Τεύχος 716

716

free press 24.2.2022

o

Ιάκωβος

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

ειναι ενασ ελληνασ σεξεργατησ του ιντερνετ. με ορισμενο αντιτιμο σε αφηνει να δεισ τα πορνογραφικα του βιντεο – δεχεται και παραγγελιες. η πλατφορμα που εφερε επανασταση στη σεξεργασια και δημιουργησε διεθνωσ εναν πακτωλο πορνοσταρ δωματιου εχει πλεον παικτεσ και στην ελλαδα. παρουσιαζουμε 5 περιπτωσεισ. δεν ειναι αλλο απο το

OnlyFans

2 lifo – 24.2.22

7 ΣΤΗΛΕΣ

index716

βασιλική σιουτη

πολιτικο επταημερο γιαννησ πανταζοπουλοσ

talking points

δημήτρης πολιτάκησ

shortcut

δεσποινα τριβολη

footnotes

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΕΩΝ ΧΟΡΟΓΡΑΦΩΝ

εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα media project director Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

24

αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

ΕΡΕΥΝΑ Η ΖΩH ΣΤΟ

OnlyFans: 18

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΝHΛΙΚΕΣ ΠIΣΩ ΑΠO ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ

αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη διευθυντρια ampa.lifo.gr Χριστίνα Γαλανοπούλου –––––– ε μ π ο ρ ι κο τμ ημ α senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς creative director Χρήστος Τζοβάρας advertising manager Άννα Λαπαρδάγια direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Κωνσταντίνα Τριανταφύλλου advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr) advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr)

«ΛΟΙΜΟΣ» QUEER ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος digital campaign manager Γιώργος Γιαννή –––––– ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου –––––– σ υ ν τα ξ η συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Βασίλης Βαμβακάς, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ματίνα Καλτάκη, Γιάννης Δημητρέλλος, Μερόπη Κοκκίνη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Ελένη Τζαννάτου, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης

28

34

––––––

Ο ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΝΌΛΛΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ιταλικό 51 38

φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος ατελιέ αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε 24.2.22 – lifo

3

Feedback

5

ΜΟΥΣΙΚΗ

Raiser: H συναρπαστική ιστορία ενός ράπερ από τα δυτικά προάστια

ΕΙΚ Α Σ ΤΙΚ Α

Οι νέοι, μικροί και ανεξάρτητοι καλλιτεχνικοί χώροι της Αθήνας

podcasts που αξίζει να ακούσετε

Ο νεαρός μουσικός και μέλος μίας από τις «θρυλικές» ομάδες γκράφιτι της Αθήνας δεν έχει τίποτα να κρύψει. ΤΟΥ M. HULOT

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Το όραμα και η ύβρις: Η γενεαλογία του φαινομένου που λεγόταν Kanye West ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ

Μοιάζει παράδοξο ίσως, αλλά το πρώτο μέρος αυτής της «τριλογίας» που διατρέχει τη μεσσιανική διαδρομή του Kanye West σ’ αυτόν τον πλανήτη που μοιάζει να μη χωρά το εγώ του μου άρεσε τόσο πολύ που δεν ξέρω αν θέλω να δω και τα άλλα δύο κεφάλαια που θα ανέβουν στο Netflix στα μέσα αυτής και της επόμενης εβδομάδας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα τα δω τελικά, κάπου μέσα μου όμως θα επιθυμούσα να σταματούσε η αφήγηση εκεί που τελειώνει το πρώτο μέρος που έχει τίτλο «VISION» (όραμα) – το δεύτερο λέγεται «PURPOSE» (σκοπός / στόχος) και το τρίτο «AWAKENING» (αφύπνιση / συνειδητοποίηση).

4 lifo – 24.2.22

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

Τον Raiser μου τον έστειλε να τον τσεκάρω ο δεκαεννιάχρονος γιος ενός φίλου μου. Μου μίλησε γι’ αυτόν με ενθουσιασμό, για «ένα παιδί από τα δυτικά προάστια που τα κάνει όλα μόνος του», με «respect απ’ όσους ασχολούνται με την κουλτούρα του χιπ-χοπ», που είναι ράπερ «όπως παλιά», αλλά με νέο ήχο. Το «όπως παλιά» σημαίνει ότι κουβαλάει μαζί του τον δρόμο και την κουλτούρα του, με το «αποτύπωμά» του να το βλέπεις σε κάθε μέρος της Αθήνας. Το «RCU gang» είναι ένα γκράφιτι που –αν προσέξεις– υπάρχει παντού στην πόλη, στο κέντρο και στα προάστια, υποδηλώνοντας την παρουσία τους. Ο Raiser ξεκίνησε ως graffiti artist κι αυτό τον έχει σημαδέψει. Με κάθε τρόπο. Από κοντά ο Raiser δεν έχει και μεγάλη σχέση με το «τρομακτικό» παιδί που δείχνει στα βίντεό του, αλλά είναι από τους ελάχιστους νέους ράπερ που έχω συναντήσει και δεν υποδύονται κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι. Και μιλώντας μαζί του, καταλαβαίνεις αμέσως γιατί έχει αυτό το respect απ’ όλους στον χώρο. «Μεγάλωσα στην Παλατιανή, μια γειτονιά στα δυτικά», λέει. «Μεγάλωσα λίγο γρήγορα, μου άρεσε να ανακαλύπτω πράγματα που δεν τα έκαναν άλλα παιδιά στην ηλικία μου, ήθελα να αλητέψω από νωρίς. Γενικότερα, εκείνη την εποχή η γειτονιά μου ήταν η κακόφημη της περιοχής, γιατί έπαιζε πολύ ναρκωτικό. Ήταν εμφανές και στις μικρότερες ηλικίες, γιατί πήγαινες στην πλατεία και έκαναν χρήση. Έβλεπα τέτοιες άσχημες εικόνες από μικρό παιδί. Υπήρχε ελάχιστη αστυνόμευση στον δήμο Iλίου, και στα πολλά μικρά πάρκα και στις πλατείες ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε. Είμαι είκοσι έξι χρονών και άργησα να καταλάβω τι θέλω να κάνω. Για χρόνια με ένοιαζε μόνο να βγαίνω, να κάνω τη βόλτα μου και τα γκράφιτί μου, αυτά είχα ως προτεραιότητα. Έβλεπα από παιδάκι τους μεγαλύτερους να βάφουν και άρχισα κι εγώ να σχεδιάζω το ψευδώνυμό μου. Από πολύ νωρίς, από δώδεκα-δεκατριών, ξεπέρασα κατά πολύ τα πρότυπά μου. Στη συνέχεια μετακόμισα στην Πετρούπολη και ξεσήκωσα όλη τη γενιά μου. Όλοι είχαν ένα ψευδώνυμο και προσπαθούσαν να κάνουν ό,τι κάναμε εγώ και ένας-δυο φίλοι μου που είχαμε φτιάξει τους RCUS – τότε με το όνομα RAIS. Εκτός από την πώρωση που είχα με το γκράφιτι, είχα και το ραπ. Άκουγα τους Ζωντανούς Νεκρούς φουλ, διάφορα ραπ συγκροτήματα, γενικά ό,τι είχε άσχημο λεξιλόγιο ήταν πιο ελκυστικό για μένα. Άκουγα ραπ όσες ώρες ήμουν ξύπνιος, από το πρωί μέχρι το βράδυ, και ταυτόχρονα έγραφα. Τα πρώτα μου κομμάτια τα έχω γράψει στο δημοτικό. Έγραφα για τη ζωή μου στο σχολείο, για τους συμμαθητές μου, κάποια φανταστικά storytelling και storytelling με κυνηγητά με μπάτσους – γιατί μας κυνηγάγανε για τα γκράφιτι ή άλλες βλακείες που κάναμε τότε. Δεν είχα σκεφτεί ότι θα γίνω μουσικός, μη σου πω ότι κορόιδευα κιόλας, γιατί άκουγα τους καινούργιους ράπερ να λένε κάποια πράγματα και αναρωτιόμουν “τι λέει τώρα;”».

ΙΣΤΟΡΙΑ Μια σημαντική έκθεση αναδεικνύει τη Μονή Δαφνίου μέσα από σπάνια τεκμήρια περιηγητών. Καλή αφορμή για επίσκεψη στον ιστορικό τόπο της Μονής Δαφνίου είναι η διπλή έκθεση που φιλοξενείται στα πρώην κελιά με τίτλο «Φιλελληνισμός και Ελληνική Επανάσταση / Η Μονή Δαφνίου μέσα από τους περιηγητές». ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΑΡΙΔΗ

Στις 3 Απριλίου του 1841 ο Δανός συγγραφέας παραμυθιών Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έγραψε: «Λίγο έξω απ’ την Αθήνα, εκεί που αρχίζει ο ελαιώνας, περνάς τον ξακουστό Κηφισό. Σήμερα το ποτάμι αυτό δεν είναι παρά τρία μικρά ρυάκια… απ’ την άλλη μεριά του ελαιώνα ο τόπος είναι ερημικός κι η βλάστηση αγρία. Ο δρόμος από δω οδηγεί σε αρχαία ίχνη τροχού πάνω σε βράχια, κατεβαίνει ίσιος και φαρδύς προς τον κόλπο κι ακολουθεί τον γιαλό ως την Ελευσίνα… στα μισά του δρόμου… μέσα στην άγρια ερημιά, βρίσκεται το μοναστήρι του Δαφνιού, κατεστραμμένο στην Επανάσταση. Χτίστηκε σε μαυριτανικό ρυθμό και το μεταχειρίζονται τώρα σαν καταφύγιο οι χωροφύλακες, που βρίσκονται εδώ για την ασφάλεια του δρόμου. Το Δαφνί είναι χωρίς αμφιβολία ένα απ’ τα πιο ενδιαφέροντα, τα πιο γραφικά σημεία του δρόμου…» (Οδοιπορικό στην Ελλάδα, Εστία, 1999). Η επίσκεψη από τον δέκατο ένατο αιώνα μέχρι και σήμερα σε έναν ιστορικό τόπο σαν τη Μονή Δαφνίου, ελάχιστα χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, προκαλεί δέος και αποτελεί μοναδική εμπειρία.

pageviews

Υπάρχουν βιτρίνες στην πόλη που κάνουν ξεκάθαρο το τι φιλοξενούν, τι εμπορεύονται, τι είναι αυτό που τις απασχολεί. Υπάρχουν όμως κι εκείνες που αν περάσεις βιαστικά μπροστά τους μπορεί να δεις κρεμασμένες σημαίες τα χρώματα των οποίων δεν παραπέμπουν σε κάποιο κράτος, γιατί πολύ απλά δεν ανήκουν πουθενά. Άλλες έχουν αγαλματίδια που μοιάζουν με εκείνα τα οποία έχουν τη δική τους προθήκη στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, μόνο που σε αντίθεση με αυτά έχουν πάνω τους πινελιές «του δρόμου». Σε άλλες συναντάμε φωτογραφίες που δεν είναι το δείγμα δουλειάς που χρησιμοποιεί ένα τυπικό φωτογραφείο για να στολίσει την πρόσοψή του. Αν κοντοσταθείτε σε αυτές τις βιτρίνες, θα δείτε το έργο πολλών νέων ή ήδη καταξιωμένων καλλιτεχνών.

LiFO.gr

ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

Η σκληρή αλήθεια για τον Δημήτρη Λιγνάδη (Β’ Μέρος) «ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

2

H σεξουαλική (και όχι μόνο) ζωή ενός τρανς αγοριού «SEX DIARIES UNCENSORED» ΤΟΥ ΑΛΕΞ ΜΑΝΟΥ

3

Σπείρα Ροκαμβόλ: Η αιματηρή ιστορία των Ελλήνων «Μπόνι και Κλάιντ» «ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ»: ΔΙΑΒΑΖΕΙ Η ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΜΑΙΡΗ ΜΗΝΑ

4

Γιατί θα ακολουθήσει πανδημία στην ψυχική υγεία «LIFO POLITICS» ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

5

Σουβλάκι: Το κατεξοχήν αθηναϊκό γαστρονομικό σύμβολο «Η ΠΕΙΝΑ» ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΨΥΧΟΥΛΗ

24.2.22 – lifo

5

Έρευνα Focus Bari Iούνιος - Δεκέμβριος 2021

No1 Πανελλαδικά Η LiFO πρώτη μεταξύ όλων των εβδομαδιαίων εντύπων

LiFO (Πέμ.)

646,8

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ (Σάβ.)

594,4

ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ (Σάβ.)

504,2

ATHENS VOICE (Πέμ.)

456,5

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ (Σάβ.)

407,1

More!

H LiFO τέταρτη μεταξύ όλων των εντύπων (κυριακάτικων και εβδομαδιαίων) στην Αττική

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

391,1

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ)

384,2

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

288,7

LiFO

287,9

REAL NEWS

271,5

ΜΕ ΑΎΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΆΣ ΑΠΌ ΤΟ ΣΎΝΟΛΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΑΠΌΛΥΤΗ ΚΥΡΙΑΡΧΊΑ ΣΤΑ ΝΕΑΝΙΚΆ ΚΟΙΝΆ - ΑΝΔΡΙΚΆ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΊΑ.* * Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της νέας Focus-Bari, η LiFO κατέγραψε περαιτέρω αύξηση της διαφοράς από το σύνολο του ανταγωνισμού και διατηρεί την απόλυτη κυριαρχία στα νεανικά κοινά - ανδρικά και γυναικεία.

6 lifo – 24.2.22

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Μια ταραχώδης εσωκομματική εβδομάδα για ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ Η διαγραφή του Κύρτσου, η συνέντευξη Τσακαλώτου και το κύμα ακρίβειας σημάδεψαν την επικαιρότητα.

24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ— 2 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022 Νο 716 • Κορωνοϊός: Πώς η Δανία επέστρεψε στην κανονικότητα; • Mark Lanegan: Ο «μέγας επιζήσας» δεν κατάφερε τελικά να γεράσει • Γιατί χωρίζουμε από τους φίλους μας;

απ ό τ h βασιλ ι κη σιου τ η

Η ακρίβεια και το κόστος ζωής αναδεικνύονται ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες της χώρας αυτή την περίοδο, παρότι η συγκεκριμένη δεν είναι εύκολη σε κανέναν τομέα. Στην εξωτερική πολιτική, η Τουρκία έχει αναβαθμίσει τις διεκδικήσεις και τις απειλές της εναντίον της Ελλάδας και πλέον αμφισβητεί μεθοδευμένα την ελληνική κυριαρχία των ελληνικών νησιών του Αιγαίου. Η κυβέρνηση δέχεται κριτική για αργά αντανακλαστικά ακόμα και από μετριοπαθείς, όπως ο καθηγητής, πρώην πρεσβευτής-σύμβουλος του ΥΠ.ΕΞ. και μέλος του ΕΛΙΑΜΕΠ Παναγιώτης Ιωακειμίδης, ο οποίος ανέφερε πρόσφατα ότι η Ελλάδα έχει καθυστερήσει να απαντήσει στην τελευταία επιστολή της Τουρκίας στον ΟΗΕ της 30ής Σεπτεμβρίου 2021, με την οποία η γειτονική χώρα αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία με τον πιο επίσημο τρόπο. Στο μεταναστευτικό - προσφυγικό, παρότι ο αριθμός των εισερχομένων έχει μειωθεί, όπως και οι αιτούντες άσυλο στα νησιά, κάθε τόσο πραγματοποιούνται διαδηλώσεις στα νησιά και στον Έβρο από κατοίκους που εναντιώνονται στις νέες δομές. Αυτή την εβδομάδα έγιναν νέα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας κατά των νέων δομών και των αιτούντων άσυλο στη Λέσβο και στη Χίο. Σε αυτά συμμετείχαν διαδηλωτές από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, αλλά ο περιφερειάρχης βορείου Αιγαίου Κώστας Μουτζούρης είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. 'Οσο αφορά την πανδημία, δύο χρόνια μετά την καταγραφή του πρώτου κρούσματος του νέου κορωνοϊού στη χώρα μας, ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας μας επιτρέπει μεν μια μικρή αισιοδοξία για το επόμενο διάστημα, καθώς η Όμικρον, όπως είπε, δείχνει να οδηγεί προς τη σταθεροποίηση της επιδημιολογικής κατάστασης, αλλά δήλωσε ξεκάθαρα, και μας προειδοποίησε γι’ αυτό, ότι δεν 24.2.22 – lifo

7

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

talkofthetown

Στην έρευνα του βαρόμετρου της Public Issue οι επτά στους δέκα πολίτες (68%) θεωρούν την ακρίβεια και το κόστος ζωής ως το σημαντικότερο πρόβλημα αυτή την περίοδο (με την οικονομία γενικά να έρχεται δεύτερη).

8 lifo – 24.2.22

βρισκόμαστε στο τέλος της περιπέτειας, ίσως στο τέλος της πρώτης «επείγουσας φάσης» της πανδημίας. Άλλωστε τα κρούσματα παραμένουν πολλά στη χώρα μας, όπως και ο αριθμός των θανάτων, ενώ και η κατάσταση του συστήματος υγείας, όπως αποκάλυψε η μελέτη Τσιόδρα - Λύτρα πριν από λίγο καιρό, εξακολουθεί να παραμένει αδύναμη να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Κι όλα αυτά την ώρα που η Κομισιόν προειδοποιεί την κυβέρνηση, λέγοντας ότι χώρες με υψηλό χρέος, όπως η Ελλάδα, θα πρέπει να μπουν σε πορεία μείωσής του, και ζητά μέτρα λιτότητας για την επόμενη μέρα της πανδημίας. Πάντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην έκθεσή της για τη δέκατη τρίτη αξιολόγηση, αναφέρει ότι η ελληνική κυβέρνηση συνέχισε την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα, παρά τη δύσκολη συγκυρία. Στην έρευνα του βαρόμετρου της Public Issue οι επτά στους δέκα πολίτες (68%) θεωρούν την ακρίβεια και το κόστος ζωής ως το σημαντικότερο πρόβλημα αυτή την περίοδο (με την οικονομία γενικά να έρχεται δεύτερη), το οποίο ξεπερνά την πανδημία, το μεταναστευτικό - προσφυγικό, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Όπως επισημαίνει η έρευνα της Public Issue, «η ραγδαία επιδείνωση του κόστους ζωής δείχνει να έχει επηρεάσει καταλυτικά την κοινή γνώμη». Το 57% περιμένει να επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού του τους επόμενους δώδεκα μήνες, ενώ το 71% δηλώνει ότι ζει με δυσκολία. Επίσης, δύο στους τρεις πολίτες πιστεύουν ότι η κατάσταση της οικονομίας συνολικά θα επιδεινωθεί τους επόμενους δώδεκα μήνες. «Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση του σχετικού δείκτη την τελευταία πενταετία», όπως σημειώνει ο πολιτικός αναλυτής και διευθυντής της Public Issue Γιάννης Μαυρής. Το πρόβλημα της ακρίβειας φαίνεται να έχει αντίκτυπο και στην εκλογική επιρροή της Νέας Δημοκρατίας, καθώς στις δημοσκοπήσεις που περιλαμβάνουν πρόθεση ψήφου και δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα καταγράφεται μια μικρή υποχώρηση, με τη διαφορά της από τον ΣΥΡΙΖΑ όμως να παραμένει ακόμα μεγάλη, κοντά στο 10%. Το κόμμα που φαίνεται να ενισχύεται είναι το ΚΙΝ.ΑΛ., το οποίο έχει καταφέρει να διπλασιάσει τα ποσοστά του μέσα σε δύο μήνες μετά την εκλογή νέου αρχηγού και, σύμφωνα με την εκτίμηση του πολιτικού αναλυτή Γιάννη Λούλη και όσα δήλωσε στη LiFO, είναι αυτό που θα παίξει τον ρόλο του ρυθμιστή στις επόμενες εκλογές. Όχι τόσο επειδή έχει κάποια ιδιαίτερη δυναμική, όπως πιστεύει ο κ. Λούλης, αλλά διότι συγκεντρώνει τις ψήφους των απογοητευμένων ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ.

Η

εσωκομματική ζωή των δύο κομμάτων, της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αρκετά ταραχώδης αυτή την εβδομάδα, καθώς την πρώτη αναστάτωσε ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος, ο οποίος διαγράφηκε, και τον δεύτερο κατάφερε να ταράξει με μια συνέντευξή του στην «Καθημερινή» το Νο 2 του κόμματος, όπως θεωρείται, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Ο Γιώργος Κύρτσος ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του στην Ευρωβουλή με ύμνους στην «αποτελεσματική» ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, κάποια στιγμή άρχισε να ασκεί εύλογη κριτική, στην πορεία κλιμάκωσε με αντιπολιτευτικό λόγο και τελευταία πέρασε στην επίθεση και στις καταγγελίες, προκαλώντας τη διαγραφή του με την αιτιολογία ότι δυσφημεί την κυβέρνηση στην Ε.Ε. Στην υπόθεση ενεπλάκη και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, με τον Μάνφρεντ Βέμπερ να δηλώνει ότι «απορρίπτουν κατηγορηματικά τις αβάσιμες κατηγορίες κατά της ελληνικής κυβέρνησης από τον Γιώργο Κύρτσο» ως «απαράδεκτες» και ότι «θα κινηθεί εσωτερική διαδικασία κατά του ευρωβουλευτή Κύρτσου». Ο πρώην ευρωβουλευτής της ΝΔ αποκαλεί ειρωνικά τον πρωθυπουργό «σούπερ manager», γράφει στο Twitter ότι καλύπτει τη Novartis –ενώ έγραφε ακριβώς τα αντίθετα για το θέμα αυτό– και τον κατηγορεί ότι «ανέπτυξε κύκλωμα φυσικού αερίου-ηλεκτρικής ενέργειας που γονάτισε τα νοικοκυριά και την οικονομία». Πρόσφατα έγραψε, μεταξύ άλλων: «Τώρα ταΐζει τα θύματα με κασέτες Θάνου. Απαράδεκτη η Θάνου, τα είχα πει. Δεν δικαιολογούνται έτσι τα σημερινά κόλπα. Οι συμψηφισμοί δεν μειώνουν φτώχεια». Από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας αφήνουν αιχμές ότι αυτά τα λέει επειδή κάτι ήθελε και δεν το πήρε και υπενθυμίζουν τα χρέη των εκδοτικών του επιχειρήσεων, παρά την πλουσιοπάροχη υποστήριξη μέσω της διαφημιστικής δαπάνης. Όλα αυτά δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, όπου ο Γ. Κύρτσος δεν έχει την παραμικρή επιρροή. Αντιθέτως, σχεδόν όλοι τον κατηγορούν ως αμοραλιστή, καθώς θεωρούν ότι έχει καταλάβει μια περιζήτητη θέση χάρη στο ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας, «από κει που ήταν στον ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη». Ο κ. Κύρτσος όμως προκάλεσε εκνευρισμό στο Μαξίμου, κυρίως επειδή θεωρούν ότι δίνει τροφή στον ΣΥΡΙΖΑ και τα μέσα του, τα οποία δεν αφήνουν αναξιοποίητα όσα γράφει καθημερινά. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, σε αντίθεση με τον Γιώργο Κύρτσο, είναι ένα πρόσωπο που χαίρει σεβασμού στον ΣΥΡΙΖΑ και ασκεί σημαντική πολιτική επιρροή σε ένα τμήμα του κομματικού του μηχανισμού. Η έμμεση, αλλά σαφής αμφισβήτηση των ηγετικών προσόντων του Αλέξη Τσίπρα μέσα από όσα είπε σε συνέντευξη που έδωσε στην «Καθημερινή» την περασμένη Κυριακή προκάλεσε έντονη ενόχληση και εκνευρισμό στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και πολλούς «προεδρικούς» που του επιτέθηκαν με σφοδρότητα, τόσο στα κομματικά και φιλικά ΜΜΕ όσο και στο διαδίκτυο, όπου κάποιοι οπαδοί του ΣΥΡΙΖΑ έφτασαν να τον αποκαλούν μέχρι και «επενδυτή της Blackrock». Τι είπε και ενόχλησε τόσο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος; Ότι τα μεγαλύτερα προσόντα του Αλέξη Τσίπρα είναι η λαϊκότητα και ο «τακτικισμός» του, ενώ ως μεγαλύτερα ελαττώματά του θεωρεί την ανασφάλεια και την κακή επιλογή συμβούλων (τυχαία, λίγο πριν αποκαλυφθεί ηχητικό που εμπλέκει την πρώην σύμβουλό του Βασιλική Θάνου σε υπόθεση δωροδοκίας). Στην ουσία, ως ηγετικό προσόν του αναγνώρισε μόνο τη «λαϊκότητα», αφού ο «τακτικισμός» δεν θεωρείται και τόσο προσόν για έναν πολιτικό ηγέτη και μάλιστα της αριστεράς, καθώς υποδηλώνει την έλλειψη μακροπρόθεσμης στόχευσης και στρατηγικής. Ενώ η (πολιτική) ανασφάλεια, η οποία πάντα οφείλεται σε κάποιους λόγους που εδώ υπονοήθηκαν, και η κακή επιλογή συμβούλων είναι σημαντικά μειονεκτήματα που λένε αρκετά για την καταλληλότητα κάποιου ως ηγέτη. Παρά τις εξηγήσεις που έσπευσε να δώσει μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν πήρε πίσω όσα είπε, καταγράφοντας έτσι την πρώτη δημόσια αμφισβήτηση του Αλέξη Τσίπρα ως ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ, παρότι κανένας δεν πιστεύει σήμερα ότι ο ίδιος θα έθετε ποτέ υποψηφιότητα ώστε να τον αμφισβητήσει στην πράξη και όχι μόνο στα λόγια. Εξέφρασε, όμως, μια υπαρκτή τάση αμφισβήτησης της ηγεσίας του Τσίπρα, η οποία υπάρχει στον ΣΥΡΙΖΑ και βράζει, αλλά υπογείως για την ώρα. Εάν αυτή μεταφραστεί και σε πολιτική σύγκρουση, θα φανεί στο συνέδριο. Ο Αλέξης Τσίπρας, πάντως, παρά την αντίθετη φήμη που τον συνοδεύει, δεν αγαπά ιδιαίτερα τις εσωκομματικές συγκρούσεις και τις αποφεύγει συνήθως, φροντίζοντας να λύνει τις διαφορές πριν αυτές εκδηλωθούν δημόσια.

TALKING POINTS

ΝIΚΟΣ ΧΑΤΖAΚΗΣ Κορωνοϊός: Πώς η Δανία επέστρεψε στην κανονικότητα; α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Μιλά ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Νανοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης Νίκος Χατζάκης. Πείτε μας πώς είναι η καθημερινότητα στην Κοπεγχάγη μετά την άρση όλων των περιοριστικών μέτρων; Στη Δανία δεν είχαμε ποτέ πολύ αυστηρά μέτρα, όπως συνέβη στην Ελλάδα. Στην Κοπεγχάγη δεν επιβλήθηκαν υγειονομικά μέτρα τύπου απαγόρευσης της κυκλοφορίας, δεν χρειαζόταν να στέλνεις μηνύματα για να βγαίνεις από το σπίτι αλλά ούτε έκλεισαν εστιατόρια ή καταστήματα. Μάλιστα, από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο δοκιμάσαμε πάλι την άρση των μέτρων, αλλά με την επέλαση της Όμικρον επαναφέραμε κάποια ήπια μέτρα, όπως μάσκες μόνο σε κλειστούς χώρους, περιορισμούς στη λειτουργία των μπαρ όπως και στον αριθμό των πελατών των νυχτερινών κέντρων. Μόλις είδαμε, όμως, ότι η επικινδυνότητα της μετάλλαξης Όμικρον ισοδυναμεί με μια απλή γρίπη, η κυβέρνηση αποφάσισε την 1η Φεβρουαρίου η Δανία να γίνει η πρώτη χώρα της Ε.Ε. που κατάργησε τα ειδικά μέτρα δημόσιας υγείας για τη διαχείριση της πανδημίας. Έτσι, αυτήν τη στιγμή, αν κάποιος περπατήσει στους δρόμους της Κοπεγχάγης, θα αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει τον κορωνοϊό. Ουσιαστικά, σαν να μην υπήρχε ποτέ. Βλέπεις ελάχιστους ανθρώπους να φορούν μάσκα και κυρίως κάποιους ηλικιωμένους. Πώς σχολιάζετε την απόφαση της κυβέρνησης για άρση των μέτρων παρά το γεγονός ότι υπάρχει κορύφωση των κρουσμάτων στη Δανία; Και, τελικά, με ποιους τρόπους η χώρα κατάφερε να επιστρέψει στην κανονικότητα; Η χώρα εισήλθε στη φάση της κανονικότητας επειδή στηρίχθηκε στα μαθηματικά δεδομένα. Το καταφέραμε στηριζόμενοι σε δύο αλληλένδετους παράγοντες. Πρώτα απ’ όλα, χάρη στο πολύ υψηλό ποσοστό εμβολιασμού. Για παράδειγμα, στην ηλικιακή ομάδα 12-30 το ποσοστό των εμβολιασμένων αγγίζει το 90%, ενώ στις ηλικίες άνω των σαράντα ξεπερνά το 95%, φτάνοντας ακόμη και το 98%. Αν έχω δει καλά τα στοιχεία, νομίζω ότι έχουμε το υψηλότερο ποσοστό εμβολιασμένων στον κόσμο. Επίσης, υπήρχε εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, τις υγειονομικές αρχές και στους επιστήμονες. Σε γενικές γραμμές, οι Δανοί εμπιστεύονται τις ανακοινώσεις των πολιτικών και των επιστημόνων, κρίνοντας ότι μιλάμε για ένα πολυδιάστατο θέμα. Για παράδειγμα, όταν παρουσιάστηκαν προβλήματα σχετικά με τα εμβόλια της Astra Zeneca, το κράτος σταμάτησε αμέσως τους εμβολιασμούς διότι δεν ήθελε να δώσει την εντύπωση ότι προσπαθούν να εμβολιάσουν ανθρώπους ως πειραματόζωα. Κάτι που στην Ελλάδα δεν έγινε. Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό ότι ήταν ελάχιστη η παραπληροφόρηση από τα ΜΜΕ. Τα σοβαρά μέσα ενημέρωσης δεν επικεντρώθηκαν σε κάποια σπάνια προβλήματα κατά τη διάρκεια του εμβολιασμού και κυρίως δεν έδιναν την ίδια βαρύτητα στον αντίλογο και στους τσαρλατάνους. Δεν μπορείς να βάζεις στο ίδιο τραπέζι τους επιστήμονες που αποτελούν το 95% με εκείνους που αναλογούν στο υπόλοιπο 5%. Από τη στιγμή, λοιπόν, που δεν είναι επιθετική η μετάλλαξη Όμικρον και προκαλεί λιγότερο σοβαρή νόσο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πίεση στο υγειονομικό σύστημα, η απόφαση για την άρση των μέτρων ήταν μονόδρομος και η επιτροπή συνηγόρησε στην επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

24.2.22 – lifo

9

α π ό τον δ ημήτρη πολι τά κη

SHORTCUT

FOOTNOTES

Mark Lanegan: Ο «μέγας επιζήσας» δεν κατάφερε τελικά να γεράσει

Γιατί χωρίζουμε από τους φίλους μας;

« Ήμουν αποφασισμένος να επιζήσω από αυτόν τον εφιάλτη, παρότι δεν μου είχαν μείνει πλέον πυρομαχικά», έγραφε για την εμπειρία του με τον Covid ο σπουδαίος ερμηνευτής που έφυγε χθες από τη ζωή.

Τ

talkofthetown

Βαρύ χαρτί και μέχρι χθες Μέγας Επιζήσας, ο Mark Lanegan είχε αποδειχτεί εσχάτως και ένας συναρπαστικά γλαφυρός αφηγητής με το προπέρσινο βιβλίο των απομνημονευμάτων από τη χαοτική περιφορά του στα ’90s.

10 lifo – 24.2.22

Ούτε οι καλύτερες φιλίες δεν αντέχουν στον χρόνο.

ώρα που το γράφω αυτό, δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό αν ο «Καζαντζίδης του grunge», όπως μισοαστεία (ή μισοσοβαρά) είχε αποκαλέσει κάποιος φίλος κάποτε τον ιδιαιτέρως αγαπητό στα μέρη μας Mark Lanegan, πήγε ή δεν πήγε ή κατά πόσο πήγε από Covid ή τα απότοκα αυτού, ή πόσο είχε προκαλέσει τον «διάβολο» με κάτι ψεκασμένα που είχε πει (για να τα πάρει πίσω μετά) πριν τον βρει ο ιός και τον στείλει στην εντατική για καιρό τη χρονιά που μας πέρασε. Για την εποχή του αυτή στην κόλαση έγραψε κι ένα μικρό βιβλίο που κυκλοφόρησε τα Χριστούγεννα που μας πέρασαν με τον τίτλο Devil in a coma (Ο Διάβολος σε κώμα), με τον εαυτό του στον ομώνυμο ρόλο. Πραγματικός, ασυμβίβαστος «ρόκερ» (του εναλλακτικού έστω ιδιώματος), πραγματικός crooner, φοβερός, αυθεντικός ερμηνευτής, βαρύ χαρτί και μέχρι χθες Μέγας Επιζήσας, ο Mark Lanegan είχε αποδειχτεί εσχάτως και ένας συναρπαστικά γλαφυρός αφηγητής με το προπέρσινο βιβλίο των απομνημονευμάτων από τη χαοτική περιφορά του στα ’90s. Λυρικό, ωμό, αυθεντικό, μελαγχολικό, ζοφερό, σπαρταριστό, το Sing backwards and weep ήταν αδύνατο να το αφήσεις στη μέση. Έγραφε σε ένα σημείο για εκείνα τα χρόνια που έζησε κάθε σκέλος του τριγώνου sex, drugs & rock’n’roll στην πιο ακραία εκδοχή του: «Η ζωή μου, εν ολίγοις: μια κλεμμένη στιγμή απελπισμένης απόλαυσης, δεκάδες μικρά στιλέτα να σε τρυπάνε, και μετά μια αιωνιότητα αγωνίας… Αυτό όμως που με καταδίωκε πιο αλύπητα ήταν ο φόβος μου να δείξω την αληθινή μου καρδιά, που άλλες φορές ήταν γεμάτη και κόντευε να εκραγεί και άλλες τόσο άδεια, που μ’ έκανε να κλαίω. Με παρέλυε και μόνο η ιδέα ότι κάποιος μπορεί να ανακαλύψει αυτό που πραγματικά ήμουν: ένα παιδί στο σώμα ενός ενήλικα». Ενθαρρυμένος ίσως από τη θερμότατη υποδοχή που επιφύλαξαν η κριτική και το κοινό στο βιβλίο, εξέδωσε πέρσι και μια (νέα) ποιητική συλλογή με τίτλο Leaving California. Ένα από τα ποιήματα λέγεται «Μουσική κυλά από τις άκρες των δαχτύλων μου»: «Μουσική κυλά από τις άκρες των δαχτύλων μου / κι όμως τα λόγια / μου κάθονται στον λαιμό / πώς μεγάλωσα τόσο πολύ; / ακόμα κι η γλώσσα / μου διαφεύγει τώρα». Και μετά ήρθε o Covid, που έστειλε το γερό, αλλά πολλαπλώς βασανισμένο κορμί του στην εντατική, όπου βρισκόταν για έναν και πλέον μήνα, όπως γράφει στο Devil in a coma, «με μοναδική συντροφιά αλλόκοτα όνειρα, παράξενα οράματα, σκοτάδια γεμάτα σκιές, αναξιόπιστες αναμνήσεις και επαναλαμβανόμενες παραισθήσεις, όλα τους χαρακτηριστικά μιας επιθανάτιας εμπειρίας». Όταν ξύπνησε, συνειδητοποίησε ότι υπάρχει «ένας καθετήρας σφηνωμένος στο πουλί μου και κάθε απόπειρα βαθιάς ανάσας –ακόμα κι ένα χασμουρητό– έχει ως ανεπιθύμητο αποτέλεσμα την αίσθηση ότι σε χτυπάνε στο στήθος με βαριοπούλα»: «Τρεις φορές την ημέρα με ρωτούσαν αν ήξερα πού βρίσκομαι και σπανίως έδινα τη σωστή απάντηση. Κάποιες φορές οδηγούσα για μίλια κουβαλώντας ναρκωτικά για κάποιον που έμενε σε κάποια άλλη πόλη ή έκλεβα αργά τη νύχτα παλιά αυτοκίνητα για να πουλήσω τα ανταλλακτικά… Άλλες φορές ήμουν σε περιοδεία με το λεωφορείο στην Αμερική, ή στη Βρετανία, ή σ’ ένα τρένο που διέσχιζε την Αυστραλία. Από την Κίνα και τη Μέση Ανατολή ως τα μέρη που μεγάλωσα στα βόρεια της Δυτικής Ακτής, φανταζόμουν ότι βρισκόμουν σε όλα αυτά τα μέρη, μέλος κι εγώ της εκάστοτε αυλής των καταραμένων. Δεν είχα ιδέα από πού προέρχονταν αυτές οι παραισθήσεις, ήταν πάντα όμως εκεί, μαζί μου. Μια νύχτα ονειρεύτηκα ότι ζούσα σ’ ένα μεγάλο υπόγειο διαμέρισμα στην πιο υποβαθμισμένη και βροχερή γειτονιά του Σιάτλ, μαζί με πολλές από τις πρώην κοπέλες και συζύγους μου, αρκετές από τις οποίες με απεχθάνονταν στην πραγματική ζωή, σε πλήρη αρμονία, κι ένιωσα να με πλημμυρίζει μια αίσθηση γαλήνης. Μια άλλη νύχτα ονειρεύτηκα ότι ήμουν πίσω στο πρώην σπίτι μου στην Καλιφόρνια, ένα μέρος που είχα ορκιστεί κάποτε ότι δεν θα άφηνα ποτέ, και μπορούσα με κάποιον μαγικό τρόπο να πετάξω πάνω από τα φρουτόδεντρα μαζί με τον αγαπημένο μου σκύλο, να κόβω τα φρούτα από τις κορυφές και να του τα δίνω να τα τρώει, κι εκείνος να μου γλείφει το πρόσωπο όπως είχε κάνει τελευταία φορά τη μέρα που πέθανε και μου ράγισε την καρδιά. Ξύπνησα από αυτό το όνειρο κλαίγοντας, με την πιτζάμα μου να έχει μουσκέψει από τα δάκρυα. Από τη στιγμή που βγήκα από το κώμα και μου είπαν τι είχε συμβεί και πού βρισκόμουν, ήμουν αποφασισμένος να επιζήσω από αυτόν τον εφιάλτη, παρότι ούτε λόγος φαινόταν να μου πέφτει στο ζήτημα, ούτε και μου είχαν μείνει πλέον πυρομαχικά για να πολεμήσω…»

απ ό τ η δεσπ ο ι να τ ρι β ολ η

Συχνά τα πράγματα στραβώνουν ή απλώς ανακαλύπτεις πως είχες πέσει έξω, πως ο φίλος σου δεν είναι πια αυτό που ήταν ή πως ήταν πάντα έτσι, αλλά εσύ δεν το ήξερες, ή πως απλώς, μεγαλώνοντας, ξέρεις πιο καθαρά τι θες και τι δεν θες.

Ό

ταν ήμουν δεκαπέντε χρονών σταμάτησα να μιλάω στην καλύτερή μου φίλη. Η σχέση μας θύμιζε μια εφηβική συνωμοσία έντασης και φθόνου. Περνάγαμε τα διαλείμματά μας καπνίζοντας και ακούγοντας μουσική πίσω από ένα πέταλο με ευκάλυπτους στην αυλή του σχολείου. Τα απογεύματα, στο σπίτι, γράφαμε κείμενα η μία στην άλλη στο ιερό μας τετράδιο. Ήξερα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά γιατί ένιωθα σαν να ζούσα με ένα τοξικό φυτό που σιγα σιγά με έπνιγε. Συνειδητοποίησα πως έλεγε πολύ συχνά ψέματα για μένα σε τρίτους. Με έκπληξη κατάλαβα πως έκλεβε πράγματα από την τσάντα μου, από CD μέχρι μολύβια. Σταμάτησα να της μιλάω χωρίς καμία εξήγηση όταν έμπλεξε σε μια εξαιρετικά σοβαρή ιστορία και μετά είπε ψέματα πως ήμασταν μαζί. Ένιωσα προδομένη. Ήταν μάλλον ο πρώτος πλατωνικός χωρισμός της ζωής μου. Ανακάλυψα πως όταν κάτι με στενοχωρούσε πολύ, μπορούσα να πέσω σε βαθύ ύπνο. Κοιμόμουν δέκα, δώδεκα, δεκατέσσερις ώρες. Στα διαλείμματα κρυβόμουν στην τουαλέτα και διάβαζα βιβλία για να μην τη δω. Λίγο πριν μπλέξει για τα καλά, έβαλε σαν άλλη κόρη του Τόνι Σοπράνο έναν άγνωστο να με πάρει τηλέφωνο στο σπίτι μου για να μου πει ότι «δεν θα ζήσω πολύ». Την έβλεπα στον ύπνο μου μέχρι τον τρίτο χρόνο του πανεπιστημίου. Τη θυμήθηκα πρώτη φορά μετά από χρόνια διαβάζοντας την Τετραλογία της Νάπολης της Έλενας Φερράντε: «Σκίζαμε τις λέξεις η μία από το στόμα της άλλης, δημιουργώντας έναν ενθουσιασμό που έμοιαζε με ηλεκτρική καταιγίδα» γράφει η αφηγήτρια Λενού για τη Λίλα λίγες σελίδες πριν ευχηθεί να αρρωστήσει και να πεθάνει για να ησυχάσει. Είναι μία από τις λίγες αφηγήσεις για τη γυναικεία φιλία στην οποία μπόρεσα να δω ένα κομμάτι του εαυτού μου. «Είναι οι φίλοι σου που σου διαλύουν την καρδιά» είχε τίτλο ένα πρόσφατο κείμενο του «Atlantic». Δεν είναι παρά ένα από τα πολλά τέτοια κείμενα που έχουν γραφτεί στα διεθνή μέσα μετά την πανδημία («Η πανδημία έχει εξαφανίσει μια ολόκληρη κατηγορία φίλων» / «Γιατί το να κάνεις φίλους στη μέση ηλικία είναι δύσκολο» / «Πώς να βάλετε τάξη στις φιλίες σας στο μεταπανδημικό τοπίο»), πράγμα απολύτως λογικό μετά από έναν δίχρονο εγκλεισμό που μας έκανε όλους να αναθεωρήσουμε κάθε σχέση της ζωής μας. Τι είναι αυτό που μας κάνει να χωρίζουμε από τους φίλους μας; Παλιά πίστευα ότι απλώς αλλάζει η ζωή. Μπαίνουν στη μέση σύντροφοι, μωρά, παιδιά, η πολιτική (καταραμένο δημοψήφισμα), την ίδια ώρα που ο χρόνος ελαχιστοποιείται. Κάποιοι άλλοι φυλλορροούν, αλλάζουν οι περιστάσεις, τα μέρη, οι συνθήκες. Εξάλλου, η φιλία δεν είναι κάτι στατικό αλλά περνάει φάσεις, κρίσεις, αλλαγές. Αυτή όμως είναι μόνο η μισή εικόνα. Η αλήθεια είναι πως συχνά επιλέγουμε να αφήσουμε πίσω ανθρώπους που αγαπάμε ή που συνειδητά επιλέγουν να μας αφήσουν εκείνοι, αποχαιρετισμοί που πονάνε περίπου σαν διαζύγια. Ίσως να ευθύνεται ο φθόνος – με ποιον θα συγκρίνεις τον εαυτό σου αν όχι με τους φίλους σου; Η ύπαρξή τους μοιάζει συχνά με τον καθρέφτη της δικής σου αποτυχίας. Οι επιτυχίες τους, οι επενδύσεις τους, τα ταξίδια τους, τα ιδιωτικά σχολεία των παιδιών τους σου θυμίζουν όλους τους τρόπους με τους οποίους έχεις αποτύχει. Συχνά τα πράγματα στραβώνουν ή απλώς ανακαλύπτεις πως είχες πέσει έξω, πως ο φίλος σου δεν είναι πια αυτό που ήταν ή πως ήταν πάντα έτσι, αλλά εσύ δεν το ήξερες, ή πως απλώς, μεγαλώνοντας, ξέρεις πιο καθαρά τι θες και τι δεν θες. «Κάνουμε φίλους γιατί θέλουμε να μας καταλάβουν, για να νιώσουμε κοντά στους άλλους, για να μας δουν γι’ αυτό που είμαστε και να τους δούμε κι εμείς γι’ αυτό που στ’ αλήθεια είναι», μου έγραψε μια φίλη μου όταν της είπα για ποιο πράγμα γράφω. Είμαστε φίλες είκοσι χρόνια πια. Καμιά φορά, όχι πάντα, όταν είμαι με τους πραγματικούς μου φίλους και μιλάμε ή γελάμε, συμβαίνει και κάτι ακόμα: νιώθω σαν ένα ελαφρύ κύμα να με σηκώνει ψηλά και να με αφήνει εκεί, ευτυχισμένη, στον αφρό.

65 με την

Kisla WeAreDizzy kai τη

σ υν ε ν τ ε υξ η : μαρια παππα φ ω τ ο γ ραφ ι α : π α ρ ι σ τα β ι τ ι α ν

Μια Αθηναία ράπερ και μια Σαλονικιά συναντιούνται στο στούντιο της LiFO και μας συστήνονται.

βλέποντας το βίντεο της dizzy (ολόκληρο το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο είναι WeAreDizzy) για το «Dogo Argentino», δύσκολα μπορείς να καταλάβεις ότι είναι μόνο δεκαεπτά χρονών και πάει ακόμα σχολείο. Οι ρίμες που φτύνει σαν ριπές πολυβόλου και η έντονη προφορά του «λ» σε υποψιάζουν ότι είναι Βόρεια. Και είναι όντως από τη Θεσσαλονίκη. Στην Αθήνα κατέβηκε μόνο για τη φωτογράφιση και στο στούντιο συνάντησε για πρώτη φορά την Kisla, μία επίσης ξεχωριστή ράπερ που έκανε εντυπωσιακό ντεμπούτο πρόσφατα με το «Κοίτα να δεις». Η WeAreDizzy και η Kisla είναι ό,τι πιο φρέσκο έχουμε ακούσει τελευταία στο

24.2.22 – lifo

11

65 λεπτά με την Kisla και τη WeAreDizzy

talkofthetown

instagram.com/ kisla.official/ instagram.com/ _iamdiizzy/

12 lifo – 24.2.22

ελληνικό ραπ που, επιτέλους, γίνεται και γυναικεία υπόθεση. Στο φωτογραφικό session διασκεδάζουν πολύ, και η μία χαίρεται που έχει γνωρίσει την άλλη. Μπορεί να τις χωρίζουν δέκα χρόνια (η Kisla είναι 27), αλλά μοιράζονται την ίδια αγάπη για το χιπ-χοπ. Η Kisla έχει καταγωγή από την Αλβανία και έχει σπουδάσει Νοσηλευτική Χειρουργείου. Μιλάει πέντε ξένες γλώσσες και αυτός είναι ένας λόγος που οι ρίμες της καμιά φορά είναι στα αγγλικά. Με τη μουσική ασχολείται πιο επαγγελματικά τον τελευταίο χρόνο. Από μικρή τής άρεσε ο χορός. Γύρω στα δώδεκα είδε τον Eminem στην τηλεόραση και αυτόματα έγινε φαν. Έψαχνε τους στίχους του και προσπαθούσε να καταλάβει τι λένε. Της πήρε καιρό να ανακαλύψει πως έχει ταλέντο. Το πρώτο της κομμάτι το έγραψε στα δεκαεπτά, με επιρροές από «την παλιάς πάστας ραπ»: Wu Tang, Xzibit και το χιπ-χοπ της Δυτικής Ακτής. Πρότυπά της είναι ο Eminem και η Lauryn Hill, αλλά ακούει και πιο σύγχρονα πράγματα, badmomzjay, Cardi B, Joyne Lucas και J Cole. To στυλ της είναι ένα κράμα από Cardi B και Leikeli47. «Η ζωή μου όλη είναι ένα μυθιστόρημα», λέει, «με μπόλικη σάλτσα, αρκετό αλάτι και δράμα. Η έμπνευσή μου είναι η ζωή μου, τα βιώματά μου, οι εμπειρίες μου και κάθε απογοήτευση που έχω περάσει όλα αυτά τα χρόνια, τα μαθήματα και οι άνθρωποι που συνάντησα, οι λάθος επιλογές. Για να γράψω κάτι παίζει βασικό ρόλο το beat. Η ιστορία που θέλω να διηγηθώ γράφεται ανάλογα με το ηχόχρωμα ή τα νεύρα και τον θυμό που έχω μέσα μου. Δεν πιστεύω πως υπάρχει κάποια διαφορά μεταξύ ανδρικής και γυναικείας ραπ ή τραπ, ο καθένας φτιάχνει το κομμάτι του με διαφορετικό μοτίβο, διατηρώντας όμως κάποια ίδια βασικά συστατικά. Δεν θεωρώ ότι οι γυναίκες κάνουμε κάτι καλύτερα από τους άνδρες ή το αντίστροφο, όποιος είναι να ξεχωρίσει, θα το κάνει ανεξαρτήτως φύλου. Αλλά παίζει προκατάληψη. Είναι όπως τότε με τον Eminem, δεν τον ήθελαν λόγω χρώματος, η ραπ ήταν καθαρά μόνο αφρικανική υποκουλτούρα όταν πρωτοξεκίνησε. Παίζει πολύ η ιδέα ότι το ραπ είναι ανδρικό άθλημα στην Ελλάδα, οπότε, όταν βγαίνουν γυναίκες, δεν ασχολούνται πολύ, ούτε τις προωθούν ιδιαιτέρως. Επιπλέον, δεν είμαστε και πολλές. Αν τα βάλεις κάτω, μετά την Ίνκα αργήσαμε πολύ να ακούσουμε γυναικείο ραπ που να γίνει πολύ δημοφιλές. Τώρα, το “σούπερ-σταρ” είναι μεγάλος τίτλος για εκπρόσωπο του ραπ στην Ελλάδα, χωρίς να θέλω να προσβάλω κάποιον. Σε σχέση με άλλα είδη μουσικής, δεν έχει τόση απήχηση ώστε να μετατρέψει κάποιον σε σταρ. Ένας λόγος που δεν έχει κατακτηθεί αυτός ο τίτλος από γυναίκα είναι επειδή δεν υπάρχει η ανάλογη υποστήριξη και το κοινό, από την άλλη οι εταιρείες δεν βλέπω να κάνουν κινήσεις προς το γυναικείο ραπ. Μόνο τελευταία έχουν αρχίσει κάπως. Στην Ελλάδα, έτσι κι αλλιώς, τα είδη μουσικής που ακούγονται σε μεγαλύτερο ποσοστό είναι το λαϊκό, το ποπ και το ροκ. Όποιος έχει γνώσεις σχετικά με τη ραπ, γνωρίζει πως ο στίχος ήταν ανέκαθεν “κακοποιητικός”, δεν συμβαίνει μόνο με τη νέα γενιά. Αρχικά τη χρησιμοποίησε ο αφρικανικός λαός ως όπλο για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του απέναντι στην υποδούλωσή του. Βέβαια, είναι και στο χέρι κάθε καλλιτέχνη το τι λέει με τους στίχους του. Πιστεύω όμως ότι κάθε γιν έχει και το γιαν του. Χωρίς σεξιστικούς στίχους, πώς θα δείξει πόσο μεγάλος και τρανός είναι ένας άνδρας, αν δεν υποβιβάσει, έστω λεκτικά, μια γυναίκα; Εννοείται πως αρκετοί στίχοι είναι σεξιστικοί. Αυτό το κάνουν και γυναίκες. Δεν με ενοχλεί, ούτε μπορώ να κατακρίνω το πώς θέλει να μιλήσει μια γυναίκα για τον εαυτό της. Εγώ απλώς σε κάποια θέματα είμαι ίσως λίγο πιο συντηρητική. Στην ελληνική ραπ με ενοχλεί η ψευτιά, το φαίνεσθαι, το ότι όντως κανείς δεν κάνει τη δουλειά για την οποία φημίζεται και πληρώνεται και, πάνω απ’ όλα, το ότι δεν δίνονται ευκαιρίες σε νέους καλλιτέχνες. Αντίθετα, βλέπεις ότι αποτελεί έναν τρόπο για να βγάλεις εύκολα λεφτά, αν τα καταφέρεις, χωρίς να έχεις απαραίτητα ταλέντο αλλά πλάτες, ένα όνομα και βύσματα – όπως συμβαίνει και με όλα στην Ελλάδα). Και πάλι είναι στο χέρι κάθε καλλιτέχνη το τι θέλει να προωθεί μέσω της μουσικής του. Ας πούμε πως απαγορεύεται το drill παντού, νομίζεις ότι αυτό θα σταματήσει την

προώθηση της βίας; Αντίθετα, θα συνεχιστεί με άλλο είδος μουσικής, οπότε η λύση δεν είναι να απαγορευτεί, αυτό θα ήταν λογοκρισία. Το θέμα είναι πόσο φρένο βάζει κάθε καλλιτέχνης στον γραπτό του λόγο ώστε να μη δίνει και τα λάθος μηνύματα στα πιο νέα παιδιά που τον ακούνε. Φεμινιστική ραπ υπάρχει, απλώς δεν ακούγεται τόσο. Για μένα το φεμινιστικό ραπ είναι η εξύψωση της γυναικείας κατακραυγής για τα όσα συμβαίνουν και κανείς δεν δίνει την ελάχιστη σημασία. Μάθαμε να μιλάμε γενικά μόνο για λεφτά και αμάξια. Ωραία τα υλικά αγαθά, η ανθρωπιά όμως δεν είναι που μας λείπει τελικά;». Η Dizzy, που το πραγματικό της όνομά είναι Δέσποινα, είναι ακόμη μαθήτρια λυκείου. Στη μουσική είχε κλίση από παιδί. «Όταν έχεις να πεις πολλά πράγματα, προφανώς και θα σε τραβήξει η ραπ, όπως καλή ώρα εμένα, επειδή είναι η μουσική με τη μεγαλύτερη ευθύτητα, αμεσότητα και αντιδραστικότητα. Μια γυναίκα ράπερ σίγουρα εκπροσωπεί τον εαυτό της αρχικά. Ο καθένας εκπροσωπεί τον εαυτό του γιατί έχει διαφορετική προσωπικότητα, έχει ζήσει διαφορετικά πράγματα και γράφει με βάση τα βιώματά του, ανεξαρτήτως φύλου. Επομένως, καλό θα ήταν να μην υπάρχουν διαχωρισμοί. Πέρα από αυτό, όμως, σίγουρα το να είσαι γυναίκα ράπερ σε μια ανδροκρατούμενη σκηνή είναι επαναστατικό δεδομένων των σημερινών στερεοτύπων. Μπορεί στην τραπ να φαίνεται ότι όλοι οι άνδρες ασχολούνται με τον εαυτό τους, όμως πιστεύω ότι το είδος αυτό μένει μόνο στο τι φαίνεται. Πλέον η πλειονότητα κοιτάει τι κάνει ο άλλος, δίχως κάποια δημιουργικότητα. Όλοι είναι εγκλωβισμένοι σε ένα κουτάκι και κάνουν ό,τι και οι υπόλοιποι, είτε ηχητικά είτε στιχουργικά. Το κοινό στην Ελλάδα δεν είναι δύσκολο να δεχτεί μια γυναίκα ράπερ, το πρόβλημα είναι ότι σε μεγάλο βαθμό, δυστυχώς, δεν μπορεί να δεχτεί το διαφορετικό, το καινούργιο, το πιο ασυνήθιστο. Εξάλλου αυτός είναι και ο λόγος που δεν θέλει να ξεκινήσει κάτι κανείς σε αυτήν τη χώρα, απλώς ακολουθεί ένα κύμα που φέρνει κάποιος από κάπου, προσπαθώντας να πετύχει κάτι σπουδαίο πάνω σε αυτό. Δεν λειτουργεί έτσι, όμως. Αντιθέτως, πιστεύω πως οι εταιρείες ψάχνουν γυναίκες στο ραπ που ακολουθούν κάποια στερεότυπα και έχουν κάποια στάνταρ που δεν αλλάζουν κάτι στην αντίληψη για τη γυναίκα στην ραπ. Ο στίχος στην τραπ και στη ραπ είναι πράγματι κακοποιητικός. Γενικότερα, τη μουσική σου μπορείς να την κάνεις όπως θες, να περάσεις ό,τι θες. Η πλειονότητα έχει εγκλωβιστεί σε έναν σωρό στίχους, αυτούς που λένε οι πιο πολλοί, με αποτέλεσμα να έχουμε κακή μουσική και από αισθητική άποψη. Οι ιδεολογίες και οι αντιλήψεις είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που παίζει μεγάλο ρόλο στη μουσική, διότι κι αυτές αποτυπώνονται στη μουσική σου. Αν είναι “τραγικές” οι αντιλήψεις σου, θα είναι “τραγική” και η μουσική σου. Και σε μια χώρα με τέτοια στερεότυπα αυτό πουλάει, οπότε αυτό κάνουν. Το drill είναι ένας δυνατός ήχος για τo ραπ, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πάρα πολύ δημιουργικά και όμορφα, κάτι που εδώ στην Ελλάδα το έχουν χάσει αρκετά. Όλοι παγιδεύτηκαν σε συγκεκριμένα flows και στίχους, με αποτέλεσμα το drill να ακούγεται ίδιο από όλους. Η μουσική από πάντα έδειχνε όλες τις πλευρές της ζωής, και τη χαρά και τη βία και τους φόβους της. Δεν νομίζω ότι κάποιος έχει το δικαίωμα να βγει και να απαγορεύσει έναν ήχο, μια μουσική, γιατί μια μουσική είναι μια κουλτούρα ολόκληρη. Στην Ελλάδα υπάρχει φεμινιστικό ραπ. Δεν πρέπει όμως να δίνεται τόση έμφαση, να ξαφνιάζει τόσο το “μια γυναίκα ράπερ”, επειδή εκεί χάνεται και το point. Πιστεύω πως υπάρχουν γυναίκες ράπερ πολύ καλύτερες από άνδρες που είναι αρκετά γνωστοί στο ελληνικό χιπχοπ. Είναι θέμα ανθρώπου το αν το κατέχει κάποιος, αν έχει γεννηθεί γι’ αυτό, και όχι θέμα φύλου. Το ψευδώνυμό μου το σκεφτήκαμε πριν από τρία χρόνια με έναν φίλο, επειδή ξεκίνησα να γράφω για όλα αυτά που με απασχολούσαν έντονα και μου ζαλίζανε το μυαλό. Είχα γράψει και έναν στίχο παλιότερα που έλεγε “είμαστε dizzy από αναμνήσεις, όχι από καταχρήσεις”, οπότε wearedizzy”».

Χωρίς σεξιστικούς στίχους, πώς θα δείξει πόσο μεγάλος και τρανός είναι ένας άνδρας, αν δεν υποβιβάσει, έστω λεκτικά, μια γυναίκα; Εννοείται πως αρκετοί στίχοι είναι σεξιστικοί. Αυτό το κάνουν και γυναίκες. Δεν με ενοχλεί, ούτε μπορώ να κατακρίνω το πώς θέλει να μιλήσει μια γυναίκα για τον εαυτό της. Εγώ απλώς σε κάποια θέματα είμαι ίσως λίγο πιο συντηρητική.

24.2.22 – lifo

13

ΜΕΤΆ ΑΠΌ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΎΣ ΔΎΟ ΧΡΌΝΩΝ, ΧΩΡΊΣ ΜΕΓΆΛΑ EVENTS, ΠΆΡΤΙ ΚΑΙ ΕΛΕΎΘΕΡΗ ΔΙΑΣΚΈΔΑΣΗ, ΟΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΈΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΓΑΖΙΆ ΕΤΟΙΜΆΖΟΝΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΈΨΟΥΝ ΔΥΝΑΜΙΚΆ ΣΤΗΝ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΠΡΙΝ ΑΠ' ΤΗΝ ΈΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ, ΜΕ ΑΙΣΙΟΔΟΞΊΑ ΚΑΙ ΕΛΠΊΔΑ.

AΠΟ ΤΟΥΣ M.HULOT, ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ, ΕΛΕΝΗ ΤΖΑΝΝΑΤΟΥ

ΝΥΧΤΑ

14 lifo – 24.2.22

η επιστροφή της αθηναϊκής νύχτας

Μ

ετά από δύο χρόνων περιορισμούς και απαγορεύσεις και έναν δύσκολο χειμώνα, έρχεται η άνοιξη στην αθηναϊκή νύχτα, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οι συναυλίες, τα μεγάλα events, τα μεγάλα πάρτι, ο χορός και η διασκέδαση εξαφανίστηκαν από τότε που ξεκίνησε η πανδημία και τα μέτρα «ακορντεόν» με τα συνεχή «άνοιξε-κλείσε» δημιούργησαν μια κατάσταση χωρίς προηγούμενο, που άλλαξε τις συνήθειες των ανθρώπων. Με τα μέτρα να χαλαρώνουν σταδιακά και την ανακοίνωση ότι επιτρέπονται και όρθιοι στα μαγαζιά δημιουργήθηκε ένα κύμα αισιοδοξίας και ελπίδας ότι το κοινό θα επιστρέψει στα μεγάλα events και θα τα στηρίξει. Επιτέλους, οι ιδιοκτήτες χώρων και οι διοργανωτές events κάνουν σχέδια και προγραμματισμό για το μέλλον – μάλιστα άρχισαν να ανακοινώνονται events και ημερομηνίες. Όλα τα φεστιβάλ της πόλης αναδιοργανώνονται δυναμικά, η νυχτερινή Αθήνα επιστρέφει σιγά-σιγά εκεί που ήταν πριν από την πρώτη καραντίνα και παρ’ όλες τις δυσκολίες και τον δισταγμό, είναι πολλά αυτά που έχουν προγραμματιστεί για τους επόμενους μήνες.

ΟΙ ΣΥΝΑΥΛΊΕΣ «Η κατάσταση με τις συναυλίες και το clubbing εξελίσσεται όπως όλα γύρω μας. Διστακτικά για όλους στην αρχή, μέχρι να βρούμε ξανά τα πατήματα και τις συνήθειές μας», αναφέρουν οι διοργανωτές του Plisskën. «Η διασκέδαση είναι σαν τον ανθρώπινο οργανισμό μετά από μια εγχείρηση ή ένα ατύχημα και όχι σαν το ποδήλατο. Σου παίρνει χρόνο μέχρι να ξαναβρείς τις αυτοματοποιημένες σου ζωτικές λειτουργίες. Έτσι, μετά από τόσο καιρό χρειαζόμαστε χρόνο να ξαναχορέψουμε, να τραγουδήσουμε, να φλερτάρουμε. Η μετάκληση μεγάλων ξένων ονομάτων ήταν πάντα ρίσκο σε μια μικρή αγορά όπως η ελληνική. Μετά τον Covid όλα έγιναν ακόμα πιο δύσκολα. Υπάρχει απ’ όλες τις μεριές άγχος να βγουν τα “σπασμένα” που άφησε –και συνεχίζει να αφήνει– με τόση ένταση ο Covid σε όλους τους τομείς και από όλους τους εμπλεκόμενους: καλλιτέχνες, ατζέντηδες, managers, promoters. Υπήρξαμε τυχεροί ή, καλύτερα, διορατικοί, μια και τα περισσότερα bookings μας τα κάναμε μέσα στον Covid βάσει των παλιότερων συνθηκών συμβολαίων και όρων μετάκλησης. Δεν θα θέλαμε με τίποτα να ξεκινούσαμε τώρα τις προσφορές μας για το καλοκαίρι του ’22». Στο διάστημα της πανδημίας το Plisskën διοργάνωσε τα «Eden Sundays», μια σειρά από events που έγιναν απογεύματα Κυριακής. Μάθαμε, άραγε να βγαίνουμε πιο νωρίς; «Ως λαός πάντα ξέραμε να βγαίνουμε είτε πολύ αργά το βράδυ είτε πολύ νωρίς το πρωί», λένε. «Το απόγευμα πάντα μας έλκυε ως ομάδα και ήταν πάντα κάτι που κυνηγούσαμε. Νομίζουμε ότι ο συνδυασμός καλών ονομάτων, ιδιαίτερων χώρων και όμορφης παραγωγής είναι κάτι που εκτίμησε ο κόσμος και “γέμισε” όσες Κυριακές κάναμε. Αναμένουμε και στις υπόλοιπες να έχουμε την ενέργεια που βιώσαμε πριν από λίγους μήνες!». «Όποιος έκλεινε μεγάλα ονόματα, συνεχίζει να κλείνει μεγάλα ονόματα», λέει ο Κωνσταντίνος Δαγριτζίκος, artistic director του six d.o.g.s και συνδιοργανωτής του ADD Festival. «Παρά τη χαλάρωση των μέτρων, αντιμετωπίζουμε τεράστιες δυσκολίες στον προγραμματισμό, γιατί το συνεχές άνοιξε-κλείσε έχει τεράστιες επιπτώσεις, κάθε φορά επιφέρει οργανωτικό μπάχαλο. Είναι αδύνατο να κάνεις long-term προγραμματισμό και ακόμα πιο δύσκολο να ποντάρεις σε ξένα ονόματα. Παρ’

όλα αυτά, όταν καταφέρνουμε να παραμένουμε ανοιχτοί και να δεχόμαστε κόσμο για όρθια διασκέδαση, είναι καταπληκτικά!». Υπάρχει, όμως, πλάνο για ένα μεγάλο event, όπως το ADD Festival; «Υπάρχει πλάνο να πραγματοποιηθεί το ADD τον Μάιο του 2022», λέει. «Είναι η πρώτη φορά μετά τις τρεις μεταθέσεις του που είμαστε 100% σίγουροι ότι θα μπορέσει να υλοποιηθεί ακριβώς με τα στάνταρ που θέλουμε. Σε λίγες μέρες θα ανακοινώσουμε όλες τις λεπτομέρειες (ακριβείς ημερομηνίες, τοποθεσία, πρώτο δείγμα line-up) και είχαμε να ενθουσιαστούμε τόσο από το 2018 που ανακοινώσαμε για πρώτη φορά το ADD! Έχει περάσει τόσος καιρός χωρίς μουσικά φεστιβάλ άλλωστε, που μας φαίνεται σαν να είναι η πρώτη φορά!». «Ποτέ δεν είναι εύκολο να κλειστεί ένα μεγάλο όνομα για την Ελλάδα, για πολλούς λόγους», προσθέτει ο Σταύρος Στριλιγκάς, υπεύθυνος επικοινωνίας του Ejekt Festival και του Primer. «Πάντως, ένα καινούργιο πρόβλημα είναι ότι, λόγω της απουσίας συναυλιών στην Ευρώπη εδώ και δύο χρόνια, φέτος υπάρχει τέτοια ζήτηση σε πολλές χώρες, ώστε οι αμοιβές των συγκροτημάτων έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ δεν υπάρχουν πολλές ανοιχτές ημερομηνίες. Εμείς κινηθήκαμε έγκαιρα και κατορθώσαμε να κλείσουμε τους Muse για το Ejekt και τον Tiesto για το Primer φέτος και ήδη είμαστε έτοιμοι για το 2023». Πώς το βλέπει το φετινό καλοκαίρι; «Θεωρώ ότι φέτος θα παίξουμε κανονικά», λέει. «Βλέπω, επίσης, πληθώρα συναυλιών και φεστιβάλ να έχουν ανακοινωθεί ήδη και θα βγουν κι άλλα προσεχώς». Όσο για το τι θα γίνουν τα εισιτήρια που είχαν προπωληθεί για το Ejekt 2012, πόσα ανανεώθηκαν και πόσα μετατράπηκαν σε voucher, λέει: «Περίπου το 80% ανανέωσε τα εισιτήριά του, κυρίως για το Ejekt 2022 (29/6 με Muse, Yungblud, Nothing But Thieves κ.λπ.) αλλά και για άλλα events μας (Dead Can Dance, Evanescence). Το 20% έχει πάρει voucher, αλλά θεωρούμε ότι με τις συναυλίες που θα ανακοινώσουμε για το υπόλοιπο του 2022 θα χρησιμοποιηθούν κι αυτά». «Η Λιοσίων από τον Μάρτιο παίρνει ξανά ζωή, καθώς στη σκηνή του Gagarin προσγειώνονται δεκάδες εγχώριες και ξένες μπάντες», λέει η Μαρίνα Δανέζη, καλλιτεχνική διευθύντρια του Gagarin205. «Επιτέλους, θα πραγματοποιηθεί και το αγαπημένο μας φεστιβάλ Gimme Shelter Film Festival! Την αρχή θα κάνει στις 11 και 12 Μάρτη ο Παύλος Παυλίδης με τη νέα του μπάντα Hotel Alaska, τη σκυτάλη θα πάρουν οι κινηματογραφικές πρεμιέρες του Gimme Shelter μαζί με τα εκρηκτικά live που θα τις συνοδεύουν καθημερινά, ενώ τους επόμενους μήνες θα έρθουν στην Ελλάδα για μοναδικές συναυλίες, μεταξύ άλλων, οι Still Corners, New Model Army, Heat, Om, Russian Circles, Perturbator κ.ά. Σίγουρα οι ειδικές συνθήκες λόγω πανδημίας περιόρισαν αρκετά τα παγκόσμια και ευρωπαϊκά tours και οι μετακλήσεις ξένων καλλιτεχνών ήταν δύσκολες. Ωστόσο, εδώ και λίγους μήνες φαίνεται να γίνεται μια επανεκκίνηση σε διεθνές επίπεδο. Η συναυλιακή “κανονικότητα” δείχνει να είναι κοντά. Είμαστε σε διαρκή επιφυλακή, τόσο με τους ξένους που ταξιδεύουν όσο και με τις εγχώριες μπάντες, μέχρι και με το sound check! Αυτό είναι που μας δυσκολεύει, το απρόοπτο. Μπορεί να έχουμε προγραμματίσει, προμοτάρει και φτάσει στην ημέρα του live και τελικά να μη γίνει. Η χαλάρωση των μέτρων ήταν που μας έδωσε το “φιλί της ζωής”. Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσαμε να φιλοξενήσουμε κανέναν στη σκηνή μας. Ελπίζω η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ να επιστρέψει στους ρυθμούς της σταδιακά. Το έχουμε όλοι μας τόσο πολύ ανάγκη».

24.2.22 – lifo

15

ΝΥΧΤΑ «Το άνοιγμα της εστίασης ήρθε πολύ ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση», λέει η ομάδα παραγωγής του Bios.Ρομάντσο. «Είχαμε αρχίσει ήδη να οργανώνουμε events για καθήμενους με προβολές ταινιών (Metropolis, La planète sauvage, Beladonna of Sadness) και DJs που έπαιζαν μουσική πάνω από τις ταινίες, κάτι ενδιάμεσο δηλαδή, που έφερνε κοντά τη μουσική και τον κινηματογράφο. Η πανδημία μάς επέτρεψε να σκεφτούμε λίγο πιο δημιουργικά σε σχέση με τη μορφή μιας εκδήλωσης. Επέτρεψε ίσως και στους ίδιους τους DJs να σκεφτούν τη μουσική τους διαφορετικά. Είναι άλλο να παίζεις μουσική και ο κόσμος να χορεύει και άλλο να κοιτάει μια οθόνη και να τους συνοδεύεις σε αυτό. Το συνεχές άνοιγμα και κλείσιμο της εστίασης είναι πολύ άχαρο για όλους όσοι δουλεύουν στον χώρο αυτό. Τώρα φαίνεται να ξεκινάει μια περίοδος σταθερότητας, εμείς έχουμε ήδη ένα αρκετά γεμάτο πρόγραμμα και ανυπομονούμε. Εκτός από live, προβολές, πάρτι, παραστάσεις (το μόνο που συνεχίστηκε κάπως πιο ομαλά όλο αυτό το διάστημα) και συνεργασίες με πολλούς φορείς και οργανισμούς, αυτό που επίσης μας ενθουσιάζει πολύ είναι η καινούργια σειρά σεμιναρίων για DJs που ξεκινάει τον Μάρτιο, τα Open Decks, τα οποία είχαν τρομερή απήχηση. Αυτό μας δείχνει ότι υπήρχε η ανάγκη για ένα τέτοιο εγχείρημα». « Έτσι κι αλλιώς, το clubbing είχε αρχίσει να αλλάζει και προ πανδημίας», λέει ο Βασίλης Σεβδαλής, DJ και μέλος της ομάδας του Needless. «Αυτό είχε να κάνει, από τη μια, με το ότι ο θεσμός των φεστιβάλ ήταν σε άνθηση –όχι στην Ελλάδα, παγκοσμίως–, οπότε αυτό από μόνο του επέφερε μια αλλαγή στο micro-clubbing, το clubbing όπως το ξέραμε, ακόμα και αν αφορά μαγαζιά των 5001.000 ατόμων, που έτσι κι αλλιώς στην Ελλάδα δεν έχουμε πολλά τέτοια. Συνήθως μιλάμε για χώρους που προσαρμόζονται στις ανάγκες του clubbing. Έτσι το πράγμα πήγαινε σε μεγάλες παραγωγές, είτε one-off είτε φεστιβάλ τύπου Plisskën, ADD, αλλά και τα μεγάλα φεστιβάλ που είχαν πλέον κομμάτι ηλεκτρονικής μουσικής και DJs. Έτσι, ένα μεγάλο κομμάτι του κοινού, ειδικότερα μικρότερων ηλικιών, στράφηκε πολύ στη “μεγάλη εμπειρία” αυτή, στο μεγάλο stage, στους μεγάλους DJs. Οπότε αυτό σαφώς επηρεάζει το clubbing, το date-to-date. Από την άλλη, έχουμε μια ιδιομορφία ως πόλη ήδη πριν από την πανδημία, που δεν θα αλλάξει τώρα: πάρα πολλούς μικρούς χώρους, μπαρ ή μπαρ-κλαμπ, τα οποία ουσιαστικά ο κόσμος χρησιμοποιεί για να κάνει clubbing. Αυτό σε άλλες χώρες της Ευρώπης είναι διαχωρισμένο, τα κλαμπ και τα μπαρ είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Εδώ, ακόμα και σε ένα cocktail bar να πας, μπορείς να ακούσεις ενδιαφέρουσα κλαμπ μουσική. Οπότε, έχοντας ως δεδομένο την τρομερή μπαρ σκηνή που έχουμε, η οποία δεν θα σταματήσει, κάποιοι από αυτούς τους χώρους χρησιμεύουν ως μικρές κοιτίδες clubbing, συν τους καθιερωμένους χώρους. Δεν νομίζω, λοιπόν, πως η πανδημία θα ανακόψει κάτι που ήταν σε άνθηση. Έχω την εντύπωση πως θα προκύψουν και καλά πράγματα. Όταν ήρθε η οικονομική κρίση, αυτό που προέκυψε ήταν κάτι καλύτερο. Η ανάγκη σε έκανε να γίνεις πιο συγκεκριμένος, να ακολουθήσεις πρότυπα που ίσχυαν σε άλλες πόλεις και χώρες και τελικά να το κάνεις πιο σωστά, να απευθύνεσαι στις αγορές που σε ενδιαφέρουν. Ο κόσμος πλέον άρχισε να ξεχωρίζει τα είδη, αυτό δεν γινόταν τόσο έντονα παλιότερα. Προβλέπω ότι το χιπ-χοπ και η urban μουσική θα αρχίσουν να παίρνουν μεγάλο μερίδιο στη νυχτερινή διασκέδαση». «Το μέλλον του clubbing/festival scene είναι απόλυτα συνδεδεμένο με το μέλλον της σκηνής, αφού η συνύπαρξη με σκοπό τον χορό και τη διασκέδαση είναι μάλλον το κύριο έσοδο για μια πολύ καλοστημένη και, πλέον, τεράστια βιομηχανία», λέει η Φώφη Τσεσμελή, DJ. «Κοινώς, δεν θα το αφήσουν εύκολα να πεθάνει ή να ατονήσει.

16 lifo – 24.2.22

Ο κοινός τόπος είναι το ότι η μουσική και η διασκέδαση δαιμονοποιήθηκαν παντού κι αυτό ήταν πραγματικά πολύ οδυνηρό για εμάς που βιοποριζόμαστε αποκλειστικά από τη μουσική. Βασικά, η πανδημία έβγαλε στην επιφάνεια όλες τις παθογένειες του χώρου, που πρέπει, έστω και αργά, να αντιμετωπιστούν. Αυτό που μπορώ να πω από την προσωπική μου εμπειρία είναι ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του κόσμου έψαχνε την οποιαδήποτε πιθανή ευκαιρία για να παρτάρει και να εκτονωθεί. Με περισσότερο ή λιγότερο φόβο, ήταν ένα “σπορ” για τους φαινομενικά ατρόμητους. Από κάποιο σημείο και μετά, ειδικά μετά τον περσινό μεγάλο εγκλεισμό, η φάση μεταστράφηκε σε do or die, “θέλω να ακούσω δυνατή μουσική και να χορέψω, χωρίς να σκέφτομαι καν τις επιπτώσεις”. Φυσικά και υπήρξαν ηχηρές απουσίες ανθρώπων που αποφάσισαν συνειδητά να απέχουν, όμως αυτήν τη στιγμή το comeback τους είναι εμφανέστατο. Σίγουρα όλο αυτό που περάσαμε θα αφήσει ένα αποτύπωμα στις συνειδήσεις, όμως θεωρώ πως είμαστε σε καλό δρόμο, θα επιστρέψουμε κάποια στιγμή σε αυτό που ξέραμε πριν. Το επόμενο διάστημα θα βρίσκομαι σταθερά κάθε Σάββατο στα decks του Sodade2 BackStage και στις 12 Μαρτίου στο Suburbia “Eyes Wide Shut Edition”, ελπίζοντας να έχουμε αφήσει πίσω μας τις δυσκολίες, μια για πάντα». Η αθηναϊκή νύχτα οργανώνεται και ανανεώνεται, νέοι χώροι ανοίγουν, όπως το παλιό Guru, που ανοίγει αυτή την εβδομάδα ως PTX στην πλατεία Θεάτρου, η Ρωσική Ντίσκο στο Σύνταγμα ανακαινίζεται, τα μέρη για ποτό και χορό έχουν αλλάξει και αλλάζουν πολύ. «Αρκετοί DJs έγιναν residents σε πιο μικρά μαγαζιά, όπου επιτρέπονται οι όρθιοι και λίγοι καθήμενοι, τα οποία ήταν cocktail bars και ξαφνικά έγιναν μαγαζιά που κρατάνε όλη νύχτα, π.χ. το Marika’s, γιατί είναι στον δρόμο και επιτρέπεται να έχει τραπεζάκια», λέει ο Δημήτρης Γερασιμίδης, DJ. «Το ωράριο επίσης άλλαξε. Ανοίγει στην Ερμού 135 ένα υπόγειο κλαμπ σαν το Crust, το οποίο θα έχει ωράριο 10-3 και γενικότερα αρχίζουν και αλλάζουν τα πράγματα σε σχέση με αυτό που ξέραμε πριν από δυόμισι χρόνια. Και στα πάρτι έχει αλλάξει το σκηνικό, είναι περίεργη η κατάσταση της επιστροφής. Ο κόσμος δεν θέλει να ξενυχτάει τόσο πολύ, γουστάρουν να βγαίνουν πιο νωρίς, να τρώνε κάτι, να πίνουν ποτά και να χορεύουν, αλλά στις δύο-τρεις να είναι σπίτι τους. Ίσως οι Αθηναίοι ψάχνουν πιο ποιοτικές νύχτες πλέον και όχι αυτό που γινόταν παλιά, που έβγαινες και δεν ήξερες πού θα καταλήξεις. Επίσης, παίζουν πάρα πολλά πάρτι σε σπίτια. Έχω μάθει για δύο διαφορετικά λοφτ, ένα στο Μοσχάτο και ένα στο κέντρο, τα οποία έκαναν πάρτι, προσφέροντας μπαρ, τουαλέτα και τον χώρο, και δούλευαν κατά τη διάρκεια της καραντίνας με τους πιο ριψοκίνδυνους». Ο The Dreamer, διοργανωτής των Purple Nights, καταλήγει: «Δεν διοργανώσαμε κάποιο event κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Δεν θέλαμε να βάλουμε σε κίνδυνο τους καλεσμένους μας. Δυστυχώς, τα events με μεγάλη προσέλευση έχουν αρκετά πρακτικά και λογιστικά θέματα και δεν μπορείς ποτέ να είσαι σίγουρος πως δεν θα υπάρξει διασπορά του ιού, παρά τα όποια μέτρα προφύλαξης. Έτσι, λοιπόν, αποφασίσαμε να κάνουμε ένα διάλειμμα από τη νυχτερινή σκηνή, μέχρι να αισθανθούμε πιο ασφαλείς. Πέρασαν έτσι δύο χρόνια από το τελευταίο μας πάρτι. Σήμερα αισθανόμαστε πως ήρθε πλέον η ώρα να χορέψουμε και πάλι όλοι μαζί. Η ανάγκη για χορό είναι μεγάλη για όλους μας και είμαστε έτοιμοι να προσπαθήσουμε για την ομαλή επιστροφή στη νυχτερινή ζωή. Το επόμενο event μας θα πραγματοποιηθεί προς τα τέλη Μαρτίου και θα είναι πριβέ, με μόλις εκατό καλεσμένους, θέλοντας να δημιουργήσουμε ένα πιο safe περιβάλλον. Η είσοδος θα επιτρέπεται μόνο σε εμβολιασμένους ή πρόσφατα νοσήσαντες και θα τηρούνται όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα».

ΤΑ EVENTS Ô Ejekt: 19/5: Dead Can Dance στην Εθνική Λυρική Σκηνή & 21/5: Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, 5/6: Evanescence στο Θέατρο Πέτρας (Πετρούπολη), 31/5 & 1/6: King Gizzard στο Gagarin, 29/6: Ejekt Festival, MUSE, Yungblud, Nothing But Thieves, OAKA, 8+9/7 Primer Festival, TIESTO, Tyga κ.λπ. Πλατεία Νερού, 24/ 9: Madrugada στο Καλλιμάρμαρο, 3/12: Jack Savoretti στο Γήπεδο TaeKwonDo.

Ô Plisskën: 6/3: Todd Terje στο Fuzz, 18/3: Rival Consoles στο Fuzz, 27/3: VTSS και Bjarki στο Ωδείο, 2/4: Bill Bailey στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 10/4: Reinier Zonneveld στον Βοτανικό, 10/4: Εβρίτικη Ζυγιά στο Fuzz, 22/4: De Ambassade στην Death Disco, 28/4: Grouper + Πάνος Αλεξιάδης στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», 3/5: Sports στην Death Disco, 6/5: Bon Entendeur στην Death Disco, 6 & 7/6: Cigarettes After Sex στην Τεχνόπολη, 12 & 13/6: Plisskën Festival 2022 στην Τεχνόπολη

Ô Release:

8/6: Bauhaus, Jesus and Mary Chain & dEUS, 15/6: Nick Cave and the Bad Seeds, Mogwai, Fontains D.C., tba, 18/6: Parov Stelar + tba, 22/6: Manowar, Rotting Christ, Rhapsody of Fire, 27/6: London Grammar, tba, 30/6: Pet Shop Boys, tba, 2/7: Iggy Pop, Liam Gallagher, Sleaford Mods, The K’s, tba, 3/7: Massive Attack, tba, 15/7: Judas Priest, 19/7: Clutch, 21/7: Sabaton, Blind Guardian, Epica, 23/7: Slipknot, Sepultura, tba

Ô six d.o.g.s για το επόμενο διάστημα είναι προγραμματισμένα

η επιστροφή της αθηναϊκής νύχτας

ΤΟ CLUBBING

τα εξής live: 27/2: Ρεμπώτικα, 4/3: Sky Vector Music Showcase, 5/3: Βουκολική Διαταραχή, 10/3: Dance With Invisible Partners, 11/3: Theodore, 12/3: Prins Obi, 13/3: Κωνσταντίνος Πετρόπουλος & Η Μπάντα, 17/3: Sophie Lies, 18/3: Auto Nite Superstore + Die Arkitekt, 19/3: Συνθετικοί, 20/3: Vegan Mosquitoes + Candy Loaded, 25/3: Fuel Eater, 26/3: Coslee, 27/3: Kristof, 31/3: Epi K. Paradox, 2/4: 10Code, 7/4: Project Uncut + Kit Kido, 8/4: Danai Nilsen, 9/4: No Clear Mind, 15/4: Παιδί Τραύμα, 16/4: Lip Forensics, 17/4: AMKA, 29/4: Vassilina, 30/4: Bobya Cottisha + Kalli, 5/5: Νίκος Χαλβατζής, 13/5: Daphne&The Fuzz + Bhukhurah, 14/5: Joanna Drigo, 20/5: Inner D

Ô «Ρομάντσο»: 25/2: Queer Extravaganza, 26/2: Romantso Rebirth Party (Neda, DJ Scammer, DJ Problems, Reaktiv), 11/3: Fortune Cut Records Party + live - Blaknights και Night Lights, 12/3: Βάκχες 2.0, 19/3: Next Wave live Kijha and more tba, 26/3: The Steams live, 1/4: Irie Action Soundsystem, 2/4: QReclaim Party, 3/4: Soulart Dance Battle, 8/4: From Brussels to Athens with love Party, 15/4: Fade Radio 1 Year Anniversary 3 stage party, 16/4: Next Wave fem rap live & tba, 29/4: Lung Fanzine live με τους Closer, Bokomolech and more, 14/5: Central Pozitronics x Degear0001 x Panυ live, 11/6: Athens Drag Pageant & Party (Athens Pride), Women in Music - Panel Talks and Party - TBC, 18/3: $OFT $KULL x Futile Mating Tactics x Harakiri live.

Ô Επίσης έρχονται: στις 18/2 και κάθε Παρασκευή ως το Πάσχα η Μαρίζα Ρίζου στον Σταυρό του Νότου, στις 19/2 και κάθε Σάββατο ως το Πάσχα η Νατάσσα Μποφίλιου στο VOX, στις 25/2 και για λίγες Παρασκευές ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο Δημήτρης Μεντζέλος και η Νεφέλη Φασούλη στο VOX, στις 28/2 η Αναστασία Μουτσάτσου, ο Alex Sid και ο Δημήτρης Γκοτσόπουλος στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, στις 2/3 ο Maluma στο Κλειστό Γήπεδο ΟΑΚΑ, στις 11 & 12/3 ο Παύλος Παυλίδης & Hotel Alaska στο Gagarin 205, στις 12, 19 & 26/3 ο Αποστόλης Μπαρμπαγιάννης «Τσολιάς» στον Σταυρό του Νότου Plus, στις 19/3 οι A Place to Bury Strangers στο Temple Athens, στις 2/4 οι Still Corners στο Gagarin 205, στις 8/4 οι Godsleep, Their Methlab, Bombing the Avenue στο An Club, στις 30/4 οι Efterklang στο Temple Athens, στις 6/5 ο Luis Vasquez - The Soft Moon στο Temple Athens, στις 7/5 οι Allochiria στο An Club, στις 7/5 οι Λευκή Συμφωνία στο Loulou Is Present, στις 17/5 ο Boy Harsher στο Temple Athens, στις 20 & 21/5 οι Sad Lovers and Giants στο An Club, στις 28/5 οι Pink Turns Blue στο Death Disco, στις 29/5 οι Twin Tribes στο Temple Athens, στις 4/6 η Beth Hart στο Θέατρο Βράχων, στις 4/7 οι Viagra Boys στο Lunar Space Athens, στις 24/9 οι Madrugada στο Παναθηναϊκό Στάδιο, στις 25, 26 & 27/2 οι Electric Nights 2022 στο Medea Electronique (Θέατρο Κνωσσός), στις 25/2 & 12/3 οι Cosmonauts, 16/4 Balthazar στο Fuzz, 17/4 Paradise Lost στο Fuzz και 16/7 Iron Maiden στο ΟΑΚΑ Ô πάρτι:

4/3: Trashland (Αποκριατίκ) στην Death Disco, 5/3: Trashformers Carnival 2022 «Ντύσου Πουλί» στο Fuzz Live Music Club, 6/3: The Most Embarrassing ’80s Party Ever στην Death Disco, 12/3: Suburbia «Eyes Wide Shut» Edition, 25/2, 11 & 18/4: K-Pop Fantasy Night στην Death Disco.

ΤΑ

ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ Τα ηχητικά ντοκιμαντέρ του Άρη Δημοκίδη και του site Mικροπράγματα.

ΑΚΟΥ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ H νέα σειρά podcast της LiFO που δίνει βήμα σε επιφανείς προσωπικότητες της επιστημονικής κοινότητας.

P O D C A S T S

Τ Η Σ

L i F O

ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΗΣ

SEX DIARIES UNCENSORED

Εγκλήματα που συγκλόνισαν την Ελλάδα από τον 19ο αι. μέχρι σήμερα.

Τα γεγονότα, οι άνθρωποι και οι συνήθειες που διαμόρφωσαν την Αθήνα.

Ημερολόγια του σεξ, χωρίς λογοκρισία. Με τον Άλεξ Μάνος

LIFO POLITICS

ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

PULP FICTION

Ρεπορτάζ και συζητήσεις πάνω σε θέματα πολιτικής και κοινωνίας.

H βιβλιοφιλική κοινότητα της LiFO τώρα και σε podcasts.

Το εβδομαδιαίο podcast του κινηματογραφικού κριτικού της LiFO, Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου.

ΑΝΝΑ Κ.

THE REVIEW

Η ΠΕΙΝΑ

ΜΕΡΕΣ

Η Άννα Κόκορη συζητάει με αγόρια και κορίτσια της ηλικίας της για ό,τι κάτσει.

Οι συντάκτες της LiFO σχολιάζουν τις νέες ταινίες, τις τηλεοπτικές σειρές, τα βιβλία, τις θεατρικές παραστάσεις, τις εικαστικές εκθέσεις και πολλά άλλα.

Η Ελένη Ψυχούλη καταγράφει το δικό της ταξίδι στις γεύσεις των Ελλήνων.

Τα Ημερολόγια του μεγαλου Έλληνα ποιητή σε μορφή podcast.

Podcasts Ο ΕΠΌΜΕΝΟΣ ΚΌΣΜΟΣ 24.2.22 – lifo

17

ΕΡΕΥΝΑ

18 lifo – 24.2.22

Η ΖΩH ΣΤΟ

OnlyFans: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΕΝHΛΙΚΕΣ ΠIΣΩ ΑΠO ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ

KEIMENO: ΓΙΩΡΓΟΣ ΨΩΜΙΑΔΗΣ

24.2.22 – lifo

19

ΕΡΕΥΝΑ

Ό

ταν το 2020 η Ματίλντα ανακάλυψε τον κόσμο του onlyfans.com, δούλευε ήδη ενάμιση χρόνο ως cam girl. Άνοιγε την κάμερα και stream-αρε, προσφέροντας πορνογραφικό περιεχόμενο μέσα από sessions μπροστά στο κοινό της. Αυτό δεν αποτελούνταν σχεδόν ποτέ από Έλληνες. Όταν όμως συναντούσε κάποιον από τη χώρα της, παρίστανε ότι προερχόταν από κάπου αλλού. Έτσι κάνει και σήμερα: ανεβάζει βίντεο και φωτογραφίες στο OnlyFans και stream-άρει σε διαφορετική σελίδα για όσους θέλουν να την αναζητήσουν εκεί. Μέσα από το ένα διαφημίζει το άλλο. «Μπήκα στην πλατφόρμα γιατί την περίοδο της καραντίνας είχε αρχίσει ήδη να γίνεται μια στροφή των followers στο content και είχαν ζήτηση όλοι οι λογαριασμοί στο OnlyFans. Ήταν δυσκολότερο για μένα να βγάζω χρήματα στην κάμερα και ήθελα κάτι που να μου δίνει τη δυνατότητα να δουλεύω σε πιο χαμηλούς τόνους», εξηγεί. Το μηνιαίο εισόδημα της Ματίλντας αυξήθηκε με το OnlyFans κατά 20%-30%.

ΟΙΚΕΙΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΆΝΤΛΗΤΟ CONTENT Είναι γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν άπειρα sites στα οποία μπορεί κανείς να δει πορνογραφικό υλικό εντελώς δωρεάν, όμως το να αποκτάς μια «διαδικτυακή σχέση», να μιλάς με τον άνθρωπο που βρίσκεται στην οθόνη, να του παίρνεις δώρα, να πληρώνεις τακτικά για να απολαύσεις το υλικό που σου προσφέρει ή να παραγγέλνεις αυτό που εσύ επιθυμείς, κομμένο και ραμμένο στα γούστα σου, είναι σίγουρα κάτι διαφορετικό. Και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που έκαναν την πλατφόρμα με το όνομα OnlyFans να γίνει ο πιο δημοφιλής κολοσσός στη βιομηχανία ψυχαγωγίας ενηλίκων. «Το OnlyFans έχει κάνει κάτι πολύ έξυπνο. Μετέτρεψε το porn content από κάτι που υπήρχε σε σελίδες xxx ή πολύ κρυφές και πολύ μαύρες με κόκκινα και ροζ χρώματα σε πιο mainstream social media», λέει η Ματίλντα. «Η στροφή είχε γίνει από πριν. Ο κόσμος είχε αρχίσει να μετακινείται στην αγορά βίντεο και φωτογραφιών ελλείψει χρόνου, ίσως και χρημάτων. Γιατί αν έχεις να διαθέσεις διακόσια δολάρια, θα προτιμήσεις να πάρεις κάτι που θα σου μείνει. Επίσης, στο OnlyFans ο πελάτης έχει κατά κάποιον τρόπο μια συνεχή, οικεία παρουσία. Δεν χρειάζεται να ρίξεις πάρα πολλά χρήματα για να τραβήξεις την προσοχή, μπορείς να δώσεις δέκα δολάρια και να παρακολουθείς διαδικτυακά κάποιον συνέχεια». Από την Cardi Β μέχρι την Bella Throne, δεν είναι λίγες οι διασημότητες που έσπευσαν να μπουν στο OnlyFans ως δημιουργοί μόλις αντιλήφθηκαν τη δυναμική του. Και, φυσικά,

20 lifo – 24.2.22

το υλικό που είναι διαθέσιμο ποικίλλει. Αυτό που μπορεί να βρει κανείς, όμως, σε μεγάλη ποικιλία, ακολουθώντας creators, είναι πορνογραφικό περιεχόμενο για όλα τα γούστα. Ενήλικες σεξεργάτες/-τριες και δημιουργοί που θέλουν να ανεβάσουν περιεχόμενο χωρίς περιορισμούς έχουν την ευκαιρία να το κάνουν, «κλειδώνοντάς» το, εφόσον το επιθυμούν. Με τον τρόπο αυτό ορίζουν μια μηνιαία τιμή συνδρομής για όσους θα ήθελαν να το απολαύσουν στο προφίλ τους. Και αυτός είναι ένας από τους λόγους που όλο και περισσότεροι σπεύδουν να πατήσουν το κουμπί της εγγραφής, να περάσουν τα στοιχεία της τραπεζικής τους κάρτας και τέλος να κάνουν το κλικ που θα τους οδηγήσει μπροστά στο αντικείμενο του πόθου τους. Το OnlyFans μοιάζει με την Εδέμ του πορνογραφικού υλικού. Απλώς ο τρόπος που σερβίρει είναι διαφορετικός. «Μέσα στο OnlyFans μπορείς να δουλεύεις με πολλούς τρόπους», εξηγεί η Ματίλντα. «Μπορείς να έχεις ένα free OnlyFans και κάθε post σου να πληρώνεται ξεχωριστά απ’ όποιον θέλει να το ανοίξει. Μπορείς να έχεις μια σελίδα με συνδρομή, να βάζεις κάποια πράγματα και να στέλνεις και extra υλικά επί πληρωμή. Μπορείς να τα βάζεις όλα στον τοίχο σου σε ένα πακέτο με συνδρομή. Κάτι επίσης πολύ συχνό είναι τα customs, τα προσωπικά βίντεο. Στο OnlyFans συχνά βλέπουν όλο σου το content, μετά σου στέλνουν μήνυμα και ρωτάνε πόσα δολάρια θέλεις για να τους κάνεις ένα βίντεο με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Επειδή είμαι cam girl, δουλεύω live κάμερα και είμαι public, τα έχω όλα στον τοίχο μου, μαζί με τη συνδρομή, επειδή θέλω να ρίχνω βάρος στα live. Δεν θέλω να σπαταλάω ώρες φτιάχνοντας extra βίντεο, extra content, οπότε έχω ένα πακέτο για το οποίο πληρώνεις συνδρομή και τα βλέπεις όλα. Έπειτα έχω και την κάμερά μου, μπορεί να με βρεις εκεί».

ΤΟ ONLYFANS ΕΊΝΑΙ (ΚΥΡΊΩΣ) ΣΕΞΕΡΓΑΣΊΑ Σε ένα από τα podcasts της σειράς «Sex Diaries Uncensored» της LiFO με τον Άλεξ Μάνο ακούμε τον Ιάκωβο (https://onlyfans. com/iacovos), έναν ενεργό σεξεργάτη στο OnlyFans, να αναφέρει για το περιεχόμενο της πλατφόρμας: «Για να μην κοροϊδευόμαστε, αφορά συνήθως το σεξ, αλλά όχι αποκλειστικά. Δηλαδή πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το OnlyFans για να ανεβάσουν και κάτι εικαστικό, κάτι καλλιτεχνικό που μπορεί να φοβούνται ότι θα λογοκριθεί σε άλλες πλατφόρμες. Το OnlyFans δεν έχει λογοκρισία, οπότε μπορείς να ανεβάσεις εκεί τον πίνακά σου που κατέβηκε στο Instagram, γιατί έδειχνε πολλά». Μεταξύ άλλων, προσθέτει: «Όλο και περισσότεροι το δοκιμάζουν γιατί δεν κοστίζει τίποτα να έχεις OnlyFans. Δεν θα χάσεις χρήματα. Το αν θα έχεις επιτυχία εξαρτάται από το τι θα ανεβάσεις. Οπότε, δεν υπάρχει

ανταγωνισμός και είναι κάτι φρέσκο από την άποψη ότι ο κόσμος δεν έχει ταυτίσει ακόμα το OnlyFans με τη σεξεργασία, ίσως γιατί δεν έχουν ταυτίσει την πορνογραφία με τη σεξεργασία κι έτσι το τολμούν περισσότερο αυτοί που θέλουν και το κρίνουν λιγότερο αυτοί που το παρακολουθούν. Είναι λίγο πιο fun, είναι λιγότερο risky από το να δουλεύεις στον δρόμο ή σε ένα στούντιο, αλλά είναι σεξεργασία και όταν αρχίσουν να το συνειδητοποιούν αυτό, μαζεύονται. Δηλαδή, από τη στιγμή που ξέρουν ότι είναι σεξεργασία, δεν το στηρίζουν. Γι’ αυτό ίσως ο κόσμος δεν είναι εξοικειωμένος με την ιδέα, με το concept της σεξεργασίας, γιατί έχουν στο μυαλό τους πολύ συγκεκριμένα πράγματα, ενώ η ομπρέλα της είναι τεράστια. Το OnlyFans δεν είναι κάνω την καύλα μου και βγάζω χαρτζιλίκι, μπορεί να γίνει μια πολύ σοβαρή δουλειά».

ΝΈΕΣ ΣΥΝΘΉΚΕΣ ΣΤΗ ΣΕΞΕΡΓΑΣΊΑ Το OnlyFans, λοιπόν, όπως επισημαίνει ο Ιάκωβος, μπορεί να γίνει μια πολύ σοβαρή δουλειά. Και αυτό που έχει καταφέρει να κάνει, μεταξύ άλλων, είναι να δώσει σε εργαζόμενους στη βιομηχανία του πορνό τη δυνατότητα να δημιουργήσουν πέρα από τα στούντιο παραγωγής και ανεξάρτητα από τις απαιτήσεις τους. Δημιουργούν με τους δικούς τους όρους, με τους δικούς τους ρυθμούς και με το κοστολόγιο που εκείνοι επιθυμούν. «Ο μέσος creator στο OnlyFans βγάζει γύρω στα 500 δολάρια, ενώ τα ποσά στα οποία μπορεί να κινηθεί κάποιος κυμαίνονται από μηδενικά έως 1.000.000 τον μήνα – αυτά τα νούμερα, βέβαια, αφορούν σούπερ σταρ», αυτή είναι η εντύπωση που έχει σχηματίσει η Ματίλντα. Παράλληλα, η πλατφόρμα έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς/-ές σεξεργάτες/-τριες να βιοποριστούν στη δύσκολη εποχή του κορωνοϊού. «Λειτούργησε πάρα πολύ βοηθητικά και σε άλλες κατηγορίες της σεξεργασίας, stripers, escorts κ.ά. Είδα πάρα πολλές γυναίκες –γιατί αυτές κυρίως ακολουθώ – οι οποίες δεν μπορούσαν να δουλέψουν στο κλαμπ ή σε ραντεβού. Το OnlyFans είναι ένας τρόπος να κρατάς επαφή με τον πελάτη και να βγάζεις και τα χρήματά σου», προσθέτει.

«THEY WANT A BOYFRIEND EXPERIENCE» Αυτή η φράση αναφερόταν το 2019 σε ένα άρθρο των «New York Times» που θεωρούσε ότι το OnlyFans επρόκειτο να αλλάξει τη σεξεργασία για πάντα. Οι πλατφόρμες στις οποίες προωθούν οι δημιουργοί του OnlyFans τη δουλειά τους είναι κατά κύριο λόγο το Twitter και το Reddit. Αυτό συμβαίνει γιατί εκεί δεν υπάρχουν περιορισμοί αναφορικά με το περιεχόμενο, τη στιγμή που σε πλατφόρμες όπως το Instagram βλέπουμε συχνά να γίνονται ban. «Το προωθώ κυρίως μέσα από την κάμερά μου», λέει η Ματίλντα. «Επειδή είμαι σε ένα

ανεξαντλητο περιεχομενο «Για να μην κοροϊδευόμαστε, το OnlyFans αφορά συνήθως το σεξ, αλλά όχι αποκλειστικά. Δηλαδή πολλοί άνθρωποι το χρησιμοποιούν για να ανεβάσουν και κάτι εικαστικό, κάτι καλλιτεχνικό που μπορεί να φοβούνται ότι θα λογοκριθεί σε άλλες πλατφόρμες».

24.2.22 – lifo

21

ΕΡΕΥΝΑ

site που έχει πολύ ψηλό traffic σε κάμερες και πάντα θα έρθουν καινούργιοι άνθρωποι, μαζί με το live βίντεο που κάνω εκείνη την ώρα, έχω από κάτω και το link του ΟnlyFans. Επίσης, προμοτάρω μέσω Τwitter. Χρησιμοποιούσα και το Ιnstagram, αλλά έφαγα ban. Προς το παρόν, το Twitter και το Reddit δεν έχουν περιορισμούς και είναι πολύ hot για promo του OnlyFans κ.λπ. Θα δούμε όμως τι θα γίνει, γιατί υπάρχει πολύ controversy. Θέλουν να περάσουν κάποιους νόμους σχετικά με το censorship του πορνό στο ίντερνετ, οπότε περιμένουμε να δούμε αν θα φάει ban το porn από το Τwitter», λέει η Ματίλντα. Η διαρκής επικοινωνία, η αναμονή για καινούργιο υλικό, η αποστολή δώρων, η παραγγελία συγκεκριμένου υλικού, δημιουργούν μια συνθήκη που για πολλούς φαντάζει σχεσιακή. Η Ματίλντα εξηγεί ότι υπάρχουν παλιοί πελάτες με τους οποίους διατηρεί καθημερινή επικοινωνία. «Υπάρχουν πελάτες που τους έχω από τότε που ξεκίνησα τις κάμερες. Εδώ και δυο τρία χρόνια, που έχω καθημερινή επικοινωνία μαζί τους, ξέρω προσωπικά πράγματα γι’ αυτούς. Υπάρχουν κι άλλοι που δεν ενδιαφέρονται, θέλουν απλώς να δουν την τσόντα τους και να φύγουν. Νομίζω όμως ότι το κομμάτι της επικοινωνίας είναι καθοριστικός παράγοντας για το αν κάποιος θα επιλέξει να δει μια live camera ή ένα OnlyFans αντί για freeporn στο Pornhub. Μερικές φορές μπορεί να γίνει πολύ cozy η δουλειά. Όταν γνωρίζεις περισσότερα για τους πελάτες σου, αρχίζουν και αυτοί να μιλούν πιο προσωπικά για εσένα. Μετά είναι όπως όταν πηγαίνεις σε μια δουλειά και βλέπεις κάθε μέρα πέντε-δέκα γνωστές φάτσες, κάνεις bonding. Είναι οι άνθρωποι που βλέπεις και ακούς κάθε μέρα όταν δουλεύεις». Πολλοί creators προβάλλουν μια Amazon list με πράγματα που θα μπορούσαν να τους αγοράσουν οι θαυμαστές τους, έτσι τα δώρα αποτελούν πολύ συχνό φαινόμενο. Η Ματίλντα συμφωνεί: «Είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσουν, να δείξουν την εκτίμησή τους. Μου έρχονται πολύ συχνά δώρα και είναι ωραίο. Άλλες φορές υπάρχει κάτι που θέλουν να μου πάρουν εκείνοι συγκεκριμένα, άλλες φορές είναι κάτι που ξέρουν ότι το θέλω εγώ, άλλοτε είναι απλώς κάτι που έχω στη wishlist. Μου στέλνουν πολλά βιβλία. Διάφορα ηλεκτρονικά, όπως λάπτοπ – οι καλοί πελάτες. Μου κάνουν δώρο εσώρουχα και πάρα πολλά sex toys, κάτι που θέλουν να χρησιμοποιήσω. Μια φορά, που πήγαινα Erasmus, μου είχαν κάνει δώρο τις βαλίτσες. Καμιά φορά θέλουν να μου στείλουν λουλούδια».

ΚΌΝΤΡΑ ΣΤΗ ΔΑΙΜΟΝΟΠΟΊΗΣΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΌΤΗΤΑΣ Η Μ. ( https://onlyfans.com/sexycurveslover) ζει στο εξωτερικό. Παράλληλα με τη δουλειά της, εδώ και έναν μήνα διατηρεί λογαριασμό στο OnlyFans και για την ώρα έχει αρκετές φωτογραφίες και βίντεο με «άτακτη», όπως αναφέρει, διάθεση, ενώ μελλοντικά σκοπεύει να φτιάξει και λογαριασμό

22 lifo – 24.2.22

με φαγητό. Όταν είπε στους φίλους της ότι έκανε OnlyFans, η αντίδρασή τους δεν ήταν ενθαρρυντική. «Μου είπαν να το κλείσω, να το διαγράψω και ότι δεν είναι σωστά πράγματα αυτά. Ότι είναι ντροπή. Οk, τους καταλαβαίνω, αλλά, από την άλλη, είναι δική μου επιθυμία και ζωή, θέλω να πράξω όπως θέλω εγώ και δεν θεωρώ ότι είναι νορμάλ να ντρέπομαι για κάτι φυσικό, όπως είναι το σώμα μου και η σεξουαλικότητά μου. Στην ουσία, αυτά που ανεβάζω είναι κλειδωμένα. Μόνο εάν κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά θα τα δει, με δική μου απόφαση», λέει. Μου εξηγεί ότι οι θαυμαστές της ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για εκείνη και να μοιραστούν την αγάπη και την εκτίμησή τους. «Το ίδιο κάνω κι εγώ. Όπως με εκτιμάνε εκείνοι, τους εκτιμώ κι εγώ», λέει. «Όποιος έχει άσχημη συμπεριφορά ή μιλάει με χυδαίο τρόπο, απλώς τον απομακρύνω από τη σελίδα μου». Η Μ. θεωρεί ότι στο εξωτερικό είναι πολύς ο κόσμος που χρησιμοποιεί OnlyFans για να βγάζει επιπλέον χρήματα και να περνάει την ώρα του ευχάριστα. «Λογικά, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να ζήσουν από αυτό, αλλά εγώ, προσωπικά, έχω ένα υπέροχο επάγγελμα που δεν θα το αφήσω για να ασχολούμαι μόνο με το OnlyFans». Σχετικά με το ζήτημα της σεξουαλικότητας και με την αντίληψη που έχουμε στην Ελλάδα γι’ αυτήν προσθέτει, μεταξύ άλλων: «Αυτό που έχω να πω και να μοιραστώ με τον κόσμο είναι να μην ντρέπονται για τη σεξουαλικότητά τους, όποια κι αν είναι αυτή (εννοείται μέσα σε νόμιμο πλαίσιο). Θέλω να θίξω αυτό που γίνεται στην Ελλάδα με τα νέα κορίτσια, που κάποιοι τα εκβιάζουν και δημοσιεύουν προσωπικές τους στιγμές χωρίς τη θέλησή τους και που, πάνω απ’ όλα, τους δημιουργούν ψυχολογικά προβλήματα. Έχω να τους πω ότι αυτό πρέπει να αλλάξει, να μη νιώθουν άσχημα για κάτι φυσιολογικό, όπως το σεξ και η ευχαρίστηση. Η πατριαρχική κοινωνία έκανε εμάς, τις γυναίκες, να έχουμε ταμπού για τη σεξουαλική μας ζωή, μας καταπίεσε να μην τη βγάζουμε προς τα έξω, γιατί δεν πρέπει. Τι είναι αυτό που πρέπει και δεν πρέπει; Ποιος το καθορίζει αυτό; Εμείς οι ίδιοι. Κανείς άλλος. Οι ίδιοι επιλέγουμε να κάνουμε πράγματα που μας ικανοποιούν και μας κάνουν χαρούμενους».

ΑΛΛΑΓΉ ΦΙΛΟΣΟΦΊΑΣ; Τον Αύγουστο, το OnlyFans ενημέρωνε το κοινό και τους χρήστες του ότι προκειμένου να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της πλατφόρμας και να συνεχίσει να φιλοξενεί μια συμπεριληπτική κοινότητα δημιουργών και fans θα έπρεπε να εξελίξει τις κατευθυντήριες γραμμές του περιεχομένου του. Η αλλαγή θα ξεκινούσε από την 1η Οκτωβρίου. Οι δημιουργοί έλαβαν μια ειδοποίηση με τους καινούργιους όρους. « Ήταν κάτι πάρα πολύ ασαφές, ότι θα επιτρέπεται το nudity, αλλά όχι κάτι extreme, κάτι που δεν καταλαβαίνεις τι σημαίνει», λέει η Ματίλντα. Τα social media

πήραν φωτιά. Κοινό και δημιουργοί διαμαρτύρονταν στην πλατφόρμα. Πολλοί μάλιστα την κατηγόρησαν ότι «άδειασε» τους/τις σεξεργάτες/-ριες με την απόφαση της αυτή. Τελικά, η στροφή στο περιεχόμενο κράτησε μόλις λίγες μέρες. Το OnlyFans έβγαλε μια νέα ανακοίνωση με την οποία δήλωσε πως αποφάσισε να ανακαλέσει την απόφασή του. «To OnlyFans στηρίζει τη συμπερίληψη και θα συνεχίσει να προσφέρει στέγη σε όλους τους creators», ανέφερε μεταξύ άλλων. «Είναι πολύ δυσάρεστη όλη αυτή η τρομάρα που τρώμε και συμβαίνει πολύ συχνά στο ίντερνετ στα σεξεργαζόμενα άτομα. Λες “αύριο δηλαδή μπορεί να τους έρθει να με πετάξουν έξω;”». Λέγεται ότι η όλη υπόθεση είχε να κάνει με τις συνεργαζόμενες τράπεζες. «Αυτό είναι αλήθεια», σχολιάζει η Ματίλντα. «Αντίστοιχα sites έκαναν ban το πορνό και είπαν ότι θα αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα. Βάσει του νόμου, αυτήν τη στιγμή στην Αμερική οι εταιρείες, τα sites που κυκλοφορούν πορνό έχουν ευθύνη να κάνουν monitor το περιεχόμενο, αυτό όμως απαιτεί πολλούς πόρους για να γίνει συνολικά». Μου λέει ακόμη ότι δεν είναι σίγουρη πως δεν θα ξαναγίνει κάτι αντίστοιχο με αυτό που συνέβη το καλοκαίρι με το OnlyFans. Η προσπάθεια για στροφή σε διαφορετικό περιεχόμενο είναι γνωστή. Το OnlyFans δεν μπορεί να αποκτήσει εφαρμογή στα Apple και Google stores, τα οποία απαγορεύουν την πορνογραφία. Το OnlyFans προσπάθησε να πλασάρει διαφορετικό περιεχόμενο στο streaming app OFTV, το οποίο είχε υλικό γύρω από θέματα διατροφής, άσκησης κ.ά., όχι όμως σεξουαλικό.

ΤΑ ΚΈΡΔΗ Πώς λειτουργεί, λοιπόν, στο OnlyFans ένας/ μια σεξεργάτης/-τρια που λαμβάνει κέρδη από αγορές ή tips πελατών και τι ποσοστό από τα έσοδα κρατάει η πλατφόρμα; «Το OnlyFans φορολογείται κανονικά, όπως κάθε δουλειά, αλλά στην Ελλάδα αυτοσχεδιάζουμε λίγο με τα νομικά, τους ΚΑΔ και τη σεξεργασία», λέει η Ματίλντα. «Το OnlyFans μού κρατάει ένα 20%. Τα cams μού κρατάνε 50%. Δεν με απασχολεί το ποσοστό που μου κρατάει γιατί το OnlyFans έχει αυτοματοποιήσει κάποιες διαδικασίες τις οποίες, πριν μπω σε αυτό, έπρεπε να τις κάνω μόνη μου. Μπορεί, για παράδειγμα, να είχα ένα Snapchat και να έλεγα σε κάποιον “φίλε, άμα θέλεις να μιλάμε, να είμαι online, έλα στο Snapchat για έναν μήνα”. Μετά έπρεπε να παρακολουθώ τους λογαριασμούς, να βλέπω αν κάποιος έχει ξεπεράσει τον μήνα για να τον σβήνω. Ή στο sexting είναι λίγο άσχημο να λέει ο άλλος “θέλω τον χρόνο της, είναι αφιερωμένος σ’ εμένα, αλλά δεν θα προσφέρω κάτι”. Το OnlyFans αυτό το λύνει από τη στιγμή που μπορείς να στείλεις μια γυμνή φωτογραφία και να είναι κλειδωμένη για πέντε δολάρια. Με το που θα γίνει η κατάθεση ξεκλειδώνει αυτόματα, ενώ πριν έπρεπε να κάνω μανούβρες. Η αυτοματοποίη-

φορολογια «Το OnlyFans φορολογείται κανονικά, όπως κάθε δουλειά, αλλά στην Ελλάδα αυτοσχεδιάζουμε λίγο με τα νομικά, τους ΚΑΔ και τη σεξεργασία. Το OnlyFans κρατάει ένα 20%».

ση όλων αυτών των πραγμάτων με έχει ξεκουράσει», προσθέτει.

H Modern Medusa (https://onlyfans. com/mmmedusa) δούλευε ως καθηγήτρια ξένων γλωσσών και μεταφράστρια όταν μπήκε στον χώρο του OnlyFans για τη χρηματοδότηση των δράσεων μιας μυστικής ομάδας αλληλεγγύης που δημιουργήθηκε όταν έγινε εμφανής ο αντίκτυπος του κύματος της πανδημίας. Θεωρεί ότι με την εσφαλμένη διαχείρισή της από την πλευρά της κυβέρνησης, μεγάλο ποσοστό ατόμων βρέθηκε στο κενό. Αδυνατούσε να πληρώσει τις ιατρικές ανάγκες και τα έξοδά της και την ίδια στιγμή διάβαζε όλο και πιο συχνά για άτομα που βρίσκονταν σε μεγάλη ανάγκη. «Μαζευτήκαμε με μερικές φίλες μου και δημιουργήσαμε μια μυστική ομάδα αλληλεγγύης για να βοηθήσουμε όπως μπορούμε άτομα σε ανάγκη. Για τη χρηματοδότηση των δράσεών μας δημιούργησα OnlyFans account, το οποίο, ευτυχώς, είχε τρομερή ανταπόκριση», αναφέρει μεταξύ άλλων. Η Modern Medusa ανεβάζει στον λογαριασμό της κυρίως ημίγυμνες φωτογραφίες, όμως για όσους αναζητούν κάτι παραπάνω έχει αρκετό υλικό με μια έξτρα χρέωση. Όσον αφορά τον αριθμό των subscribers που έχει, αναφέρει ότι αυτοί κυμαίνονται ανάλογα με την περίοδο. «Πότε θα έχω πέντε-έξι, πότε είκοσι-είκοσι πέντε. Δεν με απασχολεί ιδιαίτερα ο αριθμός των συνδρομητών, οι περισσότεροι είναι απλώς περαστικοί. Πιο σημαντικοί είναι οι αγοραστές. Εκεί είναι το πραγματικό κέρδος. Θα μου ζητήσουν φωτογραφίες ή βιντεάκια ξανά και ξανά».

ΟΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΉΨΕΙΣ ΓΎΡΩ ΑΠΌ ΤΗ ΣΕΞΕΡΓΑΣΊΑ «Ό,τι κάνω μέσω της πλατφόρμας είναι σε καθαρά επαγγελματικό πλαίσιο και δεν έχει καμία σχέση με την προσωπική μου ζωή», λέει η Modern Medusa. «Πολλοί ξαφνιάζονται όταν τους λέω πως είμαι σε σχέση και ο τρόπος που η κοινωνία βλέπει τη σεξεργασία είναι πραγματικά τεράστιο πρόβλημα, έστω κι

αν αυτή είναι διαδικτυακή. Δεν έκρυψα ποτέ πως έχω OnlyFans account, δεν ντρέπομαι γι’ αυτό και δεν έχω ακούσει ποτέ κάποιον να μου λέει πως αυτό που κάνω δεν είναι σωστό. Αν και η σεξεργασία, στις διάφορες μορφές της, αντιμετωπίζεται με δυσπιστία από ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, δεν έχω λάβει ποτέ υβριστικά μηνύματα ή σχόλια από άτομα που γνωρίζω. Δυστυχώς, η πλειονότητα των συνδρομητών μου υποθέτει πως επέλεξα να δημιουργήσω τον λογαριασμό γιατί “ψάχνομαι” ή μου αρέσει να δείχνω το γυμνό μου σώμα. Στην πραγματικότητα, απλώς δεν έχω ταμπού με το γυμνό και αυτός ήταν ένας τρόπος για να επιβιώσω μέσα σε όλη αυτήν την κατάσταση που ζούμε τα τελευταία χρόνια. Η γνώμη μου είναι ότι είναι μακρύς ο δρόμος που έχουμε ακόμα μπροστά μας μέχρι να εξαλειφθούν τα στερεότυπα γύρω από τη σεξεργασία, σε οποιαδήποτε εκδοχή». Από την πλευρά της, η Elen (https:// onlyfans.com/elensidi), όπως μου αναφέρει, πριν από μερικά χρόνια ήταν ανασφαλής με τα πάντα, το σώμα της, την απόρριψη, την αποτυχία. Δεν είχε δίπλα της τους ανθρώπους που θα τη βοηθούσαν σε κάποιο από αυτά τα κομμάτια. «Μπήκα στο OnlyFans πριν από ενάμιση χρόνο. Είναι συνδυασμός δύο πραγμάτων, κάνεις έκθεση ζωής στα social media και συγχρόνως λειτουργεί και εμπορικά. Η σχέση με το κοινό μου είναι υπέροχη. Έχουν πιάσει τον παλμό μου και η επικοινωνία πολλές φορές είναι ασταμάτητη». Η ίδια λέει πως δεν έχει δεχτεί αρνητικά σχόλια, ενώ σχετικά με το οικονομικό κομμάτι αναφέρει: «Υπάρχει φορολογία 20% στα χρήματα που παίρνω από τους fans και ένα επιπλέον ποσοστό, περίπου 15%20%, που κρατάει το OnlyFans ως σελίδα». «Νομίζω ότι παντού έχουμε πάρα πολύ δρόμο. Και στην Ελλάδα. Εδώ στην κοινή γνώμη είναι λίγο αστείο το να έχεις OnlyFans» καταλήγει η Ματίλντα. «Θέλω να έρθει η στιγμή που θα μπορώ να βάλω όλη αυτή την εργασία που έχω κάνει στο σεξ, μέσω του ίντερνετ, στο βιογραφικό μου. Είναι πολύ δύσκολο να βγά-

λεις λεφτά από το σεξ, είτε στο ίντερνετ είτε έξω. Οι δυσκολίες είναι διαφορετικές σε κάθε περίπτωση, αλλά έχω μια δική μου επιχείρηση στην οποία παλεύω εδώ και τρία χρόνια. Θέλω να μπορέσω να λέω κάποτε ότι το έχω κάνει αυτό και να αναγνωρίζονται τα skills που απαιτεί, να μη με χαρακτηρίζει αυτόματα ως πουτάνα, αντίθετα να δείχνει τα πράγματα που ξέρω να κάνω και έχω κάνει, γιατί η σεξεργασία περιλαμβάνει πολλά. Στο OnlyFans κάνεις marketing, social media, performance, video editing, photo editing, μεταμφιέσεις. Είναι δέκα δουλειές σε μία. Αυτό θα ήθελα να συμβεί με τη σεξεργασία, να φτάσουμε στο σημείο να τη βλέπουμε ως εργασία, με όλα όσα αυτή περιλαμβάνει».

ΤΟ ΔΊΚΤΥΟ ΕΝΔΥΝΆΜΩΣΗΣ ΣΕΞΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ Στην Ελλάδα υπάρχει το δίκτυο ενδυνάμωσης σεξεργαζομένων και έχει και σελίδα στο Facebook (https://www.facebook.com/ desnetwork.gr). Η Ματίλντα λέει σχετικά με αυτό: «Σκοπός του δικτύου είναι να βρισκόμαστε μεταξύ μας τα σεξεργαζόμενα άτομα, και αυτό είναι σημαντικό, επειδή πρόκειται για πολύ μοναχικά επαγγέλματα, καμιά φορά δεν γνωρίζεις άλλους ανθρώπους που κάνουν σεξεργασία, και επειδή φέρει ένα στίγμα. Μέσω αυτού μπορούμε να μοιραζόμαστε τις χαρές, τις δυσκολίες, να κάνουμε πλάκα, να δίνουμε και να παίρνουμε συμβουλές. Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι πολύ βοηθητικό και ωραίο. Κάναμε ένα ωραίο πάρτι και το χάρηκα πολύ, και από σημειολογικής πλευράς. Γουστάρουμε και χαιρόμαστε. Γιατί όχι; Υπάρχει μια εικόνα ότι είσαι στη σεξεργασία επειδή αναγκάζεσαι και πρέπει να ντρέπεσαι γι’ αυτό».

Ορισμένα από τα ονόματα των συνεντευξιαζόμενων έχουν αλλάξει κατόπιν επιθυμίας τους. Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τους συντευξιαζόμενους αποκλειστικά για χρήση στο παρόν άρθρο.

24.2.22 – lifo

23

ONC9 ONC9_ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΠΟΥΛΟΥ, OPTIMAL SOFT © PINELOPI GERASIMOU

ΧΟΡΟΣ

24 lifo – 24.2.22

ΈΝΑ «ΠΥΡΕΤΙΚΌ» ΤΡΙΉΜΕΡΟ ΜΕ ΈΞΙ ΟΛΌΚΛΗΡΕΣ ΏΡΕΣ ΧΟΡΟΎ, ΈΞΙ ΠΡΩΤΌΤΥΠΑ ΈΡΓΑ ΜΙΚΡΉΣ ΔΙΆΡΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΎΟ INSTALLATIONS ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΠΙΜΕΛΗΘΕΙ ΟΙ: ΙΛΕΙΆΝΑ ΔΗΜΆΔΗ, ΑΦΡΟΔΊΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΆΚΟΥ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΤΖΆΘΑΣ. ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΏ ΜΠΟΖΏΝΗ 24.2.22 – lifo

25

Τ

ην περσινή χρονιά οι νέοι χορογράφοι του ετήσιου φεστιβάλ χορού που διοργανώνει η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είδαν τις δουλειές τους διαδικτυακά, όπως και το κοινό. Δεν το λες και ιδανικό για μια τέχνη που όταν τα έργα της εκτυλίσσονται μπροστά σου ασυναίσθητα θέλεις έστω να κινήσεις τους ώμους ή τα πόδια σου στον ρυθμό. Αν έλειψε κάτι στη διάρκεια της πανδημίας σε όλους μας, είναι ο χορός, αυτή η απελευθερωτική έκφραση που βγαίνει σαν κραυγή από ένα σώμα εγκλωβισμένο στην καθημερινότητα και τις απαγορεύσεις της. Ένατο Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων στη Στέγη φέτος, με πνεύμα και βήμα ελεύθερο, σε ένα «πυρετικό» τριήμερο με έξι ολόκληρες ώρες χορού, έξι πρωτότυπα έργα μικρής διάρκειας και δύο installations που σε καλούν όχι να τα παρακολουθήσεις αλλά να νιώσεις την ενέργειά τους, να σηκωθείς, να αναπνεύσεις τον ρυθμό, να απορροφήσεις τη δύναμη, τη φαντασία, την ενέργεια και να τις μοιραστείς. Οι τρεις επιμελητές του ONC9, Ιλειάνα Δημάδη, Αφροδίτη Παναγιωτάκου και Κωνσταντίνος Τζάθας, μιλάνε για τον δημόσιο χαρακτήρα του σύγχρονου χορού και με τις επιλογές τους υποδέχονται αυτό ακριβώς το πεδίο του χορού που συμβαίνει «εκεί έξω», αυτόν τον αέρα που έρχεται από το χιπ-χοπ του Μπρονξ και το gangnam της Νότιας Κορέας, το krump του Λος Άντζελες και το breakdance της Νέας Υόρκης, τα voguing balls και τα TikTok dance challenges, από τα σώματα που διεκδικούν τις νέες τους ταυτότητες και τους χορούς όσων διαδηλώνουν για τα δίκαια και αυτονόητα που δεν είναι δεδομένα. Όλο αυτό μεταφράστηκε από τους νέους Έλληνες χορογράφους στην πραγματικότητα που συμβαίνει δίπλα μας και φωνάζει δυνατά, στην πραγματικότητα που βρίσκεται μέσα μας και ουρλιάζει ακόμα και σιωπηλά. Και απαντά σε μια πραγματικότητα που ηχεί παράφωνα, άρρυθμα όταν προσπαθεί να μας πείσει ότι κάθε μας βήμα δεν είναι χορός. Πηγή έμπνευσης και σημείο αναφοράς του φεστιβάλ είναι ένα βίντεο. Το είδαν στο Mουσείο Μόδας της Αμβέρσας πριν από λίγο καιρό η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, ο Κωνσταντίνος Τζάθας και ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και όταν επέστρεψαν ο καθένας μίλησε περίπου με τον ίδιο τρόπο: ναι, μπορείς, ακόμα και στον δρόμο, στη γειτονιά σου ή στο «γκέτο», στο δωμάτιό σου ή στο μετρό να χορέψεις με τη συνοδεία της μουσικής μιας αναγεννησιακής όπερας-μπαλέτου του δέκατου όγδοου αιώνα και να φέρεις τον ρυθμό της στην εποχή μας. Μιλούσαν για τον «Χορό των Αγρίων» από την όπερα του Ζαν Φιλίπ

26 lifo – 24.2.22

ONC9_CLÉMENT COGITORE, LES INDES GALANTES_OPERA_DE_PARIS

Ραμό «Οι ευγενείς Ινδοί». Το βίντεο που είδαν και δεν έχει γίνει τυχαία viral σε όλο τον κόσμο θα βρίσκεται στο φουαγέ του ισογείου της Στέγης. Είναι μια εγκατάσταση σε λούπα σε σκηνοθεσία του Clément Cogitore, με το street dance να εισβάλλει στο άβατο της όπερας και να εκδημοκρατίζει την έννοια του χορού, συνδέοντας τα βήματα μιας κλασικής χορογραφίας με το ύφος του krump street dance, ενός χορού «θυμωμένου», διονυσιακού, που γεννήθηκε στα γκέτο του Λος Άντζελες στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ως μια μορφή δημόσιας αντίστασης σε μια σειρά από περιστατικά αστυνομικής βίας που δεν βρήκαν τον δρόμο προς τη Δικαιοσύνη, αφήνοντας τους ενόχους ελεύθερους. Όταν θα ξανακούσετε τη μουσική του Ραμό είναι βέβαιο ότι θα θέλετε να χορέψετε. Δεν υπάρχει κάτι πιο δημοκρατικό από τον χορό, κι αυτό ανοίγει ένα μονοπάτι για να επανεξετάσουμε το τι είναι τέχνη και τι είναι εξουσία, παραδίδοντας τη σκυτάλη του αστικού πολιτισμού στον δρόμο, σε όσους δικαιωματικά ανήκει, σε ανθρώπους επιδέξιους αλλά και πρωτάρηδες, σε ανθρώπους αρτιμελείς και με αναπηρίες, σε μωρά και ηλικιωμένους, σε όσους διεκδικούν χειραφέτηση σωματική και πνευματική. «Θέλαμε να δούμε αυτήν τη γενιά που είναι μέσα στην πόλη, στα social media, παιδιά που δεν έχουν τελειώσει μόνο σχολές χορού, αλλά έχουν κάνει διάφορες σπουδές, μεταπτυχιακά, έρευνα, είναι παιδιά που από τη μια βρίσκονται στην πραγματικότητα ενός χορευτή –γιατί οι περισσότεροι είναι χορευτές– και από την άλλη με το έργο τους παρατηρούν πολύ προσεχτικά ό,τι συμβαίνει γύρω τους, αποτελώντας μέρος αυτού του τοπίου», λέει η Ιλειάνα Δημάδη. «Γι’ αυτό και οι καλλιτέχνες στους οποίους έχουμε κάνει αυτές

ONC9_ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ, MOS © PINELOPI GERASIMOU

KONSTANTINOS TZATHAS & ILIANA DIMAD ©PINELOPI GERASIMOU

ΧΟΡΟΣ

ONC9_ΗΛΙΑΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ, A BOUNCE 4 MEN © PINELOPI GERASIMOU ONC9_ΔΑΦΝΗ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΡΔΑΞΟΓΛΟΥ, CONSTANTINE SKOURLIS, DEEP HORIZON ONC9_ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, A USER’S MANUAL © PINELOPI GERASIMOU

τις αναθέσεις, παλιοί και νέοι, δεν διστάζουν να γίνουν αντιδραστικοί, πολιτικοί και ταυτόχρονα αβίαστα συναισθηματικοί». Στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης ο Ηλίας Χατζηγεωργίου, από τους πρωτεργάτες του χιπ-χοπ στην Ελλάδα, κλείνει κάθε βράδυ το φεστιβάλ με το A Bounce 4 Men, χορογραφώντας τέσσερις άνδρες νέους, ωραίους, δυνατούς, βίαιους, ανώριμους και ανόητους, παγιδευμένους στην ταυτότητα που τους δόθηκε, στα στερεότυπα της ανδροκρατούμενης χιπ-χοπ κουλτούρας που ζητά αποδείξεις δύναμης, επικράτησης και εξουσίας, που μάχονται για να βρουν τον παλμό τους και να οδηγηθούν σε κάτι πιο βαθύ, ουσιώδες και αρχέγονο. Άλλοτε με χιούμορ και αυτοσαρκασμό και άλλοτε με σκληρότητα, βία και φόβο βιώνουν τον πόνο που φεύγει και έρχεται ξανά δυνατότερος, για να σου θυμίσει τον κίνδυνο και να βάλει στη δράση. Στον εκθεσιακό χώρο του -1 οι Δάφνη Αντωνιάδου, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου και Constantine Skourlis παρουσιάζουν την transmedia εγκατάσταση Deep Horizon, μια εμπειρία που βυθίζει το κοινό σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και άχρονο περιβάλλον, στο οποίο εναλλάσσονται δυνάμεις δημιουργίας και καταστροφής. Ο Μανώλης Σαριδάκης δημιουργεί στο πλαίσιο του προγράμματος Europe Beyond Access και της διαρκούς δέσμευσης της Στέγης για προαγωγή ζητημάτων πρόσβασης στον χώρο της τέχνης και ειδικότερα του χορού. Το πρώτο του έργο με τίτλο Έχουν τα ρομπότ συναισθήματα;, βάζοντας τον εαυτό του στη θέση ενός ανθρωποειδούς και αιφνιδιάζοντας με την αφοπλιστικά οξυδερκή σύλληψή του, εξερευνά άγνωστα συναισθήματα, φόβους αγωνίες και ταυτότητες που η εποχή μάς καλεί να επανεξετάσουμε και να στοχαστούμε πάνω στα ζητήματα της συμπερίληψης, ισότιμα και δημοκρατικά. Στη Μικρή Σκηνή μία από τις πιο γνωστές Ελληνίδες χορεύτριες, η Ιωάννα Παρασκευοπούλου, ως σπουδάστρια του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, παρουσίασε πέρσι το video dance project All she likes is popping bubble wrap, ενώ φέτος κάνει το MOS, την πρώτη «ζωντανή» χορογραφία της. Με τη χρήση εργαλείων και εννοιών που προέρχονται από το οπτικοακουστικό πεδίο, συνθέτει ζωντανά με τον συνεργάτη και συγχορευτή της Γιώργο Κοτσιφάκη και δημιουργεί ένα πρωτότυπο ηχητικό σάουντρακ. Τις Τετάρτες φοράμε ροζ είναι το χορευτικό σύνθημα του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου που ανεβάζει στη σκηνή πέντε ερμηνεύτριες, πέντε διαφορετικές θηλυκότητες, συνειδητοποιημένες φεμινίστριες, δυσερμήνευτες Barbie, πριγκίπισσες του Walter Elias Disney, αμαζόνες που διεκδικούν την ικανοποίηση αλλά και την απαλλαγή από κάθε είδους δεσμά. «Εσείς πώς ζείτε τη ζωή σας; Δεν θα ήταν όλα ευκολότερα –στον έρωτα, στην εργασία, στα πάντα– αν είχαμε εγχειρίδια με τις κατάλληλες οδηγίες χρήσης;» αναρωτιέται ο Κωνσταντίνος Παπανικολάου στο A user’s manual στη Μικρή Σκηνή, ενώ παρατηρεί προσεκτικά γύρω και εντός του τις οικείες αναπαραστάσεις μέσα από τις οποίες καλούμαστε να ταυτιζόμαστε με συνεχή παιχνίδια επιβεβαίωσης και απόρριψης, ενώ αναζητάμε τη δυνητική σχέση τους με τις συνθήκες της πραγματικής μας ζωής. Στην ειδικά διαμορφωμένη ηχητική εγκατάσταση που έχει στηθεί στο -1 της Στέγης δύο περφόρμερ, δύο ενισχυτές και δεκατέσσερα ηχεία συνθέτουν μπροστά στους θεατές τις δικές τους καταγραφές για το superchaos της ενηλικίωσης. Πρόκειται για τη σύλληψη της Φωτεινής Σταματελοπούλου με τίτλο optimal soft που εξερευνά τα όρια έκφρασης της ευαλωτότητας κατά τις διεργασίες της ενηλικίωσης ως συλλογικής πράξης.

INFO Onassis New Choreographers Festival 9 Στέγη Ιδρύματος Ωνάση 11-13/03/22 Επιμέλεια Φεστιβάλ: Ιλειάνα Δημάδη, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Κωνσταντίνος Τζάθας Παραγωγές (με σειρά παρουσίασης) Clément Cogitore - Les Indes galantes, 16:3023:00, φουαγέ Ισογείου Δάφνη Αντωνιάδου, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Constantine Skourlis - Deep Horizon, 16:3021:00 & 22:00-23:30, Εκθεσιακός Χώρος -1 (Gallery Space Room) Μανώλης Σαριδάκης - Έχουν τα ρομπότ συναισθήματα;, 17:00 & 18:30, Back of House Ιωάννα Παρασκευοπούλου MOS, 17:30 - Μικρή Σκηνή Αλέξανδρος Σταυρόπουλος - On Wednesdays we wear pink (Τις Τετάρτες φοράμε ροζ), 19:00, Κεντρική Σκηνή Κωνσταντίνος Παπανικολάου - A user’s manual, 20:00, Μικρή Σκηνή Φωτεινή Σταματελοπούλου optimal soft, 21:00, Εκθεσιακός Χώρος -1 (Gallery Space) Ηλίας Χατζηγεωργίου A Bounce 4 men, 22:00, Κεντρική Σκηνή

24.2.22 – lifo

27

Λ Ο Ι Μ Ο Σ :

ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

28 lifo – 24.2.22

ΤΙ

ΣΧΈΣΗ

ΈΧΟΥΝ

Ο

ΤΣΙΤΣΆΝΗΣ

Ο ΒΑΣΊΛΗΣ ΒΗΛΑΡΆΣ ΣΤΉΝΕΙ ΜΙΑ ΑΠΟΛΑΥΣΤΙΚΉ DIY QUEER ΠΑΡΆΣΤΑΣΗ, ΑΝΤΛΏΝΤΑΣ ΥΛΙΚΌ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΤΙΚΟΎΣ ΣΤΊΧΟΥΣ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΏΝ, ΤΙΣ ΠΑΡΑΝΟΪΚΈΣ ΣΥΖΗΤΉΣΕΙΣ ΣΤΑ DATING APPS ΚΑΙ ΠΟΛΛΆ ΑΚΌΜΑ ΣΎΓΧΡΟΝΑ ΕΡΕΘΊΣΜΑΤΑ. ΑΠΌ ΤΟΝ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟ ΔΙΑΚΟΣΆΒΒΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΕΣ: ΠΆΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΆΝ

Η

ΤΖΈΝΗ

ΒΆΝΟΥ

ΜΕ

G R I N D R ;

ΚΑΙ

ΤΟ

24.2.22 – lifo

29

ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Τ

ι περιλαμβάνει άραγε η queer τέχνη και πώς ορίζεται η queer αισθητική σήμερα; Δικαιούνται να ασχολούνται με αυτήν, να τη σχολιάζουν, να προσπαθούν να την ερμηνεύσουν μόνο άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως queer ή που ανήκουν, για παράδειγμα, οπωσδήποτε στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα; Αυτές οι σκέψεις πέρναγαν από το μυαλό μου καθώς παρακολουθούσα την πρόβα της παράστασης Λοιμός του Βασίλη Βηλαρά που θα κάνει πρεμιέρα σε λίγες μέρες στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων. Σκέψεις που εντάσσονται σε μια ευρύτερη συζήτηση περί εκπροσώπησης διαφόρων κοινωνικών ομάδων στην τέχνη, μια συζήτηση φλέγουσα, εν εξελίξει, η οποία φουντώνει κάθε φορά που κάποιος «εξωγενής παράγοντας» επιχειρεί να εμπλακεί σε αυτά τα ζητήματα. Έχει δικαίωμα ένας cis straight σκηνοθέτης, όπως ο Βασίλης Μπισμπίκης, να ανεβάζει μια queer ανάγνωση ενός έργου όπως τα Κόκκινα Φανάρια, ακόμα κι αν διαθέτει σχετικά βιώματα; Ή, ακόμα περισσότερο, εί-

INFO «Λοιμός» Σκηνοθεσία: Βασίλης Βηλαράς Σκηνικά-Κοστούμια: Δήμος Κλιμενώφ Φωτισμοί: Βάσια Ατταριάν Επιμέλεια ήχου: Άλεξ Βηλαράς Εκτέλεση παραγωγής: Θάλεια Γρίβα Ερμηνεύουν: Βασίλης Βηλαράς, Χάρης Κούσιος, Κέλλυ Παπαδοπούλου Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, Κυψέλη, 213 0040496 2/3-25/5 Κάθε Τετάρτη στις 21:00 *Ευχαριστούμε το θέατρο ΝτόΜ που παραχώρησε τον χώρο της πρόβας για τη φωτογράφιση.

30 lifo – 24.2.22

ναι σωστό να υποδύονται τους trans ρόλους του έργου cis ηθοποιοί; Πότε το βίωμα γίνεται αναγκαία συνθήκη και πότε μπορεί να λειτουργεί απλώς ως ικανή; Και, κυρίως, πού απευθύνεται η σύγχρονη queer τέχνη; Το έργο του Βασίλη, πάντως, είναι σίγουρα και σύγχρονο και queer. Ο σκηνοθέτης-ερμηνευτής-φωτογράφος είχε την έξυπνη ιδέα να φτιάξει μια παράσταση επιθεωρησιακού-stand-up-αυτοσχεδιαστικού-μουσικού χαρακτήρα με αφορμή την παρατήρησή του πως ένα μεγάλο μέρος των πολύ γνωστών λαϊκών-ρεμπέτικων τραγουδιών παλαιότερων εποχών, ακουσμάτων που γνωρίζουμε όλοι οι Έλληνες και έχουν καταγραφεί στο DNA μας, διαθέτουν εντελώς κακοποιητικούς, για τα σημερινά δεδομένα, στίχους – το «για τα σημερινά δεδομένα» είναι ο προβληματικός προσδιορισμός της εξίσωσης, καθώς αυτά τα λόγια θα έπρεπε ανέκαθεν να θεωρούνται κακοποιητικά και όχι λόγω της πολιτικής ορθότητας και των woke politics των τελευταίων ετών. «Δεν ήθελα σε αυτήν τη φάση να κάνω θέατρο. Με την καραντίνα το είχα κάπως ξεπεράσει, κατάλαβα ότι δεν μου λείπει, ότι μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό», ξεκινά να μου λέει ο Βασίλης μετά το τέλος του περάσματος, θίγοντας το πολύ ενδιαφέρον ζήτημα της ταύτισης του καλλιτέχνη με το έργο που παρουσιάζει. «Τελικά, κατάλαβα ότι μπορώ πλέον να κάνω κάτι πάνω σε μια σκηνή μόνο αν μιλήσω για πράγματα που με καίνε τώρα. Δηλαδή δεν με ενδιαφέρει ένα έργο του παγκόσμιου ρεπερτορίου, ούτε ένα απλώς σύγχρονο έργο, ούτε να δανειστώ τα λό-

για κάποιου άλλου. Ειδικά με τα κλασικά έργα δεν μπορώ να συντονιστώ, γιατί τα περισσότερα είναι γραμμένα από λευκούς προνομιούχους άντρες με κάποιο οικονομικό υπόβαθρο που τους επέτρεπε να σπουδάσουν και να γίνουν συγγραφείς, οπότε μιλάνε είτε για άντρες που δεν με αφορούν, γιατί δεν είμαστε στην ίδια οικονομική τάξη, είτε η εικόνα που έχουν για τις γυναίκες δεν μου προκαλεί το ενδιαφέρον. Είναι πάντα παρούσες για να υποστηρίξουν τη δραματουργία ενός άντρα και όχι αυτόφωτες ή, αν είναι πρωταγωνίστριες ενός δράματος, υποφέρουν κάτω από τον ζυγό ενός άντρα. Επίσης, όταν αυτοί οι συγγραφείς γράφουν για κοινωνικές τάξεις που δεν γνωρίζουν, όπως η εργατική, το αποτέλεσμα είναι εντελώς ανόητο, δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Κι εγώ δεν ξέρω να σου γράψω για την αριστοκρατία, δεν έχω βρεθεί σε αυτά τα σαλόνια. Φυσικά, δεν λέω να αποσυρθούν τέτοια έργα, αυτοί που τους αφορούν ας τα ανεβάσουν». Ο Βασίλης ήθελε, λοιπόν, να μιλήσει για όσα βιώνει με τον τρόπο που μιλάμε στις παρέες μας. «Συνηθίζουμε να διαχωρίζουμε τον τρόπο που μιλάμε στην κοινωνική μας ζωή και στη σκηνή, όπου τα πράγματα πρέπει να είναι πιο καθωσπρέπει. Την ελευθερία που έχεις σε μια παρέα να πεις πράγματα που μπορεί κάποιους να τους ξενίσουν θέλω να την έχω και σε μια σκηνή που από κάτω δεν είναι οι φίλοι μας, θέλω να μην είμαι πιο κομψός επειδή πρόκειται για δημόσιο λόγο». Αντλώντας υλικό από την ατέλειωτη μουσική μας κληρονομιά και ερμηνεύοντας/σχολιάζοντας τις στιχουργικές ιστορίες επί σκηνής με τους δύο συνερμηνευτές του, τον Χάρη Κούσιο και την Κέλλυ Παπαδοπούλου (κάθε παράσταση θα έχει επίσης έναν guest), ο Βασίλης στήνει μια παράσταση «φτιαγμένη από τα υλικά που γεμίζουν καθημερινά τα newsfeeds μας, όχι για όσους ψάχνουν την αυστηρή δραματουργία», όπως ξεκαθαρίζει εξαρχής στην εισαγωγή του. Πράγματι, όσα εκτυλίσσονται επί σκηνής λειτουργούν εντελώς συνειρμικά, με τα λεκτικά πινγκ-πονγκ των τριών τους να είναι συνεχή, κυρίως όμως το γέλιο και το «σφίξιμο» προκύπτουν από κοινού με το ερώτημα: αυτά τα τραγούδια τα γνωρίζουμε απ’ έξω κι ανακατωτά, πόσοι από εμάς όμως έχουμε συνειδητοποιήσει τι πραγματικά λένε, κι αν το γνωρίζουμε, γιατί συνεχίζουμε να τα αναπαράγουμε; Ομολογώ πως έπιασα τον εαυτό μου να εκπλήσσεται με αυτήν τη διαπίστωση. «Η έρευνά μου ξεκίνησε από το κριντζάρισμα που έτρωγα με τα τραγούδια που αναφέρονται στους μαύρους ανθρώπους ως “αράπηδες”, που είναι πολλά», εξηγεί. «Είναι γραμμένα, βέβαια, σε μια εποχή που προφανώς το επέτρεπε. Ακόμα και σήμερα, όμως, ο κόσμος δεν διστάζει καθόλου να τα τραγουδήσει. Κάπως έφυγε, όμως, το μυαλό μου από κει και άρχισα να σκέφτομαι τι άλλο είναι προβληματικό, αφού εγώ δεν δύναμαι να μιλήσω για το μαύρο βίωμα, καθότι λευκός. Ήθελα να μιλήσω για το βίωμα που ξέρω και μπορώ να μεταφέρω. Ξεκίνησα να ψάχνω αυτά τα τραγούδια. Είναι φοβερό το πώς, λόγω της ενορχήστρωσης που έχουν ή της ωραίας μελωδίας, παρασυρόμαστε από τη μουσικότητα και δεν ακούμε τι λένε στ’ αλήθεια. Αν όμως τα τραγουδήσεις πιο απλά, φωτίζεται ξαφνικά όλο το νόημα που έχουν. Σήμερα, που ο διάλογος έχει προχωρήσει, είναι ωραίο που κάποια πράγματα προσέχουμε πώς τα λέμε, ή δεν τα λέμε καν. Αυτά τα τραγούδια, όμως, συνεχίζουν να κάνουν ωραιότατη καριέρα στα ραδιόφωνα, στα κέντρα διασκέδασης,

«Αυτά τα τραγούδια συνεχίζουν να κάνουν ωραιότατη καριέρα στα ραδιόφωνα, στα κέντρα διασκέδασης, ακόμα και από μικρές μπάντες, από παιδιά που παίζουν ρεμπέτικα. Τα λένε με χαρά επειδή είναι ωραία και δεν ακούμε που αναφέρουν ότι “η άλλη θέλει σκότωμα γιατί άφησε τον άντρα της”. Η γυναίκα περιγράφεται ως υποδεέστερη, κακοποιείται και αυτό μεταφράζεται σε τρομερό πάθος».

ακόμα και από μικρές μπάντες, από παιδιά που παίζουν ρεμπέτικα. Τα λένε με χαρά επειδή είναι ωραία και δεν ακούμε που αναφέρουν ότι “η άλλη θέλει σκότωμα γιατί άφησε τον άντρα της”. Η γυναίκα περιγράφεται ως υποδεέστερη, κακοποιείται και αυτό μεταφράζεται σε τρομερό πάθος. Αυτά τα πράγματα πρέπει να ξεπεραστούν και ο νους μας να μετατοπιστεί από τέτοιους στίχους, που μας έχουν γαλουχήσει. Να ξέρουμε, τουλάχιστον, τι λένε, ότι η μουσική κουλτούρα της χώρας μας έχει πολύ κακοποιητικό λόγο και από κει και πέρα το μονοπάτι του καθενός είναι προσωπικό, ανάλογα με τα δικά του όρια». «Εσύ στο χώμα κι εγώ στη φυλακή», «η σκλάβα σου είμαι», «θέλω τα όπα μου και τη σφαλιάρα μου...» είναι ίσως τρεις από τους πιο γνωστούς τοξικούς-υποβιβαστικούς για τη γυναίκα στίχους που ακούγονται στην παράσταση –δεν χρειάζεται να αποκαλύψω άλλους για να μη χαλάσω την έκπληξη–, και είναι σαν ο Βασίλης να μας καλεί να επιλέξουμε πλευρά. Ο Λοιμός, όμως, δεν αφορά μόνο τις παθολογίες του ετεροκανονικού, straight πάθους. Στο εξίσου απολαυστικό δεύτερο μισό της παράστασης ο Βασίλης στρέφει τον καθρέφτη στον εαυτό του και παρουσιάζει τις παθογένειες της γκέι σεξουαλικότητας, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο το πιο δημοφιλές gay dating app, το Grindr, και ερμηνεύοντας περισσότερο ή λιγότερο ρεαλιστικές συζητήσεις που αλιεύτηκαν από κει, υπό τους ήχους του εμβατηρίου «Δώδεκα» του απόλυτου gay icon Άννας Βίσση. «Ακούς πολύ συχνά από κοπέλες τη φράση “αχ, τα καλύτερα παιδιά είναι οι γκέι”. Υπάρχει αυτό το αφήγημα γύρω από τα γκέι αγόρια, επειδή συνήθως είναι συμπαθή ή αναγκάζονται να είναι πιο συμπαθή, γιατί αλλιώς το κοινωνικό περιβάλλον θα τα πετάξει πιο εύκολα έξω. Θεωρούν ότι οι ομόφυλες σχέσεις είναι μια χαρά, κρατάνε πολύ ή ότι ακόμα κι αν δεν κρατάνε, δεν πειράζει, γιατί οι γκέι κάνουν ελεύθερα σεξ κ.λπ. Φυσικά και ισχύουν όλα αυτά, αλλά είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος. Η δυσλειτουργία στην επικοινωνία μεταξύ γκέι αντρών και λεσβιών γυναικών είναι τεράστια, απλώς δεν μιλάμε πολύ γι’ αυτό γιατί δεν το σηκώνει το περιβάλλον ή επειδή κανείς δεν είναι έτοιμος να ακούσει, αν δεν μοιράζεται την ίδια σεξουαλικότητα. Τα πράγματα είναι κι εδώ βαθιά προβληματικά, μπορεί και εξίσου προβληματικά με ένα ετεροκανονικό μοντέλο. Κανείς δεν έχει την απάντηση για τίποτα, ούτε κι εμείς φυσικά από τη θέση της σκηνής». Κλείνοντας τη συζήτηση με την αρχική μου αναρώτηση, ρωτώ τον Βασίλη τι σημαίνει queer για τον ίδιο. «Η queer τέχνη για μένα είναι απαλλαγμένη από το τρομερό βάρος της κομψότητας, του καθωσπρεπισμού, των υψηλών μπάτζετ, δίνει ελευθερία. Σίγουρα είναι πολιτικοποιημένη, αλλά φαντάζομαι πως για να προσδιορίζεσαι ως queer άτομο έχεις ούτως ή άλλως μια πολιτική τοποθέτηση απέναντι στα πράγματα, έχεις διανύσει μια διαδρομή σε σχέση με την πολιτική σου θέση, αλλιώς δεν δικαιούσαι να καπηλευτείς αυτόν τον όρο. Η queer τέχνη μπορεί να συνομιλήσει άμεσα με το τώρα, δεν έχει ανάγκη να μας μεταφέρει τις εμπειρίες του τώρα μέσα από παλαιότερα κείμενα. Σίγουρα μπορείς να πάρεις τον Γλάρο του Τσέχοφ και να βάλεις τον Τρέπλιεφ και τη Νίνα να είναι δύο άντρες, αλλά γιατί να αφηγηθείς τον γκέι έρωτα μέσα από ένα κείμενο του 1895; Μπορούμε να μιλήσουμε για τα δικά μας βιώματα με τα δικά μας λόγια. Σίγουρα είναι πιο εμπορικό, το ξέρω, να κάνεις έναν κουνημένο Τσέχοφ και να τον βαφτίσεις queer, αλλά πραγματικά δεν είναι ανάγκη τα πάντα να είναι έτσι όπως μας τα δίδαξαν όλοι αυτοί οι σοφοί γέροντες κάποτε. Μπορούμε να μεταφράσουμε το χάος του κεφαλιού μας σε σκηνικό χάος και κάπως αυτό να βγάζει νόημα».

24.2.22 – lifo

31

Τhe Upfront Initiative OΡΑΤΌΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΆΞΗ 17. 03. 2022 ΣΤΈΓΗ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ ΩΝΆΣΗ

Το πρώτο συνέδριο της πρωτοβουλίας για την ισότητα, τη συμπερίληψη, την ποικιλομορφία και την ορατότητα στον εργασιακό χώρο.

Together for Equality:

32 lifo – 24.2.22

Speakers

ΔΌΜΝΑ ΜΙΧΑΗΛΊΔΟΥ Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

ΦΏΤΗΣ ΣΕΡΓΟΥΛΌΠΟΥΛΟΣ Ηθοποιός, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας

ΠΈΓΚΥ ΑΝΤΩΝΆΚΟΥ

ΑΦΡΟΔΊΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΆΚΟΥ

NICOLAS EYBALIN

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΛΕΪΜΟΝΉ

Γενική Διευθύντρια Google Southeast Europe

Διευθύντρια Πολιτισμού Ίδρυμα Ωνάση

Διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας

Διευθύντρια Marketing & Operations Microsoft Greece, Cyprus and Malta

ΑΛΈΞΗΣ ΠΑΤΈΛΗΣ

ΜΑΡΊΑ ΣΥΡΕΓΓΈΛΑ

ΈΦΗ ΑΧΤΣΙΌΓΛΟΥ

Διευθυντής του Οικονομικου Γραφείου του πρωθυπουργού

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ

ΓΡΗΓΌΡΗΣ Δ. ΔΗΜΗΤΡΙΆΔΗΣ CEO Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ)

ΓΕΩΡΓΊΑ ΚΑΡΟΎΝΤΖΟΥ

ΑΝΤΏΝΗΣ ΤΣΑΠΑΤΆΚΗΣ

ΕΛΠΊΔΑ ΚΌΚΚΟΤΑ

ΛΕΥΤΈΡΗΣ ΚΟΚΟΓΙΑΝΝΆΚΗΣ

ΛΊΑ ΜΠΕΡΤΣΙΆΔΟΥ

Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων & Επικοινωνίας JTI

Παραολυμπιονίκης

Founder & CEO Mexoxo

Ηθοποιός

Inflammation & Immunology Lead Pfizer

EIRINI NIAMOUAIA ONTOUL

ΠΆΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΉΣ

NΆΝΣΥ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΊΟΥ

ΘΟΔΩΡΉΣ ΤΣΆΤΣΟΣ

ΕΎΗ ΧΑΤΖΗΙΩΆΝΝΟΥ

Oικονομολόγος

Γενικός Γραμματέας Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Υπουργείο Δικαιοσύνης

Διδάσκουσα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, συνιδρύτρια ORLANDO LGBT

Ψυχολογός, συνιδρυτής του «Διαβάζω για τους Άλλους»

Γενική Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος

ΓΕΏΡΓΙΟΣ I. ΚΟΡΜΆΣ

ΒΑΣΊΛΗΣ ΠΆΝΤΖΟΣ

ΣΠΎΡΟΣ ΧΑΓΚΑΜΠΙΜΆΝΑ

KΆΘΡΗΝ ΡΆΙΛΥ

ΚΑΊΤΗ ΓΚΡΑΜΜΆ

Ανώτερος Γενικός Διευθυντής, Group Chief Real Estate της Τράπεζας Πειραιώς και διευθύνων σύμβουλος Πειραιώς Real Estate M.A.E.

Πρόεδρος Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά «Ελλάν Πασσέ»

Υποδιοικητής Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΥΠ.Υ.Τ) της Γενικής Γραμματείας Υποδοχής Αιτούντων Άσυλο του υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου

Συγγραφέας, εκπαιδευτικός, εξετάστρια και συντονίστρια πανεπιστημίων για την πιστοποίηση της αγγλικής γλώσσας

Μοντέλο

ΜΙΑ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΉ ΤΗΣ LіFO ΚΑΙ ΤΗΣ TSOMOKOS ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ, ΟΜΙΛΗΤΈΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΉΣΕΙΣ ΘΈΣΕΩΝ ΣΤΟ WWW.UPFRONT.GR AΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΆΒΒΑΣ

SEVDALINA VASSILEVA

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΎΛΟΥ

Αρχισυντάκτης LiFO

VP General Manager Greece, Israel, Cyprus, Malta, Southern Europe Visa Inc.

Αρχισυντάκτρια ampa LiFO

ΓΙΆΝΝΗΣ ΟΛΎΜΠΙΟΣ

Ιδρυτής του The power of Flower

24.2.22 – lifo

33

q Γεννήθηκα τον Οκτώβριο του 1940 στην Αδριανή Δράμας. Ήταν παραμονή της εορτής του Αγίου Δημητρίου και επειδή ήταν δύσκολη η γέννα της μητέρας μου, η γιαγιά μου με είχε τάξει στον Άγιο που γιόρταζε την επομένη, κι έτσι μου έδωσαν το όνομα Δημήτρης. Οι γονείς μου κατάγονταν από τη Βωβούσα Ζαγορίου, ένα μικρό βλαχοχώρι κοντά στις πηγές του Αώου ποταμού. Η οικογένειά μου εκτοπίστηκε από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και γι’ αυτό μετά από κάποιες ενδιάμεσες μετακινήσεις καταλήξαμε να εγκατασταθούμε στην Αθήνα το 1943. Ο πατέρας μου, Θανάσης, υπήρξε το πέμπτο από τα οκτώ αγόρια του Γιώργου Νόλλα και επαγγελματικά ασχολούνταν με το εμπόριο. Η μητέρα μου, Σεβαστή, δεν εργαζόταν παρά μόνο περιστασιακά στην επιχείρηση του πατέρα μου, στο κέντρο της Αθήνας.

Συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Δράμα, ζει στο Κολωνάκι.

q Μεγάλωσα στον 1ο όροφο ενός τρίπατου σπιτιού στη διασταύρωση των οδών Πιπίνου και 3ης Σεπτεμβρίου. Ήταν

q Από τους γονείς μου συγκρατώ πολύ έντονα το ότι ήταν αυτοδημιούργητοι και σκληρά εργαζόμενοι Ηπειρώτες. Ο πατέρας μου ήταν ανοιχτό πνεύμα κι είχε τον τρόπο του να είναι πάντα παρών στην οικογένειά του, χωρίς να το εκδηλώνει με φανερό τρόπο. Ήταν πολύ έντονη η παρουσία του στο σπίτι κι ας έμενε για λίγα λεπτά μαζί μας. Η μητέρα μου, μια γυναίκα που πίστευε βαθιά, μου εμφύσησε την αγάπη της για τον Θεό και την Εκκλησία ως σταθερό πνευματικό θεμέλιο της ζωής μου. Τη διέκρινε αυτή η αίσθηση σεβασμού στο ιερό και, ειδικότερα, είχε φόβο Θεού. Κι από τους δύο πάντως έχω μάθει πως δουλειά που δεν ξέρω καλύτερα να μην την κάνω, όπως και να αποφεύγω να δανείζομαι. Τους οφείλω πολλά επειδή φρόντισαν να με γαλουχήσουν με αξίες και αρχές. Μου μετέδωσαν την αφοσίωση, τη συνέπεια και την ειλικρίνεια. Και, κυρίως, εκείνη την ασύγκριτη αξία πως ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να ζήσει σαν τον Άβελ, παρόλο που η μοίρα του είναι ο θάνατος.

q Αργότερα, φοίτησα στο Κολλέγιο Αθηνών. Ήταν πολύ ωραία κι αξέχαστα εκείνα τα χρόνια. Δεν ξεχνώ ότι μέσα στο σχολείο ο αγαπημένος μου χώρος ήταν η βιβλιοθήκη, όπου περνούσα μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου μου. Ήρθα σε επαφή με έναν ολόκληρο βιβλιοφιλικό θησαυρό, όπως τα βιβλία του Στάινμπεκ και κυρίως το Σε αμφίβολη μάχη, όπου ο ήρωας ονομάζεται Τζιμ Νόλαν. Μετέπειτα σπούδασα στη Νομική Σχολή της Αθήνας και μετά πήγα στη Φρανκφούρτη προκειμένου να σπουδάσω κοινωνιολογία, χωρίς όμως να ολοκληρώσω τις σπουδές μου, καθώς η χρεοκοπία της οικογενειακής επιχείρησης απ’ την οποία αντλούσα το εισόδημά μου με υποχρέωσε να οδηγηθώ αρκετά νωρίς στη βιοπάλη. Μια μεγάλη πυρκαγιά είχε καταστρέψει ολοκληρωτικά την επιχείρηση του πατέρα μου. Εκείνες τις μέρες τις θυμάμαι έντονα γιατί ο πατέρας μου, στη θέα της απόλυτης καταστροφής, επιχείρησε να αυτοκτονήσει αρπάζοντας το όπλο ενός αστυνομικού. Έκτοτε έζησα και εργάστηκα για μεγάλα διαστήματα σε πόλεις της δυτικής Ευρώπης, όπως το Παρίσι, οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο, αλλά και στη Λατινική Αμερική, στο Μπουένος Άιρες.

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΝΌΛΛΑΣ

δύσκολα χρόνια, με κακουχίες, ελλείψεις, στερήσεις και δραματικές σκηνές που εκτυλίσσονταν στους δρόμους της πρωτεύουσας. Πόλεμος, Κατοχή, Εμφύλιος. Όλα ήταν στενά και τα πάντα μετρημένα. Γνώριζες τον παράδεισο της παιδικής ηλικίας σε μια περίοδο που η ανεμελιά συμβάδιζε με τη συμφορά. Σε μια εποχή σχετικής αγριότητας, θυμάμαι πολύ έντονα τα ατελείωτα παιχνίδια που κάναμε στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονα.

q Στο Παρίσι γνώρισα αρκετούς σημαντικούς Έλληνες και συνδέθηκα με ισχυρή φιλία μαζί τους, π.χ. με τον Κώστα Βεργόπουλο ή τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, με τον οποίο μας ένωναν πολλά. Έπειτα, έγραψα και σκηνοθέτησα παιδικές εκπομπές για το ραδιόφωνο αλλά και ενημερωτικές εκπομπές για την κρατική τηλεόραση. Δίδαξα τεχνική σεναρίου στο τμήμα Επικοινωνίας του Παντείου Πανεπιστημίου και από το 2000 είμαι επίτιμος διδάκτωρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Κρατικού Πανεπιστημίου της Τιφλίδας, έχοντας διδάξει Νεοελληνική Λογοτεχνία στα πανεπιστήμια του Μπρνο, της Πράγας, της Σόφιας και της Φιλιππούπολης. Παράλληλα, συνεργάστηκα σε σενάρια κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών με τους σκηνοθέτες Χατζή, Παναγιωτόπουλο, Αγγελόπουλο, Σμαραγδή, Λαμπρινό και Βούλγαρη.

q Η πορεία μου στα γράμματα ξεκίνησε το 1974, όταν έγραψα το πρώτο μου βιβλίο που φέρει τον τίτλο Νεράιδα της Αθήνας, και ακολούθησε η Πολυξένη. Νομίζω ότι η συγγραφή προέκυψε ως εκδήλωση μιας μετεφηβικής οργής. Αυτά τα δύο βιβλία γράφτηκαν την περίοδο που βάδιζα στο κρίσιμο σταυροδρόμι των τριάντα χρόνων. Αλλά στάθηκα και τυχερός γιατί σ’ αυτή την πρώτη μου έκθεση στα γράμματα είχα τον δημόσιο έπαινο του Αλέξανδρου Κοτζιά από τις στήλες της «Καθημερινής». Αυτό καθόρισε τη μετέπειτα πορεία μου, καθώς ενίσχυσε την απόφασή μου να συνεχίσω να παλεύω με τις λέξεις και με την τέχνη της γραφής. Μέσα από τις ιστορίες που περιλαμβάνονται στα βιβλία μου με διηγήματα, μυθιστορήματα και νουβέλες, αλλά ακόμη και στα δοκίμια και τις μεταφράσεις, μ’ αρέσει να παρατηρώ τα ανθρώπινα πάθη. Με ενδιαφέρουν οι αποκλίνουσες απ’ τον κανόνα συμπεριφορές, οι ανατροπές και οι επιλογές που οδηγούν στην καταστροφή. Αλλά και το θαύμα. Το ακατάληπτο και απερινόητο θαύμα.

q Η λογοτεχνία είναι ο τρόπος που οδηγεί διά των λέξεων τον άνθρωπο στο κουκούτσι της ύπαρξης. Θεωρώ την

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

ανάγνωση ψυχική ανάταση και ευφορία. Η συγγραφή είναι μια λυτρωτική απάντηση στα στενά περάσματα και στα αδιέξοδα του ανθρώπινου βίου. Όποτε το καταφέρνει. Δεν παύει όμως να παραμένει το σωσίβιο στα δικά μου διλήμματα. Γι’ αυτό και δεν γράφω ποτέ για τους άλλους, ούτε για να εκπληρώσω την υπηρεσία κάποιου σκοπού. Γράφω μόνον όταν μου κάνει κέφι.

34 lifo – 24.2.22

q Tο τελευταίο μου βιβλίο με τίτλο Ματούλα Μυλλέρου, πάροικος και παρεπίδημος είναι μια νουβέλα που έχει να κάνει με το πέρασμα μιας άσημης δασκάλας απ’ τη ζωή ενός ανδρικού σύμπαντος. Αφήνει όσους τη συναναστράφηκαν έκθαμβους όσο και ανίκανους να κατανοήσουν την απώλειά της.

q Όσον αφορά τα βιβλία και τους συγγραφείς των οποίων θαυμάζω το έργο, ξεχωρίζω οπωσδήποτε τους γενάρχες της νεοελληνικής πεζογραφίας, τους ποιητές Παπαδιαμάντη και Βιζυηνό. Είναι οι κολόνες του σπιτιού μας. Απ’ τη γενιά του ’30 ξεχωρίζω και αγαπώ τον Κοσμά Πολίτη και το μυθιστόρημά του Στου Χατζηφράγκου – χαρά της ζωής και ύμνος προς αυτήν. Τώρα, απ’ τους άλλους, είναι εντυπωσιακό το φαινόμενο της κεντροευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που από τον Γιόζεφ Ροτ περνάει στον Κάφκα και συνεχίζει στον Τόμας Μπέρνχαρντ και τον Λάσλο Κρασναχορκάι. Στους αγαπημένους μου συγγραφείς συμπεριλαμβάνονται ο Μπαλζάκ, ο Φλομπέρ, ενώ από τους Αγγλοσάξονες ο Χέρμαν Μέλβιλ. Και ο κολασμένος των γραμμάτων, ο μεγάλος Ρώσος. Τα θεμέλια. Πάντως, ένα είναι το βιβλίο των βιβλίων, στο οποίο δεν παύω να επιστρέφω: τα ιερά κείμενα της Καινής Διαθήκης και οι επιστολές του Παύλου. Το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Προυστ είναι το πιο φλύαρο βιβλίο που έχει γραφτεί για να περιγράψει το τίποτα. Εγώ ανήκω σε μια σχολή που ψάχνει πυρετωδώς μία λέξη για να περιγράψω το μηδέν.

q Δεν είχα ποτέ σταθερή εργασία. Δούλεψα ως υπάλληλος με μισθωτή εργασία για πρώτη φορά στα 49 μου χρόνια, όταν ο Απόστολος Δοξιάδης με κάλεσε να εργαστώ στο Mega Channel. Ως τότε κυκλοφορούσα μ’ ένα δελτίο παροχής υπηρεσιών στην τσέπη μου. Σαν τσιγγάνος που γράφει. Νομίζω ότι ποτέ δεν μου ταίριαξε η υπαλληλική συνθήκη του οχταώρου. Παλαιότερα, το 1986, ήμουν σύμβουλος προγράμματος στην ΕΡΤ, και στο MEGA πήγα κατά το διάστημα 1989-1993. Το wild West, τέσσερα όμορφα χρόνια που κυριαρχούσε το χάος, ο καθένας έκανε ό,τι ήθελε, αλλά έγιναν και ωραίες δουλειές. Σειρές αξεπέραστες και επιτυχημένες που έχουν φτάσει στο σημείο να θεωρούνται κλασικές. Το βέβαιο είναι ότι ήταν λαϊκά σίριαλ που βρίσκονται μακριά απ’ τα επίπεδα της ξεφτίλας του σημερινού τοπίου. Έπειτα,

απο τον γιαννη πανταζοπουλο φωτογραφιeσ: freddie f.

συγγραφη Η λογοτεχνία είναι ο τρόπος που οδηγεί διά των λέξεων τον άνθρωπο στο κουκούτσι της ύπαρξης. Θεωρώ την ανάγνωση ψυχική ανάταση και ευφορία. Η συγγραφή είναι μια λυτρωτική απάντηση στα στενά περάσματα και στα αδιέξοδα του ανθρώπινου βίου.

24.2.22 – lifo

35

q Μεταξύ 2004-2007 διετέλεσα πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, ύστερα από πρόταση που μου είχε κάνει ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Χρήστος Ζαχόπουλος. Παραιτήθηκα βέβαια μετά από τρία χρόνια, θέλοντας να αφοσιωθώ στη συγγραφή. Ο λόγος ήταν ότι η κρατική πολιτική απέναντι στις τέχνες δεν συμβάδιζε με τις δικές μου αντιλήψεις. Οι οργανισμοί αυτοί λειτουργούν σαν τον φερετζέ της γραφειοκρατίας. Συνήθως δημιουργούνται για να μετατρέψουν ελεύθερους πολίτες σε συνενόχους, και να μπορούν να τους συμπεριφέρονται ως έρμαια μιας υπαλληλικής νοοτροπίας. Όλοι βέβαια παλεύουν για να μείνουν στην καρέκλα, αλλά εγώ προτίμησα την αποχώρηση, ανίκανος να μολυνθώ. Δεν μπορούσα να γίνω αυτό που απέφευγα μια ζωή. Δύσκολα χρόνια.

q Δεν νομίζω, πάντως, ότι είμαστε μια κοινωνία που διαβάζει αρκετά, όπως βλέπεις να συμβαίνει σε άλλες χώρες όπου ο κόσμος διαβάζει ακόμη και στο μετρό. Αλλά πάντα έτσι γίνεται, οι λίγοι είναι αυτοί που διαβάζουν.

q Νομίζω ότι ζούμε σε μια «εποχή βελούδινου ολοκληρωτισμού», όπως σωστά έχει επισημάνει ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος. Παρατηρώ τη συζήτηση, το τελευταίο χρονικό διάστημα, για το θέμα της πολιτικής ορθότητας, το οποίο σταδιακά λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις. Πλέον, αποφεύγουμε εκφράσεις ή ενέργειες που πιστεύουμε ότι αποκλείουν, περιθωριοποιούν ή προσβάλλουν ομάδες ανθρώπων. Προφανώς, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι θετικό, αλλά έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Όλο αυτό είναι μια φρίκη. Δεν μπορείς να θέτεις κανόνες στα πάντα. Είναι θάνατος όλο αυτό που συμβαίνει. Για μένα, η πολιτική ορθότητα σκοτώνει τη ζωή. Προφανώς, κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη όσων υποστηρίζει. Δεν μπορούμε να οδηγούμαστε όμως στο άλλο άκρο του προβλήματος. Η αυτολογοκρισία είναι σαν να σου κόβουν την ανάσα. Όπως είχα γράψει και στη Νεράιδα της Αθήνας, «τίποτα δεν υπάρχει χωρίς το ανάποδό του, καμιά αλήθεια χωρίς ψέμα και για να υπάρξει το ίσιο θέλει το στραβό του».

q Η ανεξέλεγκτη και παράλογη λατρεία της προσωπικής ελευθερίας ανήκει στα βασικά στοιχεία της ελληνικής ιδιοπροσωπίας. Δεν λύνουμε τις διαφορές μας με αγάπη ή με διάλογο. Ζούμε σαν υποκριτές και συνεχώς ως θύματα. Με ενοχλεί, δε, που στη χώρα μας κυριαρχεί η ανικανότητα να αναγνωρίσεις τον καλύτερό σου, εκείνον που σε υπερβαίνει. Έχουμε μια δυσκολία, νομίζοντας ότι εμείς είμαστε οι καλύτεροι όλων. Φυσικά, αυτό οφείλεται στο υπερτροφικό εγώ μας. Η αναγνώριση του λάθους και η καταστροφή του «εγώ» είναι θεμελιώδη ζητήματα για τη σωτηρία του ανθρώπου. Ως λαός πορευόμαστε πάντα κινούμενοι στο μεταίχμιο μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Αιθεροβατούμε διαρκώς πάνω σε ένα σκοινί. Η ιστορία έχει δείξει, όμως, ότι αν και βαριά πληγωμένοι, τελικά επιβιώνουμε. Βγαίνουμε σώοι από τις φουρτούνες. Η γνώμη μου για τους πολιτικούς δεν είναι η καλύτερη. Από τη στιγμή, όμως, που εμείς βάζουμε τον σταυρό δίπλα στους εκλεγέντες βουλευτές, έχουμε και την ευθύνη, άρα δεν μπορούμε να γκρινιάζουμε σαν τις κουτσομπόλες στο παράθυρο της κουζίνας. Χρειαζόμαστε εκπροσώπους στις αστικές, μαζικές κοινωνίες. Στον καθρέφτη που κοιταζόμαστε βλέπουμε τα είδωλα των πολιτικών που εμείς οι ίδιοι εκλέγουμε. Δυστυχώς, οι πολιτικοί μας πείθουν και εκλέγονται, χωρίς να προτάσσουν το κοινό καλό. Όπως κι εμείς.

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ Δημήτρης Νόλλας

βρέθηκα στον ANT1, από το 1994 ως το 1997. Αλλά πάντοτε, με κάποιον τρόπο, σαν άνθρωπος λειτουργούσα κάπως ως πολιτικός, θα έλεγα, δηλαδή όταν συμπλήρωνα τετραετία έφευγα ή έβρισκα έναν τρόπο να με διώχνουν. Φυσικά, χρωστώ πολλά στη γυναίκα μου, που στήριζε τις επιλογές μου και συνέβαλε καθοριστικά στην οικονομική διαχείριση του σπιτιού μας.

q Η Αθήνα είναι μια πόλη που παραμένει αφόρητη, αλλά συνάμα γοητευτική. Την Αθήνα, όπως και την Ελλάδα, την αγοράζεις χονδρικώς. Δεν είναι μια πρωτεύουσα που μπορείς να τη δεις τμηματικά. Δεν επιλέγεις τα ωραία και πετάς τα άχρηστα. Είναι ένας τόπος με αδιάκοπη συνέχεια, που ξεχωρίζει για τα θετικά και τα αρνητικά του.

q Επαναστατικό σήμερα είναι να μη χάσουμε την ανθρωπιά μας. Να μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, χωρίς εκείνον τον ανίκητο εγωισμό. Χωρίς να είμαι νεολάτρης, εύχομαι και ελπίζω πως υπάρχουν γύρω μας, κάπου εκεί έξω, νέοι ανήσυχοι που προβληματίζονται με το «πρακτέο» και είναι έτοιμοι να γυρίσουν την πλάτη τους στον φθόνο ή το μίσος. Πιστεύω ότι το καινούργιο είναι πάντοτε ευπρόσδεκτο, χωρίς να αφήνουμε το παλιό να σαπίσει. Φρέσκα πρόσωπα που έχουν την ικανότητα να βρουν τη δίοδο για να ξεφύγουν απ’ αυτή την περιδίνηση του σύγχρονου ανθρώπου στην παράλογη καθημερινότητά μας. Προφανώς, δεν είναι κάτι που είναι εύκολο. Άλλωστε, όπου βλέπεις εύκολο, να σκέφτεσαι ότι είναι συνώνυμο της φτήνιας.

q Το κενό που άφησε η απομάκρυνσή μου από το αριστερό μου παρελθόν το κάλυψε ο Χριστός και η ορθοδοξία που έχουν τη ρίζα τους από πολύ νωρίς στη ζωή μου. Αν με ρωτήσει κανείς τι σημαίνει για μένα ο Θεός, η απάντηση είναι: Αυτός που με ξεπερνάει. Η πίστη έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή μου. Ζούμε σε εποχές που το Ιερό συγκρούεται με το Μηδέν σε μια αμφίρροπη μάχη, ενώ η κατάργηση του Θεού εξαγγέλλεται εδώ και τρεις αιώνες. Και όλα αυτά, επειδή μεριμνούμε και τυρβάζουμε περί πολλά και ξεχάσαμε το ουσιαστικό Ένα, που είναι η αγάπη. Να δίνεις χωρίς όρους. Στην προσωπική μου πορεία στάθηκαν πολύ σημαντικά τα ανεξίτηλα βιώματα που με συνοδεύουν, όπως και τα μαθήματα χριστιανικής κατήχησης που μου δόθηκαν στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.

q Με τη δεύτερη σύζυγό μου Ηρώ Μακρή ζήσαμε μαζί 46 χρόνια. Μια ολόκληρη ζωή, μέχρι την απώλειά της πριν από έξι μήνες. Πάντα θα τη θυμάμαι με αγάπη και της είμαι ευγνώμων για την ανοχή της απέναντί μου. Έχω τρία παιδιά, τον Στέφανο, τον Αλέξανδρο και τον Καμίλο. Αυτοί είναι οι φύλακές μου στα δύσκολα χρόνια των γηρατειών.

q Έζησα όλα όσα ήθελα. Ταξίδεψα σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου. Αλλά φαίνεται πως η νοσταλ-

ΙNFO

Το βιβλίο του Δημήτρη Νόλλα Ματούλα Μυλλέρου, πάροικος και παρεπίδημος θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ίκαρος στις 14 Μαρτίου.

36 lifo – 24.2.22

γία δεν μ’ έχει ακόμη πνίξει. Υπάρχουν κρύες νύχτες του χειμώνα που αναπολώ και βυθίζομαι στον ωκεανό των αναμνήσεων. Αλλά ποτέ δεν αφήνομαι να παρασυρθώ στα δίχτυα της κατάθλιψης. Είμαι συμφιλιωμένος με το τέλος, με τη μεγάλη αναχώρηση και τη φθαρτότητα της ύπαρξης. Δεν έχω φοβίες, γιατί πάντοτε τα είχα καλά με τον εαυτό μου. Η αυτοπεποίθηση είναι βασικό συστατικό του χαρακτήρα μου. Ασπάζομαι πλήρως αυτό που έλεγε ο Ανδρέας Εμπειρίκος: «Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια. Υπάρχουν απειράκις ωραιότερα πράγματα και απ’ αυτή την αγαλματώδη παρουσία του περασμένου έπους. Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη. Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής παραδοχή της ζωής μας». Οι Έλληνες, λέει ο Εμπειρίκος, «έκαμαν οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου». Αυτό φροντίζω να πράττω κι εγώ, να βλέπω «τον θάνατο ως αφύπνιση της αξίας της ζωής».

Χωρίς να είμαι νεολάτρης, εύχομαι και ελπίζω πως υπάρχουν γύρω μας, κάπου εκεί έξω, νέοι ανήσυχοι που προβληματίζονται με το «πρακτέο» και είναι έτοιμοι να γυρίσουν την πλάτη τους στον φθόνο ή το μίσος. Πιστεύω ότι το καινούργιο είναι πάντοτε ευπρόσδεκτο, χωρίς να αφήνουμε το παλιό να σαπίσει.

q Έχω μάθει ότι η ζωή είναι μια γαλέρα και δεν είναι μια διαρκής εξέλιξη προς το καλύτερο. Δεν είναι ένα ατελείωτο ίσιωμα αλλά ανηφοριές και κατηφοριές. Η επί γης ζωή ήταν πάντα δύσκολη. Δεν είναι μόνο ποίηση αλλά και τραγουδάκι λαϊκό. Γι’ αυτό θεωρώ ότι το ύψιστο, όσα χρόνια και να ζήσουμε, είναι να συγχωρούμε. Να δίνουμε χώρο στον άλλον. Ο λόγος της αγάπης πάντα νικά το κακό. Κι η μετάνοια είναι μια σπουδαία ιστορία. Κορυφαία, όμως, αρετή, για μένα, είναι η υπομονή. Όπως λέει και ο στίχος του Κώστα Μόντη που αγαπώ πολύ: «Κουράγιο, κωπηλάτες. Υπομονή, κωπηλάτες».

716

ΘΕΑΤΡΟ

«Η Πτέρυγα», σε σκηνοθεσία Έλενας Μαυρίδου Ένα νοσοκομείο κυήσεων είναι ένας χώρος αλλιώτικος που ηχεί σαν μεταμεσονύκτιο ρέκβιεμ, το σημείο όπου τέμνονται το φως με το σκοτάδι, ο θάνατος με τη ζωή. Η Έλενα Μαυρίδου, χρησιμοποιώντας υλικό από αληθινές συνεντεύξεις και περιπτώσεις, κοιτάζει τα όρια της πραγματικότητας, της λογικής και της ελεύθερης βούλησης μιας εγκύου, φτιάχνοντας τελικά μια παράσταση αφιερωμένη στην πολύπλοκη έννοια της μητρότητας.

25/2-26/3, Θέατρο Χώρος, Πραβίου 6, Αθήνα, είσοδος: 10-15 ευρώ

38

THE WEEK Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

40

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

42

ΜΟΥΣΙΚΗ 5 δίσκοι που ξεχωρίσαμε πρόσφατα

43

ΘΕΑΤΡΟ Amalia melancholia: Η θλιμμένη «βασίλισσα των φοινίκων»

44

ΒΙΒΛΙΟ Τζίνα Πολίτη, μια διανοούμενη της εποχής μας στη διαρκή αναζήτηση του χρόνου

46

ΒΙΒΛΙΟ «Ήρθες και πάλι στο παλιό το σταυροδρόμι»

48

ΒΙΒΛΙΟ Η άγνωστη Αθήνα μετά τον Περικλή

24.2.22 – lifo

37

4 ΠΑΡΤΙ 5 years Believe w/ Raresh Ένα εορταστικό πάρτι για τα πέντε χρόνια του Believe θα βρει όποιος περάσει την πόρτα του gig space του six d.o.g.s αυτό το Σάββατο μετά τα μεσάνυχτα. «Υπαίτιοι» για όσα συμβούν θα είναι ο Ρουμάνος Raresh και οι Jonn και Always Late.

26/2, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Αθήνα, είσοδος: 10 ευρώ

5 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Have a seat»

the week

24 φ εβρ ου αρ ιου - 2 μαρ τιου 2 0 22

STOEP TH S PR ES

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Ένωση» της Βαρβάρας Λιακουνάκου

απο tην ελενη τζαννατου

1 ΘΕΑΤΡΟ «Πονηρό Πνεύμα» του Νόελ Κάουαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά Χρειάστηκαν μόλις πέντε ημέρες για να γραφτεί η κλασική αυτή μαύρη κωμωδία από τον Νόελ Κάουαρντ την άνοιξη του 1941 – έκτοτε η φήμη της εκτοξεύτηκε. Το θεατρικό έργο που αντιμετωπίζει με φλεγματικό χιούμορ τη συνθήκη του γάμου αλλά και το ζήτημα της συζυγικής πίστης ανεβαίνει τώρα για πρώτη φορά από το Εθνικό Θέατρο υπό τη σκηνοθετική ματιά του Γιάννη Χουβαρδά. Ο γάμος του Τσαρλς και της Ρουθ περνά κρίση που πυροδοτείται από την εμφάνιση ενός μέντιουμ αλλά και το φάντασμα μιας πρώην συζύγου.

3 ΜΟΥΣΙΚΗ Φοίβος Δεληβοριάς, Δημήτρης Μεντζέλος & Νεφέλη Φασούλη Ο πρώτος είναι μία από τις πιο αγαπημένες φωνές των τελευταίων δεκαετιών, έχοντας αγγίξει ακροατές διαφορετικών μουσικών καταβολών, ο δεύτερος ήταν μέλος του συγκροτήματος Ημισκούμπρια που έμαθαν στην Ελλάδα τι σημαίνει σατιρικό ραπ, και η τρίτη, με τη ζεστή και εύπλαστη φωνή της, κατάφερε να γίνει η μούσα του πρώτου. Δεν είναι η πρώτη φορά, βέβαια, που ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο Δημήτρης Μεντζέλος και η Νεφέλη Φασούλη συναντιούνται, όμως είναι η παρθενική των τριών ως σχήμα που μπορείτε να απολαύσετε να κάνει «κατάληψη στη βίλα Vox» τις προσεχείς 5 Παρασκευές.

26/2-17/4, Εθνικό Θέατρο - Κτίριο Τσίλερ, Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, Αθήνα, είσοδος: 5-25 ευρώ

2 ΠΑΡΤΙ Cannibal Radio Takeover Πάνε δυόμισι χρόνια από την τελευταία φορά που ο σταθμός του Cannibal Radio «κατέλαβε» τη σκηνή του Temple. Τώρα ετοιμάζεται να το ξανακάνει με ένα δυνατό line-up που θα πάει μέχρι πρωίας: Liquid Gender, Olga b2b Nadja, Mr.M b2b Nikos Thanos, Trial b2b Kx1, Mosh Beat x TYPEO x TheDi X Unrated Di και Fac3less στα decks.

26/2, Temple Athens, Ιάκχου 17, Αθήνα, είσοδος: 7 ευρώ

38 lifo – 24.2.22

25/2-25/3, Vox Live, Ιερά Οδός 16, Αθήνα, είσοδος: 13-25 ευρώ

Η εικαστικός Βαρβάρα Λιακουνάκου ετοιμάζεται να παρουσιάσει στην γκαλερί Citronne την πρώτη της ατομική έκθεση, που είναι αφιερωμένη στην αγάπη και τον έρωτα. Σε αυτή θα παρουσιαστούν δεκαπέντε έργα σε καμβά και δέκα σε χαρτί, που φιλοτεχνήθηκαν στο διάστημα 20172021. Την έκθεση συνοδεύει μια ομώνυμη μονογραφία που σχεδιάστηκε και τυπώθηκε στο Τορίνο. Τα έργα, μέσα από τη σχεδόν αποκλειστική χρήση λαδοπαστέλ, λένε τελικά αυτό που θέλουν μέσα από τις ανταύγειες στα πλέγματα των γραμμών.

24/2-2/4, γκαλερί Citronne, Πατριάρχου Ιωακείμ 19, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

Ένα κάθισμα είναι λειτουργικό, αλλά συγχρόνως και ένα αντικείμενο διακόσμησης. Είναι ακόμα ένα στοιχείο που υπάρχει στην τέχνη ήδη από τους αρχαίους πολιτισμούς και μετατράπηκε επίσης σε έργο τέχνης αλλά και αντικείμενο του βιομηχανικού σχεδιασμού. Στην εν λόγω ομαδική έκθεση που παρουσιάζει η «αντί Gallery» στην Ελληνοαμερικανική Ένωση σε επιμέλεια της Λουίζας Καραπιδάκη, σαράντα έξι Έλληνες εικαστικοί και σχεδιαστές δημιουργούν έργα εμπνευσμένα από καθίσματα και τα μετατρέπουν έτσι σε ένα αφήγημα που καλείται να «διαβάσει» ο θεατής. Έως 2/4, Ελληνοαμερικανική Ένωση, Μασσαλίας 22, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

6 ΧΟΡΟΣ «Make any sound - Make any sound move - Make any sound move us» της Ίριδας Καραγιάν

Η Ίρις Καραγιάν, μετά το περσινό «A dance as a dance», που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών, επιστρέφει με μια νέα χορευτική παράσταση, μέσα από την οποία αποζητά την εμπειρία, την έκφραση, την ετερότητα και τη σύνδεση. Γι’ αυτήν η χορογράφος αντλεί έμπνευση από τις πρακτικές της συνθέτριας Pauline Oliveros και συγκεκριμένα από την ιδέα της «βαθιάς ακρόασης» αλλά και τη συλλογή «Sonic Meditations». Οι τρεις περφόρμερ Ιωάννα Παρασκευοπούλου, Χριστίνα Καραγιάννη και Σωτηρία Κουτσοπέτρου αφουγκράζονται το περιβάλλον για να αφεθούν τελικά σε μια κατάσταση συνεχούς ροής.

24-27/2, Θησείον, Ένα Θέατρο για τις Τέχνες, Τουρναβίτου 7, Αθήνα, είσοδος: 5-8 ευρώ

7 ΠΑΡΤΙ Cosmonauts x Antigone & Umwelt

ΘΕΑΤΡΟ

«Λοιμός» σε σκηνοθεσία Βασίλη Βηλαρά Ποιες είναι οι θεματικές που διατρέχουν καθημερινά το newsfeed μας; Η πατριαρχία, ο σεξισμός, οι γυναικοκτονίες, η ομοφοβία, ο φασισμός, το victim blaming αλλά και ο παραλογισμός των dating apps είναι τα «δυσοίωνα» υλικά που στα χέρια του Βασίλη Βηλαρά μεταμορφώνονται σε μια μουσική περφόρμανς η οποία θέλει να δείξει πόσο προβληματικά είναι πολλά από τα τραγούδια που όλοι σιγοτραγουδήσαμε μεγαλώνοντας. Ένα φρενήρες show στο οποίο συνομιλούν οι Abba με τον Γιώργο Ζαμπέτα, η Dua Lipa με την Τζένη Βάνου και οι ομοφοβικές ελληνικές σειρές των ’90s με το σημερινό Tinder.

2/3-25/5, Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, Κυψέλη, είσοδος: 5-10 ευρώ

Μετά την αναγκαστική διακοπή που επέφεραν τα μέτρα κατά του κορωνοϊού, οι Cosmonauts κατευθύνονται και πάλι στο Temple με αέρα γαλλικό, μια και καλεσμένοι τους αυτήν τη φορά είναι ο Antigone και ο Unwelt που υπόσχονται μια δυνατή techno βραδιά. Το ζέσταμα αναλαμβάνουν οι δικοί μας Saniter & Theremin.

the week

EKΔΗΛΩΣΕΙΣ

25/2, Temple Athens, Ιάκχου 17, Αθήνα, είσοδος: 10-15 ευρώ

8 ΜΟΥΣΙΚΗ «Ρεμπώτικα» των Μιχάλη & Παντελή Καλογεράκη, μαζί με τη Λένα Κιτσοπούλου ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«Qengjat e Vegjel» της Ντορέιντα Τζόγκου Στο σύμπαν των αδερφών Καλογεράκη το πάντρεμα των ρεμπέτικων με την ποίηση του Ρεμπώ δεν είναι απλώς πηγή λογοπαιγνίων αλλά πυρήνας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Κάπως έτσι γεννήθηκε ο δίσκος «Ρεμπώτικα», με τη μελοποίηση των επιστολών που αντάλλαξαν ο Ρεμπώ και ο Βερλαίν σε συνδυασμό με γνωστά και άγνωστα ρεμπέτικα. Αυτό τον ιδιαίτερο κόσμο τους πρόκειται να παρουσιάσουν σε μια βραδιά στο six d.o.g.s, στην οποία θα συμμετέχει ως καλεσμένη και η Λένα Κιτσοπούλου.

27/2, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Αθήνα, είσοδος: 15 ευρώ

9 ΠΑΡΤΙ Cayetano all night

Η έκθεση δανείζεται τον τίτλο της από ένα παραδοσιακό αλβανικό παιδικό τραγούδι «Qengjat e Vegjel» («Τα μικρά αρνάκια»). Η εικαστικός Ντορέιντα Τζόγκου παρουσιάζει μια πτυχή ενός έργου βιωματικού και πολυδιάστατου, μια αφήγηση μνήμης και αποχαιρετισμού. Η έκθεση αποτελείται από γλυπτικά έργα και βίντεο, για τα οποία η εικαστικός επέστρεψε στο χωριό Σελενίτσα στη νοτιοδυτική Αλβανία, όπου μεγάλωσε, για να συνδιαλλαγεί με τον ίδιο τον τόπο (χρησιμοποιεί την πίσσα του μεταλλείου του χωριού ως υλικό) αλλά και τους ανθρώπους της ιδιαίτερης πατρίδας της που γίνονται αναπόσπαστο μέρος της δημιουργικής διαδικασίας.

26/2-6/3, ERGO Collective Space, Αιγηιδών 31, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

Το clubbing έχει ξανανοίξει κι έτσι ο γνώριμος resident του Crust Cayetano ετοιμάζεται να πάρει και πάλι τη θέση του πίσω από τα decks για ένα ολονύχτιο set από αυτά που μας είχαν λείψει.

25/2, Crust, Πρωτογένους 13, Αθήνα, είσοδος ελεύθερη

24.2.22 – lifo

39

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Το Πάθος Η μεταφορά στην οθόνη του βιβλίου της Ανί Ερνό είναι μία ερωτική ιστορία που εστιάζει στη γυναικεία σεξουαλική επιθυμία. ΣΥΝΟΨΗ: Μια χωρισμένη μητέρα βρίσκει τον εαυτό

της σε μια εθιστική ερωτική σχέση με έναν γοητευτικό Ρώσο διπλωμάτη, με τον οποίο δεν έχουν κανένα κοινό.

Ε

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

40 lifo – 24.2.22

ίστε σίγουρη;» ήταν το πρώτο πράγμα που ρώτησε η συγγραφέας Ανί Ερνό τη σκηνοθέτιδα Ντανιέλ Αρμπίντ όταν η δεύτερη της ζήτησε την άδεια για τη μεταφορά του Passion Simple στο σινεμά, και προς επίρρωση της «συμπαθητικής» της ανησυχίας προσκόμισε, ενδεικτικά, ένα από τα καυστικότερα σχόλια που είχε δεχτεί από κριτικό, που της καταλόγιζε αντιφεμινιστική παθητικότητα, ένα αναχρονιστικό σύνδρομο της δούλας που περιμένει τον άνδρα να της χτυπήσει την πόρτα. Αυτές είναι μερικές από τις καλύτερες σκηνές της ταινίας και σίγουρα νέες προσθήκες σε σχέση με το βιβλίο που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα γαλλικά γράμματα πριν από τριάντα χρόνια. «Μπαίνοντας σε ένα μεγάλο άδειο διαμέρισμα με το ελεύθερο να το ανακαινίσει», σύμφωνα με δική της παραδοχή, η Αρμπίντ ορθώς έδωσε μεγάλη έμφαση στην πυρετώδη προσμονή της Ελέν, μιας Γαλλίδας, χωρισμένης μητέρας που μένει με τον έφηβο γιο της και υποδέχεται συνήθως στον δικό της χώρο τον Σεργκέι, έναν Ρώσο που δουλεύει στην ασφάλεια της πρεσβείας. Γνωρίστηκαν μέσω κοινών φίλων, κάτι που δεν χρειάζεται να δούμε, αλλά απλώς μαθαίνουμε en passant, και οι συνευρέσεις τους είναι παθιασμένες, σεξουαλικές, σύντομες και επαναλαμβανόμενες. Η Αρμπίντ δεν ντρέπεται: δείχνει τα κορμιά τους να ενώνονται σε συγχρονισμένη χημεία, να γιορτάζουν τον πόθο χωρίς περιστροφές με σωστή δοσολογία χορογραφημένης ερωτικής πράξης και ανεπαίσθητου κινηματογραφικού πειραματισμού στην έκφραση της σωματικής τους οικειότητας. Το Πάθος δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αν δεν περνούσε από την πρώτη φάση της αεροστεγούς, αγνής επιθυμίας στην επόμενη, την προσομοίωση της σχέσης που εκ των πραγμάτων είναι αδύνατο να στεριώσει. Αυτή είναι ανοιχτή στην πρόκληση και αδέσμευτη στα χαρτιά, ούσα διαζευγμένη και, σε επίπεδο προσωπικής κουλτούρας, απελευθε-

ρωμένη, αν και δείχνει μερικά σημάδια κοινωνικού φραγμού, καθώς δεν νιώθει έτοιμη να το πει στο παιδί της και υποβαθμίζει τον χώρο που καταλαμβάνει στη ζωή της ο Σεργκέι στις συζητήσεις με την καλύτερή της φίλη. Εκείνος είναι παντρεμένος και μάτσο. Ενώ δεν επιθυμεί να έχει στην κατοχή του τη γυναίκα που λαχταρά, σχεδόν τη διατάζει να μην ξαναφορέσει κολλητή φούστα και διακριτή ζαρτιέρα, γιατί οι άνδρες θα κοιτούν τον κώλο της σαν να είναι του πεζοδρομίου, για να πάρει, στα αγγλικά, την πληρωμένη απάντηση από την Ελέν, «έχω μεγάλο σεβασμό στις τσούλες!». Λακωνικός και ηδυπαθής, αφήνει ελάχιστα ψήγματα της κύριας ζωής του να έρθουν στην επιφάνεια, αλλά δεν διστάζει να πει στην ερωμένη του πως δεν βρίσκει τίποτα κακό στον Πούτιν (που επισήμως υπηρετεί), θα δει τη σύζυγό του και, πού και πού, θα κάνει έρωτα και μαζί της. Δεν απαντά στο «σ’ αγαπώ της», αν και της έχει εκμυστηρευτεί πως δεν είχε ποτέ παρόμοια ένταση στη ζωή του. Τον πιστεύουμε, γιατί η Ελέν δεν διεκδικεί τίποτε παραπάνω από τον χρόνο που εκείνος της δίνει, στα διαλείμματα που επιλέγει, όταν κρίνει πως η διαθεσιμότητά του περιλαμβάνει την αναμενόμενη επίσκεψη με έναν και αποκλειστικό σκοπό. Τον θεοποιεί και τον λατρεύει όπως της αποκαλύπτεται. Όπως όλα τα είδωλα, θα υποστεί αποκαθήλωση, όταν έρθει η στιγμή της αμφιβολίας. Η ταινία, ένα αφηρημένο πορτρέτο του τυφλού έρωτα, αλλά με πολύ συγκεντρωμένο στόχο, μετατρέπεται σε χρονικό εθισμού, περνώντας από τα κλασικά στάδια της ερωτικής επιθυμίας μέχρι το απαραίτητο πένθος που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να διακρίνει τον εαυτό που έχει χάσει στη διαδρομή της αυταπάρνησης. Χωρίς να καταφεύγει σε ακρότητες, το κάστινγκ είναι τέλειο: η Λετίσια Ντος είναι μια όμορφη γυναίκα με ατέλειες και αλήθεια, που σκορπά τον έλεγχό της και χάνει μέρος της αξιοπρέπειας και της αξιοπιστίας της στα μάτια των οικείων της, δίχως να γίνεται μελό. Ο χορευτής και φέρελπις ηθοποιός Σεργκέι Πολούνιν είναι επίσης όμορφος, αλλά ανεπαρκής ηθοποιός, γεγονός που διευκολύ-

INFO PASSION SIMPLE ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Ντανιέλ Αρμπίντ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Λετίσια Ντος, Σεργκέι Πολούνιν

νει την αποστολή ενός καλού σκηνοθέτη που ξέρει να κλέβει το ζουμί από οποιονδήποτε. Η έλλειψη πλαστικότητας στον ψυχισμό και η αδιαπέραστη, παγωμένη ματιά του χρησιμεύουν απόλυτα στον κινηματογραφικό Σεργκέι, μια σφίγγα χωρίς μυστήριο, τον άνδρα που ξέρει να ικανοποιεί, να δίνει αλλά και να παίρνει στην προδιαγεγραμμένη ανταλλαγή. Ωστόσο, ένα τέτοιο συμβόλαιο είναι ανθρωπίνως γραφτό να μην τηρηθεί, όσο κι αν φαντάζει υγιές και καθαρό στα αρχικά του βήματα. Ένας από τους δύο υποφέρει, και η Ελέν είναι η πρωταγωνίστρια της πραγματικής, τραυματικής παραίσθησης. Το ζητούμενο είναι να συμπέσει η συνειδητοποίηση της ισορροπίας με τη φθίνουσα επιθυμία, και αυτό είναι το σασπένς που εξελίσσει η Αρμπίντ. Η σκηνοθέτις είχε πρόθεση να γράψει μια απλή ιστορία πάθους και τελικά εμπνεύστηκε και άντλησε το υλικό της από την Ερνό και το autofiction της – ο όρος περιγράφει τη μυθιστορηματική αφήγηση του εαυτού. Συχνά επαναλαμβάνεται, χρησιμοποιεί πολλές μονταρισμένες σεκάνς πάνω σε ολόκληρα (καλόγουστα) μουσικά κομμάτια και πλατειάζει στην προσπάθειά της να επιμηκύνει τον κινηματογραφικό χρόνο. Ίσως η ταινία να έλεγε όσα ήθελε να μεταφέρει στην αδόκιμη διάρκεια που βρίσκεται ανάμεσα σε μια τυπική μικρού και μια στάνταρ μεγάλου μήκους. Παρ’ όλα αυτά, το Passion Simple απεικονίζει μια ιστορία με θαρραλέο βλέμμα γιατί δεν υποκύπτει στην πίεση των καιρών και αρνείται να ξεχωρίσει το φύλο στον ανεμοστρόβιλο των παθών (που έλεγε και η παλιά ταινία του Τζακ Κλέιτον). ΙΝΤΕΑΛ

Σελήνη, 66 Ερωτήσεις MOON, 66 QUESTIONS

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:Ζακλίν Λέντζου ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Σοφία Κόκκαλη, Λάζαρος Γεωρ-

γακόπουλος ΣΥΝΟΨΗ: Μετά από χρόνια απόστασης, η Άρτεμις επι-

στρέφει αναγκαστικά στην Αθήνα λόγω της εύθραυστης κατάστασης της υγείας του πατέρα της. Αντιμέτωπη με έναν σχεδόν άγνωστo σε αυτήν άνθρωπο και μια πρωτόγνωρη και δύσκολη συνθήκη, θα προσπαθήσει να αντεπεξέλθει όσο καλύτερα μπορεί. Όταν τυχαία ανακαλύπτει το καλά κρυμμένο μυστικό του πατέρα της, όλα όσα θέλησε ποτέ να ρωτήσει απαντώνται μεμιάς. Η βραβευμένη στα φεστιβάλ Καννών και Σικάγου για τις μικρού μήκους της Έκτορας Μαλό και το Τέλος του πόνου αντίστοιχα Ζακλίν Λέντζου κάνει το feature ντεμπούτο της, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά την προσωπική της ματιά στην αφήγηση με το Σελήνη, 66 Ερωτήσεις, ένα βραδυφλεγές δράμα λύτρωσης που φέρνει για πρώτη φορά ουσιαστικά κοντά έναν πατέρα με την κόρη του. Όταν η Άρτεμις αναγκάζεται να επιστρέψει στην Αθήνα για να φροντίσει, με μισή καρδιά, τον ασθενή πατέρα της, θα ανακαλύψει τυχαία μυστικά που θα την οδηγήσουν στην αναδρομική θεώρηση της κακής σχέσης τους. Η αποξένωση έχει πλέον όνομα και η αποκατάσταση αποκτά σημασία. Η Ζακλίν Λέντζου συλλαμβάνει την αποσπασματικότητα στις αναμνήσεις της κόρης και τη χρησιμοποιεί ως αφηγηματικό εργαλείο για να αποδώσει τον

δισταγμό μεταξύ της προσωπικής εχθρότητας και της ανθρώπινης συμπόνιας. Με υποτυπώδη κίνηση μέσα στον ανήμπορο χαρακτήρα που υποδύεται, ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος είναι βράχος που παρακαλά σιωπηλά για κατανόηση και συγχώρεση, γυρίζοντας το βέλος προς τη Σοφία Κόκκαλη. Στην καλύτερή της ερμηνεία, η Κόκκαλη αναζητά την αγάπη σαν το παιδί που θέλει να βάλει το χέρι του στη φωτιά, θυμωμένη και τραυματισμένη από τα θραύσματα ενός οικογενειακού εμφυλίου που φυσικά δεν προκάλεσε η ίδια, ασφυκτιώντας σε έναν «ρόλο» που δεν επιθυμεί, δίπλα σε έναν άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για το ελλειμματικό της συναίσθημα. Δείχνει χαρακτήρα, φωτίζοντας ένα σκληρό, στοχαστικό κινηματογραφικό ημερολόγιο που ξεφυλλίζουμε και ενίοτε είναι ερμητικά πυκνό για να καταλάβουμε όλες του τις λεπτομέρειες. ΔΑΝΑΟΣ 1-ΔΙΑΝΑ-ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1,2-ΤΡΙΑΝΟΝ

Ο Μεσάζοντας BLACKLIGHT

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:Μαρκ Γουίλιαμς ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Λίαμ Νίσον,

Έινταν Κουίν

ΣΥΝΟΨΗ: O Τράβις Μπλοκ λειτουργεί παρασκηνια-

κά για λογαριασμό του FBI, έχοντας ως αποστολή του να μεσολαβεί για να σώζει μυστικούς πράκτορες από επικίνδυνες καταστάσεις. Όταν βρεθεί μπλεγμένος στα δίχτυα μιας νοσηρής συνωμοσίας, θα αρχίσει να αναρωτιέται πού βρίσκεται η αλήθεια. Ο Λίαμ Νίσον κλείνει σε λίγους μήνες τα εβδομήντα του χρόνια και μόλις συμπλήρωσε τις εκατό ταινίες. Μπράβο του, να τις χιλιάσει και μακάρι να συμμετέχει περισσότερο ενεργά σε ένα σινεμά δράσης που μάλλον εκείνο τον επέλεξε και ο ίδιος μοιάζει να απορεί μέχρι πότε θα κρατήσει το ευτυχές ατύχημα που ξεκίνησε με την Αρπαγή και συνεχίζει ακάθεκτο – ο Ιρλανδός έχει αμπαλαρισμένα για τους νεόκοπους φαν του τρία περιπετειώδη θριλεράκια για τη χρονιά που διανύουμε. Νόμιζε πως όλο αυτό είναι μια παρένθεση που θα κατέληγε «απευθείας στο βίντεο», δεν περίμενε την επιτυχία και φαίνεται: κάθε φορά που αναλαμβάνει τον ρόλο του πατέρα, ή του μπάτσου, ή του συνταξιοδοτημένου με μιλιταριστικούς λεκέδες στο παρελθόν του, στριμώχνεται απρόθυμα και επεμβαίνει βαρύθυμα. Το «αφήστε με στην ησυχία μου, αφού ξέρετε πως θα κερδίσω» είναι παλιά εφεύρεση, ένα δοκιμασμένο κόλπο κουρασμένου, συνεπώς και πιο cool ηρωισμού. Όχι πως ο Νίσον δεν είναι αποτελεσματικός και ως ηθοποιός (επαγγελματίας και φιλότιμος) και ως φονεύς γιγάντων, ανώτερων σε εξοπλισμό και μικρότερων σε ηλικία. Η μονοκόμματη στάση του σπάνια κάμπτεται. Το γρανιτένιο του πρόσωπο δεν ραγίζει εύκολα. Ο Σίντλερ έσπασε στο φινάλε, αλλά ο Νίσον δεν ιδρώνει χωρίς λόγο. Στον Μεσάζοντα συνεργάζεται ξανά με τον Μαρκ Γουίλιαμς, μετά τον μέτριο Έντιμο Κλέφτη. Παίζει έναν fixer, τον βετεράνο του Βιετνάμ, άρα μπαρουτοκαπνισμένο, που στανιάρει πράκτορες σε φάση ανισορροπίας και διορθώνει εκτροχιασμένες καταστάσεις διακριτικά, αθόρυβα. Δουλεύει για λογαριασμό του αφεντικού του FBI (ο Έινταν Κουίν που είχαμε να δούμε χρόνια) και είναι αόρατος – καλό και κακό, ιδίως για τις περιπτώ-

σεις που πρέπει να ζητήσει τα ρέστα. Και τα ζητά όταν αντιλαμβάνεται πως ο φίλος και προστάτης του (κάποιο χρέος ξεπληρώνει) είναι μπλεγμένος στον «τυχαίο» θάνατο μιας νεαρής ακτιβίστριας στην Ουάσινγκτον. Αν και το αρνείται, οι ενδείξεις πληθαίνουν, δημοσιογράφοι παρεισφρέουν και ο Νίσον ξυπνά από τη ληθαργική ρουτίνα του, αλλά… έχει μια κόρη και μια εγγονή. Αυτή είναι μία από τις ευκολίες ενός διαφορετικού από τα συνηθισμένα σεναρίου. Ο Γουίλιαμς, ο οποίος παράλληλα υπογράφει το εξαιρετικά ενδιαφέρον τηλεοπτικό «Ozark», εδώ ασχολείται με την πολιτική παραπλάνηση, την αποσιώπηση σε υψηλές βαθμίδες και το κλασικό δίλημμα της ανυπακοής, όταν ο νόμος παραβιάζεται και η ηθική πάει περίπατο. Τα θέματα διατρέχουν την ταινία και βέβαια δεν θα μπορούσαν να δέσουν χωρίς τον ιστό της δράσης, που σκηνοθετικά ο Γουίλιαμς δεν υπηρετεί με τέμπο ή πρωτοτυπία. Ο Μεσάζοντας διστάζει συχνά μεταξύ της δυναμικής απενοχοποίησης ενός action b movie και της υψηλότερης φιλοδοξίας της πολιτικής προειδοποιητικής περιπέτειας του τύπου του Υπόπτου της οδού Άρλινγκτον και της Αντιπροέδρου, κατά σύμπτωση αμφότερα με τον Τζεφ Μπρίτζες. Προσγειώνεται κάπου στη μέση.

VILLAGE RENTI 8,13,20-VILLAGE MALL 5,9,13-VILLAGE PAGRATI 4-VILLAGE AG.DIMITRIOS 4-ODEON ESCAPE 5,6-ODEON OPERA 1-ΑΕΛΛΩ 1,2-ΑΙΓΛΗ 1-CINERAMAWEST CITY 1-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2-ΝΑΝΑ 6-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-TOWN CINEMAS 4-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2-ΑΡΤΕΜΙΣ -ΖΕΑ-ΣΙΝΕΑΚ

Μια μέρα στη Σαγκάη A DAY IN THE LIFE OF A TEDDY BEAR

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:Βασίλης Ξηρός ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Δημήτρης Μοθωναίος, Του Χούα,

Ζανγκ Ζεν ΣΥΝΟΨΗ: Η Τζίνξι είναι βιολονίστα και ετοιμάζεται να

μετακομίσει στη Βιέννη. Λίγο πριν από την αναχώρησή της γνωρίζει τον Πάνο, έναν αρχιτέκτονα που μόλις έχει φτάσει στη Σαγκάη, και ο κόσμος της αναστατώνεται. Μέσα σε μόλις μία μέρα η σχέση τους θα τους φέρει κοντά σε διλήμματα που θα καθορίσουν την πορεία της ζωής τους. Το Μια μέρα στη Σαγκάη, η πρώτη ελληνοκινεζική παραγωγή, διαδραματίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην κινεζική μεγαλούπολη και έχει ως πρωταγωνιστές την Τζίνξι, μια βιολονίστα που σκοπεύει να μετακομίσει στη Βιέννη για να συνεχίσει τις μουσικές της σπουδές και μόλις χώρισε οριστικά, έχοντας πετάξει στα σκουπίδια το αγαπημένο αρκουδάκι του πρώην ζεύγους, και έναν single Έλληνα αρχιτέκτονα, τον Πάνο, που έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην πόλη, βρίσκει το αρκουδάκι και της το προσφέρει, ξεκινώντας έτσι μια καλογυρισμένη βόλτα στον δρόμο, σε αξιοθέατα σημεία, εστιατόρια και μπαρ καραόκε ακόμα και στην Ελλάδα, σε μια ονειρική μεταφορά, εκεί όπου η προσέγγιση έχει προβιβαστεί σε πιο εξομολογητική βαθμίδα. Όταν η καταλυτική αφορμή είναι ένα λούτρινο teddy bear, περιμένουμε μια ρομαντική κομεντί στην πιο τρυφερή εκδοχή του είδους. Το Μια μέρα στη Σαγκάη ρέει απαλά σαν διαπολιτισμικός περίπατος, μοιάζει πολύ με την Before τριλογία του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, κυρίως το πρώτο μέρος, είναι γραμμένο κομψά και σκηνοθετημένο σταθερά, αλλά υπολείπεται σημαντικά στην

ψυχή και στην αιχμή, αυτήν τη σπίθα που βραχυκυκλώνει τη λογική. Ο Πάνος του Δημήτρη Μοθωναίου, ο οποίος παίζει νατουραλιστικά και αβίαστα και συχνά καταφεύγει στο χιούμορ ως μηχανισμό αυτοπροστασίας, θα μπορούσε να είναι ο Τομ του Χένρι Γκόλντινγκ στο πρόσφατο Last Christmas: ένα φάντασμα/από μηχανής Θεός που υπεκφεύγει επειδή έχει σοβαρό λόγο να εμπλακεί (συν)αισθηματικά. Η Τζίνξι της Του Χούα, η οποία ψάχνεται φανερά με τα αγγλικά της και δείχνει τις δυνατότητές της στη σκηνή με τον αποστασιοποιημένο πατέρα της στο σπίτι του, υπονοεί μια αναστάτωση, αλλά διέπεται από σύγχυση. Το φλερτ είναι ελαφρύ, διακριτικό και πολύ ευγενικό για να εγγυάται υπόσχεση καρδιάς.

Σινεμά

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

VILLAGE RENTI 19-VILLAGE MALL 1-ΑΘΗΝΑΙΟΝ 2-ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1-CINERAMA-ΔΙΑΝΑ-ΕΛΛΗ-ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 2-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1,2

Mπάντι ο Ροκ Σταρ 2 ROCK DOG 2: ROCK AROUND THE PARK

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:Μαρκ Μπάλντο

ΣΥΝΟΨΗ: Οι Τρου Μπλου έχουν γίνει διάσημοι στο χωριό Σνόου Μάουντεν. Όταν ένας μεγιστάνας της μουσικής τούς δίνει την ευκαιρία να περιοδεύσουν με την ποπ σταρ Λιλ Φόξι, ο Μπάντι και οι φίλοι του ανακαλύπτουν ότι η φήμη έχει ένα τίμημα.

Πάνε οι εποχές που οι κακοί των κινουμένων σχεδίων είχαν ένα απλό σχέδιο, ήθελαν π.χ. να γδάρουν τους τετράποδους ήρωες για τη γούνα τους. Ο κακός στη δεύτερη περιπέτεια του ροκά Μπάντι προγραμματίζει μια πλαστή κατεδάφιση του Πάρκου της Ροκ, ώστε να προσελκύσει μουσικούς για μια συναυλία αλληλεγγύης, με στόχο όχι να κλέψει τα έσοδα αλλά να απομυζήσει την μπλε ενέργεια της ροκ που παράγουν οι ταλαντούχοι ροκάδες. Ανάμεσα στους προσκεκλημένους μουσικούς βρίσκεται και ο Μπάντι που διαθέτει μπόλικη από αυτή την μπλε ενέργεια. Όταν προσγειώνεται μετά της θιβετιανής μπάντας του στο Πάρκο της Ροκ θαμπώνεται από τα φλας και παραστρατεί, παραμερίζοντας την αγνότητα που οφείλει να πρεσβεύει η ροκ ιδιοσυγκρασία. Το κόστος της παραγωγής έχει μειωθεί δραστικά σε σχέση με την πρώτη ταινία, κάτι που προκύπτει τόσο από την ποιότητα του σχεδίου όσο και από το φωνητικό καστ – το πρώτο φιλμ είχε, μεταξύ άλλων, τον Τζέι Κέι Σίμονς και τον Έντι Ίζαρντ. Όχι ότι θα προσέξει κανείς το τελευταίο δηλαδή, καθώς το φιλμ θα προβληθεί στη χώρα μας αποκλειστικά μεταγλωττισμένο. Θα προσέξει, όμως, την έλλειψη ευρημάτων που θα έπρεπε να είναι το όπλο φθηνότερων animated παραγωγών, αν θέλουν να συναγωνιστούν τους κολοσσούς του είδους, καθώς και την απουσία γνώριμης rock tracklist, με την ανεπαρκή υποκατάστασή της από ανέμπνευστες πρωτότυπες μελωδίες. Τα πιτσιρίκια που αγάπησαν την πρώτη ταινία ίσως μπορέσουν να ροκάρουν λίγο, οι μεγάλοι όμως θα θέλουν να βγάλουν τον ενισχυτή από την πρίζα.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου VILLAGE RENTI 2,8,20-VILLAGE MALL 4,12-VILLAGE PAGRATI 3,5-VILLAGE AG.DIMITRIOS 1-ODEON ESCAPE 5-ΑΕΛΛΩ 3-ΑΙΓΛΗ 1-CINERAMA-WEST CITY 1-ΕΛΙΖΕΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΣΝΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2-ΝΑΝΑ 4-ΝΙΡΒΑΝΑ 2-ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-TOWN CINEMAS 1-ΑΛΙΚΗ-ΑΡΤΕΜΙΣ-ΟΝΕΙΡΟ -ΖΕΑ-ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ 1-ΣΙΝΕΑΚ

24.2.22 – lifo

41

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Μουσική

φορούσε. Έτσι και το «Godmother» ξαφνιάζει επειδή η Foster καταφέρνει να εκσυγχρονίσει τον ήχο της και πλέον να ακούγεται ως κάτι εντελώς διαφορετικό από το φολκ, αταξινόμητο και ολωσδιόλου δικό της. Εν μέρει dream pop, εν μέρει φουτουριστικό psych-folk και synth pop με εξωπραγματικές ενορχηστρώσεις, αποτελεί μια απόκοσμη μπαρόκ ηχητική εμπειρία από την αρχή μέχρι το τέλος. Ξεχωρίζουν: «Sparks Fly», «Old Teardrop»

BIG THIEF Dragon new warm mountain I believe in you

5 δίσκοι που ξεχωρίσαμε πρόσφατα Μια επιλογή από τις νέες ελληνικές και διεθνείς κυκλοφορίες.

ANIMAL COLLECTIVE Time Skiffs

απο τη μαρια παππα

Έξι χρόνια είχαν να κυκλοφορήσουν άλμπουμ οι Animal Collective. Η τελευταία τους δουλειά ήταν το «Painting With» (2016). Είναι το 11ο άλμπουμ τους. Η Domino Records γράφει ότι ξαναγυρνούν στις ένδοξες ημέρες του «Strawberry Jam» και όντως θυμίζουν τους παλιούς Animal Collective. Εκ πρώτης όψεως, οι ηχητικοί πειραματισμοί τους ακούγονται μονότονοι και μία από τα ίδια, ακόμα και όταν επιχειρούν να παίξουν σπάνια όργανα που δεν έχουν ξαναγγίξει ποτέ, όπως το hurdy-gurdy και το ιαπωνικό taishοgoto. Έχουν γράψει και ένα κομμάτι που αφιερώνουν στον Scott Walker. Επίσης, για πρώτη φορά παίζουν τόσο «ξεδιάντροπη» ποπ. Με μια πιο προσεκτική ακρόαση κερδίζουν στα σημεία. Οι συνθέσεις τους είναι πιο πολύπλοκες, ιδιαζόντως ψυχεδελικές και σου αφήνουν μια ικανοποίηση στο τέλος. Για ένα σχήμα που πλέον δεν είναι στη μόδα, είναι το ιδανικό. Πάντως, δεν είναι ένα νέο «Strawberry Jam», ασχέτως του πώς το προωθεί η Domino. Ξεχωρίζουν: «Walker», «Dragon Slayer», «Car Keys»

BLACK COUNTRY, NEW ROAD Ants from up there O Nick Cave συναντά τους Arcade Fire και τους Black Midi σε ένα ηχητικό κράμα από math rock και art rock, μια σειρά από μακρόσυρτες συνθέσεις. Αν είσαι φαν αυτών των ονομάτων και μουσικών ειδών, τότε με το «Ants from up there», το δεύτερο άλμπουμ της βρετανικής κολεκτί-

42 lifo – 24.2.22

βας Black Country, Νew Road έχεις βρεις τους νέους σου μουσικούς ήρωες. Αν πάλι δεν σου αρέσει τίποτε απ’ όλα αυτά, καλύτερα να τους αποφύγεις όπως ο διάολος το λιβάνι. Για να παίζει, όμως, κάποιος τόσο καταθλιπτική μουσική, μάλλον κάτι πρέπει να κρύβεται από πίσω. Στην περίπτωση του Isaac Wood, του κιθαρίστα και τραγουδιστή του σχήματος, ισχύει. Εγκατέλειψε το γκρουπ στις αρχές του 2022, λίγο πριν κυκλοφορήσουν το «Ants» και γνωρίσουν καθολική αποδοχή από τους κριτικούς, λόγω ψυχολογικών προβλημάτων. Ως ένδειξη σεβασμού προς το πρώην μέλος τους, στις συναυλίες του το γκρουπ δεν θα παίζει μουσική από τα δύο πρώτα άλμπουμ του –στα οποία συμμετείχε ο Wood– και θα κρατήσει την πόρτα ανοιχτή, σε περίπτωση που ο Wood θελήσει να επιστρέψει. Περίεργη απόφαση, τη στιγμή που ακούγονται τόσο πολύ. Καλά, βρε παιδιά, γιατί τόσο δράμα; Δεν πέθανε κιόλας ο άνθρωπος! Ξεχωρίζει: «Basketball Shoes»

JOSEPHINE FOSTER Godmother Μια αναπάντεχη επιστροφή, ένας εξαιρετικός δίσκος. Χρόνια είχαμε να ακούσουμ ε κάτ ι από τ ην Josephine Foster και η αλήθεια είναι ότι ο φολκ ήχος που την έκανε γνωστή σε ένα ευρύτερο κοινό πριν από μια δεκαπενταετία περίπου θεωρείται πλέον παρωχημένος και ντεμοντέ (το ίδιο συμβαίνει και με τους Animal Collective).

H αλήθεια, όμως, είναι ότι η Foster, ακόμη και στο new weird, ήταν πάντοτε μια ιδιάζουσα περίπτωση, κυκλοφορώντας άλμπουμ που ήταν ανώτερα σε σχέση με οτιδήποτε κυκλο-

Η σύγχρονη americana δεν ακουγόταν πότε τόσο ενδιαφέρουσα όσο στο τρίτο άλμπουμ των Big Thief. Μετά από τον συγκεκριμένο δίσκο, κατοχυρώνουν δικαιωματικά τον χαρακτηρισμό του σπουδαίου συγκροτήματος. Ο τίτλος-σιδηρόδρομος εκφράζει απόλυτα τον δίσκο, που μοιάζει με σιδηρόδρομο. Πρόκειται για ένα διπλό άλμπουμ που περιέχει είκοσι κομμάτια και διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα. Η διάρκεια είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο μειονέκτημά του, επειδή ανά στιγμές χάνει τη συνοχή του. Ηχογραφήθηκε σε διαφορετικές τοποθεσίες της Βόρειας Αμερικής κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αρχικά τα κομμάτια ήταν σαράντα πέντε. Οι μελωδίες ακροβατούν μεταξύ της ποπ και της κάντρι και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι άλλο θα καταφέρει το γκρουπ της Adrianne Lenker από δω και μπρος. Ξεχωρίζουν: «Time Escaping», «Heavy Bend», «Flower of Blood», «Blurred View».

NAXATRAS IV Η τέταρτη δισκογρ α φ ι κ ή δ ο υλ ε ι ά των Θεσσαλονικιών Naxatras είναι ένα fantasy έπος που εκτυλίσσεται σε δέκα κομμάτια που μιλούν για παράλληλους κόσμους, ξωτικά, σκοτεινές δυνάμεις. Κάτι σαν τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών στο Διάστημα, για να το πούμε πιο απλά. Ένα concept άλμπουμ που ακολουθεί την παράδοση των σπουδαίων progressive άλμπουμ της δεκαετίας του ’70, ειδικότερα των King Crimson και Pink Floyd, αν και ηχητικά η πιο άμεση επιρροή είναι οι Ozric Tentacles. Ακόμα και το εξώφυλλο είναι εμπνευσμένο από τη λογοτεχνία του φανταστικού. Είναι μια αρκετά φιλόδοξη απόπειρα και ίσως ό,τι καλύτερο και πιο ολοκληρωμένο έχουν κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής. Επίσης, είναι η πρώτη φορά που παίζουν ως κουαρτέτο, ενώ αποφάσισαν να ηχογραφήσουν με πιο μοντέρνο τρόπο και όχι παίζοντας αποκλειστικά με αναλογικά όργανα, όπως έκαναν στα τρία προηγούμενα άλμπουμ τους. Κι αυτό φαίνεται, επειδή ο ήχος τους όντως ακούγεται πιο φρέσκος και ανεωμένος. Έχουν και περισσότερα φωνητικά απ’ ό,τι παλιότερα. Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα σε ενθουσιάσουν, ένα από αυτά ο πειραματισμός με τους αμανέδες. Το πιο αισιόδοξο όμως είναι να βλέπεις ένα από τα καλύτερα αυτήν τη στιγμή ροκ συγκρότηματα της Ελλάδας να εξελίσσεται και να προχωράει, χρησιμοποιώντας έξυπνα όλα τα στοιχεία που το είχαν κάνει να ξεχωρίσει εξαρχής. Ψυχεδέλεια που πατάει γερά στο παρόν με το βλέμμα της στραμμένο στο μέλλον. Ξεχωρίζουν: «Omega Madness», «Τhe Answer»

Η

ελευθερία με την οποία επιλέγουν πλέον οι καλλιτέχνες της σκηνικής τέχνης τα «έργα» που θα παρουσιάσουν αποτελεί μεγάλη κατάκτηση των τελευταίων δεκαετιών. Δυνητικά, κάθε ενδιαφέρον πεζογράφημα μυθοπλασίας αλλά και κάθε λογής μαρτυρία (κυρίως επιστολές και απομνημονεύματα) μπορούν να αποτελέσουν βάση και πρώτη ύλη για παραστάσεις που αποδεσμεύουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους από τους συνήθεις περιορισμούς των «κανονικών» έργων. Επιπλέον, κρατούν ζωντανή τη σχέση του κοινού με τα βιβλία και την ανάγνωση, καθώς κινούν την περιέργεια για όλα όσα μια παράσταση αναγκαστικά αφήνει απέξω. Δεν είχα διαβάσει τις Ανέκδοτες Επιστολές της Βασίλισσας Αμαλίας στον πατέρα της, 1836-1853 που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις της Εστίας το 2011 σε υποδειγματική μετάφραση και επιμέλεια της Βάνας και του Μίχαελ Μπούσε (επανεκδόθηκαν το 2020). Η παράσταση της Ζωής Χατζηαντωνίου Amalia melancholia, η βασίλισσα των φοινίκων στη Σκηνή Ω του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά μού έδωσε την αναγκαία ώθηση να αναζητήσω τη δίτομη έκδοση, έναν αληθινό θησαυρό για την ιστορία της οθωνικής περιόδου (1836-1862) και τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Η Αμαλία, κόρη του μεγάλου δούκα του Όλντενμπουργκ στη βόρεια Γερμανία, μόλις 18 χρόνων, φτάνει στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1867 ως σύζυγος του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας, του Βαυαρού πρίγκιπα Όθωνα. Η αλλαγή στη ζωή της ήταν δραματική: φτάνει σε μια πόλη που καμία σχέση δεν είχε με την οικεία ανθρωπογεωγραφία μιας Γερμανίδας αριστοκράτισσας. Στερημένη από την αγαπημένη της οικογένεια, χωρίς γνώση της ελληνικής γλώσσας (που, πάντως, έμαθε γρήγορα, με τρίωρα καθημερινά μαθήματα), σ’ έναν τόπο που θύμιζε Ανατολή, χωρίς παλάτι να την περιμένει και με δεδομένα τα οικονομικά προβλήματα του νεοσύστατου βασιλείου, όχι μόνο προσαρμόστηκε γρήγορα στη νέα ζωή της αλλά αγάπησε τον φτωχό τόπο με το μεγάλο παρελθόν – και τους ανθρώπους του.

Στις επιστολές της Αμαλίας προς τον πολυαγαπημένο της πατέρα οι περιγραφές είναι συνήθως εγκωμιαστικές για την ομορφιά της χώρας και των ανθρώπων της – είτε γιατί δεν ήταν του χαρακτήρα της να αυτο-οικτίρεται είτε γιατί περίμενε πώς και πώς την επίσκεψη των συγγενών της. Μόνιμη επωδός άλλωστε στα γράμματά της είναι η παράκληση προς τον πατέρα της να την επισκεφτεί στην Αθήνα, να διαπιστώσει με τα μάτια του πόσο ευτυχισμένη είναι, πόσο όμορφα είναι στην Ελλάδα. Ο Αύγουστος, μέγας δούκας του Όλντενμπουργκ, μέχρι τον θάνατό του το 1853 δεν της έκανε τη χάρη. Η θλιμμένη κόρη – αυτό είναι ένα στοιχείο που φωτίζεται ιδιαιτέρως στην ωραία παράσταση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Η Ζωή Χατζηαντωνίου (σύλληψη-δραματουργία-σκηνοθεσία) δεν χάθηκε στον πλούτο των πληροφοριών (ιστορικού, πολιτικού, ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος) που παρέχουν οι επιστολές της πρώτης βασίλισσας της Ελλάδας αλλά, σοφά, επέλεξε να εστιάσει σε δύο βασικούς άξονες. Αφενός στο ότι δεν μπόρεσε να τεκνοποιήσει, άρα να εξασφαλίσει διάδοχο στον θρόνο, μέλλον στη δυναστεία και πολιτική σταθερότητα στη χώρα. Αφετέρου στην αγάπη της για τη φύση, για τα δέντρα και τα φυτά, που την ώθησε στη δημιουργία του (νυν) Εθνικού Κήπου. Μεταξύ των χιλιάδων ειδών του φυτικού βασιλείου που φρόντισε να φυτευτούν, ειδική θέση είχαν οι πανύψηλοι ουασινγκτόνιοι φοίνικες στην είσοδο του Κήπου, που της θύμιζαν αρχαίους κίονες. Όταν, κάποια στιγμή, κουράστηκε από τις επώδυνες «θεραπείες» στις οποίες την υπέβαλλαν οι γιατροί προκειμένου να τεκνοποιήσει, έγραψε σαρκαστικά στον πατέρα της «ελπίζω η Ιστορία να μου δώσει κάποτε τον τίτλο της βασίλισσας των φοινίκων». Ο Εθνικός Κήπος ήταν το δικό της «παιδί», που ζει ακόμα, το δικό της κληροδότημα στην Ελλάδα. Είναι θλιμμένη η Αμαλία της παράστασης. Γιατί αποκαλύπτει το άγνωστο εν πολλοίς ιστορικό πρόσωπο ως (γυναικεία) φύση βιασμένη,

Amalia melancholia: Η θλιμμένη «βασίλισσα των φοινίκων» Κριτική για την παράσταση της Ζωής Χατζηαντωνίου που ανεβαίνει στη Σκηνή Ω του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.

σωματικά και ψυχολογικά. Εκθέτει το πληγωμένο από δήθεν επιστημονικές μεθόδους σώμα της, όταν το πρόβλημά της ήταν ανατομικό και κάθε προσπάθεια μάταιη. Φωτίζει με ευαισθησία τη μοναξιά της «ξένης», που προσπάθησε να καλύψει τα συναισθηματικά κενά της φυτεύοντας με μανία και παρακολουθώντας φυτά και δέντρα να μεγαλώνουν όπως τα παιδιά που δεν ανάστησε. Η σκηνή είναι «χωρισμένη» στα τρία. Ένα έπιπλο-βιτρίνα στη μέση, ένα θερμοκήπιο στην αριστερή άκρη, ένας ψυχρός σύγχρονος προθάλαμος στη δεξιά. Θα μπορούσε να είναι ένας χώρος σε μουσείο Φυσικής Ιστορίας, από κείνους που παρουσιάζουν προσομοιώσεις τόπων και φυλών. Μία οθόνη παρέχει διάφορες ανατομικές πληροφορίες για τον ανθρώπινο οργανισμό και τις λειτουργίες του, που συμπληρώνουν την εισαγωγική αφήγηση της Ρίτας Λυτού για το σώμα, για τα μυστήρια και τη μεταφυσική του διάσταση αλλά και τη σημερινή απομάγευσή του. (Η χρήση της αγγλικής γλώσσας μπορεί να ξενίζει αλλά, από την άλλη, τονίζει τη «γλωσσική» αποξένωση της Αμαλίας – δηλαδή μια αποξένωση υπαρκτική, υπαρξιακή). Ως επιμελήτρια του μουσείου, η Λυτού μας πληροφορεί για την πιθανή ανατομική απλασία/δυσπλασία των γεννητικών οργάνων της Αμαλίας. Στην εποχή της, βέβαια, ούτε η ίδια η θεοσεβούμενη βασίλισσα ούτε άλλος κανείς γνώριζε ότι θεόθεν ήταν η βία που την εμπόδισε να ολοκληρώσει τη φύση και τον ρόλο της. Και μετά η σκηνή αφήνεται στην έξοχη Έμιλυ Κολιανδρή. Πρώτα σαν έκθεμα μέσα στη βιτρίνα-έπιπλο, μόνο με τον κορσέ, μας εισάγει στον φανταστικό, μη πραγματικό κόσμο της μουσειακής αναπαράστασης. Σύντομα θα σηκωθεί, φορώντας πάνω από τον κορσέ ένα ροζ κρινολίνο, για να μας οδηγήσει, μέσω αποσπασμάτων από τις επιστολές της, στις σκέψεις που κρατούσε μόνο για τον λατρευτό της πατέρα. Αργότερα, φορώντας πια ένα σιέλ φόρεμα πάνω από το κρινολίνο, θα φτάσει έως και την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα των κρίσεών της για το γεγονός αποκαλύπτει, μεταξύ άλλων, και την πολιτική της ευθυκρισία. Ωστόσο, αυτή που κυριαρχεί είναι η εξομολογητική διάσταση της σκηνικής αφήγησης. Ο τρόπος που η Έμιλυ Κολιανδρή αποδίδει με ανεπαίσθητες κινήσεις και εκφραστικές αποχρώσεις το πλήθος των διαφορετικών ψυχολογικών καταστάσεων που αντιμετωπίζει η Αμαλία είναι τουλάχιστον αξιοθαύμαστος. Το σώμα της (άλλοτε κρεμασμένο σαν σφαχτάρι από τους αστραγάλους, άλλοτε σκεπασμένο καταγής από το κρινολίνο σαν κοχύλι που ξέβρασε η θάλασσα, άλλοτε περιστρεφόμενο από την επιθυμία για τις ηδονές που στερήθηκε) συμπληρώνει τη λεκτική δραματουργία. Η Αμαλία της είναι ένας μελαγχολικός κύκνος, δράμα περίκλειστο, μυστικό που δεν μοιράστηκε, δόξα μισή, ανολοκλήρωτη. Όλα τα στοιχεία της σκηνικής πράξης είναι καλά μελετημένα ώστε η παράσταση να κατορθώνει το σταθερά ζητούμενο: να διαμορφώνει τον δικό της κόσμο, μια παρένθεση χρόνου και χώρου όπου όλα μπορούν να συμβούν χωρίς να χρειάζεται να αιτιολογηθούν, όπου ακόμη και τα άδηλα και τα κρύφια βγαίνουν στο φως. Καίρια η συμβολή της Εύας Μανιδάκη στη διαμόρφωση του σκηνικού τόπου, της Ιωάννας Τσιάμη στα κοστούμια, του Σάκη Μπιρμπίλη στους φωτισμούς και του Σταύρου Γασπαράτου και του Γιώργου Μιζήθρα στη μουσική και τους ήχους. Μια ωραία παράσταση.

Θέατρο

ΚΡΙΤΙΚΗ

απο τη ματίνα καλτάκη

INFO «Amalia melancholia, η βασίλισσα των φοινίκων» Δραματουργία Σκηνοθεσία: Ζωή Χατζηαντωνίου Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος Σχεδιασμός βίντεο: Παντελής Μάκκας Σύμβουλος δραματουργίας: Λουίζα Αρκουμανέα Βοηθός μουσικού: Γιώργος Μιζήθρας Βοηθός σκηνοθέτριας: Στέλλα Ράπτη Ερμηνεύει η Έμιλυ Κολιανδρή Συμμετέχει η Ρίτα Λυτού ΔΗΜΟΤΙΚΌ ΘΈΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΆ Σκηνή Ω Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Πέμ.-Κυρ. 20:30 24.2.22 – lifo

43

Βιβλίο

φωτό: παρισ ταβιτιαν

Τζίνα Πολίτη, μια διανοούμενη της εποχής μας στη διαρκή αναζήτηση του χρόνου Σε όλο το ακαδημαϊκό, συγγραφικό και ερευνητικό της έργο η Τζίνα Πολίτη δεν έπαψε να συνδέει τα σημάδια της εποχής μας με τον χρόνο, την πολιτική, την κοινωνία και την Ιστορία. απο την αργυρω μποζωνη

Φ

τάνω στο σπίτι της Τζίνας Πολίτη με το τελευταίο της βιβλίο, τo Περί μυθιστορίας, διαφθοράς και άλλων τινών υπό μάλης. Η εύθραυστη, μικρόσωμη γυναίκα που με υποδέχεται με κοιτάζει κατάματα με ένα βλέμμα σπινθηροβόλο. «Μη βάλετε παλιά φωτογραφία μου, θα είναι fake news», μου λέει πριν προλάβω να εξηγήσω ότι ο Πάρις θα έρθει στο τέλος της συζήτησής μας. Καθηγήτρια στο Κέμπριτζ και στο ΑΠΘ, λόγια, βαθιά γνώστρια της μεγάλης λογοτεχνίας, που την αποκαλεί «μεγάλο σχολείο που καλλιεργεί ήθος και κριτική σκέψη», αριστερή, ακάματη, ευαίσθητη, ενημερωμένη, μας επισημαίνει με το ερευνητικό και συγγραφικό της έργο και τις δημόσιες παρεμβάσεις της τον ρόλο του διανοουμένου στην εποχή μας. Κάτω από μια αξιοζήλευτη βιβλιοθήκη και εκείνη με το αιώνιο τσιγάρο στο χέρι, ξεκινήσαμε μια περιπλάνηση στις πτυχές και στις όψεις του χρόνου, της Ιστορίας και της σύγχρονης πραγματικότητας που μας περιβάλλει.

— Τι είναι η εποχή μας; Η ερώτηση σας έχει να κάνει με την έννοια του χρόνου. Επικρατεί σε όλους μας η αντίληψη ότι ο χρόνος είναι ευθύγραμμος και πάει από την αφετηρία στο τέρμα. Αλλά, νομίζω, δεν είναι έτσι. Και ο χώρος και ο χρόνος καθορίζονται. Και μας τον καθορίζουν. Ας πούμε, ορισμένοι άνθρωποι, και όχι μόνο οι σκεπτόμενοι, οι εγγράμματοι, προβληματίζονται γύρω από αυτό το θέμα και βεβαίως έχω προβληματιστεί κι εγώ. Θεωρώ ότι ο χρόνος κάνει μπρος και πίσω. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τον χώρο των εργαζομένων, την οικο-

44 lifo – 24.2.22

νομία. Περνάμε μια δεύτερη φάση που λέγεται νεοφιλελευθερισμός, η οποία έχει καταργήσει όλα τα εργατικά δικαιώματα που είχε κερδίσει η εργατική τάξη με τεράστιους αγώνες στον δέκατο ένατο και εικοστό αιώνα και διαμιάς αυτά διαγράφθηκαν. Αυτό δείχνει ότι ο χρόνος επιστρέφει, δεν είναι ευθύγραμμος.

— Από τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα, ποιο είναι αυτό το που σας καθόρισε; Θα σας πω πρώτα στην προσωπική μου ζωή. Εγώ γεννήθηκα το 1930. Ο πατέρας μου ήταν δημοκράτης, άνθρωπος ανοιχτόμυαλος. Εκείνα τα χρόνια μέναμε στην οδό Σκουφά, άκουγα, παιδάκι, τις κουβέντες για τα βασανιστήρια στα οποία υπέβαλλαν τους κομμουνιστές και ο σπόρος της αντίστασης μπήκε μέσα μας. Ήμασταν στο δημοτικό, στο Αρσάκειο, και είχαμε κάνει «ομάδα αντίστασης». Μας βάζανε κάτι στολές επί δικτατορίας, ήμασταν η νεολαία Μεταξά. Σκαπανείς μάς έλεγαν εμάς και οι αδελφές μου, που ήταν μεγαλύτερες, ήταν φαλαγγίτισες. Μας βάζανε κάτι καραβόπανα σκληρά και δίκοχα και κάναμε παρελάσεις. Έπρεπε να χαιρετάμε φασιστικά κι εμείς κάναμε αντίσταση, τεντώναμε το χέρι και δείχναμε με το ένα δάχτυλο. Αυτό ήταν μεγάλο σοκ για μένα ως παιδί, αυτή η πειθαρχία. Εκεί που πηγαίναμε σχολείο και παίζαμε, γίναμε στρατός.

— Να υποθέσω και ο πόλεμος που ακολούθησε επέδρασε καταλυτικά στις επιλογές σας; Ο πόλεμος ήταν πολύ δύσκολος. Μεγάλωνα στην αστική τάξη, ο πατέρας μου είχε δουλειές με καράβια, η δουλειά του διαλύθηκε, βομβαρδίστηκε ο Πειραιάς και το γραφείο του στο λιμάνι καταστράφηκε εντελώς. Πείνα, τρόμος, ό,τι

υπήρχε στο σπίτι πουλήθηκε, ξαφνικά βλέπαμε να φεύγουν τα χαλιά, τα πράγματα. Η ζωή μας άλλαξε άρδην, ήμουνα παιδάκι και ώσπου να φτιάξω ένα μικρό «εγώ», πέρασα ξαφνικά στο «εμείς». Ήμουνα δέκα χρονών και έβγαινα στην πόρτα, που μέχρι τότε δεν βγαίναμε, για την ακρίβεια ήταν αδιανόητο να βγούμε και από το σπίτι, και καθόμουνα και έπλεκα πουλόβερ για τους στρατιώτες.

— Και με τη λογοτεχνία πώς παθιαστήκατε; Εμείς μαθαίναμε αγγλικά κι εγώ διάβαζα τα παιδικά, τον Ντίκενς, αγγλική λογοτεχνία γενικά. Ήμασταν πολλά παιδιά, όχι όλη η γενιά μου βέβαια, που άλλα είχαμε την επιθυμία να διαβάσουμε, άλλα να ζωγραφίσουν, θέλαμε κάτι να γίνουμε. Εννοείται ότι τα σχολεία στην Κατοχή ήταν κλειστά. Κάναμε μαθήματα ανά περιόδους και λέω καμιά φορά «βγήκαμε μορφωμένα επειδή δεν πήγαμε σχολείο». Έχω ακόμα το Υπόγειο του Ντοστογέφσκι στα αγγλικά από το 1942, έργα του Ίψεν από εκείνα τα χρόνια. Είχα και έναν φίλο, ας πούμε την πρώτη μου αγάπη, έναν πλατωνικό έρωτα, που σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά. Ψάχναμε με τη μάνα του να βρούμε τον Αλέκο στο Α’ Νεκροταφείο. Η μητέρα του ήταν από τη Λευκορωσία και είχε όλη τη ρωσική λογοτεχνία, έτσι διάβασα τους Ρώσους. Ήταν πολλά αυτά που ζήσαμε, για ορισμένα παιδιά από εμάς ήταν καθοριστικό ό,τι συνέβη. Εγώ ήθελα να σπουδάσω αγγλική φιλολογία. Λάτρευα τη ρωσική λογοτεχνία, αλλά δεν ήξερα ρωσικά και είπα «άσ’ το». Ας με δεχτούν γι’ αυτό που ξέρω. Με δέχτηκαν τότε στο Κολούμπια με υποτροφία.

— Πώς σας φάνηκε η Αμερική; Ήμουν ένα διαβασμένο παιδί, αλλά στην Ελλάδα ένα μουσείο είχαμε, το Μπενάκη και το Αρχαιολογικό. Στην Αμερική, στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν το πανεπιστήμιο, άνοιξαν όλοι οι ορίζοντες, τέχνη, θέατρο, μουσική. Εκεί όλα αυτά για μένα ήταν πρωτόγνωρα πράγματα, καθώς διψούσα για γνώση.

— Αναρωτιέμαι γιατί δεν μείνατε. Γιατί στην Αμερική υπήρχαν ήδη ο ατομικισμός και η μοναξιά. Η οικογένεια διαλυμένη, τα παιδιά φεύγανε από τα σπίτια τους. Αυτό που είχαμε εμείς στην Ελλάδα, οι παρέες, που πηγαίναμε και τραγουδούσαμε στα ταβερνάκια, δεν υπήρχε. Η Αμερική σήμαινε τεράστια απομόνωση και

συλλογικές μανίες, όπως η δίαιτα. Οι συμφοιτήτριές μου ήταν όλες σε δίαιτα, τους έδινε ο γιατρός αμφεταμίνες να τους κοπεί η όρεξη. Μετά πάθαιναν βουλιμία, ξανάπαιρναν τα κιλά και πάλι από την αρχή. Στο πανεπιστήμιο ήταν της μόδας τότε η ψυχανάλυση. Όλοι στο ντιβάνι. Το έργο του Άλμπι Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ είναι ακριβώς αυτή η μανία. Αυτά φυσικά είναι προβλήματα μιας συγκεκριμένης τάξης. Η εργατική τάξη, και να ‘χει κάποιο πρόβλημα, πώς θα πάει, πώς θα πληρώσει, πώς θα ξαπλώσει στο ντιβάνι; — Και τα χρόνια του Κέμπριτζ; Πήγα στο Κέμπριτζ, πήρα διδακτορικό, δίδασκα στο πανεπιστήμιο. Εδώ δεν υπήρχε δουλειά, δεν υπήρχαν έδρες. Έβαλα υποψηφιότητα στην Αθήνα, δεν με εξέλεξαν και μετά προκηρύχθηκε η έδρα στη Θεσσαλονίκη και με πίεσαν πολύ οι φίλοι μου. Με τον Γιώργο Σαββίδη γνωριζόμασταν από παιδάκια, κάναμε μαζί καλοκαιρινές διακοπές στην Εκάλη και μου είπε «έλα, σε χρειαζόμαστε». Και πήγα.

— Μετανιώσατε ποτέ γι’ αυτή σας την απόφαση; Το έχω σκεφτεί πολλές φορές, επειδή είμαι λίγο απόλυτος άνθρωπος σε ορισμένα πράγματα – δεν μετανιώνω για ό,τι έχω κάνει.

— Ωφελεί να μετανιώνουμε; Ακριβώς. Πολύ σωστά θέτετε την ερώτηση. Ήμασταν στη Θεσσαλονίκη ένα βράδυ με τον Μαρωνίτη και τον Ανδρόνικο. Ο Μίμης πάντα έριχνε έναν σπόρο για να αρχίσει μια συζήτηση έξω από τα τετριμμένα και ρώτησε τότε «αν δεν ήσουν αυτό που είσαι, τι θα ήθελες να είσαι;» κι έτσι άρχισε η κουβέντα. Θυμάμαι τον Ανδρόνικο που έλεγε πως τελικά έγινε αρχαιολόγος σχεδόν από τύχη, μετά είπε και ο Μίμης τα δικά του κι εγώ είπα «προσωπικά, δεν παίρνω τίποτα πίσω απ’ ό,τι έχω κάνει στη ζωή μου», αυτό το «αν δεν» είναι μόνο για παιχνίδι. Πολλές φορές έχω σκεφτεί «Δον Κιχώτης είσαι, πάλι το ίδιο θα έκανες», δεν λέω τι βλάκας ήμουνα, η ζωή μου θα ήταν αλλιώτικη αν είχα μείνει στο Κέμπριτζ, κάτι που οπωσδήποτε θα συνέβαινε.

— Τη σκέφτεστε αυτή την παρέα; Εγώ που ζω, τους βλέπω όλους αυτούς στο όνειρό μου, εκεί κάνουμε παρέα, στα όνειρά μου. Ήμασταν όλοι πολύ φίλοι.

— Η ενασχόλησή σας με τη λογοτεχνία είναι αδιάλειπτη. Αφότου συνταξιοδοτηθήκατε δημοσιεύετε πιο πυκνά. Όταν τελειώνει η θητεία ενός πανεπιστημιακού, συνήθως δεν θέλει να φύγει. Για μένα η περίοδος της διδασκαλίας τελείωσε και είπα «κάτσε και κάνε την έρευνά σου με την ησυχία σου». Από τότε –και κατά τη διάρκεια της θητείας μου δούλευα, δημοσίευα– κάνω την έρευνά μου, από το 1998. Μέχρι σήμερα έχω κάνω πολλή δουλειά. Και ασχολήθηκα και με την ελληνική λογοτεχνία. Το βασικό είδος με το οποίο ασχολούμαι είναι το μυθιστόρημα, με την ποίηση ήμουν πιο διστακτική.

— Τι σας ενδιαφέρει σε ένα κείμενο; Βασικά, με ενδιαφέρει πάντα να τοποθετώ το κείμενο στο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο. Δεν μπορείς να διαβάσεις τον Σαίξπηρ χωρίς να δεις ότι μέσα στα έργα του έχει αναφορές στην εποχή του. Ότι κάπου συνέβαλε και η λογοτεχνία της εποχής στην πρώτη αστική επανάσταση στην Αγγλία, όταν το 1642 αποκεφαλίζεται ο πρώτος βασιλιάς, καταργείται η βασιλεία, έχουμε στη συνέχεια τον Κρόμγουελ και μετά την Παλινόρθωση, στην οποία δεν αναφέρεται κανείς.

— Πιστεύετε ότι οι τέχνες συμβάλλουν στις κοινωνικές επαναστάσεις; Η λογοτεχνία οπωσδήποτε. Όχι άμεσα βέβαια, αλλά είναι ένα έδαφος πάνω στο οποίο συνειδητά ή ασυνείδητα καλλιεργούνται ιδεολογίες, ιδεότυπα χαρακτήρων. Ξέρετε, μέσα στον Σαίξπηρ γίνεται δριμύτατη κριτική

και βλέπει κανείς την τεράστια αλλαγή στο θεατρικό είδος όταν αποκαθίσταται η βασιλεία, πώς αλλάζει και έχουμε ένα θέατρο ανάλαφρο, το θέατρο της Παλινόρθωσης. Μάλιστα, υπάρχει ένα ποίημα που τελειώνει με το «χωρίς βασιλιά, θέατρο δεν υπάρχει».

— Στην ελληνική λογοτεχνία τι έχουμε αντίστοιχα; Στην ελληνική λογοτεχνία αντίστοιχα ο Θεοτόκης αγγίζει το θέμα αυτών των αλλαγών. Γαιοκτήμονες που χάνουν την περιουσία τους δανείζονται από τους τοκογλύφους και εμφανίζεται ο τραπεζίτης. Βεβαίως, εμφανίζεται και στον Γιούγκερμαν, αυτό το δουλεύω τώρα. Θέλω να γράψω για την αρνητική εικόνα του τραπεζίτη στα μυθιστορήματα. Από την Τζέιν Όστεν, που το χρήμα παίζει κεντρικό ρόλο στο έργο της, μέχρι σήμερα, που περπατάμε στον δρόμο και βλέπουμε τράπεζες και όλοι έχουμε δάνεια, ένα βιβλιάριο, μια κάρτα και αποτελεί βασικό παράγοντα στην καθημερινότητά μας.

— Και στην ευτυχία μας; Αυτή εξαρτάται από άλλους παράγοντες, από το οικονομικό σύστημα που επιλέγει η κυβέρνηση ή υφίσταται παγκοσμίως, από το αν οι άνδρες και οι γυναίκες δουλεύουν με ίσους όρους, η ευτυχία μας εξαρτάται και από τους κοινωνικοπολιτικούς παράγοντες. Ένας κακομοίρης μπορεί να πάρει ένα δάνειο και να το πληρώσει τρεις φορές, κάποιος άλλος μπορεί να μην το εξοφλήσει ποτέ, να μη του ζητηθεί καν.

— Στο νέο σας βιβλίο σας γράφετε για τη διαφθορά μέσα στους αιώνες. Υφίστατο πάντα ή σήμερα περισσότερο; Νομίζω ότι αυτό εξαρτάται από το πόσο συμμετέχουν οι πολίτες στα κοινά. Αν συμμετέχουν, δεν μπορεί οι άρχοντες να αλωνίζουν. Παίζει ρόλο και η ιδεολογία των πολιτικών παρατάξεων. Αυτοί που απευθύνονται στους λίγους είναι πολύ φυσικό να λειτουργούν με νομοθεσίες που θα ωφελούν τους λίγους.

— Δεν υπάρχει μόνο εκεί διαφθορά, μιλώ και για τη διαστρωμάτωσή της. Η διαφθορά ξεκινάει από πάνω, το έχει πει και ο Μακιαβέλι. Παλαιόθεν εμποτίστηκε και το κάτω, από τότε που γίναμε κράτος. Πρώτα πήγαινε στο χωριό ο υποψήφιος βουλευτής και έταζε. Μετά, όταν εξευρωπαϊστήκαμε και γίνανε τα κόμματα, αβέρτα-κουβέρτα διόριζαν στο Δημόσιο.

— Πόσο άλλαξε η πανδημία τη ζωή σας, σχεδόν δύο χρόνια τώρα; Λόγω ηλικίας, σιγά σιγά, οι δραστηριότητές μου μειώνονταν. Πριν από τον κορωνοϊό είχα μια ζωή πιο ελεύθερη, πήγαινα στο θέατρο ή σε μια συναυλία, πηγαίναμε με την παρεούλα μου να φάμε, πήγαινα σε διαλέξεις, συμμετείχα στο Ινστιτούτο Πουλαντζά. Λόγω του κορωνοϊού αυτά κόπηκαν. Έχω τρεις-τέσσερις καλούς φίλους και φίλες, νεότερους, αλλά κι αυτοί είναι κλεισμένοι. Και να θέλουν δεν μπορούν να με συντροφεύσουν, ξέρω ότι με αγαπούν, αλλά φοβούνται να έρθουν, θέλουν να με προστατεύσουν.

— Σας ενοχλεί αυτή η μοναξιά; Είμαι πολύ ευπροσάρμοστος άνθρωπος και αν κάτι με δίδαξε η μάνα μου, είναι η υπομονή και να μη το βάζω κάτω, να μη με τρώει η μιζέρια. Δεν μου αρέσει η αυτολύπηση, δεν διανοούμαι να πω «αχ, εγώ η καημένη». Δεν μου το επιτρέπει η αξιοπρέπειά μου. Οπότε, στον αγώνα. Μου λείπουν όμως κάποια πράγματα πολύ.

— Πώς περνάτε τη μέρα σας; Ή θα κάτσω να δουλέψω ή θα διαβάσω και αν σπάνια βρω κάνα καλό μυθιστόρημα, αν με ενθουσιάσει, γράφω κάτι γι’ αυτό. Δεν έχω πια τις δυνάμεις που είχα, κουράζονται τα μάτια μου.

— Για τα μυθιστορήματα που βγαίνουν, και είναι πολλά, τι γνώμη έχετε; Βγαίνουν πολλά μυθιστορήματα, ο καθένας έχει μέσα του ένα μυθιστόρημα. Εγώ τώρα σας μιλώ για τη ζωή

Η Αμερική σήμαινε τεράστια απομόνωση και συλλογικές μανίες, όπως η δίαιτα. Οι συμφοιτήτριές μου ήταν όλες σε δίαιτα, τους έδινε ο γιατρός αμφεταμίνες να τους κοπεί η όρεξη. Μετά πάθαιναν βουλιμία, ξανάπαιρναν τα κιλά και πάλι από την αρχή. Στο πανεπιστήμιο ήταν της μόδας τότε η ψυχανάλυση.

μου, τις σκέψεις μου, δεν θα κάτσω να το κάνω μυθιστόρημα. Είναι κι αυτά τα εργαστήρια που διδάσκουν πώς να γράψεις θέατρο, μυθιστόρημα – είμαι εντελώς αντίθετη. Ξέρετε τι πιστεύω; Είναι άλλο να είσαι ο Μπετόβεν, ο Καβάκος, γενικά στο ύψος της κλίμακας, και άλλο να παίζεις το βιολάκι για την παρέα σου. Αυτό θα πω για τα πολλά μυθιστορήματα που τυπώνονται. Το μυθιστόρημα είναι ένα είδος που άργησε πολύ να έρθει στην Ελλάδα. Έχουμε εξαιρετική ποίηση που δεν σταμάτησε ποτέ. Από τη μια μεριά υπάρχει μια χυδαιότητα που λες «αμάν» και από την άλλη ένα ύψος με την ποίηση που έχει παραγάγει αυτός ο λαός διαχρονικά. Πριν από το μυθιστόρημα ήταν οι νουβέλες, ο Καρκαβίτσας, ο Παπαδιαμάντης, έξοχοι συγγραφείς, δεν υπήρχε το μυθιστόρημα όπως εξελίχθηκε από τον δέκατο όγδοο αιώνα και πέρα στην Αγγλία ή στη Γαλλία. Και στον κινηματογράφο το ίδιο δεν ισχύει; Είναι ο Αγγελόπουλος φυσικά, αλλά ευτυχώς βγήκε και ένας Λάνθιμος που για μένα είναι μια διάνοια και, βεβαίως, δικαιώθηκε.

— Τηλεόραση βλέπετε; Τι να κάνω; Στήνομαι εκεί μπροστά, βάζω το φαΐ μου και βλέπω. Αλλά σκέφτομαι πόσο μας έχουν αποκτηνώσει. Κάθεσαι εκεί με την πίτσα και βλέπεις βόμβες να πέφτουν, παιδιά στα νοσοκομεία, τραγικά πράγματα και τα συναισθήματά σου η τηλεόραση τα έχει κάνει κτήνη. Στις ταινίες τουλάχιστον υπάρχει μια πλοκή και συνήθως οι κακοί τιμωρούνται. Στην τηλεόραση βλέπεις ανθρώπους να πεινάνε, να σκοτώνονται και εθίζεσαι. Από την άλλη, βλέπεις αυτό που συνέβη με το παιδί που σκότωσαν στη Θεσσαλονίκη, με τον Ζακ, και παγώνεις. Δεν ξέρω αν αυτά θα έφταναν σ’ εμάς χωρίς την τηλεόραση. Αλλά βέβαια για ανθρώπους της ηλικίας μου είναι και μια διασκέδαση.

— Για τον Ζακ γράψατε, πήρατε θέση, σας επηρέασε πολύ αυτό το γεγονός. Ναι, κυρίως η βία, αυτή η αχαλίνωτη βία, η άρνηση της ελευθερίας του άλλου να επιλέγει. Γιατί, μη νομίζετε, από τότε που ήμουν κοπελίτσα υπήρχαν γκέι στο ευρύτερο περιβάλλον. Απιστία, λεσβιακοί έρωτες, όλα υπήρχαν, μόνο που συνέβαιναν κρυφά. Ήρθε μια στιγμή που δημιουργήθηκαν τα κινήματα για να μπορούν οι άνθρωποι ελεύθερα να δηλώνουν αυτό που επιθυμούν.

— Επιστρέφω πάλι στο βιβλίο σας. Ασχολείστε με τους νεόπλουτους του δέκατου έβδομου αιώνα, στους οποίους μοίραζαν οι μονάρχες προνόμια για να χτίσουν πολυτελείς κατοικίες. Αυτή η τάξη πότε δημιουργήθηκε στην Ελλάδα; Υπήρχε μια τάξη μεγαλοαστών που είχαν class, φαινόταν η διαφορά, είχαν γούστο και μια ποιότητα. Μετά τον πόλεμο, την Κατοχή, άλλαξαν η νοοτροπία και το γούστο, βγήκε μια νέα τάξη που αυγάτισε και αν δει κάποιος φωτογραφίες από εκδηλώσεις, ήταν αυτό που λέμε «τσοκαρία». Κορυφώθηκε αυτό όταν, μετά τη Μεταπολίτευση, βγήκαν τα νέα τζάκια.

— Εννοείτε επί ΠΑΣΟΚ; Δεν ήθελα να το πολιτικοποιήσω, αλλά τότε άρχισε η έκπτωση. Δεν σας κάνει εντύπωση που ο Παπανδρέου, ένας άνθρωπος που δίδασκε στα καλύτερα πανεπιστήμια στην Αμερική και προφανώς άκουγε και κλασική μουσική, όταν ήρθε στην Ελλάδα το ’ριξε στο ζεϊμπέκικο και στη Ρίτα Σακελλαρίου; Μια φορά δεν είχε πάει στο Ηρώδειο, δεν πήγαιναν, αυτό ήταν το πρότυπο, το μπουζούκι, το ζεϊμπέκικο.

— Θα μου πείτε ποια θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη αρετή ενός ανθρώπου; Η αξιοπρέπεια. Αυτό νομίζω. Και η αλληλοβοήθεια, να είναι εκεί για τους άλλους, να σκέφτεται τον άλλο, να βοηθάει.

Βιβλίο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

τζίνα πολίτη

Περί μυθιστορίας, διαφθοράς και άλλων τινών Εκδόσεις νήσος Σελ.: 144

24.2.22 – lifo

45

Βιβλίο

«Ήρθες και πάλι στο παλιό το σταυροδρόμι» Στο μυθιστόρημά του «Σταυροδρόμια» ο Τζόναθαν Φράνζεν παρουσιάζει μια μοναδικής τέχνης και τεχνικής ανθρώπινη κωμωδία με φόντο τα προάστια των φιλελεύθερων λευκών του Σικάγου κατά τη δεκαετία του 1970 και τις προτεσταντικές σέκτες.

Ο

Τζόναθαν Φράνζεν (γενν. 1959) είναι ένας συγγραφέας της γενιάς μου. Τον παρακολουθώ συστηματικά από τις αρχές του 2000, από τη στιγμή που εκδίδεται το μυθιστόρημά του Οι Διορθώσεις (The Corrections). Και βρίσκω σ’ αυτόν πάντα κάτι από τον εαυτό μου, από τα συναισθήματά μου, τις ιδέες μου, τις ανησυχίες μου, τους φόβους μου, τις ηδονές μου, μια κοινή αντίληψη για τη μυθιστορηματική πλοκή. Προφανώς, το ίδιο συμβαίνει με χιλιάδες αναγνώστες σε όλον τον κόσμο, μολονότι οι ήρωες του Φράνζεν ανήκουν κυρίως σε αυτή την ατμόσφαιρα που ονομάζουμε «Μεσοδυτικές Πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών». Είχα συναντηθεί με τον Τζόναθαν Φράνζεν στην Αθήνα, σε ένα δείπνο που είχε οργανώσει ο εκδότης του Θανάσης Ψυχογιός στο εστιατόριο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης στην οδό Μασσαλίας. Στο δείπνο μετείχε και o Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, ο συστηματικός μεταφραστής του Φράνζεν. Ήταν η εποχή του Purity που κυκλοφόρησε στα ελληνικά λίγο μετά με τίτλο Αγνή. Ο Φράνζεν είχε κάνει μια στάση στην Αθήνα, μετά από ένα ταξίδι του στη Λέσβο. Είχε πάει στο νησί του ανατολικού Αιγαίου για bird watching, για παρατήρηση πουλιών, ένα πάθος που καλλιεργεί με αφοσί-

απο toν niko μπακουνακη

46 lifo – 24.2.22

ωση, στο οποίο έχει αφιερώσει μερικά από τα ωραιότερα δοκιμιακά κείμενά του. Αλλά η παρατήρηση των ανθρώπων είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα του Φράνζεν. Όχι πώς δεν τη βρίσκουμε σε άλλους συγγραφείς. Αλλά στον Φράνζεν αυτή η παρατήρηση γίνεται με τον τρόπο του μεγάλου μυθιστορήματος, δηλαδή με τους τρόπους της παράδοσης μιας μπαλζακικής Comédie Humaine, μιας ανθρώπινης κωμωδίας. Το επιβεβαιώνουμε και πάλι, διαβάζοντας το νέο μυθιστόρημά του Σταυροδρόμια (Crossroads) σε ρυθμική, κρουστή μετάφραση του Μπαμπασάκη. Στο κέντρο αυτού του μυθιστορήματος είναι μια εξαμελής οικογένεια. Ο πάστορας πατέρας Ρας Χίλντεμπραντ, η μητέρα Μάριον, νοικοκυρά, και τα τέσσερα παιδιά τους, ο μεγαλύτερος Κλεμ, η Μπέκι, ο Πέρι και ο βενιαμίν Τζάντσον. Ο Κλεμ φοιτά στο κολέγιο. Η Μπέκι είναι η σούπερ σταρ στο λύκειο. Και ο Πέρι, με IQ που ξεπερνάει τα 160, είναι μαθητής και ντίλερ ναρκωτικών. Γύρω τους κινείται μια σειρά από άλλους ήρωες, φίλοι, σύντροφοι, εραστές, ανταγωνιστές, που λειτουργούν σαν θρυαλλίδες στην πλοκή. Η δράση εξελίσσεται στις αρχές της δεκαετίας του 1970 σε ένα προάστιο του Σικάγου, όπου κατοικούν κυρίως φιλελεύθεροι λευκοί, αλλά πηγαίνει πίσω στον

τζόναθαν φράνζεν Σταυροδρόμια Μτφρ.: Γιώργος‘Ικαρος Μπαμπασάκης Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 709

χρόνο, στη δεκαετία του 1940 ή στην εποχή του Κραχ, και κινείται στη μεγάλη αμερικανική γεωγραφία, Καλιφόρνια, Αριζόνα, Ιντιάνα, αλλά και στη Νότια Αμερική. Κινείται όμως και στη μεγάλη γεωγραφία της αμερικανικής ποπ και βιομηχανικής κουλτούρας, αναγνωρίσιμη και από τους μη Αμερικανούς αναγνώστες, αφού οι μουσικοί, οι μουσικές, οι μάρκες των αυτοκινήτων, τα παντελόνια καμπάνα, οι μπαντάνες στα μαλλιά, οι σαλοπέτες που παρελαύνουν στο μυθιστόρημα είναι πλέον στοιχεία όλης της σύγχρονης δυτικής μυθολογίας. Το μυθιστόρημα οργανώνεται μέσα από δύο μεγάλα κεφάλαια/μέρη που τιτλοφορούνται «Χριστούγεννα» και «Πάσχα», τίτλοι που, όπως θα ανακαλύψει ο αναγνώστης, έχουν τη σημασία τους. Είπαμε ήδη ότι ο Ρας Χίλντεμπραντ είναι πάστορας. Είναι ο αναπληρωτής ιερέας της Πρώτης Μεταρρυθμισμένης Εκκλησίας, μιας φιλελεύθερης προτεσταντικής σέκτας από τις δεκάδες που ρυθμίζουν τη ζωή και την καθημερινότητα εκατομμυρίων Αμερικανών. Ο Ρας είναι φιλελεύθερος παπάς. Στα κηρύγματά του μιλάει για το Βιετνάμ αλλά και για τους Ινδιάνους Ναβάχο. Στους τοίχους του γραφείου του στο πρεσβυτέριο έχει φωτογραφίες του Τσάρλι Πάρκερ με το σαξόφωνό του, του Ντίλαν Τόμας με το τσιγάρο του, δική του με δυο φίλους του Ναβάχο στην Αριζόνα, τραβηγμένη το 1946, αλλά και το δίπλωμά του από τη Βιβλική Ιερατική Σχολή της Νέας Υόρκης. Ο μη Αμερικανός αναγνώστης ίσως ξαφνιαστεί μ’ αυτό το πραγματολογικό πλαίσιο του μυθιστορήματος του Φράνζεν, με αυτόν τον κόσμο που κινείται γύρω από τις θρησκευτικές σέκτες. Γρήγορα θα καταλάβει όμως, κι έτσι θα αφεθεί να παρασυρθεί από το ρεύμα της αφήγησης, ότι η καρδιά του μυθιστορήματος, το θέμα, δεν είναι οι σέκτες αλλά οι ανθρώπινες ζωές και το ξεφλούδισμά τους, μέχρι να φτάσουμε στο μεδούλι και να δούμε τις ενοχές, τους φόβους, τα διλήμματα, τα μυστικά,

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ τα πάθη, τη ζήλεια, τα βίτσια, την τρέλα. Ο Φράνζεν ξεφλουδίζει τις ζωές των μελών της οικογένειας Χίλντεμπραντ, εκτός από τη ζωή του μικρού Τζάντσον, ένα αριστοτεχνικό ξεγύμνωμα που είναι ταυτόχρονα και λογοτεχνικό επίτευγμα. Πρόκειται για ένα ξεγύμνωμα που γίνεται με τρυφερότητα και χιούμορ. Ο Φράνζεν αγαπάει τους ήρωές του, μεταφέροντας αυτή την αγάπη και στους αναγνώστες. Ακόμα και στην πιο ακραία συμπεριφορά του Ρας, της Μάριον, του Κλεμ, της Μπέκι ή του αυτοκαταστροφικού Πέρι, κανένας δεν μας γίνεται αντιπαθής. Τους δικαιολογούμε και τους συμπονάμε. Η εκκλησία υπάρχει στο μυθιστόρημα. Αλλά δεν είναι οι σέκτες. Όπως έχουν γράψει κριτικοί και μελετητές του έργου του Φράνζεν, η δική του θρησκεία στα μυθιστορήματά του είναι η οικογένεια και όλες οι προοπτικές που ξανοίγονται μπροστά της, προοπτικές σωτηρίας, ελευθερίας, εξαγνισμού ή καταστροφής. Δηλαδή αυτό που αναγνωρίζουμε στον πυρήνα του μυθιστορήματος Σταυροδρόμια. Αλλά γιατί Σταυροδρόμια; Πριν απ’ όλα, έτσι ονομάζεται η οργάνωση νέων της Πρώτης Μεταρρυθμισμένης Εκκλησίας. Πρόκειται για μαζική οργάνωση που τη διευθύνει ένας προοδευτικός παπάς, ο Ρικ Άμπροουζ, «άντρας με κυματιστά μαύρα μαλλιά και στιλπνό μαύρο μουστάκι Φου Μαντσού» – ανταγωνιστής του Ρας Χίλντεμπραντ. Η βασική αρχή του Ρικ είναι ότι τον Θεό τον βρίσκουμε μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις και όχι στις θρησκευτικές τελετουργίες. Η αρχή αυτή κάνει τα «Σταυροδρόμια» πολύ δημοφιλή. Εκατοντάδες νέοι, ανάμεσά τους και τα παιδιά του Ρας, παίρνουν μέρος στις εκδηλώσεις της ή στις κατασκηνώσεις στην Αριζόνα και αλλού. Ο Ρας δεν αντέχει αυτή την επιτυχία του Ρικ και πολύ περισσότερο τη συμμετοχή των παιδιών του, της Μπέκι και του Πέρι, στα «Σταυροδρόμια», που θεωρεί προδοσία. Και καθώς έχει βαρεθεί τη γυναίκα του, προσπαθεί να βρει συναισθηματικό καταφύγιο σ’ ένα μέλος του εκκλησιάσματός του, τη Φράνσις Κοτρέλ, χήρα πιλότου της πολεμικής αεροπορίας. «Σταυροδρόμια» ήταν όμως και το περίφημο μπλουζ του Ρόμπερτ Τζόνσον (1911-1938), που μετέφερε όλη την οδύνη των μαύρων του αμερικανικού Νότου. Συναντάμε τον Τζόνσον και το μπλουζ στις πρώτες κιόλας σελίδες του μυθιστορήματος του Φράνζεν, ως το εναρκτήριο κομμάτι ενός σάουντρακ που ρυθμίζει μουσικά την αφήγηση. Όχι μόνο Τζόνσον αλλά και Τσάρλι Πάρκερ και Πέγκι Λι, ακόμα και μια λευκή των μπλουζ, τη Λόρα Νάιρο που μας έρχεται από τη δεκαετία του 1960. Αλλά το μπλουζ του Τζόνσον συνδέεται με τους συμβολισμούς. Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Ρόμπερτ Τζόνσον συνάντησε τον διάβολο σε ένα σταυροδρόμι. Του έδωσε την κιθάρα και ο διάβολος την κούρδισε. Ήταν μια συμφωνία με τον διάβολο σε ένα σταυροδρόμι. Κι αυτή είναι η άλλη, η ουσιαστικότερη έννοια του τίτ-

λου του μυθιστορήματος. Ο Ρας, η Μάριον, ο Κλεμ, η Μπέκι, ο Πέρι, βρίσκονται σε σταυροδρόμι. Και ο καθένας τραβάει έναν δρόμο. Το ξεφλούδισμα ή το ξεγύμνωμα των ηρώων, όπως ήδη είπαμε, γίνεται με αριστοτεχνικό τρόπο. Για παράδειγμα, το ξεφλούδισμα της Μάριον γίνεται με τη βοήθεια της ψυχαναλύτριάς, της Σοφί Σεραφειμίδη. Η Σοφί, που συστεγάζεται με τον άντρα της, τον οδοντίατρο Κώστα Σεραφειμίδη, και μοιράζονται την ίδια γραμματέα, μια εξηντάχρονη Ελληνίδα, αποπνέει «μεσογειακή ζεστασιά και σύνεση». Μολονότι το ζεύγος Σεραφειμίδη –επώνυμο που παραπέμπει σε άγγελο– μεγάλωσε σε ελληνορθόδοξη οικογένεια, τώρα ανήκει στην Ηθική Πολιτισμική Εταιρεία, μια άλλη προτεσταντική σέκτα. Αλλά και η Μάριον, που τώρα ανήκει στην εκκλησία του άντρα της, ήταν καθολική όταν γνώρισε τον Ρας, πράγμα που δεν αποδέχτηκαν ποτέ οι γονείς του και τον έδιωξαν. Η Μάριον αφηγείται στη Σοφί όλο το παρελθόν που δεν είχε ομολογήσει ποτέ στον άντρα και στα παιδιά της. Μεγαλωμένη στην Καλιφόρνια, είχε νοσηλευτεί σε ψυχιατρείο, είχε παντρευτεί, είχε βιαστεί και ζούσε με το τραύμα του αυτόχειρα πατέρα της στο Κραχ του 1929. Η μητέρα της ποτέ δεν την αγάπησε. Η αδελφή της, Σίρλεϊ, έφυγε για τη Νέα Υόρκη, για να κάνει καριέρα ηθοποιού στο Μπρόντγουεϊ. Πέθανε από καρκίνο και της κληροδότησε κοσμήματα. Η Μάριον πούλησε αυτά τα κοσμήματα και με τα χρήματα που πήρε πλήρωνε την ψυχαναλύτριά της – 20 δολάρια η συνεδρία. Το σεξ είναι συστατικό στοιχείο της πλοκής στα μυθιστορήματα του Φράνζεν. Δεν είναι ποτέ ηδονοβλεπτικό, μολονότι πολύ αισθησιακό. Είναι απαραίτητο για να δημιουργήσει τις συναισθηματικές και άλλες εξαρτήσεις ή απομακρύνσεις των ηρώων. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, οι σκηνές σεξ του μεγαλύτερου γιου Κλεμ με τη Σάρον, που οδηγούν τον ήρωα σε ένα είδος ενηλικίωσης, στην απόφαση να διακόψει τις σπουδές του και να καταταγεί στον στρατό για να πολεμήσει στο Βιετνάμ. Ακόμα ένα σταυροδρόμι, ακόμα μία ανατροπή. Το τέλος του μυθιστορήματος είναι αισιόδοξο και «ανοικτό». Ο Φράνζεν μας δείχνει τις ζωές των ηρώων του, αλλά δεν θέλει να μας επιβάλει τίποτα. Βυθιζόμαστε στην πλοκή και ταυτόχρονα σκεφτόμαστε. Σαν να είμαστε κι εμείς σε σταυροδρόμι. ΥΓ.: Όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο στις Ηνωμένες Πολιτείες, το φθινόπωρο του 2021, γράφτηκε ότι με αυτό άνοιγε μια τριλογία με τίτλο A key to all mythologies. Οι τριλογίες μπορεί να αναγγέλλονται, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να ολοκληρωθούν. Αλλά ήδη ο τίτλος της τριλογίας μάς δίνει ένα κλειδί για το μέχρι τώρα έργο του Φράνζεν: σύγχρονες μυθολογίες.

Το σεξ είναι συστατικό στοιχείο της πλοκής στα μυθιστορήματα του Φράνζεν. Δεν είναι ποτέ ηδονοβλεπτικό, μολονότι πολύ αισθησιακό. Είναι απαραίτητο για να δημιουργήσει τις συναισθηματικές και άλλες εξαρτήσεις ή απομακρύνσεις των ηρώων.

Απόκριες στα TGI Fridays™ Ζήσε το πιο απολαυστικό throwback στα ’80s με cocktails και μουσικές.

Τ

α TG I Fridays™ γιορτάζουν την περίοδο της Αποκριάς αναβιώνοντας τα λατρεμένα ’80s με cocktails και μουσικές βραδιές αφιερωμένες στη δεκαετία που άφησε εποχή. Τo Together in Electric Dreams είναι μια νοσταλγική παραλλαγή του cocktail Electric Lemonade και θυμίζει το ομώνυμο τραγούδι του 1984. Το Alabama Slammer, ένα cocktail που κυριαρχούσε στο μενού των TGI Fridays™ για αρκετά χρόνια, κάνει την επανεμφάνισή του με ένα twist που θα σε ενθουσιάσει. Το φρουτώδες Hurricane, σε μια παραλλαγή με Southern Comfort, σε μεταφέρει στους δρόμους της Νέας Ορλεάνης. Το δημοφιλές Between the Sheets από τη δεκαετία των ’80s ξαναχτυπά με το παιχνιδιάρικο όνομά του και την ανάλαφρη γεύση του. Όσο για τα «Get into the groove» events, δεν πρέπει να χάσεις τα «’80s DJ Sets» που γίνονται κάθε Παρασκευή στα TGI Fridays™ Κηφισιάς και Κολωνακίου, τα «’80s Masque Parties» την Τσικνοπέμπτη σε όλα τα καταστήματα και τη «Rubik’s Cube Day» την Πέμπτη 3/3, που σε καλεί να λύσεις τον κύβο και να κερδίσεις 2 cocktails. Μείνε συντονισμένος στα social media για όλα τα μοναδικά πάρτι που είναι αφιερωμένα στην αγαπημένη δεκαετία των ’80s.

TGI Fridays Greece

tgifridaysgr

TGI Fridays Greece

24.2.22 – lifo

47

Βιβλίο

απο την τινα μανδηλαρα

Η άγνωστη Αθήνα μετά τον Περικλή Το βιβλίο του ιστορικού Ίαν Γουόρθινγκτον «Αθήνα - Η άγνωστη πόλη από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τον Αδριανό» προασπίζεται με κάθε τρόπο τη φήμη της πόλης, αποκαλύπτοντας άγνωστες πτυχές για την καθημερινότητα, τον τρόπο ζωής και τους θεσμούς της Αθήνας κατά την ελληνιστική περίοδο.

Η

Αθήνα των πολλαπλών ταυτοτήτων με αυτό το παλίμψηστο διαφορετικών εποχών και επιρροών δεν είναι μόνο μια χαοτική πόλη χτισμένη πάνω στα κατάλοιπα της αρχαιοελληνικής της δόξας, με την Ακρόπολη να δεσπόζει μέχρι σήμερα στο κέντρο της. Είναι μια πόλη που ακόμα και όταν έπαψε να είναι η Αθήνα του Περικλή, που τόσο δόξασε ο Θουκυδίδης, συνέχισε να συνιστά το κέντρο βάρους και κυρίως της φαντασίωσης όλων των ηγεμόνων και των αυτοκρατόρων, οι οποίοι, στην προσπάθειά τους να την καθυποτάξουν, έρχονταν πάντοτε αντιμέτωποι με την εικόνα που οι πολίτες της δεν σταμάτησαν ποτέ να έχουν για εκείνη, περήφανοι που μπορούσαν να αποκαλούνται Αθηναίοι. Παραμένοντας σε μεγάλο βαθμό άγνωστη σ’ εμάς σήμερα, η Αθήνα αποτέλεσε το κέντρο συγκλονιστικών εξελίξεων για αρκετούς αιώνες μετά την περίφημη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. και τη νίκη των Μακεδόνων, γεγονός που σήμανε τη μεταφορά του κέντρου από τον αττικό

48 lifo – 24.2.22

Νότο στον μακεδονικό Βορρά. Σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη ότι μετά από αυτήν τη συντριπτική ήττα, που όρισε την αρχή της μακεδονικής ηγεμονίας, επήλθε σταδιακά η παρακμή ή ότι η πόλη της Αθήνας υπήρξε η σκιά του προηγούμενου κλασικού εαυτού της, καταδικασμένη να τελεί αρχικά υπό μακεδονική και κατόπιν ρωμαϊκή κατοχή, ιστορικοί όπως ο καθηγητής Ίαν Γουόρθινγκτον, μέλος της Βασιλικής Ιστορικής Εταιρείας του Λονδίνου με πολλά βραβεία και σημαντικό συγγραφικό έργο, υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο, θεωρώντας ότι δεν υπήρξε καμία τέτοια ρήξη. Το άκρως ενδιαφέρον βιβλίο του Αθήνα - Η άγνωστη πόλη από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τον Αδριανό, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση Μενέλαου Αστερίου και με πρόλογο του Νίκου Βατόπουλου, έχει σκοπό να αποκαταστήσει τη χαμένη αίγλη της Αθήνας, αντικρούοντας τις διάφορες θεωρίες περί παρακμής και εντρυφώντας σε άγνωστα αρχεία και πηγές, προκειμένου να υποστηρίξει ότι η πόλη τα

ian worthington Αθήνα: Η άγνωστη πόλη από τον Μέγα Αλέξανδρο έως τον Αδριανό Mτφρ.: Μενέλαος Αστερίου Εκδόσεις Ψυχογιός Σελ.: 520

ελληνιστικά χρόνια όχι μόνο διατήρησε σε μεγάλο βαθμό τη δόξα της αλλά υπήρξε πολιτικά και πολιτιστικά αυτόνομη. Ως εκ τούτου ο Γουόρθινγκτον δεν θεωρεί τυχαίο το γεγονός ότι οι Αθηναίοι της ελληνιστικής περιόδου εξακολουθούσαν να διατηρούν τις ίδιες συνήθειες και τους ίδιους θεσμούς, προκρίνοντας, για παράδειγμα, ως σπουδαίο θεσμό την Εκκλησία του Δήμου, δίνοντας πάντα διάσταση σε γιορτές όπως τα Παναθήναια και τα Μεγάλα Διονύσια, τιμώντας με τον ίδιο τρόπο τους Ολύμπιους θεούς και, φυσικά, θεωρώντας ύψιστη αξία την κατάκτηση της αθηναϊκής ταυτότητας για έναν πολίτη, σε τέτοιο σημείο μάλιστα, ώστε πολλές φορές να φτάνουν να την εκμεταλλεύονται οικονομικά για να μπορέσουν να αντέξουν τις οικονομικές συμφορές ή την πείνα. Ανοιχτή σε έξωθεν επιρροές, η Αθήνα ενσωμάτωσε ξένες επιδράσεις, ακόμα και θεούς, και εκμεταλλεύτηκε μάλλον, παρά υποτάχθηκε, όπως επιμένει ο Γουόρθινγκτον, τόσο στους Ρωμαίους αυτοκράτορες όσο και στους Μακεδόνες κατακτητές, ανάλογα με τις εκάστοτε επιδιώξεις της. Ο συγγραφέας, μάλιστα, επιμένει ότι διατηρώντας την αυτονομία της, παρά τους πολλούς επιδρομείς, η Αθήνα παρέμεινε ένα υπόδειγμα διπλωματικής πολιτικής αλλά και realpolitik αναλγησίας, εφόσον θεωρούσε ότι έπρεπε να προασπιστεί τα συμφέροντά της. Όσο για τους κατοίκους της, παρότι σε πολλές περιπτώσεις παρασύρθηκαν από διάφορους γοητευτικούς στρατηγούς και δεινούς πολι-

ΙΣΤΟΡΙΑ τικούς και ρήτορες, τιμούσαν και σέβονταν τους απλούς πολίτες που προασπίζονταν την ελευθερία της, όπως ο Χαίριππος, ένας απλός στρατιώτης που σκοτώθηκε το 281 π. Χ. στην προσπάθειά του να ανακτήσει τον Πειραιά. Το επίγραμμά στον τάφο του λέει ότι «περιφρουρούσε την αγαπημένη του πατρίδα από τη δουλεία». Μάλιστα, ο Γουόρθινγκτον φτάνει να καταθέσει μια διαφορετική άποψη από τους υπόλοιπους ιστορικούς, καθώς υποστηρίζει ότι οι τιμές που φάνηκαν να αποδίδουν οι Αθηναίοι σε διάφορους κατακτητές, όπως ο Δημήτριος ο Πολιορκητής ή οι Αντιγονίδες, δεν ήταν επειδή τους εκτιμούσαν πραγματικά ή τους αναγνώριζαν ως θεούς αλλά επειδή πίστευαν ότι μπορούν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους. Ο συγγραφέας στήνει με ψυχραιμία το προφίλ των διαφόρων αυτοκρατόρων και κατακτητών, όπως αυτό του εραστή των χρημάτων αλλά και των τεχνών Δημήτριου Φαληρέα, ο οποίος φρόντιζε να είναι γεμάτα τα ταμεία της πόλης και αποκατέστησε τον ρόλο του Αρείου Πάγου στις δημόσιες υποθέσεις, αλλά ήταν κυριαρχικός και υπερφίαλος. Έβαφε επιδεικτικά τα μαλλιά του και μακιγιαριζόταν, μια συνήθεια που διατηρούσαν οι άνδρες τότε, ενώ ήταν εξαρτημένος από διάφορες εταίρες, η διασημότερη εκ των οποίων υπήρξε η Λάμια, μεταγενέστερη ερωμένη του Δημήτριου Πολιορκητή – άλλος ένας λόγος της μεταξύ τους έριδας και χρόνιας έχθρας. Ο τελευταίος, μάλιστα, όπως πληροφορούμαστε από τον Γουόρθινγκτον, μετέτρεψε τον Παρθενώνα σε οίκο ανοχής(!), ενώ άλλοι επίδοξοι κατακτητές τον χρησιμοποίησαν ως προσωπική τους οικία. Ωστόσο, κανείς δεν κατάφερε να εξαλείψει την αυτόνομη σκέψη και τους θεσμούς της πόλης ή να εναντιωθεί στο υψηλό φρόνημα που έκανε πάντα τους Αθηναίους να προκρίνουν εαυτούς ως προασπιστές του πολιτεύματος και ιδανικούς μεσάζοντες μεταξύ θεών και ανθρώπων (γιατί ποιος ιερότερος θεσμός υπήρξε ποτέ από τα Ελευσίνια Μυστήρια, τα οποία διατήρησαν την ισχύ τους, καθώς δέχονταν μόνο μυημένους καθ’ όλη την ελληνιστική περίοδο;). Μοναδική εξαίρεση, κατά τον Γουόρθινγκτον, ήταν ο Σύλλας, ο οποίος δήωσε την πόλη το 85 π.Χ., αλλά ο ιστορικός αμφιβάλλει για το αν ενήργησε με τις ευλογίες της Ρώμης, καθώς όλοι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες σεβάστηκαν την Αθήνα. Μάλιστα, ως κορυφαίο παράδειγμα φέρνει τον Αύγουστο, ο οποίος, εκτός των άλλων ευεργετημάτων, δημιούργησε το Πανελλήνιον, την ένωση των πόλεων που έθεσε και πάλι στο κέντρο την Αθήνα, όπως ακριβώς στην εποχή του Περικλή. Δεν υπάρχει, εξάλλου, επίσημος ή ανεπίσημος θεσμός που να μην ανέδειξε, κατά τον συγγραφέα, το μεγαλείο της πόλης – σχετικό παράδειγμα αποτελεί ο κορυφαίος θεσμός των εφήβων. Ακόμα και η υπεροψία των Αθηναίων και οι εσφαλμένοι

υπολογισμοί τους σε σχέση με τις προθέσεις των αντιπάλων τους, στην περίπτωση του Χρεμωνίδειου Πολέμου π.χ., ο συγγραφέας θεωρεί ότι οφείλονται στο άσβεστο μεγαλείο της πόλης. «Κανένας δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει τους Αθηναίους ότι αγνόησαν την όποια ευκαιρία, όσο απίθανη κι αν ήταν, να επαναφέρουν την ελευθερία και τη δόξα των προγόνων τους», γράφει χαρακτηριστικά ο Γουόρθινγκτον. «Η ανθεκτικότητά τους είναι εντυπωσιακή, αλλά λόγω της ιστορίας τους δεν θα ’πρεπε να μένουμε σε κάτι λιγότερο. Για παράδειγμα, στη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου υπέφεραν από έναν φονικό λοιμό, ο οποίος εξόντωσε το ένα τέταρτο του πληθυσμού, αλλά μέσα σε μια δεκαετία είχαν ορθοποδήσει και πάλι, ενώ, αφού έχασαν τα πάντα σε αυτόν τον πόλεμο, συγκρότησαν μια νέα αυτοκρατορία σε λιγότερο από τρεις δεκαετίες. Σε όλη τη διάρκεια της μακεδονικής και αργότερα της ρωμαϊκής εξουσίας οι Αθηναίοι αγωνίζονταν πάντα για την ελευθερία τους». Φρόντιζαν να τιμούν με κάθε τρόπο τους μεγάλους ευεργέτες τους και να αναδεικνύουν τους τυραννοκτόνους, όπως ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτονας. Γνώριζαν, φέρ’ ειπείν, καλά ότι χάριζαν ύψιστη διάκριση στον Αδριανό όταν τον παρομοίαζαν με τον Θησέα, τον ιδρυτή της πόλης τους, απόδειξη του ότι είχαν συνείδηση της ιστορίας τους και της σημαίνουσας θέσης που διαδραμάτιζαν στο πέρας των αιώνων. Σημαντική πηγή, μεταξύ άλλων και για τη γενικότερη ατμόσφαιρα και τα ήθη της πόλης, θεωρεί ο συγγραφέας τις κωμωδίες, ειδικά του Μενάνδρου, που μας αποκαλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που σκέφτονταν οι Αθηναίοι της εποχής και όχι μόνο συγγραφείς όπως ο Πλούταρχος, τον οποίο ο Γουόρθινγκτον διορθώνει σε αρκετά σημεία. Άπλετο φως ρίχνει και στις αναλύσεις των στωικών φιλοσόφων της εποχής, μελετά εξονυχιστικά τα κείμενα των περιηγητών, ακολουθεί τις διαδρομές των Ρωμαίων, που έκαναν τις ίδιες βόλτες με τον Σωκράτη στον πλατωνικό Φαίδρο δίπλα στο ποτάμι, θαυμάζει τα έργα που διατήρησαν την κραταιά εικόνα της πόλης, όπως η Ρωμαϊκή Αγορά ή το Μνημείο των Αέρηδων στην Πλάκα, και μάλιστα φροντίζει να τα απαθανατίσει κατά τις επισκέψεις του στην Αθήνα, παραθέτοντας εμβόλιμα τις φωτογραφίες του στο βιβλίο. Εν ολίγοις, παρότι κι άλλοι ιστορικοί έχουν προσεγγίσει με ανάλογο τρόπο την ελληνιστική Αθήνα, π.χ. ο κορυφαίος Κρίστιαν Χάμπιχτ, το βιβλίο του Γουόρθινγκτον είναι γραμμένο με τρόπο εύληπτο, απενοχοποιημένο και παραστατικότατο, ώστε να διαβάζεται απ’ όλους, ακόμα και από τους κατοίκους της πόλης που σίγουρα αγνοούν όλα αυτά τα τόσο ζωντανά και αναπόσπαστα συνδεμένα με τον μύθο της κεφάλαια του τεράστιου ιστορικού, πολιτικού και πολιτιστικού της πλούτου.

Κανείς δεν κατάφερε να εξαλείψει την αυτόνομη σκέψη και τους θεσμούς της πόλης ή να εναντιωθεί στο υψηλό φρόνημα που έκανε πάντα τους Αθηναίους να προκρίνουν εαυτούς ως προασπιστές του πολιτεύματος και ιδανικούς μεσάζοντες μεταξύ θεών και ανθρώπων.

Το Ψέμα

Η Μαρία Γοργία στο νέο της έργο ερευνά την έννοια του ψέματος στη δημόσια και στην ιδιωτική σφαίρα.

H

Χώρος Αμάλγαμα, Μενάνδρου 47, 5ος όροφος, Αθήνα Απαραίτητη τηλεφωνική κρατήση στα: 6944 686991 & 6947 444627 Μέρες & ώρες παραστάσεων: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 21:15 Πρεμιέρα: 4/3/22

χορογράφος Μαρία Γοργία συνεχίζει την έρευνά της στη σύνθεση κίνησης-λόγου-αντικειμένου με το νέο έργο Το Ψέμα που κάνει πρεμιέρα την Παρασκευή 4 Μαρτίου στον χώρο Αμάλγαμα. Στην παράσταση το σώμα παρουσιάζει έναν συνεχή αυτοπεριορισμό και σε αρκετές σκηνές ένα επίμονο στυλιζάρισμα, μια φτωχοποίηση και έναν στείρο καθωσπρεπισμό στην προσπάθειά του να κρύψει την αλήθεια ή να υποδυθεί κάτι. Οι περφόρμερ μεταμορφώνονται κάθε τόσο σε ανθρωποειδή-ρομπότ με μηχανιστικές συμπεριφορές, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της σφοδρής επιρροής των κοινωνικών στερεοτύπων. Κανείς ουσιαστικά δεν επικοινωνεί με κανέναν, ακόμα και στις συναντήσεις της ομαδικής ή ατομικής ψυχοθεραπείας. Η πραγματική πρόθεση βέβαια αχνοφαίνεται μέσα από τις «χαραμάδες» του σώματος και τότε δημιουργείται κάποιου είδους αντίστιξη, μια αντίφαση ή ασυνέχεια μεταξύ του φαίνεσθαι και του είναι, η οποία αναδεικνύει και τη βαθύτερη συναισθηματική έκφραση του ψέματος στους κυριότερους τομείς της ζωής μας. Η Μαρία Γοργία αποτολμά την άμεση αναφορά της στη σημερινή πραγματικότητα, όπου η «ασθένεια» του Ψέματος φαίνεται να έχει πάρει τόσο μεγάλες διαστάσεις στις κοινωνίες του δυτικού κόσμου, ώστε οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονται πλέον σχεδόν κανέναν και η επικοινωνία έχει σε μεγάλο βαθμό ουσιαστικά χαθεί. Το σώμα όμως και οι ασυνείδητες κινήσεις του μοιάζουν κάποιες φορές να σχολιάζουν τον «ψεύτη» την ώρα ακριβώς που «ερμηνεύει» ένα ψέμα. Και εν τέλει η «αλήθεια» βρίσκεται μονάχα στο σώμα. Ερμηνεύουν: Θέμις Ανδρεουλάκη, Μαρία Γοργία, Αριάννα Ζαρμακούπη, Βασίλης Σκαρμούτσος, Γιάννης Σταυρόπουλος.

24.2.22 – lifo

49

716

PERSONAL SHOPPER LOOKBOOK

ΠΟΥ ΘΑ ΦΑΣ ΤΕΛΕΙΑ ΙΤΑΛΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΙΤΑΛΙΚΟ

50 lifo – 24.2.22

από τη λινα ιντζεγιαννη φωτο: γιωργοσ αδαμοσ

Monzu

Ι Τ Α Λ Ι Κ Ο

Η γαστρονομία γίνεται εμπειρία γεμάτη από συναισθήματα. Το Monzù είναι ένας χώρος που τιμά την ιστορία της γαστρονομίας, δημιουργώντας ένα γευστικό παρόν που ξεχωρίζει. Στεγασμένο σε ένα ανακαινισμένο αρχοντικό του δέκατου ένατου αιώνα, σε μεταφέρει στην Ιταλία εκείνης της περιόδου και στους αρχιμάγειρες που εκπαιδεύτηκαν στη Γαλλία και εργάστηκαν για τους αριστοκράτες της νότιας Ιταλίας. Αυτή η αναφορά σε προετοιμάζει για γεύσεις που αναδύονται από τη μακρά παράδοση της γειτονικής χώρας, αλλά παρουσιάζονται μέσα από τη βιωματική ματιά του βραβευμένου σεφ Γιάννη Λιόκα. Κι όταν λέμε βιωματική, είναι σίγουρο ότι αυτή η προσέγγιση θα σε αγγίξει βαθιά, καθώς περιλαμβάνει μια προσωπική έκφραση που διαμορφώνεται μέσα από ταξίδια στο εξωτερικό και συνδυάζει τη βαθιά αγάπη για τα προϊόντα του τόπου μας. Η κατηγορία «πίτσα» τιμά τη ναπολιτάνικη καταγωγή της με ένα ζυμάρι σαρανταοκτάωρης ωρίμανσης που έχει ως βάση το προζύμι biga. Αφράτη και εύπεπτη, προσφέρεται σε πέντε εξαιρετικές προτάσεις για να διαλέξεις. Η γευστική εμπειρία στο Monzù περνά από τα ορεκτικά –must try η σελινόρριζα ossobuco, γεμιστή με μανιτάρια εποχής, σε κρέμα από άγρια χόρτα και σάλτσα καπνιστής γραβιέρας Κρήτης– για να φτάσει στα εκπληκτικά ζυμαρικά και ριζότι. Εδώ πρωταγωνιστούν τα Agnolotti del plin, μια καρμπονάρα που περιέχει κρέμα από κρόκους, guanciale Κρήτης και παλαιωμένη γραβιέρα σπηλιάς,

ενώ τα signature λινγκουίνι του Monzù με ζωμό γαρίδας, κρόκο Κοζάνης και ταρτάρ γαρίδας Αμβρακικού είναι μια πρόταση που δεν πρέπει να παραλείψεις. Στα κυρίως πιάτα ο μαύρος χοίρος με κρέμα παστινάκι, ψητά παντζάρια, τσάτνεϊ καπνιστής πανσέτας και μύρτιλα σε ζύμωση είναι γευστική αποκάλυψη και ο μπακαλιάρος με φασόλια Φενεού, κρεμμύδια φρέσκα confit, σάλτσα βουτύρου με αυγά ψαριών και ιταλική σάλτσα από αντζούγιες συγκεντρώνει σε ένα πιάτο τον γευστικό πλούτο του τόπου μας. Η εκλεκτή λίστα κρασιών με επιλογές από τον ελληνικό καθώς και τον διεθνή αμπελώνα συνοδεύει το γεύμα σου που δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε κάποιο από τα επιδόρπια του μενού. Μη φύγεις χωρίς να δοκιμάσεις το «αρχιτεκτονικό» τιραμισού από εκλεκτό φιστίκι Αιγίνης, κρέμα μασκαρπόνε και παγωτό εσπρέσο! Στην cocktail list που υπογράφουν ο Σπύρος Κερκύρας και ο Λυκούργος Χριστοθανόπουλος η κατηγορία Spritz κλέβει την παράσταση, ενώ τα Negroni, Americano, Martini και, φυσικά, τα ξεχωριστά signature cocktails γίνονται ιδανικό pairing για τις γεύσεις του μενού ή συνοδεύουν κάθε στιγμή στο Monzù. Και είναι σίγουρο ότι αυτές οι στιγμές είναι κάτι περισσότερο από μοναδικές, καταλήγουν σε γευστικές αναμνήσεις που ξυπνούν κάθε τόσο και οδηγούν τα βήματά σου στο αρχοντικό της λεωφόρου Κηφισίας.

Λεωφ. Κηφισίας 317Β, Κηφισιά, 210 6200495, www. monzu.gr, Facebook: MonzuKifisia, Instagram: @monzu_kifisia 24.2.22 – lifo

51

Alio Neighborhood Pizzeria

Αλλάζει τις γευστικές συνήθειες της γειτονιάς. Η λέξη «γειτονιά» είναι από μόνη της γεμάτη συναισθήματα, εικόνες και μυρωδιές. Όταν σ’ αυτούς τους συνειρμούς προσθέσεις και τη γεύση του οικείου φαγητού, τότε έχεις μπροστά σου το Alio Neighborhood Pizzeria. Το italian food spot που δημιούργησαν ο pizzaiolo Άκης Βαρθαλάμης και οι Παναγιώτης Λουκάκος και Γιάννης Λουκάκος έχει επαναπροσδιορίσει την έννοια του ιταλικού street food, και μάλιστα στην πιο νόστιμη και ποιοτική εκδοχή του. Με αναφορές που μοιράζονται μεταξύ του Νότου της Ιταλίας και του κέντρου της Νέας Υόρκης, η neo napolitan pizza του Alio Neighborhood Pizzeria με το πλούσιο στεφάνι και την τραγανή βάση είναι μια απολαυστική εμπειρία που γίνεται μέρος της καθημερινότητας διαφορετικών ανθρώπων, από τους πιτσιρικάδες μέχρι τους γκουρμέ ενήλικες, που εκτιμούν τη ζεστασιά μιας γνώριμης γεύσης. Παρά τον street χαρακτήρα του, το Alio Neighborhood

Pizzeria βασίζεται στην υψηλή ποιότητα των υλικών –μόνο premium επιλογές καταφθάνουν στην κουζίνα–, δημιουργώντας μια σειρά από προτάσεις που θα βρεις στη μονοκατοικία του ή θα απολαύσεις στο σπίτι με delivery, χωρίς να ρισκάρεις να χάσεις τίποτα από τη νοστιμιά τους. Στα must try η Caprese Burratina με ντομάτα San Marzano, μοτσαρέλα burrata, φρέσκο βασιλικό, κουκουνάρι και ελαιόλαδο, αλλά και η περίφημη Bianca με μοτσαρέλα burrata, prosciutto cotto, ψητά ντοματίνια, φιστίκι Αιγίνης και λεμόνι. Εξαιρετική και η Pasta al Forno με ριγκατόνι, σάλτσα ντομάτας, κοτόπουλο, λουκάνικο, μανιτάρια, πιπεριά και παρμεζάνα που ενώνει με κάποιον τρόπο την ιταλική με την ελληνική μαγειρική. Το Alio Neighborhood Pizzeria δημιουργήθηκε μέσα από το Alio, για να φέρει μια αίσθηση συνοικιακής πιτσαρίας, όπου καθημερινά μπορείς να απολαύσεις νόστιμο φαγητό. Και τα κατάφερε πολύ καλά, slice by slice.

Ιταλικό

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

52 lifo – 24.2.22

Tre Sorelle

Ηρακλείτου 71, Χαλάνδρι, 210 6086304, www.aliopizzeria.gr, Facebook, Instagram: @aliopizzeria, order οnline: aliopizzeria.gr/menu

Από το Παγκράτι στην Ιταλία με οδηγό τις γεύσεις. Πίσω από το Tre Sorelle βρίσκονται ο Ευάγγελος Καραμιχάλης, ο Μιχάλης Χατζηγιάκος και ο Κώστας Ζουμής, επιβεβαιώνοντας ότι κάποια πράγματα είναι καρμικά. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αριθμός 3 είναι το σημείο όπου συναντιέται το παρόν με το παρελθόν ενός χώρου που κάποτε ήταν τρία διαφορετικά καταστήματα και ανήκαν σε τρεις αδελφές. Από εκείνες πήρε το όνομά του το Italian food spot του Παγκρατίου με τη vintage chic ατμόσφαιρα και φυσικά με μία από τις πιο νόστιμες πίτσες που έχεις δοκιμάσει ποτέ. Το ζυμάρι, που ωριμάζει τουλάχιστον 48 ώρες –πολλές φορές φτάνει τις 72–, φτιάχνεται με χειροποίητο προζύμι που παρασκευάζεται, όπως όλα άλλωστε, στο Tre Sorelle και γίνεται η βάση πάνω στην οποία δημιουργούνται ξεχωριστές προτάσεις με το χαρακτηριστικό κυψελωτό στεφάνι που θυμίζει Νάπολη. Η μαργαρίτα με burrata είναι must try για να καταλάβεις την ποιότητα των υλικών και την τέχνη του pizzaiolo στην πιο

basic συνταγή. Φυσικά, όλες προτάσεις ακολουθούν αυτήν τη φιλοσοφία που τις κάνει να ξεχωρίζουν. Parma με σάλτσα ντομάτας, φρέσκια μοτσαρέλα, ρόκα, προσούτο Πάρμας, νιφάδες παρμεζάνας και λάδι τρούφας, Tartuffo με φρέσκια μοτσαρέλα, τρούφα, ντοματίνια, βουβαλίσια μοτσαρέλα και βασιλικό, Zuccini με κολοκυθάκι, ντοματίνια, γκοργκοντζόλα, βουβαλίσια μοτσαρέλα και βασιλικό. Στα must try είναι και πιάτα όπως η Porchetta, χοιρινό σιγοψημένο με μπαχαρικά, και φυσικά το χειροποίητο τιραμισού και η πανακότα που ετοιμάζονται καθημερινά στην κουζίνα. Η λίστα των κρασιών, ανανεωμένη και ενημερωμένη, συνοδεύει ιδανικά κάθε γεύση και το pairing συνεχίζεται με τη λίστα των κοκτέιλ. Ο Τίμος Καραμπερόπουλος και ο Ευάγγελος Καραμιχάλης έχουν δημιουργήσει μια σειρά από signature μείξεις, με την κατηγορία Spritz να πρωταγωνιστεί για να ολοκληρώσει το γευστικό ταξίδι στην Ιταλία, ένα ταξίδι στο οποίο το Tre Sorelle γίνεται ιδανικός οδηγός.

Αρχελάου 19, Παγκράτι, 211 4072172, Facebook: Tre Sorelle, Instagram: tre_sorelle_pizza

Canarino

Στιγμές ιταλικής γαστρονομίας με ελληνικά υλικά σε μια χειμωνιάτικη αυλή. Η ιταλική γαστρονομία συναντά τον ελληνικό διατροφικό πλούτο και το αποτέλεσμα είναι απλώς εκπληκτικό! Στο Canarino οι πρώτες ύλες έχουν ελληνική υπογραφή και οι συνταγές τη φιλοσοφία της ιταλικής παράδοσης. Το ζυμάρι της πίτσας παρασκευάζεται από τρία ελληνικά άλευρα υψηλής ποιότητας και ψήνεται σε ξυλόφουρνο, προσφέροντας μια σειρά από γευστικότατες δημιουργίες. (Μην απορήσεις αν νιώσεις την επιθυμία να ζητήσεις έξτρα ψωμάκι…) Το prosciutto είναι ελληνικό –ναι, υπάρχει!–, ο τόνος είναι Αλοννήσου, ενώ στα τυριά θα συναντήσεις παλαιωμένη γραβιέρα και ανθότυρο Κρήτης αλλά και την εκπληκτική Μπούφαλα Κερκίνης. Αυτά τα premium υλικά συνδυάζονται αρμονικά σε συνταγές που σε εκπλήσσουν με την ιδιαίτερη και τόσο οικεία γεύση τους. Στην κατηγορία «πίτσα» ξεχωρίζει η Partite με γκοργκοντζόλα, μοτσαρέλα, τσάτνεϊ σύκου και καρύδι, αλλά και η Bresaola με σάλτσα φρέσκιας ντομάτας, μοτσαρέλα, bresaola και μαύρη ελληνική τρούφα. Πρέπει να δοκιμάσεις τα

χειροποίητα Gnocchi manzo stagionato που ψήνονται στον φούρνο με σάλτσα δυόσμου, παστουρμά, φρέσκια μοτσαρέλα και παρμεζάνα, ενώ μην παραλείψεις κάποια από τις δροσιστικές σαλάτες – η Panzanella με ντοματίνια, αγγούρι, κρεμμύδι, κολοκύθι και φρυγανισμένο ψωμί με προζύμι είναι εκπληκτική! Στο Canarino το μενού περιλαμβάνει εξαιρετικές επιλογές και σε κρέας. Η Bistecca alla fiorentina, που συνοδεύεται από σπαστές πατάτες baby, αρωματισμένες με λάδι τρούφας και παρμεζάνα, είναι μια πρόταση που μπορεί και να μοιραστείς –μπορεί και όχι–, αφού μιλάμε για 550 γρ. μοσχαρίσιας μπριζόλας κόντρα με το φιλέτο της. Tο Canarino σε υποδέχεται πλέον και στην πλαϊνή αυλή, με την εντυπωσιακή ελιά να πρωταγωνιστεί στο κέντρο. Εδώ τα τραπέζια στρώνονται χειμώνα - καλοκαίρι αφού ο χώρος θερμαίνεται επαρκώς για να φιλοξενεί κάθε στιγμή σου. Κι αυτές οι στιγμές είναι πολύτιμες, αφού συνδυάζουν ελληνική και ιταλική παράδοση σε ένα περιβάλλον που τιμά εξίσου και τις δυο χώρες.

Ι Τ Α Λ Ι Κ Ο

Franco Manca

Ηλία Ηλιού 28, Ν. Κόσμος, 210 9010082, Facebook: Canarino, Instagram: canarinotrattoria

Το όνομα που συνδέεται με τη ν(ε)απολιτάνικη πίτσα ήρθε στην Ελλάδα. Το όνομα Franco Manca ίσως το γνωρίζεις από κάποιο ταξίδι σου στο Λονδίνο. Αν, μάλιστα, έχεις δοκιμάσει τις γεύσεις του, τότε το όνομα αυτό είναι μια γευστική ανάμνηση που δεν ξεχνάς και επανέρχεται κάθε φορά που η κουβέντα αφορά την ιταλική κουζίνα. Η αλυσίδα που μετρά ήδη 56 εστιατόρια στην Αγγλία και ένα μοναδικό στο νησί Σαλίνα της Ιταλίας βρίσκεται πλέον και στην Ελλάδα, στη Νέα Φιλαδέλφεια, φέρνοντας μαζί της την απόλυτη πρωτοπορία στη slow-rising sourdough πίτσα. Εδώ θα γευτείς την αυθεντική ν(ε)απολιτάνικη πίτσα με την οποία έχει συνδέσει το όνομά της η Franco Manca, με στόχο να μυήσει όλο και περισσότερους στην αξία της πίτσας που γίνεται από προζύμι αλλά και στις τοπικές οργανικές πρώτες ύλες που σέβονται την εποχικότητα και το περιβάλλον. Άλλωστε, οι επιλογές του καταλόγου επιβεβαιώνουν στην πράξη ή, μάλλον, στη γεύση τις αξίες αυτές. Πρέπει να δοκιμάσεις

την πίτσα με βιολογική ντομάτα, σκόρδο και φρέσκα μυρωδικά, την πίτσα με ελαφρώς καπνιστό πικάντικο σαλάμι, ιταλική μοτσαρέλα, βιολογική ντομάτα, καραμελωμένα κόκκινα κρεμμύδια και φρέσκο βασιλικό αλλά και αυτή με σάλτσα τρούφας, μοτσαρέλα και ποικιλία μανιταριών. Στα starting bites θα βρεις πιάτα της ίδιας φιλοσοφίας, όπως μελιτζάνα με παρμεζάνα και μοτσαρέλα ψημένη στον φούρνο, πικάντικο λουκάνικο από αρνί ελευθέρας βοσκής, Burrata σε προζυμένιο ψωμί με πικάντικη nduja από τη Σπιλίγκα αλλά και αλλαντικά όπως μορταδέλα και μπέικον από ελληνικό μαύρο χοίρο. Η εμπειρία στη Franco Manca ακολουθεί τη γευστική πολυφωνία της ναπολιτάνικης κουλτούρας, ενώ ταυτόχρονα εξυμνεί τη φιλοσοφία του less is more. Κι αυτή η διαφορετική άποψη ήρθε στην Ελλάδα για να μείνει, ξεκινώντας από τη Νέα Φιλαδέλφεια, ενώ ένα δεύτερο κατάστημα στο Περιστέρι ετοιμάζεται σύντομα.

Πλ. Ελ. Βενιζέλου 2, Νέα Φιλαδέλφεια, 210 2581501, www.francomanca.com.gr, Facebook:@Francomancagreece, Instagram:@Francomancagreece 24.2.22 – lifo

53

Bellagio

Γεύσεις που γίνονται έρωτας αλά ιταλικά. Ας υποθέσουμε ότι έχεις γυρίσει όλη την Ιταλία σε ένα ονειρεμένο ταξίδι. Και ότι φεύγοντας μπορείς να πάρεις μαζί σου τα πιάτα που σε εντυπωσίασαν περισσότερο ώστε να τα απολαμβάνεις καθημερινά, ενώ μεταφέρεσαι νοητά στα γραφικά σοκάκια με τον ρομαντικό φωτισμό και τις παρέες να περπατούν τραγουδώντας. Αυτό έχει καταφέρει το Bellagio. Έχει μεταφέρει το ιταλικό ταμπεραμέντο, δημιουργώντας ένα comfort food spot με προτάσεις που μέχρι τώρα θα συναντούσες μόνο στην Ιταλία. Η πίτσα με την τραγανή υφή, κυψελωτή και πανάλαφρη, φιλοξενεί στο οβάλ σχήμα της μια σειρά από συνδυασμούς υλικών που την κάνουν μοναδική. Πρέπει να δοκιμάσεις την Pistacchio με μοτσαρέλα, γκοργκοντζόλα, μορταδέλα, πέστο φιστικιού και τριμμένο φιστίκι για να καταλάβεις την έννοια του γευστικού αναστεναγμού, αλλά και την Tartufata με μοτσαρέλα, κρέμα από πάστα τρούφας, καραμελωμένα κρεμμύ-

δια, προσούτο, baby ρόκα, φλέικς παρμεζάνας και λάδι τρούφας, που είναι μια αποκάλυψη. Τα ιταλικά ΠΟΠ προϊόντα ξεχωρίζουν με τη γεύση τους και η απόλαυση ολοκληρώνεται χάρη στον φούρνο Morello όπου η κάθε πίτσα χρειάζεται μόνο 3 λεπτά για να ψηθεί και να σερβιριστεί λαχταριστή μπροστά σου. Στην κατηγορία pasta θα συναντήσεις μόνο χειροποίητα ζυμαρικά αργής ξήρανσης σε συνταγές που ενώνουν τον Βορρά με τον Νότο της Ιταλίας. Η εκπληκτική καρμπονάρα έρχεται σε δύο παραλλαγές και πρέπει να τις γευτείς και τις δύο. Carbonara Romana με σπαγγετόνι, κρόκο αυγού, guanciale, πεκορίνο Romano και φρέσκο πιπέρι αλλά και Carbonara al Τartufo με paccheri, κρόκο αυγού, guanciale, πεκορίνο Romano, παρμεζάνα Grana 18μηνης ξήρανσης και λάδι τρούφας. Ό,τι κι αν δοκιμάσεις στο Bellagio, είναι ένας έρωτας αλά ιταλικά στην πιο ειλικρινή μορφή του. Κι αυτή η γεύση δεν ξεχνιέται εύκολα.

Ιταλικό

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

54 lifo – 24.2.22

Nolio

Αγίου Ιωάννου 82, Αγία Παρασκευή, 210 6000646, www.bellagiotrattoria.gr, Facebook: Bellagio • Pizza & Pasta Bar, Instagram: bellagio_pizza_pasta

Ιταλική φινέτσα με γεύση comfort food.

Tο Nolio άνοιξε πριν από έναν χρόνο και έχει καταθέσει ήδη τη δική του άποψη στο comfort Italian food με πιάτα που σε κάνουν να τα λαχταράς από την πρώτη κιόλας ματιά. Και αυτή η αίσθηση επιβεβαιώνεται αμέσως μόλις δοκιμάσεις κάποια από τις προτάσεις του μενού που επιμελείται ο Ανδρέας Μούτσας. Η ναπολιτάνικη πίτσα στα καλύτερά της δημιουργείται από ζυμάρι ωρίμανσης 72 ωρών για να αποκτήσει τη μαλακή και κυψελωτή μορφή της με την τραγανή υφή. Τα ζυμαρικά, χειροποίητα και πεντανόστιμα, θα σε ενθουσιάσουν με τους συνδυασμούς υλικών, ενώ δεν πρέπει να παραλείψεις τις φανταστικές σαλάτες του Nolio. Η Margherita με σάλτσα San Marzano, μοτσαρέλα fior di latte και φρέσκο βασιλικό είναι η πιο απλή και τρανταχτή απόδειξη της ανώτερης γεύσης. H Funghi e pancetta με κρέμα παρμεζάνας, μοτσαρέλα, προβολόνε, μανιτάρια, πανσέτα, λάδι τρούφας και θυμάρι θα σε μαγέψει με τη γεύση των αυ-

θεντικών ιταλικών υλικών. Ενώ η Affumicata με κρέμα καπνιστού κρόκου αυγού, μοτσαρέλα, προβολόνε, καπνιστή scarmoza, πανσέτα και prosciutto cotto είναι μία από τις επιλογές που σε κάνουν φανατικό. Οι λάτρεις της pasta (υπάρχει κανείς που δεν είναι;) θα δυσκολευτούν να επιλέξουν, αλλά είναι σίγουρο ότι θα ξεκινήσουν από την αυθεντική καρμπονάρα με καπνιστή πανσέτα, κρόκο αυγού και κρέμα πεκορίνο ή την πικάντικη Amatriciana με καπνιστή πανσέτα, σάλτσα San Marzano, καπνιστή πάπρικα και λάδι πράσινου τσίλι. Στις σαλάτες ξεχωρίζει η Rucola με αχλάδι, παντζάρι, αμύγδαλο φιλέ και ντρέσινγκ από λάιμ και, φυσικά, δεν γίνεται να τελειώσεις το γεύμα σου αν δεν δοκιμάσεις το τιραμισού με εσπρέσο brownie, κρέμα μασκαρπόνε και crumble καρυδιού. Στο Nolio οι γεύσεις έχουν την ιταλική φινέτσα που σε κάνει να νιώθεις ότι αυτό το φαγητό είναι μια ευγενική προσφορά στην καθημερινότητά σου.

Παναγή Τσαλδάρη 32, Μελίσσια, 211 0134983, Facebook: Nolio Restaurant, Instagram: nolio.restaurant

Aperio Cucina & Vino

Ι Τ Α Λ Ι Κ Ο

Αυθεντικό ιταλικό φαγητό για απαιτητικούς του είδους. Η κλασική φινέτσα της ιταλικής κουζίνας και οι παραδοσιακές της γεύσεις ρίζωσαν για τα καλά στα βόρεια. Το Aperio Cucina & Vino μετράει τρία χρόνια λειτουργίας στον Χολαργό και έχει γίνει ήδη must try προορισμός για απαιτητικούς μακαρονάδες και λάτρεις της αυθεντικής πίτσας που ψήνεται σε χτιστό φούρνο. Η προσεγμένη πρώτη ύλη και τα φρέσκα ζυμαρικά πρωταγωνιστούν στο μενού του Aperio που επιμελούνται οι Κώστας Καράκωστας και Βασίλης Μάντης. Οι δύο σεφ υπόσχονται να μην αφήσουν κανέναν παραπονεμένο και κρατάνε την υπόσχεσή τους. Πρέπει να δοκιμάσεις το Vitello tonnato με σάλτσα τόνου, κάππαρη, πίκλες κρεμμυδιού και χώμα ελιάς αλλά και το καταπληκτικό Pistachio e Buffala με σπιτικό τσάτνεϊ ντομάτας, πέστο φιστίκι και burrata. Στην κατηγορία «πίτσα» θα σε ενθουσιάσει η πολύ ιδιαίτερη Amatriciana, ενώ οι pasta lovers πρέπει να γευτούν τις παπαρδέλες alla norcina, ένα signature πιάτο που έχει φανατικούς θαυμαστές. Στον επίλογο του γεύματός σου δεν γίνεται να αντισταθείς στο κρεμώδες τιραμισού που δεν χορταίνεις την ανάλαφρη γεύση του. Φυσικά, το Aperio φροντίζει για την pairing εμπει-

ρία με μια λίστα από κρασιά του ελληνικού και ιταλικού αμπελώνα. Κάθε ετικέτα συνδυάζεται μοναδικά με τις ανάλογες γεύσεις και απογειώνει την απόλαυση. Ο χώρος, διακοσμημένος με επιρροές τόσο από ρετρό όσο και από industrial στοιχεία, σε μεταφέρει σε μποέμ συνοικία της Ρώμης. Ψιλοτάβανος, φωτεινός, όπου το φυσικό ξύλο κυριαρχεί, ενώ ο χτιστός φούρνος στο βάθος και το πλακόστρωτο πάτωμα κλέβουν το βλέμμα σου. Στον επάνω όροφο η οικιακή κουζίνα και το μεγάλο μοναστηριακό τραπέζι σε μεταφέρουν στην ιταλική επαρχία, δημιουργώντας μια ζεστή ατμόσφαιρα. Αυτή η ατμόσφαιρα γίνεται ιδανικός προορισμός για απογευματινή έξοδο με aperitivo μετά τη δουλειά αλλά και για βραδινή βόλτα με φίλους. Η πίτσα στη μέση γίνεται σημείο συνάντησης για την παρέα, ενώ τα κλασικά ιταλικά πιάτα διαδέχονται το ένα το άλλο σε μια αυθεντική ιταλική εμπειρία απόλαυσης με τη συνοδεία των κατάλληλων κοκτέιλ. Στο Aperio κάθε στιγμή είναι μια μικρή γευστική απόδραση που σε παρασύρει σε άλλη χώρα, σε άλλη εποχή και κυρίως σε μια άλλη θεώρηση του τι θα πει αυθεντικό ιταλικό φαγητό.

Μεσογείων 258, Χολαργός, 210 6542002, Facebook: Aperio cucina & vino, Instagram: aperio_athens 24.2.22 – lifo

55

Granello

Ανώτερη ποιότητα στις ιταλικές γεύσεις που δεν κρύβεται. Το Granello είναι η σταθερή επιλογή του κέντρου της Αθήνας κάθε φορά που θέλεις να γευτείς αυθεντική ιταλική πίτσα. Τα προσεγμένα υλικά που έρχονται από τη γειτονική χώρα συνδυάζονται με προϊόντα του τόπου μας σε μια σειρά από συνταγές που ανεβάζουν το επίπεδο του street food όπως το ήξερες μέχρι σήμερα. Η ιδιαίτερη γεύση των αλλαντικών και τυριών της Ιταλίας αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο όταν παντρεύεται με την ποιότητα από το λάδι Κρήτης ή τα φρέσκα λαχανικά από μικρούς παραγωγούς. Το ζυμάρι με φυσική προζύμη έρχεται να απογειώσει τη νοστιμιά της πίτσας του Granello που ψήνεται σε έναν custom made φούρνο, κατευθείαν από τη Νάπολη, και προσφέρει μια εκπληκτική αφράτη και ελαφριά γεύση που σου αφήνει μόνο την αίσθηση της απόλαυσης, χωρίς να σε βαραίνει.

Αν μπεις σε δίλημμα σχετικά με το τι θα παραγγείλεις –που είναι και το πιο πιθανό– μπορείς να ξεκινήσεις από την Greca με σάλτσα ντομάτας San Marzano, μοτσαρέλα Fior di Latte, πάστα ελιάς, πέστο λιαστής ντομάτας, κρεμμύδι και ψητές πιπεριές, ενώ εξαιρετική επιλογή είναι και η Piccante με σάλτσα ντομάτας San Marzano, μοτσαρέλα Fior di Latte, παρμεζάνα, πικάντικο σαλάμι, μέλι με τσίλι και φρέσκο βασιλικό. Τα Lasagne Βolognese θυμίζουν την αγαπημένη συνταγή της μαμάς και φυσικά μην παραλείψεις να δοκιμάσεις τα sticks σκορδόψωμου Bastoncini που καταναλώνονται χωρίς μέτρο. Ό,τι κι αν επιλέξεις μπορείς να το δεις να παρασκευάζεται μπροστά στα μάτια σου χάρη στην ανοιχτή κουζίνα του Granello όπου τίποτα δεν μένει μυστικό. Άλλωστε, η υψηλή ποιότητα και η άριστη τεχνική δεν έχουν λόγο να κρύβονται.

Ιταλικό

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

56 lifo – 24.2.22

La Gratella

Περικλέους 18, Αθήνα, 210 3226542, Facebook: granellopizza, Instagram: granellopizza

Ιταλική γευστική παράδοση σε μια ζεστή ατμόσφαιρα. Η γαστρονομία της Ιταλίας είναι τόσο οικεία στην ελληνική γεύση, που καμιά φορά δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποια από τις δύο κουζίνες σε κάνει να νιώθεις πιο οικεία. Στο La Gratella αυτή η ζεστασιά της σπιτικής φροντίδας είναι διάχυτη σε όλο τον χώρο και, φυσικά, στις γεύσεις που θα δοκιμάσεις. Η ατμόσφαιρα θυμίζει trattoria σε κάποιο χωριό της Νότιας Ιταλίας με την πέτρα και το ξύλο να κυριαρχούν, ενώ το μενού τιμά την ιταλική παράδοση με τον καλύτερο τρόπο. Η ναπολιτάνικη πίτσα του Gratella παρασκευάζεται από ζυμάρι που ωριμάζει για 72 ώρες και προσφέρεται σε μια σειρά από προτάσεις όπου πρωταγωνιστούν οι πρώτες ύλες που έρχονται απευθείας από Ιταλία. Ανάμεσα στις επιλογές που πρέπει να δοκιμάσεις είναι σίγουρα η πίτσα Tartufata με κρέμα γάλακτος, κατσικίσιο τυρί, σάλτσα τρούφας και μανιτάρια. Αν είσαι φαν της pasta, τα φρέσκα ζυμαρικά στο La Gratella

δίνουν μια άλλη διάσταση στις κλασικές συνταγές, ενώ δεν λείπουν προτάσεις που θα σε εκπλήξουν γευστικά με τον συνδυασμό των υλικών. Τα Paccheri με λουκάνικο Νόρτσια, provola affumicata, κρέμα μαύρης τρούφας, μανιτάρια porcini, πεκορίνο και δεντρολίβανο είναι πράγματι ένα «χαστούκι» γευστικής ικανοποίησης (στη Νάπολη «paccheri» σημαίνει «χαστούκι»), ενώ το ριζότο με μανιτάρια porcini και σάλτσα μαύρης τρούφας παίζει με τα ντελικάτα αρώματα και σε ενθουσιάζει. Τα πιάτα συνοδεύονται από μια λίστα κρασιών με ετικέτες εισαγωγής που δεν θα βρεις αλλού και όλες οι γεύσεις έρχονται και στον χώρο σου με delivery. To La Gratella, που σημαίνει μικρή σχάρα, βρίσκεται σε δύο σημεία, στο Ναύπλιο και στο Χαλάνδρι, για να μοιράζει απλόχερα γεύσεις της ιταλικής παράδοσης με έναν τρόπο που σε κάνει να νιώθεις ότι αυτή είναι η κουζίνα του τόπου σου.

25ης Μαρτίου 21 & Ομήρου, Χαλάνδρι, 210 6851200, Facebook: La Gratella Athens, Instagram: lagratellatrattoria

Κεντρίνα

Ιταλικές γεύσεις που σε παρασύρουν σε κάποιο χωριό έξω από τη Ρώμη. Η Κεντρίνα είναι ένα στέκι μικρό, αλλά θαυματουργό σε ό,τι αφορά τόσο την ατμόσφαιρα όσο και τις γεύσεις που προσφέρει. Αυθεντικά ιταλικά υλικά γίνονται η βάση για μια σειρά από προτάσεις σε πίτσα στην πιο ρουστίκ εκδοχή της. Το ζυμάρι, αποκλειστικά από φυσικό προζύμι, δημιουργεί μια απόλυτα ελαφριά και εύπεπτη νοστιμιά που σε μεταφέρει σε κάποιο χωριό έξω από τη Ρώμη. Ακολουθώντας τη διαδοχή των εποχών, οι προτάσεις διαφέρουν, ώστε να υπάρχει συνεχώς κάτι νέο να δοκιμάσεις. H Margherita Βurratina με σάλτσα ντομάτας San Marzano, μοτσαρέλα burrata, χειροποίητο πέστο βασιλικού, ντοματίνια confit και φρέσκα και κουκουνάρι είναι ίσως η καλύτερη εισαγωγή για να γνωρίσεις αυτή την gluten free απόλαυση με το μακρόστενο σχήμα. Must try, φυσικά, η ομώνυμη Κεντρίνα με μοτσαρέλα Fior di Latte, κατίκι Δομοκού, μπρεζάολα, κάππαρη, ξύσμα λεμονιού, ροζ πιπέρι, ρόκα, φρέσκο πιπέρι και βινεγκρέτ λεμόνι που

συνδυάζει τα ελληνικά υλικά με την ιταλική παράδοση. Eξαιρετικές και οι επιλογές σε πάστα –πρέπει να δοκιμάσεις την Tartuffo με μανιτάρια, πατέ τρούφας και μαϊντανό– αλλά και οι δροσιστικές σαλάτες σε συνδυασμούς τόσο προσεγμένους γευστικά και θρεπτικά, ώστε να αποτελούν ολοκληρωμένο γεύμα από μόνες τους. Ό,τι κι αν επιλέξεις, μπορείς να το παραγγείλεις και στον χώρο σου με delivery, απολαμβάνοντας τη γεύση των υλικών που κυριαρχεί, χωρίς να καλύπτεται από περιττές προσθήκες. Η λίστα με τα κρασιά περιλαμβάνει ετικέτες μικρών παραγωγών από Ελλάδα, Ιταλία και Γαλλία, που συνοδεύουν αρμονικά κάθε γεύση. Κάθε τόσο θα πετύχεις φανταστικά events που στήνονται στον εξωτερικό χώρο με live σε ήχους σουίνγκ, τζαζ ή ροκ. Ιδανικό στέκι για πριν ή μετά από μια κινηματογραφική βραδιά στο Αβάνα, το Κεντρίνα είναι ένα κουκλίστικο σποτ που απλώς φροντίζει να τρως καλά και με τα πιο αγνά υλικά. Κι αυτό δεν το λες και λίγο.

Ι Τ Α Λ Ι Κ Ο

THE PASTA PROJECT

Mailo΄s

Λυκούργου 2, Χαλάνδρι, 210 6721129, Facebook: Kentrina, Instagram: kentrinaathens

Οι γεύσεις του κατακτούν και τα νότια προάστια. Ο Mailo, αυτός ο χαριτωμένος σκυλάκος που συνδέει τη μορφή του με τη γεύση των φρέσκων χειροποίητων ζυμαρικών, κάνει βόλτα στη Γλυφάδα, αφού εκεί έχει ανοίξει το νέο σποτ Mailo’s The Pasta Project, και κατακτά τα νότια προάστια με τις φανταστικές συνταγές του. Γνήσια ιταλική pasta σε ένα Mailo’s box που μοιράζει γευστική ευτυχία είτε σε takeaway είτε ως delivery. Rigatoni, casarecce και campanelle από βιολογικό ιταλικό σιμιγδάλι είναι τα φρέσκα ζυμαρικά που μπορείς να συνδυάσεις με κάποια από τις τέλειες σάλτσες του Mailo’s για να νιώσεις την απόλυτη γευστική ικανοποίηση που έρχεται από την Ιταλία και κάνει στάση σε περισσότερα από 20 σημεία σε Ελλάδα και Κύπρο. Parmesan Chicken με κρέμα παρμεζάνας, κοτόπουλο, φρέσκα μανιτάρια και εστραγκόν, Mac & Cheese με παλαιωμένο τσένταρ και μπεσαμέλ παρμεζάνας, Beef

Ragu με σιγομαγειρεμένο μοσχαράκι και σάλτσα φρέσκιας ντομάτας με μυρωδικά: αυτές είναι μόνο κάποιες από τις γεύσεις που θα σε κάνουν να «κουνάς την ουρά σου» από χαρά, ενώ το μενού ανανεώνεται και θα παρουσιάσει σύντομα δύο νέες γευστικές εκπλήξεις που δεν μοιάζουν με τίποτε απ’ όσα έχεις δοκιμάσει. (Κάνε υπομονή και σύντομα θα ευχαριστείς γι’ αυτό το spoiler.) Όπου κι αν βρίσκεσαι, οι προτάσεις του Mailo’s The Pasta Project βρίσκονται κι αυτές κάπου εκεί γύρω, αν και όσο ο καιρός ανοίγει, το νέο σημείο της Γλυφάδας είναι ιδανική στάση στη βόλτα σου. Τα εκλεκτά υλικά –μόνο οι καλύτερες πρώτες ύλες καταφθάνουν στην κουζίνα του Mailo’s– εννοείται ότι κάνουν τη διαφορά από την πρώτη κιόλας δοκιμή. Αν η γαστρονομία είναι ένα ταξίδι σε άλλες χώρες, ο Mailo γίνεται οδηγός στο δικό σου γευστικό ταξίδι στη γνήσια ιταλική πάστα.

Γιαννιτσοπούλου 3, Γλυφάδα, 216 9005452 και σε Κολωνάκι, Περιστέρι, Ν. Σμύρνη, Χαλάνδρι, Μαρούσι και Κύπρο, www.mailos.gr, Facebook: Mailo’s, Instagram: mailos_pasta 24.2.22 – lifo

57

The Brothers

Ιταλική γαστρονομία σε street food. Η υψηλή ποιότητα σερβίρεται σε μορφή street food και είναι ό,τι πιο νόστιμο θα δοκιμάσεις. Στο The Brothers τα δύο αδέλφια, ο Λεονάρδος και ο Μιχάλης Κρητικός, έχουν αποδείξει ότι η ναπολιτάνικη πίτσα είναι από μόνη της μια κατηγορία γεύσης και συνεχίζουν να το επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο. Το αλεύρι από ιταλικούς πετρόμυλους είναι η πρώτη ύλη στην οπoία βασίζεται το εξαιρετικό ζυμάρι που ωριμάζει για 48 ώρες και καταλήγει να δημιουργήσει την περίφημη πίτσα με το κυψελωτό στεφάνι και την ελαφριά γεύση. Ο σεφ Χάρης Κουφουκώστας ξέρει πολύ καλά πώς να απογειώσει την απόλαυση με συνταγές που συνδυάζουν τα premium υλικά, όπως τα διαλεχτά αλλαντικά και τυριά Ιταλίας και η εκλεκτή σάλτσα ντομάτας San Marzano. Στο The Brothers θα βρεις πολλές επιλογές που θα σε βάλουν σε δίλημμα, αλλά ξεκίνησε δοκιμάζοντας την κλασική

μαργαρίτα. Σε αυτή την απλή γεύση κρύβεται όλη η ποιότητα των υλικών αλλά και της τεχνικής, που θα σε καταπλήξουν. Εξαιρετική και η Porchetta με κρέμα ρικότα, μοτσαρέλα, ιταλική πορτσέτα, πατάτα ψητή, πράσο και παρμεζάνα. Αν είσαι φαν των πικάντικων, μην παραλείψεις την Picante με σάλτσα ντομάτας San Marzano, μοτσαρέλα, παρμεζάνα, ιταλική σπιανάτα, ντοματίνια, μέλι, δενδρολίβανο και πέστο καυτερής πιπεριάς. Το μοναδικό ζυμάρι γίνεται βάση για πεϊνιρλί –δεν έχεις φάει παρόμοιο– αλλά και για πεντανόστιμα panuozzo – must try το pulled beef με μοσχαράκι ραγού, ελιές, κρέμα ρικότα και πεκορίνο. Δεν είναι τυχαίο ότι το The Brothers πήρε το βραβείο Food Awards 2021 στην κατηγορία «Ιταλικό». Κυρίως, δεν είναι τυχαίο ότι καθημερινά βραβεύεται απ’ όσους δοκιμάζουν τις γεύσεις του και επιστρέφουν ξανά και ξανά στο ίδιο σημείο.

Ιταλικό 58 lifo – 24.2.22

Παραδοσιακές γεύσεις σε μία από τις πιο όμορφες γειτονιές του κέντρου. Η ιταλική παράδοση έχει το δικό της στέκι στο Κουκάκι. Το Grandpa Trattoria είναι το επιχειρηματικό αδελφάκι του Σπιρτόκουτου που εδώ και 13 χρόνια μοιράζει στιγμές απόλαυσης σε μία από τις πιο όμορφες γειτονιές του κέντρου. Εδώ όλα είναι χειροποίητα και άκρως προσεγμένα, γι’ αυτό και το Grandpa ήδη βρίσκεται στη 2η θέση του Tripadvisor. Το ζυμάρι που ωριμάζει για 48 ώρες γίνεται βάση για μια σειρά από συνταγές που συνθέτουν την κατηγορία «πίτσα» στην πιο αυθεντική εκδοχή της, ενώ τα χειροποίητα ζυμαρικά είναι μια γευστική έκπληξη σε όποια συνταγή κι αν τα γευτείς. Πρέπει να δοκιμάσεις την πίτσα Prosciutto και την pasta Caccio e Peppe και,

φυσικά, να συνοδεύσεις ό,τι κι αν φας με κάποια από τις ετικέτες της ενημερωμένης λίστας κρασιών από τον ελληνικό και τον ιταλικό αμπελώνα για μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Μη φύγεις χωρίς να γευτείς το αυθεντικό τιραμισού ή την παραδοσιακή πανακότα που παρασκευάζονται καθημερινά στο Grandpa Trattoria, ολοκληρώνοντας το γευστικό σου ταξίδι στους δρόμους της Ιταλίας.

Γεωργίου Ολυμπίου 8Α, Κουκάκι, 210 9230656, Facebook: Grandpa trattoria, Instagram: grandpa_trattoria

NAPOLITIVO

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Grandpa Trattoria

Ιωαννίνων 3, Γέρακας, 210 6613613, Facebook: thebrothers, Instagram: thebrothersathens

Εδώ θα απολαύσεις αυθεντική ναπολιτάνικη πίτσα. Η Νάπολη και η απολαυστική συνήθεια του aperitivo συναντιούνται στο Napolitivo. To all-day pizza bar που θα συναντήσεις λίγο μετά την είσοδο στη μαρίνα Φλοίσβου συνδυάζει όλες τις αγαπημένες ιταλικές συνήθειες σε έναν ατμοσφαιρικό χώρο που σε ταξιδεύει γευστικά μέχρι την Ιταλία. Αυθεντική ναπολιτάνικη πίτσα, αρωματικός καφές, ιταλικό brunch αλλά και η λατρεμένη ιεροτελεστία του aperitivo σε παρασύρουν σε μια εμπειρία απόλαυσης που κερδίζει τις εντυπώσεις. Άλλωστε, το Napolitivo είναι το μοναδικό πιστοποιημένο εστιατόριο από το Associazione Verace Pizza Napoletana (AVPN) στην Αθήνα και όχι τυχαία. Η πίτσα

που ψήνεται σε ξυλόφουρνο ξεχωρίζει χάρη στην ελαφριά της ζύμη, η οποία ωριμάζει για 12-24 ώρες πριν περάσει στα χέρια των εκπαιδευμένων στη Νάπολη pizzaiolos. Τα εκλεκτά υλικά συνδυάζονται σε διαφορετικές συνταγές που παρουσιάζονται στο μενού του Napolitivo και σε προκαλούν να τις δοκιμάσεις. Εξαιρετική επιλογή η Pistacchio e Mortadella από την κατηγορία των «Bianca Pizza»με πέστο φιστικιού και τριμμένο φιστίκι ή η Diavola με το ιταλικό αλλαντικό nduja και πικάντικο σαλάμι Νάπολης. Ολοκλήρωσε το γεύμα σου με μια αυθεντική Tiramisù ή ένα Aperol Spritz.

Rumor has it ότι το Napolitivo τα πάει περίφημα και στα δύο!

Μαρίνα Φλοίσβου, Παλαιό Φάληρο, 2109840112, Facebook: Napolitivo, Instagram: napolitivo

V 1935

Ι Τ Α Λ Ι Κ Ο

Ιταλική γαστρονομία σε ένα από τα πιο όμορφα roofgardens της Αθήνας. Αν υπάρχει κάτι ακόμα καλύτερο από τη γεύση της αυθεντικής ναπολιτάνικης πίτσας, είναι η αυθεντική ναπολιτάνικη πίτσα με θέα στην Αθήνα. Στο roofgarden του V 1935 θα ζήσεις αυτήν ακριβώς την εμπειρία που ικανοποιεί όλες τις αισθήσεις σου. Σε μια vintage ατμόσφαιρα με στοιχεία αρ ντεκό ο πιστοποιημένος pizzaiolo και δημιουργός του V1935 Λευτέρης Τσαουσάκης θα σε μαγέψει με μια σειρά από συνταγές που βασίζονται όλες στην άριστη τεχνική και τις premium πρώτες ύλες που έρχονται από την Ιταλία για να συνθέσουν τις προτάσεις του μενού. Το ζυμάρι, που ωριμάζει υπομονετικά, την 3η ημέρα είναι έτοιμο να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αυθεντικής ναπολιτάνικης πίτσας. Αρκεί να ψηθεί για μόλις ενάμισι λεπτό στους 400°C στον φούρνο που έχει κατασκευάσει μία από τις πιο παλιές εταιρίες της Νάπολης, ώστε να σε καταπλήξει με την ελαφριά και πεντανόστιμη γεύση του. Εδώ θα απολαύσεις «μια πίτσα με μανιτάρια που

όμοιά της θα βρεις μόνο στη Ρώμη», όπως λέει ο pizzaiolo, ενώ πρέπει να δοκιμάσεις οπωσδήποτε γνήσια ιταλική carbonara με gorgonzola και αυγό. Στα καινούργια πιάτα έχει προστεθεί η pizza με καπνιστή πέστροφα, πέντε ειδών μανιτάρια και πάστα τρούφας. Στις ιδιαίτερες επιλογές του καταλόγου η πίτσα με σπανάκι και ρικότα που περιέχει λάδι με άρωμα πορτοκαλιού, αλλά και η πίτσα με φιστίκι, ρικότα και μορταδέλα. Όλες οι συνταγές είναι αυθεντικά ιταλικές, αντλούν έμπνευση από τα ταξίδια του Λευτέρη στην Ιταλία και φυσικά παρασκευάζονται μόνο με τα καλύτερα υλικά, όπως η αυθεντική σάλτσα ντομάτας San Marzano. Εξαιρετικά και τα κοκτέιλ που θα συνοδεύσουν τις γεύσεις σε μια γαστρονομική εμπειρία που ολοκληρώνεται με ένα original τιραμισού! Στο V 1935 η γαστρονομία της Ιταλίας προσφέρεται στην πιο ουσιαστική μορφή της και σερβίρεται κάτω από τον αττικό ουρανό παρακολουθώντας πάντα βουβό κινηματογράφο!

Βουλής 29, 211 182 1935, Facebook: v1935 Roof Garden, Instagram: v1935_roof_garden 24.2.22 – lifo

59

PERSONAL SHOPPER

MARKET RESEARCH ò

weDo Detangle spray ξεμπερδέματος μαλλιών. Στα καταστήματα καλλυντικών

ö

Samsung

ñ

New Balance

Φορητός προτζέκτορας The Freestyle. www.samsung.com

ö

Missoni

Καπέλο Lifestyle Athletics Trucker.

Φόρεμα από τη συλλογή S/S 22.

www.newbalance.gr

Σε επιλεγμένα καταστήματα

Σιμιγδάλι Ψιλό & Χονδρό, μια νέα πρόταση από την Αλλατίνη! Η μάρκα Αλλατίνη εδώ και πενήντα χρόνια είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το αλεύρι αλλά και με μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων που συνδυάζουν την ποιότητα με τη γεύση, τη θρεπτικότητα με την απόλαυση και την παράδοση με την καινοτομία. Σήμερα η μάρκα Αλλατίνη παρουσιάζει δύο νέα προϊόντα, Σιμιγδάλι Ψιλό και Σιμιγδάλι Χονδρό, φτιαγμένα από 100% εκλεκτά ελληνικά σιτάρια. Το ψιλό σιμιγδάλι της μάρκας Αλλατίνη είναι διπλής άλεσης, άρα ιδανικό για βελούδινες κρέμες και φρέσκα ζυμαρικά. Το χονδρό σιμιγδάλι είναι μια μοναδική πρόταση για την παρασκευή χαλβά και σοκολατόπιτας. Το σιμιγδάλι, μια τροφή με πολλά θρεπτικά συστατικά, παρασκευάζεται από την άλεση της καρδιάς των κόκκων του σκληρού σιταριού και είναι το βασικό συστατικό για πολλές αυθεντικές και αγαπημένες ελληνικές συνταγές.

ò

Calvin Klein Τσάντα ώμου. www.calvinklein.gr

õ

Go Travel Φορητός φορτιστής. www.public.gr

Ούζο 1954: Ούζο με καταγωγή ποιότητας της οικογένειας Αποστολάκη

ô

adidas Παπούτσια Forum Low. www.adidas.gr

ñ

Neutrogena Συμπυκνωμένη κρέμα χεριών. Στα φαρμακεία

60 lifo – 24.2.22

Η ιστορία του ούζου στην περιοχή της Μαγνησίας ξεκίνησε το 1922, όταν Μικρασιάτες πρόσφυγες από τη Σμύρνη εγκαταστάθηκαν στη Νέα Ιωνία της Μαγνησίας. Τότε, στις αρχές του εικοστού αιώνα, ταξίδεψαν μαζί με τους παππούδες της οικογένειας Αποστολάκη, από τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας στα Προσφυγικά της Μαγνησίας, τα μυστικά και η εμπειρία του οικογενειακού σμυρναίικου ούζου. Τριάντα χρόνια μετά, το 1954, υλοποιήθηκε ξανά στη Νέα Ιωνία του Βόλου η παλιά οικογενειακή συνταγή, δίνοντας τα πρώτα μπουκάλια από το οικογενειακό ούζο με καταγωγή ποιότητας, το Ούζο 1954. Σήμερα, με οδηγό τη σμυρναίικη παράδοση, η οικογένεια Αποστολάκη συνεχίζει το ταξίδι των μυστικών της παλιάς οικογενειακής συνταγής, δημιουργώντας αυτό το εξαιρετικό και γλυκόπιοτο ούζο, το Ούζο 1954 της οικογένειας Αποστολάκη.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Valisia Odell Μουσικός / Σχεδιάστρια μόδας

Valisia, είσαι σχεδιάστρια μόδας, art director, μουσικός και DJ. Πώς συνδέονται όλα αυτά; Δεν τα αντιλαμβάνομαι καθόλου ως ξεχωριστές ιδιότητες. Θεωρώ ότι το ένα είναι φυσική συνέχεια του άλλου. Κάπως αλληλοτροφοδοτούνται, είναι μέρος ενός κύκλου, σίγουρα όχι φαύλου.

από τηn αφροδιτη σακκα

φωτο: άρης αθάνατος

Πότε ξεκίνησε το brand σου 2WO+1NE=2; Με τι αφορμή; Μαζί με την πολύ καλή μου φίλη Στέλλα Παναγοπούλου ξεκινήσαμε τo 2WO+1NE=2 το 2017. Η αφορμή ήταν ότι πολύ απλά θέλαμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε περισσότερο, να δημιουργήσουμε δηλαδή μια δική μας διαχρονική και distinct ταυτότητα. Τι πρότζεκτ δουλεύεις αυτόν τον καιρό; Πολλά και διάφορα. Το πιο σημαντικό είναι ότι με το συγκρότημά μου Strawberry Pills έχουμε μπει στο στούντιο και δουλεύουμε το δεύτερο άλμπουμ μας, ενώ με το 2WO+1NE=2 ετοιμάζουμε την παρουσίαση της επόμενης συλλογής μας σε συνεργασία με την καλλιτέχνη Ελίζα Σορόγκα. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Custom made 2WO+1NE=2 σακάκι και φούστα, μαζί με ένα vintage κορμάκι της μητέρας μου, σε συνδυασμό με τα διαχρονικά αγαπημένα μου Aumorfia αξεσουάρ. Δυστυχώς, την αξία τους δεν μπορώ να την προσδιορίσω με ακρίβεια, τα 2WO+1NE=2 δεν έχουν κοστολογηθεί, ενώ τα αξεσουάρ είναι δώρο, πάλι custom made, από την ταλαντούχα δημιουργό του Aumorfia, Θεανώ Ποταμιάνου. Πού πηγαίνεις τώρα; Στο showroom, γιατί είμαστε εν μέσω ενός φωτογραφικού πρότζεκτ με τον μοναδικό εικονοπλάστη Γιώργο Μαυρόπουλο. @valisiaodell Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

24.2.22 – lifo

61

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Πολλές θα είναι

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Με θετικό πρό-

αυτή την εποχή σάς οδηγεί σε νέα δημιουργικά μονοπάτια και είστε γεμάτοι αισιοδοξία. Στις 24/2 το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα στο ζώδιό σας σάς καλεί να στρέψετε την προσοχή στην κοινωνική σας ζωή και να κάνετε νέες γνωριμίες που θα σας ωφελήσουν. Μέσω ενός χόμπι ή μιας ομαδικής δραστηριότητας θα έρθετε σε επαφή με άτομα με τα οποία θα έχετε κοινά ενδιαφέροντα και οι ελεύθεροι θα νιώσετε πως υπάρχουν προοπτικές για να βελτιώσετε την ερωτική σας ζωή. Ιδανική μέρα για να βρεθείτε με φίλους και να διασκεδάσετε στο αγαπημένο σας στέκι. Στις 25/2 πρέπει να προσέξετε πιθανή παρεξήγηση με οικείο σας πρόσωπο. Το τετράγωνο Ερμή - Ουρανού δημιουργεί ίντριγκες που θα αποκαλύψουν κρυφούς εχθρούς. Η Νέα Σελήνη στις 2/3 στο ζώδιό σας σάς ωθεί να κάνετε ένα βήμα μπροστά, ανακτώντας την αυτοπεποίθησή σας.

οι μετακινήσεις και τα ταξίδια καθώς τελειώνει ο μήνας και θα υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τις παροχές και τα προϊόντα σας. Αν είναι να κάνετε κάποιες διαπραγματεύσεις για νέες συνεργασίες, στις 24/2 θα είναι μια καλή μέρα, καθώς θα πραγματοποιείται το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα. Στις 25/2 πρέπει να προσέξετε τη διαχείριση κοινών πόρων. Το τετράγωνο Ερμή - Ουρανού μπορεί να προκαλέσει κάποιες ανατροπές σε σχέδια που αφορούν την υλοποίηση μιας ιδέας ή να φέρει αύξηση εξόδων μέσω μιας οφειλής. Κρατήστε άμυνες μέχρι νεωτέρας. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς και σηματοδοτεί την έναρξη ενός κύκλου με νέες προοπτικές για τη σταδιοδρομία σας. Μπορεί να είναι οι σπουδές ή μια παράλληλη επιχειρηματική δραστηριότητα σε μια άλλη πόλη.

σημο κλείνει ο μήνας, καθώς προκύπτουν νέες ευκαιρίες για επενδύσεις και για την αύξηση της φήμης σας αν έχετε καλλιτεχνικές τάσεις και ενδιαφέροντα. Στις 24/2 το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα αυξάνει την έμπνευση και τη διορατικότητά σας και είναι μια καλή στιγμή για να πάρετε ρίσκα. Επίσης, θα μπορέσετε να προσεγγίσετε με επιτυχία το άτομο που σας έχει γοητεύσει. Οι ελεύθεροι βγείτε να διασκεδάσετε. Στις 25/2 προσέξτε ώστε να μη δημιουργηθεί κάποια παρεξήγηση με μέλος της οικογένειας. Το τετράγωνο Ερμή - Ουρανού θα προκαλέσει ασυνεννοησία, γι’ αυτό δεν θα πρέπει να προτρέχετε. Ο Μάρτιος δίνει ευκαιρίες για αύξηση της δημοτικότητάς σας και κέρδη μέσω επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Εξαιρετική μέρα για ένα καινούργιο ξεκίνημα είναι στις 2/3 με τη Νέα Σελήνη στους Ιχθύς.

starfax

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Ο καταιγισμός ιδεών

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Οι τελευταίες μέρες του μήνα σάς βρίσκουν επικεντρωμένους στην καριέρα και τα οικονομικά σας θέματα. Στις 24/2 το εξάγωνο του Ποσειδώνα με την Αφροδίτη και τον Άρη φέρνει νέες ιδέες που θα σας βάλουν στον πειρασμό να τις υλοποιήσετε, αλλά θα πρέπει να τις μελετήσετε διεξοδικά. Στις 25/2 το τετράγωνο Ερμή - Ουρανού φέρνει στην επιφάνεια οικονομικά ζητήματα και θα διαπιστώσετε πως δεν είναι κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσετε μια ομαδική προσπάθεια ή μπορεί να μην υπάρξει ανταπόκριση αν κάνετε κάποια κρούση εσείς. Έντονη κοινωνική ζωή και αποδράσεις στο τέλος του μήνα θα αναπτερώσουν το ηθικό σας. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς, ενθαρρύνοντάς σας να κάνετε ένα βήμα πίσω για να σκεφτείτε πού ήσασταν και πού θέλετε να πάτε. Χρησιμοποιήστε αυτόν τον χρόνο για ξεκούραση, ψυχική και σωματική.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Ο τομέας της πνευματικής σας ανάπτυξης ενεργοποιείται στις 24/2 με το εξάγωνο της Αφροδίτης και του Άρη με τον Ποσειδώνα και, απ’ ό,τι φαίνεται, οι τελευταίες μέρες του μήνα θα είναι πολύ εποικοδομητικές. Εξαιρετική εποχή για να ταξιδέψετε, να δώσετε έμφαση στις σπουδές και να διευθετήσετε διαδικαστικά ζητήματα. Στις 25/2 το τετράγωνο του Ουρανού στο ζώδιό σας με τον Ερμή στον Υδροχόο μπορεί να προκαλέσει αύξηση των πιέσεων και να εντείνει την ανάγκη σας για αλλαγή επαγγελματικής κατεύθυνσης. Ωστόσο, καλό θα είναι να αποφύγετε τις παρορμητικές ενέργειες. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς και φωτίζει τον τομέα της κοινωνικής σας δικτύωσης. Έπειτα από πολλούς μήνες συνεχούς ενασχόλησης με τις φιλοδοξίες σας, ήρθε η εποχή για να αφιερώσετε χρόνο στην ψυχαγωγία και την κοινωνική σας ζωή.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Οι τελευταίες μέρες

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

62 lifo – 24.2.22

του μήνα θα είναι πολύ σημαντικές για την εξέλιξη της καριέρας σας και μπορείτε να κερδίσετε τις εντυπώσεις προσώπων με εξουσία μέσω της προώθησης των υπηρεσιών σας. Εξαιρετική μέρα για να κάνετε επαφές είναι στις 24/2, οπότε πραγματοποιείται το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα. Καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα θα εκτιμηθούν και θα διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας. Στις 25/2 ο κυβερνήτης σας Ερμής, σε τετράγωνο με τον Ουρανό, μπορεί να προκαλέσει παροδικά εμπόδια σε εμπορικές υποθέσεις με το εξωτερικό. Μην απογοητευτείτε, αλλά συνεχίστε το πρόγραμμά σας ώστε να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς και φέρνει μια νέα προαγωγή ή δουλειά. Ιδανική στιγμή για να βάλετε σε εφαρμογή ένα εγχείρημα και να ξεκινήσετε την επιχείρησή σας. Ιδιαίτερη προσοχή στη διαχείριση των πόρων σας.

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Αισιόδοξους σας βρί-

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Ο Φεβρουάριος κλείνει με την αύξηση των εσόδων σας και θα έχετε την απαραίτητη αποφασιστικότητα για να κυνηγήσετε νέους στόχους. Στις 24/2 το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα σας κάνει πολύ καλούς στις διαπραγματεύσεις και αν σκοπεύετε να συζητήσετε την αύξηση των αποδοχών σας, προτιμήστε αυτήν τη μέρα. Είναι ιδανική στιγμή για να δώσετε μια συνέντευξη προς εύρεση εργασίας και να παρουσιάσετε με σθένος τις δεξιότητες και την εμπειρία σας. Στις 25/2 η ανάγκη σας για δημιουργία δικής σας επαγγελματικής απασχόλησης θα σας απομακρύνει από τα καθήκοντά σας, δημιουργώντας προστριβές με άτομο από τον χώρο της εργασίας. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς και καθώς φωτίζει τον τομέα της οικιακής σας ζωής, είναι πολύ καλή στιγμή για να κάνετε μια μετακόμιση ή ανακαίνιση στον χώρο σας και για αγορά κατοικίας.

σκουν οι τελευταίες μέρες του μήνα επειδή βελτιώνονται τα οικονομικά σας μέσω κοινών πόρων και της εργασίας και μπορείτε να κάνετε πράγματα για τον εαυτό σας. Στις 24/2 θα σας δοθεί η ευκαιρία να προωθήσετε μια ιδέα που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον υψηλά ιστάμενων προσώπων και συνεπώς θα φέρει την αύξηση των αποδοχών σας. Επίσης, μπορεί να προκύψει ένα ερωτικό ειδύλλιο με άτομο από τον χώρο της εργασίας. Στις 25/2 η ανάγκη σας για αυτονομία θα φέρει τη λήξη μιας συνεργασίας και την αρχή μιας καινούργιας, πιο ικανοποιητικής για εσάς. Μη φοβάστε να ανοίξετε τα φτερά σας για κάτι καλύτερο. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς και δίνει έμφαση σε οικονομικές υποθέσεις. Εξαιρετική στιγμή για να βρείτε νέα πηγή εσόδων.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Ο Φεβρουάριος σας αφήνει με αυξημένη διάθεση για απολαύσεις και ψυχαγωγία. Στις 24/2 το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη με τον Ποσειδώνα φέρνει νέες ιδέες και όσοι εξασκήσετε τα ταλέντα σας θα μείνετε ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα. Επίσης, θα είναι μια καλή μέρα για να αφιερώσετε χρόνο στην ερωτική σας ζωή και στη διασκέδαση. Επειδή έχετε μια τάση για υπερβολές με τα χρήματά σας, προσέξτε μη βγείτε εκτός προϋπολογισμού. Στις 25/2 το τετράγωνο Ερμή - Ουρανού μπορεί να προκαλέσει αλλαγές σε ένα επαγγελματικό ταξίδι στο εξωτερικό ή να αναβληθεί μια δικαστική υπόθεση. Ο Μάρτιος είναι ο μήνας που μπορείτε να πετύχετε πολλά σε διαπραγματεύσεις και ιδανική μέρα για να ξεκινήσετε μια συνεργασία είναι στις 2/3 με τη Νέα Σελήνη στους Ιχθύς. Επίσης, είναι εξαιρετική μέρα για γάμο.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Μερικές μέρες πριν μπει η άνοιξη η διάθεσή σας για επικοινωνία και μετακινήσεις είναι αυξημένη και θα περάσετε αρκετό ποιοτικό χρόνο με οικείους. Στις 24/2 η Αφροδίτη και ο Άρης στο ζώδιό σας σε εξάγωνο με τον Ποσειδώνα φέρνουν ευκαιρίες για επανασύνδεση, ψυχαγωγία και απολαύσεις, ενώ θα ευνοήσει και την προώθηση των υπηρεσιών ή των δεξιοτήτων σας. Μια σύντομη εκδρομή με το ταίρι σας θα συμβάλει στην τόνωση του ψυχισμού σας. Προσέξτε στις 25/2 τα ρίσκα και τις επενδύσεις. Το τετράγωνο Ερμή - Ουρανού μπορεί να προκαλέσει οικονομικές απώλειες και δεν είναι κατάλληλη στιγμή για να ποντάρετε σε νέα επιχειρηματική δραστηριότητα. Ο Μάρτιος ξεκινά με τη Νέα Σελήνη στις 2/3 στους Ιχθύς και σας καλεί να εστιάσετε στις δημόσιες σχέσεις και στη διαφήμιση. Ιδανική στιγμή για να ενημερώσετε τον ιστότοπό σας ή να υπογράψετε ένα συμβόλαιο.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Οι τελευταίες μέρες του μήνα σάς βρίσκουν επικεντρωμένους στην οικογένεια και τα επαγγελματικά σας και θα είστε περισσότερο πρόθυμοι να ασχοληθείτε με τις υποχρεώσεις σας. Λίγες μέρες πριν μπει η άνοιξη η αισιοδοξία σας είναι στα ύψη, ειδικά στις 24/2 με το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα θα δημιουργήσετε μια όμορφη ατμόσφαιρα στο σπίτι ή στην επιχείρησή σας, προσελκύοντας το ενδιαφέρον νέων πελατών. Μια αναταραχή στην ερωτική σας ζωή θα φέρει το τετράγωνο Ερμή Ουρανού αν νιώσετε πως καταπιέζεστε. Η ανάγκη σας για ανεξαρτησία είναι έντονη και θα πρέπει να αποστασιοποιηθείτε από τα γεγονότα προτού πάρετε κάποια απόφαση. Ο Μάρτιος ξεκινά με νέες ευκαιρίες για τα επαγγελματικά σας. Στις 2/3 η Νέα Σελήνη στους Ιχθύς ενεργοποιεί τον τομέα της εργασίας και είναι ιδανική στιγμή για ένα καινούργιο ξεκίνημα.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Με νέες ιδέες

Sudoku No 716 1 6 9 7 7 1 6 3 2 9 9 4 8 6 8 3 7 5 1 8 5 7 9 5 4 1 1 7 9 2

Η λύση του προηγούμενου 4 2 8 1 9 3

3 5 7 4 6 2

6 1 9 7 5 8

2 3 6 5 8 7

8 9 5 6 1 4

1 7 4 2 3 9

9 8 1 3 4 6

7 6 3 9 2 5

5 4 2 8 7 1

6 9 4 1 7 5 2 8 3 5 8 3 4 2 6 7 1 9 7 1 2 9 3 8 5 4 6

σάς βρίσκουν οι τελευταίες μέρες του μήνα και αν κρατήσετε σιγή ιχθύος, η αύξηση του εισοδήματός σας θα είναι σχεδόν σίγουρη. Στις 24/2 το εξάγωνο Αφροδίτης, Άρη και Ποσειδώνα σάς ενθαρρύνει να δοκιμάσετε την τύχη σας μέσω μιας νέας πηγής εσόδων ή νέων συνεργασιών και θα καταφέρετε πολλά, αρκεί να είστε κατασταλαγμένοι. Αφουγκραστείτε τις ανάγκες της αγοράς και μεθοδεύστε τις ενέργειές σας. Στις 25/2 το τετράγωνο του Ερμή στο ζώδιό σας με τον Ουρανό στον Ταύρο μπορεί να προκαλέσει ανατροπές στην υπογραφή ενός συμβολαίου που θα αφορά ένα ακίνητο, έτσι όμως, θα σας δοθεί η ευκαιρία να βρείτε μια καλύτερη επιλογή. Ή μπορεί να προκύψει άμεση ανάγκη μιας μετακόμισης. Με τη Νέα Σελήνη στους Ιχθύς στις 2/3 ξεκινά ο Μάρτιος και μπορεί να φέρει μια νέα απασχόληση, αύξηση εισοδήματος ή έναν προσοδοφόρο πελάτη.

24.2.22 – lifo

63