Τεύχος 704

704 free press 4.11.2021

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

ζ.ζ. ΕΠΤΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΓΙΑ ΕΠΤΑ ΒΙΒΛΊΑ ΤΗΣ ΖΥΡΑΝΝΑΣ ΖΑΤΕΛΗ ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΤΗΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ

λέσχη ανάγνωσης

λα BOOK LOVERS

σελ.74

90

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ ΤΩΡΑ

2 lifo – 4.11.21

9 ΣΤΗΛΕΣ βασιλική σιουτη

index704

πολιτικο επταημερο

18

γιάννησ πανταζόπουλοσ

talking points δεσποινα τριβολη

footnotes

βασίλησ βαμβακασ

koinoi toπoi βιβιαν στεργιου

no filter

δημήτρης πολιτάκησ

shortcut

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης

ΑΦ Ι Ε Ρ Ω Μ Α

BOOK LOVERS

90 ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αrt director Χρήστος Τζοβάρας αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας –––––– ε μ π ο ρ ι κο τμ ημ α direct sales director Κώστας Μαντάς senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου advertising manager Άννα Λαπαρδάγια advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr) advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr) direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

λ α λέσχη

ανάγνωσης

45

επτασυγγραφεισ γραφουνγια επταβιβλίατησ ζυραννασζατελη

φωτογραφια εξωφύλλοy: Katerina Marianou

33

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου social media Χριστίνα Γαλανοπούλου (Head), Ηλέκτρα Χατζηκάλφα Μίνα Καλογερά σ υ ν τα ξη συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Βασίλης Βαμβακάς, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Αρετή Γεωργιλή, Ματίνα Καλτάκη, Μερόπη Κοκκίνη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Λασκαρίνα Λιακάκου, Τίνα Μανδηλαρά, Τάσος Μελεμενίδης, Νίκη Μηταρέα, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Κωστής Παπαϊωάννου, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Ελένη Τζαννάτου, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Λένα Φουτσιτζή, Γιώργος Ψωμιάδης newsroom Πάνος Σάκκας (Αρχισυνταξία) Φιλιώ Ράγκου, Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου, Kλεοπάτρα Γιαρίμογλου, Σόφη Ζιώγου

με την

Ηλιάνα 15 Μαλίχιν

–––––– φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie f., Αναστασία Βουτυροπούλου, Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη, Μπιάνκα Σαμαρά διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου

59

γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε 4.11.21 – lifo

3

Feedback

ΞΈΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΎΛΟΥ: «Στα γενέθλιά μου με έπιασε παράπονο ότι δεν με θυμάται κανείς»

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Στέφανος Δημουλάς: Τι ωραία περίπτωση αυτός ο άνθρωπος

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΤΖΑΝΝΑΤΟΥ Τα ταξί δίπλα στις ράγες της Κωνσταντινουπόλεως συγκεντρώνονται όλο και πυκνότερα. Όπως πυκνός και ανήσυχος είναι και ο κόσμος που μετά τα μεσάνυχτα περιμένει στα πέριξ της Ελασιδών για να κάνει αυτό που για καιρό τού είχε λείψει: να αισθανθεί τους γύρω του και να βρει –ή να χάσει– το νόημα τις «μικρές ώρες». Η Shamone, μια Κυψελιώτισσα που βρέθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά, έγινε πορνοστάρ με αυτό το όνομα, αλλά εγκατέλειψε το επάγγελμα όταν πέθανε ο φίλος της Άντι Γουόρχολ. Πριν από σχεδόν δέκα χρόνια μετακόμισε στη γειτονιά του Γκαζιού, εκεί όπου αυτό το βράδυ η Αθήνα περιμένει να χορέψει.

4 lifo – 4.11.21

LiFO.gr

Μια νύχτα στη γειτονιά του Shamone

Έχω φτάσει στο σπίτι της Ξένιας Καλογεροπούλου, απέναντι από το δασάκι, στα Ιλίσια, ένα σπίτι φωτεινό, γεμάτο βιβλία. Mε υποδέχεται στην πόρτα – μόλις έχει γυρίσει από το κολυμβητήριο, μια δραστηριότητα που τη βοηθά πολύ από τότε που έχασε την όρασή της. Η Μαρούλα, μια γάτα φουντωτή και χαδιάρα, κάνει καμαρωτά και επιδεικτικά βόλτες γύρω της. Η τετράποδη συγκάτοικός της βάλθηκε να την κατακτήσει από την πρώτη κιόλας μέρα – η Ξένια ήταν απαρηγόρητη εκείνη την εποχή, σε κατάθλιψη, δεν ήθελε καθόλου μια καινούργια γάτα που δεν θα μπορούσε να την κοιτάει στα μάτια. «Έχω καινούργια γάτα», μου είπε όταν συναντηθήκαμε στην «Πόρτα» την περασμένη εβδομάδα, «είναι η καλύτερη γάτα που είχα ποτέ, να έρθεις να τη δεις». Από την απραξία μιας μακράς περιόδου το πρόγραμμά της γεμίζει ξανά, με μαθήματα κομπιούτερ για τυφλούς, πρόβες και καινούργια βιβλία που ετοιμάζει. Μια έφηβη ογδόντα πέντε ετών είναι η Ξένια, απίθανη παρέα, υπέροχη αφηγήτρια, αεικίνητη, ακούραστη και μεγάλη μαχήτρια, που παραμερίζει και το πιο μεγάλο πρόβλημα.

pageviews

ΤΗΣ ΑΡΓΥΡΩΣ ΜΠΟΖΩΝΗ

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

ΔΙΑ ΣΚΕΔ Α ΣΗ

podcasts που αξίζει να ακούσετε

Η Αργυρώ Μποζώνη επισκέφθηκε την αγαπημένη ηθοποιό στο σπίτι της και μίλησαν για την περιπέτεια της υγείας της και την κατάθλιψη, τα νέα της σχέδια που περιλαμβάνουν τον ρόλο της μάνας του «Θείου Βάνια» στο θέατρο Προσκήνιο, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, και τη γατούλα της, τη Μαρούλα.

ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Ο Στέφανος Δημουλάς όλα τα προηγούμενα χρόνια εργαζόταν με συνέπεια και σχετική σιωπή πάνω στην τέχνη του. Στο επόμενο λεπτό που αποφασίστηκε η πρεμιέρα του χορευτικού διαγωνισμού «Dancing With The Stars» μας συστήθηκε μέσα από την κριτική επιτροπή και λογικά, ναι, δεν είναι ακριβώς ότι δεν περιμέναμε πολλά. […] Και εκεί συνέβη η έκπληξη: μετά από πάρα πολλά χρόνια ένας πραγματικά ευγενής άνθρωπος στη ζούγκλα της τηλεόρασης. Ένας πραγματικά χαρούμενος και καλοπροαίρετος άντρας σε μια συνθήκη που εξ ορισμού τρέφεται από τις μικροκακίες, τις μικρο-ίντριγκες, τις μικρο-μικρότητες. Με σωστά, αλλά όχι μουχλιασμένα ελληνικά, με χιούμορ, με καλοσύνη, με χορευτική ενσυναίσθηση, με τρόπο να πει πολλά χωρίς να γίνει δυσάρεστος, αλλά και με φανταστικό φρένο, όταν η κατάσταση έχει μια τάση να ξεφύγει.

5

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

Η σκληρή αλήθεια για τη Δήμητρα Μαργέτη «ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

2

Κάνοντας σεξ μπροστά σε άλλους μέσα στο κλαμπ «SEX DIARIES UNCENSORED» ΤΟΥ ΑΛΕΞ ΜΑΝΟΥ

— Αυτή η περιπέτεια με τα μάτια σου πότε ξεκίνησε;

Παλιά είχα γλαύκωμα, το είχα εγχειρίσει και πήγε καλά. Αυτό που έπαθα τώρα συνέβη ξαφνικά. Πήγαινα με το ταξί στην πρόβα μου στη Στέγη για την Εξημέρωση, που παίξαμε στις αρχές του 2020, και ξαφνικά έγινε νύχτα. Ήταν φοβερό. Βγήκα από το ταξί και είπα «τι είναι αυτό;». Ωχρά κηλίδα. Δεν διορθώνεται, κάνω ενέσεις για να μη χειροτερέψει, αλλά δεν βλέπω. Βλέπω σιλουέτες, σχήματα, αλλά όταν δεν βλέπεις το πρόσωπο, το στόμα, δεν ακούς και καλά. Ασχολούμαι συνέχεια με τα ιατρικά και δεν μου αρέσει καθόλου. Αυτά συνέβησαν λίγες ημέρες πριν από τον κορωνοϊό, συνέπεσαν και με τον θάνατο της Άλκης (σ.σ. Ζέη), που ήμασταν πολύ φίλες μια ζωή και είχαμε δεθεί πολύ, από τότε που ήρθαν στην Ελλάδα από τη Ρωσία. Αλλά πέθανε όπως ήθελε, έγειρε και πέθανε –γιατί η Άλκη δεν ήθελε να πεθάνει στον ύπνο της, το φοβόταν αυτό πολύ και το έλεγε. Πέθανε ωραία, ήσυχα. Οπότε, όταν έγινε η καραντίνα, δεν μου έκανε και μεγάλη διαφορά, γιατί δεν ήθελα να κυκλοφορώ. Το περίεργο είναι ότι τον πρώτο καιρό που τυφλώθηκα κυκλοφορούσα πολύ πιο άνετα, δεν φοβόμουνα. Αλλά μετά αρρώστησα, έπαθα όπως μου είπε ο νευρολόγος, κλινολαγνεία.

— Είναι μια μορφή κατάθλιψης; Ναι, έπαθα κατάθλιψη λόγω στραβομάρας, βαριόμουνα να μετακινη-

θώ, δεν μπορούσα να περπατήσω καλά, τρέκλιζα, ζαλιζόμουν, περπάταγα σαν πιγκουίνος. Μου είπε, λοιπόν, ότι πρέπει να κολυμπάω. Και είχε δίκιο, έκανα μεγάλες προσπάθειες το καλοκαίρι. Βέβαια, ήμουν πολύ ανάπηρη, έπρεπε να με βοηθάνε, να έχω μπαστούνι, ήταν ταλαιπωρία, αλλά μετά, όταν πήγα στις Μηλιές, στο σπίτι μου, ήμουν καλύτερα. Αυτή η ιστορία ήταν ένα gap, ξέχασα πράγματα που σιγά σιγά θυμάμαι πάλι.

ΓΕΥΣΗ Το νέο ασιατικό φαγητό της Αθήνας μάς έχει ενθουσιάσει. Ένα ινδικό και δύο βιετναμέζικα εστιατόρια, ένα dim sum bar στον Πειραιά κι ένα σουσάδικο που φιλετάρει ψάρι σε ένα απροσδόκητο μέρος είναι οι καινούργιες αφίξεις που μας χορταίνουν με όσα νόστιμα (και μερικές φορές δυσεύρετα) έχουν να μας προτείνουν. ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΠΑΡΑΣΙΔΗ Πέντε χιλιάδες χρόνια πριν γεννιέται η ινδική κουζίνα, με στοιχεία από τον μογγολικό και τον περσικό πολιτισμό και κάθε περιοχή της πολυπληθούς χώρας να έχει τις δικές της παραδόσεις που επηρεάζουν το φαγητό της. Οι ινδουιστές τείνουν να είναι χορτοφάγοι, οι μουσουλμάνοι έχουν πιάτα με κρέας, αν και το χοιρινό απαγορεύεται. Το συνεκτικό στοιχείο αυτής της κουζίνας ανά τους αιώνες παραμένει η ανάμειξη μπαχαρικών και βοτάνων, που της χαρίζουν τη γεύση και το άρωμα, την πολυχρωμία που κάνει τα πιάτα της να ξεχωρίζουν. Ο συνδυασμός της κανέλας με το κάρδαμο, το γαρίφαλο και τον μάραθο που μαγειρεύεται με ρύζι και λαχανικά, θαλασσινά ή κρέας για να βγει το biryani, το τσίλι, το σκόρδο και το κύμινο, οι σπόροι μουστάρδας, το σαφράν που δίνει χρώμα, το αλεύρι, η καρύδα, το γιαούρτι και το «καθαρό» βούτυρο ghee είναι βασικά συστατικά σε αυτή την κουζίνα.

3

Ο Γιώργος Δεπάστας στην Καμπότζη, το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μνημείο στον κόσμο «ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΜΟΥ ΤΑΞΙΔΙ» ΤΗΣ ΕΥΑΣ ΜΑΝΙΔΑΚΗ

4

Η πολιτική διάσταση των φορολογικών παραδείσων «LIFO POLITICS» ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

5

Ταξιδεύοντας στην Κοζάνη για τον γάμο της κόρης μου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΕΛΛΟΣ

4.11.21 – lifo

5

ΕΚΘΕΣΗ

1821 πριν και μετά

6 lifo – 4.11.21

Η επετειακή έκθεση «1821 Πριν και Μετά» του Μουσείου Μπενάκη ολοκληρώνεται την Κυριακή 7/11 και οι συνδιοργανωτές της έκθεσης, Τράπεζα της Ελλάδος, Εθνική Τράπεζα και Alpha Bank, αποφάσισαν να παρατείνουν το ωράριο επίσκεψης κατά τις τρεις τελευταίες ημέρες της, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, 5, 6 και 7/11, από τις 10 έως τις 12 τα μεσάνυχτα. Η μοναδική αφηγηματική έκθεση που έχουν επισκεφτεί χιλιάδες κόσμου ξεδιπλώνει περισσότερα από εκατό χρόνια ιστορίας μέσα από χίλια διακόσια αντικείμενα –έργα τέχνης και αρχειακά τεκμήρια– που διαθέτουν στις συλλογές τους οι τρεις συνδιοργανώτριες τράπεζες, καθώς και μέσα από το πλούσιο υλικό που διαθέτει το Μουσείο Μπενάκη. Σημαντικά είναι επίσης και τα δάνεια που έχουν εξασφαλιστεί από μεγάλα μουσεία του εξωτερικού και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα, τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία.

«1821 Πριν και Μετά», Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138, μέχρι τις 7/11. Ειδικό ωράριο τις τρεις τελευταίες ημέρες της έκθεσης: 5, 6, 7/11 από 10 π.μ. έως 12 τα μεσάνυχτα.

artwortk του jack hughes για το soundtrack της ταινίας «liquid sky», που προβάλλεται στο πλαίσιο του αφιερώματος «το σινεμά ονειρεύεται».

iLoveAthens

Mέχρι τις 7/11 Μουσείο Μπενάκη

4.11.21 – lifo

7

8 lifo – 4.11.21

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Το τέλος της πανδημίας αργεί και συνεχίζει να αποτελεί πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης Κυβέρνηση και αντιπολίτευση σε μια επικοινωνιακή κόντρα εν όψει ενός (ακόμα) δύσκολου χειμώνα.

4—10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2021 Νο 704

• Φοίβη Κουντούρη :Τι σηματοδοτεί η Σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26); • Γελώντας με τους χοντρούς • «Squid Game»: Η χαμένη παιδικότητα • Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε παρέα με αγνώστους; • «You»: Ο έρωτας στα χρόνια της τοξικότητας και της διαρκούς παρακολούθησης

απ ό τ h βασιλ ι κη σιου τ η

«Τα πράγματα δεν φαίνεται να είναι καλά». Η φράση της αναπληρώτριας υπουργού Υγείας Μίνας Γκάγκα την Τετάρτη, αλλά και οι εκκλήσεις του πρωθυπουργού να εμβολιαστούν όσοι δεν το έχουν κάνει, αποτυπώνουν τη μεγάλη ανησυχία της κυβέρνησης για έκρηξη κρουσμάτων το επόμενο διάστημα, ενώ οι ΜΕΘ γεμίζουν και πάλι. Το Μέγαρο Μαξίμου, όπως κάνει πάντα στις πολύ κρίσιμες φάσεις της πανδημίας, κάλεσε και πάλι τον Σωτήρη Τσιόδρα προκειμένου να εξετάσουν μαζί τις επιλογές και τα εργαλεία, παρότι εδώ και καιρό η κυβέρνηση δεν ακολουθεί την υγειονομικά αυστηρή γραμμή του καθηγητή Λοιμωξιολογίας. Τον ακούνε, αλλά προσαρμόζουν τις οδηγίες του στην πολιτική του κατά τη γνώμη τους εφικτού. Ο Σωτήρης Τσιόδρας και αυτήν τη φορά δεν έκρυψε την ανησυχία του και παρουσίασε στον πρωθυπουργό τα στοιχεία για την επιδείνωση των επιδημιολογικών δεικτών. Τις προηγούμενες ημέρες αρκετοί υπουργοί έδιναν την εντύπωση ότι είχαν σηκώσει τα χέρια ψηλά, όταν επισήμαιναν πως από τη στιγμή που υπάρχει το εμβόλιο και διατίθεται δωρεάν για όλους ώστε να προστατευτούν, εκείνοι δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο. Κυβερνητικά στελέχη υποστήριζαν ότι η κυβέρνηση «δεν προτίθεται να θυσιάσει τη φιλελεύθερη πολιτική της», υιοθετώντας οριζόντια σκληρά μέτρα. «Όπως είπε ο πρωθυπουργός, είναι κεντρική πολιτική επιλογή μας να μην πάμε σε lockdown, ούτε θα επεκτείνουμε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, γιατί αντιβαίνει στο Σύνταγμα και στις πολιτικές μας αρχές», έλεγαν. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως η πολιτική αντιμετώπισης της πανδημίας στο εξής θα διέπεται από δύο βασικούς κανόνες: α) ότι η οικονομία δεν ξανακλείνει και β) δεν θα θιχτούν τα δικαιώματα των εμβολιασμένων. Επομένως, τα μέτρα στο εξής θα επικεντρώνονται κυρίως στον 4.11.21 – lifo

9

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

talkofthetown

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως η πολιτική αντιμετώπισης της πανδημίας στο εξής θα διέπεται από δύο βασικούς κανόνες: α) ότι η οικονομία δεν ξανακλείνει και β) δεν θα θιχτούν τα δικαιώματα των εμβολιασμένων. Επομένως, τα μέτρα στο εξής θα επικεντρώνονται κυρίως στον περιορισμό και στον μεγαλύτερο έλεγχο των μη εμβολιασμένων.

10 lifo – 4.11.21

περιορισμό και στον μεγαλύτερο έλεγχο των μη εμβολιασμένων. Η πρόταση για αποστολή sms στους ανεμβολίαστους αποδοκιμάστηκε από ειδικούς και μη, με πρώτο τον Ηλία Μόσιαλο, που εξέφρασε τη διαφωνία του, ενώ και το «σχέδιο δράσης πόρτα-πόρτα», για να μειωθεί ο αριθμός όσων διστάζουν, δεν σκόρπισε ενθουσιασμό. Αρκετοί κυβερνητικοί βουλευτές επισήμαιναν αυτό που είπε την Κυριακή ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Γκεμπρεέσους ότι η πανδημία του νέου κορωνοϊού θα λάβει τέλος «όταν ο κόσμος επιλέξει να την τερματίσει», καθώς «είναι στο χέρι μας και έχουμε όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε». Ο επικεφαλής του ΠΟΥ επισήμανε, ωστόσο, και ότι «ο κόσμος δεν έχει χρησιμοποιήσει τα εργαλεία σωστά», γι’ αυτό «η πανδημία απέχει πολύ από τη λήξη της». Στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι οι εμβολιασμένοι αντιδρούν στη σκέψη να τους κλείσουν πάλι μέσα, καθώς εκείνοι έκαναν αυτό που τους ζήτησε. «Ούτε την οικονομία θα αφήσουμε να καταστραφεί. Κανένα lockdown δεν επιτρέπεται από τη στιγμή που υπάρχουν εμβόλια. Τα μέτρα θα είναι για τους ανεμβολίαστους», δηλώνουν κατηγορηματικά. Πολλοί, ωστόσο, αναρωτήθηκαν τι νόημα έχει η εξαγγελία νέων μέτρων από τη στιγμή που όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν προφανής η αδυναμία της κυβέρνησης να τα επιτηρεί. Απαντώντας σε αυτή την κριτική και εν όψει του νέου πλαισίου που θα εφαρμοστεί από το Σάββατο, στο Μέγαρο Μαξίμου πραγματοποιήθηκε σύσκεψη την Τετάρτη με αντικείμενο τον συντονισμό των ελέγχων για αυστηρή τήρηση των μέτρων προστασίας, αλλά οι συσκέψεις αυτού του τύπου ως τώρα είχαν σχεδόν μόνο επικοινωνιακό χαρακτήρα. Η πανδημία ήταν το θέμα που απασχόλησε κυρίως και την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ τις προηγούμενες μέρες, με συσκέψεις, ανακοινώσεις αλλά και προτάσεις, καθώς ακόμα και στο εσωτερικό του τελευταία δεχόταν κριτική ότι εκφράζει μονίμως μια αντίρρηση για όλα, χωρίς να προτείνει τίποτα. Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή την περίοδο αισθάνεται πιεσμένος από τη δυναμική που παρουσιάζει το ΚΙΝ.ΑΛ., οι υποψήφιοι του οποίου ασκούν συχνά μια επεξεργασμένη αντιπολίτευση με συγκεκριμένες προτάσεις. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη τη Δευτέρα, παρουσία του Ανδρέα Ξανθού και του Παύλου Πολάκη, όπου διατύπωσε την πρότασή του για ορισμό μιας κοινής αποδοχής επιτροπής επιστημόνων, υποστηρίζοντας ότι «ο κ. Μητσοτάκης με τους υπουργούς του έχουν απαξιώσει τους επιστήμονες, που απλώς τούς ανακοινώνουν τα μέτρα που θα λάβουν». Η κυβέρνηση απάντησε ότι εκείνος απαξιώνει τριάντα τρεις ανθρώπους που δίνουν έναν καθημερινό αγώνα χωρίς να πληρώνονται και κάποιοι υπενθύμιζαν ότι η επιλογή των επιστημόνων είχε την πλήρη έγκριση και δημόσια επιδοκιμασία του αρμόδιου τομεάρχη υγείας του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέα Ξανθού. «Οι επιστήμονες προτείνουν, αλλά την ευθύνη για τις πολιτικές αποφάσεις σε μια δημοκρατία την έχει η εκλεγμένη κυβέρνηση» ανέφεραν κυβερνητικά στελέχη. «Αν ο κ. Τσίπρας θεωρεί ότι η κυβέρνηση δεν κάνει καλά τη δουλειά της, ας ζητήσει εκλογές, αντί να θίγει τους επιστήμονες». Ο ΣΥΡΙΖΑ αποδοκίμασε και τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, χαρακτηρίζοντάς τα «ημίμετρα που δεν αρκούν», και κατήγγειλε την ελεύθερη είσοδο των ανεμβολίαστων στις εκκλησίες. Γι’ αυτό το τελευταίο υπήρξε αρκετός προβληματισμός από τον Αλέξη Τσίπρα, πριν το κάνει, καθώς είναι γνωστό ότι διατηρεί πολύ καλές προσωπικές σχέσεις με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο (καλύτερες από τον πρωθυπουργό). Έλαβε όμως υπόψη την εκτίμηση ότι οι περισσότεροι πιστοί είναι εκλογικό κοινό της Νέας Δημοκρατίας και ότι η κυβέρνηση τους εξαιρεί για να μην έχει πολιτικό κόστος. Επιπλέον, ο Αλέξης Τσίπρας, που αισθάνεται ότι πιέζεται από το ΚΙΝ.ΑΛ. τελευταία στο κέντρο, επιχειρεί με αυτόν τον τρόπο να πιέσει κι αυτός με τη σειρά του τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι συνεργάτες του πρωθυπουργού δικαιολογούσαν την εξαίρεση της εκκλησίας από τα μέτρα για καταστήματα και εστίαση και την υπαγωγή της στην ίδια κατάσταση με τα σούπερ-μάρκετ, υποστηρίζοντας ότι η φιλελεύθερη πολιτική που ακολουθούν υπαγορεύει τον σεβασμό του δικαιώματος κάθε πολίτη στη λατρεία. Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι η κυβέρνηση είχε δεχτεί πάρα πολλές διαμαρτυρίες από χριστιανούς για διακρίσεις σε βάρος τους και οπωσδήποτε τις έλαβε σοβαρά υπόψη. Όσον αφορά τον εμβολιασμό, ο ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε να εκπέμπει αντιφατικά μηνύματα, με εξαίρεση τον πρώην υπουργό Παιδείας και βουλευτή Νίκο Φίλη, ο οποίος για άλλη μια φορά πήρε ξεκάθαρη θέση υπέρ των εμβολιασμών. Πρότεινε, μάλιστα, να ενωθούν οι πολίτες σε ένα κίνημα υπεράσπισης της δημόσιας υγείας για την εξάλειψη της πανδημίας και «αυτό το πνεύμα συλλογικής κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης να διεγείρουν με κάθε μέσο οι υπεύθυνες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις», ζητώντας να κηρύξουν «πανστρατιά για την 3η δόση» και υποστηρίζοντας ότι «είναι καθήκον της κοινωνικής αριστεράς και όλου του προοδευτικού κόσμου να το πράξουν. Δεν είναι η στιγμή να χαϊδεύουμε αυτιά», είπε. Σε εντελώς αντίθετο ύφος και περιεχόμενο, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης συνέχισε τις αναρτήσεις του απευθυνόμενος στον υπουργό Υγείας και καλώντας τον να άρει την αναστολή των υγειονομικών. «ΑΝΤΕ ανίκανοι, ΑΠΟΤΥΧΑΤΕ ΣΕ ΟΛΑ!!! Ααα και που είσαι: Μας χρειάζονται μέχρι Φλεβάρη Μάρτη τουλάχιστον 10-12.000 δόσεις ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ για να μην θρηνήσουμε ΑΛΛΟΥΣ ΕΞΙ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΝΕΚΡΟΥΣ !!!! ΦΕΡΕ ΤΙΣ ΧΘΕΣ!!!!» έγραψε σε μία από τις τελευταίες πολλές (και παρόμοιου ύφους) αναρτήσεις του. Κριτική στην κυβέρνηση για τη στασιμότητα στον εμβολιασμό άσκησε και ο ευρωβουλευτής του ΚΙΝ.ΑΛ. Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος πρότεινε τέσσερα πολύ συγκεκριμένα μέτρα: την επέκταση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού σε όλους τους δημόσιους λειτουργούς που έρχονται σε επαφή με πολίτες, την απαρέγκλιτη εφαρμογή των μέτρων και διαρκείς ελέγχους, τη στοχευμένη εκστρατεία ενημέρωσης σε περιφερειακό επίπεδο και την ενίσχυση των εμβολιασμών πόρτα-πόρτα. Ο Νίκος Ανδρουλάκης, με την πρόταση της επέκτασης της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, έδειξε να αψηφά το πολιτικό κόστος, κάτι που ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν και γι’ αυτό επιδοκιμάστηκε από πολλούς, ενώ η κυβέρνηση τις επόμενες μέρες υιοθέτησε τις υπόλοιπες προτάσεις του και ο ΣΥΡΙΖΑ πιέστηκε για να προβεί κι αυτός σε συγκεκριμένες υποδείξεις.

TALKING POINTS

ΦΟΙΒΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ Τι σηματοδοτεί η Σύνοδος των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26); α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Μιλά στη LIFO από τη Γλασκώβη η καθηγήτρια Οικονομικής Θεωρίας και Πολιτικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και εκλεγμένη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Ένωσης Οικονομολόγων Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων (EAERE) Φοίβη Κουντούρη. Ποιο είναι το κλίμα που επικρατεί στη Διάσκεψη; Τι συζητιέται περισσότερο; Τις τελευταίες μέρες το παγκόσμιο ενδιαφέρον είναι στραμμένο στη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26), στη Γλασκώβη. Αυτό είναι εύλογο, καθώς το ζήτημα της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο είναι οικουμενικό και πιο επείγον από ποτέ. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες υποστηρίζει ότι «πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανό τον στόχο της θέρμανσης στον +1,5 βαθμό Κελσίου, κάτι που απαιτεί μεγαλύτερη δράση και άμεσα συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών κατά 45% έως το 2030». Διαφορετικά, όπως είπε, είναι σαν «να σκάβουμε το λάκκο μας». O Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είπε ότι «ο κόσμος βρίσκεται ένα λεπτό πριν από τα μεσάνυχτα στο θέμα της κλιματικής αλλαγής», θέλοντας να υπερτονίσει την ανάγκη για μεγάλες και γρήγορες αλλαγές. Παρατηρείται, όμως, μια ανομοιογένεια όσον αφορά την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, με τις χώρες της Δύσης να είναι πιο φιλόδοξες σε αυτό το κομμάτι. Για παράδειγμα, η Ευρώπη έχει θέσει το 2050 ως χρονικό όριο επίτευξης αυτού του στόχου, και μάλιστα το έχει καταστήσει νομικά δεσμευτικό, ενώ από την άλλη η Κίνα ανακοίνωσε ότι μπορεί να έχει προχωρήσει στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2060 και η Ινδία έως το 2070, ορίζοντας όμως που είναι πολύ μακρινός. Γι’ αυτό οι χώρες θα πρέπει να θέσουν ακόμα πιο φιλόδοξους στόχους στη μείωση των εκπομπών τους. Τι σηματοδοτεί η Διάσκεψη της Γλασκώβης; Είναι η τελευταία μας ευκαιρία; Αυτό υποστηρίζεται από πολλούς, ανάμεσα στους οποίους είναι και ο πρίγκιπας Κάρολος, που διαπιστώνει την ανάγκη να ληφθεί δράση άμεσα, καθώς είναι «η τελευταία ευκαιρία για τη σωτηρία του πλανήτη μας». Μπορεί να ακούγεται δραματικό, όμως δεν είναι μακριά από την πραγματικότητα και αυτό μας το υπαγορεύει η επιστήμη. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο, oι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ανθρωπογενής αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη έχει αγγίξει ήδη τον 1,1 βαθμό Κελσίου και βλέπουν ως πολύ πιθανό το σενάριο η αύξηση να ξεπεράσει το φράγμα του +1,5 βαθμού πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα τις επόμενες δεκαετίες. Η COP26 σηματοδοτεί μια σημαντική ευκαιρία δέσμευσης των χωρών να συμβάλουν στον μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και να συστρατευτούν στον αγώνα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που επιδρά σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Επίσης, η συγκεκριμένη σύνοδος είναι πολύ σημαντική γιατί θα αναθεωρηθεί για πρώτη φορά η Συμφωνία του Παρισιού το 2015 (COP21) μεταξύ 196 χωρών για συγκράτηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από +1,5 βαθμό σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

Χρόνια νεφρική νόσος: Μια σιωπηρή επιδημία Η Νεφροϊατρική διοργανώνει μια ξεχωριστή έκθεση, όπου η τέχνη συναντά μια χρόνια ασθένεια.

Γ

ια πρώτη φορά στην Ελλάδα η τέχνη συναντά μια χρόνια πάθηση, συγκεκριμένα τη χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ). Η εταιρεία Νεφροϊατρική, σε μια προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης γύρω από την ασθένεια αυτή, διοργανώνει, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης καμπάνιας, την εικαστική έκθεση με θέμα «Χρόνια Νεφρική Νόσος: Μια σιωπηρή επιδημία». Η έκθεση που πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών παρουσιάζει τα έργα 23 τελειόφοιτων και αποφοίτων

της σχολής, ενώ έξι από αυτά θα βραβευτούν την ημέρα των εγκαινίων. Στόχος της ιδιαίτερης αυτής προσέγγισης είναι η προσπάθεια να αποτυπωθεί η χρόνια ασθένεια μέσα από τα μάτια νέων καλλιτεχνών και ταυτόχρονα να ευαισθητοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος του κοινού ώστε να υπάρχει καλύτερη πρόληψη σε θέματα που αφορούν τη ΧΝΝ. Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με το National Kidney Foundation, το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από ΧΝΝ σταδίων I έως V, και μάλιστα πολλές φορές χωρίς να

το γνωρίζει ο ίδιος ο ασθενής. Ειδικότερα σε ηλικίες 65-74 ετών εκτιμάται πως ένας στους πέντε άνδρες και μία στις τέσσερις γυναίκες πάσχουν από ΧΝΝ. Πρόκειται για μια ασθένεια που δέχεται θεραπεία και με έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη αγωγή μπορεί να περιοριστεί η εξέλιξή της. Αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν ακόμα περισσότερο τη σημασία της έκθεσης που διοργανώνει η Νεφροϊατρική, η οποία δραστηριοποιείται από το 2005 στον τομέα παροχής υπηρεσιών αιμοκάθαρσης σε ασθενείς τελικού σταδίου μέσα από τέσσερα νεφρολογικά κέντρα σε όλη την Αττική. Η έκθεση «Χρόνια Νεφρική Νόσος: Μια σιωπηρή επιδημία» θα πραγματοποιηθεί 12-25 Νοεμβρίου στην αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής» της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Μετά το τέλος της έκθεσης, τα έργα θα εκτεθούν στο Νεφρολογικό Κέντρο Νεφροϊατρική Ring.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την αρωγή και τη στήριξη του υπουργείου Υγείας.

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν στις 12 Νοεμβρίου Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Παρ. 12:0020:00, Σάβ. 12:00-17:00 Η είσοδος είναι δωρεάν Αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής», Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Πειραιώς 256, Ταύρος

4.11.21 – lifo

11

FOOTNOTES

KOINOI TOΠOI

Γελώντας με τους χοντρούς

α π ό τη δ ε σποι να τρ ι β ολη

talkofthetown

Nομίζω πως, παρά την ακραία καφρίλα με την οποία έχουμε μεγαλώσει σχεδόν όλοι, η ιστορία αυτή άγγιξε τόσο κόσμο γιατί αυτή η διαπόμπευση είναι αυτό ακριβώς που τρέμει κανείς όταν είναι χοντρός, ότι δηλαδή θα τον δείχνουν και θα γελάνε μαζί του.

12 lifo – 4.11.21

«Squid Game»: Η χαμένη παιδικότητα

Μέχρι πρόσφατα αυτού του είδους η δημόσια διαπόμπευση ήταν απλώς κομμάτι της καθημερινότητας.

Τ

ο σίριαλ αυτής της εβδομάδας με τον χορογράφο-influencer που διαπόμπευσε μια άγνωστη γυναίκα στους 50.000 followers του γιατί ήταν χοντρή και τόλμησε να φορέσει ριγέ μπλούζα ήταν αρχικά εξοργιστικό. Μετά η ιστορία άρχισε να θυμίζει παρακμιακή ταινία: τα αλλόκοτα μηνύματα του χορογράφου ότι προσπάθησε να αυτοκτονήσει στους θάμνους «με φαρμακευτικά δισκία» μέχρι που τον βοήθησε μια τηλεπαρουσιάστρια, οι ειδήσεις ότι μπορεί να είναι στο Ιπποκράτειο ή στο Κρατικό Νίκαιας, η ψεύτικη οργή των πρωινών πάνελ, ένα λούμπεν μελόδραμα για όλη την οικογένεια. Μέχρι πρόσφατα βέβαια αυτού του είδους η δημόσια διαπόμπευση, το να γελάμε όλοι συλλογικά με τους χοντρούς, ήταν απλώς κομμάτι της καθημερινότητας. Δεν μιλάω για τις ταινίες ή για ανέκδοτα αλλά για τον καθημερινό ρατσισμό της ελληνικής κοινωνίας. Για χρόνια στα lifestyle περιοδικά υπήρχαν στήλες fashion police που καλιαρντεύανε υπό μορφή λαϊκού διαλόγου φωτογραφίες ανύποπτων γυναικών που είχαν κάνει π.χ. το θανάσιμο λάθος να βάλουν άσπρη παντελόνα («Καλέ, αυτή τρώει τα κοτόπουλα με την πέτσα») ή επιβραβεύανε κάποια ηθοποιό που είχε χάσει τα πέντε «περιττά» κιλά της («Πιο ανανεωμένη από ποτέ η Καιτούλα. Φτου σκόρδα, σκορδάρες!», «Άει μωρή»). Ακόμα τα clickbait άρθρα στα sites αναρωτιούνται «Πόσα κιλά είναι η Χ», λες και η Χ είναι ζώο που πάει για σφάξιμο στον πάγκο του χασάπη, ή το αγαπημένο μου «Πώς η Ψ έχασε τα κιλά της εγκυμοσύνης σε 8 μέρες». Έχω υπάρξει «κανονική», παχιά, σχεδόν τα πάντα σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μου. Θα μπορούσα να γράψω όχι βιβλίο αλλά εγκυκλοπαίδεια για τη σχέση μου με το φαγητό. Δεν γνωρίζω πολλές γυναίκες –αδύνατες ή χοντρές, δεν έχει σημασία– που να έχουν ιδιαίτερα υγιή σχέση με το φαγητό ή το σώμα τους. Nομίζω πως, παρά την ακραία καφρίλα με την οποία έχουμε μεγαλώσει σχεδόν όλοι, η ιστορία αυτή άγγιξε τόσο κόσμο γιατί αυτή η διαπόμπευση είναι αυτό ακριβώς που τρέμει κανείς όταν είναι χοντρός, ότι δηλαδή θα τον δείχνουν και θα γελάνε μαζί του. Εάν, μάλιστα, έχεις υπάρξει χοντρό παιδάκι, μάλλον δεν το ξεχνάς ποτέ – ακόμα κι αν γίνεις ένας αδύνατος ενήλικας, πιθανώς να συνεχίσεις να έχεις μέσα σου για πολύ καιρό ένα χοντρό παιδάκι που θα ζητιανεύει λίγη επιβεβαίωση (ας είναι καλά οι φίλοι μας οι ψυχοθεραπευτές). Δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα αγοράκι που με περίμενε κάθε απόγευμα στο σχολικό λεωφορείο για να με αποκαλέσει «χοντρέλα». Πρέπει να ήμουν 8 ή 9 χρονών. Θυμάμαι πως φορούσε σχεδόν κάθε μέρα φόρμες και ο άλλος του αγαπημένος στόχος ήταν ένα αγοράκι το οποίο αποκαλούσε «πουσταρούλη». Πιστεύω πως η ζωή είναι χειρότερη για μια χοντρή γυναίκα απ’ ό,τι είναι για έναν χοντρό άντρα. Ως χοντρή γυναίκα έχεις αποτύχει σε ένα από τα πιο βασικά κοινωνικά «αξιώματα» του φύλου σου – στην προσπάθεια να είσαι όμορφη και αδύνατη. Αν δεν προσπαθείς ασταμάτητα και λυσσαλέα να είσαι όμορφη, νέα κι αδύνατη, είσαι στ’ αλήθεια γυναίκα; Ή απλώς γίνεσαι ένας αόρατος μπόγος που «δεν σέβεται τον εαυτό του»; «To πιο περίεργο απ’ όλα», μου είπε κάποτε μια γνωστή μου, που έπασχε από βουλιμία, «είναι πως ήθελα να γίνω χοντρή για να γίνω αόρατη, να με αφήσουν ήσυχη. Όσο πιο πολύ έτρωγα, τόσο πιο πολύ εξαφανιζόμουν στην ανυπαρξία». Πριν από λίγο καιρό κάποιο like στο Facebook με οδήγησε στη σελίδα του αγοριού που με αποκαλούσε «χοντρέλα». Είναι κομματικό στέλεχος. Στη σελίδα του έλεγε πως μπήκε στην πολιτική «γιατί έχει έντονη την αίσθηση της προσφοράς και του αρέσει να δίνει χαρά στους γύρω του». Σε μια φωτογραφία πόζαρε φορώντας ένα μπλε κουστούμι με τους ηλικιωμένους κάποιου τοπικού γηροκομείου, με ένα χαμόγελο που ξεχείλιζε με το νέκταρ της ανθρώπινης καλοσύνης. Από κάτω είχε γράψει: «Εδώ με τον κύριο Τάκη και την κυρία Ευθυμία!!! Πόση χαρά!!!! Η καλύτερη μέρα της ζωής μου!!!!!».

Ένα φαινόμενο που, πέρα από οποιαδήποτε αισθητική και ηθική επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία, καταρχάς χρειάζεται να το κατανοήσουμε.

απ ο τ ο ν βασί λ η βαμ βακα

Οι πρωταγωνιστές, κάτι μεταξύ απόκληρων αλλά και αποτυχημένων γιάπηδων, τζογαδόρων και προσφύγων, δαιμόνων και δαιμονισμένων, αδυνατούν να συγκροτήσουν και να κρατήσουν οποιαδήποτε σχέση στην κανονική τους ζωή, γι’ αυτό επιλέγονται από τους επίσης εθισμένους στον στοιχηματισμό πλούσιους να παίξουν τα παιχνίδια των παιδικών τους χρόνων.

O Βασίλης Βαμβακάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο ΑΠΘ.

Π

οιος θα φανταζόταν, λίγα χρόνια πριν, ότι μια νοτιοκορεάτικη σειρά θα γινόταν η πιο επιτυχημένη στην ιστορία του Netflix και θα δημιουργούσε ένα παγκόσμιο trend, που ανάλογό του κατάφερναν μέχρι πρότινος μόνο αμερικανικές τηλεοπτικές παραγωγές (τύπου «Lost», «Game of Thrones» κ.λπ.); Το «Squid Game» αποτελεί πια μέγα ψυχαγωγικό γεγονός. Έχει προκαλέσει ήδη τον διαχωρισμό μεταξύ fans και haters, κάτι που συμβαίνει με οποιοδήποτε προϊόν ξεφεύγει από την απλή κλίμακα του δημοφιλούς και μπαίνει σε αυτήν του πολιτισμικού φαινομένου. Ένα φαινόμενο που, πέρα από οποιαδήποτε αισθητική και ηθική επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία, καταρχάς χρειάζεται να το κατανοήσουμε. Έχει γραφεί σωστά ότι, για να καταλάβουμε την επιτυχία της σειράς αυτής, θα πρέπει να την εντάξουμε στο ευρύτερο πλαίσιο παραγωγής και διάδοσης της νοτιοκορεάτικης δημοφιλούς κουλτούρας. H κορεάτικη ποπ μουσική, οι κορεάτικες νεανικές σαπουνόπερες, ο κορεατικός κινηματογράφος, γνωρίζουν τεράστια επιτυχία και έχουν εξοικειώσει ήδη τις νεαρότερες ηλικίες ιδίως παγκοσμίως με μια μέχρι πρότινος «εξωτική» οπτικοακουστική κουλτούρα. Αποτελούν ισάξιο ανταγωνιστή της αμερικανικής δημοφιλούς κουλτούρας, φέρνοντας ταυτόχρονα στοιχεία από τη χολιγουντιανή θεαματικότητα αλλά και την ασιατική, ιαπωνική κυρίως, εικονογραφική αισθητική και θεματολογία (βλ. μάνγκα, ταινίες για πολεμικές τέχνες κ.λπ.), στην οποία ήδη έχουν μυηθεί αρκετές γενιές τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1990.

To ίδιο εύστοχα έχει παρατηρηθεί ότι το «Squid Game» είναι μέρος ενός διακριτού είδους αφήγησης που συναντιέται σε πολλά μέσα. Συγγενεύει απολύτως με την κινηματογραφική τριλογία τoυ Hunger Games και παρόμοιες παραγωγές όπου πρωταγωνιστούν έφηβοι σε δυστοπικές συνθήκες βίαιων παιχνιδιών περιπέτειας. Αναδιατάσσει όλη την εικονογραφία που έχει προκύψει από ριάλιτι παιχνίδια επιτήρησης των συμμετεχόντων, ιδίως αυτά που διενεργούνται σε περιβάλλοντα αντίξοου εξωτισμού (βλ. «Survivor»). Επίσης, συνδέεται με όλη την κουλτούρα των video games, είτε αυτά είναι παιχνίδια ρόλων (RPG) είτε απλά παιχνίδια βίαιης εξολόθρευσης του όποιου αντιπάλου (shoot em up). Κοινό στοιχείο όλων των παραπάνω «αφηγήσεων», η ένταξη του πρωταγωνιστή σε έναν παράλληλο κόσμο όπου κυριαρχούν το παιχνίδι, η βία, ο ανταγωνισμός μέχρι εσχάτων, η δοκιμασία ηθικών επιταγών και συναισθημάτων κάτω από ακραίες συνθήκες επιβίωσης που έχουν προκύψει, είτε καταναγκαστικά, είτε εθελούσια, είτε και τα δύο. Το στοιχείο εκείνο που έχει αποσπάσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον δημόσιο σχολιασμό για το «Squid Game» είναι οι βίαιες σκηνές του. Εντούτοις, οι εικόνες βίας που περιέχει η σειρά είναι πολύ πιο ανώδυνες από εκείνες πολλών σύγχρονων κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών ή τις σκηνές βίας που εμπεριέχουν πολλά video games ή ερασιτεχνικά θρίλερ που παρακολουθούν ανήλικοι στο YouTube. To σπλάτερ στοιχείο υπάρχει στη σειρά, η οποία φαίνεται να παίρνει δάνεια από b-movies της δεκαετίας του ’70, αλλά σε δόσεις τέτοιες που δεν είναι ούτε το κυρίαρχο ούτε ό,τι πιο τρομακτικό έχει δει κανείς. Το ζήτημα της ακαταλληλότητας της σειράς για ανηλίκους είναι βάσιμο, όπως όμως και σε τόσα άλλα προϊόντα με επίκεντρο τη βία στα οποία εκτίθενται καθημερινά. Το ζήτημα της αισθητικοποίησης της βίας είναι επίσης σημαντικό, αλλά από την εποχή του Ταραντίνο και ύστερα, όπως και της οπτικής εξοικείωσης που υπάρχει με το νεκρό ή ασθενικό σώμα (βλ. σειρές ιατρικού περιεχομένου, παιχνίδια πολεμικού υπερρεαλισμού), το να ανάγουμε το «Squid Game» σε ελεγεία ακαλαίσθητης βίας, επικίνδυνη για τα παιδιά, είναι τουλάχιστον υποκρισία.

H ειδοποιός διαφορά του «Squid Game» και κατά πάσα πιθανότητα αυτό που το έχει κάνει τόσο ελκυστικό, ιδίως στους νεότερους, είναι η σύνδεση της βίας με την παιδικότητα. Η πρωτοτυπία της κορεάτικης σειράς είναι ότι οι χρεωκοπημένοι παίκτες που επιλέγουν να διεκδικήσουν το δυσθεώρητο χρηματικό έπαθλο, είτε για να ξεχρεώσουν είτε γιατί ο τζόγος είναι η ίδια τους η ζωή, υποβάλλονται σε παιδικά παιχνίδια και όχι σε απαιτητικές (σωματικά ή πνευματικά) δοκιμασίες. Παιδικά παιχνίδια («αγαλματάκια ακούνητα αγέλαστα», βόλοι κ.λπ.), όπου ο χαμένος χάνει και τη ζωή του ακαριαία, και ο τελικός κερδισμένος τα παίρνει όλα. Αυτή η σύνδεση της παιδικότητας με τον κίνδυνο, τη βία, την πλεονεξία, είναι μια ιδιαίτερα εφιαλτική συνθήκη που έχουμε συναντήσει σε περιπτώσεις θρίλερ όπου είτε τα παιδιά είτε τα παιχνίδια τους γίνονται εξαρτήματα του «κακού» (βλ. Ο Εξορκιστής, Ο δολοφόνος με τα δύο πρόσωπα κ.ά.). Η κούκλα ως τεράστιο playmobil που γίνεται το πρώτο φονικό όπλο των οργανωτών του παιχνιδιού, στο οποίο συμμετέχουν οι πρωταγωνιστές της σειράς, είναι μια ευθεία διακειμενική σύνδεση με αυτή την παράδοση παιδοποιημένου «τρόμου» που μένει κάπως απωθημένη στη συλλογική οπτικοακουστική μας μνήμη. Το «Squid Game», όπως κάθε δυστοπικό σενάριο, μπορεί να ιδωθεί αλληγορικά. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης Hwang Dong-hyuk δηλώνει ότι αποτελεί μια μεταφορά του σκληρού καπιταλιστικού ανταγωνισμού. Ανεξάρτητα, όμως, από τις προθέσεις των δημιουργών της, η σειρά φαίνεται να υπερβαίνει κατά πολύ την αυστηρά ταξική θεώρηση την οποία έχουμε δει σε πρόσφατες δημοφιλείς ταινίες του επίσης Κορεάτη Bong Joon-ho (Παράσιτα, Snowpiercer). Η σειρά του Netflix, προτάσσοντας το παιχνίδι, και μάλιστα στις παιδικές του σημάνσεις, μάλλον υποδηλώνει έναν κόσμο δυσοίωνο, εντός και πέραν της οικονομικής συνθήκης. Έναν κόσμο που καθολικά δοκιμάζει όλους τους δεσμούς εμπιστοσύνης και τελικά καταφέρνει να τους διαρρήξει. Οι πρωταγωνιστές, κάτι μεταξύ απόκληρων αλλά και αποτυχημένων γιάπηδων, τζογαδόρων και προσφύγων, δαιμόνων και δαιμονισμένων, αδυνατούν να συγκροτήσουν και να κρατήσουν οποιαδήποτε σχέση στην κανονική τους ζωή, γι’ αυτό επιλέγονται από τους επίσης εθισμένους στον στοιχηματισμό πλούσιους να παίξουν τα παιχνίδια των παιδικών τους χρόνων. Τόσο ως ανάμνηση και επαναφορά της φιλίας που τα συνόδευε όσο και ως συνειδητοποίηση του αδύνατου κάθε ομαδικού δεσμού σε συνθήκες διαρκούς ρίσκου. Εάν το «Squid Game» μας μιλάει για κάτι καινούργιο, και έτσι προκαλεί απρόσμενο παγκόσμιο ενδιαφέρον, αυτό είναι η παράξενη κριτική που ασκεί περισσότερο στην ατομιστική διακινδύνευση των πάντων και λιγότερο στη βαρβαρότητα του κλασικού καπιταλισμού. Αυτό που φιλοτεχνείται στην κορεάτικη σειρά είναι η δυστοπία μιας ολικής καχυποψίας. Το ζητούμενο δεν είναι τόσο το χρηματικό έπαθλο όσο η επιστροφή στην «αθώα» παιδικότητα, η οποία όμως αποδεικνύεται ανεπιστρεπτί χαμένη.

NO FILTER

Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε παρέα με αγνώστους;

Καλό είναι το ίντερνετ, αλλά ο αληθινός κόσμος είναι ακόμα καλύτερος.

από τη βι β ι αν σ τερ γι ου

Έχω παρατηρήσει ότι με εξαίρεση κάτι αληθινά γελοίους τύπους, συνήθως οι άνθρωποι ντρέπονται να πουν ακρότητες στα μούτρα του άλλου, ακρότητες που αποδεδειγμένα θα πληκτρολογούσαν στο πλαίσιο μιας online «συζήτησης».

Η Βίβιαν Στεργίου είναι συγγραφέας και νομικός.

Ο

μολογώ ότι παλιότερα αμφισβητούσα την αξία των αδιαμεσολάβητων συζητήσεων. Είχα ακόμα στον νου μου ένα ίντερνετ ελευθερίας. Ένα πεδίο όπου μπορούσες να τσατάρεις με άτομα απ’ οπουδήποτε (άρα και από πουθενά) και να πληροφορηθείς τα πιο περίεργα πράγματα. Ήταν κάτι που δεν ήξεραν οι γονείς σου και οι εργοδότες σου και άλλοι «μεγάλοι» με εξουσία. Ήταν «μεταξύ μας», ένας μανδύας του Χάρι Πότερ που σε εξαφάνιζε με τις ώρες και σε επέστρεφε στον έξω κόσμο με ανομολόγητες γνώσεις ή εικόνες, για τις οποίες δεν θα τολμούσες να περηφανευτείς πουθενά. Μπορούσες να «καείς» ή να μάθεις φυσική και Ιστορία. Συνήθως θα επιλέγαμε έναν συνδυασμό σαπίλας και προηγμένων επιστημονικών γνώσεων. Η εμπειρία είχε κάτι κρυφό και υπόγειο. Δεν είχαν κυριαρχήσει μια χούφτα μεγάλες πολυεθνικές. Δεν ήμασταν ακόμα ανταγωνιστές σε μια οικονομία της προσοχής, όπου όλα μετριούνται με το ίδιο νόμισμα (την προσοχή που διεκδικούν) και όπου μια πολυσχιδής έρευνα για τους μετανάστες θα χάνει πάντα από ένα στόρι με κοιλιακούς ή μαγιό. Ταυτόχρονα, το ίντερνετ, για μας που μεγαλώσαμε στην ελληνική επαρχία, ήταν ένας τρόπος να συλλέξουμε πληροφόρηση που δεν θα μας έδινε αλλιώς το περιβάλλον μας. Ακόμα έτσι είναι. Μάθαμε να αμφισβητούμε γκουγκλάροντας πράγματα και δεν μπορώ να φανταστώ πόσο σπαστικοί φαινόμασταν στους καθηγητές και τους γονείς μας. Συνδεθήκαμε με μια διεθνή ποπ κουλτούρα μέσω YouTube και παράνομων κατεβασμάτων ταινιών και, φυσικά, χάσαμε κάθε ρομαντισμό, καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες σεξ και βίας σε εικόνες. Σε αντίθεση με προηγούμενες γενιές που «μπήκαν» στο ίντερνετ αργότερα και, δυστυχώς, συνέδεσαν την εμπειρία τους κυρίως με τα social, το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις θεωρίες συνωμοσίας, γαλουχηθήκαμε με το ψάξιμο, την έρευνα και τις αμέτρητες δυνατότητες γνώσης που σου δίνει το ίντερνετ. Ακούσαμε μουσικές που με τίποτα δεν θ’ ακούγαμε στα μπαρ της περιοχής μας. Και μάθαμε να βγαίνουμε νικητές από μια κατάσταση υπερπληροφόρησης, κρατώντας πληροφορίες με νόημα. Θέλω να πω, αγαπάω το ίντερνετ, αλλά έχουμε ανάγκη το offline. Καθώς θα προχωράει (ελπίζω) ο εμβολιασμός και θα συνεχίζουν το αβέβαιο βήμα τους οι ζωντανές δραστηριότητες που αναβίωσαν, το ερώτημα θα επανέρχεται: μήπως η φυσική επαφή είναι υπερεκτιμημένη; Γιατί να πας θέατρο; Γιατί ν’ ακούσεις το περιορισμένο πάνελ συνομιλητών μιας ζωντανής συζήτησης, αντί να δεις 200 συζητήσεις πάνω στο θέμα online; Άρχισα να πηγαίνω πάλι σε θεάματα και ζωντανές συζητήσεις απ’ όταν εμβολιάστηκα. Ένιωθα μια περίεργη ελαφράδα κλεισμένη στο σινεμά με τη μάσκα μου, ήδη απ’ την πρώτη προβολή. Και η απουσία περισπασμών ήταν σαν χάδι στο μυαλό. Θυμήθηκα πόσο μαγικό είναι το θέατρο. Παρακολούθησα συζητήσεις και ήταν τόσο ξεκούραστα όλα. Είχαν τόπο (που δεν είναι η κρεβατοκάμαρά μου) και όρια (αρχή και τέλος). Οι συμμετέχοντες συζητούσαν ευγενικά, δεν γινόταν κάθε σχόλιο αφορμή για μανιώδες μεταμεσονύχτιο γλίστρημα των δαχτύλων στην οθόνη. Έχω παρατηρήσει ότι με εξαίρεση κάτι αληθινά γελοίους τύπους, συνήθως οι άνθρωποι ντρέπονται να πουν ακρότητες στα μούτρα του άλλου, ακρότητες που αποδεδειγμένα θα πληκτρολογούσαν στο πλαίσιο μιας online «συζήτησης». Σε ένα offline θέαμα κανείς δεν μας παρακολουθεί, ενώ παρακολουθούμε. Οι συνομιλίες δεν καταγράφονται προς αρχειοθέτηση. Οι αντιδράσεις δεν οδηγούν σε ανατριχιαστικές προσωποποιημένες διαφημίσεις, ειδικά αν δεν κουβαλάς κινητό. Είναι τόσο παλιομοδίτικες κάποιες δραστηριότητες, που καταντούν προχωρημένες ασκήσεις ελευθερίας, νησίδες διαρκούς συγκέντρωσης σε ένα μόνο θέμα. Αντλώ μεγάλη ευχαρίστηση από θνησιγενή θεάματα (θέατρο, περφόρμανς) που δεν θα αναπαραχθούν σε stories με σκοπό να καταναλωθούν από απλή περιέργεια. Νιώθω ότι κάτι κάνουμε όσοι είμαστε εκεί στην αίθουσα, επειδή επιλέξαμε να δούμε κάτι συγκεκριμένο, εγγενώς ανεπανάληπτο, που μετά χάνεται. Όσο η αρχιτεκτονική του metaverse θα ’ναι φτιαγμένη από την ύλη των κλεμμένων δεδομένων και των φαντασιώσεων ελέγχου πέντε πάμπλουτων και αφορολόγητων ανδρών, θα συνεχίζω να μιλάω με αγνώστους offline, όσο απογοητευτική κι αν είναι συνήθως η αυθόρμητη απόπειρα για επαφή. Θα συνεχίζω να βυθίζομαι στη σκοτεινή αίθουσα του σινεμά ή του θεάτρου μόνο και μόνο για να απολαύσω το έργο με αγνώστους, οι οποίοι διατηρούν την απόμακρη γοητεία τους. Είναι καλό που δεν ξέρω ακριβώς τι φάγανε για μεσημέρι, τι σκέφτονται για την γιορτή του πατέρα ή εάν ο μπέμπης τους περπάτησε. Κάποια πράγματα θέλω να μην τα μάθω ποτέ.

4.11.21 – lifo

13

SHORTCUT

«You»: Ο έρωτας στα χρόνια της τοξικότητας και της διαρκούς παρακολούθησης

από τον δημήτρη πολιτάκη

Τα βιβλία είναι αυτά που εμπνέουν τη διαδρομή του, το διαδίκτυο και τα social media είναι αναγκαία κακά, εξαιρετικά χρήσιμα όμως για να κατασκοπεύεις τις κινήσεις, τις αδυναμίες, τα σφάλματα και τα πάθη των ανθρώπων που σε ενδιαφέρουν.

14 lifo – 4.11.21

Ανέβασε ταχύτητες στον τρίτο κύκλο της η εξαιρετικά εθιστική σειρά με ήρωα έναν κατά συρροή καψούρη αλλά και κατά συρροή δολοφόνο, γαλουχημένο με τα σπαράγματα της ρομαντικής φιλολογίας.

Θ

α πρέπει να έχει κανείς κάτι από την παθολογία του πρωταγωνιστή της για να μη νιώθει κατά τόπους μια αμηχανία ή έναν αμοραλισμό, καθώς αφήνεται στην ένοχη απόλαυση που είναι η παρακολούθηση αυτής της σειράς, η οποία συμπλήρωσε τρεις κύκλους και τραβά ακάθεκτη το ματωμένο μονοπάτι της προς τον τέταρτο, όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα από το Netflix. Βοηθάνε, βέβαια, το σαρδόνιο χιούμορ και ο δαιμόνιος (αυτο)σαρκασμός που αναδύονται από το υπογάστριο του «You» για να νιώθει λιγότερες ενοχές ο θεατής που κρέμεται από τα λόγια (τις σκέψεις δηλαδή – η αφήγηση, ο εσωτερικός μονόλογος του πρωταγωνιστή, στον οποίον μόνο εμείς έχουμε πρόσβαση, είναι από τα βασικά ατού της σειράς) και τις αποτρόπαιες πράξεις του ήρωα, καθώς αναζητά την Μία και Μοναδική Αγάπη. Ο τηλεοπτικός Ντέξτερ και ο λογοτεχνικός (και κινηματογραφικός) Τομ Ρίπλεϊ είναι δύο από τις προσωπικότητες της μυθοπλασίας που έρχονται στο μυαλό παρακολουθώντας την αντίληψη, το modus operandi και τη βαριά παθολογία που σέρνει στο διάβα του ο Τζο Γκόλντμπεργκ, ο πρωταγωνιστής του «You», σε μια σειρά που βρίθει από αναφορές στην ποπ κουλτούρα αλλά και στα τοτέμ της λογοτεχνίας (Φιτζέραλντ, Ντοστογιέφσκι, Τσέχοφ), μέσα από το έργο των οποίων τροφοδοτείται ο ρομαντικός ιδεασμός του. Μονήρης και ιδιοσυγκρασιακός μετα-χίπστερ, ο Τζο ήταν πάντα φανατικός βιβλιόφιλος, όπως τον γνωρίσαμε από τον πρώτο κύκλο της σειράς, όταν εργαζόταν σε vintage βιβλιοπωλείο του Μπρούκλιν, και τέτοιος παρέμεινε τόσο κατά τον δεύτερο κύκλο (μετά την «απόδρασή» του στο μισητό του Λος Άντζελες) όσο και στον τρίτο, που τον βρίσκει (παντρεμένο και με παιδί πλέον) σ’ ένα γκέτο υπερ-προνομιούχων μεγαλοαστών, σε κλειστή κοινότητα στη Βόρεια Καλιφόρνια. Τα βιβλία είναι αυτά που εμπνέουν τη διαδρομή του, το διαδίκτυο και τα social media είναι αναγκαία κακά, εξαιρετικά χρήσιμα όμως για να κατασκοπεύεις τις κινήσεις, τις αδυναμίες, τα σφάλματα και τα πάθη των ανθρώπων που σε ενδιαφέρουν. Όπως διαπιστώνουμε από τα μουντών αποχρώσεων φλασμπάκ (μια αφηγηματική απόπειρα να εξηγηθούν τα ανεξήγητα και ίσως το πιο αδύνατο στοιχείο της σειράς), ο Τζο έχει περάσει φριχτά παιδικά χρόνια, γαλουχημένος όμως, καθώς είναι, με τα σπαράγματα της ρομαντικής φιλολογίας, πιστεύει στον μεγάλο και παντοτινό έρωτα (την εκάστοτε Εσύ του τίτλου) και οι ατυχείς επιλογές δεν τον πτοούν, ούτε και η λιτανεία των εγκληματικά εσφαλμένων και μοιραίων προβολών στις οποίες τον παρασύρει ο νοσηρός ναρκισσισμός του. Εκτός από κατά συρροή δολοφόνος είναι και κατά συρροή καψούρης και κατά συρροή μονογαμικός – μέχρι να βρεθεί το επόμενο θύμα/αντικείμενο του πόθου του. Αν δεν του κάτσει ή αν δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες και στις ψευδαισθήσεις του, τόσο το χειρότερο για εκείνη. Δεν υπάρχουν ημίμετρα. Άμα καψουρευτεί ο Τζο (και είναι πάντα θέμα χρόνου να συμβεί αυτό), καψουρεύεται μέχρι θανάτου. Στον τρίτο κύκλο, όμως, δεν είναι πλέον μόνος του. Έχει σύντροφο στη ζωή και την παράνοια, τη Love («πλάκα μου κάνεις», αναφώνησε από μέσα του την πρώτη φορά που άκουσε το όνομά της, στην αρχή του δεύτερου κύκλου της σειράς), η οποία είναι πράγματι η αδελφή ψυχή του, με όλα τα φριχτά πράγματα που αυτό συνεπάγεται. Είναι ο καθρέφτης αλλά και η νέμεσή του, η μόνη που μπορεί να δει και να κατανοήσει τις παθολογικές εμμονές και τα σκοτεινά βάθη της ψυχής του. Περισσότερο, όμως, από τους προηγούμενους δύο κύκλους, και παρά τη μακάβρια ακολουθία ειδεχθών εγκλημάτων, ο τρίτος τοποθετείται πιο άνετα στο είδος της μαύρης κωμωδίας ή μιας σύγχρονης σάτιρας ηθών, ενώ το «συζυγικό» πλαίσιο σού προκαλεί την ιδέα ότι βλέπεις τις Σκηνές από έναν γάμο του Μπέργκμαν, μεταλλαγμένο σε αιματοβαμμένη σαπουνόπερα και σε σπουδή για την απιστία στην εποχή της τοξικότητας και της διαρκούς παρακολούθησης.

33 με την

Ηλιάνα Μαλίχιν σ υν ε ν τ ε υξ η : ζ ω η π α ρα σ ι δ η φωτο: ν ί κ ος ζ α κ υν θ ι νά κ η ς

Σε ένα ορεινό χωριό του Ρεθύμνου, μια οινοποιός δίχως οικογενειακή παράδοση, που δεν έχει κλείσει τα τριάντα της χρόνια, κατάφερε να αλλάξει τα μυαλά των αμπελουργών, ενώ οι οινόφιλοι υποκλίνονται στη δουλειά της.

φέτος, την τελευταία φορά που επισκέφθηκα τη θεσσαλονίκη, λίγο πριν πάρω την πτήση της επιστροφής, επισκέφθηκα τη +Τροφή, το new age καφενείο της πόλης, που, επικεντρωμένο στην πρώτη ύλη, συνοδεύει τα πιάτα του με κρασιά συγκεκριμένης σχολής. «Αυτό είναι από την Ηλιάνα, το καμάρι μας», μου είπαν χαρακτηριστικά. Εκείνο τον μήνα η ίδια έκλεινε τα είκοσι οκτώ της καλοκαίρια.

4.11.21 – lifo

15

33 λεπτά με την Ηλιάνα Μαλίχιν

talkofthetown

instagram: @iliana_malihin_ winery @rizes2wine

16 lifo – 4.11.21

Στην Αθήνα οι πιο ενημερωμένες κάβες έχουν στις προθήκες τους τις ετικέτες της, οι πιο ανήσυχοι γευσιγνώστες αναδεύουν στα ποτήρια τους τα κρασιά της. Εκείνη μόλις επέστρεψε από τη Γαλλία, όπου πέρασε είκοσι πέντε μέρες σε ένα οινοποιείο στην περιοχή Marsannay la Côte της Βουργουνδίας, το οποίο συμβαδίζει με τη δική της φιλοσοφία για το κρασί. Συμμετείχε στον τρύγο και στην παραγωγική διαδικασία με τις τοπικές ποικιλίες του pinot noir και του chardonnay, έπιανε δουλειά στις επτά και μισή με οκτώ το πρωί, σταματούσε γύρω στις εννιά με δέκα το βράδυ. Δεν πρόλαβε να δει πράγματα πιο έξω, κατάφερε όμως να επισκεφθεί μερικά ακόμα οινοποιεία. «Στη Γαλλία έμαθα πολλά πράγματα, έκλεψα τεχνογνωσία. Αλλά, όσον αφορά την κουλτούρα των ανθρώπων που περιβάλλει το κρασί, αυτή την έζησα και με κέρδισε στην Ιταλία, εκεί έκανα φίλους που τους συνάντησα και στο φετινό μου ταξίδι». Πέρσι βρέθηκε στη Βιτόρια της Σικελίας προκειμένου να συναντήσει την Arianna Occhipinti, την Ιταλίδα οινοποιό που παρουσίασε την πρώτη της ετικέτα στα είκοσι δύο της χρόνια – η Ηλιάνα Μαλίχιν το έκανε στα είκοσι πέντε. Το αξιοσημείωτο και το σπάνιο είναι ότι η οικογένεια της δεύτερης δεν έχει καμία σχέση με το κρασί, σε αντίθεση με την οικογένεια της Ιταλίδας «ομολόγου» της. Γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στην περιοχή της Αργυρούπολης και πάντα είχε μια ανυπομονησία να επισκεφθεί το χωριό της, τη Λαμπινή Ρεθύμνου. «Από μικρό παιδί θυμάμαι να έχω πολύ κακή σχέση με την πόλη, δεν μου άρεσε η ζωή σε αυτήν. Κάθε φορά που κατέβαινα στο Ρέθυμνο, ο παππούς μου, ενώ είχε και δύο εγγονούς, επέλεγε να πάρει εμένα μαζί του στο χωριό για να κάνουμε γεωργικές δουλειές. Μου μάθαινε τα σύνορα των χωραφιών και φυτεύαμε κηπευτικά. Είχε κι ένα αμπελάκι, οπότε το καλοκαίρι τρυγούσαμε, έφτιαχνε κρασί για το σπίτι. Έχω πολύ δυνατές αναμνήσεις από το χωριό, όσο έμενα στην Αθήνα ήταν σαν μην τη ζούσα, περίμενα απλώς πότε θα φύγω». Το σπιτικό κρασί του παππού της ήταν κόκκινο, λιάτικο. Εκείνη πέρασε στη Γεωπονική, «ήξερα ότι θα οδηγηθώ εκεί, το ήθελα, γι’ αυτό και ήρθα στο Ηράκλειο να σπουδάσω». Κάπου στα μέσα των σπουδών της άρχισε να δοκιμάζει κρασί, τότε άρχισε να έχει πολλά ερωτήματα σχετικά με την οινολογία. Αποφάσισε, λοιπόν, να κάνει το μεταπτυχιακό της πάνω σε αυτή. Παίρνοντας κι αυτό το χαρτί, άρχισε αμέσως να εργάζεται σε οινοποιεία του Ηρακλείου, στου Αλεξάκη και του Δουλουφάκη. Αφού έμαθε πράγματα, κάποια στιγμή βαρέθηκε, όπως μου είπε με ειλικρίνεια. « Ήθελα να πάω στη Σαντορίνη, οι νέοι που μπαίνουν στο κρασί πιστεύουν ότι είναι το κέντρο του οινικού κόσμου της Ελλάδας, κάτι που ισχύει εν μέρει, αλλά δεν είναι και ακριβώς έτσι». Σήμερα, η ίδια θαυμάζει τη δουλειά των Κεφαλονιτών, κτημάτων όπως αυτά του Σκλάβου και του Χαριτάτου, του Τετράμυθου στην Αχαΐα. Όμως στη Σαντορίνη γνώρισε τον Σπύρο Χρυσό, αμπελουργό τρίτης γενιάς, εκεί γεννήθηκε η ιδέα με την οποία μας συστήθηκε, το Ρίζες 2, ένα blend-πάντρεμα της Κρήτης με τη Σαντορίνη, ένα κρασί που προέρχεται κατά 70% από βιδιανό και 30% από ασύρτικο. «Το βιδιανό χαρίζει στο ασύρτικο την αρωματική πολυπλοκότητα που του λείπει στα πρώτα χρόνια ζωής του, το ασύρτικο δίνει στο βιδιανό την ένταση στο σώμα, την οξύτητα, τον ορυκτό του χαρακτήρα, όλη τη δυναμική που έχει στο στόμα. Το ένα συμπληρώνει το άλλο εκεί όπου υπάρχει κενό». Όταν το Ρίζες 2 γνώρισε επιτυχία, άρχισε να αναζητά περισσότερο βιδιανό, ήθελε να βρει παλιά αμπέλια που μόνο στο Ρέθυμνο υπάρχουν. Κατά τη διάρκεια της αναζήτησής της, της πρότειναν να πάει στις Μέλαμπες. «Για πολύ καιρό δεν το έκανα, μέχρι που ένα Σαββατοκύριακό είπα: “Δεν πάω να δω τι έχει;”. Άρχισα να περιπλανιέμαι στο χωριό, έψαχνα κάποιον να ρωτήσω αν υπάρχουν εδώ πράγματι τα αμπέλια, βρήκα λοιπόν μια γυναίκα κι εκείνη με έφερε σε επαφή με έναν ντόπιο, που με ανέβασε στο βουνό». Σε υψόμετρο που κυμαίνεται από τα 650 μέχρι τα 900 μέτρα, αντικρίζοντας μια βουνοπλαγιά περιτριγυρισμένη από αμπελώνες κι ένα έδαφος με το σπάνιο για την Κρήτη πέτρωμα του σχιστόλιθου, που δημιουργεί ένα πολύ ιδιαίτερο terroir, η Ηλιάνα Μαλίχιν εκστασιάστηκε, φαντάστηκε αυτά τα αμπέλια να αποκτούν τις δικές τους, ξεχωριστές ετικέτες. Βρήκε και μια κλειστή, παρατημένη για περίπου είκοσι χρόνια αποθήκη του αγροτικού συνεταιρισμού της περιοχής, και τη μετέτρεψε σε έδρα της.

«Όταν μέστωσε στο μυαλό μου η ιδέα για το οινοποιείο, έπρεπε να βρω τρόπο να προσεγγίσω τους ντόπιους για να μου δώσουν σταφύλια, οπότε, από τη στιγμή που δεν με ήξεραν, έπρεπε να τους δώσω ένα κίνητρο, μια πολύ καλή τιμή ανά κιλό. Ξεκίνησα με πέντε αμπελουργούς, που ήταν πολύ επιφυλακτικοί στην αρχή. Ήθελαν να συνεργαστούμε, αλλά έδειχναν να μην πιστεύουν ότι θα πάρουν τα χρήματά τους από μένα. Τελικά, δώσαμε τα χέρια. Μόλις είδαν ότι ήθελα να είμαι δίπλα τους σε όλη τη διαδικασία, ότι θα τους βοηθούσα να λιπάνουν και θα κλάδευα μαζί τους, ότι παρακολουθούσα όπως κι εκείνοι το αμπέλι για ασθένειες, ότι θα τρυγούσαμε μαζί, άρχισαν να είναι ευχαριστημένοι με τη συνεργασία μας. Τη δεύτερη χρονιά, όταν είδαν πως όσα αλλάξαμε στον τρόπο καλλιέργειας τους έφεραν καλύτερες αποδόσεις, πως από κει που ένα παλιό αμπέλι ενός στρέμματος που θα τους έδινε τριακόσια κιλά σταφύλι έφτανε πλέον τα επτακόσια και τα οχτακόσια, ο ένας άρχισε να το λέει στον άλλον. Από στόμα σε στόμα έφτασα να έχω μια ομάδα τριάντα πέντε ανθρώπων. Πολλοί με ρωτάνε αν έχω αντιμετωπίσει πρόβλημα με τους αμπελουργούς, οι οποίοι είναι όλοι άντρες, αλλά δεν είχα ποτέ κανένα, ίσα-ίσα δείχνουν να με σέβονται, παρότι είμαι πολύ μικρότερή τους, δεν έχω αντιμετωπίσει κανενός είδους ρατσισμό». Το δικό της προσωπικό πρότζεκτ είναι δύο ετικέτες βιδιανό, η μία από νέα αμπέλια μέχρι δεκαπέντε ετών, η άλλη από παλιά αμπέλια ογδόντα έως και διακοσίων ετών. Προφανώς έχει ενδιαφέρον να τα δοκιμάσετε το ένα δίπλα στο άλλο, το Υoung Vines είναι πιο αρωματικό και πιο σπιρτόζο, το Old Vines είναι πιο στιβαρό, πολύ πιο βουτυράτο, με πιο μακρά επίγευση. Όπως τα περιγράφει η ίδια: «Είναι σαν να έχεις μπροστά σου έναν άνθρωπο που εξελίσσεται μέσα στα χρόνια, σαν να ξέρεις πώς ήταν ως παιδί, αλλά να βλέπεις και την ωριμότητα που αποκτά ως ενήλικας». Αυτό που έχει επιλέξει να κάνει είναι ό,τι ήθελε πάντα, αλλά έχει κι ένα μεγάλο ρίσκο. Φέτος η οινολόγος και οι αμπελουργοί της βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν πρωτόγνωρο καύσωνα. «Μπορεί να έχεις κάνει πάρα πολλή και καλή δουλειά στο αμπέλι και όλα να χαλάσουν σε μια μέρα, μπορεί να πηγαίνουν όλα τέλεια μέχρι να πάνε στράφι. Έπειτα, όταν ξεκινάει μια ζύμωση, δεν μπορώ να είμαι σίγουρη ότι θα τελειώσει την ίδια χρονιά, όπως μου έχει συμβεί. Αυτό που περνάει από το χέρι μου είναι να έχω πολύ καλό σταφύλι, να ρίχνουμε όλο το βάρος στη σωστή καλλιέργειά του και καλή διάθεση στον τρύγο. Πιστεύω ότι η ενέργειά μας κατά την περίοδό του αντικατοπτρίζεται στο κρασί». Αποφεύγει τον όρο «φυσικά κρασιά», προτιμά να τα χαρακτηρίζει ως «ελαχίστων παρεμβάσεων», «θεωρώ πως το “φυσικά” είναι συνδεδεμένο με μια μόδα, ενώ εγώ ακολουθώ τον ίδιο τρόπο που παράγω κρασί από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησα γιατί τον πιστεύω, όχι γιατί θέλω να τον εκμεταλλευτώ εμπορικά». Καλλιεργεί βιολογικά, δεν έχει μια συνταγή για όλα της τα αμπέλια, αλλά αντιμετωπίζει το καθένα ξεχωριστά, ανάλογα με τις ανάγκες του. Στα δικά της ιδιόκτητα πειραματίζεται με τη βιοδυναμική καλλιέργεια, στο οινοποιείο το κρασί γίνεται χωρίς χρήση ζυμών του εμπορίου, πρόσθετα και κολάρισμα. « Έκανα πολύ μεγάλο αγώνα για να πείσω τους αμπελουργούς ότι πρέπει να αφιερωθούμε στην εξειδικευμένη καλλιέργεια. Είμαστε έρμαιο των καιρικών συνθηκών κι αυτές έχουν αλλάξει, δεν γίνεται λοιπόν να μείνουμε στάσιμοι, σε όσα ξέραμε, το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το κρασί. Ούτε ήθελα να σας δώσω να πιείτε κάτι από αμπέλι ψεκασμένο, αλλά κάτι τίμιο και ειλικρινές, που δεν θα σας επιβαρύνει, που θα σας ταξιδέψει στον τόπο όπου γεννήθηκε αυτό το κρασί». Καθώς επιμένει να δουλεύει μόνο με ντόπιες ποικιλίες, σύντομα θα δοκιμάσουμε από εκείνη ένα λευκό θραψαθήρι. Με το λιάτικο δεν είναι ακόμα απόλυτα ευχαριστημένη, πιστεύει όμως ότι τώρα, μετά το ταξίδι στη Γαλλία, θα πετύχει το αποτέλεσμα που θέλει. Ενώ συζητάμε για τα κλισέ γύρω από το κρασί που σιγά σιγά καταρρίπτονται, έμαθα πως έχει δοκιμάσει και ταιριάξει το Βιδιανό Old Vines με τσιγαριαστό αρνί. «Ακούγεται αρκετά extreme συνδυασμός, αλλά ευτυχώς βλέπω ότι έχουμε αρχίσει να ξεφεύγουμε από το αυστηρό pairing, είμαστε πιο ελεύθεροι. Πιστεύω ότι δεν πρέπει να βάζουμε τον εαυτό μας σε αυτήν τη διαδικασία, να πολυψειρίζουμε τέτοια πράγματα».

Έκανα πολύ μεγάλο αγώνα για να πείσω τους αμπελουργούς ότι πρέπει αφιερωθούμε στην εξειδικευμένη καλλιέργεια. Είμαστε έρμαιο των καιρικών συνθηκών κι αυτές έχουν αλλάξει, δεν γίνεται λοιπόν να μείνουμε στάσιμοι, σε όσα ξέραμε, το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το κρασί.

4.11.21 – lifo

17

BOOK LOVERS

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

90

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΑΝ

απο τη μαρια δρουκοπουλου

18 lifo – 4.11.21

λέσχη ανάγνωσης

λα

4.11.21 – lifo

19

20 lifo – 4.11.21

4.11.21 – lifo

21

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

01

ΓΟΥΌΛΤ ΕΡ Τ ΈΒ Ι Σ

Το γκαμπί της βασίλισσας

Μτφρ.: Αριάδνη-Αδαμαντία Μοσχονά Σελ.: 376 εκ δ όσ εις ψ υ χ ο γ ιός Σκάκι, φεμινισμός, εθισμός: μια συναρπαστική ιστορία ενηλικίωσης που κόβει την ανάσα μέχρι τη δραματική κορύφωσή της, η οποία έχει χάρη ανάλογη με το να κάνεις ματ σε τέσσερις κινήσεις. Η ήσυχη και μελαγχολική Μπεθ Χάρμον μοιάζει να μη διαθέτει τίποτα το αξιοπρόσεκτο, μέχρι που παίζει την πρώτη της παρτίδα στο σκάκι.

01

εκ δ ό σ εις ψ υχ ογιός Η Λεξ Γκρέισι δεν θέλει να σκέφτεται την οικογένειά της. Όταν η μητέρα της πεθαίνει στη φυλακή και αφήνει στη Λεξ και στα αδέρφια της το οικογενειακό σπίτι, η νέα γυναίκα συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί πλέον να αποφεύγει το παρελθόν της. Όμορφα γραμμένο και απίστευτα δυνατό, το Κορίτσι Α είναι μια ιστορία λύτρωσης, τρόμου και αγάπης.

Η ζωντανή θάλασσα που ονειρευόταν ξύπνια

JEFF B EZ OS

εκ δ ό σ εις ψ υχ ογιός

Σαν μια θύελλα από αποκαΐδια μετά την έκρηξη του ηφαιστείου, εν μέρει ελεγεία, εν μέρει όνειρο, εν μέρει όραμα και ελπίδα, το μυθιστόρημα Η ζωντανή θάλασσα που ονειρευόταν ξύπνια χαρακτηρίστηκε ήδη από τις πρώτες μέρες της έκδοσής του ως ένα από τα σημαντικότερα έργα του κορυφαίου Τασμανού συγγραφέα.

03

07

10 λεπτά και 38 δευτερόλεπτα σε αυτόν τον παράξενο κόσμο Μτφρ.: Άννα Παπασταύρου Σελ.: 400

Η Ιστορία με μια ματιά Μτφρ.: Κωνσταντίνα Γεωργούλια, Ειρήνη Παϊδούση Σελ.: 176 εκ δ ό σ εις ψ υχ ογιός

Για τη Λεϊλά, κάθε λεπτό μετά τον θάνατό της φέρνει στην επιφάνεια μια ανάμνηση των αισθήσεών της. Κάθε ανάμνηση που αχνοσβήνει φέρνει πίσω τους φίλους που απέκτησε – φίλους που τώρα ψάχνουν απελπισμένα να τη βρουν. Ένα πολύ δυνατό και υποβλητικό μυθιστόρημα από την πένα μίας από τις πιο σπουδαίες συγγραφείς της εποχής μας.

04

08

ΠΙ ΕΡ ΣΑ ΝΤ ΕΡΛ Ό ΝΤ Ε Λ Α Κ Λ Ό

Οι επικίνδυνες σχέσεις Μτφρ.: Κωνσταντίνος Κατσουλάρης Σελ.: 608 εκ δ όσ εις ψ υ χ ο γ ιός Πόσο επικίνδυνος είναι τελικά ο έρωτας; Είναι κι ένα παιχνίδι στρατηγικής, τακτικής, ολοκληρωτικής επίθεσης ή κλειστής άμυνας; Το κλασικό αριστούργημα του Σοντερλό ντε Λακλό κυκλοφόρησε την άνοιξη του 1782 σε μια Γαλλία που υπογείως προετοιμαζόταν για μια κολοσσιαίων διαστάσεων πολιτική, κοινωνική, και φιλοσοφική, εν τέλει, ανατροπή.

06

ΣΆ Ν Τ ΡΑ Λ Ό Ρ Ε Ν Σ

Το βιβλίο συγκεντρώνει όλες τις καθοριστικές στιγμές της παγκόσμιας νεότερης και σύγχρονης ιστορίας σε έναν περιεκτικό τόμο. Σε κάθε σελίδα εξηγείται ένα ορόσημο μέσα από συνοπτικά κείμενα και εύληπτα σχεδιαγράμματα και γραφήματα, σαν ένα διακριτικό «σκονάκι». Μια συλλογή μαθημάτων που με τη βοήθεια πρωτότυπων γραφημάτων κάνει την Ιστορία ελκυστική και κατανοητή σε όλους.

εκ δ όσ εις ψ υ χ ο γ ιός

05

Μτφρ.: Γιώργος Μαραγκός Σελ.: 376 Με αυτήν τη συλλογή κειμένων του Τζεφ Μπέζος θα αποκτήσετε πρόσβαση στα κλειδιά της επιτυχίας του. Καλύπτοντας θέματα από την πολιτική, την καινοτομία και την εμμονή στην πελατοκεντρική προσέγγιση έως την κλιματική αλλαγή και το Διάστημα, αυτό το βιβλίο προσφέρει την ευκαιρία να μάθουμε πώς ο Μπέζος αντιλαμβάνεται τον κόσμο και το μέλλον του.

ΈΛ Ι Φ ΣΑΦ Ά Κ

22 lifo – 4.11.21

Μτφρ.: Χριστίνα Σωτηροπούλου Σελ.: 344

Πάθος για καινοτομία

εκ δ όσ εις ψ υ χ ο γ ιός

03

Κορίτσι Α

06

Μτφρ.: Γιώργος Μπλάνας Σελ.: 280

04

Α Μ ΠΙ ΓΚ ΈΪ Λ Ν Τ ΙΝ

02

Ρ Ί Τ ΣΑ Ρ Ν Τ ΦΛ Ά ΝΑ ΓΚ Α Ν

02

05

07

Ι ΣΜ Ή Ν Η Χ. Μ Π ΑΡΑΚΛ Ή

Η θεία Μπέμπα Σελ.: 288

εκ δ ό σ εις ψ υχ ογιός Ενόσω στις σκοτεινές κουζίνες της Γερμανίας μαγειρεύεται ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, εις την οικία Ροδόπουλου εορτάζεται η έλευση του Βασιλιά. Ο κύριος Βασιλάκης ευημερεί εκ του εμπορίου ραδιοφώνων Φίλιπς και η σύζυγος διάγει ζωή χαρισάμενη. Το αυτό και ο μικρός τους υιός. Μέχρι την ημέρα-κόλαφο που η Μπέμπα, η δαιμόνια οικονόμος, θα βρεθεί αντιμέτωπη με το επτασφράγιστο μυστικό του αρχοντικού.

08

Το τέχνασμα

Ο δρόμος της πεταλούδας

ΟΥ Ί ΛΙΑ Μ ΛΆ ΪΘ

ΓΕΡΑ Κ Ί ΝΑ Μ Π ΟΥ Ρ ΊΚΑ

Μτφρ.: Βίκυ Δέμου Σελ.: 320

εκ δ όσ εις κ άκ τ ος

ε κδ όσεις κ άκ τος Μερικοί άνθρωποι μπορούν να κάνουν λεφτά, μερικοί όχι. Αυτό είναι μια σκέψη που κάνει τον Ουίλιαμ Λάιθ να ξυπνά με κρύο ιδρώτα. Σε τελική ανάλυση, το χρήμα δεν είναι πραγματικό, εμείς το δημιουργήσαμε. Όμως ο πόθος γι’ αυτό μας σκοτώνει. Αυτό είναι το δίλημμα που ωθεί τον Λάιθ σε μια παράξενη, ηθικά αμφίβολη, εξερεύνηση του κόσμου των μεγιστάνων.

09

Ένας βιασμός, τρεις θάνατοι, ένας ανεκπλήρωτος έρωτας, μια μόνιμη φυγή και μια θετή κόρη που παίρνει τη θέση ενός πραγματικού γιου συνθέτουν το παζλ της ταραγμένης ζωής ενός κοριτσιού που, ακολουθώντας το πέταγμα μιας πεταλούδας, βαδίζει θαρραλέα μέσα στα σκοτάδια της ψυχής της, ψάχνοντας να βρει τον δικό της δρόμο προς το φως.

12

10

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

11

BOOK LOVERS

09

11

ΣΤ Ι Β Ά Ν Τ ΕΡΣΟ Ν

Μ Π ΕΡ ΤΊΝΟ -Μ Α Ρ Ί ΧΕΛ Ί Ν

Οι επιστολές του Τζεφ Μπέζος

Σελ.: 256

Mτφρ.: Χρήστος Μπαρουξής Σελ.: 264

ε κδ όσεις κ άκ τος

εκ δ όσ εις κ άκ τ ος

Ένα μυθιστόρημα που ανταποκρίνεται στην ταραχώδη σύγχυση του να γίνεις γυναίκα σήμερα κάνοντας βασικές ερωτήσεις: Πώς τιμούμε τις εμπειρίες μας και συνεχίζουμε να γινόμαστε ο πιο δυνατός, αληθινός εαυτός μας; Για ποιον είμαστε υπεύθυνοι, τι οφείλουμε και πώς τους επιτρέπουμε να αλλάξουν. Μια εκπληκτική, αξέχαστη, γεμάτη ζωή εξερεύνηση του εαυτού και της σύνδεσης.

Για πρώτη φορά, οι Επιστολές του Τζεφ Μπέζος σάς δίνουν πρόσβαση στα βασικά μαθήματα, στη νοοτροπία, στις αρχές και στα βήματα που συνεχίζει να χρησιμοποιεί για να φτάσει την Amazon στην κορυφή. Ο Άντερσον δείχνει σε επιχειρηματίες, στελέχη και ηγέτες πώς να εφαρμόσουν τις ίδιες πρακτικές και να κάνουν την επιχείρησή τους πιο αποδοτική, παραγωγική και επιτυχημένη.

Το παπαγαλάκι

12

10

4.11.21 – lifo

23

J O HN LA M B ERTON H A R PER

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

13

17

JULI E OR R IN G E R

Ο Ψυχρός Πόλεμος

Φάκελος Απόδρασης

Μτφρ.: Κώστας Σκορδύλης Σελ.: 447

Μτφρ.: Θεοδώρα Δαρβίρη Σελ.: 949

ε κδ όσεις gu tenberg

εκ δ όσ εις g u ten berg

Ο συγγραφέας διηγείται την ιστορία του Ψυχρού Πολέμου με σαφήνεια, διαύγεια, αυστηρή επιχειρηματολογία, συναρπαστική αφήγηση και μια ερμηνευτική προσέγγιση που ισορροπεί παραδειγματικά μεταξύ εικασίας και αποδεικτικού υλικού, εξηγητικού σχήματος και πραγματικότητας, απρόβλεπτων συγκυριών και μη προκαθορισμένων επιλογών. Ένα βιβλίο ευανάγνωστο και ταυτόχρονα βαθυστόχαστο και εμπεριστατωμένο.

1941: Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Βάριαν Φράι αναλαμβάνει μια φαινομενικά ακατόρθωτη αποστολή: να φυγαδεύσει Εβραίους, κυρίως, καλλιτέχνες και συγγραφείς. Ανάμεσα τους οι ο Αντρέ Μπρετόν, ο Μαρκ Σαγκάλ, η Χάνα Άρεντ κ.ά. Παράλληλα αναζωπυρώνεται η ερωτική σχέση του με έναν παλιό του συμφοιτητή. Στην πορεία θα κληθεί να διαλέξει ανάμεσα στην ηθική αποστολή και την προσωπική του ευτυχία.

13

14

ΓΙ Ά ΝΝ Η Σ ΑΝΔΡ ΙΑΝ ΆΤ ΟΣ

Δείπνο Αντιβαρύτητας

PAULA FOX

Πρόσωπα σε απόγνωση

Σελ.: 165

Μτφρ.: Ρένα Χατχούτ Σελ.: 245

εκ δ όσ εις g u ten berg Το βιβλίο είναι μια σύμπλευση ποίησης και φιλοσοφίας με κείμενα, από μικρά αποφθεγματικά έως μεγαλύτερου μεγέθους, που αγγίζουν θέματα φιλοσοφικά, υπαρξιακά, κοινωνικά, ερωτικά, πολιτικά, μεταφυσικά, ενώ καταλήγει σε μικρά σατυρικά στιγμιότυπα από τα 200 χρόνια της Επανάστασης του 1821.

ε κδ όσεις gu tenberg Μπρούκλιν, δεκαετία του 1960: Το δάγκωμα μιας αδέσποτης γάτας και η υποψία ότι η γάτα είναι λυσσασμένη γίνονται αφορμή για να αποκαλυφθούν τα ρήγματα στον φαινομενικά επιτυχημένο γάμο των Μπέντγουντ και η αφετηρία για μια σειρά συγκρούσεων και ανατροπών.

19

15

18

LI SA GR EY

Αγνοούμενη

W ILLIAM FAU LK NER

Αβεσσαλώμ Αβεσσαλώμ!

Mτφρ.: Χριστίνα Ριζοπούλου Σελ.: 328 εκ δ όσ εις β ell

Μτφρ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Σελ.: 531

Οι εκδόσεις Bell μας συστήνουν τη Lisa Gray και το πρώτο της μυθιστόρημα με πρωταγωνίστρια την Τζέσικα Σο, την Αγνοούμενη, που έχει κυκλοφορήσει σε 17 χώρες και φιγουράρει σε πολλές λίστες bestseller. Με αυτήν η συγγραφέας κάνει δυναμική είσοδο στη λογοτεχνική σκηνή, προσφέροντάς μας ένα «φορτισμένο, αγωνιώδες αστυνομικό μυθιστόρημα».

ε κδ όσεις gu tenberg Η ιστορία του μυστηριώδους και φιλόδοξου νεαρού Τόμας Σάτπεν που εμφανίζεται ξαφνικά σε μια φανταστική επαρχία του Μισισιπή με σκοπό να φτιάξει μια φυτεία και ένα πολυτελέστατο σπίτι και να δημιουργήσει μια οικογένεια με απογόνους φυλετικά καθαρούς. Οι προσδοκίες του όχι απλώς δεν εκπληρώνονται αλλά και ένας από τους γιους του κινδυνεύει να παντρευτεί την ετεροθαλή αδελφή του.

17

18

14

19

20

Ξ ΕΝΟΦ Ώ Ν Φ Ύ Τ Ρ ΟΣ

Αγαπημένο μου ημερολόγιο

16

F E RNA ND O PES SOA

Σελ.: 360

Ο οδοιπόρος

εκ δ όσ εις β ell

Μτφρ.: Μαρία Παπαδήμα Σελ.: 81 ε κδ όσεις gu tenberg Στους αντίποδες του Αναρχικού Τραπεζίτη, την ορθολογιστική επιχειρηματολογία αντικαθιστά εδώ η διαισθητική σκέψη, τον λόγο η δράση, αλλά μια δράση αλληγορική, που εκτυλίσσεται μέσα από τη σαγηνευτική διήγηση ενός κλασικού παραμυθιού απ’ όπου δεν λείπουν ούτε οι πριγκίπισσες ούτε τα μαγικά δαχτυλίδια ούτε οι σκοτεινοί λαβύρινθοι.

24 lifo – 4.11.21

16

15

Ένα σκοτεινό, δυστοπικό αστυνομικό θρίλερ που διαδραματίζεται στην Αθήνα του 2031, την πρωτεύουσα μιας χώρας σε παρακμή: κοινωνία και κράτος έχουν καταρρεύσει, νόμος και ηθική είναι λέξεις χωρίς περιεχόμενο, στους δρόμους τριγυρίζουν η βία κι ο φόβος· κι ένας δολοφόνος που αναζητά τα θύματά του και καταγράφει τη δράση του σε ένα ημερολόγιο που στάζει αίμα.

20

4.11.21 – lifo

25

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

21

A Λ ΈΞ Η Σ Κ ΥΡ Ι Τ ΣΌΠΟΥΛΟΣ

Δον Κιχώτη, είσαι εδώ; Σελ.: 160 εκ δ όσ εις ίκ αρ ος Ο Αλέξης Κυριτσόπουλος ακολουθεί την ιστορία του Δον Κιχώτη στο υπέροχο ταξίδι του και αναδεικνύει τις σκηνές που συνθέτουν το δικό του ταξίδι στην ανάγνωση του κλασικού βιβλίου. Στιγμές από την ιστορία του ονειρεμένου Ιππότη, της Δουλτσινέας αλλά και των ανεμόμυλων, του Πανδοχέα και άλλων ηρώων ζωντανεύουν με τα χρώματα του Αλέξη Κυριτσόπουλου.

21

22

JUA N GA B R I EL V Α S QUEZ

Γυρίζοντας το βλέμμα πίσω Μτφρ.: Αχιλλέας Κυριακίδης Σελ.: 592 εκ δ όσ εις ίκ αρ ος

Στο νέο του βιβλίο, ο συγγραφέας του πολυβραβευμένου Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν βάζει στο επίκεντρο την ιστορία της οικογένειας του Κολομβιανού σκηνοθέτη Σέρχιο Καμπρέρα και δημιουργεί ένα αφήγημα για τις σχέσεις γονέων και παιδιών και το πώς τις σημαδεύουν οι πολιτικές ιδέες και ο φανατισμός.

23

25

ΕΛ ΠΙ ΔΟΦ Ό Ρ ΟΣ Ι ΝΤ Ζ ΈΜ ΠΕ Λ Η Σ

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή Σελ.: 80

εκ δ ό σ εις π α παδ όπουλ ος Ένα graphic novel που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 9+ αλλά και ενήλικες και μιλάει για το πάθος του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή για τα μαθηματικά, τη φιλία του με τον Αϊνστάιν και τη σχέση του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τη συνεισφορά του στην επιστήμη και στα γράμματα, αλλά και την ανεξάντλητη αγάπη του για την Ελλάδα.

25

26

D EBOR A H F E L DM AN

Unorthodox

Μτφρ.: Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος Σελ.: 368 εκ δ ό σ εις π α παδ όπουλ ος Η αληθινή ιστορία της συγγραφέως που, παγιδευμένη σε έναν σεξουαλικά και συναισθηματικά δυσλειτουργικό γάμο από προξενιό, θα βιώσει τη σύγκρουση ανάμεσα στις επιθυμίες της και τις ευθύνες της απέναντι στην κοινότητά της. Η σύγκρουση θα κορυφωθεί όταν θα γεννήσει τον γιο της και θα συνειδητοποιήσει ότι οφείλει να χαράξει έναν άλλο δρόμο προς την ελευθερία και την ευτυχία.

26

Λ ΈΛ Η Μ ΠΈΗ

Τα κτήματα των κίτρινων ρόδων

27

Σελ.: 48

Διεκδικητικός Πατριωτισμός

εκ δ όσ εις ίκ αρ ος Θραύσματα μνήμης συναρμολογούν και συνθέτουν την ερμηνεία ενός προσωπικού κόσμου ορατού και ενός άλλου πιο πολύπλοκου που χάνεται στα νερά του παρελθόντος. Από την Ινδία και την Αίγυπτο στη θάλασσα του Λάπτεφ και από τη Βαλτική στον Κόλπο του Ομάν και την Παλαιστίνη, αυτοί είναι οι τόποι αναφοράς στα ποιητικά κεφάλαια μιας υπαρξιακής αναζήτησης με κύριο συστατικό τον χρόνο.

22

24

Κ ΥΡ Ι Ά ΚΟΣ Μ Α Ρ ΓΑ Ρ Ί Τ Η Σ

Εννέα Σελ.: 464

εκ δ όσ εις ίκ αρ ος

24

23

26 lifo – 4.11.21

Από τις 10 Μαΐου 1956 μέχρι τις 14 Μαρτίου 1957, η Βρετανική Αποικιακή Διοίκηση Κύπρου εκτέλεσε εννέα μέλη της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών. Στο ημερολόγιο του δημίου καταγράφεται ο χρόνος εκτέλεσης οκτώ αγωνιστών: εξήντα οκτώ δευτερόλεπτα. Τόσο διαρκεί το μυθιστόρημα, με την προσθήκη του ένατου νεκρού, του Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Με την ανάσα του, το ημερολόγιο εισχωρεί στην αιωνιότητα.

ΚΩ ΝΣΤΑ Ν Τ ΊΝ ΟΣ Φ ΊΛ Η Σ

Σελ.: 272 εκ δ ό σ εις π α παδ όπουλ ος Μια μοναδική, διαχρονική επισκόπηση της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας, γραμμένη για κάθε αναγνώστη που θέλει να ξέρει τι γίνεται, τι δεν γίνεται και τι είναι πραγματικά εφικτό στον τομέα αυτό. Με τη συνεργασία του Μάκη Προβατά.

27

28

A DA M JOH N S O N

Ο γιος του αφέντη των ορφανών Μτφρ.: Ιωάννα Ηλιάδη Σελ.: 688 εκ δ ό σ εις π α παδ όπουλ ος Ένα συναρπαστικό θρίλερ και συνάμα μια ιστορία χαμένης αθωότητας, που σκιαγραφεί το πορτρέτο μιας χώρας η οποία μαστίζεται από την πείνα, τη διαφθορά και την καθημερινή βαναυσότητα, δίχως όμως να λείπουν η συντροφικότητα και οι κλεμμένες στιγμές ομορφιάς και αγάπης. Ένα λογοτεχνικό επίτευγμα που τιμήθηκε με Πούλιτζερ.

28

4.11.21 – lifo

27

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

33

Λ ΈΝΑ ΛΟΥ ΚΑΐ Τ ΟΥ

The goodbye book

29

Σελ.: 152 εκ δ όσ εις κ ασταν ιώ τη

Α ΝΔ ΡΈΑ Σ Μ Ή Τ ΣΟΥ

Δέκα άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών, με διαφορετικό υπόβαθρο και διαφορετικά ζητήματα, επισκέπτονται κάθε εβδομάδα την ίδια ψυχολόγο. Όταν εκείνη διαγιγνώσκεται με ανίατη ασθένεια, τους ενημερώνει και καταλήγουν σε ένα είδος αποχαιρετισμού. Οι αποχαιρετισμοί αυτοί είναι τόσο διαφορετικοί όσο οι άνθρωποι, οι χαρακτήρες και οι ιστορίες τους. Εδώ βρίσκεται η καρδιά του βιβλίου.

Η παγίδα Σελ.: 528

ε κδ όσεις κ αστανιώτη Καθαρίζει κανείς από το παρελθόν του όταν το καταγράφει; Αλλάζουν με τέτοιο τρόπο οι θαμμένες μνήμες, ή αφυπνίζονται ίδιες και απαράλλαχτες κι ακόμα πιο εκδικητικές; Γλιτώνει ο συγγραφέας και παίρνει άφεση με τη γραφή ή πέφτει, μια για πάντα, στη σκοτεινή παγίδα της – ένας διά βίου μυθιστορηματικός ήρωας;

29

33

34

DM I T RY G LU KH OV S KY

TEXT

30

Μτφρ.: Σταυρούλα Αργυροπούλου Σελ.: 448

Α Ν ΠΆ ΤΣ ΕΤ

Το ολλανδέζικο σπίτι

εκ δ όσ εις κ ασταν ιώ τη Ο Ιλιά αποφυλακίζεται ύστερα από επτά χρόνια και επιστρέφει σπίτι του, αλλά τίποτα δεν είναι πια το ίδιο. Kάποια στιγμή, αποφασίζει να λογαριαστεί με τον αξιωματικό της δίωξης ναρκωτικών που τον οδήγησε στη φυλακή. Ο Ντμίτρι Γκλουχόφσκι, ανατέμνοντας ανατριχιαστικά τη σύγχρονη Ρωσία, διαπλέκει τα πεπρωμένα δύο νεαρών αντρών που είναι ένοχοι, ο καθένας με τον τρόπο του.

Μτφρ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Σελ.: 400 ε κδ όσεις δώμα Η μοίρα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια, λέει η Αν Πάτσετ, μία απ’ τις πιο διακεκριμένες φωνές της σύγχρονης αμερικανικής πεζογραφίας. Στο Ολλανδέζικο Σπίτι η συγγραφέας παραδίδει την ιστορία τριών γενεών μιας οικογένειας, καταθέτοντας έναν αλησμόνητο ύμνο στην αδερφική αγάπη και τη δύναμη της συγχώρεσης.

35

31

ΑΘΑ ΝΆ ΣΙ ΟΣ Π Λ ΑΤ ΙΆΣ ΚΩ Ν ΣΤΑ Ν Τ ΊΝ ΟΣ ΚΟΛ Ι ΌΠΟΥΛΟΣ

Μ ΙΧ ΆΛΗ Σ ΦΑ Κ ΊΝΟΣ

Το πέτρινο 8

Η τέχνη της στρατηγικής

Σελ.: 208 ε κδ όσεις κ αστανιώτη

Σελ.: 384

Ένας τόπος ανάμεσα σε γη και ουρανό, το Πέτρινο 8, του οποίου οι τρεις μόνιμοι κάτοικοι, μια χελώνα που θέλει να διασχίσει ένα γκρεμισμένο γεφύρι, ένας αετός που επίμονα διαγράφει οχτάρια στον αέρα κι ένα φίδι που ισχυρίζεται πως ήταν ο Όφις που έδωσε το μήλο στην Εύα, παρακολουθούν τις αλλαγές που έφερε ο προηγούμενος αιώνας.

εκ δ όσ εις δίαυλ ος Πενήντα κανόνες στρατηγικής με παραδείγματα που δεν προέρχονται αποκλειστικά από τον κόσμο του πολέμου, της διπλωματίας και γενικότερα της διεθνούς πολιτικής αλλά και από τον χώρο της εσωτερικής πολιτικής σκηνής, των επιχειρήσεων, του αθλητισμού και της καθημερινής ζωής.

30

32

35

36

ΔΏ Ρ ΟΣ Α ΝΤ ΩΝΙΆΔ ΗΣ

ΧΡ Ή ΣΤ ΟΣ Χ ΑΝ Τ Ζ Ή Σ

ΚεχριBARι

Λεωφορείο 550

Σελ.: 176

Σελ.: 48

ε κδ όσεις κ αστανιώτη

εκ δ όσ εις δίαυλ ος

Ένας άντρας αποφασίζει να πάει μερικές μέρες στην Άνδρο. Πάνω στο καράβι γνωρίζει μια κοπέλα, την Μπριγκίτε, που του συστήνει τον αρκετά μεγαλύτερο σύντροφό της, ιδιοκτήτη του μοναδικού τζαζ μπαρ του νησιού. Δεν αργεί να σχηματιστεί ένα παράξενο ερωτικό τρίγωνο, μέχρι που το παρελθόν χτυπάει την πόρτα των τριών ηρώων.

32

31

28 lifo – 4.11.21

34

Κυκλοφορώντας με το αστικό λεωφορείο ίσως καταφέρεις να ξεχειλώσεις λίγο ή για τα καλά το κλειστό σχήμα, τη δική σου κοντινή πραγματικότητα. Σχεδόν πάντα γεμάτο, από το Παλαιό Φάληρο στα βόρεια προάστια της Αθήνας και πάλι πίσω. Κυκλοφορώντας με το 550, ο Γαβριήλ Μελισσουργάκης σχεδίαζε τους συνεπιβάτες του. Βλέποντας τα σχέδια, ο Χρήστος Χαντζής έγραφε τα κείμενα.

36

4.11.21 – lifo

29

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

37

Μ Α Ρ Ί Α Μ Ή Τ ΣΟΡΑ

Η κυρία Τασία και ο Γουλιέλμος Καταβάθος εκ δ όσ εις π ατ άκ η Η κυρία Τασία κάποτε, όταν ζούσε, ήταν μοδίστρα. Τώρα που δεν ράβει πια, μαζί με έναν γάτο άσπρο, σχεδόν άυλο –που ακούει στο όνομα Γουλιέλμος Καταβάθος– έχουν στήσει ένα Πρακτορείο Ευρέσεως Φαντασμάτων. Ίσως για να διασκεδάζουν τις ώρες εξόδου τους από τον κάτω κόσμο. Αυτοί οι δύο θα στήσουν στο πίσω κηπάκι το Δείπνο της Εκάτης.

37

38

Χ. Α . ΧΩΜ ΕΝ Ί Δ Η Σ

Ο Τζίμης από την Κυψέλη Σελ.: 368

εκ δ όσ εις π ατ άκ η Ο Χ.Α. Χωµενίδης γράφει ένα –σχεδόν– ρεαλιστικό µυθιστόρηµα, το οποίο διαδραµατίζεται σήµερα και διαλαµβάνει ό,τι µας αγγίζει, µας συγκινεί, µας τροµάζει. Το ρέκβιεµ όσων ανεπαισθήτως µένουν πίσω, σε έναν κόσµο που αλλάζει ραγδαία. Η επί του φοβερού βήµατος απολογία ενός καλού ανθρώπου που απλώς τον ξεπερνάει η εποχή.

39

ΣΑ Μ Ά Ν ΤΑ ΣΒ ΈΜ ΠΛ Ι Ν

Επτά άδεια σπίτια Μτφρ.: Έφη Γιαννοπούλου εκ δ όσ εις π ατ άκ η

Τα Επτά άδεια σπίτια μάς επιτρέπουν να ρίξουμε μια ματιά μέσω ενός επίμονου φακού –του φακού του αφηγητή ή μερικές φορές του αναγνώστη– στο καθεστώς του τρόμου που προκαλεί η αίσθηση ότι κάποιος είναι παράταιρος, ότι δεν «χωρά» στη ζωή του. Επτά εκθαμβωτικά διηγήματα, που τιμήθηκαν με το Διεθνές Βραβείο Διηγήματος Ribera del Duero.

38

40

30 lifo – 4.11.21

Ά Λ Α Ν Φ ΕΡΣ Τ

Υπό Κατοχή

Μτφρ.: Αντώνης Καλοκύρης Σελ.: 296 εκ δ ό σ εις π α τάκη Κατεχόμενο Παρίσι, 1942. Οι γερμανικές αρχές κατοχής βρίσκονται σε κάθε γωνιά της σκοτεινής, επικίνδυνης και πανέμορφης πόλης, το ίδιο όμως και οι θύλακες της γαλλικής αντίστασης. Ο Πολ Ρικάρ, εμπλεκόμενος όλο και πιο έντονα σε αντιναζιστικές ενέργειες και επικίνδυνες αποστολές κατασκοπείας, ταξιδεύει στη Γερμανία, προκειμένου να κατασκοπεύσει τις κινήσεις των ναζί...

41

42

ΓΡ Η ΓΌΡ Η Σ ΒΑ ΣΛ Α Μ ΑΤ Ζ Ή Σ

Ζωντάνια και ονειροπόληση Σελ.: 166 eκ δ ό σ εις αρ μός

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας στρέφει την προσοχή του αναγνώστη σε έννοιες και αναλυτικά βιώματα, όπως η ζωντάνια και η ονειροπόληση. Και οι δύο αφορούν τη συναισθηματική σύνδεση ανάμεσα στα υποκείμενα της ανάλυσης και την από κοινού αναζήτηση του νοήματος.

42

43

Ά ΝΝΑ Κ Α ΡΑΜ ΆΝ ΟΥ

Η ειρηνική εξέγερση των θηλυκών SAPIENS Σελ.: 450 eκ δ ό σ εις αρ μός Ένα συναρπαστικό ιστορικό ταξίδι με αφετηρία την Επανάσταση του 1821 και τερματικό σταθμό την πανδημία και το κίνημα MeToo 2021. Μια βασική ιστορική και πολιτική γνώση για τα 200 χρόνια του νεοελληνικού έθνους-κράτους, που κάθε Έλληνας και Ελληνίδα χρειάζεται να κατέχει.

43

40

44

Περί της εαυτού ψυχής Σελ.: 752

Ο επαναστάτης της αβύσσου

Ε κ δ όσ εις Π ατ άκ η

Σελ.: 422

Ένα εσωτερικό χρονικό για τον τρόπο που ένας αντιγραφέας γίνεται συγγραφέας, ένα μυθιστόρημα οικογένειας, περιπέτειας και ελευθερίας για το άλλο Βυζάντιο. Ένα βιβλίο για τη δύναμη της γραφής και της μνήμης, γι’ αυτή την ορμή που απαιτεί να ονοματίσουμε τα πράγματα του κόσμου εξαρχής με ανάδοχο τη δική μας ψυχή.

eκ δ ό σ εις αρ μός

Ι ΣΊ ΔΩ Ρ ΟΣ Ζ ΟΥΡ ΓΌΣ

39

41

Μ Η Ν Ά Σ ΣΤΡΑΒΟ Π Ό ΔΗ Σ

Μέσα στους δρόμους των Βρυξελλών, της Φλωρεντίας, της Βουδαπέστης, της Αθήνας και του Πειραιά και με φόντο μια πανδημία, την έξαρση της ακροδεξιάς βίας και έναν φλεγόμενο δυτικό πολιτισμό, η τραγική φιγούρα του πρωταγωνιστή αγωνίζεται διαρκώς να εκπληρώσει δύο αιτήματα: μια όμορφη, απλή και ευτυχισμένη καθημερινότητα και μια δίκαιη κοινωνία.

44

4.11.21 – lifo

31

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

45

49

ΓΙ Ά ΝΝ Η Σ Μ Π Ο Ύ Ζ ΑΣ

Ο κήπος των ονείρων

Κ AT I E M ACK

Το Τέλος των Πάντων

Σελ.: 268

(…σύμφωνα με την αστροφυσική)

Ε κ δ όσ εις βακχ ικόν Ο Μάκης, στην αγωνία του να βρει μια εργασία, οδηγείται στο ξενοδοχειακό χωριό του Club Med. Σε μικρό χρονικό διάστημα, ωστόσο, αντιλαμβάνεται πως δεν είναι ένας απλός υπάλληλος. Πελάτισσες τον παρασύρουν στο κρεβάτι τους και μια γκέισα τον σαγηνεύει με την πειθαρχία της. Ζει με όλες του τις αισθήσεις την κρυφή ζωή ενός ονείρου.

Μτφρ.: Ανδρέας Μιχαηλίδης Σελ.: 272 ε κδ όσεις μεταίχμιο Γνωρίζουμε πως το σύμπαν από κάπου άρχισε. Με τη Μεγάλη Έκρηξη πέρασε από μια κατάσταση αδιανόητης πυκνότητας στη μορφή της κοσμικής πύρινης σφαίρας, σκορπώντας τους πρώτους σπόρους για τα πάντα. Τι θα συμβεί όμως στο τέλος αυτής της ιστορίας; Και τι σημαίνει αυτό για μας τώρα;

45

49

50

Δ Α Μ Ι Α ΝΌ Σ Λ ΑΟΥ Ν ΆΡ ΟΣ

Κατάρες

46

Σελ.: 142

AN N IE ERNAU X

Ε κ δ όσ εις βακχ ικόν

Τα χρόνια

Σεξ, γέλιο, ξενύχτια, διασκέδαση αλλά και φλερτ με τον θάνατο και την τρέλα είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που διαδραματίζονται στο βιβλίο αυτό, βρίσκοντας τον ήρωα να ακροβατεί σε ένα τεντωμένο σχοινί, προσπαθώντας να βρει τις ισορροπίες του.

Μτφρ.: Ρίτα Κολαΐτη Σελ.: 372 ε κδ όσεις μεταίχμιο ΗAnnie Ernaux μας συμπαρασύρει σε μια περιδιάβαση στη ζωή της, από τα πρώτα χρόνια μετά τον Πόλεμο μέχρι και σήμερα. Βιβλία, τραγούδια, ραδιόφωνο, τηλεόραση, διαφημίσεις και πρωτοσέλιδα δεκαετιών, σε αντίστιξη με προσωπικές συγκρούσεις και σημειώσεις. Ένα νέο είδος αυτοβιογραφίας ξεπροβάλλει, υποκειμενικό και απρόσωπο, ιδιωτικό και συλλογικό ταυτόχρονα.

51

Κ Ώ ΣΤΑ Σ ΓΡΑ Μ Μ ΑΤΙΚΌ Π ΟΥΛΟΣ

50

Θα τα πω όλα στον Θεό Σελ.: 58 Ε κ δ όσ εις βακχ ικόν

47

Μια συγκινητική νουβέλα που διαβάζεται απνευστί. Θα μπορούσε να είναι μια αληθινή ιστορία, θα μπορούσε να είναι μια παραβολή ή μια διήγηση με επιμύθιο ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες. Η διαδρομή ενσωμάτωσης ενός μικρού πρόσφυγα στον ελλαδικό χώρο, στην ελληνική παιδεία, όπου ο συγγραφέας εστιάζει στα κυριότερα επεισόδια-σταθμούς μέχρι τον τελικό του, συγκλονιστικό προορισμό.

M Ο NICA G U T IÉ RR E Z

Το βιβλιοπωλείο των μικρών θαυμάτων Μτφρ.: Καλλιόπη Ταβουλάρη Σελ.: 288 ε κδ όσεις μεταίχμιο Η νεαρή αρχαιολόγος Άγκνες Μαρτί μετακομίζει από τη Βαρκελώνη στο Λονδίνο και βρίσκει ένα πολύ ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο. Νιώθει να παρασύρεται από τη μαγεία του, ώσπου μια μέρα ένα πολύτιμο βιβλίο εξαφανίζεται. Ο επιθεωρητής Τζον Λόκγουντ αναλαμβάνει να ερευνήσει την υπόθεση, διαταράσσοντας την ηρεμία και τη γαλήνη της Άγκνες.

52

Κ ΑΤ ΕΡ Ί ΝΑ Λ Ι Β Ι Τ ΣΆ Ν ΟΥ -Ν Τ ΆΝ ΟΥ

Δραπέτες της καθημερινότητας Σελ.: 162

48

εκ δ όσ εις β ακχ ικόν

K AT E K IRK PAT RI CK

Πώς η Σιμόν έγινε η Μποβουάρ Μτφρ.: Στέλλα Κάσδαγλη Σελ.: 504 ε κδ όσεις μεταίχμιο Η Σιµόν ντε Μποβουάρ θεωρείται µία από τις πιο επιδραστικές διανοούμενες του εικοστού αιώνα. Αυτή η πρωτοποριακή βιογραφία αντλεί υλικό από αδημοσίευτες πηγές για να αφηγηθεί τη συναρπαστική ιστορία τού πώς η Σιµόν έγινε η Μποβουάρ, η γυναίκα που ακόμα και σήμερα προκαλεί και µας εμπνέει.

32 lifo – 4.11.21

51

46

48

47

Οι αγωνίες ενός μαθητή τρίτης Λυκείου σε καιρό πανδημίας, τα βιώματα μιας γυναίκας στην επαρχία, η σχέση με την οικογένεια και το τραγικό τέλος της, η απόδραση μιας ομάδας φίλων από την καθημερινότητα, οι ακροβασίες ενός ηλικιωμένου ζευγαριού και το τίμημα, η συγκίνηση ενός δασκάλου για τους μαθητές του, και άλλα πολλά.

52

4.11.21 – lifo

33

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

53

S ΟR EN S V EI S T RUP

Ο καστανάνθρωπος Μτφρ.: Βαγγέλης Γιαννίσης Σελ.: 680 εκ δ όσ εις δ ιό π τ ρ α Ο Καστανάνθρωπος αποτελείται από όλα εκείνα τα υλικά που έχει ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα. Ένας φρικτός serial killer, μια περίπλοκη ιστορία με πολλές κόκκινες γραμμές, μια δυνατή γυναίκα πρωταγωνίστρια, δύο ντετέκτιβ που αναγκάζονται να συνεργαστούν, μια ανατριχιαστική κάρτα στη σκηνή του εγκλήματος. Συλλεκτική έκδοση που περιλαμβάνει αποκλειστική συνέντευξή του συγγραφέα.

53

54

57

ROWA N H O O P E R

Πώς να ξοδέψεις ένα τρισεκατομμύριο δολάρια Μτφρ.: Χρήστος Λιθαρής Σελ.: 448 εκ δ ό σ εις δ ιό πτρα Το Πώς να ξοδέψεις 1 τρισεκατομμύριο δολάρια είναι το απόλυτο πείραμα σκέψης, αλλά ταυτόχρονα και ένα κάλεσμα να αναλάβουμε δράση: αυτά είναι τα πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε, αν θέταμε το μυαλό και τα χρήματά μας στην υπηρεσία ενός τέτοιου σκοπού. Ένα βιβλίο που θα σου αλλάξει τον τρόπο σκέψης.

57

WI LLI A M GOLD I NG

Ο άρχοντας των μυγών Μτφρ.: Έφη Τσιρώνη Σελ.: 376 εκ δ όσ εις δ ιό π τ ρ α Μια αλληγορία για την ίδια την ανθρώπινη φύση. Ο Golding βλέπει με σκεπτικισμό τις προσπάθειές μας να οικοδομήσουμε μια έλλογη και πολιτισμένη κοινωνία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πάντα θα υπερισχύει η άγρια, παράλογη πλευρά του ανθρώπου. Επίσης, ένα ειρωνικό σχόλιο πάνω στην αντίληψη περί υπεροχής της βρετανικής φυλής και στο πρότυπο του λευκού, «πολιτισμένου» αποικιοκράτη.

55

K A S EY EDWA R D S D R .

C H R I S T OP H ER S C A N LON

Μεγαλώνοντας κορίτσια που αγαπούν τον εαυτό τους Μτφρ.: Χριστίνα Παναγιώτου Σελ.: 368 εκ δ όσ εις δ ιό π τ ρ α

Αυτό το βιβλίο είναι για γονείς με κορίτσια των οποίων η ηλικία κυμαίνεται από τη νηπιακή μέχρι την προεφηβεία. Αφορά το πώς να βγάλετε άκρη με τις σύγχρονες συμβουλές για την ανατροφή των κοριτσιών, βοηθώντας σας να αναπτύξετε μια προσέγγιση λειτουργική, που να ταιριάζει με τις δικές σας αξίες και τις κόρες σας.

54

56

ER I K LA R S ON

55

34 lifo – 4.11.21

M A RC GR E AN E Y

Ο Γκρίζος Άνθρωπος Mτφρ.: Βασίλης Αθανασιάδης Σελ.: 416 εκ δ ό σ εις anubis Ο Κόρτλαντ Τζέντρι είναι ένας καλός άνθρωπος. Αλλά και ένας εξαιρετικός δολοφόνος. Για εκείνους που παραμονεύουν στις σκιές είναι γνωστός ως ο Γκρίζος Άνθρωπος. Στον μυστικό κόσμο είναι ένας θρύλος που ολοκληρώνει σιωπηλά τη μια δουλειά μετά την άλλη, κατορθώνοντας το αδύνατο, προτού χαθεί ξανά στο σκοτάδι. Και πάντα πετυχαίνει το στόχο του.

K EA NU R EE V E S , M AT T K I N D T

BRZRKR: Αιώνιος Μαχητής, Τόμος Πρώτος Mτφρ.: Ορέστης Μανούσος Σελ.: 128 εκ δ ό σ εις anubis Ο διάσημος ηθοποιός Keanu Reeves κάνει το ντεμπούτο του ως σεναριογράφος στον χώρο των κόμικς, έχοντας δίπλα του τον αναγνωρισμένο συν-σεναριογράφο Matt Kindt και τον καταξιωμένο εικονογράφο Ron Garney, σε μια αμείλικτα βίαιη σειρά για τις μάχες ενός αθάνατου πολεμιστή μέσα στον χρόνο.

60

Μτφρ.: Αλέκος Αντωνίου Σελ.: 776

Μια στάλα μίσος

Αντλώντας υλικό από ημερολόγια, αρχεία και έγγραφα των μυστικών υπηρεσιών, ο Larson μας οδηγεί από τους βομβαρδισμένους δρόμους του Λονδίνου στην πρωθυπουργική κατοικία και στο καταφύγιο του Τσόρτσιλ στην ύπαιθρο, στις προσωπικές του στιγμές με την οικογένειά του και στις συζητήσεις με τους πιο έμπιστους συμβούλους του, συνθέτοντας με μοναδική ζωντάνια το πορτρέτο ενός αληθινού ηγέτη που κατάφερε να κρατήσει ενωμένο έναν λαό.

58

59

Οι μέρες που έχτισαν την Ιστορία εκ δ όσ εις δ ιό π τ ρ α 56

58

59

JOE A B ERC RO M B IE Mτφρ.: Δήμητρα Αγγελάκη Σελ.: 672 εκ δ ό σ εις anubis Πόλεμος. Πολιτική. Επανάσταση. Η Εποχή της Παραφροσύνης έχει έρθει. Οι καμινάδες της βιομηχανίας υψώνονται πάνω από την Άντουα και ο κόσμος κοχλάζει από νέες ευκαιρίες. Αλλά οι παλιές κακίες είναι ακόμη βαθιά ριζωμένες.

60

4.11.21 – lifo

35

Ο τρελός του βασιλιά Μτφρ.: Έλγκα Καββαδία Σελ.: 160

63

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Α MA H I B INEB INE

BOOK LOVERS

61

S H A N N ON LEE

Γίνε σαν το νερό, φίλε μου Mτφρ.: Γιώργος Μπαρουξής Σελ.: 272

ε κδ όσεις άγρα

εκ δ όσ εις κ άκ τ ος

Αυτό το σύντομο και κομψό μυθιστόρημα ξεκινάει με μια απατηλή αίσθηση αθωότητας. Ο διάχυτα ζεστός τόνος του και η παραμυθική αφήγησή του λειτουργούν σαν δέλεαρ, σαν μια μαγευτική ψευδαίσθηση. Σύντομα όμως μετά, ο Τρελός του βασιλιά αφήνει να αναδειχθούν οι πιο σκοτεινές αποχρώσεις του, πολύ προτού αποκαλυφθεί η πραγματική βαρύτητα της ιστορίας.

61

62

H συγγραφέας αποκαλύπτει άγνωστες μέχρι σήμερα ιστορίες από τη ζωή του πατέρα της, μαζί με τις ιδέες που αποτελούν τον πυρήνα των διδασκαλιών του. Κάθε κεφάλαιο αναπτύσσει ένα μάθημα, το οποίο, στηριγμένο στη φιλοσοφία του και στο απόφθεγμά του «γίνε σαν το νερό», αποκαλύπτει ένα μονοπάτι προς έναν φωτισμένο τρόπο ζωής.

64

R AY B RAD B U RY

GEORGES S I M E N O N

Ο εικονογραφημένος άνθρωπος

Γράμμα στον δικαστή μου

Μτφρ.: Βασίλης Δουβίτσας Σελ.: 448

Μτφρ.: Αργυρώ Μακάρωφ Σελ.: 296

ε κδ όσεις άγρα

εκ δ όσ εις άγ ρ α

Με μια πρώτη ματιά, πρόκειται για επιστημονική φαντασία, γερά όμως εδραιωμένη στην αμερικανική παράδοση της δεκαετίας του 1950 – η παράνοια του μακαρθισμού, οι φοβίες για μια επερχόμενη αποκάλυψη λόγω του Ψυχρού Πολέμου κ.λπ. Καθώς όμως οι ιστορίες ξεδιπλώνονται, ανακαλύπτουμε ότι τα ερωτήματα και οι ανησυχίες που τίθενται είναι οικουμενικού χαρακτήρα.

Ένας επαρχιακός γιατρός, που ζει μια συμβατική οικογενειακή ζωή, προβαίνει, μετά την καταδίκη του, σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση στον δικαστή του, χωρίς την αναζήτηση κανενός οίκτου. Γράφει για ό,τι τον οδήγησε στον φόνο, για ένα εκτός ορίων και ελέγχου πάθος ερωτικό. Ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματα του Σιμενόν, με τη συγκλονιστική ανατομία ενός φόνου.

36 lifo – 4.11.21

63

62

64

4.11.21 – lifo

37

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

65

Τ ΈΪ ΛΟΡ Τ Ζ ΈΝΚ Ι Ν Σ Ρ Ι Ν Τ

Οι εφτά σύζυγοι της Έβελιν Χιούγκο Μτφρ.: Αναστασία Δεληγιάννη Σελ.: 400 εκ δ όσ εις αίο λ ο ς

Aποτραβηγμένη από τα φώτα της δημοσιότητας και στη δύση της ζωής της, η μεγάλη σταρ του παλιού Χόλιγουντ Έβελιν Χιούγκο αποφασίζει ξαφνικά να αφηγηθεί την πολυτάραχη και σκανδαλώδη ζωή της. Και το κάνει επιλέγοντας μια άσημη μπλόγκερ, τη Μονίκ Γκραντ, η οποία θα κληθεί να καταγράψει μιαν αφήγηση που θα αποκαλύψει μια εντελώς διαφορετική προσωπικότητα κι ένα μεγάλο μυστικό.

65

66

Λ Ά Ζ Α Ρ ΟΣ Α Λ ΕΞ Ά Κ Η Σ

Μικρό ταξίδι σε δανεικό χάρτη Σελ.: 190 εκ δ όσ εις αίο λ ο ς

εκ δ ό σ εις αίο λ ος O μοναδικός Σων Ταν, πολυβραβευμένος Αυστραλός εικονογράφος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, μας αφηγείται καθημερινές ιστορίες από μακρινά προάστια.

69

70

B R I A N H ER B E RT & K EV I N J. A N D E R S O N

Dune: Η Αρχόντισσα του Κάλανταν Mτφρ.: Βασίλης Αθανασιάδης Σελ.: 528 εκ δ ό σ εις anubis

JA M ES S . A. C O R E Y

70

71

Ο Λεβιάθαν ξυπνά Mτφρ.: Βασίλειος Αθανασιάδης Σελ.: 696 εκ δ ό σ εις anubis

Το βραβευμένο λεύκωμα του φωτογράφου Στέλιου Β. Σκοπελίτη (βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1976) που αποτυπώνει μοναδικά τη νεοκλασική κληρονομιά της Αθήνας και του Πειραιά, σε νέα έκδοση.

Η ανθρωπότητα έχει αποικίσει το ηλιακό σύστημα, αλλά τα μακρινά αστέρια είναι ακόμη άπιαστα. Ο Τζιμ Χόλντεν, ύπαρχος μιας φορτηγίδας, πέφτει πάνω σε ένα εγκαταλελειμμένο πλοίο, το Σκόπουλαϊ, και βρίσκει ένα καλά κρυμμένο μυστικό, για το οποίο κάποιος είναι διατεθειμένος να σκοτώσει. Το ηλιακό σύστημα βρίσκεται στο κατώφλι του πολέμου.

68

72

εκ δ όσ εις αίο λ ο ς

38 lifo – 4.11.21

Mτφρ.: Aυγή Δαφερέρα Σελ.: 98

67

Σελ.: 408

67

Ιστορίες από μακρινά προάστια

Λίγο πριν την εποxή του Dune, ο Οίκος των Ατρειδών βρισκόταν στα πρόθυρα της διάλυσης, παρασυρμένος σε παιχνίδια εξουσίας ανάμεσα στην Αυτοκρατορία, στην αδελφότητα των Μπένε Τζέζεριτ, στην CHOAM και στον Οίκο των Χαρκόνεν.

Νεοκλασικά της Αθήνας και του Πειραιά

68

ΣΩ Ν ΤΑ Ν

Το Μικρό ταξίδι σε δανεικό χάρτη είναι το δεύτερο βιβλίο του Λάζαρου Αλεξάκη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αίολος. Με την ιδιαίτερη αφηγηματική τεχνική του, ο συγγραφέας δημιουργεί και πάλι μια συναρπαστική ιστορία, στην οποία εμπλέκονται κλασικοί ήρωες βιβλίων, συλλέκτες σπάνιων αντιτύπων και φυσικά η μαγεία της ανάγνωσης.

ΣΤ ΈΛ Ι ΟΣ Β. ΣΚΟΠΕΛ Ί Τ Η Σ

66

69

ΟΎΡΣΟΥΛ Α Κ . Λ Ε ΓΚ ΕΝ

Φ Ώ Τ Η Σ Δ ΡΑ ΚΌ Π ΟΥΛΟΣ

Οι δώδεκα κατευθύνσεις του ανέμου

1% Καλύτερη ζωή / Γιατί δεν ζεις τη ζωή που θέλεις

Μτφρ.: Γιώργος Μπαρουξής Σελ.: 368

Σελ.: 230

εκ δ όσ εις αίο λ ο ς

Ένα βιβλίο που θα μας βοηθήσει να χτίσουμε τη σημαντικότερη σχέση της ζωής μας: τη σχέση με τον εαυτό μας. Σκοπός του είναι να ταρακουνήσει τον αναγνώστη και να του πει ότι πρέπει να ασχοληθεί με τη γνώση του εαυτού του.

Η πρώτη συλλογή διηγημάτων της μεγάλης Αμερικανίδας συγγραφέως Ούρσουλα Κ. Λε Γκεν καλύπτει τα δέκα πρώτα χρόνια της συγγραφικής της δραστηριότητας, σκιαγραφώντας την εξέλιξή της αλλά και προαναγγέλλοντας το ύφος της, τη θεματολογία και τους προβληματισμούς της.

71

εκ δ ό σ εις έσ οπτρον

72

ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚΌΝ

Επτά νέες κυκλοφορίες για όλους τους αναγνώστες

Ο κήπος των ονείρων Γιάννης Μπούζας Mυθιστόρημα Ο Μάκης, ένας ονειροπόλος νέος με φιλοδοξίες, στην αγωνία του να βρει δουλειά, οδηγείται από τη μοίρα στο ξενοδοχειακό χωριό του Club Med, στο νησί του Ιπποκράτη. Σε μικρό χρονικό διάστημα, ωστόσο, αντιλαμβάνεται πως δεν είναι ένας απλός υπάλληλος αλλά ένας ευγενικός διοργανωτής. Το πρόσωπό του αντιπροσωπεύει την πεποίθηση της ευγένειας και της ευτυχίας, το διαφορετικό στυλ διακοπών. Συμμετέχει σε θεατρικές παραστάσεις, σε ένα περιβάλλον όπου η υποκριτική και η αληθοφάνεια παίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανοποίηση του πελάτη. Πελάτισσες τον παρασύρουν στο κρεβάτι τους και μια γκέισα τον σαγηνεύει με την πειθαρχία της. Ζει με όλες του τις αισθήσεις την κρυφή ζωή ενός ονείρου.

Κατάρες Δαμιανός Λαουνάρος Νουβέλα

Σόλωνος 110, Αθήνα, 210 3637867, info@vakxikon.gr, ekdoseis.vakxikon.gr

Οι Κατάρες είναι μια νουβέλα βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα και αναφέρεται στην ιστορία ενός νεαρού άνδρα, ο οποίος με τη ζωή που έκανε ήρθε αντιμέτωπος με μια σειρά από ερωτήματα. Στην προσπάθειά του να βοηθήσει έναν καλό του φίλο που θαυμάζει και ζηλεύει τον τρόπο ζωής του, αφηγείται την εμπειρία του από την ψυχωτική Φιλιώ, καθώς και άλλες παράπλευρες κωμικοτραγικές ιστορίες εκείνης της χρονικής περιόδου. Σεξ, γέλιο, ξενύχτια,

διασκέδαση αλλά και φλερτ με τον θάνατο και την τρέλα είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία που διαδραματίζονται στο βιβλίο αυτό, βρίσκοντας τον ήρωα να ακροβατεί σε ένα τεντωμένο σχοινί, καθώς προσπαθεί να βρει τις ισορροπίες του.

Θα τα πω όλα στον Θεό Κώστας Γραμματικόπουλος Νουβέλα Μια συγκινητική νουβέλα που διαβάζεται απνευστί. Πυκνή γραφή, γοργές εναλλαγές, σαφείς περιγραφές. Θα μπορούσε να είναι μια αληθινή ιστορία, θα μπορούσε να είναι μια παραβολή ή μια διήγηση με επιμύθιο ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες. Παρακολουθούμε τη διαδρομή ενσωμάτωσης ενός μικρού πρόσφυγα στον ελλαδικό χώρο, στην ελληνική παιδεία, όπου ο συγγραφέας εστιάζει στα κυριότερα επεισόδια-σταθμούς μέχρι τον τελικό του, συγκλονιστικό προορισμό. Και δεν αποφεύγουμε την αποκάλυψη της τραγικής κατάληξης, δεδομένου ότι την προαναγγέλλει και ο συγγραφέας στην αφήγησή του εν είδει προεξαγγελτικής παράθεσης.

Δραπέτες της καθημερινότητας Κατερίνα Λιβιτσάνου-Ντάνου Διηγήματα Οι αγωνίες ενός μαθητή Γ’ Λυκείου σε καιρό πανδημίας, τα βιώματα μιας γυναίκας

στην επαρχία, η σχέση με την οικογένεια και το τραγικό τέλος της, η απόδραση μιας ομάδας φίλων από την καθημερινότητα (ιστορία που έδωσε τον τίτλο στη συλλογή), οι ακροβασίες ενός ηλικιωμένου ζευγαριού και το τίμημα, η συγκίνηση ενός δασκάλου για τους μαθητές του, τα απρόβλεπτα στη ζωή μιας πολύτεκνης μητέρας και ο τρόπος αντιμετώπισής τους, τα μαθήματα Ιστορίας μιας φοιτήτριας στον φίλο της για το 1821 και τον Κολοκοτρώνη, οι προετοιμασίες και οι χαρές ενός γάμου, η άκρατη λατρεία και αγάπη των κατοίκων ενός νησιού για τη φύση και τις ομορφιές της και ο αγώνας τους για την προστασία της, η μοναξιά και τα προβλήματα ηλικιωμένων που ζουν χωρίς τα παιδιά τους, οι αναμνήσεις και οι σκανταλιές των αθώων παιδικών χρόνων.

Ιδού Σωτήρης Σαμπάνης Ποιήματα «Θα ’ρθει κάποια μέρα…/ ανδριάντας η σιωπή των νεκρών / θα υψωθεί / τη λήθη τρυπώντας / λουσμένη με αίμα./ Ποτέ δεν είναι αρκετό / το αίμα / δεν είναι ποτέ αρκετό / δεν ξεδιψάει το λάθος του κόσμου./ Ποτέ δεν είναι αρκετό / το λάθος του κόσμου». Το Ιδού είναι η τρίτη ποιητική συλλογή του Σωτήρη Σαμπάνη.

Χ Μαριάννα Πλιάκου Ποιήματα «Ο γρανίτης επιμένει κάτω / από τα βότσαλα./ Οι αιχμηρές

γωνίες,/ καμουφλαρισμένες από / την απαλή στρογγυλάδα,/ θα τραυματίσουν / τον ανύποπτο επισκέπτη./ Παραπέρα,/ τα σκουλήκια Ophelia bicornis / δουλεύουν ακούραστα / τον πουαντιγισμό της υγρής άμμου./ Κι ανάμεσά τους / τα δικά μας αποτυπώματα,/ καθώς βαδίζουμε / παράλληλα στο νερό./ Ο ήχος / από το κύμα που θα τα σκεπάσει / ήδη στα αυτιά μας». Το Χ είναι η τρίτη ποιητική συλλογή της Μαριάννας Πλιάκου.

Ο άνθρωπος που μιλούσε με τον ήλιο Κατερίνα Λιβιτσάνου-Ντάνου Ποιήματα Αδιάλειπτη προσπάθεια αυτογνωσίας / και διαφυγής από απρόβλεπτα αδιέξοδα,/ από γεγονότα φοβερά και πρωτόγνωρα / και συντροφικότητας, φιλίας, ανοχής / και στόχων υψηλών, έντιμων, ιδανικών./ Και συμφιλίωσης με τον αγύρτη χρόνο,/ με τη στυγνή και κρύα καθημερινότητα,/ κι επιδίωξης ελπίδας, δύναμης και προσμονής / για ταξίδια άγνωστα, μακρινά κι ονειρεμένα./ Κι αγώνας ενδοσκόπησης, αυτοκριτικής / κι αποστασιοποίησης απ’ τα κακώς κείμενα / κι ακόμη ενατένισης κι απόλαυσης ενός / άλλου ουρανού, με πιο φωτεινά αστέρια…/ κι απόκτησης της αγάπης και της αγκαλιάς / της εμπιστοσύνης και της ευημερίας, μακριά / από καταστροφές, πανδημίες, απιστίες ολέθριες. Ο Άνθρωπος που μιλούσε με τον ήλιο είναι η έκτη ποιητική συλλογή της συγγραφέως.

4.11.21 – lifo

39

Το μονοπάτι του αλατιού

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

RAY NOR W INN

BOOK LOVERS

73

77

B EN M AC IN T Y R E

Πράκτορας Σόνυα Μτφρ.: Γ.Ι. Μπαμπασάκης Σελ.: 568

Μτφρ.: Γωγώ Αρβανίτη Σελ.: 408

εκ δ όσ εις κ λ ειδ άριθμος

ε κδ όσεις κ λ ειδάριθμ ο ς Λίγες µέρες αφότου η Ρέινορ µαθαίνει ότι ο Μοθ, ο άντρας µε τον οποίο είναι 32 χρόνια παντρεµένοι, βρίσκεται στο τελικό στάδιο µιας ανίατης ασθένειας, χάνουν το σπίτι τους και κάθε µέσο βιοπορισµού. Έτσι παίρνουν τη γενναία απόφαση να περπατήσουν 630 μίλια στο θαλασσοδαρμένο μονοπάτι που διατρέχει τη νοτιοδυτική ακτή της Αγγλίας. To βιβλίο ανασυνθέτει την έννοια της εστίας, δείχνοντας πως, όταν αυτή χαθεί, µπορεί να «ξαναχτιστεί» και να επαναπροσδιοριστεί µε τους πιο απρόσµενους τρόπους.

Την έλεγαν Ούρσουλα. Αλλά και Σόνυα και Ρουθ. Έδρασε τον εικοστό αιώνα και διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στον ρου της Ιστορίας, αν και ελάχιστοι το γνώριζαν μέχρι πρόσφατα. Έζησε όχι μία αλλά τρεις ζωές: της νοικοκυράς, της κατασκόπου, της μυθιστοριογράφου. Μεγάλωσε τρία παιδιά, όλα από διαφορετικό πατέρα. Οι πάντες ξέραμε τη Μάτα Χάρι. Πλέον θα μιλάμε για τη Σόνυα.

73

77

78

AV N I D OSH I

Καµένη ζάχαρη

74

Μτφρ.: Κλάιρη Παπαμιχαήλ Σελ.: 312

RO BERT C. A LLEN

εκ δ όσ εις κ λ ειδ άριθμος

H βιομηχανική επανάσταση

Ένα βιβλίο για τη µνήµη και τον µύθο, για το πώς οι ιστορίες που λες στον εαυτό σου γίνονται αληθινές. Μια διερεύνηση της ζήλιας, της εµµονής, της προδοσίας, µια ιστορία αγάπης µεταξύ µητέρας και κόρης, που ρωτάει πόσα πραγµατικά γνωρίζουµε για τους πιο κοντινούς µας ανθρώπους και, κατ’ επέκταση, για τον εαυτό µας.

Μτφρ.: Ανδρέας Κακριδής Άγγελος Φιλιππάτος Σελ.: 232 πα νε πιστη μιακ ές εκ δό σε ι ς κρήτ ης Ένα βιβλίο που συμπυκνώνει τη σύγχρονη επιστημονική συζήτηση για ένα από τα πιο κομβικά ζητήματα της παγκόσμιας ιστορίας, τη Βιομηχανική Επανάσταση. Η έκδοση συμπληρώνεται από επίμετρο του Ανδρέα Κακριδή, που επιδιώκει να τοποθετήσει την ελληνική εκβιομηχάνιση στον ίδιο ιστορικό καμβά.

78

79

ΣΈΡ Ι Μ ΠΈ ΡΜ ΑΝ

Η πολιτική εξέλιξη της νεότερης Ευρώπης Μτφρ.: Μιχάλης Λαλιώτης Σελ.: 763

75

εκ δ όσ εις δώ μα

F R A NCIS S TEVEN S

Οι κεφαλές του Κέρβερου

Από τους αγγλικούς εμφύλιους πολέμους και τη Γαλλική Επανάσταση έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το βιβλίο φτάνει μέχρι την πτώση των δικτατοριών της νότιας Ευρώπης και των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, προσφέροντας όχι μόνο ένα εντυπωσιακό πανόραμα της πολιτικής ιστορίας της νεότερης Ευρώπης αλλά και μια διεισδυτική ερμηνεία του αντιδημοκρατικού ρεύματος που αναπτύσσεται σήμερα.

Μτφρ.: Μιχάλης Μακρόπουλος Σελ.: 296 ε κδ όσεις κ λ ειδάριθμ ο ς Ένα πρώιμο, δυστοπικό pulp μυθιστόρημα που γράφτηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα από τη συγγραφέα-«μητέρα» της επιστημονικής φαντασίας, την Gertrude Barrows Bennett, με το ψευδώνυμο Francis Stevens. Έναν αιώνα μετά την αρχική του έκδοση, είναι ένα ευφυέστατο βιβλίο που ισορροπεί τέλεια ανάμεσα στη φαντασία, το μυστήριο και την αγωνία.

74

79

80

ΣΥΛ ΛΟΓΙ Κ Ό ( Ε Π ΙΜ . ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΣΟΥΛΤΆΝΗΣ)

Ένα αλλόκοτο θηρίο

76

Μτφρ.: Πέτρος Παρθένης Σελ.: 192

S O P HIE M ACK INTOSH

π αν επ ισ τ η μιακές εκδ όσεις κρήτης

Ο μπλε κλήρος Μτφρ.: Ιωάννα Ηλιάδη Σελ.: 328

76

ε κδ όσεις κ λ ειδάριθμ ο ς Διερευνώντας επίμονα το ζήτημα της ελεύθερης βούλησης, τον ρόλο των κοινωνικών προσδοκιών αλλά και το ευαίσθητο θέμα της μητρότητας, ο Μπλε Κλήρος συναρπάζει με την ωμή αναπαράσταση της επιθυμίας και καθηλώνει με τις αδιαμφισβήτητα γνώριμες πτυχές του.

40 lifo – 4.11.21

75

Το βιβλίο αυτό ανοίγει έναν εποικοδομητικό διάλογο με τον αναγνώστη γύρω από τον σκληρό κόσμο των δανείων, των τόκων, των δανειστών και των οφειλετών, συμβάλλοντας στην κατανόηση της καθημερινής ζωής στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα. Περιλαμβάνει μεταφρασμένα έργα ή αποσπάσματα αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων συγγραφέων έως τον Βασίλειο Καισαρείας και την κλασική χριστιανική γραμματεία.

80

4.11.21 – lifo

41

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

81

85

Μην τα παρατάς

Είσαι δυνατή

Μ Α Ρ Ί Α ΠΟΛ ΎΖ ΟΥ Σελ.: 408

εκ δ όσ εις k ey b ook s Η ιστορία της Μαρίας Πολύζου, μιας γυναίκας που δεν τα παράτησε ποτέ, θα σας εμπνεύσει να ζείτε με πάθος, να αντιμετωπίζετε με θάρρος κάθε δυσκολία, να ονειρεύεστε το ακατόρθωτο και να μην τα παρατάτε ποτέ.

82

GARY VAYNERC H UK

#AskGaryVee

81

Σελ.: 416 εκ δ όσ εις k ey b ook s O Gary Vaynerchuk, o επιδραστικός και αντισυμβατικός επιχειρηματίας, γνωστός ως Gary Vee, ξέρει πώς να επιτυγχάνει αποτελέσματα, και ταυτόχρονα να το διασκεδάζει. Το #AskGaryVee αποτελεί συλλογή των πιο χρήσιμων απαντήσεων σε ερωτήσεις που του έχει απευθύνει το κοινό της εκπομπής του.

83

Ζ ΈΤΑ ΔΟΎΚ Α

εκ δ ό σ εις k ey books Σελ.: 40 Η Έλλα και η Άλλυ είναι αχώριστες φίλες και στο σχολείο είναι συνέχεια μαζί. Όταν ο δάσκαλος της γυμναστικής τούς ανακοινώνει ότι θα γίνουν αγώνες ταχύτητας, η Άλλυ ενθουσιάζεται. Κάποια παιδιά, όμως, δεν θέλουν να πάρει μέρος γιατί τη θεωρούν ξένη. H σειρά βιβλίων « Έλλα & Άλλυ» μιλά για τη δύναμη της φιλίας, τη γυναικεία υποστήριξη και την αποδοχή της διαφορετικότητας.

86

85

Ζ ΈΤΑ ΔΟΎΚ Α

Είσαι φίλη μου Σελ.: 40 εκ δ ό σ εις k ey books Η Έλλα είναι ένα ντροπαλό κοριτσάκι που δεν χαμογελάει πολύ και δεν έχει κανέναν φίλο. Μια μέρα η δασκάλα τούς συστήνει μια καινούργια μαθήτρια, την Άλλυ από τη μακρινή Αιθιοπία, που κάθεται στο ίδιο θρανίο με την Έλλα, ζητώντας της να γίνουν φίλες. Τι θα κάνει η Έλλα;

ΝΊ ΝΑ Κ Α ΛΟΎΤ ΣΑ

Η φωνή της επιτυχίας Σελ.: 192 εκ δ όσ εις k ey b ook s Η Φωνή της επιτυχίας, δηλαδή η φωνή που προσελκύει την προσοχή, εμπνέει εμπιστοσύνη, γοητεύει, πείθει, παρακινεί, αποτελεί σημαντικό εφόδιο στις διαπροσωπικές σχέσεις, στο επαγγελματικό και το προσωπικό περιβάλλον, αναδεικνύοντας την αξία του ομιλητή. Η Νίνα Καλούτσα, ειδικός φωνής και δημόσιας ομιλίας, μέσα από µια πρωτότυπη κοινωνική και ψυχολογική προσέγγιση της φωνής, αποκαλύπτει βήµα βήµα τη μέθοδό της.

84

82

ΚΩ Ν ΣΤΑ Ν Τ Ί ΝΟΣ Κ Α Ρ ΝΆ Ζ Η Σ

Η χαρά του δρομέα Σελ.: 296 εκ δ όσ εις k ey b ook s

84

83

42 lifo – 4.11.21

Για τον Κωνσταντίνο Καρνάζη δεν έχει σημασία τι πέτυχες χθες αλλά η ιστορία που γράφεις καθημερινά, με κάθε σου βήμα. Η Χαρά του δρομέα είναι μια περιπέτεια γεμάτη ενδορφίνες και ταυτόχρονα μια ερωτική επιστολή στο άθλημα από έναν από τους πιο ξακουστούς πρεσβευτές του. Όπως δηλώνει ο ίδιος: «Οι αγώνες τελειώνουν. Το τρέξιμο είναι παντοτινό».

87

86

K EN FOLLE T T

Ποτέ

Mτφρ.: Βεατρίκη Κάντζολα Σαμπατάκου Σελ.: 808 εκ δ ό σ εις β ell Το νέο έπος του αριστοτέχνη της αφήγησης Ken Follett δεν είναι ένα απλό θρίλερ, μα ένα συγκλονιστικό δραματικό μυθιστόρημα με καταιγιστική δράση που ξετυλίγεται απ’ τη μία άκρη του κόσμου ως την άλλη, σήμερα. Μια απολύτως ρεαλιστική και πλούσια σε αυθεντικές λεπτομέρειες ιστορία που θα εύχεσαι να μη συμβεί… ποτέ.

87

88

ΧΑ Ρ Ί Κ Λ ΕΙ Α Γ. Δ Η Μ Α ΚΟΠ Ο Ύ ΛΟΥ

Η Ιστορία έχει πρόσωπο Σελ.: 384

ίδ ρ υ μ α σ ύ λ βια ιω άν ν ου Η έκδοση αποτελεί σταθμό στην προσωπογραφία αγωνιστών, πολιτικών, ιερωμένων και καθημερινών ανθρώπων. Νέα δεδομένα προκύπτουν, πρόσωπα άγνωστα στην εικονογραφία αναδύονται, εμπλουτίζοντας την τοπική ιστορία, και ο αναγνώστης μεταφέρεται στην Ελλάδα της οθωνικής περιόδου, μία εικοσαετία περίπου μετά την έναρξη του Αγώνα. Η έκδοση συμπληρώνεται με εμπεριστατωμένα εισαγωγικά σημειώματα.

88

«ΚΌΚΚΙΝΟ ΕΊΔΩΛO» ΕΙΡΉΝΗ ΚΟΥΡΟΥΝΙΏΤΗ Εσύ μέχρι πού θα έφτανες ώστε να καταφέρεις να κοιτάξεις το είδωλό σου στον καθρέφτη;

Μ

Facebook: Ειρήνη Κουρουνιώτη/ Eirini Kourounioti, Instagram: irene.kour Βρείτε το «Κόκκινο Είδωλο» στον ιστότοπο των Πρότυπων Εκδόσεων Πηγή αλλά και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία.

έκανε ποτέ, προκειμένου να ξεφύγει από το πιεστικό αδιέξοδο. Κι ενώ ακροβατεί ανάμεσα στον καλό και τον κακό της εαυτό, αρχίζουν να αποστέλλονται στο σπίτι της ανώνυμα γράμματα με υποκρύπτουσα απειλή τόσο για την ίδια όσο και για τον άντρα της. Ο άγνωστος αποστολέας παίζει μαζί της σαν τη γάτα με το ποντίκι, καραδοκώντας για τη στιγμή που θα τη βρει πιο ευάλωτη από ποτέ ώστε να επιτεθεί. Αναδρομές, κρυμμένα μίση, μυστικά πάθη, άβυσσος και έρωτας, φιλία και προδοσία, όλα βάφονται με κόκκινο χρώμα πάνω σ’ έναν σπασμένο καθρέφτη. Η Ειρήνη Κουρουνιώτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1995. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου Κέρκυρας. Έχει ασχοληθεί με το μάρκετινγκ, τη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και την ειδική αγωγή σε παιδιά και σε νέους. Μιλάει τρεις γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά), αγαπάει τα ζώα και τον ακροβατικό χορό. Από το 2020 γράφει ασταμάτητα, ενώ παράλληλα παρακολουθεί το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Το Κόκκινο Είδωλο είναι η πρώτη της επαφή με το αναγνωστικό κοινό.

φωτογραφία από: κλεονίκη παναγιωτοπούλου

ε το πρώτο της μυθιστόρημα Κόκκινο Είδωλο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πηγή, η μεταφράστρια Ειρήνη Κουρουνιώτη εμβαθύνει στην πολυσχιδή γυναικεία προσωπικότητα μέσα από μια δυναμική Αγγλίδα πρωταγωνίστρια. Η Σύλβια Γουόκερ είναι είκοσι εφτά ετών και εργάζεται ως συγγραφέας βιογραφιών σε μεγάλο εκδοτικό οίκο του Λονδίνου. Ενώ δείχνει να έχει βάλει όλα τα πράγματα της καθημερινότητάς της σε τάξη, αντιμετωπίζει προβλήματα στην προσωπική της ζωή. Ο άντρας της ο Ρόμπερτ είναι πιο απόμακρος από ποτέ. Άραγε τι φταίει; Η πολλή δουλειά που τον κατατρώει ή η αναπόφευκτη ρουτίνα που φθείρει ένα παντρεμένο ζευγάρι; Εν τέλει, στην πιο μεγάλη κρίση που αντιμετωπίζει ο γάμος τους, ο Ρόμπερτ την απορρίπτει κι εκείνη, απογοητευμένη από τη συμπεριφορά του, καταλήγει να χάσει εντελώς τον εαυτό της και να κάνει πράγματα που δεν φανταζόταν ότι θα

4.11.21 – lifo

43

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BOOK LOVERS

89

90

Η καταγωγή του Ισραήλ

Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ

Μτφρ.: Αθανάσιος Κ. Κατσικερός Σελ.: 560

παν επιστη μιακές εκδ όσεις κρή τη ς

π αν επ ισ τ η μ ια κές εκδ όσεις κρήτης

Όλα τα φιλελεύθερα και δημοκρατικά συντάγματα περιέχουν διατάξεις για την ελευθερία του λόγου και του Τύπου. Σε όλο τον κόσμο η ελευθερία της έκφρασης έχει φανατικούς υποστηρικτές και σε όλες τις φιλελεύθερες δημοκρατίες χαίρει προστασίας. Ωστόσο, πουθενά η προστασία αυτή δεν είναι τόσο ισχυρή όσο στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, η αμερικανική προσέγγιση στο θέμα αυτό μας αφορά όλους.

Z EEV S T ER H E L L

Η Καταγωγή του Ισραήλ επιχειρεί να ερμηνεύσει τους λόγους διαιώνισης της σύγκρουσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, η οποία εξακολουθεί να είναι ένα από τα μεγάλα άλυτα ζητήματα τόσο για την περιοχή μας όσο και παγκοσμίως.

Σ ΤΑΎ Ρ ΟΣ Τ Σ ΑΚΥ Ρ ΆΚΗ Σ

90 89

44 lifo – 4.11.21

επτασυγγραφεισγραφουνγια επταβιβλίατησζυραννασζατελη ε ν α ν α μ ο ν η τ η σ ε κ δ ο σ η σ τ ου ν ε ου τ η σ μυθ ι σ τ ο ρ η μ ατ οσ Στην ερημιά με χάρι

γιαννησ κωνσταντινιδησ

Περσινή αρραβωνιαστικιά

ευτ υχια γαννακη

Και με το φως του λύκου επανέρχονται

μακησ μαλαφεκασ

Ηδονή στον κρόταφο

μαριαλενα σπυροπουλου

Το πάθος χιλιάδες φορές

χρηστοσ αρμαντο γκεζοσ

Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους Οι μαγικές βέργες του αδελφού μου

λέσχη

μαρια ξυλουρη m. hulot

λ α ανάγνωσης νοεμβριοσ 2021

κδόθηκε για πρώτη φορά το 1986, δύο μόλις χρόνια μετά την ξαφνική και απαστράπτουσα εμφάνιση της Ζυράννας Ζατέλη στην ελληνική πεζογραφία με την Περσινή Αρραβωνιαστικιά, την πρώτη της συλλογή διηγημάτων, η οποία υπήρξε τόσο εντυπωσιακή και απροσδόκητη, ώστε να πειστούν όλοι πως κάτι ρηξικέλευθο παρουσιάστηκε. Κάτι τόσο δυνατό και αναπάντεχο, αλλά ταυτόχρονα τόσο ήρεμο που, από την πρώτη στιγμή, ήταν βέβαιο ότι θα κατακτούσε την εκτίμηση που του άξιζε και θα όριζε ένα καινοφανές λογοτεχνικό πεδίο στα ελληνικά γράμματα. Η πρώτη υποδοχή έργου της, λοιπόν, υπήρξε τόσο πανηγυρική, ώστε να εξαντληθούν τα αποθέματα ενθουσιασμού του αναγνωστικού κοινού, σε σημείο που αυτό να μην αντιδράσει με τη θέρμη που θα ταίριαζε στο ύψος της περιστάσεως που θα όριζε δύο χρόνια αργότερα η συλλογή της Στην ερημιά με χάρι. Κι είναι ίσως λίγο κρίμα που συνέβη αυτό, όχι επειδή το δεύτερο βιβλίο της δεν αγαπήθηκε όσο του αξίζει αλλά γιατί η καταξίωση τού συνέβη λίγο πιο βραδυφλεγώς. Ενώ θα έπρεπε από την πρώτη κιόλας στιγμή να αναγνωριστεί ευθέως ότι προχωρούσε πολύ πιο μπροστά στον δρόμο που είχε διανοίξει το πρώτο της. Με πιο απλά λόγια, η συλλογή της Στην ερημιά με χάρι –ίσως ακόμα και σήμερα, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά– φέρει εκείνη την εντελώς ανεπαίσθητη θαμπάδα στο λούστρο της δόξας της, που συχνά βαραίνει ένα «δεύτερο παιδί», σε σύγκριση με το πρωτότοκο. Ωστόσο, αρκεί μια ματιά στον πίνακα των περιεχομένων για να αντιληφθεί κάποιος από τη συνάρθρωση των είκοσι ενός διηγημάτων σε τέσσερις ενότητες, που ακολουθούν μια αόριστη, αλλά σαφή (χρονολογική μάλλον) σειρά, ότι κρατά στα χέρια του κάτι πολύ πιο αβίαστα και στιβαρά δομημένο, συνεπώς και πιο φινιρισμένο. Την ίδια ακριβώς αίσθηση νιώθει κάποιος και όταν διαβάζει το μικρό σημείωμα για τη συλλογή από τον Κωστή Παπαγιώργη, που τυπώθηκε στο οπισθόφυλλο της δεύτερης κυκλοφορίας του βιβλίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη, περί τα δέκα χρόνια μετά την πρώτη από τις εκδόσεις Σιγαρέττα, και λέει: « Έχοντας περάσει ακροποδητί τη γνωστή δοκιμασία του ανθρώπου που γράφει για να διαβάσει τι έχει ζήσει, η Ζατέλη κατάφερε να φέρει τη γραφή της σε ένα σημείο όπου, άθελά της σχεδόν, τελούνται απίθανες κλεψιγαμίες ανάμεσα στις άδηλες δυνάμεις της ζωής. Μέσα από βελόνες που ταξιδεύουν, μοσχαροκεφαλές που δίνονται πεσκέσι, δάχτυλα παράξενα και κάθε λογής μεταμορφώσεις, μια απόκοσμη βαθύτητα διεκδικεί το βιβλίο σαν στέγη. Επαφίεται στον αναγνώστη να υποψιαστεί ότι παρόμοιοι ψυχισμοί βλέπουν τη λογοτεχνία όχι ως μέγιστη επιτυχία, αλλά απλώς ως ευγενή συμβιβασμό». Ο (συγχωρεμένος) Κωστής Παπαγιώργης εκφράζει πράγματι τον θαυμασμό του για το βιβλίο μέσα από αυτό το σημείωμα, αλλά συγχρόνως το «φορτώνει» με μερικά «άδικα βαρίδια», τα οποία αποδέχθηκαν (και εμπλούτισαν) πολλοί απ’ όσους αναφέρθηκαν, στη συνέχεια, σε αυτά τα διηγήματα. Κι αυτό συνέβη σε σημείο που σήμερα τα εν λόγω «βαρίδια» κρέμονται ως «αγαθές μομφές» από τη συλλογή και θα

έπρεπε, επιτέλους, να τα αποτινάξει από πάνω της για να μπορεί κάποιος να την κοιτάζει αποκλειστικά και μόνο με θαυμασμό, όπως της αξίζει. Συγκεκριμένα, ανάμεσα σε αυτά, εκείνο που φαίνεται να επαναλαμβάνεται πιο συχνά είναι ότι η Ζατέλη «γράφει για να διαβάσει αυτά που έχει ζήσει». Ενώ, αν όφειλε να πει κάποιος κάτι σχετικά με ένα τόσο υποθετικό ζήτημα, θα μπορούσε να αντιτάξει το εξής επιχείρημα, ως πιο συμβατό με το συνολικό έργο της: «Γράφει για να διαβάσει αυτά που δεν έχει ζήσει». Εξάλλου, ως προς αυτό το ζήτημα, η ίδια είχε πει κάποτε, μιλώντας για τη διάσταση μεταξύ της πραγματικότητας και της λογοτεχνικής μετάπλασής της, πως συντάσσεται με τη θέση του Γκαίτε: «Ό,τι γράφουμε συνέβη, τίποτα δεν συνέβη όπως το γράφουμε». Επιπλέον, στο σημείωμα του οπισθόφυλλου η περιβόητη και απαράμιλλη καθαρολογία του Παπαγιώργη λειτουργεί ως δορά προβάτου που επιχειρεί να συγκαλύψει τα σουβλερά δόντια του λύκου-κριτικού, ο οποίος, ως άλλος θεός Δίας, ανησυχεί λιγάκι, διαπιστώνοντας ότι μια καινούργια Μεγάλη Θεά έκανε την εμφάνισή της στην επικράτεια της αυθεντίας και ίσως οι πιστοί στραφούν λατρευτικά προς τη δύναμή της, που είναι τόσο θελκτική και θηλυκή. Και είναι γεγονός ότι η ματιά του Παπαγιώργη ήταν τότε κάπως πιο πατριαρχική απ’ όσο θα αντέχαμε σήμερα και κατά κάποιον τρόπο προσπαθούσε μεν να εξάρει τις αρετές και τη φρεσκάδα του λογοτεχνικού στυλ της Ζατέλη, αλλά μόνο τόσο-όσο, δηλαδή χωρίς να σηκώσει τα χέρια ψηλά για να τους παραδοθεί ως οικειοθελής αιχμάλωτός τους, ενώ θα ήταν το μόνο που όφειλε να κάνει. Γι’ αυτό και χρησιμοποιεί τόσο πολλές λέξεις με διφορούμενο (άρα, τελικά, μάλλον αρνητικό) πρόσημο, όπως είναι, για παράδειγμα, οι «κλεψιγαμίες», (δηλαδή, οι παράνομες ερωτικές σχέσεις) «ανάμεσα στις άδηλες δυνάμεις της ζωής», τη στιγμή που σε αυτήν τη συλλογή και γενικότερα στα έργα της Ζατέλη μεταξύ των εν λόγω δυνάμεων επέρχονται μόνο απαράμιλλες και αξέχαστες συνουσίες. Κυρίως όμως, εκείνο που φάνταζε εξαρχής δύσπεπτο όσο και ύποπτο στην ανδροκρατούμενη συντεχνία της ελληνικής πεζογραφίας της δεκαετίας του 1980 είναι ότι οι ηρωίδες της –εκείνες οι απίθανες αυθύπαρκτες «βαμπ» των απροσδιόριστων αγροτικών επαρχιών– δεν ήταν απλώς αυτονομημένες και αυτόφωτες. Συνέβαινε και κάτι πολύ χειρότερο: ήταν εξίσου αυτάρκεις. Μπορεί να ισορροπούσαν κάπου στις παρυφές της κοινωνίας και να διατηρούσαν περιορισμένες επαφές μαζί της, αλλά η θέση τους εκεί ήταν ευσταθής, ίσως και ακλόνητη. Και για τον λόγο αυτό, από μακριά τουλάχιστον, έδειχναν να είναι ηγεμονικές φιγούρες που αργά ή γρήγορα θα διεκδικούσαν και κάτι ακόμα. Όμως κανείς δεν θα μπορούσε να μαντέψει και να υπολογίσει τι θα μπορούσε να είναι αυτό. Φαινόταν μόνο πιθανότερο ότι θα επρόκειτο για κάτι απειλητικό προς την ευταξία της μικροκοινωνίας. Στην πραγματικότητά όμως, οι ηρωίδες αυτές δεν διεκδικούσαν τίποτα παραπάνω από το να είναι όσο διαφορετικές ήταν.

Στην ερημιά με χάρι Η συγκεκριμένη συλλογή θα πλέει γοητεύοντας, εις το διηνεκές, στην ερημιά –του χρόνου πια– με χάρι και θα είναι ένα κλασικό αριστούργημα της ελληνικής πεζογραφίας.

γ ράφ ε ι ο γ ι ά ν ν η ς κ ω ν σ τα ν τ ι ν ί δ η ς

λεσχη α να γνωσησ

46

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

Ζυράννα Ζατέλη Στην ερημιά με χάρι εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 360

Η Ανατολή, για παράδειγμα, η ηρωίδα του διηγήματος με τίτλο «Ο αέρας της Ανατολής» –μια φοβερή, απομονωμένη, ανεξάντλητη ασθενής που φορούσε κάτι τεράστια παπούτσια σαν εκείνα των κλόουν, χρώματος πράσινου σαν της πιπεριάς, με κόκκινες κοκάλινες αγκράφες, και έδενε τα μαλλιά της σε κότσο «ημισέλινο», επειδή αγνοούσε ότι είχε παρέλθει η μόδα του– το γνωρίζει καλά αυτό και σαρκάζει: «Με φοβούνται λες και είμαι το ίδιο το κακό […] και πες πως είμαι. Και λοιπόν; Δεν ξέρουν πως το κακό, όσο το φοβάσαι, θρέφεται;». Αυτό και μόνο θα αρκούσε ίσως για να πειστεί κάποιος πως μια τέτοια περιθωριακή φιγούρα δεν θα κινηθεί ποτέ διεκδικητικά ενάντια στη μικροκοινωνία που την περιβάλλει (και η οποία, από μια συμπόνια κενή συναισθήματος, τη συντηρεί εν ζωή, αφήνοντάς της καθημερινά ένα πιάτο φαγητό στο περβάζι του παραθύρου της). Θα γίνεται όμως ολοένα και πιο διαβόητη καθώς οι γύρω της θα τη δαιμονοποιούν όλο και περισσότερο, ως πρόχειρο και παντοτινό αποδιοπομπαίο τράγο. Την ίδια στιγμή, όμως, η περιθωριοποιημένη Ανατολή, με το επί της ουσίας μηδενικό ανθρώπινο κεφάλαιό της, έχει τέτοια συνείδηση της αυτονομίας της, που περιφρονεί. Και η περιφρόνησή της ξεκινά από την ίδια την αδελφή της, τη «χαζή Ανθούλα», που ποθεί τους τυποποιημένους ρόλους ζωής για μια γυναίκα, όπως τους περιέγραφαν τα λαϊκά αισθηματικά περιοδικά. Και για τον λόγο αυτό, η Ανατολή υπογραμμίζει, με όση υπεροψία χωρά στο ύφος της, ότι η Ανθούλα «από τα δεκαπέντε της […] έκλαιγε και χτυπούσε τα πόδια της, φωνάζοντας πως θέλει να γίνει υπηρέτρια, όπως άλλες ονειρεύονται να γίνουν βασίλισσες». Και με αυτήν τη φράση η Ανατολή υπονοεί ταυτόχρονα πως η ίδια έχει καταφέρει να είναι ένα είδος βασίλισσας, και μόνο επειδή αντέχει να παραμένει μόνη «στην ερημιά με χάρι». Πρόκειται για το διήγημα που δίνει τον τίτλο στη συλλογή, για του οποίου της πηγές έμπνευσης η Ζατέλη έχει πει το εξής αποκαλυπτικό: «Συχνά ονειρεύομαι φράσεις ή ξυπνώ το πρωί –δεν είμαι σε ύπνο ακριβώς– κι ένας στίχος, μία φράση σφηνώνεται στο μυαλό μου. Αυτήν τη φράση, “Στην ερημιά με χάρι”, την ονειρεύτηκα κι έστησα το διήγημα πάνω σ’ αυτήν». Μιλώντας όμως για «βασίλισσες» ως έναν τύπο της θηλυκής ύπαρξης και όχι ως αναγνωρισμένο αξίωμα, το διήγημα της συλλογής που ίσως συνοψίζει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το είδος τους είναι μάλλον «Η μοσχαροκεφαλή». Σε αυτό, η ηρωίδα με το όνομα Μαρθάννα Μπετκάβα στέκεται κατά υποδειγματικό τρόπο στη μεθόριο του φάσματος του πιθανού, την οποία τόσο καλά –σπιθαμή προς σπιθαμή της– γνωρίζει η Ζατέλη. Με τα λιμαρισμένα και κομμένα κατάλευκα δόντια της και τα μαύρα γάντια που φτάνουν σχεδόν ως τις μασχάλες της, η Μαρθάννα Μπετκάβα είναι ένα πρότυπο της γυναικείας φύσης που όσο κι αν μεγαλώνει, δεν εννοεί να αποποιηθεί καμιά από τις θεμελιώδεις φιλάρεσκες κινήσεις και στάσεις της. Η Μαρθάννα, με την τόσο γοητευτική λάμψη του σκότους της ως περσόνα, ζει όλη της τη ζωή με την απόλαυση της ανάμνησης μιας δικής της πράξης εκφοβισμού, η οποία ήταν να πετάξει μια αιμοστάζουσα μοσχαροκεφαλή στην αυλή της γυναίκας η οποία παντρεύτηκε τελικά τον ξυλοκόπο που εκείνη ποθούσε. Η δε παντρεμένη γυναίκα αποδίδει όλη τη βαριά μοίρα του γάμου και της οικογένειάς της σ’ εκείνη την «κατάρα» της Μαρθάννας που θεωρεί ότι της την έστειλε μαζί με την αιμοστάζουσα μοσχαροκεφαλή.

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

Έτσι, οι δύο αυτές γυναίκες, ενώπιον της εκκωφαντικής πραγματικότητας που βιώνουν, παραβλέπουν τις «στεγνές» ερμηνείες της που θα τους πρόσφερε η λογική, για να προτιμήσουν εκείνες που παρέχουν η φαντασία και η πίστη σε απόκοσμες δυνάμεις και θα ήταν ικανές να τιθασεύσουν το πραγματικό (ούτως ώστε να είναι πιο υποφερτό, αν και αιωνίως άλυτο). Ως εκ τούτου, η γυναίκα του ξυλοκόπου αποδέχεται τη δύσκολη μοίρα της επειδή θεωρεί ότι μια άλλη γυναίκα φταίει για όσα περνά. Ενώ η Μαρθάννα καθηλώνεται από πολύ νωρίς στη θέση της μοναξιάς, γλιτώνοντας έτσι από το ψυχικό κόστος τού να εμπλακεί σε κάποια άλλη ερωτική σχέση. Γιατί ο έρωτας –αυτή η τόσο δυνατή σχέση με τον άλλο– θα ήταν και ο μεγαλύτερος κίνδυνος εξαιτίας του οποίου ενδεχομένως να υποχρεωνόταν να εκχωρήσει κάτι από την αυταρέσκειά της. Οπότε φορτώνει στη γυναίκα του ξυλοκόπου τη συνθήκη της μοναξιάς που βιώνει και κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι απαλλαγμένη από κάθε ευθύνη για τη μονήρη κατάστασή της. Ωστόσο, ούσα η κόρη ενός «φοβεού» πατέρα (όπως η ίδια τον περιγράφει, μια και με τα κομμένα δόντια της δεν μπορούσε πια να προφέρει το ρο), καταλαβαίνουμε και το αίτιο που κρατά τη Μαρθάννα στον μάταιο «θρόνο» της μοναχικότητας. Εκείνος μας ξεκαθαρίζει ότι δεν μπορούσε «να διανοηθεί για την κόρη του κανέναν άντρα ως σύζυγο […] μετά την αμετάτρεπτη τύχη της να έχει έναν τέτοιο πατέρα» και αναρωτιόταν «ποιος νεαρός ή έστω ώριμος κύριος θα είχε τα φόντα να τον επισκιάσει, να τον αντικαταστήσει στη ζωή της;», για να απαντήσει μόνος του και με βεβαιότητα: «Ουδείς!» Τα διηγήματα της συλλογής Στην ερημιά με χάρι περιέχουν όλα τη φανταστική-μαγική διάσταση της ερμηνείας της ζωής. Σε αυτήν έγκειται το ότι είναι τόσο συναρπαστικά. Όμως, ακριβώς δίπλα σε αυτήν παρατίθεται, με διακριτικό τρόπο, σχεδόν σαν άρρητη, αλλά σαφώς παρούσα, και η ακριβής, λογική εξήγησή της. Σε αυτήν βρίσκεται όλη η ψυχογραφική δεινότητα της Ζατέλη. Κι έτσι, ο αναγνώστης είναι ελεύθερος να επιλέξει ποια από τις ερμηνείες προτιμά, αλλά δεν μπορεί να γλιτώσει την έκθεσή του στην επιρροή και των δύο. Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται επίσης την αυτοτέλεια του καθενός από τα διηγήματα της συλλογής. Όμως δεν θα υπήρχε νόημα στο να απομονώσει το ένα από το άλλο, γιατί όλα μαζί συνιστούν ένα τόσο συνεκτικό όλον, που οποιαδήποτε έκφραση προτιμήσεων, όσο αναμενόμενη ή θεμιτή κι αν είναι, θα έθιγε το υπέροχο πέπλο που είναι τόσο φίνα υφασμένο με δυνάμεις μαγικές και απόκοσμες και το οποίο τυλίγει όλα αυτά τα διηγήματα μαζί, κάνοντάς τα να φαίνονται ως ένα έργο χωρίς ορατές ραφές. Υπάρχουν και κάποιοι που διατείνονται ότι η συλλογή Στην ερημιά με χάρι πάσχει από το ότι οι ιστορίες της δεν έχουν ισχυρή πλοκή. Όμως ποιος έχει ανάγκη να αποπροσανατολιστεί λόγω μιας πλοκής, όταν του παρέχεται μια τόσο πλήρης πρόσβαση στις αχανείς πεδιάδες του ανθρώπινου ψυχισμού, στις οποίες φυσά απαλά ένας αληγής άνεμος μελαγχολίας; «Ουδείς!» όπως θα απαντούσε σε αυτή την ερώτηση ο αειθαλής πατέρας της δεσποινίδας Μπετκάβα. Και αυτό είναι το «φοβεό». Αποτελεί επίσης τον κύριο λόγο για τον οποίον η συγκεκριμένη συλλογή θα πλέει γοητεύοντας, εις το διηνεκές, στην ερημιά –του χρόνου πια– με χάρι και θα είναι ένα κλασικό αριστούργημα της ελληνικής πεζογραφίας.

47

λεσχη α να γνωσησ

Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης είναι αρθρογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Ο μονόλογός του Λουκούμι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Άλλα θεατρικά έργα του είναι τα: Ο Οικοδιδάσκαλος ή το δικαίωμα στην αμεριμνησία, Σατωβριάνδου και Γ’ Σεπτεμβρίου, Mr & Mr Vodka, Νήσοι Τόνγκα, Προσάρτηση, Ακαταμάχητη κ.ά.

συγκριτική φιλολογία και η ανθρωπολογία του Μύθου έφτασαν πρόσφατα σε ένα εντυπωσιακό κοινό συμπέρασμα: η Κοκκινοσκουφίτσα, ο Παπουτσωμένος Γάτος και πολλά άλλα κλασικά ευρωπαϊκά παραμύθια είναι στην πραγματικότητα πολύ πολύ πιο παλιά απ’ όσο μέχρι πρόσφατα πιστεύαμε. Όχι απλώς πιο παλιά από την καταγεγραμμένη τους εκδοχή (των Γερμανών αδελφών Γκριμ τον δέκατο ένατο αιώνα και 150 χρόνια νωρίτερα του Γάλλου λαογράφου Σαρλ Περό), ούτε καν λίγο πιο παλιά από την Αναγέννηση και τις προφορικές παραδόσεις του ύστερου Μεσαίωνα – την «παλαιότητα» αυτή τη γνωρίζαμε. Η πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι τα παραμύθια αυτά, με διαφορετική ίσως διανομή ρόλων και εναλλασσόμενο φινάλε, αλλά με την ίδια ακριβώς δομή, πλοκή και ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, συνοδεύουν τον Άνθρωπο από την προϊστορική εποχή, πριν από τη γραφή, πριν από την οργανωμένη κοινωνία και την Ιστορία, από τον καιρό των πρώτων «κοινοτήτων». Ότι αποτελούν, δηλαδή, εικόνες και παραβολικές διδαχές μιας πολύ μακρινής ανθρώπινης κατάστασης και πραγματικότητας και ότι, παρ’ όλα αυτά, μπόρεσαν να επιβιώσουν ανά τους αιώνες και να διασχίσουν διαγώνια την ανθρώπινη εξέλιξη· μπόρεσαν να εξιστορηθούν και να γίνουν κατανοητά με τον πλέον φυσικό τρόπο σε εποχές ασύλληπτα διαφορετικές μεταξύ τους, συμπεριλαμβανομένης της σύγχρονης – να είναι, κοντολογίς, αυτό που λέμε αρχέτυπα. Ας μείνουμε λίγο στην Κοκκινοσκουφίτσα. Ξεφεύγοντας λίγο από τον κανόνα της βερσιόν Γκριμ/Περό (καθώς και από το θρυλικό καρτούν του Τεξ Άβερι της δεκαετίας του ’40, που εξέθρεψε με τις ερωτικές αναφορικές εικόνες του τις πρώτες μεταπολεμικές γενιές της Δύσης), σκαλίζοντας τις παλιότερες παραδόσεις, τα χειρόγραφα, τις φήμες, βρίσκουμε πραγματικά αμέτρητες εκδοχές του παραμυθιού αυτού, εκδοχές όπου το τρίγωνο Κοκκινοσκουφίτσα - Γιαγιά - Λύκος ανατρέπει τους ρόλους του, τεντώνεται, ξεχειλώνει και σπάει. Εκδοχές όπου το τερατώδες, το μπουρλέσκ και η λίμπιντο δεν αποκρύπτονται, δεν «κωδικοποιούνται» καν, αλλά υπερτερούν: αποτελούν τον ίδιο τον χαρακτήρα της αφήγησης. Ο λύκος (στην Ιταλία, λυκάνθρωπος) αφήνει συχνά τη σάρκα και το αίμα της γιαγιάς στο τραπέζι ώστε η ανήξερη Κοκκινοσκουφίτσα να την κανιβαλίσει. Αλλού, η Κοκκινοσκουφίτσα δραπετεύει από το κρεβάτι, λέγοντας στον μεταμφιεσμένο λύκο ότι πρέπει να πάει στην τουαλέτα και ότι καλό είναι να μην τα κάνει στα σεντόνια, ενώ σε πολλές εκδοχές δεν υπάρχει καθόλου το πρόσωπο του «κυνηγού»: η Κοκκινοσκουφίτσα σώζεται από μόνη της, ή με τη βοήθεια μιας πλύστρας, ή και δεν «σώζεται» καθόλου, καθώς ο κόκκινος σκούφος της σημαίνει ανώτερη κοινωνική τάξη κι έτσι ο ακροατής καλείται (προς στιγμήν) να ταυτιστεί περισσότερο με τον λύκο, ο οποίος τη βιάζει πριν τη φάει – ναι μεν μετά τον ξεκοιλιάζουμε και τη βγάζουμε έξω ζωντανή, αλλά αυτή δεν είναι πια παρθένα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως κι αν το διηγηθούμε αυτό το παραμύθι, όποιος και όποτε κι αν το διηγηθεί, όποιο άλλο παράπλευρο μήνυμα κι αν θέλει να περάσει, πιστεύοντας ότι «αντιστρέφει» τον μύθο, και κάποιες φορές όντως αντιστρέφοντάς τον, υπάρχει ένα καίριο και απροσπέλαστο κεντρικό ζήτημα, μία βασική «πληροφορία», που αυτήν τελικά μεταδίδει ο άνθρωπος στον όμοιό του, ό,τι άλλο κι αν νομίζει ότι κάνει: υπάρχει Λύκος.

Ποια είναι ακριβώς η φύση του, οι προθέσεις του, ο ρόλος του, το συζητάμε. Πάντως, υπάρχει. Είναι εκεί έξω –ή και μέσα σου ακόμα– και τώρα το ξέρεις. Και η κοινότητά σου, η κοινωνία σου, τα έργα και οι ημέρες σου, η ύπαρξή σου ολόκληρη οφείλει εφεξής να συμπεριλάβει αυτή την πολύ βασική γνώση. Η «γνώση» αυτή, του «Λύκου», δεν εμποδίζει την ανθρώπινη περιπέτεια· τη συνοδεύει. Είναι μια γνώση βαθιά, απαραίτητη, ώστε να μπορέσεις να μπεις κάπου. Πού; Στον κόσμο. Κι ο κόσμος δεν είναι παραμύθι. Δεν είναι, δηλαδή, ένα φαινομενικά απλοϊκό σχήμα, ένα τρίγωνο, τετράγωνο, με διαγώνια ηθοπλασία, στιβαρή πρώτη ανάγνωση και ξεκάθαρο μήνυμα προς όλους τους αποδέκτες. Ο κόσμος είναι τα πάντα, είναι μυθιστόρημα. Και η Ζυράννα Ζατέλη, με το Φως του λύκου, παραδίδει πριν και πάνω απ’ όλα ένα συγκλονιστικό ρεσιτάλ αυτής ακριβώς της εμπεδωμένης γνώσης ως λογοτεχνικής πεποίθησης. Είναι ανάγκη να προϋπάρχει το παραμύθι, η επίγνωση του Λύκου –ήδη από τον τίτλο, σαν «το φως του», σαν «η ώρα του»– ώστε να υπάρξει το κοσμογονικό μυθιστόρημα. Και πράγματι, με το που πιάνεις το βαρύ αυτό βιβλίο στα χέρια σου νιώθεις αμέσως έναν κόσμο να πλησιάζει, να έρχεται προς τα σένα· και να φτάνει η ώρα που θα μάθεις, επιτέλους, τι γίνεται ενόσω υπάρχει ο Λύκος. Τι γίνεται στη ζωή. πό την αρχή του πρώτου κεφαλαίου, «κάπου στα βόρεια της χώρας», είμαστε ήδη στα γοητευτικά όρια του Απροσδιόριστου: Πότε; Πόσο βόρεια; Ποιας χώρας; Ναι, ποιας χώρας, καθώς οι ιστορίες αυτές μάς έρχονται από έναν καιρό που η Κεντρική Μακεδονία ίσως να μην αποτελεί ακόμα μέρος του νεοελληνικού κράτους. Και να αποτελούσε όμως, πάλι δεν θα εννοούνταν εδώ αυτή η «χώρα» αλλά η ευρύτερη επικράτεια του τόπου – της χώρας πριν από τα μικρά εθνοτικά κουτάκια και τα στενά εθνικά περιγραφικά πλαίσια. Από την πρώτη στιγμή, λοιπόν, σε αυτόν τον τόπο τίθεται το ζητούμενο του μυθιστορήματος. Και είναι το ζητούμενο των μεγάλων αφηγήσεων: το δωδεκάχρονο αγόρι που έχουν πάει «να σφάξει το πρώτο ζώο της ζωής του» δεν έχει ιδέα τι πρόκειται να του συμβεί – όπως και ο αναγνώστης δεν ξέρει τι θα του συμβεί στο Φως του λύκου. «Όσο να συγκεντρώσουν την σκέψη τους σε ό,τι επρόκειτο να γίνει, βρίσκονταν με ματωμένα χέρια, γόνατα, σαγόνια, και ποτέ στην ζωή τους δεν θα μπορούσαν να πουν “τι έγινε” τότε». Το συγκεκριμένο αυτό «τι έγινε», και μάλιστα τι έγινε «τότε», αυτό το ανείπωτο που δεν γίνεται να αποδοθεί, μόνο να το ζήσεις, να ήσουν εκεί, είναι το ίδιο το θέμα του βιβλίου. Μπαίνουμε εκεί, και βρισκόμαστε στην καρδιά ενός κόσμου γεμάτου λέξεις και φράσεις ακριβές, βαρύτιμες από την ιδιαίτερη και μακρόχρονη χρήση τους· στο κέντρο ενός σύμπαντος με «τελετές» και «αγρίμια» με «βρόμικα νύχια», «ζιζάνια», «πλεξούδες που έφταναν ως το στήθος» και «αγνές ψυχές». Οι εσωτερικοί χώροι, φύση κι αυτοί, το προαιώνιο σπηλαιώδες εσωτερικό κάστρο του Ανθρώπου, είναι «μεγάλα ψηλοτάβανα δωμάτια, βαρειά από μια ρόδινη θαλπωρή κι αδημονία», και οι απόρθητοι από την Ιστορία τοίχοι τους είναι «σκεπασμένοι με κόκκινα ιχράμια για να κρατούν τη ζέστη».

Και με το φως του λύκου επανέρχονται Ένα βιβλίο που μιλάει από τις λιθόχτιστες επάλξεις μιας βαλκανικής επικράτειας με χαρακτήρες ιερατικούς, άλλοτε αγνούς άλλοτε εωσφορικούς, έκθαμβους μπροστά στο μυστήριο της ζωής και ταυτόχρονα κλειδοκράτορές του, ανάκατους μες στη μυσταγωγική χορογραφία του λυκόφωτος, ζωντανούς, σεξουαλικούς, αιώνιους.

γ ράφ ε ι ο μ ά κ η ς μ α λ αφ έ κ α ς λεσχη α να γνωσησ

48

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

49

λεσχη α να γνωσησ

Ο Μάκης Μαλαφέκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Κοινωνική Ανθρωπολογία. Παρουσίασε σεμινάρια στη Σορβόννη για την ιστορία του ευρωπαϊκού κόμικ και εργάστηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού. Ασχολείται με τη λογοτεχνία και την ποίηση, το σχέδιο και τη ζωγραφική. Ζει και εργάζεται στο Παρίσι και στην Αθήνα. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του, η Μεσακτή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι.

λεσχη α να γνωσησ

τηλεοπτικό στούντιο, ότι γίναμε επιτέλους άνθρωποι. Είναι μια εποχή γενικευμένης και συνειδητής απομάγευσης, θριαμβευτικής προέλασης του κυνισμού και της απάθειας, και ανάδειξής τους σε κυρίαρχες κοινωνικές αξίες με μοναδική μεταφυσική ή υπερβατική αντιπρόταση μια κακοχωνεμένη νεο-ορθοδοξία και έναν ντελιριακό εθνικισμό για το Σκοπιανό. Και ξαφνικά, μέσα σε όλον αυτό τον ορυμαγδό «winner» εξαχρείωσης, με προβεβλημένες κουλ πένες να μας λένε μάλιστα και ότι τo lifestyle του ’80-’90 απάλλαξε την ελληνική επαρχία από τη «μιζέρια» και τον «καρυωτακισμό» της, βγαίνει το Φως του λύκου, ένα βιβλίο που επανενώνει με τρόπο αυτονόητο, και συνεπώς απολύτως λυτρωτικά, το νερό με το χώμα, το ζώο με τον άνθρωπο, τη ζωή με τον θάνατο. Ένα βιβλίο που μιλάει από τις λιθόχτιστες επάλξεις μιας βαλκανικής επικράτειας με χαρακτήρες ιερατικούς, άλλοτε αγνούς άλλοτε εωσφορικούς, έκθαμβους μπροστά στο μυστήριο της ζωής και ταυτόχρονα κλειδοκράτορές του, ανάκατους μες στη μυσταγωγική χορογραφία του λυκόφωτος, ζωντανούς, σεξουαλικούς, αιώνιους. Χαρακτήρες που διαθέτουν πάντα (και είναι αξιοσημείωτη ως προς αυτό η συνέπεια του κειμένου) μια δυνατότητα άμεσης ψυχικής σύνδεσης με τον αναγνώστη και τη δική του εσωτερική, προγενέστερη γνώση των καταστάσεων. Στην ιστορία «Ζωηρές ψυχές και σιάνκες, οι σκιές τους» (σελ.

185), η Εύθα σκοτώνει με χτυπήματα τσάπας ένα φίδι και την ίδια στιγμή λέει « Έλεος, έλεος!», κάνοντας τη φωνή του φιδιού. «Δεν θύμιζε κάτι αυτή η φωνή, δεν έμοιαζε με της Εύθας, κι όμως η τσάπα της ανεβοκατέβαινε σαν μαστίγιο». Ύστερα, μπροστά στα μάτια του έντρομου γείτονα που παρακολουθεί τη σκηνή («Το σκότωσες, πάμε να φύγουμε» – «Πήγαινε στη δουλειά σου, εγώ θα μείνω λίγο»), γονατίζει μπροστά στο νεκρό φίδι και το θρηνεί: «Ελέησόν με, Κύριε, ότι κατεπάτησέν με άνθρωπος... όλην την ημέραν πολεμών έθλιψέν με...». Ο αναγνώστης ανακαλεί εδώ ότι έχει θρηνήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο κάθε έντομο που κάποτε συνέτριψε, ότι φαντάστηκε τη φωνή και τα λόγια κάθε πλάσματος που συνάντησε ποτέ στον δρόμο του και γίνεται μαζί η Εύθα, ο έντρομος γείτονας και το φίδι. Υπάρχει μια ώρα της ημέρας που είναι αναγκαστικά λυρική. Που ο λυρισμός της ξεχειλίζει από κάθε πόρο της ατμόσφαιρας, περικλείοντας και κατακτώντας πρόσκαιρα ολόκληρη την ύπαρξη. Είναι μια στιγμή μαγική και επικίνδυνη («Αυτή είναι η ώρα του λύκου», του θύμιζε ο Θωμάς-του-Νταίμονα. «Αυτή είναι». – «Γλυκειά ώρα... βλαστήμα τα. Σου ’ρχεται να σφαχτείς»). Στα γαλλικά περιγράφεται με την έκφραση «entre chien et loup» – μεταξύ σκύλου και λύκου: η ώρα της ημέρας που το φως έχει μεν πέσει, αλλά δεν έχεις καταλάβει ακόμα ότι δεν είναι πια μέρα κι έτσι εξακολουθείς να κοιτάζεις τα πράγματα χωρίς να ξέρεις ότι δεν τα βλέπεις καλά – που μπορεί, λοιπόν, να πάρεις κατά λάθος τον λύκο για σκύλο. Θέλει ιδιαίτερη τέχνη για να αποδώσεις λογοτεχνικά μια λυρική στιγμή χωρίς λογοτεχνικό λυρισμό. Θα προσθέταμε ότι αποτελεί μάλιστα και απαραίτητη προϋπόθεση ενός τέτοιου εγχειρήματος, καθώς η μαγεία μιας στιγμής (και, κατ’ επέκταση, του κόσμου ως στιγμής) υφίσταται στον βαθμό που η στιγμή αυτή είναι πραγματική, στον βαθμό που υπάρχει μέσα στην απλότητα και στον χειροπιαστό ρεαλισμό του πραγματικού λόγου, των πραγματικών καταστάσεων και των πραγματικών ανθρώπων. Το Φως του λύκου αποδίδει αριστουργηματικά αυτήν τη στιγμή: το λυκόφως, κατά το οποίο ο νους αντιλαμβάνεται εικόνες που είναι ήδη στο χθες, και το λυκαυγές, όπου τις ξαναπλάθει ως τον πραγματικό κόσμο της επόμενης μέρας.

50

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

Ζυράννα Ζατέλη Και με το φως του λύκου επανέρχονται εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 667

ι λέξεις και οι εικόνες επαναλαμβάνονται, αντηχούν μέσα στο κείμενο, έρχονται και ξανάρχονται ως ισχυρές εμμονικές σπίθες μέχρις ότου ανάψουν στο μυαλό του αναγνώστη το βραδυφλεγές φιτίλι μιας νέας ανιστορικής πραγματικότητας που, μολονότι αχαρτογράφητη, δείχνει απίθανα κοντινή. Δική του. Του μιλάει διαρκώς για κάτι που μοιάζει πολύ με ένα δικό του βίωμα, σαν τέλειο καθρέφτισμα γνωστών του καταστάσεων και παθών. Είναι μεν η νωπογραφία (σε πολλαπλά δωμάτια) της ιστορίας μιας μεγάλης οικογένειας στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, όμως είναι και αυτή του δικού του πιθανού παρελθόντος, του Έλληνα αναγνώστη που συχνά δεν έχει σαφή εικόνα του τόπου του πριν από τα 1900, ή και καθόλου εικόνα – μόνο τρομερές υποψίες. Οι δέκα ιστορίες των ισάριθμων μεγάλων κεφαλαίων, με κοινό παρονομαστή τους ίδιους ήρωες που επιστρέφουν, χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη φωνή. Ο τρόπος αφήγησης ανήκει στην παράδοση εκείνη των μυθολογικών-συμβολιστικών κατασκευών ή του Φανταστικού, που ξέρουν ότι δεν γίνεται –δεν πρέπει– να αποδοθούν ως έπος αλλά ως ένα εκτενές σύμπλεγμα μυθιστοριών και ψυχικών τοπίων: ένα corpus όπως αυτά που μας έχουν δώσει τα μεγάλα μυθιστορήματα του μαγικού ρεαλισμού ή, σε διαφορετικό πλαίσιο, ενός Μπόρχες (των διηγημάτων, ακόμη και του Βιβλίου των φανταστικών όντων), όπου η φωνή ξέρει ότι «υπάρχει», ότι διηγείται μια ιστορία και ότι η ιστορία αυτή –και η φωνή– σε κρατάει απ’ το νήμα της Γλώσσας και της Γνώσης. « Ήταν ένα συμβάν ιστορικό, απ’ όπου κι αν το δούμε», διαβάζουμε στην αρχή της τρίτης ιστορίας («Με βέλη του ο έρωτας», σελ. 108), και λίγο παρακάτω: «Την ιδέα για το συγκεκριμένο εκείνο γεγονός έμπροσθεν του πανδοχείου την είχε μια γυναίκα απ’ αυτές που δεν εμφανίστηκαν ακόμα στην ιστορία μας». Αυτό το «εμείς» του «απ’ όπου κι αν το δούμε», και κυρίως αυτή η «ιστορία μας», για την οποία η φωνή με γλυκιά συνενοχή πληροφορεί τον αναγνώστη ότι δεν έχει εμφανίσει ακόμα όλα της τα πρόσωπα, συνοδεύει ως διαρκής δυναμική συνείδηση το μυθιστόρημα εν μέσω παγανιστικού καρναβαλιού με τραγόμορφους κουδουνοφόρους μια Καθαρά Δευτέρα, καταδρομές λύκων στο χωριό με πρόβατα που τους ακολουθούν πειθήνια ως τον χαμό τους, ανίερες ερωτικές πράξεις μεταξύ ενός νεαρού έφηβου μουσουλμάνου και μιας κωφάλαλης και υπέροχα ζωηρά «παιχνίδια των λαγών» στο καθάριο σεληνόφως. Όλα αυτά τα στοιχεία, και άπειρα άλλα, είναι που «επανέρχονται» με το φως του λύκου, για να πάμε πίσω στον τίτλο της ζατελικής κατάθεσης. Το ίδιο το βιβλίο είναι, κατά βάση, μια ιδιότυπη επαναφορά. Και είναι σημαντικό το βιβλίο αυτό, μαζί και η επαναφορά που καταφέρνει. Είναι σημαντικό για πολλούς και διάφορους λόγους, αποτύπωσης μοναδικών χαρακτήρων και ιδιωματικών ομιλιών, δοξασιών και ηθών, διεύρυνσης της λογοτεχνικής αφορμής, εντυπωσιακού υφολογικού πλούτου, λόγους των οποίων η ανάλυση δυστυχώς δεν χωράει σε τούτο το κείμενο· αλλά ας ειπωθεί τουλάχιστον εδώ ότι είναι σημαντικό, συν τοις άλλοις, και για τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία κατά την οποία εμφανίζεται στα ελληνικά γράμματα. Το παν-μυθολόγημα Και με το φως του λύκου επανέρχονται κυκλοφορεί και δημιουργεί αμέσως αίσθηση (με αλλεπάλληλα μεγάλα τιράζ που εξαντλούνται το ένα μετά το άλλο, συνολικά γύρω στα 400.000 αντίτυπα μέχρι σήμερα), πηγαίνοντας καθέτως ενάντια στο ρεύμα της εποχής του. Η Ελλάδα του πρώτου μισού των ’90s είναι η χώρα του «Κλικ» και του «Τροχού της Τύχης», της πολυπόθητης άφιξης των McDonald’s, του Πρώτου Πακέτου Ντελόρ και της τηλεπρόσκλησης στον Νιλ Σεντάκα να έρθει να μας πει κι εμάς το «Oh Carol» από δικό μας

Ζυράννα Ζατέλη Ο θάνατος ήρθε τελευταίος εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 728

το ο θάνατος ήρθε τελευταίος βρισκόμαστε στη δεκαετία του ’50, κάπου στη Βόρεια Ελλάδα – αλλά εφόσον πρόκειται για μυθιστόρημα της Ζυράννας Ζατέλη, πρόκειται για τη ζατελική δεκαετία του ’50, σε μια ζατελική Βόρεια Ελλάδα. Θυμάμαι ακόμα τον παράξενο αποπροσανατολισμό που μου είχε δημιουργήσει η πρώτη γνωριμία με αυτόν τον ζατελικό κόσμο –όταν ακόμα δεν ήξερα τι είναι ζατελικός, και μάλλον και τι είναι κόσμος–, πολλά χρόνια πριν, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, στην πρώτη ανάγνωση του Και με το φως του λύκου επανέρχονται: αποπροσανατολισμός που οφειλόταν όχι μόνο στο (ασυνήθιστο για μένα τότε) πλήθος των προσώπων και των ιστοριών αλλά και στην αίσθηση που δημιουργούσε ο τόπος του μυθιστορήματος: οικείος και ταυτόχρονα ανοίκειος· έμοιαζε πολύ κοντά στη δική μου επαρχία, στη δική μου χώρα, στον δικό μου κόσμο, και ταυτόχρονα πολύ μακρινός. (Αργότερα, πίστεψα ότι βρήκα την εξήγηση: είναι ο ίδιος κόσμος που ξέρω, αλλά σκεπασμένος με μια βαριά πατίνα, η οποία τον μεταμορφώνει, ανάλογα με τις διαθέσεις της συγγραφέως.) Πάνε γύρω στα δεκαοκτώ χρόνια απ’ όταν πρωτοδιάβασα το Ο θάνατος ήρθε τελευταίος. Όταν το 2009 κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος της τριλογίας Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους, Το πάθος χιλιάδες φορές, φρόντισα να ξαναδιαβάσω όλη τη Ζατέλη από την αρχή για να τον υποδεχτώ· αυτή ήταν η πιο πρόσφατη ανάγνωσή μου του πρώτου τόμου, πριν τον ξαναδιαβάσω για τις ανάγκες αυτού του κειμένου· τα πολλά χρόνια που πέρασαν από τον δεύτερο τόμο μέχρι την ολοκλήρωση της τριλογίας ήταν γεμάτα άλλα βιβλία, άλλους λαβυρίνθους. Ανοίγοντας ξανά το Ο θάνατος ήρθε τελευταίος ένιωθα φόβο (όπως πριν συναντήσεις έναν παλιό και αγαπημένο φίλο, που όμως έχεις πολλά χρόνια να τον δεις ή, έστω, να μάθεις νέα του): τα βιβλία έχουν την τάση να μεταμορφώνονται όσο τα κρατάμε κλειστά κι αδιάβαστα στο ράφι – ή ίσως δεν μεταμορφώνονται αυτά αλλά εμείς: θα συναντούσα άραγε το ίδιο βιβλίο; Θα είχε γίνει καλύτερο; Χειρότερο; Αγνώριστο; Θυμόμουν να μιλήσω τη γλώσσα του; Κι όμως, ξαναδιαβάζοντάς το τώρα, διαπίστωσα ότι θυμόμουν ακόμα και όσα νόμιζα ότι είχα ξεχάσει: τον κεραυνοβολημένο Σέρκα και τα σκαλίσματά του στο ξύλο· την κάργια, παγιδευμένη στα νεκρά χέρια της Δάφνης· τη Ζήνα, με τα νύχια της βαμμένα κόκκινη όζα, να χαζεύει τα κουφάρια των συνονόματών της εντόμων· τους πυροβάτες· τον Ντάφκο και τη Λεύκα, μόνοι οι δυο τους στο ψωμί, μόνοι και στο μαχαίρι· τους ανθρώπους, που πρώτα μετανιώνουν και μετά σκέφτονται· και φυσικά, την παραγγελιά μιας μάνας προς το παιδί της στον άλλο κόσμο: Να του πεις πως η νιφάδα του χιονιού είναι τέλεια, μα ο άνθρωπος δεν είναι. Κάποια τα θυμόμουν ως λέξεις της Ζατέλη, άλλα με είχαν ξεγελάσει ότι ήταν δικά μου όνειρα ή φαντάσματα, άλλα ότι ήταν σκόρπιες ιστορίες που κάπως, κάποτε με βρήκαν· όσο δεν διάβαζα το Ο θάνατος ήρθε τελευταίος, η αφήγησή του συνέχιζε τις κυκλωτικές της κινήσεις γύρω μου. Έτσι που και μη διαβάζοντάς το, το διάβαζα, μ’ έναν τρόπο. Σκέφτομαι τη ζατελική αφήγηση σαν ποτάμι που κυλάει προς τη θάλασσα, οι διαρκείς του μαίανδροι κρυμμένοι απ’ την πυκνή βλάστηση που το περιβάλλει, και στα νερά του διαρκώς εκβάλλουν τα νερά μυριάδων παραπόταμων, άλλα διάφανα και κελαρυστά, άλλα λασπώδη και άγρια. Η χαρτογράφησή του είναι

από μόνη της μια περιπέτεια –ίσως μάλιστα κάποιοι να χάθηκαν, αναζητώντας τις πηγές του–, το συνολικό του μήκος αδύνατον να υπολογιστεί με ακρίβεια. Μπαίνεις σε μια βάρκα, να δεις μέχρι πού θα μπορέσεις να πας. Ο κύριος κορμός του μυθιστορήματος είναι μια πυκνή δωδεκαετία κατά την οποία πέντε αδέλφια πεθαίνουν, αφήνοντας πίσω τους έναν άνηβο μονάχα, γιο μίας από τους πέντε. Αλλά οι ιστορίες –της Ζατέλη ειδικά– σπανίως ξεκινούν από την αρχή τους, αν μπορεί να ειπωθεί ότι υπάρχει πράγματι κάτι που λέγεται αρχή. Στις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος, λοιπόν, βρισκόμαστε σε μια ζατελική επαρχία, όπου μια βροχή –ένας κατακλυσμός– διακόπτει το παιχνίδι τριών παιδιών και παρατείνει γκροτέσκα το ζευγάρωμα δύο σκυλιών που, για όσο βρέχει, μένουν κολλημένα σ’ ένα τερατώδες, δικέφαλο πλάσμα. Σε αντίθεση με τα σκυλιά, μέσα στον κατακλυσμό τα παιδιά χωρίζονται: ο ένας –ο άνηβος της προηγούμενης παραγράφου–, όταν πάψουν τα νερά, έχει αφανιστεί. Έτσι ξεκινά η ιστορία, από το τέλος της σχεδόν, αν μπορεί να ειπωθεί ότι υπάρχει πράγματι κάτι που λέγεται τέλος. Από τον κύριο κορμό της ξεφυτρώνουν πλήθος κλαδιά και παρακλάδια· η ζατελική αφήγηση φαίνεται να απεχθάνεται τις ευθείες, τακτοποιημένες γραμμές, προτιμά να ελίσσεται, να φιδογυρίζει, να μας περικυκλώνει στους στροβιλισμούς της. Έτσι, το παρελθόν, το παρόν –ενίοτε και το μέλλον– συνυπάρχουν σ’ έναν μετέωρο χρόνο, μια άχρονη νησίδα, ίσως. Καινούργια νήματα έρχονται και μπλέκονται συνεχώς με τα άλλα, και συνυφαίνονται σ’ ένα περίπλοκο υφαντό, μια μεγάλη ταπισερί που όσο την κοιτάζεις, τόσο περισσότερα σου αποκαλύπτει, και όσο περισσότερα σου αποκαλύπτει, τόσο λιγότερα φοβάσαι ότι έχεις διακρίνει απ’ αυτήν. Είναι σαν να βάλθηκε η συγγραφέας να χωρέσει μέσα στην ύφανση ολόκληρο τον κόσμο, τον ορατό και τον αόρατο, μέχρι και το παραμικρό φύλλο, την παραμικρή ανάσα. (Άλλοτε υποψιάζεσαι ότι ακούς, σε κατάσταση μέθης, μια αφηγήτρια που εξιστορεί σε κατάσταση έκστασης.) Συχνά το βιβλίο φαίνεται να ακροπατεί γύρω από την κύρια ιστορία του, αντί να τη λέει· σαν να θέλει να χαθεί στις παρεκβάσεις του, στις υποϊστορίες του, στις διακλαδώσεις του, στις αναδρομές του, ώστε να καθυστερήσει τον αναπόφευκτο ερχομό του θανάτου, του τέλους με όλες του τις σημασίες. Όσο βρισκόμαστε στην άχρονη νησίδα, οι νεκροί δεν είναι τελείως νεκροί, ακόμα τους έχουμε πλάι μας: έτσι που το ερώτημα αν ένα νεκροταφείο είναι κατοικημένος τόπος ή ακατοίκητος να μη χρειάζεται, για λίγο, απάντηση, εφόσον όλοι μας, για λίγο, κατοικούμε σ’ αυτήν. Ίσως γι’ αυτό το τέλος, όταν έρχεται, είναι η σχεδόν συνοπτική παράθεση αλλεπάλληλων θανάτων. Ο θάνατος μας βρίσκει ακόμα και όταν προσπαθούμε να χαθούμε στις ιστορίες· έρχεται τελευταίος, αλλά έρχεται και πρώτος (όπως ακριβώς συμβαίνει και στο βιβλίο), καθώς μας συνοδεύει ήδη από τη γέννησή μας, κοινή μας, αναπόδραστη μοίρα. Ο θάνατος υπερέχει, όσο και δεν αλλάζει· τα υπόλοιπα είναι ανθρώπων δουλειές. Ίσως γι’ αυτό το τέλος, όταν έρχεται, πάλι δεν έρχεται, μια και τα νήματα θα τα ξαναβρούμε στη συνέχεια, στο Πάθος χιλιάδες φορές. Ίσως, όσο συνεχίζονται οι ιστορίες, ο θάνατος να μπορεί, για λίγο, να αναβληθεί.

Η Μαρία Ξυλούρη γεννήθηκε στην Κρήτη το 1983. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές (Ψυχολογία & ΜΜΕ). Έχει γράψει τα μυθιστορήματα Rewind (2009), Πώς τελειώνει ο κόσμος (2012, Athens Prize for Literature (2013) και Η νυχτερινή βάρδια του καλλιγράφου (2015) – κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καλέντη. Έχει μεταφράσει Ντέιβιντ Μίτσελ, Χάνια Γιαναγκιχάρα και Πολ Όστερ. Το πιο πρόσφατό της βιβλίο, τα Πέτρινα Πλοία, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ο θάνατος ήρθε τελευταίος Είναι σαν να βάλθηκε η συγγραφέας να χωρέσει μέσα στην ύφανση ολόκληρο τον κόσμο, τον ορατό και τον αόρατο, μέχρι και το παραμικρό φύλλο, την παραμικρή ανάσα.

γ ράφ ε ι η μ α ρ ι α ξ υλου ρ η 4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

51

λεσχη α να γνωσησ

λεσχη α να γνωσησ

52

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

Ζυράννα Ζατέλη Περσινή Αρραβωνιαστικιά εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 192

πό τα σκοτεινά βάθη των σελίδων της ζατέλη επιστρέφει πάντα η Περσινή Αρραβωνιαστικιά, το κέντρο του ζατελικού σύμπαντος που πυροδοτεί και μας ψιθυρίζει τα επόμενα έργα της ή το πρώτο ενέχυρο που μας έδωσε, αφού ο αρραβώνας έχει την καταγωγή του στο εβραϊκό «erabon», που σημαίνει «εγγύηση», «ενέχυρο». Η συλλογή των εννέα πρώτων διηγημάτων της Ζατέλη είναι ακριβώς αυτό, το ενέχυρο του λογοτεχνικού της σύμπαντος που ξεδιπλώνεται με κρότο τα επόμενα χρόνια, η πρώτη υπόσχεση και η ρωγμή που διαβαίνει και η ίδια, παίζοντας κορόνα γράμματα τη δημιουργικότητά της, τη μνήμη και το συναίσθημα από σελίδα σε σελίδα, από ιστορία σε ιστορία, δένοντας κόμπους με το νήμα της αφήγησής της κι αφήνοντας άλλους λυτούς, ανοιχτούς για τη συνέχεια που διαισθάνεται ότι έρχεται. Γιατί κάθε πρώτο έργο είναι με έναν τρόπο και η διαίσθηση, το ψηλαφητό αυτού που ακολουθεί, τόσο για τον δημιουργό όσο και για τον αναγνώστη. Κι αυτό το πρώτο ψηλαφητό στο άγουρο λογοτεχνικό σώμα της πρώτης συλλογής διηγημάτων της είναι συναρπαστικό, υποβλητικό, γεννάει μυστήριες υποσχέσεις και τον φόβο, όπως το άγγιγμα του απαγορευμένου καρπού. Είναι ένα σύμπαν μαγικό που ζητάει να γδυθεί από τη μαγεία του, καθώς τα δάχτυλά μας χαϊδεύουν κάθε επόμενη σελίδα. Η Ζατέλη από την πρώτη ιστορία της, που χαρίζει τον τίτλο σε όλη τη συλλογή, βυθίζει το βλέμμα μας σε μια λεπτή γραμμή, στο μεταίχμιο όπου το φως συναντάει το σκοτάδι, η αλήθεια το ψεύδος, οι ζωντανοί τα φαντάσματα και ο άνθρωπος τη φύση και τη φύση του, τον άχρονο εαυτό του που επιστρέφει σε όλους τους προηγούμενους, επιβάλλοντας το σκοτεινό του μυστήριο ποιητικά, δίχως έλεος. Η αφηγήτρια αρραβωνιάζεται τον ακόρεστο σεξουαλικά Μάρκο, τον τρυφερό υπναρά με τον οποίο έχει μια παθιασμένη σχέση, ενώ αυτός δεν διστάζει να ερωτοτροπεί ακόμη και με τη μάνα του. Λαγνεία, εναλλαγές αγγιγμάτων, τρυφερότητα και πάθος, φαντασιώσεις, έρωτας και πένθος μέχρι την τελευταία λέξη του κειμένου, όπου αποκαλύπτεται ότι ο Μάρκος είναι ο γάτος της. Με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση η συγγραφέας μάς κλείνει το μάτι σε ένα παιχνίδι που έχει ετοιμάσει για εμάς, φέρνοντας την ανατροπή ήδη από την πρώτη της κίνηση. Τίποτα δεν είναι δεδομένο, μας ψιθυρίζει, στον ρευστό κόσμο που στήνω για εσάς, το τσεκούρι μου στην κόψη του έχει μέλι και σας καλώ να το γλείψετε κάθε φορά που θα σοκάρεστε, που θα παθαίνετε φρίξη. Δείτε τώρα και τη δεύτερη ιστορία μου, τα «Πουλιά», και σταθείτε ανάμεσα σε αντικριστούς καθρέφτες που γεννούν παράλληλα σύμπαντα, εδώ που χώνω το χέρι μου στην τσέπη του μπαρμπέρη και μεταμορφώνω με το άγγιγμά μου ένα μικρό ωδικό πτηνό σε φίδι πελώριο, βαρύ και ακράτητο. Τις δυο πρώτες ιστορίες τις διάβασα απνευστί, ούσα μαθήτρια, και θυμάμαι ακόμη την αίσθηση ότι ήθελα αυτό το ξωτικό που γράφει να έρθει να με συναντήσει στο σχολείο, στο σπίτι, στον ύπνο μου, οπουδήποτε, και να μου μιλήσει για τη λογοτεχνία και το απαγορευμένο μυστικό, το όνειρο και το ποίημα που φωτίζει χωρίς ντροπή. Λίγα χρόνια μετά, που γίναμε γειτόνισσες στο Κουκάκι, είδα τα παιδιά του λυκείου της γειτονιάς να την κοιτάζουν καθώς περνούσε στο απέναντι πεζοδρόμιο και να ψιθυρίζουν μεταξύ τους «την είδες; Ξαναπέρασε», σαν ηχώ από την τρίτη ιστορία της συλλογής, όπου η υπεραιωνόβια και χθόνια Περσεφόνη, η προγιαγιά της αφηγήτριας, έχει τη φρικτή ικανότητα να προβλέπει, χωρίς ποτέ να λαθεύει, τον θάνατο, κοιτάζοντας αυτούς που περνούν τον δρόμο μπροστά της, λέγοντας «Τον είδες; Δεν θα ξαναπεράσει». Μαγνητίζει τα παιδιά, τους εφήβους, τους μεγάλους στη γειτονιά η Ζατέλη με το βάδισμα, τον αέρα και με το ντύσιμό της, αφού όλοι συμφωνούν μαζί

της πως «ντύνεται σαν μυθιστόρημα», έτσι που και όσοι δεν τη διαβάζουν καταλαβαίνουν τι θα πει λογοτεχνία. Κάποια στιγμή άνοιξα μια εταιρεία πληροφορικής. Το παράθυρο του γραφείου μου έβλεπε την ταράτσα του σπιτιού της Ζατέλη, όπου άπλωνε τις μοβ μπουγάδες της, και το παράθυρό της που φώτιζε μόλις έπεφτε ο ήλιος. Την έβλεπα και με έβλεπε χωρίς να με βλέπει, τη διάβαζα και με διάβαζε, χωρίς να με διαβάζει. Ξανάπιασα τότε την πρώτη συλλογή και είδα να ζωντανεύουν σε μια ατέρμονη σπείρα οι ιστορίες της Περσινής Αρραβωνιαστικιάς, με όλες τις κατακερματισμένες αναμνήσεις μου από το βιβλίο να ξαναδιαλύονται μέσα του, κουβαλώντας όχι μόνο τη δική μου εμπειρία, αλλά και την εμπειρία των βιβλίων της Ζατέλη που ακολούθησαν. Μυστήριο και τραγικότητα, η τελετουργική παράδοση του εαυτού που δεν καταβάλλει καμιά προσπάθεια να προφυλαχτεί καθώς αφήνεται ηδονικά στην περιπέτεια, ο μύθος που ξαναζωντανεύει, το παραμύθι που ανακατεύει τη φύση, τα αρχέγονα στοιχεία της και τους ανθρώπους, θνητοί που είναι καμωμένοι από την ύλη των ονείρων τους, ρομαντικοί και βίαιοι, παιδιά που μπλέκονται μέσα σε ενήλικες, απογυμνωμένοι, μέσα σε κατακλυσμιαίες αλλαγές που γεννούν αχαλίνωτα νέους κόσμους, ξαναφέρνοντας διαρκώς μπροστά τους τους παλιούς. Ξαναείδα το θέμα της κατακερματισμένης ανάμνησης της παιδικής ηλικίας να κυριαρχεί στο διήγημα «Η Ντάλα και τα ύδατα». Οι εικόνες που διατηρεί στη μνήμη της η αφηγήτρια έχουν έναν τόνο μυστηρίου και τραγικότητας, με έναν μέθυσο πάτερα, μια μισότρελη μάνα, δυο αδέλφια με αιμομικτικές σχέσεις, έναν νεκροθάφτη που παρενοχλεί σεξουαλικά τα παιδιά και τον θάνατο. Στο «Στοιχειωμένο αγροτόσπιτο» ξανασυνάντησα τους σπόρους για όλα τα θέματα που βρίσκουν πλήρη ανάπτυξη στο πρώτο μυθιστόρημα της Ζατέλη, μέσα από τη γενεαλογία μιας πολύκλαδης οικογένειας της επαρχίας, και στο επόμενο διήγημα με τον αμφίσημο τίτλο «Ζίνα», που βασίζεται στην ομοηχία του γυναικείου ονόματος με το βραχύβιο έντομο, συνειδητοποίησα ότι αποτελεί την προανάκρουση της κεντρικής ηρωίδας του δεύτερου μυθιστορήματος της Ζατέλη. Αντιλήφθηκα τότε τη σπείρα που κρύβει στην καρδιά της η πρώτη συλλογή διηγημάτων και τον παλμό της που δονείται φρέσκος στο διηνεκές, έτσι όπως χόρευαν τα ρούχα της στην ταράτσα, στις ριπές ενός ανέμου που δεν τον σταματάει τίποτα. Δεν μπορώ να μη σταθώ στο διήγημα με τον τίτλο «Κυκεών», το μοναδικό́ γραμμένο σε τρίτο πρόσωπο, όπου η Ζατέλη παίζει με τα στοιχεία της αστυνομικής αφήγησης. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα της συλλογής που στρέφονται γύρω από ένα αλλόκοτο γεγονός ή μια σύμπτωση, εδώ περιγράφονται δυο θάνατοι που γυρεύουν να εξιχνιαστούν ορθολογικά. Ένας συγγενής του θανόντος, νομικός, κληρονομεί τη βιβλιοθήκη του, όπου βρίσκει μια σειρά αστυνομικών ιστοριών. Διαβάζοντάς τες ανακαλύπτει ότι ο θάνατος της γυναίκας του θανόντος προήλθε από́ δηλητηρίαση, την οποία είχε προσχεδιάσει λεπτομερώς ο αυτόχειρας, αντιγράφοντας έναν μυθιστορηματικό ήρωα από τα βιβλία της συλλογής του. Βουτώντας και ξαναβουτώντας στη λογοτεχνική χώρα της Ζατέλη, αναρωτιέται κανείς πώς γεννιέται αυτή η μεθυστική σκοτοδίνη που σκοτώνει την κεκτημένη βεβαιότητα για να φέρει στο κέντρο τη ζωτική ορμή των λέξεων ως υλικών του απόκρυφου, του έρωτα που μας συνταράσσει μέχρι θανάτου και μας κάνει να αναρωτιόμαστε πώς είναι δυνατόν να ζούμε τόσο κοντά, να αγγίζουμε αυτό το λογοτεχνικό ξωτικό στη γειτονιά μας και να λέμε ψιθυρίζοντας μεταξύ μας σαν παιδιά, «την είδες; Θα ξαναπεράσει», αναμένοντας το επόμενο έργο της, ευτυχείς που ζούμε στον καιρό της, δίπλα της, μέσα της.

Η Ευτυχία Γιαννάκη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Πληροφορική, Μουσική Τεχνολογία και Επικοινωνία και εργάστηκε για αρκετά χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έχει εκδώσει, με ψευδώνυμο, το μυθιστόρημα Χάρντκορ (Ωκεανίδα, 2000), που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορούν η σειρά αστυνομικών μυθιστορημάτων Η Τριλογία της Αθήνας [Στο πίσω κάθισμα (2016), Αλκυονίδες μέρες (2017), Πόλη στο φως (2018)], η Τριλογία του βυθού [Η νόσος του μικρού θεού (2020), Στη Φωλιά του Ιππόκαμπου (2021)] και η σειρά παιδικού μυστηρίου Πιτσιμπουίνοι: Τα πρώτα μου μυστήρια.

Περσινή Αρραβωνιαστικιά Ένα σύμπαν μαγικό που ζητάει να γδυθεί από τη μαγεία του, καθώς τα δάχτυλά μας χαϊδεύουν κάθε επόμενη σελίδα.

γ ράφ ε ι η ε υ τ υ χ ί α γ ι α ν νά κ η 4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

53

λεσχη α να γνωσησ

Ηδονή στον κρόταφο Η μοναξιά παλεύεται και γίνεται χάρη, ιδίως όταν κάποιος βρίσκει τον εαυτό του και τον αντέχει ολοκληρωτικά.

γ ράφ ε ι η μ α ρ ι α λ έ να σ π υ ρ ο π ούλου

λεσχη α να γνωσησ

54

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

Από την άλλη, η κόρη αυτή, που σιγά σιγά έπαυε να είναι κόρη, μεταμορφωνόταν από φάντασμα σε πεταλούδα, ζούσε στις σκιές, τη νύχτα, στις σκέψεις και στα όνειρα, και βήμα βήμα επιλέγει μόνη της το παράδοξο σύμπαν μέσα στο οποίο θα αναπνέει. Αν και ομιχλώδες, όπως είναι πάντα οι ζωές που ολοκληρώνονται μέσα σε κύκλους καπνού, η Ζυράννα Ζατέλη καταθέτει στο βιβλίο Ηδονή στον κρόταφο τις κρυφές και φανερές αγάπες της. Ο ρόλος του έρωτα στη ζωή της, ο έρωτας που κυνηγάς και σε κυνηγάει, «ο γιορτινά ντυμένος θάνατος» που λέει εκείνη. Τα τσιγάρα, σήμα κατατεθέν της βλαβερής «υγείας» της, φιλήδονη, αυτοερωτική, αναρχική επίμονη σε έναν κόσμο που επιθυμεί να πεθάνει «υγιής». Οι φίλοι της, κάτι παράξενα αγόρια, σαν «σύννεφα με παντελόνια», που λέει και ο ποιητής. Οι γάτες, που ήρθαν αργότερα με πάθος στη ζωή της να αντικαταστήσουν τους εραστές της. Και πάντα στο κάδρο η πόλη –οι πόλεις– η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα, το Παρίσι. Τα γράμματα που αντάλλαζε, η αλληλογραφία, μια επιβεβαίωση ότι υπάρχει στη ζωή και στο χαρτί, δεν είναι μόνον αποκύημα της φαντασίας. Η Ζυράννα Ζατέλη ανήκει στις πεζογράφους που από πολύ νωρίς διεκδίκησαν την ελευθερία της γραφής και της ζωής, ανεξαρτήτως φύλου, πολιτικής τοποθέτησης και κοινωνικών κατασκευών. Είναι από τις πρώτες σύγχρονες Ελληνίδες συγγραφείς για τις οποίες ο φεμινισμός δεν είναι μια κοινωνική ταμπέλα, πίσω από την οποία αναζητά ταυτότητα και στράτευση, είναι βαθιά επιλογή που προκύπτει αυτονόητα, αβίαστα, από το είδος της ψυχοσύνθεσής της και τη συνέπεια της ζωής της. Δείχνει να γράφει στα παλιά της υποδήματα –και δικαίως– τη γνώμη που έχουν οι άλλοι για εκείνη, και δεν επιθυμεί να γίνει κάτι μόνον και μόνον επειδή εξυπηρετεί ένα σύστημα. Το πιο σημαντικό, έχει χιούμορ, υπονομεύοντας κυρίως τις δικές της βεβαιότητες. Από νωρίς, από τα πρώτα αλαφροΐσκιωτα βήματά της στα καπνά έξω από τη Θεσσαλονίκη, η δική της νικοτίνη ήταν συνώνυμο με την ελευθερία της. Ακόμα και με κόστος. Οπότε και οι ιστορίες της είναι η διεκδίκηση της δικής της μοναδικής αυθεντικής ταυτότητας, ενός τύπου ανθρώπου που είναι όντως «διαφορετικός», όχι επειδή το επιδιώκει αλλά επειδή απλώς είναι. Γυρίζει την πλάτη στο χρήμα και στη βαρύτητα, στο μεγάλωμα που φέρνει φθορά. Και εάν εμείς στην Ελλάδα κάποτε, τη δεκαετία του ’80, διαβάσαμε ξενόφερτα την υπερτιμημένη Φρανσουάζ Σαγκάν, ή τη φεμινίστρια Σιμόν ντε Μποβουάρ, ακόμα και τον μαγικό ρεαλισμό της Ιζαμπέλ Αλιέντε τη δεκαετία του ’90, την ίδια περίοδο, όσο μεγαλώναμε, ευτυχήσαμε να έχουμε μια Ζυράννα Ζατέλη εγχωρίως. Διότι η λογοτεχνία της Ζατέλη διαποτίζεται από υλικά που χάνονται, όπως χάνονται, αλλοιώνονται, μεταμορφώνονται προς το χειρότερο σχέσεις, στέκια, άνθρωποι. Η ελληνικότητα στη γραφή της Ζατέλη δεν περιέχει τίποτα από τη μιζέρια της επαρχίας που αναβιώνουν συγκαιρινοί της συγγραφείς, καμία μίρλα, ή διάθεση για εμφυλιακές αναβιώσεις, καμία χαμένη πατρίδα και καμία κερδισμένη. Οι έρωτες, ακόμα και εάν είναι αδιέξοδοι, δεν βιώνονται με αδιέξοδο στη γραφή, το σημαντικό είναι η λεπτομέρεια που κάνει έναν άνθρωπο ανθρώπινο, που τον κάνει μύστη του θαύματος, και ηδονικό μέσα στις αγίες επαναλήψεις του. Το τραύμα συμπλέει ωραιότατα με το θαύμα, και η ικανότητά της να υπερασπίζεται την ιδιαιτερότητα της ύπαρξής της είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Σε εποχές όπου οι χώρες, οι άνθρωποι, οι συνήθειες διαποτίζονται από την ίδια ανάγκη, το κυνήγι του χρήματος, η Ζατέλη, με την Ηδονή στον κρόταφο, αποτυπώνει μιαν άλλη ζωή εφικτή. Τον χρόνο της τον κερδίζει μέσα από τη βίωσή του, η ευτυχία δεν είναι πρόσταγμα, η απελπισία δεν είναι πια και του θανάτου. Η μοναξιά παλεύεται και γίνεται χάρη, ιδίως όταν κάποιος βρίσκει τον εαυτό του και τον αντέχει ολοκληρωτικά. Δεν γλιτώνουμε ποτέ από αυτό που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε μόνοι μας και η Ζατέλη γράφει, δείχνοντας –χωρίς καθόλου να το επιδιώκει– τον δρόμο για πολλές από εμάς. Η γυναικεία γραφή και η γραφή γενικότερα θέλει κότσια. Θέλει αίμα και κυρίως σώμα. Το σώμα μας εν τέλει, το γυναικείο σώμα, πολύπαθο, λατρεμένο, παραπονούμενο, παρατημένο. Το σώμα που κάτι έχει να πει, αν του επιτραπεί να μιλήσει. Οι γυναίκες ξέρουν πολύ καλά στο πετσί τους πότε ριγούν και πότε βαριούνται. Και βαριούνται, γιατί υποκρίθηκαν καλά για αρκετό καιρό. Όσο πιο κοντά στο ενδιαφέρον του πυρήνα μας ακουμπήσουμε, τόσο καλύτερα έργα θα αφήσουμε. Η Ζυράννα Ζατέλη έχει ήδη πετάξει τα χαλίκια στον δρόμο μας.

55

λεσχη α να γνωσησ

Ζυράννα Ζατέλη Ηδονή στον κρόταφο εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 168

ώς «ανδρώνεται» άραγε ένας συγγραφέας; Από τι υλικά είναι φτιαγμένο ένα υποκείμενο όταν αποφασίζει εκείνο (ή η μοίρα του) να γίνει συγγραφέας; Ποιες οι αναμνήσεις, οι μυρωδιές, οι άνθρωποι, η γονεϊκή σκιά που ορίζουν το συγγραφικό πεπρωμένο; Αυτό το ερώτημα απασχολεί διαχρονικά τους αναγνώστες, τη γραφή, τους κριτικούς, τους ίδιους τους συγγραφείς και εν τέλει τη ζωή, αν θεωρήσουμε ότι τα βιβλία, η λογοτεχνία, βρίσκονται στην υπηρεσία της ζωής, πασπαλίζοντας με μπόλικη αστρόσκονη τη ματαιότητά της. Όμως το ρήμα «ανδρώνομαι» χτυπάει σε τοίχο, αποδεικνύεται μονομερές και στερεοτυπικό στην περιγραφή του, ιδίως όταν η συγγραφέας είναι γυναίκα. Θα μπορούσαμε σήμερα, στις εποχές που διανύουμε, αν δεν είχαμε κάτι καλύτερο να κάνουμε, να καταθέσουμε μιαν ωραιότατη καταγγελία στον δυναμικό ανώνυμο λεξιπλάστη, προκειμένου να βρεθεί το ρήμα για να περιγράψει καλύτερα και ορθότερα τη μετάβαση του «αντικειμένου-γυναίκα συγγραφέας». Γιατί εάν η λογοτεχνία είναι η τέχνη της επινόησης, ο συγγραφέας έχει ένα σώμα, μια ιστορία και ενίοτε πολλές μέσα σε αυτή, έχει αριθμό κατοικίας, νούμερο τηλεφωνικό, σίγουρα γονείς και παιδική ηλικία. Πώς «γεννιέται» όμως μια συγγραφέας; Πώς, εν προκειμένω, ένα κορίτσι περνάει από την παθητικότητα του βιώματος στην ενεργητικότητα της αφήγησης; Πώς «θηλυκοποιείται» και, τελικά σωστά εκ παραδρομής, πώς «ανδρώνεται»; Διότι η μετάβαση του ανώνυμου παρατηρητή προς την κατεύθυνση του επώνυμου αφηγητή ενδιαφέρει την ίδια τη γραφή. Και αν το σημαντικό, όπως λέει η Μποβουάρ, είναι ότι γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι, κάτι που σήμερα ίσως θέταμε σε αμφισβήτηση, ιδίως όταν μιλάμε για μερικές πολύ συγκεκριμένες γυναίκες που γράφουν με τον τρόπο τους μικρή ή μεγάλη Ιστορία (διότι απλώς γεννήθηκαν), το ρήμα «ανδρώνομαι» είναι ταιριαστό –παρά τα περιθώρια που αφήνει για παρεξηγήσεις– σε μια γυναίκα συγγραφέα. Ας αναρωτηθούμε από πού προκύπτει η έμπνευση. Από πού προκύπτει η ανάγκη κάποιου και κυρίως κάποιας να μιλήσει, να γράψει ιστορίες, να επιδοθεί στη λογοτεχνία. Οι απαντήσεις πολλές και ποικίλες. Και εάν για τον άνδρα είναι βέβαιο ότι πρέπει –άραγε οι άνδρες γεννιούνται ή γίνονται;– να εγκαταλείψει τη μονολιθική σχέση με τον εαυτό του και να εμπιστευτεί τις αισθήσεις και τα αισθήματά του, για να μπορέσει να παρατηρήσει και να αφουγκραστεί το περιβάλλον του, να γίνει παθητικός σε έναν κόσμο που του ζητά να παραμένει πρωταγωνιστής, για το κορίτσι που μεγαλώνει και γίνεται συγγραφέας, εκτός από γυναίκα, η διαδρομή είναι ανάποδη. Ο άνδρας, για να γίνει συγγραφέας, πρέπει να εμπιστευτεί τα θηλυκά του χαρακτηριστικά, να ταυτιστεί με την ευρύτερη έννοια της μητρικής γεννοποιού λειτουργίας, η κόρη πρέπει κυριολεκτικά να «ανδρωθεί». Να εγκαταλείψει την παθητικότητά της και να εμπιστευτεί τη δύναμή της, τη φαλλικότητά της. Να απενοχοποιηθεί για να ορίσει εκείνη την αφήγηση της ζωής της και τις αφηγήσεις που πηγάζουν από αυτή. Στη Ζυράννα Ζατέλη και στο απολαυστικό βιβλίο της Ηδονή στον κρόταφο, το πιο αυτοβιογραφικό από τα βιβλία της (ένας, θα λέγαμε, πρόδρομος του auto-fiction), η αφήγησή της αποτυπώνει το εν λόγω επιχείρημα. Το βιβλίο, μέσα από τις διαφορετικές θεματικές της, λογοτεχνικά ιδωμένες, ενδεχομένως μερικώς επινοημένες, περιγράφει τις μικρές ή μεγάλες αποφάσεις και στιγμές που την οδήγησαν, την πιστοποίησαν, την έστρεψαν προς τον δρόμο της συγγραφής. Η κεντρική αυτή αρτηρία εμπεριέχει τους δύο παράλληλους δρόμους. Ο πρώτος είναι ο δρόμος του «φευγιού», ένας δρόμος που μάλλον την επέλεξε, από νωρίς έψαχνε να «πετάξει» και όχι να ριζώσει. Ο δεύτερος είναι του καπνού, συμβολισμός που συνδέεται με τη γενέτειρά της, την ενασχόληση της οικογένειας με τα καπνά, τη δική της έξη, έλξη και απόλαυση, ένας συνδυασμός συναισθηματικής εξαρτητικότητας και δύναμης μαζί. Και τους δύο δρόμους τους παραχώρησε με τον τρόπο του ο πατέρας της, αναγκασμένος να υποταχθεί στο αερικό που ήταν η μικρή του κόρη, που έψαχνε στους ύπνους και στους ξύπνιους της να δραπετεύει. Ίσως κάτι να καταλάβαινε και εκείνος από φευγιό και έτσι μπόρεσε να νιώσει στο πετσί του την κόρη του, παρά τις κοινωνικές, μικροαστικές στο σύνολο της χώρας, επιταγές.

Η Μαριαλένα Σπυροπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια. Έχει γράψει τη νουβέλα Ρου, το ψυχαναλυτικό παραμύθι Ο μαγικός καθρέφτης και το μυθιστόρημα Τάισέ με (Μεταίχμιο). Η Κόρη χωρίς πλάτη είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή. Ποιήματα, διηγήματα και βιβλιοκρισίες της έχουν δημοσιευθεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο.

Τα πολύ παλιά τα χρόνια, στο ξεκίνημα των καιρών και στο μακρινότερο σημείο της γης ήταν μια πόρτα. Μια κλειδωμένη πόρτα. Από όλες τις μεριές του κόσμου ταξίδευαν άντρες και γυναίκες με κλειδιά στο χέρι για να ανοίξουνε την πόρτα. Μα η πόρτα δεν άνοιγε με τίποτα.

Ο Χρήστος Αρμάντο Γκέζος γεννήθηκε στη Χιμάρα το 1988 και μεγάλωσε στη Σκάλα Λακωνίας. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή Ανεκπλήρωτοι Φόβοι (Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα 2013), το μυθιστόρημα Η λάσπη (υποψήφιο για το Athens Prize for Literature 2015) και τη συλλογή διηγημάτων Τραμπάλα, από τις εκδόσεις Μελάνι. Τον Οκτώβριο του 2019 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το πρώτο του βιβλίο για παιδιά Το δέντρο που είχε μια μπάλα για κεφάλι, σε εικονογράφηση Βασίλη Γαλάνη. To διήγημά του Καρδιές για φάγωμα γυρίστηκε σε ταινία μικρού μήκους. Έχει συμμετάσχει σε ανθολογίες και συλλογικές εκδόσεις. Ζει στην Αθήνα. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του, Χάθηκε βελόνι, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Αυτή την πόρτα ακριβώς ανοίγει η συγγραφέας για να μας αποκαλύψει λοξά, μα όλο και πιο γλαφυρά έναν κόσμο που μοιάζει με τον δικό μας, ή μάλλον είναι ο δικός μας, αλλά διαθλασμένος, ιδωμένος μέσα από το πολύχρωμο και γεμάτο παράξενα πλάσματα και απρόσμενα ρεύματα νερό που βλέπει η φαντασία της. Ο κόσμος αυτός φαντάζει αρχικά δύστροπος: βρίσκεται και αναπτύσσεται εκτός του comfort zone του αναγνώστη, ο οποίος, για να επιτύχει την εμβύθισή του σε αυτό το αλλόκοτο εν πολλοίς σύμπαν (το «immersion», που θα του επιτρέψει και την πλήρη απόλαυση του κειμένου), πρέπει να παραμερίσει τη σύνδεσή του με την υλική και συμβατική καθημερινότητά του. Το Πάθος χιλιάδες φορές είναι το δεύτερο μέρος της τριλογίας Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους, η οποία ξεκίνησε με το Ο θάνατος ήρθε τελευταίος (2001) και ολοκληρώνεται φέτος με το Ορατή σαν αόρατη, δώδεκα ολόκληρα χρόνια αργότερα. Ο τίτλος, ποιητικός ξανά, μου φέρνει στο μυαλό τον Θωμά Κοροβίνη και το βιβλίο του Τι πάθος ατελείωτο (Άγρα, 2014), τίτλος δανεισμένος φυσικά από τον Μάρκο Βαμβακάρη – και πράγματι, οποία έκπληξις: ανοίγοντας το βιβλίο, λίγο πριν από την έναρξη του κειμένου, διαβάζω αφιέρωση, μεταξύ άλλων, «στον Θωμά Κοροβίνη». Η φαντασία και οι αγγελιοφόροι της επικοινωνούν πράγματι με μυστήριους τρόπους. Τα μυθιστορήματα της Ζατέλη είναι βραδύκαυστα, διηθούνται στα αλλεπάλληλα στρώματα της φαντασίας και της μνήμης, για να μετουσιωθούν σε κείμενο ως νεφελώδες, αλλά εύγευστο απόσταγμα γραφής. Το υλικό της είναι «βαθιές καταβολές, μυστικές επήρειες, μνήμες προσωπικές, μνήμες συλλογικές, κυτταρικές, πράγματα που κουβαλάω μέσα μου όπως σχεδόν κουβαλώ το πετσί μου, τα μάτια ή τα χέρια μου». Τα βιβλία της Ζατέλη αποτελούν μια προσαρμοσμένη στο ελληνικό (φυσικό και ψυχικό) τοπίο εκδοχή του λατινοαμερικάνικου μαγικού ρεαλισμού. Προσωπικά, ξαναδιαβάζοντας βιβλίο της μετά από αρκετά χρόνια (και ίσως φανεί σε μερικούς τραβηγμένο) στο μυαλό μου σχημάτιζα εικόνες παρόμοιες με τα anime του Μιγιαζάκι: μια παράλληλη με τη δική μας πραγματικότητα, γεμάτη πλάσματα παραμυθένιου, αλλά δυσοίωνου φορτίου (όπως ο κηροπώλης με τα μακριά, βρόμικα νύχια, μεταξύ πολλών άλλων), που ακόμα κι αν μοιάζουν μ’ εμάς, εξάπτουν την αίσθηση του ανοίκειου, κάνοντάς μας να αναμένουμε από στιγμή σε στιγμή την εκδήλωση μιας παράταιρης ή ακόμα και επικίνδυνης ενέργειας.

Το στοιχείο αυτό του τρόμου ενισχύεται και από το διαρκές και κυρίαρχο θέμα του θανάτου, με την πρωταγωνίστρια Λεύκα να έχει το χάρισμα να ανακουφίζει με το χάδι της τους μελλοθάνατους. Εκτός της Λεύκας, συναντάμε πλήθος άλλων χαρακτήρων, όλων των ηλικιών και με αξιοπερίεργα ονόματα (Ντάφκος, Ωραιοζήλη, Μάργω, Κάσση κ.ά.), οι μοίρες των οποίων διαπλέκονται σε δεκαεπτά εκτενή κεφάλαια που θα μπορούσαν να διαβαστούν και ως μεμονωμένες αφηγήσεις. Στο κέντρο του μυθιστορήματος, πάντως, βρίσκεται σίγουρα η αινιγματική ελαφίνα Λεύκα, που σταδιακά γίνεται κορίτσι και θα υιοθετήσει το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους. Με μη γραμμική πλοκή, που εκτυλίσσεται αργά και με αρκετές εκτενείς παρεκβάσεις, η ανάγνωση απαιτεί υπομονή και συγκέντρωση. Το ογκώδες μυθιστόρημα (800 σελίδες σχεδόν) στοχεύει στη συναισθηματική απόκριση του αναγνώστη, χωρίς να θέλει να συναρπάσει με την πλοκή, τις ανατροπές ή ακόμα και με τα διδάγματα ή τα μεγαλόπνοα θέματα που μπορεί ένα πεζογράφημα να θίξει – υπό την έννοια αυτή θα μπορούσε να διαβαστεί ως ένα μακροσκελές αφηγηματικό ποίημα. Η Λεύκα, από τη μεριά της, αποτελεί μια ευθεία ενσάρκωση της ίδιας της συγγραφέως, αφού, διακατεχόμενη από το πάθος της γραφής, λειτουργεί ως ένα όχημα για τους προβληματισμούς της Ζατέλη γύρω από την τέχνη της. Η τελευταία έχει δηλώσει χαρακτηριστικά: «Βλέπετε, το γράψιμο είναι ό,τι ξέρω καλύτερα να κάνω στη ζωή μου, ό,τι αγαπώ και κατέχω σε βάθος, κι όμως, αν με ρωτήσετε τι είναι, θα δυσκολευτώ πολύ να το διατυπώσω. Γι’ αυτό και δεν μου πέρασε απ’ τον νου να κάνω ένα δοκίμιο πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, μια εργασία, που θα ήταν ίσως κι ευκολότερο, αλλά ακριβώς να αναπλάσω τα της γραφής μέσα από ιστορίες». Το γράψιμο, λοιπόν, στον κόσμο του μυθιστορήματος αλλά και στο μυαλό της Ζατέλη είναι από μόνο του ένα επιπλέον μαγικό στοιχείο, ένα ανεξιχνίαστο πετραδάκι που εν προκειμένω προσθέτει αχλή στην ατμόσφαιρα των σελίδων. Δηλαδή δημιουργεί με ένα εργαλείο που και η ίδια, θαρραλέα και έντιμα, παραδέχεται ότι δεν γνωρίζει τη βαθύτερη φύση του, το οποίο επίσης εμφανίζεται και ως θέμα στο ίδιο το βιβλίο. Πρόκειται, λοιπόν, για ολομέτωπη και πολυεπίπεδη παρείσφρηση του αλλόκοτου, σαν η συγγραφέας να θέλει να καταστήσει θεμελιώδες στοιχείο του βιβλίου της την αίσθηση πως ναι, τελικά είναι τόσο παράξενο που ζούμε. Η Ζατέλη αποτελεί δίχως αμφιβολία μία από τις πιο σημαντικές φωνές της ελληνικής πεζογραφίας, με βιβλία που φανερώνουν τόλμη, προσωπικότητα, ψυχικό πλούτο και συγγραφικό μόχθο. Κάθε έργο της, λόγω μεγέθους, αλλά κυρίως λόγω του διαστήματος που μεσολαβεί κάθε φορά από το προηγούμενο, έχει φτάσει να αποτελεί εκδοτικό γεγονός και οι φανατικοί της αναγνώστες το περιμένουν με λαχτάρα, σχεδόν όπως κάποιοι άλλοι προσδοκούν κάθε χρόνο το καινούργιο iPhone. Ξωτικόμορφη και η ίδια, γνέθει έναν κόσμο εξωτικό, μα σκοτεινό. Με γλώσσα που αντλεί από την πλούσια λαογραφική παράδοση, χαμηλότονη, με ποιητικά ξεσπάσματα, θέτει εξαρχής ένα στοίχημα με τον αναγνώστη: ή όλα ή τίποτα. Διακύβευμα, ο χρόνος. Δημιουργεί έτσι έναν άχρονο μύθο που περικλείει τα πάντα της ζωής. Άλλωστε: «Για μένα το χθες, το σήμερα και το αύριο είναι ένα αιώνιο παρόν». Η παράθεση αποσπασμάτων είναι από συνέντευξη της Ζατέλη στην Παρί Σπίνου για την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (28/6/09).

Το πάθος χιλιάδες φορές Μια ολομέτωπη και πολυεπίπεδη παρείσφρηση του αλλόκοτου, σαν η συγγραφέας να θέλει να καταστήσει θεμελιώδες στοιχείο του βιβλίου της την αίσθηση πως ναι, τελικά είναι τόσο παράξενο που ζούμε.

γ ράφ ε ι ο χ ρ ή σ τ ος α ρ μ ά ν τ ο γ κ ε ζ ος λεσχη α να γνωσησ

56

4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

Ζυράννα Ζατέλη Το πάθος χιλιάδες φορές εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 784

ντελώς τυχαία, το βιβλίο της ζυράννας ζατέλη To πάθος χιλιάδες φορές (Καστανιώτης, 2009) το διάβασα υπό τη μουσική συνοδεία του σάουντρακ του Dune, της νέας πολυσυζητημένης ταινίας του Ντενί Βιλνέβ, βασισμένης στο ομώνυμο θρυλικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Φρανκ Χέρμπερτ. Δεν έχω διαβάσει το τελευταίο, ούτε την ταινία σκοπεύω να δω άμεσα, για κάποιον ενστικτώδη λόγο ωστόσο το σάουντρακ αυτό μου φάνηκε ταιριαστό για την ανάγνωση ενός βιβλίου όπως το συγκεκριμένο μυθιστόρημα της Ζατέλη. Ο λόγος αυτός είναι απλός και μπορεί να συνοψιστεί σε μία και μόνο λέξη: αλλόκοσμο.

Ζυράννα Ζατέλη Οι μαγικές βέργες του αδελφού μου εκδόσεις: Καστανιώτη σελιδεσ: 110

π’ όλα τα βιβλία της ζυράννας ζατέλη, oι Mαγικές βέργες του αδελφού μου είναι το πιο προσωπικό. Είναι ένα μέρος της ιστορίας του αδελφού της Χρήστου Καρακόλη, που αφορά τη σχέση του με τις περίτεχνες βέργες, εντυπωσιακά έργα τέχνης που κατασκευάζει αφαιρώντας το δέρμα του ξύλου, δημιουργώντας με τον φλοιό συμμετρικά σχήματα, «ονειρική γεωμετρία» όπως την ονομάζει η συγγραφέας, «μικροσκοπικά, πολυάριθμα, εκπληκτικής ακρίβειας και ομορφιάς μοτίβα, συνεχώς εναλλασσόμενα και πάντα αρμονικά μεταξύ τους». Πρόσωπα και ιστορίες που έχουν βάση πραγματική, «πράγματα, εικόνες που την κυνηγούν, σπαράγματα συμβάντων κι εντυπώσεων» υπάρχουν διάχυτα σε όλα τα μυθιστορήματά της, στις Μαγικές Βέργες, όμως, υπάρχει εξιστόρηση αληθινών περιστατικών από την παιδική ηλικία της ίδιας και του μεγαλύτερου αδελφού της, του οποίου η τέχνη την έχει σημαδέψει με έναν τρόπο μεταφυσικό. Περιστατικά που έχουν συμβεί στην πραγματικότητα ή μέσα στα όνειρα και στη φαντασία της. Όπως τότε που είχε πέσει σε έναν πυρετό σιωπής και δεν μπορούσε να βρει λέξεις για το τέλος του κειμένου και ήρθε ένα όνειρο να της λύσει τα χέρια: «Είδα ένα παιδάκι στο βάθος μιας θαμπής, απόλυτα σαγηνευτικής υπαίθριας έκτασης, ένα μικρό αγόρι, να μου κουνάει το χέρι και να φωνάζει ενθαρρυντικά: “Πλείστες όσες υπομονές!...”. Τι παράξενη ενθάρρυνση, και τι παράξενο να ακούς μια τέτοια κουβέντα από ’να μικρό παιδί, τόσο ασύμβατη με την ηλικία του, τόσο αναπάντεχη για το μπόι του. Κοντά στα πόδια του, αν και στεριά, βρισκόταν και μια βάρκα. Πλησίασα και, έκθαμβη, είδα πως η βάρκα ήταν γεμάτη σκαλισμένες βέργες, κατάλαβα πως το παιδάκι ήταν ο Χρήστος, μικρότερος και από την ηλικία που είχε σε εκείνην τη φωτογραφία μπροστά στο σινεμά. Πρώτη φορά ήμουν μεγαλύτερη απ’ αυτόν, τον μεγαλύτερό μου, που με καλούσε κατά κάποιον τρόπο πίσω, βαστώντας –τώρα το πρόσεχα– ένα σουγιαδάκι στο χέρι του, ανάμεσα σε δείκτη και αντίχειρα, και στην άκρη του σουγιά μπηγμένο ένα μήλο, σαν να επρόκειτο να τ’ αφήσει να πέσουν κατακόρυφα στη γη και να πεταχτεί από κει ένα δέντρο! “Δες”, σαν να μου έλεγε, “δες!...” κι εγώ, όλο και πιο έκθαμβη, προσπαθούσα να θυμηθώ πού αλλού το είδα αυτό, πού αλλού». Ο μαγικός ρεαλισμός δεν λείπει ούτε από αυτό το σχεδόν βιογραφικό βιβλίο που είναι ταυτόχρονα κι ένα χρονικό του τρόπου που γράφτηκε, κατά παραγγελία, για να συνοδεύσει τη συγκεκριμένη έκδοση, η οποία περιέχει και αρκετά από τα έργα του αδελφού της. Ο θαυμασμός για τις βέργες του Χρήστου – πολύτιμα αποκτήματα που η συγγραφέας δύσκολα μοιράζεται, όπως ομολογεί κάποια στιγμή– εκφράζεται με έναν τρόπο που είναι εντελώς δικός της: «Κάθε φορά που βλέπω μια καινούργια κεντημένη βέργα του ή έρχομαι αντιμέτωπη με μια σειρά από καινούργιες (ζούμε μακριά και ανά μήνες μόνο ανταμώνουμε), μου συμβαίνει κάτι που, παλιότερα, ως παιδί, το έλεγα με την έκφραση “παθαίνω θαυμασμό”. Παθαίνω θαυμασμό, λοιπόν, χάνω τον νου μου, δεν προλαβαίνω να κοιτάω, να παρατηρώ, να απορώ και να εκπλήσσομαι με την υπομονή και το δαιμόνιό του – με τρελαίνουν τα σχέδια, τα φιδάκια και οι μάσκες με παλαβώνουν, νοιώθω σαν άρρωστη, βαλαντωμένη από χαρά να βλέπω αυτό που βλέπω, σε σημείο να τον ρωτάω καμιά φορά, μήπως, μα τον Θεό, μας δουλεύει! Γιατί… τι “σοβαρότερη” κουβέντα να πει κανείς για

κάτι τόσο δουλεμένο, τόσο όμορφο, αφοπλιστικό και ασυνήθιστο, που αγγίζει τα όρια του μαγικού». Ο αδερφός της, καθηγητής φυσικής στο επάγγελμα, «πρώτο όνομα στη Θεσσαλονίκη, περιζήτητος στον τομέα του» είναι αυτοδίδακτος καλλιτέχνης. «Την τέχνη να κόβει ένα κλαδί δέντρου και να το μεταμορφώνει σε έναν τόσο αριστοτεχνικό μικρόκοσμο δεν τη διδάχτηκε από κανέναν – το βαθύ μεράκι, η φαντασία, το ύφος ή το τάλαντο δεν διδάσκονται, υπάρχουν ή δεν υπάρχουν, κι αφού υπάρχουν, συμβαίνουν και εκδηλώνονται, καλλιεργούνται με τον χρόνο. Ωστόσο τα ερεθίσματα, οι εκ των έξω σιωπηρές προτροπές, δεν έλειψαν ούτε και στην περίπτωση του Χρήστου. Από μια σταλιά παιδί είχε τη “λόξα” να παρατηρεί τους νεαρούς της εποχής –δεκαετία του πενήντα– που σκάλιζαν με τους σουγιάδες τους βέργες και βεργάκια για να κάνουν φιγούρα στα κορίτσια. Συνηθιζόταν στα ορεινά χωριά της Μακεδονίας, οι νεαροί συναγωνίζονταν μεταξύ τους ποιος θα φτιάξει την καλύτερη βέργα, έστω κι αν τα έργα που σκάρωναν επάνω στον φλοιό ήταν υποτυπώδη, λίγο-πολύ χοντροκομμένα, ίσα να φαίνεται πως δεν κρατούν ένα απλό κλαδί κρανιάς αλλά μια βέργα περιπάτου, ούτως ειπείν, ή καλύτερα να τους συνοδεύει ένα “σήμα”, ένα στοιχείο μαγκιάς, που ασφαλώς τους ξεχωρίζει από το πλήθος και τραβάει τα βλέμματα, κεντρίζει την περιέργεια των όποιων ακατάδεκτων ή ευσυγκίνητων κοριτσιών». Η (λεπτομερής και αρκούντως λογοτεχνική) περιγραφή της βέργας ως αντικείμενο εντυπωσιασμού και «φιγούρας» είναι ένας ολόκληρος κόσμος στο σύμπαν του βιβλίου, όπως και οι πληροφορίες για τα είδη των ξύλων, από διαφορετικά δέντρα, που προσφέρονται για κοπή μόνο ένα συγκεκριμένο διάστημα το φθινόπωρο και τον χειμώνα, και ο τρόπος που πρέπει να τα μεταχειριστεί κανείς για να καταφέρει να τα σκαλίσει, πριν χαθούν οι χυμοί τους και στεγνώσουν. Ακόμα πιο δύσκολο είναι το ψάξιμο του ίσιου κλαδιού και η «ιεροτελεστία» της πρώτης χαρακιάς. «Χρησιμοποίησε και μίαν άλλη έκφραση για την πρώτη χαρακιά: “αφ’ ης στιγμής, δηλαδή, ανοίξει η πρώτη πληγή στο σώμα τους”. Περίεργο, αλλά δεν το είχα σκεφτεί αυτό, ή δεν ήθελα να το σκεφτώ, και προφανώς είδε την έκπληξη στο πρόσωπό μου. “Δυστυχώς… τι νομίζεις;”, μου είπε, “το να τις κεντήσω σημαίνει πως τις πληγώνω κιόλας, δεν γίνεται αλλιώς”, και τα δάχτυλά του περιέτρεξαν και θώπευσαν ολόκληρη τη βέργα μ’ έναν τρόπο που ούτε να περιγράψω δύναμαι ούτε και να ξεχάσω. (Ο νους μου πήγε, τηρουμένων των αναλογιών, σε εκείνους τους πρωτόγονους σπουδαίους λαούς που γονάτιζαν μπροστά στο ελάφι ή όποιο άλλο ζώο είχαν θανατώσει, για να επιβιώσουν, και ικέτευαν τη συγγνώμη του, ακόμη και το έλεός του προς αυτούς, κάποιες φορές και με δάκρυα). Οι βέργες γίνονται ένας σχεδόν ονειρικός κόσμος μέσα από τις λέξεις της Ζυράννας Ζατέλη, γοητευτικός, και με κάποιον τρόπο μεταφυσικό καταφέρνει να σου μεταδώσει την «άνευ όρων γοητεία» που ασκούν πάνω της, «σαν να την άγγιξε η κάθε μία ξεχωριστά και να τη γήτεψε για πάντα». «Το ίδιο θα έλεγα ακόμη κι αν ο εμπνευστής τους, ο δημιουργός τους, δεν μου ήταν ούτε έβδομος ξάδελφος, δεν γνώριζα καν το όνομά του, ή ήταν κάποιος που είχε προ πολλού εκλείψει απ’ τον γνωστό μας κόσμο, είτε ως φυσική οντότητα είτε –μαζί με τη μαγική του βέργα–, ως σπάνιο είδος», γράφει. «Αλλά ακόμη καλύτερα που είναι αδελφός μου».

Οι μαγικές βέργες του αδελφού μου Οι βέργες γίνονται ένας σχεδόν ονειρικός κόσμος μέσα από τις λέξεις της Ζυράννας Ζατέλη, γοητευτικός, και με κάποιον τρόπο μεταφυσικό καταφέρνει να σου μεταδώσει την «άνευ όρων γοητεία» που ασκούν πάνω της, «σαν να την άγγιξε η κάθε μία ξεχωριστά και να τη γήτεψε για πάντα».

γ ράφ ε ι ο m . h u l o t 4 νοεμ βρ ιου 2 02 1

57

λεσχη α να γνωσησ

O M.Hulot είναι δημοσιογράφος, διευθυντής σύνταξης της έντυπης LiFO και συγγραφέας του βιβλίου Σουβλάκι, μια πανάρχαια ελληνική ιστορία, που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Πατάκη.

58 lifo – 4.11.21

704

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«To see a block of flats as a cave» του Ανδρέα Ράγκναρ Κασάπη Ο Ανδρέας Ράγκναρ Κασάπης, με μεθοδολογική παρακαταθήκη του την ψυχανάλυση, τη φαινομενολογία και τη σύγχρονη πολιτιστική κριτική, προβληματίζεται γύρω από τα τοπία ή κάθε ορισμένη «περιοχή» που δημιουργεί μια αδιαχώριστη συνθήκη. Συγχρόνως, τον απασχολούν οι έννοιες της χροιάς, του ψυχικού τόνου, της διάρκειας και τελικά του βιωμένου χρόνου. Στην ατομική του έκθεση στις Kalfayan Galleries ο καλλιτέχνης παρουσιάζει μια εγκατάσταση που χωράει τη ζωγραφική, το κείμενο και τη φωτογραφία και συνοδεύεται από ένα μουσικό έργο.

10/11-11/12, Kalfayan Galleries, Χάριτος 11, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

60

THE WEEK Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

62

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

64

ΣΙΝΕΜΑ

2. andreas ragnar kassapis. landscape pliancy 2. oil on wood. 40x50cm. 2021

62 ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 10+1 επιλογές

66

ΘΕΑΤΡΟ Οι φυλακές της επιθυμίας

68

ΜΟΥΣΙΚΗ Oι ABBA σαράντα χρόνια μετά

4.11.21 – lifo

59

1986 από τον Λευτέρη Βογιατζή. Πώς η ευφυΐα και η ιδεολογία μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτά που απαιτεί η κοινωνία για τη λεγόμενη επιτυχία; Πώς η ελαφρότητα συγκρούεται με την ανάγκη επιβίωσης; Και, τελικά, πώς η ανούσια συμβατικότητα στέκεται απέναντι στη ζωή, στον χρόνο και στο αναπόφευκτο τέλος; Οι απαντήσεις θα δοθούν από τη σύγχρονη σκηνοθετική προσέγγιση του Στάθη Λιβαθινού και έναν 13μελή θίασο νέων αλλά και έμπειρων ηθοποιών.

6-28/11, Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», Κυκλάδων 11, Κυψέλη, είσοδος: 18-20 ευρώ

5 ΠΑΡΤΙ Believe w/ Rhadoo at #sixdogs

απο tην ελενη τζαννατου

Άλλο ένα Σάββατο, άλλο ένα μεγάλο πάρτι στο gig space του πολυσύχναστου χώρου της Αβραμιώτου. Αυτήν τη φορά η Believe παρουσιάζει τον Rhadoo, που έρχεται στην Αθήνα με techno διάθεση σε ένα πολύωρο club night που συμπληρώνεται από τους Always Late, John και Pan.

the week

6/11, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Αθήνα, είσοδος: 10 ευρώ

4-10 νο ε μ β ρ ιου 20 21

6 ΠΑΡΤΙ Peggy Gou live in Athens STOEP TH S PR ES

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Steel Works» του Philippe Malouin

1 ΟΠΕΡΑ «Μπιμπιλολό» των Μαρκ Μονέ / Αρνό Φαμπρ Το Μπιμπιλολό είναι μια «όπερα δωματίου σε 12 εικόνες για χειριζόμενα αντικείμενα και ηλεκτρονικά πληκτροφόρα». Όμως δεν είναι στ’ αλήθεια όπερα, μια και δεν έχει ούτε υπόθεση, ούτε τραγουδιστές, ούτε λιμπρέτο. Πλαστικά ζώα, ηλεκτρικά τρενάκια, τηλεκατευθυνόμενες μπουλντόζες, ρομπότ-εξολοθρευτές, μηχανές καπνού, τροχαλίες, ηλεκτρικά μοτέρ, καλώδια και επιβλητικές σκιές συνθέτουν ένα καυστικό, ποιητικό και συγχρόνως ονειρικό θέαμα που συνδυάζει τη σύγχρονη όπερα με τη μηχανική περφόρμανς και το θέατρο αντικειμένων. Ένα ιδιαίτερο έργο με άφθονη παιδικότητα, που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους.

5-7/11, Εθνική Λυρική Σκηνή - Εναλλακτική Σκηνή, ΚΠΙΣΝ, λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα, είσοδος 10-15 ευρώ

2 ΜΟΥΣΙΚΗ Cosmonuts: Leaps of Fate & Οδυσσέας Τζιρίτας Live

άσουν ζωντανά τις τελευταίες δισκογραφικές τους δουλειές. Οι Cosmonuts θα έχουν στις αποσκευές τους το περσινό τους «Leaps of Fate» και ο Οδυσσέας Τζιρίτας με την μπάντα του θα φέρουν στη σκηνή το πολυαναφορικό «Gonzo Bliss» σε μια δυναμική βραδιά με συσσωρευμένη συναυλιακή ενέργεια που περίμενε καιρό για να εκτονωθεί.

10/11, ΙΛΙΟΝ Plus, Κοδριγκτώνος 17, Αθήνα, είσοδος: 7 ευρώ

3 ΣΙΝΕΜΑ «Portugal Now!» Παρόλο που η Πορτογαλία είναι μια χώρα με ενδιαφέρουσα κινηματογραφική παραγωγή, δεν είναι ένας τόπος με ισχυρή κινηματογραφική παράδοση. Το BIOS, προκειμένου να προβάλει αυτό το εθνικό σινεμά, συνεργάζεται με την Πρεσβεία της Πορτογαλίας στην Ελλάδα, το Ινστιτούτο Καμόες και το KinoAthens, και θα προβάλλει κάθε Πέμπτη του Νοεμβρίου από μία πορτογαλική ταινία μεγάλου μήκους. Οι βραδιές συνοδεύονται από πλήρες μενού και πορτογαλικό κρασί.

4, 11, 18, 25/11, BIOS, Πειραιώς 84, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

4 ΘΕΑΤΡΟ «Συμφορά από το πολύ μυαλό», σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού

Δύο φρέσκα σχήματα, ύστερα από σχεδόν δύο χρόνια συναυλιακής αποχής, ετοιμάζονται να παρουσι-

60 lifo – 4.11.21

Το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, τιμώντας τον άνθρωπο από τον οποίο πήρε το όνομά του, περνάει συγχρόνως στη νέα του εποχή, με την πρώτη παράσταση που ανεβάζει να είναι το Συμφορά από το πολύ μυαλό, μια σημαντική ρωσική κωμωδία του Αλεξάντρ Γκριμπογέντοφ. Το έργο ανέβηκε στην Ελλάδα για πρώτη και μοναδική ως τώρα φορά το

Ο Philippe Malouin, ένα από τα ισχυρότερα ονόματα αυτήν τη στιγμή στον κόσμο στο industrial design, παρουσιάζει την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα. Το «Steel Works» αποτελεί ένα πρωτότυπο πρότζεκτ, μια και γι’ αυτό ο designer συνεργάστηκε με τον επί χρόνια συνεργάτη του Julian Komosa, περνώντας το τελευταίο διάστημα ψάχνοντας για κάθε λογής παλιοσίδερα σε μάντρες της Αττικής. Ύστερα τα μεταποίησαν μέσα από μια προσέγγιση που δανείζεται από τη γλυπτική, για να δημιουργήσουν τελικά «χρηστικά, λειτουργικά γλυπτά».

4/11-31/12, The Breeder, Ιάσονος 45, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

Μέσα σε λίγα μόνο χρόνια η Κορεάτισσα με έδρα το Βερολίνο παραγωγός, DJ αλλά και fashion icon Peggy Gou έχει αναχθεί σε ένα από τα πιο hot ονόματα της ηλεκτρονικής σκηνής παγκοσμίως. Τώρα επιστρέφει στην Αθήνα για να μας δονήσει σε ρυθμούς μεγάλων της hits, όπως το «Starry Night» και το «It makes you forget (Itgehane)», σε μια βραδιά με opening acts τους Kid Angelo και Korrila.

6/11, Athenaeum InterContinental Athens, λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 89-93, Αθήνα, είσοδος: 30-120 ευρώ

7 ΘΕΑΤΡΟ «When we went electronic» από το The Tank Theatre

Το The Tank Theatre, ένα από τα πιο σημαντικά offoff Broadway θέατρα της Νέας Υόρκης, με δάφνες από μέσα όπως οι «New York Times», έρχεται για δύο μόνο παραστάσεις του When we went electronic στην Αθήνα. Πρωταγωνίστριες δύο made in USA μοντέλα, που, ύστερα από «όχι ακόμα ένα» πάρτι, αρχίζουν να αμφισβητούν τη μνήμη τους αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό. Τελικά, ό,τι συνέβη ήταν αλήθεια; Σε σκηνοθεσία Meghan Finn, με τις Madelyn Robinson και Drita Kabashi.

6 & 7/11, θέατρο Ροές, Ιάκχου 16, Αθήνα, είσοδος: 15-20 ευρώ

8 ΠΑΡΤΙ DHAthens Showcase Το υπόγειο κλαμπ της Crust ενώνει δυνάμεις με το δημοφιλές κανάλι ηλεκτρονικής μουσικής Deep House Athens που διοργανώνει το πρώτο του showcase με σκοπό τη διάδοση της ηλεκτρονικής μουσικής χωρίς στεγανά. Τη μουσική αναλαμβάνουν οι Marsha, Ahmed Briki και Plecta.

5/11, Crust, Πρωτογένους 13, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

9 ΠΑΡΤΙ Qreclaim: 2 years after

«Μάρκος Μπότσαρης» του Παύλου Καρρέρ Με αφορμή την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, στο πλαίσιο των «Ελληνικών Μουσικών Γιορτών» πρόκειται να παρουσιαστεί ένα μελόδραμα σε τέσσερις πράξεις και μορφή συναυλίας υπό τη διεύθυνση του Βύρωνα Φιδετζή. Την όπερα Μάρκος Μπότσαρης ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Το έργο του Ζακυνθινού συνθέτη Παύλου Καρρέρ παρουσιάστηκε για πρώτη φορά ζωντανά το 1861 και ήταν μια προσπάθεια για μια όπερα με στοιχεία ελληνικότητας.

5/11, Ολύμπια - Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», Ακαδημίας 59, Αθήνα

4/11-30/1, Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν – Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα, είσοδος: 8-15 ευρώ

11 ΠΑΡΤΙ Friendly Cosmonauts x KI/KI

6-7/11, Ρομάντσο (Αναξαγόρα 3, Αθήνα) & Communitism (Κεραμεικού 28, Αθήνα), είσοδος: full entry 13 ευρώ, Ρομάντσο 10 ευρώ, Cοmmunitism 10 ευρώ

10 ΘΕΑΤΡΟ «Μακμπέθ» του William Shakespeare σε σκηνοθεσία Θανάση Δόβρη Το κλασικό έργο του William Shakespeare πραγματεύεται μια βασιλοκτονία αλλά και όσα συμβαίνουν γύρω από αυτήν. Ο νικητής πολεμιστής Μακμπέθ,

Μια νύχτα γεμάτη χορό περιμένει όποιον βρεθεί στον «Ναό» αυτό το Σάββατο, μια και η Friendly Co., μαζί με την Cosmonauts, φέρνουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα την ανερχόμενη Ολλανδή σταρ της ηλεκτρονικής μουσικής KI/KI. To line-up της βραδιάς συμπληρώνουν οι Mr.M, Fro και Bromite, για δυνατά ντεσιμπέλ μέχρι το πρωί.

6/11, Temple Athens, Ιάκχου 17, Αθήνα, είσοδος: 10 ευρώ

Προμηθέας Δεσμώτης & ΦΛΙΚ

Skrow Theater

SKROW THEATER

ΟΠΕΡΑ

Μετά από δύο χρόνια, το Qreclaim επιστρέφει για να μας φέρει και πάλι όλους κοντά σε ένα μεγάλο 24ωρο πάρτι. Δύο χώροι, 5 stages, 18 DJs, darkrooms αλλά και cinema room υπόσχονται να μη μας αφήσουν να βαρεθούμε, είτε βρεθούμε στο Ρομάντσο (23:00-9:00, Σάββατο) είτε στο Communitism (9:00-23:00). Πηγαίντε ξεκούραστοι, γιατί η νύχτα, όπως και η μέρα, είναι μεγάλη.

κατά την επιστροφή του και επηρεασμένος από έναν χρησμό μαγισσών που τον βλέπει βασιλιά της Σκωτίας, σκοτώνει τον βασιλιά Ντάνκαν, προκειμένου να καταλάβει ο ίδιος τον θρόνο. Αυτό δεν είναι το μοναδικό έγκλημα που διαπράττει, πριν επέλθει η τιμωρία. Ένα έργο που θέλει να καταδείξει τον φόνο ως ανθρώπινο ένστικτο αλλά και τη δύναμη του φόβου στον τρόπο που σκεφτόμαστε και πράττουμε. Από την ομάδα «Εν τω άμα».

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«Cockroaches - Κατσαρίδες» του Capten Είναι αναμφισβήτητα οι πιο παρεξηγημένοι και «ακάλεστοι» επισκέπτες, αλλά συγχρόνως αποτελούν την επιτομή της επιβίωσης, μια και είναι από τα πιο ανθεκτικά πλάσματα του πλανήτη. Οι κατσαρίδες, παρ’ όλα αυτά, μπορούν να αποκτήσουν ακόμα περισσότερους συμβολισμούς στη μετα-Covid εποχή, όπου οι έννοιες της επιβίωσης και της μεταμόρφωσης επαναπροσδιορίζονται. Στην ατομική του αυτή έκθεση ο έμπειρος καλλιτέχνης Capten μετατρέπει το έντομο σε έργο τέχνης, αφήνοντάς το να συναντηθεί με την προσωπική του μυθολογία.

the week

EKΔΗΛΩΣΕΙΣ

6/11-6/12, Χώρος Τέχνης Πολιτιστικής Εταιρείας Σαρωνικού Πολύπτροπο, Προκοπίου Γκίνη 5, Καλύβια Αττικής, είσοδος ελεύθερη

Δύο ξεχωριστές παραστάσεις έρχονται στο Skrow Theater, σε σκηνοθεσία του Βασίλη Μαυρογεωργίου Προμηθέας Δεσμώτης, Αισχύλου. Η γένεση. Το λίκνο της ζωής. Αρχαϊκές θεότητες με το αγριότερο πρόσωπο της φύσης κυβερνούν τη γη, προκαλώντας κοσμογονικές αλλαγές. Χτίζουν τον κόσμο από την αρχή. Θέτουν τα θεμέλια για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Μα ο άνθρωπος είναι πολύ μικρός ακόμα στα πόδια αυτών των συμπαντικών δυνάμεων. Τι συμβολίζει όμως αυτή η φλόγα; Και τι έπραξε τελικά ο άνθρωπος με το δώρο του Προμηθέα; Μετά τον «ανθρωπισμό», τις ιδέες του Βολτέρου, την αποκαθήλωση του Θεού, τη βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση, στην αυγή μιας αβέβαιης εποχής, ο άνθρωπος χάνει σταδιακά την πίστη στον εαυτό του.

Αρχελάου 5, 210 7235842

παιζουν οι ηθοποιοι : Θανάσης Δόβρης, Αριάδνη Καβαλιέρου, Μιχάλης Πανάδης, Σωτήρης Τσακομίδης

Προμηθέας Δεσμώτης, Αισχύλου Πρεμιέρα: 13/12

ΦΛΙΚ, της Άννι Μπέικερ. Στο έργο, που μετέφρασε ο Δημήτρης Κιούσης και σκηνοθετεί ο Βασίλης Μαυρογεωργίου, η χώρα διανύει οικονομική

ΦΛΙΚ, της Άννι Μπέικερ Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Σάβ. 21:00, Κυρ. 18:00

κρίση, ενώ στην ίδια άθλια οικονομική κατάσταση βρίσκονται και οι τρεις πρωταγωνιστές. Η απραγματοποίητη φιλοδοξία του Σαμ, της Ρόουζ και του Έιβερι είναι να ξεφύγουν από τη μουντή και μίζερη ζωή τους. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε έναν κινηματογράφο σε κατάσταση παρακμής. Οι τρεις υπάλληλοι εκτελούν τα αφάνταστα βαρετά καθήκοντά τους, καθώς αγωνίζονται να επιβιώσουν και να βρουν την ταυτότητά τους. παίζουν: Αριάδνη Καβαλιέρου, Μιχάλης Πανάδης, Σωτήρης Τσακομίδης

4.11.21 – lifo

61

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Σινεμά

Eternals

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο

Κακό

62 lifo – 4.11.21

Mια ταινία της Marvel για το κοινό που παραπονιέται για τις ταινίες της Marvel.

Oι Eternals, μια φυλή εξωγήινων αθανάτων που ζουν κρυφά στη Γη επί 7.000 χρόνια, αναγκάζονται να βγουν στο προσκήνιο για να υπερασπιστούν τον πλανήτη από μια νέα μοχθηρή απειλή. ΣYΝΟΨΗ:

Ό

ντως το Eternals είναι μια παράξενη ταινία, όχι μόνο για τα δεδομένα της Marvel αλλά και μέσα στο σύμπαν που φιλοδοξεί να πλάσει από το μηδέν. Και σίγουρα η Κλόι Ζάο προσεγγίζει διαφορετικά το concept των υπερηρώων, χωρίς να απορρίπτει τη δυναμική μιας ετερόκλητης παρέας, που υποκαθιστά την πολυπόθητη έννοια της οικογένειας. Φέρνει το σήμα κατατεθέν της, τη μοναξιά των χαρακτήρων σε μεγάλα, ανοιχτά τοπία και προσπαθεί να ανταλλάξει τις φορτωμένες με εφέ εικόνες που είχαμε συνηθίσει τόσα χρόνια με γήινη αίσθηση, χωμάτινες επιφάνειες και, ως επί το πλείστον, απτά ντεκόρ. Η εύκολη λύση των χριστιανικών συμβολισμών έχει παραχωρήσει τη θέση της σε μια πανσπερμία πολιτισμών, απλωμένων πάνω σε μια διακριτικά ζεν φλοκάτη: η φυλή των εξωγήινων αθανάτων που βρίσκονται στη Γη επί 7 χιλιετίες ταξιδεύει στον χρόνο για να καταλάβει ο θεατής, μέσα από λιτά φλασμπάκ, τη διαδρομή τους και αναγκάζονται να ενωθούν, παρά τις διαφωνίες στους χαρακτήρες και την απόσταση που έχει πάρει ο ένας από τον άλλον στο ζοφερό παρόν, καθώς μια τρομερή δύναμη απειλεί να ισοπεδώσει τον πλανήτη και το ανθρώπινο είδος. Όπως καταλαβαίνουμε, ο συγχρωτισμός τους με τους ατελείς γήινους έχει αμβλύνει την ιερή, αταλάντευτη αποστολή τους να υπηρετούν τυφλά τις οδηγίες των δημιουργών τους, των Celestials, και τους έχει, ως έναν βαθμό, που παραμένει δραματουργικά ρευστός, συγκινήσει αρκετά για να αναστείλει το ουράνιο σχέδιο που τους υποκινεί ώστε να προστατεύσουν τους πραγματικά αδύνα-

μους αυτού του κόσμου από τους τερατόμορφους Deviants αλλά και από έναν βαθύτερο, πιο πολύπλοκο κίνδυνο. Και ενώ η επανεκκίνηση των εναλλακτικών υπερηρώων, που δυνητικά θα ξαναβάλει στο παιχνίδι τα απομεινάρια των Εκδικητών και θα αποκαλύψει σταδιακά τα πλάνα του mastermind Κέβιν Φάιγκ για τις φιλόδοξες διακλαδώσεις του multiverse, προτείνει πρωτότυπα σενάρια, όπως η εισαγωγή εντελώς άγνωστων χαρακτήρων, η σχεδόν παντελής απουσία ανθρώπινης εμπλοκής και ο ντελικάτος χειρισμός της Κλόι Ζάο στη γυναικεία ευαισθησία, με αιχμή του δόρατος την πρέσβειρα της ενσυναίσθησης Κίρκη (την υποδύεται η επίσης κινεζικής καταγωγής Τζέμα Τσαν, που είχε παίξει και τη Μινέρβα στην Captain Marvel, χωρίς συσχετισμό), η βραβευμένη με Όσκαρ δημιουργός του Nomadland καταφεύγει σε ατελείωτα ηλιοβασιλέματα και διαλογικές περιπλανήσεις. Το σενάριο που συνυπογράφει η Ζάο, και βασίζεται στη σειρά κόμικς που λάνσαρε ο Τζακ Κέρμπι και πρωτοδημοσιεύτηκε το 1976, αναλώνεται στις συστάσεις, με περιστασιακή διάδραση και ελάχιστη ενέργεια. Με εξαίρεση τον Κίνγκο του Κουμάιλ Ναντζάνι, ο οποίος αποφάσισε να γίνει σταρ του Μπόλιγουντ, και κουβαλά πάντα μαζί του τον συμπαθή υπηρέτη του (Χαμίς Πατέλ) και μια κάμερα για να αποτυπώνει, ειρωνικά, μια και δεν προβλέπεται να πεθάνει, την υστεροφημία του, που προσδίδει αβίαστη κωμική ανακούφιση και μια φυσικότητα που ταιριάζει στον εγγενή νατουραλισμό της Ζάο, οι υπόλοιποι ακούγονται ξύλινοι, σχεδόν σε επίπεδο πρόβας, με τη Σάλμα Χάγιεκ στον ρόλο της ηγέτιδας και «γέφυρας» με τους Δημιουργούς στο πιο αμήχανο και άχαρο πόστο του θιάσου. Η Αντζελίνα Τζολί παίζει μια πολεμίστρια/ παραλλαγή της Αθηνάς, προσφέροντας ψήγματα εκρηκτικότητας σε έναν χαρακτήρα με

INFO ETERNALS ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Κλόι Ζάο ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Τζέμα Τσαν, Ρίτσαρντ Μάντεν, Σάλμα Χάγιεκ, Αντζελίνα Τζολί, Μπάρι Κίγκαν

κενά μνήμης και δυσοίωνα οράματα. Ο Ρίτσαρντ Μάντεν, ως Ίκαρος, έμμεσα παρωδεί την ομοιότητά του με τον Σούπερμαν (δεν λείπουν τα καλόκαρδα πειράγματα προς τους αντιπάλους της DC), ο Μπράιαν Ταϊρί Χένρι/ Φάστος γίνεται ο πρώτος γκέι υπερήρωας στο πάνθεον της Marvel, αν και δεν δίνεται συνέχεια στο θέμα, και οι νεότεροι της παρέας, ειδικά η μικρομέγαλη Sprite, πλαισιώνουν, σαν να συμπληρώνουν, το εμπορικό καθήκον της εφηβικής παρουσίας που βασικά απευθύνεται στο ανάλογο target group. Κρίμα, γιατί ο Ντρούιγκ του Μπάρι Κίγκαν, τον οποίο γνωρίσαμε από τον Θάνατο του Ιερού Ελαφιού του Γιώργου Λάνθιμου, θα μπορούσε να διαδραματίσει κρισιμότερο ρόλο από αυτόν που του επιφυλάσσεται από ένα αναγκαστικά «εκθετικό» ξεδίπλωμα τύπων που, όπως οι θεοί της ελληνικής μυθολογίας, δανείζονται χαρακτηριστικά και αδυναμίες από τους ανθρώπους. Μέσα στους Eternals, ένα χαλαρό saga με νωθρή δράση και πρόσχημα την οικογένεια και τους ευάλωτους δεσμούς της, κρύβεται ενδεχομένως μια καλύτερη ταινία με θέμα την ελεύθερη βούληση και τη δύναμη της αγάπης σε ένα φόντο που είχε εξαντληθεί και ανατέθηκε σε μια «εξωγήινη» καλλιτέχνιδα με συγκεκριμένη οπτική να αναθεωρήσει εν μέρει τη συνθήκη και τους αταίριαστους, macho αναχρονισμούς. Από τη χειρονομία της λείπουν η συνοχή και η αιχμή. Οι απέθαντες θεότητες θα επανέλθουν, αυτό είναι βέβαιο. Η ειρωνεία είναι πως, για να ξυπνήσουν από τη δραματική τους σύγχυση, μάλλον θα χρειαστούν τη συνδρομή κάποιων από τους συνήθεις υπόπτους του πρόσφατου Marvel παρελθόντος, που επίσης δεν πεθαίνουν με τίποτα.

VILLAGE RENTI 1,4,9,10,13,14-VILLAGE MALL 2,4,5,7,9,10,11,13,14-VILLAGE PAGRATI 4,5-VILLAGE AG.DIMITRIOS 1,2,5-ODEON ESCAPE 1,3,5-ΑΕΛΛΩ 2,3,4-ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1- ΑΙΓΛΗ 2-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 1-CINERAMAWEST CITY 1-ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1-ΝΑΝΑ 2,5-ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-TOWN CINEMAS 1,3-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1-ΑΡΤΕΜΙΣ-ΣΙΝΕ ΠΑΛΛΗΝΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΣΙΣΣΥ -ΖΕΑ-ΦΟΙΒΟΣ 1

Συνέβη στο Σόχο LAST NIGHT IN SOHO

Έντγκαρ Ράιτ Τομαζίν Μακένζι, Άνια Τέιλορ-Τζόι, Νταϊάνα Ριγκ ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Ένα νεαρό κορίτσι που είναι παθιασμένο με το σχέδιο μόδας βρίσκει έναν μυστηριώδη τρόπο να μεταφέρεται στη δεκαετία του ’60. Σ’ εκείνη τη διάσταση του χρόνου συναντάει έναν φιλόδοξο τραγουδιστή. Όμως το περιβόητο swinging London του ’60 είναι πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι ξέρουμε και οι συνέπειες από το ταξίδι στον χρόνο ολέθριες. ΣYΝΟΨΗ:

Με τις τούρμπο μηχανές αναμμένες από το πρώτο λεπτό, τον σχεδιασμό παραγωγής στα κόκκινα της Carnaby Street στις δόξες της και το στυλιζάρισμα να φτάνει στα όρια του Ντάριο Αρτζέντο, ο Έντγκαρ Ράιτ εκτοξεύει την επαρχιώτισσα ηρωίδα του, την Ελοΐζ, από τη φιλοδοξία της να γίνει σχεδιάστρια μόδας στο σύγχρονο Λονδίνο στο όνειρό της να ζήσει το Σόχο της δεκαετίας του ’60. Και με ένα τέχνασμα την προσγειώνει στην αγαπημένη της δεκαετία, στο σώμα της τραγουδίστριας Σάντι, που φαίνεται πως ζει κι εκείνη τη στιγμή της ανόδου

της, ώσπου γρήγορα συνειδητοποιεί πως ο τσίλικος εραστής της είναι εκμεταλλευτής προαγωγός, το συμβόλαιο με τη δισκογραφική γίνεται τροχοπέδη και η ρόδινη, swinging νοσταλγία μετατρέπεται σε εφιάλτη δίχως τέλος. Η ταυτισμένη με την άδολη εμμονή της Τόμαζιν Μακένζι μορφοποιείται σε παγιδευμένη σε αδιέξοδο Άνια Τέιλορ Τζόι και το τζουκμπόξ χρονικό ωριμότητας μιας νέας κοπέλας στην απίθανη φάση ενός ταξιδιού στον χρόνο αλλάζει τόνο και εξελίσσεται σε θρίλερ παράνοιας και κοινωνικής καταγγελίας. Όλα στροβιλίζονται ωραία, μουσικά και σινεφιλικά στην πρώτη ώρα του Συνέβη στο Σόχο: ο Ράιτ έχει πετύχει τους ρυθμούς, το σάουντρακ, το κλίμα της περιθωριοποιημένης ρομαντικής μέσα σε ένα περιβάλλον μετεφηβικού κυνισμού και σνομπ ίντριγκας, την τεχνική της διχοτόμησης της πρωταγωνίστριας, καθώς και την ένταξη στην πλοκή δύο συμβόλων της ’60s κινηματογραφίας της Αγγλίας, του Τέρενς Σταμπ και της Νταϊάνα Ριγκ, που άφησε το ποπ στίγμα της με τους τηλεοπτικούς «Εκδικητές» ως Έμα Πιλ, διακρίθηκε στο θέατρο, έγινε πασίγνωστη στις νεότερες γενιές με το «Game of Thrones» και έφυγε από τη ζωή πέρυσι – αυτός είναι ο τελευταίος της ρόλος. Στο δεύτερο μισό, ωστόσο, η ταινία του ξεφεύγει από τον έλεγχο. Η αντίθεση της χαριτωμένης ζαλάδας της χρονομετάβασης βαραίνει μέσα από συμβολικές υπεραπλουστεύσεις (παραδόξως, αν αναλογιστούμε πως ο χωροταξικός λαβύρινθος λειτουργεί αβίαστα και αφομοιωμένα στο ξεκίνημα) και το επαναλαμβανόμενο artifice δεν απειλεί ούτε πείθει, όσο η γκραν γκινιόλ εικονογραφία συνοδεύεται από ΜeΤoo κορόνες προς το φινάλε.

VILLAGE RENTI 16-VILLAGE MALL 1-ODEON ESCAPE 7-ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1-WEST CITY 2-ΙΝΤΕΑΛ-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2-ΝΑΝΑ 1-TOWN CINEMAS 2-ΑΙΓΛΗ 2-CINERAMA

Ερμιτάζ: Η δύναμη της τέχνης HERMITAGE: THE POWER OF ART

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Μικέλε Μάλι

Eκατόν εξήντα οκτώ χρόνια λειτουργίας, τρία εκατομμύρια έργα τέχνης σε πάνω από 66.000 τετραγωνικά μέτρα, 4,2 εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο: καλωσήλθατε σε ένα από τα σημαντικότερα και δημοφιλέστερα μουσεία του κόσμου, το Ερμιτάζ, και ένα απαράμιλλο κινηματογραφικό ταξίδι στην τέχνη, τη λογοτεχνία, τη μουσική και την ποίηση με ξεναγό τον αγαπημένο Τόνι Σερβίλο. ΣYΝΟΨΗ:

Εκτιμάται πως ένας επισκέπτης χρειάζεται δεκαπέντε χρόνια για να σταθεί μόλις ένα λεπτό της ώρας μπροστά από κάθε έργο του μουσείου Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης – κι αυτό ισχύει μόνο για τα εκθέματα, χωρίς να συνυπολογίζονται οι αποθηκευμένοι θησαυροί. Με οικοδεσπότη τον Τόνι Σερβίλο, η Δύναμη της Τέχνης δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει την ξενάγηση αλλά να διατρέξει συνοπτικά τη ρωσική ιστορία μέσα από την τέχνη όχι μόνο της χώρας, αλλά και ολόκληρου του κόσμου, να αναζητήσει την αλληλεπίδραση των καλλιτεχνών με την εξουσία και τις πολιτικές εξελίξεις και, φυσικά, να μας αφήσει να θαυμάσουμε ένα από τα ωραι-

ότερα και πιο εντυπωσιακά μνημεία πολιτισμού, όχι με την τεχνική του ρευστού μονοπλάνου που επέλεξε ο Σοκούροφ στη Ρωσική Κιβωτό αλλά με ακαδημαϊκή περιγραφή που συνοδεύεται από σκέψη, ανάλυση και αντικειμενική αποτύπωση της υψηλής αισθητικής. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ-ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1-CINERAMA-ΔΑΝΑΟΣ 1-ΔΙΑΝΑ -ΕΛΛΗ-ΟΣΚΑΡ-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1-ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ 2

Ο Τσαρλατάνος CHARLATAN

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Ανιέσκα Χόλαντ Ιβάν Τρόγιαν, Τζόζεφ Τρόγιαν,

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Γιουράι Λοζ Ο βοτανοθεραπευτής Γιαν Μικόλασεκ γίνεται πλούσιος και διάσημος στην Τσεχοσλοβακία κουράροντας διασημότητες κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, της ναζιστικής και της κομμουνιστικής εποχής, με την εκπληκτική ικανότητά του να κάνει διαγνώσεις με έναν ακριβέστατο, μα παράξενο τρόπο. Όμως το πάθος του να θεραπεύει κρύβει ένα μυστικό. ΣYΝΟΨΗ:

Αντλώντας έμπνευση από το τείχος που εξακολουθεί να χωρίζει Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους και μέσα από την ιστορία ενός πατέρα που χάνει την άδεια εργασίας του και πρέπει να περάσει στην απέναντι πλευρά για να δει τον γιο του στο νοσοκομείο, το 200 Meters στα πρώτα είκοσι λεπτά επιχειρεί να αναδείξει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι άνθρωποι της περιοχής. Είναι ίσως και το πιο ενδιαφέρον τμήμα ενός φιλμ που στη συνέχεια θα εξελιχθεί σε ταινία δρόμου, θα φλερτάρει και με το θρίλερ, για να καταλήξει σε μια συγκινητική τελική σκηνή με τον ήρωα και την οικογένειά του να επικοινωνούν από τα μπαλκόνια τους που βρίσκονται στις απέναντι πλευρές του τείχους – μια εικόνα που λέει πολύ περισσότερα απ’ όσα κατάφεραν οι ψευδο-θριλερικοί ελιγμοί της πλοκής και οι διαλογικές αντεγκλήσεις μεταξύ της ιδιότυπης συντροφιάς που σχηματίζεται στην πορεία προς την άλλη πλευρά του τείχους.

Σινεμά

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου

Καλογυρισμένο βιογραφικό φιλμ, αλλά καλογυρισμένο με τον τρόπο αυτού που με όρους «παλαιοκριτικής» θα αποκαλούσαμε ακαδημαϊκό δράμα. Η διαφορά της ταινίας της Ανιέσκα Χόλαντ από ένα τυπικό ακαδημαϊκό δράμα είναι ότι εκείνα παρουσιάζουν συνήθως μια ωραιοποιημένη εκδοχή του βιογραφούμενου, ενίοτε κινούμενη στα όρια της αγιογραφίας. Δεν συμβαίνει αυτό εδώ, στην περίπτωση του Τσέχου βοτανοθεραπευτή Γιαν Μικόλασεκ, του «τσαρλατάνου» του έργου, το οποίο δεν ξεκαθαρίζει αν οι θεραπευτικές του μέθοδοι ήταν επιτυχείς λόγω γνώσης ή σύμπτωσης. Εκείνο που κάνει ξεκάθαρο, αντίθετα, είναι ότι ο κινητήριος μοχλός του ήρωα ήταν όχι η έγνοια για τους άλλους αλλά η επιβίωση και η καταπολέμηση της αδυναμίας, την οποία αδυνατούσε να επιτρέψει στον εαυτό του. Είναι ένας άνθρωπος που διαμορφώθηκε μέσα από τις πολιτικές και τις κοινωνικές περιστάσεις, επειδή όμως η αφήγηση είναι αποσπασματική, η πολιτική σκιαγράφηση ελλιπής και η σύνδεσή της με την εξέλιξη του χαρακτήρα χαλαρή, χάνεται και η ευκαιρία για την κατάρτιση ενός πορτρέτου του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα και του ανθρωπότυπου που γέννησε, στο οποίο ενδεχομένως να στόχευαν και οι συντελεστές.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου ΑΤΛΑΝΤΙΣ 2-ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1-ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-ΤΡΙΑΝΟΝ ΘΕΡΙΝΟ

200 Mέτρα 200 METERS

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Αμίν Ναϊφέ Αλί Σουλιμάν, Άνα Ουντερ-

Π Ρ Ω ΤΑ Γ Ω Ν Ι Σ Τ Ο Y Ν :

μπέργκ Το ισραηλινό τείχος της Δυτικής Όχθης έχει χωρίσει τον Μουσταφά από την οικογένειά του. Όταν μαθαίνει ότι ο γιος του έχει πάθει ατύχημα, ο Μουσταφά σπεύδει να βρεθεί στο πλευρό του, όμως στο σημείο ελέγχου μια γραφειοκρατική λεπτομέρεια τού στερεί το δικαίωμα εισόδου. ΣYΝΟΨΗ:

ΑΤΛΑΝΤΙΣ 2-ΔΑΝΑΟΣ 2-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 2

Red Notice Ρόσον Μάρσαλ Θάρμπερ Ντουέιν Τζόνσον, Ράιαν Ρέινολντς, Γκαλ Γκαντό ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Ένας αναλυτής του FBI καταδιώκει τον πιο περιζήτητο ληστή έργων τέχνης, αλλά γίνεται άθελά του συνεργός του στο κυνήγι μιας απατεώνισσας που είναι πάντα ένα βήμα μπροστά. ΣYΝΟΨΗ:

Στο Netflix συγκέντρωσ αν τ ο υ ς Ν τ ο υ έ ιν Τζόνσον, Ράιαν Ρέινολντς και Γκαλ Γκαντό κι έστησαν μια ταινία πάνω τους, όπως τον «παλιό, καλό καιρό» που κράχτης για το κοινό ήταν ακόμα τα ονόματα στη μαρκίζα – σήμερα είναι το αναγνωρίσιμο franchise. Η ταινία που αποφάσισαν να γυρίσουν είναι ένα κοσμοπολίτικο caper. Μόνο που τα capers θέλουν κι ένα ραφινάρισμα στην κατασκευή, μια φινέτσα στην ατμόσφαιρα. Με προχειρογραμμένο σενάριο, τηλεοπτική φωτογραφία –δηλαδή με μέριμνα μόνο για ό,τι βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου–, εξωφρενική δράση τύπου ’90s, σχεδιασμένη και μονταρισμένη παροξυσμικά αλά ’00s και κοσμοπολιτισμό εξαντλούμενο σε ένα φευγαλέο γενικό πλάνο της τοποθεσίας που επισκέπτονται οι ήρωες και μετάβαση σε έναν εσωτερικό χώρο που θα μπορούσε να βρίσκεται οπουδήποτε στον κόσμο, δουλειά δεν γίνεται. Ο Ντουέιν Τζόνσον είναι σκληρός ως ήρωας δράσης (και αξιοπρεπής ως straight man), ο Ράιαν Ρέινολντς εκτοξεύει one-liners και meta-σχόλια και η Γκαλ Γκαντό δείχνει τι σημαίνει να έχεις στόφα σταρ, δηλαδή και οι τρεις κάνουν τη δουλειά για την οποία προσλήφθηκαν. Τα υλικά και η εκτέλεση της συνταγής τούς προδίδουν.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου VILLAGE RENTI 12-VILLAGE MALL 12-ODEON ESCAPE 3,4-ΑΕΛΛΩ 1-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 2-WEST CITY 3-ΝΑΝΑ 3-ΝΙΡΒΑΝΑ 2-TOWN CINEMAS 3-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2-ΣΙΝΕΑΚ

4.11.21 – lifo

63

αγία έμυ της αρασέλης λαίμου

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Σινεμά

62ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 10+1 Επιλογές Το 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκινά με τον Χρυσό Λέοντα στο πρόσφατο Φεστιβάλ Βενετίας, και συνεχίζεται με 200 ταινίες σε τρία διαγωνιστικά και άλλα παράλληλα τμήματα καθώς και τις επιλογές εννέα κορυφαίων μοντέρ.

Τ

ο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκινά στις 4 Νοεμβρίου με τον πρόσφατο Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Βενετίας, το υπέροχο Γεγονός της Οντρέ Ντιγουάν, το πορτρέτο-θρίλερ μιας φοιτήτριας στα ’60s που έμεινε κατά λάθος έγκυος και αναζήτησε μια διαφορετική και παρακινδυνευμένη λύση για να σώσει τη ζωή και τα όνειρά της, πέρα από το γράμμα του νόμου. Ανάμεσα στην πρεμιέρα και την ταινία λήξης δέκα μέρες αργότερα, τον βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα Ζακ Οντιάρ, μεσολαβούν περίπου 200 ταινίες σε τρία διαγωνιστικά και άλλα παράλληλα τμήματα, μια έκθεση εμπνευσμένη από τον Κανόνα του Παιχνιδιού, καθώς και ένα ιδιαίτερο αφιέρωμα στην τέχνη του σινεμά, που τα τελευταία τρία χρόνια έφερε δύο διακεκριμένους Έλληνες, τον Γιώργο Μαυροψαρίδη και τον Γιώργο Λαμπρινό, στις υποψηφιότητες των Όσκαρ. Το 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλοξενεί εννέα κορυφαίους μοντέρ, και σε πολλές περιπτώσεις συνδημιουργούς σπουδαίων ταινιών, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, και τους παραχωρεί carte blanche για να επιλέξουν μια ταινία που θεωρούν εμβληματική όσον αφορά την τέχνη του μοντάζ ή ιδιαίτερα επιδραστική όσον αφορά τη δική τους καριέρα. Στις οθόνες του Φεστιβάλ θα παρελάσουν, λοιπόν, αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες στην ιστορία της 7ης τέχνης –από Αντρέι Ταρκόφσκι μέχρι Αλέν

64 lifo – 4.11.21

Ρενέ και από Στάνλεϊ Κιούμπρικ μέχρι Σαμ Πέκινπα– που πιθανώς να μην είχαμε ποτέ έως τώρα την ευκαιρία να απολαύσουμε στον φυσικό τους χώρο, τη μεγάλη οθόνη. Τίτλος: «Κόψε κάτι: Το μοντάζ και τα μυστικά του», με τον Γιώργο Μαυροψαρίδη παρόντα στη Θεσσαλονίκη.

ΟΙ 10+1 ΕΠΙΛΟΓΈΣ ΑΠΌ ΤΟ 62Ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΧΆΣΕΤΕ!

ντοκιμαντέρ που εργάζεται σε ένα πρότζεκτ με συνεντεύξεις παιδιών στις ΗΠΑ και δημιουργεί έναν απροσδόκητο δεσμό με τον οκτάχρονο ανιψιό του Τζέσι που ενσαρκώνει ο Γούντι Νόρμαν, ενώ ταξιδεύουν σε όλη τη χώρα. Σκηνοθετεί ο Μάικ Μιλς του Beginners και του παραγνωρισμένου 20th Century Women.

2

BENEDETTA

Του Πολ Βερχόφεν ΕΙΔΙΚΈΣ ΠΡΟΒΟΛΈΣ

«Το να σκανδαλίζεις είναι δικαίωμα. Το να σκανδαλίζεσαι είναι απόλαυση. Και όσοι αρνούνται να σκανδαλιστούν δεν είναι παρά ηθικολόγοι». Ο αγέραστος Πολ Βερχόφεν μάλλον έχει ορκιστεί αιώνια πίστη στη διάσημη ρήση του Παζολίνι και βρίσκει για μία ακόμη φορά τον τρόπο να τσιγκλήσει τα μεγαλύτερα ταμπού της κοινωνίας, αντλώντας έμπνευση από τον βίο της Μπενεντέτα Καρλίνι, μιας καλόγριας του δέκατου έβδομου αιώνα που καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Σε ένα μοναστήρι της Τοσκάνης ένας παθιασμένος έρωτας ανάμεσα σε δύο μοναχές πυροδοτεί μια σειρά από δραματικά γεγονότα. Η Βιρζινί Εφιρά και η Δάφνη Πατακιά σε ένα ερωτικό δράμα που διεισδύει στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής.

1

Η ΖΩΉ ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ

του Μάικ Μιλς

ΕΙΔΙΚΈΣ ΠΡΟΒΟΛΈΣ

Αν υπάρχει ένας λόγος να περιμένουμε ανυπόμονα το C’Mon C’mon, όπως διαπιστώσαμε στο ελεγειακό ασπρόμαυρο τρέιλερ, είναι η ευπρόσδεκτα ήρεμη, «αποτοξινωμένη», μίλια μακριά από εκκεντρικότητες, φιγούρα του Χοακίν Φίνιξ, στην επιστροφή του στη μεγάλη οθόνη μετά την πολυβραβευμένη ερμηνεία του στο Joker. Υποδύεται έναν σκηνοθέτη

3

ΑΡΘΟΎΡΟΣ ΡΑΜΠΌ

Του Λοράν Καντέ

ΕΙΔΙΚΈΣ ΠΡΟΒΟΛΈΣ

O Καρίμ είναι το καινούργιο καυτό όνομα στα

παριζιάνικα λογοτεχνικά σαλόνια. Ένας νεαρός Άραβας συγγραφέας που έχει διεισδύσει στους κοσμικούς κύκλους της διανόησης και ζει το όνειρό του. Το παρελθόν, όμως, καραδοκεί. Το ιντερνετικό alter ego του Καρίμ από μια μακρινή εποχή, ο Arthur Rambo, με τα ομοφοβικά και αντισημιτικά αστεία, ξεπροβάλλει από τις εικονικές σκιές και απειλεί να γκρεμίσει την τωρινή επιτυχία. Στον σημερινό κόσμο, όπου η ψηφιακή έχει προ πολλού υποκαταστήσει την πραγματική μας εικόνα, τα γραπτά μένουν, επιμένουν και πληγώνουν. Κανένα λάθος δεν διαγράφεται, καμιά αμαρτία δεν συγχωρείται.

4

VORTEX

6

ΑΝΩΤΈΡΑ ΔΎΝΑΜΗ

Του Οκτάβ Τσελάρου

ΜΑΤΙΈΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΆΝΙΑ – ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΠΡΕΜΙΈΡΑ

Η Εκατερίνα, καθηγήτρια θρησκευτικών στο λύκειο μιας μικρής πόλης της Ρουμανίας και σύζυγος του ιερέα της τοπικής ενορίας, μπαίνει σε μια ερωτική σχέση με τον Ιούλιου, έναν δεκαεξάχρονο μαθητή με σκοτεινό παρελθόν. Η Εκατερίνα προσπαθεί να κρατήσει τα πράγματα υπό έλεγχο, αλλά στην πορεία χάνει τη δική της αίσθηση ελέγχου. Καθώς η Εκατερίνα νιώθει την πίστη της να κλονίζεται συθέμελα, ο έρωτας του Ιούλιου γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνος. Ιδίως όταν ο έφηβος πηγαίνει για εξομολόγηση στον ίδιο τον σύζυγό της.

Του Γκασπάρ Νοέ ΕΙΔΙΚΈΣ ΠΡΟΒΟΛΈΣ

Ο γεννημένος προβοκάτορας Γκασπάρ Νοέ αλλάζει ρότα, στυλ, ύφος και ρυθμό, αλλά παραμένει εξίσου σοκαριστικός, φέρνοντάς μας για μία ακόμη φορά αντιμέτωπους με τους ανομολόγητους φόβους μας. Το enfant terrible του σύγχρονου γαλλικού σινεμά, που φλέρταρε επικίνδυνα με τον θάνατο μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, όταν μια εγκεφαλική αιμορραγία παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή, επιστρατεύει τον άρχοντα του ιταλικού τρόμου Ντάριο Αρτζέντο και κοιτάζει μέσα από τον καθρέφτη του θανάτου, ψάχνοντας τη δική του αντανάκλαση. Το Amour του Χάνεκε κόβει βόλτες στο παραισθησιογόνο σύμπαν του Νοέ και προκαλεί αλυσιδωτές εσωτερικές εκρήξεις.

5

ΦΛΈΒΑ ΧΡΥΣΟΎ

Του Ματέο Τορτόνε ΔΙΕΘΝΈΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΌ

Ο Χόρχε εγκαταλείπει τη δουλειά του, μια επιχείρηση μοτο-ταξί, καθώς και την οικογένειά του στα προάστια της Λίμα για να αναζητήσει την τύχη του ως μεταλλωρύχος στο ψηλότερο και πιο επικίνδυνο χρυσωρυχείο των Άνδεων στο Περού. Θαμμένη κάτω από έναν παγετώνα στο βουνό, η Λα Ρινκονάδα είναι η «πιο κοντινή πόλη στον ουρανό», όπου χιλιάδες εποχικοί εργάτες, όπως ο Χόρχε, αναζητούν μια ευκαιρία και μια καλύτερη ζωή. Εδώ ξεκινά ένα ταξίδι γεμάτο οιωνούς, κατά το οποίο η πραγματικότητα διαπλέκεται με τη μαγεία και ο μύθος του πλούτου γίνεται συνώνυμος της θυσίας. Εργάτες του ορυχείου εξαφανίζονται μυστηριωδώς, καθώς ο χρυσός ανήκει στον Διάβολο και το μοχθηρό πνεύμα του Τίο ντε λα Μίνα απαιτεί θυσίες. Ο μαγικός ρεαλισμός της Λατινικής Αμερικής συναντά μια εκτυφλωτική φωτογραφία, ταξιδεύοντας το βλέμμα σε κόσμους φασματικούς και ανεξήγητους.

7

ΙΔΙΩΤΙΚΉ ΈΡΗΜΟΣ

Του Αλί Μουριτίμπα ΑΝΟΙΧΤΟΊ ΟΡΊΖΟΝΤΕΣ

Σε αυτό το συναρπαστικό, σύνθετο πορτρέτο της βραζιλιάνικης κοινωνίας ο σαραντάχρονος Ντάνιελ βρίσκεται σε αναστολή από τη δουλειά του στην αστυνομία όσο διάστημα διεξάγεται εσωτερική έρευνα για άσκηση παράνομης βίας. Όταν η Σάρα, η διαδικτυακή ερωτική του σύντροφος, σταματά να απαντάει στα μηνύματά του, αποφασίζει να οδηγήσει προς τον Βορρά αναζητώντας την, κάτι που θα αποδειχτεί μάταιο. Μέχρι που ένας άντρας εμφανίζεται και δηλώνει πως θα τον φέρει σε επαφή μαζί της, υπό πολύ συγκεκριμένους όρους. Ένα οδοιπορικό σε αναζήτησης αγάπης και επαφής στη σημερινή Βραζιλία της καταπίεσης και της συντήρησης του Μπολσονάρου αλλά και στη σύγχρονη εποχή της ομαδικής μοναξιάς.

8

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΉ ΕΠΙΘΥΜΊΑ Του Γιοσίντα Κότα

ΑΝΟΙΧΤΟΊ ΟΡΊΖΟΝΤΕΣ – ANOTHER TAKE

Ένα αντισυμβατικό τρίπτυχο –με ισόποσες δόσεις θρίλερ, σεξοκωμωδίας και γαστρονομίας– ακολουθεί τις φαινομενικά ασύνδετες ζωές τριών ανθρώπων στην Ιαπωνία και τις ορέξεις τους, τόσο τις μαγειρικές όσο και τις σαρκικές. Συνδετικός κρίκος μεταξύ των τριών είναι ένας ρακένδυτος άνδρας που αυτοαποκαλείται Κουρίτα (έχοντας το όνομα ενός κλασικού ιαπωνικού πιάτου), ο οποίος παρουσιάζει στον καθέναν από τους τρεις ένα μυστικό. Μια συναρπαστική αλληγορία για την παράδοση στην επιθυμία, για τη λαιμαργία των σωμάτων και για τη γεύση των ορμών.

Στις οθόνες του Φεστιβάλ θα παρελάσουν αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες στην ιστορία της 7ης τέχνης –από Αντρέι Ταρκόφσκι μέχρι Αλέν Ρενέ και από Στάνλεϊ Κιούμπρικ μέχρι Σαμ Πέκινπα– που πιθανώς να μην είχαμε ποτέ έως τώρα την ευκαιρία να απολαύσουμε στον φυσικό τους χώρο, τη μεγάλη οθόνη.

9

ΘΑ ΤΟ ΚΆΝΕΙ

Σάρλοτ Κόλμπερτ ROUND MIDNIGHT

Μετά από μια εγχείρηση διπλής μαστεκτομής η Βερόνικα Γκεντ καταφεύγει σ’ ένα κέντρο αυτοθεραπείας με τη νεαρή νοσοκόμα της. Οι δυο τους θα αναπτύξουν έναν ασυνήθιστο δεσμό, καθώς μυστηριώδεις δυνάμεις δίνουν στη Βερόνικα τη δυνατότητα να εκδικείται στα όνειρά της. Ένα ψυχολογικό θρίλερ που στοιχειώνει το κοινό, οδηγώντας το στη μεταφυσική έκσταση, σαν να αποκαλύπτει με ένα λεπτό αεράκι διαφορετικά στρώματα από εικόνες και σύμβολα.

Σινεμά

ΦΕΣΤΙΒΑ Λ

10

ΠΑΡΊΣΙ, 13 Ο ΔΙΑΜΈΡΙΣΜΑ

Του Ζακ Οντιάρ ΤΑΙΝΊΑ ΛΉΞΗΣ

Κάπου στο 13ο διαμέρισμα του Παρισιού, μια περιοχή γνωστή και ως «Ολυμπιάδες» λόγω των οκτώ πολυώροφων κτιρίων που έχουν ονομαστεί από πόλεις που έχουν φιλοξενήσει τους Αγώνες, η Εμιλί γνωρίζει τον Καμίλ, ο οποίος νιώθει έλξη για τη Νορά, η οποία συναντά στον δρόμο της την Αμπέρ... Τρία κορίτσια κι ένα αγόρι δίνουν τον δικό τους ορισμό για το τι σημαίνει έρωτας σήμερα σε μια ταινία που αποτελεί ελεύθερη διασκευή τριών ιστοριών του Αμερικανού καρτουνίστα Έντριαν Τομίνε. Μια ταινία για το σύγχρονο τοπίο των ανθρώπινων σχέσεων, γυρισμένη σε ένα εκτυφλωτικό ασπρόμαυρο που εκπέμπει τα χίλια και ένα χρώματα από την παλέτα της επιθυμίας, των νιάτων και της ζωής.

11

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΈΣ ΤΑΙΝΊΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΈΧΟΥΝ ΣΤΑ ΤΡΊΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΆ ΤΜΉΜΑΤΑ ΤΟΥ 62ΟΥ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

Στο Διεθνές Διαγωνιστικό συναντούμε τις ταινίες Αγία Έμυ της Αρασέλης Λαίμου, Αγέλη προβάτων του Δημήτρη Κανελλόπουλου και Σελήνη, 66 ερωτήσεις της Ζακλίν Λέντζου. Στο διαγωνιστικό τμήμα Meet the Neighbors συμμετέχουν οι ταινίες Dog της Γιάννας Αμερικάνου, 18 του Βασίλη Δούβλη και Ο άνθρωπος με τις απαντήσεις του Στέλιου Καμμίτση. Τέλος, στο τμήμα >>Film Forward, το οποίο αποκτά για πρώτη φορά διαγωνιστικό χαρακτήρα, προβάλλονται οι ταινίες Μαγνητικά πεδία του Γιώργου Γούση, ORFEAS2021 από την performance art ομάδα ΦΥΤΑ και The Timekeepers of Eternity του Αριστοτέλη Μαραγκού.

INFO 62Ο ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΆΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ 4-14/11, στις αίθουσες Ολύμπιον, Παύλος Ζάνας, Φρίντα Λιάππα, Τώνια Μαρκετάκη, Τζον Κασσαβέτης, Σταύρος Τορνές, Μακεδονικόν και διαδικτυακά στο online.filmfestival.gr 4.11.21 – lifo

65

φωτο: σιμόπουλος

Θέατρο

απο τη λουιζα αρκουμανεα

INFO «ΦΑΙΔΡΑ» της Μαρίνας Τσβετάγιεβα Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς Μετάφραση: Χρήστος Χρυσόπουλος Σύμβουλος μετάφρασης: Έλενα Ριζίκοβα Διασκευή: Θεοδώρα Καπράλου Βοηθοί σκηνοθέτη: Γκέλυ Καλαμπάκα, Παναγιώτης Γκιζώτης Σκηνικό: Μαρία Πανουργιά Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη Μουσική: Γιώργος Πούλιος Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Στεφανία Γουλιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Νίκος Μάνεσης, Μιχάλης Σαράντης Θέατρο Προσκήνιο , Καπνοκοπτηρίου 8, Αθήνα, 210 8256838 Τετ. 20:00, Πέμ.Παρ. 21:00, Σάβ.

18:00 & 21:00, Κυρ.

19:00

66 lifo – 4.11.21

Οι φυλακές της επιθυμίας «Φαίδρα» της Μαρίνας Τσβετάγιεβα, σε μετάφραση Χρήστου Χρυσόπουλου και σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά στο θέατρο Προσκήνιο.

Ν

α λαχανιάζει και να ασθμαίνει, δρασκελώντας τα λαγκάδια, παρά να ιδροκοπά, κυνηγώντας τον ποδόγυρο μιας φούστας. Να γεύεται τα σκληρά κι ακατέργαστα χαχανητά των συντρόφων του, παρά τα δαντελωτά και ανεξιχνίαστα θηλυκά γέλια. Να θωπεύει το τραχύ τρίχωμα των κάπρων, παρά τις μαλακές γυναικείες μπούκλες. Ν’ ακούει τα βογκητά των άγριων χοίρων που ξεψυχούν σφαγιαζόμενοι στα χέρια του, παρά τις κραυγές γυναικών που θα παραδίδονταν, αν το επεδίωκε, ηδονικά στα χάδια του. Να είναι κυνηγός, παρά θήραμα. Να γνωρίζει την επικράτεια της δράσης του, παρά να χάνεται σε απάτητα μονοπάτια μιας άγνωστης χώρας. Στόμα κλειστό, βλέμμα κοφτερό, όσφρηση αλάθευτη: ο αμόλυντος υπηρέτης της αειπάρθενου Αρτέμιδος λαχταρά να σαρώνει ελάφια, να αρπάζει και να μη συν-αρπάζεται, νικητής στη μυρτιά να βυθίζεται, αγκαλιά με κλαδιά να ονειρεύεται, στον κόλπο της Φύσης να λικνίζεται – απόρθητος από ανεξέλεγκτα πάθη, αναλλοίωτος από λέξεις αγάπης, αρνητής του ανθρώπινου έρωτα, επιθυμεί με τα δέντρα να συνομιλεί και με το χορτάρι να ενώνει την ψυχή του, με όλες τις παλλόμενες φυτικές και ζωικές ροές να ποτίζει το κορμί του. Αυτό το αγόρι πάει κι ερωτεύεται η Φαίδρα: απελπισμένη στη μοναξιά της, φλεγόμενη στην παρθενία της, αποζητώντας με παραφορά να ακουμπήσει την επιθυμία της κάπου, θα «σκοντάψει» επάνω στο κάλλος του θετού γιου της και θα απολέσει την ισορροπία της. Ζαλισμέ-

νη θα βρεθεί να παραδέρνει στο δάσος, κατειλημμένη από τον ίλιγγο ενός συσσωρευμένου, ασφυκτικού πόθου που εκρήγνυται μέσα της ηχηρά, όσο κι αν τον φιμώνει. Ένα βλέμμα, ένα βήμα, η μυρτιά, κάτι τόσο λίγο τη χωρίζει τώρα από το χάος, στο οποίο και θα ολισθήσει, επιχειρώντας ατελέσφορα να φέρει εις πέρας την άτεγκτη μητρική εντολή. Γιατί είναι η δεύτερη μητέρα της, η Τροφός, εκείνη που θα στείλει την υπνωτισμένη Φαίδρα στον χαμό της. Εκείνη θα κουρδίσει τη μονάκριβη «κόρη» της, ώστε να εκπληρώσει μια επιθυμία (τη δική της;) απαγορευμένη, αιμομικτική, πανταχόθεν καταδικασμένη. Το γάλα θα γίνει –ήταν εξαρχής– φαρμάκι. «Από τη νιότη σου παίρνω τροφή / όπως κάποτε τροφή έπαιρνες με το γάλα μου [...] Τώρα ήρθε η σειρά σου... Και για τις δυο μας θα ’ναι τα κρίματά σου / και για τις δυο τα αγκαλιάσματα,/ οι ηδονές και οι πόνοι...» λέει η Τροφός στην καθηλωμένη Φαίδρα. Ως ήμισυ αυτού του αφύσικου «τέρατος» –δυο γυναίκες με ένα σώμα–, ως όργανο μηχανικά εμψυχωμένο από μια αλλότρια δύναμη, η Φαίδρα θα καταφθάσει στον τόπο της μοιραίας συνάντησης, ούσα ήδη «σκιάς σκιά», για να καλέσει τον Ιππόλυτο όχι σε ένα, έστω βέβηλο, ερωτικό σμίξιμο αλλά στον θάνατο: «Άλλον ύπνο ονειρεύομαι για μας, ύπνο χωρίς ξύπνημα», θα του πει. Από τι, λοιπόν, φλέγεται η Φαίδρα της Τσβετάγιεβα; Αν ο έρωτας είναι ζωή, τότε γιατί ξεραίνονται τα φύλλα από την ανάσα της, καθώς κρυφοκοιτάζει γεμάτη ζήλια την παρέα των

κυνηγών; Γιατί καλεί τον Ιππόλυτο στο νεκρικό κρεβάτι και όχι στο κρεβάτι του πόθου; «Ποια είμαι; Τι είμαι;» αναρωτιέται, αναδυόμενη από το παραλήρημά της η Φαίδρα. Καταβροχθισμένη από την Τροφό, ούτε ποια είναι ούτε τι θέλει γνωρίζει: άλλη «ονοματίζει» τον εραστή της (όπως είχε ορίσει κάποτε και τον σύζυγο της ), άλλη γράφει το γράμμα της επιθυμίας της, άλλη προστάζει και σκηνοθετεί τη μαύρη ερωτική σκηνή του τέλους της. Αλλά και ο Άλλος της, ο ακατονόμαστος, αυτός που ούτε ο ίδιος δεν μπορεί να πει (δεν ξέρει;) το όνομά του, αυτός που αυτοπροσδιορίζεται ως «γιος της Αμαζόνας», ο πετρόκαρδος συνεχιστής του μητρικού μίσους, ο αδιαμφισβήτητος κληρονόμος της φαρέτρας της, αυτός ο αδιαφοροποίητος από τη μητέρα-φύση, αυτός που αποζητά ως παρτενέρ τις απρόσωπες δυνάμεις της χλωροφύλλης και τους ωρυόμενους σκύμνους, ποιος είναι και τι, τελικά, επιθυμεί ο Ιππόλυτος; Η Φαίδρα ζηλεύει («και τα τομάρια ακόμη»), ο Ιππόλυτος μισεί. Ο ένας αρνείται κάθε άνθρωπο και η άλλη, αποστεγνωμένη από ιδία βούληση, επιθυμεί τον θάνατο. Και τι μπορεί να εισπράξει, εκφέροντας αυτήν τη «δανεική» επιθυμία και εναποθέτοντάς την στα πόδια του Ιππόλυτου, που εξ ορισμού αδυνατεί να την ικανοποιήσει, αν όχι την απόρριψη; Τοποθετημένοι πίσω από μια παραλληλόγραμμη «οθόνη», μαυροφορεμένες φιγούρες σε άσπρο, άσπιλο φόντο –με μια «νεκρή φύση» στο κέντρο–, οι ηθοποιοί της παράστασης ξεκινούν την αφήγηση μιλώντας ακατάληπτα ο ένας «πάνω» στον άλλον, απευθύνοντας τα άτακτα και αδιαμόρφωτα «θέλω» τους προς το μέρος μιας «νεκρής φύσης». Σ’ αυτόν τον (καταγωγικό) κόσμο, ως πρώτο ισχυρό (ναρκισσιστικό ή κατοπτρικό) δίπολο αναδύεται εκείνο του Ιππόλυτου και ενός συντρόφου του κυνη-

γού: ο δεύτερος, ενώ μιλά γονατιστός μπροστά στον πρώτο, επιδίδεται σε μια μίμηση πεοθηλασμού. Αφαιρεί τα ρούχα του, αποκαλύπτει τη γύμνια του, «σνιφάρει» την κοιλιά του, ό,τι κι αν κάνει, όμως, ο νεαρός πρίγκιπας από την Τροιζήνα δεν μοιάζει να πολυσυγκινείται. Εξίσου κατοπτρικό είναι και το δεύτερο ισχυρό δίδυμο του δράματος: η Φαίδρα και η Τροφός, αυστηρές, βλοσυρές, απαράλλαχτα ντυμένες, με ολόιδιες, μακριές φούστες και σφιχτές πλεξούδες (υπάρχει κάτι πάνω τους που δεν ασφυκτιά;), συμπαρασύρονται σ’ έναν αγωνιώδη χορό. Τα κατοπτρικά ζεύγη συσπώνται, αναρριχώνται, τσουγκρίζουν τα κεφάλια τους σαν ελάφια που μονομαχούν, σκάβουν τα σώματά τους, τρώνε σπλάχνα ζώων, θηλάζουν, θηλάζονται και πεοθηλάζουν. Συστηματικά και επίμονα, ο σκηνοθέτης, μαζί με τον υπεύθυνο κινησιολογίας Τάσο Καραχάλιο, επιχειρεί, μάλλον, να παρουσιάσει επί σκηνής κάτι από την καταγωγική, ζωώδη συνθήκη του σώματος που επιθυμεί… Αυτό, όμως, δεν είναι καθόλου απλό. Γιατί ενώ στη θεωρία η χορογράφηση της ζωώδους επιθυμίας φαντάζει ερεθιστική πρόκληση, στην πράξη ανακύπτουν πολλά εμπόδια, που αν δεν υπερπηδηθούν, μπορούν να οδηγήσουν σε αδέξιο αποτέλεσμα. Γιατί τίποτε δεν αφυδατώνει την επιθυμία του θεατή περισσότερο από την κυριολεξία. Όταν ο ερωτισμός μεταφράζεται μέσα από τις πιο στερεοτυπικές εικόνες του, πολλές απώλειες ακολουθούν. Δεν είναι μόνο το προφανές, το εύκολο, το αυτονόητο των δράσεων αυτών.

Γίνεται ακόμη χειρότερο, όταν οι τελευταίες επιστρατεύονται ως εικονογράφηση του λόγου: αν η Τροφός περιγράφει το πώς βύζαινε τη Φαίδρα και την ίδια στιγμή οι ηθοποιοί αναπαριστούν σκηνικά αυτήν ακριβώς την εικόνα, τότε καταργείται η αξία του λόγου, η σημασία εκβιάζεται να παραδοθεί σε μια μονοσήμαντη ορατότητα, η φαντασία πλήττεται θανάσιμα. Αν το κείμενο λέει «τ’ αγρίμι ξεντερίζει» και ο ηθοποιός μάς το δείχνει, νιώθουμε αίφνης εγκλωβισμένοι σε μια σκηνική πράξη που αυτοαναιρείται. Η κυριολεξία καταργεί τη μεταφορά – και πώς μπορεί να αναπνεύσει η ποίηση χωρίς μεταφορά; Το νόημα πνίγεται απ’ τον σφιχτό εναγκαλισμό του με την ταυτοσημία. Στην παράσταση η σωματικότητα επιβάλλεται στην ποιητικότητα τεχνητά και ισοπεδωτικά. Ο Μερλό-Ποντί έλεγε ότι η σεξουαλικότητα εξακτινώνεται από τη σωματική περιοχή σαν μια μυρωδιά, σαν ένας ήχος. Δεν έχει να κάνει με το γυμνό ή το ντυμένο στήθος –πανταχού παρόν στην παράσταση– αλλά με μια αίσθηση που αποπνέουν τα πράγματα, τα σώματα, οι ομιλίες. Δυστυχώς, εδώ όλα συντελούν στο αντίθετο αποτέλεσμα, στο πάγωμα της σεξουαλικότητας και των ροών της: σώματα χωρίς παλμό, φυλακισμένα σε ανέμπνευστες φόρμες, ανίκανα να μιλήσουν στη γλώσσα τους, υποταγμένα σε μια γλώσσα «φορεμένη», εξωτερική, κατασκευασμένη από τη νόηση και μάλιστα από τις κυρίαρχες (συχνά στερεοτυπικές) σημασιοδοτήσεις, αυτές ακριβώς που η υψηλή ποίηση της Τσβετάγιεβα αγωνίζεται να υπερβεί. Δυσάρεστες τονικότητες και στριφνά ηχο-

Από τι, λοιπόν, φλέγεται η Φαίδρα της Τσβετάγιεβα; Αν ο έρωτας είναι ζωή, τότε γιατί ξεραίνονται τα φύλλα από την ανάσα της, καθώς κρυφοκοιτάζει γεμάτη ζήλια την παρέα των κυνηγών;

χρώματα εκπέμπονται από το ντουέτο Φαίδρας (Στεφανία Γουλιώτη) και Τροφού (Αλεξία Καλτσίκη), σε σημείο που αισθανόμαστε ότι παρακολουθούμε δύο ισότιμα ισχυρές γυναίκες να λογομαχούν αδιέξοδα. Όσο για τον Ιππόλυτο (ως... παραιτημένο τον είδε ο σκηνοθέτης και έτσι τον ερμήνευσε ο Μιχάλης Σαράντης), ουδέποτε αισθανθήκαμε τον σύνδεσμό του με τη Φύση – εκτός αν θεωρήσουμε αρκετό ως πρός την επίτευξη αυτού του στόχου ένα τομάρι χοίρου ανάρριχτα. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, δεν καταλάβαμε τι καινούργιο κόμισε η Τσβετάγιεβα στη Φαίδρα της (αν και αξίζει να σημειωθεί εδώ η εξαιρετική μετάφραση του Χρήστου Χρυσόπουλου). Ακόμα και οι δεδηλωμένες προθέσεις του δημιουργού για «την ανεύρεση ενός εαυτού λίγο πολύ πιο ζωώδους» και περί του «πώς μπορούμε να ξαναθυμηθούμε τη σχέση μας με τη φύση» ή του πώς οι ήρωες «καταστρέφουν τη φύση, κάνουν δηλαδή αυτό που κάνουμε κι εμείς» δεν νομίζω πως διαυγάστηκαν δραματουργικά. Δεν ξέρω αν θα είχε ενδιαφέρον μια Φαίδρα με οικολογικές ανησυχίες, πιθανότατα όχι. Αλλά και η εναλλακτική που βιώσαμε δεν είμαι σίγουρη ότι αφύπνισε είτε τα ζωικά είτε τα άλλα μας ένστικτα. (Υποκριτικά διασώζεται μονάχα ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, έτσι όπως εμφανίζεται ως ένας τα πάνθ’ ορών Θησέας παρών εν τη απουσία του, μια φιγούρα σχεδόν ιερατική, μια φωνή απαλλαγμένη από πάθη, έμπλεη στωικής κατανόησης και συγχώρεσης, μια φωνή που σηκώνει φευγαλέα το βάρος μας και μας ανακουφίζει).

Σινεμά

ΚΡΙΤΙΚΉ

4.11.21 – lifo

67

α πο τη μαρια παππα

Oι ABBA σαράντα χρόνια μετά

Μουσική

Το ταξίδι της επιστροφής των ΑΒΒΑ είναι πολυαναμενόμενο για όσους τους έζησαν στις μέρες της δόξας τους, αλλά είναι αμφίβολο εάν ενδιαφέρει έστω και λίγο τη γενιά των 20άρηδων.

68 lifo – 4.11.21

Α

ν μιλήσουμε για μουσικές επανασυνδέσεις θρυλικών συγκροτημάτων, τότε η επιστροφή των ABBA το φετινό φθινόπωρο μπορεί άνετα να θεωρηθεί η σημαντικότερη στην ιστορία της ποπ. Συγκριτικά, θα μπορούσε μόνο να επισκιαστεί από μια επανένωση των Beatles – αν φυσικά δεν είχαν φύγει τόσο νωρίς από τη ζωή ο John Lennon και ο George Harrison. Κι αυτό επειδή, είτε μας αρέσουν οι ABBA είτε όχι, όπως και να το δει κανείς, η μουσική τους διαχρονικά ξεχωρίζει. Σήμερα θεωρούνται δικαίως ένα από τα καλύτερα γκρουπ όλων των εποχών. Κάτι που δεν ήταν εύκολο να παραδεχτεί κανείς τα χρόνια που ήταν ενεργοί. Μπορεί να γνώρισαν τεράστια εμπορική επιτυχία και να απόλαυσαν την υπέρμετρη αγάπη του κοινού, αυτό όμως δεν σήμαινε ότι είχαν και την αποδοχή των κριτικών. Στην εποχή της έκρηξης του πανκ ήταν ταμπού να πεις ότι σου άρεσε η μουσική τους, επειδή κυρίως ήταν ποπ – και η ποπ δεν θεωρούταν «σοβαρή» μουσική για πολλά χρόνια. Όχι ότι αυτό τους ενοχλούσε ιδιαίτερα, όπως σχολίασε πρόσφατα ο Björn Ulvaeus σε μια τεράστια συνέντευξη που έδωσε μαζί με τον Benny Andersson στην «Guardian» – τα κορίτσια του γκρουπ, η Agnetha Fältskog και η Anni-Frid Lyngstad, απαίτησαν να μη συμμετάσχουν σε συνεντεύξεις σχετικά. «Ξέρεις, στη Σουηδία υπήρχε αυτό το προοδευτικό κίνημα στη μουσική για το οποίο εμείς ήμασταν οι εχθροί», ανέφερε. «Προσωπικά δεν έδινα καμία σημασία σε όλα αυτά και δεν σήμαινε τίποτα για μένα ακόμη κι αν μας μισούσαν, επειδή είχαμε τόσο μεγάλη ανταπόκριση από

ολόκληρο τον κόσμο. Από την αρχή είχαμε τη στήριξη των συναδέλφων μας μουσικών, που τους άρεσε αυτό που κάναμε». Ο θρύλος των ABBA άρχισε να χτίζεται σταδιακά περίπου μια δεκαετία μετά τη διάλυσή τους. Η διαχρονική απήχηση της μουσικής τους έγινε ξεκάθαρη όταν κυκλοφόρησε το «ABBA Gold», το 1992, μια συλλογή με τις μεγαλύτερες τους επιτυχίες. Γρήγορα έγινε ένα από τα εμπορικότερα άλμπουμ παγκοσμίως, πουλώντας εκατομμύρια αντίτυπα. Επιπλέον, έκανε ένα ασύλληπτο ρεκόρ στα χρονικά των βρετανικών τσαρτ, παραμένοντας εκεί για πάνω από 1000 εβδομάδες. Η δεκαετία του ’90 αποδείχτηκε καθοριστική και για τον τρόπο που η κριτική αντιμετώπιζε το έργο τους. Ξαφνικά τους αποθέωναν, κάτι που τα μέλη του συγκροτήματος δεν μπορούσαν ακριβώς να κατανοήσουν. Δεν ήταν τυχαία η επιτυχία του μιούζικαλ «Mamma Mia!» στο τέλος εκείνης της δεκαετίας και αργότερα των ομώνυμων φιλμ. Το αποτύπωμα που άφησαν στην ποπ κουλτούρα μπορεί να μην ήταν πάντοτε εμφανές, αλλά το ανακάλυπτες σε απρόσμενα σημεία: στο καταπληκτικό EP των Erasure, το «Abbaesque» (1992), το μόνο άλμπουμ τους που πήγε στο νούμερο 1 των αγγλικών τσαρτ ή μέσα από το σάουντρακ ταινιών όπως τα δυο αυστραλέζικα καλτ χιτ του 1994 The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert και Muriel’s Wedding ή, μεταγενέστερα, το 2005, στο «Hang Up» της Madonna και το ιδιοφυές sample από το κομμάτι τους «Gimme! Gimme! Gimme!» του 1979. Οι συζητήσεις για πιθανή επιστροφή τους

INFO Το «Voyage» θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου.

στη σκηνή αναζωπυρώνονταν κατά καιρούς, με κουβέντες για μια ενδεχόμενη περιοδεία και αναφορές σε αστρονομικά ποσά. Εκείνοι όμως παρέμειναν αμετάκλητα αρνητικοί. Δεν ήταν θέμα σχέσεων μεταξύ τους, αυτές παρέμεναν πάντοτε άριστες, έστω κι αν επρόκειτο για δυο χωρισμένα ζευγάρια. Απλώς δεν φαίνεται να ήθελαν. Τελικά τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν το 2016, όταν εμφανίστηκαν όλοι μαζί και ερμήνευσαν το «The Way Old Friends Do», για να γιορτάσουν τα 50 χρόνια μουσικής συνεργασίας των Andersson-Ulvaeus. Την ίδια χρονιά τούς έγινε μια εξωφρενική πρόταση από τον Simon Fuller – τον μάνατζερ των Spice Girls. Το πρότζεκτ με τον Fuller δεν ευδοκίμησε, αλλά μετά από αυτά τα δύο γεγονότα άρχισαν να σκέφτονται πιο θετικά την πιθανή επανασύνδεσή τους. «Οι συναντήσεις μας είχαν μια απρόσμενη συνέπεια. Όλοι αισθανθήκαμε ότι μετά από 35 χρόνια θα είχε πλάκα να ενώσουμε πάλι τις δυνάμεις μας και να μπούμε σε ένα στούντιο ηχογραφήσεων. Και το κάναμε. Και ήταν σαν ο χρόνος να πάγωσε και να λείπαμε μόνο για διακοπές. Ήταν μια εξαιρετικά ευχάριστη εμπειρία», δήλωσαν από κοινού.

Fast forward στον Σεπτέμβριο που μας πέρασε, όταν ανακοινώνουν ξαφνικά ότι επιστρέφουν με ένα εντυπωσιακό φουτουριστικό live σόου –σύμφωνα με όσα διαβάζουμε, δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ κάτι παραπλήσιο– και, το πιο σημαντικό, μια νέα δισκογραφική δουλειά. Το «Voyage», όπως ονομάζεται το άλμπουμ, θα κυκλοφορήσει επίσημα στις 5 Νοεμβρίου και περιέχει δέκα κομμάτια – ανάμεσά τους και ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι. Αυτόματα δημιουργέιται μια σειρά από απορίες όπως, π.χ., τι θα μπορούσε να έχει επηρεάσει μουσικά το γκρουπ όλα αυτά τα χρόνια, αν ο ήχος τους έχει εξελιχθεί για να ακολουθήσει τις μεταγενέστερες μουσικές τάσεις, τελικά τι μπορούμε να περιμένουμε από ένα καινούργιο άλμπουμ των ABBA εν έτει 2021. Αρχικά κυκλοφόρησαν δύο σινγκλ, τα «I Still Have Faith in You» και «Don’t Shut Me Down». Σε αυτά, οι ABBA ακούγονταν

ΠΡΟΑΚΡΟΑΣΗ

Σύμφωνα με τον Ulvaeus, το καινούργιο τους υλικό γράφτηκε αγνοώντας παντελώς τις εξελίξεις στη σύγχρονη ποπ μουσική: «Αποφασίσαμε νωρίς ότι δεν πρόκειται να κοιτάξουμε τίποτε άλλο. Απλά θα γράφαμε τα τραγούδια, με τον καλύτερο τρόπο που θα μπορούσαμε αυτήν τη στιγμή».

σαν ABBA, έτσι απλά. Και αυτό ισχύει τελικά για ολόκληρο το άλμπουμ. Παρ’ όλα αυτά, το «Voyage» δεν πέφτει στην παγίδα της νοσταλγίας, όπως ενδεχομένως να φοβάται κανείς. Τα δέκα τραγούδια του άλμπουμ δεν προκαλούν τόσο το συναίσθημα του ταξιδιού πίσω στον χρόνο, αν πάρει κανείς μεταφορικά τον τίτλο. Περισσότερο ακούγονται σαν τη λήξη μιας σύντομης παύσης, σαν οι ABBA να μην είχαν ποτέ διαλυθεί και να μην είχαν μεσολαβήσει τόσα χρόνια από την προηγούμενή τους δουλειά. Η μουσική του άλμπουμ μας προσφέρει έναν ποπ λυρισμό που δεν έχει ηλικία, όπως εξάλλου ηλικία φαίνεται να μην έχει και το συγκρότημα. Και ο λυρισμός αυτός αποτελεί μια σταθερή αξία σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και περισσότερο διχαστικός. Σύμφωνα με τον Ulvaeus, το καινούργιο τους υλικό γράφτηκε αγνοώντας παντελώς τις εξελίξεις στη σύγχρονη ποπ μουσική: «Αποφασίσαμε νωρίς ότι δεν πρόκειται να κοιτάξουμε τίποτα άλλο. Απλά θα γράφαμε τα τραγούδια, με τον καλύτερο τρόπο που θα μπορούσαμε αυτήν τη στιγμή. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να γράψω στίχους που θα μπορούσαν να αποτυπώσουν τις σκέψεις μου τα τελευταία 40 χρόνια, προσθέτοντας το βάθος που εύλογα έρχεται με την ηλικία και τους κάνει να διαφέρουν από τους στίχους που έγραφα πριν από 40 χρόνια», ανέφερε, με τον Andersson να προσθέτει ότι «επειδή στη σύγχρονη μουσική δεν υπάρχει τίποτα που να μας κάνει να στηριχτούμε, τίποτα που θα μπορούσαμε να αντιγράψουμε». Οι δηλώσεις αυτές καθιστούν μάλλον άτοπο να χαρακτηρίσουμε καλό ή κακό το συγκεκριμένο άλμπουμ με τον ίδιο τρόπο που θα μιλάγαμε για τα σημερινά συγκροτήματα. Αντίθετα, ως ακροατές μπαίνουμε σε μια διαδικασία σύγκρισης των νέων ΑΒΒΑ με τους παλιούς ABBA και σε ένα παιχνίδι-σπαζοκεφαλιά, ψάχνοντας τι ακριβώς θυμίζει το κάθε νέο κομμάτι από την προηγούμενή τους δισκογραφία. Το άλμπουμ ξεκινάει με το συγκινητικό και εμβληματικό «I Still Have Faith in You». Αποκλείεται να μη λυγίσεις από τα πρώτα δευτερόλεπτα με το που ακούγεται η φωνή της

Anni-Frid Lyngstad. Είναι εντυπωσιακό πώς την αναγνωρίζεις αμέσως. Σαν σύνθεση φέρνει στο νου την εποχή του «The Winner Takes It All». Ακολουθεί το εμβατηριακό upbeat του «When You Danced with Me» που θυμίζει αρκετά Eurovision στις παλιές καλές εποχές της. Αν πρέπει απαραίτητα να βρεις μια παραφωνία στο «Voyage», αυτό είναι το χριστουγεννιάτικο τραγούδι. Είναι τόσο γλυκερό, σαν τη Mary Poppins, που σε κάνει να αναρωτιέσαι τι στο καλό σκεφτόντουσαν όταν το έγραφαν – προφανώς τα εγγόνια τους. Το «Don’t Shut Me Down» είναι αυτό που λέμε instant classic. Ίσως το πιο συναρπαστικό κομμάτι του δίσκου, με διαφορά. Ένα αρκετά περίπλοκο κομμάτι που δεν το πιάνεις με την πρώτη. Ντίσκο απόηχοι του «Dancing Queen» με δόσεις από Visitors. Στο «Just A Notion» δεν μπορούν να πάνε πιο ποπ ή πιο ΑΒΒΑ. Επόμενο είναι το «I Can Be That Woman», ένα έξοχο κομμάτι που αφορά μια δυσλειτουργική σχέση και τις εντάσεις ανάμεσα στα ζευγάρια από τη ματιά της γυναίκας. Ένα άλλο προσωπικό αγαπημένο είναι το «Keep an Eye on Dan». Τα τραγούδια των ABBA έχουν να κάνουν με ιστορίες και χαρακτήρες. Αντλεί από «Voulez Vous» στο πιο ατμοσφαιρικό του και είναι η πρώτη –και μοναδική– φορά στο άλμπουμ που ακούγονται οι άνδρες στα backing vocals. Το «Bumble Bee» επίσης θυμίζει Eurovision, αν και περισσότερο η μελωδία του σου αφήνει την αίσθηση του χειμώνα που έρχεται. Το «No Doubt About It» χαρακτηρίζεται από πιο ‘80s αισθητική. Στο δέκατό του κομμάτι, το άλμπουμ δεν θα μπορούσε να κλείσει παρά μόνο με έναν μεγαλειώδες τρόπο, έναν αποχαιρετισμό. Το «Ode to Freedom» είναι το τελευταίο βαλς που θα ακούσουμε από αυτούς. Είναι αξιοσημείωτο ότι μετά από αυτό το άλμπουμ το συγκρότημα δήλωσε πως θα αποσυρθεί και επίσημα. «Οι ABBA έχουν γράψει ένα τραγούδι για κάθε στιγμή της ζωής μας», σχολιάζει ένας ανώνυμος χρήστης στο YouTube. Αυτό φαίνεται να μην αλλάζει όσα χρόνια κι αν περάσουν – και το «Voyage» το επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά.

4.11.21 – lifo

69

70 lifo – 4.11.21

704

LOOΚBOOK O ΟΔΥΣΣΈΑΣ ΤΖΙΡΊΤΑΣ MAΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ.

4.11.21 – lifo

71

από τη λίνα ιντζεγιάννη

ΓΕΥΣΗ

72 lifo – 4.11.21

Η PLANT BASED ΔΙΑΤΡΟΦH ΔΕΝ ΕIΝΑΙ ΚΛΙΣE, ΕIΝΑΙ ΠΡOΤΑΣΗ ΥΓΕIΑΣ

Μια σύγχρονη διατροφική συνήθεια που προσφέρει θρέψη, τέρψη και βιωσιμότητα.

Ό

ταν η συζήτηση αφορά τη διατροφή, υπάρχουν πολλά κλισέ που μπορεί να ακούσεις, του τύπου «εμείς τι πάθαμε που μεγαλώσαμε τρώγοντας ό,τι βρίσκαμε;». Αν πραγματικά θέλεις να απαντήσεις στο ερώτημα αυτό, θα βρεις πολλά να πεις. Αφενός γιατί πριν από τριάντα χρόνια τόσα ξέραμε τόσα κάναμε, αφετέρου γιατί δεν πάθαμε και λίγα αν σκεφτείς ότι η δική μας γενιά έχει να αντιμετωπίσει ασθένειες που πλέον αποτελούν σχεδόν μέρος της ζωής μας. Η στροφή προς την υγιεινή θεώρηση της τροφής και ταυτόχρονα προς την υιοθέτηση ενός διαφορετικού τρόπου ζωής έχει να κάνει με ένα άλλο κλισέ, που δεν χωράει αμφισβήτηση. «Είσαι ό,τι τρως». Κι αυτό που τρως πρέπει να είναι θρεπτικό, ελάχιστα έως καθόλου επεξεργασμένο και, φυσικά, νόστιμο, γιατί η τροφή πάντα θα είναι συνδεδεμένη με την απόλαυση. Η plant based διατροφή ήρθε τα τελευταία χρόνια να δώσει τη δική της εκδοχή του τι είναι υγιεινό και ταυτόχρονα βιώσιμο, αποκαλύπτοντας έναν νέο κόσμο όπου η θρέψη και η τέρψη συναντιούνται. Μια νέα διατροφική συνήθεια που αποκτά συνεχώς φανατικό κοινό, πρώτα από την κατηγορία των vegans, ακολούθως των vegeterians αλλά και των meat lovers που αποφασίζουν να κάνουν μια στροφή 180°, από εκείνες που αλλάζουν τη ζωή σου και λαμβάνονται από τη μία στιγμή στην άλλη, όταν ξαφνικά νιώσεις πως κάτι δεν πάει καλά με την καθημερινότητά σου. Ναι, η plant based διατροφή μπορεί να αλλάξει την καθημερινότητα, την υγεία, τις αντοχές σου, το σώμα σου και κυρίως τον νου σου, αφού σε βάζει στη διαδικασία να εκτιμάς κάθε μπουκιά που τρως, να σέβεσαι το περιβάλλον και, κυρίως, να προσφέρεις πλέον στον εαυτό σου το μεγαλύτερο δώρο που θα μπορούσες, δηλαδή ποιοτική τροφή. Στη διατροφή αυτή καταναλώνεις αποκλειστικά φυτικά προϊόντα που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία και σου προσφέρουν απλόχερα τις ευεργετικές τους ιδιότητες, υπενθυμίζοντας ότι η φύση διαθέτει όλα όσα χρειαζόμαστε για να είμαστε υγιείς. Κι όταν λέμε η φύση, εννοούμε οτιδήποτε

δεν αφορά ζώα, ψάρια και θαλασσινά ή παράγωγά τους. Τα λαχανικά, τα όσπρια, οι ρίζες, τα μανιτάρια, τα βότανα και τα μυρωδικά έχουν τον πρώτο αλλά και τον τελευταίο λόγο, αφού ένας προσεγμένος συνδυασμός μπορεί να σου προσφέρει όλες τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που έχεις ανάγκη, και μάλιστα στην πιο ποιοτική μορφή που θα μπορούσες να τα προσλάβεις. Οι συνταγές είναι δεκάδες, αρκεί να είσαι πρόθυμος να ανακαλύψεις τη νοστιμιά της plant based διατροφής που θα αλλάξει τη ζωή σου και θα προσφέρει σε όλη την οικογένεια μια διαφορετική θεώρηση της έννοιας «τροφή». Εξάλλου, καθώς η φιλοσοφία αυτή αποκτά όλο και περισσότερο έδαφος, θα βρεις εξαιρετικά plant based προϊόντα, έτοιμα για μαγείρεμα, που σου λύνουν τα χέρια μέσα στην καθημερινότητα και ταυτόχρονα αποτελούν τη μεγαλύτερη προσφορά νοστιμιάς και υγείας στη διατροφή των παιδιών. Η απώλεια σωματικού λίπους, η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους και η προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα είναι κάποια από τα οφέλη της plant based διατροφής, που αποδεικνύονται συνεχώς μέσα από μελέτες. Υπάρχει όμως ακόμα ένα σημαντικό όφελος που αφορά το περιβάλλον. Η βιωσιμότητα, δηλαδή η παραγωγή αγαθών με τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, εξασφαλίζεται με τη φυτική διατροφή. Αρκεί να σκεφτείς πως το 80% της αποψίλωσης δασών παγκοσμίως οφείλεται στην ανάγκη για καλλιεργήσιμη γη, κυρίως για την παραγωγή ζωοτροφών αλλά και για την ίδια την κτηνοτροφία. Τα οφέλη της plant based διατροφής ως τρόπου ζωής δεν αφορούν μόνο την υγεία αλλά και τη ζωή σε αυτόν τον πλανήτη γενικότερα και την εύρεση τρόπων προστασίας του. Και επειδή τίποτα δεν αλλάζει αν δεν σκεφτείς πρώτα την αλλαγή, η στιγμή για να αναλογιστείς έναν διαφορετικό τρόπο ζωής και θεώρησης της τροφής έχει έρθει. Μπορείς να κάνεις την αλλαγή, ακολουθώντας ένα άλλο κλισέ: «Μια δοκιμή θα σε πείσει!».

Τα λαχανικά, τα όσπρια, οι ρίζες, τα μανιτάρια, τα βότανα και τα μυρωδικά έχουν τον πρώτο αλλά και τον τελευταίο λόγο, αφού ένας προσεγμένος συνδυασμός μπορεί να σου προσφέρει όλες τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που έχεις ανάγκη, και μάλιστα στην πιο ποιοτική μορφή που θα μπορούσες να τα προσλάβεις.

4.11.21 – lifo

73

Ένα οικογενειακό τραπέζι με plant-based menu

74 lifo – 4.11.21

Mega Meatless Yeeros O πρώτος και μοναδικός plant based και soy free γύρος. Μια παγκόσμια καινοτομία που θα λατρέψουν όλοι, ακόμα και οι λάτρεις του κλασικού γύρου, αφού είναι πεντανόστιμος και λαχταριστός, προσφέροντας την απόλυτη υγιεινή απόλαυση. Συνοδεύεις με ψημένα πιτάκια και όποιος προλάβει.

Mega Meatless Souvlaki

Τα Mega Meatless δημιουργούν νέες διατροφικές συνήθειες και αλλάζουν τον τρόπο που υποδέχεσαι τους καλεσμένους σου.

Τ

α τραπέζια πάντα με άγχωναν. Ή μάλλον τα «τραπεζώματα», για να είμαι πιο σαφής. Είναι ωραίο να καλείς αγαπημένους σου ανθρώπους στο σπίτι για φαγητό, αλλά η απάντηση στο «τι φαγητό φτιάχνεις τώρα;» κρύβει πάντα ένα μικρό άγχος, ειδικά όταν πρέπει να συνδυάσεις μητέρα που νηστεύει –μονίμως–, αδερφό που κάνει πρωταθλητισμό, κουνιάδα που πάντα ακολουθεί αυστηρή δίαιτα, άντρα κουνιάδας που, ως πωρωμένος γιόγκι, ακολουθεί vegan διατροφή, σύζυγο λάτρη του κρέατος και παιδιά που έχουν τις δικές τους παραξενιές. Σε αυτό το τραπέζι χρειάζεσαι κάτι παραπάνω από μαγείρεμα. Χρειάζεσαι διπλωματική εκεχειρία σε μορφή μενού ώστε να τους ικανοποιήσεις όλους, χωρίς φυσικά να περάσεις στην κουζίνα ατελείωτες ώρες για να ετοιμάσεις 2-3 διαφορετικές επιλογές. Πριν από καιρό θα απέφευγα εντελώς μια τέτοια μάζωξη γιατί, εντάξει, όσο καλή διάθεση κι αν έχεις, δεν ρισκάρεις να μείνει κάποιος νηστικός ή ανικανοποίητος. Αλλά τώρα υπάρχει μια συνταγή που ικανοποιεί τη δίαιτα, τη vegan διατροφή, τη νηστεία, την υγιεινή άποψη, ακόμα και την ανάγκη για γεύμα υψηλής πρωτεϊνικής αξίας που έχει ένας αθλητής, ενώ ταυτόχρονα η γεύση παραμένει πεντανόστιμη, γοητεύοντας ακόμα και έναν ορκισμένο κρεατοφάγο. Για την ακρίβεια, οι συνταγές είναι πολλές, αλλά η λύση είναι μία και λέγεται Mega Meatless, αποτελώντας πολύ απλά την ελληνική απάντηση στην plant based διατροφή. Ο κόσμος των Mega Meatless είναι μια εναλλακτική πρόταση που, πάνω απ’ όλα, εξυμνεί την υγιεινή διατροφή, δημιουργεί νέες συνήθειες και ταυτόχρονα σέβεται τους φυσικούς πόρους, φέρνοντας στο οικογενειακό κάλεσμα μια άποψη που θα ενθουσιάσει όλους (κάτι σαν οικιακή κοινωνική ευθύνη). Μια σειρά από προϊόντα που αποτελούνται από όσπρια, χωρίς σόγια, χωρίς γλουτένη και με χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, αλάτι και λιπαρά. Υγεία, διατροφή και γεύση δηλαδή, σε ένα πιάτο που υπερήφανα θα προσφέρω στην κουνιάδα μου, χωρίς να της χαλάω τη διατροφή, και στη μητέρα μου, που δεν σπάει τη νηστεία της για κανέναν λόγο.

Τα Mega Meatless, εκτός του ότι είναι πεντανόστιμα, έχουν υψηλό ποσοστό πρωτεΐνης –ο αδελφούλης αθλητής θα το εκτιμήσει δεόντως–, ενώ τα κορεσμένα λιπαρά είναι σχεδόν ανύπαρκτα, κι αυτό το εκτιμώ εγώ για τα παιδιά μου. Τα προϊόντα είναι ενισχυμένα με βασικές βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και μέταλλα, ώστε να προσφέρουν ποσοστό σιδήρου εφάμιλλο με εκείνο μιας μερίδας κόκκινου κρέατος αλλά και διπλάσιο ποσοστό φωσφόρου σε σχέση με το κρέας! Τι άλλο θα μπορούσα να ζητήσω ως μαμά και οικοδέσποινα σε ένα τραπέζι με καλεσμένους που είναι λες και έχουν βγει από θεατρικό του Ιονέσκο; Κι όμως, υπάρχει κάτι και το βρίσκω σε όλα τα προϊόντα Mega Meatless: η ταχύτητα και η ευκολία που προσφέρουν, καταργώντας τις ώρες μέσα στην κουζίνα. Μέσα σε λίγα λεπτά μπορείς να δημιουργήσεις μια σειρά από συνταγές που θα εκπλήξουν με τη νοστιμιά τους, τη θρεπτική τους αξία και την άποψή τους για μια νέα στάση ζωής. Όσο για το μενού του τραπεζιού, αυτό χωράει όλες τις επιλογές, ώστε να διαλέξει ο καθένας αυτό που του ταιριάζει καλύτερα. Όλα τα Mega Meatless φτιάχνονται από τα πιο αγνά υλικά και η υψηλή τους ποιότητα είναι αδιαπραγμάτευτη. Ακριβώς αυτή την ποιότητα θέλεις να έχει κάθε γεύμα που προσφέρεις στους δικούς σου, μόνο που δεν χρειάζεται να προσπαθήσεις πολύ για να την πετύχεις. Τα Mega Meatless έχει κάνει όλη τη δουλειά για σένα, και μάλιστα άψογα. Το μόνο που μένει είναι τραπεζομάντιλο, σερβίτσια κι ένα χαμογελαστό «καλωσήρθατε» στους καλεσμένους, που βγαίνει αβίαστα. Αφού αυτό το τραπέζι θα έχει όλα όσα χρειάζεσαι για ένα απολαυστικό γεύμα εναλλακτικής διατροφής που ικανοποιεί τους πάντες και, πάνω απ’ όλους, εσένα.

Άλλη μια παγκόσμια καινοτομία που θα σε κάνει να αναθεωρήσεις όσα ήξερες για το κλασικό σουβλάκι! 100% φυτικής προέλευσης από όσπρια υψηλής πρωτεϊνικής αξίας, έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και αρωματικά βότανα που κάνουν τη γεύση του ακόμα πιο ακαταμάχητη για μικρούς και μεγάλους.

Mega Meatless Keftedakia Γιαγιά, eat my dust! Τα παραδοσιακά κεφτεδάκια υποκλίνονται στην καινοτομία της Meatless εκδοχής τους. Λαχταριστά, αφράτα, φτιαγμένα από υλικά 100% φυτικής προέλευσης, τα Mega Meatless Keftedakia τρώγονται με το χέρι την ώρα που το πιάτο προσγειώνεται στο τραπέζι και εξαντλούνται πριν προλάβεις να σερβίρεις τη σαλάτα.

Mega Meatless Burger Τα παιδιά ενθουσιάζονται και οι μεγάλοι κάνουν σαν παιδιά. Ζουμερό και λαχταριστό, το Mega Meatless Burger είναι τόσο νόστιμο όσο και υγιεινό!

https://map. megameatless.com

Mega Meatless Falafel

CRUELTY FREE

megameatless

Μια πρόταση που έρχεται από την αιγυπτιακή κουζίνα για να μαγέψει ακόμα και τους πιο δύσκολους καλεσμένους με την αυθεντική γεύση του.

4.11.21 – lifo

75

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER î

Calvin Klein Mini bag. Στα ομώνυμα καταστήματα

ñ

IKEA

ô

Παραβάν από τη συλλογή KARISMASTIK.

New Balance

www.ikea.gr

Unisex τζάκετ NB Pride. www.newbalance.gr

ò

Maybelline Κραγιόν SuperStay Matte Ink. Στα καταστήματα καλλυντικών

î

Tommy Hilfiger

FRESH FOAMx 1080v11: Μια ασύγκριτη, 360 μοιρών εμπειρία πατήματος Έντεκα βερσιόν μετά την πρώτη κυκλοφορία του, το κορυφαίο αθλητικό των καθημερινών προπονήσεων και των μεγάλων αποστάσεων αποδεικνύει ότι το τέλειο μπορεί να γίνει ακόμη καλύτερο. Μαλακό όσο ποτέ άλλοτε, το ολόφρεσκο 1080v11 προσφέρει μια προνομιακή εμπειρία μαλακού πατήματος χάρη στην τελευταίας γενιάς τεχνολογία αφρού Fresh Foam x, σχεδιασμένου με λέιζερ και μορφοποιημένου με σκληρότερα και μαλακότερα τμήματα, ανάλογα με το πού υπάρχει μεγαλύτερη καταπόνηση. Ελαστικό και διαπνέον, όπως απαιτείται από μια σειρά υψηλών προδιαγραφών, στο νέο 1080v11 φιγουράρουν φουτουριστικές τεχνολογίες ελαστικής ραφής που ακολουθούν κάθε κίνηση του δρομέα, παρέχοντας ευρεία διαπνοή και διατηρώντας δροσερό το πόδι, ακόμα και μετά από ώρες άθλησης. Η φτέρνα κλειδώνει στην αξιόπιστη τεχνολογία Ultra Heel, που δεν επιτρέπει στο πόδι να αποκλίνει από την πορεία του, προστατεύοντάς το από δυσάρεστους τραυματισμούς, και η εξωτερική σόλα σχεδιάστηκε με μαλακές διακεκομμένες προεξοχές που επιτρέπουν την ανεμπόδιστη ευλυγισία στην κίνηση. Κάθε χαρακτηριστικό του νέου 1080v11 κουμπώνει σε ένα αρμονικό σύνολο όπου όλα περιστρέφονται γύρω από το τρέξιμο και τις απαιτήσεις του. Το αποτέλεσμα είναι μια ασύγκριτη, 360 μοιρών εμπειρία πατήματος.

Midi φόρεμα με floral print. www.tommy.com

ö

Η KPMG στην Ελλάδα συμμετείχε για τρίτη φορά στον Παγκόσμιο Εθελοντικό Καθαρισμό Ακτών

Yves Saint Laurent Άρωμα La Nuit de l’Homme Bleu Electrique.

ö

New Balance

Στα καταστήματα καλλυντικών

ï

Samsung Galaxy Z Fold3. www.samsung.com

76 lifo – 4.11.21

Fresh Foam 1080v11. www.newbalance.gr

Η KPMG συμμετείχε για τρίτη φορά στον Παγκόσμιο Εθελοντικό Καθαρισμό Ακτών 2021 του Ocean Conservancy, που συντονίζει για την Ελλάδα η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA) για 31η χρονιά. Πενήντα δύο στελέχη της KPMG, απαντώντας στο μήνυμα της εκστρατείας «Παίρνω μέρος, γίνομαι η λύση», δήλωσαν τη συμμετοχή τους στον εθελοντικό καθαρισμό των παραλιών Εδέμ στο Παλαιό Φάληρο και Μεγάλο Καβούρι στη Βουλιαγμένη, συγκεντρώνοντας μεγάλο αριθμό σκουπιδιών και ανακυκλώσιμων ειδών (συνολικά 70 κιλά απορριμμάτων). Ο καθαρισμός της παραλίας πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των ενεργειών Κοινωνικής Ευθύνης της εταιρείας, συνεπής στον 14ο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης, «ζωή στο νερό», των Ηνωμένων Εθνών.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη μουσική; Στο σπίτι υπήρχε πάντα μουσική, όλες τις ώρες. Εγώ ξεκίνησα με πιάνο στα έξι, αλλά στα δέκα αγόρασα μια ηλεκτρική κιθάρα και αφοσιώθηκα σε αυτήν. Συνέχισα να παίζω παράλληλα keyboards και κάποια στιγμή άρχισα να τραγουδάω, να «μαθαίνω» τη φωνή μου, ώστε να μπορώ να συνοδεύω την κιθάρα με φωνή – κάπως παράδοξο, γιατί συνήθως ισχύει το αντίθετο. Στη μουσική που γράφω τώρα έχουν ισάξιους ρόλους.

Οδυσσέας Τζιρίτας Μουσικός

Ποιο ήταν το πρώτο κομμάτι που έπαιξες στην κιθάρα; Μάλλον το «Iron Man» των Black Sabbath. Ποιες ήταν οι πρώτες σου μουσικές επιρροές; Και ποιες οι πιο πρόσφατες; Θυμάμαι να έχω τα «Supergrass Is 10 - The Best Of 94-04», «Rocket to Russia» και «American Idiot» σε CD στο δωμάτιό μου και on repeat σε ένα μικρό CD player όταν άρχισα κιθάρα. Το 2019, όταν με τα παιδιά γράφαμε στο στούντιο το «Gonzo Bliss», τον δεύτερο δίσκο μου, άκουγα αρκετά Ty Segall, Deerhunter, Television και, φυσικά, Supergrass. Τι μουσική παίζει στα ακουστικά σου αυτή την εποχή; Αρκετά συχνά το «Capacity» των Big Thief, το «New long leg» των Dry Cleaning και το «Next Step» του Kurt Rosenwinkel. Όχι καθημερινά, αλλά τακτικά, το «Promises» του Pharoah Sanders με τον Floating Points και τη London Symphony Orchestra. Μέχρι πριν από δύο μήνες άκουγα μόνο Blur, σε απελπιστικό βαθμό, αλλά ευτυχώς οι Parquet Courts και οι Blondie με έσωσαν, για άλλη μία φορά, από τη μονοτονία. Πόσα είδη μουσικής μπορούν να συνδυαστούν σε ένα τελικά; Θεωρητικά, άπειρα. Πρακτικά, άπειρα. Απλώς υπάρχουν δίσκοι που το επιτυγχάνουν αυτό πιο κομψά και αριστοτεχνικά, από το «Low» του David Bowie μέχρι το «Debut» της Björk, το «California» των Mr.Bungle και το «Bright Green Field» των Squid.

από τηn αφροδιτη σακκα φωτο: παρισ ταβιτιαν

Υπάρχει ένα κομμάτι που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά σου; Το «Brazil» από τους Geoff & Maria Muldaur, λόγω της ομώνυμης ταινίας και όχι μόνο. Μάλλον το πιο μελαγχολικό/ονειροπόλο κομμάτι που έχει γραφτεί ποτέ. Τι ετοιμάζεις αυτόν τον καιρό; Για αρχή, θέλω να επιστρέψω στα live, μετά από δύο χρόνια στέρησης. Υπάρχει ήδη κλεισμένη η συναυλία στις 10 Νοεμβρίου, όπου θα παίξω με την μπάντα μου (Γιάννης Παπανικολάου, Γιώργος Λαναράς, Γιάννης Δημάκος) πρώτη φορά live τον δεύτερο δίσκο μου «Gonzo Bliss» (Δεκέμβριος 2020, Hard Pass Records), στο Ίλιον Plus, ανοίγοντας τους Cosmonuts. Εκτός από τα live, αυτή την περίοδο ηχογραφείται ο τρίτος δίσκος, οπότε υπάρχει και καινούργιο υλικό που σε κάποια στιγμή θα είναι έτοιμο για τη διαδικασία της κυκλοφορίας. Ωστόσο, προέχουν τα live. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Νομίζω ότι οι τιμές αυτών των ρούχων είναι από 10 μέχρι 20 ευρώ. Για παράδειγμα, αυτό που πήρα τελευταίο είναι το πουκάμισο, το οποίο πρέπει να βρήκα με 12-13 ευρώ, ενώ η μπλούζα είναι από συναυλία και κόστιζε, νομίζω, 10 ευρώ. Πού πηγαίνεις τώρα; Σε πρόβα! @supergrass__

4.11.21 – lifo

77

starfax

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Είστε οι πρωτα- ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Η Νέα Σελήνη στον Σκοργωνιστές των ημερών, καθώς διαδραματίζονται σημαντικές διελεύσεις στο ζώδιό σας. Αρχικά η Νέα Σελήνη στις 4/11 θα επηρεάσει κυρίως τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο, αποτελώντας ιδανική στιγμή για να οραματιστείτε το μέλλον σας, να θέσετε νέους στόχους ή να κάνετε ένα καινούργιο ξεκίνημα στα επαγγελματικά. Επειδή η αντίθεση με τον Ουρανό θα εντείνει την ανάγκη σας για αυτονομία, δεν θα πρέπει να δεσμευτείτε σε μια σχέση ή μια συνεργασία που θα σας προκαλεί ασφυξία. Στις 5/11 ξεκινάει ένα πολύ επικοινωνιακό διάστημα με την είσοδο της Αφροδίτης στον Αιγόκερω και μέχρι τις 6/3/22 θα έχετε επιτυχία αν προωθήσετε τις δεξιότητες ή τις υπηρεσίες σας. Επίσης, θα ευνοηθούν οι μετακινήσεις και ό,τι αφορά την εκπαίδευση. Στις 6/11 εισέρχεται ο Ερμής στο ζώδιό σας και επικοινωνιακά θα είστε άψογοι.

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Εποχή για αλλαγή προτεραιοτήτων με τη Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11, κυρίως για τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Δώστε έμφαση στη φυσική σας κατάσταση και κυρίως στην ψυχική σας ευεξία, γιατί είναι πλέον εμφανή τα σημάδια της κούρασης. Η αντίθεση με τον Ουρανό φέρνει κάποιες αλλαγές στον τομέα της εργασίας και το άγχος είναι αυξημένο, κάτι που σας ωθεί ολοένα και περισσότερο στην παραμέληση της υγείας σας. Προσέξτε τη διατροφή σας, ελαττώνοντας αρχικά το junk food, και εμπλουτίστε τη με καρπούς, λαχανικά, όσπρια και ψάρι. Με την είσοδο της Αφροδίτης, τον πλανήτη των χρημάτων, στον Αιγόκερω στις 5/11 ενεργοποιείται ο τομέας των χρημάτων και θα βελτιωθούν αρχικά τα οικονομικά των γεννημένων το 1ο δεκαήμερο. Έρχονται καλύτερες μέρες και για τους υπόλοιπους Τοξότες, οπότε μην ανησυχείτε. Είναι απλώς θέμα χρόνου.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1]

Μια ήδη υπάρχουσα συνεργασία ή το ξεκίνημα μιας νέας θα ευνοηθεί με τη Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11, που θα επηρεάσει κυρίως τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Ενδεχομένως να σας κάνουν μια πρόταση για να ενταχθείτε σε μια ομάδα ή να ενώσετε τις δυνάμεις σας με ομοϊδεάτες και άτομα με τα οποία έχετε έναν κοινό σκοπό. Ωστόσο, επειδή συμμετέχει και ο Ουρανός σε αντίθεση, προσέξτε μη σας κλέψουν μια ιδέα για την οποία έχετε δουλέψει εντατικά. Μοιραστείτε τα σχέδιά σας με άτομα που είναι της εμπιστοσύνης σας. Στις 5/11 εισέρχεται η Αφροδίτη στο ζώδιό σας και μέχρι τις 6/3/22 θα έχετε την ευχέρεια να ασχοληθείτε με την προσωπική σας ανάπτυξη και να βελτιώσετε την εμφάνισή σας. Η προσωπική σας φροντίδα και οι αγορές ρούχων, αξεσουάρ και προϊόντων αισθητικής θα αυξήσουν τα έξοδά σας, οπότε πρέπει να κρατήσετε ένα μέτρο.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2]

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

78 lifo – 4.11.21

Η Νέα Σελήνη του Σκορπιού στις 4/11 ενεργοποιεί τον τομέα της καριέρας και της φήμης και είναι ιδανική μέρα για να ξεκινήσετε ένα σημαντικό εγχείρημα ή να δώσετε μια συνέντευξη προς εύρεση εργασίας. Η τελευταία Νέα Σελήνη της χρονιάς θα επηρεάσει κυρίως τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο, αυξάνοντας τη δημοτικότητά σας, ενώ θα έχετε και σημαντική πρόοδο στην επαγγελματική σας πορεία. Η συμμετοχή του Ουρανού σε αντίθεση φέρνει κάποιες αλλαγές στον τομέα του σπιτιού και επειδή θα καταβάλετε πολλές προσπάθειες για να συνδυάσετε την επαγγελματική με την προσωπική σας ζωή, η κόπωση θα είναι αυξημένη. Με την είσοδο της Αφροδίτης στον Αιγόκερω ξεκινάει μια περίοδος κατά την οποία καλείστε να ρίξετε τους ρυθμούς σας, προκειμένου να ανακτήσετε τις δυνάμεις σας.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7]

Το πάθος ξυπνά με τη Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11, ενώ ανοίγει και ένα παράθυρο για το ξεκίνημα μιας ερωτικής σχέσης ή ενός δημιουργικού έργου. Τους τελευταίους μήνες έχετε κάνει υπέρμετρες προσπάθειες στα επαγγελματικά και ήρθε η στιγμή για να δρέψετε τους καρπούς των κόπων σας. Δώστε έμφαση στην ψυχαγωγία, στις απολαύσεις και στο φλερτ και φροντίστε να αποφεύγετε όσους σας προκαλούν εκνευρισμό. Κάποιες αλλαγές στον τομέα της κοινωνικής σας ζωής με τη συμμετοχή του Ουρανού σε αντίθεση θα ανατρέψουν τη γνώμη σας για ορισμένα άτομα και θα αναζητήσετε νέες παρέες, κάτι που θα ωφελήσει και τα ερωτικά σας. Στις 5/11 εισέρχεται η Αφροδίτη στον Αιγόκερω και μέχρι τις 6/3/22 θα σας δοθούν πολλές ευκαιρίες για να διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας, ενώ θα είναι και ιδανική εποχή για γάμο ή συγκατοίκηση με το ταίρι σας.

πιό στις 4/11 προσφέρει περιπέτεια και ανοίγει νέους ορίζοντες. Ταξίδια, σπουδές ή η διευθέτηση μιας νομικής υπόθεσης θα ευνοηθούν, καθώς και νέα επαγγελματικά ξεκινήματα. Η αντίθεση με τον Ουρανό θα προκαλέσει κάποια προβλήματα στις επικοινωνίες ή στις μετακινήσεις σας και ορισμένες καθυστερήσεις θα είναι αναπόφευκτες. Αποφύγετε τη βιασύνη στην οδήγηση. Στις 5/11 εισέρχεται η Αφροδίτη στον Αιγόκερω, φωτίζοντας τον τομέα της κοινωνικής σας ζωής. Νέες καινοτόμες ιδέες που θα προωθηθούν στα κατάλληλα άτομα θα έχουν σημαντική ανταπόκριση και θα βάλετε σε εφαρμογή ένα σημαντικό εγχείρημα. Τώρα είναι η εποχή για να εκσυγχρονίσετε τις μεθόδους σας με νέα τεχνολογικά μέσα ή να επενδύσετε χρήματα σε κάποια λιγότερο δημοφιλή κρυπτονομίσματα. Στις 6/11 εισέρχεται ο Ερμής στον Σκορπιό και καθώς θα είναι σε σύνοδο με τον Άρη, θα έχετε αυξημένες επικοινωνιακές δεξιότητες, πετυχαίνοντας πολλά σε εμπορικές διαπραγματεύσεις.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Η Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11 στρέφει την προσοχή σας στο σπίτι και στην οικογένεια και είναι ιδανική στιγμή για να κάνετε μια μετακόμιση, να ανακαινίσετε τον χώρο σας ή να αλλάξετε επαγγελματική στέγη οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο. Η αντίθεση με τον Ουρανό προμηνύει κάποιες αλλαγές στον τομέα της καριέρας και στην προσπάθειά σας να αντεπεξέλθετε στις υποχρεώσεις σας θα δοκιμαστούν σχέσεις με πρόσωπα εξουσίας ή ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας. Με κάποιες ασκήσεις γυμναστικής θα αποβάλετε την ένταση και θα αποφύγετε τις συγκρούσεις. Με την είσοδο της Αφροδίτης στον Αιγόκερω στις 5/11 έρχονται νέες ευκαιρίες στα επαγγελματικά, η επικοινωνία με άτομα από τον εργασιακό σας χώρο θα είναι πιο ευχάριστη και μπορεί να προκύψει ένα ερωτικό ειδύλλιο σε ανύποπτο χρόνο. Ασχοληθείτε με τη φυσική σας κατάσταση και τη βελτίωση της εμφάνισής σας.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Με τη Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11 να πυροδοτεί ισχυρές συμμαχίες, ξεκινάει μια περίοδος κατά την οποία ανοίγουν νέες πόρτες για συνεργασίες και επενδύσεις που θα ενισχύσουν το εισόδημά σας, κυρίως των γεννημένων το 2ο δεκαήμερο. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να προκύψουν κάποιες ανατροπές στον οικονομικό τομέα, καθώς συμμετέχει και ο Ουρανός σε αντίθεση – μια όψη που θα σας ταλαιπωρήσει αρκετά μέσα στον μήνα. Στις 5/11 εισέρχεται η Αφροδίτη στον Αιγόκερω και φωτίζει τον τομέα της καριέρας. Πλέον θα έχετε περισσότερες ευκαιρίες για επαγγελματική πρόοδο και κάποια γυναίκα θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξή σας. Στις 6/11 εισέρχεται ο Ερμής στον Σκορπιό και μαζί με τον Άρη θα αποτελέσουν ένα εκρηκτικό δίδυμο που σε άλλες φάσεις θα έχει θετική επιρροή, σε κάποιες άλλες όμως θα προκαλεί εντάσεις.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9]

Ο τομέας της επικοινωνίας ενεργοποιείται με τη Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11, πυροδοτώντας μια ιδέα ή μια διαπραγμάτευση που θα βάλει σε εφαρμογή ένα σημαντικό εγχείρημα των γεννημένων το 2ο δεκαήμερο. Με την αντίθεση με τον Ουρανό θα χρειαστεί να κάνετε ένα έκτακτο ταξίδι για επαγγελματικούς σκοπούς και θα αγχωθείτε πολύ, ωστόσο δεν πρέπει να αντιδράσετε σπασμωδικά. Οι προοπτικές για σύναψη μιας συμμαχίας με μακροπρόθεσμα οφέλη είναι πολλές. Στις 5/11 εισέρχεται η Αφροδίτη στον Αιγόκερω, στον τομέα της δημιουργικότητας και του έρωτα, όπου θα μείνει μέχρι τις 6/3/22. Το διάστημα θα είναι ευνοϊκό για τα ερωτικά σας και για απόκτηση παιδιού. Με την είσοδο του κυβερνήτη σας Ερμή στον Σκορπιό στις 6/11 ξεκινάει μια φάση πολλών επαφών που, σε συνεργασία με τον Άρη, θα πετύχετε πολλά.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

Η Νέα Σελήνη του Σκορπιού στις 4/11 ενεργοποιεί τον τομέα των σχέσεων και ενώ θα αποτελούσε ιδανική στιγμή για το ξεκίνημα μιας συνεργασίας, με τη συμμετοχή του Ουρανού σε αντίθεση τα πράγματα δυσκολεύουν, κυρίως για τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Ο Ουρανός στο ζώδιό σας φέρνει έντονες διακυμάνσεις στη ζωή σας, οπότε θα πρέπει να ανακαλύψετε ποιοι είστε και τι είναι αυτό που θα σας κάνει ευτυχισμένους. Η ανάγκη σας για αυτονομία θα είναι έντονη και δεν πρέπει να δεσμευτείτε λαμβάνοντας βιαστικές αποφάσεις. Ο κυβερνήτης σας η Αφροδίτη εισέρχεται στον Αιγόκερω στις 5/11 και ανοίγει νέους ορίζοντες. Μέχρι τις 6/3/22 θα είναι μια περίοδος κατά την οποία θα ταξιδεύετε συχνά, κάποιοι θα έχετε επιτυχία σε σπουδές, ενώ κάποιοι άλλοι θα έχετε πρόοδο σε επαγγέλματα που έχουν σχέση με μέσα μαζικής ενημέρωσης ή διδασκαλία.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Νέα οικονομικά ξεκι-

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6]

Η Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11 σηματοδοτεί μια εξαιρετική στιγμή για να ασχοληθείτε με τη φυσική και ψυχική σας ευεξία και δίνει ευκαιρίες για ένα καινούργιο ξεκίνημα στα επαγγελματικά. Ωστόσο, στην παρούσα φάση πρέπει να δώσετε προτεραιότητα στη φροντίδα της υγείας σας, κυρίως οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο. Με τη συμμετοχή του Ουρανού σε αντίθεση ενδεχομένως να σας πιάσει μελαγχολία. Αν ξεσπάσετε σε κλάματα, βιώστε τα συναισθήματά σας και ξεκινήστε κάποια μέθοδο που θα συμβάλει στην ψυχική σας ανάταση. Στις 5/11 εισέρχεται η Αφροδίτη στον Αιγόκερω και καθώς ο πλανήτης της αγάπης και της ευδαιμονίας ενεργοποιεί τον τομέα των χρημάτων και του έρωτα, θα βελτιωθούν τα οικονομικά και η ερωτική σας ζωή. Στις 6/11 εισέρχεται ο κυβερνήτης σας ο Ερμής στον Σκορπιό και, σε συνεργασία με τον Άρη, οι εξελίξεις στα επαγγελματικά θα είναι θεαματικές.

Sudoku No 704 7

5

8 6

2 7

1 8

3

6

2 7 5

2 6 1 4

4 3

1 9 8

6 8 1

9 8

7

3

Η λύση του προηγούμενου 3 5 9 1 4 6

4 2 1 7 8 3

6 7 8 9 5 2

7 1 6 8 9 5

2 9 3 6 7 4

5 8 4 3 2 1

9 6 2 5 3 8

1 4 7 2 6 9

8 3 5 4 1 7

2 9 4 3 5 7 1 8 6 8 6 3 4 1 9 7 5 2 7 5 1 2 8 6 4 3 9

νήματα ευνοούνται με τη Νέα Σελήνη στον Σκορπιό στις 4/11, κυρίως για τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Αν κάνετε μια νέα αρχή στα επαγγελματικά ή στέλνετε βιογραφικά, θα ενισχυθούν οι προσπάθειές σας και θα έχετε πρόοδο. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφύγετε την αλόγιστη σπατάλη χρημάτων, καθώς η αντίθεση με τον Ουρανό προμηνύει έκτακτες οφειλές που θα πρέπει να διευθετηθούν άμεσα. Ιδιαίτερη προσοχή στη διαχείριση κοινών πόρων. Ο κυβερνήτης σας, η Αφροδίτη, εισέρχεται στον Αιγόκερω στις 5/11 και μέχρι τις 6/3/22 θα επικρατεί αρμονία στην οικογένεια, ενώ θα είναι ιδανική εποχή για να ασχοληθείτε με τη βελτίωση του χώρου σας. Ο Ερμής, με την είσοδό του στον Σκορπιό στις 6/11, σε σύνοδο με τον Άρη, θα σας κάνει πολύ διεκδικητικούς σε οικονομικά θέματα. Επιστρατεύετε τη διπλωματία σας για να δικαιωθείτε.

4.11.21 – lifo

79