Τεύχος 720

ΑΚΡΙΒΕΙΑ

8ΙΣ 2 ΝΣΕ

ΜΙΚΡΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ

free press 24.3.2022

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

720

LLA ! Ε Τ Σ H POP Β U S ΣΤΗ

ΘΑ ΑΝΤΈΞΕΙ Η ΕΣΤΊΑΣΗ;

Υ ΔΙΕΥΘΟΠΟΊΕΣ ΣΤΙΣ ΟΝΤΑΙ ΤΡΏΝΛΗΡΕΣ Ν Ε Κ Γ ΣΥ ΟΛΌΚ ΑΡΈΕΣ Π ΠΟΥ Ν Ω Π Ώ Α ΑΝΘΡΑΠΟΎΝ ΝΝ ΑΓ ΒΆΖΟΥ ΔΙΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ BRUNCH

2 lifo – 24.3.22

8 ΣΤΗΛΕΣ

index720

βασιλική σιουτη

πολιτικο επταημερο γιάννησ πανταζόπουλοσ

20

ΌΛΑ ΓΎΡΩ ΜΑΣ ΑΚΡΙΒΑΊΝΟΥΝ. Η ΕΣΤΊΑΣΗ ΘΑ ΑΝΤΈΞΕΙ;

talking points

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

δημήτρης πολιτάκησ

shortcut

δημητρησ π. σωτηροπουλοσ

αθηναιοσ ομηροσ γιάννησ πανταζόπουλοσ

συνεντευξη

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης

αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη διευθυντρια ampa.lifo.gr Χριστίνα Γαλανοπούλου

θεοδοσησ π. τάσιοσ

guest editor

–––––– ε μ π ο ρ ι κ ο τμ η μ α senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου

no filter από το βιβλιοπωλείο Hyper Hypo. φωτό: γιωργοσ αδαμοσ

διευθυντής mikropragmata. lifo.gr Άρης Δημοκίδης

αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

βιβιαν στεργιου

στο εξωφύλλο : Τα μάτια από λευκό νέον είναι λεπτομέρεια

media project director Θανάσης Χαραμής

σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

Ο ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΣΚΎΛΛΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

συνεδριο

εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα

direct sales director Κώστας Μαντάς

ΘΕΜΑ

O μεγάλος χάρτης των μικρών βιβλιοπωλείων της πόλης

32

47 26

35

–––––– αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη ατελιέ αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος

advertising manager Άννα Λαπαρδάγια

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ευθύμης Παχής

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου

advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr) senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

παρακαλουμε ανακυκλωστε

σ υ ν τα ξ η συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ματίνα Καλτάκη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης

creative director Χρήστος Τζοβάρας

advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr)

ΑΦΙΕΡΩΜΑ BRUNCH

ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή ––––––

–––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

24.3.22 – lifo

3

Feedback

5

ΘΕΑΤΡΟ

Πέγκυ Σταθακοπούλου: «Είναι αστείο πια να κρύβεις την ηλικία σου»

Μ ΟΥ Σ Ι Κ Η

Η θριαμβευτική ποπ ενηλικίωση της Rosalίa

podcasts που αξίζει να ακούσετε

Η εκλεκτή ηθοποιός επιστρέφει στο θέατρο για να υποδυθεί την Αν Χάθαγουεϊ, τη σύζυγο του Σαίξπηρ, στο έργο του Άκη Δήμου. ΤΗΣ ΑΡΓΥΡΩΣ ΜΠΟΖΩΝΗ

Τα μυστήρια του αγωγού EastMed ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

Ο αγωγός EastMed θα έδινε πρόσβαση σε φθηνό φυσικό αέριο στην Ελλάδα, θα ενίσχυε την ενεργειακή της ανεξαρτησία καθώς και την ευρωπαϊκή απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά πάγωσε ξαφνικά πριν από δύο μήνες, χωρίς καμία εξήγηση από τις κυβερνήσεις των χωρών που αφορούσε. Αυτό συνέβη μετά την άτυπη τοποθέτηση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, πριν από τη ρωσική εισβολή, που χαρακτήριζε το έργο ως μη βιώσιμο οικονομικά, μη φιλικό περιβαλλοντικά, ενώ επισήμαινε και ότι προκαλεί εντάσεις με την Τουρκία, η οποία ήταν εξαρχής εχθρική επειδή δεν συμμετείχε. Σήμερα, έναν μήνα μετά την επίθεση στην Ουκρανία, που ανέδειξε το πρόβλημα της ευρωπαϊκής ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία, οι υποστηρικτές του αγωγού ζητάνε το «ξεπάγωμά» του.

4 lifo – 24.3.22

LiFO.gr

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

Η περίπτωση Rosalίa είναι ολόκληρο κεφάλαιο στη σύγχρονη ποπ. Αρχικά γιατί δεν έχει κάνει τίποτα τυχαίο στη μέχρι τώρα καριέρα της. Κάθε βήμα της από τότε που εμφανίστηκε στην παγκόσμια μουσική ως αναγεννήτρια του φλαμέγκο είναι υπολογισμένο και σοφά μελετημένο, απ’ όταν ήταν κοριτσάκι (σήμερα κοντεύει τα 29). Μπήκε δυναμικά στη δισκογραφία με ένα άλμπουμ με παραδοσιακά τραγούδια για τον θάνατο και η φήμη της εκτοξεύτηκε σε ολόκληρο τον ισπανόφωνο κόσμο, προετοιμάζοντας το έδαφος για το φιλόδοξο «El Mal Querer» του 2018, ένα άλμπουμ με θεματική την τοξικότητα μιας σχέσης, που της χάρισε έξι Grammy, τα πιο πολλά που έχει κερδίσει ποτέ γυναίκα μουσικός στα Latin Grammy Awards – μεταξύ αυτών και για το άλμπουμ της χρονιάς.

pageviews

ΤΟΥ M. HULOT

«Σαν ρόδο και σαν αίνιγμα». Κάτω από αυτόν τον τίτλο ξετυλίγεται η ζωή της Αν Χάθαγουεϊ, της συζύγου του Σαίξπηρ, που βρίσκει τα λόγια πριν από το τέλος της ζωής της και σπάει την εκκωφαντική σιωπή της. Ο συγγραφέας Άκης Δήμου πλάθει μια ηρωίδα που από την αφάνεια βγαίνει στο φως ενός ποιητικού σύμπαντος, έρχεται σε πρώτο πλάνο και εξομολογείται τα κομμάτια της αινιγματικής της σχέσης με τον Σαίξπηρ. Η Πέγκυ Σταθακοπούλου υποδύεται μια γυναίκα δυνατή και εύθραυστη, πικραμένη, αστεία, αινιγματική, και αυτός ο ρόλος της είναι η αφορμή για μια κουβέντα λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα της στο θέατρο Τόπος Αλλού.

— Πέγκυ, πάντα έχω την εντύπωση ότι «μπαίνεις και βγαίνεις» στο θέατρο, κάνεις παύσεις. Τι διαλέγεις να κάνεις, πώς αποφασίζεις; Πλέον κάνω θέατρο όταν είναι η στιγμή, όταν υπάρχει μια συνεργασία που έχει ενδιαφέρον, όταν υπάρχει ένα ισχυρό κίνητρο. Μετά τα πρώτα δεκαπέντε χρόνια στη δουλειά κατάλαβα ότι για να μπορείς να είσαι συγκεντρωμένος σε κάτι, πρέπει να το θέλεις πολύ. Μου είναι πολύ δύσκολο να κάνω πολλά πράγματα παράλληλα. Έκανα την κόρη μου, την οποία ήθελα να χαρώ σε κάθε στιγμή της καθώς μεγάλωνε, και άλλες προσωπικές επιλογές που με οδήγησαν στο να κάνω θέατρο όταν πραγματικά νιώθω την ανάγκη. Αυτό έχει θετικά αλλά και ένα τίμημα που πληρώνεις. Είναι σαν να αποχωρείς και να επανέρχεσαι με έναν τρόπο, επομένως διακόπτεται η συνέχεια και η ροή στην πορεία σου.

— Αυτό σε ενοχλεί; Δεν με ενοχλεί καθόλου, γιατί αρκετά νωρίς κατάλαβα ότι αυτό που κάνω, ειδικά στο θέατρο, έχει να κάνει με την αληθινή και βαθιά μου περιέργεια ως προς την προσωπική μου εξέλιξη. Δηλαδή είναι πιο σημαντικό για μένα το πώς εξελίσσομαι ως άνθρωπος, κατά συνέπεια και ως καλλιτέχνης, παρά το πόσο μεγάλη ή ενδιαφέρουσα καριέρα θα κάνω. Σε αυτό ήμουν αρκετά τυχερή, γιατί μπόρεσα σύντομα να το ξεκαθαρίσω μέσα μου, παρόλο που δεν είναι εύκολη απόφαση. Είναι δύσκολο να συντηρείς μια συνέχεια, να επανέρχεσαι όχι γιατί δεν έχεις κάτι καλύτερο να κάνεις αλλά γιατί θέλεις να δοκιμάζεσαι με απαιτητικά και δύσκολα κείμενα ή συνεργασίες.

— Αισθάνθηκες ποτέ ότι σε ξέχασαν; Επειδή ακόμα και όταν δεν δουλεύω εισπράττω μεγάλη ζεστασιά και αγάπη από τον κόσμο, δεν με πειράζει, δεν το έχω σκεφτεί ποτέ.

— Έχεις κάνει πολλή τηλεόραση και σειρές που παίζονται σε επανάληψη και αυτό κρατά σε μια επικαιρότητα έναν ηθοποιό, δεν είναι έτσι; Σωστά. Μάλιστα τηλεόραση έκανα σε μια εποχή και με όρους που ήταν ιδανικοί. Γιατί ήταν πολύ σπουδαίοι οι σκηνοθέτες, ωραία τα θέματα, κινηματογραφημένες οι σειρές, ακόμα και οι ανάλαφρες κομεντί, και η πιο ανάλαφρη εκδοχή, ήταν φροντισμένες.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Σωκράτης Μαυρομμάτης: «Στις επικρίσεις για τα έργα στην Ακρόπολη έγινε μια “κατάχρηση εξαπάτησης”» Μια συζήτηση με τον επί σειρά ετών επικεφαλής φωτογράφο της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης για τις πρόσφατες εργασίες στον ιερό βράχο. ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ

Λίγοι άνθρωποι πέρα από τους αρχαιολόγους και τους συντηρητές της Ακρόπολης γνωρίζουν τόσο καλά κάθε σπιθαμή της κι ακόμα λιγότεροι μπορούν να περιγράψουν με κάθε λεπτομέρεια τόσο τον Παρθενώνα και τα άλλα εμβληματικά της μνημεία όσο και τα εκθέματα του Μουσείου της Ακρόπολης. Απολύτως λογικό, εφόσον για πάνω από τρεις δεκαετίες (1979-2010) είχε κάνει τον ιερό βράχο «δεύτερο σπίτι» του, όντας ο επικεφαλής φωτογράφος της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Χάρη σε αυτήν τη θέση παρακολούθησε από πολύ κοντά και απαθανάτισε σε φιλμ το πράγματι τιτάνιο έργο συντήρησης, αναστήλωσης και ανάδειξης που συντελείται εκεί ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 και κατάφερε να έχει μια, αν μη τι άλλο, μελετημένη και εμπεριστατωμένη άποψη και για τις πρόσφατες εργασίες που τόσες ενστάσεις περί «τσιμεντώματος» ξεσήκωσαν.

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

«O κυνηγός του σκοταδιού» του Howard Phillips Lovecraft «RADIO PLAYS» ΑΠΟ ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ

2

Η σκληρή αλήθεια για τον Άγιο Παΐσιο «ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

3

Ο ρόλος του Πατριαρχείου της Μόσχας στον πόλεμο της Ουκρανίας «ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ» ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗ

4

Το βραχιόλι: Ο Αμίρ κάνει ένα δώρο που γι’ αυτόν σημαίνει πολλά «ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ ΣΤΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ» ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΣΕΡΓΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

5

Kάνοντας σεξ μέρανύχτα στο Grindr «SEX DIARIES UNCENSORED» ΤΟΥ ΑΛΕΞ ΜΑΝΟΥ

24.3.22 – lifo

5

iLoveAthens 24.3.22 6 lifo – ..

24.3.22. – lifo

7

σχέδιο του μίνου αργυράκη από τη σειρά εros-space-revo (1969), εθνική πινακοθήκη-μουσείο αλεξάνδρου σούτσου / κληροδότημα μαρίας δημητριάδη

24/3-22/5, Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138, Πέμπτη & Κυριακή: 10:00-18:00, Παρασκευή & Σάββατο: 10:00-22:00, εισιτήρια €7, €3,5.

24/3-22/5, Μουσείο Μπενάκη

μέδουσα αίθουσα τέχνης (1979-2017)

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Η έκθεση αποτελεί το χρονικό της δράσης της Μέδουσας Αίθουσας Τέχνης μέσα από ιστορικά έργα των καλλιτεχνών της, τα οποία εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην γκαλερί της οδού Ξενοκράτους 7. Από την παρουσίαση αυτή προκύπτει το σύνολο της προσωπικής συλλογής έργων τέχνης που δημιούργησε η Μαρία Δημητριάδη και η οποία δωρήθηκε στην Εθνική ΠινακοθήκηΜουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου. Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται επίσης έργα που δανείστηκαν από καλλιτέχνες της Μέδουσας, συλλέκτες, μουσεία και ιδρύματα, ώστε η όλη παρουσίαση να είναι όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερη του ύφους της γκαλερί και του έργου των καλλιτεχνών κατά τις συγκεκριμένες χρονικές περιόδους που η Μέδουσα τους ανέδειξε και εκπροσώπησε. Η έκθεση παρουσιάζει πάνω από 230 έργα 57 καλλιτεχνών και συνοδεύει ένα πλήρως εικονογραφημένο λεύκωμα 456 σελίδων που έχει εκδοθεί σε χωριστό ελληνικό και αγγλικό τόμο.

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Η «τέλεια καταιγίδα» της ελληνικής οικονομίας μετά τη ρωσική εισβολή Ενώ η πιθανή κλιμάκωση της κρίσης εγκυμονεί κινδύνους για την ελληνική οικονομία, κυβέρνηση και αντιπολίτευση διασταυρώνουν τα ξίφη τους και βλέπουν διαφορετικές αιτίες για την κατάσταση.

24 — 30 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022 Νο 720 • Η Μαριούπολη είναι το Στάλινγκραντ του 21ου αιώνα • Ελλαδάρα είναι η απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση • Ελλάδα 1821, Ουκρανία 2022 • The Upfront Initiative by LiFO & Tsomokos • Ρομπέρτα Μέτσολα: «Αυτό που κάνουν Πούτιν & Λουκασένκο στην Ουκρανία είναι εγκληματικό» • Ανοιχτή επιστολή προς ουδετερόφιλους • Θα μας ξυπνήσουν οι πρόσφυγες αυτήν τη φορά; 8 lifo – 24.3.22

απ ό τ h βασι λ ι κη σιου τ η

Με την οικονομική κρίση του 2008 παρομοίασε την κατάσταση ο πρωθυπουργός στη Βουλή την Τετάρτη, αναφέροντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις του ήρθαν σε μια περίοδο που όλοι περίμεναν την οικονομική ανάπτυξη μετά από δύο χρόνια πανδημίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέδωσε για άλλη μια φορά την ακρίβεια σε εξωτερικούς παράγοντες, μιλώντας για «λαϊκιστές που θα εκμεταλλευτούν την κατάσταση», που «κρύβουν πως η ακρίβεια είναι εισαγόμενη, επικρίνοντας τις εθνικές πολιτικές», γι’ αυτό η αντίδραση της κυβέρνησής του πρέπει να είναι άμεση. Ο Αλέξης Τσίπρας υποστηρίζει ακριβώς τα αντίθετα, αφού ισχυρίζεται ότι «ζούμε την ακρίβεια Μητσοτάκη» και όχι ακόμα του πολέμου. Στη συνεδρίαση του Πολιτικού Κέντρου είπε ότι η ακρίβεια των τελευταίων έξι μηνών είναι αποκλειστική ευθύνη του κ. Μητσοτάκη και των επιλογών του. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν θεωρεί το πρόβλημα της ακρίβειας ελληνικό, αλλά κατηγορεί την κυβέρνηση ότι είναι απρόθυμη να φορολογήσει τα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας και γι’ αυτό μεταθέτει το βάρος στους πολίτες και τις επιχειρήσεις και πετά την μπάλα στις Βρυξέλλες. Αναφέρει ότι οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, εμφανίζουν ζημίες και «με έναν μαγικό τρόπο στην Ελλάδα εμφανίζουν φαραωνικά κέρδη» επειδή η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα για να φορολογήσει τα υπερκέρδη τους. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται αντιμέτωπη με άλλη μια κρίση η οποία πλήττει την οικονομία, ωστόσο υπάρχει η παράταση της δημοσιονομικής ευελιξίας που την ευνοεί, αν και δεν μπορεί να την αξιοποιήσει όπως τα άλλα κράτη, λόγω της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας. Ο πρωθυπουργός θέλει να περιορίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια που προκαλούν οι ανατιμήσεις και ταυτόχρονα να εμφανίζεται στις Βρυξέλλες και τις αγορές δημοσιονομικά συνετός, μια ισορροπία που είναι δύσκολη.

24.3.22 – lifo

9

TALKING POINTS

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

Ο Γιάννης Στουρνάρας υποστήριξε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ενίσχυσε όλα τα τρωτά σημεία της ελληνικής οικονομίας και χαρακτήρισε την κατάσταση μετά τη ρωσική εισβολή, η οποία ήρθε μετά την πανδημία, ως «τέλεια καταιγίδα». Σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, οι συνέπειες της ρωσικής εισβολής θα επηρεάσουν αρνητικά την παραγωγή και οι τιμές της ενέργειας θα αυξηθούν κι άλλο, ενώ μια πιθανή κλιμάκωση της κρίσης εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η «τέλεια καταιγίδα» βρίσκει την Ελλάδα να εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο χρέος στην ευρωζώνη και να παραμένει χωρίς επενδυτική βαθμίδα (η οποία αποτελεί βασικό στόχο του Μαξίμου). Τα δύο χρόνια της πανδημίας αύξησαν το δημόσιο χρέος κατά 32 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς στο τέλος του 2021 έφτασε στα 388,337 δισεκατομμύρια. Το χρέος της Ελλάδας σήμερα είναι στο 200,7% του ΑΕΠ (ακολουθεί η Ιταλία με 149% του ΑΕΠ και η Πορτογαλία με 122% του ΑΕΠ), ενώ στην ευρωζώνη ο μέσος όρος είναι στο 98,6%. Αξίζει να θυμηθούμε ότι το 2010 η Ελλάδα μπήκε σε μνημόνιο με χρέος 147% του ΑΕΠ). Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ωστόσο, χαρακτηρίζει την κατάσταση διαχειρίσιμη. Η οικονομία αποτελεί πάντα την πρώτη προτεραιότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη και επηρεάζει όλες τις πολιτικές αποφάσεις της. Αυτή την περίοδο ο πρωθυπουργός δίνει έμφαση στην επέκταση των προμηθειών υγροποιημένου αερίου και στον πρωταγωνιστικό ρόλο των Ελλήνων εφοπλιστών στη μεταφορά του, ενώ έχει ανοίξει και το θέμα της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, χωρίς να έχει γνωστοποιήσει όσα σχεδιάζει.

talkofthetown

Α

10 lifo – 24.3.22

υτές τις μέρες επανήλθε το θέμα του εκλογικού νόμου, το οποίο η κυβέρνηση δεν παραδέχεται ότι την απασχολεί, αλλά υπάρχουν πληροφορίες που λένε το αντίθετο. Και φυσικά απασχολεί και όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης προκλήθηκε στη Βουλή από τον Γιάννη Ραγκούση κι εκείνος τον παρέπεμψε στις δηλώσεις του πρωθυπουργού. Στην κυβέρνηση λένε ότι δεν υπάρχει λόγος να αλλάξουν πάλι τον εκλογικό νόμο για να επαναφέρουν το μπόνους των 50 εδρών και να δείξουν ανασφαλείς σχετικά με το αν θα προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση (στις δεύτερες εκλογές, γιατί στις πρώτες που θα γίνουν με απλή αναλογική προεξοφλείται ότι δεν θα προκύψει). «Για εμάς δεν τίθεται τέτοιο θέμα» ισχυρίζονται, ωστόσο, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν μετανιώσει για τους χειρισμούς τους στο θέμα αυτό και υπάρχουν αρκετοί κοντά στην κυβέρνηση που θεωρούν ότι τελικά θα αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Ο υπουργός Εσωτερικών αυτή την εβδομάδα, εκτός από την αλλαγή του εκλογικού νόμου, διέψευσε για άλλη μια φορά και τις πρόωρες εκλογές, επαναλαμβάνοντας ότι αυτές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Αυτό θα τηρηθεί εάν ο πρωθυπουργός πειστεί ότι θα έχει το περιθώριο να βελτιώσει την οικονομία και να αντιμετωπίσει επιτυχώς τα νέα προβλήματα. Η επόμενη μέρα προβληματίζει έντονα τη ΝΔ, η οποία επιθυμεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, αλλά τίποτα δεν της εγγυάται, ακόμα και αν το πετύχει, ότι θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση. Τελευταία έχουν αρχίσει να βλέπουν το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής ως εμπόδιο για την επίτευξη του στόχου της αυτοδυναμίας και είναι πολύ πιθανό το επόμενο διάστημα να δούμε και επιθέσεις. Στελέχη της ΝΔ λένε ότι θα προτιμούσαν έναν πιο ισχυρό ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά απ' ό,τι έναν ΣΥΡΙΖΑ αποδυναμωμένο, όχι όμως τόσο που να τους απειλήσει, αλλά όσο χρειάζεται για να υπάρξει πόλωση, η οποία θα συμβάλει στη συσπείρωση (και) του κυβερνώντος κόμματος. Στον ΣΥΡΙΖΑ δηλώνουν ότι δεν θεωρούν αξιόπιστες τις δημοσκοπήσεις και εκτιμούν ότι η διαφορά τους με τη ΝΔ είναι μικρότερη από αυτήν που εμφανίζουν, αλλά κανένας δεν πιστεύει πραγματικά ότι μπορούν να κερδίσουν τις επόμενες εκλογές. Γι' αυτό και το μοναδικό αφήγημα που τους έχει μείνει είναι εκείνο της «προοδευτικής κυβέρνησης», δηλαδή η συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. Μετά τον «πάγο» που τους έβαλε όμως ο Νίκος Ανδρουλάκης, δηλώνοντας ότι ο δικός του στόχος είναι η «σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση», προσπαθούν να πείσουν ότι μπορούν να προσαρμοστούν και σε αυτό. «Τουλάχιστον είμαστε πιο σοσιαλδημοκράτες από τη ΝΔ», έλεγε πρόσφατα στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, «αν ο Ανδρουλάκης εννοεί ως σοσιαλδημοκράτη τον Αντόνιο Κόστα και όχι τον Τόνι Μπλερ». Μια θέση που μάλλον αποτελεί γραμμή, καθώς επαναλαμβάνεται συχνά τελευταία, προκειμένου να πιέσει το ΠΑΣΟΚ. Στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ωστόσο, που επιμένει στην αυτονομία, ανέφεραν ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς και αυτή είναι και η ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα στην οποία ανήκει». Με δεδομένη λοιπόν την αβεβαιότητα, όχι μόνο για την οικονομία (σε «αχαρτογράφητα νερά» αναφέρθηκε ο Γιάννης Στουρνάρας) αλλά και για τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις επόμενες εκλογές, στην κυβέρνηση δεν έχουν πειστεί ακόμα αν πρέπει να βιαστούν για να τις φέρουν πιο κοντά. Εξετάζουν όμως καθημερινά όλα τα δεδομένα και γνωρίζουν πως όποια απόφαση και αν πάρει ο πρωθυπουργός, θα περιέχει ρίσκο.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ «Η Μαριούπολη είναι το Στάλινγκραντ του 21ου αιώνα» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) Χαράλαμπος Παπασωτηρίου.

Η επόμενη μέρα προβληματίζει έντονα τη Νέα Δημοκρατία, η οποία επιθυμεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, αλλά τίποτα δεν της εγγυάται, ακόμα και αν το πετύχει, ότι θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση.

Πόσο μπορεί να κρατήσει η πολεμική σύρραξη; Βλέπετε σημεία επαφής ή απεμπλοκής; Δυστυχώς, δεν βλέπω εύκολη διέξοδο. Μετά τις θυσίες των Ουκρανών είναι δύσκολο ο Ζελένσκι να προβεί σε μια συμφωνία που να δίνει επίσημα και αμετάκλητα ουκρανικά εδάφη στη Ρωσία. Ο Πούτιν, όμως, πρέπει να εξασφαλίσει κάτι που να του επιτρέψει να παρουσιάσει τη ρωσική εισβολή ως νίκη, ειδάλλως κινδυνεύει να ανατραπεί. Δεν βλέπω, λοιπόν, μια γρήγορη διέξοδο. Θα πρέπει μία από τις δύο πλευρές να υποστεί μεγάλες στρατιωτικές απώλειες για να δεχτεί μη ευνοϊκή συμφωνία. Τι πιστεύετε ότι θα αφήσει πίσω του ο πόλεμος στην Ουκρανία; Αν επικρατήσει η Ρωσία και επιβάλλει «καθεστώς Κουίσλινγκ», θα έχει να αντιμετωπίσει ανταρτοπόλεμο. Ήδη πλάι στον τακτικό ουκρανικό στρατό πολεμούν αντάρτες. Η Ουκρανία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στην Ευρώπη, μετά τη Ρωσία. Θα χρειαστεί στρατό της τάξης του ενός εκατομμυρίου για να ελεγχθεί πλήρως και να ηττηθεί ένα ισχυρό αντάρτικο. Η πιθανότητα να μην προκύψει ισχυρό αντάρτικο σε περίπτωση αποφασιστικής ήττας του τακτικού ουκρανικού στρατού είναι πολύ μικρή. Όταν οι χερσαίες ρωσικές επιχειρήσεις τελματώθηκαν, οι Ρώσοι άρχισαν να βομβαρδίζουν από μακριά τις ουκρανικές πόλεις με πυραύλους και βαρύ πυροβολικό, πλήττοντας αμάχους και αυξάνοντας το μίσος των Ουκρανών για τους Ρώσους. Αν επικρατήσει η Ουκρανία και αναγκάσει τους Ρώσους να αποσύρουν τις στρατιωτικές δυνάμεις τους από τα εδάφη που κατέκτησαν φέτος, οι ημέρες του Πούτιν στην εξουσία θα είναι μετρημένες. Ποιες είναι οι επιδιώξεις του Πούτιν; Ο μαξιμαλιστικός στόχος του, που τον έθεσε στο ΝΑΤΟ τον Δεκέμβριο του 2021, είναι να αντιστρέψει όλη τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, να επιστρέψει δηλαδή η Ευρώπη στην κατάσταση του 1997, δίνοντας την ευκαιρία στη Ρωσία να δημιουργήσει πάλι σφαίρα επιρροής στην ανατολική Ευρώπη. Πιο ρεαλιστικά, επιδιώκει να επιβάλει φιλορωσικό καθεστώς στην Ουκρανία. Θα είναι δύσκολο όμως να σταθεί ένα τέτοιο καθεστώς έπειτα από την ηρωική αντίσταση των ουκρανικών δυνάμεων και τις τρομακτικές απώλειες αμάχων. Η Μαριούπολη είναι το Στάλινγκραντ του 21ου αιώνα. Αποκλείεται μετά από αυτό να αποδεχτούν οι Ουκρανοί φιλορωσικό καθεστώς. Πρέπει να τονίσω ότι η ρωσική ηγεσία έχει διαχρονικά την τάση να υπερβάλλει όσον αφορά την ισχύ της Ρωσίας. Κατά τη δεκαετία του 1850 η Ρωσία ηττήθηκε από τη Βρετανία και τη Γαλλία στο έδαφός της, στον Κριμαϊκό Πόλεμο. Δύο δεκαετίες αργότερα, στις αρχές του 1878, επέβαλε στους Τούρκους τη Μεγάλη Βουλγαρία του Αγίου Στεφάνου, που όμως λίγους μήνες αργότερα έγινε πολύ μικρή στο Συνέδριο του Βερολίνου. Το 1905 η Ρωσία ηττήθηκε από την Ιαπωνία. Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο κατάρρευσε. Το 1920 οι μπολσεβίκοι, έχοντας νικήσει στον ρωσικό εμφύλιο πόλεμο, εισέβαλαν στην Πολωνία, οι Πολωνοί όμως τους έδιωξαν από τη χώρα τους. Το 1939 η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στη Φινλανδία, όπου όμως συνάντησε πολύ ισχυρή αντίσταση. Η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε το 1991. Ο Πούτιν ανήκει σε αυτήν τη μακρά ιστορία ρωσικών ηγεσιών που οδήγησαν τη χώρα τους σε ήττες.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

24.3.22 – lifo

11

α π ό τον δ η μή τρη πολ ι τάκη

SHORTCUT

ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΟΜΗΡΟΣ

Ελλαδάρα είναι η απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση: Μαλλιοτράβηγμα για μια «συναυλία ειρήνης»

Ελλάδα 1821, Ουκρανία 2022

Σιγά που δεν θα μπλέκαμε και τη δύσμοιρη Ουκρανία στα μικροπολιτικά πάθη, στους διαρκείς διχασμούς, στην εχθροπάθεια και στην αβάσταχτη εσωστρέφειά μας.

talkofthetown

Είναι αλήθεια ότι όσο και να τραγουδάς για την ειρήνη, δεν σταματά ο πόλεμος (ή οι πόλεμοι γενικώς), ειδικά αν δεν τολμάς καν να τον αποκαλέσεις με το όνομά του.

12 lifo – 24.3.22

Ε

ίναι αλήθεια ότι αρκετές συναυλίες ή εκδηλώσεις κάθε είδους που γίνονται αυτές τις μέρες ανά τη Δύση έχουν γενικό ή «γενόσημο» (generic) τίτλο «συναυλία ειρήνης» ή «συναυλία για την ειρήνη» (peace concert ή benefit). Η μεγάλη «αντιπολεμική» συναυλία με δημοφιλή γερμανικά γκρουπ που έγινε την Κυριακή στην Πύλη του Βραδεμβούργου είχε τίτλο απλώς «Ο ήχος της ειρήνης», ήταν όμως περίπου αυτονόητο ότι διοργανώθηκε ενάντια στη ρωσική εισβολή και υπέρ του ουκρανικού λαού, συγκεντρώνοντας δώδεκα εκατομμύρια ευρώ που θα διατεθούν ως ανθρωπιστική βοήθεια. Είναι αλήθεια ότι από τη στιγμή που η μεγάλη «συναυλία ειρήνης» που θα γίνει την ερχόμενη Τρίτη στα Προπύλαια δεν φαίνεται να έχει τέτοιες φιλανθρωπικές (benefit) φιλοδοξίες, θα μπορούσε να περιέχει κάπου στην αφίσα, αν όχι στον τίτλο της, το όνομα της χώρας που η άγρια στρατιωτική επίθεση εναντίον της προκάλεσε τη διεξαγωγή αυτής της συναυλίας. Αντ’ αυτού, υπάρχει μόνο στο δελτίο Τύπου, έτσι, για το ξεκάρφωμα, χαμένο ανάμεσα σε βρεφικές κοινοτοπίες (όπως το σλόγκαν της αφίσας, «ειρήνη είναι η απάντηση όποια κι αν είναι η ερώτηση»): «Όταν κερδίζει ο πόλεμος, χάνει η ζωή», «τραγουδάμε όλοι μαζί για την ειρήνη, για να σταματήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και για να σιγήσουν τα όπλα». Είναι αλήθεια ότι όσο και να τραγουδάς για την ειρήνη, δεν σταματά ο πόλεμος (ή οι πόλεμοι γενικώς), ειδικά αν δεν τολμάς καν να τον αποκαλέσεις με το όνομά του. Είναι αλήθεια, επίσης, ότι η συγκεκριμένη συναυλία μοιάζει να αποπνέει, συγχρόνως με την αντιπολεμική, και μια, πλαγίως έστω, αντιπολιτευτική διάθεση. Από την άλλη πλευρά, τι να πει κανείς για όλους εκείνους που επιτίθενται με τόσο λυσσαλέο τρόπο σε μια συναυλιακή εκδήλωση στο κάτω-κάτω, μοιράζοντας δεξιά και αριστερά χαρακτηρισμούς του τύπου «πουτινόφιλοι», «πουτινόδουλοι» και τα συναφή και εγκαλώντας κόσμο ακόμα και για «εσχάτη προδοσία»; (Ναι, εκεί έχει φτάσει η παράνοια ορισμένων.) Σιγά που δεν θα μπλέκαμε και τη δύσμοιρη Ουκρανία στα μικροπολιτικά πάθη, στους διαρκείς διχασμούς, στην εχθροπάθεια και στην αβάσταχτη εσωστρέφειά μας. Μια συναυλία είναι, ας κάνουν και άλλοι, με πιο συγκεκριμένη και με πιο υπεύθυνη ατζέντα, δεν θα σκοτωθούμε και γι’ αυτό. Ας πούμε ότι είναι μια ευκαιρία να βγει ο κόσμος και να δει δωρεάν τους αγαπημένους του τραγουδιστές (γούστα είναι αυτά, δεν κρίνουμε, και η αλήθεια είναι ότι στη συναυλία εκπροσωπείται ένα ευρύτατο φάσμα ερμηνευτών). Από τον Νταλάρα και τον Μητσιά μέχρι τον Εισβολέα και τον Θανάσιμο, όσο ανάρμοστα κι αν μοιάζουν τα ονόματά τους στο συγκεκριμένο «αντιπολεμικό» πλαίσιο. Τι να κάνουν κι αυτοί; Να αλλάξουν το καλλιτεχνικό τους brand μόνο και μόνο επειδή βρέθηκαν να συμμετέχουν σε μια «συναυλία ειρήνης»; Έχουν παίξει άλλωστε κατά καιρούς σε ξένα αλλά και σε εγχώρια αντιπολεμικά events σχήματα με πολύ πιο άγρια και απειλητικά ονόματα.

Δύο πόλεμοι για την ελευθερία και την ανεξαρτησία.

Π απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π . σωτ ηρό π ουλο

Το τεράστιο φιλελληνικό κίνημα που προέκυψε μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης σε όλη την Ευρώπη της εποχής και επεκτάθηκε μέχρι τις ΗΠΑ δεν είχε άλλο κίνητρο από την αγνή και απροϋπόθετη υποστήριξη ενός μικρού έθνους που μαχόταν για την ανεξαρτησία του.

Ο Δ.Π. Σωτηρόπουλος είναι καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και γραμματέας σύνταξης της «Νέας Εστίας»

ώς αντιλαμβάνεται βαθύτερα ένας λαός την ιστορία του, πέρα από τα βιβλία, τη σχολική κατήχηση και την εθνικιστική ρητορεία; Θα έλεγα, κυρίως διά του ζωντανού παραδείγματος: δηλαδή όταν βλέπει τη δική του μοίρα να παίζεται ξανά στο εκάστοτε παρόν με πρωταγωνιστή έναν ξένο, αλλά οικείο λαό, ο οποίος έρχεται ξαφνικά να του θυμίσει τις δικές του εθνικές περιπέτειες πίσω στον χρόνο. Στην περσινή 200ή επέτειο από τον πόλεμο της ανεξαρτησίας του 1821 δόθηκε μια καλή αφορμή να αναστοχαστούμε με αρκετά ψύχραιμο τρόπο τόσο την ίδια την Επανάσταση ως την κοιτίδα της γέννησης ενός νεωτερικού έθνους όσο και τη συγκρότηση και την εξελικτική διαδρομή του κράτους και των θεσμών του στους δύο αυτούς αιώνες. Κυκλοφόρησαν εξαιρετικές εκδόσεις, γράφτηκαν εμπνευσμένα κείμενα που δεν αγνοούσαν τον πολυπαραγοντικό και αντιφατικό χαρακτήρα της Επανάστασης και γυρίστηκαν πρωτότυπα ντοκιμαντέρ που σε μεγάλο βαθμό δεν αναπαρήγαγαν τις παλιότερες κορόνες αυτοθαυμασμού ή, στο άλλο άκρο, της αυτολύπησης. Ήταν ένα μάθημα αυτογνωσίας από εκείνα που μας έκαναν συλλογικά μάλλον σοφότερους ως προς το ποιοι είμαστε και μάλλον ωριμότερους ως προς το τι μπορούμε να πετύχουμε εφόσον έχουμε πρώτα κατανοήσει τις αιτίες των κατά καιρούς αποτυχιών μας. Ωστόσο, όλα αυτά δεν θα μπορούσαν παρά να κινούνται στην ακαδημαϊκή σφαίρα. Ήταν εξαιρετικά χρήσιμες ερμηνείες του ιστορικού παρελθόντος μας, αλλά τους έλειπε αναγκαστικά το βιωματικό στοιχείο. Όταν μιλάμε για το παρελθόν, δεν παύουμε ποτέ να μιλάμε για κάτι νεκρό και μακρινό. Έτσι, αν κάτι έχει αξία, πιστεύω, αναφορικά με τη φετινή επέτειο του 1821, είναι το να κοιτάξουμε το παράδειγμα ενός άλλου πολέμου της ανεξαρτησίας και να δούμε όσα συντελούνται σήμερα στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Διότι ο πόλεμος αυτός αναβιώνει εμπρός μας, με απόλυτα δραματικό τρόπο, τον αιματηρό αγώνα ενός νέου σε ηλικία εθνικού κράτους για ελευθερία έναντι μιας απειλητικής γειτονικής του δύναμης που πάσχει από φαντασιώσεις αυτοκρατορικού μεγαλείου. Ο αγώνας του ουκρανικού λαού μοιάζει έτσι σε πολλά με εκείνον του ελληνικού το 1821. Είναι πράγματι κι αυτός ένας πόλεμος τόσο για την ελευθερία όσο και για την ανεξαρτησία. Οι Ουκρανοί μάχονται επίσης απέναντι σε μια αυτοκρατορική δύναμη που θέλει να τους καθυποτάξει, επιβάλλοντας μια ξενική κατοχή και εγκαθιδρύοντας ένα ανελεύθερο καθεστώς που θα στερεί βασικές ελευθερίες στον πληθυσμό. Γνωρίζουμε, άλλωστε, από άλλες νεωτερικές επαναστάσεις και πολέμους ανεξαρτησίας της παγκόσμιας ιστορίας ότι ενώ ο αγώνας για ελευθερία μπορεί να συνεγείρει με μοναδικό τρόπο τους ανθρώπους, έχει επίσης τη δύναμη να συγκροτεί και νέες ταυτότητες. Και μέσα από αυτόν τον πόλεμο για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας τους οι Ουκρανοί γίνονται ένα ακόμα πιο συμπαγές έθνος, πιστεύοντας πλέον πολύ περισσότερο σε μια εθνική ταυτότητα απολύτως διακριτή από εκείνη των Ρώσων που ουδέποτε τους αναγνώρισαν ως κάτι ξεχωριστό και αυτοτελές. Όπως και η άλλοτε παρακμάζουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία που στηριζόταν σε μια περίκλειστη και απομονωμένη από τον κόσμο θεοκρατικού τύπου εξουσία, οι ρωσικές ευρασιατικές φαντασιώσεις του Πούτιν, με τις τσαρικού τύπου αντιλήψεις που παραπέμπουν ευθέως σε τυραννικό καθεστώς (σε στενή συμμαχία και με τη ρωσική Εκκλησία), μοιάζουν σήμερα εντελώς οπισθοδρομικές και εκτός εποχής, αναβιώνοντας έναν ξεπεσμένο ανατολικό δεσποτισμό. Ακριβώς γι’ αυτό είναι που το ουκρανικό δράμα έχει κινητοποιήσει το διεθνές ενδιαφέρον – και σε αυτό μοιάζει επίσης με την ελληνική περίπτωση. Το τεράστιο φιλελληνικό κίνημα που προέκυψε μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης σε όλη την Ευρώπη της εποχής και επεκτάθηκε μέχρι τις ΗΠΑ δεν είχε άλλο κίνητρο από την αγνή και απροϋπόθετη υποστήριξη ενός μικρού έθνους που μαχόταν για την ανεξαρτησία του ενάντια σε μια γιγάντια και τυραννική αυτοκρατορία. Κι αν τότε οι διάφορες συντηρητικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις άργησαν να συντονιστούν με το κοινό αίσθημα, σήμερα, αντιθέτως, σύσσωμη η Ευρώπη στέκεται με αποφασιστικότητα και χωρίς παλινωδίες απέναντι στον ρωσικό επεκτατισμό. Το ίδιο και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες όπου οι φιλοπουτινικές φωνές είναι σχετικά περιορισμένες και κυρίως απονομιμοποιημένες. Με βάση τις συγκρίσεις με την Επανάσταση του 1821, θα περίμενε κανείς ότι η ελληνική κοινωνία θα ήταν κι εκείνη σύμπασα στοιχισμένη με την ουκρανική πλευρά. Με τον Δαυίδ, όχι με τον Γολιάθ – διότι κι αυτή Δαυίδ ήταν το ’21. Αντιθέτως, οι έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι ίσως και πάνω από τους μισούς Έλληνες προτιμούν μια πολιτική ίσων αποστάσεων σε αυτόν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, και τούτο αφορά εξίσου την αριστερή και τη δεξιά παράταξη. Δεν θέλουν να είναι ούτε με τον θύτη ούτε και με το θύμα. Πολλά έχουν ειπωθεί γι’ αυτή την ελληνική ιδιαιτερότητα. Έχει να κάνει ασφαλώς με έναν διάχυτο αντινατοϊσμό και αντιδυτικισμό πολλών δεκαετιών ήδη από τη δεκαετία του ’50 και τον τότε κυπριακό αντι-αποικιακό αγώνα που έφθασε στο απόγειό του με την προβληματική αμερικανική στάση στην τουρκική εισβολή του 1974 και μεταλλάχθηκε κατά τη Μεταπολίτευση στην παπανδρεϊκή ρητορική του ισαποστακισμού περί «συμμαχίας των αδεσμεύτων». Στη δεξιά εκδοχή της, από την άλλη, συνδέεται περισσότερο με την υποτιθέμενη διαχρονική χριστιανορθόδοξη συμμαχία με το «ξανθό γένος» που σήμερα προωθείται μέσω φιλορωσικών μοναστηριών στη χώρα μας και έχει απήχηση σε πλήθος πιστών. Αμφότερες αυτές οι εκδοχές ενδέχεται να συναντιούνται και στη λατρεία μονοπρόσωπων καθεστώτων, όπου δήθεν «πεφωτισμένοι» αυταρχικοί ηγέτες φαντάζουν ως λυτρωτές απέναντι στις παρηκμασμένες δυτικές δημοκρατίες του καπιταλισμού και της αδικίας. Υπάρχει όμως και μια εκδοχή που ίσως να είναι και η ισχυρότερη, και αφορά όντως μια λογική ίσων αποστάσεων, χωρίς να είναι αναγκαστικά φιλοπουτινική και φιλοαυταρχική. Κι αυτή έχει επίσης μακρά παράδοση στη χώρα. Συνδέεται με εκείνη την αντίληψη, ήδη από τους Βαλκανικούς Πολέμους, περί μιας «μικρής Ελλάδας» που οφείλει να στέκεται μονίμως στο περιθώριο των εξελίξεων και να μην παίρνει θέση για τίποτε. Αυτό ακριβώς που πρότειναν π.χ. οι φιλοβασιλικοί να κάνει η Ελλάδα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, να μείνει ουδέτερη. Κλεισμένη στο καβούκι της, δεν πρέπει ποτέ να κινητοποιείται για τίποτα πέραν των μικροσυμφερόντων της, και για εκείνα πάλι μόνο αν της χτυπάνε εκβιαστικά την πόρτα της. Προφανώς εδώ δεν μιλάμε υπέρ κανενός μεγαλοϊδεατισμού που μόνο κινδύνους θα επέσυρε αν τυχόν τον ακολουθούσε μια κυβέρνηση. Μιλάμε όμως εναντίον ενός εθνικού μιζεραμπιλισμού της κακομοιριάς και της εσωστρέφειας που θεωρεί «εθνικό κίνδυνο» ακόμα και την αποστολή περιορισμένου στρατιωτικού υλικού σε έναν λαό που αγωνίζεται για την ελευθερία του. Και που (τι αντίφαση!) είναι σίγουρο ότι αν τυχόν βρισκόταν στη θέση του, θα είχε την απαίτηση να τον συντρέξουν όλοι στο όνομα της «δικαιοσύνης». Όπως ξανά στο πρόσφατο παρελθόν, οι υπονομευτές του παρόντος και του μέλλοντός μας δυστυχώς δεν είναι μόνο εκτός αλλά και εντός των τειχών. Αυτός είναι ο λόγος που δεν πρέπει μόνο να νικήσουν η ειρήνη και το διεθνές δίκαιο έναντι της ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής επέμβασης στην Ουκρανία αλλά και η δημοκρατία απέναντι στην τυραννία. Και μαζί να δικαιωθεί εκείνη η άποψη που θέλει την Ελλάδα όχι τον φτωχό συγγενή της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ αλλά έναν ενεργό συνδιαμορφωτή των εξελίξεων μιας ηπείρου όπου τόσο συχνά κομπορρημονούμε ότι γεννήθηκαν οι αξίες της.

ΣΥΝΕΔΡΙΟ

The Upfront Initiative

by LiFO & Tsomokos

Το πρώτο συνέδριο με σύνθημα «Ορατότητα στην πράξη» ήταν γεμάτο δυνατές στιγμές και ηχηρά μηνύματα.

Το συνέδριο παρακολούθησαν online πάνω από 6.000 θεατές, με την πρωτοβουλία να θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας σημαντικής πλατφόρμα διαλόγου για θέματα συμπερίληψης και διαφορετικότητας στον εργασιακό χώρο.

Μ

ε χαιρετισμό από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου άνοιξαν οι εργασίες του πρώτου συνεδρίου «Τhe Upfront Initiative», μιας πρωτοβουλίας της LiFO και της Tsomokos. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαρτίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με τη συμμετοχή πάνω από 40 ομιλητών και τη στήριξη δεκάδων εταιρειών, φορέων και θεσμών που ένωσαν τις φωνές τους με προσωπικότητες από την κοινωνία των πολιτών για να συζητήσουν τη σημασία της ορατότητας, της ποικιλομορφίας, της ισότητας και της συμπερίληψης στον εργασιακό χώρο, αλλά και την ανάγκη οι εταιρείες και οι οργανισμοί να αγκαλιάζουν άτομα βάσει των ταλέντων και των δεξιοτήτων τους. Το συνέδριο παρακολούθησαν online πάνω από 6.000 θεατές, με την πρωτοβουλία να θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας σημαντικής πλατφόρμας διαλόγου για θέματα συμπερίληψης και διαφορετικότητας στον εργασιακό χώρο. Η παρουσία της ΠτΔ «σφράγισε» με τον πιο επίσημο τρόπο και ενίσχυσε τον στόχο του πρώτου αυτού συνεδρίου. «Πρόκειται για μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία που έρχεται να υπογραμμίσει την ανάγκη να καταρριφθούν οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που εμποδίζουν την ισότιμη πρόσβαση και την εξέλιξη στην εργασία ατόμων που αντιμετωπίζονται με καχυποψία λόγω φύλου, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, θρησκευτικών πεποιθήσεων, αναπηρίας. Και τη διαπίστωση ότι η πολυμορφία και η διαφορετικότητα στο εργασιακό περιβάλλον συμβάλλουν στην προσέλκυση ατόμων με ξεχωριστές ικανότητες και ταλέντα και ενισχύουν την εταιρική εμπι-

στοσύνη», ανέφερε στην έναρξη της ομιλίας της η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Στο πρώτο πάνελ ο Αλέξανδρος Διακοσάββας συνάντησε τη διευθυντήρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου. H κ. Παναγιωτάκου ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως «η ρευστότητα είναι το δικαίωμα της ελευθερίας. Είναι αίτημα που πρέπει να το διεκδικούμε όσο προλαβαίνουμε». Σε τοποθέτησή της έκανε ξεκάθαρη τη θέση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση απέναντι στις διακρίσεις με βάση το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την καταγωγή στον εργασιακό χώρο και τόνισε ότι η Στέγη δεν είναι (μόνο) γυναίκα. Είναι ένας χώρος που ξεκίνησε ως «queer start-up» και εξελίχθηκε σε «queer scale-up». Επηρεάζει το χρώμα και η καταγωγή την πρόσληψη σε μια μεγάλη επιχείρηση; Με βάση αυτό το ερώτημα οι προσκεκλημένοι στο πρώτο πάνελ συζήτησαν τις δυσκολίες συγκεκριμένων ανθρώπων στη χώρα μας να εκπληρώσουν επαγγελματικά όνειρα τα οποία συνθλίβονται από στερεότυπα και μισαλλοδοξία. Αν και η συμπερίληψη συζητείται πολύ τελευταία στους εργασιακούς χώρους, δεν της έχει αποδοθεί ως τώρα η δέουσα σημασία από το σύνολο της κοινωνίας και είναι απαραίτητη η συνεχής εκπαίδευση και η αλλαγή κουλτούρας για να οδηγηθούμε σε μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, τόνισαν οι συμμετέχοντες στο πάνελ «Συμπερίληψη στην εργασία: Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα». Για το ζήτημα της συμπερίληψης και της ποικιλομορφίας στην εργασία και το πόσο σημαντικό και μεγάλο είναι το κέρδος που ενδέχεται να έχουν οι επιχειρήσεις ποντάροντας σε αυτή την επιλογή μίλησε ο διευθυντής του

Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης. Στελέχη εταιρειών που στήριξαν τη διοργάνωση αλλά και εκπρόσωποι φορέων τοποθετήθηκαν στα δεκαπέντε πάνελ του Upfront, δίνοντας παλμό και συναίσθημα, με ομιλίες για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε υψηλόβαθμες θέσεις, όπως και για το θέμα της έμφυλης ανισότητας. Με προσωπικές αφηγήσεις, οι γυναίκες των πάνελ μίλησαν, μεταξύ άλλων, για το τι σημαίνει να κάνεις καριέρα σε ανδροκρατούμενα περιβάλλοντα. Σημαντική γνώση για τις εταιρείες πρόσφεραν οι συζητήσεις για το glocalization και το ESG και το πώς οι πολιτικές πολυεθνικών μπορούν να βρουν πεδίο εφαρμογής στη χώρα μας. Τον αποκλεισμό των ΑμεΑ και το κομβικό ζήτημα της προσβασιμότητας έθεσε ως curator στο αντίστοιχο πάνελ ο παραολυμπιονίκης Αντώνης Τσαπατάκης. Η υφυπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου, η οποία γνωστοποίησε ότι τα ποσοστά ατόμων με αναπηρία στην απασχόληση εργασίας είναι αρκετά χαμηλά, είπε, «δυστυχώς αυτό που δεν έχουμε καταφέρει είναι να προσέρχονται τα άτομα με αναπηρία στον χώρο εργασίας τους» και τόνισε πως αυτό είναι προτεραιότητά τους. Ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης έδωσε το «παρών» και εξέφρασε τον ενθουσιασμό του στην προοπτική να τελέσει τον πρώτο γάμο ομόφυλου ζευγαριού στο δημαρχείο της Αθήνας. «Δεν είναι θέμα επιθυμίας, είναι υποχρέωσή μου», είπε χαρακτηριστικά.

«Coming out στον χώρο εργασίας: Πόσο εύκολα γίνεται και τι ψυχολογικές επιπτώσεις έχει;» Αυτό ήταν ένα από τα πιο συναισθηματικά φορτισμένα πάνελ με προσωπικές ιστορίες και τη Nάνσυ Παπαθανασίου, ψυχολόγο, διδάσκουσα στο ΠΑΔΑ και συνιδρύτρια του ORLANDO LGBT+, να αναφέρει: «Σκοπός είναι να σπάσουμε τη μοναξιά. Να ξέρουμε ότι είναι κάτι που ενθαρρύνεται. Είμαστε out με όλες μας τις ταυτότητες. Να μπορούμε να πάμε με τον/τη σύντροφό μας στα εταιρικά events. Δεν είμαστε out όταν όλοι το ξέρουν για εμάς και οι άλλοι ή εμείς δεν το λέμε». Όλες τις ομιλίες του συνεδρίου αλλά και πληροφορίες για την πρωτοβουλία θα τις δείτε στο Upfront.gr και στο Lifo.gr.

24.3.22 – lifo

13

Ι

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε μια εφ’ όλης της ύλης αποκλειστική συνέντευξη στη LiFO, εν μέσω της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία.

talkofthetown

φωτό: christian creutz © european union

α πο τον γ ι άν ν η πα ν ταζόπουλο

Ρομπέρτα Μέτσολα: «Αυτό που κάνουν Πούτιν και Λουκασένκο στην Ουκρανία είναι εγκληματικό. Πρέπει να λογοδοτήσουν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο»

14 lifo – 24.3.22

1

ανουάριος 2022. Στην αίθουσα της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η Ρομπέρτα Μέτσολα, ευρωβουλευτής από τη Μάλτα, λαμβάνει 458 ψήφους και εκλέγεται από τον πρώτο γύρο. Είναι η νεότερη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και η τρίτη γυναίκα που κατέχει το αξίωμα, μετά τις Σιμόν Βέιλ και Νικόλ Φοντέιν. Ωστόσο, λίγες μέρες αφότου ξεκίνησε επίσημα η θητεία της ως επικεφαλής του μοναδικού θεσμικού οργάνου της Ε.Ε. που εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες, βρέθηκε αντιμέτωπη με τις πρωτοφανείς συνέπειες της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία. Γεννήθηκε το 1979 στη Μάλτα, έχει αποφοιτήσει από το College of Europe στην Μπριζ και έχει εργαστεί ως δικηγόρος, με ειδίκευση στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Είναι παντρεμένη με τον Ukko Metsola και μητέρα τεσσάρων παιδιών. Στον ελεύθερο χρόνο της, όπως αποκαλύπτει, ασχολείται πολύ με τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική, μια συνήθεια που κληρονόμησε από τον παππού της, ο οποίος ήταν σεφ στο Βασιλικό Ναυτικό. Στους διαδρόμους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περπάτησε για πρώτη φορά το 2013. Από τη νέα της θέση έχει σκοπό να αναδείξει ένα διαφορετικό ύφος εξουσίας, μακριά από τον ξύλινο και στερεοτυπικό λόγο του θεσμικού της ρόλου. Γνωρίζει καλά ότι θα κληθεί να διαχειριστεί δύσκολες και σημαντικές προκλήσεις το επόμενο χρονικό διάστημα. Άλλωστε, το στίγμα που θέλει να αφήσει φάνηκε από την εναρκτήρια ομιλία της στο Ε.Κ., στην οποία ανέδειξε ως πρώτιστες προτεραιότητες της θητείας της την ποικιλομορφία και τα δικαιώματα των LGBTQ+ ατόμων, σημειώνοντας ότι «το Ε.Κ. θέλει να αποτελέσει παράδειγμα σε παγκόσμιο επίπεδο για τα δικαιώματα των πολιτών, τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα», αλλά και την επίλυση του Κυπριακού, υποστηρίζοντας ότι «η Ε.Ε. δεν μπορεί να θεωρείται ολοκληρωμένη όσο η Κύπρος παραμένει διχοτομημένη», ενώ πρόθεσή της είναι η προώθηση πολιτικών που θα επιφέρουν ένα «πράσινο, ψηφιακό και φωτεινό ευρωπαϊκό μέλλον». Αυτό το κρίσιμο διάστημα το πρόγραμμά της είναι φορτωμένο με αλλεπάλληλες συναντήσεις, διασκέψεις, συνεδριάσεις και ταξίδια. Την ημέρα της συνομιλίας μας βρισκόταν στο Βερολίνο, όπου είχε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς αλλά και συνάντηση με την υπουργό Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ. Για εκείνη είναι αδιαπραγμάτευτο ότι «το Ευρωκοινοβούλιο θα εξακολουθήσει να είναι το σύμβολο και η κινητήρια δύναμη της πρωτόγνωρης ενότητας που επέδειξε η Ευρώπη». Στην αποκλειστική συνέντευξή της στη LiFO μιλά για τον πόλεμο, την Ευρώπη, την κλιματική κρίση, την ποικιλομορφία, απαντά ξεκάθαρα σε όσους την κατηγορούν ότι αντιτίθεται σθεναρά στις εκτρώσεις και περιγράφει τι θεωρεί σημαντικό στη ζωή.

— Περιμένατε ποτέ ότι στη διάρκεια της θητείας σας θα αντιμετωπίζατε έναν πόλεμο; Πριν από έναν μήνα, κανείς δεν ήθελε να πιστέψει ότι η ειρήνη στην Ευρώπη θα μπορούσε να θρυμματιστεί. Όλες αυτές τις τελευταίες δεκαετίες είχαμε αισθανθεί άνετα, έχοντας κατά νου ότι είναι ξεκάθαρο και βέβαιο ότι θα επικρατούσε η δημοκρατία. Ωστόσο, η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία διέλυσε την ειρήνη που γνωρίζαμε από καιρό στην Ευρώπη. Και μας άνοιξε τα μάτια σε μια πραγματικότητα που θα θέλαμε να μην ήταν αληθινή. Αλλά, δυστυχώς, συνέβη. Ο πόλεμος επέστρεψε και αυτό αλλάζει τα πάντα. Επομένως, η απάντησή μας πρέπει να είναι ανάλογη με τη σοβαρή, πραγματική και αυξανόμενη απειλή για τη συλλογική μας ασφάλεια.

— Θα αλλάξει, δηλαδή, η Ευρώπη για πάντα μετά

φωτο: 1. Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα.

2. Τα κτίρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.

3. Οι σημαίες της Ε.Ε. και της Ουκρανίας κυματίζουν έξω από το Ευρωκοινοβούλιο.

απ’ αυτόν τον πόλεμο; Αναμφίβολα. Ο ρόλος της Ευρώπης σ’ έναν ταχέως εξελισσόμενο κόσμο μετασχηματίζεται και αυτός ο πόλεμος επιταχύνει την επείγουσα ανάγκη που υπάρχει να επαναπροσδιορίσει η Ευρώπη τις προτεραιότητές της. Σίγουρα θα χρειαστεί να ακολουθήσουμε μια διαφορετική προσέγγιση όσον αφορά τις επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες αλλά και σε τομείς όπως η ασφάλεια και η άμυνα. Η «Στρατηγική Πυξίδα» που ανακοινώθηκε από τον επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. Josep Borrell θα υποστηρίξει τη σκέψη της Ε.Ε. για την άμυνα όπως θα διαμορφωθεί την επόμενη δεκαετία. Επίσης, θα υπάρξουν πολυάριθμες αλλαγές όσον αφορά την ενέργεια. Είναι προφανές ότι επαναξιολογούμε την ενεργειακή μας ασφάλεια, η οποία θα προέλθει από τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, των προμηθευτών και των οδών εφοδιασμού μας. Τέλος, ο στόχος μας πρέπει να είναι προς ένα μέλλον ολικής αποσύνδεσης και εξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Είναι φιλόδοξο, αλλά απαραίτητο, δεδομένου του σημερινού γεωπολιτικού πλαισίου.

— Απειλείται η Ευρώπη από το φάντασμα του ολοκληρωτισμού; Ξέρετε, ένα καθεστώς που απαγορεύει τα κόμματα της αντιπολίτευσης και θέτει εκτός νόμου οποιαδήποτε θεσμική ή πολιτική φωνή αντιτίθεται στο κράτος, ενώ ταυτόχρονα ασκεί υπερβολικό έλεγχο στην ιδιωτική και δημόσια ζωή των πολιτών είναι όλα όσα ορίζουν τον ολοκληρωτισμό. Δυστυχώς, επί του παρόντος το καθεστώς του Πούτιν έχει βάλει τικ σε όλα αυτά τα κουτάκια. Η σύλληψη και η 14ωρη ανάκριση της τηλεοπτικής δημοσιογράφου του Channel One Russia Marian Ovsyannikova, επειδή μίλησε, αποτελεί ένα πολύ πρόσφατο και ενδεικτικό παράδειγμα της καταστολής που παρατηρείται αυτές τις μέρες στη Ρωσία. Αυτό που κάνουν ο Πούτιν και ο Λουκασένκο στην Ουκρανία είναι εγκληματικό. Ανατρέπει την παγκόσμια δημοκρατική τάξη πραγμάτων. Πρέπει να ζητήσουμε από τους υπεύθυνους να λογοδοτήσουν μέσω του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, όταν έρθει η ώρα. Αυτή θα ήταν μια καθοριστική νίκη για τον λαό της Ουκρανίας αλλά και για το κράτος δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία και τη βούληση του λαού της να ακολουθήσει μια πορεία προς την περαιτέρω ολοκλήρωση και εταιρική σχέση με την Ε.Ε., καθώς και για την αποκατάσταση της ειρήνης στην Ευρώπη.

— Πώς μπορεί να γίνει πράξη ένα «πράσινο, ψηφιακό και λαμπρό ευρωπαϊκό μέλλον»; Ανησυχείτε για την επίτευξη των στόχων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης; Τόσο η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία όσο και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι πρακτικές πρωτοβουλίες που εφαρμόζει η Ε.Ε. για να δημιουργήσει μια πιο πράσινη, φωτεινότερη και πιο ψηφιακή Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία απαιτεί μια σύγχρονη, αποδοτική από πλευράς πόρων και ανταγωνιστική οικονομία που θα στηρίζεται στη

ακρίσεις. Το μήνυμά μου είναι ότι αυτή είναι η Ευρώπη σας, η Ένωσή μας, και θα προστατεύσει με κάθε τρόπο τα δικαιώματά σας. Οι διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων είναι απλώς απαράδεκτες. Αυτές είναι οι αξίες μας. Οι ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειες και τα ομόφυλα ζευγάρια θα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ε.Ε. και οικογενειακής επανένωσης. Η νομοθεσία για ζητήματα που αφορούν αστικές ενώσεις, όπως είναι ο γάμος, η υιοθεσία ή οποιαδήποτε οικογενειακή δομή, επαφίεται αυστηρά στα ίδια τα κράτη-μέλη, πάντοτε, όμως, ακολουθώντας τις επιταγές των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

— Τι απαντάτε σε όσους σας κατηγορούν ότι είστε κατά των αμβλώσεων; Σε αυτό το θέμα η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ξεκάθαρη, άρα, όπως αντιλαμβάνεστε, ξεκάθαρη είναι και η δική μου θέση.

— Τι σημαίνει για σας η λέξη «Ευρώπη»; Ευρώπη, για μένα, σημαίνει να πιστεύεις στην ποικιλομορφία. Ευρώπη σημαίνει ηγεσία και κατεύθυνση. Να μπορούμε να δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα και να συνειδητοποιήσουμε ότι με τη βοήθεια του άλλου μπορούμε να είμαστε πιο δυνατοί και να τα πάμε καλύτερα. Ευρώπη για μένα είναι η έμπρακτη απόδειξη αλληλεγγύης και η συγκέντρωση πόρων όπου και όταν έχει σημασία. Επίσης, να μπορούμε να δούμε ότι έχουμε συλλογικό συμφέρον να συνεργαστούμε για ένα καλύτερο μέλλον. Σήμερα, η Ευρώπη στέκεται όρθια για να προστατεύσει τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πάνω απ' όλα, όμως, η Ε.Ε. είναι απόρροια ενός συλλογικού σχεδίου ειρήνης και σήμερα, σε μια δύσκολη περίοδο, εξακολουθεί να υπερασπίζεται την υπέρτατη αξία της ειρήνης.

— Πώς νιώθετε που είστε η νεότερη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μόλις η τρίτη γυναίκα στην ιστορία του θεσμού; Αναντίρρητα, είναι μια μεγάλη τιμή για μένα. Να ξέρετε ότι θα τιμήσω όσους ήρθαν πριν από εμένα, όπως πάντα υπερασπιζόμενοι την Ευρώπη. Αυτός είναι ο ρόλος κάθε προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου. Και πιστέψτε με, δεν θα περάσουν άλλα είκοσι χρόνια για να εκλεγεί ξανά μια γυναίκα.

— Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή; Τα μέλη της οικογένειάς μου, γιατί αποτελούν το θεμέλιο και τους οδηγούς μου για τη ζωή. Μου δίνουν δύναμη να υπερασπιστώ αυτό που είναι πρώτιστο για μένα: να παλεύω για τα ανθρώπινα δικαιώματα, να ακούγεται δυνατά η φωνή μας και, φυσικά, να μην εγκαταλείπουμε ποτέ αυτά που πιστεύουμε.

Πριν από έναν μήνα, κανείς δεν ήθελε να πιστέψει ότι η ειρήνη στην Ευρώπη θα μπορούσε να θρυμματιστεί. Ωστόσο, η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία διέλυσε την ειρήνη που γνωρίζαμε από καιρό στην Ευρώπη.

φωτό: alain rolland © european union

φωτό: michel christen © european union

2

λεγόμενη δίδυμη «ψηφιακή» και «πράσινη» μετάβαση. Στην πράξη, αυτό σημαίνει αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση πόρων και εξάλειψη των αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050. Επίσης, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, σχεδιάζουμε να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη της ψηφιακής οικονομίας, της χρήσης της καινοτομίας και των νέων προοπτικών απασχόλησης, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι όλες οι αποφάσεις βασίζονται στον σεβασμό των ανθρώπων. Αυτά τα θέματα είναι πολύπλοκα και η δυσκολία μας είναι να επιτευχθεί η προστασία των καταναλωτών, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι έχουν πραγματικές επιλογές μέσα στο ψηφιακό περιβάλλον. Προτεραιότητά μας είναι η αποκατάσταση των ίσων όρων ανταγωνισμού στην ψηφιακή αγορά, με ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς της Ε.Ε., και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, διατηρώντας την ελευθερία της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

— Πώς όμως μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας και τη νεότερη γενιά σε ένα νέο, πιο φιλικό προς το περιβάλλον καταναλωτικό μοντέλο; Πρέπει να αλλάξουμε τις μεθόδους λειτουργίας μας και να τις κάνουμε βιώσιμες. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας και τις νεότερες γενιές για τη δυσάρεστη πραγματικότητα που επιφέρει η υπερθέρμανση του πλανήτη αλλά και για το πώς αυτό σημαίνει υιοθέτηση νέων καταναλωτικών συνηθειών. Το σχέδιο δράσης για την οικολογική καινοτομία βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των προβληματισμών. Απαιτείται, λοιπόν, κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση, ώστε οι σημερινές και οι μελλοντικές γενιές επιχειρηματιών όχι μόνο να εντοπίζουν ευκαιρίες πράσινης καινοτομίας, καθώς και πιο οικολογικούς τρόπους ζωής, αλλά και να διαθέτουν τις δεξιότητες για να τις πραγματοποιήσουν. Η πράσινη εκπαίδευση είναι προφανώς μια επένδυση στην επόμενη γενιά ηγετών που θα πορεύονται οικολογικά και θα κατανοούν τη σημασία της βιώσιμης κατανάλωσης και της σημασίας της κυκλικής οικονομίας.

— Με ποιους τρόπους σκοπεύετε να διεκδικήσετε περισσότερα δικαιώματα για τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους και τους τρανς πολίτες, για μια Ευρώπη που κάνει πράξη την ποικιλομορφία; Αν και η Ε.Ε. είναι μια ζώνη ελευθερίας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, είναι αλήθεια ότι η Ευρώπη έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει μέχρι να υπάρξει ισότητα για όλους. Ωστόσο, θα συνεχίσουμε να πιέζουμε για ασφαλείς και ίσες ευκαιρίες συμμετοχής στην κοινωνία. Δεσμεύομαι προσωπικά να υπερασπιστώ το δικαίωμα των ανθρώπων να ζουν χωρίς βία, μίσος, παρενοχλήσεις και δι-

3 24.3.22 – lifo

15

GUEST EDITOR

NO FILTER

Ανοιχτή επιστολή προς ουδετερόφιλους

Θα μας ξυπνήσουν οι πρόσφυγες αυτήν τη φορά;

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι οπαδοί της ουδετερότητας.

α π ό ton θεοδοσ η π. τά σ ι ο

talkofthetown

Μήπως έγινε εισβολή ευρωπαϊκού στρατού στην Ουκρανία, ώστε να είναι δυνατή η εξίσωση της αναφοράς στους «ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς Ε.Ε. και Ρωσίας», όπως ακούστηκε σε μια τελευταία διαδήλωση;

16 lifo – 24.3.22

Παρόλο που η ντροπή των τελευταίων χρόνων δεν ξεπλένεται, ίσως αυτή είναι όντως η στιγμή που πολύς κόσμος θα αρχίσει να βλέπει τα πράγματα αλλιώς και να απαιτεί άλλες πολιτικές.

Π

αρότι υποκύπτω ενίοτε στο αμάρτημα να παρεμβαίνω στα κοινά ενδιαφέροντα (ως πολίτης και όχι ως πολιτικός ή κοινωνικός επιστήμονας), έχω απορρίψει επανειλημμένως την άποψη περί της δήθεν μεγαλύτερης βαρύτητας της γνώμης ορισμένης κατηγορίας πολιτών, όπως οι «διανοούμενοι» (με μάλλον αδιανόητο το νόημα του όρου), οι «καλλιτέχνες», οι «αθλητές» και άλλοι αριστογείτονες. Σήμερα όμως, μπροστά σε ένα τόσο εκτεταμένο και επικίνδυνο φαινόμενο, το οποίο παρουσιάζεται με εμμονή στη χώρα μας, άρχισα να ανησυχώ πρώτον για τη νοημοσύνη μου, δεύτερον για το γεωπολιτικό μέλλον της χώρας ίσως. Πρόκειται για τις αριστερές-δεξιές επιδόσεις αντικοινοβουλευτισμού, αντιεμβολιασμού και τώρα αντιουκρανισμού. Πώς τα καταφέρνουν τόσο πολλοί συμπολίτες μου να πηγαίνουν έτσι χοντρά κόντρα στη λογική; Ή πόσο εγώ το ’χω χαμένο και έχω τόσο διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων; Όταν μάλιστα είδα και τα αποτελέσματα δημοσκοπήσεων που ανεβάζουν έως το 50% τους οπαδούς του «κρατήστε ουδέτερη στάση στο ουκρανικό», ένιωσα πιεστική την ανάγκη ενός (ιδεατού, έστω) διαλόγου με αυτούς τους συμπολίτες μου, με την ελπίδα ότι θα ακούσω ντόμπρες απαντήσεις στα ερωτήματα και όχι ερωτήσεις περί άλλων θεμάτων ή περί των λανθασμένων πολιτικών μου πεποιθήσεων. Μήπως έγινε εισβολή ευρωπαϊκού στρατού στην Ουκρανία, ώστε να είναι δυνατή η εξίσωση της αναφοράς στους «ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς Ε.Ε. και Ρωσίας», όπως ακούστηκε σε μια τελευταία διαδήλωση; Είναι, άραγε, τόσο μικρής σημασίας γεγονότα φρικτά, όπως ο συστηματικός βομβαρδισμός όλων των πόλεων μιας μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας, ο πρωτόφαντος ξεριζωμός τριών εκατομμυρίων προσφύγων και τα δέκα εκατομμύρια που λιμοκτονούν στα καταφύγια, ώστε να μας συνιστάτε να μην τα μνημονεύουμε; Ποια «πολιτική» θεώρηση σκληραίνει τόσο την καρδιά σας, ώστε να μη διαμαρτύρεστε; Λέω, πάλι –αλλά δεν νομίζω–, μην τυχόν ξεχάσαμε ότι σήμερα η Ρωσία δεν είναι η δοξασμένη δημοκρατία των μπολσεβίκων αλλά μια χώρα αυταρχισμού και καπιταλισμού; Δεν φαντάζομαι τέτοια σύγχυση… Είμαστε υπέρ της αυτοδιάθεσης των λαών; Ναι; Ή ναι και όχι; Εδώ ομολογώ ότι περιμένω να βροντοφωνάξετε ένα αδιαπραγμάτευτο «ναι». Οπότε θα έχετε δώσει απάντηση και στις πουτινικές αιτιάσεις «το ΝΑΤΟ προωθείται και με κυκλώνει». Διότι η αυτοδιάθεση νομιμοποιεί το δικαίωμα του πολύπαθου φινλανδικού λαού να φοβάται, μετά την «προ-επαλήθευση» του φόβου του εξαιτίας της εισβολής στην Ουκρανία. Μήπως, όμως, ειδικώς στη Φινλανδία δεν αναγνωρίζουμε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης; Οπότε, βέβαια, ούτε και η Κούβα θα το έχει; Και τι απαντάμε στους Πολωνούς που λένε πως η Ρωσία προωθείται και πάει να «κυκλώσει» την Ευρώπη με τη Λευκορωσία; Πάντως, δεν φαντάζομαι να έχετε καταπιεί και την πιο χοντρή προσβολή της νοημοσύνης μας, να βαφτίζονται «εθελοντές» τα τάγματα των μωαμεθανών που έρχονται να λύσουν τις διαφορές δυο αδελφών ορθοδόξων χριστιανικών λαών. Για χάρη ποιας αγνής ιδέας, άραγε, έρχονται αφιλοκερδώς, αλλά οργανωμένοι, να θυσιάσουν τη ζωή τους; Ομολογώ ότι πιο πολύ με ενοχλεί το ότι μας δουλεύουν κι από πάνω. Δεν φοβόσαστε ότι η Ευρώπη θα μας πληρώσει με το ίδιο ουδέτερο νόμισμα όταν θα γίνει η τουρκική εισβολή; Μη μου πείτε ότι δεν το σκεφτήκατε. Τέλος, διερωτώμαι μήπως, καταπώς γίνεται και στις εκλογές, ακολουθείτε τις, λόγω ειδικότητας υποθέτω, γνώμες πολλών καλλιτεχνών μας που διακηρύσσουν «ουδετερότητα», ενώ οι Ρώσοι καλλιτέχνες της Μπιενάλε της Βενετίας παραιτήθηκαν –όπως άλλωστε έκανε και η Όλγα Σμίρνοβα των Μπολσόι, πρωταγωνίστρια της παράστασης που θα δινόταν και στο δικό μας Μέγαρο)– και τόσοι άλλοι. Εσείς με ποιους καλλιτέχνες συντάσσεσθε; Αυτά εν ολίγοις είναι μερικά απ’ τα ερωτήματα και τις ανησυχίες. Δεν έχουν βέβαια καμιά πρωτοτυπία, πλήθος συμπολιτών μου τα ίδια θα σας έλεγε. Κι έχω και μια ελπίδα: εάν τυχόν τα διαβάσετε, ίσως να τις ξανασκεφθείτε τις απόψεις σας με την πρόσθετη σοβαρότητα που απαιτούν αυτές οι ιστορικές για την Ευρώπη περιστάσεις. Και διότι δεν χρειάζεται να σας υπενθυμίσω ότι, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο μεγάλος ηγέτης μάς «θύμισε» ότι διαθέτει και πυρηνικά όπλα. Αυτό τουλάχιστον το ακούσατε;

απ ό τ η β ι β ι αν στ εργ ι ου

Τώρα που η βίαιη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία οδήγησε κι άλλους ανθρώπους στον ξεριζωμό, η Ευρώπη δεν πρέπει να ξανακάνει τα λάθη του παρελθόντος.

Η Βίβιαν Στεργίου είναι συγγραφέας και νομικός.

Ο

ι εορτασμοί για το ’21 πέρασαν. Ευτυχώς με κάπως λιγότερο κιτς απ’ το αναμενόμενο, λόγω πανδημίας. Τώρα το μενού της ιστορικής μνήμης λογικά περιλαμβάνει τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αυτό θα μας απασχολήσει από δω και πέρα υποθέτω. Ίσως θα είναι μια καλή ευκαιρία να συζητήσουμε για την προσφυγιά. Το θέμα μάς κυκλώνει από παντού εδώ και χρόνια, αλλά αρνούμαστε να το δούμε. Όσοι έχουν στομάχι και παρακολουθούν τις εικόνες από το μέτωπο της Ουκρανίας, βλέπουν ανθρώπους να ξεριζώνονται. Το θέαμα δεν έχει τίποτα πρωτόγνωρο. Αυτές οι εικόνες με ανθρώπους στους δρόμους μάς είναι, δυστυχώς, γνωστές και από άλλους πολέμους. Άλλωστε, όπως έχει δείξει ο καθηγητής Ιστορίας των Οικονομικών Peter Gatrell στο πλούσιο σε στοιχεία έργο του The unsettling of Europe - The Great Migration, 1945 to the present (Penguin Books), οι άνθρωποι μετακινούνται διαρκώς και η Ευρώπη μετά το 1945 είναι, μεταξύ άλλων, και το αποτέλεσμα αυτών των μετακινήσεων. Η Ελλάδα ξέρει από μετακινήσεις. Πολλοί Έλληνες έχουν εγκαταλείψει την αναξιοκρατία στη χώρα του ήλιου για άλλα συστήματα που λειτουργούν καλύτερα και δικαιότερα. Παράλληλα, η Ελλάδα είναι πέρασμα εκτοπισμένων. Οι θάλασσες της χώρας συνδέθηκαν με τα πιο σκοτεινά σημεία στην πρόσφατη ιστορία της Ένωσης, τους πνιγμούς και τις επαναπροωθήσεις ανθρώπων. Τώρα που η βίαιη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία οδήγησε κι άλλους ανθρώπους στον ξεριζωμό, η Ευρώπη δεν πρέπει να ξανακάνει τα λάθη του παρελθόντος. Πρέπει να αντιδράσει με σχέδιο και κυρίως όραμα. Αυτό δεν σβήνει τις αμαρτίες του παρελθόντος, δεν αναιρεί τους πνιγμούς και την ανηθικότητα της Ευρώπης-φρούριο, αλλά θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφετηρία για μια νέα, συνολική προσέγγιση στο ζήτημα των ανθρώπων που μετακινούνται. Χρειάζεται μεγάλη, ζωηρή δημόσια συζήτηση γι’ αυτά τα θέματα. Γιατί; Πρώτον, επειδή οι πολίτες πνίγουν με δυσκολία τα χασμουρητά τους όταν κάποιος αρχίζει να μιλάει «για το προσφυγικό». Έτσι, τα ρατσιστικά κατακάθια βρίσκουν χώρο και ανακινούνται. Η συζήτηση ως τώρα πλαισιώνεται με λάθος όρους. Δίνεται η εντύπωση ότι πρόκειται για κάποιου είδους πρόβλημα που το «λύνουμε». Οι άνθρωποι φυτοζωούν στο limbo των κέντρων κράτησης όσο το «λύνουμε». Δεύτερον, κι άλλες μετακινήσεις θα έρθουν, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Οι οικονομικές ανισότητες και η περιβαλλοντική κρίση προφανώς και θα εξωθήσουν ανθρώπους στη μετακίνηση. Τρίτον, χρειαζόμαστε μια νέα γλώσσα, μια νέα, ανθρωποκεντρική προσέγγιση στο θέμα. Κάνουμε λόγο για «ροές», «αληθινούς πρόσφυγες» και άτομα που είναι ή δεν είναι σαν εμάς. Μιλάμε για «κύματα» και «κρίση» – εξαιρετικές περιστάσεις δήθεν που θα περάσουν. Οι λέξεις που επικράτησαν στη συζήτηση τα τελευταία χρόνια ύπουλα υποβιβάζουν τους μετακινούμενους στο επίπεδο των γραφειοκρατικών, νομικίστικων αποφάσεων ή και στο επίπεδο του πράγματος, του ανθρώπου που κατάντησε κι αυτός πραμάτεια, όπως έλεγε κι ο ποιητής. Πρέπει να ξαναδούμε όλα αυτά τα θέματα απ’ την αρχή, ξεμαθαίνοντας την απανθρωπιά που διδαχτήκαμε με τις προηγούμενες αφίξεις προσφύγων και μεταναστών την Ευρώπη. Άλλωστε, προκύπτουν τόσα ερωτήματα που δεν είναι καθόλου απλά. Ενδεικτικά: πώς θα φερθούμε στους Ρώσους αντιφρονούντες που ίσως θελήσουν να εγκαταλείψουν, αν μπορέσουν, τον δικτάτορά τους, αλλά που δεν είναι εκατομμυριούχοι ώστε να έχουν έναν τόπο να σταθούν σε κάποιο λοφτ στο Λονδίνο ή στο Παρίσι; Άραγε θ’ αλλάξουμε στάση απέναντι στους άλλους πρόσφυγες, που παλιώσανε πια, και που δεν είναι λευκοί; Θα γίνουν οι δύσκολες συζητήσεις για τον πλούτο που χρηματοδοτεί τους δικτάτορες; Θ’ ανοίξει μια γενικότερη συζήτηση για τις προκλητικές ανισότητες που υπονομεύουν τις δημοκρατίες; Θα το πάρουμε απόφαση ότι τα προνόμια των διεθνώς πλουσίων κάνουν τον απλό κόσμο να αηδιάζει με την πολιτική και σταδιακά τον οδηγούν προς μια πηχτή, επικίνδυνη απάθεια; Το να συλλάβουμε το μέγεθος της καταστροφής τώρα που ο πόλεμος είναι δίπλα μας ίσως μας βοηθήσει να ξαναβρούμε κάτι που χάθηκε στην πορεία των τελευταίων χρόνων: το νεύρο που κάνει τους πολίτες να αισθάνονται ενωμένοι κάτω από μια δέσμη κοινών ιδανικών. Απ’ όταν χάθηκε αυτό πολλοί ξενέρωσαν με την ιδέα της Ευρώπης, που στα μάτια τους απέτυχε να υπερασπιστεί αυτά που υποτίθεται ότι τη συγκροτούν. Παρόλο που η ντροπή των τελευταίων χρόνων δεν ξεπλένεται, ίσως αυτή είναι όντως η στιγμή που πολύς κόσμος θα αρχίσει να βλέπει τα πράγματα αλλιώς και να απαιτεί άλλες πολιτικές.

35

με την

Κατερίνα Ψωμά σ υ ν εντε υξη: ζω η π αρασιδη φ ω το γ ραφιε σ: παρι ς ταβιτιαν

Vintage υλικά, κλασικά κομμάτια δοσμένα αλλιώς και άφθονο χρώμα. Αν και βρέθηκε να σχεδιάζει «τυχαία», δεδομένου ότι ήταν έτοιμη να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα, μέχρι που ένα σημαντικό όνομα της μόδας είδε μια δημιουργία της, από τις αρχές των ’00s τα κοσμήματά της δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα.

«να φορέσω κάτι καλοκαιρινό 'η χειμερινό» αναρωτιέται, ενώ στεκόμαστε μπροστά στις γεμάτες χρώμα, μαξιμαλιστικές δημιουργίες της. Αναρωτιέμαι ποιο είναι αυτό το κόσμημα που χαρακτηρίζει χειμερινό, «δεν υπάρχει» θα μου πει και θα γελάσει. Από τα πρώτα λεπτά με την Κατερίνα Ψωμά, ήδη από ένα γρήγορο τηλεφώνημα, μπορεί κανείς να καταλάβει ότι πρόκειται για μια larger than life προσωπικότητα.

24.3.22 – lifo

17

35 λεπτά με την Κατερίνα Ψωμά

talkofthetown

www. katerinapsoma.com

18 lifo – 24.3.22

«Τυχαία βρέθηκα σε αυτό», λέει, εννοώντας τη δική της υπογραφή στη μόδα. Το ξανασκέφτεται. «Η ζωή έχει διάφορα μονοπάτια. Κάποια στιγμή βρισκόμαστε σε σταυροδρόμια και αναρωτιόμαστε “τι να κάνω;”, “προς τα πού να πάω;”. Ό,τι πλάνα και να έχεις, δεν ξέρεις τελικά πού θα σε βγάλει, αυτό νομίζω ότι φαίνεται πολύ καλά και με τις καταστάσεις που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια». Οι πρώτες εικόνες κοσμημάτων που έχει είναι οι καρφίτσες της γιαγιάς της –θεωρεί ότι κακώς τις σνομπάρουμε, μας προτείνει να βρούμε τρόπο να τις περάσουμε έστω και σε ένα κορδόνι, αν έχουμε κληρονομήσει τέτοιες–, αλλά αυτές από μόνες τους δεν την έκαναν να σκέφτεται πως όταν μεγαλώσει θέλει να ασχοληθεί με το κόσμημα. Το δικό της πλάνο ήταν να γίνει ιστορικός της τέχνης, και το σπούδασε, πρώτα βρέθηκε σε πανεπιστήμια της Ρώμης και μετά της Αγγλίας. Το διδακτορικό της ήταν πάνω στη βυζαντινή τέχνη και αρχιτεκτονική. Παράλληλα, ενώ ταξίδευε, συγκέντρωνε πολύτιμους λίθους και σπάνια στολίδια. « Έφτιαχνα από χόμπι διάφορα κοσμήματα τα οποία τράβηξαν την προσοχή σημαντικών ανθρώπων της μόδας. Δεν τα κρατούσα για μένα, τα έδινα δεξιά και αριστερά». Ο πρώτος που πρόσεξε τα κοσμήματά της ήταν ο Λάκης Γαβαλάς, «μια πολύ καλή φίλη της μητέρας μου και δική μου δούλευε για εκείνον. Της είπε μια μέρα “τι ωραίο αυτό που φοράς, τι είναι;” κι εκείνη απάντησε “είναι της Κατερίνας”. “Ποιας Κατερίνας;” τη ρώτησε, “της κόρης της Μάρθας” του αποκρίθηκε . Αυτός ο διάλογος έγινε πέντε-έξι φορές, ο Λάκης έλεγε “μα δεν πρέπει να τη γνωρίσουμε αυτή την Κατερίνα;” και τελικά έβαλε τα κοσμήματά μου στο μαγαζί του. Τότε δεν υπήρχαν και πολλοί Έλληνες σχεδιαστές, ο Λάκης δεν είχε κανέναν. Στ’ αλήθεια έκανα την εταιρεία για να τον γνωρίσω, σκόπευα να την κλείσω σε έναν χρόνο, αφού θα του είχα δώσει τα κοσμήματα που ήθελε». Μετά ήρθε το Sotris, το Free Shop, το ένα μαγαζί την πήγαινε στο άλλο. Είδε αυτή την περίοδο σαν μια σαββατική άδεια, που τελικά κρατάει μέχρι σήμερα, μετρώντας είκοσι δύο χρόνια. Δεν γύρισε ποτέ πίσω στο διδακτορικό της. Πέντε χρόνια μετά τη δημιουργία του brand της, το 2005, αρχίζει να βγαίνει στο εξωτερικό για να δείξει τη δουλειά της στις εβδομάδες μόδας. Η πρώτη ήταν αυτή του Λονδίνου, μετά συνέχισε στο Μιλάνο και στο Παρίσι. Στις αρχές των ’00s δεν υπήρχαν πολλά εγχώρια brands με costume jewellery σαν τα δικά της. «Θεωρώ ότι στην Ελλάδα, τόσο στο κόσμημα όσο και στο ρούχο, έχουμε απίστευτα brands. Ειδικά στο κόσμημα έχουμε από τα πιο πρωτοποριακά, με βάθος όσον αφορά την τεχνική της κατασκευής». Η Λητώ Καρακωστάνογλου, ο Γιάννης Σεργάκης, ο Νίκος Κούλης, η Ιλεάνα Μακρή, η Μαρία Μάστορη, είναι, κατά την ίδια, οι σχεδιαστές που επιβεβαιώνουν τα λεγόμενά της. «Κάνουμε κοσμήματα από την αρχαία Ελλάδα, έχουμε παράδοση στον διάκοσμο. Από κει που το κόσμημα ήταν θέμα status και φανέρωνε πού ανήκεις, από πού προέρχεσαι, πλέον έχει γίνει κάτι πολύ προσωπικό, έχει μπει στην καθημερινότητά μας για να μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα αλλά και άνετα, γι’ αυτό έχει νόημα να κοσμούμε τον εαυτό μας». Το όνομά της δεν άργησε να διαδοθεί. «Με έβαλαν αμέσως στα περιοδικά, μου πήρε τέσσερα χρόνια για να μπω στις καλύτερες μπουτίκ παγκοσμίως. Ήταν σωστό το timing; Ήμουν πολύ συγκεντρωμένη σε αυτό; Μιλάμε για μια εποχή πριν από το Ιnstagram, όταν οι επιβεβαιώσεις παραγγελιών γίνονταν με φαξ». Από τότε μέχρι σήμερα η σχεδιαστική της ταυτότητα βασίζεται σε «ένα μικρό, λαμπερό σύμπαν», έτσι την περιγράφει. «Αυτό το σύμπαν δεν έχει να κάνει μόνο με το αντικείμενο per se, αφορά μια στάση ζωής. Κι όταν λέω “λαμπερό”, δεν το εννοώ με την έννοια του glamorous. Έχω στο μυαλό μου όλα τα αυτόφωτα πλάσματα. Εκείνο που προσφέρει το brand στα πλάσματα αυτά είναι λίγη παραπάνω χαρά. Το κόσμημα αποτελεί μια εύκολη, καθημερινή λύση για να αισθανόμαστε όμορφα». Ρετρό αναφορές, κοσμοπολίτικος αέρας, κλασικά κοσμήματα δοσμένα αλλιώς, αυτές είναι οι συλλογές της. Στο εργαστήριο της Απόλλωνος στην Πλάκα δουλεύουν με ετερόκλητα, χειροποίητα και vintage υλικά, «πρώτα τα ερωτεύομαι και μετά τα μοιράζομαι με άλλους ανθρώπους που πιστεύω ότι θα τα ερωτευτούν κι εκείνοι με τη σειρά τους». Μουράνο, καμπουσόν, κεραμικές πέτρες και ημιπολύτιμες, παλιά κρύσταλλα, που πλέον δυσκολεύεται να βρει, συνθέτουν τις

πληθωρικές δημιουργίες της. «Συνεργάζομαι με τεχνίτες που φτιάχνουν πράγματα για εμάς, οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στην Ιταλία. Είναι άνθρωποι που πωρώνονται με αυτό που κάνουν». Ογκώδη και εντυπωσιακά, πιο διακριτικά και ευκολοφόρετα σαν τα charm necklaces της, η «σχεδιαστική πρόκληση» για εκείνη είναι να δούμε κάτι φορεμένο και να σκεφτούμε ότι μπορεί να είναι Katerina Psoma. Το πετυχαίνει σταθερά. Θαυμάζει τα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά κοσμήματα, τις συλλογές των οίκων Bulgari και Buccellati, του Ντέιβιντ Γουέμπ, αυτά ήταν όσα ανέφερε όταν τη ρώτησα για εμβληματικά κομμάτια. «Ωστόσο αυτή είναι η προσωπική μου αισθητική, δεν ξέρω κατά πόσο η κοινωνία μας πλέον μπορεί να ταυτίζεται με την έννοια του εμβληματικού, αν μας κάνει καλό και μας βοηθάει το δέος που αυτή εμπεριέχει. Πιστεύω ότι τη θέση των αντικειμένων πρέπει να πάρουν οι εμβληματικές αξίες πάνω στις οποίες μπορεί κανείς να βασιστεί και να δημιουργήσει. Για παράδειγμα, παρατηρώ ότι το παιδί μου θα δώσει σημασία και θα ψάξει για το αποτύπωμα άνθρακα που αφήνει κάτι πριν το αγοράσει online. Αυτή είναι μια αξία που θα ήθελα να δω να θεωρείται εμβληματική». Με τον μαξιμαλισμό που χαρακτηρίζει το στυλ της ως σχεδιάστριας πώς τα πάμε; «Τα social media έχουν παίξει απίστευτο ρόλο στο να εξοικειωθούμε με το διαφορετικό, έχουμε απομυθοποιήσει πολλά που κάποτε βρίσκαμε εκκεντρικά. Θα δεις μια φίλη σου να φοράει κάτι και είναι πολύ πιθανό να σκεφτείς “γιατί να μην το τολμήσω κι εγώ; Ή κάτι άλλο που σκέφτομαι καιρό;”». Από τη στιγμή που η φράση «τα διαμάντια είναι οι καλύτεροι φίλοι μιας γυναίκας» είναι κλισέ και κατά βάση ουτοπική, υπάρχει για εκείνη κάποιο πιο προσιτό κόσμημα που θεωρεί απαραίτητο; «Δεν είμαι καθόλου του “πρέπει”, εξάλλου υπάρχουν και άνθρωποι που δεν φοράνε καθόλου κοσμήματα. Πριν από πάρα πολλά χρόνια θυμάμαι μια κυρία σε μια έκθεση να μου λέει ότι δεν φοράει κοσμήματα και το επανέλαβε πολλές φορές. Ξαφνικά ήθελε να αγοράσει ό,τι πιο ογκώδες είχα. Τότε της είπα “σκεφτείτε το δεύτερη φορά, έχετε επηρεαστεί από το περιβάλλον”. Δεν θυμάμαι ακριβώς τι έγινε μετά, νομίζω ότι την έπεισα να μην το πάρει τελικά. Το μόνο που οφείλουμε στον εαυτό μας να κάνουμε είναι να ακούμε την εσωτερική μας φωνή. Για μένα οι κρίκοι είναι πολύ κομψοί, και τα μαργαριτάρια, με τα οποία μπορούμε να επανεφευρίσκουμε συνέχεια τρόπους για να φορεθούν. Αλλά δεν πιστεύω στους κανόνες. Αν είχα να διαλέξω μόνο ένα κόσμημα, θα επέλεγα με συναισθηματικά κριτήρια, πρόκειται για κάτι που φοράς πάνω σου, που καμιά φορά κοιμάσαι το βράδυ μαζί του. Τι πιο ωραίο από το να κοιτάς ένα δαχτυλίδι που φόραγε ένα αγαπημένο σου πρόσωπο; Δεν είναι ανάγκη να είναι κάτι ακριβό, το πιο πολύτιμο πράγμα είναι αυτό που περνάει από γενιά σε γενιά και μας φέρνει στο μυαλό μνήμες αγάπης». Τις αρχές του modus vivendi αλλά και operandi της τις έχει χαράξει σε κοσμήματα της τελευταίας της συλλογής: «Choose well», «Be a poem», «All fine». «Οι επιλογές μας ορίζουν με τέτοιον τρόπο τη ζωή μας ώστε πρέπει να τις σκεφτόμαστε δύο φορές. Έπειτα, κάθε μέρα που περνάει νομίζω ότι πρέπει να προσπαθούμε να τη δούμε με τη δική μας γραφή, και ας είναι απλώς μια Τρίτη. Επίσης, θεωρώ πολύ σημαντικό να πιστεύουμε ότι όλα θα πάνε καλά, γιατί έτσι ωθούμε τον εαυτό μας να σταθεί στα δύσκολα». Σε λίγες μέρες θα δούμε την «Ταβέρνα το Κατερινιώ», τη νέα της συλλογή. « Έχει μια ελληνικότητα, αλλά χωρίς το φολκλόρ, έχει χρώματα, είναι πλουμιστή, συμπυκνώνει όσα βρίσκουμε μια Κυριακή μεσημέρι σε μια ταβέρνα τρώγοντας καλαμαράκια με εκείνους που θέλουμε, το μοίρασμα, την παρέα και την ξεγνοιασιά, πράγματα δηλαδή που είχα κι εγώ ανάγκη μετά από δύο χρόνια με μουντάδα και κλεισούρα». Έχω ένα γούρι της από το 2021, είναι η καθημερινή μου λύση, όπως είπε και η ίδια, γράφει πάνω του «Delete all shit». Η Κατερίνα Ψωμά αντιμετωπίζει τα κοσμήματα και ως «ευγενικές υπενθυμίσεις». « Έβλεπα συνέχεια στα social media το “delete 2020” και τότε σκέφτηκα ότι δεν μπορούμε να διαγράφουμε ολόκληρες χρονιές. Αλλά μπορούμε να επιλέγουμε και να σβήνουμε όσα δεν μας αρέσουν, ώστε να κρατάμε όσο γίνεται σταθερή τη ρότα μας».

«Κάνουμε κοσμήματα από την αρχαία Ελλάδα, έχουμε παράδοση στον διάκοσμο. Από κει που το κόσμημα ήταν θέμα status και φανέρωνε πού ανήκεις, από πού προέρχεσαι, πλέον έχει γίνει κάτι πολύ προσωπικό, έχει μπει στην καθημερινότητά μας για να μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα αλλά και άνετα, γι’ αυτό έχει νόημα να κοσμούμε τον εαυτό μας».

24.3.22 – lifo

19

ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΜΈΧΡΙ ΤΙΣ ΠΡΏΤΕΣ ΎΛΕΣ, ΟΙ ΑΥΞΉΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΛΈΠΟΥΜΕ ΑΝΟΊΓΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΦΆΚΕΛΟ ΠΟΥ ΦΤΆΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΌΡΤΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΕΒΑΣΜΈΝΕΣ ΤΙΜΈΣ ΣΤΑ ΡΆΦΙΑ ΤΩΝ ΣΟΎΠΕΡΜΆΡΚΕΤ ΕΠΗΡΕΆΖΟΥΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΟΥΖΊΝΕΣ, ΤΟΥΣ ΧΏΡΟΥΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΝ ΌΤΑΝ ΘΈΛΟΥΜΕ ΝΑ ΔΏΣΟΥΜΕ ΈΝΑ ΡΑΝΤΕΒΟΎ ΈΞΩ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΌ ΚΑΙ ΠΟΤΌ. ΆΡΑΓΕ ΤΟ ΕΙΚΟΣΆΕΥΡΟ ΠΟΥ ΘΑ ΔΊΝΑΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΓΕΥΜΑΤΊΣΟΥΜΕ ΣΕ ΈΝΑ CASUAL ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ ΕΊΝΑΙ ΚΆΤΙ ΠΟΥ ΑΦΉΣΑΜΕ ΟΡΙΣΤΙΚΆ ΠΊΣΩ ΜΑΣ;

ΌΛ Α Γ Ύ Ρ Ω Μ Α Σ Η ΕΣΤΊΑΣΗ

20 lifo – 24.3.22

AΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: BIANKA

Ό

ταν πριν από τέσσερα χρόνια ο Έλβι-Δημήτρης Ζύμπα και ο Νίκος Βοργιάς, δύο σεφ κάτω των τριάντα ετών τότε, άνοιξαν το δικό τους μικρό εστιατόριο, που τελικά τους έβαλε στον οδηγό Michelin, θυμούνται ότι οι συνθήκες γύρω από το επιχειρείν ήταν τελείως διαφορετικές. «Η οικονομία έδειχνε σημάδια σταθεροποίησης, ο τουρισμός κατέγραφε μια έντονα ανοδική πορεία, ενώ ο χώρος της εστίασης παρουσίαζε ιδιαίτερη δυναμική. Η πανδημία δυστυχώς ανέτρεψε αυτή την εικόνα με βίαιο τρόπο και επιβάρυνε δυσανάλογα τον κλάδο». Η μειωμένη κίνηση λόγω των περιοριστικών μέτρων και οι πληθωριστικές πιέσεις που δημιούργησε η άνοδος των τιμών στην ενέργεια έχουν οδηγήσει σωρευτικά σε αύξηση των λειτουργικών εξόδων των εστιατορίων, που μπορεί να αγγίζει κατ’ αναλογία και το 60%-70% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα, όπως παρατηρεί ο πρώτος. «Μιλάμε για ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον. Επιχειρήσεις που δεν είχαν ισχυρά αποθεματικά βρέθηκαν σε μεγάλο αδιέξοδο και δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, δεν άντεξαν, με δεδομένη και την ισχνή στήριξη του κλάδου από την πολιτεία». «Παρά τις δυσκολίες, θεωρώ ότι σταθήκαμε καλά», λέει ο Έλβι-Δημήτρης Ζύμπα για το εστιατόριο που είναι κρυμμένο στον πεζόδρομο της Ηρώνδα, στην περιοχή του Παγκρατίου. Και η αλήθεια είναι ότι οι σεφ και ιδιοκτήτες του επέδειξαν γρήγορα αντανακλαστικά, ήταν από τους πρώτους που δημιούργησαν ένα πιο comfort μενού προκειμένου να κάνουν delivery, αφού το φαγητό που σέρβιραν και σερβίρουν στο Άλficon δεν μπαίνει εύκολα σε πακέτο. «Κάναμε σημαντικές αναπροσαρμογές την περίοδο της καραντίνας και κατορθώσαμε να διατηρήσουμε ένα επίπεδο κερδοφορίας χωρίς να θυσιάσουμε την ποιότητα ή τη φιλοσοφία που χαρακτηρίζει τα πιάτα μας. Η επάνοδος της τουριστικής κίνησης από τον Ιούλιο και μετά έπαιξε σίγουρα σημαντικό ρόλο ως προς αυτό, αλλά θεωρώ ότι το μεγάλο στοίχημα ήταν και η σταθερή εισροή εγχώριων πελατών». Αυτό που προσπαθούν αυτήν τη στιγμή είναι να μην ανεβάσουν τις τιμές και να απορροφήσουν ένα μεγάλο ποσοστό των ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες, «βάζοντας πλάτη εμείς οι ίδιοι. Θέλουμε να συνεχίσουμε να είμαστε προσιτοί στον κόσμο που μας έχει στηρίξει όλη αυτή την περίοδο. Αυτό βεβαίως δεν είναι εύκολο. Ελπίζουμε ότι σταδιακά θα υπάρξει μια αποκλιμάκωση των λειτουργικών εξόδων, αν και η σύρραξη στην Ουκρανία δυστυχώς δεν προοιωνίζεται θετικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά την αγορά ενέργειας». Μετά τον Β’ Παγκόσμιο, βιώνουμε τον πρώτο πόλεμο που επηρεάζει έντονα τη διάθεση τροφίμων στην Ευρώπη – η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσωπεύουν γύρω στο 50% της παγκόσμιας παραγωγής καλαμποκιού,

κατέχουν το 25% της παγκόσμιας εξαγωγής σιτηρών και περίπου το 30% των εξαγωγών σε σιτάρι, το οποίο προμηθεύονται περισσότερες από πενήντα χώρες. Μια σειρά από πράγματα που θεωρούμε δεδομένα και οικονομικά, από το τηγάνισμα μιας πατάτας μέχρι τις ζωοτροφές, εξαρτώνται από τις δύο εμπόλεμες χώρες. Για παράδειγμα, το τηγανητό κοτόπουλο είναι κάτι που ίσως στερηθούμε ή μπορεί να το δούμε να εξελίσσεται σε είδος πολυτελείας. Ένα κοτόπουλο χρειάζεται ζωοτροφή, δηλαδή σιτηρά. Για να παναριστεί χρειάζεται αλεύρι και νιφάδες καλαμποκιού, άρα σιτηρά. Τηγανίζεται σε ηλιέλαιο, το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει από την Ουκρανία σε περίπου 200.000 τόνους κάθε χρόνο. Οι αυξημένη ζήτηση ηλιελαίου έχει οδηγήσει την τιμή του στην Ελλάδα από τα 16 στα 26 ευρώ το δεκάλιτρο. Αυτές τις μέρες έχει ανοίξει μια άλλη μεγάλη συζήτηση και αφορά το εθνικό μας street food. Το σουβλάκι, το φαγητό που σκεφτόμαστε σχεδόν όλοι όταν θέλουμε να φάμε κάτι γρήγορο, που μπορούμε να το απολαύσουμε ξοδεύοντας το μικρότερο ποσό που θα δίναμε για φαγητό απ’ έξω, θα ανατιμηθεί κατά 10%15%. Βέβαια, τα φημισμένα σουβλατζίδικα της πόλης, τα κλασικά και παλιά ή τα νέα και προσεγμένα, αυτά που το τυλίγουν με ποιοτική πρώτη ύλη, το είχαν πάντα λίγο πιο ακριβά από τον μέσο όρο των καταστημάτων. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου και μεγαλύτερου lockdown, «θέλοντας να είμαι παραγωγικός αλλά και να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου σε ένα διαφορετικό πεδίο», όπως εξηγεί ο Έλβι-Δημήτρης Ζύμπα, καταπιάστηκε και με ένα new age σουβλατζίδικο, τον Μίμη, πάλι στο Παγκράτι. Άλλωστε, διανύαμε την περίοδο κατά την οποία βλέπαμε αστεράτα εστιατόρια σε όλο τον κόσμο να ψάχνουν τρόπους να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα – θα έχουμε να θυμόμαστε την εποχή που το δανέζικο Noma έκανε επανεκκίνηση, σερβίροντας μπέργκερ. «Μπορώ να πω ότι τότε άρχισα να συνειδητοποιώ πως αναμένεται σημαντική αύξηση του λειτουργικού κόστους στον κλάδο, καθώς οι τιμές, ακόμη και σε απλά προϊόντα, κατέγραφαν σταθερά ανοδικές τάσεις. Η λογική που ακολούθησα προς αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης ήταν πάνω κάτω η ίδια, δεδομένης πάντα της διαφορετικής φυσιογνωμίας των δύο επιχειρήσεων. Στον Μίμη είχαμε τη δυνατότητα να “ανοίξουμε” λίγο το μενού, με πιο πολλές επιλογές, εφόσον εκεί υπάρχει ΦΠΑ 13%, με σκοπό να αυξήσουμε την κατανάλωση. Παράλληλα, μειώσαμε το εύρος της κάβας σε μόνο τρεις ετικέτες κρασιών (σ.σ. όταν άνοιξε είχε αρχίσει να χτίζει μια κάβα με αρκετές και πολύ αξιόλογες επιλογές σε κρασιά ελαχίστων παρεμβάσεων), προκειμένου να μειωθεί το κόστος προμηθειών σε προϊόντα όπως τα αλκοολούχα, που εμπίπτουν στον αυξημένο συντελεστή ΦΠΑ του 24%. Με μια φράση θα έλεγα ότι το στοίχημα ήταν να αυξήσουμε τον τζίρο, διευρύνοντας την πελατεία και την κατανάλωση μέσω της επέκτασης του καταλόγου και όχι της αύξησης των τιμών. Νομίζω τα καταφέραμε, αλλά σίγουρα δεν ήταν

εύκολο. Όταν τα λειτουργικά κόστη είναι τόσο υψηλά, το να διατηρήσει ένα μαγαζί την κερδοφορία του, χωρίς να κάνει εκπτώσεις στο προϊόν και χωρίς να επιβαρυνθεί ο πελάτης, είναι μια δύσκολη εξίσωση. Οι προκλήσεις βέβαια έχουν τη χάρη τους, συνεχίζουμε». Ένα σουβλάκι με πίτα που φτιάχνεται εκεί με χειροποίητο γύρο από χοιρινή πανσέτα κοστίζει τρία ευρώ. Όσον αφορά τις διεθνείς τιμές πρώτων υλών, καταγράφονται αρνητικές εξελίξεις από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), ο οποίος μάλιστα προειδοποίησε πως μια διατροφική κρίση βρίσκεται προ των πυλών λόγω του πολέμου. Σε σχέση με πέρσι, οι τιμές στο κρέας είναι αυξημένες κατά 17%, στα γαλακτοκομικά κατά 19%, στα δημητριακά κατά 12%, στα έλαια κατά 34%, στη ζάχαρη κατά 20%. Οι αυξήσεις οφείλονται κυρίως στην αποδοτικότητα της παραγωγής στις μεγάλες παραγωγούς χώρες και στην αύξηση της ζήτησης από τις χώρες της Ασίας. Αρκετές από αυτές τις μεταβολές επηρεάζουν την παραγωγή τροφίμων στη χώρα μας λόγω των εισαγόμενων πρώτων υλών αλλά και τις εισαγωγές τελικών τροφίμων και ποτών από τις διεθνείς αγορές. Σε έρευνα καταναλωτών του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο 2021 η πλειοψηφία των καταναλωτών, σε ποσοστό 53%, απέδωσε τις μέχρι τότε ανατιμήσεις στις διεθνείς τιμές των πρώτων υλών. Ακολουθούσε η πανδημία με ποσοστό 32%, το κόστος της βιομηχανικής παραγωγής με 28%, η φορολογία ΦΠΑ με 27% και το κόστος λιανικής διάθεσης με 22%. Εκτός αυτών, εδώ και πολλές μέρες οι θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα χαμηλές, η μία κακοκαιρία διαδέχεται την άλλη, πράγμα που σημαίνει ότι σε ένα εστιατόριο όπως το Annie fine cooking του Νέου Κόσμου, με τις μόλις δεκαεπτά θέσεις στο εσωτερικό του, οι ιδιοκτήτες του Ιόλη Βρυχέα και Πάνος Στογιάννης έχουν αρχίσει να βάζουν ένα όριο στο seating, τουλάχιστον για τα τραπέζια που σερβίρονται στο άνοιγμα του εστιατορίου. «Σε όσους θα καθίσουν από τις εξήμιση μέχρι τις οκτώμιση δεν τους φαίνεται περίεργο, συνήθως είναι εκείνοι που θέλουν να έρθουν να φάνε, να πιουν ένα ποτήρι κρασί και να φύγουν, δεν θέλουν να έχουν όλο το βράδυ μπροστά τους. Από τις εννιάμιση και μετά μια παρέα μπορεί να καθίσει μέχρι το κλείσιμο. Όσο ακόμα είναι χειμώνας, αν δεν γίνει το seating κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν μπορεί να είναι βιώσιμο το μαγαζί». Οι δυο τους ανήκουν στην ομάδα που το 2005 δημιούργησε το Bartesera στη Στοά Πραξιτέλους επί της οδού Κολοκοτρώνη, στην καρδιά του κέντρου, «τότε τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά, σκέψου ότι το μαγαζί πρόλαβε να δουλέψει πέντε ολόκληρα χρόνια πριν ξεκινήσει η κρίση». Την περίοδο των μνημονίων ο ΦΠΑ στην εστίαση αυξήθηκε κατά δέκα μονάδες, επιβλήθηκε ειδικός φόρος κατανάλωσης στην μπίρα και τον καφέ. Αυτήν

Το σουβλάκι, το φαγητό που σκεφτόμαστε σχεδόν όλοι όταν θέλουμε να φάμε κάτι γρήγορο, που μπορούμε να το απολαύσουμε ξοδεύοντας το μικρότερο ποσό που θα δίναμε για φαγητό απ’ έξω, θα ανατιμηθεί κατά 10%-15%.

Α Κ ΡΙ Β Α Ί ΝΟΥ Ν. ΘΑ ΑΝΤΈΞΕΙ; 24.3.22 – lifo

21

ΕΡΕΥΝΑ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον Φεβρουάριο 2022 η τιμή του φυσικού αερίου εκτοξεύθηκε κατά 154% σε ετήσιο επίπεδο και κατά 14,2% σε μηνιαίο. Η τιμή του ηλεκτρικού ανέβηκε κατά 56,7% και κατά 8,8% αντίστοιχα, ενώ αυτή των καυσίμων κατά 21,6% και κατά 2,3% αντίστοιχα.

22 lifo – 24.3.22

τη στιγμή ο ετήσιος πληθωρισμός καλπάζει. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τον Ιανουάριο του 2022 έφτασε στο 6,2%, στο υψηλότερο επίπεδο από το 1997, έναντι του 5,1% όπου βρισκόταν τον Δεκέμβριο του 2021. Έναν μήνα μετά, τον Φεβρουάριο, σκαρφάλωσε στο 7,2%. «Σε όλη αυτή την πορεία η εστίαση δεχόταν αυξήσεις από παντού, έκανε και η ίδια κάποιες ανατιμήσεις, ενώ παράλληλα οι μισθοί δεν ανέβαιναν. Αυτό φόβισε τους επιχειρηματίες κι έτσι δεν ανέβασαν κι άλλο τις τιμές, είχαμε να αντιμετωπίσουμε το “ποιος θα αγοράσει”», περιγράφει η Ιόλη Βρυχέα. Όταν άνοιξαν το Bartesera, ένας μονός εσπρέσο κόστιζε δύο ευρώ. Από την αρχή της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα έχει φτάσει στα δυόμισι ευρώ. Αντίστοιχα, το ποτό τους, που κόστιζε έξι ευρώ, σήμερα κοστίζει εφτά. Παράλληλα, ο μηνιαίος λογαριασμός ρεύματος όταν ξεκίνησαν ήταν 1.500 ευρώ, μετά ανέβηκε στα 2.500, ενώ αυτός του Δεκεμβρίου ήρθε 4.000 ευρώ. «Πρόκειται για τεράστιες αυξήσεις που αν ένα μαγαζί τις μετακυλήσει στον πελάτη, θα σταματήσει να τον έχει». Στον λογαριασμό είδαν μια έκπτωση της τάξης των 700 ευρώ, πρόκειται για την κρατική ενίσχυση, «αλλά κι αυτό είναι ένα πράγμα τόσο θολό, που δεν μπορείς να υπολογίσεις, να κάνεις έναν προγραμματισμό, να ξέρεις ότι η αύξηση θα είναι τόση και τόση η έκπτωση. Είμαστε σε ένα σκοτεινό τοπίο και περιμένουμε να ανοίξουμε τον φάκελο για να δούμε αν μπορούμε να ανταποκριθούμε σε αυτό που γράφει. Αυτός δεν είναι ακριβώς τρόπος για να λειτουργήσει μια επιχείρηση ορθά, θα έπρεπε να μπορούμε να κάνουμε μια στοιχειώδη πρόβλεψη ποια θα είναι το έξοδά μας και το κόστος λειτουργίας». Το ότι το μαγαζί τους λειτουργεί σε μια παλιά στοά της Αθήνας μπορεί να ήταν (και να είναι) γοητευτικό σε «μέρες κανονικότητας», αλλά δεν υπήρξε καθόλου προνομιακό εν μέσω κορωνοϊού. Η τήρηση αποστάσεων στα τραπεζοκαθίσματα, η απαγόρευση των ορθίων στο μπαρ και το μειωμένο ωράριο δεν βοήθησαν χώρους σαν τον δικό τους. «Μην ξεχνάμε ότι ακόμα υπάρχουν μέτρα, ενώ η κρατική ενίσχυση έχει σταματήσει από το φθινόπωρο. Εκεί που οι επιχειρήσεις πήγαιναν να κλείσουν τα χρέη της οικονομικής κρίσης, φαίνεται ότι θα μπουν σε έναν νέο κύκλο χρεών που έχει να κάνει με τις τωρινές αυξήσεις και όσα άφησε η πανδημία». Σε σύγκριση με το 2019,

βγάζοντας έξω τους μήνες που παρέμειναν εντελώς κλειστοί, συνυπολογίζοντας ότι γιορτάσαμε τα Χριστούγεννα με περιορισμούς, η μείωση των εσόδων τους ήταν πάνω από 50%. Συζητώντας σε ένα άλλο μπαρ, από τα παλαιότερα της Αθήνας, η δεύτερη γενιά που το τρέχει μού περιέγραφε πως ο κόσμος τους θα έρθει, οι θαμώνες θα δώσουν το καθιερωμένο τους ραντεβού, αλλά μπορεί να πάρουν ένα και δύο ποτά λιγότερα σε σχέση με πριν, λογικό τους φαίνεται. «Στο τέλος θα είναι ακριβό να μείνουμε και σπίτι μας», όπως μου είπε ο Κώστας για να κλείσουμε μια κουβέντα που ξεκίνησε ως chitchat, αλλά αποδεικνύεται σοβαρή όταν την κάνουν κι άλλοι τριγύρω. «Αν μας δείτε να μαγειρεύουμε με ξύλα και κάρβουνα στα πεζοδρόμια, μη σας κάνει καμία εντύπωση». Όταν άρχισαν να ταχυδρομούνται και να ανοίγονται οι φουσκωμένοι λογαριασμοί σε σπίτια και επιχειρήσεις, διάβασα αυτό σε Facebook status του Μανώλη Παπουτσάκη, με το οποίο ήθελε να σχολιάσει τις αυξήσεις στο φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τον Φεβρουάριο 2022 η τιμή του φυσικού αερίου εκτοξεύθηκε κατά 154% σε ετήσιο επίπεδο και κατά 14,2% σε μηνιαίο. Η τιμή του ηλεκτρικού ανέβηκε κατά 56,7% και κατά 8,8% αντίστοιχα, ενώ αυτή των καυσίμων κατά 21,6% και κατά 2,3% αντίστοιχα. «Οι χρεώσεις στην ενέργεια που χρειάζεται ένα εστιατόριο έχουν αυξηθεί τόσο, που σου έρχονται οι λογαριασμοί και νομίζεις ότι σου κάνουν πλάκα, ότι έχει γίνει κάποιο λάθος», αλλά δεν συμβαίνει τίποτε από τα δύο. « Έπειτα είναι και οι πρώτες ύλες που χρειάζεται κανείς για να μαγειρέψει. Τις ανατιμήσεις που βλέπετε στην ξηρά τροφή στα σούπερ-μάρκετ έχει να τις αντιμετωπίσει και ένα εστιατόριο». Για το ρεύμα του έχει κάνει συμβόλαιο με ιδιωτικό πάροχο, προκειμένου να έχει ένα σταθερό κόστος ανά κιλοβατώρα για ένα διάστημα. «Ωστόσο η εταιρεία που μας παρέχει το ρεύμα αυτήν τη στιγμή το αγοράζει πιο ακριβά απ’ ό,τι μας το δίνει. Αλλά εφόσον υπάρχει το συμβόλαιο, δεν μπορεί να κάνει και τίποτα. Δεν είναι όμως μια συνθήκη που θα κρατήσει για πάντα, κάποια στιγμή, όταν αυτό το συμβόλαιο λήξει, φαίνεται ότι θα πληρώσουμε κι εμείς υπέρογκα ποσά». Ο λογαριασμός του φυσικού αερίου ήρθε στην επιχείρησή του έξι φορές πάνω, «κάποτε μαγειρεύαμε και πληρώναμε 300 ευρώ τον

μήνα, ήταν πολύ οικονομικό. Στο Χαρούπι είχα μπουκάλες υγραερίου, μέχρι που βάλαμε την εγκατάσταση φυσικού αερίου. Πού να ξέραμε ότι θα έρθει η εποχή που δεν θα μας συμφέρει». Κατά τον ίδιο, οι ανατιμήσεις στα εστιατόρια είναι αναπόφευκτες. «Τόσα χρόνια, απ’ όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση, έχουν γίνει πάρα πολλές απορροφήσεις από τα εστιατόρια που προσπαθούσαν να κρατάνε με έναν τρόπο σταθερές τις τιμές τους. Η μόνη διέξοδος αυτήν τη στιγμή για έναν εστιάτορα είναι να κάνει μια λελογισμένη αύξηση, προκειμένου να ισορροπήσει τα πράγματα, να έχει το ελάχιστο δυνατό κέρδος έτσι ώστε να είναι βιώσιμη η επιχείρησή του, να μην μπαίνει μέσα. Έτσι κι αλλιώς, αν είσαι νομοταγής, το περιθώριο κέρδους στην εστίαση είναι πολύ μικρό. Αυτό που μπορεί να σώσει κάποιον είναι να έχει πολλή δουλειά συνέχεια, να είναι διαρκώς γεμάτος για να έχει τζίρο. Αυτή την περίοδο αν κάποιος θέλει να έχει σοβαρό κέρδος, θα πρέπει να ανεβάσει κάθε πιάτο δύο και τρία ευρώ, κάτι που δεν θα κάνει, γιατί μετά δεν θα έχει πού να πουλήσει το φαγητό, αν εξετάσουμε και τι συμβαίνει στα νοικοκυριά. Ο κόσμος δεν έχει λεφτά να το αγοράσει». Όσο για πιάτα που βγάζει στο Χαρούπι και τα Δέκα Τραπέζια, δηλαδή σε δύο υψηλών γαστρονομικών ταχυτήτων διευθύνσεις της Θεσσαλονίκης, προσπαθεί να κάνει ανατιμήσεις της τάξης των 20 και των 30 λεπτών, «έτσι ώστε ο λογαριασμός των τεσσάρων ατόμων να μην έχει διαφοροποίηση πάνω από τέσσερα-πέντε ευρώ στο σύνολο. Δεν λέω ότι είναι λίγα, οι τσέπες στενεύουν. Προσωπικά, όταν τρώω έξω το έχω ξεχάσει το εικοσάρικο, δεν υπάρχει ακόμα ούτε και στα πιο casual μαγαζιά. Νομίζω ότι πλέον, όταν βγαίνουμε να φάμε εκτός σπιτιού, έχουμε όλοι στο μυαλό μας το τριαντάευρο». Το προαναφερθέν Facebook status του Μανώλη Παπουτσάκη έχει και μια δόση αλήθειας. Σε ένα ξενοδοχείο σε νησί, του οποίου ανέλαβε πρόσφατα την κουζίνα, σκοπεύουν να προμηθευτούν τρεις μασίνες, να τις τοποθετήσουν στον υπαίθριο χώρο του και να μαγειρέψουν σε αυτές. «Αν στο μέλλον βρούμε τον τρόπο να μαγειρεύουμε στη φωτιά, αν το μέρος όπου βρισκόμαστε μας το επιτρέπει, νομίζω πως θα το εφαρμόσουμε πολλοί. Τα ξύλα είναι φθηνότερα από το ρεύμα και το αέριο. Και δίνουν και πιο νόστιμο αποτέλεσμα».

24.3.22 – lifo

23

ΜΟΥΣΙΚΗ

Η ΥΠΟΓΡΑΦΉ ΤΗΣ ΣTELLA ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΜΕΡΙΚΆΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΕΊΝΑΙ Η ΔΙΚΑΊΩΣΗ ΠΟΥ ΠΕΡΊΜΕΝΕ ΕΔΏ ΚΑΙ ΧΡΌΝΙΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΑΝΕΞΆΡΤΗΤΗ ΣΚΗΝΉ.

24 lifo – 24.3.22

ΑΠΌ ΤΟΝ M. HULOT. ΦΩΤΌ: ΔΉΜΗΤΡΑ ΤΖΆΝΟΥ

Η

Σtella είναι πάντα χαμηλών τόνων, λιγομίλητη στις συνεντεύξεις και όσα έχει να πει προτιμάει να τα πει με τη μουσική της. Η πορεία της είναι σταθερά ανοδική όλα αυτά τα χρόνια που γράφει τραγούδια. Το προηγούμενο άλμπουμ της, «The Break», κυκλοφόρησε στην καναδική Arbutus στις αρχές του 2020, εν μέσω πανδημίας. Ήταν μεγάλη καλλιτεχνική επιτυχία και της έφερε διεθνή αναγνώριση, αλλά η είδηση ότι υπογράφει στη Sub Pop ήταν η δικαίωση που περίμενε τόσα χρόνια και η ίδια και η ελληνική σκηνή. Η Sub Pop είναι μια ιστορική αμερικανική εταιρεία, για τους πιο παλιούς είναι η εταιρεία των Nirvana και των Mudhoney, για τους νεότερους των Beach House, Fleet Foxes, Father John Misty, Iron & Wine, Washed Out και Weyes Blood, και είναι μεγάλη στιγμή για έναν καλλιτέχνη να βλέπει να τον καλωσορίζουν στον κατάλογό της: «Η Sub Pop ανακοινώνει με μεγάλη χαρά την ένταξη της Ελληνίδας Σtella στον εμβληματικό κατάλογο των καλλιτεχνών της. Με καταγωγή από την Αθήνα, η Σtella έχει προ πολλού αποδείξει την έμφυτη ικανότητά της να διηγείται ιστορίες με old-school ποπ ύμνους και θέμα τα πάθη και την έκσταση του έρωτα». Το πρώτο δείγμα από τον νέο δίσκο της που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2022 είναι το single «Charmed», ηχογραφημένο μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου, με τον Άγγλο παραγωγό και βασικό μέλος των Swet Shop Boys, Redinho.

— Σtella, ισχύει ότι «ο επιμένων νικά»; Σε πολλές περιπτώσεις, ναι! Εξαρτάται βέβαια τι είναι αυτό που θες να κατακτήσεις. Κάποια πράγματα δεν κατακτιούνται, όση προσπάθεια και να βάλουμε. Σίγουρα βοηθάει το να επιμένει κανείς, και σίγουρα έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει απ’ ό,τι αν κάθεται σπίτι του και δεν προσπαθεί καθόλου.

— Το «Charmed» είναι ένα εξαιρετικό κομμάτι, νοσταλγικό και cool (μου θύμισε Swing Out Sisters), αλλά και η πιο χαλαρή Σtella που έχω ακούσει ποτέ. Είσαι όντως σε τόσο καλή κατάσταση, προσωπικά και δημιουργικά; Η αλήθεια είναι πως είμαι σε μια πολύ καλή στιγμή. Έχω πολλούς λόγους να είμαι χαρούμενη αυτή την περίοδο, ένας από αυτούς είναι ότι επιτέλους θα μοιραστώ καινούργια πράγματα, έχοντας περάσει αρκετό καιρό, όπως και ο περισσότερος κόσμος, έγκλειστη.

— Τι άλλαξε στη Σtella από το «Break» και μετά; Πολλά άλλαξαν, αλλά ίσως το σημαντικότερο είναι πως με το «Break» για μένα έκλεισε ένας κύκλος, προσωπικός και δημιουργικός. Λίγο υποσυνείδητα αλλά και λίγο συνειδητά είχα αρχίσει ήδη να δουλεύω και να εξερευνώ νέα πράγματα που σχεδόν είχαν ολοκληρωθεί όταν κυκλοφόρησε το «Break» στις αρχές του 2020.

— Πες μου για τη συνεργασία σου με τη Sub Pop; Πώς βρέθηκες σε μια τόσο σπουδαία εταιρεία; Το καλοκαίρι του 2018 έστειλα ένα mail στον αντιπρόεδρο της Sub Pop (χωρίς να συνειδητοποιώ ότι το στέλνω σε αυτόν, αλλά σε κάποιον A&R της Hardly Art, μιας sister label

της Sub Pop). Έλαβα μια απάντηση τρεις μήνες μετά, που μου έλεγε πόσο πολύ του άρεσε το «Break» και με ρωτούσε αν θα μπορούσε να το μοιραστεί με τους συναδέλφους του στην εταιρεία. Με χαρά συμφώνησα και τον Μάιο του 2019 υπέγραψα το κομμάτι του publishing στη Sub Pop. Το «Break», βέβαια, τελικά το υπέγραψα τότε με την Arbutus Records στο Μόντρεαλ, αλλά μόλις ολοκλήρωσα τον επόμενο δίσκο, η Sub Pop ήταν μία από τις πρώτες εταιρείες στην οποία τον δειγμάτισα.

— Πέρα από την επιτυχία και τη δικαιολογημένη χαρά που σε εκπροσωπεί μια τόσο μεγάλη δισκογραφική, αισθάνεσαι και κάποιου είδους ευθύνη; Σε αγχώνει καθόλου αυτό; Χαίρομαι πολύ που με εκπροσωπεί η συγκεκριμένη εταιρεία, αλλά προς το παρόν δεν νιώθω κάποιο άγχος. Δεν ξέρω αν η λέξη «ευθύνη» ταιριάζει εδώ, αλλά αν θέλαμε να τη χρησιμοποιήσουμε, θα έλεγα πως μεγαλύτερη ευθύνη νιώθω απέναντι στον κόσμο που ακούει τη μουσική μου και σίγουρα εύχομαι να του αρέσουν τα καινούργια τραγούδια όσο αρέσουν και σε εμένα.

— Τι αλλάζει από δω και πέρα στις προοπτικές σου, ως μέλος μιας μεγάλης δισκογραφικής; Μια εταιρεία όπως η Sub Pop μπορεί να κάνει πραγματικά πολλά για έναν καλλιτέχνη. Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα, ένας μηχανισμός πίσω από όλο αυτό, που δουλεύει ασταμάτητα και πασχίζει να προωθήσει και να μοιραστεί τη μουσική που εκπροσωπεί με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι προοπτικές είναι περισσότερες και καλύτερες γιατί ο κύκλος των συνεργατών που έχει χτίσει η Sub Pop από την ίδρυσή της το 1986 είναι πολύ solid. Αυτό με κάνει να νιώθω αισιόδοξα σχετικά με τις προοπτικές και το πού μπορεί να φτάσει αυτός ο δίσκος.

— Πώς τα βλέπεις τα πράγματα γύρω σου αυτήν τη στιγμή; Περάσαμε δύο δύσκολα χρόνια και μόλις άρχισε να χαλαρώνει η καραντίνα, ξεκίνησε πόλεμος. Πόσο σε επηρεάζει αυτό; Με επηρεάζει και με στενοχωρεί πολύ ο πόλεμος. Και η πανδημία, με έναν τρόπο, προήλθε από τον άνθρωπο και τις πράξεις του. Αλλά δεν έγινε με δόλο, φαντάζομαι, είναι μια αρρώστια με την οποία ακόμα παλεύουμε όλοι μας. Τον πόλεμο, το ότι σκοτώνονται άνθρωποι από άλλους ανθρώπους με όπλα και με οβίδες, δεν τον χωράει το κεφάλι μου.

— Σε επηρεάζει και δημιουργικά; Σίγουρα με απασχολεί αρκετά ώστε να με επηρεάζει και δημιουργικά.

— Είναι καλή εποχή για τη μουσική; Όλες οι εποχές είναι καλές για τη μουσική. Ακόμα και πέντε άνθρωποι να ήταν πάνω στον πλανήτη, κάποιος από αυτούς θα τραγούδαγε. Αυτή η ερώτηση μπορεί να γίνει και αντίστροφα.

— Πιστεύεις ότι επηρεάζει κανέναν η μουσική πλέον, είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο; Μπορεί να αλλάξει κάτι ή να είναι επιδραστική όπως ήταν τις προηγούμενες δεκαετίες; Αν δεν αγγίζει κανέναν η μουσική πλέον, τότε ο επόμενος δίσκος είναι ένα μεγάλο λάθος!

— Πού βρίσκεται η στρατευμένη τέχνη σήμερα; Μήπως την έχει αντικαταστήσει η πλασματική και εύκολη αντίσταση μέσα από το Facebook και τα υπόλοιπα social media; Ο όρος «στρατευμένη

SU

!

P O P Β

τέχνη» με ζορίζει λίγο γιατί περιέχει τη λέξη στρατό. «Στρατευμένη τέχνη είναι η τέχνη που εντάσσεται στην υπηρεσία πολιτικής, εθνικής ή άλλης σκοπιμότητας», λέει το λεξικό. Σε όλες τις φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας οι άνθρωποι, και οι καλλιτέχνες, επηρεάζονται και μιλούν γι’ αυτά που συμβαίνουν γύρω τους. Γίνονται πόλεμοι, γράφουν για την ελευθερία, τη θρησκεία, την οικογένεια και την πατρίδα. Δεν γίνονται πόλεμοι, γράφουν για το γρήγορο αμάξι τους, την όμορφη κοπέλα τους, τα πούρα και πόσο γυαλίζουν τα διαμάντια τους. Όλοι από κάπου παίρνουμε έμπνευση με βάση αυτά που ζούμε, το περιβάλλον και τα ερεθίσματά μας. Ο καθένας βρίσκει τη δική του μορφή αντίστασης σε όλο αυτό.

— Με τα εικαστικά ασχολείσαι ή σε ενδιαφέρει πλέον μόνο η μουσική; Ασχολούμαι, ναι, αλλά και πάλι το εικαστικό κομμάτι μου περιστρέφεται γύρω από τη μουσική. Για παράδειγμα, έχω σχεδιάσει το εξώφυλλο του επόμενου δίσκου και ασχολούμαι αρκετά με τη γενικότερη «εικόνα» σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της κυκλοφορίας.

— Θεωρείς ότι πρέπει τα δημόσια πρόσωπα του χώρου της τέχνης να εκφράζουν την άποψή τους δημόσια ή να αφήνουν την τέχνη τους να «μιλήσει»; Το βρίσκω όμορφο για έναν καλλιτέχνη να μιλάει με το έργο του, χωρίς να κατακρίνω αυτούς που εκφράζουν την άποψή τους δημόσια. Βέβαια, πιστεύω πως όταν το κάνουν, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί σε αυτά που λένε.

— Μετά το #ΜeΤoo άλλαξαν καθόλου τα πράγματα για μια γυναίκα καλλιτέχνιδα/μουσικό; Πόσο δύσκολο είναι να είσαι γυναίκα στον χώρο της μουσικής αυτήν τη στιγμή; Το #ΜeeΤoo ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο, αν θυμάμαι καλά, στην Ελλάδα. Μέσα σε αυτόν τον ένα χρόνο έχουν γίνει νομίζω είκοσι γυναικοκτονίες, ίσως και παραπάνω. Τα πράγματα δεν αλλάζουν σε μία νύχτα. Σε αυτήν τη χώρα μας λείπει η παιδεία, η μόρφωση, ώστε να καταλάβουμε και να εμπεδώσουμε πραγματικά αξίες όπως η ισότητα και ο σεβασμός. Βασικά πράγματα δηλαδή, που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, αλλά δυστυχώς δεν είναι.

— Έχεις έτοιμο νέο άλμπουμ; Τι ετοιμάζεις αυτήν τη στιγμή; Τι υλικό δουλεύεις; Πανέτοιμο! Ετοιμάζω τα βίντεο αυτήν τη στιγμή μαζί με φοβερούς συνεργάτες και όσο το επιτρέπει ο χρόνος μου, δουλεύω καινούργια κομμάτια.

— Σου έχουν λείψει τα live; Έχεις κλείσει ζωντανές εμφανίσεις εντός και εκτός Ελλάδας για τους επόμενους μήνες; Μου έχουν λείψει πάρα πολύ τα live. Προς το παρόν έχω κλείσει κάποια, μόνο εκτός.

— Ποιο είναι το πιο μεγάλο σου όφελος από την ασχολία σου με την τέχνη; Υπάρχει κάποια ζημιά; Ο πατέρας μου έλεγε πως τα πάντα έχουν ένα τίμημα και είχε δίκιο. Αλλά σίγουρα, όταν κάνεις αυτό που αγαπάς και νιώθεις τόση χαρά κάνοντάς το, το τίμημα είναι μικρότερο απ’ ό,τι αν έκανα κάτι που δεν θα με εξέφραζε καθόλου και υπέφερα κάνοντάς το. Το πιο μεγάλο μου όφελος από την ασχολία μου με την τέχνη είναι ότι νιώθω μια ολοκλήρωση και τεράστια χαρά όταν γράφω μουσική.

24.3.22 – lifo

25

ΠΟΛΗ

19

25 Καλλιθέα Μ

7

1

Μ Πειραιάς

Πειραιάς

Fata libelli

Καλλιθέα

4

21

ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ ΦΩΤΌ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΔΑΜΟΣ 26 lifo – 24.3.22

Αργία

15

28

ΜΈΡΗ ΤΗΣ AΘΉΝΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΆΓΟΥΝ ΤΗ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΊΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΏΝΟΝΤΑΙ ΟΛΌΚΛΗΡΕΣ ΠΑΡΈΕΣ ΑΝΘΡΏΠΩΝ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΎΝ ΝΑ ΔΙΑΒΆΖΟΥΝ. ΤΑ ΜΙΚΡΆ ΚΑΙ ΑΝΕΞΆΡΤΗΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΊΑ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ ΕΊΝΑΙ ΤΌΠΟΣ ΣΥΝΆΝΤΗΣΗΣ ΌΣΩΝ ΑΣΧΟΛΟΎΝΤΑΙ ΕΝΕΡΓΆ ΜΕ ΤΑ ΒΙΒΛΊΑ ΚΑΙ ΌΣΩΝ ΤΟ ΟΝΕΙΡΕΎΤΗΚΑΝ ΚΆΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΉ.

8

Zάtopek

O μεγάλος χάρτης των μικρών βιβλιοπωλείων της πόλης

Booktalks

Καταρχάς, ας ορίσουμε τι είναι μικρό βιβλιοπωλείο. «Δεν έχει να κάνει μόνο με τα τετραγωνικά αλλά με τους ίδιους τους εμπνευστές και δημιουργούς του, οι οποίοι δίνουν το προσωπικό τους στίγμα, ταυτίζονται με το βιβλιοπωλείο και με τη σειρά του αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τη φυσική τους παρουσία», θα μου πουν σε ένα από αυτά. Ρώτησα σχεδόν όλους τους μικρούς βιβλιοπώλες που επέλεξαν να ακολουθήσουν έναν όχι τόσο επικερδή επιχειρηματικά δρόμο γιατί πιστεύουν, νιώθουν και βλέπουν ότι πρέπει να υπάρχουν αυτοί οι ανεξάρτητοι χώροι στην Αθήνα. «Είναι ξέφωτα γνώσης και πολιτισμού / αποτελούν ζωντανούς οργανισμούς και αναπόσπαστα κομμάτια μιας ευρύτερης κοινότητας που άλλοτε καθορίζεται από την εντοπιότητα και άλλοτε από την αισθητική, τη φιλοσοφία και τις ιδέες της / δεν είναι μόνο χώροι πώλησης, είναι χώροι δημοκρατίας που καλλιεργούν τον διάλογο και την κριτική σκέψη / ξεπερνούν τους μεγάλους πολιτιστικούς θεσμούς και καλλιεργούν ποιότητες στη μικροκλίμακα της καθημερινότητας / χρειάζονται όπως τα μικρά καφέ σε μια πόλη, για την αμεσότητα και τη ζεστασιά τους». Έπειτα μου απαρίθμησαν κι άλλους, πιο ποιητικούς λόγους. «Τα μικρά βιβλιοπωλεία τα έχει ανάγκη η πόλη, όπως έχει ανάγκη τα χαϊκού η ποίηση. Οι απαιτητικοί αναγνώστες έχουν ανάγκη την ύπαρξη του βιβλιοπωλείου και ακριβώς αυτοί, που το επισκέπτονται ξανά και ξανά, είναι που κάνουν ένα βιβλιοπωλείο να ξεχωρίζει / είναι ανάσες ποιότητας και εστίες μετάδοσης γνώσης και κουλτούρας. Πρέπει να επιβιώσουν». Μία από τις κλασικές φιγούρες του βιβλίου στο κέντρο, η Μαρία Παπαγεωργίου, αναρωτήθηκε αν έχω δει τις «φλογίτσες», τα αναμμένα κεράκια στο έργο του Χρήστου Μποκόρου. «Αυτό είναι τα μικρά βιβλιοπωλεία στην πόλη. Είναι χώροι όπου γίνονται όλων των ειδών οι συναντήσεις: συγγραφείς με αναγνώστες, αναγνώστες με αναγνώστες, συγγραφείς με συγγραφείς, και βέβαια "ζωντανεύουν" οι αποθανόντες συγγραφείς. Τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι χώροι ανάσας, τροφοδοσίας του μυαλού και της ψυχής».

Π. Φάληρο

4

Κηφισιά

18

Ο Χάρτης

Pick a book

Σπόρος

20

Πετρούπολη

11 19

22

Μετεωρίτης

Literature House

Βριλήσσια

13

10

Σύνταγμα Μ

The Bookloft

5

3

13

Μ Ευαγγελισμός

Παγκράτι 17

Ζάππειο

Μ Ακρόπολη

Κουκάκι

Πλειάδες

9

Λεξικοπωλείο

23

Κολωνάκι

Booktique

6

24

Επί λέξει

27

Ναυτίλος

15

16

Ανάβαση

28

Μωβ Σκίουρος

Μοναστηράκι

12

14

Φωταγωγός

Hyper Hypo

Μ Θησείο

Little Tree Books

8

2

Πανεπιστήμιο Μ

Ψυρρή 25

Librofilo & Co

Λεμόνι

Ομόνοια Μ

Εξάρχεια Fagotto

Μονόκλ

26

Bibliothèque Red n’ Noir Free Thinking Zone

Void

Κυψέλη

7

Μ Συγγρού-Φιξ

5

Δείτε στο lifo.gr τον διαδραστικό χάρτη του θέματος.

21 24.3.22 – lifo

27

ΑΡΓΊΑ Δαβάκη 42, Καλλιθέα, 210 9577014 Ήταν 1992 όταν ο Γιώργης Ξηρογιάννης άνοιξε το δικό του ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο στην Καλλιθέα. Από το 2013 βρίσκεται στο βιβλιοπωλείο η κόρη του η Αντιγόνη και ακολουθεί και η δεύτερη, η Ελένη. «Το βιβλιοπωλείο δεν είναι ένας απλός εργασιακός χώρος, είναι γεμάτο μυστήριο και απροσδόκητη ζωή. Απλώνεις το χέρι δεξιά και αγγίζεις τον Όμηρο, ηλεκτρίζεσαι. Το σηκώνεις αριστερά, αγγίζεις τον Ρεμπό, η αδρεναλίνη σε ύψη που μόνο η Μανσούρ μπορεί να την τιθασεύσει. Μετατοπίζεις λίγο το βλέμμα και πέφτεις πάνω στον Βιζυηνό, σαλεύεις. Δίπλα του ο Παπαδιαμάντης σε γαληνεύει. Κάνεις δυο βήματα πίσω και βυθίζεσαι στα μαγικά σκοτάδια του Ρούλφο», περιγράφει γλαφυρά ο έμπειρος βιβλιοπώλης. Το τελευταίο βιβλίο που τον καθήλωσε ήταν Ο σταθμάρχης Φαλλμεράυερ του Γιόζεφ Ροτ σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, από τις εκδόσεις Άγρα. «Σε σαράντα πέντε σελίδες χώρεσε έναν παγκόσμιο πόλεμο κι έναν παγκόσμιο έρωτα, με ένα απ’ τα πιο σπαρακτικά φινάλε που έχω διαβάσει ποτέ».

BIBLIOTHÈQUE Θεμιστοκλέους 76, Εξάρχεια, 210 8223067 Ως βιβλιοπωλείο άνοιξε πριν από έξι χρόνια, ενώ πιο πριν είχαν εμφανιστεί οι εκδόσεις από μια παρέα φίλων που την απασχολούσε η μουσική και ο κινηματογράφος. Ταυτόχρονα λειτουργούσε και ως ομάδα σύνταξης του ομότιτλου ιντερνετικού περιοδικού. Μότο του το «Είμαστε ό,τι διαβάζουμε - διαβάζουμε για να γίνουμε ό,τι ονειρευόμαστε», «Είμαστε εξαρτημένοι. Από τις λέξεις, τους ήχους, τις εικόνες. Νομίζουμε και ευχόμαστε πως όλα αυτά δεν αφορούν μόνο εμάς αλλά και πολλούς άλλους για τους οποίους φροντίσαμε να δημιουργήσουμε μια κοινή στέγη. Πιστεύουμε ότι τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι μια ανάσα πολιτισμού σε καιρούς ασφυξίας». Διαχρονικά αγαπημένο βιβλίο για τον χώρο της πλατείας Εξαρχείων είναι το Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, «για εμάς θέτει το θεμελιώδες ερώτημα: Οι ονειροπόλοι είναι επικίνδυνοι; Κι αν ναι, για ποιον;».

THE BOOKLOFT Πατριάρχου Ιωακείμ 44, Κολωνάκι, 2107210447 Το βιβλιοπωλείο του Μιχάλη Καρακώστα βρίσκεται σε ένα από τα πιο ωραία σημεία της Πατριάρχου Ιωακείμ και άνοιξε εκεί το 2012 προκειμένου να καλύψει ένα κενό που υπήρχε μέχρι τότε στην περιοχή του Κολωνακίου. Ο δημιουργός του εργάζεται στον χώρο από το 1990 και μπορεί να σας προτείνει ιστορικά και δοκιμιακά βιβλία, μελέτες και ποίηση, ενώ διαθέτει και πολλά επιλεγμένα παιδικά αναγνώσματα. Το βιβλίο που έχει ξεχωρίσει από τις τελευταίες κυκλοφορίες είναι το Ο δράκος δεν χορεύει του Earl Lovelace σε μετάφραση της Ισιδώρας Στανιμεράκη από τις εκδόσεις Oposito.

BOOKTALKS Αρτέμιδος 47, Παλαιό Φάληρο, 210 9802520 Από το 2013 η Κατερίνα Μαλακατέ, εκτός από φαρμακοποιός, είναι και βιβλιοπώλης. Τέσσερα χρόνια πριν είχε ανοίξει το ιστολόγιο diavazontas.blogspot.com. Το βιβλιοπωλείο της λειτουργεί και ως καφέ, είναι προσανατολισμένο στην ποιοτική μυθοπλασία, δεν ξεχνάει όμως την ποίηση ή το δοκίμιο. Τελευταία την ενθουσίασε η Εποχή των τυφώνων της Φερνάντα Μελτσόρ (μτφρ.: Αγγελική Βασιλάκου, εκδόσεις Δώμα). «Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που ασχολείται με όλα τα θέματα της εποχής μας, τη βία, τη σκληρότητα,

28 lifo – 24.3.22

τους διαχωρισμούς, τη φτώχεια, και το κάνει χωρίς φτιασίδια. Η νεαρή Μεξικανή συγγραφέας κατορθώνει να δημιουργήσει ένα λαμπρό λογοτεχνικό σύμπαν, εκφράζοντας παράλληλα το πιο τραυματικό βίωμα».

BOOKTIQUE Πατριάρχου Ιωακείμ 21, Κολωνάκι, 210 723 5425 Η Φανή Χαριτάκη άνοιξε το δικό της μοντέρνο βιβλιοπωλείο το 2013. «Επειδή μόνη μου θα κατάφερνα λιγότερα, έχω μια ομάδα που αποτελείται από δύο υπέροχες γυναίκες, την Αγγελική και την Ηλιάννα. Αγαπώ το βιβλίο, πιστεύω στη δύναμή του να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους». Πρόκειται για ένα γενικό βιβλιοπωλείο που έχει ένα ιδιαίτερα προσεγμένο παιδικό τμήμα, «νιώθω πως αν μάθουμε τα παιδιά να διαβάζουν, θα ζήσουν και πιο ευτυχισμένα. Έτσι, αν μπορώ να ξεχωρίσω σε αυτό, θα είναι μεγάλη επιτυχία για μένα». Δεν θα ήθελε να έχει ένα μεγάλο σε τετραγωνικά κατάστημα. Ο βασικότερος λόγος είναι πως μπορεί να διαλέξει πιο προσεκτικά τι θα τοποθετήσει σε έναν μικρό χώρο. Το τελευταίο βιβλίο που την ενθουσίασε ήταν το The body keeps the score του Bessel van der Kolk από τις εκδόσεις Penguin. Το επόμενο που θα πιάσει είναι του προπάππου της, Ο Γύρος της Ελλάδας του Κωνσταντίνου Ελευθερουδάκη.

ΕΠΊ ΛΈΞΕΙ Ακαδημίας 32, Αθήνα, 210 3388054 Ξεκίνησε να λειτουργεί το 2013, προέκυψε μετά το κλείσιμο του βιβλιοπωλείου της Εστίας, καθώς οι άνθρωποί του προέρχονται από αυτό. Είναι ένα γενικό βιβλιοπωλείο. Το ιστορικό και πολιτικό βιβλίο έχει ιδιαίτερη βαρύτητα εκεί, επίσης έχουν αδυναμία στην ποίηση. Η ιδιοκτήτριά του Μαρία Παπαγεωργίου διάβασε τελευταία το Ο μικρός Γκοντάρ της Μαρίας Γαβαλά από τις εκδόσεις Πόλις. Ηρωίδα του είναι μια σπουδάστρια κινηματογράφου που ζει τα γεγονότα του Μάη του ’68. «Πραγματεύεται τον ρόλο της τέχνης, κυρίως του κινηματογράφου, στην αποτύπωση των ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων, το πώς μπορεί να διασωθεί η ιστορική μνήμη μέσα από αυτήν».

ZATOPEK Π. Τσαλδάρη 209, Καλλιθέα, 211 7351013 Ο Δημήτρης Ανανιάδης έχει εργαστεί για πε-

LITTLE TREE BOOKS

ΠΟΛΗ

ρισσότερα από είκοσι πέντε χρόνια στον χώρο του βιβλίου, ενώ η Εύη Γεροκώστα προέρχεται από τον κλάδο των πωλήσεων και του marketing μιας μεγάλης πολυεθνικής. Μέσα στο 2021 άνοιξαν το δικό τους μικρό βιβλιοπωλείο με τίτλους-προτάσεις κυρίως από την πρόσφατη αλλά και μερικώς από την παλαιότερη εκδοτική παραγωγή. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Zatopek είναι ότι πρόκειται για βιβλιοκαφέ, «συνδυάζει το βιβλίο με την κοινωνική επαφή, την πρωινή ή βραδινή έξοδο, αλλά και εκδηλώσεις βιβλιοφιλικού, μουσικού και γενικότερα πολιτιστικού περιεχομένου». Ένα από τα δύο βιβλία που τους ενθουσίασαν τελευταία είναι η Εκμηδένιση του Μισέλ Ουελμπέκ από τις εκδόσεις της Εστίας σε μετάφραση του Γιώργου Καράμπελα, «αυτό το μεγαλειώδες κοινωνικό, πολιτικό και υπαρξιακό δράμα, όπου η σκοτεινή ανθρώπινη συνθήκη της ματαιότητας και της καταστροφής βρίσκει διέξοδο μέσα από τη συντροφικότητα και την αγάπη», όπως το περιγράφει ο Δημήτρης Ανανιάδης. Το άλλο είναι οι Ασκήσεις Ύφους του Ρεμόν Κενό, που πρόσφατα επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Ύψιλον σε απόδοση του Αχιλλέα Κυριακίδη, «όπου περιγράφεται το ίδιο ασήμαντο περιστατικό με ενενήντα εννιά διαφορετικούς λογοτεχνικούς τρόπους, ένα καταιγιστικό και αληθινά αστείο βιβλίο,

ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕIΟ

που παίζει με τον αναγνώστη και σαρκάζει τις λογοτεχνικές τάσεις και τις όποιες βεβαιότητές μας».

FREE THINKING ZONE Σκουφά 64, Αθήνα, 210 3617461 Ανάμεσα στο Κολωνάκι και τα Εξάρχεια, αυτό το concept βιβλιοπωλείο εμφανίστηκε το 2011, δημιουργός του είναι η Αρετή Γεωργιλή. «Το Free thinking zone απευθύνεται σε εκείνους και εκείνες που ενδιαφέρονται να ανταλλάξουν ελεύθερα απόψεις για κοινωνικά, πολιτικά ή πολιτιστικά ζητήματα στο πλαίσιο ενός πολιτισμένου δημόσιου διαλόγου. Απευθύνεται σε εκείνους και εκείνες που θέλουν να παρεμβαίνουν και να παίρνουν μέρος ενεργά σε δράσεις που σχετίζονται με την ισότητα, το προσφυγικό, τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, την άμβλυνση της βίας στη δημόσια σφαίρα, γι’ αυτό και δουλεύουμε με ένα ευρύ δίκτυο εθελοντών». Εκτός του ότι ενημερώνεται για τις νέες κυκλοφορίες, λειτουργεί ως χώρος εκδηλώσεων και συναντήσεων ομάδων, ως καφέ και γκαλερί.

ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕΊΟ Στασίνου 13, πλατεία Προσκόπων, Παγκράτι, 210 7231201 Εμφανίστηκε στα τέλη του 2011 και πίσω από την ιδέα βρίσκεται η ιδιοκτήτριά του Odile Bréhier. Γεννήθηκε μέσα από την Texto, την εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο των υπηρεσιών μετάφρασης, η οποία συνεχίζει εδώ και περίπου τριάντα χρόνια τη λειτουργία της. Από τότε η ομάδα του Λεξικοπωλείου έχει ενισχυθεί με νέα μέλη, και όλα μαζί έχουν συνδιαμορφώσει με τη συνεισφορά τους την πορεία και εξέλιξη του βιβλιοπωλείου. Αν και ξεκίνησε τη λειτουργία του ως ένας χώρος με βαθιά αγάπη για τα λεξικά πάσης φύσεως, μέσα στα χρόνια εξελίχθηκε σε ένα διεθνές βιβλιοπωλείο με βιβλία κάθε είδους. Μας προτείνουν το Η ελιά και η φλαμουριά του Δημοσθένη Κούρτοβικ, των εκδόσεων Πατάκη. «Πρόκειται για ένα βιβλίο-ορόσημο που ξεδιπλώνει πολλές και διαφορετικές πτυχές της πολύ πρόσφατης ελληνικής ιστορίας και των αλλαγών που επήλθαν στην ελληνική κοινωνία μετά τη Μεταπολίτευση, συνδέοντάς τες με τα πεζογραφικά ρεύματα που επικράτησαν και διαμόρφωσαν το εκδοτικό και λογοτεχνικό τοπίο των τελευταίων περίπου πενήντα ετών. Σημαντικό έργο, απαραίτητο για τη βαθιά και πραγματική κατανόηση της ιστορίας της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας».

LIBROFILO & CO

LITTLE TREE BOOKS

Βεΐκου 101, Κουκάκι, 210 9224899 Λίγο πριν φύγει το 2021, ο Άγης Αθανασιάδης και η Ζωζέτα Ανδρουλάκη άνοιξαν τον δικό τους φωτεινό και καλαίσθητο χώρο στο Κουκάκι, που δίνει έμφαση στην ποιοτική λογοτεχνία με επιλεγμένες προτάσεις απ’ όλους τους εκδοτικούς οίκους. «Μας ξεχωρίζει η ταχύτητα ανταπόκρισης στις παραγγελίες, αρκετές εκτελούνται και αυθημερόν». Τους ενθουσίασε το εμβληματικό λατινοαμερικάνικο μυθιστόρημα Η ρουφήχτρα του Κολομβιανού συγγραφέα Jose Eustasio Rivera, που εκδόθηκε πριν από λίγους μήνες για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Στιγμός/Ευρασία σε απόδοση της Δήμητρας Παπαβασιλείου. «Γραμμένο το 1924, έχοντας ως άξονα μια ιστορία εκδίκησης και καταδίωξης στη ζούγκλα του Αμαζονίου, το βιβλίο καταγγέλλει τις συνθήκες εργασίας των εργατών καουτσούκ, με την ατμόσφαιρα να περνάει από τον ρεαλισμό στον σουρεαλισμό, με στοιχεία περιπέτειας γουέστερν».

Καβαλλότι 2, Κουκάκι, 210 9243762 Το 2016 μια ομάδα γονιών που γνωρίστηκαν στο σχολείο των παιδιών τους αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα βιβλιοπωλείο-καφέ στο Κουκάκι. Εκτός από λίγα μέλη που είχαν σχέση με το βιβλίο ως επιμελητές, οι περισσότεροι προέρχονται από διαφορετικούς επαγγελματικούς χώρους, είναι αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες και σεφ. Δίνουν περισσότερο βάρος στην ελληνική και ξένη πεζογραφία και ποίηση, έχουν επιλεγμένα δοκίμια και ενημερωμένο παιδικό τμήμα. Σημαντικό κομμάτι τους αποτελούν τα ξενόγλωσσα βιβλία, κυρίως ελληνικής μεταφρασμένης λογοτεχνίας. Επέλεξαν για εμάς το Η Κίτρινη ταπετσαρία της Σάρλοτ Πέρκινς Γκίλμαν (μτφρ.: Δήμητρα Σταυρίδου, εκδόσεις Έρμα), «ένα μοντερνιστικό διαμάντι, πέρα από μια κραυγή διαμαρτυρίας ενάντια στην πατριαρχία με πολλούς συμβολισμούς, ένα μικρό μανιφέστο των εγκλωβισμένων». Μας πρότειναν και το Η γυναίκα της άμμου από τον Κόμπο Άμπε, τον Γιαπωνέζο Κάφκα (μτφρ.: Στέλιος Παπαλεξανδρόπουλος, εκδόσεις Άγρα).

LITERATURE HOUSE Ι. Δροσοπούλου 67, Κυψέλη, 210 8230247 6981 975361 «Ονειρευόμουν να έχω ένα δικό μου βιβλιοπωλείο από την πρώτη μου δουλειά στο ιστορικό Ατλαντίς, στην Κοραή, αρχές της δεκαετίας του ’90. Έκτοτε με απορρόφησε ο εκδοτικός χώρος, κυρίως ως μεταφράστρια και επιμελήτρια, αλλά και ως υπεύθυνη εκδόσεων κατά καιρούς. Η τύχη το έφερε έτσι ώστε να καταφέρω να κάνω το όνειρό μου πραγματικότητα στη δυσκολότερη δυνατή συγκυρία». Το Literature House της Ανδρονίκης Μαστοράκη άνοιξε μέσα στο 2020. Πρόκειται για ένα βιβλιοκαφέ που προσπαθεί να ενημερώνεται για όλες τις νέες εκδόσεις, δίνοντας έμφαση στη λογοτεχνία και στο καλό παιδικό βιβλίο. Διοργανώνει συχνά βιβλιοπαρουσιάσεις και εργαστήρια και λειτουργεί μια λέσχη ανάγνωσης θεατρικών έργων. Το καλοκαίρι, που ο καιρός το επιτρέπει, οι εκδηλώσεις γίνονται στην ταράτσα του χώρου ή στην κατάφυτη πίσω αυλή. Το τελευταίο βιβλίο που διάβασε και την ενθουσίασε ήταν το Neverhome του Λερντ Χαντ σε μετάφραση του Χρήστου Οικονόμου από τις εκδόσεις Πόλις. «Πρωτότυπο θέμα, συγκλονιστική ιστορία, πραγματικό κέντημα η πλοκή και μια δωρική έκφραση που σε μαγεύει».

ΜΕΤΕΩΡΊΤΗΣ Φωκίωνος Νέγρη 68, Κυψέλη, 6932 234316 Πριν από μια δεκαετία ένας Παριζιάνος με σπουδές και εμπειρία στον τομέα του design αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Αθήνα. Τότε ήταν που ξεκίνησε να διαβάζει από μετάφραση ελληνική λογοτεχνία στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού Ινστιτούτου. Το 2019 ο Μπενουά Ντουραντέν έδωσε χρώμα στον πεζόδρομο της Φωκίωνος Νέγρη. Ήξερε από μικρός ότι μια μέρα θέλει να αποκτήσει έναν χώρο όπου τα βιβλία και οι άνθρωποι θα δίνουν ραντεβού. Και του έδωσε αυτό το όνομα γιατί ήθελε να να πει με κάποιον τρόπο πως τα βιβλία είναι σαν να έρχονται από κάποιον άλλον πλανήτη, πως έχουν κάτι το μυστηριώδες. Εκτός από νέες κυκλοφορίες, στον Μετεωρίτη βρίσκει κανείς μεταχειρισμένα βιβλία στα αγγλικά και στα γαλλικά, κυκλοφορίες μικρών εκδοτικών οίκων από την Ελλάδα και την Ευρώπη, πολλά παιδικά βιβλία και μερικά επιλεγμένα παιχνίδια.

ΜΟΝΌΚΛ

ΛΕΜΌΝΙ Ηρακλειδών 22, Θησείο, 210 3451390 Η μικροσκοπική βιβλιοφιλική γωνιά του Θησείου ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1998 από τον Σπύρο Ξένο. Λίγο καιρό αργότερα ήρθε και ο δεύτερος βιβλιοπώλης, ο Αυγουστίνος Γαρουφαλής. «Η απόφασή μου να ανοίξω το βιβλιοπωλείο έγινε όταν, σε μια κρίσιμη καμπή της ζωής μου, έπρεπε να πάρω την απόφαση να κάνω επάγγελμα αυτό που αγαπούσα περισσότερο, τα βιβλία και το διάβασμα. Αρκετά χρόνια πριν εργαζόμουν σε πολυεθνικές και αισθανόμουν ότι αυτό ήταν κάτι που δεν μου έδινε πια καμιά χαρά, δεν είχε ενδιαφέρον για μένα», εξηγεί ο Σπύρος Ξένος. Ένα βιβλίο που πάντα θα θυμάται και είναι στα αγαπημένα του είναι η «Σκακιστική Νουβέλα» του Στέφαν Τσβάιχ. «Θέματα όπως ο πόλεμος, ο εγκλεισμός, η ψυχική και πνευματική κατάρρευση δίνονται με ευφυή και μεγαλειώδη τρόπο σε αυτό το διήγημα που πάντα προτείνω σε αναγνώστες που δεν το έχουν διαβάσει».

Φειδίου 11, Εξάρχεια, 212 1061611 Άνοιξε την κίτρινη πόρτα του στο κέντρο της Αθήνας τον Νοέμβριο του 2021. Πίσω από το εγχείρημα βρίσκεται ο ποιητής Αντώνης Τσόκος, δημιουργός του ομώνυμου ηλεκτρονικού λογοτεχνικού περιοδικού.

24.3.22 – lifo

29

ΜΩΒ ΣΚΙΟΥΡΟΣ

ΠΟΛΗ σωπα, κι εμείς με αυτήν τη λογική ανοίξαμε, θέλαμε το δικό μας στέκι». Τι μας πρότειναν από τις νέες κυκλοφορίες: την Ελληνική Επανάσταση του Μαρκ Μαζάουερ σε μετάφραση του Κώστα Κουρεμένου από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, «ένα από τα καλύτερα του είδους του», την Εκμηδένιση του Μισέλ Ουελμπέκ (μτφρ.: Γιώργος Καράμπελας, Εστία), «πρόκειται για σοβαρή λογοτεχνία».

ΠΛΕΙΆΔΕΣ - ΠΑΓΚΡΆΤΙ

Κολοκοτρώνη 59B, Αθήνα, 210 3839355 Το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Ροδακιό είναι καλά κρυμμένο μέσα σε μια στοά του 1928, στη στοά Κουρτάκη επί της οδού Κολοκοτρώνη, η οποία πήρε το όνομά της από τη γνωστή οικογένεια οινοποιών που είχαν την έδρα της εταιρείας τους εκεί. Εκτός, λοιπόν, από τη γοητεία του παλιού βιομηχανικού κτιρίου στο οποίο θα μπείτε για να το βρείτε, στα ράφια του θα συναντήσετε όλους τους τίτλους των τριάντα χρόνων λειτουργίας του σπουδαίου αυτού εκδοτικού, δημιουργήματος του Βασίλη Διοσκουρίδη και της Τζούλιας Τσιακίρη, την οποία θα συναντήσετε εκεί. Εκτός από τα δικά τους βιβλία, προσφέρονται επιλογές και από άλλους μικρούς εκδοτικούς, περιοδικές εκδόσεις, φανζίν. Θα συναντήσετε επίσης εκθέσεις φωτογραφίας, εικαστικών και εκθέσεις χειροτεχνίας. Μια βόλτα στον Φωταγωγό είναι η ιδανική ευκαιρία για να γνωρίσει κανείς το έργο του ρεαλιστή πεζογράφου Δημήτρη Χατζή.

30 lifo – 24.3.22

Παρά τα μόλις είκοσι τετραγωνικά του, διαθέτει ποικιλία τίτλων πεζογραφίας, ποίησης, δοκιμίου, φιλοσοφίας, θεάτρου, παιδικών βιβλίων και λογοτεχνικών περιοδικών. «Επιθυμία μας είναι το Μονόκλ να γίνει χώρος συνάντησης και στέκι όλων όσοι διψούν να ανταλλάσσουν τις αναγνωστικές τους εμπειρίες, να συζητούν με συγγραφείς και εκδότες ή απλώς θέλουν να απολαμβάνουν το μεθυστικό άρωμα των βιβλίων». Στον χώρο του διαθέτει και μια μικρή βαλίτσα με μεταχειρισμένα βιβλία. Πρόσφατα τον ενθουσίασε η συλλογή ποιημάτων Χαίρομαι που είμαι εδώ του Άλντεν Νόουλαν, σε μετάφραση του Γιάννη Παλαβού από τις εκδόσεις Loggia. «Είναι από εκείνα που προτείνω ανεπιφύλακτα, ιδίως στους λάτρεις της ποίησης».

PICK A BOOK Αγίας Λαύρας 70, Πετρούπολη, 211 1111064 Μέχρι το 2017 ο Σταμάτη Λαδικός δεν είχε καμία προηγούμενη εμπειρία στον χώρο του βιβλίου, απασχολούνταν στη ναυτιλία. Τότε ήταν που αποφάσισε να κάνει το χόμπι της ανάγνωσης επάγγελμα και μαζί με τη Μαρία Αναστασίου να τρέξουν το δικό τους μικρό βιβλιοπωλείο. Επικεντρώνονται τόσο στη λογοτεχνία όσο και στο παιδικό βιβλίο, στο οποίο έχουν μεγάλη ποικιλία επιλεγμένων τίτλων. «Αυτό που θέλουμε είναι η επίσκεψη στο βιβλιοπωλείο μας να είναι ένα φωτεινό διάλειμμα από την

ΜΩΒ ΣΚΊΟΥΡΟΣ Πλ. Αγίου Γεωργίου Καρύτση 3, Αθήνα, 210 3251872 Το καλοκαίρι του 2013 η Χριστίνα Χαραλαμποπούλου και ο Σπύρος Παπαϊωάννου περπατούσαν στην Αθήνα, ήταν άνεργοι. Στάθηκαν στην πλατεία Καρύτση και τότε αποφάσισαν να πάρουν το ρίσκο να ανοίξουν ένα μικρό βιβλιοπωλείο. «Δεν είχαμε καμία απολύτως σχέση με τον χώρο του βιβλίου, πέραν του ότι μεγαλώσαμε σε σπίτια με βιβλιοθήκες και πάντα αγαπούσαμε το διάβασμα. Αν υπάρχει κάτι για το οποίο νιώθουμε σήμερα ικανοποιημένοι, είναι ότι ξεκινήσαμε μόνοι μας και από το πουθενά, με μοναδικό σκοπό να επεκτείνουμε την προσωπική μας βιβλιοθήκη, αρχικά πουλώντας βιβλία και τώρα εκδίδοντας τους δικούς μας τίτλους». Τους έχει διαμορφώσει ο Μέντης Μποσταντζόγλου, ο γνωστός σε όλους Μποστ. Σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις τους ένας τόμος με τα ανέκδοτα ως τώρα θεατρικά του έργα – μας τον προτείνουν.

ΝΑΥΤΊΛΟΣ Χαρ. Τρικούπη 28, Εξάρχεια, 210 3616204 Τρεις φίλοι, παλιοί στον χώρο του βιβλίου, ο Δημήτρης Πιπίνης, ο Γιώργος Τσάκαλος και ο Κώστας Χριστόπουλος, αποφάσισαν να στήσουν ράφια για τη δική τους προσπάθεια το 2000 στο κέντρο της πόλης. Τώρα το συνεχίζουν οι δύο τελευταίοι και ειδικεύονται στο ιστορικό και φιλοσοφικό δοκίμιο και στη θεολογία, ενώ διαθέτουν και λογοτεχνία, νέες εκδόσεις, αλλά και σπάνιους τίτλους. «Τα μικρά βιβλιοπωλεία είναι στέκια, δεν είναι απρό-

FATA LIBELLI

ΦΩΤΑΓΩΓΌΣ

Σπύρου Μερκούρη 62, Παγκράτι, 210 7249604 Σε έναν χώρο που διαθέτει έναν μικρό κήπο με δέντρα, το βιβλιοπωλείο Πλειάδες άνοιξε τον Ιούνιο του 2013 από την Αλεξάνδρα Μπίζη και τον Άλκη Τεμπονέρα. Σήμερα η ομάδα του αποτελείται από επτά άτομα, εκεί κατοικεί η γάτα Βενέτσια, ενίοτε και ο γάτος Ζούκερμαν. Το κύριο βάρος δίνεται στη λογοτεχνία, το δοκίμιο, την Ιστορία, τη φιλοσοφία, την πολιτική, την ψυχανάλυση, το θέατρο, την επιστήμη, καθώς επίσης και στο παιδικό και εφηβικό βιβλίο, που καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα του βιβλιοπωλείου. Οι τίτλοι που μας πρότειναν: Τα ποιήματα της βραβευμένης με Νόμπελ Πολωνής ποιήτριας Βισουάβα Σιμπόρσκα με τίτλο Η ζωή εδώ και τώρα (μτφρ.: Μπεάτα Ζουλκιέβιτς, εκδόσεις Καστανιώτη), το μυθιστόρημα του Χάινριχ Μπελ Απόψεις ενός κλόουν (μτφρ.: Δημήτρης Δημοκίδης, εκδόσεις Πόλις) και το Ταξίδι στην Εσπερία του Νίκανδρου Νούκιου του Κερκυραίου, ουμανιστή λογίου του δέκατου έκτου αιώνα, που μεταφράζεται στην Ελλάδα για πρώτη φορά ολόκληρο με την επιμέλεια ενός από τους σημαντικότερους βυζαντινολόγους στην Ευρώπη, του Πάολο Οντορίκο (μτφρ.: Σμαράγδα Τσοχανταρίδου, εκδόσεις Άγρα).

καθημερινότητα, όπου κάποιος θα μπορεί να συζητήσει και να ανταλλάξει απόψεις, προτάσεις, αναγνωστικές εμπειρίες». Έχουν περάσει κάποιοι μήνες απ’ όταν το διάβασε, όμως ο Σταμάτη Λαδικός ακόμα δεν μπορεί να ξεχάσει τον αναγνωστικό ενθουσιασμό που του προκάλεσε το Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ! του Ουίλιαμ Φόκνερ, σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου από τις εκδόσεις Gutenberg. « Ένα βιβλίο πολυεπίπεδο, μεγαλειώδες και ανεπανάληπτο ως σύλληψη και εκτέλεση. Μια μεγαλοφυής γοτθική σάγκα, μια μαύρη ελεγεία για τη φύση του ανθρώπου, για το μίσος, τη φιλοδοξία, την ύβρη και τη νέμεση, για την πτώση του Νότου, την αλήθεια, για τα πάντα ίσως».

RED N’ NOIR Ι. Δροσοπούλου 52, Κυψέλη, 211 1827447 Εμφανίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019 ως βιβλιοκαφέ-βιβλιομπάρ στην Κυψέλη, ωστόσο ήδη δύο χρόνια πριν είχε ξεκινήσει τη δραστηριότητα του ως εκδοτικό εγχείρημα. Αγαπά ιδιαίτερα το πολιτικό βιβλίο, την αστυνομική λογοτεχνία και τα κόμικς. Μέχρι το απόγευμα λειτουργεί ως reading café, ενώ τα περισσότερα βράδια της εβδομάδας φιλοξενεί παρουσιάσεις βιβλίων και εκδηλώσεις σχετικές με το βιβλίο. Όσο για το βιβλίο που μας προτείνει να διαβάσουμε η ομάδα του, η οποία αποτελείται από συγγραφείς και γραφίστριες μέχρι εκδότες και βιβλιοπώλες, αυτό είναι το εικονογραφημένο μυθιστόρημα του Άνχελ δε λα Κάγιε με τίτλο Χρώματα Πολέμου το οποίο θα κυκλοφορήσει στις αρχές Απριλίου από τους ίδιους.

ΣΠΌΡΟΣ Δροσίνη 7, Κηφισιά, 210 8086404 Από το 2015, με πολυετή εμπειρία στον χώρο του βιβλίου και καλλιτεχνικές καταβολές, η Κορίνα Αλιβιζάτου και η Μαρώ Ξενάκη τρέχουν ένα βιβλιοπωλείο-προορισμό για τους βιβλιόφιλους των βορείων προαστίων. Δίνουν έμφαση στη λογοτεχνία, στην ποίηση και στη φιλοσοφία, έχουν ένα πολύ ενημερωμένο παιδικό τμήμα, τονίζουν ότι κριτήριο επιλογής δεν είναι μόνο ο συγγραφέας αλλά και ο μεταφραστής, ο επιμελητής, ο εικονογράφος. «Μας αρέσει να ανακαλύπτουμε εκδόσεις παλαιότερων ετών, κλασικά κείμενα-διαμάντια της λογοτεχνίας, εξαντλημένες εκδόσεις αλλά και νέους συγγραφείς που δεν

Ο ΧΆΡΤΗΣ Γράμμου 40, Βριλήσσια, 210 6137942 Λειτούργησε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1993. Οι φωτογραφίες, οι αφιερώσεις και τα σημειώματα που κοσμούν τους τοίχους του μαρτυρούν πως η μακρά του πορεία οφείλεται σε μια μεγάλη οικογένεια. «Η απόφαση για την έναρξη της επιχείρησης πάρθηκε από τη Χάρι και τον Τάσο, δύο “μπαρουτοκαπνισμένους” βιβλιοπώλες, δύο αχώριστα αδέλφια. Τα τελευταία χρόνια την ομάδα συμπληρώνω εγώ, η κόρη και ανιψιά τους», θα μας πει η Δήμητρα Ευσταθίου. Συνοδοιπόροι τους στα χρόνια τα παιδιά, τα ανίψια, οι φίλοι και οι φίλες τους, συνδημιουργούν την πρότασή τους. «Καθώς το μαγαζί διαγράφει μια πορεία σχεδόν τριάντα χρόνων, έχουμε προσωπικούς δεσμούς με τους ανθρώπους που το επισκέπτονται. Γνωρίζουμε τι διαβάζουν, τι να προτείνουμε, ενημερώνονται από εμάς και αυτό μας τιμά. Πάντα επιδιώκουμε μια συζήτηση, δομούμε μια σχέση, μια συνολική εμπειρία. Ακόμα, αγαπάμε τους μικρούς εκδοτικούς και τους προτείνουμε. Έχουν πολλές φορές εκδόσεις σπάνιες, ανανεωτικές για τη σκέψη. Νομίζουμε ότι αυτά συνθέτουν την ταυτότητά μας». Αγαπημένο τους είδος είναι το νουάρ μυθιστόρημα. Ενδεικτικά αναφέρουν δύο τελευταία τους αναγνώσματα: τα Μασσαλία 73 της Ντομινίκ Μανοτί (μτφρ.: Γιάννης Καυκιάς, εκδόσεις του εικοστού πρώτου) και Άγγελοι και ερημίτες του Ραμόν Δίας Ετερόβιτς (μτφρ.: Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδόσεις Angelus Novus).

+ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΊΑ «ΕΙΔΙΚΟΎ ΣΚΟΠΟΎ» ΑΝΆΒΑΣΗ Βουλής 32, Σύνταγμα, 210 3218104 To ταξιδιωτικό βιβλιοπωλείο της Αθήνας μεταφέρθηκε από τη Στοά Αρσακείου στην οδό Βουλής το 2013. Πίσω από αυτό είναι μια εκδοτική χαρτογραφική εταιρεία που ασχολείται με την πεζοπορία σε όλες τις εκφάνσεις της: από χάρτες και οδηγούς μέχρι εφαρμογή, πινακίδες με χάρτες και αεροφωτογραφικά λευκώματα. Αυτό είναι το πάθος που μοιράζονται οι ιδιοκτήτριες της Ανάβασης, η Πηνελόπη Ματσούκα και η Ήβη Αδαμακοπούλου, μητέρα και κόρη. «Πρέπει κανείς να ταξιδεύει και να ανακαλύπτει, να ανοίγει τους ορίζοντές του και να παίρνει το ρίσκο του άγνωστου και της εξερεύνησης. Απευθυνόμαστε στους πεζοπόρους, στους ταξιδιώτες και στα ανήσυχα πνεύματα, σε αυτούς που θέλουν να δουν και να ζήσουν τον κόσμο. Έχουμε και πολλούς μικρούς φίλους που αγαπούν τη γεωγραφία και τις υδρόγειες σφαίρες, είναι εντυπωσιακό να βλέπει κανείς τον ενθουσιασμό των παιδιών όταν τις κρατούν στα χέρια τους», μας λέει η Ήβη Αδαμακοπούλου.

FAGOTTO Βαλτετσίου 15, Εξάρχεια, 2103645147 Η ιστορία των εκδόσεων Fagottobooks ξεκινάει το 1987 από τον Νίκο Θερμό. Στο βιβλιοπωλείο που άνοιξε το 2003 θα βρείτε τον Δημήτρη, την Έφη, τον Φώντα και τη Ρούλα που θα σας ξεναγήσουν όχι μόνο στον κόσμο των μουσικών βιβλίων αλλά και των ιδιαίτερων κρουστών. «Όλοι μπορούν να γνωρίσουν τον μαγικό κόσμο της μουσικής και όλοι είναι προικισμένοι με μουσικές δυνατότητες που μπορεί να μην έχουν ενεργοποιήσει ακόμα. Η ενασχόληση με τη μουσική, άλλωστε, είναι έκφραση, θεραπεία και δημιουργία. Όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, μπορούν να μάθουν να παίζουν ένα μουσικό όργανο, είτε αυτό είναι κρουστό είτε ένα μελωδικό όργανο», όπως θα σας πουν. Εκεί βρίσκουμε βιβλία εκμάθησης μουσικών οργάνων (πιάνο, κιθάρα, κλαρίνο, κρουστά και άλλα πολλά), ιστορίας της μουσικής, για το ρεμπέτικο, την παραδοσιακή μουσική, την τζαζ, τη ροκ, βιβλία μουσικοθεραπείας, μαζί με μουσικοπαιδαγωγικά κρουστά και παραδοσιακά κρουστά από όλο τον κόσμο.

την Αμερική. Εκεί βρίσκουμε περιοδικά που κάνουν θραύση στο εξωτερικό, αλλά εδώ δεν πέφτουν εύκολα στα χέρια μας. Παράλληλα, διαθέτουν ελληνικές εκδόσεις, «βιβλία και περιοδικά που μπορείς να βρεις στο MoMA της Νέας Υόρκης, αλλά όχι σε κάποιο μουσείο εδώ».

VOID Ζαΐμη 31-33, Εξάρχεια, 6973 521430 Από το 2016 η Μυρτώ Στείρου και ο Joao Linneu τρέχουν αυτόν τον ανεξάρτητο εκδοτικό οίκο που είναι αφιερωμένος στα βιβλία φωτογραφίας και στην εκπαίδευση. Συνεργάζονται με καταξιωμένους αλλά και ανερχόμενους καλλιτέχνες, με πολλά διεθνή ιδρύματα τέχνης. Προωθούν τις πρώτες εκδόσεις φωτογράφων, φέτος έγιναν μέλη της Futures Photography. «Θέλουμε τα βιβλία μας να έχουν πρωτοποριακό σχεδιασμό, να αφηγούνται δυνατές ιστορίες, να βασίζονται σε εκλεκτό και πειραματικό υλικό, να αποτελούν μια σημερινή πρόταση», εξηγούν. Στον νέο χώρο τους που άνοιξε τις πόρτες του το 2021 διοργανώνονται εργαστήρια δημιουργίας βιβλίων φωτογραφίας, ενώ φιλοξενούνται και οι εκδόσεις Carnivora που ειδικεύονται στην ισπανόφωνη νουάρ λογοτεχνία και η Μυρτώ Στείρου τρέχει μαζί με τη μητέρα της Ασπασία Καμπύλη, η οποία μεταφράζει και επιμελείται τα βιβλία.

Από τα βόρεια μέχρι τα νότια προάστια, στα δυτικά & στο κέντρο που όλο διευρύνεται, τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ανθίζουν στην πόλη.

VOID

FATA LIBELLI Πραξιτέλους 161-163, Πειραιάς, 210 4296681 To 2021 o Πειραιάς απέκτησε το πρώτο του μικρό εκλεκτικό βιβλιοπωλείο. Στο κέντρο της περιοχής ο Σπύρος Βαλτετσιώτης, ο οποίος δραστηριοποιείται στον χώρο του βιβλίου από το 1996, είναι ένας βιβλιοπώλης που απολαμβάνει την αισθητική των παλιών ευρωπαϊκών βιβλιοπωλείων. Γι’ αυτό ήθελε η πρόσοψή του να παραπέμπει σε αυτά, σε κάτι παραδοσιακό που να δένει με σύγχρονα στοιχεία. Το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο χώρος του έχει την υπογραφή της Άννας Γιωτάκου. Στα δεξιά βρίσκουμε τη λογοτεχνία και αριστερά ό,τι δεν είναι, τα δοκίμια, τα παιδικά και λίγα κόμικς. Ο Σπύρος Βαλτετσιώτης θα παρατηρήσει πώς θα κινηθείτε στον χώρο, τι θα πιάσετε από τα ράφια, προκειμένου να σας καταλάβει καλύτερα. Επιλέγει και μας προτείνει το Η Ευρώπη μετά τη βροχή του Άλαν Μπερνς, σε μετάφραση Ρένας Χατχούτ, από τις εκδόσεις Gutenberg. «Είναι ένα βιβλίο που σου μεταφέρει τον εφιάλτη που κουβαλάει ένας πόλεμος μέσω του ύφους του. Με έναν τρόπο γραφής κινηματογραφικό, σου δημιουργεί συναισθήματα ασφυξίας και κλειστοφοβίας. Είναι ένα συγκλονιστικό βιβλίο που δυστυχώς έγινε επίκαιρο στις μέρες μας».

4

HYPER HYPO

έχουν γνωρίσει ακόμη την ευρεία αποδοχή του αναγνωστικού κοινού». Το βιβλίο που μας πρότειναν είναι το Η κοινωνία της παρηγοριάς του Χαν Μπιουνγκ-Τσουλ σε μετάφραση του Βασίλη Τσαλή από τις εκδόσεις Opera. «Ο Κορεάτης φιλόσοφος όχι μόνο απενοχοποιεί τον πόνο αλλά επισημαίνει και τις ολέθριες συνέπειες της αλγοφοβίας, πώς ο σύγχρονος άνθρωπος, αποφεύγοντας τον πόνο, δεν οδηγείται στη λύτρωση. Εγκλωβίζεται σε αυτό που αρέσει, σε ένα γενικό πλαίσιο ευτυχιοκρατίας, κυνηγά το like και εγκλωβίζεται στο “ίδιο”. Το διαφορετικό, το “άλλο”, ξενίζει, προκαλεί συχνά δυσφορία, πόνο. Παγιδευμένοι σε μια λούπα δεν αποκτάμε εμπειρίες και γερνάμε δίχως να γινόμαστε γέροι».

HYPER HYPO Βορέου 10, Μοναστηράκι Ένας στυλίστας κι ένας γραφίστας, ο Αντρέας Κόκκινος και ο Στάθης Μητρόπουλος, συνειδητοποίησαν πως ενώ η Αθήνα έχει πολλά σπουδαία βιβλιοπωλεία, δεν είχε ούτε ένα που να επικεντρώνεται αποκλειστικά στις τέχνες, το design και τη φωτογραφία, την αρχιτεκτονική, τη μόδα και την ποπ κουλτούρα. Τελικά το άνοιξαν οι ίδιοι λίγο πριν τελειώσει το 2021. Το 90% των βιβλίων που έχουν συγκεντρώσει δεν μπορούμε να το βρούμε αλλού και εύκολα στην Αθήνα, τα εισάγουν απευθείας οι ίδιοι από το εξωτερικό. Πρόκειται για εκδόσεις αλλά και εκδοτικούς που δεν υπάρχουν εδώ, δουλειές από την Αγγλία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία, 24.3.22 – lifo

31

q Με θυμάμαι στο δημοτικό, να είμαι μόνος μου στο σπίτι, επειδή δούλευαν οι γονείς μου. Τότε είχαμε πρωινή και απογευματινή βάρδια στα σχολεία και τα πρωινά τα πέρναγα ακούγοντας μουσική πολύ δυνατά. Είχαμε πολλά βινύλια, CDs, εκατοντάδες, κάνω εικόνα να ακούω το σάουντρακ από την Εβίτα με τη Μαντόνα. Μου άρεσε αυτή η αυτονομία που είχα και δεν μου έλειπαν καθόλου τα αδέρφια που δεν είχα. Δεν το καταλάβαινα ότι όλη τους η προσοχή ήταν στραμμένη πάνω μου, δεν το προκαλούσα ως παιδί. Οι ενήλικες με είχαν συνέχεια μαζί τους. Μεγάλωσα στην ουσία με τέσσερις γυναίκες, την προγιαγιά μου, τη γιαγιά, τη μαμά και τη θεία μου. Η μαμά μου είναι μια αιώνια έφηβη. Δούλευε σε δισκάδικο τότε και ήταν πολύ μες στα πράγματα, κι έτσι εγώ περνούσα πολύ χρόνο σε ένα εμπορικό μαγαζί όπου σύχναζε όλη η πόλη, οπότε άκουγα συνεχώς συζητήσεις, χιούμορ ενηλίκων, κι αυτό κάπως το ενσωμάτωσα. Με είχαν καλομαθημένο.

q Όταν ξεκίνησα πιάνο, πέντε χρονών, διέκριναν ένα πρώτο ταλέντο. Με στήριξαν εξαρχής. Η θεία μου η Κική έλεγε πάντα «όταν γίνεις διάσημος μουσικός…». Η αγάπη και η μη κριτική στάση αυτών των γυναικών με βοήθησαν σίγουρα ώστε να είμαι άνετος κοινωνικά και επικοινωνιακά και να έχω πίστη στον εαυτό μου.

Συνθέτης. Μεγάλωσε στον Βόλο, ζει στο Camden Town του Λονδίνου και στα Εξάρχεια της Αθήνας.

μελετάω, οπότε δεν απέδιδα στις εξετάσεις. Με θυμάμαι την ώρα του μαθήματος να διαβάζω Χάρι Πότερ κάτω από το θρανίο. Αρχικά δεν ήθελα να πάω σε μουσικό σχολείο, ήταν η δεύτερη χρονιά που λειτουργούσε στον Βόλο και όλοι οι φίλοι μου θα πήγαιναν αλλού. Οι δικοί μου μού πρότειναν να δώσω εισαγωγικές εξετάσεις. Πήγα αρκετά απροετοίμαστος, τραγούδησα τον Εθνικό Ύμνο, γιατί μόνο αυτό θυμόμουν απέξω, και πέρασα, αλλά όχι από τους πρώτους, πράγμα που μου είχε κακοφανεί. Ήταν ένα πολύ ειδικό σχολείο, σαν ιδιωτικό, που μας τοποθετούσε σε έναν απόλυτα ασφαλή κόσμο, μας πήγαινε λεωφορείο, τρώγαμε εκεί… Κάθε τάξη είχε πολύ λίγους μαθητές, μαθαίναμε τρία όργανα, στην Α’ Γυμνασίου μάς πήγαν στο Παρίσι για συναυλίες. Η μουσική μου αντίληψη άλλαξε σταδιακά, κάναμε κλασική, βυζαντινή, παραδοσιακή μουσική, πήρα ερεθίσματα που πολύ αργότερα κατάλαβα ότι διαμόρφωσαν την προσωπικότητά μου.

q Στην Γ’ Λυκείου είχα κανονίσει να πάω με τη μαμά μου στο Λονδίνο για να δει τους Placebo. Καταλήξαμε να τους βλέπουμε τρεις βραδιές συνεχόμενα – η τρίτη ήταν στο Μάντσεστερ, διανυκτερεύσαμε στον σταθμό των λεωφορείων, ήταν πωρωμένη η μάνα μου. Στο Λονδίνο ένιωσα ότι μου ανήκει αυτό το περιβάλλον και ότι ανήκω κι εγώ εκεί. Κι ένα βράδυ που σιδέρωνε, της είπα ότι ήθελα να πάω για σπουδές στην Αγγλία. Στην αρχή φοβόντουσαν, ήμουν αρκετά ξεπεταγμένο παιδί, αλλά τελικά τους έπεισα. Βρέθηκα λοιπόν να σπουδάζω Μουσικολογία και piano performance στο Kingston. Ξεκίνησα τότε και σύνθεση, αλλά την παράτησα μέσα σε έναν μήνα γιατί φοβόμουν. Η πίεση τού να φέρεις εις πέρας ένα έργο με deadline με δυσκόλευε πολύ.

q Στο πρώτο έτος γνώρισα κάποιους ηθοποιούς και αποφάσισα να μοιράσω το bachelor μεταξύ μουσικής και υποκριτικής. Η στροφή στην υποκριτική νομίζω ότι έγινε επειδή για να πάω σε μια πρεμιέρα του Χάρι Πότερ είχα κατασκηνώσει έξω από το σινεμά στη Leicester Square από το προηγούμενο βράδυ. Πήρα αυτόγραφα, πέρασε τότε και η Μαντόνα από μπροστά μου. Με δέχτηκε το drama department, αλλά πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι δεν ήθελα να γίνω ηθοποιός και έμεινα στη μουσική.

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΣΚΎΛΛΑΣ

q Ήμουν κακός μαθητής, αλλά μέχρι τώρα οι καθηγητές μου μού στέλνουν ευχές. Τους άκουγα, αλλά δεν ήθελα να

q Τον πρώτο ενάμιση χρόνο των σπουδών μου ήμουν αρκετά απομονωμένος στην εστία με την ελληνοκυπριακή κοινότητα, στα Greek nights που διοργανώναμε ώστε να νιώθουμε ασφάλεια μακριά από το σπίτι μας. Από το μέσον της δεύτερης χρονιάς, του Αγίου Βαλεντίνου, μία μέρα πριν από τα γενέθλιά μου, ξεκίνησα να βγαίνω στο κεντρικό Λονδίνο, στο Σόχο, και έκτοτε δεν σταμάτησα. Σαν να έγινε ένα κλικ μέσα μου και μετά όλοι με ψάχνανε.

q Μια μέρα, στο τρίτο έτος, εκεί που μελετούσα Σοπέν για την πτυχιακή μου, σταμάτησα και σκέφτηκα: γιατί ο Σοπέν και όχι εγώ; Συνειδητοποίησα ότι είχα βαρεθεί να παίζω μουσική άλλων. Επειδή όμως ήμουν καλός στο piano performance, οι καθηγητές μου προσπάθησαν όχι να με μεταπείσουν ακριβώς αλλά να με συμβουλέψουν ότι θα μπορούσα να ακολουθήσω μια καλή διαδρομή ως πιανίστας.

q Τελείωσα με άριστα. Γνώρισα τότε κάποια άτομα που ήταν στη Γαλλία για Erasmus και πέρασα αρκετό χρόνο σε Παρίσι και Λιόν για να ετοιμάσω το πορτφόλιό μου στη σύνθεση και να δω αν μπορώ να τα καταφέρω. Κάποια στιγμή ήρθα και στην Αθήνα, νοίκιασα ένα σπίτι για δυο-τρεις μήνες στο Θησείο, μαζί με τη φίλη μου την Κατερίνα, και ξεκίνησα να γράφω με σκοπό να κάνω αιτήσεις και να γυρίσω στο Ηνωμένο Βασίλειο για να σπουδάσω σύνθεση. Μετά γνώρισα έναν καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και βρέθηκα στη Σκωτία για μία ακόμα τριετία. Νέο αντικείμενο, εντελώς διαφορετικό, σε επίπεδο μάστερ, πρώτο μεταπτυχιακό εκεί και δεύτερο στο βασιλικό κονσερβατόριο της Γλασκώβης. Γρήγορα κατάλαβα ότι μπορώ να γίνω συνθέτης χωρίς να έχω γράψει κάτι ποτέ για να μου πουν «μπράβο».

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

q Η τριβή με τη Σκωτία, μια χώρα που πολλοί από εμάς στην Ελλάδα βάζουν μαζί με την Αγγλία, αλλά δεν έχει καμία

32 lifo – 24.3.22

σχέση, μια χώρα που κρατά τις παραδόσεις της λόγω διαφορετικής κουλτούρας, με έκανε να αρχίσω να συνδέομαι με τις δικές μας παραδόσεις. Πηγαίναμε σε events με γκάιντες, έβλεπα πώς κρατάνε το παραδοσιακό στοιχείο και άρχισα να ανακαλύπτω πώς μπορούσα εγώ να χρησιμοποιήσω το δικό μας φολκλόρ. Ο θρήνος ωστόσο, ως στοιχείο, ήταν μέσα μου από παλιά, δεν ξεκίνησε να με ενδιαφέρει στη Σκωτία, απλώς κάπως προσωποποιήθηκε με το μοιρολόι. Ενώ η παιδική μου ηλικία ήταν χαρούμενη, ήταν και θλιμμένη ταυτόχρονα, χωρίς να μπορώ να δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα γι’ αυτό.

q Στο promotion του εαυτού μου πιστεύω ότι είμαι καλός. Πιστεύω πως ο συνολικός αντίκτυπος είναι πιο σημαντικός από τα νούμερα, είτε λέγεται likes στα social media είτε πωλήσεις. Αν βρεις να χτυπήσεις τους σωστούς πυρήνες αυτού που αντιπροσωπεύεις, έχεις μπει στο παιχνίδι. Δεν έγραψα ηπειρώτικο μοιρολόι για να το πουλήσω, αλλά όταν το έκανα, είδα ότι, προωθώντας το, διαμορφωνόταν μια δική μου ταυτότητα. Το «Grief Gestures», το πρώτο μου έργο πάνω σε ηπειρώτικο μοιρολόι, το έγραψα για τη Σκωτία, δεν σκέφτηκα ότι θα παιχτεί στην Ελλάδα. Όταν όμως είδα την απήχηση που είχε μετά την ελληνική του πρεμιέρα στη Στέγη, συνέχισα και με άλλα έργα πάνω σε αυτό το μοτίβο. Μετά άρχισα να νιώθω ότι δεσμεύομαι και φοβήθηκα μη γίνω καρικατούρα. Δεν είμαι παραδοσιακός, ούτε έθνικ συνθέτης, όταν άρχισαν να με θεωρούν ως τέτοιο, σταμάτησα. Σήμερα ήμουν σε ένα καφέ και άκουγα κλασική μουσική και δεν μου άρεσε καθόλου. Την εκτιμώ, αλλά δεν συνδέομαι με το 90% της κλασικής μουσικής. Όσο και να εκτιμάς κάτι, αν δεν συνδέεσαι ψυχικά και συναισθηματικά, το κοιτάς μουσειακά.

q Μετά την πρώτη μου πρεμιέρα σε ελληνικό κοινό, το 2015, ενθουσιάστηκα τρελά. Ακολούθησε το 2016, πάλι στη Στέγη, η πρώτη μου επαφή με τον χορό, όταν χορογραφήθηκε το «Grief Gestures». Λίγο αργότερα ήρθε η πρώτη μου επαγγελματική πρεμιέρα στην Αγγλία με το «Earth Minus» στο Αβαείο του Γουέστμινστερ, όπου εκστασιάστηκα με τον χώρο. Ήταν όνειρό μου να γράψω για εκκλησιαστικό χώρο, γιατί έχουν την καλύτερη ακουστική. Ακολούθησαν η πρώτη μου επαφή με μουσείο, στο Victoria & Albert, όπου ένιωσα πολύ κοντά στον χώρο των εικαστικών, και με το πιάνο της Μαρίας Κάλλας στο Ίδρυμα Ωνάση, όπου κατάλαβα ότι μπορώ να υποστηρίξω αυτό που λέμε «σαλόνι». Το 2018 ήρθε η πρώτη μου επαφή με το θέατρο, η Επίδαυρος, έπεσα κατευθείαν στα βαθιά. Και το 2019 ήρθε η πρώτη ανάθεση συμφωνικής ορχήστρας από το BBC, με απίστευτη χαρά και περηφάνια, αλλά και με αμφιβολίες για το αν ανήκω στον χώρο της

απο τον αλέξανδρο διακοσάββα φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

τι ειναι pop; Η καλή μουσική θα είναι πάντα popular. Ποιος είναι πραγματικά πιο pop, ο Μπετόβεν ή η Μαντόνα; Ο Μπετόβεν παίζεται στα ραδιόφωνα, είναι σε φωτογραφίες, σε κάδρα, θα τον έχουμε μάλλον για πολύ περισσότερο από κάθε Μαντόνα.

24.3.22 – lifo

33

q Το λάθος μου στο «Kyrie Eleison», το έργο που γράφτηκε μετά την ανάθεση του BBC, ήταν που ήθελα να πατήσω πάνω στο «Grief Gestures» για να κάνει επιτυχία, γιατί ένιωσα τεράστια πίεση όταν ανακοινώθηκε ότι είμαι ο πρώτος Έλληνας που του κάνουν αυτή την τιμή. Σκέφτηκα να μεγαλώσω την κλίμακα σε κάτι που έχει λειτουργήσει. Τα πράγματα όμως δεν πάνε έτσι. Η ελληνική του πρεμιέρα στη Στέγη αναβλήθηκε λόγω πανδημίας. Τώρα θα έκανα κάτι πολύ διαφορετικό. Θέλω πριν το παρουσιάσω στο ελληνικό κοινό να το ξαναδουλέψω. Ένιωσα ότι ξέφυγε από τα χέρια μου. Το συμβόλαιό μου με το BBC και τη Στέγη ήταν για είκοσι λεπτά κι εγώ έδωσα τριάντα οκτώ. Μπορεί τελικά να μην ανήκω στις συμφωνικές ορχήστρες. Δεν μου αρέσει η εμπειρία ενός έργου όταν δεν έχω τον έλεγχο. Πέρασα πιεστικά στις πρόβες με την ορχήστρα του BBC γιατί ο χρόνος ήταν λίγος και παράλληλα είχαμε κάμερες για το ντοκιμαντέρ.

q Δυο μήνες μετά την πρεμιέρα του στο Barbican και λίγες μέρες πριν από την προγραμματισμένη πρεμιέρα στη Στέγη, ήρθε το πρώτο lockdown κι εγώ βρέθηκα στον Βόλο. Αισθανόμουν πραγματικά πλήρης εκείνες τις μέρες, κάθισα στο πιάνο και άρχισα να γράφω μόνος μου μουσική, μικρής κλίμακας, το τρίλεπτο «Balcony Scene», που το αγαπώ περισσότερο. Άνοιξε ένα νέο παράθυρο, ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μου, μια καινούργια αισθητική και δημιουργική πορεία.

q Δεν ένιωσα ότι είναι αυτάρεσκο όταν μου πρότειναν από το Onassis Culture να κάνουν ντοκιμαντέρ για τη ζωή μου. Κάθε φορά οι συνθήκες με προλαβαίνουν. Πρώτη εμφάνιση στην Αγγλία στο Αβαείο του Γουέστμινστερ, πρώτο μουσείο το V&A, πρώτο θέατρο η Επίδαυρος, πρώτη ορχήστρα το BBC, πρώτο σάουντρακ σε ταινία που γίνεται για μένα. Και όλα αυτά ήρθαν, άρα δεν είναι θέμα μεγαλομανίας. Ναι, μπορεί κατά καιρούς να το παίρνω πάνω μου, αλλά ποτέ δεν επιδίωξα κανέναν από αυτούς τους χώρους. Θα μπορούσε το ντοκιμαντέρ να γίνει σε δεκαπέντε-είκοσι χρόνια από τώρα, αλλά όταν σου κάνουν μια τέτοια πρόταση, δεν λες όχι. Θέλω να χαράζω δικούς μου δρόμους, ακόμα κι αν αποτυγχάνουν.

q Δεν υπάρχει εγχειρίδιο στο πώς θα προσεγγίσεις ένα ντοκιμαντέρ που ξεκινά να γίνεται για σένα στα τριάντα δύο σου. Δεν ήθελα να είμαι στημένος, οι προθέσεις δεν θα ήταν αγνές και δεν είμαι σκηνοθέτης. Με πήραν Πέμπτη βράδυ ότι έρχονται στον Βόλο για γυρίσματα και το σπίτι μου ήταν χάλια, έπρεπε να ετοιμάσω τον χώρο για να αγκαλιάσω κάτι που δεν ήξερα τι είναι. Βρήκαμε σιγά σιγά έναν κώδικα. Το ντοκιμαντέρ, λοιπόν, καλύπτει το διάστημα από την έναρξη σύνθεσης του «Kyrie Eleison», τον Σεπτέμβριο του ’19, ως την πρεμιέρα του στο Barbican τον Ιανουάριο του ’20.

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ Δημήτρης Σκύλλας

ορχήστρας. Το 2021 ο «Χορός του Ζαλόγγου» με την ΚΟΑ, που αναβλήθηκε λόγω πανδημίας, ενίσχυσε αυτό τον ενδοιασμό μου. Είχε προηγηθεί ξανά το Εθνικό, οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, πάλι θρήνος και επανάσταση, που με έβαλε ακόμα πιο μεστά και συνειδητοποιημένα στον κόσμο του θεάτρου. Και την τελευταία τριετία, 2019-2022, ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή μου έφερε τα πάνω-κάτω, ενώ το πρώτο μου σάουντρακ με έπεισε ότι η μουσική μου ανήκει και στο καλό σινεμά.

q Πολλές φορές νιώθω παγιδευμένος σε διαφορετικές περσόνες. Έχω στόχο να συγκεντρώνω όλες τις διαφορετικές πτυχές της προσωπικότητάς μου σε μία. Χρειαζόμουν έναν τίτλο να με εκφράζει απόλυτα. Τη λέξη «pop» την ήθελα γιατί με ενδιαφέρει το popular, που είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από την pop μουσική που αλλάζει κάθε τρία χρόνια. Στόχος της Στέγης ήταν να κάνουμε άνοιγμα της συμφωνικής μουσικής στο ευρύ κοινό. «AFTERPOP», λοιπόν, που για μένα είναι η διάσταση μετά το pop. Εγώ μπορώ να διασκεδάζω με pop μουσική, να γυρνάω στο σπίτι μου στις έξι το πρωί και εκείνη η ώρα να είναι για μένα η πιο δημιουργική. Ό,τι έχω ζήσει εκείνη τη νύχτα, όλα τα ερεθίσματα που έχω πάρει, θέλω να τα φέρνω στο δικό μου σύμπαν και να τα μεταμορφώνω σε κάτι εντελώς διαφορετικό, του οποίου κανείς δεν καταλαβαίνει τις αναφορές. Σαν σφουγγάρι βγαίνω στην κοινωνία, μιλάω με όλους, παρτάρω και μετά γυρνάω σπίτι και ζω μια ασκητική ζωή. Στο σπίτι μου δεν βγάζω κιχ, δεν το πιστεύει κανένας. Το pop είναι για μένα η fast food κοινωνία στην οποία ζω, στο afterpop είμαι μόνος μου με τον εαυτό μου, μετά τις εμπειρίες που συλλέγω.

q Η καλή μουσική θα είναι πάντα popular. Έκανα μια ρητορική ερώτηση στο Q&A μόλις τελείωσε η πρεμιέρα της ταινίας στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: ποιος είναι πραγματικά πιο pop, ο Μπετόβεν ή η Μαντόνα; Όλοι συμφωνήσαμε πως ο Μπετόβεν παίζεται στα ραδιόφωνα, είναι σε φωτογραφίες, σε κάδρα, θα τον έχουμε μάλλον για πολύ περισσότερο από κάθε Μαντόνα.

q Πώς γράφεις σάουντρακ για μια ταινία που είναι γυρισμένη για σένα, για τη ζωή σου; Είναι ένα πρότζεκτ που αγαπώ τόσο πολύ, δεν θα άφηνα κανέναν άλλο να γράψει γι’ αυτό. Ούτε όμως θα έβαζα παλιότερες δουλειές μου, γιατί έχω αλλάξει μετά την καραντίνα. Ήθελα τα κομμάτια του σάουντρακ να μπορεί κάποιος να τα πάρει μαζί του στις καλοκαιρινές του διακοπές. Έλεγα πάντα ότι όταν πηγαίνω στα νησιά και κάνω αυτό το κρύο ντους το βράδυ, ποτέ δεν βρίσκω τι μουσική να βάλω. Πάντα αναζητούσα μια αργή τρομπέτα, ένα αργό σαξόφωνο. Έγραψα τη μουσική που θα ήθελα να έχω όταν κάνω μπάνιο τα καλοκαιρινά βράδια.

q Δεν είμαι λοξός καλλιτέχνης. Ο λόγος που γράφω τη μουσική που γράφω έχει να κάνει με τη φοβία μου για τον χρόνο και τον θάνατο, τη νοσταλγία μου για τα χρόνια που περνάνε. Όσο μπορώ, προσπαθώ να προστατεύω τον εαυτό μου από τους γρήγορους ρυθμούς. Γι’ αυτό δεν έχω καλή σχέση με την τεχνολογία, γι’ αυτό δεν έχω smartphone.

q Θέλω πολύ να γράψω για σινεμά, αλλά θα πρέπει να γίνει με ανθρώπους που να θέλουν το έργο μου,

ΙNFO

Η ταινία Dimitris Skyllas: AFTERPOP, σε παραγωγή Onassis Culture και σκηνοθεσία Δημήτρη Ζιβόπουλου, έκανε πρεμιέρα στο 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ενώ θα ακολουθήσουν κι άλλες προβολές της. Το σάουντρακ της ταινίας, που θα είναι το πρώτο άλμπουμ του Δημήτρη Σκύλλα, θα κυκλοφορήσει σύντομα σε όλες τις ψηφιακές μουσικές πλατφόρμες.

34 lifo – 24.3.22

ειδικά τη νέα φάση της μουσικής μου. Και πάντα μιλάμε για ένα σάουντρακ που να στέκεται και μόνο του. Αλλιώς δεν είναι μουσική, είναι ηχοτοπία. Δεν αποκλείω επίσης το να γράψω μουσική που να δέχεται στίχους, αλλά θα γίνει με δικούς μου όρους. Θα μπορούσε να είναι και όπερα – αν σκεφτούμε ότι έχω μελοποιήσει τραγωδία, Σοφοκλή, το έχω κάνει ήδη.

Μια μέρα, στο τρίτο έτος, εκεί που μελετούσα Σοπέν για την πτυχιακή μου, σταμάτησα και σκέφτηκα: γιατί ο Σοπέν και όχι εγώ; Συνειδητοποίησα ότι είχα βαρεθεί να παίζω μουσική άλλων.

q Μένω στο Camden Town εδώ και πολλά χρόνια, αλλά πηγαινοέρχομαι συνεχώς στην Αθήνα. Η πανδημία με βρήκε εδώ. Η αλλαγή φάσης στη ζωή μου, μουσική, στυλιστική και υφολογική, έγινε στην Ελλάδα και κάπως ενσωματώθηκα περισσότερο στην Αθήνα. Δεν είμαι μόνιμος κάτοικος ούτε της Αθήνας, ούτε του Λονδίνου. Θέλω να μπορώ να φεύγω. Είναι πλεονέκτημα να περνάς χρόνο στην Αθήνα, αλλά να μη θεωρείς ότι είναι η μόνιμη κατοικία σου. Έχω την ασφάλεια του Λονδίνου που προφυλάσσει τις επιλογές μου. Στα Εξάρχεια μένω επειδή είναι ένα χωριό. Αυτή η αίσθηση μου λείπει στο Λονδίνο. Και το Camden είναι γειτονιά, αλλά είναι τόσο διεθνής, που έχει χάσει αυτόν τον χαρακτήρα. Με έχουν κουράσει η φορμαρισμένη ζωή και οι κανόνες της Αγγλίας. Στην Ελλάδα ψάχνω την όμορφη λειτουργική αναρχία που τη βρίζουμε, αλλά, αν πάμε στο Λονδίνο, βρίζουμε άλλα. Στον Νότο υπάρχει μια ελαστικότητα που ο Βορράς δεν την έχει. Επειδή έχω πολύ ελεύθερο χρόνο στην καθημερινότητά μου να τον διαχειριστώ όπως θέλω, πολλές φορές το Λονδίνο με κολλάει στον τοίχο.

q Θέλω να νιώσω ότι πέτυχα τους στόχους μου και να είμαι καλά με τον εαυτό μου. Θέλω να χτίσω ένα μνημείο δικό μου, κι ας το ρίξουν, ας πέσει.

720

36

THE WEEK Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

38

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

40

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ H Λίλη Τσίγκου φωτογραφίζει το ατελιέ του Στέφανου Δασκαλάκη

RADIO PLAY

Τρεις «Αλλόκοτες Ιστορίες» έρχονται στα podcasts της LiFO από το Φεστιβάλ Αθηνών Οι Ελένη Καρακούλη, Γιώργος Νανούρης και Ακύλλας Καραζήσης σκηνοθετούν τρία σπουδαία έργα της λογοτεχνίας του φανταστικού, δραματοποιημένα για το ραδιόφωνο, στον νέο κύκλο των «Radio Plays» του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Τα έργα των συγγραφέων Howard Phillips Lovecraft, Théophile Gautier και της Yoko Ogawa, σε καλλιτεχνική επιμέλεια Διονύση Καψάλη και Κατερίνας Ευαγγελάτου, έρχονται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Radio Plays, με δωρεάν διάθεση στο κοινό, και θα κάνουν ταυτόχρονη πρεμιέρα στις 22 Μαρτίου στο aefestival.gr και στα podcasts της LiFO. 22/3 «O Κυνηγός του σκοταδιού» του Howard Phillips Lovecraft σε διασκευή - σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση. Με τους Μαρία Σκουλά, Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη, Ηρώ-Ελένη Μπέζου, Γιώργο Κατσή, Μαριλένα Ρασιδάκη, Ράνια Καπετανάκη, Ζωή Καραζήση 29/3 «Δύο ηθοποιοί για έναν ρόλο» του Théophile Gautier σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη. Με τους Γιώργο Χρυσοστόμου, Αποστόλη Καμιτσάκη, Λένα Χερουβείμ, Βασίλη Τρίχα, Αννίτα Καπουσίζη 5/4 «Ο Παράμεσος» της Yoko Ogawa σε διασκευή - σκηνοθεσία Έλενας Καρακούλη. Με τους Μαρία Καλλιμάνη, Νίκο Ψαρρά, Αντώνη Μυριαγκό, Αλεξάνδρα Λέρτα, Ανθή Φουντά

41

ΜΟΥΣΙΚΗ Οι Iron Maiden παραμένουν η πιο διαχρονική metal μπάντα στον πλανήτη

42

ΒΙΒΛΙΟ Σωκράτης, ένας μεγάλος τραγικόςήρωας

43

ΒΙΒΛΙΟ Η μάχη για την Πλάκα

44

ΒΙΒΛΙΟ Στέλιος Μάινας: Η ιστορία μιας σύγχρονης «Φόνισσας»

46

ΘΕΑΤΡΟ «Τρωίλος και Χρυσηίδα»: Σαίξπηρ με ανανεωτικό σκηνοθετικό βλέμμα

φωτό: pinelopi gerasimou

24.3.22 – lifo

35

5 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ H γυναικεία ματιά

the week

Τριάντα τέσσερα έργα γυναικών εικαστικών από τη Συλλογή Γ. Βογιατζόγλου παρουσιάζονται στην ομαδική έκθεση με τίτλο «Η γυναικεία ματιά» – τα περισσότερα από αυτά, μάλιστα, για πρώτη φορά. Χρονολογούνται από το 1926 έως το 2022, απεικονίζουν το γυναικείο σώμα και τη βιωμένη εμπειρία που εγγράφεται σε αυτό και είναι απαλλαγμένα από το φαντασιακό του ανδρικού βλέμματος. Οι ίδιες οι γυναίκες «μιλούν» σε πρώτο πρόσωπο για το σώμα και το είναι τους και αυτοπροσδιορίζονται έξω από την κυρίαρχη πατριαρχική αφήγηση της ιστορίας.

STOEP TH PR ES S

ΘΕΑΤΡΟ

24-30 μ αρ τιου 2 0 22

1 ΠΑΡΤΙ Eden presents VTSS + BJARKI Στο πλαίσιο του Eden, ενός νέου πάρτι που έχει καθιερώσει το Plisskën Festival για να γεμίσει με μουσική, χορό και κοκτέιλ τα απογεύματα της Κυριακής, έρχεται μία από τις πιο ανατρεπτικές νεαρές παραγωγούς της σύγχρονης χορευτικής μουσικής. Βασική φιγούρα της underground πολωνικής club σκηνής, η VTSS έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των πιο ασυμβίβαστων και εντυπωσιακών νέων ταλέντων της techno. Τα sets της φημίζονται για την αστείρευτη ενέργειά τους και για την ικανότητα της να αναμειγνύει πολλά είδη με αστραπιαία ταχύτητα αλλά και δύναμη. Την ίδια ημέρα θα εμφανιστεί και ο Ισλανδός μουσικός παραγωγός BJARKI και ο δικός μας DJ Problems.

Blend Mishkin, πρωτεργάτης της ελληνικής reggae, dancehall και χιπ-χοπ σκηνής, θα συναντηθούν στο υπόγειο της αγαπημένης πιτσαρίας του Ψυρρή. Στα μικρόφωνα θα τους συνοδεύσει το εκρηκτικό δίδυμο των Big Shine και BNC, συμπληρωνοντας ένα από τα πιο δυνατά line up αυτής της εβδομάδας.

24/3, 23:00, Crust, Πρωτογένους 13, Ψυρρή, είσοδος: €10 (αυστηρά 100 εισιτήρια)

4 ΜΟΥΣΙΚΗ The Steams

27/3, 17:00, Ωδείο Αθηνών, Βασ. Γεωργίου B 1719, είσοδος: €15 (προπώληση), €20

2 ΜΟΥΣΙΚΗ Coslee Συνδυάζοντας τη μεγάλη αγάπη του για την κιθάρα και το ραπ, ο Coslee δημιουργεί ένα μοναδικά φρέσκο μείγμα των αγαπημένων του genres (conscious hiphop, lo-fi, jazz/blues) και των αγαπημένων του καλλιτεχνών: Mac Miller, Tom Misch, John Mayer. Τη βραδιά θα ανοίξει ο φίλος και συνεργάτης του JESVS LO5T. 26/3, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 21:00, είσοδος: €5 (προπώληση), €7 (πόρτα)

απο tη μαρια παππα

36 lifo – 24.3.22

3 ΠΑΡΤΙ Dub Pistols στο υπόγειο της Crust Ο μοναδικός ηγέτης των Dub Pistols, Barry Ashworth, ένας θρύλος στην urban σκηνή της Βρετανίας, και ο

Δέκα μήνες μετά την τελευταία τους sold out εμφάνιση στο In Orbit Festival και δύο χρόνια μετά το τελευταίο τους headline show, οι Steams επιστρέφουν για να κάνουν αυτό που τους έλειψε περισσότερο: να παίξουν δυνατά τη μουσική τους. Η προηγούμενη προγραμματισμένη συναυλία τους στον ίδιο χώρο είχε ακυρωθεί λόγω Covid-19. Τα εισιτήρια που είχε προμηθευτεί το κοινό τότε ισχύουν κανονικά.

26/3, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3, 20:00, είσοδος: €8

Έως 28/5, 18:00-22:00, Πινακοθήκη Βογιατζόγλου, Ελ. Βενιζέλου 63-71, Νέα Ιωνία, Πέμ.-Παρ.

11:00-19:00, Σάβ. 11:00-15:00, είσοδος ελεύθερη

6 ΘΕΑΤΡΟ «Ένρον» της Λούσι Πρεμπλ

Η θεατρική ομάδα Nova Melancholia γίνεται 15 χρονών και το γιορτάζει με τον Marchel Duchamp H ομάδα Nova Melancholia παρουσιάζει τη νέα της περφόμανς, εμπνευσμένη από τον θρυλικό καλλιτέχνη της πρωτοπορίας του εικοστού αιώνα Marcel Duchamp (1887-1968), που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει, όσο λίγοι, την αντίληψή μας για την τέχνη. Η παράσταση είναι ένας εορτασμός για τα δεκαπέντε χρόνια παρουσίας της ομάδας (2007-2022) στο μεταβαλλόμενο τοπίο της θεατρικής και εικαστικής περφόρμανς. Θα φιλοξενηθεί διαδοχικά σε τέσσερις χώρους της σύγχρονης εικαστικής σκηνής της Αθήνας (State of Concept, ΟΧΤΩ, TAVROS, Enterprise Projects), για ένα πενθήμερο σε κάθε χώρο, και θα απλωθεί χρονικά σε διάστημα τεσσάρων μηνών. Πρεμιέρα: 27/3, έως 31/3, 21:00, State of Concept, Τούσα Μπότσαρη 19, ελάχιστη συνεισφορά: €5

Για πρώτη φορά παρουσιάζεται στην Ελλάδα το δεύτερο θεατρικό έργο της Αγγλίδας συγγραφέως Λούσι Πρεμπλ με τίτλο Ένρον (2009), σε σκηνοθεσία Άρη Λάσκου. Το έργο διαπραγματεύεται ένα από τα μεγαλύτερα εταιρικά σκάνδαλα όλων των εποχών στην Αμερική, που άφησε πανω από 20.000 άνεργους και εξαφάνισε 28 δισεκατομμύρια δολάρια από μισθούς και συντάξεις. Πέντε ηθοποιοί παίζουν τους τέσσερις βασικούς ρόλους και ένα πλήθος άλλων υποστηρικτικών που συμπεριλαμβάνουν από τον κυβερνήτη Άρνολντ Σβαρτζενέγκερ μέχρι και τους αδελφούς Λίμαν. Πρεμιέρα: 26/3, θέατρο Ελέρ, Φρυνίχου 10, Πλάκα, Πέμ-Σάβ. 21:00. Κυρ. 19:00, είσοδος: €15, €10, €5

7 ΣΥΝΑΥΛΙΑ Η κινηματογραφική ambient του Dustin O'Halloran στο ΚΠΙΣΝ Ο βραβευμένος με Emmy Αμερικανός συνθέτης και πιανίστας Dustin O’Halloran θα εμφανιστεί στο πλαίσιο της σειράς συναυλιών Cosmos, όπου εξερευνώνται οι διαφορετικές εκφάνσεις της μινιμαλιστικής μουσικής αλλά και οι επιρροές της. Θα τον συνοδεύουν οι Ergon Εnsemble σε μια σπάνια μουσική συνάντηση που θα αναδείξει τη ρομαντική πλευρά του μινιμαλισμού. Ο Halloran έγινε γνωστός από το σάουντρακ της ταινίας Μαρία Αντουανέτα της Σοφία Κόπολα και έχει κερδίσει βραβείο Emmy για τη μουσική του για την τηλεοπτική σειρά «Transparent». Οι πρόσφατες προσωπικές του δουλειές κυκλοφορούν από την Deutsche Grammophon.

28/3, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ, ΚΠΙΣΝ, λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364, Καλλιθέα, είσοδος: €15, €20, €10 (μειωμένο), ώρα έναρξης: 20:30

8 ΘΕΑΤΡΟ O «Μισάνθρωπος» του Μολιέρου στη Σφενδόνη Ο Μισάνθρωπος του Μολιέρου παρουσιάζεται στο θέατρο Σφενδόνη σε σκηνοθεσία της Άντζελας Μπρούσκου σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την ιστορική παράσταση του θεάτρου Δωματίου στην κατάληψη του Κτιρίου Καλλιτεχνών της 3ης Σεπτεμβρίου. Η Άντζελα Μπρούσκου επανέρχεται στο συγκεκριμένο έργο για να ξανασυναντηθεί με την αντικοινωνική συμπεριφορά του Μισάνθρωπου σε μια μολιερική αυλή που φαντάζει πιο σύγχρονη από ποτέ, ειδικά στην εποχή των social media και της κυριαρχίας μιας επιφανειακής δημόσιας εικόνας που αυτά προβάλλουν.

ΘΕΑΤΡΟ

Πρεμιέρα: 26/3, έως 17/4, Θέατρο Σφενδόνη, Μακρή 4, Μακρυγιάννη, Πέμ.-Σάβ. 21:00, Κυρ.

19:30, είσοδος: €15, €10

«Οι ηλίθιοι» του Λαρς φον Τρίερ

9 ΜΟΥΣΙΚΗ Kristof

Η ομάδα ProvaT.O. Athens παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την αυστηρώς ακατάλληλη για ανηλίκους παράσταση Οι ηλίθιοι σε διασκευή Βαγγέλη Λάσκαρη. Μία από τις πιο προκλητικές ταινίες του Λαρς φον Τρίερ και του Δόγματος 95, της οποίας η υπόθεση αφορά μια ομάδα καλλιεργημένων νεαρών που αποφασίζουν να αντιδράσουν στην κοινωνική πραγματικότητα που βιώνουν, οργανώνοντας ένα κοινόβιο «ηλιθίων» που δημιουργούν χάος και αναρχία όπου και αν βρεθούν. Πρεμιέρα: 28/3, πολυχώρος Vault Theatre Plus, Μελενίκου 26, Γκάζι, Δευτ.-Τρ. 21:15, είσοδος: €12 (γενική), €10 (μειωμένο)

Ο Kristof θα παρουσιάσει για πρώτη φορά ζωντανά τον εξαιρετικό νέο ελληνόφωνο δίσκο του «Ψυχαγωγία», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από την Inner Ear. Είναι, επίσης, η πρώτη φορά που θα τον συνοδεύει μπάντα. Μας υπόσχεται ένα ιδιαίτερο show γεμάτο εκπλήξεις, όπου, εκτός από τα τραγούδια του δίσκου, θα παιχτούν και κάποια ακυκλοφόρητα, θα υπάρχουν guests και θα δoθούν δώρα.

the week

EKΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΜΟΥΣΙΚΗ

27/3, six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι, 21:00, είσοδος: €10

Nalyssa Green

10 ΧΟΡΌΣ «Larsen C», ένας παγετώνας στη Στέγη

Μία από τις αγαπημένες τραγουδοποιούς του ελληνικού κοινού, η Nalyssa Green, φέρνει το ρομαντικό, νεφελώδες ποπ σύμπαν της στη σκηνή του Ρομάντσο, μαζί με τραγούδια από το σύνολο της δισκογραφίας της μέχρι και το «Ταξίδι Αστρικό», τον πιο πρόσφατο δίσκο της.

29/3, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3, 20:00, είσοδος: €10

Από το Παρίσι ως τις Βρυξέλλες, από τη Μαδρίτη ως τη Ρώμη, αφού κατέκτησε τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές σκηνές σε sold-out παραστάσεις, ο Χρήστος Παπαδόπουλος φέρνει τον παγετώνα του στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης, τέσσερα χρόνια μετά το ΙΟΝ. Ο Larsen C, μεγέθους διπλάσιου από την Ουαλία, κινείται τόσο αργά, ώστε η κίνησή του δεν συλλαμβάνεται από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Λες και ο παλμός της απορροφάται από τον χώρο και τον χρόνο. Στην ομώνυμη νέα χορογραφία του Παπαδόπουλου τα ανθρώπινα σώματα συντονίζονται στον ίδιο αέναο ρυθμό και φαντάζουν εξίσου απόκοσμα με το πολικό τοπίο.

30/3-3/4, 20:30, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, λεωφ. Συγγρού 107-109, είσοδος €25-€5 24.3.22 – lifo

37

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Αντίο Κύριε Χάφμαν Η κινηματογραφική εκδοχή του θεατρικού έργου του Ζαν-Φιλίπ Νταγκέρ είναι ένα ακαδημαϊκό dejà vu δράμα. Η συμφωνία που συνάπτουν ένας εργοδότης και ο υπάλληλός του στο κατεχόμενο από τους Γερμανούς Παρίσι θα επηρεάσει τη ζωή τους με τρόπο μη αναστρέψιμο. ΣΥΝΟΨΗ:

Π

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

38 lifo – 24.3.22

αρίσι 1941. Ο Φρανσουά Μερσιέ, ένας συνηθισμένος άντρας με μόνο σκοπό να κάνει οικογένεια με την αγαπημένη του Μπλανς, εργάζεται για τον κύριο Χάφμαν, έναν ταλαντούχο Εβραίο κοσμηματοπώλη. Υπό τη σκιά της γερμανικής κατοχής, εργοδότης και υπάλληλος αναγκάζονται να συνάψουν μία συμφωνία που με το πέρασμα του χρόνου θα επηρεάσει τη ζωή τους ανεπανόρθωτα. Ο Χάφμαν φυγαδεύει τα τρία παιδιά και τη σύζυγό του, αλλά εκείνος δεν προλαβαίνει να μεταβεί στην ουδέτερη ζώνη – έχει μπλόκα Γερμανών στους σιδηροδρομικούς σταθμούς και δεν βρίσκει άλλη λύση από το να επιστρέψει άπραγος. Φυγάς στο σπιτικό του και υπάλληλος του πρώην υπαλλήλου του, εργάζεται στην ειδικότητα που γνωρίζει όσο κανείς άλλος, για να πληρώνεται ένα μικρό ποσόν, όσο και ο Φρανσουά, και να στέλνει οικονομική βοήθεια στην οικογένειά του στον Νότο της Γαλλίας, μέσω του Φρανσουά. Ο Φρεντ Καβαγιέ, που γυρίζει περιπέτειες και κωμωδίες με την επαγγελματική άνεση των παλιών σκηνοθετών, διασκευάζει ελεύθερα τη μεγάλη θεατρική επιτυχία του φίλου του, συγγραφέα Ζαν-Φιλίπ Νταγκέρ, που έκλεισε μια θριαμβευτική πορεία 750 παραστάσεων στις γαλλικές σκηνές και απέσπασε τα σημαντικά βραβεία Μολιέρ του 2017. Παίρνει μια κλασική ιστορία από τον δραματικό κανόνα του είδους και εστιάζει στον αόρατο πόλεμο μακριά από τα χαρακώματα, στη λεπτή γραμμή μεταξύ του δωσίλογου και του ουδέτερου παρατηρητή στην καρδιά μιας πολιορκημένης πόλης. Ο Μερσιέ εκδηλώνει την ευγνωμοσύνη του προς το σωστό αφεντικό του, σεβόμενος το γεγονός πως του μαθαίνει μια δύσκολη τέχνη με πολλά μυστικά. Δεν μπορεί να κάνει παιδί, που τόσο θέλει, δεν δέχεται να υιοθετήσει και η γυναίκα του, ως δύσπιστος άνθρωπος, δεν καλωσορίζει εγκάρδια την αναγκαστική παρουσία του ιδιοκτήτη του δανεικού σπιτιού τους. Ο Μερσιέ βρίσκεται στη δυσχερή θέση του ισορροπιστή και ο Χάφμαν, ένας ψύχραιμος, συχνά αποστασιοποιημένος άνθρωπος με αρχές και παιδεία,

δοκιμάζεται. Η αντιστροφή των ρόλων γίνεται το επίκεντρο της ταινίας: χωρίς να ξεχνά τον σεβασμό και την υποχρέωση, επηρεάζεται από την Μπλανς και φέρεται σκληρά στον δοκιμαζόμενο Χάφμαν, που έχει περάσει σε μειονεκτική θέση. Ένα παιχνίδι εξάρτησης και εξουσίας διαδραματίζεται μέσα σε τέσσερις τοίχους και αγγίζει την ύβρι όταν ένας Γερμανός αξιωματικός (ο Νικολάι Κίνσκι, μοναχογιός του Κλάους) παραγγέλνει κοσμήματα με ναζιστικά σύμβολα που φιλοτεχνεί κρυφά στο υπόγειο ο Εβραίος Χάφμαν. Το Αντίο Κύριε Χάφμαν προδίδει συχνά τις θεατρικές καταβολές του και η στατική συνολική εντύπωση μετριάζεται από τη βουβή αγωνία του Ντανιέλ Οτέιγ και τη λεπτή, άρτια εναρμονισμένη με τους κώδικες της εποχής εναλλαγή λακωνικών διλημμάτων, όπως αποτυπώνονται δεξιοτεχνικά στο πρόσωπο του Ζιλ Λελούς, αγαπημένου πρωταγωνιστή του Καβαγιέ. Ένα ακαδημαϊκό, déjà vu δράμα.

VILLAGE MALL 6-ΑΕΛΛΩ 2-CINERAMA-ΕΛΙΖΕ-ΙΝΤΕΑΛ-ΝΑΝΑ 4-ΝΙΡΒΑΝΑ 2-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-TOWN CINEMAS 4

Η βασίλισσα της κυψέλης HIVE

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Μπλέρτα Μπασόλι ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Ίλκα Γκάσι, Αουρίτα Αγκούσι,

Μπλέρτα Ισμαΐλι ΣΥΝΟΨΗ:Με τον σύζυγό της να αγνοείται μετά τον

πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο, η Φαρίγιε ανοίγει μια μικρή επιχείρηση ώστε να ζήσει εκείνη και τα παιδιά της, έχοντας απέναντί της μια πατριαρχική κοινωνία που δεν την υποστηρίζει. Η αληθινή ιστορία της Φαρίγιε Χότι, νοικοκυράς και μητέρας δυο παιδιών που ακόμη αναζητά τον σύζυγό της, είκοσι χρόνια μετά τον πόλεμο στο Κόσοβο, δραματοποιείται από την Μπλέρτα Μπασόλι. Η σκηνοθέτις, που κατάγεται από το μερικώς και ακόμη αμφισβητούμενο ανεξάρτητο κρατίδιο, άκουσε τη Χότι να περιγράφει σε μια

INFO ADIEU MONSIEUR HAFFMANN ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Φρεντ

Καβαγιέ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Ντανιέλ Οτέιγ, Ζιλ Λελούς

συνέντευξή της στην αμερικανική τηλεόραση την κατακραυγή που δέχτηκε όταν αποφάσισε να δώσει για δίπλωμα οδήγησης και να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά, προτείνοντας συνεταιρισμό και προσφέροντας εργασία σε άλλες χήρες στην περιοχή όπου ζούσε. Με δεδομένη τη συναισθηματική και γεωγραφική απόσταση, θεώρησε πως πρόκειται για αστείο και όταν αντιλήφθηκε πως η σαραντάχρονη τότε γυναίκα το εννοούσε, έψαξε, έμαθε, εντρύφησε, καταπιάστηκε με το σενάριο και τη σκηνοθεσία το 2011 και δέκα χρόνια αργότερα η Βασίλισσα της κυψέλης κέρδισε τα τρία σημαντικότερα βραβεία στο τμήμα World Cinema του Φεστιβάλ Sundance, η μόνη ταινία που έχει καταφέρει κάτι παρόμοιο. Ως αλβανο-κοσοβάρικη παραγωγή υποβλήθηκε στην κατηγορία των φετινών διεθνών Όσκαρ, αλλά δεν κατάφερε να μπει στην πεντάδα. Η Μπασόλι είναι σίγουρη πως έχει στα χέρια της μια δυνατή υπόθεση και δεν αισθάνεται πως χρειάζεται έμφαση ή μελόδραμα για να επιτείνει το διαγραφόμενο δίλημμα της ηρωίδας: η Φαρίγιε, όπως την ενσαρκώνει η βλοσυρή Ίλκα Γκάσι, είναι από την αρχή αποφασισμένη να ζήσει σε έναν κακόψυχο μικρόκοσμο που την υποβιβάζει διαρκώς, τη θεωρεί χήρα, αν κι εκείνη δεν επιλέγει να παραιτηθεί από την ελπίδα να ξαναδεί τον άνδρα της, της σπάει το τζάμι του αυτοκινήτου, την μποϊκοτάρει, καταστρέφοντας την παραγωγή του άιβαρ που παρασκευάζει και την εξευτελίζει – ακόμα και ο άνδρας με τον οποίο συναλλάσσεται επιχειρεί να τη βιάσει. Βλέποντας πως ακόμα και η έφηβη κόρη της συμβιβάζεται με την ιδέα της παραίτησης μπροστά στην ανδροκρατική νοοτροπία, υιοθετεί δημιουργικό πείσμα και προχωρά, γιατί δεν θέλει να εγκαταλείψει το βιος και το σπίτι της, εκεί όπου μόνο ο ανάπηρος πεθερός της τής φέρεται με ευπρόσδεκτη ηρεμία και στοιχειώδη ευγένεια. Η Βασίλισσα της κυψέλης, που απειλείται από τη στασιμότητα αν δεν επινοήσει και τελικά επιβάλλει καινούργιους τρόπους επιβίωσης και ανάπτυξης, είναι μια ιστορία ανθρωπιάς και αντίστασης με σαφή φεμινιστική θέση, αν και γεφυρώνει με πολύ γνώριμο τρόπο την αποφασιστική ανατροπή του ενός με την τοπική ηθογραφία. ΑΤΛΑΝΤΙΣ 1-ΓΑΛΑΞΙΑΣ 1-ΔΑΝΑΟΣ 2-ΕΛΛΗ-ΣΟΦΙΑ-ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1

Η χαμένη πόλη LOST CITY

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Άνταμ Νι, Άαρον Νι

Σάντρα Μπούλοκ, Τσάνινγκ Τέιτουμ, Ντάνιελ Ράντκλιφ, Μπραντ Πιτ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

ΣΥΝΟΨΗ: Η εξαιρετική, μα μοναχική συγγραφέας Λο-

ρέτα Σέιτζ έχει αφιερώσει την καριέρα της στη συγγραφή ρομαντικών περιπετειών με φόντο εξωτικά μέρη και πρωταγωνιστή το πανέμορφο μοντέλο Άλαν, ο οποίος ερμηνεύει τον χαρακτήρα του Ντας. Στη διάρκεια ενός προωθητικού ταξιδιού συνοδεία του Άλαν, η Λορέτα θα πέσει θύμα απαγωγής από έναν εκκεντρικό δισεκατομμυριούχο, ο οποίος ελπίζει πως μπορεί να τον οδηγήσει στον θησαυρό της χαμένης αρχαίας πόλης του τελευταίου μυθιστορήματός της. Τα πολυτελή παθήματα πλούσιων ή/και όμορφων ανάμεσα στον έρωτα και την περιπέτεια είναι ο ορισμός του παλιού καλού screwball, ένα είδος που ευδοκί-

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ μησε κυρίως στο σινεμά του ’30 και του ’40, σοφιστικέ κομεντί παρεξηγήσεων και συχνά ακραίου, σαρκαστικού χιούμορ που η Χαμένη Πόλη επιχειρεί να αναβιώσει, όπως ακριβώς είχε κάνει, πολύ επιτυχημένα, ο ανώτερος μέντοράς του, το Κυνηγώντας το πράσινο διαμάντι με τον Μάικλ Ντάγκλας και την Καθλίν Τέρνερ. Εδώ, ο κοστουμαρισμένος κακός με τα πατρικά απωθημένα Ντάνιελ Ράντκλιφ κυνηγά το κόκκινο στέμμα ενός αρχαίου πολιτισμού (για να τους δείξει αυτός…) και επειδή δεν βρίσκει κανέναν επιστήμονα να τον βοηθήσει, προσκαλεί με το ζόρι σε ένα νησί της Καραϊβικής που ήδη έχει οργώσει με τις ανασκαφές του μια χήρα, προσβλητική, μοναχική και δύστροπη συγγραφέα ερωτικο-εξωτικών διηγημάτων (τη Σάντρα Μπούλοκ). Ο Ντας, όνομα και πράμα, ο κοκορόμυαλος άνδρας (Τέιτουμ) που ποζάρει στα εξώφυλλα των βιβλίων της, έχει βαλθεί να τη σώσει, και επειδή δεν έχει ιδέα πώς να το κάνει, ζητά τη βοήθεια του γκουρού του – απολαυστικό το ζουμερό cameo του Μπραντ Πιτ που πετάγεται και στη μετα-σκηνούλα των τίτλων. Η Χαμένη Πόλη είναι αυτό που είναι: μια εξωφρενική περιπέτεια που κρύβει τον έρωτα του ζευγαριού και αποκαλύπτει σταδιακά τη χημεία του. Η Μπούλοκ είναι εγνωσμένης απόδοσης κωμικός, αν και εδώ επαναλαμβάνεται σε μια παράσταση ανθολογίας, κάτι ανάμεσα στο Μις με το Ζόρι και την Πρόταση, ενώ ο Τέιτουμ ξεχωρίζει, καθώς από τη μέση της ταινίας κι έπειτα σώζει τη δράση που εκτυλίσσεται σε ψηφιακά φόντα, υιοθετώντας το πνεύμα του Μπραντ Πιτ στη φωνή, τον ιπποτισμό και το βλέμμα – το κάνει ανεπαίσθητα και αστεία, χωρίς να γελοιοποιεί την ενηλικίωση του χαρακτήρα του. Πάντως, σε σχέση με τις περιπέτειες που ξορκίζουν τη βία με ατακαδόρικες πλάκες, σαφώς προτιμότερη η ανώδυνη ρομαντζάδα σε τόπους μακρινούς και green screen ονειρεμένους.

VILLAGE RENTI 10,15,20-VILLAGE MALL 2,9,10,13-VILLAGE PAGRATI 1,4-VILLAGE AG.DIMITRIOS 2,3-ODEON ESCAPE 1,5-ODEON OPERA 1-ΑΕΛΛΩ 1-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 1-WEST CITY 2-ΚΗΦΙΣΙΑ 1-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2-ΝΑΝΑ 5,6-ΝΙΡΒΑΝΑ 1-ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1-ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 1-TOWN CINEMAS 1-ΑΡΤΕΜΙΣ 1-ΣΙΝΕΑΚ

Άνεμος Ελευθερίας 1821 ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Τίμος Παπαδόπουλος, Σήφης

Πολυζωίδης ΣΥΝΟΨΗ:Η δράση του Ιωάννη Φίλωνα, ενός φαντα-

στικού προσώπου που ανήκει στα ανώτερα στελέχη της Φιλικής Εταιρείας και αναπτύσσει εμπορικές δραστηριότητες στην προεπαναστατική Πελοπόννησο και στις περιοχές διασποράς του ελληνισμού, οι οποίες θα σταθούν σιωπηλοί μάρτυρες της συνωμοτικής δραστηριότητας ενός φλογερού επαναστάτη. Ο Άνεμος Ελευθερίας, η μοναδική μυθοπλαστική ταινία αφιερωμένη στην επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, παρακολουθεί τη διαδρομή ενός επινοημένου χαρακτήρα, του Ιωάννη Φίλωνα, από τη διασπορά του ελληνισμού ως την προεπαναστατική Πελοπόννησο με συνοδοιπόρο τον στρατιωτικό και πολιτικό Χριστόφορο Περραιβό. Χρησιμοποιώντας ως αφηγηματικό αρμό το κείμενο που εκφωνεί ένας χρωμολιθογράφος στις αρχές του εικοστού αιώνα εν είδει λαϊκού αναγνώσματος εκείνων των χρόνων και

εντάσσοντας στο σενάριο τη σημερινή εποχή μέσα από μια πιο επιστημονική ματιά, ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος παρουσιάζει μια φιλόδοξη αναπαράσταση, ιδιόμορφα πολυσυλλεκτική, όχι πάντα συνεκτική, σοβαρή και ακαδημαϊκή. Ο Άνεμος Ελευθερίας ευτυχώς δεν έχει καμία σχέση με τις πομπώδεις κινηματογραφικές καρικατούρες των ’70s, διότι τιμά τον ηρωισμό και τον αγώνα με ρομαντισμό και ψυχραιμία, μια διάθεση παρατήρησης και αγάπης για την επαναστατική φλόγα του πρωταγωνιστή. Χωρίς να ξεφεύγει από το ύφος των καλύτερων ταινιών του, που είναι τα ντοκιμαντέρ Ημερολόγιο Καταστρώματος και Πεσσόα/Καβάφης, ο σκηνοθέτης κινηματογραφεί κομψά και βρίσκει συγκινησιακή φόρτιση στα βλέμματα, αν και δεν αποφεύγει τη συχνή μετακίνηση από τη μια σκηνή στην επόμενη σαν να ενώνει μεγάλες βινιέτες, χωρίς να βρίσκει πάντα τον ζωτικό ρυθμό που χρειάζεται η ταινία.

VILLAGE RENTI 12-VILLAGE PAGRATI 3-VILLAGE AG.DIMITRIOS 4-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 2-WEST CITY 1-ΔΙΑΝΑ-ΚΗΦΙΣΙΑ 1-ΝΑΝΑ 1-TOWN CINEMAS 2-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2-ΖΕΑ -ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Tα Κακά Παιδιά THE BAD GUYS

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Πιερ Περιφέλ

ΣΥΝΟΨΗ:Δεν

έχει υπάρξει ποτέ άλλη παρέα φίλων τόσο κακόφημη όσο αυτή των «Κακών Παιδιών». Ο τολμηρός πορτοφολάς Mr. Wolf, ο έμπειρος διαρρήκτης χρηματοκιβωτίων Mr. Snake, ο χαλαρός άρχοντας της μεταμφίεσης Mr. Shark, ο ευέξαπτος νταής Mr. Piranha και η ετοιμόλογη χάκερ Ms. Tarantula συνθέτουν μια εγκληματική συμμορία από ζωάκια. Σύντομα θα επιχειρήσουν την πιο δύσκολη κομπίνα τους, να γίνουν υποδειγματικοί πολίτες. Η Pixar έχει την εξίσωση ανήλικου και ενήλικου θεατή και την πλούσια σημειολογία, η Disney τη μιούζικαλ συνταγή, όπως αυτή διαμορφώθηκε από την αναγέννησή της στα ’90s και έπειτα, η Illumination το σλάπστικ και τη βαβούρα, η Laika τη μακάβρια παραδοξότητα και η Dreamworks τις εξυπνάδες. Αυτά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των κυριότερων αμερικανικών στούντιο animation. Το Bad Guys είναι ταινία της Dreamworks, οπότε θα χορτάσετε εξυπνάδες – σχεδόν κάθε σκηνή έχει ένα-δυο λογοπαίγνια. Είναι επίσης ένα caper, μια ταινία απάτης, όπως έχουμε αποδώσει τον όρο στα ελληνικά. Να περιμένετε, λοιπόν, μια πλοκή εφάμιλλη του είδους, ένα πλέγμα εξαπατήσεων που μοντάρεται αλά Ocean’s 11 και παρέχει καλοδεχούμενα αβαρή διασκέδαση. Ίσως έχει λίγο περισσότερα αστεία με πορδίτσες απ’ όσα θα ήθελε ο μέσος ενήλικας, αλλά τα παιδιά γελούν πολύ με αυτά και, έτσι κι αλλιώς, περί πταίσματος πρόκειται. Είναι από εκείνες τις ταινίες κινουμένων σχεδίων χαμηλών πτήσεων μεν, ικανές (και απαραίτητες), δε, να «κλέψουν» τις έγνοιες σου για λίγη ώρα, είτε είσαι παιδί είτε ενήλικας.

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου VILLAGE RENTI 2,3,4,11,14-VILLAGE MALL 1,3,11,12-VILLAGE PAGRATI 2-VILLAGE AG.DIMITRIOS 4,5-ODEON ESCAPE 4,5-ΑΕΛΛΩ 4-ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1-ΑΙΓΛΗ 2-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 1-CINERAMA-ΚΗΦΙΣΙΑ 2-ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1-ΝΑΝΑ 3-ΣΟΦΙΑ-ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2-TOWN CINEMAS 1,2-ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2-ΑΡΤΕΜΙΣ-ΟΝΕΙΡΟ -ΖΕΑ-ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ 1

24.3.22 – lifo

39

STUDIO VISIT

Φωτογραφία

H Λίλη Τσίγκου φωτογραφίζει το ατελιέ του Στέφανου Δασκαλάκη Μια συζήτηση με τη φωτογράφο που έχει καταγράψει με τον φακό της τα ατελιέ πολλών Ελλήνων ζωγράφων. Στη LiFO παρουσιάζουμε στιγμιότυπα από το ατελιέ του Στέφανου Δασκαλάκη, με αφορμή την έκθεσή του στην γκαλερί 16 Φωκίωνος Νέγρη.

Α

απο toν χρήστο παρίδη

40 lifo – 24.3.22

υτοδίδακτη, αλλά παθιασμένη ερασιτέχνης, φωτογραφίζει όλη της τη ζωή, από τα δώδεκα, συνήθεια που αργότερα, ως αρχιτέκτονας, εκμεταλλεύτηκε ευρηματικά στις αναστηλώσεις που αναλάμβανε για λογαριασμό της Τεχνικής Υπηρεσίας της Εθνικής Τράπεζας, αποτυπώνοντας το πριν και το μετά παραδοσιακών και κλασικών κτιρίων. Αυτό τη βοήθησε να αναπτύξει την αίσθηση του χώρου και όταν κάποια στιγμή ξεκίνησε τα μεγάλα ταξίδια σε χώρες όπως το Ιράκ και η Ινδοκίνα και τόπους όπως το Κασμίρ και η Σαχάρα, είχε πια ένα απολύτως εκπαιδευμένο μάτι που μπορούσε να παρατηρεί και να καταγράφει σχεδόν μηχανικά ό,τι αξιοθαύμαστο αντίκριζε και ό,τι κινούνταν γύρω του. Λέει χαρακτηριστικά η Λίλη Τσίγκου: «Το εντυπωσιακό είναι ότι παντού οι άνθρωποι ήθελαν να φωτογραφηθούν, στηνόντουσαν από μόνοι τους, έρχονταν και μου το ζητούσαν. Θυμάμαι, μια φορά, στη Λαχόρη, ήμουν εν κινήσει, σε ένα βανάκι, κι εκεί που φωτογράφιζα ό,τι μου αποσπούσε την προσοχή, ξαφνικά πλησιάζει ένας άντρας με τη μηχανή του –πίσω του καθόταν η γυναίκα του με μπούρκα–, αρπάζει με το χέρι του σαν κοτόπουλο ένα παιδάκι και το βάζει μπροστά του, δείχνοντάς μου να το φωτογραφίσω». Αν και για εκείνη ήταν ένας τρόπος έκφρασης και ποτέ δεν το είδε επαγγελματικά, οι φωτογραφίες της κατέληξαν να γίνουν εκθέσεις σε χώρους όπως το Αετοπούλειο Πολιτιστικό Κέντρο και

ο Ιανός. Η εμμονή της να καταγράφει χώρους αλλά και η αγάπη της για την τέχνη την οδήγησαν στο εσωτερικό ατελιέ ζωγράφων όπως η Ειρήνη Ηλιοπούλου, η Ρουμπίνα Σαρελάκου, ο Κυριάκος Ρόκκος, ο Τίμος Μπαντινάκης, αλλά και του γλύπτη Βάσου Καπάνταη, που την είχε καταγοητεύσει. Φυσικά, κανένα ατελιέ απ’ όσα έχει βρεθεί μέσα στα χρόνια δεν έμοιαζε με το άλλο. Καθένα αντικατόπτριζε την προσωπικότητα του κάθε καλλιτέχνη. «Υπάρχουν ατελιέ που είναι αψεγάδιαστα, τακτικά, όπου τα μολύβια είναι τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο – σε αυτήν τη συγκεκριμένη εργασία αφιερώνεται χρόνος κάθε μέρα, ώστε όταν τελειώνει η εργασία να τακτοποιούνται. Το θέμα είναι ποια είναι η ιδιοσυγκρασία του καλλιτέχνη και πώς αυτή αποτυπώνεται στον χώρο του. Διατηρούμε με τον σύζυγο μου φιλία πολλών ετών με τον Στέφανο Δασκαλάκη, το ατελιέ του οποίου επισκέπτομαι πάνω κάτω επτά χρόνια. Όποτε πηγαίνω, τρελαίνομαι, τραβάνε την προσοχή μου εικόνες, σχήματα, κομματάκια από σελοτέιπ στο πάτωμα που είναι σαν να σχηματίζουν πίνακες κι ας μην είναι μορφές, μου φαίνονται όλα πανέμορφα. Τον κ. Δασκαλάκη τον έχει επηρεάσει το καφέ χρώμα του πατώματός του. Σε πάρα πολλά έργα του βλέπουμε αυτό το καφέ να κυριαρχεί. Δεν ζωγραφίζει για να αποτυπώσει τη μορφή, προσπαθεί να πιάσει τον χαρακτήρα αυτού που ζωγραφίζει. Δεν ζωγρα-

INFO Συλλογή Σωτήρη Φέλιου – Στέφανος Δασκαλάκης: Ζωγραφική 20132021 Γκαλερί 16 Φωκίωνος Νέγρη, Φ. Νέγρη 16, Τετ.-Παρ.: 16:0020:00 Σάβ.: 12:00-17:00 Έως 07/05 Επιμέλεια: Ειρήνη Οράτη

φίζει πιστά, εννοώ φωτογραφικά, προσπαθεί να βγάλει την ψυχοσύνθεση, η ζωγραφική του είναι πολυεπίπεδη. Εγώ λειτουργώ αυθόρμητα, δεν σκέφτομαι από πριν τι είδους φωτογραφίες θα τραβήξω. Επειδή συνήθως τα βλέπω όλα μέσα από τη μηχανή, θέλω να τα αποτυπώσω, να τα “αρπάξω” και να μείνουν όπως τα είδα πρώτη φορά, γιατί λιγάκι να κινηθείς, αλλάζει η σχέση του ενός από το άλλο και χάνεται η μαγεία. Όταν κάποιος δημιουργεί στον χώρο του, δεν θέλει ανθρώπους να κυκλοφορούν, να εισβάλλουν, έτσι και μόνο το γεγονός ότι μου επέτρεψε να μπαίνω στο ατελιέ του και να φωτογραφίζω ό,τι θέλω και για όσο θέλω ήταν για μένα τεράστια χαρά». Όντως, βλέποντας τις φωτογραφίες του ατελιέ του ζωγράφου Δασκαλάκη σε συνδυασμό με την έκθεση που παρουσιάζει αυτό το διάστημα στον χώρο της Συλλογής Σωτήρη Φέλιου στη Φωκίωνος Νέγρη, καταλαβαίνεις ότι η Λίλη Τσίγκου αποτέλεσε για τον ζωγράφο μια σιωπηλή καταγραφέα, έναν σχεδόν υποσυνείδητο παράλληλο χρωστήρα, σαν να ακολουθεί το μάτι του ίδιου του καλλιτέχνη. Και καθώς ο ίδιος ο χώρος, με το φως που μπαίνει από τις διάπλατα ανοιχτές μπαλκονόπορτες και τα παράθυρα, αλλά και με τις ενδότερες και σκοτεινότερες πλευρές του, την ακαταστασία της καθημερινότητας, τα χρώματα στις παλέτες και τα ολοκληρωμένα σε παράταξη έργα, αποτελεί μια θεματική στο έργο του ζωγράφου, η φωτογράφος αναδεικνύεται μια άτυπη βιογράφος της δημιουργικής του εξέλιξης, σαν να έχει παραδώσει το making of ενός ολοκληρωμένου ζωγραφικού κύκλου. Μετά από χρόνια εμπειρίας καταγραφής μέσω του φακού, λέει η ίδια: «Το βλέμμα μου συνεχώς ψάχνει για σχέσεις αντικειμένων, πραγμάτων, χώρου, για εκφράσεις στα πρόσωπα. Ίσως η δουλειά μου με έκανε έτσι γιατί βασίζεται στην παρατήρηση. Όπως και στα ταξίδια, είμαι έτοιμη να “αρπάξω”. Βέβαια, θα μπορούσα να πω ότι κατά κάποιον τρόπο δεν ταξιδεύω, απλώς σε όλες μου τις εκφάνσεις είμαι μια προέκταση της μηχανής μου».

Οι Iron Maiden παραμένουν η πιο διαχρονική metal μπάντα στον πλανήτη Το βρετανικό heavy metal γκρουπ έρχεται ξανά για να ενθουσιάσει το κοινό του το Σάββατο 16 Ιουλίου στο ΟΑΚΑ.

Η

πρώτη φορά που οι Iron Maiden επισκέφτηκαν την Ελλάδα ήταν το 1988, στο γήπεδο της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια. Το εισιτήριο κόστιζε 1.800 δραχμές και η συναυλία μάζεψε περίπου 20.000 φανατικούς οπαδούς τους. Έκτοτε θεωρείται μία από τις ιστορικότερες εμφανίσεις ξένου συγκροτήματος στη χώρα μας. Το φετινό καλοκαίρι θα είναι η ενδέκατη φορά που θα βρεθούν στην Ελλάδα. Έρχονται στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας τους που έχει τίτλο «Legacy of the Beast». «Κάθε μπάντα με μεγάλη συναυλιακή ιστορία χρειάζεται κάποια στιγμή να επιλέξει», γράφουν στην «Guardian», «είτε να πετάξει τα πάντα και να επικεντρωθεί στη μουσική είτε να βρεί ένα τρόπο να πάει ακόμη παραπέρα. Το “Legacy of the Beast” δείχνει ότι οι Iron Maiden επέλεξαν τον δεύτερο δρόμο. Είναι το πιο εντυπωσιακό αισθητικά σόου τους». Αυτό το υπερθέαμα θα φέρουν φέτος στο ΟΑΚΑ οι Bruce Dickinson, Steve Harris, Adrian Smith, Dave Murray, Janick Gers και Nicko McBrain. Η Legacy of the Beast World Tour ξεκίνησε το 2017 και πήρε το όνομά της από το κόμικς και το βιντεοπαιχνίδι για το κινητό που είχε κυκλοφορήσει εκείνη την περίοδο. Την είχαν χαρακτηρίσει ως μια «ιστορική περιοδεία επι-

τυχιών». Καλύπτει μεγάλο μέρος του υλικού που κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του ’80 και έχει και διάφορες εκπλήξεις. Επομένως το setlist περιλαμβάνει τα σπουδαιότερα τραγούδια τους. Αρχικά το συγκρότημα είχε ανακοινώσει τριάντα οκτώ ημερομηνίες στην Ευρώπη, ενώ μέχρι το 2020 θα περιόδευαν σε ολόκληρη την Αμερική και θα έφταναν μέχρι την Αυστραλία και την Ασία πριν ξαναγυρίσουν στην Ευρώπη για το κλείσιμο. Για πρώτη φορά στην καριέρα τους θα εμφανίζονταν και στις Φιλιππίνες. Δυστυχώς, τα σχέδιά τους τα χάλασε ο Covid. Στην Ελλάδα το κοινό είχε πάρει μια γεύση από το συγκεκριμένο σόου-υπερπαραγωγή πριν από τέσσερα χρόνια, το 2018, στη Μαλακάσα. Το 2022, βέβαια, είναι μια ιδιαίτερη χρονιά για το συγκρότημα, μια και γιορτάζει τα σαράντα χρόνια από την κυκλοφορία του «Number of the Beast», ενός θρυλικού άλμπουμ που επαναπροσδιόρισε τον σκληρό ήχο την εποχή που κυκλοφόρησε. Ήταν το πρώτο άλμπουμ των Iron Maiden με τον Bruce Dickinson στα φωνητικά και το τελευταίο με τον Clive Burr στα ντραμς – έφυγε από τη ζωή το 2013 από σκλήρυνση κατά πλάκας. Ο Dickinson έγινε η φωνή του γκρουπ το 1981, αντικαθιστώντας τον Paul Di’Anno, ο οποίος έδειχνε σημάδια αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς λόγω του

INFO Iron Maiden «Legacy of the Beast» Σάββατο 16/7 στο ΟΑΚΑ

εθισμού του στην κοκαΐνη. Θα περίμενε κανείς ότι οι Maiden θα είχαν κουραστεί μετά από σαράντα πέντε χρόνια στον δρόμο. Τίποτα, όμως, δεν φαίνεται να τους σταματάει, παρά τις αντιξοότητες, π.χ. το γεγονός ότι ο Dickinson έπαθε καρκίνο της γλώσσας (τον οποίο, ευτυχώς, κατάφερε να ξεπεράσει). Δεν θα ήταν υπερβολή να τους χαρακτηρίσουμε κάτι σαν τους Rolling Stones του μέταλ. Για ένα τόσο μεγάλο ηλικιακά γκρουπ φαίνονται ακμαιότατοι. Μάλιστα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι βιώνουν μια απρόσμενη αναγέννηση. Σε ένα διάλειμα από τη συγκεκριμένη περιοδεία τους, το 2019, ηχογράφησαν το «Senjutsu», το δέκατο έβδομο άλμπουμ τους και το δεύτερο διπλό LP της πολύχρονης πορείας τους. Με την πανδημία αποφάσισαν να το κρατήσουν κρυφό μέχρι την επίσημη κυκλοφορία του πέρυσι. Το «Senjutsu» πήρε διθυραμβικές κριτικές, ακόμη και από έντυπα που δεν το περίμενε κανείς, όπως το «Pitchfork» ή το «Popmatters», απόδειξη της τεράστιας απήχησης που έχει το γκρουπ. Σε μια εποχή που η μουσική γίνεται όλο και πιο εφήμερη, οι Maiden παραμένουν διαχρονικοί και συνεχίζουν να έχουν επιτυχία, σε αντίθεση με κάθε νέα μόδα που έρχεται και φεύγει. Κι αυτό χωρίς να έχουν προώθηση από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο. Το μοναδικό τους Νο 1 στα βρετανικά τσαρτ ήταν το κομμάτι «Bring your daughter… to the slaughter» από το 1990, που αρχικά γράφτηκε για την ταινία Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες 5 ως προσωπικό τραγούδι του Bruce Dickinson. Δεν έχει σημασία όμως. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2021 είχαν πουλήσει παγκοσμίως πάνω από 200 εκατομμύρια άλμπουμ. Σύμφωνα με τους κριτικούς, θεωρούνται μία από τις επιδραστικότερες μπάντες όλων των εποχών. Το γκρουπ σχηματίστηκε ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1975 στο Λονδίνο από τον μπασίστα Steve Harris, που φέτος κλείνει τα εξήντα έξι του χρόνια. Μαζί με τον κιθαρίστα Dave Murray παραμένουν τα δυο σταθερά μέλη του γκρουπ. Ο Harris εμπνεύστηκε το όνομα από την ταινία The man in the iron mask. Του θύμισε τη συσκευή βασανιστηρίων του Μεσαίωνα, μια σαρκοφάγο με καρφιά διαφόρων μεγεθών στο εσωτερικό της, την οποία αποκαλούσαν «iron maiden», δηλαδή σιδηρά παρθένο. Έκαναν τις πρώτες τους εμφανίσεις στην παμπ Cart and Horses στο Στράτφορντ, η οποία έχει μετονομαστεί πια σε «The birthplace of Iron Maiden». Έχουν μάλιστα τη δική τους μπίρα που ονομάζεται Trooper, από το ομώνυμο κομμάτι τους που κυκλοφόρησε το 1983 και βρίσκεται στο άλμπουμ τους «Piece of Mind». Για τις ανάγκες των τουρ τους έχουν το δικό τους αεροπλάνο, ένα Boeing 747, που λέγεται Ed Force One και έχει ζωγραφισμένη τη φιγούρα της μασκότ τους, του Eddie. O σκελετόμορφος Eddie έχει χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές μορφές σε όλα τα εξώφυλλα των δίσκων των Iron Maiden και εμφανίζεται και στις συναυλίες τους σαν ένας τερατόμορφος γίγαντας που ξιφομαχεί με τον Dickinson καθώς τραγουδάει. Σήμερα δεν χρειάζεται να είναι κανείς φανατικός οπαδός τους για να αναγνωρίσει ότι πρόκειται για μία από τις καλύτερες live μπάντες όλων των εποχών. Δεν χρειάζεται καν να αρέσει σε κάποιον το heavy metal. Είναι από τα γκρουπ που η φήμη τους προηγείται του ονόματός τους και κάθε μουσικόφιλος αξίζει να τους δει έστω και μία φορά στη ζωή του.

Μουσική

ΣΥΝΑΥΛΙΑ

από τη μαρια παππα

24.3.22 – lifo

41

ΑΡΧ ΑΙΑ ΕΛ ΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Βιβλίο

Σωκράτης, ένας μεγάλος τραγικός ήρωας Πώς η νέα μετάφραση-ερμηνεία της πλατωνικής «Απολογίας του Σωκράτους» από τον Στάντη Ρ. Αποστολίδη αποκαλύπτει έναν μεγάλο τραγικό ήρωα που προτίμησε να θυσιαστεί προασπιζόμενος την αλήθεια του Νόμου.

T

απο την τινα μανδηλαρα

42 lifo – 24.3.22

ην ώρα που φτάνει το πλοίο από τη Δήλο και αχνοχαράζει η αυγή, ο δέσμιος Σωκράτης εκμυστηρεύεται στον Κρίτωνα πως ήρθε η ώρα να πεθάνει, σχεδόν χαρούμενος που θα παραδοθεί στα χέρια της ντυμένης στα λευκά κόρης, η οποία θα τον οδηγήσει στην όμορφη Φθία, τον κόσμο των νεκρών, σύμφωνα με τον Όμηρο – μια εξομολόγηση που καθόλου δεν ταιριάζει σε έναν μελλοθάνατο, όπως εμφανίζεται ο ίδιος στον πλατωνικό Κρίτωνα. Πρόκειται για μια κορυφαία, γεμάτη θεατρικότητα στιγμή, με την οποία έστηνε πάντοτε τους διαλόγους του ο Πλάτων, η οποία αποκαλύπτει μαζί με άλλες αντίστοιχες στους διαλόγους Ευθύφρων, Κρίτων και Φαίδων –την τριλογία που αναφέρεται στον θάνατο του κορυφαίου δασκάλου– ότι ο Σωκράτης δεν φοβήθηκε ούτε στιγμή τον θάνατο, αντίθετα, παρά τις προτάσεις για απόδραση στη Λάρισα ή εξαγορά της ποινής από τους μαθητές του, προτίμησε να υποταχθεί στις αποφάσεις του δικαστηρίου και να θανατωθεί. Η απόφασή του να πιει τελικά το κώνειο, παρότι μπορούσε να κάνει αλλιώς, δικαιολογείται από την ανάγκη του να προασπιστεί με τίμημα την ίδια του τη ζωή την απαραβίαστη υπακοή στην αλήθεια των νόμων, ανεξάρτητα από το ορθό ή μη περιεχόμενο τους, κι αυτό γιατί η γεμάτη νόημα ζωή, όπως τονίζει, είναι αυτή που συνάδει με τις αρχές της δικαιοσύνης, σε αντίθεση με μια ζωή που απλώς περνά χωρίς κανένα νόημα. Ο Σωκράτης, που δεν έγραψε τίποτα και έζησε τριγυρνώντας στην Αγορά και συνομιλώντας, προτίμησε να γίνει ο ίδιος το ενσαρκωμένο παράδειγμα του αγαθού και της δικαιοσύνης, προασπιζόμενος μέχρι θανάτου την ανάγκη υποταγής στον νόμο. Δηλαδή όλα αυτά που διδάσκει και καθιστά φανερά ως πρωταγωνιστής ο ίδιος στην πλατωνική Απολογία του, την οποία μεταφράζει, ερμηνεύει και διδάσκει ο Στάντης Αποστολίδης, επιμένοντας πως ο Σωκράτης, ως απαράμιλλος τραγικός ήρωας, επέλεξε ιδία βουλήσει τον θάνατό του. Για την ακρίβεια, η έκδοση Απολογία Σωκράτους και Δίκη, που αναμένεται να κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Gutenberg, περιλαμβάνει όχι μόνο το πρωτότυπο πλατωνικό κείμενο και τη σχολιασμένη απόδοσή του

αλλά και μια εισαγωγή του μεταφραστή που συνιστά μια μελέτη αναφορικά με τις πολλαπλές συμπαραδηλώσεις της Απολογίας. Στο πλαίσιο αυτό ο μεταφραστής-μελετητής προσφέρει αναλυτικές απαντήσεις στο περίφημο σωκρατικό «αίνιγμα», σχετικό με τις θεωρίες του μελετητή Γουίλιαμ-Κιθ-Τσέιμπερς Γκάθρι, και στις περίφημες κατηγορίες που απευθύνονται στον Σωκράτη, καθώς και μια εκτενή ανάλυση των δικονομικών αρχών και του γενικότερου τρόπου που νομολογούσαν και δίκαζαν οι αρχαίοι Αθηναίοι. Ο Αποστολίδης υποστηρίζει πως δεν πρόκειται μόνο για μια ανήκουστη δικαστική πλάνη στα χρόνια της κορυφαίας δημοκρατίας του κόσμου αλλά και για μια αποθέωση της σωκρατικής σοφίας σε σχέση με την αυστηρή συστηματικοποίηση του φιλοσοφικού λόγου από τις διάφορες σχολές. Άλλωστε, ο Σωκράτης προτιμούσε να μη διδάσκει σε σχολή αλλά στις πιο σκοτεινές περιοχές της Αγοράς, στα καταγώγια και στα γυμναστήρια, αποθεώνοντας τους χειρώνακτες και τους τσαγκαράδες – δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτούς απευθύνεται στην αρχή της απολογίας του. Η έντονη θεατρικότητα του λόγου του, την οποία ακολούθησε ο Πλάτων πιστά στους κατοπινούς ολοζώντανους διαλόγους του, υπερτονίζεται με κάθε τρόπο από τον Αποστολίδη, όπως και η ανεξαρτησία του πολιτικού του πνεύματος και η πολυπρισματική του προσωπικότητα, με την οποία ταυτίστηκαν τόσο οι λεγόμενοι Ακαδημεικοί όσο και οι Στωικοί. Αυτήν ακριβώς την πλατωνική εικόνα, σε αντίθεση με την πιο «δημοσιογραφική», όπως την αποκαλεί ο Αποστολίδης, κατάθεση του Ξενοφώντα ή την πιο προβληματική του Σωκράτη από τον Αριστοφάνη, προασπίζεται ο ίδιος, επιμένοντας παράλληλα ότι πρέπει να στέκεται κανείς απέναντί της πάντοτε κριτικά. Ως εκ τούτου, η Απολογία, όσες ενστάσεις κι αν έχουν οι ακόλουθοι του Γκάθρι ενδεχομένως, φτάνει να φαντάζει ως το ολοζώντανο μανιφέστο του Σωκράτη κατά της πολιτικής αδικίας, της φαυλότητας και της έλλειψης κριτικής ικανότητας των δικαστών καθώς και των κατηγόρων του Άνυτου, του Μέλητα και του Κρίτωνα, οι οποίοι των εγκαλούν για ασέβεια έναντι των θεών της πόλης, για εισαγωγή νέων θεοτήτων και δια-

πλατων

Απολογία Σωκράτους και Δίκη Μτφρ.: Στάντης Ρ. Αποστολίδης Εκδόσεις Gutenberg

φθορά της νεολαίας. Ακολουθώντας αναλυτικά τα επιχειρήματα του απολογούμενου φιλοσόφου και κρατώντας εν προκειμένω αποστάσεις από τον αγαπημένο του Νίτσε, ο Στάντης Ρ. Αποστολίδης ανεβάζει τον Σωκράτη στο βάθρο ενός ρομαντικού ήρωα, ενός ανθρώπου που έχει συνείδηση της Ιστορίας και της υψηλής αποστολής του, μαχόμενος μόνος εναντίον όλων. Αυτό διαφαίνεται και από τη μεταφραστική εκδοχή που προτείνει, η οποία υφολογικά ακολουθεί το κρεσέντο των διαπρύσιων, πυρακτωμένων λόγων των μεγάλων τραγικών ηρώων αλλά και την έντονη προφορικότητα ενός ανθρώπου της Αγοράς, με την επιλογή μιας νεοελληνικής γλώσσας που παραπέμπει άμεσα, και μάλλον εσκεμμένα, σε αυτή των δημοτικών τραγουδιών και του Μακρυγιάννη. Όσο για το ανεξίθρησκο των πολιτικών λόγων του Σωκράτη, επιβεβαιώνεται από το ότι ο ίδιος υποστήριξε με θέρμη την Εκκλησία του Δήμου, ενώ έφυγε από την πόλη μόνο για να προασπιστεί τα συμφέροντά της: τόσο πολεμώντας στην Ποτίδαια και ύστερα στη Βοιωτία, όπου έσωσε τον Ξενοφώντα, σηκώνοντάς τον στις πλάτες του, όσο και στην Αμφίπολη και στη Δήλο. Βέβαια, η στενή του σχέση με τον Αλκιβιάδη, τον οποίον είχαν κατηγορήσει για συνέργεια με τους Σπαρτιάτες και για συμμετοχή του στην ιεροσυλία των Ερμών Κεφαλών –μια έωλη, όπως αποδείχθηκε, κατηγορία– συμπαρέσυρε τον Σωκράτη, ο οποίος είχε ούτως ή άλλως διασυρθεί από τον Αριστοφάνη και από άλλους περίοπτους εκπροσώπους της δημόσιας έκφρασης της πόλης. Αλλά, αντίθετα απ’ ό,τι ισχυρίζονταν οι κατηγορίες, ούτε άθεος υπήρξε ο Σωκράτης ούτε σκεπτικιστής, όπως επισημαίνει ο Αποστολίδης, αλλά «κριτικός της μυθολογικής παράδοσης». Και παρότι είναι πολλές οι ερμηνείες για το τι ακριβώς εννοούσε με το λεγόμενο «δαιμόνιον», οι κατηγορίες για την καθιέρωση καινών δαιμονίων δεν στέκουν από τις επιγραφικές και γραμματειακές μαρτυρίες που αποκαλύπτουν τη διαδεδομένη λατρεία «εισηγμένων» θεών την εποχή εκείνη, με κορυφαία την Ίσιδα. Στα μάτια του Αποστολίδη, ο οποίος ακολουθεί την προσέγγιση του Πλάτωνα, εξηγώντας ταυτόχρονα την κυρίαρχη θέση που επέχει στον λόγο του μεγάλου φιλοσόφου, εκτός από τη διαλεκτική, και ο μύθος –ο Αποστολίδης στις υποσημειώσεις αναφέρεται εκτενώς στις διάφορες ορφικές συμπαραδηλώσεις–, ο Σωκράτης ήταν ο απόλυτος προασπιστής του νόμου της πόλης. Ο Σωκράτης υψώνει το σθένος του, διακηρύσσοντας ότι θα προασπιστεί την αλήθεια των λόγων, άρα και της Δικαιοσύνης μέχρι θανάτου, ξέροντας άλλωστε ότι η φιλοσοφία δεν είναι τίποτε άλλο από τη στοχαστική μελέτη του. Με αυτόν τον τρόπο ο πλατωνικός Σωκράτης δηλώνει την απόλυτη πίστη του στο απαράβατο των νόμων καθώς, προτού προβεί στις γνωστές διακρίσεις του καλού από το αισχρό και του δίκαιου από το άδικο, προέβαλε ως υπερεμπειρική και απόλυτα απτή απόδειξη της άμεσης συνάφειάς τους τον ίδιο του τον εαυτό και την άκρως συνειδητή θυσία του. Αν λοιπόν οι δικαστές του δείχνουν τον ξεπεσμό στην αισχρότητα, αυτός, ως γνήσιος φιλόσοφος, προτιμά να ακολουθήσει τον δρόμο του δικαίου, δηλαδή αυτόν του θανάτου, γιατί αυτό κάνουν, όπως έλεγε και ο ίδιος στον Φαίδρο, οι γνήσιοι εραστές της σοφίας. Εξού και ότι ολοκληρώνει την Απολογία του αποχαιρετώντας με τον πιο δραματικό τρόπο τον κόσμο της Αθήνας και προτιμώντας, από τον δρόμο της ζωής, τον δρόμο του θανάτου: «Ώρα να πηγαίνουμε – για να πεθάνω γω, σεις να ζήσετε».

Τ

η δεκαετία του 1960 η αντιπαροχή είχε αλλάξει το σχήμα και τη μορφή της Αθήνας. Η πόλη ήταν το πεδίο εμπορικής/οικοδομικής εκμετάλλευσης, σε μεγάλη κλίμακα, και διεκδίκησής της από ποικίλα συμφέροντα. Για παράδειγμα, την άνοιξη του 1963 κυκλοφορούσε η ιδέα να προεκταθεί η λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας προς το Μοναστηράκι, να εξαγοραστούν όλες οι ενδιάμεσες ιδιοκτησίες, να κατεδαφιστούν τα κτίρια, να ρυμοτομηθεί εκ νέου η περιοχή της Πλάκας και να επιτραπεί «εις πλούσιους αγοραστάς να κτίσουν εκεί μερικές ωραίες βίλλες». Η Πλάκα ήταν το μήλον της έριδος, παρόλο που ανήκε στην απόλυτη αρμοδιότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Τη διεκδίκηση αυτή διευκόλυνε το αδιευκρίνιστο ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής, που παρέμενε ασαφές για διάστημα, τότε, 135 ετών, δηλαδή από την πρώτη μέρα της ίδρυσης των νέων Αθηνών. Οι εκστρατείες «Σώσατε την Πλάκα», με εκδηλώσεις και άρθρα στα τότε μέσα, που υπέγραφαν μάλιστα βουλευτές της περιφέρειας Αθηνών –προφανώς εκπροσωπώντας εργολαβικά λόμπι–, είχαν ως στόχο τους την αύξηση του ύψους στην περιοχή και την εφαρμογή των ίδιων οικοδομικών κριτηρίων που ίσχυαν σε άλλες γειτονιές της Αθήνας, οι οποίες δεν γειτνίαζαν με αρχαιολογικούς χώρους. «Η Ακρόπολις ζημιώνει τους εργολάβους» ήταν ο τίτλος ενός άρθρου του αρχιτέκτονα Κώστα Μπίρη στην «Καθημερινή», με το οποίο απαντούσε στους θιασώτες της εκστρατείας «Σώσατε την Πλάκα». Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 η Πλάκα παρουσίαζε μια διπλή εικόνα. Από τη μια ήταν το αρχαιολογικό πάρκο της Αρχαίας Αγοράς που είχε δημιουργήσει η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών και η διαμορφωμένη από τον Δημήτρη Πικιώνη πρόσβαση προς την Ακρόπολη, το Ηρώδειο, την Πνύκα και τον Λόφο των Μουσών και από την άλλη ήταν μια συνοικία ετοιμόρροπη και υποβαθμισμένη. Το πάρκο της Αρχαίας Αγοράς άρχισε να δημιουργείται μετά το 1929, οπότε ένα νομοθέτημα της κυβέρνησης Βενιζέλου προέβλεπε την ομαδική απαλλοτρίωση. Με χρήματα των Ροκφέλερ, η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών απαλλοτρίωσε όλη τη συνοικία της Βλασαρούς, από

το Θησείο μέχρι τον Αρειο Πάγο και τη Στοά του Αττάλου. Λέγεται ότι ήταν τόσο ικανοποιητικές οι αποζημιώσεις, που οι ιδιοκτήτες διαγκωνίζονταν για να επισπευστούν οι διατυπώσεις και να απαλλαγούν από το παλιό τους ακίνητο. Ο Μεσοπόλεμος ήταν όμως μια άλλη εποχή, φτώχειας και οικονομικής δυσπραγίας. Το 1963 η Πλάκα είχε περί τους 17.000 κατοίκους, οι οποίοι ζούσαν συνεχώς υπό την απειλή της απαλλοτρίωσης. Αυτό το αβέβαιο ιδιοκτησιακό καθεστώς είχε ως αποτέλεσμα τα σπίτια και τα ιδιωτικά κτίρια να μη συντηρούνται, οι χρήσεις να αλλάζουν ανεξέλεγκτα και να εγκαταλείπεται η χρήση κατοικίας, η συνοικία να υποβαθμίζεται και να παραδίδεται στα κέντρα νυχτερινής διασκέδασης, που πολλοί από εμάς τα ταυτίζουμε με τη μυθολογία των μπουάτ. Η κατάσταση πρέπει να ήταν δραματική και η πίεση να δοθεί λύση (από κατοίκους, αρχαιολόγους, υπηρεσίες κ.λπ.) οδήγησε το υφυπουργείο Οικισμού να εκδηλώσει για πρώτη φορά ενδιαφέρον για την Πλάκα, ιδρύοντας το 1965 το «Γραφείο Πλάκας». Στην ουσία επρόκειτο για μια αποκεντρωμένη μελετητική ομάδα, επικεφαλής της οποίας ήταν ο αρχιτέκτονας Γεώργιος Μπογδάνος. Στην ομάδα αυτή μετείχε ο 32χρονος τότε αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς. Το γραφείο συνέλεξε τα πρώτα πολεοδομικά και δημογραφικά στοιχεία. Τον επόμενο χρόνο, στις 17 και 18 Φεβρουαρίου 1966, οργανώθηκαν δύο συσκέψεις στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημαρχιακού μεγάρου της Αθήνας με θέμα το μέλλον της «παλαιάς πόλεως των Αθηνών», δηλαδή της Πλάκας, μιας έκτασης περίπου τριάντα εκταρίων. Στις συσκέψεις αυτές πήραν μέρος είκοσι εννιά ειδικοί ή άμεσα ενδιαφερόμενοι, όλοι άντρες, για να συζητήσουν το θέμα «η Πλάκα πρέπει να διατηρηθεί ή να απαλλοτριωθεί». Στον κατάλογο των είκοσι εννιά θα αναγνωρίσουμε σήμερα πολλά ονόματα που συνδέονται με την Αθήνα, όπως οι αρχιτέκτονες Αριστομένης Προβελέγγιος, Κίμων Λάσκαρης, Παύλος Μυλωνάς, Παναγιώτης Μιχελής, Κυπριανός Μπίρης, Διονύσιος Ζήβας, οι αρχαιολόγοι Ιωάννης Τραυλός, Νικόλαος Κοντολέων, Σπυρίδων Μαρινάτος κ.ά. Ανάμεσά τους οι νεότεροι αρχιτέκτονες Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς και Μιχάλης Δωρής.

αλέξανδρος παπαγεωργίουβενετάς Το μέλλον της Πλάκας Το αφήγημα μιας ιστορικής αντιπαράθεσης Εκδόσεις Καπόν Σελ.: 223

Η μάχη για την Πλάκα Για πρώτη φορά βγαίνουν στη δημοσιότητα τα πρακτικά των δύο συσκέψεων που έγιναν τον Φεβρουάριο του 1966 στο δημαρχείο της Αθήνας για το μέλλον της ιστορικής συνοικίας.

Ο Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, που με το έργο του αποτελεί τη μνήμη της νέας Αθήνας, στο βιβλίο του Το μέλλον της Πλάκας δημοσιεύει για πρώτη φορά τα πρακτικά αυτών των διαβουλεύσεων. Μισό και πλέον αιώνα μετά, βλέπουμε εδώ να κονταροχτυπιούνται «τα επιστημονικά και αισθητικά επιχειρήματα των ειδημόνων με τους βιωματικούς δεσμούς και υπαρξιακά συμφέροντα των πολιτών». Σε μια εποχή που δεν έχει ακόμη εμπεδωθεί η πρακτική της «ολοκληρωμένης συντήρησης», που τα νεότερα μνημεία δεν είχαν κανένα κύρος (οι Εφορείες Νεωτέρων Μνημείων ιδρύθηκαν το 1977) και που η αρχαιολατρία ήταν μονομερής, τα πρακτικά αυτά δείχνουν ότι η πόλη, στη συγκεκριμένη περίπτωση η Αθήνα, είναι πάντοτε ένα πεδίο μεγάλων αντιπαραθέσεων που δεν έχουν σχέση μόνο με οικονομικά συμφέροντα. Σε εκείνες τις συσκέψεις είχαν διατυπωθεί ξεκάθαρα δύο πλήρως αντίθετες πρακτικές διαχείρισης της Πλάκας. Γενική απαλλοτρίωση υπέρ του Δημοσίου για δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου και διατήρηση του συνόλου της Πλάκας ως «ζώσης συνοικίας». Υπέρ της πρώτης άποψης είχαν ταχθεί ο αρχαιολόγος-αρχιτέκτονας Ιωάννης Τραυλός, οι αρχιτέκτονες Αριστομένης Προβελέγγιος, Κίμων Λάσκαρης κ.ά. Μάλιστα ο Κίμων Λάσκαρης είχε στηρίξει την επιχειρηματολογία του υπέρ της γενικευμένης ανασκαφής στην άποψη ότι η Πλάκα, ως ζώσα συνοικία, είχε παραμορφωθεί ανεπανόρθωτα και δεν ήταν συγκρίσιμη με αντίστοιχες ιστορικές συνοικίες ευρωπαϊκών πόλεων. «Η Πλάκα σήμερα είναι μια συνοικία ακατοίκητος. Είναι ένας χώρος νυχτερινής ζωής με αυτοκίνητα κ.λπ., δεν είναι συνοικία κατοικίας». Σε απόψεις που ακούστηκαν ότι αντίστοιχες συνοικίες σε πόλεις του εξωτερικού συντηρούνται (αναφέρθηκε η πολιτική του Αντρέ Μαλρό στη Γαλλία), ο Κίμων Λάσκαρης είχε αντιτάξει ότι κάτω από αυτές τις συνοικίες δεν υπάρχει το ιοστεφές άστυ του Πινδάρου. Υπέρ της διατήρησης του συνόλου της Πλάκας είχε ταχθεί ο αρχιτέκτονας και καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Παύλος Μυλωνάς. Ο Μυλωνάς είχε αντιταχθεί στη μονομερή αρχαιολατρία, θεωρώντας ότι όλες οι εποχές έχουν δικαίωμα να παραμείνουν στην Ιστορία. Πρόβαλε επίσης ένα συντριπτικό επιχείρημα που το κατανοούμε απόλυτα σήμερα ως περιπατητές στην Πλάκα και στην περιοχή της Ακρόπολης. Είχε μιλήσει για την οπτική της μετάβασης από τη σύγχρονη πόλη προς τα μνημεία της Ακρόπολης. «Η Πλάκα έχει μια σημασίαν κλίμακος δίπλα στην Ακρόπολη» είχε πει. Αν η συνοικία ισοπεδωνόταν, ο Παρθενώνας θα μειωνόταν από τις πολυκατοικίες της πόλης. «Τα μικρά αυτά κτήρια που υπάρχουν στα ριζά του βουνού αναδεικνύουν τα μεγάλα κτήρια της Ακροπόλεως». Σήμερα, μετά από μια σαραντάχρονη επέμβαση στην Πλάκα, που βασίστηκε στη μελέτη και τις προτάσεις της ομάδας του καθηγητή Ζήβα, απολαμβάνουμε, οι Αθηναίοι και οι επισκέπτες, τη συνοικία αυτή της παλαιάς-νέας Αθήνας. Φυσικά, παραμένει ακόμη άλυτο το θέμα των Αναφιώτικων, της διατήρησης ή όχι αυτών των ταπεινών κτισμάτων, που λένε πολλά για τη σύγχρονη πόλη. Το θέμα της Πλάκας θεωρείται λοιπόν λυμένο, αλλά το βιβλίο Το μέλλον της Πλάκας είναι πάντα επίκαιρο, όσο επίκαιρες είναι οι επεμβάσεις και οι συζητήσεις για την όψη, τη λειτουργία και το μέλλον της πόλης. Έτσι κι αλλιώς, το παρελθόν υπάρχει στο παρόν, και το παρόν ανασχηματίζει διαρκώς το παρελθόν. Τα πρακτικά των δύο συσκέψεων του 1966 είναι πολύτιμα.

Βιβλίο

ΜΕΛΕΤΗ

απο toν niko μπακουνακη 24.3.22 – lifo

43

φωτό: παρισ ταβιτιαν

Βιβλίο

Η ιστορία μιας σύγχρονης «Φόνισσας»

απο τον μ. hulot

44 lifo – 24.3.22

Ο Στέλιος Μάινας στο πρώτο του μυθιστόρημα ασχολείται με σοβαρά ζητήματα όπως η διαχείριση του πόνου, τα όρια της ιατρικής ηθικής και η ευθανασία, με ηρωίδα μια γυναίκα που αφηγείται την ιστορία της μέσα από τη φυλακή.

Ο

Στέλιος Μάινας λατρεύει τον Παπαδιαμάντη, τον Ντοστογιέσφκι και τον Μουρακάμι κι αυτό φαίνεται στο πρώτο του μυθιστόρημα Να θυμηθώ να παραγγείλω που κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Η ηρωίδα του είναι μια αναισθησιολόγος που βρίσκεται κλεισμένη στη φυλακή επειδή, ξεπερνώντας τα όρια της ιατρικής ηθικής, βοηθάει ανθρώπους να λυτρωθούν, γλιτώνοντάς τους από τον πόνο. Μέσα από το κελί ξετυλίγεται η ιστορία της ζωής της σε μια συναρπαστική αφήγηση (με σοκαριστικές ανατροπές) που θίγει το θέμα της ευθανασίας και σε κάνει να σκεφτείς. Ο δημοφιλής ηθοποιός δεν θέλει να δηλώνει συγγραφέας, το γράψιμο είναι γι’ αυτόν διέξοδος, κάτι που του δίνει όραμα, αλλά η νέα του ιδιότητα θα τον ακολουθεί από δω και στο εξής, όπως και το «αναμφισβήτητα ταλαντούχος».

— Από πότε γράφεις; Λίγο πριν από το 2000, ο Οδυσσέας Ιωάννου, όντας διευθυντής στον Μελωδία, μου πρότεινε να κάνουμε μια εβδομαδιαία εκπομπή που λεγόταν «4 επί 4» και ήταν ένα κείμενο για την πολιτική επικαιρότητα. Δεν είχα ξαναγράψει, αλλά μου είπε «δοκίμασε!» κι εκεί είχα το θράσος να γράψω κάποια μικρά κείμενα κάθε εβδομάδα. Την επόμενη χρονιά πήρα μια εκπομπή λόγου στον Μελωδία που την έλεγαν «Εμείς, του ’60 οι εκδρομείς» και βασιζόταν σε κείμενά μου. Από κει ξεκίνησα να γράφω, ξεκίνησα δηλαδή να γράφω για το ραδιόφωνο κατά βάση. Μετά συνεργάστηκα με το «ΟΜ» που έβγαζε τότε η «Ημερησία», έγραφα κάποια κείμενα εκεί, κι έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια της γραφής, περίπου το 2000, οργανωμένα. Το 2010 έβγαλα το πρώτο μου βιβλίο με διηγήματα (Τα φαινόμενα απατούν, στις εκδόσεις Καστανιώτη) και αυτό το βιβλίο, το μυθιστόρημα, το γράφω μια δεκαετία. Ήταν ένα διάστημα μεγάλο, γιατί κάνω μια δουλειά με μεγάλη αποσπασματικότητα. Πριν από έξι μήνες θεώρησα ότι το έχω τελειώσει και είπα «το βγάζω».

— Το γράψιμο και το θέατρο ικανοποιούν διαφορετικές ανάγκες; Ναι, είναι τεράστια η διαφορά. Το μεγάλο πλεονέκτημα στη γραφή είναι ότι μιλάς στον αναγνώστη ένας προς έναν. Και μάλιστα εκμυστηρεύεσαι, αν και το να γράφεις είναι μια δημόσια έκθεση. Παρ’ όλα αυτά, απευθύνεσαι στον ενικό σε κάθε πρόσωπο, έχει πολύ μεγάλη διαφορά αυτό από το θέατρο. Το ένα κομμάτι είναι αυτό, το δεύτερο είναι η χαρά της αυτοδημιουργίας και όχι του ετερόκλητου, όπως είναι το θέατρο. Εμείς οι ηθοποιοί είμαστε μεταπράτες, δεν είμαστε πρωτογενείς δημιουργοί. Όταν γράφεις, όμως, είσαι πρωτογενής δημιουργός, με αποτέλεσμα να απευθύνεσαι σε κάποιον προσωπικά και αυτός σε σένα.

— Η ιστορία του βιβλίου πώς προέκυψε, την είχες ακούσει κάπου; Όχι. Όταν γράφεις, ουσιαστικά γράφεις πάντα για τον εαυτό σου. Όπως και στο θέατρο παίζεις έναν ρόλο, χρησιμοποιείς ένα προκάλυμμα και τα λόγια του συγγραφέα, έτσι και στη συγγραφή χρησιμοποιείς έναν μύθο, μια ιστορία. Εγώ έχω ανάγκη μια ιστορία, ένα προκάλυμμα, για να πω κάποια πράγματα, για να εκφράσω τις απόψεις μου, γιατί αυτό κάνεις, εκφράζεις τον προσωπικό σου κόσμο μέσα από ένα βιβλίο και όχι μόνο.

— Όσο και να θέλεις να το αποφύγεις, ένα βιβλίο είναι αδύνατο μην είναι έστω και λίγο αυτοβιογραφικό, ακόμα και αν δεν μιλάει καθόλου για σένα. Έτσι ακριβώς. Αφιερώνεις ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού σου, αποκλείεται να κρυφτείς.

Βεβαίως, σε αυτό το βιβλίο εγώ διάλεξα μια ηρωίδα, για δύο λόγους. Πρώτον, διότι ήθελα να αποστασιοποιηθώ από εμένα, να βάλω τον ήρωά μου απέναντί μου, γι’ αυτό διάλεξα μια γυναίκα, και δεύτερον, ήταν ένα στοίχημα για μένα, γιατί ο ήρωας είναι το alter ego σου, θες δεν δες. Οπότε ήθελα το alter ego μου να μην είναι αυτό που είμαι εγώ, αλλά να είναι αυτό που θα ήθελα να είμαι.

— Είναι μια ηρωίδα που στο τέλος τιμωρείται επειδή έχει κάνει το καλό. Αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα: ποιος είναι ο ορισμός του καλού; Γιατί το καλό έχει μεγάλη ελαστικότητα, όπως και το κακό. Δεν εφηύρα την Αμερική συγγραφικά, το αντικείμενο αυτό το έχει τολμήσει πολύς κόσμος. Ομολογώ, όμως, πως είχα την ιδέα να ασχοληθώ με αυτή την ηρωίδα όταν ξαναδιάβασα τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη. Ανακάλυψα στον Παπαδιαμάντη γενικότερα, και ειδικά στη Φόνισσα, άλλες πτυχές, αυτό που στο δικό μου βιβλίο είναι η διαχείριση του πόνου. Γιατί, προφανώς, η παπαδιαμαντική φόνισσα είναι ο άνθρωπος που δεν αντέχει πια, ξεφεύγει, φεύγει εκτός ορίων γιατί δεν μπορεί να διαχειριστεί τον πόνο τον δικό της και των γύρω της και θέλει με κάποιον τρόπο, αμήχανα, άτεχνα και εγκληματικά, να σταματήσει αυτόν τον πόνο. Γι’ αυτό και ένα έναυσμα της συγγραφής αυτού του βιβλίου ήταν και η Φόνισσα.

— Είναι ένα ερώτημα που θέτεις στο βιβλίο: «ευεργέτης ή φονιάς;». Η ευθανασία είναι κάτι σχετικά καινούργιο για την Ελλάδα, και στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι όμως μόνο σε τέσσερις χώρες έχει νομιμοποιηθεί. Έχω έναν φίλο Ολλανδό, σκηνοθέτη, που έπαθε καρκίνο του πνεύμονα, και στην Ολλανδία υπάρχει νομικά η εξής δυνατότητα: ένας ενήλικας, ένας άνθρωπος που έχει καρκίνο στην προκειμένη περίπτωση, πηγαίνει με την οικογένειά του και υπογράφει ένα χαρτί, παρουσία ενός κρατικού λειτουργού που έχει οριστεί γι’ αυτό, που λέει ότι όταν φτάσει σε ένα μη διαχειρίσιμο στάδιο μπορεί να περάσει στην ευθανασία. Είναι ο ίδιος ο πάσχων που το υπογράφει, και το υπογράφει τρεις φορές. Σου αφήνουν περιθώριο έναν μήνα, δύο μήνες μέχρι να το οριστικοποιήσεις και σου δίνουν τη δυνατότητα ανά πάσα στιγμή να το εφεσιβάλεις, να πεις όχι, το μετανιώνω. Η ευθανασία είναι ένα πολύ ευαίσθητο κομμάτι, ένα ερώτημα που δεν μπορεί να το απαντήσει κανείς με βεβαιότητα. Είναι μια απόφαση που δεν μπορείς να την πάρεις. Οι ασθενείς της ηρωίδας μου της κάνουν νόημα να τους λυτρώσει, υπάρχει η συναίνεση, αλλά είναι απαγορευμένο αυτό. Είναι έγκλημα.

— Η ηρωίδα σου δεν εγκληματίας –δεν θα πω περισσότερα για να μην κάνω spoiler–, είναι άδικα στη φυλακή. Γι’ αυτό και τον «φόνο» της τον συνδέω με τον φόνο του γατιού στην παιδική της ηλικία, που κάποιος του άνοιξε την κοιλιά, ένα παιδάκι παίζοντας, νομίζοντας ότι είναι παιχνίδι, και είναι καταδικασμένο να πεθάνει μέσα σε λίγες ώρες. Το ότι το λύτρωσε από το μαρτύριό του είναι φόνος ή ευεργεσία; Είναι ένα ερώτημα πραγματικά.

— Δεν είναι το ίδιο να πάρεις την απόφαση να κάνεις ευθανασία σε έναν άνθρωπο με το να κάνεις σε ένα ζώο, γιατί όταν το κάνεις στον άνθρωπό σου για να τον σώσεις σε περιμένει η φυλακή. Και είναι σοκαριστικό αυτό που συμβαίνει στο βιβλίο. Και η Φόνισσα δεν είναι σοκαριστική; Στον πυρήνα της ηρωίδας μου υπάρχει η διαχείριση επίσης της ήττας, όταν νιώθεις ηττημένος από τις προσδοκίες πρέπει να διαχειριστείς κάτι που είναι πολύ δύσκολο. Η Φόνισσα φαίνεται ότι

έχει ηττηθεί καθολικά, σε όλα τα μέτωπα. Και όχι μόνο η ίδια αλλά και τα παιδιά της και τα εγγόνια της, γι’ αυτό κάποια στιγμή «φεύγει», χάνει το μυαλό της.

— Με τη φυλακή τι σχέση είχες όταν ξεκίνησες να γράφεις το βιβλίο; Καμία. Είναι επιστημονική φαντασία, είναι fiction αυτά που γράφω. Έχω επισκεφτεί φυσικά και τις γυναικείες και τις αντρικές φυλακές, επανειλημμένως, και ως ηθοποιός, και έχω πάρει μια μυρωδιά εξωτερική, αλλά δεν ξέρω ποια είναι η πραγματικότητα. Το περισσότερο μέρος είναι της φαντασίας μου.

— Είσαι αισιόδοξος άνθρωπος, γενικά; Βλέπω πάντα το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Παρόλο που υπάρχει μια απαισιόδοξη πλευρά μου, δεν θέλω να υπερισχύει και δεν υπερισχύει ποτέ. Αλλά περνάμε από τη μία κακή κατάσταση στην επόμενη, κι αυτά που ζούμε με επηρεάζουν τρελά και η επιδημία, τα δύο χρόνια του εγκλεισμού με επηρεάσαν τρομερά ψυχολογικά. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν τους επηρεάζουν. Δεν γίνεται να μη σε επηρεάζει ο περιορισμός, το ότι ανοίγεις το ραδιόφωνο και ακούς για θανάτους, το ότι γύρω σου άνθρωποι πεθαίνουν. Όλο αυτό το θανατικό τα δυο τελευταία χρόνια με έχει επηρεάσει πάρα πολύ, δεν μπορώ να αισθάνομαι ότι δεν με αφορά. Προσπαθώ όμως να βλέπω έναν ορίζοντα, ενώ έχω σκοτεινιές όπως όλοι, θέλω να έχω διεξόδους, όραμα.

— Κάνεις και άλλα πράγματα πέρα από το θέατρο και το γράψιμο; Ζωγραφίζω, παίζω μουσική... (γελάει). Κοίταξε να δεις, μου αρέσει ο αναγεννησιακός καλλιτέχνης που έκανε τα πάντα, που έπρεπε να κάνει τα πάντα. Δεν ήταν υπεράνθρωπος, απλώς ήταν έτσι η εποχή. Μου αρέσουν τα εικαστικά, μου αρέσει η μουσική, προσπαθώ να βρίσκω διεξόδους πέρα από τη δουλειά μου.

— Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορείς να διαχειριστείς; Πάρα πολλά. Προσπαθώ να διαχειριστώ ό,τι μπορεί να μου συμβεί, μέσα στο πλαίσιο τα ανθρώπινο. Επειδή τα έχουμε δει όλα και δεν ξέρουμε πια τι μπορεί να μας περιμένει, προετοιμάζεσαι για τα πάντα.

— Είχες πει κάποια στιγμή ότι «η σημαντικότητα έχει να κάνει με τη γνώση της ασημαντότητάς σου». Ακριβώς. Για να μπορείς να αντιληφθείς τον κόσμο γύρω σου, πρεπει να μικρύνεις πάρα πολύ, για να μπορείς να αποκτήσεις την ευαισθησία τού να αντιληφθείς τι γίνεται γύρω σου. Και ομολογώ ότι δεν το αντιλαμβάνεσαι στη νεότητά σου, χρειάζεται μια εμπειρία κάθε φορά, καλύτερη εμπειρία. Η εσωτερική σου ταπεινότητα σού δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθείς κάποια πράγματα στη ζωή. Δεν είναι απαραίτητο 100% ότι θα το αντιληφθείς, αλλά δεν γίνεται διαφορετικά.

— Μιλάς για ταπεινότητα, όταν ένας καλλιτέχνης είναι από τη φύση του ναρκισσιστής, κάθε είδους καλλιτέχνης. Είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσουν, αλλά δεν είναι ο μοναδικός.

— Αν δεν είσαι νάρκισσος, δεν μπορείς να υπάρξεις στο σημερινό σύστημα, στα social media, τους ταπεινούς τους καταπίνει το μέσο. Θεωρείς ότι είναι πρόβλημα ο ναρκισσισμός; Νομίζω ναι. Ο ναρκισσισμός είναι εργαλείο για μένα, ένα εργαλείο για να μπορείς να διαπεράσεις ένα εμπόδιο επικοινωνιακό, επικοινωνίας με το αντικείμενό σου, κι αυτό μετά το πετάς. Γιατί ο ναρκισσισμός μπορεί να σου γίνει φοβερό εμπόδιο στο να δεις πράγματα. Βεβαίως μπορεί να σου ανοίξει και δρόμους καινούργιους.

— Με το θέατρο τι σχέση είχες όταν ξεκίνησες; Εντελώς επιφανειακή. Ανακάλυψα το θέατρο

Για να μπορείς να αντιληφθείς τον κόσμο γύρω σου, πρεπει να μικρύνεις πάρα πολύ, για να μπορείς να αποκτήσεις την ευαισθησία του να αντιληφθείς τι γίνεται γύρω σου. Και ομολογώ ότι δεν το αντιλαμβάνεσαι στη νεότητά σου, χρειάζεται μια εμπειρία κάθε φορά, καλύτερη εμπειρία.

μέσα από δύο φίλους στα γυμνασιακά μας χρόνια. Περιμένοντας να δώσουμε εξετάσεις για το πανεπιστήμιο, και πηγαίνοντας στα φροντιστήρια της εποχής, με πήγαν στο Υπόγειο του Κουν. Εκεί ανακάλυψα έναν άλλο κόσμο πραγματικά και είπα ότι κάποια στιγμή υπάρχει πιθανότητα να επιχειρήσω να το κάνω κι εγώ. Και όντως το επιχείρησα. Σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων, τουριστικά, καμία σχέση, αλλά δεν άσκησα ποτέ το επάγγελμα, πέρα από την πρακτική εξάσκηση. Ασχολήθηκα αμέσως με το θέατρο. Όταν ξεκίνησα να παίζω στο θέατρο, δεν είχε αυτή την επικοινωνιακή δυνατότητα που έχει σήμερα, δεν ήταν τηλεόραση, ήταν άλλο πράγμα.

— Ήταν τυχερή η γενιά σου; Πάρα πολύ. Η δικιά μου γενιά ήταν σε μια απόλυτη αθωότητα και σε μια φενάκη. Τη δεκαετία του ’90 που ανδρωθήκαμε εμείς, νομίζαμε ότι ήμασταν Ελβετία. Ένας νέος ηθοποιός δεν μπορούσε απλώς να βρει δουλειά, φαντάσου ότι όταν εγώ ήμουν στη σχολή, ερχόντουσαν ο Λευτέρης Βογιατζής, ο Μίνως ο Βολανάκης και έβλεπαν τις εξετάσεις για να πάρουν παιδιά, να τους δώσουν μισθό, να τους βάλουν ένσημα ως μαθητές για να δουλέψουν στο θέατρο. Σήμερα αυτό είναι επιστημονκή φαντασία. Ήταν πολύ πιο εύκολη η δουλειά μας τότε. Στα παιδιά σήμερα δεν έχουμε επιφυλάξει την καλύτερη μοίρα. Στη γενιά του γιου μου –είναι 33 χρονών– αλλάξαμε τα φώτα. Εγώ περιμένω από τα 18χρονα τώρα να κάνουν κάτι ριζοσπαστικό, γιατί τα 30χρονα, τα παιδιά μας, ήταν πολύ άτυχα. Έζησαν όλες τις κρίσεις από την εφηβεία τους και ακόμα τις ζουν, κι αυτό είναι άσχημο. Βλέπεις ότι κάθε μέρα συμβαίνουν πράγματα που δεν τα πιστεύεις, λες αποκλείεται να γίνει αυτό, και γίνεται, οπότε δεν ξέρω ειλικρινά, κι εγώ είμαι με μια τεράστια απορία «πού πάει το πράγμα;».

— Πώς είναι τα πράγματα στο θέατρο σήμερα; Ομολογώ ότι το θέατρο στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια, έχει περάσει σε ένα άλλο επίπεδο. Δεν θα έλεγα ότι είναι υποδεέστερο από πολλά θέατρα σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, κι αυτό δεν το λέω μόνο εγώ, το λένε και ξένοι φίλοι που έρχονται και βλέπουν παραστάσεις στην Ελλάδα. Συγγραφικά νομίζω ότι έχουμε ακόμα θέμα, διότι η γραφή ενός καινούργιου θεατρικού έργου είναι ολόκληρη διαδικασία στην οποία εμπλέκονται τα υπουργεία και το κράτος. Χρειάζεται καλλιέργεια κρατική για να υποστηρίξει νέα παιδιά, να τα στηρίξει να γράψουν έστω και βλακείες, να αποτύχουν, γιατί μέσα από την αποτυχία θα βγει κάτι καλύτερο. Αυτό ακόμα δεν το έχουμε πετύχει. Το λέω έχοντας παράδειγμα το καταλανικό θέατρο – όχι το ισπανικό. Τα τελευταία 15 χρόνια έχει διεισδύσει σε όλη την Ευρώπη, κι αυτό δεν έγινε τυχαία, έγινε μετά από μεγάλη προσπάθεια του καταλανικού θεάτρου –και της καταλανικής γλώσσας– να διεισδύσει πανευρωπαϊκά. Πόνταρε, πλήρωσε, υποστήριξε νέους συγγραφείς, πιστεύω ότι μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο και εδώ για να μπορέσει να αναπτυχθεί το νέο ελληνικό έργο. Ο Τάρλοου με το θέατρο Πορεία έκανε ένα στούντιο γραφής τα τελευταία δυο-τρία χρόνια και διοργάνωσε και έναν διαγωνισμό στον οποίο βράβευσε δύο έργα ελληνικά, με τη δυνατότητα αυτά τα δύο έργα να τα ανεβάσει. Πιτσιρίκια τα γράψανε. Αυτά τα δύο έργα θα ανέβουν και σε ένα από αυτά θα παίξω εγώ μετά το Πάσχα. Υπάρχουν πολλά παιδιά που γράφουν θέατρο, απλώς χρειάζονται κατεύθυνση και στήριξη.

Βιβλίο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

στέλιος μάϊνας Να θυμηθώ να παραγγείλω

Εκδόσεις Mεταίχμιο Σελ.: 312

24.3.22 – lifo

45

ΚΡΙΤΙΚΗ φωτό: karol jarek

Θέατρο

«Τρωίλος και Χρυσηίδα»: Σαίξπηρ με ανανεωτικό σκηνοθετικό βλέμμα Κριτική για την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, σε μετάφραση Νίκου Χατζόπουλου και σκηνοθεσία Μαρίας Πανουργιά.

Σ

απο τη λουίζα αρκουμανέα

46 lifo – 24.3.22

το Τρωίλος και Χρυσηίδα, ο Tρωικός Πόλεμος έχει καταντήσει μια ιστορία για απρόθυμους, αποκαμωμένους παίκτες που νιώθουν παγιδευμένοι σε έναν «καβγά για μια πόρνη κι έναν κερατά». Οι άντρες μιλούν για τις γυναίκες (και τους φέρονται) σαν αντικείμενα, πόρνες ή πηγές μόλυνσης. Μέσα σε κλίμα φόβου και απειλής, οι υποσχέσεις καταπατούνται, ο έρωτας καθίσταται αδύνατος, ενώ το σεξ δρομολογείται μέσω λάγνων προαγωγών, ο ικανότερος εκ των οποίων, ο Πάνδαρος, αφήνει κληρονομιά στους θεατές τη σύφιλή του (μεγάλο άγχος εκείνης της εποχής). Ούτε η παρηγοριά της κωμωδίας ούτε η ανάταση της τραγωδίας. Μονάχα κυνισμός, μηχανορραφίες, ψυχική παραζάλη, φρίκη. Καμία «βοήθεια» δεν προσφέρει ο συγγραφέας, οι προθέσεις του παραμένουν ανεξιχνίαστες. Και ήταν πραγματικά μεγάλη η περιέργεια με την οποία προσήλθαμε στο θεάτρο Rex για να δούμε πώς παρουσιάζεται επί σκηνής αυτός ο αποστεγνωμένος από ιδανικά κόσμος, όπου έχει χαθεί κάθε ελπίδα. Δύο επιβλητικές, ελαφρώς υπερυψωμένες, αχυρένιες καλύβες δεσπόζουν πάνω σε ένα πάτωμα μαύρο, γυαλιστερό, όπου τα σώματα των ηθοποιών αντανακλώνται πολλαπλασιαζόμενα και αυτοθαυμαζόμενα, ημίγυμνα, με οπίσθια προκλητικά υπερφουσκωμένα. Σώματα που τρίβονται οιστρόπληκτα στις επιφάνειες, κατειλημμένα από επιθυμία, όπως εκείνο του Τρωίλου, που δηλώνει «λιγόψυχος όσο ένα κοριτσάκι στα σκοτάδια», αλλά και του Πάνδαρου (πάντοτε απολαυστικός ο Γιάννης Κλίνης), που τεντώνεται για να χαϊδέψει όσο περισσότερο μπορεί τον ξαναμμένο Τρωαδίτη πρίγκιπα, το ανομολόγητο αντικείμενο του πόθου του. Σώματα που παραπέμπουν κινησιολογικά στους Ανθρωπίδες (τους Μεγάλους Πιθήκους), στόματα που μασουλάνε διαρκώς, γλώσσες βαμπιρικές που εκτινάσσονται επιθετικά στη θέα του θηλυκού, δόντια που μακραίνουν για να καρφωθούν σε σάρκα φρέσκια, λαχταριστή

– θα λέγαμε πως το σώμα και οι ορέξεις του, κυριολεκτικές και μεταφορικές, είναι σε τούτη την παράσταση εκτεθειμένο και ταυτόχρονα κυρίαρχο, επιφορτισμένο όχι μόνο με όλη τη σημειολογία του έργου αλλά και με την αποστολή να μας μεταφέρει σε έναν ρευστό χώρο λυκαυγούς και λυκόφωτος, στο μακρινό παρελθόν και στο πιθανό μέλλον μας, εκεί όπου είμαστε ζώα και άνθρωποι μαζί, εκεί όπου το pre-human συναντά το meta-human, στην αρχή του πολιτισμού και στο διαβλεπόμενο τέλος του. Και είναι αυτή η αίσθηση που αποτυπώνεται ισχυρότερα μέσα μας κατά τη διάρκεια και, κυρίως, μετά τη λήξη της παράστασης, μια αίσθηση που κινείται πέρα από τον εκφερόμενο λόγο, πέρα από την πλοκή και τις πλεξούδες της, και που έχει να κάνει με την ικανότητα των σωμάτων να καταλάβουν από τη μία τις χειρότερες και από την άλλη τις καλύτερες δυνατές θέσεις που διανοίγονται μπροστά τους, άπαξ και υπερβούν τις δεδομένες, προδιαγεγραμμένες στάσεις καθήλωσης, επανάληψης και υποταγής (ή κυριαρχίας), άπαξ και σπάσουν τις συνήθειές τους, για να ακολουθήσουν ελεύθερα τον ρυθμό του ενθουσιασμού, της ορμής και της επινοητικότητάς τους. Γιατί το σύμπαν που οραματίζεται η Μαρία Πανουργιά, καίτοι πιστό στο ζοφερό, αποδομητικό πνεύμα του κειμένου, ταυτόχρονα διαπερνιέται από μια αχτίδα φωτός. Υπάρχει ακόμη ελπίδα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο αναζωογονητικές, οι πιο αφυπνιστικές στιγμές και σκηνές της παράστασης είναι εκείνες όπου βιώνουμε ακριβώς αυτό. Οι στιγμές δηλαδή όπου σπάει το positionality (το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο που διαμορφώνει την ταυτότητά μας από πλευράς φυλής, τάξης, φύλου, σεξουαλικότητας και ικανότητας) και κάτι αναπάντεχο συμβαίνει ενώπιόν μας: ένας βασιλιάς μετατρέπεται σε γραφικό τοτέμ-νάνο, ένας πρίγκιπας σέρνεται σαν χταπόδι στα πατώματα, ένας στρατάρχης αποκοιμιέται την

INFO «Τρωίλος και Χρυσηίδα» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ Μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος Σκηνοθεσία: Μαρία Πανουργιά Μουσική: Blaine Reininger Διανομή (αλφαβητικά): Eυδοξία Ανδρουλιδάκη, Στέλλα Βογιατζάκη, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Λάμπρος Γραμματικός, Θανάσης Ζερίτης, Γιάννης Κλίνης, Γιώργος Κριθάρας, Άρης Νινίκας, Θεανώ Μεταξά, Ηλίας Μουλάς, Μάνος Πετράκης, Κωνσταντίνος Πλεμμένος, Νάνσυ Σιδέρη Εθνικό Θέατρο Rex - Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη» Τετ.-Κυρ. 20:00

1. Brian Massumi, «What animals teach us about politics»

ώρα που εκφωνεί τον λόγο του, δύο ξακουστοί ήρωες, αντί να μονομαχήσουν, επιδίδονται σε ανάλαφρο, λικνιστικό εναγκαλισμό, μια αγέλη αρχηγών στριμώχνεται ηδονοβλεπτικά γύρω από μια καλύβα, θωπεύοντας ανοήτως ο ένας τα οπίσθια του άλλου, μια απαξιωμένη γυναίκα αποκτά τρία σώματα και τρεις φωνές για να εκφέρει με πολλαπλασιασμένη κωμική ισχύ τον προφητικό λόγο της, προκαλώντας κατάρρευση στα ανδρικά ώτα, ένας δούλος ξεφεύγει από τον κακοποιητικό κλοιό των ανωτέρων του και αρχίζει μικρό, τρελούτσικο χορό, αψηφώντας κάθε επιταγή της λογικής και του προσδοκώμενου ως προς τη «δουλική» συμπεριφορά του. Μια κανονικοποιημένη χειρονομία είναι μια προβλέψιμη χειρονομία, λέει ο Brian Massumi.¹Κάθε φορά που αυτό ανατρέπεται, έχουμε μια μικρή επανάσταση, μια μικρή απελευθέρωση. Και πόσο έντονα την αισθανόμαστε, όταν τα μέλη του θιάσου, την ώρα που όλα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο στην πλοκή του έργου, κάνουν το τελευταίο πράγμα που θα περίμενε κανείς: μπαίνουν ο ένας δίπλα στον άλλο (ή μπροστά ή πίσω) και, ενώ μιλούν, αρχίζουν ταυτόχρονα να εκτελούν ρυθμικό βηματισμό. Είναι η στιγμή όπου τα σώματα μπαίνουν από μόνα τους σε μία σειρά, ενώνονται κι επικοινωνούν άμεσα, χωρίς την παρέμβαση καμίας υπερβατικής δύναμης, αλλά ωθούμενα μονάχα από την επιθυμία τους. Είναι η στιγμή όπου όλες οι ατομικότητες εξέρχονται από το Εγώ και, χωρίς να χάνουν τη μοναδικότητά τους, προχωρούν σε μια ακούσια αυτοοργάνωση, υφίστανται μια δια-ατομική μεταμόρφωση (την «transindividual transformation» του Massumi), διαρρηγνύουν τη λογική συνείδηση και εισέρχονται στην αίσθηση (affect) παράγοντας τελικά κάτι νέο, έναν συλλογικό παλμό που μας παρασύρει και μας ανακουφίζει: ας ζήσουμε, είναι σαν να λένε, δεν υπάρχει άλλη οντολογική δυνατότητα. Μπορεί να οδεύουμε προς το χείλος του γκρεμού, αλλά, τουλάχιστον, ας πάμε ως εκεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αξιοποιώντας το μεγαλύτερο όπλο μας – τη συλλογική μας έκφραση... Είναι περιττό να πω εδώ πόσο ανάγκη έχουμε στο θέατρο από ανανεωτικά σκηνοθετικά βλέμματα, όπως αυτό της Μαρίας Πανουργιά. Δεν θεωρώ σημαντικό, εν προκειμένω, το αν η παράσταση παρουσιάζει αδυναμίες ή αν χρειάζεται να φτάσουμε στο δεύτερο μέρος για να αναδυθούν πιο ολοκληρωμένες οι προθέσεις και η δύναμή της. Σε μια εποχή όπου έχουμε πλέον κουραστεί από το αναμάσημα στερεότυπων αναπαραστάσεων, προτάσεις σαν τη συγκεκριμένη έρχονται να μας υπενθυμίσουν τι θα πει ερμηνεία ως πράξη βαθιάς καταβύθισης και προσωπικής επένδυσης, ως δημιουργία ενός αυτόφωτου, αυτοτελούς σκηνικού σύμπαντος, ως άλμα της φαντασίας, ως ανάληψη πραγματικού ρίσκου, όπως αυτό που προκύπτει από τη συνάντηση με φλέγοντα φιλοσοφικά και πολιτικά ζητήματα του καιρού μας. Κλείνοντας, θα ήθελα να μνημονεύσω την εύρυθμη μετάφραση του Νίκου Χατζόπουλου, την εξαιρετική κινησιολογική δουλειά της Ζωής Χατζηαντωνίου, που κατέστησε τόσο γλαφυρό τον σωματικό κώδικα της παράστασης, τα συναρπαστικά κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη, που ενώ είναι από μόνα τους έργα σύγχρονης τέχνης, εναρμονίζονται απόλυτα με το σύνολο, και τα φετιχιστικής ομορφιάς σκηνικά της Μυρτώς Λάμπρου. Όσο για τη μουσική του Blaine Reininger, αυτή, με την ονειρική υφή της, έρχεται να προσφέρει την τέλεια ειρωνική αντίστιξη στο αδηφάγο περιβάλλον του εγχειρήματος.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

BRUNCH 22 ΜΕΡΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΠΟΥ ΑΠΟΘΕΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΙΟ ΧΑΛΑΡΗ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ

από τη λινα ιντζεγιαννη φωτο: γιωργοσ ξανθινακησ εικονογραφηση: bianka 24.3.22 – lifo

47

Louis Bistrot

Απολαυστικές γεύσεις σε μια ατμόσφαιρα που μυρίζει Παρίσι. Έχεις απολαύσει ποτέ brunch σε παριζιάνικο bistro; Αν όχι, το Louis είναι ό,τι πιο κοντινό σε μια τέτοια εμπειρία, που σε μεταφέρει μακριά από την Αθήνα, τοπικά και χρονικά. Η ατμόσφαιρα, βγαλμένη από άλλες εποχές, έχει μια αυθεντικά ρομαντική διάθεση που σε κάνει να χαλαρώνεις στις ρετρό καρεκλίτσες και να αφήνεσαι στη μαγεία των γεύσεων. Καθημερινά από τις 8:00 έως τις 14:00 μπορείς να δοκιμάσεις τις λαχταριστές προτάσεις του brunch menu. Croque Madame με καπνιστή γαλοπούλα και τηγανητό αυγό ή Croque Monsieur με prosciutto cotto, avocado toast με μους αβοκάντο και ντοματίνια, Katsu Sando με κοτόπουλο, καλαμπόκι, σουσάμι, τσιπς αγγουριού και σος ταχίνι, αυτές είναι κάποιες από τις αλμυρές προτάσεις του καταλόγου όπου πρωταγωνιστούν τα ολόφρεσκα υλικά και ο συνδυασμός τους σε συνταγές

άκρως χορταστικές και νόστιμες. Όσο για τις γλυκές επιλογές, δεν πρέπει να παραλείψεις το choco burger με αφράτο ψωμί μπριός, μπανάνα, τριμμένο μπισκότο, πραλίνα φουντουκιού και κουλί φράουλας ή τα φανταστικά pancakes σε διαφορετικές παραλλαγές. Όσο μεσημεριάζει, το brunch στο Louis Bistrot έχει να σου προσφέρει εξαιρετικές σαλάτες, πίτσες και μια σειρά από πιάτα που θα συνοδεύσεις με κάποια από τις ετικέτες της ενημερωμένης wine list. Ακόμα κι αν δεν είσαι οινόφιλος, ετοιμάσου να γίνεις λάτρης του pairing γεύσεων και κρασιού. Φυσικά, οι γεύσεις παίρνουν τη θέση που τους αξίζει μέχρι το βράδυ, δημιουργώντας στιγμές για ελαφρύ lunch ή ένα ξεχωριστό δείπνο. Το Louis Bistrot είναι εκείνη η γωνιά του κέντρου που μοιάζει να έχει προσγειωθεί από αλλού και σε καλωσορίζει σε μια εμπειρία γεύσης made in France.

Brunch

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

48 lifo – 24.3.22

Kuko's the bar

Καλαμιώτου 3 & Αθηναΐδος, 210 3238673, Facebook: Louis Bistrot, Instagram: Louis Bistrot

Brunch time σε έναν χώρο που γίνεται στέκι για αυθεντικές στιγμές.

To Kuko's the bar είναι από εκείνα τα μέρη που αποκλείεται να μην τα προσέξεις. Είναι η ενέργεια που εκπέμπει και σε τραβάει σαν μαγνήτης, είναι η φιλική ατμόσφαιρα που μοιάζει να σου χαμογελάει, είναι αυτή η πληθωρική αισθητική που σε κάνει να νιώθεις ότι εδώ μπορείς να είσαι ο εαυτός σου. To brunch στο Kuko's είναι αυθεντικό και νόστιμο, όπως ακριβώς ταιριάζει στη φιλοσοφία του.

Scrambled eggs με ντοματίνια, σχοινόπρασο και λάδι τρούφας πάνω σε pancakes, ομελέτα αβοκάντο με ασπράδι αυγού, γαλοπούλα, ντομάτα και φρέσκια μοτσαρέλα, ψητό κοτόπουλο σε ψωμάκι χαρουπιού με μανιτάρια, τυρί κρέμα και λάδι τρούφας, μπέιγκελ μπριός με καπνιστή γαλοπούλα, τυρί κρέμα, βραστό αυγό, ντοματίνια, baby σπανάκι και φουντούκια, όλες οι γεύσεις είναι μοναδικές, αλλά αν θέλεις να νιώσεις την πιο casual

chic brunch εμπειρία, πρέπει να δοκιμάσεις το Just the 2 of us με αυγά μάτια, τηγανητές πατάτες, μπέικον, σαλάμι αέρος, καπνιστό χοιρομέρι, ντοματίνια, φρυγανισμένα ψωμάκια και γραβιέρα. Ένα πιάτο για δύο ή για έναν πεινασμένο, που γίνεται εμβληματικό! Η μπαρόβια πλευρά του Kuko's σε καλεί να συνδυάσεις το brunch με κάποιο από τα καταπληκτικά κοκτέιλ για μια ακόμα πιο δυνατή απόλαυση. Αν πάλι είσαι φανατικός coffee lover, ο καφές είναι specialty και, φυσικά, θα σε ενθουσιάσει με το γευστικό του προφίλ.

It’s up to you! Πάντως, ό,τι κι αν διαλέξεις μπορείς να το ευχαριστηθείς σε έναν χώρο που γίνεται στέκι από την πρώτη στιγμή. Και παρότι πήρε το όνομά του από το «τρεις κι ο κούκος», το Kuko’s the bar είναι πάντα γεμάτο από χαμογελαστούς ανθρώπους που κάθε άλλο παρά μόνοι τους αισθάνονται!

Καλαμιώτου 4, 210 3248897, Facebook: KUKO’s The Bar, Instagram: kukosthebar

Couleur Locale

B R U N C H

Γεύσεις με θέα και μια ομάδα που σε καλωσορίζει με χαμόγελο. Αν έπρεπε να χρησιμοποιήσεις ένα χρώμα για να περιγράψεις το κέντρο της Αθήνας, ποιο θα ήταν αυτό; Δεν είναι και τόσο εύκολο να ζωγραφίσεις μία από τις πιο όμορφες και χαρακτηριστικές συνοικίες που διηγείται την ιστορία χιλιάδων ετών, αναδεικνύοντας τον πολιτισμό μιας ολόκληρης χώρας – και όχι μόνο. Το Couleur Locale καταφέρνει να γίνει ένα με τη θέα της Ακρόπολης που θαυμάζεις από τον δεύτερο όροφο όπου στεγάζεται ο κλειστός χώρος, αλλά και από την ταράτσα που βρίσκεται ακριβώς από πάνω. Όπως καταλαβαίνεις, εδώ το brunch αποκτά άλλη διάσταση, με το Μοναστηράκι να απλώνεται κάτω από τα πόδια σου και τον ιερό λόφο να μαγεύει με την ενέργειά του. Το μενού έρχεται να συμπληρώσει την εμπειρία, με γεύσεις φτιαγμένες από ανώτερα υλικά που προέρχονται από μικρούς Έλληνες παραγωγούς και καταφθάνουν ολόφρεσκα στην κουζίνα του Couleur Locale. Ανάμεσα στις συνταγές θα βρεις τα ποσέ αυγά με καπνιστό σολοµό, κρέµα αβοκάντο, άνηθο και ανεβατό Γρεβενών σε ψωμάκι μπριός αλλά και τη vegan ομελέτα με μανιτάρια, πιπεριά, κρεµµύδι και τριµµένη φέτα πάνω σε

προζυµένιο ψωµί. Λαχταριστή και η κατηγορία σάντουιτς με διαφορετικούς συνδυασμούς που σε εκπλήσσουν αλλά και η Pinsa Romana σε μια σειρά από εκδοχές. Φυσικά, ο καφές παίζει τον δικό του ρόλο στην απόλαυση, αφού μιλάμε για έναν 100% specialty coffee της Samba, ενώ αξίζει να δοκιμάσεις τις homemade λεμονάδες αλλά και τα ιδιαίτερα ροφήματα. Αν πάλι είσαι cocktail drinker, οι μείξεις του Couleur Locale θα συνοδεύσουν τα πιάτα του μενού χωρίς δεύτερη σκέψη. Τι άλλο κάνει αυτό το food spot να ξεχωρίζει; Η ομάδα του. Μια ομάδα –τη λες και παρέα– που από το 2014 βρίσκεται σχεδόν αυτούσια στον ίδιο χώρο, προσφέροντας χαμόγελα και αυθεντική φιλοξενία σε ένα περιβάλλον όπου κάθε λεπτομέρεια έχει σχεδιαστεί με αγάπη και αληθινή φροντίδα. Αυτή είναι μια συνταγή που δεν αντιγράφεται εύκολα και οδηγεί με ακρίβεια στην επιτυχία. Το Couleur Locale ξεπροβάλλει στη στοά Νορμανού σαν ένα χρωματιστό bubble που ίπταται και σε καλεί να το ανακαλύψεις. Μαζί του θα ανακαλύψεις μια πλευρά του κέντρου που σε κάνει να χαμογελάς.

Στοά Νορμανού, Μοναστηράκι, 216 7004917, www.couleurlocaleathens. com, Facebook: Couleur Locale, Instagram: couleurlocaleathens 24.3.22 – lifo

49

Bootleg

Για brunch στο στέκι του Χολαργού που σε καλωσορίζει από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Το Bootleg έγινε κιόλας 9 χρονών. Και σε αυτή την περίπτωση, ο χρόνος πέρασε όχι μόνο γρήγορα αλλά και όμορφα. Γιατί εδώ, κάθε στιγμή είναι ευχάριστη και η μέρα ξεκινάει από νωρίς το πρωί με απολαυστικό καφέ, εξαιρετικές επιλογές σε τσάι, ξεχωριστά ροφήματα αλλά και πολλές επιλογές για πρωινό και brunch. Καθημερινά ο κατάλογος του Bootleg έχει να σου προσφέρει μοναδικές προτάσεις για κάθε γούστο, κάθε γευστική προτίμηση και διατροφική ανάγκη. Γευστικές ομελέτες, αυγά ποσέ –πρέπει να δοκιμάσεις τα truffle guacamole, Benedict και scrambled– και το εκπληκτικό Croissant Τwist είναι ανάμεσα στα must try, ενώ δεν λείπουν ούτε οι προτάσεις για ένα light lunch ή οι vegetarian συνταγές που θα σε ενθουσιάσουν, ασχέτως των διατροφικών σου συνηθειών. Χορταστικές σαλάτες, εξαιρετικά σάντουιτς και club-sandwich, bao buns, πίτσες αλλά και κρύα πιάτα είναι οι

ιδανικές γεύσεις για ένα απολαυστικό lunch break ή ένα after office drink. Σύντομα ετοιμάζεται και ο νέος κατάλογος με φαγητό και brunch, γιατί το Bootleg, ως άκρως ανήσυχο πνεύμα, δεν σταματά να ψάχνεται και να ανανεώνεται. Η ενημερωμένη λίστα κρασιών συνοδεύει τις γεύσεις, και φυσικά δεν λείπουν τα καταπληκτικά aperitivos και τα κλασικά ή signature cocktails με αποκλειστικές συνταγές που ξεκινούν να σερβίρονται από νωρίς το απόγευμα και συνεχίζουν μέχρι αργά το βράδυ. Εξάλλου, η νυχτερινή εκδοχή του Bootleg έχει μουσικές που σε ταξιδεύουν αλλά και events που διοργανώνονται κάθε τόσο με γνωστούς DJs, μουσικούς παραγωγούς και live μπάντες. Τώρα που ο καιρός ανοίγει, ο κατάφυτος εξωτερικός χώρος με το εξωτικό tiki bar θα σε ταξιδέψει σε μακρινά μέρη, ενώ εσύ απολαμβάνεις κάθε στιγμή στο στέκι του Χολαργού.

Brunch

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

50 lifo – 24.3.22

Sapid the Shop

Φανερωμένης 8, Χολαργός, 210 6511288, www.bootlegathens.gr, Facebook: Bootleg Athens, Instagram: Bootleg Athens

Specialty καφές συνοδεύει τις εκλεκτές γεύσεις.

To Sapid the Shop είναι ο must προορισμός αν θέλεις να ανακαλύψεις τον κόσμο του πραγματικού specialty coffee. Θα το έχεις διαπιστώσει ήδη πως ο χώρος που δημιούργησε η Sapid Coffee Roasting Co έχει μια αποστολή και την εκτελεί καθημερινά στο έπακρο, να σου προσφέρει την απόλαυση εύγευστων και εκλεκτών καφέδων, προτείνοντας κάθε τόσο μια διαφορετική εμπειρία. Αυτό το διάστημα στη μηχανή του Sapid the Shop πρωταγωνιστούν δύο μοναδικά γευστικά προφίλ από Αιθιοπία και Κολομβία, αναερόβιας ζύμωσης, που δίνουν αρωματικά φλιτζάνια espresso αλλά προτείνονται και σε καφέ φίλτρου που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσεις. (Μην ξεχνάμε ότι η παρασκευή του καφέ φίλτρου χάρισε στην εταιρεία την πρώτη θέση στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα το 2019!) Όσο για τις γεύσεις του brunch, είναι πλέον γνωστό ότι ανήκουν στην κατηγορία must try, οπότε

μην απορήσεις αν δεν βρεις αμέσως ελεύθερο τραπέζι. Τα Sando σάντουιτς με ιαπωνικό milk bread (η εκδοχή με παστράμι θα σε ενθουσιάσει) είναι σήμα κατατεθέν. Στα μπεστ σέλερ και το Croque Madame με τη βελούδινη σάλτσα μπεσαμέλ. Τα pancakes δεν σερβίρονται μόνο σε γλυκές εκδοχές αλλά και σε αλμυρές, με εξαιρετικά υλικά. Διαφορετικές συνταγές με αυγά, πίτσα και μπέργκερ γίνονται τέλειες επιλογές brunch που θα συνοδεύσουν τον καφέ σου, ή ένα ποτήρι κρασί, ή κάποιο από τα κοκτέιλ της λίστας, αν είσαι στους late brunchers. Στο retail corner μπορείς να αγοράσεις τον αγαπημένο σου καφέ αλλά και τις φοβερές χειροποίητες κούπες μέσα στις οποίες σερβίρεται. Ζωγραφισμένες μία μία στο χέρι, γίνονται ένα μικρό μέρος του Sapid που παίρνεις μαζί σου για να νιώθεις συνεχώς την ίδια ευχαρίστηση, όπως κάθε φορά που περνάς την πόρτα στο στέκι της Πετρούπολης.

25ης Μαρτίου 113, Πετρούπολη, 210 5065969, Facebook: Sapid The Shop, Instagram: sapid_theshop

Ramon Brunch Project

B R U N C H

Φέρνει ένα νέο concept, βασισμένο στην υψηλή ποιότητα. Πόσο πιο pet friendly μπορεί να είναι ένας χώρος που έχει πάρει το όνομά του από το αγαπημένο λυκόσκυλο του ιδιοκτήτη; Το Ramon Brunch Project με τη χαρακτηριστική μορφή του γερμανικού ποιμενικού στο σήμα του είναι ένα νέο στέκι που μέσα σε μόλις 8 μήνες κατάφερε να αγαπηθεί όσο λίγα και να λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης για όσους εκτιμούν τον εξαιρετικό καφέ και τις ξεχωριστές γεύσεις. Ο Αλέξανδρος Άρχος και τα δυο του παιδιά, ο Στέφανος και η Κατερίνα, μοιράζονται το ίδιο πάθος για την υψηλή ποιότητα και προσφέρουν όλα όσα οι ίδιοι θα απολάμβαναν στη βόλτα τους. Όλα ξεκινάνε με ένα φλιτζάνι από τον αρωματικό illy καφέ που εδώ σερβίρεται στην καλύτερη εκδοχή του. Για την ακρίβεια, όλα ξεκινάνε από την αγάπη των ιδιοκτητών για καλό καφέ, που τους κάνει να αναζητούν συνεχώς ό,τι καλύτερο και να το προσφέρουν με τον τρόπο που οι ίδιοι θα απολάμβαναν. Την ίδια φιλοσοφία θα βρεις και στις προτάσεις brunch, όπου τα εκλεκτά υλικά κάνουν τη διαφορά. Πρέπει να δοκιμάσεις την Quesadilla Omelette με χωριάτικο λουκάνικο, μους φέτας γεμιστή σε τορτίγια αλλά και τη vegan μπρουσκέτα με γουακαμόλε, ψητό πορτομπέλο, πίκλα από

κρεμμύδι και κονφί ντοματίνια για να πάρεις μια πρώτη γεύση, κυριολεκτικά, από τις νοστιμιές του Ramon Brunch Project. Στα must try και το Ramon’s Breakfast με σιγομαγειρεμένο χοιρινό, ψητά ντοματίνια και 2 ποσέ αυγά, που σου αφήνει στο στόμα την υπέροχη γεύση του για το υπόλοιπο της ημέρας. Τα κοκτέιλ του Ramon είναι το ίδιο προσεγμένα και συνδυάζονται μοναδικά με τις γεύσεις, ενώ, αν είσαι λάτρης των γλυκών, τα Red Velvet Pancakes με μους λευκής σοκολάτας, χειροποίητο μπισκότο και σάλτσα από φρούτα του δάσους είναι ανάμεσα στις επιλογές που θα σε ενθουσιάσουν. O χώρος, φιλόξενος και προσεγμένος σε κάθε λεπτομέρεια, επεκτείνεται και στην αυλή του, που θα γίνει απόλυτος προορισμός από δω και πέρα, καθώς ο καιρός θα ζεσταίνει. Εντυπωσιακή, elegant ατμόσφαιρα που σε καλωσορίζει για στιγμές χαλάρωσης και ξεκούρασης. Ταγμένο στην υπηρεσία του καλού brunch, το Ramon είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς προσεκτικών επιλογών που δημιουργούν τη μυστική συνταγή της επιτυχίας. Κι αυτό από μόνο του είναι ένα concept που αντιλαμβάνεσαι από την πρώτη στιγμή και σε κάνει φανατικό οπαδό του.

Παπαρηγοπούλου 69, Αγ. Παρασκευή, 21 5215 8585, Facebook: ramonbrunchproject.gr, Instagram: ramonbrunchproject 24.3.22 – lifo

51

ITALIAN INSPIRED COFFEE AND SNACKS

Cappuccio

Brunch με έμπνευση από Ιταλία.

Δεν γίνεται να είσαι φαν του brunch και να μη δοκιμάσεις τις γεύσεις του Cappuccio. Ιταλική έμπνευση, ποιοτικά υλικά, χαμογελαστά πρόσωπα και χαλαρή ατμόσφαιρα. Η μέρα ξεκινάει όπως ακριβώς πρέπει, με αρωματικό καφέ και ένα μενού από το οποίο δεν ξέρεις τι να πρωτοδιαλέξεις. Οι ομελέτες πεντανόστιμες, με την Cappuccio να κλέβει τις εντυπώσεις (κόκκινη πιπεριά, φέτα και μπέικον), ενώ αν ακολουθείς διατροφή πρωταθλητή, πρέπει να δοκιμάσεις τη Healthy high protein με ασπράδια αυγού, κολοκύθι ζουλιέν, γαλοπούλα καπνιστή και cottage cheese. Οι ιταλικές μπρουσκέτες του Cappuccio είναι ιδανικό κολατσιό: μπρουσκέτα πολύσπορη με αβοκάντο, μανιτάρι και αυγό ή με ντομάτα καρέ, κρεμμύδι, αγγούρι, πέστο βασιλικού και κρέμα βαλσάμικο. Όποια κι αν επιλέξεις θα σου αφήσει την

ανάμνηση της γεύσης της για το υπόλοιπο της ημέρας. Εξαιρετικά και τα μπέιγκελ σε διαφορετικές εκδοχές αλλά και τα energy bowls για ένα μπουστάρισμα νοστιμιάς, ενώ, αν είσαι λάτρης των γλυκών γεύσεων, το Cappuccio έχει ό,τι θα μπορούσες να επιθυμήσεις. Must try τα φανταστικά pancakes με πραλίνα φουντουκιού, αλατισμένη καραμέλα και μπανάνα ή με πραλίνα Bueno, σπιτική μαρμελάδα βερίκοκο και τριμμένο μπισκότο Oreo. Οι γεύσεις στο Cappuccio δεν σταματούν ποτέ, που σημαίνει πως όποια ώρα κι αν περάσεις την πόρτα του θα έχει να σου προσφέρει ιταλικές συνταγές για ένα ελαφρύ γεύμα και κυρίως μια ευχάριστη ατμόσφαιρα για να τις απολαμβάνεις ακόμα περισσότερο. Ένα ιταλικό all-day στέκι που κάνει το brunch πιο απολαυστικό και μοιράζει στιγμές γευστικής ευτυχίας.

Brunch

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

52 lifo – 24.3.22

Canarino trattoria

Ηλία Ηλιού 30, 210 9010092, Facebook: Cappuccio café, Instagram: cappuccio_gr

Brunch εκεί όπου παντρεύονται ελληνική και ιταλική γαστρονομία.

H ιταλική παράδοση παντρεύεται με τις ελληνικές γεύσεις. Οι συνταγές τιμούν τη μαγειρική της γειτονικής χώρας και αναδεικνύουν τα προϊόντα του τόπου μας. Και το αποτέλεσμα είναι ένα μενού που μοιάζει τόσο ιδιαίτερο όσο και οικείο. Το Canarino φέρνει τη δική του μοναδική άποψη περί γεύσης και στο brunch με μια σειρά από νέες προτάσεις που σε κάνουν να ξεκινάς, ή να συνεχίζεις, την ημέρα σου έτοιμος για όλα. Η πολύσπορη μπρουσκέτα με αβοκάντο, φρέσκα μανιτάρια σοτέ και 2 αυγά τηγανητά είναι εξαιρετική επιλογή. Φανταστικό και το μπέιγκελ με scrambled αυγά, σχοινόπρασο, καπνιστή πανσέτα και σαλάτα με βινεγκρέτ εσπεριδοειδών. Οι επιλογές με αυγά πολλές και απολαυστικές, για να διαλέξεις αυτή που σου κλείνει μάτι. Matera με 3 αυγά σε σάλτσα

φρέσκιας ντομάτας, με μυρωδικά, λουκάνικο salciccia και φρέσκο ζυμωτό ψωμί, ομελέτα Fiorence με κολοκύθι Julien, μοσχαρίσιο ζαμπόν με τρούφα και τυρί Caprino ή ομελέτα Bari με μοτσαρέλα, φρέσκα μανιτάρια και πεπερόνι. Ό,τι κι αν διαλέξεις, θα νιώσεις την ουσία της μεσογειακής γαστρονομίας και όλα όσα έχει να προσφέρει στην καθημερινή γευστική απόλαυση. Στο Canarino το brunch γίνεται ακόμα πιο ξεχωριστό γιατί μπορείς να το συνοδεύσεις με πρωινά ποτά ή κοκτέιλ που δίνουν μια άλλη φινέτσα σε αυτήν τη συνήθεια. Φυσικά, οι γεύσεις συνεχίζονται μέχρι αργά το βράδυ με προτάσεις της ιταλικής κουζίνας, όπου το ελληνικό στοιχείο κάνει μικρά θαύματα και τα πιάτα γίνονται τόπος συνάντησης για δύο από τις πιο σημαντικές κουζίνες τους κόσμου.

Ηλία Ηλιού 28, Νέος Κόσμος, 210 9010082, Facebook: Canarino, Instagram: canarinotrattoria

•Lalupa• terrace lounge

Ένα brunch spot που σε παρασύρει μακριά από την καθημερινότητα. Το brunch είναι το πιο ευχάριστο διάλειμμα της ημέρας, γι’ αυτό πρέπει να το απολαμβάνεις όπως ακριβώς του αξίζει, σε έναν χώρο που σε κερδίζει με την αισθητική, τις γεύσεις και τη φιλική του διάθεση. Το Lalupa στην καρδιά του Ζωγράφου απλώνεται σε δύο ταράτσες και σε κάνει να ξεφεύγεις από τους ρυθμούς της πόλης με κάθε τρόπο. Το φημισμένο του brunch είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους θα περάσεις την πόρτα του. Η εντυπωσιακή ατμόσφαιρα θα σε καλωσορίσει, με το στοιχείο του ξύλου να πρωταγωνιστεί, τα ιδιαίτερα έπιπλα να σε καλούν να βολευτείς, τα πράσινα φυτά να ζεσταίνουν τον χώρο και τις δυο μεγάλες λίμνες με ψά-

ρια –ναι, καλά άκουσες!– να κλέβουν τα βλέμματα. Μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό το brunch γίνεται ακόμα πιο απολαυστικό. Φανταστικές συνταγές με αυγά, ζυμαρικά και σαλάτες – δοκίμασε οπωσδήποτε τον ντάκο με μους φέτας– αλλά και τα χειροποίητα γλυκά είναι κάποιες από τις προτάσεις comfort food που μπορείς να βρεις στο Lalupa. Ο κατάλογος συνεχώς ανανεώνεται για να προσφέρει νέες γεύσεις, ενώ η cocktail list σού δίνει μια σειρά από επιλογές για να συνοδεύσεις τα πιάτα που θα επιλέξεις. Από τις 9 το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, το Lalupa είναι ο τέλειος προορισμός για ένα break από τους ρυθμούς της καθημερινότητας.

B R U N C H

Ρίζα Ρίζα

Λεωφ. Παπάγου & Δημοκρατίας 7 Ζωγράφου, 210 7706222, Facebook: •Lalupa•Instagram: lalupa_athens

Εδώ το brunch σε συνδέει με τις ρίζες σου.

Σημαντικό πράγμα οι ρίζες. Αυτό ισχύει και στη γαστρονομία, που είναι ένα σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού μας. Στο Ρίζα Ρίζα η κουζίνα της Ελλάδας τιμάται δεόντως με προϊόντα που μας κάνουν περήφανους και εδώ χρησιμοποιούνται όπως τους αξίζει για να δημιουργήσουν new age συνταγές που θα σε εκπλήξουν. Το brunch στο Ρίζα Ρίζα έχει τη δική του ιστορία, αφού εδώ και χρόνια έχει καθιερωθεί ως καθημερινή συνήθεια με πιάτα βασισμένα στα αυγά και λαχταριστά pancakes σε διαφορετικές εκδοχές. Από τότε, αυτός ο χώρος έχει γίνει καθιερωμένη στάση για γευστικό διάλειμμα με έναν εντυπωσιακό κατάλογο πιάτων. Εκτός από τα κλασικά scrambled eggs ή τα εντυπωσιακά σάντουιτς, θα πρέπει να δοκιμάσεις τους λουκουμάδες τυριών με διπλοψημένο μπέικον, που συνοδεύονται από σπιτική honey bourbon sauce,

αλλά και το Chicken brioche burger με τραγανό φιλέτο κοτόπουλο, creamy coleslaw, iceberg, παρμεζάνα και μαγιονέζα μαύρου σκόρδου. Η κατηγορία pancakes έχει να σου προσφέρει ξεχωριστές συγκινήσεις –θα δοκιμάσεις οπωσδήποτε την πραλίνα λευκής σοκολάτας με φράουλες–, αλλά, αν θέλεις κάτι πιο «ελληνικό», διάλεξε να συνοδεύσεις τον καφέ σου με την μπουγάτσα Ρίζα Ρίζα, με τραγανό φύλλο Βηρυτού, κρέμα πατισερί, φρέσκιες φράουλες, ζάχαρη και κανέλα. Τα κοκτέιλ που φτιάχνονται από ελληνικά αποστάγματα είναι μια διαφορετική πρόταση για να απολαύσεις ακόμα περισσότερο τις γεύσεις του μενού. Κι όλα αυτά στην πιο όμορφή γειτονιά της Αθήνας, στον πεζόδρομο της Δράκου, κάτω από την Ακρόπολη. Εκεί θα βρεις τις ρίζες που σε συνδέουν με τη γευστική σου αναζήτηση.

Δράκου 19, Κουκάκι, 210 922 7267, Facebook: Ρίζα Ρίζα, Instagram: riza.riza.athens 24.3.22 – lifo

53

Lot51

Speciality coffee και σε cold brew.

Το brunch από μόνο του σου ξυπνάει μια αίσθηση χαλάρωσης. Γιατί δεν είναι το βιαστικό πρωινό που θα φας στο πόδι, ούτε το γρήγορο lunch break που θα κάνεις για να τσιμπήσεις κάτι στα γρήγορα. Αντίθετα, το brunch συνδέεται με μια απόλαυση που οφείλεις να προσφέρεις στον εαυτό σου, και μάλιστα στην καλύτερη εκδοχή της. Εδώ έρχεται το Lot 51 να κάνει τη δική του δουλίτσα ως το απόλυτο στέκι για χαλαρό, νόστιμο brunch σε μια ατμόσφαιρα που βγάζει γλώσσα στη γρήγορη καθημερινότητα. Γιατί μόλις περάσεις την πόρτα με τον μεγάλο φοίνικα στην επιγραφή, είναι σαν να μπαίνεις σε μια άλλη διάσταση, όπου το άγχος και η πίεση δεν έχουν καμία θέση. Εδώ οι specialty καφέδες της Area51 σε μαγεύουν με το άρωμα και τα γευστικά χαρακτηριστικά τους και σε ξυπνάνε, ό,τι ώρα κι αν είναι, με τον πιο

ευχάριστο τρόπο. Κι αφού καταλήξεις στο αγαπημένο σου blend, έρχονται οι γεύσεις να παίξουν τον δικό τους ρόλο στην απόλαυση. Τα breakfast bowls, υγιεινά και θρεπτικά, συνδυάζουν σπόρους, φρούτα και γιαούρτι, ενώ δεν λείπει η vegan εκδοχή τους για όσους ακολουθούν ειδική διατροφή. Στα must try, φυσικά, οι συνταγές με αυγά, χορταστικές και πεντανόστιμες, σε διαφορετικές εκδοχές, αλλά και η μοναδική πίτσα. Λαχταριστά μπέργκερ και δροσιστικές σαλάτες συμπληρώνουν το μενού, που σύντομα αναμένεται να παρουσιάσει νέες εκπλήξεις, και οι γλυκές επιλογές γίνονται addiction με προτάσεις όπως το Μπισκότο από σοκολάτα Valrhona. Τα κοκτέιλ στο Lot 51 είναι πάντα έτοιμα να συνοδεύσουν τη γευστική εμπειρία και να σε κάνουν να ξεχαστείς σε έναν χώρο που έχει φτιαχτεί από φίλους για φίλους!

Brunch

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

54 lifo – 24.3.22

Brunch Factory

Παπαδιαμαντοπούλου 24Β, Ιλίσια, 6937 337066, www.lot51.gr, Facebook: LOT51, Instagram: lot.51

Το brunch στο φυσικό του σημείο.

To brunch δεν είναι μια απλή συνήθεια. Αν σκεφτείς ότι συνδυάζει δύο γεύματα, καταλαβαίνεις ότι μπορεί να γίνει η πιο απολαυστική στιγμή της ημέρας, τουλάχιστον από γευστικής πλευράς. Το Brunch Factory δημιουργήθηκε για να τιμήσει το γεύμα αυτό σε έναν χώρο που λειτουργεί αποκλειστικά από τις 7 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα, δηλαδή τις ώρες που είναι ιδανικές για breakfast ή early lunch. Ακριβώς στην καρδιά της Αθήνας αυτό το food spot προσφέρει προτάσεις brunch στην καλύτερη εκδοχή τους, αφού όλα τα υλικά είναι αγνά και ολόφρεσκα και κάθε συνταγή παρασκευάζεται τη στιγμή της παραγγελίας. Το μενού είναι εστιασμένο στο brunch, αλλά περισσότερο απ’ όλα οι γεύσεις του εκφράζουν την αγάπη και τη φροντίδα της ομάδας του Brunch Factory, ώστε ό,τι

απολαμβάνεις να είναι πραγματικά ποιοτικό. Δεν γίνεται να μη δοκιμάσεις τα αυγά Benedict με αφράτο μπριός σε τρεις διαφορετικές εκδοχές. Must try το avodaco toast αλλά και το Croque Madame, αυτό το φανταστικό γαλλικό τοστ με ζαμπόν, τυρί, ντομάτα, μπεσαμέλ και τηγανητές πατάτες. Αν, πάλι, είσαι λάτρης του γλυκού, τα πάνκεϊκ θα γίνουν αγαπημένα σου σε όποια εκδοχή κι αν τα δοκιμάσεις. Το Brunch Factory δεν θα μπορούσε να μη σου προσφέρει τον καλύτερο καφέ για να συνοδεύσεις τις γεύσεις. Εδώ θα απολαύσεις τον Buondi Roastelier που καβουρδίζεται στον χώρο και αλέθεται επί τόπου για να προσφέρει το μάξιμουμ του γευστικού του προφίλ. Η αποστολή του Brunch Factory είναι να κάνει το brunch αληθινή απόλαυση και το καταφέρνει με κάθε τρόπο!

Αθηνάς 11, 210 3218636, www.brunchathens.gr, Facebook: The Brunch Factory, Instagram: brunchfactoryathens

WeSud

Κάνει το brunch μοναδική γευστική εμπειρία.

Κάποιες συνεργασίες φωτίζονται από το άστρο της επιτυχίας. Και μην σου ακούγεται τυχαίο, γιατί μόνο αυτό δεν είναι. Οι Φίλιππος Λέανδρος και Γιώργος Παπαγεωργίου, με χρόνια εμπειρίας στην εστίαση, και ο σεφ Γιάννης Καλδάνης, με σημαντικές συνεργασίες απ’ όλο τον κόσμο στο ενεργητικό του (Νέα Υόρκη, Ibiza, Nammos στη Μύκονο), ενώνουν τις δυνάμεις τους σε ένα νέο πρότζεκτ που έχει ξεχωρίσει ήδη. Το deli pastry spot της Βούλας είναι ένας all day χώρος που προσφέρει γεύσεις που δύσκολα θα συναντήσεις αλλού. Κι αυτό γιατί τα premium υλικά πρωταγωνιστούν σε κάθε πιάτο και η εμμονή στην υψηλή ποιότητα είναι η βάση της φιλοσοφίας πίσω από το WeSud. Εδώ το brunch είναι μια πραγματική εμπειρία, αφού ο καφές Samba ετοιμάζεται σε μια μηχανή ειδική παραγγελία –μπορείς να καταλάβεις τη διαφορά από την πρώτη γουλιά– και συνοδεύεται από μια σειρά προτάσεων αλμυρών ή γλυκών. Τα

σάντουϊτς ετοιμάζονται την ώρα ακριβώς της παραγγελίας (ναι, ακόμα και το ψωμί ψήνεται εκείνη τη στιγμή και τα αλλαντικά ή τυριά κόβονται μόνο για το δικό σου πιάτο) ενώ το εντυπωσιακό WeSud tower είναι ένας πύργος από bagel με σολομό και scrambled eggs που ολοκληρώνεται με τα υλικά που επιλέγεις. Βάλε δίπλα σε αυτές τις επιλογές, τα healthy energy bowls, τα μοναδικά cookies, κέικ και κρουασάν του chef αλλά και τα μοναδικά γλυκά με ή χωρίς ζάχαρη και έχεις ένα αξέχαστο brunch. Στο WeSud οι ετικέτες των κρασιών είναι εκλεκτές και πολλές από αυτές άκρως συλλεκτικές και σπάνιες. Εξάλλου, η κάβα, το deli shop και το ζαχαροπλαστείο έρχονται να συμπληρώσουν την πολυλειτουργικότητα του χώρου που προσφέρει μοναδικές retail προτάσεις για να απολαύσεις στο σπίτι. Το WeSud βρίσκεται στα Νότια αλλά πρέπει να το επισκεφθείς όπου κι αν βρίσκεσαι. Yes, you should!

B R U N C H

Buena Vista Social Bar

Βασ. Παύλου 90, Βούλα, 210 8957509, www.wesud.gr, Facebook / Instagram: wesudathens

Θέα στην Ακρόπολη, έθνικ γεύσεις, vibes αυθεντικής απόλαυσης. Πώς μετράς την απόσταση ανάμεσα στην Κούβα και τον βράχο της Ακρόπολης; Ακούγεται αδύνατο, αλλά δεν είναι. Το Buena Vista Social Bar σε μεταφέρει σε μια αυθεντική λατινοαμερικάνικη ατμόσφαιρα, ενώ ταυτόχρονα το βλέμμα σου καρφώνεται στον ιερό βράχο που δεν χορταίνεις ποτέ. Από αυτό και μόνο αντιλαμβάνεσαι ότι εδώ το brunch έχει μια διαφορετική αίσθηση. Οι γεύσεις σε ταξιδεύουν στη Λατινική Αμερική, οι freestyle μουσικές σε χαλαρώνουν και η θέα γίνεται σήμα κατατεθέν σε αυτή την ταράτσα του κέντρου με την έθνικ διακόσμηση. Ανάμεσα στις προτάσεις για πρωινό θα βρεις την Ομελέτα Argentina με μπέικον, μανιτάρια, μοτσαρέλα, chorizo και baby σπανάκι, το πιάτο Papas con Carne –τηγανητές πατάτες με chilli con carne, αυγά μάτια, sour cream και cheddar sauce– αλλά και τη φανταστική Pizza Εggs με κουλούρι Θεσσαλονίκης, αυγά μάτια, γραβιέρα, jamόn και μαγιονέζα

καπνιστής πιπεριάς Φλωρίνης. Οι λάτρεις των γλυκών θα ξετρελαθούν με τα pancakes που έχουν το δικό τους ιδιαίτερο twist. To Pina Colada με κρέμα από ανανά, ινδική καρύδα και dulce de leche είναι συγκλονιστικό! Άλλωστε, το μενού ακολουθεί πιστά τα vibes του Buena Vista Social Bar με πιάτα brunch που σερβίρονται καθημερινά από τις 10:30 έως τις 17:00, ενώ μετά τη 13:30 συναντούν τον κατάλογο lunch, που συνεχίζει μέχρι αργά το βράδυ. Tapas, tacos, fajitas, burgers –το Cubano είναι must try– πηγαινοέρχονται στα τραπέζια και συνοδεύονται από πολύχρωμα κοκτέιλ aperitivo που ανεβάζουν ακόμα περισσότερο τη διάθεση. Εξάλλου, το Buena Vista Social Bar μοιάζει με ένα εξωτικό σκηνικό όπου κάθε λεπτομέρεια έχει δημιουργηθεί ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, για να σε παρασύσει σε ένα ταξίδι μέχρι την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, χαρίζοντας στιγμές αυθεντικής ευχαρίστησης.

Αγίου Φιλίππου 7, Μοναστηράκι, 210 3210017, Facebook: Buena Vista Social Bar, Instagram: buenavistasocialbarathens 24.3.22 – lifo

55

Νερατζιά

Brunch σε ένα νεοκλασικό που θυμίζει την ποιότητα της παλιάς Αθήνας. Στο νεοκλασικό που βρίσκεται στη γωνία Ζαν Μωρεάς και Βεΐκου στο Κουκάκι το brunch είναι μια γευστική εμπειρία που ταιριάζει στην ατμόσφαιρα του χώρου. Και δεν είναι τυχαίο ότι στη Νερατζιά αυτή η συνήθεια είναι μια must εμπειρία που δεν πρέπει να χάσεις! Ξεκινώντας από τον καφέ, καταλαβαίνεις ότι το πρωινό αλλάζει επίπεδο με τον specialty coffee που σε ξυπνάει με το έντονο άρωμα και τη γεύση του. Όσο για τις γεύσεις, το νέο μενού που επιμελείται πλέον ο σεφ Χαράλαμπος Αντωνίου βασίζεται κυρίως σε ελληνικά προϊόντα ανώτερης ποιότητας κι αυτό κάνει τη διαφορά σε κάθε συνταγή που θα δοκιμάσεις. Τι θα δοκιμάσεις; Μα φυσικά τις παραδοσιακές τηγανίτες με τυρί φέτα, μέλι, κανέλα και φρουτοσαλάτα, αλλά και τη μοναδική χωριάτικη κασιόπιτα με αποξηραμένα σύκα, κατίκι Δομοκού, κρέμα πετιμέζι και ντοματίνια. Στα μπεστ σέλερ και

το ανοιχτό σάντουιτς με μπέικον, αυγό μάτι, τυρί γραβιέρα, αποξηραμένα δαμάσκηνα και μαγιονέζα, εξόχως χορταστικό και νόστιμο! Φυσικά, στον κατάλογο θα βρεις μπέργκερ που μπορείς να απολαύσεις από το πρωί ή να τα προτιμήσεις για ένα ελαφρύ lunch break. Άλλωστε, στη Νερατζιά οι γεύσεις δεν σταματούν ποτέ και συνοδεύονται με φανταστικά κοκτέιλ που ξεκινούν από νωρίς. Οι λάτρεις του κρασιού θα βρουν μια εκλεκτή λίστα από ετικέτες για να κάνουν το δικό τους pairing, δημιουργώντας μια γευστική εμπειρία που ταιριάζει απόλυτα στον εντυπωσιακό χώρο με τις vintage λεπτομέρειες. Κάθε Σαββατοκύριακο σε περιμένουν πιάτα ημέρας που διαφοροποιούνται ανάλογα με την εποχή και τη φρεσκάδα των υλικών. Στη Νερατζιά κάθε μέρα είναι μια μικρή γευστική έκπληξη από εκείνες που απολαμβάνεις κρατώντας τα μάτια κλειστά!

Brunch

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

56 lifo – 24.3.22

Spook

Ζαν Μωρέας 6 & Βεΐκου, 210 9243025, Facebook: Neratzia, Instagram: neratzia.gr

Το στέκι της γειτονιάς που ήρθε για να φέρει κοντά τις παρέες. Το Spook είναι το new entry που δημιουργήθηκε με έναν και μόνο στόχο, να σου θυμίσει τι σημαίνει να έχεις το στέκι σου, και μάλιστα σε μία από τις πιο παλιές αθηναϊκές γειτονιές. Ένας χώρος με μίνιμαλ αισθητική, που ταυτόχρονα γίνεται απόλυτα οικείος, με ψηλό ταβάνι και μεγάλες τζαμαρίες που αφήνουν το φως να απλωθεί σε κάθε γωνιά του. Τα workspaces γίνονται ιδανικό σημείο για εργασία ή διάβασμα, ενώ απολαμβάνεις κάποιον από τους specialty coffees του OMSOM που εναλλάσσoνται κάθε τόσο, προσφέροντας μια single origin εμπειρία. Στο Spook, που σημαίνει στέκι σε μια αφρικανική διάλεκτο, ο Τάσος Λύτρας και η ομάδα του σε καλωσορίζουν για brunch με cinammon rolls, babka, american style cakes (όλα σε συνεργασία με το Πορτατίφ) αλλά και κρουασάν ή σπιτικές τάρτες φρούτων που σε καλούν να τα γευτείς – και όχι, δεν θα αντισταθείς! Στις αλμυρές επιλογές, τα premium ελληνικά προ-

ϊόντα, όπως το τυρί ΠΟΠ Σαν Μιχάλη, πρωταγωνιστούν στα ιδιαίτερα σάντουιτς, ενώ οι γεύσεις της Μεσογείου παντρεύονται με συνταγές του κόσμου – φανταστικό τσορίθο με πιπεριές Φλωρίνης, αβοκάντο, μανούρι και μια ξεχωριστή χειροποίητη μαρμελάδα μπέϊκον που θα σε μαγέψει. Στο Spook θα βρεις ένα retail corner με επιλογές καφέ αλλά και healthy σνακ, όπως οι φανταστικές αλμυρές και γλυκές μπάρες που γίνονται τέλειο energy booster. Στο πατάρι, το μπιλιάρδο γίνεται σημείο συνάντησης για παιχνίδι και επαναληπτικές ρεβάνς, θυμίζοντας εποχές προ social. Όσο για τα βράδια, το Spook μετατρέπεται σε σημείο συνάντησης για early drinks με ετικέτες ποτών που ξεχωρίζουν – ανάμεσά τους και κάποιες ελληνικές. Τώρα που έρχεται η άνοιξη, περιμένουμε πώς και πώς να ανοίξουν οι τζαμαρίες και να ενωθούμε οι «μέσα» με τους «έξω» σε έναν ενιαίο χώρο που ήρθε για να γίνει το απόλυτο στέκι!

Δημοφώντος 10, 210 3456914, Facebook: Spook, Instagram: spookcafebar

Hippy Hippo

Ένα στέκι για όλους με αέρα από Kεντρική Ευρώπη και γεύσεις του κόσμου. Και μόνο που ακούς το όνομα Hippy Hippo σου φτιάχνει η διάθεση. Το νέο στέκι που άνοιξε μόλις το προηγούμενο καλοκαίρι έχει πετύχει ήδη να φέρει τη δική του άποψη στο πολυσύχναστο Κουκάκι. Η μίνιμαλ αισθητική του με τις ποπ πινελιές δημιουργεί μια ατμόσφαιρα όπου όλοι είναι καλοδεχούμενοι και τίποτα δεν είναι δήθεν. Αυτό ισχύει και για τις γεύσεις του που επιμελείται ο Γιάννης Βαμβακούλας. Εδώ θα απολαύσεις ένα από τα καλύτερα brunch με προτάσεις που έχουν fusion άποψη και συνδυάζουν στοιχεία από τις κουζίνες του κόσμου. Στα must try τo open sandwich με home made ψωμί ντίνκελ –ψήνεται κάθε Τρίτη και Πέμπτη στην κουζίνα του Hippy Hippo–, αυγά ποσέ, σοταρισμένο σπανάκι, σάλτσα Hollandaise, crispy προσούτο και βολάκι Άνδρου, αλλά και τα αυγά ποσέ Cilbir, τουρκικής καταγωγής, με αρωματικό γιαούρτι, τυρί τσαλαφούτι και χειροποίητη chilli oil sauce. Φυσικά, οι vegan

θα βρουν τις δικές τους επιλογές με προτάσεις όπως το vegan avocado toast σε ζυμωτό ψωμί με μανιτάρια σοτέ και ξηρούς καρπούς. Στις γλυκές συνταγές πρωταγωνιστούν τα Churros pancakes με καστανή ζάχαρη και honey comb, μια παρασκευή που μοιάζει με κηρήθρα, και το φανταστικό Pain Ρerdu, τσουρέκι με κρεμ πατισερί, κόκκινα φρούτα τoυ δάσους και maple syrup. Όλα αυτά μπορείς να τα συνοδεύσεις, πέρα από τον αρωματικό καφέ και τους φρέσκους χυμούς, με τον φανταστικό cold brew, ο οποίος προσφέρεται στην classic εκδοχή αλλά και σε δύο καταπληκτικές συνταγές κοκτέιλ, Negroni και Old Fashion με ουίσκι. Τώρα μάλιστα που ανοίγει ο καιρός, το Hippy Hippo ετοιμάζει και τον εξωτερικό του χώρο στο πεζοδρόμιο για όλες τις ανοιξιάτικες στιγμές που έρχονται. Αν είσαι φαν του Βερολίνου, εδώ μπορείς να βρεις το στέκι που σε ταξιδεύει στα στενά του Μίτε με τον πιο φιλόξενο τρόπο.

B R U N C H

Πορτατίφ

Αναστασίου Ζίννη 37, Κουκάκι, 211 4183649, Facebook: Hippy Hippo, Instagram: hippyhippo_athens

Ένα λαχταριστό στέκι που μοιράζει τη μαγεία των γλυκών του. Μπορεί ένας χώρος να είναι λαχταριστός; Το Πορτατίφ είναι. Σου προκαλεί ένα χαμόγελο στα χείλη από την πρώτη ματιά και σε κάνει να νιώθεις ότι μόλις ανακάλυψες το ζαχαρωτό σπίτι στο δάσος, όπως στο παραμύθι, μόνο που εδώ δεν σε περιμένει η κακιά μάγισσα αλλά τα μαγικά χέρια του Τάσου Λύτρα και της ομάδας του Πορτατίφ, που βρίσκονται πίσω από κάθε γλυκιά δημιουργία. Η κουκλίστικη ατμόσφαιρα που θυμίζει παριζιάνικο στέκι είναι το ιδανικό καλωσόρισμα για να βολευτείς σε κάποιο από τα τραπεζάκια και να αφεθείς στη γευστική εμπειρία που έχει να σου προσφέρει το Πορτατίφ. Ο πρωινός καφές γίνεται αφορμή για να γευτείς μια σειρά από προτάσεις, με πρώτη το περίφημο κρουασάν –πιο γαλλικό δεν γίνεται!– σε διαφορετικές εκδοχές. Βουτύρου, αμυγδάλου, με σοκολάτα, φιστίκι, κρέμα ζαχαροπλαστικής ή πραλίνα φουντουκιού, ό,τι κι αν επιλέξεις θα νιώσεις

ότι δεν έχεις γευτεί κάτι παρόμοιο. Για ακόμα μεγαλύτερη απόλαυση μπορείς να το συνοδεύσεις με ροφήματα από αυθεντική λιωμένη σοκολάτα. Εξαιρετικές επιλογές για brunch τα cinnamon rolls και η babka, ενώ καθημερινά θα βρεις διαφορετικές γλυκές τάρτες –δεν γίνεται να αντισταθείς στην τάρτα λεμόνι ή στην επιλογή με κρέμα ζαχαροπλαστικής και φράουλες– αλλά και αλμυρές συνταγές. Φυσικά, η γαλλική κουλτούρα του Πορτατίφ αποτυπώνεται σε μια σειρά από γλυκά, όπως τα καταπληκτικά εκλέρ, τα μιλφέιγ και τα προφιτερόλ, χωρίς να λείπουν δημιουργίες από τις κουζίνες του κόσμου, όπως το καταπληκτικό red velvet. Όλα όσα σε κάνουν να λιώνεις από λαχτάρα θα τα βρεις στο ζαχαροπλαστείο της Μαυρομιχάλη, ώστε να πάρεις μαζί σου στο σπίτι όλη τη μαγεία των γεύσεων του Πορτατίφ. Και να είσαι σίγουρος ότι αυτή η μαγεία αρκεί για να κάνει κάθε μέρα λίγο καλύτερη.

Σίνα 21, 210 3621866, Facebook: portatifcafe, Instagram: portatifcafe 24.3.22 – lifo

57

Maya

To αδελφάκι του Zambri δημιουργεί μια νέα εμπειρία brunch. Όταν μια ιδέα είναι τόσο πετυχημένη, καλό είναι να επαναλαμβάνεται για να μπορείς να την απολαμβάνεις όσο περισσότερο μπορείς. Το Zambri, το εντυπωσιακό food spot των βορείων προαστίων, που φέρνει μια γαστρονομική άποψη υψηλού επιπέδου, μόλις απέκτησε ένα αδελφάκι. Το νέο all-day bar με το όνομα Μaya άνοιξε τις πύλες του στο νούμερο 50 της λεωφόρου Μαραθώνος, κρατώντας την ίδια επιτυχημένη συνταγή. Η ομάδα του Zambri, πιστή στις αξίες της ανώτερης ποιότητας και της εξαιρετικής γεύσης, δημιούργησε έναν ακόμα χώρο που κάνει αίσθηση τόσο ως ατμόσφαιρα όσο και ως γευστική επιλογή. Όπως είναι φυσικό, εδώ το brunch γίνεται μοναδική εμπειρία με ένα απολαυστικό μενού. Οι επιλογές πολλές, αγνές και ποιοτικές. Στον κα-

τάλογο θα βρεις το αγαπημένο Egg lovers σε διαφορετικούς συνδυασμούς για να διαλέξεις αυτό που θέλεις, ενώ μπορείς να συνεχίσεις τη γευσιγνωσία μέσα από μια καταπληκτική ποικιλία πιάτων. Το γαλλικό Croque Madame, το healthy acai bowl, η λευκή ομελέτα αλλά και η ξεχωριστή τάρτα Τατίν ή το sourdough sandwich είναι κάποιες από τις γευστικές προτάσεις. Όσο για τη γλυκιά πλευρά του brunch, είτε είσαι sweet lover είτε όχι, αξίζει να δοκιμάσεις τα pancakes του Maya! Oreo cookie, red velvet ή curd μπανάνας, όποιο κι αν επιλέξεις θα νιώσεις την απόλυτη mouth watering ευχαρίστηση! Κάθε φορά που το brunch είναι το γεύμα που αναζητάς, το Maya και το Zambri γίνονται προορισμός για στιγμές που τις ζεις με όλες σου τις αισθήσεις.

Brunch 58 lifo – 24.3.22

ERMOU ATHENS HOTEL

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Elia

Λεωφόρος Μαραθώνος 50, Άνοιξη, 210 8004040, Facebook: Maya All Day Gastro Bar, Instagram: maya.gastrobar

Εκλεκτές προτάσεις brunch με θέα στην Ακρόπολη.

Στον έβδομο όροφο του ξενοδοχείου Elia Ermou Athens Hotel με την αφοπλιστική θέα στον ιερό βράχο της Ακρόπολης και τη γραφική Πλάκα μπορείς να απολαύσεις πρωτότυπους γευστικούς συνδυασμούς ελληνικής και μεσογειακής κουζίνας σε ένα μοναδικό brunch με επιλεγμένα παραδοσιακά υλικά από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Ο executive chef Λεωνίδας Βρακάς δημιουργεί πιάτα που αναδεικνύουν τα καλύτερα προϊόντα της χώρας μας και προσφέρει γευστικές επιλογές που ταιριάζουν απόλυτα με το σημείο όπου βρίσκεται το Elia Ermou Athens Hotel. Όλα τα μνημεία του ιστορικού κέντρου είναι απλωμένα στα πόδια σου, ενώ η Αθήνα ξετυλίγει όλη τη γοητεία της σε τέτοιον βαθμό που δεν ξέρεις πού να πρωτοστρέψεις το βλέμμα. Σε αυτό το κινηματογραφικό σκηνικό μπορείς να απολαύσεις ένα ιδιαίτερο πρωινό ή brunch, ικανοποιώντας αυτό που πάντα ονειρευόσουν. Αυγά σε όλες τις δυνατές επιλογές με εμπνευσμένους συν-

δυασμούς υλικών που θα σε ενθουσιάσουν, ολόφρεσκα αρτοποιήματα που ξεχωρίζουν χάρη στα ποιοτικά συστατικά τους αλλά και σνακ κάθε είδους που γίνονται ελαφρύ γεύμα ή ιδανικό ξεκίνημα της ημέρας. Η comfort περιποίηση στον έβδομο όροφο του Elia Ermou Athens Hotel μπορεί να πάρει τη μορφή ενός platter με φρεσκοφουρνισμένα κρουασάν που σε μεταφέρουν στο κέντρο του Παρισιού. Μοσχομυριστή βουτυράτη σφολιάτα σκέτη, με πραλίνα φουντουκιού ή κρέμα λεμονιού γίνεται ιδανικό συνοδευτικό για τον καφέ, το τσάι ή τη ζεστή σοκολάτα σου. Must try το πλατό με αλλαντικά και τυριά που συνοδεύεται από λαχταριστά ψωμάκια, ενώ δεν λείπουν τα φρέσκα φρούτα εποχής, οι χειροποίητες μπάρες δημητριακών καθώς και οι gluten free επιλογές. Στο Elia Ermou Athens Hotel το brunch έχει τη γεύση που αξίζει στη μοναδική θέα προς την Ακρόπολη και στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας.

Ερμού 15-17, 210 3250100, www.eliaermouhotel.com, Facebook: Elia Ermou Athens Hotel, Instagram: elia_ermou_athens_hotel

Iguazu

Brunch σε μια τροπική ατμόσφαιρα.

Βρίσκεται στην πλατεία Βραζιλίας. Έχει πάρει το όνομά του από τους καταρράκτες που βρίσκονται στα σύνορα Αργεντινής και Βραζιλίας και εκφράζει με κάθε τρόπο το πνεύμα, την ενέργεια και τη δυναμικότητα της κουλτούρας εκείνης της πλευράς του πλανήτη. Αυτό είναι το Iguazu που σε μεταφέρει σε μέρη εξωτικά, τόσο μέσα από την τροπική του ατμόσφαιρα όσο και με τις γεύσεις της κουζίνας του. To brunch έχει τις δικές του λατινοαμερικάνικες επιρροές ώστε να προσφέρει πιάτα που φέρνουν ένα διαφορετικό twist στην καθημερινότητα. Θα δοκιμάσεις την Pizza Τropical με ψητό ανανά, χοιρομέρι και μοτσαρέλα που μαγεύει με τον συνδυασμό των υλικών της, τα αυγά Benedectina με χοιρομέρι, κρέμα ολαντέζ και αβοκάντο πάνω σε τηγανίτα είναι μια γευστική παραλλαγή που θα λατρέψεις, όπως και η ομελέτα με chorizo, 4 είδη μανιταριών, ημίλιαστη τομάτα και aji amarilo. Εξαιρε-

τική πρόταση και το Burger pollo crujiente με κοτόπουλο, πίκλα λάχανο-καρότο, γλυκό τσίλι και yucca, ενώ δεν λείπουν από τον κατάλογο οι φανταστικές vegetarian προτάσεις –τα Yakisoba νουντλς τα σπάνε!– που θα αγαπήσεις, ακόμα κι αν είσαι meat lover. O specialty καφές είναι κορυφαίος και συνοδεύει το πρωινό ή το brunch σου, αλλά, αν θέλεις να τολμήσεις κάτι πιο έντονο, θα απολαύσεις τα τροπικά κοκτέιλ που σερβίρονται από νωρίς για να συμπληρώσουν την εμπειρία της γεύσης. Όλα αυτά συμβαίνουν σε έναν χώρο που φέρνει σε ζούγκλα του Αμαζονίου, με τη χαμογελαστή ομάδα του Iguazu να σε καλωσορίζει σε ένα πραγματικά φιλικό περιβάλλον. Τώρα μάλιστα που ανοίγει ο καιρός, σε περιμένει η tropical ατμόσφαιρα της πλατείας, με τα παπαγαλάκια διάσπαρτα να φέρνουν μια νότα δροσιάς. Αν κλείσεις τα μάτια, μπορεί να νιώσεις ότι σε πιτσιλάνε από μακριά τα νερά του Iguazu.

B R U N C H

Kalimeres

Λαοδικείας 16 & Νυμφαίου 1, 210 7775225, Facebook: Iguazu Athens, Instagram: iguazu.athens

Θα σου σερβίρει ελληνικό καφέ και γλυκό του κουταλιού. Λιλιπούτειο, χαριτωμένο, απολαυστικό, θαυματουργό και εθιστικό. Αυτό είναι το all-day bistro Kalimeres που φέρνει στου Ψυρρή την κουκλίστικη ατμόσφαιρά του μαζί με μια σειρά από γεύσεις βγαλμένες από την ελληνική παράδοση και όχι μόνο. Εδώ η μέρα ξεκινά με το κατάλληλο πρωινό, δεκατιανό, brunch, πες το όπως θες… αυτό που επιθυμείς να φας μόλις ξυπνήσεις, τέλος πάντων, στο διάλειμμα της βόλτας σου ή κάθε φορά που θέλεις να χαλαρώσεις απολαμβάνοντας τον καφέ σου. Η γεύση της σπιτικής στραπατσάδας μέσα στο ζεστό κρουασάν βουτύρου, η γλύκα του pancake μπουγάτσα, η μυρωδιά των κόκκινων φρούτων στο french toast τσουρέκι του Kalimeres, είναι κάποια από τα στοιχεία που συνθέτουν ένα αξέχαστο brunch menu. Και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει ο καφές που εδώ, εκτός από τις κλασικές επιλογές, μπορεί να είναι ένας μερακλίδικος

ελληνικός σε 8 παραδοσιακές γεύσεις που σε ξυπνούν ακόμα πιο ευχάριστα – οπωσδήποτε θα δοκιμάσεις τη γεύση με τριαντάφυλλο. Μπορείς να φανταστείς κάτι καλύτερο, καθώς ευχαριστιέσαι τον ανοιξιάτικο ήλιο στο πλακόστρωτο ή την ταράτσα; Οι γεύσεις συνοδεύονται εξαιρετικά με μια δροσιστική σπιτική λεμονάδα με τζίντζερ αλλά και με τα φανταστικά κοκτέιλ όπου πρωταγωνιστούν τα ελληνικά αποστάγματα. Στα μπεστ σέλερ το take-away cocktail με πιστούς οπαδούς, και όχι άδικα! Θρεπτικά και νόστιμα smoothies γίνονται ιδανικό energy booster, ενώ πρέπει να δοκιμάσεις τα σπιτικά, χειροποίητα γλυκά του κουταλιού που θυμίζουν τρατάρισμα από παλιά νοικοκυρά. Καθημερινά από τις 9 το πρωί, το Kalimeres με τις ριγέ ασπρόµαυρες τέντες και τα τραπεζάκια έξω σε περιμένει για να σου φτιάξει τη διάθεση. Κι αυτό είναι ό,τι πιο σημαντικό χρειάζεσαι.

Τάκη 14, 211 4129537, Facebook: Kalimeres, Instagram: kalimeres.bistro 24.3.22 – lifo

59

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER î

î

M·A·C Macstack μάσκαρα.

Estée Lauder

www.maccosmetics.gr

Revitalizing Supreme+ Global Anti-Aging Wake Up Balm.

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το νέο IKEA Live Shopping Event με την Ελεονώρα Μελέτη στο IKEA.gr με θέμα τον ύπνο

www.esteelauder.gr

ö

DKNY

ñ

Τσάντα ώμου Sophie.

Samsung

Σε επιλεγμένα καταστήματα

Galaxy Tab Α8. www.germanos.gr

õ

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου την Παρασκευή 18 Μαρτίου η ΙΚΕΑ, εταιρεία του ομίλου FOURLIS, διεξήγαγε με μεγάλη επιτυχία το νέο IKEA Live Shopping Event, στο IKEA.gr. Την αγαπημένη σε όλους διαδραστική εμπειρία με βασικό θέμα τον ύπνο παρουσίασε η Ελεονώρα Μελέτη μαζί με τη Νάνσυ Αληζώτη, Product Category Manager της ΙΚΕΑ. Οι παρουσιάστριες ανέδειξαν στο κοινό προϊόντα που συμβάλλουν σε έναν ποιοτικό ύπνο, προβάλλοντας ιδέες και λύσεις ΙΚΕΑ αλλά και χρήσιμες συμβουλές. Με οδηγό τα προϊόντα ΙΚΕΑ, οι θεατές ανακάλυψαν όλες τις παραμέτρους και τα προϊόντα που καθορίζουν την ποιότητα του ύπνου και συμβάλλουν στη διασφάλιση της συνολικής υγείας και ευεξίας. Αν δεν είχατε την ευκαιρία να δείτε ζωντανά ή επιθυμείτε να απολαύσετε ξανά το IKEA Live Shopping Event, μπορείτε να το παρακολουθήσετε στο IKEA.gr.

Jo Malone Άρωμα Sea Daffodil από τη συλλογή «Blossoms». Στα καταστήματα καλλυντικών

Το Samsung Galaxy S22 Ultra προσφέρει την απόλυτη premium εμπειρία της σειράς S μέχρι σήμερα

ñ

VANS Παπούτσι «The Lizzie». Σε επιλεγμένα καταστήματα

î

Reebok Μπλούζα Power Rangers Green Ranger. www.reebok.com

60 lifo – 24.3.22

Η Samsung Electronics Co., Ltd. παρουσίασε το Samsung Galaxy S22 Ultra που συνδυάζει τα καλύτερα χαρακτηριστικά δύο εμβληματικών Samsung smartphones. H ασυναγώνιστη ισχύς της σειράς Note συναντά την κάμερα επαγγελματικού επιπέδου και τις κορυφαίες επιδόσεις της σειράς S, θέτοντας ένα νέο πρότυπο στην κατηγορία των premium smartphones. Το Samsung Galaxy S22 είναι η πιο ισχυρή συσκευή Ultra που έχει δημιουργήσει ποτέ η Samsung και ενσωματώνει νέα, αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά, όπως η γραφίδα S-Pen, προηγμένες δυνατότητες βίντεο, λειτουργίες Nightography και μπαταρία που διαρκεί περισσότερο από μία ημέρα. Tο Samsung Galaxy S22 Ultra φέρνει στη σειρά S της Samsung όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που αγαπήθηκαν από το Samsung Galaxy Note: δυνατότητες δημιουργικότητας και παραγωγικότητας, απαράμιλλη ισχύ, εκπληκτικές επιδόσεις και τη γραφίδα S Pen. Το Samsung Galaxy S22 Ultra ανήκει στη νέα σειρά συσκευών Samsung Galaxy S, μαζί με τα Samsung Galaxy S22 και S22+, προσφέροντας κάθε δυνατότητα αυτών των συσκευών και ακόμη περισσότερα νέα χαρακτηριστικά που συνδυάζουν τις αγαπημένες λειτουργίες των χρηστών από τις σειρές Samsung Galaxy S και Note.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Μάριος Ράμμος Μαρία ΙγνάτηΝικητοπούλου Οι Memorabilia Lovers Μαρία και Μάριε, τι ένωσε τους Memorabilia Lovers; Mια μεγάλη καλλιτεχνική διαστροφή, η ανάγκη για διατήρηση της παιδικότητάς μας, η αγάπη για το θέατρο, για τα ρούχα και τα υφάσματα, για το παλιό και για το όμορφο, για τη δημιουργικότητα, για τη διαφύλαξη μιας ιστορίας στον χρόνο, για το ταξίδι σε άλλες εποχές που μυρίζουν νοσταλγία, παιδικές αναμνήσεις, κολόνια Μυρτώ και φρεσκοψημένο κέικ πορτοκάλι.

από τηn αφροδιτη σακκα

φωτο: παρισ ταβιτιαν

Τι θα βρει κανείς στο showroom σας στην Αιόλου; Θα βρει vintage και second hand θησαυρούς (ως επί το πλείστον ρούχα ελληνικής κατασκευής), χειροποίητα αξεσουάρ μαλλιών, τσάντες, πορτοφόλια, διακοσμητικά σημαιάκια. Θα βρει επίσης ένα τεράστιο βεστιάριο με ρούχα, αξεσουάρ και παπούτσια που προορίζονται για το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη διαφήμιση ή κάποιο καλλιτεχνικό πρότζεκτ. Φυσικά, θα βρει και δυο τρελούς οικοδεσπότες, έτοιμους να χρωματίσουν το στυλ του! Τι φοράτε σήμερα και πόσο κοστίζει; ΜΆΡΙΟΣ: Παντελόνα vintage του καράτε, ξεχασμένη στην ντουλάπα ενός φίλου μου, πουκάμισο ’90s του μπαμπά, χειροποίητη καζάκα από ένα κατάστημα vintage στο Εδιμβούργο, μπότες από ένα υπόγειο στο Μοναστηράκι. ΜΑΡΊΑ: Μια ολόσωμη κοτλέ σαλοπέτα-φόρεμα ’70s αγορασμένη από ένα βίντατζ μαγαζάκι στη Φλωρεντία (€15), ένα πουκάμισο-κειμήλιο της νονάς μου (αξία ανεκτίμητη!), μια στέκα, χειροποίητη δημιουργία των Memorabilia Lovers και το πράσινο ρολόι του πατέρα μου που δεν αποχωρίζομαι ποτέ. Πού πηγαίνετε τώρα; ΜΆΡΙΟΣ: Στο Memorabilia Showroom να σιδερώσω τα καινούργια τζιν παντελόνια που θα φέρουν επιτέλους την άνοιξη! ΜΑΡΊΑ: Το μόνο σίγουρο ότι κινούμαι downtown! Από το βιβλιοπωλείο στην Ερμού, στη Νικίου για κλωστές, στην Καλαμιώτου για υφάσματα, μια στάση για καφέ στη Βύσσης και μετά στο Memorabilia Lovers Showroom, και πάλι απ’ την αρχή! @memorabilia_lovers Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

24.3.22 – lifo

61

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Με τη βελτίωση

του μήνα σάς βρίσκει ανανεωμένους και σε ετοιμότητα να βάλετε σε εφαρμογή ένα νέο εγχείρημα. Με το εξάγωνο του Ερμή με τον Πλούτωνα στις 26/3 οι προσπάθειές σας ανταμείβονται και θα έχετε όλα τα απαραίτητα εφόδια για να υλοποιήσετε τα σχέδιά σας οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο. Από τις 27/3, που εισέρχεται ο Ερμής στο ζώδιό σας, οι επικοινωνιακές σας δεξιότητες θα είναι άριστες, ενώ θα έχετε και περισσότερη πνευματική διαύγεια. Η Αφροδίτη σε σύνοδο με τον Κρόνο στις 28/3 φέρνει νέες ιδέες, δίνοντάς σας την ευκαιρία να διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών και των φίλων σας. Κάποιο άτομο του αντίθετου φύλου θα σας στηρίξει και μέσω ενός κοινού σκοπού θα έρθετε πιο κοντά. Ιδανική εποχή για να ξεκινήσετε κάποιο χόμπι ή ένα σπορ.

των οικονομικών σας κλείνει ο μήνας και θα πάρετε μια μεγάλη ανάσα από τις 26/3 που πραγματοποιείται το εξάγωνο του Ερμή με τον Πλούτωνα. Διευθετήστε τις οφειλές σας και επενδύστε κάποια χρήματα στη βελτίωση του χώρου σας. Δημιουργήστε μια ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα στο σπίτι και πετάξτε ή χαρίστε αντικείμενα που δεν σας είναι χρήσιμα, ώστε να μην υπάρχει στάσιμη ενέργεια στο σπίτι. Στις 27/3 ο Ερμής εισέρχεται στον Κριό, φέρνοντας νέες ευκαιρίες στην ερωτική σας ζωή. Επιστρατεύστε την ευγένεια και το χιούμορ σας όσοι αναζητάτε ταίρι και να είστε σίγουροι πως θα κερδίσετε τις εντυπώσεις. Η Αφροδίτη σε σύνοδο με τον Κρόνο στις 28/3 επιβραβεύει προηγούμενες προσπάθειες και δεν θα αργήσουν να φανούν τα αποτελέσματα της επιτυχούς προώθησης των υπηρεσιών ή των προϊόντων σας. Πολύ καλή μέρα και για βελτίωση σχέσεων με οικείους.

starfax

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Η τελευταία εβδομάδα ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Τα επαγγελματικά και τα

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5]

Την τελευταία εβδομάδα του μήνα η προσοχή σας θα είναι στραμμένη στην εργασία και στην κοινωνική σας δικτύωση με ευχάριστες ευκαιρίες να εμφανίζονται στους συγκεκριμένους τομείς. Στις 27/3 εισέρχεται και ο Ερμής στον Κριό και θα μπορέσετε να κάνετε τις κατάλληλες επιλογές που θα βελτιώσουν τη ζωή σας. Ενδεχομένως να αναλάβετε και περισσότερα καθήκοντα που θα εξαντλήσουν τις δυνάμεις σας και η ανάγκη σας για ξεκούραση θα είναι αυξημένη. Ο κυβερνήτης σας Αφροδίτη, σε σύνοδο με τον Κρόνο στις 28/3, φέρνει επιτυχίες και δημοτικότητα. Αν σκοπεύετε να κάνετε κάποιες επαφές με πρόσωπα εξουσίας, προτιμήστε να γίνουν εκείνη τη μέρα. Ένα σημαντικό άτομο στηρίζει τις προσπάθειές σας έμπρακτα. Εξαιρετική στιγμή για να δώσετε μια συνέντευξη προς εύρεση εργασίας. Επίσης, μπορείτε να επανασυνδεθείτε με ένα ηλικιωμένο μέλος της οικογένειας.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Αξιοποιήστε τις

φασιστικότητα σας βρίσκει η τελευταία εβδομάδα του μήνα και αρχίζετε πλέον να βγαίνετε δυναμικά από το καβούκι σας. Στις 26/3 με το εξάγωνο Ερμή - Πλούτωνα ενεργοποιείται ο άξονας του ρομαντισμού και των σχέσεων και θα είναι μια πολύ καλή μέρα για να εκφράσετε το ενδιαφέρον σας στο πρόσωπο που σας έχει γοητεύσει και οι δεσμευμένοι να έρθετε πιο κοντά με το ταίρι σας. Στις 27/3 εισέρχεται ο κυβερνήτης σας Ερμής στον Κριό και ξεκινάει ένα πολύ επικοινωνιακό διάστημα, με επαφές σχετικά με οικονομικά θέματα. Μπορείτε να ζητήσετε ένα δάνειο, μια χρηματοδότηση ή να ξεκινήσετε έναν συνεταιρισμό, ενώνοντας τις δυνάμεις σας με άτομα με κοινό όραμα. Η σύνοδος Αφροδίτης - Κρόνου στις 28/3 φέρνει ευκαιρίες για επαγγελματική αποκατάσταση και θα εκτιμηθούν οι δεξιότητές σας αν σας καλέσουν σε μια συνέντευξη.

τελευταίες μέρες του μήνα για την προώθηση των δεξιοτήτων και των υπηρεσιών σας, καθώς στις 26/3 το εξάγωνο του Ερμή με τον Πλούτωνα φέρνει νέες προοπτικές για τα επαγγελματικά σας. Προτιμήστε τις διά ζώσης επαφές με άτομα που θα αξιολογήσουν τα προσόντα σας και να επιμείνετε, αν δεν έχετε σύντομα κάποια νέα. Πολύ καλή εποχή για να ξεκινήσετε ένα σεμινάριο που θα βελτιώσει τις γνώσεις σας. Στις 27/3 εισέρχεται ο Ερμής στον Κριό και μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα έχετε συχνές επισκέψεις στο σπίτι σας, έτσι δεν θα λείπουν οι στιγμές που θα αναζητάτε στιγμές με τον εαυτό σας. Η σύνοδος της Αφροδίτης με τον Κρόνο στις 28/3 προμηνύει αύξηση των εσόδων σας και εκτός του ότι θα μπορέσετε να τακτοποιήσετε τις οφειλές σας, θα έχετε την ευχέρεια να κάνετε μια ακριβή αγορά.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Ο μήνας κλείνει

τομέα της οικιακής σας ζωής και της εργασίας φέρνει το εξάγωνο του Ερμή με τον Πλούτωνα στις 26/3, αλλάζοντας τη ζωή σας ριζικά. Μπορεί να υποδεχτείτε ένα νέο μέλος, ή να ξεκινήσετε τη δική σας επιχείρηση οπότε ο ενθουσιασμός σας θα είναι στα ύψη. Στις 27/3 με την είσοδο του Ερμή στον Κριό θα έχετε συχνή επικοινωνία με συνεργάτες και οικείους. Πολύ καλή εποχή για να οργανώσετε ένα πλάνο με τους συνεργάτες σας και για νέες διαπραγματεύσεις. Οι δεσμευμένοι θα αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στη σχέση σας και θα απολαμβάνετε ποιοτικό χρόνο με το ταίρι σας. Στις 28/3 η σύνοδος Αφροδίτης Κρόνου υπόσχεται αίσιες εξελίξεις στους ελεύθερους, και οι ευκαιρίες για βελτίωση της ερωτικής σας ζωής θα είναι πολλές. Εξαιρετική μέρα και για απόκτηση παιδιού.

με την προσοχή σας στραμμένη σε οικονομικά θέματα και από τις 26/3, που πραγματοποιείται το εξάγωνο του Ερμή με τον Πλούτωνα, θα ευνοηθούν οι διαπραγματεύσεις και οι συμφωνίες. Αν σκοπεύετε να κάνετε μια σημαντική αγορά, επιλέξτε αυτήν τη μέρα, καθώς μπορεί να πετύχετε μια καλή ευκαιρία. Στις 27/3 εισέρχεται και ο Ερμής στον Κριό και φωτίζοντας μαζί με τον Ήλιο τον τομέα της επικοινωνίας, θα έχετε πολλά οφέλη μέσω της διαφήμισης των υπηρεσιών σας. Οι μετακινήσεις σας θα είναι πολλές και θα πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί στο τιμόνι. Στις 28/3 η σύνοδος της Αφροδίτης με τον Κρόνο στο ζώδιό σας αυξάνει το πείσμα και την αποφασιστικότητά σας και θα είναι εξαιρετική μέρα για λήψη σημαντικών αποφάσεων και για ένα νέο ξεκίνημα.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Ο Μάρτιος σάς

62 lifo – 24.3.22

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Γεμάτους απο-

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Ο μήνας κλείνει με ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Νέα γεγονότα στον κάποιες αίσιες εξελίξεις στα οικονομικά και στην καριέρα από τις 26/3 που πραγματοποιείται το εξάγωνο του κυβερνήτη σας Ερμή με τον Πλούτωνα. Κάποια έσοδα που θα έχετε μέσω τρίτων θα τα επενδύσετε στην επιχείρησή σας και θα αυξήσετε την παραγωγικότητά σας. Επίσης, θα έχετε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσετε κάποια επιθυμία σας σχετικά με ένα ταξίδι ή μια αγορά. Στις 27/3 εισέρχεται και ο Ερμής στον Κριό για να συντροφεύσει τον Ήλιο και θα είστε πολύ δημοφιλείς. Νέοι στόχοι θα μπουν σε εφαρμογή και οι προοπτικές για επαγγελματική καταξίωση θα είναι πολλές. Εξαιρετική μέρα για επαφές με μακρινούς συνεργάτες, ταξίδια, σπουδές και νομικές υποθέσεις είναι στις 28/3, που πραγματοποιείται η σύνοδος Αφροδίτης Κρόνου. Κάποια εμπόδια που υπήρχαν αρχίζουν να υποχωρούν και μπορείτε να δρομολογήσετε τις υποθέσεις σας με ευκολία.

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

οικονομικά θα σας απασχολήσουν την τελευταία εβδομάδα του μήνα και θα κριθούν πολλά. Το εξάγωνο Ερμή - Πλούτωνα στις 26/3 υποδεικνύει πως θα υπάρξει κάποια βελτίωση στα έσοδά σας και θα μπορέσετε να βάλετε σε εφαρμογή ένα νέο εγχείρημα. Πιθανή καθυστέρηση θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην πορεία μιας συνεργασίας. Στις 27/3, που εισέρχεται ο Ερμής στον Κριό, αρχίζετε να μπαίνετε σε μια νέα καθημερινότητα με πολλές επαφές και ταξίδια για επαγγελματικούς σκοπούς και θα έχουν μεγάλη ανταπόκριση τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες σας. Εξαιρετική εποχή για να διευθετήσετε κάποια διαδικαστικά ζητήματα, ώστε να μη φρενάρουν τα σχέδιά σας. Η σύνοδος Αφροδίτης - Κρόνου φέρνει νέες προτάσεις για συνεργασίες, βάζοντάς σας σε δίλημμα. Ιδανική στιγμή για να κάνετε πρόταση γάμου στο ταίρι σας.

αποχαιρετά με θετικό πρόσημο και πολλές εξελίξεις σε συνεργασίες. Στις 26/3 το εξάγωνο Ερμή - Πλούτωνα φέρνει καλά νέα από το εξωτερικό και ένα σύντομο ταξίδι που θα σας δώσει την ευκαιρία να διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας. Επίσης, οι φοιτητές μπορεί να πάρετε μια υποτροφία και να ξεκινήσετε έναν κύκλο μαθημάτων σε ξένο πανεπιστήμιο. Στις 27/3 ο Ερμής εισέρχεται στον Κριό και μαζί με τον Ήλιο θα αποτελέσουν ένα εκρηκτικό δίδυμο, τονώνοντας τον τομέα της φιλοδοξίας. Όσοι δεν πτοηθείτε από κάποιες προκλήσεις θα ανταμειφθείτε. Στις 28/3 η σύνοδος Αφροδίτης - Κρόνου θα σηματοδοτήσει την έναρξη μιας νέας εποχής για τα ερωτικά σας και θα πρέπει να εστιάσετε την προσοχή σας στο φλερτ και στην κοινωνική σας ζωή. Ξεπεράστε τις ανασφάλειές σας και δουλέψτε με τον εαυτό σας.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Αξιοποιήστε την τελευ-

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Αυτή την εποχή κυριαρχεί η ανάγκη για βελτίωση των οικονομικών σας και θα αναζητήσετε νέες ευκαιρίες. Στις 26/3 το εξάγωνο Ερμή - Πλούτωνα σας ενθαρρύνει να πάρετε ρίσκα και να δοκιμάσετε την τύχη σας μέσω επενδύσεων ή μιας παράλληλης απασχόλησης. Τυχερά παιχνίδια θα ευνοηθούν, αλλά θα πρέπει να κρατήσετε ένα μέτρο. Με την είσοδο του Ερμή στον Κριό στις 27/3 ξεκινάει ένα διάστημα πολλών συζητήσεων για επαγγελματικές υποθέσεις και οι επικοινωνιακές σας δεξιότητες θα εκτιμηθούν δεόντως. Επίσης, θα προσελκύσετε το αγοραστικό σας κοινό μέσω κάποιων έξυπνων τρικ. Ενημερωθείτε σχετικά με νέα μέσα προώθησης της επιχείρησής σας. Στις 28/3 η σύνοδος Αφροδίτης - Κρόνου φέρνει αρμονία μέσα στην οικογένεια και θα ξεπεράσετε ένα πρόβλημα που σας απασχολεί με τη στήριξη αγαπημένων σας προσώπων. Πολύ καλή στιγμή για διαπραγματεύσεις που θα αφορούν την αγορά ή την ενοικίαση ενός ακινήτου.

Sudoku No 720 3

6

8 6 7 2 9 3 2 9 8 3 9 1 7 9 8 5 4 3 5 6 1 3 7 7 9 1 1

2

6

Η λύση του προηγούμενου 1 7 2 3 9 6 8 5 4

9 6 4 8 1 5 7 3 2

8 5 3 2 7 4 1 9 6

2 1 7 6 5 9 4 8 3

4 9 6 1 3 8 2 7 5

3 8 5 4 2 7 9 6 1

7 4 1 5 8 3 6 2 9

6 3 9 7 4 2 5 1 8

5 2 8 9 6 1 3 4 7

ταία μέρα που παραμένει ο Ερμής στο ζώδιό σας, ενώνοντας τις δυνάμεις σας με άτομα που θα συνεργαστείτε για την εφαρμογή μιας νέας ιδέας. Στις 26/3 το εξάγωνο Ερμή - Πλούτωνα φέρνει αέρα ανανέωσης στον τομέα της κοινωνικής σας δικτύωσης και σας κάνει πολύ πειστικούς. Στις 27/3 ο Ερμής εισέρχεται στον Κριό και μαζί με τον Ήλιο θα τονώσουν τον τομέα των χρημάτων. Διαπραγματεύσεις και συμφωνίες θα έχουν αίσια αποτελέσματα, αρκεί να αποφύγετε τους συναισθηματισμούς. Μη διστάσετε να δοκιμάσετε την τύχη σας μέσω μιας επένδυσης ή μιας θέσης εργασίας με καλύτερες αποδοχές. Στις 28/3 η σύνοδος Αφροδίτης - Κρόνου σας βάζει σε διαδικασία επανεξέτασης των προτεραιοτήτων σας και αυτήν τη φορά θα δώσετε έμφαση στη φυσική και ψυχική σας ευεξία. Αλλάξτε διατροφικές συνήθειες και φροντίστε να γυμνάζεστε ώστε να ανακτάτε τις ισορροπίες σας.

24.3.22 – lifo

63