – 1.7.21

ταξίδι στη νοτιοδυτική μεσσηνία ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ

ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

1.7.21 – lifo

39

ια

με σ

σ

ην

40 lifo – 1.7.21

Άη Λαγούδης: Κάτω από την πόλη της Κυπαρισσίας, η δημοφιλής, βραβευμένη με γαλάζια σημαία αμμώδης παραλία είναι πλήρως οργανωμένη, διαθέτει ναυαγοσώστη αλλά και ράμπα για πρόσβαση στη θάλασσα των ανθρώπων με αναπηρία. Στο πάνω μέρος της υπάρχουν καφετέριες και εστιατόρια που λειτουργούν όλο τον χρόνο. Ντιβάρι/Διβάρι ή Χρυσή Ακτή: Τεράστια σε μήκος αμμουδερή παραλία με ρηχά νερά μέσα στη ζώνη Natura, καθώς στο πίσω μέρος της είναι η περιοχή της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, με σημαντικά είδη χλωρίδας και πανίδας. Η παραλία είναι οργανωμένη, μπορείτε να κάνετε water sports ή και να βουτήξετε με τη μάσκα σας για να παρατηρήσετε το ναυάγιο-αποικία ψαριών κοντά στο beach bar.

Παραλίες

Λαγκούβαρδος: Πανέμορφη αμμώδης παραλία, η οποία οφείλει το όνομά της στο ποτάμι του Λαγκουβάρδου, που εκβάλλει στη βορινή της πλευρά. Είναι ένα από τα πιο γνωστά surf spots στην Ελλάδα, καθώς διαθέτει τη μεγαλύτερη συχνότητα κυμάτων, χωρίς δυνατά ρεύματα όμως. Οριοθετημένη από βράχια, περιβεβλημένη από πεύκα, έχει καντίνα με ομπρέλες και ξαπλώστρες και σχολή surf για τους τολμηρούς. Μπάρλας: Λιγότερο γνωστή, αλλά ξεχωριστή παραλία, που συνδυάζει άμμο με βράχια και βρίσκεται κοντά στη Μαραθούπολη. Είναι ιδανική για καταδύσεις και ψαροντούφεκο, ενώ οι σπηλαιώσεις των βράχων, έργο του νερού και του χρόνου, δεν θα σας αφήσουν αδιάφορους. Βρωμονέρι: Το όνομά της, που αδικεί αυτήν τη στρωμένη με ψιλή άμμο παραλία, οφείλεται στις θειούχες ιαματικές πηγές που αναβλύζουν από τα πετρώματα. Λίγα χιλιόμετρα από τους Γαργαλιάνους, το γραφικό λιμανάκι και η παραλία του, που έχουν εύκολη πρόσβαση με το αυτοκίνητο, είναι αγαπητά στους ντόπιους, ιδιαίτερα στις οικογένειες με μικρά παιδιά. Ελαία: Η Ελαία με την ατελείωτη χρυσαφένια άμμο, η βορειότερη παραλία της Μεσσηνίας, εντάσσεται στις προστατευόμενες περιοχές της Τριφυλίας. Σε αυτήν εκβάλλει ο ποταμός Νέδα, οι χελώνες αφήνουν και εδώ τα αυγά τους, ενώ σε όλο το μήκος της εκτείνεται ένα σκιερό πευκοδάσος. Στην παραλία υπάρχει ένα beach bar, πολύ κοντά, ωστόσο, βρίσκεται και το χωριό της Ελαίας, το Μπούζι, όπως είναι η παλαιότερη ονομασία του.

Αγρίλης: Ανάμεσα στην Κυπαρισσία και στα Φιλιατρά, ο Αγρίλης έχει ένα όμορφο λιμανάκι στο οποίο μπορείς να κολυμπήσεις, ταβερνάκια, καφετέριες αλλά και αθλητικές εγκαταστάσεις. Στα γήπεδά του διοργανώνονται αθλητικές εκδηλώσεις, που την καλοκαιρινή περίοδο προσελκύουν αρκετούς επισκέπτες. Μαράθι: Ουσιαστικά πρόκειται για δύο αμμώδεις παραλίες, το μικρό και το μεγάλο Μαράθι, με πανέμορφα σμαραγδί νερά, τις οποίες μπορείτε να προσεγγίσετε μέσω χωματόδρομου ή με σκαφάκι από τη Φοινικούντα. Εδώ δεν υπάρχουν παροχές, φροντίστε να έχετε μαζί σας τα απαραίτητα. Ζάγκα: Μεγάλη αμμώδης παραλία, που ξεκινά από το νότιο τμήμα του Κάστρου της Κορώνης και εκτείνεται για εκατοντάδες μέτρα. Αγαπητή στους κατοίκους της περιοχής, είναι οργανωμένη σε πολλά σημεία, διαθέτει γήπεδα βόλεϊ και ποδοσφαίρου αλλά και υποδομές για θαλάσσια σπορ. Φοινικούντα: Πεντακάθαρη αμμώδης παραλία μπροστά στον ομώνυμο οικισμό, με διαυγή, γαλαζοπράσινα, ζεστά και ρηχά νερά, για τα οποία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε όσους έχουν μικρά παιδιά. Παραλία Ρωμανού: Πολλές συνεχόμενες μικρές παραλίες με ψιλή άμμο αποτελούν την παραλία του Ρωμανού, το Γλυφαδάκι, όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι. Σε αυτήν βρίσκεται και το Costa Navarino, το ξενοδοχειακό συγκρότημα που κατέστησε τη Μεσσηνία διεθνή προορισμό πολυτελείας. Η παραλία, εκτός από οργανωμένο, διαθέτει και παρθένο κομμάτι, ενώ την επισκέπτονται και χελώνες καρέτα-καρέτα για να της εμπιστευτούν τα αυγά τους.

Σανί: Κοντά στην Κυπαρισσία, η παραλία Σανί είναι στρωμένη με ψιλή άμμο, έχει εύκολη πρόσβαση, διαθέτει beach bar και είναι γεμάτη νεαρόκοσμο. Τα beach parties με μουσική και χορό μέχρι πρωίας μάλλον είναι μία από τις αιτίες. Μάτι/Χρυσή Ακτή: Μία από τις μεγαλύτερες παραλίες της περιοχής. Τέσσερα χιλιόμετρα ψιλής, ξανθιάς άμμου περιμένουν άτομα κάθε ηλικίας, καθώς η παραλία είναι οργανωμένη, ενώ διαθέτει και water sports. Αγαπητή και στις χελώνες καρέτα-καρέτα, η Χρυσή Ακτή φιλοξενεί εκατοντάδες αυγά κάθε καλοκαίρι. Αγία Κυριακή: Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής δίνει το όνομά της στον οικισμό με το γραφικό λιμανάκι, που θεωρείται το επίνειο των Φιλιατρών. Η αμμουδιά είναι οργανωμένη, ενώ οι ψαροταβέρνες φημίζονται για το πολύ καλό φαγητό τους.

στο ανοιγμα

Βοϊδοκοιλιά Μία από τις ωραιότερες παραλίες στην Ελλάδα, μάλλον χρωστάει το όνομά της στο καμπύλο σχήμα της, που μοιάζει με κοιλιά βοδιού. Με λευκή, ψιλή άμμο, γεμάτη κοχύλια και ρηχά νερά, η παραλία είναι μέσα στην προστατευόμενη ζώνη του Natura 2000 και δεν θα συναντήσετε καμία οργανωμένη δραστηριότητα. Φροντίστε να έχετε μαζί σας οτιδήποτε χρειαστείτε.

Ο δρόμος του κρασιού περνάει από τη Μεσσηνία και κάνει στάση στο Κτήμα Τσέλεπου, όπου παράγονται κρασιά ΠΟΠ εξαιρετικής ποιότητας, που μέσα από τη γεύση τους αναδεικνύουν ολόκληρη την οινική ιστορία αυτού του τόπου. Επιλέγοντας δύο περιοχές που χρονολογούνται από την αρχαιότητα, τη Μαντίνεια και τη Νεμέα, το Tselepos Wines προσφέρει τα μονοποικιλιακά Μοσχοφίλερο και Αγιωργίτικο στην πιο ποιοτική εκδοχή τους. Ξεκινώντας το 1989, ο Γιάννης και η Αμαλία Τσέλεπου επέλεξαν τις παρυφές του ιστορικού όρους Πάρνωνα για να φυτέψουν τους αμπελώνες τους, ιδρύοντας το Κτήμα Τσέλεπου στο οροπέδιο της Μαντινείας, σε υψόμετρο 750 μέτρων. Η οινολογική περιήγηση του Γιάννη Τσέλεπου, που μετά τα οινοποιεία της Βουργουνδίας βρέθηκε στη Μαντίνεια, κατέληξε στην ιδέα ανάδειξης του Μοσχοφίλερου, εμφιαλώνοντάς το μονοποικιλιακά, βγάζοντας έτσι από την αφάνεια αυτή την εξαιρετική ποικιλία. Ανάμεσα στις ιδιαιτερότητες του Κτήματος Τσέλεπου είναι η παραγωγή αφρώδους οίνου από Μοσχοφίλερο με την παραδοσιακή μέθοδο της σαμπάνιας. Τρίαντα χρόνια μετά, η αναζήτηση στο πελοποννησιακό οινοπέδιο ολοκληρώνεται με την επιλογή του Αγιωργίτικου για τα ερυθρά κρασιά του οινοποιείου. Το 2003, το Κτήμα Δρυόπη προστίθεται στην καλλιέργεια του Tselepos Wines με έναν αμπελώνα 85 στρεμμάτων, ηλικίας πενήντα χρόνων, στην περιοχή Κούτσι Νεμέας, σε υψόμετρο 380 μέτρων. Σε αυτή την περιοχή παράγονται κρασιά από την ποικιλία Αγιωργίτικο, υψηλών προδιαγραφών και μεγάλης παλαίωσης, που χαρακτηρίζονται από έντονο χρώμα, βελούδινη γεύση και υψηλούς δείκτες πολυφαινολών και τανινών. Ένα boutique Οινοποιείο που παράγει κρασιά υψηλής ποιότητας αποκλειστικά από αυτή την ποικιλία. Και παρότι τα αξιόλογα κρασιά έχουν τη δική τους μακρά ιστορία στη γη των αμπελώνων, η νέα γενιά οινοποιών και αμπελουργών του Tselepos Wines χαράσσουν τη συνέχεια της ιστορίας βάσει του δικού τους οράματος. Η βιολογική καλλιέργεια και η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος τα επόμενα χρόνια αποτελεί βασική επιδίωξη των ανθρώπων του οινοποιείου, παράλληλα με την ανάπτυξη του οινοτουρισμού και αγροτουρισμού σε έναν τόπο μοναδικής ομορφιάς, που συνδυάζει βουνό και θάλασσα. Σε μικρή απόσταση από την Αθήνα, το Κτήμα Τσέλεπου γίνεται ένας καλός λόγος για να βρεθείς στις Ρίζες Αρκαδίας, να γνωρίσεις τον μαγικό δρόμο του κρασιού και να απολαύσεις μια γευστική δοκιμή που θα σε ταξιδέψει στη φύση και την ιστορία αυτού του τόπου.

Κτήμα Τσέλεπου

ΜΙΑ ΟΙΝΙΚΉ ΑΝΑΖΉΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΈΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΜΑΝΤΊΝΕΙΑ ΚΑΙ ΝΕΜΈΑ

ΙNFO

www.tselepos.gr, 14ο χλμ. Τρίπολης - Καστρίου, Ρίζες Αρκαδίας, 2710 544440-50, Facebook: Ktima Tselepos-Κτήμα Τσέλεπου, Instagram: ktima_ tselepos

1.7.21 – lifo

41

ια

Καρδαμύλη: Στην ξεχωριστή γεωγραφική της θέση οφείλει, σε μεγάλο βαθμό, τη γοητεία της η Καρδαμύλη. Απλωμένη μπροστά στη θάλασσα, με τον Ταΰγετο να την προστατεύει, τις όμορφες παραλίες της και τους άγριους ελαιώνες, μοιάζει με θεατρικό σκηνικό. Αφού περιηγηθείτε την Παλιά Καρδαμύλη με τα πυργόσπιτα και το Μουσείο των Μούρτζινων και επισκεφθείτε το σπίτι του συγγραφέα Πάτρικ Λι Φέρμορ, σας περιμένει ένα από τα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα φαράγγια της Ελλάδας, αυτό του Βυρού, απ’ όπου περνούσε η Βασιλική Οδός που ένωνε την αρχαία Σπάρτη με το λιμάνι της Καρδαμύλης. Σπηλιές της Βάλτας: Λίγο έξω από το ομώνυμο χωριό βρίσκονται οι σπηλιές της Βάλτας, που είναι τουλάχιστον δώδεκα. Οι περισσότερες χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν από τους ντόπιους βοσκούς ως στάνες, φέρουν μάλιστα τα ονόματά τους (σπηλιά του μπαρμπα-Μήτσου, Νίκου κ.λπ.). Η πιο εντυπωσιακή είναι η Νεροσπηλιά, που θα εντοπίσετε ακριβώς κάτω από τον λόφο του Αϊ-Γιώργη. Το μέγεθός της αλλά και ο σταλακτίτης στο κέντρο της, που εξακολουθεί να στάζει, την κάνουν να ξεχωρίζει. Οι βοσκοί της περιοχής, ακολουθώντας την παράδοση τόσων χρόνων, εξακολουθούν να χρησιμοποιούν δύο από τις σπηλιές, οπότε δεν αποκλείεται να βρείτε «παρέα» εξερευνώντας τες.

42 lifo – 1.7.21

Υδροβιότοπος Γιάλοβας: Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας βρίσκεται στην παραλία Ντιβάρι και είναι ένας προστατευμένος υδροβιότοπος με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Πολλά μεταναστευτικά πουλιά σταματούν εδώ, ανάμεσά τους και ερωδιοί, ψαραετοί, καλαμοκανάδες, αβοκέτες, τουρλίδες, τρύγγες, γλαρόνια, κούκοι, τρυγόνια. Μεγάλοι πληθυσμοί των ιδιαίτερα φωτογενών φλαμίνγκο κάνουν την εμφάνισή τους τον Οκτώβρη, ενώ οι «μόνιμοι» αφρικανικοί χαμαιλέοντες αποτελούν πρόσκληση για τον επισκέπτη, καθώς είναι πρακτικά αόρατοι. Νέδα: Η Νέδα είναι το ποτάμι που ανάβλυσε όταν η Ρέα θέλησε να πλύνει τον νεογέννητο Δία στο όρος Λύκαιο, όπου είχε καταφύγει για να γλιτώσει το μωρό από τον Κρόνο. Όσο γοητευτικός κι αν ακούγεται ο μύθος, δεν μπορεί να συναγωνιστεί τη φυσική ομορφιά του φαραγγιού που διασχίζει το ποτάμι. Κι αν η προσπέλασή του απαιτεί οργάνωση και εμπειρία, η πρόσβαση στους καταρράκτες της Νέδας είναι εύκολη για όλους. Μετά το χωριό Πλατανιά, ο χωματόδρομος καταλήγει στο 600 μέτρων μονοπάτι, που οδηγεί στους καταρράκτες. Φορέστε κατάλληλα παπούτσια και σε δεκαπέντε λεπτά θα μείνετε έκθαμβοι από τη μαγεία που χαρίζει απλόχερα το μοναδικό ποτάμι με θηλυκό όνομα στην Ελλάδα. Τη βουτιά στη λίμνη που σχηματίζει ο μεγάλος καταρράκτης σκεφτείτε την καλά, τα νερά, εκτός από κρυστάλλινα, είναι και «κρύσταλλο». Πολυλίμνιο: Ένας παράδεισος επί της γης είναι το Πολυλίμνιο και βρίσκεται τριάντα τρία χιλιόμετρα από την Καλαμάτα. Τα νερά που διέρχονται από το Φαράγγι του Πολυλιμνίου σχηματίζουν καταρράκτες και δεκαπέντε διαδοχικές λίμνες με εμπνευσμένα ονόματα, ιδανικές για κολύμπι. Ο καταρράκτης της Κάδης, που έχει ύψος είκοσι πέντε μέτρα, είναι επίσης πόλος έλξης, ο βιότοπος ωστόσο ανήκει δικαιωματικά στους μόνιμους κατοίκους του: έντομα, εντομοφάγα πουλιά, ψαράκια, μαύρα καβούρια του γλυκού νερού, αμφίβια, ερπετά και μικρά θηλαστικά.

Φυσικές ομορφιές

με σ

σ

ην

Μεσσηνιακές Οινούσσες: Σχίζα και Σαπιέντζα: Ανοιχτά της Μεθώνης βρίσκονται οι μεσσηνιακές Οινούσσες, με μεγαλύτερα νησιά του συμπλέγματος τη Σχίζα και τη Σαπιέντζα, που καταλαμβάνουν περισσότερο από το 90% της συνολικής έκτασής του. Η Σχίζα είναι γνωστή για το ανεξερεύνητο σπήλαιο της «Μαύρης Τρούπας» που εξάπτει τη φαντασία και γεννά ιστορίες με πειρατές. Η Σαπιέντζα είναι ένα κατάφυτο νησί, με σπάνια χλωρίδα και πανίδα – φώκιες, θαλάσσιες χελώνες και κρι-κρι είναι μερικοί από τους κατοίκους της. Διαθέτει μια παραλία με το εύγλωττο όνομα «Άμμος», ενώ στις ακτές της έχουν σημειωθεί αρκετά ναυάγια, κάποια από τα οποία σημαντικά για την αρχαιολογία. Νήσος Πρώτη: Καταφύγιο για τους ναυτικούς και κρησφύγετο για τους πειρατές, η Νήσος Πρώτη βρίσκεται απέναντι από τη Μαραθόπολη και προσφέρεται για ημερήσια εκδρομή. Η παραλία της Βουρλιάς είναι πόλος έλξης, υπάρχουν όμως κι εκείνοι που επισκέπτονται το νησί για πεζοπορία, αναρριχήσεις, scuba diving αλλά και το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου-Γοργοπηγής. Στον κόλπο Γραμμένο, στο κέντρο του νησιού, ρίξτε μια ματιά στα βράχια: εδώ οι ντόπιοι χάραζαν ευχές για την ασφαλή αποχώρηση και πλεύση των πλοίων.

Η Ελλάδα και οι πολύτιμοι καρποί της γης της συγκεντρώνονται σε ένα e-shop που λειτουργεί ως ξεναγός στην πλούσια οινική παραγωγή του τόπου μας. Με κεντρικό άξονα το κρασί, εδώ θα γνωρίσεις γευστικούς θησαυρούς που φέρουν τη σφραγίδα της ελληνικής υπαίθρου. Το www.greeceandgrapes.com σε καλωσορίζει με ένα κλικ στο μεγαλύτερο ηλεκτρονικό κατάστημα εμπορίας ελληνικών κρασιών και αποσταγμάτων. Άλλωστε, η Greece and Grapes δημιουργήθηκε από μια ομάδα ανθρώπων με αγάπη για το ελληνικό κρασί και τους παραγωγούς του, οι οποίοι κάθε χρόνο εκπλήσσουν με τα προϊόντα που παρουσιάζουν και την εξέλιξη της δουλειάς τους. Ο πλούτος της ελληνικής γης αναδεικνύεται μέσα από το νοερό ταξίδι που προσφέρει η ιστοσελίδα της εταιρείας, όπου θα ανακαλύψεις ιδιαίτερα κρασιά, αποστάγματα, μπίρες από μικροζυθοποιίες, ελαιόλαδα και διάφορα deli προϊόντα, καλλυντικά με βάση το κρασί, βιβλία οινικού περιεχομένου και ό,τι άλλο συνθέτει τη γαστρονομική κουλτούρα της χώρας μας. Όπως λένε οι άνθρωποι της Greece and Grapes: «Σκοπός μας είναι να δημιουργηθούν κοινότητες που θα αγαπήσουν το ελληνικό κρασί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αλλά και όλο και περισσότερος κόσμος να αγαπήσει το κρασί και οι οινόφιλοι να το απολαύσουν, βρίσκοντάς το εύκολα και σε καλές τιμές». Το κρασί για την ομάδα αυτή είναι μέρος της καθημερινότητάς της. Δοκιμάζουν, επιλέγουν και προτείνουν κρασιά, αποστάγματα και ό,τι άλλο θα σέρβιραν στο δικό τους ποτήρι, με γνώμονα την ποιότητα και τη μοναδικότητά τους. Για να απολαύσεις αυτή την εμπειρία αρκούν λίγα κλικ, ώστε να βρεθούν στην πόρτα σου τα μοναδικά προϊόντα του www. greeceandgrapes.com. Ένα e-shop που σύντομα θα λανσάρει το νέο του design, ενώ ταυτόχρονα η εταιρεία ετοιμάζει σημείο λιανικής πώλησης στην έδρα της, στην οδό Λυκούργου 20 της Καλλιθέας. Ανάμεσα στις υπηρεσίες θα βρεις το κομμάτι yachting services της Greece and Grapes, που ανταποκρίνεται σε όλες τις ανάγκες που μπορεί να έχουν οι πελάτες ενός γιοτ σε αλκοολούχα και μη ποτά. Ανακάλυψε έναν κόσμο που θα σε παρασύρει στη γεύση της Ελλάδας και επικοινώνησε στο info@ greeceandgrapes.com για περισσότερες πληροφορίες.

Greece and Grapes

ΣΕ ΞΕΝΑΓΕΊ ΣΤΟΝ ΓΕΥΣΤΙΚΌ ΠΛΟΎΤΟ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ ΜΕ ΈΝΑ ΚΛΙΚ

ΙNFO

www. greeceandgrapes. com, 213 0252218, Facebook: @greeceandgrapes, Instagram: @greeceandgrapes

1.7.21 – lifo

43

ια

Παλιός νερόμυλος (Κυπαρισσία): Ο νερόμυλος του Κατσαπρόκου ή Μαυρογένη, ένα διατηρητέο μνημείο της προβιομηχανικής περιόδου, βρίσκεται σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία μόλις δύο χιλιόμετρα από την Κυπαρισσία. Αναστηλωμένος με σεβασμό στην ιστορία του και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, ο νερόμυλος, που χρονολογείται πριν από το 1850, λειτουργεί με τη βοήθεια υπόγειας δεξαμενής νερού, αλέθοντας και πάλι σιτάρια από ντόπιους καλλιεργητές. Στον Παλιό Νερόμυλο λειτουργεί, επίσης, παραδοσιακό καφενείο και μαγαζάκι με παραδοσιακά τοπικά προϊόντα. Παραδοσιακό ελαιοτριβείο (Χαροκοπιό): Η Μεσσηνία φημίζεται για την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιολάδου και το παραδοσιακό ελαιοτριβείο που λειτουργεί ως μουσείο στο Χαροκοπιό στοχεύει στην προβολή αυτής της δραστηριότητας. Το ελαιοτριβείο εξυπηρετούσε από τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα τις ανάγκες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής και ανακατασκευάστηκε από τον δήμο Κορώνης το 2006, μετά από δωρεά του Δημητρίου Τσάκωνα. Ναός Αναλήψεως Φιλιατρών: Ο πρόσφατα αναστηλωμένος Ναός της Αναλήψεως του Σωτήρος, στα Φιλιατρά, χρονολογείται από τον δωδέκατο αιώνα και είναι ο αρχαιότερος σταυρεπίστεγος ναός στον κόσμο, όπως απέδειξε μόλις το 1958 ο καθηγητής Μιχαήλ Γκιτάκος. Ο μικρός μονόκλιτος ναός είναι πλίνθινος, ενώ από τις αγιογραφίες του, που χρονολογούνται από τον δωδέκατο μέχρι τον δέκατο έκτο αιώνα, διακρίνονται σπαράγματα, τα περισσότερα από αυτά αταυτοποίητα. Εξωτερικά, στην ανατολική επιφάνεια του ναού, έχει βρεθεί χάραγμα που τοποθετεί το μνημείο στον δωδέκατο αιώνα.

44 lifo – 1.7.21

Ανάκτορο του Νέστορα: Το Ανάκτορο του Νέστορα, του ξακουστού βασιλιά της Πύλου, είναι το πιο καλά διατηρημένο μυκηναϊκό ανάκτορο στην Ελλάδα. Χτισμένο τον δέκατο τρίτο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Νέστορα, τον σοφό γέροντα του Τρωικού Πολέμου, το ανάκτορο ήρθε στο φως το 1939 από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, ο οποίος πραγματοποιούσε ανασκαφές μαζί με τον Καρλ Μπλέγκεν. Πάνω από χίλιες πινακίδες σε Γραμμική Β’, που αποκρυπτογραφήθηκαν το 1952 και στις οποίες οφείλουμε πολύτιμες πληροφορίες για την προϊστορική Πύλο, είναι ένα από τα ευρήματα της ανασκαφής, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το συγκρότημα αποτελείται από τέσσερα κύρια κτίρια (νοτιοδυτικό, κεντρικό, βορειοανατολικό, αποθήκη οίνου) και έχει συνολικά εκατόν πέντε διαμερίσματα. Σημαντικότερα θεωρούνται η μεγάλη ορθογώνια «αίθουσα του θρόνου» με την κυκλική εστία, το λουτρό με τον πήλινο λουτήρα και οι αποθήκες με τα πολυάριθμα αποθηκευτικά αγγεία. Το ανάκτορο ήταν διώροφο και διακοσμημένο με εντυπωσιακές τοιχογραφίες.

Αξιοθέατα/Πολιτισμός

με σ

σ

ην

Κάστρο της Πύλου: Το κάστρο της Πύλου, ή Νιόκαστρο, ή Νέο Ναυαρίνο ορθώνεται πάνω από την πόλη, μετά το 1573, όταν κατασκευάστηκε από τους Οθωμανούς, μετά την ήττα τους στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Το 1686 το καταλαμβάνουν οι Ενετοί και ξεκινά ένα γαϊτανάκι ανακαταλήψεων μεταξύ Ενετών, Οθωμανών και Ελλήνων, μέχρι το 1828, που παραδίνεται στο γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του στρατηγού Maison. Ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα στην Ελλάδα, το Νιόκαστρο, οφείλει το όνομά του στην ανάγκη να ξεχωρίζει από το φράγκικο Παλαιόκαστρο, που βρίσκεται στο παλιό λιμάνι. Με τη σύσταση του ελληνικού κράτους χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή αλλά και ως ορμητήριο, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς. Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου: Μέσα στο Νιόκαστρο, στο ιστορικό διατηρητέο κτίριο Μαιζώνος, στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου, που εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 2018. Η ιστορία της Πυλίας από τα προϊστορικά έως τα ρωμαϊκά χρόνια περνά μπροστά από τα μάτια του επισκέπτη, που, εκτός από τα αρχαιολογικά εκθέματα, εντυπωσιάζεται τόσο από τους καινοτόμους τρόπους παρουσίασης όσο και από τις ψηφιακές εφαρμογές. Συλλογή René Puaux, Κατοικία Κωστή Τσικλητήρα: Η συλλογή του Γάλλου ιστορικού και δημοσιογράφου René Puaux (18781936) στεγάζεται στην κατοικία του Έλληνα ολυμπιονίκη Κωστή Τσικλητήρα (1888-1913), που άνοιξε τις πόρτες της το 2012. Η συλλογή περιλαμβάνει χαρακτικά, έγγραφα, χάρτες, μετάλλια, νομίσματα και ενθύμια του αγώνα, κυρίως σχετικά με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827). Ο Puaux πραγματοποίησε επτά ταξίδια στην πολυαγαπημένη του Ελλάδα, ενώ έγινε επίτιμος δημότης της Πύλου, όταν αποφάσισε να δωρίσει τη συλλογή του στην πόλη. Παλαιόκαστρο: Το Παλαιόκαστρο χτίστηκε από τους Φράγκους τον δέκατο τρίτο αιώνα στην τοποθεσία του αρχαίου Κορυφάσιου, της αρχαίας έδρας της Πύλου. Βρίσκεται στον ψηλό βράχο πάνω από το σπήλαιο του Νέστορος και αγναντεύει τη Βοϊδοκοιλιά και το Πέρασμα της Συκιάς, που το χωρίζει από τη Σφακτηρία. Το υψόμετρο και η τοποθεσία του Παλαιοκάστρου, εκτός από μοναδική θέα, του προσέδωσαν στρατηγική σημασία, κάνοντάς το στόχο μεγάλης προτεραιότητας. Σήμερα, αν και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με τη στρατηγική του θέση, παραμένει αναξιοποίητο και εκτεθειμένο στη φθορά του χρόνου.

Πίσω στο 1990, ο Άγγελος Ρούβαλης, μια εμβληματική μορφή στον κόσμο της ελληνικής οινοποιίας, βρίσκει στην ορεινή Αιγιάλεια μια αμπελουργική «γη της επαγγελίας», τόπο ιδανικό για να φιλοξενήσει τα πρωτοποριακά κρασιά που οραματίζεται, τα οποία, με τη σειρά τους, θα «αποκάλυπταν» αυτό το χαρισματικό terroir ως μία από τις σπουδαιότερες αμπελουργικές ζώνες του κόσμου. Παράλληλα, ο Άγγελος διαμορφώνει στην καρδιά της αμπελουργικής ζώνης ένα πρότυπο βαρυτικό οινοποιείο, το πρώτο στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα παγκοσμίως. Ακολουθώντας την κλίση του εδάφους, η οινοποιητική διαδρομή κατακτά εδώ μια αβίαστη και ήρεμη ροή. Αυτή η «φυσική» οινοποιία, σε συνδυασμό με την ορεινή αμπελουργία, του δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ποιοτικά κρασιά με ιδιαίτερη ταυτότητα. Το 1990 κυκλοφορεί για πρώτη φορά το «Ασπρολίθι» και πολύ γρήγορα κατακτά τη θέση του στην αγορά, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για το ελληνικό κρασί ως η καλύτερη έκφραση του ορεινού Ροδίτη. Ακολούθησαν, αξιοποιώντας διεθνείς ποικιλίες, οι εξαιρετικά δημοφιλείς «Μικροί Βοριάδες» και οι 4 εκδοχές του σπουδαίου «Ιανού», ενός ευγενικού κρασιού μακρόχρονης παλαίωσης. Σήμερα, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Άγγελο Ρούβαλη, η Θεοδώρα Ρούβαλη και ο Antonio Ruiz Pa ego επενδύουν στην οινοποιητική πρωτοπορία. Με εμπειρία σε σπουδαία οινοποιεία του εξωτερικού, αφοσιωμένοι σε μια υψηλής ποιότητας βιολογική αμπελουργία και οινοποίηση ήπιων παρεμβάσεων, φέρνουν νέα πνοή στον ιδιόκτητο αμπελώνα και στο οικογενειακό οινοποιείο, δημιουργώντας νέα κρασιά με αφοσίωση και φροντίδα για το χαρισματικό terroir αυτής της ιδιαίτερης αμπελουργικής ζώνης. Η χαρισματική «Τσιγκέλω» ήταν ο πρώτος καρπός της νέας γενιάς. Ένα βραβευμένο και ντελικάτο κρασί, θαυμάσιο δείγμα της γενικότερης στροφής που παρατηρείται παγκοσμίως από το υπερώριμο, συμπυκνωμένο στυλ προς κρασιά πιο μεταξένια, με φρεσκάδα, φινέτσα και λεπτότητα. Παράλληλα, στο «σύρραχο» των Αγίων Θεοδώρων, εκεί όπου τέμνονται δύο ορεινές ράχες και η κλίση του εδάφους ξεπερνά σε κάποια σημεία το 50%, η Θεοδώρα και ο Antonio δημιουργούν έναν πρότυπο βιολογικό αμπελώνα, εφαρμόζοντας πρωτοποριακές αμπελουργικές τεχνικές. Αναγνωρίζοντας στον «δύσκολο» αμπελώνα της Αιγιάλειας έναν τόπο «ηρωικής αμπελουργίας», το CERVIM (διεθνές Κέντρο Έρευνας, Μελέτης και Ανάδειξης της Ορεινής Αμπελουργίας) έχρισε πρόσφατα το Οινοποιείο Ρούβαλη μέλος του, το πρώτο στην Ελλάδα που κατακτά αυτόν τον τίτλο. Τα extreme κρασιά της «ηρωικής αμπελουργίας», που παράγονται με τη φροντίδα της Θεοδώρας και του Antonio, αποτελούν ένα βαθιά αυθεντικό, ειλικρινές δημιούργημα. Πέντε λευκά κρασιά, δύο ροζέ και δύο ερυθρά, που αξιοποιούν σημαντικές ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες: το «Ασπρολίθι», ο «Μικρός Βοριάς», η «Φραγκοσυκιά», το «Λευκό Λινό», το «Σύρραχο», το «Ασύρτικο» και η «Τσιγκέλω». Κρασιά που εμπεριέχουν την τόλμη, την αγωνία και τον κόπο των δημιουργών τους και υπόσχονται βαθιές συγκινήσεις σε κάθε φίλο του κρασιού.

Οινοποιείο Ρούβαλη

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΊΟ «ΗΡΩΙΚΉΣ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΊΑΣ» ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΜΕΤΡΆ ΉΔΗ 30 ΧΡΌΝΙΑ ΖΩΉΣ

ΙNFO

www. rouvaliswinery.gr

1.7.21 – lifo

45

ια

Costa Navarino: Ο επίγειος παράδεισος της Μεσσηνίας. Στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο, σε ένα από τα πιο μαγευτικά παραθαλάσσια τοπία της Μεσογείου με 4.500 χρόνια ιστορίας, το πολυτελές resort Costa Navarino έχει αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς με παγκόσμια φήμη. Θεωρείται ο απόλυτος διεθνής τουριστικός προορισμός υψηλών προδιαγραφών και έχει ταυτιστεί απόλυτα με τον μαγικό τόπο της Μεσσηνίας. Η κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου, η αναβάθμιση του αεροδρομίου της Καλαμάτας αλλά και οι συναρπαστικές εμπειρίες που προσφέρει η Costa Navarino έχουν συμβάλει καταλυτικά στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής κι έχουν προσελκύσει επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο. Εντυπωσιακές ακτές, απομονωμένοι όρμοι, αμμώδεις παραλίες, διαμονή πολλών αστέρων, αμέτρητες εγκαταστάσεις και ποικίλες δραστηριότητες συνθέτουν τον επίγειο παράδεισο της Costa Navarino. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μέρος αυτό συμπεριλαμβάνεται σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς γιατί καταφέρνει να συνδυάζει πολυτέλεια και παράδοση, γαστρονομικές εμπειρίες και σπορ στη θάλασσα, υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, περιβαλλοντική συνείδηση, φυσική ομορφιά και πολιτισμική κληρονομιά. Φέτος, σε μια καλοκαιρινή σεζόν εντελώς διαφορετική από τις προηγούμενες, η Costa Navarino, διαθέτοντας άπλετους εξωτερικούς χώρους και λαμβάνοντας όλα τα υγειονομικά μέτρα προστασίας, φιλοδοξεί να αποτελέσει και πάλι έναν ιδανικό τόπο για ξέγνοιαστες διακοπές. Ειδικότερα, στο Navarino Dunes, την πρώτη περιοχή, βρίσκονται δύο πεντάστερα ξενοδοχεία, το Romanos, a Luxury Collection Resort και το Westin Resort Costa Navarino, οι ιδιωτικές κατοικίες Navarino Residences και η συλλογή διαμερισμάτων The Residences at The Westin Resort Costa Navarino, το πρώτο signature γήπεδο γκολφ στην Ελλάδα, το Dunes Course, το Anazoe Spa, το συνεδριακό κέντρο House of Events, ειδι-

46 lifo – 1.7.21

κά σχεδιασμένοι χώροι για παιδιά, καθώς και ένα ευρύ φάσμα χώρων γαστρονομίας, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Επίσης, στο Navarino Bay, τη δεύτερη περιοχή, βρίσκεται το signature γήπεδο γκολφ The Bay Course και το υπόσκαφο Bay Clubhouse, ενώ είναι υπό κατασκευή ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο καθώς και ένα σύγχρονο lifestyle resort στην κοντινή περιοχή Navarino Waterfront. Επιπλέον, στην περιοχή Navarino Hills κατασκευάζονται δύο νέα signature γήπεδα γκολφ δεκαοκτώ οπών. Φυσικά, για τους λάτρεις του τένις που επιθυμούν να εξασκηθούν στο αγαπημένο τους άθλημα κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, η Costa Navarino συνεργάζεται με τον διάσημο προπονητή τένις Πάτρικ Μουράτογλου, δημιουργώντας το πρώτο Mouratoglou Tennis Center στην Ευρώπη. Ουσιαστικά, ο επισκέπτης θα μπορεί να βιώσει την απόλυτη εμπειρία τένις σε δεκαέξι υπερσύγχρονα γήπεδα, δώδεκα εκ των οποίων δημιουργήθηκαν τον τελευταίο χρόνο. Επίσης, η επέτειος των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τις πολυάριθμες δραστηριότητες του resort. Άλλωστε, μια επίσκεψη στην Πελοπόννησο αποτελεί μοναδική ευκαιρία για ένα ταξίδι στον τόπο όπου εδραιώθηκε ο Αγώνας για την Ανεξαρτησία. Έτσι, στην Costa Navarino οι ήρωες, οι ιστορίες και οι παραδόσεις του 1821 θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για διαδραστικές εμπειρίες, πολιτιστικά δρώμενα και γαστρονομικές προτάσεις που θα ταξιδέψουν τους επισκέπτες στο παρελθόν. Επιπρόσθετα, το γαστρονομικό ταξίδι στο Navarino Dunes περιλαμβάνει είκοσι ένα εστιατόρια, καφέ και lounge bars σε ανοιχτούς χώρους και προσφέρει μια ανανεωμένη γαστρονομική πρόταση, μέσα από την οποία οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν ξεχωριστές γεύσεις, αγνά, φρέσκα υλικά από τη μεσσηνιακή γη και μοναδικές προσεγγίσεις από καταξιωμέ-

νους σεφ. Ο σεφ Γιάννης Παρίκος δημιουργεί για το KooC Taverna Secrets, το Kafeneio και τη Souvlakerie, ενώ ο σεφ Παναγιώτης Τζιουρτζιούμης παρουσιάζει φέτος στο Barbouni μια ποικιλία από γευστικές προτάσεις που εμπνέονται από τη Μεσόγειο, με βάση τις ποιοτικές πρώτες ύλες, το ψάρι και τα θαλασσινά. Στον ιδιαίτερο και μοναδικό αυτόν τόπο οι ευκαιρίες για άμεση επαφή με τη φύση είναι ανεξάντλητες, ενώ έχει κανείς τη δυνατότητα, ανεξαρτήτως ηλικίας, να χαλαρώσει είτε με αξέχαστο κολύμπι στη Βοϊδοκοιλιά είτε με ποδηλασία, πεζοπορίες, ιστιοπλοΐα και καταδύσεις σε καταγάλανα νερά. Στο ειδυλλιακό μεσσηνιακό τοπίο η Costa Navarino αποτελεί έναν επίγειο παράδεισο. Πρόκειται για έναν ανυπέρβλητης ομορφιάς προορισμό με πλούσια ιστορία και απίστευτη ενέργεια που προσφέρει αφειδώς στον ταξιδιώτη ένα ανεκτίμητο αίσθημα ελευθερίας. ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

Αξιοθέατα/Πολιτισμός

με σ

σ

ην

Κάστρο Κορώνης: Ένα από τα πιο γνωστά κάστρα της Ελλάδας, χτίστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους, άγνωστο πότε ακριβώς, στη θέση της αρχαίας Ασίνης. Την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας (δέκατος τρίτος-δέκατος πέμπτος αι.) γνώρισε επάλληλες οικοδομικές φάσεις, ενώ ενισχύθηκε επιπλέον κατά την Α’ Τουρκοκρατία (1500-1685) και τη Β’ Ενετοκρατία (1685-1715). Στο εσωτερικό του κάστρου δεσπόζουν τα ερείπια της τρίκλιτης βασιλικής της Αγίας Σοφίας (ίσως του έβδομου αιώνα, με μεταγενέστερες φάσεις) και ο σημερινός ναός του Αγίου Χαράλαμπου, που αρχικά θεμελιώθηκε ως καθολικός Άγιος Ρόκκος και στη συνέχεια μετατράπηκε σε οθωμανικό τέμενος, ενώ στο δυτικό άκρο βρίσκεται η παλαιοημερολογίτικη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, που ιδρύθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα.

ΜΕ ΈΜΠΝΕΥΣΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΌΤΗΤΑ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΛΑΔΙΟΎ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΥΨΗΛΉΣ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ Αν θέλεις να μάθεις την ιστορία του λαδιού, θα πρέπει να αναζητήσεις την αρχή της στους αρχαίους χρόνους. Εκείνη τη μακρινή περίοδο, στη νοτιοδυτική περιοχή της Ελλάδας και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Πύλου-Νέστορος βρισκόταν το βασίλειο του βασιλιά Νέστορα. Από τότε κιόλας η ελιά αποτελούσε την κύρια καλλιέργεια, παράγοντας εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο. Αυτό το ερέθισμα οδήγησε τον Ηλία Κανάκη στην ίδρυση το 1999 μιας σύγχρονης, αλλά ταυτόχρονα παραδοσιακής, κάθετα ολοκληρωμένης οικογενειακής επιχείρησης που ασχολείται με την καλλιέργεια, την παραγωγή, την τυποποίηση και εξαγωγή του παγκοσμίου φήμης εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου «ΠΟΠ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ» αλλά και συναφών αγροτικών προϊόντων, βάζοντας έτσι το δικό του λιθαράκι στην ιστορία του τόπου. Κρατώντας στα χέρια του το χρυσάφι της περιοχής, σεβόμενος το περιβάλλον και τον καταναλωτή και έχοντας ως θεμελιώδη αρχή την αξιοπιστία, κατόρθωσε να εντάξει την εταιρεία του στις κορυφαίες επιχειρήσεις του κλάδου. Το ελαιόλαδο KANAKIS προέρχεται από την εξαιρετικής ποιότητας ποικιλία ελιάς, την κορωνέικη, που ευδοκιμεί στις μοναδικές εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες της συγκεκριμένης περιοχής (Παπούλια Πυλίας) και παράγεται σε χαμηλές θερμοκρασίες έκθλιψης (23-25°C ψυχρής έκθλιψης). Το ελαιοτριβείο KANAKIS είναι εξοπλισμένο με υπερσύγχρονα μηχανήματα, τα οποία, σε συνδυασμό με την άμεση επεξεργασία του ελαιόκαρπου, ελαχιστοποιούν την οξείδωση στο παραγόμενο τελικό προϊόν. Έτσι, η γεύση, το άρωμα και τα φυσικά συστατικά του ελαιολάδου διατηρούνται αναλλοίωτα. Στις εγκαταστάσεις, εξάλλου, τηρούνται απολύτως αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας και ελέγχου συσκευασίας, καθώς και τα εφαρμοσμένα συστήματα ασφαλείας (ISO 22000). Γι’ αυτό κάθε προϊόν φέρνει την αξία της ποιότητας δίπλα στην αξία του φυσικού πλούτου της γης.

KANAKIS Family

Λόφος Περιστεριάς: Οι «Μυκήνες της δυτικής Πελοποννήσου», ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του μυκηναϊκού κόσμου, είναι ο λόφος της Περιστεριάς, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από την Κυπαρισσία. Φυσικό οχυρό, με τις αρχαιότερες κατασκευές του να χρονολογούνται στο 2200 π.Χ., ο λόφος έκρυβε τέσσερις θολωτούς τάφους, τμήμα ανακτόρου και πολλές κατοικίες. Τα πλούσια χρυσά ευρήματα αλλά και τα αντικείμενα οικιακής χρήσης που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας. Μανιάκι/Ταμπούρια Παπαφλέσσα: Το Μανιάκι, εκεί όπου, κατά τη διάρκεια της μάχης κατά του Ιμπραήμ, στις 20 Μαΐου 1825, έχασε τη ζωή του ο Παπαφλέσσας, βρίσκεται τριάντα τρία χιλιόμετρα βόρεια της Πύλου. Στο ιστορικό χωριό με τους τριάντα τέσσερις κατοίκους στέκεται σήμερα ο ανδριάντας του Παπαφλέσσα και η εκκλησία της Ανάστασης, όπου φυλάσσονται τα οστά των αγωνιστών που δεν δίστασαν να ριχτούν σε μια εξαρχής χαμένη μάχη. Βορειότερα, στη θέση «Ταμπούρια», ο επισκέπτης αντικρίζει από μακριά μια πυραμίδα με οξυκόρυφη απόληξη και το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας, ως ελάχιστο φόρο τιμής στους πεσόντες.

ΙNFO

Παπούλια Μεσσηνίας, Τηλ. Επικ. 27230 41601, Website: www. oliveoil-kanakis.gr Facebook: Kanakis Family

1.7.21 – lifo

47

ια

Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Χριστιανούπολη): Ο μεγαλοπρεπής βυζαντινός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που βρίσκεται στη Χριστιανούπολη, θεμελιώθηκε προς τα τέλη του ενδέκατου αιώνα, πιθανότατα πάνω σε αρχαίο ναό του Σωτήρος Διός, όταν η επισκοπή Χριστιανουπόλεως αναβαθμίστηκε σε μητρόπολη. Ο ναός θεωρείται από τους πιο σημαντικούς βυζαντινούς του Μωριά, όπως μαρτυρά και η λαϊκή ρήση «Αγιά Σωτήρα στον Μοριά και Αγιά Σοφιά στην Πόλη», που τον συγκρίνει με την Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη. Σύνθετος οκταγωνικός με νάρθηκα, ο ναός υπέστη ζημιές από την εκστρατεία του Ιμπραήμ Πασά στην Πελοπόννησο και από τον σεισμό του 1886, με την αναστήλωση του μνημείου να ολοκληρώνεται εν τέλει το 2014. Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας: Το Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας, που βρίσκεται στη Χώρα Μεσσηνίας, ιδρύθηκε το 1969 και φιλοξενεί αντικείμενα κυρίως της μυκηναϊκής περιόδου, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από τις ανασκαφές που έγιναν στο Ανάκτορο του Νέστορα, του βασιλιά της Πύλου. Εκτίθενται, επίσης, χρυσά κοσμήματα και χρυσά κύπελλα από τους θολωτούς τάφους της Περιστεριάς Τριφυλίας, που χρονολογούνται στον δέκατο έκτο-δέκατο πέμπτο π.Χ. αι. Άνω/Παλιά Πόλη Κυπαρισσίας: Ο διατηρητέος οικισμός της Άνω Πόλης Κυπαρισσίας είναι χτισμένος στους πρόποδες ενός λόφου. Αρχοντικά και παραδοσιακά σπίτια, περίτεχνες βρύσες, η πλατεία της Αρκαδιάς, όπως ονομαζόταν η πόλη τα βυζαντινά χρόνια, το Μεγάλο Καλντερίμι στην καρδιά της παλιάς αγοράς, του Σταυροπάζαρου, είναι αρκετά για να κλέψουν το βλέμμα του επισκέπτη. Το Κάστρο της Αρκαδιάς, γνωστό ως ο «Πύργος του Ιουστινιανού», δεσπόζει στην Παλιά Πόλη και μαγεύει με την πανοραμική θέα του – δεν ονομάζεται τυχαία «μπαλκόνι της Κυπαρισσίας». Στη σημερινή του μορφή είναι φράγκικο, υπήρξε εξάλλου ένα από τα σημαντικότερα κάστρα στην Πελοπόννησο επί Φραγκοκρατίας. Χτίστηκε στα θεμέλια ενός παλιότερου βυζαντινού φρουρίου, που είχε θεμελιωθεί, με τη σειρά του, πάνω στην αρχαία ακρόπολη.

48 lifo – 1.7.21

Μουσείο Πάνου και Ηλία Ηλιόπουλου (Φιλιατρά): Στη θέση του ιστορικού φωτογραφείου και της οικίας του Πάνου Ηλιόπουλου στα Φιλιατρά βρίσκεται το Μουσείο Πάνου και Ηλία Ηλιόπουλου. Σκοπός του είναι να παρουσιάσει το µοναδικό φωτογραφικό και ζωγραφικό έργο του Πάνου Ηλιόπουλου, καθώς και το ζωγραφικό έργο του γιου του Ηλία Ηλιόπουλου. Το μουσείο φιλοδοξεί, µε εφαλτήριο το έργο των καλλιτεχνών, να γίνει ένας ανοιχτός χώρος, στον οποίο οι πολίτες θα συνδιαλέγονται και θα εµπνέονται, ουσιαστικά και γόνιµα, από το παρελθόν, όπως έχει αποτυπωθεί από τους Πάνο και Ηλία Ηλιόπουλο. Απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα νέο σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη της δηµιουργικότητας, της έκφρασης και της εξωστρέφειας. Πύργος του Άιφελ (Φιλιατρά): Δεν έχει μόνο το Παρίσι Πύργο του Άιφελ, έχουν και τα Φιλιατρά τον δικό τους, που αποτελεί πλέον τοπόσημο. Πρόκειται για ένα ομοίωμα μικρών διαστάσεων, που φιλοτεχνήθηκε το 1960 σε κλίμακα 1:18 με δωρεά του Ελληνοαμερικανού Χαράλαμπου Φουρναράκη (γνωστού και ως Χάρυ Φουρνιέ), ο οποίος ήταν διακεκριμένος γιατρός και ένας από τους σημαντικότερους ευεργέτες της γενέτειράς του. Ο ύψους είκοσι έξι μέτρων πύργος ανακατασκευάστηκε από τον δήμο το 2007 και πρωταγωνιστεί στις φωτογραφίες όσων βρεθούν στη γνωστή κωμόπολη.

Αξιοθέατα/Πολιτισμός

με σ

σ

ην

Πύργος των Παραμυθιών (Φιλιατρά): Το Κάστρο των Παραμυθιών είναι κι αυτό κληρονομιά του Χαράλαμπου Φουρναράκη στην πατρίδα του. Ένα «κάστρο από άλλη διάσταση» με τρούλους και πύργους, που στέκεται μοναχικό και έρημο πάνω στην άμμο. Πλησιάζοντας, το παζλ συμπληρώνουν γιγαντιαίες πολύχρωμες φιγούρες της Αθηνάς και του Ποσειδώνα, τεράστιες λήκυθοι πάνω στα βράχια, ένας Δούρειος Ίππος. Κακόγουστο; Σίγουρα. Το Κάστρο των Παραμυθιών, ωστόσο, δεν παύει να είναι ξεχωριστό.

Κάστρο Μεθώνης: Το κάστρο της Μεθώνης, χαρακτηριστικό παράδειγμα καστροπολιτείας, είναι από τα σημαντικότερα και ωραιότερα στην Ελλάδα και εκτείνεται σε ενενήντα τρία στρέμματα. Χτισμένο σε στρατηγική θέση από τους Βενετούς το 1209, οπότε κατέλαβαν την πόλη, είναι σκαρφαλωμένο σε έναν βράχο που εισχωρεί στη θάλασσα και χωρίζεται από την ξηρά με τεχνητή τάφρο. Εξαιρετικό φυσικό λιμάνι, άκμασε την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας (δέκατος τρίτος-δέκατος πέμπτος αι.) και αποτέλεσε σταθμό των εμπορικών πλοίων από τη Δύση στην Ανατολή αλλά και των προσκυνητών με προορισμό τους Άγιους Τόπους. Του Κουτρούλη ο γάμος: Στη Μεθώνη έγινε του Κουτρούλη ο γάμος, καθώς ο Κουτρούλης ήταν υπαρκτό πρόσωπο, ένας καβαλάριος που έζησε τον δέκατο τέταρτο αιώνα. Ο ιππότης δεν δίστασε να ερωτευτεί μια παντρεμένη γυναίκα, η οποία έσπευσε να ζήσει μαζί του, εγκαταλείποντας τον σύζυγό της. Η Εκκλησία αντέδρασε άμεσα, αφορίζοντας την άπιστη και επί δεκαεπτά χρόνια ο δύστυχος Κουτρούλης προσπαθούσε να βρει τρόπο να την παντρευτεί. Ο Πατριάρχης Αντώνιος Δ’ φαίνεται πως τον λυπήθηκε και το 1354 έδωσε την πολυπόθητη άδεια για τον γάμο, ο οποίος έγινε μετά βαΐων και κλάδων, ενώ ακολούθησε ένα ανεπανάληπτο γλέντι. Η έκφραση «έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» μοιάζει, πλέον, πιο σαφής. Γουρνοπούλα: Όποιος έχει βρεθεί στη Μεσσηνία, δεν ξεχνά το χαρακτηριστικότερο έδεσμά της, τη γουρνοπούλα. Σε ολόκληρο τον νομό, σε ταβέρνες αλλά και από πλανόδιους, προσφέρεται το παραδοσιακά αργοψημένο γουρουνόπουλο στη σούβλα με την τραγανή, καραμελένια πέτσα. Οι Μεσσήνιοι ξεκίνησαν να σουβλίζουν γουρνοπούλες όχι επειδή ήταν μερακλήδες αλλά για να επιβιώσουν κατά την Τουρκοκρατία, καθώς οι Τούρκοι δεν συγκινούνταν από το χοιρινό λόγω θρησκείας, οπότε τους άφηναν να φάνε με την ησυχία τους. Σφέλα: Σφέλα στην ντοπιολαλιά της νότιας Πελοποννήσου σημαίνει «λωρίδα», το σχετικά άγνωστο, όμως, λευκό τυρί άλμης, που το 1996 εντάχθηκε στο μητρώο προϊόντων ΠΟΠ της Ε.Ε., λέγεται και «τυρί της φωτιάς», μάλλον λόγω της πικάντικης γεύσης του. Παράγεται στη Μεσσηνία και τη Λακωνία σε μακρόστενα παραλληλόγραμμα κομμάτια, δηλαδή σε λωρίδες, και αξίζει να το δοκιμάσετε.

Σπήλαιο Νέστορος: Στη νότια πλευρά της Βοϊδοκοιλιάς, κάτω από τα ερείπια του μεσαιωνικού Παλαιόκαστρου, βρίσκεται η Σπηλιά του Νέστορα. Ενδεχομένως πρόκειται για το σπήλαιο που ο Παυσανίας θεώρησε ότι χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη των κοπαδιών του βασιλιά της Πύλου Νέστορα –εξού και το όνομα του σπηλαίου– αλλά και του πατέρα του, Νηλέα, που σύμφωνα με την παράδοση τα είχε φέρει από τη Θεσσαλία. Το σπήλαιο, που πρώτος ανέσκαψε ο Ερρίκος Σλήμαν, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, χρησιμοποιήθηκε αρχικά κατά τη νεολιθική περίοδο. Η αποσπασματική χρήση του, έκτοτε, δείχνει να συνδέεται με λατρευτικές δραστηριότητες. Ασκηταριό Γαργαλιάνων: Το Ασκηταριό είναι ένα ερημωμένο μοναστήρι που στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ μονή, γιατί δεν αναγνωρίστηκε επίσημα από την Εκκλησία, είναι ωστόσο κάτι μοναδικό ως σύμπλεγμα κτιρίων και ως στόρι. Πρόκειται για το δημιούργημα ενός εργάτη γης από το χωριό Σούλιο της Μεγαλόπολης, του Αθανάσιου Στράγκα, που στα είκοσι επτά του παράτησε γυναίκα και πέντε παιδιά, για να εγκατασταθεί σε ένα μικρό σπήλαιο στο δύσβατο δάσος νότια των Γαργαλιάνων. Από το 1887 μέχρι το 1937 έφτιαξε ένα ασκηταριό που έπιασε μεγάλο μέρος της πλαγιάς, διαμορφωμένο με έναν τρόπο αλλόκοτο, που δεν θυμίζει κανένα άλλο μοναστήρι. Το έργο του συνέχισε το 1968 ένα από τα εγγόνια του, ο αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Στράγκας, και το μοναστήρι, όπως είναι σήμερα, ολοκληρώθηκε το 1988. Αρχιτέκτονας και εργολάβος του έργου ήταν ο ίδιος ο αρχιμανδρίτης, ο οποίος έφτιαξε κάτι που θυμίζει περισσότερο ένα παρανοϊκό σύμπλεγμα κτισμάτων, για το οποίο δαπανήθηκαν πολλά λεφτά για αδιευκρίνιστους λόγους. Η πρόσφατη αγορά του από ιδιώτη αποδεικνύει πως τίποτα, τελικά, δεν πάει χαμένο.

1.7.21 – lifo

49

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΓΕΥΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΠΩΝΥΜΟΙ ΣΕΦ, ΚΟΥΖΙΝΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ. ΝΟΣΤΙΜΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΒΡΕΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Τ

ΙΚΗ · Μ ΙΑ

·

Ν 50 lifo – 1.7.21

Ν

Ο

THE GUIDE

ΕΣΣΗ

Τ Ι Ο ΔΥ

από τη λινα ιντζεγιαννη

Carne

RESTAURANT

Γ Ε Υ Σ Η

Σημαδεύει γευστικά τις καλοκαιρινές σου διακοπές.

Αν είσαι από εκείνους που στις καλοκαιρινές τους διακοπές δεν βάζουν απλώς αστέρια ικανοποίησης αλλά Michelin, τότε η Μεσσηνία είναι ο κατάλληλος προορισμός. Κι αν είσαι οπαδός του κρέατος, το Carne θα φροντίσει να ικανοποιήσει την επιθυμία σου για μια γευστική απόλαυση που θα θυμάσαι για καιρό. Ο χώρος που βρίσκεται στον πλακόστρωτο πεζόδρομο της παραλίας της Γιάλοβας θα σου προσφέρει μια εμπειρία γεύσεων που βασίζονται στα ολόφρεσκα εκλεκτά κρέατα και στις μοναδικές συνταγές που επιμελείται ο σεφ Γιώργος Χωραίτης – δύο αστέρια FNL και ένα βραβείο ελληνικής κουζίνας. Η ελληνική παράδοση, φυσικά, κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ τα προϊόντα που παράγει ο τόπος της Πελοποννήσου αναδεικνύονται σε κάθε πιάτο, όπου η δημιουργική ματιά του σεφ απογειώνει τη γεύση, ενώ οι ιδιαίτερες κοπές των κρεάτων εντυπωσιάζουν με την αριστοτεχνικότητά τους. Στο Carne θα πάρεις κυριολεκτικά μια γεύση από ελληνική γαστρονομία, και μάλιστα στο ιδανικό περιβάλλον, αφού η θέα του ήλιου που δύει μεταξύ του νησιού της Σφακτηρίας και της Βοϊδοκοιλιάς είναι από

εκείνες τις μαγικές στιγμές που ζεις σε αυτήν τη χώρα. Ανάμεσα στις γεύσεις που πρέπει να δοκιμάσεις είναι το τατάκι μοσχάρι με σπαράγγια, μαγιονέζα με miso, σάλτσα πόνζου, φρέσκια καλοκαιρινή τρούφα και φουντούκι, το σουβλάκι μπάο μπαν με γύρο κοτόπουλο, τζατζίκι, κρεμμύδι, ντομάτα, αγγούρι, κέτσαπ πιπεριάς, ποπ κορν πατάτας και καυτερό πιπέρι, αλλά και το εξαιρετικό παστίτσιο κόκορα με paccheri, μυζήθρα, μπεσαμέλ και κρέμα παρμεζάνας. Προτάσεις που γίνονται ακόμα πιο ιδιαίτερες όταν τις απολαμβάνεις δίπλα στη θάλασσα και τις οποίες συνοδεύεις με κάποια από τις εκλεκτές ετικέτες κρασιού που θα βρεις στην πλούσια λίστα του Carne – με 83 επιλογές από ελληνικό και ξένο αμπελώνα κάθε γεύση αναδεικνύεται όπως της αξίζει. Ειδικά φέτος, μπορείς επιλέξεις την ατμόσφαιρα του roof garden που θα ανοίξει σύντομα και προσφέρει μια θέα σε όλο τον κόλπο του Ναυαρίνου που κόβει την ανάσα. Το ίδιο εκπληκτική είναι όλη η εμπειρία στο Carne, που ξέρει πολύ καλά πώς να δημιουργεί γευστικές αναμνήσεις που θα σημαδεύσουν τις καλοκαιρινές διακοπές σου στη Μεσσηνία.

Παραλία Γιάλοβας, Γιάλοβα, 27230 23617, www.carnerestaurant.gr, Facebook: carne_restaurant, Instagram: carne_restaurant 1.7.21 – lifo

51

RESTAURANT BAR

Ammos

All-day χώρος που μοιάζει κομμάτι της παραλίας.

Η φυσική θέση της άμμου είναι δίπλα στο κύμα. Κι εκεί ακριβώς θα βρεις το Άμμος, ένα beach bar-restaurant για κάθε στιγμή που θέλεις να νιώσεις αυθεντική καλοκαιρινή ατμόσφαιρα. Εδώ κάθε λεπτομέρεια ταιριάζει απόλυτα με το φυσικό περιβάλλον, ώστε να αισθάνεσαι πως όλα βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία. Από το πρωί μπορείς να απολαύσεις εξαιρετικό καφέ και προτάσεις πρωινού, φρεσκοστυμμένο χυμό και νόστιμα σνακ, να συνεχίσεις στην παραλία, στις ξαπλώστρες, κάνοντας μπάνιο στα πεντακάθαρα νερά και ανεβαίνοντας στο εστιατόριο να γευτείς μοναδικές γεύσεις. Η μεσογειακή κουζίνα, που τόσο ταιριάζει στην καλοκαιρινή διάθεση, γίνεται έμπνευση σε ένα μενού με φρέσκιες σαλάτες και πιάτα όπου πρωταγωνιστούν οι άριστες πρώτες ύλες. Πρέπει οπωσδήποτε να

δοκιμάσεις τα φρεσκότατα ψάρια και θαλασσινά, όπως το Καλαμάρι Άμμος, που ψήνεται στη σχάρα και γεμίζεται με φέτα, ντομάτα, πιπεριά και πάπρικα, αλλά και το εξαιρετικό σπαγγέτι Frutti di Mare με γαρίδες, καραβίδες και όστρακα. Στο Άμμος θα βρεις μια μεγάλη λίστα από βραβευμένες ετικέτες κρασιών του ελληνικού και ξένου αμπελώνα για να συνοδεύσεις τις γευστικές προτάσεις. Και, φυσικά, τα εξωτικά κοκτέιλ, με μείξεις που βασίζονται σε φρέσκα φρούτα εποχής, θα σε κρατήσουν σε υπέροχη ατμόσφαιρα μέχρι αργά, καθώς απολαμβάνεις το ηλιοβασίλεμα στη θάλασσα. Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να κλείσεις μια καλοκαιρινή ημέρα; Το Άμμος, που νιώθεις πως φύτρωσε φυσικά στην παραλία, είναι the place to be μόλις βρεθείς στην Κυπαρισσία!

Γεύση

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

52 lifo – 1.7.21

Το Κοχύλι

Παραλιακή oδός Κυπαρισσίας, 27610 23861, www.ammosrestaurantbar.gr, Facebook: AMMOS Restaurant Bar

Η μεσογειακή κουζίνα στα καλύτερά της.

Το Κοχύλι βρίσκεται στην παραλία της Γιάλοβας, ακριβώς δίπλα στη θάλασσα, μεταφέροντας στα αυτιά σας τον ήχο των κυμάτων, ενώ ταυτόχρονα σας οδηγεί σε μια γευστική εμπειρία με επίκεντρο τον πλούτο του βυθού. Ακριβώς μετά τον γραφικό πεζόδρομο της Γιάλοβας, κατά μήκος της παραλίας, θα συναντήσετε αυτή την ξεχωριστή ψαροταβέρνα που τιμά τη μεσογειακή παράδοση με πιάτα της ελληνικής κουζίνας. Ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά, εκλεκτά ντόπια κρέατα, δροσερές σαλάτες με λαχανικά εποχής και μια σειρά από νόστιμα μεζεδάκια συνθέτουν ένα μενού όπου πρωταγωνιστεί η αγνότητα των πρώτων υλών και το αριστοτεχνικό μαγείρεμα, ώστε να αναδεικνύεται κάθε γεύση όπως ακριβώς πρέπει. Στο Κοχύλι θα βρείτε εξαιρετικό γαύρο ξιδάτο, καραβίδες ψητές, γαρίδες σαγανάκι αλλά και παραδοσιακά γεμιστά, μοσχαράκι στιφάδο, μουσακά και λαδερά της εθνικής μας

κουζίνας. Εκείνο, όμως, που θα απολαύσετε περισσότερο στο Κοχύλι είναι το φρέσκο ψάρι ημέρας, που εναλλάσσεται ανάλογα με το τι φέρνει το καΐκι, προσφέροντας επιλογές από μπαρμπούνια, φαγκριά και συναγρίδες αλλά και κολοχτύπες και αστακούς. Στα must-try τα μύδια τα αχνιστά, τα φρέσκα αυγά αχινού και οι σουπιές, μαγειρεμένες με το μελάνι τους. Θα έχετε τη δυνατότητα να επιλέξετε από μια μεγάλη γκάμα ελληνικών αλλά και ξένων ετικετών το κρασί που θα συνοδεύσει τα πιάτα σας. Το προσωπικό θα σας καλωσορίσει και θα σας εξυπηρετήσει με ευγένεια και διακριτικότητα. Σε ένα περιβάλλον καλαίσθητο και φιλικό, με μοναδική θέα, θα γευτείτε τη σπιτική πορτοκαλόπιτα. Ακριβώς μπροστά στον κόλπο του Ναυαρίνου, θα σας προσφέρει γευστικές στιγμές χαλάρωσης, με τον ήχο των κυμάτων να δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα.

Γιάλοβα Μεσσηνίας, 2723 0 23259, Facebook: Τo Κοχύλι / Kochili

Παλιά Αγορά

Η μεσσηνιακή κουζίνα αναβιώνει σε ένα ξεχωριστό περιβάλλον. Η μεσσηνιακή κουζίνα με τις πληθωρικές της γεύσεις τιμάται όπως ακριβώς της αξίζει στην Παλιά Αγορά, έναν ιδιαίτερο χώρο γεύσης που βρίσκεται σε απόσταση τριών λεπτών με τα πόδια από το εμβληματικό Κάστρο της Κυπαρισσίας, στην περιοχή που ονομάζεται Άνω Πόλη. Οι συνταγές που χαρακτηρίζουν την κουζίνα αυτού του τόπου γίνονται έμπνευση για μια σειρά από πιάτα, όπου ισορροπούν εξαιρετικά ιδέες βασισμένες στις σύγχρονες μαγειρικές τάσεις. Στο μενού που θα απολαύσεις μεσημέρι και βράδυ θα βρεις καπνιστό χοιρινό με βραχάκια πατάτας, τραγανό καλαμπόκι και ψητό κρεμμυδάκι, τη δροσιστική μεσσηνιακή σαλάτα με φρέσκα λαχανικά, σύγκλινο, καλαματιανό λαλάγγι, φλούδες σφέλας και βινεγκρέτ βαλσάμικου αλλά και τη μακαρονάδα με καμένη μυζήθρα, σκεπα-

σμένη με χωριάτικο τηγανητό αυγό, που δεν μοιάζει με ό,τι έχεις δοκιμάσει μέχρι σήμερα. Ό,τι κι αν επιλέξεις θα συνοδεύσεις τις γεύσεις κατάλληλα, με κάποια από τις ετικέτες της wine list, στην οποία ο ελληνικός αμπελώνας έχει την τιμητική του, με τη Μεσσηνία να διατηρεί κι εδώ περίοπτη θέση. Άλλωστε, όλα τα τοπικά προϊόντα που παράγει η περιοχή είναι οι πρώτες ύλες στις οποίες βασίζεται η κουζίνα της Παλιάς Αγοράς, διατηρώντας την αγνότητα και τη φρεσκάδα τους σε κάθε μαγειρική πρόταση. Το περιβάλλον, ζεστό και φιλόξενο, έχει σχεδιαστεί με προσοχή, ώστε να νιώθεις από την πρώτη στιγμή πως αυτός ο χώρος μπορεί να φιλοξενήσει τις πιο όμορφες στιγμές σου, καθώς επισκέπτεσαι την πανέμορφη Μεσσηνία.

Γ Ε Υ Σ Η

Το Πέτρινο Μπαλκόνι

Ελένης Χαμερή 3, Άνω Πόλη Κυπαρισσίας, Κυπαρισσία, 27610 62184, www. palia-agora.com.gr, Facebook: Παλιά Αγορά εστιατόριο-μεζεδοπωλείο, Instagram: palia11agora

Ατμόσφαιρα και γεύσεις που συνθέτουν το ελληνικό καλοκαίρι. Παραδοσιακή πέτρα, θάλασσα και άμμος: ίσως αυτά να είναι τα συστατικά του ελληνικού καλοκαιριού. Αυτά και οι γεύσεις της ελληνικής παράδοσης, που κάνουν τις στιγμές πιο απολαυστικές. Στο Πέτρινο Μπαλκόνι θα βρεις ό,τι ακριβώς συνθέτει τις καλοκαιρινές σου διακοπές, και μάλιστα σε μία από τις ομορφότερες περιοχές της χώρας. Στην παραλία Καλό Νερό της Κυπαρισσίας, το Πέτρινο Μπαλκόνι είναι η ιδανική επιλογή για να χαρείς όλα όσα έχει να σου προσφέρει το ελληνικό καλοκαίρι: μια χρυσή αμμουδιά, καταγάλανα νερά, εξωτική ατμόσφαιρα με παραδοσιακές λεπτομέρειες και γευστικές προτάσεις εμπνευσμένες από τις καλύτερες στιγμές της ελληνικής κουζίνας. Ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά, τρυφερά κρέατα, δροσερές σαλάτες, ορεκτικά εμπνευ-

σμένα από τα προϊόντα της εποχής. Άλλωστε, εδώ όλο το μενού αναδεικνύει τη φρεσκάδα των πρώτων υλών αλλά και την ποιότητα σε κάθε συστατικό. Οι φρεσκοφρυγανισμένες μπρουσκέτες με σπιτικό μαρινάτο γαύρο, ο ντάκος με τη μυρωδάτη ντομάτα αλλά και τα αχνιστά μύδια είναι στα must try, ενώ περιμένεις να ψηθεί το ψάρι ή το κρέας που έχεις επιλέξει. Και παρότι η επιλογή είναι δύσκολη, ό,τι κι αν γευτείς θα το συνοδεύσεις με το κατάλληλο κρασί, ενώ χαζεύεις τον ήλιο να δύει στη θάλασσα του Ιονίου. Κάθε στιγμή στο Πέτρινο Μπαλκόνι είναι από αυτές που μένουν χαραγμένες στο μυαλό σου, αφού εδώ ζεις την απόλυτη εμπειρία χαλάρωσης και απόλαυσης που τόσο χρειάζεσαι στις διακοπές σου.

Καλό Νερό Κυπαρισσίας, 27610 72520, Facebook: Το Πέτρινο Μπαλκόνι, Instagram: to_petrino_balkoni 1.7.21 – lifo

53

Modon

Μοιράζεται τις γεύσεις της ελληνικής παράδοσης.

Λένε ότι η ιστορία ενός χώρου γράφεται στην ίδια του την ατμόσφαιρα, στην ενέργεια που αποπνέει. Στο Modon αυτή η ενέργεια μοιάζει με ένα μεγάλο, φιλόξενο χαμόγελο που σε υποδέχεται με αυθεντική χαρά. Εξάλλου, η ιστορία του ξεκινά δεκαετίες πριν, αφού εδώ οι γονείς Γιώργος και Κατερίνα, μετανάστες στο εξωτερικό, έστησαν το Μελτέμι, την οικογενειακή τους ταβέρνα. Σήμερα, τα παιδιά τους έχουν αλλάξει το όνομα, αλλά έχουν κρατήσει όλη την αγάπη για την ελληνική παράδοση, προσφέροντας τη δική τους σύγχρονη ματιά σε κάθε συνταγή. Η ντόπια κουζίνα, τα τοπικά προϊόντα και οι εκλεκτές πρώτες ύλες συνδυάζονται σε προτάσεις που ισορροπούν ανάμεσα στην παράδοση και τη φαντασία της μοντέρνας γαστρονομίας. Στο μενού του Modon θα βρεις επιλογές σε τρυφερό κρέας και ολόφρεσκο ψάρι αλλά και vegetarian

πιάτα, για όσους ακολουθούν μια ξεχωριστή διατροφή. Στα must try, o καγιανάς με παστό χοιρινό και λουκάνικο, το γεμιστό μπιφτέκι με φέτα και θυμάρι αλλά και το χταπόδι σχάρας με φάβα ή το σουβλάκι από ψάρι και λαχανικά στον ατμό, που σε κερδίζει με την ανάλαφρη και ντελικάτη γεύση του. Εξαιρετικά και τα ζυμαρικά, με τη γαριδομακαρονάδα να κερδίζει τις εντυπώσεις, ενώ δεν πρέπει να φύγεις χωρίς να κλείσεις το γεύμα σου με τη φωλιά από δίπλες με χειροποίητο παγωτό παστέλι. Αν, πάλι, είσαι γευσιγνώστης, θα ενθουσιαστείς με το μενού degustation, όπου επτά πιάτα εμπνέονται από την ιστορία της Μεθώνης, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το Modon με τη ζεστή ατμόσφαιρα και την υπέροχη θέα στο Μπούρτζι μοιράζεται την ιστορία της ελληνικής γεύσης σε μία από τις ομορφότερες περιοχές της χώρας.

Γεύση

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

54 lifo – 1.7.21

Η Ελίτσα της Σπηλιάς

Πλατεία Παραλίας, Μεθώνη Μεσσηνίας, 2723 031996, Facebook: MODON Restaurant, Instagram: modon_restaurant

Ένας κήπος γεμάτος από γεύσεις και ελληνικό καλοκαίρι. Φανταζόσουν ότι μέσα σε μια σπηλιά κρύβεται ένας υπέροχος κήπος; Ακούγεται σαν παραμύθι, αλλά, απ’ την άλλη, κάπως έτσι είναι η ατμόσφαιρα στην Ελίτσα της Σπηλιάς. Ο κήπος της, φιλόξενος και οικείος, σε καλωσορίζει σε ένα σημείο γαστρονομικής απόλαυσης που κάνει τις διακοπές στη Μεσσηνία ακόμα πιο ευχάριστες. Ξέρεις τι λένε, ότι ο έρωτας περνάει από το στομάχι, και την Ελίτσα θα την ερωτευτείς από την πρώτη στιγμή για την ατμόσφαιρα που θυμίζει ελληνικό καλοκαίρι αλλά και για όλα εκείνα που έχει να σου προσφέρει. Εδώ σε περιμένουν πιάτα της ελληνικής παράδοσης που αναδεικνύουν τη σπιτική φροντίδα της

κουζίνας αλλά και το μεράκι που κρύβεται πίσω από κάθε συνταγή. Οι προτάσεις του μενού είναι μικρές γαστρονομικές εκπλήξεις που σε κάνουν να απολαύσεις κάθε στιγμή σε μια δροσερή αυλή που μοιάζει βγαλμένη από παραμύθι. Κάθε επιλογή, μια ξεχωριστή νοστιμιά που βασίζεται σε ολόφρεσκα υλικά και διαλεχτές πρώτες ύλες. Εξάλλου, η περιοχή είναι ένας τόπος ευλογημένος με αγνά προϊόντα που πρωταγωνιστούν σε κάθε συνταγή. Η Ελίτσα της Σπηλιάς είναι το σημείο αναφοράς των καλοκαιρινών σου διακοπών. Ένα σημείο που τιμά την ελληνική παράδοση και ξέρει να σε ταξιδεύει μέσα από την κουζίνα του τόπου μας.

Σπηλιά Μεσσηνίας, 2761 062607, Facebook: Η Ελίτσα της Σπηλιάς

Χαρίλαος

Γ Ε Υ Σ Η

Ελληνικές γεύσεις σε μια εκλεπτυσμένη εμπειρία απόλαυσης πάνω από το κύμα.

O Χαρίλαος μοιάζει να προσγειώθηκε πάνω στον μόλο Μικρό Αμόνι για να δώσει άποψη και ζωή σε ένα πανέμορφο σημείο της Καρδαμύλης. Βλέποντας από μακριά το γραφικό μπαλκόνι, νομίζεις πως κρέμεται πάνω από τα κύματα και όλη η ατμόσφαιρα σε υποδέχεται χωρίς περιττές λεπτομέρειες, αφού το φυσικό τοπίο και η θέα στη θάλασσα αναλαμβάνουν όλη τη δουλειά. Εδώ το μενού δεν θα μπορούσε να μην τιμά τις θαλασσινές γεύσεις, και μάλιστα σε πιάτα που θα σου μείνουν αξέχαστα. Ο καταξιωμένος executive chef Κωνσταντίνος Φιλιππόπουλος, με πολυετή εμπειρία σε κορυφαίους γαστρονομικούς προορισμούς σε Ελλάδα (Βαρούλκο, Hilton Athens, Astir) και εξωτερικό (Λονδίνο, Τόκιο, Νέα Υόρκη), δημιουργεί μια σειρά από προτάσεις υψηλής αισθητικής γεύσεων και υφών, όπου πρωταγωνιστούν τα ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά από ψαράδες της περιοχής αλλά και επιλεγμένα κρέατα σε μοναδικές συνταγές. Ανάμεσα σε αυτά που πρέπει να δοκιμάσεις –και δεν είναι καθόλου εύκολο να διαλέξεις– είναι το γιουβέτσι θαλασσινών με σύγκλινο Μάνης και καβουρδισμένη μυζήθρα, η καβουροσαλάτα με

βασιλικό καβούρι, αλλά και τα μύδια μπουρδέτο σε ελαφριά πικάντικη καπνιστή ντομάτα. Ιδανικά πιάτα για να συνοδεύσεις το ούζο ή το τσίπουρο ή να ξεκινήσεις το γεύμα σου στον Χαρίλαο. Εννοείται πως τα ψάρια ημέρας εναλλάσσονται ανάλογα με την ψαριά, αλλά εκείνα που δεν πρέπει να παραλείψεις είναι το ψάρι φρικασέ και τα φιλέτα σαρδέλας ψητά, πάνω σε πουρέ ρεβίθι και τραγανό τραχανά. Στον Χαρίλαο θα βρεις και μια σειρά από προτάσεις raw menu, όπως η πιατέλα με τρία διαφορετικά ρολάκια σούσι, το σεβίτσε φαγκρί αλλά και το καρπάτσιο τσιπούρας. Αγνά υλικά, ελληνική παράδοση και μαγειρική αριστοτεχνία συναντιούνται σε ένα μενού που σε ταξιδεύει στην κουζίνα του τόπου μας μέσα από εκλεπτυσμένες συνταγές που θα θυμάσαι για καιρό. Όλα τα πιάτα συνοδεύονται ιδανικά από τη λίστα κρασιών του Χαρίλαου, ώστε να ολοκληρώνεται μια πραγματική εμπειρία που απευθύνεται σε όλες σου τις αισθήσεις. Η ιδιοκτήτρια Σεμίραμις Βιλλιώτη και όλη η ομάδα του Χαρίλαου προσφέρουν, σε αυτό το μοναδικό σημείο της Μεσσηνίας, στιγμές αληθινής απόλαυσης και περιποίησης που τόσο έχεις ανάγκη στις διακοπές σου.

Καρδαμύλη, Μάνη Μεσσηνίας, 27210 73373,6980342020, Facebook: Harilaos Restaurant Kardamili, Instagram : harilaos.kardamili 1.7.21 – lifo

55

ΒΕΑCH & COCKTAIL BARS ΟΜΟΡΦΕΣ ΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ

από τη λινα ιντζεγιαννη

56 lifo – 1.7.21

B E A C H

BEACH POOL BAR

KOA

&

Ένας ολόκληρος κόσμος all-day απόλαυσης δίπλα στη θάλασσα Το ΚΟΑ είναι ένα μέρος στο οποίο θέλεις να «προσγειωθείς» με έναν μαγικό τρόπο. Γιατί η εικόνα του από ψηλά είναι τόσο εντυπωσιακή όσο και η ατμόσφαιρα που θα συναντήσεις σε αυτό το beach pool bar που βρίσκεται στην παραλία της Χρυσής Ακτής στο Μάτι Γαργαλιάνων. Πάνω στη χρυσή αμμουδιά έχει σχεδιαστεί ένας σύγχρονος παράδεισος για όλη την ημέρα που πρέπει να επισκεφτείς οπωσδήποτε, ξανά και ξανά, αν κάνεις διακοπές στη Μεσσηνία. Η πλήρως οργανωμένη παραλία σε υποδέχεται με ομπρέλες και sunbeds όπου θα αράξεις για ώρες, απολαμβάνοντας την άψογη εξυπηρέτηση της ομάδας του KOA, ενώ η θάλασσα θα σε ξεσηκώνει κάθε τόσο για να δροσιστείς στα κρυστάλλινα νερά της. Κι όσο χαλαρώνεις σε ένα περιβάλλον που συνδυάζει το μοντέρνο design με τη φυσική ομορφιά του τόπου, μπορείς να ξεκινήσεις με πρωινό καφέ, να συνεχίσεις με σνακ και δροσιστικούς χυμούς, να επιλέξεις τις γεύσεις που θέλεις για lunch και να μείνεις μέχρι το βράδυ, συνοδεύοντας το ποτό σου με τις μουσικές των DJs. Tο κεφάλαιο της διασκέδασης, εξάλλου,

γράφεται στο KOA με έντονα γράμματα, με τον θεσμό #ΚOASUNDAYS, όπου κάθε Κυριακή οι καλύτεροι Έλληνες DJs σε ξεσηκώνουν με πάρτι που στήνονται γύρω από την πισίνα και αποτελούν must be events. Τα εξωτικά κοκτέιλ που φτιάχνουν οι bartenders θα σε μεταφέρουν σε τροπικά μέρη –καθόλου δύσκολο, αφού όλη η ατμόσφαιρα συμβάλλει σε αυτό–, ενώ η premium καπνοί σού προσφέρουν την εμπειρία Sisha στην καλύτερη εκδοχή της. Ιδανικό σημείο για να χαζέψεις το ηλιοβασίλεμα το Poof Lounge, που θεωρείται ορόσημο του KOA και είναι γεμάτο από αναπαυτικά πουφ –κάτσε όπως ακριβώς σε βολεύει–, όπου απολαμβάνεις το ποτό ή το φαγητό σου. Όσο για τις γεύσεις, εδώ θα βρεις πιάτα για όλα τα γούστα αλλά και μια πλούσια λίστα από ετικέτες κρασιών για να τα συνοδεύσεις.

To KOA beach pool bar φτιάχτηκε για να απολαύσεις το καλοκαίρι με όλες σου τις αισθήσεις και να ζήσεις αξέχαστες μέρες και νύχτες στη Μεσσηνία των διακοπών σου. Και το καταφέρνει τόσο καλά, που σε κάνει να πάρεις μαζί σου την ενέργειά του, ακόμα κι όταν αυτές τελειώσουν.

C O C K T A I L B A R S

Χρυσή Ακτή, Μάτι Τριφυλίας, Γαργαλιάνοι Μεσσηνίας, 697 922 0433, Facebook: KOAbeach, Instagram: koabeachofficial 1.7.21 – lifo

57

Λιοτρίβι A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Στέκι για τους ντόπιους, στέκι για όλους.

Συνήθως τα λιοτρίβια δεν βρίσκονται δίπλα στη θάλασσα, αλλά αυτό το Λιοτρίβι φέρει μόνο το όνομα και έχει μια άλλη χάρη. Ή μάλλον μια άλλη χαρά… Τη χαρά του καλοκαιριού σε μια υπέροχη παραλία και την ατμόσφαιρα ενός χώρου που ξέρει πώς να προσφέρει αυτό ακριβώς που θέλεις κάθε στιγμή της ημέρας. Από τον πρωινό καφέ μέχρι τη βραδινή διασκέδαση, εδώ θα βρεις ό,τι ζητάς για να ζήσεις όμορφες στιγμές δίπλα στη θάλασσα. Στον μίνιμαλ χώρο με τις κομψές διακοσμητικές λεπτομέρειες η διασκέδαση επιστρέφει στην αυθεντική της μορφή κι αυτό το αισθάνεσαι από την πρώτη στιγμή, αφού η ενέργεια που εκπέμπει το Λιοτρίβι σε παρασύρει μαζί της. Ο χώρος γύρω από την πισίνα θα φιλοξενήσει χαλαρές στιγμές, με cool μου-

σικές και δροσιστικά κοκτέιλ να διαδέχονται το ένα το άλλο – θα πρέπει να δοκιμάσεις τις εντυπωσιακές μείξεις των bartenders. Όσο για το βράδυ, η ατμόσφαιρα μετατρέπεται σε ένα ξέφρενο πάρτι, από εκείνα που σε βρίσκει το άλλο πρωί με πόδια να πονάνε κι ένα χαμόγελο στα χείλη. Γιατί εδώ οι DJs που εναλλάσσονται στα decks γνωρίζουν πολύ καλά πώς να σε σηκώσουν από την καρέκλα ή, μάλλον, από την ξαπλώστρα, και να σου θυμίσουν πώς είναι να διασκεδάζεις μέχρι το πρωί. Άλλωστε, το Λιοτρίβι είναι στέκι για τους ντόπιους κι αυτό σημαίνει πως πρέπει να το επισκεφτείς οπωσδήποτε, αν θέλεις να πάρεις μια γεύση από βραδινή Κυπαρισσία!

58 lifo – 1.7.21

Lemon Drops

Beach & Cocktail bars

Παραλία Κυπαρισσίας, 6943 585095, Facebook: Liotrivi club kyparissia

Ο παράδεισος δεν μπορεί να περιμένει.

Το Lemon Drops είναι σφηνάκι από αυτά που πίνεις όταν θέλεις να μοιραστείς τη χαρά σου επειδή βρήκες τον δικό σου Παράδεισο. Κι αυτή η ευκαιρία παρουσιάζεται μία φορά και απαιτεί μια δραστική απόφαση ζωής. Όπως αυτή που πήραν η Δανάη και ο Σταύρος, αφήνοντας τις δουλειές τους –manager σε πολυεθνική, υπαξιωματικός στα υποβρύχια αντίστοιχα–, για να εγκατασταθούν στην πανέμορφη Φοινικούντα και να φτιάξουν, με τα χεράκια τους, το Lemon Drops. Ένα beach bar που σερβίρει τις εξαιρετικές γεύσεις, τις οποίες εμπνέεται ο Σταύρος, και σε μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα όπου ο Αμαζόνιος συναντά την Καραϊβική και η Λατινική Αμερική την Τζαμάικα. Η ημέρα στο Lemon Drops ξεκινά από το πρωί, με γιόγκα-sessions καθημερινά στις 10, καφέ και brunch, συνεχίζεται με βουτιές στα καταγάλανα νερά και διάλειμμα για lunch στα τραπεζάκια που στρώνονται στον κήπο. Εκεί θα γευτείς σε αναπάντεχες εκδοχές

τα τρομερά μπέργκερ του Lemon Drops, των οποίων η φήμη και η νοστιμιά σε ταξιδεύουν – στα must try το burger Machete del Τoro με μπιφτέκι από κιμά ταύρου, γεμιστό με Φιλαδέλφεια. Τα δροσιστικά κοκτέιλ που έχει αναλάβει ο mixologist του Lemon Drops (θα δοκιμάσεις οπωσδήποτε το Pirate’s Curse!) θα σου κρατήσουν παρέα μέχρι το βράδυ, ενώ θα τα συνοδεύσεις με την τορτίγια προσούτο που κερνάνε τα παιδιά. Οι μουσικές, πάντα εναλλακτικές –αλήθεια!–, συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στη μεταμόρφωση του βραδινού Lemon Drops, που δεν έχει καμία σχέση με την πρωινή εκδοχή του. Εκείνο που πάντα μένει σταθερό είναι η αυθεντική του προσωπικότητα, που εκφράζεται σε κάθε λεπτομέρεια και σε κάνει να ξεχνάς ότι βρίσκεσαι στην Ελλάδα. Πριν φύγεις, μην ξεχάσεις να ζητήσεις από τη Δανάη μια γύρα από το δικό της σφηνάκι, εκείνο που μοιράζει χαρά!

Φοινικούντα, 2723 071020, Facebook: Lemon Drops, Instagram: lemondrops.beachbar

Notiως

Διασκέδαση υψηλής αισθητικής σε έναν χώρο του παρελθόντος. Κάποιες φορές ένας χώρος μπορεί να σε εμπνεύσει, να σε κάνει να ονειρευτείς και να οραματιστείς μια διαφoρετική εκδοχή του γεμάτη από ζωή και στοιχεία υψηλής αισθητικής. O Ηλίας Κανάκης, βλέποντας στη Γιάλοβα μια πέτρινη εγκαταλελειμμένη αποθήκη σιτηρών και σταφίδας χτισμένη το 1880, οραματίστηκε έναν πολυχώρο διασκέδασης, στον οποίο θα μπορούν όλοι να γεύονται μοναδικά κοκτέιλ, βασισμένα σε πρωτότυπες ιδέες και υλικά. Κι αυτή ήταν η αφορμή για το notiωs. Ένα όνειρο που ξεκίνησε το 2017, αναγεννώντας με απόλυτο σεβασμό τον χώρο, χωρίς να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του κτιρίου, αναδεικνύοντας δε κάθε κρυφή του λεπτομέρεια. Σήμερα το notiωs, χωρισμένο σε δύο ιδιαίτερους διακοσμημένους χώρους, το nοtiωs cocktail bar και το notiωs club, αποτελεί τον βασικό προορισμό της περιοχής για κάθε εί-

δους διασκέδαση. Στον εξωτερικό του χώρο, ο συνδυασμός των κοκτέιλ, τo μοναδικό ηλιοβασίλεμα καθώς και το κύμα που σκάει στην αμμουδιά δημιουργεί μια παλέτα χρωμάτων και μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα η οποία έχει ως βάση την αισθητική. Στο εσωτερικό του καταστήματος, χωρητικότητας 300 ατόμων, τα πάρτι και η μουσική είναι ατελείωτα, καθώς τα events με διάσημους DJs και τραγουδιστές δεν σταματούν. Το notiωs είναι εξαιρετική επιλογή για όσους θέλουν να απολαύσουν τον καφέ, το ποτό ή το κοκτέιλ τους, τη χαλάρωση καθώς και τα πάρτι κυριολεκτικά δίπλα στο κύμα. Θα το συναντήσεις στο τέλος του πεζόδρομου και είναι η must επιλογή για αυθεντική διασκέδαση σε μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα που ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις και ικανοποιεί κάθε επιθυμία.

Vermut

Πεζόδρομος Γιάλοβας, 2723 022889, Facebook: notiωs, Instagram: notiws_gialova_official, Instagram: notiws_cocktail_bar

Στάση στην Πάτρα για ηλιοβασίλεμα και… πάρτι!

Κάποιοι χώροι σημαδεύονται από την ιστορία τους. Το Vermut ήταν η αυλή ενός σπιτιού όπου διοργανώνονταν κάποια από τα πιο περίφημα πάρτι της Πάτρας κι αυτή η ιστορία έγινε αφορμή για ένα summer all-day spot που λειτουργεί από το πρωί, με καφέ και διάφορα ροφήματα, μέχρι τα ξημερώματα, με ποτό και κοκτέιλ. Η αυλή σε εντυπωσιάζει με το τεράστιο μπαρ-αψίδα, ορόσημο του χώρου, ενώ, αν θέλεις, μπορείς να αράξεις στην παραλία και να απολαύσεις τον ίσκιο των δέντρων μέχρι την ώρα που ο ήλιος δύει στη θάλασσα, προσφέροντας τη μαγεία του πιο τέλειου ηλιοβασιλέματος που μπορείς να πετύχεις στην περιοχή. Σε αυτήν τη μοναδική ατμόσφαιρα θα απολαύσεις δροσιστικά κοκτέιλ που ανανεώνονται κάθε χρόνο από έμπειρους mixologists και κυρίως καλή μουσική, που κινείται σε ρυθμούς afro, house, reggae και jazz. Το Vermut,

όμως, είναι must be place χάρη στα πάρτι του. Κάθε χρόνο διοργανώνεται το Cuba Party, που συνοδεύεται από ανάλογο dress code, άφθονο ρούμι και διακόσμηση Λατινικής Αμερικής. Κάθε Δευτέρα το Coco Bongo party σε καλωσορίζει σε ένα τρόπικαλ σκηνικό, με το μπόχο στυλ να επικρατεί και με guest DJs απ’ όλη την Ελλάδα στα decks, ενώ δεν πρέπει να χάσεις το candle night full moon party που σημαδεύει κάθε πανσέληνο του καλοκαιριού με κεριά και chill out μουσικές. Και επειδή εδώ τα πάρτι έχουν τη δική τους ιστορία, το Ammos party στο τέλος της σεζόν είναι το απόλυτο καλοκαιρινό event, με όλο τo μαγαζί να μεταμορφώνεται σε παραλία –ναι, υπάρχει άμμος παντού!– και εκατοντάδες κόσμου να διασκεδάζει για περισσότερες από δώδεκα ώρες σε ένα non stop beach party! Εδώ η διασκέδαση έχει τη δική της ιστορία.

B E A C H & C O C K T A I L B A R S

Σταυροπούλου 51, παραλία Βραχναιΐκων, 6989 895230, Facebook: Vermut, Instagram: vermut_all_day 1.7.21 – lifo

59

ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ

ΠΟΥ ΘΑ ΜΕΙΝΕΤΕ, ΑΝ ΕΡΘΕΤΕ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Πευκίδες

από τη λινα ιντζεγιαννη

Οι στιγμές ευτυχίας έχουν άρωμα πεύκο και άγρια λεβάντα. Η ευτυχία είναι μια έννοια αόριστη, αλλά ο δρόμος για να φτάσεις μέχρι εκεί είναι πιο συγκεκριμένος απ’ όσο νομίζεις. Για την ακρίβεια, περνάει από τη Μαραθούπολη Μεσσηνίας και κάνει στάση στις Πευκίδες, ένα συγκρότημα πέντε ανεξάρτητων κατοικιών, όπου η πολυτέλεια συναντά την απόλυτη ξεκούραση και χαλάρωση μέσα στα πεύκα και στους ελαιώνες της μεσσηνιακής γης. Ένα μικρό μονοπάτι θα σε οδηγήσει εύκολα στα γαλαζοπράσινα νερά της Μαραθούπολης κι έτσι το ταξίδι αρχίζει να γίνεται μαγικό. Οι Πευκίδες μπορούν να σου προσφέρουν ό,τι ακριβώς χρειάζεσαι, έναν υπέροχο καφέ στην πισίνα, διαλογισμό στο υπέροχο πευκοδάσος για να απορροφήσεις όσο το δυνατόν περισσότερο την ενέργεια

της φύσης και θέα στο Ιόνιο πέλαγος, που σε ταξιδεύει. Η ημέρα ολοκληρώνεται ιδανικά με μια απογευματινή βόλτα στη Μαραθούπολη για φρέσκο ψάρι. Αληθινή ξεκούραση σε δωμάτια όπου η άνεση φέρει τη σφραγίδα Coco-mat και, φυσικά, αυθεντική περιποίηση από τους ανθρώπους των Πευκιδών, που θα σε κάνουν να νιώσεις τη ζεστασιά της φιλοξενίας. Τα αρώματα από τα πεύκα, το θυμάρι και την άγρια λεβάντα μπλέκονται ευχάριστα, ξυπνώντας όλες τις αισθήσεις σου, ενώ στα δωμάτια με τη μίνιμαλ διακόσμηση κάθε λεπτομέρεια παίζει τον δικό της ρόλο στην εμπειρία της διαμονής. Μια εμπειρία που ορίζεται από ευτυχισμένες καλοκαιρινές στιγμές σε ένα ειδυλλιακό μέρος.

Μαραθούπολη Μεσσηνίας, 27630 61227, Facebook: Pefkides Suites

60 lifo – 1.7.21

Φ Ι Λ Ο Ξ Ε Ν Ι Α

Zoe

Ένας μικρός παράδεισος στη Γιάλοβα Μεσσηνίας.

Το Zoe Seaside Resort είναι το πρώτο ξενοδοχείο που δημιουργήθηκε στη Γιάλοβα τη δεκαετία του 1970. Από τότε μέχρι σήμερα αποτελεί ιδανικό σημείο φιλοξενίας, αν θέλεις οι διακοπές σου να συνδυάζουν την απλότητα της αυθεντικότητας με την πολυτέλεια τεσσάρων αστέρων. Εδώ η χαλάρωση είναι δεδομένη, καθώς το Zoe Resort βρίσκεται δίπλα στην πανέμορφη παραλία της Γιάλοβας, που σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή και σε καλεί να απολαύσεις τα καταγάλανα νερά της. Με θέα τον όρμο του Ναυαρίνου, τα τρία κτίρια που ενώνονται μεταξύ τους με πλακόστρωτο μονοπάτι αποτελούνται από 42 συνολικά δωμάτια και σουίτες που συνδυάζουν την απλότητα με την υψηλή αισθητική. Η θάλασσα, ο ήλιος, η λευκή άμμος και το μοναδικό μεσσηνιακό τοπίο συνθέτουν το φόντο των καλοκαιρινών διακοπών σου στο Zoe Seaside Resort. Οι άνθρωποί του, φιλόξενοι και ευγενικοί, θα σου προσφέρουν ό,τι χρειάζεσαι για να ζήσεις μοναδικές στιγμές καθ’ όλη τη

διάρκεια της ημέρας. Το πρωί προσφέρεται για αναζωογονητικό κολύμπι στην πισίνα κάτω από τους φοίνικες ή για χαλάρωση στις ξαπλώστρες της παραλίας, απολαμβάνοντας τον ήλιο και δοκιμάζοντας τα πιο εκλεκτά κοκτέιλ και νόστιμα σνακ από το Natura Bar. Το μεσημέρι θα απολαύσεις γεύσεις μοντέρνας μεσογειακής και ελληνικής κουζίνας στο εστιατόριο Natura, κάτω από τα πλατάνια, ενώ το απόγευμα θα χαλαρώσεις με ένα δροσιστικό κοκτέιλ στο lounge bar, καθώς θα κοιτάς το μοναδικό ηλιοβασίλεμα. Ο απαλός ήχος από τα κύματα, τα αναμμένα κεριά κάτω από τα δέντρα, το ευχάριστο περιβάλλον και οι ξεχωριστές γεύσεις είναι που κάνουν το Zoe Seaside Resort και το εστιατόριο Natura επιλογές που θα σου χαρίσουν μια αξέχαστη εμπειρία. Το μόνο που χρειάζεται είναι να χαλαρώσεις και να απολαύσεις αυτή τη μοναδική εμπειρία φιλοξενίας που, με μια λέξη, σημαίνει «καλοκαίρι»!

Zoe Seaside Resort, Γιάλοβα, 27230 22025, www.zoeresort.com, Facebook: Zoe Seaside Resort - Gialova, Instagram: zoeresort 1.7.21 – lifo

61

12 Gods

Ό,τι πιο θεϊκό για τη φιλοξενία των καλοκαιρινών σου διακοπών. Αν οι 12 θεοί ήξεραν το 12 Gods, τότε θα άφηναν τον Όλυμπο για να εγκατασταθούν σε αυτό το υπέροχο μέρος φιλοξενίας στην Πύλο της Μεσσηνίας. Δώδεκα δωμάτια και έξι στούντιο που παίρνουν την ονομασία τους από τους θεούς της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας –τι άλλο;– σε υποδέχονται σε μια εμπειρία διαμονής που προσαρμόζεται ακριβώς στις επιθυμίες σου. Γιατί εδώ κάθε χώρος έχει τον δικό του χαρακτήρα ή μάλλον έναν θεϊκό χαρακτήρα που σε κερδίζει και σε κάνει να αισθάνεσαι την οικειότητα της ελληνικής φιλοξενίας. Κοινό στοιχείο σε όλα είναι η υψηλή αισθητική και οι ανέσεις που παρέχει κάθε δωμάτιο ή στούντιο, ώστε να μη σου λείψει τίποτα. Και πώς να σου λείψει, όταν, κατεβαίνοντας από τα δωμάτια, μια σκάλα σε οδηγεί στη μαγευτική πισίνα που μοιάζει κρεμασμένη

στον βράχο και προσφέρει άπλετη θέα στον κόλπο του Ναυαρίνου. Εδώ θα περάσεις ώρες ολόκληρες απολαμβάνοντας τον καφέ ή το ποτό σου σε απόλυτη χαλάρωση, αποκομμένος από οτιδήποτε θυμίζει την καθημερινότητα. Αν, πάλι, νιώσεις την ανάγκη για εξερεύνηση, μπορείς να νοικιάσεις βάρκα για να ανακαλύψεις τα μοναδικά νερά του κόλπου και να χαζέψεις από το γυάλινο πάτωμα τον βυθό – αν είσαι τυχερός μπορεί να διακρίνεις ναυάγια από την περίφημη μάχη του Ναυαρίνου. Κάθε μέρα στο 12 Gods ξεκινά με μια χαμογελαστή καλημέρα και μοναδικές γεύσεις, βασισμένες στα τοπικά προϊόντα, και τελειώνει με την αίσθηση της απόλυτης απόλαυσης. Κι αυτό είναι ό,τι πιο θεϊκό μπορείς να ζήσεις στις διακοπές σου!

Φιλοξενία

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

62 lifo – 1.7.21

Lithos Stoupa Villas

Εθνική οδός Πύλου - Καλαμάτας 82, 2723 022179

Φιλοξενεί το όνειρο των καλοκαιρινών διακοπών.

Σου έχει τύχει ποτέ, βλέποντας ένα δωμάτιο, να νιώσεις πως θέλεις να μείνεις σε αυτό, χωρίς να σε ενδιαφέρει πού βρίσκεται; Κοιτώντας τις κατοικίες του Lithos Stoupa Villas, θα νιώσεις ακριβώς έτσι. Κι όταν καταλάβεις ότι βρίσκεται στην πανέμορφη Μεσσηνία, τότε απλώς θα ξεκινήσεις να οδηγείς. Γιατί αυτός ο υπέροχος χώρος φιλοξενίας βρίσκεται σε έναν πανέμορφο τόπο, λίγες ώρες μακριά από την Αθήνα, και σου προσφέρει ό,τι ακριβώς ονειρεύεσαι. Σε απόσταση 800 μέτρων από τη γνωστή παραλία της Στούπας και κοντά στην παραλία της Καλόγριας με τα συγκλονιστικά τιρκουάζ νερά, θα βρεις αυτό το συγκρότημα αυτόνομων, πετρόκτιστων κατοικιών, που θα σε κάνει να αισθανθείς ηρεμία, σαν να βρίσκεσαι σε ένα φυσικό σημείο φιλοξενίας. Η απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον

και η αισθητική που ξεπερνά τις περιττές φλυαρίες δημιουργούν ένα μέρος που σε κερδίζει με κάθε τρόπο. Απόλυτη ηρεμία, θέα στο βουνό και στη θάλασσα και υπηρεσίες που αναλαμβάνουν να κάνουν τις διακοπές σου αξέχαστες. Οι ευρύχωρες κατοικίες (45-75 τ.μ.), που βρίσκονται σε μια ήσυχη και αναβαθμισμένη τουριστικά περιοχή, προσφέρουν στον επισκέπτη άνεση και ιδιωτικότητα σε ένα οικείο περιβάλλον. Στον εξωτερικό χώρο θα απολαύσεις στιγμές δίπλα στην πισίνα από το πρωί μέχρι το βράδυ, ενώ οι άνθρωποι του Lithos Stoupa Villas θα φροντίζουν να νιώσεις ακόμα πιο όμορφα. Ό,τι επιθυμείς για τις καλοκαιρινές σου διακοπές θα το βρεις εδώ, και μάλιστα χωρίς κανέναν συμβιβασμό σε αυτό που ονειρεύεσαι.

Στούπα, Μάνη, 27210 77488, www.villaslithos.com, www.lithostoupavillas.com Facebook: Lithos Stoupa Villas, Instagram: lithos_stoupa_villas

The Bold Type Hotel

Φ Ι Λ Ο Ξ Ε Ν Ι Α

Προσωποποιημένη φιλοξενία σε έναν χώρο υψηλής αισθητικής και ιστορικής σημασίας. Η λέξη «φιλοξενία» περιέχει μέσα της μια ιστορικότητα. Μια έννοια που έρχεται από το παρελθόν και φέρνει μαζί της όλη τη σημαντικότητα, τον σεβασμό και την προσοχή που οφείλεις να δείξεις στον επισκέπτη ως μέρος της κουλτούρας αυτού του τόπου. Όταν η φιλοξενία φωτίζεται από πέντε αστέρια τότε μπορείς να απολαύσεις τη μοναδική εμπειρία personalized hospitality του The Bold Type Hotel. Τολμηρό, όπως λέει το όνομά του, αυτό το boutique hotel στεγάζεται σε ένα ιστορικό κτήριο της άνω Πόλης στην Πάτρα, –η κατασκευή του ξεκίνησε στα τέλη του 1800 και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1910– που σε μαγνητίζει με την ενέργεια της ιστορίας του από την πρώτη στιγμή. Η αρχιτεκτονική του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και φυσικά η παρέμβαση την οποία ανέλαβε το γραφείο της Έμπης Σπαθή (Αrchitect Εngineer NTUA, Msc) επέδειξε τον απαραίτητο σεβασμό στο διατηρητέο, έργο τέχνης για την πόλη. Εδώ, ο πολιτισμός του τόπου μας ξεδιπλώνεται σε τέσσερις ορόφους, που καθένας με τη δική του χρωματική παλέτα αναδεικνύει τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά της περιοχής. Το πράσινο του πρώτου ορόφου ενώνεται με την άγρια βλάστηση του κήπου, στον δεύτερο το κόκκινο κάνει τη δική του αναφορά στις πέτρες του Αρχαίου Ωδείου που βρίσκεται ακριβώς απέναντι, το μπλε του τρίτου ορόφου γίνεται συνέχεια του ουρανού, ενώ στο Roof garden (προσβάσιμο μόνο στους επισκέπτες

του ξενοδοχείου) μπορείς να απολαύσεις τη θέα στον Πατραϊκό Κόλπο, το Κάστρο της πόλης και το φυσικά το Αρχαίο Ρωμαϊκό Ωδείο. Στο πίσω μέρος του ξενοδοχείου αποκαλύπτεται ένας μαγευτικός κήπος, που χρονολογείται από το 1922 και όπου επικρατεί η επιβλητική μορφή ενός φοίνικα 95 ετών. Εδώ λειτουργεί το fine dining εστιατόριο του Bold Type, που σου προσφέρει μια γαστρονομική εμπειρία υπό την επιμέλεια του σεφ Χρήστου Σπυρόπουλου. Στο μενού ξεχωρίζει το λαβράκι σοτέ με θαλασσινά και σάλτσα κακαβιάς, αλλά και το outside skirt με βιολογικό μοσχάρι black angus, μπρόκολο, πατάτες confit και κρέμα αβοκάντο. Τα Σαββατοκύριακα αξίζει να απολαύσεις το weekend brunch όπου η ελληνική παράδοση συνδυάζεται με τις γαστρονομίες του κόσμου μέσα από πιάτα όπως ο καγιανάς –τοπική συνταγή– αλλά και το vegan παστίτσιο με κουνουπίδι ραγού και μπεσαμέλ από γάλα καρύδας. Μέλος των Design Hotels, το The Bold Type καταφέρνει να συνδέσει την ιστορία του πολιτισμού μας με τη σύγχρονη τέχνη μέσα από εκθέσεις νέων καλλιτεχνών που παρουσιάζονται κάθε τόσο στους χώρους του, ενώ οι καλοκαιρινές Δευτέρες στον κήπο αποκτούν μια άλλη αίσθηση με την προβολή ταινιών σε συνεργασία με την Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας. Ένα σύνολο φιλοξενίας, κουλτούρας και υψηλού σχεδιασμού θα σε φέρει στην Πάτρα όχι ως περαστικό, αλλά ως γνήσιο επισκέπτη.

Παλαιών Πατρών Γερμανού 10-12, 2610 220012, facebook: theboldtypehotel, Instagram: theboldtype_hotel 1.7.21 – lifo

63

692

ΣΙΝΕΜΑ

Ο τρελός Πιερό Εδώ και μερικά χρόνια ο Φερντινάν βρίσκεται εγκλωβισμένος σε έναν γάμο που τον βοήθησε στην κοινωνική του ανέλιξη, αλλά τον έχει βυθίσει στην ανία. Η τυχαία συνάντησή του με τη Μαριάν Ρενουάρ, έναν παλιό του έρωτα, είναι η αφορμή που έψαχνε για να τα τινάξει όλα στον αέρα και να αποδράσει μαζί της προς άγνωστη κατεύθυνση. Αφού σβήσουν τα ίχνη τους και απομονωθούν σαν σύγχρονοι ναυαγοί, θα εξασφαλίσουν τα προς το ζην με τα πιο απίθανα κόλπα, φτάνοντας μέχρι τον γαλλικό Νότο, εκεί όπου θα γίνει το οριστικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Η κλασική ταινία του Γκοντάρ με τον Μπελμοντό και την Άνα Καρίνα σε μεγάλες ομορφιές. Κριτική από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο στη σελ. 66

65

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

68

ΒΙΒΛΙΟ Η αβανγκάρντ δύναμη του Κλέμενς Ζετς

69

ΒΙΒΛΙΟ Μακαρόνια με ζάχαρη

70

ΒΙΒΛΙΟ Όλγα Μπακομάρου: «Οι συνεντεύξεις μου με τις οικογένειες Παπανδρέου και Μητσοτάκη»

72

ΜΟΥΣΙΚΗ Η ανατρεπτική σημερινή ποπ του Tyler, The Creator

64 lifo – 1.7.21

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Πώς να σκοτώσεις τον πρωταγωνιστή σου THE COMEBACK TRAIL

σκηνοθεσία: Τζορτζ Γκάλο πρωταγωνιστούν Ρόμπερτ ντε Νίρο, Τόμι Λι Τζό-

ουνς, Μόργκαν Φρίμαν, Ζακ Μπραφ σύνοψη: Δύο κινηματογραφικοί παραγωγοί που χρωστάνε χρήματα στη μαφία αποφασίζουν να εξολοθρεύσουν τον γερασμένο κινηματογραφικό τους αστέρα, προκειμένου να εκταμιεύσουν τα χρήματα της ασφάλειας. Εκείνος, όμως, αποδεικνύεται σκληρό καρύδι.

Η δραματική κομεντί του Τόμας Βίντερμπεργκ «Άσπρο Πάτο», που φέτος απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Παραγωγής, σαρώνοντας επίσης τα βασικά έπαθλα της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, είναι μια ταινία που δεν πρέπει να χάσεις.

σύνοψη: Μια ομάδα καθηγητών θέλει να δοκιμάσει μια καινούργια προσέγγιση στη ζωή και τη δουλειά: αποφασίζουν να πίνουν σταθερά μόνο τις εργάσιμες ώρες και να διατηρούν ένα ελαφρύ επίπεδο μέθης σε όλη τη διάρκεια της μέρας. Σκοπός τους, να αποδείξουν, όπως ακράδαντα πίστευε ο Χέμινγουεϊ, ότι μια λίγο μεγαλύτερη περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα ανοίγει τη σκέψη στον έξω κόσμο, κάνει τα προβλήματα να φαίνονται μικρότερα και αυξάνει τη δημιουργικότητα.

Π

αίρνοντας τοις μετρητοίς μια παλιότερη θεωρία του Νορβηγού ψυχιάτρου Φιν Σκόρντερουντ, πως οι άνθρωποι γεννιούνται με ένα ποσοστό αλκοόλ της τάξης του 0,005 κατώτερο από αυτό που χρειάζεται ένας υγιής οργανισμός, τέσσερις Δανοί καθηγητές, ο Μάρτιν, ο Τόμι, ο Πίτερ και ο Νικολάι, μεσήλικα αγόρια που αποχαιρετούν πικραμένα το τρένο της νιότης, αποφασίζουν να πειραματιστούν συστηματικά, για να ξεφύγουν από τη στασιμότητα, τις ψυχικές αναστολές και τα απωθημένα ετών, πιστεύοντας επίσης πως η κατανάλωση τους βοηθά να βελτιωθούν σε μια δουλειά που εδώ και καιρό βαριούνται και εκτελούν ανεπαρκώς. Τα τσούζουν καθημερινά και αναπόφευκτα ξεπερνούν το όριο: αντί να στανιάρουν και να απελευθερωθούν κατά το δοκούν, συναντούν τα άκρα του χαρακτήρα τους. Η έρευνα αυτή, που κατά τον φυσιολόγο Έλιοτ Μπερντ μπορεί και να στηρίζεται σε μια αυθαίρετη πεποίθηση για την ομοιότητα του ανθρώπινου οργανισμού με αυτόν των αρκτικών ζώων, τα οποία συνθέτουν αλκοόλ στον οργανισμό τους ως έναν από τους τρόπους αντιμετώπισης του πολικού ψύχους, είναι ο καταλύτης για την (εξίσου) δραματική (όσο και) κομεντί του Τόμας Βίντερμπεργκ Άσπρο Πάτο, που φέτος απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Παραγωγής, σαρώνοντας επίσης τα βασικά έπαθλα της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Δίνοντας το συγκριτικό πλεονέκτημα στον Μάρτιν/ Μαντς Μίκελσεν, ως μικρό προβάδισμα σε

μια παρέα ομοιοπαθούντων στην κούρσα του χρόνου, ο δημιουργός της Οικογενειακής Γιορτής ενώνει τις πολιτιστικές παραδόσεις, όπως συνηθίζει, με τα προσωπικά διλήμματα. Ως άλλος μερακλωμένος Χέμινγουεϊ του Βορρά, αν και συχνά σκυμμένος στο περιεχόμενο του ονείρου που κυνήγησε, αλλά του διέφυγε, είναι το μεγάλο ατού μιας απολαυστικά πολυκύμαντης dramedy, γιατί ανοίγει τον ορίζοντά της πέρα από το κλισέ του εθισμού και του σκανδιναβικού κολλήματος του druk του τίτλου (της μέχρι τελικής πτώσης, ασταμάτητης μέθης ως τοπικού σπορ, και μάλιστα μιας ανεκτικής και προνομιούχας ευρύτερης κοινωνίας που γνωρίζει τι είναι υγιές και τι προξενεί ανεπανόρθωτες βλάβες) και την καθιστά οικεία και οικουμενική, όσο και διασκεδαστική στην αφήγησή της – είναι η κόλλα που φέρνει στην επιφάνεια τους κρυφούς πόνους με το περαστικό high. Με τη συνωμοτική χημεία που έχει αποκτήσει με τον αγαπημένο του σκηνοθέτη/συνοδοιπόρο, προσδίδει υπαρξιακό βάρος στα διαστήματα που η ταινία το χρειάζεται απαραίτητα: ο Βίντερμπεργκ δεν καταφέρνει να σκάψει τόσο βαθιά όσο στην καλύτερη ταινία του, το Κυνήγι, και το ευφυές εύρημα της θεωρίας του Σκόντερουντ μοιάζει σαν ξεκομμένη αφορμή για το πραγματικό θέμα, που είναι η προσέγγιση της κρίσης της μέσης ηλικίας, μέσα από τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις. Το ότι ο Μίκελσεν δεν βρέθηκε στην πεντάδα των υποψηφίων ηθοποιών στα Όσκαρ παραμένει μυστήριο. Είναι κάτι παραπάνω από καλός ηθοποιός. Συλλαμβάνει τα σημάδια και τα μεταφράζει. Από το αυθεντικό σάστισμα μέχρι το διονυσιακό ζεϊμπέκικο, διακρίνει με το βλέμμα και την κίνηση τι σημαίνει να μη βγαίνει η εξίσωση της ζωής. ΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΝΕΣΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΝΟΙΞΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΑΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΑΟΥΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΛΙΛΑ ΘΕΡΙΝΟ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΙΛΙΠ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΙΛΟΘΕΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΤΕΜΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΚΤΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΜΑΡΙΕΛ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΣΣΥ ΘΕΡΙΝΟ - ΤΡΙΑΝΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΒΟΤΣΑΛΑΚΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟ

INFO ΑΣΠΡΟ ΠΑΤΟ Druk σκηνοθεσία:

Τόμας Βίντερμπεργκ πρωταγωνιστούν:

Μαντς Μίκελσεν, Τόμας Μπο Λάρσεν

ΑΙΓΛΗ 3 ΘΕΡΙΝΟ - ΑΙΓΛΗ ΣΑΡΩΝΙΔΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΙΚΗ ΘΕΡΙΝΟ - TYMVOS 3 ΘΕΡΙΝΗ - ΚΗΠΟΣ ΘΕΡΙΝΟ

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Σινεμά

Άσπρο Πάτο

Ο Τζορτζ Γκάλο, που σχετικά πρόσφατα υπέγραψε το αβυσσαλέο θρίλερ Poison Rose, είναι ο σκηνοθέτης του remake της άγνωστης σινεφίλ κομεντί The comeback trail από το 1982 (με την τελευταία κινηματογραφική εμφάνιση του Μπάστερ Κραμπ). Η βασική ιδέα είναι το βάσανο ενός αποτυχημένου παραγωγού που, στα πρόθυρα της μεγαλύτερης απογοήτευσης της καριέρας του, αρνείται να πουλήσει το αγαπημένο του σενάριο και προτιμά να γυρίσει μια εγγυημένη αποτυχία με έναν ξοφλημένο σταρ γουέστερν και με πονηρό τρόπο να ξεπληρώσει τον οργισμένο γκάνγκστερ επενδυτή της πρόσφατης μεγάλης αποτυχίας του. Σε αυτό το σινεματζίδικο Producers που διαδραματίζεται στα πιο χύμα ’70s, ο Ντε Νίρο επιτέλους ξυπνά από τον λήθαργο της μανιέρας του, ο Τόμι Λι Τζόουνς πετυχαίνει χωρίς κόπο τη μουτρωμένη απελπισία του αυτοκτονικού has been που υποδύεται και ο Μόργκαν Φρίμαν κρατά δευτερεύοντα, πιο διακοσμητικό ρόλο. Το Πώς να σκοτώσεις τον πρωταγωνιστή σου είναι χαριτωμένο, όσο διαρκεί, και εξατμίζεται από τη στιγμή που κυλούν οι τίτλοι τέλους.

Λούκα LUCA

σκηνοθεσία: Ενρίκο Καζαρόσα ακούγονται: Τζέικομπ Τρεμπλέι, Τζακ Ντίλαν

Γκρέιζερ, Μάγια Ρούντολφ σύνοψη: Ένα νεαρό αγόρι, ο Λούκα, βιώνει ένα αξέχαστο καλοκαίρι γεμάτο παγωτά, ζυμαρικά και ατελείωτες βόλτες με σκούτερ. Ο Λούκα ζει αυτές τις περιπέτειες παρέα με τον καλύτερό του φίλο, με τον οποίο μοιράζονται το ίδιο μυστικό: είναι και οι δύο θαλάσσια τέρατα από έναν άλλο κόσμο, ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του νερού. Ο Γενοβέζος Ενρίκο Καζαρόσα προβιβάζει το εμπνευσμένο από την παιδική του ηλικία, υποψήφιο για Όσκαρ Μικρού Μήκους κινούμενο σχέδιο La Luna που σκηνοθέτησε το 2011 σε μια αλά Ρixar ιστορία ενηλικίωσης μεγάλου μήκους, με την επίβλεψη του εμπειρότατου Πιτ Ντόκτερ. Ήρωας είναι ένα «αγορόψαρο», ο Λούκα, και η περιέργειά του να ανέβει από τον βυθό στην επιφάνεια της θάλασσας και να γνωρίσει τον απαγορευμένο κόσμο των ανθρώπων, εχθρών της παράξενης

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

1.7.21 – lifo

65

και παρεξηγημένης θαλάσσιας φυλής του. Με το νέο φιλαράκι του και μια πεισματάρα χωριατοπούλα, που, φυσικά, δεν γνωρίζει την πραγματική τους ταυτότητα, θα λάβει μέρος σε έναν διαγωνισμό για να αποκτήσει τη βέσπα των ονείρων του, κινητοποιώντας τους πάντες, θαλάσσια τέρατα και παραδοσιακούς θνητούς εξίσου, σε μια ταινία που συνδυάζει συγκίνηση, κοινωνικό σήμα για τη διαφορετικότητα και ιταλιάνικη χάρη, αλλά της λείπει το μοτέρ πρωτοτυπίας, το κάτι παραπάνω στο οποίο μας έχει κακομάθει ο γάμος της Disney με την Pixar.

VILLAGE RENTI 1,5,6,13 - VILLAGE MALL 2,9 - VILLAGE PAGRATI 2,4 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 2,3 - ΑΕΛΛΩ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΙΓΛΗ 3 ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΚΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΚΑΔΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΓΑΛΑΤΣΙ ΘΕΡΙΝΟ - TOWN CINEMAS 1 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΑΡΓΥΡΟΎΠΟΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΞ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΣΤΡΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - TYMVOS 2 ΘΕΡΙΝΗ - ΚΟΡΑΛΙ ΘΕΡΙΝΟ - ΡΙΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΚΕΚΡΩΨ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΧΛΟΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΚΗΠΟΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΟΝΕΙΡΟ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΠΕΡΑΜΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΣΕΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ

Το νησί των ψεμάτων LA ISLA DE LAS MENTIRAS

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

66 lifo – 1.7.21

σκηνοθεσία: Πάουλα Κονς

Στο ντεμπούτο της στην κινηματογραφική μυθοπλασία, η βετεράνος στις τηλεοπτικές σειρές και στα ντοκιμαντέρ Πάουλα Κονς έχει σκοπό να αποκαταστήσει τη χαμένη τιμή ηρωίδων που γλίστρησαν στη λήθη, επειδή παρεξηγήθηκαν οι προθέσεις τους, για μια ιστορία σημαντική, αλλά ξεχασμένη, στη μαύρη επέτειο των εκατό χρόνων από το πιο πολύνεκρο δυστύχημα της χώρας. Το πρώτο 20λεπτο, απόκοσμο και μυστηριώδες, φανερώνει δύναμη στη δημιουργία ατμόσφαιρας – ο θεατής δεν είναι σίγουρος αν βλέπει θρίλερ του φανταστικού ή ένα βαρύ δράμα που κρέμεται από ένα δυσεπίλυτο αίνιγμα. Ένα αργόσυρτο crime εποχής παραχωρεί τη θέση του στη διφορούμενη αρχική υπόσχεση, με υπόνοιες που επαναλαμβάνονται και κεντράρουν σε ερμηνείες που ταιριάζουν καλύτερα σε καθημερινό σίριαλ. Φυσικά, δεν ευθύνονται οι ηθοποιοί, κυρίως ο έμπειρος Αργεντινός Ντάριο Γκραντινέτι, αλλά η σκηνοθέτις, η οποία ανοίγει το πρόβλημα σε μια μικρή κοινωνία πολιτικής διαφθοράς και αρσενικού σοβινισμού, αλλά δεν έχει τα φόντα να το προσδιορίσει και να το αναδείξει. ΔΑΦΝΗ ΘΕΡΙΝΟ - ΚΑΡΜΕΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΤΕΛΛΑ ΘΕΡΙΝΟ ΦΛΩΡΙΔΑ ΘΕΡΙΝΟ

πρωταγωνιστούν: Νερέα Μπάρος, Ντάριο Γκρα-

ντινέτι

Ο τρελός Πιερό

σύνοψη: Στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν το κύμα των Ευρωπαίων μεταναστών προς την αμερικανική ήπειρο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ένα πλοίο με 260 μετανάστες από την Ισπανία ναυαγεί στις ακτές του νησιού Σαλβόρα. Τρεις γυναίκες από το νησί θα σπεύσουν να βοηθήσουν τους ναυαγούς, κατορθώνοντας να σώσουν μερικούς, αλλά η έρευνα ενός δημοσιογράφου για το ναυάγιο θα εντείνει τις φήμες πως υπάρχει δόλος πίσω από την τραγωδία.

PIERROT LE FOU

Δραματοποίηση του «Τιτανικού της Γαλικίας», ενός τραγικού, καθόλου αθώου ή τυχαίου ναυαγίου στην Ισπανία του 1920, η ταινία Το Νησί των Ψεμάτων ξεκινά δυνατά. Νυχτερινό σκηνικό, αγριεμένη θάλασσα, ανήσυχες γυναικείες φιγούρες σε έναν τόπο από τον οποίο οι άνδρες απουσιάζουν και ο φαροφύλακας ακούει ανθρώπινες φωνές απελπισίας στο ανοιχτό πέλαγος, καταμεσής μιας έντονης καταιγίδας. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, τρεις μαυροφορεμένες ντόπιες κατορθώνουν να σώσουν πενήντα επιβάτες, αλλά το ξημέρωμα αποκαλύπτει την ανείπωτη φρίκη διακοσίων νεκρών, πνιγμένων στα κύματα, καθώς το ναυάγιο ενός πλοίου με κατεύθυνση στο Μπουένος Άιρες ξεβράζει τα κομμάτια του προς τις ακτές του βραχώδους, αφιλόξενου νησιού. Οι Αρχές καταφθάνουν να καταγράψουν το συμβάν, οι γυναίκες ανακηρύσσονται ηρωίδες και ένας πρωτευουσιάνος φιλόδοξος δημοσιογράφος, που ερευνά επί τόπου, υποψιάζεται πως κάτι πολύ παράξενο κρύβεται πίσω από την πράξη αυτοθυσίας. «Αγαθοεργίες κάνουν οι ανώτεροι προς τους κατώτερους» σπεύδει να διορθώσει την κυρία που του προσφέρει καθημερινά καφέ και του παραχωρεί ένα από τα λιγοστά τηλέφωνα για να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο, εννοώντας σαφώς πως οι γυναίκες που ρίσκαραν τη ζωή τους προφανώς ενήργησαν από αλληλεγγύη. Αυτό ή αυτούς που ήθελαν να καλύψουν το καταλαβαίνουμε σχετικά νωρίς, αλλά η ταινία επιμηκύνει το μυστικό, δίνοντας μια όχι και τόσο πειστική έμφαση στα τρομαγμένα μισόλογα και στις δραματικές σιωπές.

σκηνοθεσία: Ζαν-Λικ Γκοντάρ πρωταγωνιστούν: Ζαν-Πολ Μπελμοντό

σύνοψη: Εδώ και μερικά χρόνια ο Φερντινάν βρίσκεται εγκλωβισμένος σε έναν γάμο που τον βοήθησε στην κοινωνική του ανέλιξη, αλλά τον έχει βυθίσει στην ανία. Η τυχαία συνάντησή του με τη Μαριάν Ρενουάρ, έναν παλιό του έρωτα, είναι η αφορμή που έψαχνε για να τα τινάξει όλα στον αέρα και να αποδράσει μαζί της προς άγνωστη κατεύθυνση. Αφού σβήσουν τα ίχνη τους και απομονωθούν σαν σύγχρονοι ναυαγοί, θα εξασφαλίσουν τα προς το ζην με τα πιο απίθανα κόλπα, φτάνοντας μέχρι τον γαλλικό Νότο, εκεί όπου θα γίνει το οριστικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών. «Υπήρξε η Αθηναϊκή Δημοκρατία, η Αναγέννηση και τώρα μπαίνουμε στον πολιτισμό του κώλου» αναφωνεί ένας εγκλωβισμένος Μπελμοντό, πριν απαυδήσει τελείως σε ένα ποζάτο πάρτι, όπου συναντάει τον σκηνοθέτη-φετίχ του Γκοντάρ, τον Σάμιουελ Φούλερ, που με τη σειρά του αποκαλύπτει το έτερο κλειδί του έργου στην ερώτηση του πρωταγωνιστή τι είναι το σινεμά: « Ένα πεδίο μάχης, έρωτας, μίσος, δράση, θάνατος, συγκίνηση» διευκρινίζει ο Φούλερ και από κει ξεκινάει το άναρχο ταξίδι του ήρωα Φερντινάν ως τον γαλλικό Νότο, παρέα με την παλιά του αγάπη και σύντροφό του στη μεγάλη απόδραση, τη Μαριάν Ρενουάρ. Η δέκατη ταινία του Γκοντάρ τοποθετείται μεταξύ του Alphaville και του Masculin Feminin, αλλά κυρίως μεταξύ δύο μεγάλων κοινωνικών εκρήξεων, του νέου κύματος στο σινεμά και του Μάη του ’68, και με αντίστοιχο τρόπο η ουσία της βρίσκεται στον αόρατο χώρο μεταξύ των δύο αναχωρητών που δυναμιτίζουν τη ζωή τους, αναζητώντας έναν έρωτα πολύ κοντά στον θάνατο, με σκοπό να βρουν το νόημα – που δεν θα το βρουν, αλλά εκεί είναι το θέμα! Ανακατασκευάζοντας τους κώδικες του αμερικανικού και του γαλλικού σινεμά, ο Γκοντάρ έκανε μια σατιρική, φυσικά πολιτική

κωμωδία, ένα κλείσιμο του ματιού στο σινεμά και στον έρωτα, καθώς και μια ιστορία για τη Γαλλία, όπως δήλωσε ο ίδιος, που αμφισβητεί με τη σκέψη της και τη ματιά της όχι μόνο τη σύμβαση και τη συνέπεια αλλά και τους θεσμούς και τις τάξεις – κατά τον Γκοντάρ, η ζωή και η τέχνη είναι δυο αξεδιάλυτα υλικά που αγαπιούνται σαν παθιασμένοι εχθροί. Με σύμμαχους δυο όμορφους ηθοποιούς που αυτοσχεδιάζουν δημιουργικά, ενώ ταυτόχρονα (και παράδοξα) κρέμονται από τα χέρια του αφέντη σκηνοθέτη, που είναι ο μόνος που ελέγχει το αποτέλεσμα αλλά και το πνεύμα της ταινίας, ο Γκοντάρ δεν αφήνει τον θεατή να βαρεθεί, βοηθώντας τον να κατρακυλήσει σε απροσδόκητα περιστατικά, συναντήσεις, λογύδρια, περιπλανήσεις, καβγάδες, αίματα, γέλια και κλάματα. Κι όλα αυτά με τον απαραίτητο επιδειξιομανή στόμφο, το αναπόφευκτο γκονταρικό συντακτικό αλλά και τρυφερότητα, φρεσκάδα και τρέλα που κυμαίνεται από γκανγκστερικό μέχρι μιούζικαλ, και πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς, μέχρι την ανατίναξη της μπουχτισμένης, συγχυσμένης κεφαλής του έρημου και λυπημένου κλόουν Πιερό. Κακό παράδειγμα για τους μιμητές – το μοιραίο τίμημα ενός αυθεντικού, πρωτότυπου auteur moderne. ΕΛΛΗΝΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΘΗΣΕΙΟΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΡΙΒΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ

To Κάλεσμα 3: Ο Διάβολος με έβαλε να το κάνω THE CONJURING: THE DEVIL MADE ME DO IT

σκηνοθεσία: Μάικλ Τσάβες πρωταγωνιστούν: Πάτρικ Γουίλσον, Βέρα Φαρμί-

γκα, Τζον Νομπλ σύνοψη: Oι έμπειροι μεταφυσικοί ερευνητές Εντ και Λορέιν Γουόρεν έρχονται αντιμέτωποι με μία από τις πιο συγκλονιστικές υποθέσεις που έχουν αναλάβει. Η μάχη για την ψυχή ενός μικρού αγοριού τούς οδηγεί σε πρωτόγνωρα μονοπάτια, σηματοδοτώντας την πρώτη φορά στην ιστορία των ΗΠΑ που ένας ύποπτος δολοφονίας, προκειμένου να αποδείξει την αθωότητά του, ισχυρίζεται ότι τον έχουν κυριεύσει δαίμονες.

Tρία franchise τρόμου έχει γεννήσει ήδη ο Τζέιμς Γουάν: το Saw, το Insidious και το Conjuring. Οι διάδοχοί του παραδίδουν δραματικά κατώτερες ταινίες σε σχέση με αυτόν, κάτι που τείνει να γίνει κανόνας, με την τρίτη συνέχεια του Conjuring να μην αποτελεί εξαίρεση. Εδώ το ζεύγος παραψυχολόγων Γουόρεν αναλαμβάνει να αποδείξει την ύπαρξη του Σατανά για λογαριασμό της υπεράσπισης ενός κατηγορουμένου για φόνο, ο οποίος ισχυρίζεται πως έδρασε υπό την επήρεια ενός δαίμονα. Κι αν στα χαρτιά ακούγεται μια ενδιαφέρουσα, δραματουργικά και σημειολογικά υποσχόμενη παραλλαγή στη συνταγή του Conjuring, στην πράξη δεν υπάρχει ίχνος αμφισημίας. Από την αρχή η παρέμβαση του μεταφυσικού Κακού θεωρείται δεδομένη, οι Αρχές δεν αμφισβητούν ποτέ την αυθεντία των Γουόρεν, ενώ το δικανικό σκέλος ελάχιστα αφορά τους δημιουργούς. Η άνευρη διαδικασία της συλλογής στοιχείων διακόπτεται από βινιέτες τρόμου, πολύ πιο καταδεικτικές από το σύνηθες και υπερβολικά στηριγμένες στο CGI. Άλλωστε,

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ από την υστερική εισαγωγική σκηνή εξορκισμού ο Μάικλ Τσάβες δείχνει τις προθέσεις του – για να καταλάβεις τη διαφορά, σκέψου ότι στo πρώτο Conjuring έπρεπε να περάσουμε το τεσσαρακοστό λεπτό για να αντικρίσουμε την πρώτη δαιμονική παρουσία. Οι Βέρα Φαρμίγκα και Πάτρικ Γουίλσον είναι όπως πάντα συνεπείς, η απαραίτητη συνδρομή της ανθρώπινης αγάπης, πέραν της χριστιανικής πίστης, ώστε να παταχθεί το Κακό, είναι μια ευπρόσδεκτη παραλλαγή στο σύνηθες μοτίβο των κινηματογραφικών «εξορκιστών», αλλά αυτό το στοιχείο απαντά και στις δύο προηγούμενες ταινίες. Η καλή εισπρακτική πορεία της ταινίας εξασφαλίζει τουλάχιστον ακόμα μία συνέχεια στις περιπέτειες του ζεύγους Γουόρεν. Ας κάνουμε τον σταυρό μας, όμως, να επιστρέψει ο Τζέιμς Γουάν στην καρέκλα του σκηνοθέτη, διαφορετικά θα καλέσουμε τον εξορκιστή.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου VILLAGE RENTI 4,8,10,15 - VILLAGE MALL 2,4,5,7,13 - VILLAGE PAGRATI 4,5 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2 ΑΕΛΛΩ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΚΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΡΙΑΝ ΘΕΡΙΝΟ ΕΛΛΗΝΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΗΛΕΚΤΡΑ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΦΛΟΙΣΒΟΣ ΘΕΡΙΝΟ - TOWN CINEMAS 1 - ΝΕΑ ΜΑΣΚΩΤ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΙΣ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΙΓΛΗ ΣΑΡΩΝΙΔΑ ΘΕΡΙΝΟ TYMVOS 2 ΘΕΡΙΝΗ - ΣΙΝΕ ΚΕΚΡΩΨ ΘΕΡΙΝΟ - ΣΙΝΕ ΣΕΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ

O Προστάτης ΤHE MARKSMAN

σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Λόρενζ πρωταγωνιστούν: Λίαμ Νίσον, Κάθριν Γουίνικ,

Τερέζα Ρουίθ σύνοψη: Στα σύνορα μεταξύ Αμερικής και Μεξικού, στην Αριζόνα, ο Τζιμ περνάει δύσκολες ώρες. Η αδιάφορη ζωή του διαταράσσεται ακόμα περισσότερο από την άφιξη δύο παράνομων μεταναστών. Πρόκειται για μια μητέρα με τον νεαρό γιο της, οι οποίοι θέλουν απεγνωσμένα να διαφύγουν από ένα σκληρό καρτέλ. Μετά από μια συμπλοκή η μητέρα πέφτει νεκρή και ο Τζιμ μένει μόνος με το παιδί. Ακόμα μια προσθήκη στη φιλμογραφία δράσης του Λίαμ Νίσον, ελαφρώς πιο φιλόδοξη από το Honest Thief, που είδαμε πριν από έναν μήνα. Εδώ ο Ιρλανδός πρωταγωνιστής υποδύεται έναν ιδιοκτήτη ράντσου στα σύνορα με το Μεξικό, που ενεργεί παράλληλα και ως αυτόκλητος συνοριοφύλακας. Με τον πλειστηριασμό του ακινήτου του να επίκειται, ο ήρωας παίρνει υπό την προστασία του ένα αγοράκι, κυνηγημένο από το μεξικανικό καρτέλ, και ξεκινά μαζί του ένα ταξίδι στην αμερικανική ενδοχώρα. Η παλιά Αμερική της συνεργατικότητας και της αγροτικής ιδιοκτησίας έρχεται σε σύγκρουση με τη νέα, του σκληρού καπιταλισμού και της ασυδοσίας. Η ετεροτοπία που χτίζουν ο ήρωας με το πιτσιρίκι παραπέμπει ως ιδέα στον ιστγουντικό Τέλειο Κόσμο, σε μια στρωτή περιπέτεια, όπου τα πάντα διατυπώνονται και εκτελούνται με σχηματικό τρόπο και χωρίς ιδιαίτερο σκηνοθετικό στυλ. Πιθανότατα να χρειαζόταν κι ένας πρωταγωνιστής συνώνυμος της αμερικανικότητας (και ευθύτερης στρυφνότητας), όπως ο Κέβιν Κόστνερ ή ο Τόμι Λι Τζόουνς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Νίσον βρίσκεται έξω από τα νερά του.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου VILLAGE RENTI 14,16 - VILLAGE MALL 10 - VILLAGE PAGRATI 1 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 5 - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 3 ΘΕΡΙΝΗ - TOWN CINEMAS 3 - ΚΟΡΑΛΙ ΘΕΡΙΝΟ - ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΘΕΡΙΝΟ

2046 σκηνοθεσία: Γουόνγκ Καρ Βάι πρωταγωνιστούν: Γκονγκ Λι, Φέι Γουόνγκ, Τόνι

Λιουνγκ σύνοψη: Ένα συγγραφέας γράφει ένα βιβλίο για το 2046, εκεί όπου ταξιδεύουν με ένα μυστηριώδες τρένο όσοι θέλουν να βρουν τις χαμένες τους αναμνήσεις. Κι όσο βυθίζεται στη συγγραφή του, τα όρια μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος, της δικής του ζωής και της μυθοπλασίας, των ονείρων και της μνήμης, γίνονται πιο θολά και δυσδιάκριτα. Στο 2046, ένα άτυπο σίκουελ της Ερωτικής Επιθυμίας, ο κεντρικός ήρωας λέ γεται Τσόου. Κάποτε ερωτεύτηκε κάποια που τον άφησε, την οποία συναντούσε στο δωμάτιο 2046 ενός ξενοδοχείου. Από τότε προσπαθεί να επαναλάβει το παρελθόν, να επιστρέψει στο δωμάτιο 2046, να αναπλάσει τις καλύτερες μέρες. Το 2046 είναι ένα δωμάτιο, είναι ένα έτος, είναι και ο τίτλος ενός μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας που γράφει ο ήρωας, όπου στο έτος 2046 όλοι ταξιδεύουν στο ομώνυμο δωμάτιο για να ανακτήσουν τις χαμένες τους αναμνήσεις. Η Ερωτική Επιθυμία ήταν μια ταινία (και) για τη μνήμη, αλλά εκεί το συνειδητοποιούμε στα τελευταία λεπτά. Το 2046, ως οργανική, αν και όχι άμεση συνέχεια της ιστορίας αυτής, κάνει σαφείς τις προθέσεις του από τα πρώτα λεπτά, μέσω μιας voice over αφήγησης. Ο υπαινιγμός στην Ερωτική Επιθυμία εδώ γίνεται άμεση εκδήλωση, η συμφωνία βλεμμάτων και φευγαλέων αγγιγμάτων μετατρέπεται σε σαρκική εκτόνωση και ο Καρ Βάι αφήνει το ερωτικό δράμα και αγκαλιάζει το μελόδραμα. Και είναι επόμενο, γιατί εκείνο που καταπιέστηκε τότε, τώρα πρέπει να εκτονωθεί. Το μυστικό που άκουσε μόνο μια τρύπα σε ένα πέτρινο μνημείο πρέπει να γνωστοποιηθεί στον πραγματικό παραλήπτη του, έστω και μέσω της μυθοπλασίας, δηλαδή μέσα από το φιλμ επιστημονικής φαντασίας μέσα στο φιλμ, όπου το λογοτεχνικό avatar του ήρωα το γνωστοποιεί. Παρά την πιο ελλειπτική αφήγησή του, το 2046 είναι επεξηγηματικότερο σε σχέση με τον προκάτοχό του και μεγαλόσχημο. Γιατί η προσμονή του ήρωα να ξαναζήσει τις ένδοξες μέρες του παρελθόντος σταδιακά γίνεται εμμονή. Το Εγώ του παραμένει φυλακισμένο στο δωμάτιο 2046 κι έτσι βυθίζεται στη μελαγχολία και την αυτοκαταστροφή, γι’ αυτό και τα έγχορδα του Ουμεμπαγιάσι στο βασικό μουσικό θέμα της ταινίας αυτήν τη φορά ηχούν με τρόπο επιτακτικό. Πρόκειται για μια δημιουργία γοητευτική, παρά (και μέσα από) τις αντιφάσεις της. Είναι λαβυρινθώδης με τον τρόπο του Fallen Angels, μα νοηματικά διαυγέστερη και δίχως τη σκληροπυρηνική φεστιβαλικότητα εκείνης της δημιουργίας. Μαζί με την Ερωτική Επιθυμία, που είδαμε στις αίθουσες πριν από δύο εβδομάδες, συνιστά ένα ολοκληρωμένο δίπτυχο με αντικείμενο τον έρωτα, την απώλειά του και την επακόλουθη θλίψη, την ανάμνησή του αλλά και την ανάγκη απομυθοποίησής του – ο ήρωας είναι ο μόνος που «κατάφερε να γυρίσει από το δωμάτιο 2046», ώστε να αφηγηθεί την ιστορία του στους υπόλοιπους.

ΣΟΝΟΡΧ 3D εμπειρία – είστε έτοιμοι;

Η

Τζένη Δάγλα συστήνεται στην πεζογραφία (είναι και θεατρική συγγραφέας, έχει γράψει έξι «θεατρικά σχόλια») με ένα βιβλίο ιδιαίτερο, όπως ο τίτλος του. Σονόρχ είναι ο Χρόνος, διαβασμένος ανάποδα. Πειραματικό και τολμηρό, καρπός δουλειάς δέκα ετών, το Σονόρχ αποτελεί μια διαφορετική αναγνωστική εμπειρία. Η αφήγηση, σε πρώτο πρόσωπο, ξεκινά στην Πολωνία, την οποία επισκέπτεται η αφηγήτρια («… κάθε μέρα έπαιρνα στο κατόπι τα μυστικά πεντάγραμμα μιας μουσικής που η παραμυθοχώρα τούτη συνθέτει για τους επισκέπτες της – νότες από χαμηλούς λόφους πνιγμένους στην ομίχλη, κάστρα αχνά στο ξέφωτο του ορίζοντα και πολιτείες που λαμποκοπούν…») και με το εντυπωσιακό εύρημα της χρονοταχείας η αφήγηση εξελίσσεται σε δύο επίπεδα, το πραγματικό και το φαντασιακό, παρασέρνοντας τον αναγνώστη που «ζει μαζί» ιστορίες αστείες, δραματικές, καθημερινές ή παράδοξες. Οι πολύχρωμες φιγούρες του βιβλίου, η τρέχοντας Πέπη γειτόνισσα, ο Γλου Παλαιοπώλης, ο Περαστικός Παροντικός Πιπιεζόμενος, ο Προκόπης ανάμεσα στα κρίνα, μας (επανα)συστήνουν τον κόσμο μέσα από το κάτοπτρο του Χρόνου. Κείμενο μαγικού ρεαλισμού, υβριδικό, εναλλάσσει πρόζα, θέατρο, φιλοσοφία, τραγούδι, δοκίμιο και παραμύθι με δεξιοτεχνία και ρώμη. Η γραφή της Δάγλα, χειμαρρώδης και ορμητική, «σηκώνει» το κείμενο από το χαρτί, προσφέροντας ζωντανή εμπειρία – όπως λέει και η ίδια, «είναι τρισδιάστατo 3D κείμενο, γράφοντάς το ένιωθα σαν να βρισκόμουν μέσα σε ένα γραπτό φιλμ· το Σονόρχ είναι προσομοιωτής πραγματικότητας, virtual writing, και αναζητά κοινωνούς εμπειρίας, όχι απλά αναγνώστες». Πέρα από την πρωτοτυπία του ύφους, το Σονόρχ, ως περιεχόμενο, προτείνει ανατροπή, αντιτάσσει τον προσωπικό, sur mesure χρόνο στον ισοπεδωτικό βιολογικό –να επιλέγουμε οι ίδιοι τις ηλικίες και τους κύκλους ζωής μας, να τα ζούμε όπως και όποτε θέλουμε–, οραματίζεται μια κοινωνία ανθρωποκεντρική, προσανατολισμένη στην ευτυχία. «Στόχος και ελπίδα μου», μας είπε η συγγραφέας, «ήταν να δυναμώσω τον άνθρωπο, να διαβάσει το Σονόρχ και να νιώσει γίγαντας. Αν το πέτυχα και στο ελάχιστο, είναι τιμή μου». «… τσαφ τσουφ… και η ταχεία του Χρόνου ξεκινά, Καλό Χρονοταξίδι!»

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου ΕΚΡΑΝ ΘΕΡΙΝΟ - ΦΛΕΡΥ ΘΕΡΙΝΟ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΘΕΡΙΝΟ

1.7.21 – lifo

67

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Η αβανγκάρντ δύναμη του Κλέμενς Ζετς Γιατί οι ιστορίες από την «Παρηγοριά των στρογγυλών πραγμάτων» απέσπασαν δικαίως πολλαπλά βραβεία, κερδίζοντας κοινό και κριτικούς με την ανατρεπτική δύναμη και την ορμητική τους φαντασία και συνδέοντας την υψηλή ποιότητα της γλώσσας με τις πιο ακραίες στιγμές του science fiction.

Β

Βιβλίο

απο την τινα μανδηλαρα

68 lifo – 1.7.21

γαλμένο από την καρδιά του γερμανικού εξπρεσιονισμού, με μια τάση να ακροβατεί μεταξύ επίγειων και ουράνιων σωμάτων, η Παρηγοριά των στρογγυλών πραγμάτων του Αυστριακού Κλέμενς Ζετς, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Gutenberg σε εξαιρετική μετάφραση του Χρήστου Αστερίου, δεν είναι από τα βιβλία που θα μπορούσες να εντάξεις στις υφιστάμενες κατηγορίες. Ασθματικό, παράξενο, ιδιοφυές, πρωτότυπο, ανατρεπτικό, ανοίγει νέους δρόμους στη λογοτεχνία, προσδίδοντας στη μυθιστορηματική έκφραση τρισδιάστατη δύναμη και αδιανόητη ένταση. Στα εξωφρενικά, καινοφανή διηγήματα του γεννημένου μόλις το 1982 Αυστριακού Ζετς βρίσκει αναμφίβολα κανείς τον απόηχο των ζωομορφικών ιστοριών του Κάφκα, καθώς αλλόκοτοι λαγοί, λουσμένοι σε ραδιενεργό φως, κάνουν την εμφάνισή τους χριστουγεννιάτικα στην αυλή παράξενων επιστημόνων ή υπερμεγέθεις γάτες, που άλλοτε προβάλλουν ως φαντάσματα και άλλοτε ως πρωτότυποι αστερισμοί, επιμένουν να κυριαρχούν στις ανθρώπινες σχιζοφρενικές φαντασιώσεις. Στις ιστορίες αυτές διακρίνονται, επίσης, άλλοτε ως προφανείς επιρροές και άλλοτε ως ενδείξεις μιας ξεκάθαρης συνάφειας και ταυτότητας, ο δημιουργικός παραλογισμός του Μπέρνχαρντ, το πρωτότυπο χιούμορ του Χάντκε, ο κυνισμός της Γέλινεκ, η ποιητικότητα του Ρίλκε. Είναι προφανές ότι οι εικόνες που ξεπηδούν μέσα από καθημερινά ενσταντανέ –και εδώ υπεισέρχεται η καταλυτική επίδραση του Φίλιπ Ντικ, στον οποίο ο Ζετς κλείνει διαρκώς το μάτι– σε εξωφρενικές αφηγήσεις επιστημονικής φαντασίας καταργούν τις ορθολογικές περιγραφές της αφήγησης, τη σύνταξη, ακόμα και τον χωρόχρονο. Άλλωστε, δύσκολα ξεχωρίζεις τα πραγματικά πρόσωπα από διάφορα παράξενα πλάσματα όπως ο Ορ, ένας αλλόκοτος συνοδός, που συνδέει αυτόν τον κόσμο με τον επόμενο. Εξάλλου, όλοι οι πρωταγωνιστές αυτών των ευρηματικών, αν και γοητευτικά τρομακτικών, σαν τους εξπρεσιονιστικούς πίνακες, ιστοριών έχουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο το βλέμμα στραμμένο στον ουρανό: άλλοι για να βρουν την ελπίδα, άλλοι για να ανακαλύψουν νέους

κόσμους ή παράξενους αστερισμούς. Και προφανώς αυτός είναι ο άλλος τρόπος για να εξηγήσει ο μαθηματικός Ζετς την παρηγοριά των στρογγυλών πραγμάτων. Μέσα από μια ευφάνταστη σύνδεση του αυτοβιογραφικού στοιχείου με σουρεαλιστικές αναφορές ξετυλίγεται η ιστορία του Μπέρνχαρντ ή Μπερνάρ Ανρί Κονράντι, ενός στρατιώτη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος, αφού φωτογράφισε τα αυτοσχέδια κυκλικά –άλλο ένα κυκλικό συγκείμενο!– μέρη, όπου οι στρατιώτες αποχαιρετούσαν, αντί για τις εκκλησίες, τους τραυματίες, συνέχισε να φαντασιώνεται, υποφέροντας από μετατραυματικό στρες, παράξενες εικόνες, πρωτότυπα αεριωθούμενα, όπως ένα τεράστιο ιπτάμενο λεωφορείο από το μέλλον, αλλά και νέα όντα, δίνοντας αφορμή στον συγγραφέα να συνδέσει την ποίηση των φρενοβλαβών, στην οποία επιστρέφει συχνά στα διηγήματά του, με τις δημιουργικές επιδράσεις της σχιζοφρένειας – μια δυναμική απάντηση στον συντοπίτη του Σίγκμουντ Φρόιντ. Ευρηματικός, επομένως, ο τρόπος με τον οποίον μπλέκει δυναμικά ο Ζετς τη δημιουργική ορμή της ποίησης με αυτήν της φαντασίωσης, όταν μιλάει για τις ευρηματικές ενατενίσεις του σχιζοφρενούς καλλιτέχνη και επιστήμονα Κονράντι: «Την αμέσως προηγούμενη νύχτα, η παρουσία ενός κομήτη στον ουρανό τον είχε “ενοχλήσει σφόδρα”, κυρίως το γεγονός ότι ο υπέρλαμπρος πρωινός ουρανός είχε τυλιχτεί μέσα στη νύχτα γύρω από εκείνον τον κομήτη που ταξίδευε πάνω απ’ τις στέγες. Αυτό τον “είχε γεμίσει στενoχώρια”, καθιστώντας τον “έτοιμο να ξεσπάσει προς πάσα κατεύθυνση” (δες την “εμπειρία έναστρου ουρανού” που θα βιώσει αργότερα ο Κονράντι στο ίδρυμα). Αυτή η νέα αίσθηση τον είχε γεμίσει “όπως γεμίζει ένα Ζέπελιν”, φράση με την οποία πιθανόν να περιέγραφε ένα εσωτερικό φούσκωμα, παρόμοιο μ’ εκείνο των αερόπλοιων όταν γεμίζουν υδρογόνο και παίρνουν –καθώς ανοίγουν– τη χαρακτηριστική μακρόστενη φόρμα τους». Τελικά, ο Κονράντι, αφού διήλθε διάφορες περιπτώσεις παρόμοιου «αγκυροβολισμού», όπως περιγράφονται αυτές οι φαντασιώσεις, και αφού κατέθεσε μια σειρά από εξαίσια ζωγραφικά έργα, έφτασε να συλλάβει τον τρομερό

clemens j. setz Η παρηγοριά των στρογγυλών πραγμάτων Μτφρ.: Χρήστος Αστερίου Εκδόσεις Gutenberg Σελ.: 413

αστερισμό του Μεγαλόσωμου Νεαρού δίπλα σε αυτόν του Ηνίοχου, που σε σύλληψη είναι πολύ κοντά με εκείνον τον αξέχαστο αχνό αστερισμό του αστρονόμου Λαλάντ. Καθώς φαίνεται, η ευρηματικότητα δεν εξαντλείται στις διαστάσεις αυτού του κόσμου αλλά διαπερνά τα επίγεια όντα και τους ορατούς γαλαξίες. Αντίστοιχα με την παραδοξότητα των οπτικών μας αντιλήψεων, που ενορασιακά τις συλλαμβάνει η φαντασία, πάντα με τον σουρεαλιστικό τρόπο των σχιζοφρενών, λειτουργεί και η αφήγηση: ευρηματικότατος ο τρόπος που το μυθικό πρόσωπο του μοναχικού συντρόφου του Οδυσσέα, Ελπήνορα, τον οποίο έχει μελετήσει καλά ο Ζετς, φτάνει να συναντά τη δωδεκάχρονη νεκρή από λευχαιμία Σαντάκο Σασάκι από τη Χιροσίμα, η οποία τελικά ξεπερνά την αξεπέραστη δίψα του Ελπήνορα για δικαίωση στο πέρας των χρόνων και μετά τον θάνατο. Άλλωστε, κανείς από τους πρωταγωνιστές του Ζετς δεν δικαιώνεται, ούτε μετά θάνατον ούτε εν ζωή, αφού το παράλογο του σύντομου βίου δεν βρίσκει καμία απάντηση: ρωτώντας διαρκώς για τον θάνατο, ο πανικόβλητος Τσβάιγκλ δεν ικανοποιείται με καμία απάντηση, ούτε με το «Άουσβιτς, Άουσβιτς», που ακούει κάποια στιγμή, ούτε με τη φαντασίωση ότι είναι ένας μοναχικός δολοφόνος στον κατάλευκο ορίζοντα του Βόρειου Πόλου. Μάταια οι ήρωες ή οι μοναχικές ηρωίδες, όπως η νοσοκόμα Τρίγκλερ, η οποία φτάνει μάλλον να απαγάγει έναν μαθητή της από το σχολείο, από το οποίο απολύεται, προσπαθούν να βρουν κάποια τρυφερότητα ή τις δικές τους μεταθανάτιες απαντήσεις. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ανήσυχου ταξιδιώτη στο «Νότιο Λαζαρέτο», ο οποίος επιστρέφει πάντα στο σπίτι του, που είναι το σημείο μηδέν, αλλά και η 45χρονη γυναίκα, η οποία επίμονα ζητάει συνοδούς για να κάνει σεξ μπροστά στον νεκρό γιο της. Οι ιστορίες δεν εξαντλούν τις απαντήσεις στη λογική εξήγηση, ούτε στη φιλοσοφική αναφορά, ούτε καν στην ηθική αποκατάσταση των πραγμάτων, αλλά αποκλειστικά στην ακατάλυτη δύναμη της μυθοπλασίας. Όμως, όσο τραγικά και αν είναι αυτά που διαδραματίζονται με άξονα το αιώνιο ερώτημα του θανάτου, τόσο αντίστοιχα ρηξικέλευθο είναι και το χιούμορ του Ζετς: εμπνεόμενο, μάλιστα, πολλές φορές από την ποπ κουλτούρα, με πλείστες αναφορές σε ταινίες, σειρές ή ήρωες, όπως το Σταρ Τρεκ ή ο Μπαντ Σπένσερ, φαίνεται να δίνει στις ιστορίες την ανάλαφρη έξαρση του σήμερα και να τις συνδέει με δημοφιλείς εξιστορήσεις από τον χώρο της επιστημονικής φαντασίας, τα γιαπωνέζικα κόμικ ή απλώς τις πιο ακραίες στιγμές στα παραμύθια του Άντερσεν. Ενίοτε, μάλιστα, αυτές οι μορφές ξεπερνούν τα όρια της γλώσσας, με ενδεικτικό παράδειγμα το διήγημα «Spam», όπου το μήνυμα μιας γυναίκας η οποία απευθύνεται στον πατέρα του παιδιού της, ζητώντας οικονομική βοήθεια, φτάνει στα σπαμ και κατά συνέπεια στον αναγνώστη, στη γλώσσα που έχουν οι αυτόματοι μεταφραστές του διαδικτύου. Αυτή η μεταγλώσσα συγκαταλέγεται στις άπειρες μορφές έκφρασης που δοκιμάζει σε κάθε του διήγημα ο συγγραφέας, αλλάζοντας τα πρόσωπα και τους τρόπους και επιμένοντας να μας εκπλήσσει πολλαπλά με κάθε του αναφορά και μνεία. Όχι τυχαία ο Κλέμενς Ζετς θεωρείται από τους πλέον δυναμικούς και αναγνωρισμένους γερμανόφωνους συγγραφείς, με την επιτροπή του Βραβείου Kleist να του έχει απονείμει δικαίως το βραβείο του 2020, χαρακτηρίζοντάς τον εξτρεμιστή της λογοτεχνίας με αναρχική φαντασία.

ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Π

ώς τρυπώνει ο πόλεμος στον ύπνο των ανθρώπων; Αυτή ήταν η ιδέα του Ούγγρου νομάδα διανοούμενου Εμίλ Ζιτιά, που στο διάστημα 1939-1945 κατέγραψε τα όνειρα ογδόντα δύο ανθρώπων, κάθε ηλικίας, κάθε εθνικότητας, κάθε φύλου, κάθε επαγγέλματος, για να ανακαλύψει τι σκέφτονταν οι άνθρωποι του πολέμου και της αντίστασης την ώρα που κοιμόντουσαν. Απ’ αυτά τα ογδόντα δύο όνειρα, καταγεγραμμένα στα γαλλικά, η έκδοση της Άγρας περιλαμβάνει είκοσι επτά, που είναι αρκετά για να καταλάβουμε τον εφιαλτικό, κυριολεκτικά, κόσμο του πολέμου. «Συνήθιζα να ρωτάω κάθε λογής άνθρωπο –παιδιά, γέρους εργάτες, χωρικούς, διανοούμενους– τι όνειρα έβλεπε» γράφει ο Ζιτιά. Συνέλεξε έτσι απίστευτης δύναμης και φαντασίας ιστορίες και εικόνες που συγκροτούν, κατά τον ίδιο, ένα είδος πολεμικού μυθιστορήματος. Διαβάζοντας τώρα αυτές τις ιστορίες, διαπιστώνουμε ότι ο συγγραφέας δημιούργησε από το μηδέν ένα άγνωστο κεφάλαιο του πολέμου και της αντίστασης. Τα όνειρα διαβάζονται ως λογοτεχνικό έργο και από την άποψη αυτή η μετάφραση της Ευγενίας Γραμματικοπούλου τα αντιμετωπίζει, πολύ σωστά, ως διηγήματα. Ο Ζιτιά σκέφτηκε να καταγράψει τα όνειρα των ανθρώπων του πολέμου κάποια στιγμή μέσα στον Ιούλιο του 1940. Ο γερμανικός στρατός προέλαυνε στη Γαλλία και χιλιάδες Γάλλοι τρέπονταν, μαζικά, σε φυγή προς τον Νότο. Ανάμεσά τους και ο Ζιτιά, που έζησε πολλές μέρες σ’ ένα κέντρο υποδοχής στη Λιμόζ. Δίπλα του, ένας άνδρας με τσακισμένη έκφραση έσκιζε μια εφημερίδα σε μικρά κομματάκια και

τα πετούσε σαν κομφετί. Ο άγνωστος άνδρας τού είπε κάτι που φαίνεται ότι πυροδότησε το όλο σχέδιο. Ήταν μια φράση σχεδόν κωδικοποιημένη, σαν ένα αίνιγμα: «Γαμώτο, δεν έχεις το κουράγιο ούτε να κοιμηθείς. Αρπάζεσαι από τον ύπνο, με όλες σου τις δυνάμεις, για να μη σε καταπιούν τα όνειρά σου». Κάθε όνειρο ξεκινάει με μια φράση γνωριμίας που μας δίνει βασικά στοιχεία για τον αφηγούμενο. Για παράδειγμα: « Ήταν περίπου εξήντα χρονών και συνεπώς δεν ήταν στρατεύσιμος. Γιατρός στο Παρίσι, ακραιφνής ορθολογιστής, εχθρός κάθε μεταφυσικής». Ή πάλι: «Αυτή η νεαρή γυναίκα, παντρεμένη με Εβραίο, αγνοούσε ακόμα και την ύπαρξη της λέξης ρατσισμός». Ακόμη: «Γερμανός συγγραφέας, ένθερμος φίλος της Γαλλίας από τα νιάτα του». Ανάμεσα στους ονειροαφηγητές είναι κι ένας «διάσημος Έλληνας μυθιστοριογράφος» που μπορούμε να εικάσουμε, σύμφωνα με τις σημειώσεις της μεταφράστριας, ότι πρόκειται για τον Νίκο Καζαντζάκη που εκείνη την εποχή ήταν στη Γαλλία. Τι όνειρο αφηγήθηκε ο Καζαντζάκης ή, τουλάχιστον, ο διάσημος Έλληνας μυθιστοριογράφος; Ας το δούμε: «Βρισκόμουν, φυσικά, σε ένα θέατρο. Δεν ξέρω ποιο έργο παιζόταν. Στη σκηνή δεν βρίσκονταν ηθοποιοί αλλά δήμιοι. Στη μέση ένας πελώριος βράχος χρησίμευε ως πάγκος πάνω στον οποίο οι δήμιοι έκοβαν κεφάλια με τα τσεκούρια τους. Οι πιο επιδέξιοι απ’ αυτούς ονομάζονταν υπουργοί. Ξαφνικά, έσυραν και τη γυναίκα μου στη σκηνή για να την αποκεφαλίσουν. Ούρλιαζα, ήθελα να πηδήξω κι εγώ πάνω στη σκηνή, αλλά κάθε σειρά καθισμά-

emil szittya 27 Όνειρα στη διάρκεια του πολέμου 1939-1945

Μτφρ.: Ευγενία Γραμματικοπούλου Εκδόσεις Άγρα Σελ.: 104

Μακαρόνια με ζάχαρη Πώς ονειρευόμαστε τον πόλεμο; Ο Ούγγρος νομάς Εμίλ Ζιτιά κατέγραψε τα όνειρα Ευρωπαίων στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ανάμεσα σε αυτά και το όνειρο ενός Έλληνα συγγραφέα, που εικάζεται πως είναι ο Νίκος Καζαντζάκης.

των ήταν τα σύνορα μιας ξένης χώρας και τελωνειακοί του στρατού ζητούσαν να δουν το διαβατήριό μου. Προς μεγάλη μου φρίκη, διαπίστωσα ότι ποτέ στη ζωή μου δεν είχα εκδώσει διαβατήριο». Ένας άλλος αφηγητής, «ζωγράφος, πατέρας δύο πολύ συμπαθητικών κοριτσιών», που έζησε την εμπειρία του εγκλεισμού στο στρατόπεδο του Ντρανσί –ενός στρατοπέδου κοντά στο Παρίσι, απ’ όπου «έφυγαν» οι περισσότεροι Γαλλοεβραίοι για το Άουσβιτς– είδε το εξής όνειρο: « Έβλεπα ότι μου έφερναν ένα τεράστιο πιάτο μακαρόνια με ζάχαρη, υπέροχα μαγειρεμένο. Έτρωγα τα μακαρόνια, αλλά το φαγητό δεν τελείωνε ποτέ. Τα απολάμβανα ηδονικά, σαν γευσιγνώστης. Ωστόσο γευσιγνώστης δεν είμαι. Όλη μέρα περίμενα να νυχτώσει και κάθε νύχτα το όνειρο επαναλαμβανόταν. Ήταν η μοναδική μου χαρά στη διάρκεια του εγκλεισμού». Μετά την αφήγηση του ονείρου του ο ζωγράφος αποκάλυψε ότι όχι μόνο απεχθανόταν τα μακαρόνια με ζάχαρη (συνηθισμένο λαϊκό φαγητό στην Ανατολική Ευρώπη) αλλά ούτε ήθελε να τα δει. Ποιος είναι όμως ο Εμίλ Ζιτιά, ο συγγραφέας αυτού του παράδοξου «πολεμικού μυθιστορήματος»; Είχε γεννηθεί το 1886 στη Βουδαπέστη, σε εβραϊκή οικογένεια. Το πραγματικό του όνομα ήταν Άντολφ Σενκ, αλλά πολύ νωρίς διάλεξε το ψευδώνυμο Εμίλ Ζιτιά, δηλαδή Αιμίλιος Σκύθης. Στην Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στις σλαβικές χώρες οι Σκύθες, αυτός ο αρχαίος λαός της Ασίας, συμβόλιζαν την ορμή και την αρχέγονη καθαρότητα. Τα «περί Σκυθών» τα παρουσιάζει πολύ ωραία η μεταφράστρια Ευγενία Γραμματικοπούλου στο διαφωτιστικό επίμετρό της, με το οποίο κλείνει η έκδοση. Κοσμοπολίτης και νομάς, ο Ζιτιά έζησε σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Νέος δοκίμασε την εμπειρία του Μόντε Βεριτά, αυτής της κοινότητας γυμνιστών αναρχικών στην περιοχή της Ασκόνα, δίπλα στη λίμνη Ματζόρε. Ο ίδιος έγραψε σε αυτοβιογραφικό σημείωμά του ότι είχε ζήσει στην Ελβετία, στην Ιταλία, στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και στην Ισπανία. Γνώριζε όλα τα μουσεία και πολλούς διανοούμενους σε αυτές τις χώρες. Ήταν ο πρώτος που έγραψε για τον ζωγράφο Μαρκ Σαγκάλ και βρισκόταν «πίσω» από πολλές πρωτοβουλίες για έκδοση περιοδικών και βιβλίων. Από το 1930 άρχισε να γράφει σχεδόν αποκλειστικά στα γαλλικά. Ο Γάλλος συγγραφέας Εμανιέλ Καρέρ, που υπογράφει την εισαγωγή στην έκδοση των Ονείρων, παρατηρεί μια φωτογραφία του Ζιτιά και δίνει τα χαρακτηριστικά του: πίπα, τιράντες, γραβάτα-φιόγκος, χοντρά γυαλιά με στρογγυλό σκελετό και όλα αυτά στεφανωμένα από μια ατίθαση κόμη που μοιάζει με περούκα. Η συλλογή ονείρων που κατέγραψε ο Ζιτιά, «ποντάροντας στην ευγλωττία της ακατέργαστης καταγραφής», όπως παρατηρεί ο Καρέρ, κυκλοφόρησε το 1963. Την επόμενη χρονιά ο Ζιτιά πέθανε από φυματίωση. Ήταν 78 ετών. Μέχρι το τέλος της ζωής του εξακολουθούσε να ανησυχεί για τα υλικά ζητήματα, αφού δεν ήταν ποτέ καλός, όπως ο ίδιος είχε αποκαλύψει, στη διαχείριση των χρημάτων. Το 1966 κυκλοφόρησε η συλλογή της Σαρλότε Μπέρατ με τα όνειρα που είχε καταγράψει στη ναζιστική Γερμανία στο διάστημα 19331939. Η Μπέρατ ήθελε να δει πώς η δικτατορία του Χίτλερ «κακοποιούσε τις ψυχές», όπως διαβάζουμε στο επίμετρο της Ευγενίας Γραμματικοπούλου. Το βιβλίο της Μπέρατ, που κυκλοφορεί επίσης από την Άγρα, συμπληρώνει αυτό του Ζιτιά. Και ο ύπνος είναι λοιπόν ζωή.

απο toν n iko μ πακουν ακη

Βιβλίο

1.7.21 – lifo

69

Όλγα Μπακομάρου: «Οι συνεντεύξεις μου με τις οικογένειες Παπανδρέου και Μητσοτάκη» Η κορυφαία των συνεντεύξεων μιλά για το νέο της βιβλίο και τις δύο αντίπαλες οικογένειες που πρωταγωνίστησαν μεταπολιτευτικά.

Ό

Βιβλίο

από τον γιάννη πανταζόπουλ ο

70 lifo – 1.7.21

λγα Μπακομάρου: Η δημοσιογράφος που έχει γράψει τη δική της ιστορία στον έντυπο λόγο και έχει διακριθεί για τις συνεντεύξεις της με κορυφαία πρόσωπα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Υπηρέτησε την τέχνη του εφήμερου και της δημοσιογραφικής γραφής με ειλικρίνεια, θάρρος και ακόρεστη περιέργεια. Στις συναντήσεις της με τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της χώρας ρωτούσε πάντα όσα κανείς άλλος δεν τολμούσε. Οι εισαγωγές της ήταν ένα πρότυπο σύνθεσης, ευρηματικότητας και καλαισθησίας, ενώ οι συνεντεύξεις που υπέγραψε στη «Γυναίκα» και την «Ελευθεροτυπία» σημάδεψαν την εποχή τους. Τη συναντώ ένα ηλιόλουστο πρωινό στη γειτονιά της, την Πλάκα, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της βιβλίου με τίτλο Οικογένειες Παπανδρέου - Μητσοτάκη, 20 συνεντεύξεις από τις εκδόσεις Αρμός. Συνομιλίες που έχει καταγράψει με το μαγνητόφωνό της έγιναν πρωτοσέλιδα και συζητήθηκαν. Πρωταγωνιστές του βιβλίου οι δύο σημαντικοί πολιτικοί της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, Παπανδρέου και Μητσοτάκης, αλλά και μέλη των οικογενειών τους που κυριάρχησαν και κυριαρχούν στην πολιτική σκηνή μέχρι σήμερα. Ένα συλλεκτικό ντοκουμέντο που φωτίζει άγνωστες πτυχές των ανθρώπων που συγκρότησαν τη σύγχρονη ιστορία του τόπου. Είναι ένα βιβλίο που είχε σκεφτεί να κυκλοφορήσει εδώ και αρκετό καιρό. Καθώς καθόμαστε σε ένα ήσυχο καφέ της πλατείας Κυδαθηναίων, μου λέει για το βιβλίο: «Πρόκειται για ένα δημοσιογραφικό χρονικό του πολιτικού παρελθόντος, το οποίο είναι άρρηκτα δεμένο με την Ελλάδα του παρόντος και του μέλλοντος. Περιέχει συνεντεύξεις με τον Ανδρέα Παπανδρέου, τη Μαργαρίτα και δύο από τα τέσσερα παιδιά τους, τον Γιώργο και τη Σοφία. Επίσης, συζητήσεις με τον Κωνσταντίνο και τη Μαρίκα Μητσοτάκη αλλά και την Ντόρα Μπακογιάννη. Ονόματα και οικογένειες, δηλαδή, που δεσπόζουν εδώ και πολλά χρόνια στο μεταπολιτευτικό πολιτικό σκηνικό». Το βιβλίο διαβάζεται και ως ένα ημερολόγιο αφηγήσεων μιας έντονα πολιτικοποιημένης περιόδου που ξεκινά το 1977 και φτάνει ως το 2004. Ένα ανθολόγιο που διαμορφώνει μια πολιτική τοιχογραφία μέσα από το πρίσμα των απαντήσεων των μελών των δύο κορυφαίων πολιτικών οικογενειών της χώρας μας. Διατρέχοντας τις σελίδες του, βρίσκει κανείς πολλά σημεία που κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, διαβάζουμε τη γνώμη του Ανδρέα Παπανδρέου περί αντιαμερικανισμού, Αλλαγής, σκανδάλου Κοσκωτά αλλά και για τη Δήμητρα Λιάνη. Για το θέμα αυτό και την περίοδο του Χέρφιλντ ο Παπανδρέου αφηγείται στην Όλγα Μπακομάρου τα εξής: «Η Δήμητρα δεν έφυγε από το πλευρό μου, ήταν κοντά μου όλες τις ώρες που ήμουν ξύπνιος, και στο τέλος κοιμόταν στο ίδιο δωμά-

τιο μαζί μου. Το τελευταίο βράδυ πριν από την εγχείρηση ήταν το πιο ήρεμο που είχα όλη την περίοδο που ήμουν στο νοσοκομείο. Μιλήσαμε, ύστερα κοιμήθηκα ηρεμότατα, ξύπνησα ηρεμότατα και μαζί πήγαμε στο χειρουργείο. Μου ζήτησε να δεσμευθώ ότι θα βγω από την εγχείρηση υγιής. Και εδεσμεύθην». Φυσικά, το πιο ελκυστικό κομμάτι του βιβλίου εντοπίζεται στις συνεντεύξεις της Μαρίκας Μητσοτάκη. «Δεν δέχομαι εμένα να με κυβερνά η κυρία Λιάνη. Ποια είναι η κυρία Λιάνη; Να τηλεφωνεί στους υπουργούς και να τους δίνει εντολές;» διαβάζουμε σε χαρακτηριστικό απόσπασμα. Επίσης, για τη Μαργαρίτα Παπανδρέου λέει: «Μόνο ο εαυτός της την ενδιαφέρει. Λένε, θα κάνει κόμμα. Με τις έξι γυναίκες που τη χειροκροτούν; Θα κυβερνήσει την Ελλάδα η Μαργαρίτα; Μα παίζουμε τώρα; Δεν έχει τρελαθεί σε τέτοιο σημείο ο ελληνικός λαός. Και ύστερα, πείτε μου, σας παρακαλώ, πώς να εξηγήσει κανείς ότι οι γιοι της, τρεις μαντράχαλοι ως εκεί πάνω, δεν πήγαν να πιάσουν τον μπαμπάκα τους και να του πούνε, “μπαμπά μου, μας εξευτελίζεις. Σε παρακαλούμε, κάνε ό,τι θέλεις, κάνε το όμως κρυφά”». Επιπλέον, για την κόντρα με την «Αυριανή» η Μαρίκα Μητσοτάκη υποστηρίζει: «Όλη αυτήν τη φοβερή επίθεση της “Αυριανής” την κίνησε ο Κουτσόγιωργας, ξέρουμε τα πάντα γι’ αυτό» και σε άλλο σημείο απαντά: «“Αυριανή” - Κουτσόγιωργας - Παπανδρέου, αυτά πάνε μαζί, μην το ξεχνάτε. Ο αυριανισμός έχει αρχίσει από το ’65 στην Ελλάδα, μόνο που ο κόσμος δεν τον πήρε είδηση από τότε. Όπως και τον Ανδρέα (...) Εγώ την “Αυριανή” δεν την ανοίγω, την πετάω όταν πέσει στα χέρια μου, σαν να είναι λέπρα, χολέρα». Στην ερώτηση «τι σας εντυπωσιάζει στην εικόνα της σημερινής κοινωνίας;» η Μαρίκα Μητσοτάκη δηλώνει αφοπλιστικά: «Ο νεοπλουτισμός με ενοχλεί φοβερά. Πασούμια κεντημένα στα καλντερίμια της Μυκόνου. Πούρα παντού, τα ακριβά, αυτά που καπνίζει ο Κάστρο, όλοι οι νέοι Έλληνες μάθανε να μην μπορούν να ζουν χωρίς πούρα. Κι όχι μόνο να μην μπορούν να ζουν χωρίς πούρο, αλλά να το καπνίζουν και στη μέση του φαγητού και να ενοχλούν και τον γείτονα. Πιστεύω ότι ήμαστε ο πιο αγνός λαός του κόσμου, ο Έλληνας πήγε ξυπόλυτος στην Αλβανία… Αλλά τώρα έχουν αλλοιωθεί». Συγχρόνως, ο αναγνώστης διαβάζει πώς σχολίασε η Μαρίκα την πιθανότητα ο Κυριάκος Μητσοτάκης να ασχοληθεί με την πολιτική καθώς και τον λόγο που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πίστευε ότι η Ντόρα θα γινόταν σίγουρα πρωθυπουργός. Επίσης, τι δήλωνε ο πρώην πρωθυπουργός για τον Αντώνη Σαμαρά και το θέμα των Σκοπίων αλλά και τις απόψεις της Ντόρας Μπακογιάννη για τον Κώστα Σημίτη ή τη 17Νοέμβρη. Παράλληλα, μαθαίνουμε μέσα από τα λόγια του Γιώργου και της Σοφίας Παπανδρέου για την πολιτική πορεία του πρώτου και τις σχέσεις της δεύτερης με την οικογένειά της.

Ό

όλγα μπακομάρου Οικογένειες Παπανδρέου – Μητσοτάκη - 20 Συνεντεύξεις Εκδόσεις Αρμός Σελ.: 328

σον αφορά τη Μαργαρίτα Παπανδρέου, η συνέντευξή της στην Όλγα Μπακομάρου αποτελεί, έτσι κι αλλιώς, ένα ιστορικό ανάγνωσμα, αφού αποφεύγει συστηματικά να μιλά δημόσια. Για το διαζύγιο με τον Ανδρέα Παπανδρέου σημειώνει: «Δεν αρνιόμουνα να δώσω διαζύγιο, το ενδιαφέρον μάλιστα σε αυτή την υπόθεση είναι ότι ο χωρισμός ήταν δική μου απόφαση. Έφτασα σε αυτή μετά από μια επώδυνη εσωτερική διαδικασία. Γιατί φεμινισμός δεν σημαίνει μίσος για τους άνδρες, ούτε να είσαι εναντίον της οικογένειας. Εγώ έπρεπε να σκεφτώ και τα παιδιά, έπρεπε να είμαι σίγουρη ότι προσπάθησα με κάθε τρόπο να κρατήσω την οικογένεια ενωμένη. Αυτό ήθελαν τα παιδιά μου κι αυτό ήθελα κι εγώ. Ο φεμινισμός δεν σε βοηθάει να μην αγαπάς έναν άνδρα. Οι φεμινίστριες είναι γυναίκες, έχουν αισθήματα και αγαπούν βαθιά, όπως και οι μη φεμινίστριες. Και ο Ανδρέας δεν ήταν ένας τυχαίος άνδρας». Κάθε συνέντευξη ήταν μια υπέροχη περιπέτεια για την Όλγα Μπακομάρου. Όση ώρα συζητάμε διακρίνω μια ευγενική φυσιογνωμία με τη γνωστή συστολή, αφού δεν της αρέσει καθόλου να δίνει συνεντεύξεις, ούτε να πολιτικολογεί, μόνο να μιλά, πάντα με πάθος, για τη δουλειά που λάτρεψε. Ποια ήταν η συνέντευξη που της άνοιξε τον δρόμο ώστε να κάνει όλα όσα ονειρευόταν; «Χωρίς αμφιβολία, η συνέντευξη με την Αθηνά Παναγούλη, αμέσως μετά τον θάνατο του Αλέκου Παναγούλη, 1η Μαΐου του 1976. Έφτασα στη Γλυφάδα συγκλονισμένη. Κλεισμένη στο δωμάτιό της, η τραγική μάνα δεν

φωτό: παρισ ταβιτιαν

Ήταν μια σημαντική προσωπικότητα και είχαμε χτίσει μεταξύ μας μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης».

ήθελε να δει κανέναν. Μετά από ώρες ήρθε μια κυρία και μου είπε “η κυρία Αθηνά θέλει να σου μιλήσει”. Αυτήν τη συνέντευξη δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Ο Τερζόπουλος αφιέρωσε το Σημείωμα του εκδότη, ένα αξέχαστο κείμενο, σ’ εκείνη τη χαροκαμένη ηρωίδα μάνα του Παναγούλη και σε όλες τις μάνες της γης. Στο σημείωμά του ανέφερε κι έμενα, με το όνομά μου, και δεν υπήρχε μεγαλύτερη τιμή από αυτό για έναν συντάκτη του, και μάλιστα νέο στην ηλικία. Αυτή η συνομιλία ήταν για μένα ορόσημο για τη μετέπειτα διαδρομή μου αλλά και για να κερδίσω την εμπιστοσύνη του Τερζόπουλου. Στη συνέχεια κατάφερα, όχι εύκολα, να τον πείσω να ανοίξουν οι σελίδες της “Γυναίκας” και σε πρόσωπα της πολιτικής. Άλλωστε, είχαν προηγηθεί συνεντεύξεις με προσωπικότητες όπως ο Χατζιδάκις, η Βάσω Κατράκη, ο Λουντέμης, ο Μπιθικώτσης και ο Μινωτής. Επομένως, οι πολιτικοί δεν θα μπορούσαν να λείπουν από ένα περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας, που το διάβαζαν γυναίκες και άνδρες. Έτσι, η αρχή έγινε με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ήταν μια τομή αυτό για τον περιοδικό Τύπο εκείνης της εποχής» αφηγείται.

Π

αρόλο που πήρε συνεντεύξεις από κορυφαίους πολιτικούς της σύγχρονης Ελλάδας, δεν εντάχθηκε ποτέ σε κανένα κόμμα. Δεν έγινε μέλος καμίας παρέας, δεν συναναστράφηκε με πρόσωπα της εξουσίας, ούτε της άρεσαν οι κολακείες προς τους πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής. Ωστόσο, τη ρωτώ τι γνώμη είχε σχηματίσει για τα πρόσωπα που γνώρισε από κοντά, μιλώντας μαζί τους ώρες πολλές. Και

με έναν ευγενικό δισταγμό, απαντά: «Η γοητεία του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν αληθινή. Είχε μια απλότητα, ένα χάρισμα, μια ειλικρίνεια και μια ανθρώπινη ζεστασιά. Ό,τι κι αν σου έλεγε, το πίστευες. Τίποτα πάνω του δεν έμοιαζε ψεύτικο. Στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη αναγνωρίζω τη σοβαρότητα, την ευγένεια, την ακρίβεια των λόγων και την ψυχραιμία του. Ήταν ένα πρόσωπο που σε κέρδιζε όσο περνούσε ο καιρός, όχι από την πρώτη εικόνα. Τον συμπαθούσες σταδιακά. Όσον αφορά τη Μαρίκα, πάντα έτρεφα έναν θαυμασμό γι’ αυτήν τη γυναίκα, είτε για τον τρόπο που αντιμετώπιζε τα προβλήματα της υγείας της είτε για την ωραία οικογένειά της. Για τη Μαρίκα θα μπορούσε να εκδοθεί ένα βιβλίο ξεχωριστό, που θα γινόταν μπεστ-σέλερ, γιατί αυτός ο άνθρωπος δεν ήταν μόνο τα ντολμαδάκια που ιστορικά την ακολουθούν. Η Μαργαρίτα ήταν μια έντονη προσωπικότητα και θυμάμαι τα μάτια της να εκφράζουν εμπιστοσύνη στον συνομιλητή της». Η Όλγα Μπακομάρου δεν ήταν η δημοσιογράφος που θα άλλαζε συχνά έντυπα, γι’ αυτό και όλη η πορεία της έχει εξελιχθεί στο περιοδικό «Γυναίκα» και στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία». Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο είναι αφιερωμένο στον Ευάγγελο Τερζόπουλο και στον Σεραφείμ Φυντανίδη. «Σ’ αυτούς τους δύο ανθρώπους χρωστάω όλα όσα πέτυχα στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία. Η “Γυναίκα” ήταν ένα σχολείο για μένα αλλά και το δεύτερο σπίτι μου. Θυμάμαι πάντα με αγάπη την κυρία Αφρούλα, τη γυναίκα του Ευάγγελου, τα δυο παιδιά τους, τον Χρήστο και τον Άρη. Το ίδιο και ο Φυντανίδης.

Η Μαρίκα αναφέρει σχετικά με την «Αυριανή»: «Όλη αυτήν τη φοβερή επίθεση της “Αυριανής” την κίνησε ο Κουτσόγιωργας, ξέρουμε τα πάντα γι’ αυτό [...] “Αυριανή” Κουτσόγιωργας - Παπανδρέου, αυτά πάνε μαζί, μην το ξεχνάτε. Ο αυριανισμός έχει αρχίσει από το ’65 στην Ελλάδα, μόνο που ο κόσμος δεν τον πήρε είδηση από τότε. Όπως και τον Ανδρέα (...) Εγώ την “Αυριανή” δεν την ανοίγω, την πετάω όταν πέσει στα χέρια μου, σαν να είναι λέπρα, χολέρα».

Δ

εν έβγαλε ποτέ πολλά χρήματα από τη δημοσιογραφία και δεν ζήτησε ποτέ αύξηση, θεωρούσε ότι όταν κάνεις κάτι καλά, πρέπει οι άλλοι να σε επιβραβεύουν. Όμως νιώθει πλούσια χάρη στο αρχείο της, το οποίο αποτελεί ένα πολύτιμο θησαυροφυλάκιο ανεξίτηλων συναντήσεων. «Την αγάπησα πολύ τη δουλειά μου. Τα ομορφότερα ταξίδια της ζωής μου τα έχω κάνει σε σπίτια και σε γραφεία, συνομιλώντας με σημαντικούς ανθρώπους που από μικρή επιθυμούσα να συναντήσω και να σκιαγραφήσω όσο μπορούσα την αθέατη πλευρά της δημόσιας εικόνας τους. Μέσα από αυτές τις αμέτρητες συζητήσεις έγινα καλύτερος άνθρωπος, έμαθα πολλά και μου άνοιξαν πολλούς δρόμους. Παράδειγμα, η μέρα που πήγα να συναντήσω στο διαμέρισμά της, στην οδό Ασκληπιού, την Έλλη Λαμπέτη. Πριν από λίγο καιρό είχα χάσει τον πατέρα μου ξαφνικά, νεότατο, σε τροχαίο, και ήμουν συντετριμμένη. Ήταν ο πρώτος θάνατος που βίωνα μέσα στην οικογένειά μου. Αυτό το δυσάρεστο γεγονός αποτέλεσε την αιτία για να ανακαλύψω τι σημαίνουν οι λέξεις “ήταν” και “τέλος” στην απόλυτη διάσταση. “Τίποτα πια, ποτέ, δεν θα είναι όπως χτες” σκεφτόμουν συνεχώς και κάπως απελπισμένη, χωρίς κανείς να μπορεί να με παρηγορήσει. Όπως μιλούσαμε με τη Λαμπέτη, το είπα και σ’ εκείνη. “Τίποτα, ποτέ, δεν μπορεί να είναι όπως χτες, καμιά μέρα δεν μπορεί να είναι ίδια με την προηγούμενη για κανέναν, έτσι είναι, αυτό είναι η ζωή” μου απάντησε με γλυκό ύφος. Σαν να μιλούσε για το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο» αφηγείται συγκινημένη. Η απώλεια των γονιών της, όπως και της αδερφής της από επιθετικό καρκίνο του εγκεφάλου, είναι οι πιο δύσκολες στιγμές που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει στη διάρκεια του βίου της. Το γήρας, το τέλος, ο θάνατος, δεν την τρομάζουν. «Μεγαλώνοντας, προσπαθώ να μην το σκέφτομαι. Έχω αποδεχτεί τη φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Άλλωστε, ποιος μπορεί να σταματήσει τον χρόνο;» αναρωτιέται και προσθέτει: « Έζησα ευτυχισμένα χρόνια. Ήξερα από παιδί ότι η ζωή μου θα είναι κάπως διαφορετική. Ποτέ, όμως, δεν έπαψα να βρίσκω κάτι που να με κάνει να ξεφεύγω, για παράδειγμα τα βιβλία. Ίσως το μόνο που θα ήθελα είναι ο άνθρωπος να μπορεί να έχει δύο ζωές. Στην πρώτη είναι όμηρος όλων των λαθών του. Τουλάχιστον, ας είχε την ευκαιρία να ζήσει ξανά, έχοντας μάθει από τις εσφαλμένες επιλογές του. Ας είχαμε, δηλαδή, τη δυνατότητα να διδαχτούμε από τις συνέπειες της πρώτης φοράς». Τα Πούλιθρα Αρκαδίας, εκτός από τόπος καταγωγής, παραμένουν το προσωπικό της ησυχαστήριο. Κάποτε θέλει να γυρίσει στον τόπο που λατρεύει. Τι είναι για εκείνην η ευτυχία; «Ο ήχος της βροχής, το περπάτημα στην ακρογιαλιά, το τραγούδι των τζιτζικιών, η επαφή με τη φύση. Πρόκειται για μια ανεκτίμητη πηγή ζωής» λέει με διάθεση νοσταλγίας. Λίγο πριν την αποχαιρετήσω, τη ρωτώ τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή. «Πιστεύω ακράδαντα στην αγάπη και την καλοσύνη των ανθρώπων. Η γενναιοδωρία στον λόγο σε κάνει καλύτερο. Μια καλή κουβέντα μπορεί να κάνει θαύματα. Πάντως, ευτύχησα να περάσω τη ζωή μου γράφοντας και είμαι ευγνώμων που δεν στερήθηκα ποτέ την αγάπη».

Βιβλίο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

1.7.21 – lifo

71

ΝΕΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

Μουσική

α πο τη μαρια παππα

Με άξονα το «διαβόητο» παρελθόν του, ο Tyler εμπνέεται από τον Σαρλ Μποντλέρ, του οποίου τα «Άνθη του Κακού» είχαν ταράξει την κοινωνία της Γαλλίας, και δημιουργεί μια νέα περσόνα, αυτήν του Tyler Beaudelaire.

72 lifo – 1.7.21

Η ανατρεπτική σημερινή ποπ του Tyler, The Creator Το ραπ άλμπουμ που επιστρέφει στις ρίζες της ραπ με έναν πρωτότυπο τρόπο είναι μία από τις μεγάλες εκπλήξεις του φετινού καλοκαιριού.

Τ

η μεγαλύτερη έκπληξη μέχρι στιγμής το φετινό καλοκαίρι την έχει κάνει το «Call me if you get lost», το έκτο άλμπουμ του Tyler, The Creator. Ανατρεπτικός, όπως το συνηθίζει, ανακοίνωσε την κυκλοφορία του στις αρχές Ιουνίου μέσα από μια διαφημιστική πινακίδα με τον τίτλο του άλμπουμ («πάρε με αν χαθείς») και έναν αριθμό τηλεφώνου. Αν κάποιος καλούσε αυτόν τον αριθμό, άκουγε μια ηχογραφημένη συζήτηση μεταξύ του Tyler και της μητέρας του. Αργότερα το επιβεβαίωσε, τουιτάροντας τον ίδιο αριθμό. Το «Call me if you get lost» είναι ένα περίεργο, πειραματικό άλμπουμ. Χωρίς υπερβολή, ίσως είναι το καλύτερο ραπ άλμπουμ που έχει κυκλοφορήσει φέτος και η απόδειξη ότι ο Tyler έχει εξελιχθεί πολύ ως ράπερ και παραγωγός. Είναι ένας δίσκος που δεν ξεμπερδεύεις μαζί του με μία μόνο ακρόαση, αλλά ενθαρρύνει την επανάληψη. Κάποιοι μπορεί να τον θεωρήσουν βαρετό και η αλήθεια είναι ότι δεν είναι ένα εύκολο άλμπουμ. Τα κομμάτια αποφεύγουν τις παραδοσιακές φόρμες –π.χ. δεν έχουν ρεφρέν–, με δύο τουλάχιστον να ξεπερνούν τα

οκτώ λεπτά, ενώ τα σόουλ και τζαζ samples του είναι απρόβλεπτα και «από άλλον κόσμο». Δύσκολα θα τα παίξει το ραδιόφωνο. Η παραγωγή του, που αρχικά χαρακτηρίζεις oldschool, φέρνει περισσότερο στην περίοδο που τα mixtapes μεσουρανούσαν, γύρω στα 2010s. Η παρουσία του DJ Drama ενισχύει αυτή την εντύπωση, ότι επιστρέφει δηλαδή στις ρίζες του και στο καθαρό χιπ-χοπ, στην εποχή που ο ίδιος ξεκινούσε, σχηματίζοντας την κολεκτίβα των Odd Future, και έπρεπε να γίνει προκλητικός για να τον μάθει μεγαλύτερο κοινό με κομμάτια όπως τα «Bastard» και «Goblin». Με άξονα το «διαβόητο» παρελθόν του, ο Tyler εμπνέεται από τον Σαρλ Μποντλέρ, του οποίου τα Άνθη του Κακού είχαν ταράξει την κοινωνία της Γαλλίας, και δημιουργεί μια νέα περσόνα, αυτήν του Tyler Beaudelaire. Μόνο που του αυτήν τη φορά δεν χρειάζεται να προκαλέσει με τις ακραίες ρίμες, το αντίθετο, στο νέο άλμπουμ του είναι οι ηχητικές αλχημείες του που σε αφήνουν άφωνο. Στο «Manifesto», μάλιστα, που ερμηνεύει μαζί με τον επίσης συνεργάτη του στους Odd Future, Domo Genesis, απολογείται για τα ατοπήματα

INFO Το «Call me if you get lost» κυκλοφορεί στην Ελλάδα μέσω της Panik Records. www. instagram.com/ feliciathegoat

του παρελθόντος, βασικά για μια σειρά από χυδαία tweets που είχε γράψει το 2011 για τη 18χρονη, τότε, Σελένα Γκόμεζ, επειδή τη ζήλευε για τη σχέση της με τον Τζάστιν Μπίμπερ. «I was a teener, tweetin’ Selena crazy shit / Didn’t wanna offend her, apologize when I seen her / Back when I was tryna fuck Bieber, Just-in» (« Ήμουν έφηβος, έκανα tweet για τη Σελένα, τρελές σαχλαμάρες / Δεν ήθελα να την προσβάλω, της ζήτησα συγγνώμη όταν την είδα / Ήταν τότε που προσπαθούσα να γαμ..ω των Μπίμπερ, Τζαστ-ιν»). Το «Call me if you get lost» λειτουργεί όμως πέρα από τη νοσταλγία, ως μια μείξη διαφορετικών μουσικών ειδών, που δανείζεται στοιχεία από διάφορες πτυχές της καριέρας του. Η σεξουαλική απογοήτευση, οι ερωτικές εμμονές και η αναζήτηση της πραγματικής αγάπης παραμένουν ως θεματικά μοτίβα και εδώ. Αν και σύντομη η εμφάνισή του στα βραβεία Bet, όπου ερμήνευσε το «Lumberjack» μέσα στη δίνη ενός ανεμοστρόβιλου που σήκωνε όλο το σκηνικό στον αέρα, ήταν ό,τι πιο διαφορετικό και αισθητικά εντυπωσιακό μπορεί να συναντήσει κανείς σε τηλεοπτικά βραβεία τα τελευταία χρόνια. Πέρσι, όταν κέρδισε με το «Igor» το Grammy για το καλύτερο ραπ άλμπουμ της χρονιάς, δεν φάνηκε να το χάρηκε ιδιαίτερα. Κι αυτό επειδή το «Igor», σύμφωνα με τον Tyler, δεν ήταν ένα ακόμη ραπ άλμπουμ αλλά σύγχρονη ποπ. Το θεώρησε έμμεση προσβολή που πατούσε σε ρατσιστικά στερεότυπα. «Είναι άσχημο όταν εμείς –εννοώ τύποι σαν εμένα– κάνουμε κάτι πέρα από τα μουσικά είδη και μας κατατάσσουν στην κατηγορία ραπ ή urban» δήλωσε στους δημοσιογράφους στα παρασκήνια της τελετής. «Δεν μου αρέσει η λέξη urban, είναι ένας πολιτικά ορθός τρόπος να με αποκαλέσεις ν… Όταν την ακούω, σκέφτομαι “γιατί δεν μπορούμε να είμαστε απλά ποπ;”».

To «Call me if you get lost» είναι μια απάντηση σε όλα αυτά, ένα tour de force σε γνώριμα μονοπάτια. Και «δεδομένης της πορείας που είχε πάρει η καριέρα του τα τελευταία χρόνια», γράφουν εκστασιασμένοι στο «Stereogum», «κανείς δεν περίμενε ένα τέτοιο άλμπουμ από τον Tyler, που να υμνεί τη δόξα και την ιστορία του χιπ-χοπ. Οι φιλοδοξίες και οι ικανότητές του μπορεί να πηγαίνουν πέρα από τη ραπ μουσική, αλλά το 2021 λίγοι καλλιτέχνες μπορούν να κάνουν καλύτερη ραπ μουσική από τον Tyler, The Creator». Πάντως, προσωπικά, θα το έβαζα στην ίδια κατηγορία με το πρότζεκτ ενός άλλου πρωτοπόρου της μαύρης μουσικής, του Dean Blunt. Ως Babyfather είχε κυκλοφορήσει το 2016 ένα εξίσου περίεργο και εξαιρετικό άλμπουμ, το «BBF Hosted By DJ Escrow», με το οποίο μπορεί να σατίριζε την κουλτούρα των mixtapes, έκρυβε όμως ένα παρόμοιο ανατρεπτικό ύφος που τάραζε τα όρια του είδους (σ.σ. κυκλοφόρησε το πολυαναμενόμενο «Black Metal 2» ξαφνικά, μέσα στον Ιούνιο). Υποθέτω ότι η αρχή του καλοκαιριού ήταν πάντα η καλύτερη περίοδος για κυκλοφορίες. Το φετινό καλοκαίρι της μετά-Covid εποχής είναι πιο κρίσιμο, τουλάχιστον από μουσικής άποψης, δεδομένης της προβληματικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί με τις συναυλίες και τα φεστιβάλ. Αν μη τι άλλο, υπάρχει κάποια κινητικότητα, μια σειρά από άλμπουμ και τραγούδια, που, εκτός του ότι συνθέτουν το σάουντρακ της εποχής, δημιουργούν ένα κλίμα αισιοδοξίας στον κόσμο που τώρα το έχει ανάγκη περισσότερο από ποτέ.

692

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ

ΑΠΕΡΙΤΙΒΟ

ΤΟ ΠΟΤΟ ΤΩΝ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΩΝ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΩΝ

1.7.21 – lifo

73

ΑΠΕΡΙΤΊΒΟ: Η ΔΡΟΣΕΡΉ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΉ ΣΥΝΉΘΕΙΑ ΠΟΥ ΕΠΈΣΤΡΕΨΕ ΔΥΝΑΜΙΚΆ Τα ποτά που είθισται να καταναλώνονται νωρίς έχουν χαμηλούς αλκοολικούς βαθμούς, μια ιστορία που ξεκινάει από την Ιταλία και φτάνει μέχρι το σήμερα.

από τh ζωη παρασιδη φωτο: παρισ ταβιτιαν

Ό

74 lifo – 1.7.21

πως και πολλά άλλα πράγματα σε αυτήν τη ζωή, έτσι και το τι επιλέγει να βάλει ο καθένας στο ποτήρι του είναι καθαρά προσωπικό, τα αλκοολούχα ποτά υπάρχουν για να ευφραίνουν, έτσι κανείς δεν μπορεί να επιβάλει σε κανέναν τι είναι αυτό που τον κάνει χαρούμενο. Θα σας το πουν και οι πιο έμπειροι άνθρωποι πίσω από τις μπάρες, κι ας πονάνε κάθε φορά που τους ζητάνε να ρίξουν αναψυκτικό σε ένα ακριβό spirit. Παρ’ όλα αυτά, κάθε ποτό μιλάει για εκείνον που το έχει μπροστά του, μη φανταστείτε ότι λέει κάτι βαρυσήμαντο, ίσως, στα μάτια κάποιου άλλου, να τον τοποθετεί αυτομάτως σε μια γενιά. Ας πούμε, κοιτάζω με απορία εκείνους που επιλέγουν την ουδέτερη γευστικά βότκα, δεν ήταν το ποτό των δικών μου πρώτων εξόδων, γύρω μου έπιναν τζιν τόνικ, πριν αυτό εμφανιστεί στις perfect serve εκδοχές του. Ή, αν κάποιος ζητήσει το 2021 μοχίτο, αυτομάτως σκέφτομαι ότι δεν είναι ο τύπος ο οποίος, πού τον χάνεις πού τον βρίσκεις, εξερευνά τα νέα και εξελιγμένα cocktails bars της Αθήνας. Όχι ότι πειράζει, κουβέντα να γίνεται. Υπάρχουν εκείνοι που προτιμούν να γυρίσουν σπίτι και να αλλάξουν, αντί να κανονίσουν την έξοδό τους αμέσως μετά το σχόλασμα. Ευτυχώς, για εμάς που επιλέγουμε τον δεύτερο δρόμο ό χι μόνο υπάρχουν εκείνα τα μπαρ που ευνοούν τις απογευματινές συναντήσεις αλλά πλέον προ-

Ευχαριστούμε το Naif (Λεοντίου 10, 210 9334946, Νέος Κόσμος) που μας έφτιαξε τα κλασικά aperitivo cocktails. Στο δικό του Campari spritz θα διακρίνετε κάτι διαφορετικό στη γεύση, κι αυτό οφείλεται στο λικέρ ροδάκινο που χρησιμοποιεί.

σφέρουν και μια συγκεκριμένη κατηγορία ποτών κατάλληλα για νωρίς. Διαβάζοντας για τη δυναμική επιστροφή της περί ης ο λόγος κατηγορίας, ο συγγραφέας και συνεργάτης των «New York Times» Beppe Severgnini περιγράφει τα ’70s και τα νιάτα του στην Κρέμα να τον βρίσκουν στις ντίσκο, με ζεστή μπίρα στην παραλία, ξενύχτια με πίτσα και φτηνό κρασί. Το απεριτίβο, το απογευματινό «τελετουργικό» ποτό των Ιταλών, ήταν μια συνήθεια των γηραιότερων, των γονιών του και των θείων του, κυρίως σε γιορτές, διακοπές και αργίες. Έχοντας ρίζες στη λατινική λέξη «aperire», σημαίνει «άνοιγμα» και καταναλώνεται πριν από το γεύμα, προετοιμάζοντας με την ξηρότητά του την παλέτα μας για ό,τι έπεται. «Όταν είχαμε επισκέπτες, η τραπεζαρία μας με τρόπο θαυματουργό γέμιζε από μπουκάλια γεμάτα με υγρά σε έντονα χρώματα και αστεία ονόματα: Aperol, Campari, Negroni, Carpano, Fernet Branca. Σε μια τηλεοπτική διαφήμιση για το Cynar με τη γεύση αγκινάρας, ένας ηθοποιός, πίνοντας το απεριτίφ του καθισμένος στη μέση ενός πολυσύχναστου κυκλικού κόμβου, έκανε πρόποση: “Προστατεύει από τη φθορά της σύγχρονης ζωής!”. Μια δημοφιλής μάρκα βερμούτ ήταν το Punt e Mes... Στα είκοσι θα προτιμούσα να πεθάνω παρά να παραγγείλω ένα Punt e Mes. Κανένα κορίτσι δεν θα μου μιλούσε ποτέ ξανά» όπως περιγράφει. Το συγκεκριμένο βερμούτ με αρώματα από μαύρα μούρα, επίγευση από πικάντικα μπαχαρικά και αποξηραμένο θυμάρι έχει όνομα που σημαίνει «ένα και μισό» στη διάλεκτο του Πιεμόντε. Λέγεται ότι προέκυψε όταν, με την ξαφνική άνοδο της χρηματιστηριακής αγοράς, που ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό τα αποστακτήρια του Τορίνο, ένας χρηματιστής που το γιόρταζε ζήτησε το αγαπημένο του Caprano με μια δόση πικρού λικέρ κινίνης. Όμως το απεριτίβο ως καθημερινός τρόπος ζωής και κατανάλωσης φαίνεται να εισήχθη στην

Ιταλία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία, οι οποίες υπαγόρευαν τις περισσότερες ιταλικές κοινωνικές τάσεις στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Το 1963, ο Paolo Monelli, στο βιβλίο του Optimus potor, ossia il vero bevitore ή The real drinker έλεγε: «Έχει εξαπλωθεί ραγδαία στην Ιταλία τα τελευταία τριάντα χρόνια, ειδικά μετά τον πόλεμο, η συνήθεια να προσφέρονται αλκοολούχα ποτά κατασκευασμένα από διαφορετικά συστατικά, ευρέως γνωστά ως κοκτέιλ». Στο πλαίσιο μια εθνικιστικής γλωσσικής πολιτικής, ο ιταλικός φασισμός μετονόμασε τα μπουρζουά, κατά τον ίδιο, κοκτέιλ στα πιο ιταλοπρεπή «bevanda arlecchina» (ποτό αρλεκίνος) ή «polibibita» (πολυ-ποτό). Μόλις ο Μουσολίνι έφυγε, τα κοκτέιλ, και τα ονόματά τους, επέστρεψαν. Τη δεκαετία του ’70 και του ’80 η γενιά του Beppe Severgnini προτίμησε τα ταξίδια, τη μουσική και το σεξ από το να μαζεύεται και να κάθεται με ένα ποτό στο χέρι. Έτσι, σταδιακά, μεταξύ 7 και 9 μ.μ. δεν σερβίρονταν τόσο πολλά ελαφριά ποτά. Περίπου πενήντα χρόνια μετά, ο συγγραφέας βλέπει την Ιταλία, από τον Βορρά μέχρι τον Νότο, ως ένα τεράστιο μπαρ, παρακολουθεί τους νέους να συζητούν για τα αγαπημένα τους ποτά, να απομακρύνονται από τα παρηκμασμένα κλαμπ, να ταιριάζουν το κρασί με το φαγητό τους. Διακρίνει το απεριτίβο ως το νέο στήριγμα της ιταλικής δημόσιας ζωής με πολλά πλεονεκτήματα: συνοδεύεται από έναν αυθορμητισμό που δεν αναγκάζει τις παρέες να δεσμεύσουν κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία ή να περάσουν ολόκληρο το βράδυ μαζί. Προσφέρεται σε λογικές τιμές και διατίθεται σε διάφορες μορφές. Υπάρχει η επιλογή του «aperitivo rinforzato», που με λίγα επιπλέον χρήματα συνοδεύεται από κάποιο μικρό πιάτο, και του «apericena», για περισσότερο φαγητό. Λίγο πριν από τον κορωνοϊό, ο συγγραφέας παρατηρούσε τους νεαρούς Ιταλούς να μιλούν όλο

ΓΕΥΣΗ

και πιο έντονα για το food pairing, «το τζιν τόνικ, κατά πως φαίνεται, ταιριάζει με το καρπάτσιο τόνου. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Βρετανοί και Αμερικανοί επισκέπτες μας αγανακτούν. Ισχυρίζονται ότι τα απεριτίφ πρέπει να είναι χωρίς πάγο, για να επωφεληθούν πλήρως από την αλκοολική τους ένταση. Ξεχνούν ότι εμείς οι Ιταλοί, κατά κανόνα, δεν έχουμε στόχο να μεθύσουμε. Θέλουμε απλώς να περνάμε ευχάριστα χρόνο μαζί». Για να έρθουμε και στα δικά μας, να είναι καλά η νέα μπαρ σκηνή της Αθήνας, είναι απόλυτα ενημερωμένη για τις τάσεις και τις εξελίσσει με τον δικό της τρόπο, τα ποτά της πόλης έχουν πλέον γεύση που δεν οφείλεται σε άπειρα έτοιμα σιρόπια, είναι συνταγές δοσμένες σε καλό πάγο κι έχουν επίπεδο που ανταποκρίνεται σε διαγωνισμούς παγκόσμιας εμβέλειας. Μια λοιπόν και η τάση υπαγορεύει την επιστροφή στα κλασικά κοκτέιλ, αν κανείς έχει στη διάθεσή του καλά υλικά, το πιο εύκολο και δροσιστικό που μπορεί να προσφέρει είναι ένα spritz, το δημοφιλές απεριτίφ, που, χωρίς τα twists, χρειάζεται μόνο prosecco ή αφρώδες κρασί, Aperol ή Campari, soda water, ανακάτεμα και μια φέτα πορτοκάλι για γαρνιτούρα. Εκχυλίσματα πορτοκαλιού και νότες βανίλιας είναι από τα κυρίαρχα συστατικά του Aperol, που περιέχει επίσης κιγχόνη, τζεντιάνα, ραβέντι και δημιουργήθηκε από την εταιρεία Barbieri με έδρα την Πάντοβα, ενώ πρωτοφτιάχτηκε το 1919 και γνώρισε επιτυχία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε ζάχαρη από το Campari, που είναι ένας μοναδικός συνδυασμός φρούτων, μπαχαρικών, βοτάνων και ριζών. Πιο πρόσφατα δημιουργημένο, ένα ακόμα ιταλικό απεριτίβο που μπορεί να πετύχετε στα δικά μας μπαρ είναι το Cynar. Η γεύση αυτού του πικρού λικέρ, που είναι αρωματισμένο από φύλλα αγκινάρας και λανσαρίστηκε το 1952, εμπλουτίζεται από μια έγχυση άλλων δώδεκα βοτάνων και φυτών.

ΤΟ ΚΑΤΑΚΌΚΚΙΝΟ ΠΙΚΡΌ ΛΙΚΈΡ Το 1860, στη Νοβάρα της Ιταλίας, ένας άνδρας προερχόμενος από αγροτική οικογένεια, έχοντας εργαστεί από έφηβος ως σερβιτόρος, αποφασίζει να αφοσιωθεί στην τέχνη του ποτού κι έτσι αρχίζει να πειραματίζεται. Επτά χρόνια μετά, ο Gaspare Campari εγκαινιάζει μπροστά από το Ντουόμο το δικό του μπαρ και στο κελάρι του παρασκευάζει τα δικά του πικρά λικέρ. Αυτό που αρχικά είχε βαφτίσει «bitter uso olanda» απέκτησε γρήγορα τους δικούς του φανατικούς οπαδούς. Μέχρι σήμερα, η συνταγή του Campari με τα περισσότερα από εξήντα βότανα και μπαχαρικά παραμένει μυστική. Λέγεται πως όταν ανέλαβε την επιχείρηση του πατέρα του το 1882, ο γιος του Davide υπήρξε ερωτευμένος με μια τραγουδίστρια της όπερας και σε όποιο ταξίδι την ακολουθούσε σε Ευρώπη και Αμερική αναζητούσε και αντιπροσώπους για το κατακόκκινο ποτό-κληρονομιά του.

Η ΑΡΧΉ ΤΟΥ SPRITZ Πίσω στο 1500, οι Βενετσιάνοι ναύτες τρέφονταν με ψωμί, μπισκότα και ξεδιψούσαν με ένα ποτό που είχε για βάση του το κρασί και λίγο φρέσκο νερό από το πηγάδι – ίσως αυτό το ποτό να είναι ο προάγγελος των spritz. Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη εκδοχή, στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα - αρχές δέκατου ένατου, την περίοδο κατοχής της πρώην Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι Αυστριακοί στρατιώτες που ήταν εκεί έβρισκαν πολύ δυνατό το κρασί της περιοχής, γι’ αυτό ζητούσαν στα πανδοχεία και στις ταβέρνες της περιοχής να νερώνουν λίγο το ποτό τους, φωνάζοντας «spritzen», που σημαίνει «ψεκάζω».

ΤΑ ΑΠΕΡΙΤΊΦ ΕΚΤΌΣ ΙΤΑΛΊΑΣ Μια και τα ελαφριά απογευματινά ποτά αποτελούν μεσογειακό ίδιον, μεταφερόμαστε στη Γαλλία, εκεί όπου παράγεται το Picon Amer, ένα

μείγμα από αφρικανικά πορτοκάλια, ρίζα γεντιανού, φλοιό κινίνης και αλκοόλ. Σερβίρεται με club soda ή νερό seltzer με λεμόνι. Κατασκευασμένο στο Μπορντό, το Lillet είναι μείγμα 85% εκλεκτών ποικιλιών κρασιών της περιοχής και 15% λικέρ φρούτων. Το Lillet Blanc είναι φτιαγμένο από Sauvignon Blanc και Sémillon και έχει χρυσό χρώμα, ενώ το Lillet Rouge είναι κατασκευασμένο από Merlot και Cabernet Sauvignon και έχει ρουμπινί χρώμα. Φτιαγμένο από γλυκάνισο, μάραθο, γλυκόρριζα και άλλα αρωματικά βότανα της Προβηγκίας, το Ricard είναι ένα από τα πιο γνωστά γαλλικά απεριτίφ, μαζί με το Pernod με μέντα, αποτελούν pastis και ανήκουν στην κατηγορία των ανισούχων ποτών – τα άλλα είναι η τουρκική Yeni Raki, το μεσανατολίτικο Arak και το δικό μας ούζο.

ΒRING BACK THE CLASSICS Λέγεται ότι φτιάχτηκε για πρώτη φορά από τον δημιουργό του Campari τη δεκαετία του 1860 και αρχικά λεγόταν Milano -Torino, από τον τόπο που το γέννησε και το μέρος απ’ όπου ερχόταν το γλυκό κόκκινο βερμούτ που περιέχει. Την περίοδο της ποτοαπαγόρευσης, όταν οι Αμερικανοί επισκέπτες της πόλης άρχισαν να ζητάνε το συγκεκριμένο ποτό, άλλαξε όνομα. Αυτή είναι η δημοφιλέστερη εκδοχή για το πώς γεννήθηκε το διάσημο κοκτέιλ που παρήγγειλε ο James Bond στο Casino Royale. Η πιο διαδεδομένη εκδοχή για ένα άλλο εμβληματικό απεριτίβο θέλει τον κόμη Camillo Negroni να ζητά στο Caffè Casoni στη Φλωρεντία έναν πιο δυνατό Americano. Έτσι, στις αρχές του εικοστού αιώνα η σόδα αντικαταστάθηκε από το τζιν και δημιουργήθηκε το ποτό από γλυκό βερμούτ και Campari. Το πιο ισορροπημένο και διαχρονικό κοκτέιλ απαιτεί πίστη στη μεζούρα, αφού φτιάχνεται με τα τρία του συστατικά σε ίδια αναλογία και στα αθηναϊκά μπαρ της Αθήνας έχει πολλές και ωραίες twisted εκδοχές.

1.7.21 – lifo

75

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER ï

RIPNDIP Καπέλο Lord Nermal. www.newcult.gr

Η ιστορία της Dacia: Μια μικρή μάρκα που κοιτάζει ψηλά

ñ

Firefly

Από την ίδρυσή της το 1968 και την εξαγορά της από το Groupe Renault το 1999 μέχρι σήμερα, η «μικρή» μάρκα από τη Ρουμανία μεγάλωσε, ισχυροποιήθηκε και έγινε διεθνής, εφαρμόζοντας ακόμα τη συνταγή στην οποία οφείλει την επιτυχία της και προσφέροντας όλα τα απαραίτητα στην καλύτερη τιμή. Σήμερα, η Dacia παραμένει απόλυτα συντονισμένη με την εποχή, ενώ ετοιμάζεται να προσθέσει ένα ακόμα κεφάλαιο στο δικό της success story. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια έχει ξεχωρίσει στον χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας χάρη στον αντισυμβατικό τρόπο σκέψης της. Σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος, η μάρκα απευθύνεται σε ένα πολυπληθές κοινό που αναζητά μια πιο ορθολογιστική προσέγγιση στο θέμα της κατανάλωσης. Με παρουσία σε σαράντα τέσσερις χώρες και με πάνω από επτά εκατομμύρια ευχαριστημένους πελάτες, η Dacia μεταλλάχθηκε με το πέρασμα των χρόνων και θα συνεχίσει να εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς.

ó

Ολόσωμο μαγιό.

Carroten

www.intersport.gr

Αντηλιακό γαλάκτωμα μαυρίσματος. Στα φαρμακεία

ñ

Marks & Spencer Mάξι φόρεμα. www. marksandspencer.com

ò

Fjällräven Backpack από τη συλλογή Kanken Art 2021. Σε επιλεγμένα καταστήματα

î

Apivita

ö

Huawei FreeBuds 4i. www.kotsovolos.gr

ö

Reebok Παπούτσια Nano X1 Grit. www.reebok.com

76 lifo – 1.7.21

Αφρός καθαρισμού προσώπου. Στα φαρμακεία

150 Χρόνια Παπουτσάνης: Γιορτάζει ένα μεγάλο ταξίδι φροντίδας και προσφέρει σε όσους έχουν ανάγκη μαζί με τo ΜΚΣ «ΔΕΣΜΟΣ» Το 2020 αποτέλεσε σημαντικό ορόσημο για την Παπουτσάνης, καθώς σηματοδότησε τη συμπλήρωση εκατόν πενήντα χρόνων από την ίδρυση της ιστορικής, 100% ελληνικής εταιρείας. Με ισχυρό αποτύπωμα διεθνώς, η εταιρεία εξελίσσεται και σημειώνει μια επιτυχημένη πορεία, έχοντας στην καρδιά της τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Δημιουργώντας διαχρονικά ισχυρούς δεσμούς εμπιστοσύνης με τους Έλληνες καταναλωτές, η Παπουτσάνης γιορτάζει τη μακρά ιστορία της και θέτει τις βάσεις για ένα δυναμικό μέλλον. Με κεντρικό μήνυμα «150 Χρόνια Παπουτσάνης. Ένα μεγάλο ταξίδι φροντίδας που κάνουμε μαζί», η εταιρεία υπογράφει την ξεχωριστή της πορεία στον χρόνο με μοναδικές προσφορές, διαγωνισμούς και πρωτοβουλίες για τους καταναλωτές αλλά και δράσεις με ισχυρό κοινωνικό πρόσημο. Κεντρικό όχημα των ενεργοποιήσεων είναι η δημιουργία ενός νέου επετειακού σαπουνιού, αφιερωμένου στον εορτασμό των εκατόν πενήντα χρόνων της εταιρείας.

HEALTH

Χαμηλό βαρομετρικό φέρνει μέσα στο καλοκαίρι η μετάλλαξη Δέλτα ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ

πορεί οι θερμοκρασίες τον τελευταίο καιρό να είναι καυτές και το καλοκαίρι να προβλέπεται εξίσου καυτό από κάθε πλευρά, κλιματολογικά αλλά και σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις από το μέτωπο του κορωνοϊού, όμως ένα απειλητικό χαμηλό βαρομετρικό απλώνεται πάνω από την Ευρώπη εξαιτίας της επέλασης της μετάλλαξης Δέλτα. Το διαβόητο ινδικό στέλεχος ξεκίνησε από την Ινδία και εξαπλώθηκε στη Μ. Βρετανία, ανάγκασε το Ισραήλ να επαναφέρει τη χρήση μάσκας και, φυσικά, ήρθε και στην πατρίδα μας μέσω της μεγάλης πύλης εισόδου του αεροδρομίου του Ηρακλείου Κρήτης. Σε σύγκριση με το στέλεχος Α, τη βρετανική μετάλλαξη που ήταν έως και 50% πιο μεταδοτική από το αρχικό στέλεχος της Γουχάν, η μετάλλαξη Δέλτα είναι έως και 60% πιο μεταδοτική, διαθέτει χαρακτηριστικά ανοσιακής διαφυγής και διαφορετικό γονιδιακό προφίλ από τις άλλες μεταλλάξεις. «Αυτό σημαίνει ότι ο κορωνοϊός βρήκε μια άλλη εξελικτική οδό για να αποκτήσει την ιδιότητα της ανοσιακής διαφυγής, πέραν των γνωστών οδών που οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει ήδη με τις αλλαγές στις θέσεις 484 και 501 στις προηγούμενες μεταλλάξεις» εξηγεί ο καθηγητής Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης. Στην κατηγοριοποίηση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμωδών Νοσημάτων (ECDC) η μετάλλαξη Δέλτα, μαζί με άλλες μεταλλάξεις, είναι στον πίνακα κόκκινου

συναγερμού, τον λεγόμενο πίνακα «στελεχών ανησυχίας», ενώ ακολουθούν και κάποιες μεταλλάξεις που απλώς κεντρίζουν το ενδιαφέρον και βρίσκονται στον κίτρινο πίνακα των στελεχών ενδιαφέροντος. Ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής εξηγεί ποια είναι εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που κάνουν μια μετάλλαξη να συμπεριληφθεί στον «πίνακα ανησυχίας»: «Πρόκειται για την αυξημένη μεταδοτικότητα, το αν ένα στέλεχος έχει χαρακτηριστικά ανοσιακής διαφυγής και αν μπορεί να διαφεύγει τις μεθόδους εντοπισμού με μοριακό έλεγχο». Ο παγκόσμιος συναγερμός που έχει σημάνει για τη μετάλλαξη Δέλτα αντικατοπτρίζει τον ενδόμυχο φόβο όλων των κρατών μήπως χρειαστεί να κάνουν πισωγυρίσματα στην πολιτική τους, δηλαδή μήπως χρειαστεί να ζήσουμε τοπικά ή υπερτοπικά lockdowns σαν κι αυτά των περασμένων μηνών, κάτι που κανείς δεν επιθυμεί. Όπως εξηγεί η πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών και Πειραιά Ματίνα Παγώνη, η εμβολιαστική κάλυψη πρέπει να πάει υψηλότερα από το αρχικά προβλεπόμενο 60% του πληθυσμού. Στο ίδιο συμπέρασμα έχει καταλήξει ο επικεφαλής ερευνητής του Εθνικού Ινστιτούτου Έρευνας για τον Καρκίνο των ΗΠΑ Γιώργος Παυλάκης, ενώ το έχουν διαπιστώσει και τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ότι θα χρειαστεί να σηκώσουμε το τείχος ψηλότερα,

επιτυγχάνοντας εμβολιαστική κάλυψη στο 80% του πληθυσμού, ποσοστό στο οποίο συνυπολογίζεται το 10% που έχει εξασφαλίσει φυσική ανοσία μετά από νόσηση. Η επιτάχυνση των εμβολιασμών στους νέους, που ξεκινούν πρώτοι τις διακοπές τους, αλλά και στους πιο ηλικιωμένους, είναι πλέον το μεγάλο στοίχημα, με την κυβέρνηση να ρίχνει στην αρένα το μεγάλο «όπλο» των διευκολύνσεων αποκλειστικά για εμβολιασμένους. Έτσι, λοιπόν, όσοι έχουν εμβολιαστεί θα έχουν κάποια προνόμια, πέραν της κάρτας ελευθερίας των 150 ευρώ για τους νέους. Αυτά θα αφορούν την ελεύθερη μετακίνηση στους εσωτερικούς χώρους, τη δυνατότητα να βγάλουν τη μάσκα πρώτοι μέσα σε αυτούς και τη δυνατότητα που θα έχουν οι μαγαζάτορες να αποφασίσουν αν θα κάνουν το κατάστημά τους «ελεύθερο κορωνοϊού» (covid free), ώστε να δέχονται μόνο εμβολιασμένους πελάτες. Το πρόσφατο αίτημα της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ να χαρακτηριστεί η Μ. Βρετανία «χώρα ανησυχίας» και όλοι οι Βρετανοί πολίτες που ταξιδεύουν στο εξωτερικό να μένουν σε καραντίνα δεκατέσσερις μέρες (κάτι που για τις καλοκαιρινές διακοπές ουσιαστικά ισοδυναμεί με κλείσιμο πόρτας τους Βρετανούς τουρίστες) δείχνει τον βαθμό της ανησυχίας. Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα οι επιστήμονες θυμίζουν ότι έχει επιτραπεί η κατάργηση της χρήσης της μάσκας στους εξωτερικούς χώρους, αλλά η σύσταση να την ξαναβάλουμε παραμένει εάν βρεθούμε σε μια εκδήλωση με πολύ κόσμο – πρέπει, άλλωστε, να την έχουμε πάντα, ως αξεσουάρ, στην τσάντα μας. Τα υπάρχοντα εμβόλια μέχρι στιγμής δείχνουν ότι καλύπτουν και τη μετάλλαξη Δέλτα, με το εμβόλιο της Pfizer να έχει ένα μικρό προβάδισμα έναντι του εμβολίου της AstraZeneca και την τελευταία να ξεκινά δοκιμές για ενισχυτικό εμβόλιο που θα χορηγείται ως τρίτη δόση, προκειμένου να αυξηθεί η προστασία έναντι του ινδικού στελέχους. Καθαρά βασιζόμενος στην επαγωγική λογική, ο κ. Παρασκευής προβλέπει ότι το εμβόλιο της Moderna θα είναι αντίστοιχης αποτελεσματικότητας με της Pfizer, αφού ανήκουν στην ίδια κατηγορία, ενώ το εμβόλιο της Johnson & Johnson πρέπει να λειτουργεί σαν το εμβόλιο της AstraZeneca. Παρόμοια αντιστοιχία υπάρχει λογικά μεταξύ του εμβολίου της AstraZeneca και του ρωσικού Sputnik V, παρότι δεν έχουμε δημοσιευμένα αποτελέσματα στην Ευρωπαΐκή Ένωση για την αποτελεσματικότητα του ρωσικού. Ο συσχετισμός γίνεται απλώς και μόνο βάσει της σκέψης ότι και τα δύο σκευάσματα ανήκουν στην κατηγορία του εμβολίου με ιικό φορέα αδενοϊό. Ο κ. Παρασκευής δίνει ακολούθως τη σκυτάλη στον καθηγητή Πνευμονολογίας Νίκο Τζανάκη από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, ο οποίος μας εξηγεί ποιοι πρέπει να ανησυχούν: «Πρέπει, λοιπόν, να ανησυχούν οι μη εμβολιασμένοι, όσοι δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό και όσοι έχουν εμβολιαστεί, αλλά, για λόγους υγείας, όπως η ανοσοκαταστολή, οι χημειοθεραπείες και η μεταμόσχευση, έχουν μειωμένη απόκριση στα εμβόλια. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να κολλήσουν τη λοίμωξη, αν οι ανεμβολίαστοι τη φέρουν στο σπίτι». Ο κ. Νίκος Τζανάκης κάνει ειδικά έκκληση στους εκπαιδευτικούς να εμβολιαστούν, προσθέτοντας ότι τα παιδιά μας δεν θα αντέξουν ακόμα μία χρονιά με κλειστά σχολεία και μαθήματα-υποκατάστατα μπροστά σε οθόνες, χωρίς την κοινωνική ζωή και όλα τα «έξτρα» που προσφέρει το σχολείο.

από την αλεξία σβώλου

1.7.21 – lifo

77

Π

οιος θα μπορούσε σήμερα να φα-

Αν κάποιος δει τις παλιές αφίσες της ΔΕΗ, τις καταχωρίσεις σε

νταστεί τη ζωή του χωρίς ηλεκτρική

περιοδικά της εποχής –αληθινά έργα τέχνης–, θα καταλάβει όχι

ενέργεια; Για κάθε πολίτη, για κάθε

μόνο την αξία του ηλεκτρισμού αλλά θα δει και μια παράλληλη

επιχείρηση αυτό είναι αυτονόητο

εξέλιξη της τεχνικής, την είσοδο του εκμοντερνισμού όχι μόνο

σήμερα. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι,

στην καθημερινή ζωή αλλά και στην αισθητική αντίληψη του

μάλιστα ο ηλεκτρισμός αρχικά εμ-

τότε παρόντος.

φανίστηκε πριν από έναν αιώνα, ίσως

Η ΔΕΗ κατάφερε να συμπλεύσει και να παίξει κομβικό ρόλο,

και περισσότερο, ενώ στην Ελλάδα

πολλές φορές και να πρωτοστατήσει σε αυτή την τόσο κρίσιμη

του ’60 οι εκδρομείς στα νησιά θυ-

αλλαγή στη ζωή των Ελλήνων, επιτελώντας παράλληλα και έναν

μούνται ακόμα τις λάμπες να φωτίζουν, τη στιγμή που οι ντό-

άθλο που μεταμόρφωσε το βιοτικό μας επίπεδο με αυτά που

πιοι προσδοκούσαν την έναρξη των έργων της ΔΕΗ στα μέρη

θεωρούμε απλά σήμερα, το ψυγείο, την ηλεκτρική κουζίνα, το

τους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πρόσβαση των Ελλήνων

πλυντήριο, τη θέρμανση, αλλά τότε ήταν τα βασικά που άλλα-

πολιτών στην ηλεκτρική ενέργεια έχει έναν αυτουργό, τη ΔΕΗ,

ξαν την προοπτική ολόκληρων κοινωνιών, οι οποίες μπόρεσαν

που με τον εξηλεκτρισμό της χώρας πήρε μέρος ενεργά και στη

να αισθανθούν ισότιμες με αυτές άλλων χωρών, δίνοντάς τους

διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας. Και θα ήταν χρήσιμο

τη δυνατότητα να έχουν μια καθημερινότητα εφάμιλλη του

για το δικό μας αυτονόητο σήμερα να σημειώσουμε ότι για ένα

ευρωπαϊκού και αμερικανικού τρόπου διαβίωσης. Παράλληλα,

μεγάλο μέρος της γης η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια

η οικονομία μπόρεσε να περάσει στην 3η βιομηχανική εποχή,

παραμένει ακόμα ζητούμενο.

η παραγωγή να αυξηθεί, η πρόσβαση στα αγαθά να διευρυνθεί

Δεν άλλαξε μόνο ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την

και το βιοτικό επίπεδο να ανέβει. Αυτό σημαίνει ότι μαζί με τον

ενέργεια όλα αυτά τα χρόνια, αλλάξαμε κι εμείς. Σήμερα για

άρτο, ο άνθρωπος της σύγχρονης κοινωνίας, όπως πάντα, άρχι-

την ενέργεια μιλάμε διαφορετικά απ’ ό,τι μιλούσε ακόμα και η

σε να αναζητά και την πνευματική του τροφή ως αναγκαίο μέσο

προηγούμενη γενιά. Ο ηλεκτρισμός που δρομολόγησε τη Δεύ-

της εξέλιξής του, αυτό που αποκαλούμε «θεάματα» και ανοίγει

τερη Βιομηχανική Επανάσταση άλλαξε τη δομή της παραγωγής,

μπροστά μας ολόφωτο τον κόσμο της τέχνης.

ανέπτυξε και εξέλιξε νέες τεχνολογίες, άλλαξε την καθημερινή

Ανατρέχοντας στην κοινωνική προσφορά της ΔΕΗ όσον

μας πρακτική, ήταν ο μοχλός πίσω από την ανάπτυξη των επι-

αφορά την εξέλιξη της χώρας μας, θα ήταν παράλειψη να μην

στημών, των τεχνολογιών, των εφευρέσεων και των τεχνών.

αναφερθούμε στον ρόλο και στη σχέση της με την καλλιτεχνική

Έχετε αναρωτηθεί πόσο αλλιώτικα θα βλέπαμε σήμερα τα

δημιουργία και την κοινότητα των καλλιτεχνών, προερχόμενη

μνημεία, τις παραστάσεις στα θέατρα, τις δημόσιες αναθέσεις

μάλιστα από ένα φάσμα ευρύ και δημιουργικό. Πίσω από κάθε

έργων τέχνης, τις παραστάσεις χορού, τις εικαστικές εκθέσεις;

τυπογραφική σειρά γραμμάτων, πίσω από κάθε ευφάνταστη,

Όλα αυτά έχουν συνδεθεί με το φως, την ενέργεια. Μια ενέργεια

ακόμα και χιουμοριστική αφίσα, πίσω από κάθε κτίριο, αναγνω-

φυσική, που προέρχεται από τη ΔΕΗ, και μια ενέργεια καλλιτε-

ρίσιμο σήμα, περίπτερα σε διεθνείς εκθέσεις, κατασκευές, δι-

χνική από τα πρόσωπα που παράγουν πολιτισμό και μέσω αυτής

αφημιστικά φιλμάκια και ταινίες αρχείου αλλά και έργα τέχνης

της σχέσης έχουν δει τη δουλειά τους να αναδεικνύεται και να

στα γραφεία της διοίκησής της κρύβεται μια σχέση άρρηκτη

εξελίσσεται, να αλλάζει και να φτάνει σε κάθε άκρη της γης,

με καλλιτέχνες και δημιουργικά μυαλά, που ανανεώνεται στα-

αποκτώντας πτυχές και λεπτομέρειες που χωρίς αυτό, που τις

θερά μέσα στον χρόνο με αναθέσεις, οικοδομώντας μια σχέση

«φωτίζει», δεν θα υπήρχαν.

εμπιστοσύνης μεταξύ μιας πρωτοπόρου εταιρείας και μιας καλ-

Η τέχνη έχει φανερώσει με πολλά δείγματα, από τη λογοτε-

λιτεχνικής κοινότητας.

χνία μέχρι τις εικαστικές τέχνες, από τις υπαίθριες παραστάσεις

Φτάνοντας στο σήμερα, η ΔΕΗ δεν είναι μόνο η επιχείρηση

του Καραγκιόζη μέχρι τις αίθουσες των κινηματογράφων, το

που μας δίνει ενέργεια αλλά αποτελεί και μια σύγχρονη, καινο-

πόσο η ηλεκτροδότηση και η ύπαρξη της ενέργειας άλλαξαν

τόμο εταιρεία που, θέλοντας να συντηρήσει και να προβάλει

τη ζωή των κοινωνιών, με τη βιομηχανία αλλά και τις πόλεις

την κληρονομιά της, να ενισχύσει τη σχέση της με τους κατα-

να παίρνουν νέα μορφή όταν αυτή άρχισε να παράγεται και να

ναλωτές και την ελληνική κοινωνία, κάνει ένα ακόμα ουσια-

διανέμεται ευρύτερα.

στικό βήμα ώστε να σφυρηλατήσει μια νέα σχέση, δυναμική,

Στην Ελλάδα, αυτή η επανάσταση της ενέργειας αρχίζει τη

σύγχρονη και διεισδυτική, με τους σύγχρονους καλλιτέχνες,

δεκαετία του ’50. Μη γελιόμαστε, ρεύμα στην Ελλάδα σημαίνει

οικοδομώντας το προφίλ που αξίζει σε μια εταιρεία του δια-

ΔΕΗ. Είναι η μεγάλη αλλαγή που συντελείται σε μια μεταπο-

μετρήματός της, πρωτοποριακή και με το βλέμμα στραμμένο

λεμική, πιο αισιόδοξη κοινωνία, με την ίδρυση της Δημόσιας

στην ελληνική παραγωγή τέχνης. Έχοντας ως κληρονομιά της

Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, που λειτουργεί «χάριν του δημο-

το οπτικοακουστικό υλικό που διατηρεί στο Ιστορικό Αρχείο

σίου συμφέροντος», με σκοπό τη χάραξη και εφαρμογή μιας

της, τις εικόνες των εικαστικών έργων που έχει στην ιδιοκτη-

εθνικής ενεργειακής πολιτικής, η οποία, μέσα από την εντατική

σία της, των διαφημίσεών της, των ανενεργών εγκαταστάσεων

εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων, κάνει το ηλεκτρικό ρεύμα

και μηχανημάτων της, τα οποία σήμερα αποτελούν μνημεία

κτήμα και δικαίωμα κάθε Έλληνα πολίτη στη φθηνότερη δυ-

βιομηχανικής κληρονομιάς, προσκαλεί τους καλλιτέχνες που

νατή τιμή, από τότε και μέχρι το ηλεκτρικό ρεύμα να φτάσει με

ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα να εμπνευστούν, να οραματιστούν

επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης. Από τα μικρά ακρι-

και, προχωρώντας σε μια σπουδαία χειρονομία, ειδικά αυτή την

τικά μας νησιά ως τους πιο απόμακρους οικισμούς της ορεινής

εποχή, τους καλεί να πάρουν μέρος σε έναν ανοιχτό διαγωνι-

Ελλάδας, η διαδρομή είναι μακρά, άλλοτε δύσκολη και άλλοτε

σμό που αφήνει ανοιχτά και απεριόριστα τα πεδία φαντασίας να

πιο βατή, άλλοτε ανεμπόδιστη και άλλοτε σχεδόν ακατόρθωτη,

αντλήσουν έμπνευση από το σήμα, τα στοιχεία εταιρικής ταυτό-

αλλά τελικά νικηφόρα, επιτυχής, ολοκληρωμένη.

τητας της ∆ΕΗ αλλά και όσα συμβολίζει για όλους μας: την ενέργεια, το φως και όσα φέρουν και μεταφέρουν αυτά από γενιά σε

ΔΕΗ Ιστορία

γενιά μέχρι το σήμερα, τον εκσυγχρονισμό, την ανάπτυξη και τη βιώσιμη πρόοδο.

Σε αυτή την ευφάνταστη και τολμηρή πρόσκληση-πρόκληση είναι ευπρόσδεκτοι να καταθέσουν τις προτάσεις τους όλοι οι καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την ιστορία της ∆ΕΗ και να συμβάλουν στη νέα της εικόνα και εποχή. Στην πλατφόρμα που έχει ανοίξει από τις 22 Ιουνίου και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου μπορούν να καταθέσουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους καλλιτέχνες απ’ όλες τις κατηγορίες, ζωγραφική, video, street art, design, γλυπτική, installations, μικρογλυπτική, φωτογραφία, νέα μέσα και περφόρμανς, για να συνδεθούν με έναν μεγάλο θεσμό ενέργειας, να αναδείξουν τη δυναμική τους χάρη σε αυτήν της ΔΕΗ και να εμπνευστούν από την ιστορία της που ανάγεται στο παρελθόν, αλλά καθόρισε με αποφασιστικό τρόπο το παρόν. Παράλληλα, επιχειρεί με ένα νέο λεξιλόγιο, νέες αξίες και νέες έννοιες, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και ο σεβασμός στον άνθρωπο και στις αξίες του, να γίνει κοινωνός αλλά και δίαυλος αυτών των ιδεών στην κοινωνία των πολιτών, με την τέχνη πάντα να καινοτομεί, να πρωτοστατεί και να αποτελεί την υπέρτατη και ουσιαστική σχέση μιας διαρκούς σύνδεσης.

Μπείτε εδώ art.dei.gr για περισσότερες πληροφορίες για τον διαγωνισμό και την υποβολή συμμετοχών.