Τεύχος 722

free press 7.4.2022

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

JOHN Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΒΡΕΤΑΝΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΠΟΥ ΕΡΩΤΕΥΤΗΚΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΞΕΚΙΝΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ

H ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ

SIN BOY ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

722

2 lifo – 7.4.22

6 ΣΤΗΛΕΣ

Ο SIN BOY ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

βασιλική σιουτη

στο εξωφύλλο : Φωτογραφία του Sin Boy από τον Freddie F.

index722

πολιτικο επταημερο γιάννησ πανταζόπουλοσ

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

δημήτρης πολιτάκησ

shortcut

αθηναιοσ ομηροσ

γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

www.lifo.gr

talking points

δημητρησ π. σωτηροπουλοσ

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

22

J O H N

media project director Θανάσης Χαραμής διευθυντής mikropragmata. lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

VEGAN FAMILIES

ΘΕΜΑ

εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα

αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη διευθυντρια ampa.lifo.gr Χριστίνα Γαλανοπούλου –––––– ε μ π ο ρ ι κ ο τμ η μ α senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς

18 14

25

ατελιέ αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά

advertising manager Άννα Λαπαρδάγια

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ευθύμης Παχής

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου

senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

παρακαλουμε ανακυκλωστε

–––––– αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη

φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος

advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr)

35

σ υ ν τα ξ η συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ματίνα Καλτάκη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης

creative director Χρήστος Τζοβάρας

advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr)

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΞΑΡΧΕΙΑ

ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή ––––––

–––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

7.4.22 – lifo

3

Feedback

AZADEH MASIHZADEH: H σκηνοθέτις που κατηγόρησε τον Ασγκάρ Φαραντί για λογοκλοπή μιλά στη LiFO

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Ο Ερντογάν «ειρηνοποιός»

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ

Έχει εξελιχθεί σε ένα είδος μαζοχιστικής κόντρας με τον ίδιο μας τον εαυτό η σχέση μας με την πληροφορία και το διαδίκτυο. Κάθε τόσο αγανακτούμε για το επίπεδο της «δημόσιας συζήτησης» στο ίντερνετ, κάθε τόσο απελπιζόμαστε με τον ιδρυματισμό και τον εθισμό μας, με τη θρυμματισμένη συγκέντρωσή μας, με την παραπληροφόρηση, με την συνωμοσιολογία, με τον όχλο στα social media που συχνά είναι τόσο διαβρωμένος και τόσο απορροφημένος από το μέσο, ώστε φτάνει να εγκαλεί τον όχλο «εκεί έξω», όπως συνέβη με τη φριχτή υπόθεση της Πάτρας.

4 lifo – 7.4.22

LiFO.gr

«Έτσι μου ’ρχεται να ρίξω μαύρη πέτρα στο ίντερνετ» και άλλες δηλώσεις σύγχρονης απόγνωσης

Για το Ιράν ο Φαραντί δεν είναι απλώς ένας διάσημος σκηνοθέτης του κινηματογράφου αλλά αποτελεί κάτι σαν ζωντανό θρύλο. Βραβευμένος με αναρίθμητα βραβεία, όπως η Χρυσή Άρκτος στο Βερολίνο, το Σεζάρ Σεναρίου αλλά και το πρόσφατο Grand Prix στις Κάννες, και κυρίως με δύο Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά των συμπατριωτών του και στη χώρα του, παρότι εκεί θεωρείται ότι καλλιεργείται ο αντιαμερικανισμός και οτιδήποτε προέρχεται από τη Δύση αντιμετωπίζεται ως δαιμονικό. Εκείνος δεν εκφράζει την επίσημη θέση του καθεστώτος, αντιθέτως εκπροσωπεί ό,τι αντιστέκεται σε αυτό, θεωρητικά τουλάχιστον. Σε κάθε του ταινία αυτός ο ομολογουμένως εξαιρετικός σκηνοθέτης, που γράφει τα σενάριά του ο ίδιος, καταγγέλλει τους παραλογισμούς, τις αδιανόητες για τη Δύση ανισότητες μεταξύ των φύλων, τις δεισιδαιμονίες των λιγότερο μορφωμένων λαϊκών στρωμάτων που άγονται και φέρονται από τη θεοκρατία, τα αδιέξοδα της μεσαίας τάξης και των διανοουμένων, τη βαθιά ριζωμένη πατριαρχία της ελίτ. Ως εκ τούτου, χαίρει μεγάλου σεβασμού από την πλειονότητα των συμπατριωτών του (που πιθανόν να μην έχει δει τις ταινίες του) για την παγκόσμια φήμη του, καθώς δεν κριτικάρει ανοιχτά το ισλαμικό καθεστώς, των σινεφίλ και των δυτικόφιλων. Φυσικά, έχει κατακτήσει τον σεβασμό και της κινηματογραφικής κοινότητας, ο οποίος εδώ και λίγο καιρό μάλλον έχει κλονιστεί εξαιτίας μιας πολύ σοβαρής κατηγορίας. Σύμφωνα με άρθρο που εμφανίστηκε στο «Hollywood Reporter», έχει προκύψει ένα πολύ σοβαρό θέμα σχετικά με την τελευταία του ταινία Ο ήρωας, για την οποία κέρδισε εξ ημισείας το Grand Prix της επιτροπής στο τελευταίο Φεστιβάλ Καννών και την οποία έχει αγοράσει και διανέμει η Amazon στις ΗΠΑ. Το ότι δεν κατάφερε να μπει στην τελική πεντάδα των υποψηφιοτήτων για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας (όπως λέγεται πια η κατηγορία των ξενόγλωσσων ταινιών) δεν είναι το μόνο πρόβλημα – ίσως να ήταν και αναμενόμενο, καθώς η ταινία δεν έτυχε της καθολικής αποδοχής των κριτικών, όπως παλιότερα. Μεγαλύτερο πρόβλημα έχει ξεσπάσει μέσα στο Ιράν, καθώς μια παλιά του μαθήτρια τον κατηγορεί για λογοκλοπή. Μάλιστα τον έχει μηνύσει γι’ αυτό. Η ταινία, η οποία ακόμα δεν έχει προβληθεί στην Ελλάδα, αφηγείται την ιστορία του Ραχίμ, ενός διαζευγμένου άντρα που βρίσκεται στη φυλακή για χρέη και βγαίνει με άδεια δύο ημερών, οπότε, εντελώς τυχαία, βρίσκει ένα πορτοφόλι με χρυσά νομίσματα. Κι ενώ αρχικά αποφασίζει να τα πάει σε ενεχυροδανειστήριο ώστε να πληρώσει την οφειλή του, αποδεικνύεται ότι τα νομίσματα είναι κάλπικα, δεν έχουν καμία αξία κι έτσι σκαρφίζεται ένα σχέδιο για να τα επιστρέψει, πιστεύοντας ότι έτσι, μέσω αυτής της ενάρετης πράξης, θα αποκαταστήσει το όνομά του.

pageviews

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΑΡΙΔΗ

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

DA I LY

podcasts που αξίζει να ακούσετε

Μια νέα γυναίκα σε μία από τις πιο ανδροκρατούμενες κοινωνίες τα έβαλε με τον ισχυρότερο σκηνοθέτη της χώρας και από τους διασημότερους διεθνώς, απαιτώντας να ομολογήσει ότι γύρισε μια ταινία κλέβοντας την ιδέα από μια δική της, και τελικά δικαιώθηκε.

ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

Η Τουρκία διεκδικεί σταθερά πρωταγωνιστικό ρόλο ως περιφερειακή δύναμη, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν εδώ και καιρό αναζητά διακαώς εθνικές επιτυχίες εν όψει και των προεδρικών εκλογών του χρόνου. Κι αφού δεν του βγήκε με τον επιθετικό τρόπο, ως «γεράκι», το προηγούμενο διάστημα, προσπαθεί να πείσει τώρα ότι έχει μεταμορφωθεί σε «περιστερά». Η Τουρκία, που επιχειρεί να εμφανιστεί ως δύναμη ειρήνης, εκτός από την παράνομη στρατιωτική κατοχή της βόρειας Κύπρου εδώ και 48 χρόνια, διεξάγει κι αυτή «ειδικές» στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Ιράκ (όπου καταδιώκει Κούρδους) και στη Συρία, όπου ο στρατός της βρίσκεται γύρω από το Αφρίν και την Ιντλίμπ, τον τελευταίο μεγάλο θύλακα των ισλαμιστών που προστατεύει και παραμένει άθικτος χάρη στη Ρωσία και τις συνεννοήσεις που έχει κάνει μαζί της.

5

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

«Μου πέταξαν αυγά στον δρόμο για την εμφάνισή μου» «ΜΠΟΥΛΙΝΓΚ» ΤΟΥ ΑΛΕΞ ΜΑΝΟΥ

2

Γίνεται πράγματι «το σώσε» στο θέατρο Παλλάς; «THE REVIEW» ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΡΙΔΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΤΙΝΑ ΚΑΛΤΑΚΗ

3

Ο Κύριλλος τα παράτησε όλα και τώρα μένει στην Ισλανδία ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΝΑ ΚΟΚΟΡΗ

4

Han Chong Yop: Ένας Κορεάτης ζωγράφος που δημιουργεί στην Αθήνα

Ο δρόμος: Γιατί ο Αμίρ δεν θέλει να πει πού μένει;

Κάτοικος Αθήνας εδώ και σαράντα χρόνια, ο Han Chong Yop ανοίγει το στούντιό του στον Βύρωνα και παρουσιάζει στη LiFO το έργο του.

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ» ΤΟΥ ΦΩΤΗ ΣΕΡΓΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ ΣΤΟ

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΠΑ

Ο Han Chong Yop (στα ελληνικά προφέρεται Χαν Τσουγκ Γιαπ) είναι ένας Κορεάτης ζωγράφος που εδώ και σαράντα χρόνια ζει μόνιμα στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του. Στην Ελλάδα πρωτοήρθε όταν ήταν τριάντα ετών. Όταν τον συναντάμε στο υπόγειο στούντιό του στον Βύρωνα μας υποδέχεται εγκάρδια μαζί με τη γυναίκα του και μας προσφέρουν κορεάτικο στιγμιαίο καφέ, όπως βλέπεις να πίνουν συχνά στις σειρές – αν και μας λέει ότι προτιμά τον φραπέ. Συχνά κάνει αστεία με αφορμή τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Το ατελιέ του είναι γεμάτο μικρούς και μεγάλους καμβάδες που διαφέρουν σε τεχνοτροπία. Σε κάθε γωνιά θα δεις και κάτι διαφορετικό, σαν να μην το έχει ζωγραφίσει ο ίδιος καλλιτέχνης.

5

Ο Γιώργος Ιωάννου διαβάζει το διήγημά του «Οι τσιρίδες» «ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ»

7.4.22 – lifo

5

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Από την ανατολική Ουκρανία ως την ανατολική Μεσόγειο οι συνέπειες της ρωσικής εισβολής Έντονη κινητικότητα για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων.

7—13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022 Νο 722

• Για κάθε παιδί που δολοφονείται υπάρχουν εκατονταπλάσια θύματα παραμέλησης ή και κακοποίησης • «Δεν ξέρω τι έκανα πριν από τον πόλεμο»: Ανταποκρίσεις από την Οδησσό • Γιατί με συγκινεί τόσο ο αγώνας των Ουκρανών 6 lifo – 7.4.22

απ ό τ h βασι λ ι κη σιου τ η

Καθώς η Δύση ανασυγκροτείται, στην Ευρώπη όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν τώρα αυτό που οι παλιότεροι ηγέτες γνώριζαν, ότι ο πόλεμος είναι ευκολότερο να ξεκινήσει παρά να σταματήσει. Το μέλλον αλλά και το παρόν των ευρωπαϊκών χωρών –και της Ελλάδας φυσικά– επηρεάζεται άμεσα απ’ όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία και καθορίζουν τόσο τις πολιτικές όσο και τις οικονομικές εξελίξεις. Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι φαίνεται να θεωρεί εφικτή μια συμφωνία από την πλευρά του και να δέχεται ένα ουδέτερο στρατιωτικό καθεστώς, αλλά ζητά εγγυήσεις, και για πρώτη φορά την περασμένη Τρίτη κατηγόρησε δημόσια τον Πρόεδρο της Τουρκίας ότι δεν έχει εκπληρώσει τις υποσχέσεις που του έδωσε ούτε για την παροχή αυτών των εγγυήσεων ούτε για τη διαμεσολάβησή του για την απομάκρυνση αμάχων. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που στήριξε πρώτος ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ο Ταγίπ Ερντογάν είχε δεχτεί να διαμεσολαβήσει στον Βλαντίμιρ Πούτιν για να τον πείσει να ανοίξει ανθρωπιστικός διάδρομος στη Μαριούπολη και να απεγκλωβιστούν όλοι οι άμαχοι που βρίσκονται εκεί, καθώς ο ρωσικός στρατός ελέγχει πλέον το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης. Πλην όμως ο Ερντογάν είτε δεν το επιχείρησε είτε δεν τα κατάφερε, παρότι διπλωματικές πληροφορίες ανέφεραν ότι ο ίδιος είχε διαβεβαιώσει τον Ουκρανό και τον Γάλλο Πρόεδρο γι’ αυτό. Τελικά, το αποτέλεσμα ήταν να μην ευοδωθεί το γαλλικό σχέδιο διάσωσης των αμάχων της Μαριούπολης, στην υλοποίηση του οποίου η Ελλάδα θα έπαιζε σημαντικό ρόλο, λόγω και του ενδιαφέροντός της για την πολυπληθή ελληνική ομογένεια που βρίσκεται εκεί.

Reebok Classic Leather OG. Always Classic Η Reebok τιμά την κληρονομιά της και την αξία του κλασικού, μέσα από το λανσάρισμα του εμβληματικού και πάντα κλασικού sneaker Classic Leather OG.

Ό

λοι έχουμε μια ιστορία να πούμε. Είναι η ιστορία που ξεκινά από τις ρίζες μας και εξελίσσεται μέσα από τον τρόπο που ζούμε και εκφραζόμαστε στο τώρα, δημιουργώντας τη δική μας αυθεντική πορεία. Το να τιμάμε τις ρίζες και την κληρονομιά μας μέσα από την προσωπική και στυλιστική μας έκφραση, το να διατηρούμε τη διαχρονικότητα, δίνοντάς της ένα twist σύγχρονο είναι ο πυρήνας της νέας καμπάνιας της Reebok για τη σεζόν Άνοιξη/Καλοκαίρι 2022 που παρουσιάζει τη φετινή εκδοχή του εμβληματικού και πάντα κλασικού sneaker Classic Leather OG. Με βασικό μήνυμα το «Always Classic», η Reebok μας καλεί να τιμήσουμε όλα όσα μας κάνουν μοναδικούς αλλά και να κινηθούμε διαχρονικά, γράφοντας τη δική μας ιστορία. Αντλώντας έμπνευση από το θρυλικό κομμάτι της κληρονομιάς της Reebok, το Classic Leather, που έκανε την εμφάνισή του το φθινόπωρο του 1983, η εταιρεία επανασυστήνει τη μοντέρνα εκδοχή του στο Classic Leather OG. Ιδιαίτερες αποχρώσεις και διαφορετικές σιλουέτες το φέρνουν στο προσκήνιο της φετινής σεζόν ως το must-have sneaker. Καθώς όμως το Classic Leather OG γράφει εκ νέου ιστορία, καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο εμπνέονται από την κληρονομιά του και εξιστορούν τις δικές τους εμπειρίες και τα δικά τους όνειρα. Στην Ελλάδα, η Τάμτα είναι ένας από τους ανθρώπους που έχουν αναλάβει να «πουν» τη δική τους inspiring ιστορία. Είναι μια καλλιτέχνις που έχει καταφέρει να χαράξει τη δική της πορεία μέσα από τη μουσική της και το πάντα αυθεντικό και ιδιαίτερο στυλ της. Έχει καταφέρει να ξεχωρίσει και να εμπνεύσει, συνδυάζοντας το κλασικό με το σύγχρονο. «Το κλασικό είναι συνυφασμένο, στο δικό μου μυαλό, με το διαχρονικό. Για μένα, ακριβώς επειδή το κλασικό αντέχει στον χρόνο, είναι πάντα στη μόδα. Πιστεύω ότι μπορεί να συνδυαστεί με σχεδόν οποιοδήποτε trend είναι δημοφιλές τη δεδομένη στιγμή. Σε ένα περιβάλλον όπου η μόδα αλλάζει πιο γρήγορα από ποτέ, η αξία του κλασικού γίνεται ακόμα πιο σημαντική και είναι συνήθως η πηγή έμπνευσης για πολλούς σχεδιαστές και καλλιτέχνες». Όσο για το πώς καταφέρνει να εκφράζεται αυθεντικά, για εκείνη έχει να κάνει με το πώς νιώθει ελεύθερη παρά με το πώς θα το αντιληφθούν οι άλλοι. «Η μουσική για μένα είναι ο υπέρτατος τρόπος έκφρασης. Σαν άνθρωπος, αν και αρκετά κοινωνική, είμαι εσωστρεφής. Όταν δημιουργώ μουσική, αλλά και όταν τραγουδάω, νιώθω ότι εκφράζομαι με έναν τρόπο με τον οποίο σπάνια μπορώ να εκφραστώ στην καθημερινότητά μου. Μέσα από τη μουσική, τις εικόνες που δημιουργώ και τον πειραματισμό στο στυλ μου, που καταλαβαίνω ότι πολλές φορές δεν είναι απόλυτα κατανοητά απ’ όλους, μπορώ να εκφράσω την αυθεντικότητά μου». Αν η ουσία βρίσκεται κάπου, τελικά είναι στην αυθεντικότητα. Πιστό στην αυθεντικότητά του είναι και το Classic Leather OG, που ήρθε για να δώσει την ευκαιρία σε όποιον το φοράει να εκφράσει την προσωπικότητά του μέσα από το στυλ του, φέρνοντας την πραγματική ουσία της μόδας στο προσκήνιο. Και να «γράψει» νέα ιστορία.

Βρείτε το Classic Leather OG στο www.reebok.com/gr και σε επιλεγμένα καταστήματα.

7.4.22 – lifo

7

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

talkofthetown

Σε ρητορικό επίπεδο, οι Ευρωπαίοι και οι νατοϊκοί σύμμαχοι είναι όντως ενωμένοι εναντίον της Ρωσίας, όπως θέλουν να προβάλουν. Στην πράξη όμως και ως προς τον τρόπο αντίδρασης ήταν από την αρχή και παραμένουν διχασμένοι.

8 lifo – 7.4.22

Παρά την επιδίωξη του Ζελένσκι να βρεθεί κάποια λύση, η Ρωσία δεν μοιάζει έτοιμη να συμβιβαστεί κι ας είναι μεγάλη η πίεση που δέχεται από τις κυρώσεις της Δύσης. Αλλά ούτε και οι ΗΠΑ τη θεωρούν εφικτή τώρα, όπως διαφάνηκε και από τις δηλώσεις Νούλαντ. Διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν αυτό που και ο πρέσβης ε.τ. Γιώργος Αϋφαντής ανέφερε στη LiFO, ότι οι πόλεμοι συχνά δεν τελειώνουν με συνθήκη ειρήνης αλλά με ανακωχή που αφήνει τις δυνάμεις στη θέση τους κατά μήκος μιας γραμμής ελέγχου. Η Ρωσία θεωρείται πιθανόν να επιδιώξει την εδραίωση των δυνάμεών της σε ένα τμήμα της ανατολικής Ουκρανίας που θα φτάνει μέχρι το Ντονμπάς. Τις προηγούμενες μέρες, μετά την αποτυχία της προσπάθειάς της να καταλάβει το Κίεβο, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, η Ρωσία απέσυρε πολλές από τις δυνάμεις που είχε εκεί, διοχετεύοντας στρατεύματα στα ανατολικά και ενισχύοντας την προσπάθειά της να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο ολόκληρου του Ντονμπάς και της βιομηχανικής περιοχής που περιλαμβάνει την τραγική πόλη της Μαριούπολης.

Ο

ι πρόσφατες αποκαλύψεις των δολοφονιών αμάχων στην Μπούτσα απομακρύνουν περισσότερο το ενδεχόμενο μιας εκεχειρίας, όπως κατέδειξαν και οι δηλώσεις Μπάιντεν, που είπε ότι ο Πούτιν πρέπει να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου και ζήτησε νέες κυρώσεις, με τις οποίες συμφώνησε και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Στο θέμα των νέων αυστηρότερων κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας υπερθεματίζουν οι Πολωνοί, που αφήνουν έμμεσες αιχμές για τη Γερμανία, η οποία, μέσω του Προέδρου της Σταϊνμάγερ, δηλώνει τώρα ότι έκανε λάθος με τον Πούτιν και ότι δεν περίμενε πως θα έφτανε μέχρι εδώ. (Ο Σταϊνμάγερ ξεκίνησε την κυβερνητική του καριέρα ως διευθυντής του γραφείου του πρώην καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, που διατηρεί στενούς δεσμούς με τον Πούτιν.) Σε ρητορικό επίπεδο, οι Ευρωπαίοι και οι νατοϊκοί σύμμαχοι είναι όντως ενωμένοι εναντίον της Ρωσίας, όπως θέλουν να προβάλουν. Στην πράξη όμως και ως προς τον τρόπο αντίδρασης ήταν από την αρχή και παραμένουν διχασμένοι. Η Πολωνία, για παράδειγμα, που είναι πιο κοντά στη γραμμή των ΗΠΑ, ζήτησε η Ε.Ε. να απεξαρτηθεί γρήγορα από τη ρωσική ενέργεια, ενώ η Γερμανία επιμένει στη σταδιακή αποκοπή. Ο αντιπρόεδρος της πολωνικής κυβέρνησης χαρακτήρισε «πολιτικά και ηθικά απαράδεκτο» να χρηματοδοτείται η Ρωσία με δισεκατομμύρια από την Ε.Ε. και ζήτησε από τη Γερμανία «να πάρει επιτέλους ξεκάθαρη θέση». Οι Γερμανοί ωστόσο και πολλοί άλλοι ανησυχούν ότι οι κυρώσεις αυτού του μεγέθους στη Ρωσία θα προκαλέσουν ζημιά στην παγκόσμια οικονομία, η οποία δεν έχει ανακάμψει ακόμα από την κρίση της πανδημίας. Η ελληνική κυβέρνηση έχει αποφασίσει να συντάσσεται με την κοινή γραμμή της Ε.Ε., γι’ αυτό και απέλασε δώδεκα Ρώσους διπλωμάτες, κλιμακώνοντας και τη διπλωματική αντίδραση, όπως έκαναν και άλλα κράτη-μέλη. Εκτός από την ευρωπαϊκή γραμμή, ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών είχαν την ευκαιρία να ακούσουν λεπτομερώς από κοντά και από πρώτο χέρι και την αμερικανική, καθώς στην αρχή της εβδομάδας συνάντησαν την Αμερικανίδα υφυπουργό Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ, γνώστρια του ουκρανικού όσο λίγοι, καθώς το έχει χειριστεί για λογαριασμό των ΗΠΑ από την έναρξή του. Η κ. Νούλαντ, μιλώντας σε τουρκική εφημερίδα, έκανε σαφή την ενόχλησή της αναφορικά με τη φιλοξενία Ρώσων ολιγαρχών, δηλώνοντας πως αν και η Τουρκία δεν συμμετέχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, «δεν θα πρέπει να μετατραπεί σε χώρο συγκέντρωσης του μαύρου χρήματος των ολιγαρχών και θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική». Κι ενώ σε αυτό το (δευτερεύον) θέμα ήταν αρκετά ξεκάθαρη, υπήρξε αρκετά ασαφής όταν, αναφερόμενη στην ανάγκη απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, μίλησε για τις «ισχυρές σχέσεις Ισραήλ - Τουρκίας», που είναι προς το «συμφέρον μας», και στις διαφορετικές ευκαιρίες που υπάρχουν στην ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες «θα δημιουργήσουν ανάγκες νέων κοιτασμάτων και νέων αγωγών που μπορούν να περιλαμβάνουν και κοντινούς γείτονες». Η δήλωση της Νούλαντ ότι οι ΗΠΑ θέλουν να βοηθήσουν την Τουρκία «να δημιουργήσει νέες εναλλακτικές πηγές απέναντι στο ρωσικό αέριο» φαίνεται πως είναι το καρότο για τον Ερντογάν, αλλά δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα. Είναι προφανές δηλαδή ότι έχουν υπάρξει συζητήσεις, ενδεχομένως και αποφάσεις για τα κοιτάσματα και τους αγωγούς στην ανατολική Μεσόγειο που αφορούν άμεσα και την Ελλάδα, αλλά τίποτα σχετικά με αυτό δεν έχει γίνει γνωστό στη χώρα μας. Για το θέμα της αξιοποίησης των ελληνικών κοιτασμάτων αναμένονται ανακοινώσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως έχει προαναγγείλει, ενώ φωτιά στο πολιτικό σκηνικό έβαλε και μια δήλωση του Ευάγγελου Βενιζέλου ότι το «Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη», προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Ο κ. Βενιζέλος κατηγόρησε ως «άσχετους και δήθεν υπερπατριώτες» όσους αντέδρασαν, υποστηρίζοντας ότι την ίδια δήλωση είχε κάνει και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τη δεκαετία του ’70. Διπλωματική πηγή, που θεώρησε ατυχή τη δήλωση αυτή, αναφέρει ότι οι διεθνείς συνθήκες ορίζουν σαφώς σε ποιον ανήκει το Αιγαίο, οπότε αναρωτιέται κανείς ποιος ήταν ο λόγος για τον οποίο είπε τα περί μη ελληνικής λίμνης ο πρώην υπουργός, επισημαίνοντας ότι τη δεκαετία του ’70 η Τουρκία δεν διεκδικούσε το «μισό Αιγαίο και τις γαλάζιες πατρίδες», οπότε έχει μεγάλη σημασία πότε λες κάτι και γιατί. Πρώην στέλεχος της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών σχολίαζε ότι «ποτέ καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει ισχυριστεί ότι το Αιγαίο είναι ελληνική λίμνη, ούτε θέλησε να αποκλείσει την Τουρκία από τη Μεσόγειο». Αντιθέτως, είναι η «τουρκική κυβέρνηση αυτή που δεν περιορίζεται στον πλούτο του Αιγαίου που της αναλογεί από τις συνθήκες και το διεθνές δίκαιο και διεκδικεί να μοιραστεί με την Ελλάδα τον πλούτο του ελληνικού Αιγαίου». Ακόμα και στο ΠΑΣΟΚ, πάντως, κάποιοι παρακολούθησαν με έκπληξη και αμηχανία τις δηλώσεις του κ. Βενιζέλου, με τους πάλαι ποτέ εσωκομματικούς του αντιπάλους να τον χαρακτηρίζουν ως «λαγό της κυβέρνησης», αλλά η αλήθεια είναι ότι οι σχέσεις του με τον πρωθυπουργό δεν ήταν και οι καλύτερες τελευταία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ωστόσο, είχε πράγματι μια ευκαιρία να διαπιστώσει, από τις έντονες αντιδράσεις που προκάλεσαν οι δηλώσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου, ενός πολιτικού που βρίσκεται εκτός της κεντρικής πολιτικής σκηνής και δεν έχει κάποιον ρόλο πλέον, πόσο ευαίσθητο για την Ελλάδα είναι το θέμα αυτό και πόσο εύκολα θα μπορούσε να πυροδοτήσει μεγαλύτερης κλίμακας εντάσεις, αν αυτό είχε ειπωθεί από κυβερνητικά χείλη .

TALKING POINTS

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΟΛΑΪΤΗΣ «Για κάθε παιδί που δολοφονείται υπάρχουν εκατονταπλάσια θύματα παραμέλησης ή και κακοποίησης» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Παιδοψυχιατρικής στο ΕΚΠΑ, διευθυντής της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής στο γενικό νοσοκομείο παίδων «Η Αγία Σοφία» και διευθυντής σπουδών του μεταπτυχιακού προγράμματος της Ιατρικής Σχολής «Ψυχική Υγεία και Ψυχιατρική Παιδιών & Εφήβων» Γεράσιμος Α. Κολαΐτης. Ποιοι λόγοι οδηγούν μια μητέρα να σκοτώσει το παιδί της; Ο φόνος είναι η ακραία, θανατηφόρα μορφή κακομεταχείρισης ενός παιδιού, αν δεν πρόκειται για καθαρά εγκληματική ενέργεια. Για κάθε παιδί που δολοφονείται υπάρχουν εκατονταπλάσια θύματα παραμέλησης ή και κακοποίησης. Πίσω από τέτοια περιστατικά βρίσκονται συχνά γονείς ανώριμοι, με προβλήματα κοινωνικοοικονομικά, προσωπικότητας, ψυχικής υγείας, χρήσης ουσιών. Η προσποιητή ή προκαλούμενη νόσος από τα άτομα φροντίδας (γνωστή και ως «Σύνδρομο Μunchausen δι’ αντιπροσώπου») αφορά συνήθως τα τέκνα τους αλλά και υπερήλικες ή άτομα με αναπηρίες. Έχει σχετιστεί σε ποσοστό περίπου 10% με ανεξήγητους, αφύσικους θανάτους και ιδιαίτερα με πολλαπλούς, αφύσικους θανάτους σε μια οικογένεια (Νόμος Meadow), εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες που σχετίζονται με ψυχωτικό breakdown του γονέα την περίοδο του φόνου του παιδιού του. Ειδικά για θανάτους που συμβαίνουν τον πρώτο χρόνο ζωής του βρέφους δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσουμε μεταξύ αιφνίδιου θανάτου (ένα 5-11% είναι καμουφλαρισμένα εγκλήματα), συνδρόμου Μunchausen δι’ αντιπροσώπου και εγκληματικής πράξης. Τι είναι αυτό που χρειάζεται να κάνουμε ως κοινωνία; Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται γνώση, εγρήγορση, διεπιστημονική προσέγγιση και συνεργασία μεταξύ ειδικών διαφόρων υπηρεσιών (ιατρικών, ψυχιατρικών, κοινωνικών, σχολικών κ.λπ.) για την προστασία των παιδιών. Το κράτος έχει υποχρέωση να υποστηρίζει, πρακτικά και συναισθηματικά, ιδιαίτερα τις οικογένειες που βρίσκονται σε κίνδυνο, προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών τους και να αποτρέπονται οι επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των θυμάτων, στη σωματική και ψυχική τους υγεία, ή και η μετάδοση της κακομεταχείρισης στις επόμενες γενιές. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο πάνω σε αυτή την τραγική υπόθεση; Τοξικοί γονείς ανέκαθεν υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Προβληματίζομαι έντονα αναφορικά με τις (μη) αντιδράσεις των υπηρεσιών. Κρίνοντας, πρωτίστως εκ του αποτελέσματος, αλλά και πολλών, δυστυχώς εκ των υστέρων, ομολογιών περί υποψιών, οι υπηρεσίες φαίνεται πως απέτυχαν, και σε επίπεδο διασύνδεσης και συνεργασίας μεταξύ τους. Προβληματίζομαι επίσης με τη συντεχνιακή, ψυχρή, ανεύθυνη και χωρίς ίχνος σκεπτικισμού και ενοχής αναφορά επαγγελματιών στα σοβαρά λάθη και τις παραλείψεις, που χαρακτηρίζουν ως αβλεψίες ή αστοχίες. Είναι δηλαδή κάτι σαν αστοχία υλικού; Έγινε στραβή στη βάρδια; Παράπλευρες απώλειες; Στην πράξη, συχνά υπάρχει απουσία πραγματικού νοιαξίματος και επαγγελματισμού, οι πολλοί δεν θέλουν να «μπλέκουν», πολύ περισσότερο να βγάζουν το φίδι από την τρύπα. Αναφορικά δε με τις συλλογικές αντιδράσεις, θεωρώ ανώφελο εκ των υστέρων να ξορκίζουμε το κακό, να αναθεματίζουμε και να γινόμαστε λαλίστατοι, υπερκριτικοί, δηλώνοντας όλοι «σοκαρισμένοι».

Mα δεν ξέρουμε σε τι κόσμο ζούμε; Όλα τα παιδιατρικά νοσοκομεία της χώρας διαθέτουν εδώ και δεκαετίες παιδοψυχιατρικά τμήματα ή κλινικές, καθώς και κοινωνικές υπηρεσίες, ο ρόλος των οποίων είναι να παρέχουν συμβουλευτικές διασυνδετικές υπηρεσίες στις παιδιατρικές και άλλες κλινικές και τμήματά τους.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

7.4.22 – lifo

9

α π ό τον δ η μή τρη πολ ι τάκη

SHORTCUT

ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΟΜΗΡΟΣ

«Δεν ξέρω τι έκανα πριν από τον πόλεμο»: Ανταποκρίσεις από την Οδησσό

Γιατί με συγκινεί τόσο ο αγώνας των Ουκρανών

Αδυνατεί κανείς να κατανοήσει όσους εξαντλούν την καχυποψία και τον σκεπτικισμό τους και αρνούνται στους πολίτες της Ουκρανίας το δίκιο τους αλλά και το δράμα και την οδύνη και τη φρίκη του πολέμου που εμείς δεν έχουμε βιώσει.

Ο «Το μίσος είναι η γλώσσα των εχθρών μου. Είναι η πηγή της δύναμής τους. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς τον βομβαρδισμό βρεφονηπιακών σταθμών και νοσοκομείων;»

10 lifo – 7.4.22

Ίλια Καμίνσκι είναι στα 44 του ένας διάσημος ποιητής στην Αμερική, ειδικά μετά τους επαίνους και τα βραβεία που κέρδισε η τελευταία του ποιητική συλλογή Deaf Republic (Κωφή Δημοκρατία), η οποία εκδόθηκε το 2019 και περιείχε και ένα ποίημα με τίτλο «Ζήσαμε ευτυχισμένα στον πόλεμο» («We lived happily during the war») που ξεκινά έτσι: «Κι όταν βομβάρδιζαν τα σπίτια άλλων ανθρώπων / διαμαρτυρηθήκαμε / μα όχι αρκετά, αντιταχθήκαμε / μα όχι αρκετά…». Δεν θα μπορούσε ούτε ο ίδιος να φανταστεί τις ανατριχιαστικά επίκαιρες διαστάσεις που θα λάμβαναν οι στίχοι αυτοί λιγότερο από τρία χρόνια μετά, με τη θηριωδία που διεξάγεται αυτόν τον καιρό στον τόπο όπου γεννήθηκε. Ο εβραϊκής καταγωγής Καμίνσκι γεννήθηκε στην Οδησσό, αλλά στα 16 του μετακόμισε με την οικογένειά του στις ΗΠΑ κατόπιν αιτήματος πολιτικού ασύλου λόγω του αντισημιτισμού στην Ουκρανία. Εκεί ξεκίνησε να γράφει στα αγγλικά. Τακτικός συνεργάτης του «Paris Review» –μεταξύ άλλων επιφανών συνεργασιών του–, συγκέντρωσε εκεί πριν από λίγες μέρες κάποιες «ανταποκρίσεις» που του έστειλαν από τη γενέτειρά του εκπρόσωποι της νέας γενιάς συγγραφέων της πόλης που δοκιμάζεται και αυτή αγρίως αυτές τις μέρες από τη βίαιη εισβολή. Διαβάζοντας τα κείμενα αυτά, αδυνατεί κανείς να κατανοήσει όσους –στην Ελλάδα, στη Δύση, στην Ανατολή, οπουδήποτε– εξαντλούν την καχυποψία και τον σκεπτικισμό τους (στην καλύτερη περίπτωση) και αρνούνται στους πολίτες της Ουκρανίας το δίκιο τους αλλά και το δράμα και την οδύνη και τη φρίκη του πολέμου που εμείς δεν έχουμε βιώσει. Παραθέτω εδώ κάποια αποσπάσματα: «Ένα παράξενο συναίσθημα: σαν να μην είχα ζήσει πριν από αυτή την ώρα. Σαν να έσκασε κάποιο κέλυφος που με εμπόδιζε να αναπνεύσω βαθιά. Δεν ξέρω τι έκανα πριν από τον πόλεμο. Ποτέ μου δεν είχα τόσο έντονη αίσθηση ότι με χρειάζονται, ποτέ μου ως τώρα δεν είχα αισθανθεί τόσο εμπλεκόμενη στην πραγματικότητα». (Vladislava Ilinskaya) «Ζω στον 21ο όροφο. Δεν έχει μείνει κανείς εδώ πέρα. Από τα οχτώ διαμερίσματα, μόνο το ένα εξακολουθεί να έχει κατοίκους: το σκυλί μου, τη γάτα μου κι εμένα. Όταν ακούω τις σειρήνες να ουρλιάζουν, βγαίνω στο μπαλκόνι να δω αν έρχονται οι πύραυλοι». (Vitya Brevis) «Οι γλάροι πετάνε πάνω από τους πολυσύχναστους συνήθως δρόμους της Οδησσού. Πού και πού διακρίνεται στο απάτητο χιόνι κάποιο σπάνιο αποτύπωμα περαστικού. Τα φημισμένα σκαλιά του Ποτέμκιν σκαρφαλώνουν μέσα στην ησυχία την πλαγιά, καλυμμένα με σάκους άμμου. Οι γλάροι όμως αγαπούν την άμμο». (Vladislav Kitik) «Πριν από μερικές μέρες, αποφάσισα να ακούσω το Δεύτερο Κονσέρτο του Ραχμάνινοφ. Ήθελα να το σφίξω στα χέρια μου σαν κλαδί που δεν θα με άφηνε να γλιστρήσω στη λάσπη της εχθρότητας προς οτιδήποτε ρωσικό. Ο Ραχμάνινοφ είναι αθώος – δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τα εγκλήματα του Πούτιν. Όπως ο Γκαίτε δεν είχε καμία ευθύνη για την τρέλα του Χίτλερ. Χθες, στη διάρκεια μιας αεροπορικής επιδρομής, κρύφτηκα σε μια τουαλέτα, και πήρα την ξεκάθαρη απόφαση να μη βυθιστώ στο μίσος. Έκανα ο ίδιος αυτή την επιλογή για τον εαυτό μου, και προσπαθώ να την κρατήσω. Το μίσος είναι η γλώσσα των εχθρών μου. Είναι η πηγή της δύναμής τους. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς τον βομβαρδισμό βρεφονηπιακών σταθμών και νοσοκομείων;» (Ganna Kostenko) «Αυτές τις τελευταίες εβδομάδες η ζωή μου άλλαξε τελείως: ο κόσμος που ήξερα έγινε εύθραυστος σαν βούτημα του τσαγιού… Τα πάντα τριγύρω μου μού θυμίζουν πλέον αυτά που διάβαζα σε βιβλία για τον πόλεμο. Αυτή η ταινία είναι τώρα η ζωή της οικογένειάς μου, της πόλης μου. Είναι μια πολύ κακή ταινία και θέλω να ανοίξουν τα φώτα στην αίθουσα». (Marina Linda)

Ένα ζήτημα στο οποίο είναι δύσκολο να παραμείνεις ουδέτερος και αποστασιοποιημένος παρατηρητής στο όνομα κάποιας υποτιθέμενης αντικειμενικότητας.

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π . σωτ ηρό π ουλο

Ο πόλεμος σε υποχρεώνει να πάρεις δημοσίως θέση και να ταχθείς στην υπηρεσία ενός ανώτερου σκοπού. Αλλιώς σκοτώνεις από διάθεση επιβολής, κυνισμό ή απλή λατρεία της βίας. Δεν μπορείς όμως ούτε να είσαι απλώς με αφηρημένες αξίες όπως η «ειρήνη» ή η «αλληλεγγύη».

Ο Δ.Π. Σωτηρόπουλος είναι καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και γραμματέας σύνταξης της «Νέας Εστίας»

Γ

ια να κερδίσουν το τεκμήριο της αντικειμενικότητας, οι πολιτικές αναλύσεις στον δημόσιο λόγο υιοθετούν συνήθως έναν λόγο αποστασιοποιημένο από το αντικείμενο της παρατήρησής τους. Θεωρείται ότι η ταύτιση με αυτό δεν επιτρέπει τις ψύχραιμες προσεγγίσεις και την απόδοση ψυχρής δικαιοσύνης στις καταστάσεις και τους πρωταγωνιστές τους. Παρότι δεν θα αμφισβητούσα τις παραδοχές αυτές, ας μου επιτραπεί για μια φορά ένας πιο προσωπικός τόνος. Στο ζήτημα της Ουκρανίας, εδώ και 45 μέρες, αδυνατώ να μείνω «ψύχραιμος». Και μάλιστα συνειδητοποιώ ότι δεν καταβάλλω καμία προσπάθεια να παραμείνω ουδέτερος και αποστασιοποιημένος παρατηρητής στο όνομα κάποιας υποτιθέμενης αντικειμενικότητας. Στην πραγματικότητα, δεν επιδιώκω καν να είμαι «αντικειμενικός». Βεβαίως, η στάση μου αυτή δεν είναι αυθαίρετη, αλλά προκύπτει από μια αρχική ανάλυση στη βάση κάποιων βασικών αρχών του φιλελεύθερου διεθνούς δικαίου, καθώς και θεμελιωδών ηθικών αξιών που (πρέπει να) μοιραζόμαστε στον δυτικό κόσμο. Η απρόκλητη εισβολή μιας επεκτατικής και αναθεωρητικής δύναμης σε ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος είναι –στον δικό μας κόσμο τουλάχιστον– εξ ορισμού καταδικαστέα. Πόσο μάλλον αν ο επιτιθέμενος συνιστά μια απολυταρχία που έχει εκφράσει με κάθε τρόπο στο παρελθόν την απέχθειά της για τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης, τις οποίες αντιμετωπίζει ως κατώτερες και στόχους των επεκτατικών της σχεδίων. Αν, ακόμη χειρότερα, αυτή η εισβολή συνοδεύεται από φρικιαστικά εγκλήματα πολέμου εναντίον αθώων αμάχων και παιδιών, τότε η καταδίκη αυτή όχι μόνο δεν σηκώνει «ναι μεν, αλλά» αλλά θεωρείται υποχρεωτικό από τον νομικό μας πολιτισμό να οδηγήσει και σε ποινικές συνέπειες για τους υπεύθυνους τέτοιων θηριωδιών. Άλλωστε, η ώρα του πολέμου δεν είναι ποτέ ώρα αντικειμενικών αναλύσεων. Ο πόλεμος σε υποχρεώνει να πάρεις δημοσίως θέση και να ταχθείς στην υπηρεσία ενός ανώτερου σκοπού. Αλλιώς σκοτώνεις από διάθεση επιβολής, κυνισμό ή απλή λατρεία της βίας. Δεν μπορείς όμως ούτε να είσαι απλώς με αφηρημένες αξίες όπως η «ειρήνη» ή η «αλληλεγγύη». Αυτά όλα κάποιος τα απειλεί και κάποιος τα υπερασπίζεται. Κι αν πράγματι πιστεύεις σε αυτά, πρέπει να ταχθείς απέναντι σε εκείνον που τα καταπατά και πλάι σε εκείνον που τα προστατεύει, διότι αν τυχόν ο δεύτερος ηττηθεί, θα υποδουλωθεί. Και δεν έχει κανένα νόημα μια ειρήνη χωρίς την ελευθερία και την αυτοδιάθεση. Από τη στιγμή, λοιπόν, που όλα τα πραγματικά δεδομένα οδηγούν σε αυτές τις θεμελιώδεις διαπιστώσεις, δεν έχει στο δικό μου μυαλό θέση η «αντικειμενικότητα», ούτε η ψυχρή λογική. Δεν μπορώ παρά να είμαι φανατικά με τους Ουκρανούς. Υπάρχουν εν τέλει ορισμένες ηθικές παραδοχές που υπερβαίνουν κάθε «λογική» ερμηνεία. Όπως είχε πει κάποτε ο Κ. Καστοριάδης, ακόμη κι αν εμφανιζόταν μια επιστημονική θεωρία που θα δικαιολογούσε με κάποιον τρόπο το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, εγώ θα εξακολουθούσα να πιστεύω ότι αυτό συνιστά το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κι ας ήταν μια τέτοια θέση «αντιεπιστημονική». Αντίστοιχα, καμία γεωπολιτική θεωρία, π.χ. περί της απειλής περικύκλωσης της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ, δεν είναι αρκετή για να δικαιολογήσει μια τέτοια εισβολή που έχει κατακτητικές επιδιώξεις. Απέναντι στη γεωπολιτική θεωρία που δίνει επιχειρήματα στο δίκαιο του ισχυρού, η δική μου «θεωρία» αντιτάσσει την ισχύ του δικαίου. Εξακολουθώ να αναζητώ ωστόσο τι με κινητοποιεί τόσο στον αγώνα των Ουκρανών ενάντια στον επίδοξο κατακτητή τους, τι με κάνει να χάνω συχνά ακόμη και τον ύπνο μου όταν σκέφτομαι τον ηρωικό αγώνα τους. Και μια τέτοια κινητοποίηση δεν μπορεί παρά να ξεκινά πάντα από τα συναισθήματα. Πρώτον και κύριον, λοιπόν, η ουκρανική αντίσταση στον εισβολέα με συγκινεί βαθύτατα. Που σημαίνει ότι δημιουργεί πραγματικές ρωγμές στον εσωτερικό μου κόσμο και με κάνει να ταυτίζομαι έντονα με ανθρώπους που, παρ’ όλα αυτά, δεν μου είναι καθόλου οικείοι ούτε και μοιράζομαι μαζί τους κοινές πολιτισμικές αναφορές. Και αυτές οι ταυτίσεις είναι στη ζωή εκείνες που αξίζουν περισσότερο και μας κάνουν ψυχικά πλουσιότερους. Και όταν τις αισθανθείς, η ψυχική ανάταση που νιώθεις είναι πρωτόγνωρη. Άλλωστε πρόκειται για έναν λαό που μπορεί να μη μας μοιάζει τόσο αλλά που το πεπρωμένο του είναι κοινό με το δικό μας. Όπως και οι Έλληνες απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, παλεύει κι αυτός ενάντια σε μια τυραννική και μεσαιωνικού τύπου δύναμη για ελευθερία και δημοκρατία. Και μέσα από αυτήν τη θυσιαστική διαδικασία η οποία ενέχει πάντα μια επική διάσταση είναι που γεννιούνται οι ίδιοι ως ανεξάρτητο έθνος, δηλαδή ως Ουκρανοί και κατ’ επέκταση Ευρωπαίοι. Με συγκινεί όμως και διότι πρόκειται για έναν δίκαιο πόλεμο. Και δίκαιος πόλεμος είναι πάντα ο πατριωτικός πόλεμος, εκείνος δηλαδή που διεξάγεται από έναν λαό ο οποίος ρίχνεται ενθουσιωδώς στα χαρακώματα απέναντι σε έναν ξένο κατακτητή που έρχεται για να τον καθυποτάξει. Δεν είναι συχνό σε έναν πόλεμο να διακρίνεις εύκολα τους «καλούς» από τους «κακούς». Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν σίγουρα ένας τέτοιος πόλεμος, που η ηθική του παλάντζα έκλινε στο πλευρό των Συμμάχων χωρίς καμία αμφισβήτηση. Ο Μεγάλος Πόλεμος λίγο νωρίτερα, ωστόσο, δεν ήταν ακριβώς κάτι τέτοιο. Ο πόλεμος που ξεκίνησε όμως η Ρωσία του Πούτιν καταδικάστηκε πάραυτα από σύσσωμη τη διεθνή κοινότητα, και είναι ζήτημα αν έχουν απομείνει 3-4 κράτη που να τον υποστηρίζουν ανοιχτά (όλα τους κράτη-παρίες του διεθνούς συστήματος). Και η αμφισβήτηση του δικαίου δεν συγκινεί μόνο αλλά και εξοργίζει. Μια οργή δικαιολογημένη, όταν ο εισβολέας σκοτώνει τα παιδιά σου. Η κινητοποίησή μου έχει να κάνει, ωστόσο, και με τα διακυβεύματα στο εσωτερικό της Δύσης. Πρόκειται για μια υπόθεση που εξαιτίας της απειλής που εγείρει και για τη δική μας ασφάλεια και ευημερία αναζωογονεί την πίστη μας στις βασικές μας φιλελεύθερες αξίες, σε όσα δηλαδή μας έχουν κάνει αυτό που είμαστε σήμερα, σε αυτή τη γωνιά του κόσμου. Είναι γνωστό ότι όσο αυτά θεωρούνται δεδομένα, ξεχνάς να τα τιμάς. Ξεχνάς και να τα συντηρείς, επίσης, με κίνδυνο αυτά να παρακμάσουν και να αργοσβήσουν στον χρόνο. Με άλλα λόγια, το ουκρανικό με κάνει να αισθάνομαι ξανά υπερήφανος που είμαι Δυτικός. Και τούτο όχι ως μια κυριαρχική ταυτότητα με φαντασιώσεις ανωτερότητας, όπως στην αποικιοκρατική περίοδο της Δύσης, αλλά ως μια ταυτότητα που μου επιτρέπει όσο καμία άλλη στον κόσμο να προάγω για μένα και ει δυνατόν για τους υπόλοιπους τις αξίες της ειρήνης και της ατομικής και συλλογικής ευημερίας. Και ό,τι κι αν λένε οι «αντικειμενικοί», μόνο μια τέτοια ειρήνη είναι πραγματικά ειρηνική.

όταν στις 24 φεβρουαρίου η βαλεντίνα ξύπνησε στο διαμέρισμά της στην Οδησσό από την έκρηξη μιας βόμβας, είπε στα παιδιά της να ετοιμαστούν γρήγορα. Πήραν λίγα ρούχα και μπήκαν σε ένα αυτοκίνητο. Η ζωή της μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν απλή: δουλειά - σπίτι, σπίτι - δουλειά· δούλευε ως γραμματέας σε ναυτιλιακή εταιρεία. Σήμερα, τη στιγμή που μου αφηγείται τη διαδρομή της στην προσπάθειά της να βρει καταφύγιο εν μέσω πολέμου, ο άντρας της βρίσκεται στην Ουκρανία, ενώ η ίδια μαζί με τις δύο τους κόρες, επτά και δώδεκα ετών, φιλοξενούνται στην Αθήνα.

45 με

τρεις Ουκρανές πρόσφυγες Η Βαλεντίνα, η Νικόλ και η Αναστασία, μία μάνα με τις κόρες της άφησαν πίσω τους τη φρίκη του πολέμου, αναζητώντας καταφύγιο στην Αθήνα. συνε ν τ ευ ξ η: γ ι ωργ οσ ψ ωμ ι αδησ, φωτ ο γ ραφι εσ: π αρι ς ταβ ι τ ι α ν 7.4.22 – lifo

11

talkofthetown

45' με τις Βαλεντίνα, Νικόλ, Αναστασία

12 lifo – 7.4.22

«Οι Αμερικανοί μάς ενημέρωσαν πως ήταν πιθανό να συμβεί, δεν το πιστεύαμε όμως. Κανείς δεν το πίστευε. Νομίζαμε ότι είναι μόνο λόγια. Στις 24 Φεβρουαρίου με ξύπνησε ο βομβαρδισμός. Κατάλαβα ότι έπρεπε να φύγουμε αμέσως», λέει. «Αποφασίσαμε να πάμε στη Μολδαβία, επειδή είναι πιο κοντά στην Ουκρανία. Η απόφαση να τα αφήσεις όλα και να φύγεις είναι πολύ δύσκολη. Το πρωί σκεφτόμουν ότι έπρεπε να φύγω. Μετά έπεσε ησυχία στην πόλη, όμως ξαφνικά ο βομβαρδισμός ξανάρχισε. Ένιωθες ότι δεν μπορείς να πας πουθενά. Κατάλαβα ότι τα παιδιά μου δεν μπορούν να υφίστανται κάτι τέτοιο. Για πρώτη φορά στη ζωή μου είχα υψηλή πίεση και δεν μπορούσα να αναπνεύσω, έκλαιγα όλη την ημέρα. Τώρα είμαι καλά, μπορεί όλο αυτό να συμβαίνει κάπου μακριά πια, όταν όμως διαβάζω τα νέα, πληγώνομαι. Καταλαβαίνω ότι πρέπει να συνεχίσω τη ζωή μου». Η Βαλεντίνα μού εξηγεί ότι οδήγησε μόνη της με το αυτοκίνητο, κάνοντας στάσεις σε Μολδαβία, Ρουμανία και έπειτα στην Ελλάδα, συγκεκριμένα σε Θεσσαλονίκη και Κατερίνη, πριν φτάσει στην Αθήνα, μια πόλη όπου, όπως λέει, θα ήταν πιο εύκολο να βρει δουλειά. «Τώρα μπορώ να κάνω μέχρι και 700 χλμ. μόνη μου», συνεχίζει. « Ήμασταν οκτώ-εννιά ώρες στα σύνορα με τον άντρα μου, όμως στις 11 το βράδυ το κράτος είπε ότι οι άντρες έπρεπε να μείνουν στην Οδησσό. Έτσι φύγαμε οι τρεις μας. Έχω φίλους στη Μολδαβία και μείναμε εκεί για δύο μέρες. Η αδελφή και η μητέρα μου μένουν στην Αμερική, στη Νέα Υόρκη. Νόμιζα ότι θα μπορούσαμε να πάρουμε τη βίζα για εκεί. Στη Ρουμανία πήγαμε να κάνουμε αίτηση, αλλά μας την απέρριψαν. Δεν ήξερα τι να κάνω». Όταν βρισκόταν στη Ρουμανία, η Βαλεντίνα ανακάλυψε ένα γκρουπ με εθελοντές από την Ελλάδα στο Facebook και απευθύνθηκε μέσω αυτού σε μια γυναίκα. Τη ρώτησε αν θα μπορούσε να τη βοηθήσει να βρει κάποιο σπίτι στην Αθήνα σε λογική τιμή, καθώς τα ενοίκια στην πόλη ήταν απαγορευτικά για την κατάστασή της. Επί τρεις μέρες δεν μπορούσε να βρει τίποτα, μέχρι που μια δικηγόρος τη βοήθησε εντοπίζοντας την κ. Φωτεινή Παντζιά. Εκείνη άνοιξε το σπίτι της στη Βαλεντίνα και τις κόρες της, τη Νικόλ και την Αναστασία. «Νομίζω ότι για εμάς είναι ένα θαύμα», σχολιάζει η Βαλεντίνα. «Το σπίτι είναι πολύ ωραίο, η κ. Φωτεινή είναι πολύ φιλόξενη και πολύ καλή γυναίκα. Καταλαβαίνω ότι μένουμε σε μια απίστευτη περιοχή. Νιώθουμε σαν στο σπίτι μας, όμως δεν είναι το ίδιο. Έχω έρθει στην Ελλάδα πέντε φορές και την αγαπάω πάρα πολύ. Μου αρέσουν όλα εδώ, και οι άνθρωποι είναι πολύ φιλικοί, όμως τώρα δεν μπορώ να τα απολαύσω αυτά. Κάτι έχει αλλάξει πολύ μέσα μας. Δεν νομίζω ότι θα μπορέσω να νιώσω ξανά όπως πριν». Η Βαλεντίνα αναμένει, όπως μου εξηγεί, τη στιγμή που θα μπορέσει να πάρει ΑΦΜ και να δουλέψει επίσημα προκειμένου να μείνει στην Ελλάδα για έναν χρόνο – σε λίγες μέρες δηλαδή. Το γεγονός ότι γνωρίζει την ελληνική γλώσσα από τον καιρό που σπούδαζε είναι για εκείνη σημαντικό, καθώς θα μπορέσει να δουλέψει στο ελληνικό γραφείο της εταιρείας στην οποία εργαζόταν. «Τα παιδιά κάθε μέρα θέλουν να επιστρέψουν στο σπίτι και μου λένε να φύγουμε», αναφέρει. «Ξέρω ότι μπορεί να μείνουμε εδώ για δυο-τρία χρόνια, αλλά δεν τους το λέω. Πρέπει να μάθουν ελληνικά και τους είναι δύσκολο. Είναι στο πέμπτο μάθημα και μου λένε ότι δεν καταλαβαίνουν. Η μικρή αγαπάει πάρα πολύ τον μπαμπά της, που έμεινε πίσω. Μιλάνε κάθε μέρα. Δεν θέλει να βγαίνει από το δωμάτιό της, βγαίνει μόνο για

φαγητό. Ούτε βόλτα θέλει να κάνει. Είναι δύσκολη περίοδος γι’ αυτήν. Μια φίλη μου πήγε στην Ισπανία και το παιδί της, που είναι τριών ετών, της ζητούσε να γυρίσουν. Πολλές φορές, ακόμη και τώρα, ήμουν έτοιμη να γυρίσω πίσω. Ξυπνάς το πρωί και όλα γύρω σου δεν μοιάζουν αληθινά, αλλά σαν σε ταινία. Δεν καταλαβαίνεις τι κάνεις εδώ. Αν ήμουν μόνη, χωρίς τα παιδιά, νομίζω ότι θα έμενα στην Οδησσό. Έφυγα μόνο γι’ αυτά. Είναι όμως μικρά και δεν καταλαβαίνουν πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα. Αν ο πόλεμος σταματήσει αύριο, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτομάτως θα είναι όλα καλά στην Οδησσό και στην Ουκρανία γενικά. Υπάρχει έλλειψη σε προϊόντα και δουλειές, ενώ οι τιμές ανεβαίνουν». Η Βαλεντίνα μου εξηγεί ότι στην Οδησσό τα πράγματα δεν είναι τόσο επικίνδυνα όπως στο Χάρκοβο και στο Κίεβο. Σιγά σιγά ανοίγουν κάποια πράγματα, αλλά κάθε μέρα ακούγεται η σειρήνα και το αντιπυραυλικό σύστημα τίθεται σε λειτουργία. «Την πρώτη μέρα, όταν ήμουν στο σούπερ-μάρκετ, έπεσε μια βόμβα και τα παράθυρα άρχισαν να τρέμουν. Είναι τρομερό, απίστευτο το να το ζεις από κοντά. Δεν είναι το ίδιο όπως όταν το βλέπεις στην τηλεόραση», σχολιάζει. Ο σύζυγος της Βαλεντίνας δεν βρίσκεται στο μέτωπο αλλά ανά πάσα στιγμή μπορεί να επιστρατευτεί. Αυτήν τη στιγμή φυλάει το διαμέρισμά τους, που βρίσκεται σε πρώτο όροφο και είναι εύκολα προσβάσιμο σε κλέφτες. «Υπάρχουν οικογένειες που φοβούνται να φύγουν και άλλες που δεν έχουν χρήματα για να το κάνουν. Κάποιοι, που έχουν και παιδιά, μολονότι φοβούνται, παραμένουν εκεί, όμως δεν τους καταλαβαίνω. Τους λέω διαρκώς ότι πρέπει να φύγουν». Η Βαλεντίνα επικοινωνεί με τον σύζυγο της καθημερινά από το πρωί μέχρι το βράδυ. «Τις πρώτες φορές που μιλούσε μ’ εμένα ή την κόρη μου έκλαιγε. Ήταν πολύ δύσκολα, γιατί κάποιες μέρες δεν μπορούσε να βγει έξω, και εξαιτίας της απαγόρευσης αλλά και επειδή τα πράγματα είναι πολύ επικίνδυνα. Κάποιοι μου γράφουν ότι έχουν κατάθλιψη, επειδή δεν έχουν δουλειά. Δεν μπορούν να πάνε πουθενά γιατί όλα είναι κλειστά και απλώς ακούνε κάθε μέρα τα νέα. Κάποια στιγμή, ο άντρας μου σταμάτησε να βλέπει τηλεόραση και αποφάσισε να πάει στη δουλειά. Είμαστε δεκατέσσερα χρόνια παντρεμένοι. Φοβάμαι γι’ αυτόν, τον νοιάζομαι και ως άνθρωπο, όχι μόνο επειδή είναι σύζυγος μου. Προσπαθούσε να μου πει ότι τώρα κατάλαβε για πρώτη φορά πως με αγαπάει, αλλά ήταν περίεργο, γιατί εκείνος έμενε σπίτι κι εγώ ήμουν με τα παιδιά και κάθε μέρα έκανα κάτι, είτε έψαχνα αμάξι, είτε φαγητό, είτε έπρεπε να μαγειρέψω. Δεν είναι η ώρα να μιλάμε για την αγάπη ενός ζευγαριού». Η Βαλεντίνα νιώθει περισσότερο νοσταλγία το βράδυ. «Το σπίτι μού λείπει πιο πολύ όταν πέφτω για ύπνο. Φοβάμαι ότι και να σταματήσει ο πόλεμος, δεν θα μπορέσω να νιώσω όπως πριν όταν επιστρέψω. Θέλω να γυρίσω, αλλά φοβάμαι. Κι αυτό πιστεύω πως θα μου μείνει. Ο πόλεμος είναι το πιο κακό πράγμα που μπορεί να συμβεί. Ελπίζω να τελειώσει σε ένα-δυο μήνες. Τώρα ο καιρός είναι καλύτερος και οι άνθρωποι κάνουν βόλτες. Ακούνε τη σειρήνα, αλλά δεν πηγαίνουν πουθενά. Έχουν συνηθίσει τον ήχο της. Έχουμε μια παρέα, με την οποία παίζαμε βόλεϊ. Τώρα γράφουν ότι αρχίζουν να παίζουν ξανά. Η ζωή συνεχίζεται όπως πριν. Λίγο λίγο, σιγά σιγά».

Πολλές φορές, ακόμη και τώρα, ήμουν έτοιμη να γυρίσω πίσω. Ξυπνάς το πρωί και όλα γύρω σου δεν μοιάζουν αληθινά, αλλά σαν σε ταινία. Δεν καταλαβαίνεις τι κάνεις εδώ. Αν ήμουν μόνη, χωρίς τα παιδιά, νομίζω ότι θα έμενα στην Οδησσό.

7.4.22 – lifo

13

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΜΙΑ ΈΚΘΕΣΗ ΑΦΙΕΡΩΜΈΝΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΈΡΓΟ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑ ΖΩΓΡΆΦΟΥ

J O H N

1

(1922–2009) 14 lifo – 7.4.22

1 Ν ίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Προσωπογραφία του John Craxton, 1949. Λάδι σε χαρτί κολλημένο σε καμβά.

Craxton Estate ©Μουσείο Μπενάκη

2 Τ οπίο με αποκοιμισμένο βοσκό, 1943. Μελάνι και χρωματιστά μολύβια σε χαρτί. Craxton Estate ©John Craxton Estate and courtesy of DACS

ΞΕΚΙΝΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΊΟ ΜΠΕΝΆΚΗ.

ΑΠΌ ΤΟΝ ΧΡΉΣΤΟ ΠΑΡΊΔΗ

2

EΡΩΤΕΥΜΈΝΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ 7.4.22 – lifo

15

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Ε

ρωτευμένος με την Ελλάδα! Αυτό ήταν ο Bρετανός ζωγράφος John Craxton και ο τίτλος της έκθεσης έργων του στο Μουσείο Μπενάκη «Μια ελληνική ψυχή» αποτυπώνει ακριβώς την προσωπικότητα ενός ανθρώπου που από πολύ νωρίς αγάπησε έναν τόπο, σχεδόν εμμονικά, πριν καλά καλά τον δει, πριν πατήσει το πόδι του σε αυτόν. Αρχικά πιθανόν γιατί μαγεύτηκε από την ελληνική τέχνη, την αρχαία γλυπτική, τον Ελ Γκρέκο, εκθέματα που είχε την τύχη να αντικρίσει σε συλλογές και μουσεία της χώρας του και της Γαλλίας όπου βρέθηκε λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πάντα όμως ήξερε ότι η Ελλάδα ήταν το μέρος όπου θα έβρισκε τον προσωπικό του παράδεισο. Κι έτσι ακριβώς συνέβη. Γεννημένος το 1922, στο περιβάλλον μιας μποέμικης οικογένειας, με γονείς μουσικούς, δεν διέπρεψε ποτέ στο σχολείο γιατί το μόνο που πραγματικά τον ενδιέφερε ήταν η ζωγραφική. Αυτό φάνηκε όταν το 1941, σε ηλικία μόλις δεκαεννιά χρονών, πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση με σχέδια σε ένα καφέ του Λονδίνου. Πολύ σύντομα βρήκε τον πρώτο του ένθερμο θαυμαστή, τον συνεκδότη του περιοδικού «Horizon» Peter Watson που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξή του. Μέσω εκείνου γνώρισε τη φωτογράφο Joan Rayner, μετέπειτα σύζυγο του φιλέλληνα συγγραφέα Patrick Leigh Fermor. Νέος ακόμα, μέσα στη δίνη του πολέμου, μοιραζόταν το ίδιο στούντιο με τον Lucian Freud, όπου ζωγράφισε τα πρώτα του έργα. Όταν το 1944 φιλοτέχνησε με λιθογραφίες και σχέδια με μελάνι την ανθολογία Visionary

poems and passages or The poet’s eye, έκανε τέτοια εντύπωση στο καλλιτεχνικό Λονδίνο, που όλοι μιλούσαν για το πιο ελπιδοφόρο ταλέντο της γενιάς του. Συνδέθηκε φιλικά με τον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη και λίγο αργότερα με τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα, μια γνωριμία που έμελλε να εξελιχθεί σε φιλία ζωής. Ο Γκίκας τον παρότρυνε να επισκεφθεί άμεσα την Αθήνα, το οποίο και έκανε τον Μάιο του 1946 χάρη στη βοήθεια της lady Norton, συζύγου του Βρετανού πρέσβη στην Αθήνα. Στη μεταπολεμική Αθήνα ζούσε και δίδασκε στο Βρετανικό Ινστιτούτο, κέντρο συνάντησης Βρετανών και Ελλήνων διανοουμένων, ο Patrick Leigh Fermor. Γνωρίστηκαν και του πρότεινε να επισκεφτεί και να ζωγραφίσει τον Πόρο, ένα ήσυχο νησί όπου μπορούσε να αφοσιωθεί στη τέχνη του. Ακολούθησε τη συμβουλή του και εγκαταστάθηκε εκεί, όπου είχε την τύχη να συναναστραφεί τον Γιώργο Σεφέρη. Ξαφνικά του αποκαλύφθηκε η Ελλάδα που ονειρευόταν, ένας τόπος που υποπτευόταν ότι θα αποτελούσε γι’ αυτόν τον ιδανικό μέρος για να ζήσει. Στον Πόρο, εκτός από το φως, τον ουρανό, τη θάλασσα και τα χρώματα, ανακάλυψε τη ζεστασιά και τη θαλπωρή των ανθρώπων. Παραδόθηκε σε έναν κόσμο αισθήσεων, γεύσεων, εικόνων και ήχων, που είχε έναν απελευθερωτικό τρόπο ζωής, αυτό το «έξω καρδιά» που κυριαρχούσε στις παραλίες, στα καφενεία, στις ταβέρνες, στις παρέες των απλών ανθρώπων του μικρού νησιού, των ψαράδων, των βοσκών, των ναυτών που υπηρετούσαν στον ναύσταθμο. Ανάμεσα σε αυτούς και ένας Κρητικός, για χάρη του οποίου μετά από λίγο επισκέφθηκε την Κρήτη, τη γενέτειρα του λατρεμένου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

5

2

3

1

JOHN CRAXTON 16 lifo – 7.4.22

1 Αχαλίνωτη κατσίκα, 1946. Μολύβι Conté σε χαρτί, 52x38 εκ., Craxton Estate 2 Κορίτσι με φουλάρι, περ. 1948. Λάδι σε χαρτόνι, 49,5x61 εκ., Ιδιωτική συλλογή 3 Ο χασάπης, 1964-1966. Λάδι σε μουσαμά, 208,3x320 εκ., Ιδιωτική συλλογή

Στον Πόρο πήγε και τον βρήκε και ο Lucian Freud, που πέρασε μαζί του έναν χειμώνα ζωγραφίζοντας. Στα έργα εκείνης της πρώτης επίσκεψης, που εκτέθηκαν στο Βρετανικό Ινστιτούτο της Αθήνας, αποτυπωνόταν ένα απαράμιλλο joie de vivre, όπως και ο θαυμασμός του μόλις εικοσιτριάχρονου ζωγράφου για τους νησιώτες. Το ίδιο συνέβη όταν το 1951 σχεδίασε τα σκηνικά και τα κοστούμια για τη παράσταση Δάφνις και Χλόη του Ραβέλ που ανέβηκε στο Covent Garden, σε χορογραφία του Frederick Ashton με τη Margot Fonteyn – τα μοτίβα τα είχε ξεσηκώσει από τη ζωή του 4

4 J ohn Craxton και Patrick Leigh Fermor, Σέριφος (1951)

5 Τ οπίο με στοιχεία της φύσης, 1975-1976. Ταπισερί, 396x523 εκ., University of Stirling

στον Πόρο. Το καλοκαίρι ακολούθησε τους δύο διάσημους καλλιτέχνες σε κρουαζιέρα στα ελληνικά νησιά μαζί με την Joan Rayner και τον Leigh Fermor, ενώ τα επόμενα δύο χρόνια επισκέφθηκε τη Χίο και τη Σάμο, όπου δημιούργησε μια σειρά σχεδίων και πίνακες. Παράλληλα φιλοτέχνησε και δύο «κρητικά» εξώφυλλα για τα βιβλία The Stronghold – An account of the four seasons in the White Mountains of Crete του Xan Fielding και The Cretan Runner του Γιώργου Ψυχουντάκη, σε μετάφραση του Patrick Leigh Fermor – επρόκειτο για έναν αγράμματο βοσκό, μαντατοφόρο των αντιστασιακών και των βρετανικών ειδικών αποστολών, του οποίου η γενναιότητα συμβόλιζε ολόκληρη την αντίσταση του κρητικού λαού. Η Ύδρα και το πατρικό αρχοντικό του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα αποτέλεσαν για τον Craxton, όπως και για τους Leigh Fermor, το προπύργιο των ελληνικών τους αναζητήσεων και διαδρομών, μέχρι την καταστροφή του από πυρκαγιά το 1961. Δύο χρόνια μετά αγόρασε το πρώτο σπίτι του στα Χανιά, μια πόλη που λάτρεψε από την πρώτη μέρα που την αντίκρισε. Η Κρήτη κατέκτησε την ψυχή του Craxton: το άγριο τοπίο και η ιστορία της, ο πλατύς ανοιχτός ορίζοντας της θάλασσας, το πάθος και η επιμονή των Κρητικών για ζωή. Στα Λευκά Όρη αναζήτησε τους αντιστασιακούς συντρόφους του Leigh Fermor, των οποίων τα πορτρέτα ζωγράφισε. Στη ζωγραφική του κυριαρχεί το βραχώδες και αδάμαστο ελληνικό τοπίο με τις αιχμηρές και ανυπότακτες γραμμές και τους όγκους του, όπως και το απαράμιλλο ελληνικό φως. Το εφηβικό του ενδιαφέρον για την αρχαία ελληνική τέχνη απογειώθηκε χάρη στην επαφή του με τη βυζαντινή αγιογραφία, την Κρητική Σχολή, ενώ ακόμα και οι σύγχρονες μορφές ανθρώπων αλλά και ζώων που αναπαράστησε στον καμβά παραπέμπουν σε μυθολογικές μορφές: ο ψαράς των χταποδιών, ο Κρητικός βοσκός εμπνευσμένος από μινωικού τύπου κύπελλα που βρέθηκαν σε βασιλικό τάφο της Σπάρτης, ο χασάπης σαν αρχαίος Αθηναίος, το κρητικό αγριοκάτσικο που θυμίζει τον Πάνα. Και ενώ η πρώιμη ζωγραφική του ήταν σκοτεινή και μελαγχολική, ίσως λόγω της εμπειρίας των βομβαρδισμών του Λονδίνου, η περίοδος της Ελλάδας κατακλύζεται από φωτεινά

χρώματα. Ένα αδιάκοπο γλέντι με χορευτές, λυράρηδες, ναύτες σε τραπέζια να τρώνε και να πίνουνε, βοσκοί και ψαράδες, τραπεζώματα με κρητικούς μεζέδες, φαράγγια, περβόλια, βουνοκορφές. Και ενώ ο φυσικός του χώρος ήταν τα σαλόνια και οι γκαλερί με τους διανοούμενους και τους διάσημους καλλιτέχνες, εκεί που πραγματικά έβρισκε χαρά και αφηνόταν ήταν δίπλα σε ανεπιτήδευτους ανθρώπους. Ανεξάρτητο πνεύμα και υπέρμαχος της ελευθερίας σε κάθε της έκφραση, πίστευε πολύ στη φιλία τιμώντας τις παρέες του, είτε επρόκειτο για διάσημους είτε για απλούς θνητούς. Χωρίς μεγάλη προσπάθεια γινόταν το επίκεντρο της παρέας, μια ανεξάντλητη πηγή κεφιού. Υιοθέτησε τις συνήθειες των ντόπιων, την τσικουδιά και το κρασί, το καλό φαΐ και το πιοτό, κουβεντιάζοντας σε άρτια ελληνικά με κρητική προφορά, ενώ κουβαλούσε πάντα ένα μπλοκ σχεδίου για να ζωγραφίζει μουσικούς, άντρες που χόρευαν, τα τραπεζώματα. Το απενοχοποιημένο χιούμορ του ενόχλησε σε τέτοιο βαθμό τη χούντα, που του απαγορεύτηκε η παραμονή στην Ελλάδα. Η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι σύχναζε στα στέκια των ναυτών στα Χανιά για να αποσπάει απόρρητες πληροφορίες. Η αλήθεια ήταν ότι είχε εναντιωθεί στην καταστροφή και τον «εκσυγχρονισμό» του βενετσιάνικου λιμανιού που ονειρεύονταν κάποιοι. Όσο δε για τους ναύτες και τους ψαράδες, αλλιώς έπρεπε να ερμηνεύσει κανείς τις συναναστροφές του αυτές. Εγκατέλειψε την Ελλάδα και άρχισε να ταξιδεύει. Το Πανεπιστήμιο του Stirling του ανέθεσε να σχεδιάσει μια ταπισερί εμπνευσμένη από την Ελλάδα σε συνεργασία με το εργαστήριο Dovecot Weavers κι έτσι παρέμεινε στο Εδιμβούργο για δύο χρόνια. Με τη Μεταπολίτευση επέστρεψε οριστικά στα Χανιά το 1977. Καθώς βρισκόταν στη μέση ηλικία και ήταν πιο κατασταλαγμένος, τα διδάγματα και το απόσταγμα της ζωής του έβρισκαν χώρο στη δουλειά του: στα εξώφυλλα βιβλίων του Leigh Fermor, στον τοίχο του σπιτιού του Γκίκα στην Κριεζώτου στην Αθήνα, σε εκθέσεις σε σημαντικές γκαλερί στην Αγγλία. Μεταξύ 1985 και 1993 η Christopher Hull Gallery του οργάνωσε πέντε ατομικές εκθέσεις. Τα κείμενα του καταλόγου της τελευταίας, το 1993, τα έγραψε ο David Attenborough. Εκείνη τη χρονιά εκλέχτηκε και μέλος της Royal Academy of Arts του Λονδίνου. Όλα αυτά όμως είχαν ελάχιστη σημασία για εκείνον, αφού θεωρούσε μεγαλύτερη τέχνη από τη ζωγραφική τη ζωή στην Ελλάδα. Από αυτήν αντλούσε όλη τη δύναμη για το έργο του και αυτή τον καθόρισε. Είδε τα Χανιά τελευταία φορά το 2006. Πέθανε στο Λονδίνο στις 17 Νοεμβρίου 2009 σε ηλικία 87 ετών, σχεδιάζοντας συνεχώς την επιστροφή του στην Κρήτη. Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη φιλοξενεί ενενήντα έργα, πολλά από αυτά άγνωστα, προερχόμενα κυρίως από το Craxton Estate, και καλύπτουν όλες τις περιόδους της σταδιοδρομίας του καλλιτέχνη: χαρακτικά, σχέδια, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα. Φιλοξενεί επίσης την εντυπωσιακών διαστάσεων ταπισερί «Τοπίο με στοιχεία της φύσης» που δημιούργησε στο Εδιμβούργο, εμπνευσμένη από την παραδοσιακή κρητική υφαντουργία, η οποία συνοψίζει την αγάπη του για τον ελληνικό κόσμο.

INFO «John Craxton Μια ελληνική ψυχή» Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, Κουμπάρη 1, Αθήνα Από 13/4 έως 11/9 Δευτ., Τετ., Παρ., Σάβ. 10:00-18:00, Πέμ. 10:00-00:00, Κυρ. 10:00-16:00

EΡΩΤΕΥΜΈΝΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ 7.4.22 – lifo

17

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Ό

πως έχει γράψει στο μπλογκ της Lady Papaya η Νίκη Χάγια, όταν ανακοίνωσε την εγκυμοσύνη της, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που τη ρώτησαν αν θα συνεχίσει να είναι vegan. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας, τη βρετανική και πολλές ακόμα αντίστοιχες διεθνείς ενώσεις, μια σωστά σχεδιασμένη vegan διατροφή είναι υγιεινή, καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες και μπορεί να προσφέρει μεγάλα οφέλη στην υγεία όσον αφορά την πρόληψη και θεραπεία ορισμένων ασθενειών. Είναι κατάλληλη για όλα τα στάδια του κύκλου ζωής, συμπεριλαμβανομένων της εγκυμοσύνης, της γαλουχίας, της νηπιακής ηλικίας, της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας – ενδείκνυται ακόμα και για άτομα που αθλούνται. Η δημοσιογράφος και μπλόγκερ υπήρξε χορτοφάγος για περίπου οκτώ χρόνια προτού γίνει vegan. Μέσα από την ενασχόλησή της με το μπλογκ, διαβάζοντας όλο και περισσότερα σχετικά άρθρα και έρευνες, συνειδητοποίησε πως η γαλακτοβιομηχανία, τα προϊόντα της οποίας δεν είχε αφαιρέσει από τη διατροφή της μέχρι το 2018, εφοδιάζει την κρεατοβιομηχανία με τα νεογέννητα αρσενικά μοσχάρια που δεν της είναι χρήσιμα. « Έγινα χορτοφάγος γιατί αγαπούσα πολύ τα ζώα, ο λόγος ήταν ηθικός. Χάρη στην ενημέρωση σκέφτηκα ότι το επόμενο βήμα μου στην προσωπική μου ζωή θα έπρεπε να έχει θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον». Η κόρη της Χλόη είναι μόλις δυόμισι ετών και προς το παρόν μπορεί να ακούει κατά διαστήματα ότι το τυρί που έχουν στο ψυγείο είναι vegan. Με τον σύντροφό της και καλλιτέχνη Δημήτρη Βασιλείου έχουν συναποφασίσει ότι θα της μιλάνε έτσι ώστε να της μάθουν ότι ο τρόπος ζωής τους δεν είναι κάτι το ξεχωριστό. «Όταν ήταν μικρότερη, της διαβάζαμε βιβλία που εξηγούν τι σημαίνει vegan, αλλά η εικονογράφηση ήταν κάπως σκοτεινή και τα σταματήσαμε. Προσπαθούμε να μη χρησιμοποιούμε ορολογίες, δεν θέλουμε να βάλουμε στο μυαλό της ταμπέλες. Μέχρι στιγμής, της μιλάμε για τα όμορφα πράγματα και δεν θέλουμε να εστιάσουμε στα αρνητικά αυτού του κόσμου, της εξηγούμε ότι

Μεγαλώ vegan παιδιά ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΣΑΡΔΕΛΗ, ΦΩΤΗΣ ΠΑΤΙΚΑΣ, ΧΛΟΗ ΚΑΙ ΑΡΗΣ

18 lifo – 7.4.22

ΑΠΌ ΤΗ ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ ΦΩΤΟ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

ώνοντας

τα ζώα τα αγαπάμε γιατί είναι φίλοι μας». Αν ρωτήσει κανείς το μικρότερο μέλος της οικογένειας ποιο είναι το αγαπημένο του φαγητό μάλλον θα πει πως είναι το φακόρυζο. Σίγουρα είναι και το σπιτικό banana bread που ανακάλυψε πρόσφατα. Η Χλόη θα βρεθεί για πρώτη φορά σε σχολικό περιβάλλον τον Σεπτέμβριο. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι vegan γονείς είναι ότι το υπουργείο Υγείας δεν έχει προβλέψει ότι ορισμένοι μπορεί να έχουν επιλέξει για το παιδί τους μια διατροφή χωρίς κρέας και ζωικά προϊόντα, χωρίς να συντρέχουν λόγοι υγείας ή θρησκείας. «Όταν η παιδαγωγός στην οποία θα πάμε τη Χλόη ρώτησε το υπουργείο τι γίνεται με τα παιδιά που δεν τρώνε κρέας λόγω πεποιθήσεων, η απάντηση ήταν “τι άλλο θα ακούσουμε”. Οι περισσότεροι από τους παιδικούς σταθμούς με τους οποίους μιλήσαμε μας είπαν ότι μπορεί να τρώει τα συνοδευτικά του κυρίως γεύματος, δηλαδή πατάτες, ρύζι και σαλάτα μόνο». Στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς δεν επιτρέπεται να δώσεις φαγητό από το σπίτι, όπως και στους περισσότερους ιδιωτικούς, για να μην προκληθεί κατά λάθος κάποια αλλεργική αντίδραση σε άλλο παιδί. «Ευτυχώς, βρήκαμε ιδιωτικό παιδικό σταθμό που θα της ετοιμάζει ξεχωριστό φαγητό, ελπίζουμε να πάνε όλα καλά». Τον περασμένο Φεβρουάριο ανακοινώθηκε ότι στα σχολικά κυλικεία της Νέας Υόρκης, που ήδη απέχουν από το κρέας δύο φορές την εβδομάδα, θα προσφέρουν τις Παρασκευές ένα εξ ολοκλήρου vegan μενού στο πλαίσιο μιας προσπάθειας που κάνουν οι δημοτικές αρχές σε συνεργασία με την κυβέρνηση Μπάιντεν και το υπουργείο Γεωργίας ώστε οι δημόσιοι χώροι εκπαίδευσης και παιδικής φροντίδας να προσφέρουν πιο υγιεινά και θρεπτικά γεύματα το σχολικό έτος 2023-2024, έχοντας ως στόχο τη μείωση των λιπαρών και την αύξηση των φυτικών ινών σε αυτά. Στην Αυστραλία δημιουργήθηκε πέρσι το πρώτο vegan νηπιαγωγείο, ενώ το πρώτο τέτοιου είδους σχολείο λειτουργεί στη Σουηδία από το 2019, πράγμα που σημαίνει ότι όχι μόνο προσφέρουν αυστηρά χορτοφαγικά γεύματα αλλά έχουν και τα ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα.

ΝΙΚΗ ΧΑΓΙΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΧΛΟΗ

ΠΟΙΕΣ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΊΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΟΎΝ ΌΣΟΙ ΑΠΟΦΑΣΊΖΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΘΡΈΨΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΤΟΥΣ ΒΑΣΙΣΜΈΝΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ ΠΟΥ ΞΕΠΕΡΝΆ ΤΑ ΌΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΉΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΤΡΌΠΟ ΖΩΉΣ; ΥΠΆΡΧΕΙ ΚΆΤΙ ΕΎΚΟΛΟ ΓΙ’ ΑΥΤΈΣ ΤΙΣ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ; ΜΉΠΩΣ ΘΑ ΔΟΎΜΕ ΣΎΝΤΟΜΑ ΤΗ ΓΕΝΙΆ ΕΦΉΒΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΔΊΝΕΙ ΡΑΝΤΕΒΟΎ ΓΙΑ ΧΟΡΤΟΦΑΓΙΚΆ ΜΠΈΡΓΚΕΡ ΚΑΙ ΘΑ ΕΠΙΛΈΓΕΙ ΡΟΎΧΑ ΑΠΌ ΔΕΎΤΕΡΟ ΧΈΡΙ;

Αν μπορούσαν να επιλέξουν ανάμεσα σε ένα σχολείο που συμβαδίζει με τη φιλοσοφία τους και σε ένα που φιλοξενεί οικογένειες με διάφορους τρόπους ζωής, τι θα προτιμούσαν οι γονείς της Χλόης; «Θέλουμε για εκείνη ένα περιβάλλον στο οποίο δεν θα υπάρχει διαχωρισμός σε vegans και μη. Ειδικά τα παιδιά δεν θέλουν να ξεχωρίζουν. Κι εγώ ονειρεύομαι να ζω σε έναν κόσμο στον οποίο δεν θα χρειάζεται να λέω και να διευκρινίζω ότι είμαι vegan. Το ιδανικό για εμάς θα ήταν να υπάρχει ένα σχολείο το οποίο θα σέβεται τις επιλογές όλων των ανθρώπων», απαντά η Νίκη Χάγια. «Δεν θα την πηγαίναμε στο vegan σχολείο, όπως δεν θα την πηγαίναμε στο κατηχητικό», θα πει ο Δημήτρης Βασιλείου, ο οποίος προτιμά να αυτοπροσδιορίζεται ως plant-based. Νιώθουν τυχεροί που στο οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον κανείς δεν έχει κρίνει ποτέ αρνητικά την επιλογή τους να μεγαλώσουν τη Χλόη με vegan τρόπο. «Τρώει πράγματα που δεν τα ήξεραν καν οι γονείς μας και άλλα που μας παρακαλούσαν να τα φάμε. Όλοι σέβονται αυτό που κάνουμε. Στα παιδικά πάρτι που μας έχουν καλέσει μέχρι στιγμής φροντίζουν να έχουν κομμάτι vegan τούρτας και ανάλογο κέρασμα για τη Χλόη». Ωστόσο τι θα γίνει όταν το παιδί τους ξεφύγει από τον δικό τους κύκλο και επισκεφθεί το πάρτι ενός άλλου, μη vegan παιδιού; «Ελπίζω ότι όπως προνοούν οι φίλοι μας, έτσι θα κάνουν και οι άλλοι γονείς. Εννοείται ότι θα πρέπει να τους έχουμε ενημερώσει και καλό είναι κι εμείς να φροντίζουμε ώστε η Χλόη να πηγαίνει με κάτι vegan στο πάρτι. Θα είναι ωραίο να έχει cupcakes ή λουκανικοπιτάκια που θα τα δοκιμάσουν και θα αναρωτηθούν “είναι αυτά vegan;». Έχουν σκεφτεί πως θα αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο να δοκιμάσει κρέας ή κάτι ζωικό σε κάποιο από τα πάρτι ή τις εξόδους της μελλοντικά, όταν οι ίδιοι δεν θα είναι παρόντες; «Δεν θα τη μαλώσω, θέλω μέχρι τότε να έχει καταλάβει γιατί εμείς έχουμε κάνει αυτή την επιλογή, παρά να της πω ότι δεν ήταν σωστό αυτό που έκανε. Έχει τύχει να βρεθούμε σε τραπέζι και να ζητήσει να δοκιμάσει φέτα. Δεν μπορώ εκείνη την ώρα να είμαι αυστηρή και να μην επιτρέψω να της δώσουν. Όταν θα είναι

Προσπαθούμε να μη χρησιμοποιούμε ορολογίες, δεν θέλουμε να βάλουμε στο μυαλό της ταμπέλες. Μέχρι στιγμής, της μιλάμε για τα όμορφα πράγματα και δεν θέλουμε να εστιάσουμε στα αρνητικά αυτού του κόσμου, της εξηγούμε ότι τα ζώα τα αγαπάμε γιατί είναι φίλοι μας.

7.4.22 – lifo

19

Ο γυναικολόγος μου ήξερε ότι είμαι vegan, αλλά δεν ήταν καθόλου πιεστικός και αφού οι εξετάσεις μου ήταν πάντα καλές σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δεν δημιουργήθηκε ποτέ θέμα.

πλέον έφηβη και θα έχουμε μοιραστεί μαζί της όλη την πληροφορία, ποντάρουμε στο ότι θα το συζητήσουμε. Όπως επίσης πιστεύουμε πως όταν πια θα έχει μεγαλώσει, θα έχει αλλάξει η διατροφή όλων. Έχουμε να κάνουμε με μια κλιματική κρίση». Λόγω της προσφοράς και της ζήτησης, η διατροφή ενός vegan παιδιού κοστίζει παραπάνω αυτήν τη στιγμή απ’ ό,τι ενός παμφάγου, «στο σπίτι μιας vegan οικογένειας θα δεις μεν καλά πράγματα στα ντουλάπια, αλλά σίγουρα δεν θα δεις ποσότητες», υποθέτει η Νίκη Χάγια. Ο Δημήτρης Βασιλείου υπενθυμίζει ότι από τη στιγμή που τα φρούτα και τα λαχανικά είναι κύρια πηγή τροφής για εκείνους, θέλουν να είναι προσεγμένα. Θα επιλέξουν βιολογικά, ενώ θα αποφύγουν τα επεξεργασμένα vegan προϊόντα. Πάντως δεν χρειάζεται να μαγειρέψουν στη Χλόη ξεχωριστά, τρώει ό,τι και οι γονείς της. Όσο για τα ρούχα της, τα περισσότερα είναι από δεύτερο χέρι – μια δημοφιλής διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγής και ανακύκλωσης παιδικών ενδυμάτων είναι η swaplanet. Αν η Χλόη χρειαστεί καινούργιο μπουφάν, σίγουρα δεν θα της αγοράσουν ένα που θα κρύβει στην επένδυσή του πούπουλο, όσο ζεστό και αν είναι αυτό. Το να ετοιμάζει κανείς διακοπές με ένα παιδί, σημαίνει συνήθως και κάποιες παραπάνω αποσκευές. Στις τελευταίες καλοκαιρινές τους εξορμήσεις η Νίκη Χάγια είχε γεμίσει μια βαλίτσα με τρόφιμα και υλικά για να φτιάχνει το πρωινό της Χλόης, που είναι συνήθως το πόριτζ. «Είχα στο μυαλό μου ότι δεν θα βρίσκαμε όσα χρειαζόμαστε στα νησιά που θα επισκεπτόμασταν, αλλά τελικά, ακόμα και σε ένα πολύ μικρό μέρος, όπως η Δονούσα, βρήκα το πιο βασικό, που είναι το φυτικό γάλα. Δεν είναι δύσκολο για μια vegan οικογένεια να ταξιδέψει στην Ελλάδα, γιατί σε μια ταβέρνα θα βρει πολλά πράγματα να φάει: φάβα, κολοκυθάκια, πατάτες, σαλάτες και όσπρια. Κι εμείς δεν είναι ότι φεύγουμε για διακοπές και ψάχνουμε πού θα φάμε jackfruit».

Η

Ηλέκτρα Δημητριάδου και ο Κirk Beattie τρέχουν το δικό τους e-shop με παιδικά ρούχα, κάνουν consulting σε διάφορα fashion brands και έχουν μια κόρη, την Ολύμπια, που σήμερα είναι τεσσεράμισι ετών. Λένε πως ακόμα και όταν ήταν παμφάγοι, δεν είχαν ιδιαίτερα καλή σχέση με το κρέας. Εκείνη δεν μπορούσε να περνάει από κρεοπωλεία, «με κυρίευαν τύψεις και θλίψη», όπως λέει χα-

20 lifo – 7.4.22

ΗΛΕΚΤΡΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ, KIRK BEATTIE, ΟΛΥΜΠΙΑ

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ρακτηριστικά. Αν και τα προσπερνούσε γιατί την έκαναν να νιώθει άβολα, μου περιγράφει εκείνο το βίντεο που είδε στο Facebook και λειτούργησε καταλυτικά. «Βλέπουμε μια αγελάδα που μόλις έχει γεννήσει το μοσχαράκι της. Και ενώ θαυμάζουμε το μεγαλείο της φύσης, την επόμενη στιγμή ένας εργάτης της φάρμας έρχεται και της τo παίρνει. Η αγελάδα κλαίει και τρέχει ανήμπορη πίσω από το φορτηγό που είναι μέσα το μωρό της. Έκλαιγα για ώρες μετά από αυτό το βίντεο, αλλά για ακόμα μια φορά o εθισμός μου στο τυρί με αποθάρρυνε να ακολουθήσω την καρδιά μου. Όταν έγινα κι εγώ μητέρα, έτυχε να δω ξανά ένα παρόμοιο βίντεο, τότε ήταν που πήρα εύκολα την απόφαση, και μόνο στη σκέψη ότι κάποιος μπορεί να έρθει και να μου κλέψει το δικό μου μωρό. Δεν ήθελα πλέον να είμαι η αιτία που ένα άλλο ον υποφέρει, θρηνεί και στο τέλος πεθαίνει. Ήταν η καλύτερη και πιο σημαντική απόφαση της ζωή μου». Ο Κirk Beattie είχε υπάρξει vegetarian για πέντε χρόνια. Και μόλις είδε την διαφορά που ένιωσε η σύντροφός του με την αλλαγή στη διατροφή της, τα «αποθέματα ενέργειας» που ξαφνικά είχε, την ακολούθησε. Πλέον οι δυο τους μοιράζονται έναν vegan τρόπο ζωής για ηθικούς λόγους. Όσο ζούσαν στο Λονδίνο ο κόσμος ήταν πιο εξοικειωμένος με τον βιγκανισμό. Ωστόσο, ήταν πολλοί εκείνοι που τους έκαναν την ίδια ερώτηση, «δεν θα είναι κρίμα όταν θα πάει σχολείο και θα βλέπει τα άλλα παιδάκια να τρώνε λιχουδιές;». Η δική τους απάντηση είναι και θα είναι ότι και η Ολύμπια τρώει λιχουδιές, αλλά χωρίς ζωικά. Λένε πως από τις συζητήσεις που έχουν κάνει μαζί της, η Ολύμπια βρίσκει παράξενο το ότι η πλειονότητα καταναλώνει αγελαδινό γάλα, «της δημιουργεί ερωτήματα για την ηθική επιλογή των φίλων και συγγενών της. Απ’ όταν ήταν μωρό της λέγαμε ότι τα ζώα τα αγαπάμε πολύ, γι’ αυτό δεν τα τρώμε. Ότι τα ζώα είναι δυστυχισμένα μέσα σε κλουβιά, γι’ αυτό δεν πάμε στον ζωολογικό κήπο. Όπως και ότι το γάλα της αγελάδας προορίζεται για τα μικρά της και όχι για εμάς». Στο σχολείο τρώει μόνο δεκατιανό, το οποίο αποτελείται συνήθως από ρυζογκοφρέτες, μπάρες πρωτεΐνης και κάσιους. Τα αγαπημένα της φαγητά είναι οι πατάτες τηγανητές και οι φακές. Ωστόσο, η καθημερινή συναναστροφή της μικρής Ολύμπιας είναι κυρίως με μη vegan παιδιά. «Δυστυχώς είμαστε λίγοι, ξέρω όμως ότι δεν θα επηρεαστεί», υποστηρίζει η Ηλέκτρα. «Τις ελάχιστες φορές που ίσως να ένιωσε ένα είδος αποκλεισμού είναι όταν της πρόσφεραν κέρασμα χωρίς να μας ρωτήσουν και αφού της είπαμε ότι δεν είναι vegan, έπρεπε να το δώσουμε πίσω ή σε άλλο παιδάκι. Ποτέ όμως αυτό δεν της προκάλεσε θυμό ή κλάμα, μόνο κάποια απογοήτευση ίσως. Όταν πηγαίνουμε σε παιδικά πάρτι, συνήθως οι γονείς έχουν προβλέψει να υπάρχει κάτι και για την Ολύμπια, αλλιώς συχνά της έχουμε κι ένα ταπεράκι στην τσάντα για παν ενδεχόμενο. Για να αντικαταστήσουμε μια τούρτα που έχει ζωικά, εμείς της δίνουμε κέικ σοκολάτας ή οποιαδήποτε άλλη λιχουδιά της αρέσει πολύ. Πάντα μας ρωτάει αν κάτι είναι vegan. Αν η απάντηση είναι όχι, τότε απλώς λήγει το θέμα εκεί. Δεν έχει επιμείνει ή αντιδράσει ποτέ». Την περίοδο που πήγαινε παιδικό σταθμό στο Λονδίνο, κανόνιζα το γεύμα της Ολύμπιας να μοιάζει οπτικά με αυτό που θα έτρωγαν τα άλλα παιδιά, δηλαδή αν το γεύμα τους ήταν κοτομπουκιές, εκείνη θα έφερνε φυτικά nuggets, «οπότε δεν ένιωθε ποτέ “διαφορετική”». Kατά την παραμονή τους στο εξωτερικό, όταν επισκέπτονταν το σούπερ-μάρκετ, έβρισκαν ολόκληρο τμήμα αφιερωμένο στη vegan διατροφή. «Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα λίγο

πίσω σε αυτό το θέμα, μου φαίνεται παράλογο το ότι στα ψυγεία βρίσκουμε τα φυτικά μπιφτέκια δίπλα στα ζωικά». Παρ’ όλα αυτά, κυκλοφορούν συνέχεια καινούργια vegan προϊόντα, πολλά από αυτά μάλιστα είναι από ελληνικές εταιρείες, «με χαροποιεί ιδιαίτερα αυτό, γιατί σημαίνει ότι υπάρχει ζήτηση. Πλέον βρίσκουμε πολύ νόστιμα φυτικά υποκατάστατα για τα πάντα. Επίσης, νιώθουμε τυχεροί που ζούμε στην Ελλάδα και υπάρχουν τόσο πολλά φανταστικά νηστίσιμα φαγητά». Αν είχαν τη δυνατότητα της επιλογής, θα προτιμούσαν να παρακολουθήσει τα μαθήματά της σε ένα vegan σχολείο. «Ο βιγκανισμός δεν είναι απλώς και μόνο διατροφή αλλά στάση ζωής και ηθικής και ένα σχολείο που ενστερνίζεται τον βιγκανισμό είναι το ιδανικό περιβάλλον που θέλουμε για την κόρη μας. Δυστυχώς, τέτοιο σχολείο δεν υπάρχει ακόμα στην Ελλάδα, ελπίζουμε και ευχόμαστε ότι στο μέλλον θα γίνει πραγματικότητα».

Ό

ταν πρωτογνωρίστηκαν, η Ελισάβετ Σαρδέλη και ο Φώτης Πατίκας ήταν vegetarian. Λίγο αργότερα, και πριν κάνουν οικογένεια, γύρω στο 2010, αποφάσισαν να γίνουν vegan για ηθικούς λόγους και δύο χρόνια μετά δημιούργησαν το πρώτο ελληνικό vegan deli, το Bamboo Vegan των Εξαρχείων. Αν και υπάρχουν vegan γιατροί, γυναικολόγοι και παιδίατροι, η Ελισάβετ δεν τους είχε αναζητήσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. «Ο γυναικολόγος μου ήξερε ότι είμαι vegan, αλλά δεν ήταν καθόλου πιεστικός και αφού οι εξετάσεις μου ήταν πάντα καλές σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δεν δημιουργήθηκε ποτέ θέμα. Το ίδιο συνέβη και με την παιδίατρό μας, η οποία, αφού παρακολουθεί την ανάπτυξη των παιδιών και είναι φυσιολογική, από τη στιγμή που οι αιματολογικές τους εξετάσεις είναι καλές, δεν προβληματίζεται». Στο Vegan Guide Greece βρίσκει κανείς μια λίστα με γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων που είναι είτε οι ίδιοι vegan είτε vegan friendly. Μέχρι στιγμής η εμπειρία που είχαν στα σχολεία ήταν θετική σε σχέση με τη διατροφή που ακολουθούν τα παιδιά τους, ο Άρης που είναι εξίμιση ετών και η Χλόη που είναι τρία. Δεν τους παρέχεται ξεχωριστό γεύμα, γύρω στις δύο φορές την εβδομάδα, που έχουν όσπριο ή λαδερό, τρώνε το φαγητό του σχολείου, ενώ τις υπόλοιπες μέρες παίρνουν φαγητό από το σπίτι. «Όταν πρωτοπήγε ο Άρης παιδικό σταθμό, μου είχε πει η δασκάλα του ότι αυτός ήταν χαλαρός και ότι τα άλλα παιδιά ρωτούσαν “γιατί τρώει διαφορετικό φαγητό;”, χωρίς όμως να τίθεται θέμα αποκλεισμού. Και με τη Χλόη, που ξεκίνησε τώρα, όλα λειτουργούν μια χαρά. Παρ’ όλα αυτά, θα προτιμούσαμε να παρέχεται vegan επιλογή στα δημόσια σχολεία από το να τα γράψουμε σε κάποιο vegan σχολείο, αν αυτό υπήρχε εδώ». Άνθρωποι που τους γνωρίζουν έχουν πάντα vegan επιλογές στα πάρτι. « Έχει τύχει, βέβαια, να βρεθούμε και σε ένα πάρτι που δεν είχε τίποτα να φάνε, αλλά τους υποσχεθήκαμε πίτσα όταν θα γυρνούσαμε σπίτι. Πλέον είναι πιο εύκολο να βρεις και έξω κάτι να φας. Έστω κι αν είναι πατάτες τηγανητές και φάβα». Έχουν σκεφτεί το γεγονός ότι μεγαλώνοντας τα παιδιά τους μπορεί να επιλέξουν να φάνε κρέας; «Τα παιδιά ξέρουν ότι είμαστε vegan, μεγαλώνουν μέσα σε αυτό, είναι η πραγματικότητά τους. Σίγουρα δεν θέλουμε να είμαστε καταπιεστικοί. Προς το παρόν, ο Άρης λέει ότι του αρέσουν πολύ τα vegan φαγητά. Το βλέπει αρκετά θετικά και ακόμα και στο σχολείο μόνος του ενημερώνει τις δασκάλες του ότι είναι vegan».

7.4.22 – lifo

21

q Το όνομά μου είναι Αυγουστίνος-Θεόδωρος Γκέκας, έχω γεννηθεί στην Αγία Όλγα της Νέας Ιωνίας και έχω μεγαλώσει στην περιοχή. Όταν ήμουν μικρός, ο πατέρας μου έφυγε στην Αμερική και η μητέρα μου έπρεπε να τα βγάλει πέρα μόνη της. Έκανε πάρα πολλές δουλειές για να μας μεγαλώσει. Αφού μας μεγάλωσε, σπούδασε στην Ελλάδα και πλέον είναι τρομερή ομοιοπαθητικός και βελονίστρια – μου κάνει εκείνη ό,τι θεραπείες χρειάζομαι. Η Νέα Ιωνία έχει καθορίσει το ποιος είμαι σήμερα γιατί είχα την τύχη να γνωρίσω τον κόσμο από μικρή ηλικία, από την καλή και από την ανάποδη.

MC. Γεννήθηκε και ζει στη Νέα Ιωνία.

έξω, στις αλάνες. Μπορεί να μην ήταν εύκολα τα πράγματα, να τρώγαμε ψωμί με λάδι και αλάτι, αλλά δεν είναι τόσο άσχημο όσο ακούγεται. Ήμουν μικρός, μου άρεσε και με χόρταινε.

q Περισσός, Πευκάκια, Νέα Ιωνία και Καλογρέζα, αυτά τα μέρη είναι η γειτονιά μου, ξέρω όλα τα στενά απ’ έξω και όλα τα τσακάλια εκεί. Κάθε φορά που περνάω από αυτές τις περιοχές μου έρχονται παλιές αναμνήσεις και αυτό με βοηθάει να μην ξεχνάω ποιος πραγματικά είμαι. Αυτό είναι πολύ δύσκολο όταν βρίσκεσαι στον χώρο της μουσικής, γιατί περιβάλλεσαι από ανθρώπους που έχουν ξεχάσει από καιρό ποιοι είναι. Τον ρατσισμό για την αλβανική μου καταγωγή τον έχω βιώσει πάρα πολύ έντονα από μικρή ηλικία, κι αυτός ήταν ο λόγος που ήθελα να αποδείξω στον κόσμο πως κάνει λάθος που με κρίνει. Αυτό με βοήθησε σε όλη μου τη μουσική καριέρα, γιατί βρήκα τον τρόπο να δείξω σε όλους ότι με βάζουν σε καλούπια για τους λάθος λόγους.

SIN BOY

q Το παιδικό μου όνειρο ήταν να γίνω σπουδαίος ποδοσφαιριστής και αυτό που θυμάμαι έντονα ήταν να παίζω

q Το σχολείο ήταν πάντα μια πίεση για μένα. Δεν διάβασα ποτέ, το παράτησα σε ηλικία δεκαπέντε χρονών και έπιασα δουλειά. Όσο οι φίλοι μου πήγαιναν σχολείο, εγώ ήδη δούλευα και έβγαζα το χαρτζιλίκι μου. Τα πρώτα καλά μεροκάματα τα έβγαλα στα δεκαέξι – δούλευα ως DJ στα νυχτερινά μαγαζιά της περιοχής μου. Με τα πρώτα λεφτά που έβγαλα αγόρασα ένα μηχανάκι Glx 59 χιλιοστά full takegawa.

q Μικρός ασχολιόμουν με τη μουσική για χαβαλέ. Έτσι την αντιμετώπιζα πάντα. Δεν είχα ποτέ μουσικά πρότυπα, τα πρότυπά μου ήταν πάντα ποδοσφαιρικά. Χόρευα breakdance, πήγαινα σε σχόλη χορού, ράπαρα στο σπίτι, αλλά δεν φανταζόμουν ποτέ ότι μια μέρα θα ασχοληθώ επαγγελματικά με τη μουσική. Το έκανα καθαρά για να περάσω τον ελεύθερο χρόνο μου. Στο σπίτι μας έπαιζε πάντα αμερικανική και ιταλική μουσική, δεν είχα άλλα ακούσματα. Ξεκίνησα να κάνω μουσική μετά από μια σειρά ατυχίες σε άλλες δουλειές. Αποφάσισα να δοκιμάσω να φτιάχνω μουσική για να επιβιώσω, όχι επειδή το ήθελα πραγματικά.

q Όταν μπήκα στον χώρο της μουσικής, συνειδητοποίησα πόσο τυχερός ήμουν που δεν είχα πρότυπα και την απομυθοποίησα τελείως, σε σημείο να λυπάμαι τους μουσικούς, ανεξάρτητα από την επιτυχία τους. Η πρώτη φορά που έβαλα νερό στο κρασί μου ήταν όταν έμαθα τον Στέλιο Καζαντζίδη και άκουσα για τη ζωή και τα τραγούδια του.

q Οι φιλίες έπαιξαν πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μου γιατί χάρη σε αυτές συνειδητοποίησα ότι η οικογένεια είναι πάνω απ’ όλα, κι αυτό δεν είναι απλώς μια έκφραση παλιομοδίτικη ή πολυφορεμένη αλλά κρύβει μεγάλη σοφία μέσα της.

q Το πρώτο κομμάτι που ηχογράφησα λεγόταν «Let’s play the game» και, δυστυχώς, σήμερα το έχω χάσει. Το πρώτο μου χιτ ήταν το «Draco», για τους στίχους του οποίου ήμουν πολλά χρόνια στα δικαστήρια, και, δόξα τω Θεώ, φέτος το κέρδισα.

q Το «ΜΑΜΑ» ήταν ευλογία γιατί χάρη σε αυτό είδα το πραγματικό πρόσωπο του κόσμου. Η ανάγκη κάποιων να επωφεληθούν από την επιτυχία μου τους έκανε να βγάλουν τη μάσκα και να δείξουν τον πραγματικό τους εαυτό. Όσοι με μισούσαν έβαλαν τη μάσκα και παρίσταναν πως με αγαπάνε. Ήταν πραγματικά ένα ανέκδοτο.

q Ένας καλλιτέχνης σήμερα, για να βγάλει πραγματικά λεφτά και όχι να κοροϊδέψει τον εαυτό του, πρέπει να μην μπει ποτέ σε εταιρεία. Πρέπει να δουλέψει σκληρά μέχρι να αναγνωριστεί μόνος του. Ο εύκολος δρόμος τελειώνει πάντα με άσχημο τρόπο.

q Δεν έχω υπογράψει ποτέ σε εταιρεία στην καριέρα μου. Ξεκίνησα τη μουσική στα δεκαεφτά και μέχρι σήμερα, που είμαι είκοσι εφτά, ήμουν πάντα ανεξάρτητος. Σε μεγάλη εταιρεία έδωσα τη διανομή του «Ka Gu Ras», του άλμπουμ που περιείχε το «ΜΑΜΑ», για να μου το ανεβάσουν σε πλατφόρμες. Δεν θα υπέγραφα ποτέ σε εταιρεία, θα προτιμούσα να γίνω ζητιάνος στον ΗΣΑΠ.

q Μια μεγάλη εταιρεία κάνει κακό στη μουσική γενικώς και όχι απλώς στο ραπ. Οι εταιρείες ξέρουν πώς να

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

χειριστούν έναν καλλιτέχνη και έχουν μεγάλη νομική κάλυψη. Την ημέρα που πηγαίνει ένας καλλιτέχνης σε μια εταιρεία σταματάει να είναι καλλιτέχνης, γίνεται απλώς προϊόν, είναι σαν τη μύγα μες στο γάλα. Σε μια εταιρεία ένα μπουκάλι γάλα διαφέρει από έναν μουσικό μόνο στην ετικέτα. Για να είσαι καλλιτέχνης η βασική προϋπόθεση είναι να είσαι ελεύθερος. Η ημέρα που χάνεις την ελευθερία σου είναι η ημέρα που χάνεις την καλλιτεχνική σου φύση. Πλέον η μουσική έχει καταλήξει ένα σούπερ-μάρκετ.

22 lifo – 7.4.22

q Για όσα ακολούθησαν μετά το «MAMA» και την κυκλοφορία του «Ka Gu Ras» δεν μπορώ να πω λεπτομέρειες, γιατί το θέμα τρέχει ακόμα νομικά και μπορεί να πιαστούν ακόμα και από μια λέξη μου για να αλλάξουν το νόημα και την ουσία όσων έχω πει και να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον μου. Τα μέσα της Ελλάδας μού έχουν φερθεί πολύ άσχημα, αλλά δεν περιμένω κάτι καλύτερο από αυτά. Είναι πάρα πολύ χαμηλά στα μάτια μου η showbiz, γι’ αυτό προσπαθώ να απομακρυνθώ όσο μπορώ από αυτή και να δώσω στον κόσμο να καταλάβει ότι δεν ανήκω σε αυτή την κατηγορία, ότι είμαι σε μια άλλη μόνος μου. Θα ένιωθα πολύ άσχημα αν έπεφτα στο επίπεδο της showbiz.

q Ο άνθρωπος που με έχει εμψυχώσει περισσότερο και μου έχει αλλάξει τη ζωή είναι η γυναίκα μου, η Ρίνα. Τη Ρίνα τη γνώρισα χάρη στη μουσική, μέσα από δύσκολες καταστάσεις που περάσαμε μαζί και μας ωρίμασαν.

q «ΜΜ», «Nos», «One Love», άλλαξα πολλές φορές τον ήχο μου. Μου αρέσει να πειραματίζομαι με τη μουσική για να μην τη βαριέμαι, αλλά κατά βάθος είμαι ένας MC έτοιμος να τα χώσει οποιαδήποτε ώρα και στιγμή.

q Έχω πάρει άπειρη αγάπη από τους ανθρώπους που με ακούνε και χρωστάω πάρα πολλά σε αυτή. Μου δίνουν κίνητρο να μείνω αυθεντικός και στις πιο δύσκολες στιγμές. Αν παλιά ήθελα να παραμείνω μια φορά αυθεντικός, πλέον νιώθω υποχρεωμένος να το κάνω για χάρη όσων με αγάπησαν γι’ αυτό που είμαι πραγματικά. Η επιτυχία στα χρόνια που ζούμε εξαγοράζεται με μια διαφημιστική καμπάνια. Η αγάπη δεν εξαγοράζεται για όλα τα λεφτά του κόσμου και γι’ αυτό είμαι ευγνώμων.

q Δεν θα αδικηθώ ποτέ, γιατί, για να είσαι αδικημένος, σημαίνει ότι έπεσες και δεν ξανασηκώθηκες. Όσες φόρες και να πέσω, θα παλέψω μέχρι να δικαιωθώ στην άνοδο. Δεν θα άλλαζα τίποτε από τη ζωή μου, έγινε ό,τι έπρεπε να γίνει και έμαθα από τα λάθη μου.

απο τον m.hulot φωτογραφιeσ: freddie f.

«μαμα» Το «ΜΑΜΑ» ήταν ευλογία γιατί χάρη σε αυτό είδα το πραγματικό πρόσωπο του κόσμου. Η ανάγκη κάποιων να επωφεληθούν από την επιτυχία μου τους έκανε να βγάλουν τη μάσκα και να δείξουν τον πραγματικό τους εαυτό. Όσοι με μισούσαν έβαλαν τη μάσκα και παρίσταναν πως με αγαπάνε. Ήταν πραγματικά ένα ανέκδοτο.

7.4.22 – lifo

23

Το single της επιστροφής του Sin Boy στην Ελλάδα έχει τίτλο «Thug Life» και θα κυκλοφορήσει στις 23 προς 24 του μήνα, μετά την Ανάσταση. instagram. com/isyourboysinboy, https://youtube.com/c/ AlphapopOriginal. Ο Sin Boy με τη Rina θα εμφανιστούν στο Primer Festival στις 8/7.

q Με ενοχλεί το ότι ο κόσμος τα έχει όλα μπροστά του, αλλά είναι τόσο κοιμήσης που δεν μπορεί να τα δει. Και με ενοχλούν όσοι κατάφεραν να τον κοιμίσουν τόσο βαριά, γιατί πάτησαν πάνω στην άγνοια και στη διασκέδασή του.

q Θεωρώ ότι τα δημόσια πρόσωπα κάνουν τα πάντα για να κοιμίσουν το κοινό τους και όχι να το ξυπνήσουν, γιατί ο κοιμίσης πουλάει περισσότερο. Αν πρόσφεραν κάτι καλό στον κόσμο τους με οποιονδήποτε τρόπο, θα έδινα respect, είτε πρόκειται για τέχνη, είτε για social media, είτε βγαίνεις απλώς με την ντουντούκα στον δρόμο. Για μένα παίζει ρόλο μόνο η ουσία, όχι τα παρεμφερή. Το ότι έλεγα πάντα τη γνώμη μου είχε κόστος μόνο στην πλασματική ζωή, στην πραγματική με ανταμείβει και με το παραπάνω.

q Ο άνθρωπος, αν θέλει να κάνει αντίσταση, κάνει και με σήματα μορς. Πιστεύω ότι ακόμα πιο επικίνδυνο από το να εκφράζεσαι για πράγματα που δεν γνωρίζεις είναι να μην τα εκφράζεις και να τα κρατάς μέσα σου.

q Μου αρέσει να ταξιδεύω, να κάνω πεζοπορίες, μου αρέσει το ποδόσφαιρο, να τρώω νόστιμα φαγητά που δεν έχω ξαναδοκιμάσει, να ανάβω το τζάκι, να πηγαίνω στην εκκλησία, και μάλιστα σε εκκλησίες ή ξωκλήσια όπου δεν έχω ξαναπάει.

q Είμαι στην περίοδο που θα κάνω focus πιο πολύ στον MC εαυτό μου βασισμένος στη γνώση και στην εμπειρία που έχω αποκτήσει. Στο νέο μου κομμάτι «Thug Life» αναφέρομαι στους ανθρώπους που ο μόνος στόχος τους είναι να πετύχουν στην καριέρα τους και ξεπουλάνε όλα όσα έχουν πραγματική σημασία στη ζωή για να φτάσουν εκεί. Το καταλαβαίνω ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει στη ζωή του, αλλά πλέον έχουμε φτάσει σε σημείο να έχουν ξεπουληθεί όλοι και το να ξεπουλιέσαι να θεωρείται cool. Και αυτό το μήνυμα περνάει στη νεολαία. Γι’ αυτό ένιωσα την ανάγκη να τους δείξω τα πράγματα από τη μεριά κάποιου που δεν έχει ξεπουληθεί και να έχουν μια καλύτερη εικόνα για το τι θέλουν πραγματικά.

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ Sin Boy

ΙNFO

q Δεν παρακολουθώ τη μουσική σκηνή στην Ελλάδα, δεν παρακολουθώ ούτε το ελληνικό ούτε το αλβανικό ραπ, επικεντρώνομαι στο τι κάνω εγώ και όχι στο τι κάνουν οι άλλοι. Γενικά, όμως, πιστεύω ότι η επόμενη γενιά θα ακούει τι άκουγαν οι προηγούμενοι και θα γελάνε. Το νέο ραπ, το τραπ, πιστεύω ότι δεν θα αφήσει τίποτα πίσω του πέρα από τη διασκέδαση. Απλώς μια μέρα θα σκάσει η φούσκα και θα είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ.

q Η πιο μεγάλη δυσκολία που αντιμετωπίζει ένας μουσικός αυτήν τη στιγμή είναι να καταφέρει να μην πιστέψει το ψέμα του. Γιατί όλοι, όταν ξεκινάνε στη μουσική, φτιάχνουν μια περσόνα για να πουλήσει και, όταν αυτό συμβεί, ο κόσμος

τούς αποθεώνει για την περσόνα τους, γίνονται ένα με αυτή και μετά ζούνε τη ζωή της περσόνας τους, όχι την πραγματική. Ειδικά στους ράπερ αυτό είναι πλέον σχεδόν σαν πάθηση και, ιστορικά μιλώντας, πάντα έχει πολύ άσχημη κατάληξη. Δεν γνωρίζω αν αυτή η πάθηση έχει κάποια ιατρική ονομασία, εγώ την ονομάζω Ιζνογκούντ, διότι όλοι θέλουν να γίνουν κάτι που δεν είναι στη θέση κάποιου άλλου.

q Πιστεύω ότι η Ελλάδα πάσχει από έλλειψη ρεαλισμού. Έχει έλλειψη από άτομα που βλέπουν τα πράγματα έτσι όπως είναι και όχι όπως τους τα πουλάνε. Από άτομα που βλέπουν την πραγματική ζωή και όχι αυτή του Ίντερνετ. Από άτομα που θεωρούν το Ίντερνετ απλώς εργαλείο, που δεν τα κυβερνάει το κινητό τους, που η ζωή τους δεν είναι ένα meme αλλά μια ιστορία.

q Αν οι καλλιτέχνες είναι πλούσιοι ή όχι το καταλαβαίνεις με την πάροδο του χρόνου, όχι πάνω στο hype τους. Γιατί πάνω στο hype επενδύουν τα λεφτά που βγάζουν για να φαίνονται πλούσιοι και να ζούνε τη ζωή της περσόνας που έχτισαν, ώστε να συνεχίσουν να πείθουν πρώτα τον εαυτό τους ότι είναι αυτοί που λένε και μετά το νεανικό κοινό. Αλλά, δυστυχώς, αυτό πάντα τελειώνει άσχημα, γιατί πλέον η μουσική δεν ανήκει σε αυτούς που τη φτιάχνουν. Είναι σαν να φτιάχνεις ένα σπίτι με δάνειο από τράπεζα που δεν μπορείς ποτέ να ξεπληρώσεις και απλώς να το φλεξάρεις, όσο προλάβεις, πριν σ’ το πάρει πίσω η τράπεζα. Εμένα, δόξα τω Θεώ, μου ανήκει η μουσική μου από την αρχή της καριέρας μου μέχρι σήμερα και δεν σκοπεύω να την πουλήσω ούτε με σφαίρες.

q Δεν υπάρχει καμία συνταγή στη μουσική μου όταν γράφω κομμάτια. Κάνω ό,τι νιώσω εκείνη τη στιγμή και κάθε φορά αυτό που νιώθω είναι διαφορετικό. Πολύ σπάνια είναι ίδιο. Τα τελευταία χρόνια πάντα σκέφτομαι το νεανικό κοινό που με ακούει, γι’ αυτό προσπαθώ ό,τι λέω και κάνω να μη σε στέλνει για ύπνο αλλά να σε ξυπνάει.

q Σου έχει τύχει ποτέ να ψάχνεις το κινητό σου στο σπίτι και να το ’χεις στο χέρι σου; Αυτό ακριβώς είναι ευτυχία, είναι μπροστά μας στα απλά, καθημερινά πράγματα, απλώς ψάχνουμε αλλού, χωρίς λόγο.

q Είμαι πολύ αισιόδοξος για το μέλλον. Μετά απ’ όσα ζήσαμε τα τελευταία δύο χρόνια βλέπω να εξελίσσονται πολύ θετικά τα πράγματα, γιατί αυτά που ζήσαμε και ζούμε μας έχουν βοηθήσει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να συνειδητοποιήσουμε τι πραγματικά γίνεται γύρω μας. Σύντομα θα μπει κάθε κατεργάρης στον πάγκο του και θα υπάρξει μεγάλη εξέλιξη. Είμαι σίγουρος ότι όλα γίνονται για κάποιον λόγο. Δεν ψάχνω την ιδανική συνέχεια. Εμπιστεύομαι το πλάνο του Θεού και πορεύομαι με αυτό. Σίγουρα Αυτός ξέρει καλύτερα από μένα τι είναι ιδανικό για μένα.

q Ο κόσμος δεν αντιδρά με όσα μας αναγκάζουν να ζήσουμε, επειδή όσοι έχουν τη δύναμη να αντιδράσουν είναι βολεμένοι και φοβούνται να ξεβολευτούν. Όταν σταματήσουν όλοι να κοιτάνε τον κώλο τους και δουν τη μεγαλύτερη εικόνα, τα πράγματα θα φτιάξουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

q Η Alphapop μέσα σε ενάμιση χρόνο έχει εξελιχθεί από μια φάση σε μια εταιρεία που μεγαλώνει κάθε μέρα, και στα νούμερα αλλά και στον αριθμό των ατόμων που απασχολεί. Όσο μεγαλώνει η ομάδα, μεγαλώνουν και οι στόχοι και σύντομα θα κάνουμε μεγάλη πολυεθνική.

q Στα σχέδιά μου είναι να ανεβάσω σύντομα τα παλιά κομμάτια μου στις πλατφόρμες, σε ένα άλμπουμ που θα λέγεται «Old but gold», και δουλεύω το νέο άλμπουμ που θα λέγεται «Underground».

q «Κάθε εμπόδιο για κάλο» είναι μια φράση που η μητέρα μου έλεγε και λέει πάντα. Μόλις ο άνθρωπος

Το νέο ραπ, το τραπ, πιστεύω ότι δεν θα αφήσει τίποτα πίσω του πέρα από τη διασκέδαση. Απλώς μια μέρα θα σκάσει η φούσκα και θα είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ.

ξαναβάλει τον Θεό στην καρδιά του, θα καταλάβει ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή και για όλα υπάρχει λόγος, ακόμα και αν δεν μπορεί να το δει ακόμα. Νιώθω ευλογημένος με όλα τα εμπόδια που είχα, χωρίς αυτά δεν θα γινόμουν αυτός που είμαι σήμερα. Οι επιθέσεις που έχω δεχτεί δεν μου κλάνουν μία. Μετά από δώδεκα χρόνια στους δρόμους αυτό μπορώ να το πω με σιγουριά.

q Οφείλω στη μητέρα μου και στην αδελφή μου τα πάντα, γιατί η μητέρα μου αφιέρωσε όλη της τη ζωή στο να μας μεγαλώσει, πάρα τις δυσκολίες στάθηκε μόνη της γερά και τα κατάφερε. Η αδελφή μου στάθηκε δίπλα μου σαν να ήταν αδελφός.

q Η ζωή με έχει μάθει ότι αξίζει να τη ζεις πραγματικά. Και ότι σημασία δεν έχει τι βλέπουμε και τι ακούμε, αλλά τι νιώθουμε. Γι’ αυτό πάντα κυνηγάω το να νιώθω καλά και όχι να φαίνομαι καλά.

24 lifo – 7.4.22

722

ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Borderline Festival 11 Το Borderline Festival, το φεστιβάλ ηλεκτρονικής πειραματικής σκηνής της Στέγης, επιστρέφει για ενδέκατη χρονιά στο καθιερωμένο του ραντεβού τον Απρίλιο. Για τρεις ημέρες, από τις 8 έως τις 10/4, τέσσερα σημεία της Αθήνας, στη Στέγη, στη Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία, στο Ρομάντσο και στο Πάρκο Δουργουτίου, θα γεμίσουν μουσική, πειραματισμό και αντιθέσεις. Την πρώτη μέρα οι Michela Pelusio, Roly Porter & MFΟ, Duo Moment, Passport, With You & Sharif Sehnaoui και Ute Wassermann & Birgit Ulher θα είναι στους χώρους της Στέγης. Τη δεύτερη, στη Στέγη θα δούμε τους APLOMB και Ellen Arkbro, ενώ στο Ρομάντσο ένα εκλεκτικό πρόγραμμα με καλλιτέχνες από την Ινδονησία, τον Λίβανο, τη Σουηδία, την Ουγκάντα, την Κύπρο, το Κονγκό και την Ελλάδα (Cedrik Fermont & Elyse Tabet, Evita Manji, MC Yallah & Debmaster, Gabber Modus Operandi). Την τρίτη ημέρα το φεστιβάλ κάνει μια στάση στο Πάρκο Δουργουτίου για το The Bike Ensemble του Daniel Davidovsky και μιας ομάδας μαθητών του Μουσικού Σχολείου Παλλήνης και μετά επιστροφή στη Στέγη με τους Σοφία Ζαφειρίου και Thomas Ankersmit στην Κεντρική Σκηνή και τους Γιώργο Μωραΐτη και Rojin Sharafi στη Μικρή Σκηνή.

8-10/4, δράσεις με ελεύθερη είσοδο & με εισιτήριο €3-10, σε τέσσερις χώρους

26

THE WEEK Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

28

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

30

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ Vera Lutter Η διάσημη καλλιτέχνις επιστρέφει στην Αθήνα με μια δουλειά για την Αθήνα

32

ΒΙΒΛΙΟ Πάπυρος: Ένα ταξίδι 30 αιώνων

34

ΒΙΒΛΙΟ

mc yallah

Από τον Ζώρα στον Μαρωνίτη

7.4.22 – lifo

25

EKΔΗΛΩΣΕΙΣ

μας μυήσει στον ιδιότυπο κόσμο του μεγάλου αρχιτέκτονα των ήχων. Οι καλλιτέχνες των Κρουστών του Αμβούργου εκτελούν τα έργα που τους αφιέρωσε ο Ξενάκης, την «Περσέφασσα» (1969) και τις «Πλειάδες» (1979). Μάλιστα, για τις ανάγκες των συγκεκριμένων έργων το εξαμελές σύνολο και ο Ξενάκης δημιούργησαν από κοινού το ειδικό όργανο sixxen.

10/4, Μέγαρο Μουσικής, Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 1, είσοδος: 7,5-35 ευρώ

7-13 απ ρ ιλιου 20 22

the week

5 ΜΟΥΣΙΚΗ Ο Εισβολέας στο ΙΛΙΟΝ plus

STOEP TH S PR ES

ΠΑΡΤΙ

1 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Abnormalities» από τον Νίκο Σίσκο

3 ΘΕΑΤΡΟ «Μοτέλ», ένα θρίλερ του Βασίλη Μαυρογεωργίου

Ο τελειόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Νίκος Σίσκος θα παρουσιάσει τις δημιουργίες του στην έκθεση «Abnormalities». Ο τίτλος της αναφέρεται μάλλον στον σουρεαλιστικό χαρακτήρα των έργων του με την αφύσικη, αλλά παράξενα αρμονική φυσιογνωμία. Όπως αναφέρει ο πρώην καθηγητής του Γιώργος Καζάζης, «παίζει πια με τις έννοιες και αφηγείται ιστορίες, συνθέτοντας αναπαραστάσεις φανταστικών και μεταφυσικών συνθέσεων με έντονα συμβολικά στοιχεία».

Ένα φθηνό μοτέλ, χαμένο κάπου ανάμεσα σε ένα πυκνό δάσος και μια μικρή πόλη, κρύβει βαθιά μέσα του σκοτεινά μυστικά. Το κουτί της Πανδώρας, όμως, ανοίγει με τη δολοφονία μιας νέας γυναίκας. Με πρωταγωνίστρια ένα κορίτσι διαταραγμένο και επικίνδυνο και έναν άνδρα που καθαρίζει χώρους όπου έχουν γίνει εγκλήματα, το έργο του Βασίλη Μαυρογεωργίου υπόσχεται μια ανατριχιαστική θεατρική βραδιά.

7/4-30/4, Gallery Genesis, Χάριτος 35, είσοδος ελεύθερη

Spring Ενέργεια, ένα ανοιξιάτικο πάρτι στο Ρομάντσο Ένα πάρτι αφιερωμένο στην άνοιξη. Οι Deborah Orfanidis και Audrey Brisack στοχεύουν να ενισχύσουν τους δεσμούς μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών μέσω της κοινής τους αγάπης για τη μουσική και τον χορό. House, techno, wrongspeeder, disco και new beat κομμάτια από Βέλγους, Έλληνες και Γάλλους DJs θα συνοδεύσουν τη βραδιά.

Μία από τις θρυλικές μορφές του ελληνικού ραπ, ο Εισβολέας, παρουσιάζει στο ΙΛΙΟΝ plus το άλμπουμ του «Ήρωες», το οποίο γεννήθηκε μέσα στην καραντίνα, το ολοκαίνουριο «Φύσα Σιωπηλά» και όλα τα αγαπημένα τραγούδια της δισκογραφικής του πορείας. Με τους μυστηριώδεις καλεσμένους του έχει ετοιμάσει τέσσερις βραδιές γεμάτες εκπλήξεις.

8/4-16/4, ΙΛΙΟΝ plus, Πατησίων & Κοδριγκτώνος 17, είσοδος: 10-14 ευρώ

6 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ «Στη χώρα Καμπανέλλη. Νάξος, Μαουτχάουζεν, Αθήνα»

8/4, Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3-5, είσοδος: 5-7 ευρώ

2 ΜΟΥΣΙΚΗ «Φάουστ» στην Εθνική Λυρική Σκηνή

απο tη μαρκελλα μιχαηλ

26 lifo – 7.4.22

Η παγκοσμίως αναγνωρισμένη πεντάπρακτη grand opéra Φάουστ του Σαρλ Γκουνό θα παρουσιαστεί στην Εθνική Λυρική Σκηνή σε μουσική διεύθυνση του Πιερ Ντιμουσό και σκηνοθεσία, χορογραφία και κινησιολογία του Ρενάτο Τζανέλα. Διακεκριμένα ονόματα θα πρωταγωνιστήσουν όπως οι Ίβαν Μαγκρί, Ιρίνα Λούνγκου, Γιάννης Χριστόπουλος, Τάσος Αποστόλου, Βασιλική Καραγιάννη, Πέτρος Μαγουλάς και Γιάννης Γιαννίσης. Η υπόθεση του έργου αφορά έναν ηλικιωμένο επιστήμονα που, μαγνητισμένος από τη νεαρή Μαργαρίτα, πουλά την ψυχή του στον διάβολο για να αποκτήσει νιότη. Η Μαργαρίτα, στην οποία επικεντρώνεται το έργο, επιλέγει να μεταμορφωθεί για τον έρωτα και εν τέλει το πληρώνει σκληρά.

7/4-17/4, ΚΠΙΣΝ, λεωφ. Συγγρού 364, είσοδος: 10-70 ευρώ

8/4-17/4, Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», Φρυνίχου 14, είσοδος: 12-18 ευρώ

4 ΜΟΥΣΙΚΗ Συναυλία από τους Les Percussions de Strasbourg, αφιέρωμα στον Ιάννη Ξενάκη Το ιστορικό σύνολο κρουστών Les Percussions de Strasbourg έρχεται στο Μέγαρο την Κυριακή 10/4 με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση του Ιάννη Ξενάκη (1922-2001) και τον εορτασμό εξήντα χρόνων από τη δημιουργία του ιδρύματος, για να

Στο πλαίσιο του λογοτεχνικού έτους «Ιάκωβος Καμπανέλλης 2022» το Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα φιλοξενεί την έκθεση «Στη χώρα Καμπανέλλη. Νάξος, Μαουτχάουζεν, Αθήνα». Με σταθμούς τους τόπους που καθόρισαν μια ιδιαίτερη όσο και μοναδική διαδρομή ζωής, η έκθεση φιλοδοξεί να αναδείξει το έργο και την προσωπικότητα ενός σπουδαίου δημιουργού, ο οποίος συμμετείχε καθοριστικά στη διαμόρφωση της πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής της χώρας το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Μέσα από αφίσες έργων του, προγράμματα, χειρόγραφα, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα, ο θεατής συμμετέχει σε ένα συναρπαστικό ταξίδι γνωριμίας με τον κόσμο του Καμπανέλλη.

30/3-30/7, Μουσείο Μπενάκη - Πινακοθήκη Γκίκα, Κριεζώτου 3, είσοδος: 7-9 ευρώ.

φωτό: penelope.photography

Ένα tea house γεμάτο από λουλούδια άνθισε στην Αθήνα.

Τ

φωτό: george adamos

ο Ohayo tea house είναι μια πραγματική όαση γαλήνης μέσα στην Αθήνα, με μια ατμόσφαιρα βγαλμένη από ασιατικό παραμύθι. Οι γιαπωνέζικες deco επιρροές συνδυάζονται αρμονικά με σκανδιναβικά στοιχεία, δημιουργώντας ένα ήρεμο, χαλαρωτικό περιβάλλον. Στο ολάνθιστο Ohayo tea house μπορείς να απολαύσεις το εξαιρετικής ποιότητας γιαπωνέζικο τσάι σε μια ποικιλία γεύσεων, καθώς και ροφήματα με γιαπωνέζικες επιρροές. Οι λάτρεις του καφέ θα εκτιμήσουν τη γεύση και το άρωμά του, ενώ στα must-try περιλαμβάνεται η σπιτική λεμονάδα με το ασιατικής καταγωγής εσπεριδοειδές yuzu. Οι γεύσεις είναι εξίσου ιδιαίτερες και προσεγμένες. Πρέπει να δοκιμάσεις το Shokupan toast with apple and cheddar με χειροποίητο γιαπωνιέζικο ψωμί, το matcha tiramisu, τη lemon yuzu tart αλλά και τη matcha flan pie. Η ιστορία του Ohayo tea house ξεκίνησε από ένα ταξίδι στην Ιαπωνία, που είναι μια εμπειρία ζωής. Αν είσαι άνθρωπος της δημιουργίας, μπορείς να μετουσιώσεις αυτή την εμπειρία σε ένα πρότζεκτ εντελώς διαφορετικό, που εκφράζει όλα όσα πήρες μαζί σου επιστρέφοντας από τη χώρα του ανατέλλοντος ηλίου. Η Μαρία Μουστάκη, η οποία μαζί με τον αδελφό της Ηλία βρίσκονται στο τιμόνι της Moustakis Flower Company, ονειρευόταν τη δημιουργία

φωτό: penelope.photography

ενός ιδιαίτερου χώρου, ενσωματωμένου στο ανθοπωλείο της οικογενειακής επιχείρησης. Και το ταξίδι της στην Ιαπωνία ήταν εκείνο που καθόρισε την υλοποίηση αυτού ονείρου. Έχοντας, μάλιστα, σπουδάσει αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, επιμελήθηκε η ίδια τη διακόσμησή του. Εκτός από τις ιδιωτικές στιγμές, ο χώρος στο ολάνθιστο Ohayo tea house είναι ιδανικός για να φιλοξενήσει επαγγελματικά ή εταιρικά events που τιμούν τους καλεσμένους με έναν μοναδικό τρόπο. Βραδιές sushi, ιδιαίτερα σεμινάρια φύτευσης (kokedama) και ανθοδετικής (ikebana), ημερίδες και well being gatherings με προσκεκλημένους ομιλητές και personal coaches από την Ιαπωνία είναι κάποιες από τις ιδέες που έχουν ξεκινήσει ήδη να πραγματοποιούνται στο Ohayo tea house. Οι ήχοι από το τρεχούμενο νερό, τα χρώματα και η ηρεμία των λουλουδιών σε μαγνητίζουν και σε φέρνουν σε επαφή με τη φύση που τόσο λείπει από την πόλη. Κι επειδή είναι σίγουρο ότι φεύγοντας θα θέλεις να πάρεις λίγη από αυτή την αίσθηση μαζί σου, μπορείς να προμηθευτείς τα φυτά, τα λουλούδια, ακόμη και τα set up τσαγιού. «Ohayo» στα γιαπωνέζικα σημαίνει «καλημέρα» και αυτό το tea house ενσαρκώνει σε κάθε λεπτομέρεια αυτή την ευχή, αλλάζοντας την όψη της καθημερινότητας.

Ohayo, Αγ. Βαρβάρας 79, Δάφνη, 210 4124373, Facebook: Ohayo Tea House, Instagram: ohayo_teahouse

7.4.22 – lifo

27

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Χ Χιούμορ και gore σε μια απολαυστική ταινία τρόμου. ΣΥΝΟΨΗ: 1979: Μια παρέα νεαρών αποφασίζει να γυ-

ρίσει μια ταινία πορνό στην ύπαιθρο του Τέξας, αλλά όταν οι απομονωμένοι γέροι οικοδεσπότες τους ανακαλύπτουν τα σχέδιά τους, τα μέλη του καστ καταλήγουν να παλεύουν για τη ζωή τους.

Ε

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

28 lifo – 7.4.22

πιτέλους, να μια ταινία όπου τα δύο είδη που προορίζονται για την ακραία εφηβική συγκίνηση του μεταμεσονύκτιου Σαββατοκύριακου, δηλαδή το πορνό και το horror, διασταυρώνονται χωρίς κλείσιμο ματιού, μεταμοντέρνα διάθεση, εξαντλητική αυτοαναφορικότητα ή αγχώδη υπονόμευση των χαρακτήρων και των κλισέ. Ο Τάι Γουέστ είναι περισσότερο επιδέξιος διανοούμενος παρά τυπικά τρελαμένος φαν, από εκείνους που εξυπνακίζουν με θυμηδία πάνω στα exploitation, και το X περιγράφει με αξιοθαύμαστο τέμπο τη δημιουργία μιας τσόντας μέσα σε μια ταινία τρόμου και το αντίστροφο. Οι πρωταγωνιστές του ερωτικού πρότζεκτ, η επίδοξη σταρ Μαξίν Μινξ, μαζί με τον γεμάτο αυτοπεποίθηση παραγωγό φίλο της, η πιο συνειδητοποιημένη αρτίστα Μπόμπι Λιν με τον συμπρωταγωνιστή της Τζάκσον Χόουλ, και η αδιάφορη σε ό,τι συμβαίνει Λορέιν, που εκτελεί χρέη μπούμαν για χάρη του φίλου της σκηνοθέτη, ο οποίος πιστεύει πως είναι δυνατό να κάνει τέχνη λίγο πριν από την έκρηξη του βίντεο στην ανερχόμενη αγορά της βιομηχανίας του σεξ, ξεκινούν για το γύρισμα της νέας παραγωγής τους με τίτλο Η κόρη του αγρότη, με την επίγνωση της οργανωμένης αρπαχτής και την ξαναμμένη συνωμοτικότητα μιας παρέας που κάνει το κέφι της στα κρυφά. Στο Τέξας του 1979, με το «Love will find a way» των Pablo Cruise να προμηνύει ποιο θα είναι το μοτέρ της απροσδόκητης διαδρομής, φτάνουν στο αγρόκτημα που έχουν μισθώσει και ο καχύποπτος γηραιός ιδιοκτήτης του, ο Χάουαρντ, τους οδηγεί στον επιπλωμένο αχυρώνα όπου θα καταλύσουν. Μετά από μια αρχική παρανόηση, η καραμπίνα του αλαφιασμένου βετεράνου από τους δύο μεγάλους πολέμους δίνει το πρώτο «παρών». Δεν έχει σφαίρες, αλλά κανείς δεν το πιστεύει. Οσμιζόμενος το όργιο που θα ακολουθήσει, τους αφήνει απρόθυμα να μείνουν, με ένα μικρό φιλοδώρημα στη συμφωνία που είχαν κάνει τηλεφωνικά και, όσο ο σκηνοθέτης σπεύδει για να προλάβει το γλυκό απογευματινό φως,

κάνει την εμφάνισή της η σύζυγος του ιδιοκτήτη, η Περλ, μια ανατριχιαστική κυρία που παραμονεύει και φαίνεται να ζητά κάτι ψιθυρίζοντας. Η ψευδαίσθηση της τέχνης ανάμεσα στα σκουπίδια είναι και η μοναδική υπενθύμιση του Boogie Nights και του υπερφίαλου σκηνοθέτη Τζακ Χόρνερ του Μπερτ Ρέινολντς, ενός παρεξηγημένου ποιητή των σεξουαλικών στάσεων. Το X, ο χαρακτηρισμός της λογοκρισίας που αυτόματα απορρίπτει την καταλληλότητα για τους ανηλίκους λόγω υπερβολικής βίας ή ορατά ερωτικού περιεχομένου, προσδίδοντας έξτρα ενοχή και φτήνια (παρά το γεγονός ότι ο οσκαρικός Καουμπόι του Μεσονυκτίου του Σλέσιντζερ είχε επίσης το ίδιο παράσημο στις μέρες του), επισκέπτεται δυο θρυλικά b-movies από τα ’70s, το πασίγνωστο Texas Chainsaw Massacre και το πιο καλτ Debbie Does Dallas, και εμπνέεται απ’ το κυρίαρχο κλίμα και τις τροπές της υποτυπώδους πλοκής τους. (Σε παρένθεση φιγουράρει και το Ψυχώ, αφού, όταν η φαινομενικά σεμνότυφη τεχνικός ζηλεύει την καυτή δράση και εκδηλώνει ενδιαφέρον για συμμετοχή στα γυρίσματα, ο ανήσυχος φίλος της αρνείται το ενδεχόμενο γιατί δεν συνάδει με την προχωρημένη πλοκή, οπότε, εκείνη, ετοιμόλογη, του θυμίζει το παράδειγμα του αφηγηματικά ριζοσπαστικού παραδείγματος του αριστουργήματος του Χίτσκοκ). Τα αφομοιώνει ωστόσο σε μια δεύτερου επιπέδου φεμινιστική ματιά που μάλλον προϋπήρχε στα είδη που συναποτελούν τον πυρήνα της ταινίας, πέρα από τα ουρλιαχτά φρίκης και τα βογγητά ηδονής που συνοδεύουν το οπτικό σοκ. Ο (μεγάλος και ο μικρός) θάνατος που συνδέεται με τη σάρκα και το αίμα είναι το βασικό θέμα μιας ταινίας μέσα στην ταινία που επιχειρεί μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση του μηχανισμού των ακαριαίων συγκινήσεων που έχουν δαιμονοποιηθεί από την κοινωνία, καθώς και της καθαρής διασκέδασης ενός σινεμά που «νιώθει» τους ανθρώπους μέσα στους προκαθορισμένους τύπους που ενσαρκώνουν. Το άτεκνο, αραχνιασμένο ζευγάρι που κινείται ανατριχιαστικά κι αθόρυβα μέσα και έξω από το ετοιμόρροπο σπίτι του και το τρίο των γυναικών πορνοστάρ με τον μαύρο επιβήτορα που έχει το επώνυμο «Τρύπας» αποτελούν τις κλασικές αναλογίες του slasher και του hard core, όμως ο Γουέστ πλανάρει, ζουμάρει και κόβει με υπομονή και

INFO X ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Τάι Γουέστ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Μία Γκοθ, Τζένα Ορτέγκα, Μπρίτανι Σνόου

γνώση, και σίγουρα το πάει αλλού: ψάχνει το βαθύτερο τραύμα κάτω από το μεταχειρισμένο δέρμα, με το σεξ να κρατά κανονικό ρόλο και μικρές δόσεις αστραπιαίου χιούμορ να σπάνε τη φρίκη. Στην πρώτη σεκάνς, με τον ανοιχτό, ακόμη ζεστό δέκτη να μεταδίδει στη διαπασών ένα διαπρύσιο τηλεκήρυγμα περί αμαρτίας και τους αστυνομικούς να ανακαλύπτουν διαμελισμένα πτώματα σπαρμένα στο οικόπεδο και τους εσωτερικούς χώρους, το ειδεχθές σκηνικό έχει αποκαλυφθεί ήδη, γιατί δεν υπάρχει έκπληξη για την κολασμένη έκβαση. Δυο φονικά εργαλεία, δυο παραδοσιακά όπλα, μια πρόκα και ένας αλιγάτορας είναι τα θεαματικά αξεσουάρ για ένα έργο χαρακτήρων που εξελίσσεται υπόγεια και επιφυλάσσει για το φινάλε το συμπέρασμα που συνήθως μας διαφεύγει στη μηχανική παρακολούθηση αυτών των ταινιών: η επιθυμία είναι το μεγαλύτερο κίνητρο και μαζί ο ανθεκτικός καταλύτης. Δύο είναι οι χαρακτήρες που «το θέλουν» περισσότερο από τους υπόλοιπους, ανεξάρτητα από το πώς μας συστήνονται στην αρχή. Ο ένας επιβιώνει. Και ο άλλος θα έχει την ευκαιρία να εξηγηθεί αναδρομικά και να πρωταγωνιστήσει στο prequel, που βρίσκεται ήδη στα σκαριά από τον Τάι Γουέστ και την μπουτίκ παραγωγό εταιρεία A24, που, όπως δείχνει και από την επιλογή του Άρι Άστερ, ξέρει να διαχωρίζει την καλλιτεχνική ήρα από το μαζικό στάρι.

VILLAGE RENTI 15–VILLAGE MALL 1,9–VILLAGE PAGRATI 2–VILLAGE AG.DIMITRIOS 3,4–ODEON ESCAPE 5,7– ODEON OPERA 1,2–ΑΕΛΛΩ 2–ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1,2– ΑΙΓΛΗ 1 –ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 2–ΕΛΙΖΕ–ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1–ΝΑΝΑ 5–TOWN CINEMAS 4–ΖΕΑ –ΣΙΝΕΑΚ

16 φορές άνοιξη SEIZE PRINTEMPS

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Σουζάν Λιντόν ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Σουζάν Λιντόν, Αρνό Βαλουά

ΣΥΝΟΨΗ: Η δεκαεξάχρονη Σουζάν, η οποία όχι μόνο

δεν μοιάζει με τους συνομηλίκους της αλλά τους βαριέται αφόρητα, γνωρίζει έναν τριανταπεντάρη ηθοποιό έξω από ένα θέατρο και τον ερωτεύεται. Όμως ακόμα και ο έρωτας αδυνατεί να είναι η απάντηση στα πάντα. Το ερωτικό ξύπνημα μιας δεκαεξάχρονης μαθήτριας αποκτά δραματικό υπόβαθρο επειδή ο αποδέκτης του σκιρτήματός της, που ανταποδίδει και επαυξάνει, είναι ένας τριανταπεντάχρονος ηθοποιός που παίζει σε μια γειτονική θεατρική σκηνή. Η Σουζάν Λεντόν, κόρη του βραβευμένου Βενσάν και της επίσης ηθοποιού Σαντρίν Κιμπερλέν, έγραψε το 16 φορές άνοιξη στα δεκαπέντε της και το σκηνοθετεί στα είκοσι. Πρωταγωνιστεί, με ένα παριζιάνικο «δεν με νοιάζει» που θυμίζει τη Σαρλότ Γκενσμπούρ, χωρίς το kink, και διανύει με φυσικότητα τη βασανιστική έκσταση της πρώτης φοράς, ρομερικά και δροσερά, σε μια σχέση όπου το κοινό σημείο μεταξύ της Σουζάν και του Ραφαέλ, εκτός από την ειλικρινή έλξη, είναι ότι βαριούνται – εκείνη τα πάντα κι εκείνος τη δουλειά του και οτιδήποτε δεν είναι η νέα του αγάπη. Η Λεντόν έγραψε για τον εαυτό της έναν αποφασιστικό χαρακτήρα με αθόρυβη προσωπικότητα που αποκαλύπτεται στις λεπτομέρειες των επιθυμιών της και στο περιθώριο της ευγενικής, ευπειθούς συμπεριφοράς της. Με τον Ραφαέλ μιλούν στον πληθυντικό και καταφέρνει να τον φέρει

στην ηλικία της. Έχει επιλέξει σωστά για το ντεμπούτο της στην ερωτική περιπέτεια και μέσα σε εβδομήντα πέντε λεπτά σταθμίζει και ελέγχει μια απαλή διαδρομή από μικρές πλατωνικές συναντήσεις αμήχανης αναστάτωσης. Μια σεμνή επιστολή στο φλερτ.

CINERAMA–ΑΝΟΙΞΗ 1–ΕΛΛΗ

Υποσχέσεις LES PROMESSES

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Τομά Κρουιτόφ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Ιζαμπέλ Ιπέρ, Ρεντά Κατέμπ

Η Κλεμάνς, η ατρόμητη δήμαρχος μιας πόλης κοντά στο Παρίσι, ολοκληρώνει τη θητεία της. Μαζί με το δεξί της χέρι, τον πιστό Γιαζίντ, έχει παλέψει ενάντια στη φτώχεια, στην ανεργία και στη διαφθορά. Όταν της γίνεται πρόταση να αναλάβει ένα υπουργείο, η φιλοδοξία της φουντώνει και διακυβεύεται η αφοσίωσή της απέναντι στους πολίτες. ΣΥΝΟΨΗ:

Αντιμέτωπη με δύσκαμπτα διλήμματα και εκτεταμένη διαφθορά, η Κλεμάνς της Ιζαμπέλ Ιπέρ είναι μια δήμαρχος σε απαιτητικό προάστιο του Παρισιού, η οποία γνωρίζει να ελίσσεται στις κακοτοπιές και να έχει εμπιστοσύνη στην ακεραιότητά της – το όνομά της σημαίνει «ορθότητα», αν και όσοι έχουν την ίδια ιδιότητα συχνά την αποφεύγουν

για να γίνεται δουλειά και να βγαίνει αποτέλεσμα. Η μεγάλη Γαλλίδα ηθοποιός αντιλαμβάνεται αμέσως τη δισυπόστατη φύση μιας λειτουργού που κινείται με άνεση στα σαλόνια και στα παρασκήνια της πολιτικής και πολύ γρήγορα θυμάται ποιοι είναι εκείνοι που την έχουν εμπιστευτεί με την ψήφο τους, όποτε καλείται να συναισθανθεί μια καθημερινότητα που δεν την αγγίζει πρακτικά. Το άλμα της σε μια υπουργική καρέκλα που την προβιβάζει κοινωνικά, και την ανακουφίζει από την γκρίνια και τη μιζέρια της αυτοδιοίκησης, απαιτεί θυσίες και μια σειρά από επαφές που γρήγορα μετατρέπουν την κολακευτική πρόταση σε ταπεινωτική διαδικασία. Η ερινύα της ανορθόδοξης προσέγγισης του πολύπλοκου χειρισμού ενός εκβιασμού με αφορμή ένα οικιστικό σύμπλεγμα είναι η νεότερη συμπαραστάτρια στην καμπάνια της (Ναϊντρά Αγιαντί) και ο φιλότιμος αμνός που προορίζεται για σφαγή είναι ο πιο έμπιστος συνεργάτης και υπεύθυνος του πολιτικού γραφείου της (Ρεντά Καντέμπ), ενώ η διαδρομή μέχρι την αμφιλεγόμενη λύση παίρνει διαστάσεις αμερικανικού τηλεοπτικού θρίλερ που ο σκηνοθέτης Τομά Κρουιτόφ δεν μπορεί να υποστηρίξει. Οι Υποσχέσεις, που έκαναν πρεμιέρα στο τμήμα «Ορίζοντες» του περσινού Φεστιβάλ Βενετίας, αντιδρούν πιο εύστροφα στο ψυχολογικό τραμπάλισμα των παραβατικών ορίων της φιλοδοξίας με τις τύψεις της προσωπικής προδοσίας. Πάντα, με την αγέρωχη αμφιβολία της Ιπέρ.

VILLAGE RENTI 3–VILLAGE MALL 1–ΑΕΛΛΩ 2–ΑΘΗΝΑΙΟΝ 1,2–ΑΙΓΛΗ 1–CINERAMA–ΕΛΙΖΕ–ΙΝΤΕΑΛ–ΚΗΦΙΣΙΑ 2– ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1– ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ–ΝΑΝΑ 4–ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ 1,2–TOWN CINEMAS 4–ΑΡΤΕΜΙΣ –ΟΝΕΙΡΟ–ΖΕΑ

Copshop ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Τζο Κάρναχαν ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Τζέραρντ Μπάτλερ, Φρανκ Γκρί-

λο, Αλέξις Λάουντερ Διασχίζοντας την έρημο της Νεβάδα, ο πονηρός απατεώνας Τέντι Μουρέτο καταστρώνει ένα απεγνωσμένο σχέδιο για να κρυφτεί από τον θανατηφόρο εκτελεστή Μπομπ Βίντικ. ΣΥΝΟΨΗ:

Σινεμά

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

Ο Τζο Κάρναχαν επιδίδεται σε μια ανθολογία του φαντεζί ύφους και της σκληρής θεματικής του (είναι καλύτερος στα συγκρατημένα έργα του), πλαγιοκοπεί τον Ταραντίνο, αγγίζει τους πυροτεχνικούς βρυχηθμούς του Con Air (αν είναι δυνατόν!) και υφαρπάζει την πονηρή ανατροπή των Συνήθων Υπόπτων, αλλά ξεχνά οποιαδήποτε τρισδιάστατη έννοια χαρακτήρων, παρά το ασυνήθιστο για το υποκριτικό ραχάτι του Μπάτλερ κέφι των πρωταγωνιστών. Το Copshot είναι η φασαριόζικη απόδειξη πως δεν είναι όλα τα «τύπου ’70s αστυνομικά» καλά.

VILLAGE RENTI 8,13–VILLAGE MALL 8,10,11,13–VILLAGE PAGRATI 2,3–VILLAGE AG.DIMITRIOS 4–ODEON ESCAPE 2–ΑΕΛΛΩ 3–ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ 2–WEST CITY 3–ΚΗΦΙΣΙΑ 1– ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2– ΝΑΝΑ 2,3–ΝΙΡΒΑΝΑ 1–TOWN CINEMAS 3–ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1–ΑΡΤΕΜΙΣ–ΣΙΝΕΑΚ

7.4.22 – lifo

29

Φωτογραφία

1

Vera Lutter Η διάσημη καλλιτέχνις επιστρέφει στην Αθήνα με μια δουλειά για την Αθήνα Όλες οι φωτογραφίες που δημιούργησε πέρσι για τους «New York Times» μαζί με πρόσφατα έργα της σε μια έκθεση που προσφέρει μια ευπρόσδεκτη, μεστή εποπτεία του καλλιτεχνικού της αντικειμένου.

Μ απο toν γιάννη κωνσταντινίδη

30 lifo – 7.4.22

ε την έκθεση «Fragments of Τime Ρast», που θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά ως «Θραύσματα ενός παρελθόντος χρόνου», η Vera Lutter παρουσιάζει, με την πρώτη ατομική της έκθεση στην γκαλερί Gagosian της Αθήνας, φωτογραφίες από την αρχαία αρχιτεκτονική της Αττικής και της Κάτω Ιταλίας, καθώς και φωτογραφίες κλασικών γλυπτών από τη συλλογή του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης. Η δουλειά της Lutter βασίζεται στη χρήση της camera obscura, δηλαδή ενός σκοτεινού

θαλάμου, όπως είναι η ακριβής απόδοση του όρου στα ελληνικά, ο οποίος είναι ένα κουτί, εντελώς σκοτεινό εντός του, με μια οπή στη μία πλευρά του. Το φως του περιβάλλοντος χώρου που εισέρχεται από την οπή σχηματίζει στην ακριβώς απέναντι εσωτερική επιφάνειά του μια ανεστραμμένη απόδοση, με ακρίβεια χρώματος και προοπτικής, της όψης του περιβάλλοντος εξωτερικού χώρου που «κοιτάζει» η οπή. Η Lutter δημιουργεί τα έργα της με την πρωταρχική διάταξη μιας camera obscura όπως περιγράφεται παραπάνω, δηλαδή χωρίς

INFO Vera Lutter «Fragments of Time Past» 7/4-28/5 Γκαλερί Gagosian, Αναπήρων Πολέμου 22, Αθήνα

φωτογραφικές μηχανές και φακούς. Αξιοποιεί ως σκοτεινούς θαλάμους οτιδήποτε μπορεί να χρησιμεύσει ως κουτί, για παράδειγμα βαλίτσες, μπαούλα, ειδικές κατασκευές, πραγματικά δωμάτια κ.ά. Τοποθετεί φωτοευαίσθητο χαρτί στο εσωτερικό τοίχωμα του εκάστοτε κουτιού απέναντι από το μικροσκοπικό διάφραγμα που διανοίγει και επάνω του αποτυπώνεται η αρνητική εικόνα του θέματός της, κι αυτό σημαίνει ότι οι ηλιόλουστοι ουρανοί αποδίδονται ως κατάμαυροι, ενώ οι σκοτεινές περιοχές προκύπτουν φωτεινές. Το αποτέλεσμα πολύ συχνά περιγράφεται ως φαντασματώδες και απόκοσμο, αλλά και ως ελκυστικό για μια καταβύθιση του βλέμματος σε αυτό, η οποία μπορεί να μην έχει προορισμό ή τέλος. Κατά έναν τρόπο το μάτι του θεατή είναι σαν να εισέρχεται σε έναν απύθμενο αγωγό που θα μπορούσε να είναι μια αναπαράσταση του ασύλληπτου μεγέθους που συνιστά η γραμμικότητα του χρόνου. Με άλλα λόγια, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι κάθε έργο της είναι μια «κλειδαρότρυπα» από την οποία μπορεί κάποιος να αποπειραθεί να κρυφοκοιτάξει την αιωνιότητα. Η Vera Lutter γεννήθηκε στη Γερμανία, αλλά τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι εγκατεστημένη στη Νέα Υόρκη. Η ενασχόλησή της με την τεχνική της camera obscura ξεκίνησε με τη μετοίκησή της στην Αμερική. Μετέτρεψε το νεοϋορκέζικο loft της σε σκοτεινό θάλα-

Φωτογραφία

ΕΚΘΕΣΗ

2

μο για να συλλάβει την όψη της μεγαλούπολης που έβλεπε από το παράθυρο. Ήταν για κείνην μια απόπειρα εξοικείωσης με τον ξένο τόπο. Γενικότερα, αποτελεί διαχρονικά αντικείμενο της ματιάς της η σχέση του θεατή με αυτό που συνιστά για κείνον το ανοίκειο και το οικείο. Όπως η ίδια λέει σχετικά με τη φωτογράφιση αρχαίων ναών: «Είμαστε πολύ εξοικειωμένοι με την εικόνα τέτοιων κτισμάτων και ίσως ακόμη περισσότερο με εκείνη των αρχαίων ελληνικών ναών. Εγώ, για παράδειγμα, μεγάλωσα με την εικόνα τους είτε μέσω της παιδείας που έλαβα είτε ταξιδεύοντας. Αυτό, λοιπόν, που επιδίωκα με τα έργα μου ήταν να επαναφέρω πολύ οικείες εικόνες με έναν εντελώς ανοίκειο τρόπο. Μου αρέσει η ιδέα ότι το έργο μου περιέχει ένα ανοίκειο στοιχείο, τουλάχιστον εν μέρει. Και λέγοντας ανοίκειο αναφέρομαι στην έννοια του ψυχαναλυτικού όρου “unheimlich”, όπως τον εισήγαγε ο Φρόιντ».

— Μήπως ο στόχος σας είναι να αναδείξετε το ανοίκειο στις εικόνες που μας παρέχει η κλασική παιδεία; Μήπως ήταν ένα στοιχείο που πάντα νιώθατε ότι περιείχαν και λειτουργούσε ως λόγος αποστροφής για εκείνες τις εικόνες; Όχι! Συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο, ένας εναγκαλισμός αυτού του ερεθίσματος που με συντρόφευε πάντα. Μια συμφιλίωση μαζί του. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Όταν ξεκίνησα να κάνω αυτήν τη

3

δουλειά, πίστευα ότι είχαμε πλημμυρίσει ήδη από εικόνες. Μιλώ για τον κατακλυσμό από εικόνες που σήμερα επιβεβαιώνεται καθημερινά. Η δουλειά μου, αν θέλετε, περιέχει μια κριτική κυρίως σε αυτόν τον πληθωρισμό και την επιθετικότητα με την οποία παράγονται εικόνες. Δεν περιέχει καμιά αποστροφή για το θέμα που φωτογραφίζω. Πιστεύω ότι με το να δείχνω τόσο γνωστά κτίσματα σαν να ήταν κάπως ξένα και ανοίκεια, προκαλώ τον θεατή να τα ξανακοιτάξει πιο προσεκτικά και να μην τα προσπεράσει γρήγορα επειδή του είναι τόσο γνώριμα. Ξέρετε, και μόνο το ότι στο έργο μου δεν υπάρχει σημάδι ανθρώπινης παρουσίας συνιστά μια αναγωγή της πραγματικότητας σε κάτι πιο αφηρημένο. Αν λοιπόν ο κόσμος δώσει χρόνο και προσοχή σε ένα τέτοιο ερέθισμα, μπορεί να καταλήξει σε νέες ερμηνείες του και να ανακαλύψει νέους ορίζοντες σε κάτι που εξαρχής θεωρούσε γνωστό. Ζητάω από τον θεατή λίγη περισσότερη πίστη, δέσμευση και χρόνο.

— Στην τωρινή σας έκθεση στην Αθήνα παρουσιάζετε μια σειρά έργων που σας ζήτησαν να δημιουργήσετε οι «New York Times», προκειμένου να εικονογραφηθεί ένα εξαιρετικό άρθρο τους που δημοσιεύτηκε πέρσι το καλοκαίρι, το οποίο έχει μεν ταξιδιωτικό χαρακτήρα, αλλά φανερώνει και την ανεξίτηλη πίστη της εφημερίδας στην αξία της αρχαίας Ελλάδας ως κοιτίδας του δυτικού πολιτισμού και φυσικά την πίστη της στην κλασική

ΦΩΤΟ 1. VERA LUTTER Marble Statue of Aphrodite Crouching: October 21, 2012, 2012 Unique gelatin silver print 35,6 x 22,5 cm 2. Vera Lutter.

Portrait by Robert Banat 3. VERA LUTTER Temple of Athena, Acropolis: August 25, 2021, 2021 Unique gelatin silver print 50,8 x 61 cm © Vera Lutter Courtesy Gagosian

παιδεία. Ποιο ακριβώς ήταν το αντικείμενο αυτής της σειράς φωτογραφιών; Μου ζήτησαν να φωτογραφίσω την Ακρόπολη και την Ακαδημία Πλάτωνος στην Αθήνα, καθώς και τον Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Ήταν ένα φωτογραφικό editorial και όλα έπρεπε να γίνουν πάρα πολύ γρήγορα, προκειμένου να ακολουθήσω τους ρυθμούς παραγωγής ενός άρθρου που προοριζόταν για έντυπο, σε αντίθεση με το πώς δουλεύω συνήθως, δημιουργώντας προγράμματα και πλάνα φωτογραφίσεων αρκετά χρόνια προτού υλοποιήσω τελικά το εκάστοτε πρότζεκτ. Για να είμαι ειλικρινής, δεν δουλεύω ποτέ κατά παραγγελία, εκτός βέβαια και αν μου το ζητά κάποιο μουσείο. Αυτή ήταν η πρώτη παραγγελία τέτοιου τύπου που αποδέχτηκα, επειδή το ζητούμενο συνέπιπτε με ένα θέμα που με ενδιαφέρει και πάνω στο οποίο πάντα εργάζομαι. Η προτίμησή μου να φωτογραφίζω όσα απομένουν από τον αρχαίο κόσμο νομίζω ότι σχετίζεται με το γεγονός πως γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ευρώπη και τότε δινόταν μεγάλη προσοχή στις ιστορικές ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που ήταν βέβαια ο ελληνορωμαϊκός. Υπήρξα πολύ εκτεθειμένη σ’ αυτά τα ερεθίσματα και, φυσικά, διάβασα πολλά για την κλασική αρχαιότητα και τη ρωμαϊκή συνέχειά της. Επιδιώκω, λοιπόν, με τα έργα μου να σχηματίζεται ένα συγκείμενο για τον αρχαίο πολιτισμό που να τον συνδέει με τον σύγχρονο.

Αυτό, λοιπόν, που επιδίωκα με τα έργα μου ήταν να επαναφέρω πολύ οικείες εικόνες με έναν εντελώς ανοίκειο τρόπο. Μου αρέσει η ιδέα ότι το έργο μου περιέχει ένα ανοίκειο στοιχείο, τουλάχιστον εν μέρει. Και λέγοντας ανοίκειο αναφέρομαι στην έννοια του ψυχαναλυτικού όρου “unheimlich”, όπως τον εισήγαγε ο Φρόιντ».

7.4.22 – lifo

31

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Βιβλίο

Πάπυρος: Ένα ταξίδι 30 αιώνων Η περιπέτεια του βιβλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σε μια συναρπαστική έκδοση που έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ.

Ά

ραγε, πότε ξεκίνησε η ιστορία του βιβλίου; Ποιες μορφές έλαβε στο πέρασμα του χρόνου; Και πώς διασχίζουν οι λέξεις τον χώρο και τον χρόνο; Ο Πάπυρος αποτελεί ένα σαγηνευτικό επιστημονικό και επιμορφωτικό ταξίδι στην ιστορία του βιβλίου, μίας από τα πιο συναρπαστικές επινοήσεις του ανθρώπου. Η Ισπανίδα κλασικίστρια Irene Vallejo επιχειρεί να αποτυπώσει την ιστορία του και όλων όσοι τη διαφύλαξαν για σχεδόν τριάντα αιώνες. Στην προσπάθειά της αυτή μας κάνει κοινωνούς της γοητευτικής αυτής περιπέτειας των άπειρων λέξεων που γεννούν ένα βιβλίο. Πρόκειται για μια συναρπαστική έκδοση που έχει πουλήσει 150.000 αντίτυπα, έχει κάνει είκοσι έξι εκδόσεις και έχει κυκλοφορήσει σε περισσότερες από τριάντα χώρες. Είναι μια εμπνευσμένη περιπλάνηση που συνδέει την κλασική με τη σύγχρονη εποχή. Αναφέρεται στη γέννηση του βιβλίου και σε όλες τις εκφάνσεις της ιστορικής διαδρομής του. Ένα καταιγιστικό χρονικό για την εξέλιξη της γραφής και το θαύμα της ανάγνωσης. Στις σελίδες του μπορείς να ανακαλύψεις τη σημασία της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, να διαβάσεις για τα εργαστήρια αντιγραφής χειρογράφων, τη βιβλιοθήκη του Σαράγεβο αλλά και τον υπόγειο λαβύρινθο της Οξφόρδης. Ένα μνημειώδες δοκίμιο για την ιστορία των βιβλίων.

ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ:

Τόλμησε να θυμηθείς

επιμέλεια: γιάννης πανταζόπουλος

32 lifo – 7.4.22

«Η εφεύρεση των βιβλίων ίσως υπήρξε ο μεγαλύτερος θρίαμβος στον επίμονο αγώνα μας εναντίον της καταστροφής. Καλάμια, δέρματα, κουρέλια, δέντρα και, τέλος, το φως φιλοξένησαν τη σοφία που τους εμπιστευτήκαμε, επειδή δεν ήμασταν διατεθειμένοι να τη χάσουμε. Χάρη στη βοήθειά τους, η ανθρωπότητα βίωσε μια καταπληκτική επιτάχυνση της ιστορίας, ανάπτυξη και πρόοδο. Η κοινή γραμματική που μας παρείχαν οι μύθοι και οι γνώσεις μας πολλαπλασίασαν τις πιθανότητες συνεργασίας, ενώνοντας αναγνώστες από διαφορετικά μέρη του κόσμου και από διαδοχικές γενιές στο πέρασμα των αιώνων. Όπως βεβαιώνει ο Στέφαν Τσβάιχ στο αλησμόνητο τέλος της νουβέλας Ο παλαιοβιβλιοπώλης Μέντελ: “Πέρα από το να εκφράσουμε την ίδια μας τη φωνή, γράφουμε βιβλία για να ενωθούμε με τους ανθρώπους ώστε να αμυνθούμε απέναντι στην αδυσώπητη ανάποδη όψη κάθε ύπαρξης: την παροδικότητα και τη λήθη”. Σε διαφορετικές εποχές, δοκιμάσαμε βιβλία από καπνό, πέτρα, χώμα, φύλλα, καλάμια, μετάξι, δέρμα, κουρέλια, δέντρα και, τώρα, από φως – υπολογιστές και ψηφιακά βιβλία. Προϊόντος του χρόνου, οι χειρονομίες για το άνοιγμα και το κλείσιμο των βιβλίων και την πλοήγηση εντός του κειμένου άλλαξαν. Άλλαξε η μορφή τους, η τραχιά ή ομαλή υφή τους, το λαβυρινθώδες εσωτερικό τους, ο τρόπος με τον οποίο τρίζουν και θροΐζουν, η διάρκεια ζωής τους, τα ζωύφια που τα κατασπαράζουν και η εμπειρία της ανάγνωσης, μεγαλόφωνη ή χαμηλόφωνη. Μετασχηματίστηκαν ξανά και ξανά, αλλά το αναμφισβήτητο είναι η καταπληκτική επιτυχία της ανακάλυψής τους.

Οφείλουμε στα βιβλία την επιβίωση των καλύτερων ιδεών που κατασκεύασε ποτέ το ανθρώπινο είδος. Χωρίς αυτά, ίσως να είχαμε ξεχάσει εκείνη τη χούφτα των ριψοκίνδυνων Ελλήνων που αποφάσισαν να δώσουν την εξουσία στον λαό – και ονόμασαν εκείνο το παράτολμο πείραμα “δημοκρατία”· τους ιπποκρατικούς γιατρούς που συνέταξαν τον πρώτο κώδικα δεοντολογίας στην ιστορία, με τον οποίο δεσμεύονταν να φροντίζουν και τους φτωχούς και τους δούλους: “Να λαμβάνεις υπόψη σου τα μέσα του ασθενή σου. Ορισμένες φορές πρέπει να παρέχεις τις υπηρεσίες σου ακόμα και χωρίς αμοιβή· και, εάν έχεις την ευκαιρία να εξυπηρετήσεις έναν ξένο που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, να τον συνδράμεις με όποιον τρόπο μπορείς”· τον Αριστοτέλη, που ίδρυσε ένα από τα πρώτα πανεπιστήμια, και έλεγε στους μαθητές του πως η διαφορά ανάμεσα σε έναν σοφό και έναν αδαή είναι ίδια με τη διαφορά ανάμεσα στον ζωντανό και τον νεκρό· τον Ερατοσθένη, που χρησιμοποίησε τη δύναμη της λογικής για να υπολογίσει την περιφέρεια της Γης, χρησιμοποιώντας μόνο ένα δοκάρι και μια καμήλα και έπεσε έξω μόλις ογδόντα χιλιόμετρα· ή τους νομικούς κώδικες εκείνων των τρελών Ρωμαίων που μια μέρα χορήγησαν τη ρωμαϊκή ιθαγένεια σε όλους τους κατοίκους της τεράστιας αυτοκρατορίας τους· ή εκείνον τον Έλληνα χριστιανό, τον Παύλο της Ταρσού, που εκφώνησε ίσως τον πρώτο λόγο υπέρ της ισότητας όταν είπε: “Δεν υπάρχει Εβραίος ούτε Έλληνας, ούτε δούλος, ούτε ελεύθερος άνθρωπος, ούτε άντρας, ούτε γυναίκα». Έχοντας γνωρίσει όλους τους προαναφερθέντες, εμπνευστήκαμε ιδέες εξωφρενικές για το ζωικό βασίλειο, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία, η εμπιστοσύνη στην επιστήμη, η παγκόσμια υγεία, η υποχρεωτική εκπαίδευση, το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και η κοινωνική μέριμνα για τους αδύναμους. Ποιοι θα ήμασταν σήμερα αν είχαμε χάσει την ανάμνηση όλων αυτών των κατακτήσεων, όπως είχαμε ξεχάσει για αιώνες ολόκληρους τις γλώσσες και τις γνώσεις του πολιτισμού της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας; Ο συγγραφέας Ελίας Κανέτι, γερμανόφωνος Βούλγαρος σεφαραδίτης με ισπανικό επώνυμο –οι πρόγονοί του απ’ τη μεριά του πατέρα του άλλαξαν το Κανιέτε σε Κα-

irene vallejo Πάπυρος

Μτφρ.: Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 544 Κυκλοφορεί στις 14/4

νέτι–, έδωσε την απάντηση: εάν κάθε εποχή έχανε την επαφή με τις προηγούμενες, εάν κάθε αιώνας έκοβε τον ομφάλιο λώρο, το μόνο που θα μπορούσαμε να χτίσουμε θα ήταν ένα παραμύθι χωρίς μέλλον. Θα ήταν ασφυκτικό. […] Τα βιβλία νομιμοποίησαν, είναι αλήθεια, τρομερά γεγονότα, ωστόσο ταυτόχρονα στήριξαν αφηγήσεις, σύμβολα, γνώσεις και εφευρέσεις, ό,τι καλύτερο έφτιαξε η ανθρωπότητα κατά το παρελθόν. Στην Ιλιάδα παρακολουθούμε το σπαρακτικό αντάμωμα ενός γέρου άντρα με τον φονιά του γιου του· στους στίχους της Σαπφούς ανακαλύπτουμε πως η επιθυμία είναι μια μορφή εξέγερσης· στην Ιστορία του Ηρόδοτου μαθαίνουμε να αναζητάμε την εκδοχή του άλλου· στην Αντιγόνη διακρίνουμε την ύπαρξη διεθνών νόμων· στις Τρωάδες ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με την ίδια μας τη βαρβαρότητα· στην επιστολή του Οράτιου συναντάμε το σύνθημα του Διαφωτισμού “τόλμησε να μάθεις”· στην Τέχνη του έρωτα του Οβίδιου κάναμε ένα εντατικό μάθημα στην ηδονή· στα βιβλία του Τάκιτου κατανοήσαμε τους μηχανισμούς της δικτατορίας· και στη φωνή του Σενέκα ακούσαμε μια πρώτη ειρηνευτική φωνή. Τα βιβλία μάς έχουν κληροδοτήσει ορισμένες ιδέες των προγόνων μας που διατηρούνται ακμαιότατες: την ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, τη δυνατότητα να επιλέγουμε ποιος μας κυβερνά, τη διαίσθηση ότι μάλλον είναι καλύτερα για τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο παρά να εργάζονται, τη βούληση να χρησιμοποιούμε –και να μειώνουμε– τα δημόσια ταμεία για να φροντίζουμε τους ασθενείς, τους ηλικιωμένους και τους αδύναμους. Όλες αυτές οι επινοήσεις ήταν ευρήματα των αρχαίων, όσων ονομάσαμε κλασικούς, κι έφτασαν ως εμάς από δρόμους αβέβαιους. Χωρίς τα βιβλία, ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει ο κόσμος μας θα είχε χαθεί στη λήθη».

The Why Community Μια ιδέα που εμπνέει τα παιδιά να ρωτούν «γιατί;»

T

ο The Why Community είναι ένα «διαδικτυακό σχολείο ζωής» για παιδιά, όπως το ονομάζουν οι δημιουργοί του. Εδώ τα παιδιά, μεταξύ άλλων, καλούνται να φτιάξουν τη δική τους χώρα, να εξετάσουν αν οι Θεοί του Ολύμπου ήταν τελικά κακομαθημένοι, να γίνουν υπερασπιστές των τροφίμων, να ανακαλύψουν γιατί λιώνει το παγωτό! Γι’ αυτό μιλήσαμε με τη Γιούλη Δοξανάκη, business ninja, προκειμένου να μας εξηγήσει τι είναι το The Why Community και να τη ρωτήσουμε τα δικά μας «γιατί;».

—Μπορείς να μας πεις με δυο λόγια τι είναι το The Why Community; Αποτελεί μια online εμπειρία, κατά την οποία τα παιδιά από 6 έως 15 ετών εκτίθενται σε ερεθίσματα και ερωτήματα που σχετίζονται με τον τρόπο λειτουργίας του κόσμου μέσα από μια διαδικασία έμπνευσης, συμμετοχής και συνδημιουργίας.

www. thewhycommunity. com, Facebook: thewhycommunity, Instagram: thewhycommunityschool

—Πώς ξεκίνησε το Τhe Why Community; Σε μία από τις βόλτες τους ο Γιάννης Γιαννούδης, συνιδρυτής του Dorothy Snot, και ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, συνιδρυτής του «Μπορούμε», αναρωτήθηκαν τι είναι αυτό που θα έκανε τα παιδιά να αποκτήσουν ξανά την όρεξή τους για μάθηση μέσα στο δύσκολο πρόγραμμα της καθημερινότητας. Σκέφτηκαν πως ένα σχολείο έμπνευσης είναι η λύση. Στην πορεία ζήτησαν από εμένα να στήσω το όλο εγχείρημα και δημιουργήθηκε το The Why Community. Ξεκινήσαμε τον Γενάρη και ήδη μετράμε πάνω από 250 παιδιά.

—Τι κάνετε διαφορετικά; Η συνδημιουργία έχει τον κύριο λόγο. Περιμένουμε από το παιδί να οδηγήσει εμάς, να μας πει τις ιδέες του, να τις ακολουθήσουμε μαζί για να δούμε τι συμπέρασμα θα βγάλουμε. Μας αρέσουν τα λάθη, μας αρέσουν οι τρελές ιδέες, μας αρέσει το αναπάντεχο. Στόχος μας είναι να το εμπνεύσουμε για να αρχίσει κι εκείνο να εξερευνά από μόνο του.

—Και πώς καταφέρνετε να κάνετε ένα παιδί να αγαπήσει την γνώση; Πιστεύουμε στη δύναμη της έμπνευσης. Σε αυτήν τη σπίθα που έχουν τα μάτια των παιδιών όταν ανακαλύπτουν κάτι καινούργιο που τα ενθουσιάζει. Γι’ αυτό και χρησιμοποιούμε παιχνίδια, προκλήσεις, μια θεματολογία που προκαλεί μικρές εκρήξεις στους εγκεφάλους των παιδιών. Καθοδηγητές στις δραστηριότητές μας είναι οι Firestarters.

Πιστεύουμε στη δύναμη της έμπνευσης. Σε αυτή τη σπίθα που έχουν τα μάτια των παιδιών!

—Firestarters; Δεν έχετε δασκάλους στο The Why Community; Ο Firestarter έχει την ικανότητα και την επιθυμία να μεταδώσει το πάθος του, να ανάψει στα παιδιά τη σπίθα για εξερεύνηση και κατάκτηση καινούργιας γνώσης! Μπορεί να είναι ένας δάσκαλος, ένας συγγραφέας, ένας αθλητής, ένας επιχειρηματίας. Κάποιοι από τους Firestarters μας έχουν ξεπηδήσει από τα social, η ομάδα «Η γεωγραφία είναι πολύ κουλ», o Σταύρος από το The Owl που μας μιλάει για τη μυθολογία, η Γκαμπριέλα Τελεκφάλβι που μιλάει για τη συμπερίληψη, η Ματίνα Μπακρατσά που έχει αναλάβει μέρος των περιβαλλοντικών αναζητήσεων και ο Ηλίας Καραντωνίου που μας βοηθάει να καταλάβουμε πώς κινούνται τα πράγματα γύρω μας. Προσθέτουμε νέες θεματολογίες και ανθρώπους κάθε μέρα.

βάνουν 3 ή 4 live streaming συναντήσεις και θα έχεις την ευκαιρία να εμβαθύνεις σε ένα θέμα!

Tο Why Explore είναι μια live streaming συνάντηση και τα θέματα είναι προκλητικά, διασκεδαστικά, και περιέχουν δύσκολες ερωτήσεις.

—Τι θα πάρει ένα παιδί από το The Why Community; Θα εκφραστεί ελεύθερα, θα ρωτήσει ένα σωρό «γιατί» κι εμείς θα το ρωτήσουμε ακόμα περισσότερα! Θα του ζητήσουμε να ανταποκριθεί σε προκλήσεις, να λύσει μυστήρια, να χρησιμοποιήσει τη φωνή του, να δημιουργήσει τον δικό του κόσμο, να συνεργαστεί με την ομάδα. Το παιδί, έχοντας μια όμορφη εμπειρία, αποκτά επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες, ενσυναίσθηση, αυτεπίγνωση, δημιουργική σκέψη και επίλυση προβλημάτων.

—Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Περισσότερα «γιατί», περισσότερη έμπνευση και περισσότερα παιδιά που χοροπηδούν στις καρέκλες τους από τον ενθουσιασμό τους! Ετοιμάζουμε ένα summer school, δροσερό και καλοκαιρινό, και έχουμε κάποιους φανταστικούς Firestarters που ανυπομονούμε να ανακοινώσουμε.

—Τι μαθήματα μπορεί να διαλέξει κανείς; Δεν έχουμε μαθήματα με την παραδοσιακή έννοια αλλά δύο ειδών δραστηριότητες. Στην κατηγορία «Why Learn» θα βρεις courses που περιλαμ-

7.4.22 – lifo

33

ΜΕΛΕΤΗ

Βιβλίο

Από τον Ζώρα στον Μαρωνίτη Η Νεοελληνική Φιλολογία είναι μια επιστήμη που συγκροτείται μέσα στην Κατοχή, αναπτύσσεται αυτόνομα και αποκτά τους δικούς της ήρωες, καθηγητές κυρίως του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης που σήμερα τους γνωρίζουμε ως συγγραφείς και δημόσιους διανοουμένους.

Τ

απο toν niko μπακουνακη

34 lifo – 7.4.22

α αρχικά ΝΕΦ ίσως να μη λένε πολλά πράγματα στους γενικούς αναγνώστες. Αν αναλυθούν όμως ως Νεοελληνική Φιλολογία παραπέμπουν σε μια επιστήμη που μελετά τη γραμματεία του νέου ελληνισμού και τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Η συγκρότηση αυτής της επιστήμης στο ελληνικό πανεπιστήμιο δεν ήταν εύκολη, καθώς μέχρι περίπου τα μέσα του εικοστού αιώνα η εθνική φιλολογία ήταν ταυτισμένη με την αρχαία ελληνική φιλολογία τόσο στο πανεπιστήμιο όσο και στα γυμνάσια, δηλαδή τα σχολεία της μέσης εκπαίδευσης. Αναφερόταν ακόμα στη γενικότερη σχέση αρχαίου και νεότερου ελληνικού πολιτισμού και επομένως στην ιδεολογία. Το γλωσσικό ζήτημα ήταν επίσης μια σημαντική τροχοπέδη. Επιπλέον, η νέα επιστήμη έπρεπε να αποδείξει ότι διαθέτει υψηλής αξίας μορφωτικό κεφάλαιο, όσο και η αρχαία φιλολογία, και ότι η διδασκαλία της σύγχρονης λογοτεχνίας μπορούσε να συμβάλει σε ένα είδος αισθητικού και «ηθικού προσανατολισμού» των νέων. Την αρχή της συγκρότησης αυτής της επιστήμης τη βρίσκουμε μέσα στη γερμανική κατοχή, γύρω από τα πανεπιστήμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ενώ υπάρχει μια ενδιαφέρουσα προϊστορία που σημαδεύεται τόσο από πανεπιστημιακούς καθηγητές όσο και από δρώντες λογοτέχνες, όπως ο Κωστής Παλαμάς. Πάντως μέχρι και τη δεκαετία του 1940 πανεπιστήμιο και σύγχρονη λογοτεχνία ήταν δύο ασύμπτωτοι δρόμοι. Ο Πέτρος Χάρης έγραφε το 1937 στη «Νέα Εστία» ότι «ότι αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα με το Πανεπιστήμιο και τη νέα λογοτεχνία μας είναι παράδοξο. Δύο κόσμοι διαφορετικοί, που κι όταν ακόμη δεν είναι εχθρικοί, μένουν χωρισμένοι, αδιάφοροι ο ένας για τον άλλον». Και ο Γιώργος Σεφέρης έγραφε το 1941 «εύχομαι και ελπίζω πως ο θεός θα φωτίσει κάποτε τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου μας για να παραδεχτεί πως υπάρχει επιτέλους μια ζωντανή πνευματική ζωή στον τόπο». Αλλά ακόμη κι όταν αρχίζει να συγκροτείται η νέα επιστήμη, οι ταχύτητες μεταξύ των πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης είναι πολύ διαφορετικές. Η Θεσσαλονίκη αποδίδει υψηλότερο μορφωτικό κεφάλαιο στη Νεοελληνική Φιλολογία σε αντίθεση με την Αθήνα, όπου οι αρχαιογνωστικές επιστήμες κυριαρχούν. Δεν είναι τυχαίο ότι η Φιλοσοφική της Αθήνας εθεωρείτο πάντοτε

συντηρητική σε σχέση με τη Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης. Έπρεπε να περιμένουμε το 1966 για να δούμε την πρώτη διδακτορική διατριβή για τον Κ.Π. Καβάφη. Ήταν η διατριβή του Γ.Π. Σαββίδη για τις καβαφικές εκδόσεις, που υποστηρίχτηκε στη Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης στις 8 Ιουνίου 1966. Πρόεδρος της επιτροπής ενώπιον της οποίας ο Σαββίδης υποστήριξε τη διατριβή του ήταν ο Στυλιανός Καψωμένος, ενώ ο επόπτης της διατριβής και εισηγητής ήταν ο Λίνος Πολίτης. Την επόμενη χρονιά ο Σαββίδης εκλέχθηκε καθηγητής στη Θεσσαλονίκη. « Ήταν ο πρώτος καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας ο οποίος ήταν θρεμμένος με τη μοντέρνα αισθητική και μελετούσε τη μοντέρνα ποίηση». Ο Γ.Π. Σαββίδης, που είχε γεννηθεί το 1919 σε μεγαλοαστική οικογένεια της Αθήνας, είχε εισαχθεί πρώτος το 1946 στη Φιλοσοφική της Αθήνας. Είχε «την ευκαιρία να φοιτήσει στα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία της εποχής και να διδαχθεί από δασκάλους όπως ο Άλκης Αγγέλου, ο Νίκος Σβορώνος, ο Νικόλαος Τωμαδάκης κ.ά.». Εγκατέλειψε τη Φιλοσοφική και θέλησε να μεταγραφεί στη Φιλοσοφική της Θεσσαλονίκης. Η οικογένειά του τον απέτρεψε λόγω του φόβου του εμφύλιου πολέμου. Έτσι συνέχισε, από το 1949, τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Ανέπτυξε στενές σχέσεις με τον Γιώργο Σεφέρη, που τεκμηριώνονται μέσα από τη γνωστή αλληλογραφία τους. Ο Σαββίδης ήταν δεκαεννιά ετών όταν άρχισε να αλληλογραφεί με τον ποιητή. Ήταν μια σχέση καθοριστική για τη Νεοελληνική Φιλολογία, όσο καθοριστικές ήταν και οι Δοκιμές του Σεφέρη για το τι είναι «ελληνική λογοτεχνική παράδοση». Δεν είναι τυχαία η κάπως λεπτομερής αναφορά στον Γ.Π. Σαββίδη. Δείχνει έναν προσωποκεντρικό προσανατολισμό. Η Βενετία Αποστολίδου στο πρωτότυπο και πολύ μοντέρνο βιβλίο της Η λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο μελετά τη συγκρότηση της Νεοελληνικής Φιλολογίας μέσα από τα πρόσωπα, χρησιμοποιώντας ως πηγή της έρευνάς της τα πρακτικά των συνεδριάσεων των Φιλοσοφικών Σχολών για την εκλογή καθηγητών σε θέσεις Νεοελληνικής Φιλολογίας. «Πρόκειται για μια επιλογή την οποία έκανα σχετικά γρήγορα όταν άρχισα να μελετώ το υλικό», γράφει η Βενετία Αποστολίδου που είναι καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης. «Ομολογώ πως

βενετία αποστολίδου

Η λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο Εκδόσεις Πόλις Σελ.: 554

με εντυπωσίασε η λάμψη της προσωπικότητας ορισμένων καθηγητών, ο όγκος ή το εύρος του έργου κάποιων άλλων, η καινοτομία κάποιων τρίτων». Αυτή η ανθρωποκεντρική μέθοδος δημιουργεί μια στέρεη αφήγηση για τη συγκρότηση μιας επιστήμης και του επιστημολογικού πεδίου της. Επομένως, το βιβλίο είναι πλέον η βίβλος για τη Νεοελληνική Φιλολογία, καθώς είναι και το πρώτο για το θέμα αυτό. Η θέση του ενισχύεται και από το ότι η συγγραφέας εξετάζει επίσης την εξέλιξη της Νεοελληνικής Φιλολογίας μέσα από τις διδακτορικές διατριβές, πάλι με την ίδια ανθρωποκεντρική προσέγγιση και με πηγές τα πρακτικά. Παρουσιάζονται έτσι όχι μόνο οι θεματικές προτεραιότητες, οι θεωρητικές συγκρούσεις (με μεγάλες διαφορές μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης) αλλά και τα πλέγματα εξουσίας μεταξύ υποψηφίων και του επιβλέποντα καθηγητή αλλά και μεταξύ των άλλων καθηγητών. Εδώ, ας πούμε, θα δούμε αν το ελληνικό πανεπιστήμιο ήταν «ώριμο» να δεχτεί μια διατριβή σαν αυτή του Νάσου Βαγενά για τον Γιώργο Σεφέρη με τίτλο Ο ποιητής και ο χορευτής. Για τους γενικότερους αναγνώστες το βιβλίο της Βενετίας Αποστολίδου διαβάζεται με αμείωτο ενδιαφέρον που αγγίζει, θα έλεγα, το αστυνομικό σασπένς. Η ίντριγκα, οι συγκυριακές συμμαχίες, οι συγκρούσεις και οι ψηφοφορίες στις διαδικασίες εκλογής καθηγητών, οι αντιλήψεις για το τι θεωρείται επιστημονικό ή όχι, αν είναι προσόν ή μειονέκτημα για έναν υποψήφιο καθηγητή να έχει δημόσια παρουσία ως λογοτεχνικός κριτικός, η δογματική προσήλωση σε έναν επιστημονισμό ακόμη και από «προοδευτικούς» καθηγητές/εκλέκτορες και πολλά άλλα δημιουργούν το αφηγηματικό ενδιαφέρον στο βιβλίο/έρευνα της Βενετίας Αποστολίδου. Έτσι κι αλλιώς το πανεπιστήμιο, ο κόσμος του, οι διαδικασίες του, οι τελετουργίες του μπορεί να είναι εξαιρετικά στοιχεία μυθιστορηματικής πλοκής, όπως μας έχουν δείξει οι καλύτερες εκδοχές του campus novel (π.χ. Ντέιβιντ Λοτζ). Αυτό είναι βέβαια μια άλλη υπόθεση, ίσως και ευσεβής πόθος για το πώς μπορεί να διαβαστεί ένα επιστημονικό βιβλίο από το γενικό κοινό. Το βιβλίο αποτελείται από τρία μεγάλα κεφάλαια. Στο πρώτο βλέπουμε την προϊστορία της Νεοελληνικής Φιλολογίας στον Μεσοπόλεμο. Στο δεύτερο βλέπουμε τη συγκρότηση της νέας επιστήμης και τις εκλογές των καθηγητών. Στο τρίτο, τις διδακτορικές διατριβές. Το δεύτερο κεφάλαιο, που είναι και το μεγαλύτερο, ανοίγει με τον Γεώργιο Ζώρα (1908-1982), που το 1942 διορίζεται (και δεν εκλέγεται, γιατί ήταν ήδη καθηγητής σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού) στην έδρα της Μέσης και Νεωτέρας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συνεχίζεται με τον Λίνο Πολίτη (1906-1982), του οποίου η εκλογή το 1948 στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, με αντίπαλους τον Εμμανουήλ Κριαρά και τον Πέτρο Σπανδωνίδη, ισχυροποιεί τη θέση της Νεοελληνικής Φιλολογίας. Ακολουθούν ο Γ.Π. Σαββίδης, ο Απόστολος Σαχίνης, ο Δ.Ν. Μαρωνίτης, ο Παναγιώτης Μουλλάς, ο Κάρολος Μητσάκης, ο Π.Δ. Μαστροδημήτρης κ.ά., πολλούς από τους οποίους (ανα)γνωρίζουμε σήμερα και ως δημόσιους διανοουμένους. Η Νεοελληνική Φιλολογία γεννιέται μέσα στην Κατοχή. Επανασυγκροτείται τη δεκαετία του 1970, μετά τη δικτατορία, καθώς η σύγχρονη λογοτεχνία αποκτά μια νέα θέση στην κοινωνία και η επιστήμη διεκδικεί νέα εργαλεία, νέες θεωρίες, νέες μορφές επιστημονικότητας.

722

PERSONAL SHOPPER ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΕΞΑΡΧΕΙΑ

13 ΜΑΓΑΖΙΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΗ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΣΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ. από τη λινα ιντζεγιαννη φωτο: γιωργοσ ξανθινακησ εικονογραφηση: bianka

7.4.22 – lifo

35

Εξάρχεια 36 lifo – 7.4.22

Optic Culture

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

Μπορείς να δεις τον εαυτό σου όπως επιθυμείς. Τα γυαλιά μπορούν να φτιάξουν χαρακτήρα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο αξεσουάρ. Ή, καλύτερα, μπορούν να εκφράσουν τον χαρακτήρα που επιθυμείς, να αποκαλύψουν την περσόνα που κρύβεις και να εκφράσουν μια άποψη που έχει να κάνει με τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα. Γιατί ένα ζευγάρι γυαλιά βασίζεται στο ίδιο σου το βλέμμα και αναδεικνύει ένα από τα βασικά σημεία του σώματός μας.

To Optic Culture εδώ και επτά χρόνια παρουσιάζει μια διαφορετική ματιά πάνω στη μόδα των γυαλιών, ορίζοντας με έναν δικό του τρόπο τις τάσεις που αφορούν αυτό το αξεσουάρ. Παρακολουθώντας και όχι ακολουθώντας τις fashion προτάσεις, επιλέγει να παρουσιάσει ανεξάρτητα brands απ’ όλο τον κόσμο που έχουν πραγματικά να πουν κάτι διαφορετικό. Χειροποίητοι σκελετοί από σχεδιαστές μέχρι brand που μοιάζουν άγνωστα, αλλά φέρνουν μια νέα αισθητική στον χώρο του optical design συνδυάζονται σε ένα κατάστημα που δεν ακολουθεί συμβάσεις, κι αυτό φαίνεται σε κάθε λεπτομέρεια. Ο Γιώργος και η Χρύσα, οπτικοί-οπτομέτρες και οι δύο, φίλοι από τα χρόνια της σχολής, αποφάσισαν να ακολουθήσουν έναν δια-

φορετικό δρόμο, δημιουργώντας σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές γειτονιές της Αθήνας το Optic Culture. Ο δρόμος αυτός δεν διαθέτει τη συνηθισμένη βιτρίνα με τα γυαλιά τοποθετημένα comme il faut, δεν βασίζεται σε ταμπελάκια και κλασικά display με εξωπραγματικά μοντέλα και κυρίως δεν υποκύπτει στον αυστηρό διαχωρισμό «men - women». Άλλωστε, εδώ το μοντέλο είσαι εσύ και μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις, επιλέγοντας το κατάλληλο γυαλί. Πόσο ανακουφιστικό σού ακούγεται αυτό; Ανάμεσα στις εξαιρετικές επιλογές, θα βρεις τα Oscar & Frank από την Αυστραλία, τα Mujosh από το Χονγκ Κονγκ αλλά και τα ισπανικά Kaleos, που θα σε εντυπωσιάσουν. Ό,τι κι αν επιλέξεις, να ξέρεις ότι θα το φορέσεις μόνο εσύ, αφού όλα τα μοντέλα έρχονται μία φορά, κάνοντας πραγματικότητα την έννοια του exclusivity. Εξάλλου, καθένας μας είναι μια διαφορετική προσωπικότητα και τα γυαλιά του βασίζονται σε αυτή. Το Optic Culture είναι ένας χώρος όπου μπορείς να βρεις τρόπο να εκφραστείς ελεύθερα κι αυτό το κάνει μοναδικό. Ένα κατάστημα που γίνεται από μόνο του ένα brand που θα εμπιστευτείς για να δεις κυριολεκτικά τον εαυτό σου όπως πραγματικά επιθυμείς.

Θεμιστοκλέους 49, Εξάρχεια, 210 3803616, Facebook: Optic Culture, Instagram: optic_culture

Black Salami

Ε Ξ Α Ρ Χ Ε Ι Α

Ένα micro bakery που αλλάζει όσα ήξερες για την κατηγορία «φούρνος». Κάποιες γεύσεις τις γνωρίζεις από παλιά, τη γεύση του ψωμιού, της τυρόπιτας, του σάντουιτς. Είναι τόσο συνδεδεμένες με την καθημερινότητα, που νιώθεις ότι έχεις δοκιμάσει κάθε τους εκδοχή. Ε, λοιπόν, πάρε όλες αυτές τις βεβαιότητες και βάλτες στην άκρη γιατί το Black Salami επανασυστήνει όλα όσα γνωρίζαμε με μια εντελώς νέα οπτική. Κι αυτή βασίζεται στην απολύτως premium πρώτη ύλη που αλλάζει τη γεύση, αναδεικνύει μια νοστιμιά πρωτόγνωρη και τελικά δημιουργεί από μόνο της μια νέα κατηγορία bakery. Αν ακολουθήσεις το νήμα που ξετυλίγεται καθώς δοκιμάζεις ένα από τα φρεσκοφουρνισμένα ψωμάκια του Black Salami, θα φτάσεις μέχρι το Τορίνο. Εκεί βρίσκεται ένας μικρός πετρόμυλος που λειτουργεί ως οικογενειακή επιχείρηση με δικά της σιτηρά και παράγει το άλευρο που χρησιμοποιεί το microbakery των Εξαρχείων. Αυτό το άλευρο είναι ό,τι πιο αγνό, χωρίς συντηρητικά ή ενισχυτικά, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και, το κυριότερο, με μια ξεχωριστή νοστιμιά που παραμένει σταθερή. Μπορείς να καταλάβεις (ή μάλλον δεν μπορείς, αν δεν δοκιμάσεις) πόσο διαφέρουν όλα όσα θα δοκιμάσεις στο Black Salami. Μάλιστα, επειδή η premium ποιότητα δεν μπορεί να παράγεται μαζικά, εδώ κάθε ώρα θα βρεις και κάποια άλλη κατηγορία προϊόντων που μόλις έχουν βγει από τον φούρνο.

Τις πρωινές ώρες σού σπάνε τη μύτη τα διαφορετικά ψωμιά και οι χειροποίητες πίτες. Καρβελάκια λαχταριστά διαφόρων ειδών που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, την υπομονή – και η ομάδα του Black Salami έχει μπόλικη από αυτή. Η ωρίμανση είναι μια διαδικασία που κρατάει μέρες και κανείς δεν βιάζεται, αφού ξέρουν ότι παίζει τον απόλυτο ρόλο σε αυτό που τελικά θα γευτείς. Προς το μεσημέρι παίρνουν σειρά οι φανταστικές φοκάτσιες που δημιουργούνται με εστιατορικά δεδομένα από τους μάγειρες του Black Salami. Ανάμεσά τους θα δοκιμάσεις την πρόταση με χταπόδι αλλά και την εκπληκτική επιλογή με pulled pork και σελινόριζα. Ό,τι κι αν διαλέξεις, θα αντιληφθείς ότι η μοναδική αυτή ζύμη γίνεται ένας καμβάς πάνω στον οποίο στήνονται gourmet πιάτα, αλλάζοντας την ίδια την έννοια του street food. Όσο για τα απογευματινά σάντουιτς, για μία ακόμα φορά η ποιότητα των υλικών αλλάζει τη γεύση. Προϊόντα από μικρούς παραγωγούς καταφθάνουν καθημερινά από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας –π.χ. το μπέικον έρχεται από τις Σέρρες– και είναι ό,τι πιο προσεγμένο και αγνό.

Tο Black Salami είναι ένα microbakery που μας συστήνει μια άλλη φιλοσοφία στην υπόθεση «φούρνος». Κι αυτή είναι η πιο σημαντική συμβολή του στην καθημερινή μας άποψη περί αληθινής γεύσης.

Ζωοδόχου Πηγής 71, 211 4187956, Instagram: the_black_salami_microbakery 7.4.22 – lifo

37

Kobra

Η αυθεντική πρωτοτυπία του αλλάζει το κέντρο της Αθήνας. Για να περιγράψεις το Kobra, ξεκινάς με τη συμβουλή «πήγαινε να το δεις». Ή μάλλον «πήγαινε να το ζήσεις». Το all-day bar των Εξαρχείων μοιάζει με ένα ευχάριστο στροβίλισμα γεμάτο χρώματα, ιδέες, γεύσεις, μουσικές και νέον φώτα. Όχι, δεν μπορείς να το κατατάξεις χρονικά ή στυλιστικά, γιατί απλώς δημιουργεί μια εντελώς νέα ταυτότητα, η οποία δύσκολα αντιγράφεται. Το studio materiality έχει υλοποιήσει ένα concept που απλώνεται σε δύο ορόφους, συνδυάζοντας –ετερόκλητα;– στοιχεία με έναν τρόπο που επαναπροσδιορίζει την αρμονία όπως την ήξερες μέχρι σήμερα. Το σίγουρο είναι πως σε κάποια απ’ όλες τις γωνιές του θα βρεις αυτό που σε εκφράζει απόλυτα. Οι γεύσεις ξεκινούν να σε συνοδεύουν από το πρωί με επιλογές για ένα διαφορετικό brunch αλλά και καφέδες που δεν θα γευτείς αλλού. Ο barista Γιώργος Σισμάνης δημιουργεί ροφήματα εσπρέσο, όπως το Ginger Cortado με ξύσμα σοκολάτας και ginger, ή το κρύο Shakerato

που περιέχει espresso bitters με ευκάλυπτο, βανίλια και μπέρμπον. Η sui generis προσωπικότητα αποτυπώνεται και στα πιάτα του σεφ Άνταμ Κοντοβά, με ασυνήθιστες προτάσεις bar food. Must try η χοιρινή μπριζόλα με κυανό τυρί, το τηγανητό χταπόδι με ταραμά, άγουρη κέτσαπ, σαλάμι Λευκάδος και τσίλι αλλά και το ψητό κουνουπίδι με φιστίκι Αιγίνης και τζίντζερ. Στη βραδινή του πλευρά το Kobra αποκαλύπτει το μπαρ που κατά βάθος όλοι ονειρευόμασταν. Με μια μουσική άποψη –αναλαμβάνει ο Γιώργος Ζαφειράκος aka: Y2Z– που κινείται ανάμεσα σε ήχους new wave, indie, electronica και italo-disco αλλά και με μια λίστα από κλασικά κοκτέιλ που πραγματικά μας είχαν λείψει από τη νύχτα της Αθήνας. Εξάλλου, όλη η ιδέα του Kobra είναι αυτό που μας έλειπε. Μια ιδέα που σε κάνει να νιώθεις ότι η πρωτοτυπία μπορεί να είναι αυθεντική, επαναφέροντας την έννοια της αυθόρμητης διασκέδασης στην καθημερινότητα.

Εξάρχεια

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

38 lifo – 7.4.22

Panam French Tacos

Ναυαρίνου 11, Εξάρχεια, 210 3638134, Facebook: kobra, Instagram: kobra.est2020

Αυθεντικό γαλλικό street food που δεν θα βρεις αλλού! Κάποιες συναντήσεις είναι καρμικές και καταλήγουν σε ιδέες που ευτυχώς για μας φέρνουν μια εντελώς νέα πρόταση και ταυτόχρονα διηγούνται μικρές, άγνωστες ιστορίες. Ο Baptiste Raffray είναι Γάλλος σεφ και ο Guillaume Έκτορας Patelis Ελληνογάλλος μετρ. Συναντήθηκαν στην Ελλάδα ως απόφοιτοι του Ελληνογαλλικού Σχολείου και αφού περιηγήθηκαν στα εστιατόρια της Γαλλίας επέστρεψαν στην Αθήνα, φέρνοντας μαζί τους ένα γευστικό κομμάτι της Γαλλίας που δεν συναντάς πουθενά αλλού – ίσως είναι από τα λίγα σημεία στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τα French tacos είναι το street food που εμπνεύστηκαν κάποιοι τύποι στη Λιόν και περιέχουν στοιχεία από διάφορες χώρες, παραμένοντας όμως μια απολύτως ξεχωριστή πρόταση. Ακόμα και η tortilla τυλίγεται με έναν διαφορετικό τρόπο, προσφέροντας στα French tacos –πάντα στον πληθυντικό– τη δική τους, καταδική τους ταυτότητα. Όσο

Σόλωνος 86, 6934 119330, Instagram: @panam_athens

για τα υλικά που μπορείς να επιλέξεις για να τα γεμίσεις, είναι όλα premium και άκρως ποιοτικά. Από κοτόπουλο, Cordon Bleu, με κιμά ή καυτερό λουκάνικο –το γνωστό Μεργκέζ, που είναι αγαπητό στη Γαλλία– μέχρι χορτοφαγικό μπιφτέκι λαχανικών, όλα συνδυάζονται με μια σειρά από σαλάτες και σάλτσες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η sauce fromagère (σως τυριού) που κάνει τη διαφορά στη γαλλική μαγειρική και στο Panam φτιάχνεται με μια μυστική συνταγή. Το πιο πιθανό είναι ότι θα θελήσεις να κάνεις πολλούς και διαφορετικούς συνδυασμούς για να απολαύσεις τα French Tacos σε όλο τους το μεγαλείο αλλά κάθε φορά έχεις την αίσθηση ότι μεταφέρεσαι στους δρόμους του Παρισιού, και μάλιστα σε κάποιο στέκι που θα σε πήγαινε ένας ντόπιος για να ζήσεις μια αληθινή γευστική εμπειρία. Μια εμπειρία που μιλάει γαλλικά και είναι έτοιμη να κατακτήσει την ελληνική street γεύση. Baptiste et Guillaume, merci!

Άμα Λάχει

Φέρνει στο κέντρο γεύσεις και φιλοξενία ελληνικής καταγωγής. Τι είναι αυτό που εύχεσαι συνήθως όταν το κέντρο της πόλης πέφτει να σε πλακώσει; Μια καταπράσινη αυλή, λίγοι καλοί φίλοι σε ένα τραπεζάκι και γεύσεις που σου φτιάχνουν τη διάθεση με την αυθεντικότητά τους. Όλα αυτά είναι που έχουν κάνει το Άμα Λάχει αγαπημένο προορισμό του κέντρου. Μια σταθερή αξία όπου ξέρεις ότι θα βρεις τα χαμόγελα που τόσο έχεις ανάγκη αλλά και γευστικές προτάσεις που σου ξυπνάνε το αίσθημα της οικειότητας. Χάρη σε αυτήν, μπορείς ελεύθερα να αφεθείς στις επιλογές του μενού όπου πρωταγωνιστούν τα ολόφρεσκα υλικά από μικρούς παραγωγούς και οι μυρωδιές της ελληνικής φύσης που μετατρέπουν κάθε πιάτο σε μια έκπληξη. Τα ορεκτικά συνδυάζονται με τα κυρίως πιάτα και για να είμαστε ειλικρινείς μπαίνουν όλα στη μέση ώστε να δοκιμάσει όλη η παρέα όσα περισσότερα μπορεί. Το ψητό ταλαγάνι Μεσσηνίας συνοδεύεται από

μαρμελάδα ντομάτας. Η παντρεμένη φάβα –πρέπει να τη δοκιμάσεις οπωσδήποτε!– συνδυάζεται με μαρμελάδα λεμόνι, κάπαρη, φυστίκι Αιγίνης και φρέσκο κρεμμυδάκι. Στα must try και οι πλιγουροκεφτέδες με πράσο, φέτα και μυρωδικά. Φυσικά ακολουθούν τα πεντανόστιμα κρέατα σε συνταγές που έχουν αυτό το κάτι ώστε να γεύεσαι μια ξεχωριστή νοστιμιά. Χοιρινά μπριζολάκια λαιμού με γλάσο από σάλτσα σόγιας, μπιφτεκάκια με πατάτες οφτές, γαλοτύρι Ιωαννίνων, κοντοσούβλι από μπούτι κοτόπουλου. Αυτές είναι ανάμεσα στις προτάσεις που θα συνοδεύσεις με τις ετικέτες κρασιών της ενημερωμένης λίστας ή με κάποια από τις μπίρες που έρχονται από μικρές ζυθοποιΐες και αναδεικνύουν μια ακόμα χαρισματική πλευρά της χώρας μας. Άλλωστε και το Άμα Λάχει είναι μια απόδειξη ελληνικής φιλοξενίας και γευστικής ανωτερότητας αυτού του τόπου.

Ε Ξ Α Ρ Χ Ε Ι Α

Ιπποπόταμος

Καλλιδρομίου 69, Εξάρχεια, 2103845978, Facebook: ΑΜΑ ΛΑΧΕΙ, Instagram: amalaxeinef

Όταν γεμίζει ο πεζόδρομός του κόσμο, σημαίνει ότι ήρθε η άνοιξη! Τι μπορείς να πεις για τον Ιπποπόταμο, πέρα από το όνομά του; Ένα όνομα που γράφει τη δική του ιστορία εδώ και δεκαετίες στο κέντρο της Αθήνας. Ακριβώς εκεί όπου τα Εξάρχεια συναντούν το Κολωνάκι, αυτό το ιστορικό μπαράκι είναι τόπος συνάντησης για λογιών λογιών θαμώνες που γίνονται μια μεγάλη παρέα. Οι ηλικίες, οι επαγγελματικές ταμπέλες, τα στερεότυπα δεν χωρούν στον Ιπποπόταμο και το μόνο που καλείσαι να κάνεις είναι να είσαι ο εαυτός σου. Μπορεί να ακούγεται απλό, αλλά, αν το σκεφτείς, λίγα είναι τα μέρη στην Αθήνα όπου πραγματικά αισθάνεσαι αυτή την ελευθερία. Ε, ο Ιπποπόταμος είναι ένα από αυτά και γι’ αυτό παραμένει σταθερή αξία μέσα στα χρόνια. Προορισμός τόσο για τον πρωινό καφέ, το γευστικό lunch break όσο και για το βραδινό πότο, το στέκι που έχουμε αγαπήσει φοράει τα ανοιξιάτικά του και βγαίνει στον πεζόδρομο, καλώντας σε

βραδιές με πολλή μουσική, δροσιστικά ποτά και αληθινά χαμόγελα. Αυτά δεν είναι που χρειάζεσαι περισσότερο μετά από έναν τέτοιο χειμώνα; Η ενημερωμένη κάβα περιλαμβάνει ξεχωριστές μπίρες εισαγωγής αλλά και κοκτέιλ με βάση τη ρακή που δεν θα δοκιμάσεις αλλού. Δεν λείπουν οι γευστικές προτάσεις που θα συνοδεύσουν μοναδικά το ποτό σου και, φυσικά, δεν θα παραλείψεις την περίφημη σαγκρία, που τραβιέται αυτή την εποχή ακόμα περισσότερο, καλωσορίζοντας την άνοιξη. Οι προσεγμένες μουσικές επιλογές από ροκ, τζαζ, σόουλ και φανκ παραμένουν ψηλά στις προτεραιότητες του Ιπποπόταμου κι αυτό είναι κάτι που δεν αλλάζει. Τα decks φιλοξενούν κάθε τόσο παραγωγούς και DJs σε μοναδικά πάρτι που γίνονται αληθινό energy boost. Άλλωστε ο Ιπποπόταμος αυτό ξέρει να το κάνει καλά, να δημιουργεί στιγμές που σου φτιάχνουν τη διάθεση.

Δελφών 3Β, Κολωνάκι, 210 3634583, Facebook: Ippopotamos Bar, Instagram: ippopotamos 7.4.22 – lifo

39

Άρτιστον

Ζυμώνει καθημερινά τη γευστική μας παράδοση. Το Άρτιστον γράφει τη δική του ιστορία από το 1910, μια ιστορία που ζυμώνεται καθημερινά τιμώντας την παράδοση, ενώ ταυτόχρονα ακολουθεί όλες τις σύγχρονες διατροφικές τάσεις. Εδώ κάνεις την καθημερινή σου στάση για να διαλέξεις ανάμεσα στα ολόφρεσκα ψωμιά με προζύμι, σίκαλης, βρώμης ή από άλευρα πετρόμυλου που μυρίζουν χωριό. Οι χειροποίητες πίτες και τα χορταστικά σάντουιτς από αγνά υλικά γίνονται το καθημερινό σνακ που θα αναζητήσεις, απολαμβάνοντας την έννοια της σπιτικής φροντίδας σε κάθε συνταγή. Must try και το χειροποίητο παγωτό του Άρτιστον. Η βελούδινη υφή και τα αυθεντικά αρώματα σε κάθε γεύση είναι μια μοναδική εμπειρία, ενώ τα δροσερά σορμπέ γίνονται εξαιρετική βίγκαν επιλογή αυθεντικής απόλαυσης. Δροσερό λάιμ, αρωματική φράουλα και φανταστικό σορμπέ σοκολάτα είναι ίσως από τα καλύτερα

που θα δοκιμάσεις. Το Άρτιστον καταθέτει τη δική του άποψη πάνω στη γαλλική ζαχαροπλαστική με τον δικό του patissier που δημιουργεί καθημερινά κλασικές δημιουργίες, όπως τάρτες, μακαρόν, εκλέρ αλλά και παραδοσιακά σιροπιαστά ή κεράσματα για όλα τα γούστα. Φυσικά, η πασχαλινή περίοδος έχει την τιμητική της με σοκολατένιες δημιουργίες, εντυπωσιακά αυγά με ζαχαρόπαστα και ένα τσουρέκι από εκείνα που σε κάνουν να κλείνεις τα μάτια για να νιώσεις τη μοναδική υφή του και τα αρώματα που σκάνε μέσα στο στόμα σου. Ναι, είναι ένα από τα καλύτερα της Αθήνας και πρέπει οπωσδήποτε να το δοκιμάσεις. Όλες οι προτάσεις είναι διαθέσιμες και μέσω efood αλλά το πιο πιθανό είναι ότι τα βήματά σου θα σε οδηγήσουν σε κάποιο Άρτιστον για να απολαύσεις όλη την εμπειρία που σου προσφέρει αυτό το εμβληματικό όνομα του κέντρου της Αθήνας.

Εξάρχεια

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

40 lifo – 7.4.22

Miss Neapolis

Σπ. Τρικούπη 61 & Μετσόβου, 210 8211029 / Χαριλάου Τρικούπη 80 211 1838071 / Σόλωνος 91, 2103629489 / Σκουφά 41, 2103607907 Facebook: Άρτιστον, Instagram: artiston.bakery

All-day στιγμές σε έναν νέο χώρο που χαμογελάει πλατιά! Η Miss Neapolis ακούγεται σαν νικήτρια σε διαγωνισμό ομορφιάς, αλλά στην πραγματικότητα εκείνο που έχει κερδίσει είναι η αγάπη του κόσμου. Δεν το λες και λίγο αυτό. Ειδικά αν σκεφτείς ότι άνοιξε μόλις τον προηγούμενο Ιούλιο, αντιλαμβάνεσαι ότι κατάφερε να περάσει στον κόσμο την αυθεντική του ταυτότητα αλλά και την αγάπη της Έφης, που είναι γέννημα-θρέμμα της περιοχής και βρίσκεται πίσω από το Miss Neapolis. Σε ένα μενού που εμπνέεται από τη μεσογειακή παράδοση θα βρεις πιάτα προσεγμένα και πεντανόστιμα για κάθε στιγμή της ημέρας, π.χ. φρέσκα ζυμαρικά, θαλασσινές επιλογές αλλά και vegan προτάσεις – εξαιρετικά τα νιόκι με γάλα καρύδας, φρέσκο κουρκουμά και φρέσκο τζίντζερ. Εκείνα όμως που ξεχωρίζουν είναι τα ασιατικά bao buns, τα οποία μπορείς να απολαύσεις και στον χώρο σου με delivery, φτιαγμένα με υλικά

που απογειώνουν τη γεύση. Μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα σε μοσχάρι ή χοιρινό –και τα δύο σιγομαγειρεύονται με πετιμέζι και είναι απλά μοναδικά–, γαρίδα tempura, τηγανητό κοτόπουλο ή vegan κροκέτες από ρεβίθια. Στις σαλάτες οι προτάσεις είναι εξίσου ξεχωριστές –πρέπει να δοκιμάσεις την κινόα με γλυκοπατάτα και αβοκάντο–, ενώ στο κλείσιμο θα αγαπήσεις τα churros με σάλτσα καραμέλας. Το Miss Neapolis είναι το στέκι όπου θα κάνεις μεσημεριανό lunch break με γεύσεις ελαφριές και νόστιμες που θα σου φτιάξουν τη διάθεση για να συνεχίσεις την ημέρα σου. Τα τραπεζάκια έξω γίνονται ένα με τον εσωτερικό χώρο τώρα που η περιμετρική τζαμαρία θα ανοίξει για να καλοδεχτεί την άνοιξη. Οι τζαζ μουσικές συμπληρώνουν την ατμόσφαιρα σε ένα σκηνικό που αν είχε μορφή, θα ήταν ένα πλατύ χαμόγελο.

Ιπποκράτους 156, 210 6467780, Facebook: Miss Neapolis, Instagram: missneapolis

Café Bohème Μπαρμπαγιάννης

Miss Tartu

Ένα ιστορικό σημείο της πόλης που μοιράζει ακόμα μοναδικές γεύσεις. Το Café Bohème Μπαρμπαγιάννης είναι κάτι σαν ιστορικό σημείο της Αθήνας, από εκείνα που σε κάνουν να κλείνεις τα μάτια και να σκέφτεσαι ποιες σημαντικές προσωπικότητες έχουν βρεθεί στον ίδιο χώρο πριν από χρόνια. Με μια ιστορία που ξεκινά το 1915 με το μαγειρείο της κυρίας Σοφίας, αυτό το στέκι έχει φιλοξενήσει σημαντικά ονόματα της χώρας, όπως ο ποιητής Κώστας Βάρναλης και ο ηθοποιός Ορέστης Μακρής. Συνώνυμο των Εξαρχείων, το μαγειρείο Μπαρμπαγιάννης άλλαζε χέρια με το πέρασμα του χρόνου για να φτάσει το 2020 να στεγάσει το λατρεμένο Café Boheme! Από τότε αποτελεί ένα all-day στέκι που τιμά την ιστορία του, προσφέροντας γεύσεις και στιγμές από το πρωί μέχρι το βράδυ σε όλους όσοι αναζητούν την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που αναδύεται από κάθε λεπτομέρεια του λατρεμένου κτιρίου. Καλλιτέχνες, ταξιδιώτες, περαστικοί και θαμώνες καλοφα-

γάδες συναντιούνται εδώ, απολαμβάνοντας τα πιάτα του μενού στην οικειότητα ενός χώρου που τους είναι γνώριμος από παλιά. Φημισμένα τα μοσχαρίσια μπιφτέκια αλλά και οι μελιτζάνες στον φούρνο με φρέσκια ντομάτα, μυρωδικά και τριμμένη φέτα που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσεις. Η σκοπελίτικη τυροκουλούρα με φέτα, θυμαρίσιο μέλι και σουσάμι είναι μία από τις προτάσεις των ορεκτικών που πραγματικά σου ανοίγει την όρεξη, αλλά δεν πρέπει να αφήσεις ούτε τα λιγκουίνι με θράψαλο ούτε τις πηλιορείτικες χυλοπίτες με μοσχαράκι ραγού, μελιτζάνα και ξινομυζήθρα. Φανταστική και η πίτσα που μπαίνει στη μέση και γίνεται συνοδευτικό για καλό κρασί και βραδινές συναντήσεις με την παρέα. Στο Café Bohème Μπαρμπαγιάννης έχεις ζήσει άπειρες στιγμές και θα ζήσεις άλλες τόσες γιατί αυτό το σημείο είναι κομμάτι της πόλης και όσων ζουν σε αυτή.

Ε Ξ Α Ρ Χ Ε Ι Α

Εμμανουήλ Μπενάκη 94, 210 3608018, Facebook: Cafe Boheme Μπαρμπαγιάννης, Instagram: café_boheme_athens

Φέρνει στο κέντρο της Αθήνας ναυπλιώτικα vibes.

H Miss Tartu φτιάχτηκε για τις παρέες αλλά και τους μοναχικούς αυτού του κόσμου. Γιατί εδώ σε περιμένει ένας χώρος που ξέρει πολύ καλά την έννοια της ανοιχτοσύνης και σε κάνει να αισθάνεσαι όμορφα, ακόμα κι αν έχεις όρεξη να πας μια βόλτα μόνος. Είναι η δεμένη ομάδα που ξέρει από αληθινό χαμόγελο, είναι οι γεύσεις που σε κάνουν να νιώθεις την απόλαυση σε όλο της το μεγαλείο, είναι η ατμόσφαιρα καλοκαιριού που σκάει πάνω σου σαν δροσερό κύμα όταν αντικρίζεις έξω την ξύλινη εξέδρα που παραπέμπει σε beach bar, όλα αυτά που κάνουν αυτό το νέο στέκι του κέντρου να έχει κλέψει καρδιές. All-day προορισμός με ένα μενού που επιμελείται ο σεφ Γιώργος Κοφινάς και ξεκινά από νωρίς το πρωί με αρωματικό καφέ και ένα καταπληκτικό brunch. Αυγά σε διαφορετικές εκδοχές, healthy acai bowls αλλά και energy smoothies συνδυάζονται με pancakes, χορ-

ταστικά buddha bowls αλλά και ένα φανταστικό club-sandwich απολύτως χειροποίητο και φροντισμένο σε κάθε λεπτομέρεια. Εκπληκτική επιλογή για κάθε ώρα της μέρας οι σούπες, αλλά εκείνο που πρέπει οπωσδήποτε να γευτείς είναι η κρέμα φάβας με προζυμένιο ψωμί, αυγό και λουκάνικο. Στη Miss Tartu, όμως, γεύεσαι και κάτι ακόμα, μια καλλιτεχνική ατμόσφαιρα που «προδίδει» το κεντρικό stage του χώρου. Εκεί έχουν φιλοξενηθεί ήδη μουσικά live και stand up παραστάσεις, αλλά από την επόμενη σεζόν αυτό το ραντεβού θα γίνει σταθερός εβδομαδιαίος θεσμός – και δεσμός. Η Αναστασία Ατζαμόγλου και ο Γιώργος Μυλωνάς που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία με τον Μαύρο Γάτο στο Ναύπλιο ήθελαν να μεταφέρουν την αίσθηση από τον γραφικό ναυπλιώτικο πεζόδρομο στο κέντρο της Αθήνας, και το έχουν καταφέρει πολύ καλά!

φωτό: ©leonidas kaltsounis

Μαυρομιχάλη 53, 210 3636732, Facebook: Miss Tartu, Instagram: misstartuathens 7.4.22 – lifo

41

Mimi's Vegan café

Η vegan κουλτούρα έγινε προσιτή σε όλους!

Aς αφήσουμε τις ταμπέλες για λίγο.

Vegan ή όχι, ας μείνουμε στη γεύση. Γιατί αυτή μας ενώνει, αναζητούμε αυτή που θα μας συγκινήσει. Το Mimi’s vegan café είναι ένα μικρό στέκι που κάνει μικρά θαύματα βγαλμένα από τη vegan φιλοσοφία αλλά και από μια ανάγκη να προσφέρει νοστιμιές για όλους. Από το πρωί θα βρεις αρωματικό καφέ από organic blends αλλά και ξεχωριστά latte ροφήματα όπως το Turmeric, το Beetroot ή το Mocca. Ό,τι κι αν επιλέξεις, θα το συνδυάσεις με το φανταστικό carrot cake, το ζουμερό κέικ μήλου, τα cinnamon rolls με γλάσο καρύδας ή τα καταπληκτικά pancakes με σιρόπι σφενδάμου και φρέσκα φρούτα, χωρίς φυσικά να ξεχνάμε τις μπάρες δημητριακών σε διαφορετικές, απόλυτα healthy εκδοχές. Γεύσεις που δεν συναντάς εύκολα μπορούν να συνοδεύσουν το καθημερινό lunch break.

Must try το μπέργκερ με μπιφτέκι από κόκκινη φακή, κινόα και ρεβίθια που γίνεται ακόμα πιο λαχταριστό χάρη στη σος παντζαριού. Εκπληκτικό και το wrap με κεμπάπ κόκκινης φακής και σάλτσα μπαμπαγκανούς. Εκείνο όμως που θα σε ξετρελάνει είναι η σοκολατόπιτα με σιρόπι σφενδάμου. Ζουμερή και αφράτη, κερδίζει vegan και μη καρδιές από την πρώτη μπουκιά. Τώρα που ανοίγει ο καιρός τα τραπεζάκια που στρώνει το Mimi’s vegan café έξω είναι προορισμός ξεκούρασης και χαλάρωσης. Κι αν ονειρεύεσαι βραδιές με κρασάκι –organic εννοείται– και πιάτα λαχταριστά, σύντομα θα συμβεί κι αυτό! Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτό το στέκι καταφέρνει να ενώσει ορκισμένους vegan αλλά και όσους θέλουν να γνωρίσουν αυτόν τον τρόπο ζωής, απολαμβάνοντας αυθεντικές νοστιμιές. Κι αυτό είναι ένα statement από μόνο του.

Εξάρχεια

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

42 lifo – 7.4.22

Κρεοπωλείο ο Γιάννης

Πλατεία Αργεντινής Δημοκρατίας 4, 210 6412000, Instagram: mimisvegan.athens

Σταθερή αξία για το καθημερινό τραπέζι. Ο κρεοπώλης είναι ο δικός σου άνθρωπος. Εκείνος που βρίσκεται μαζί σου στην κουζίνα και επιτέλους έχει απάντηση στην ερώτηση «τι τρώμε αύριο;». Αυτός είναι ο «Γιάννης», το κρεοπωλείο των Εξαρχείων που έχει και το όνομα έχει και τη χάρη. Άνοιξε πριν από 30 χρόνια και παραμένει σταθερή αξία, με φανατικούς πελάτες που καταφθάνουν απ’ όλη την Αθήνα ή κάνουν τηλεφωνικά την παραγγελία τους. Εδώ η εμπιστοσύνη είναι δεδομένη τόσο στην ποιότητα του κρέατος όσο και στην εξυπηρέτηση, που είναι εξαιρετική. Τρυφέρες μοσχιδούλες από τα Τρίκαλα και τη Λάρισα, χοιρινά του Μπακρατσά, που συνεργάζεται με το Κτηνιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κοτόπουλα από την Πίνδο και τη Σπάρτη, κατσικάκια και αρνάκια ΠΟΠ Ελασσόνας, κουνέλια και κοκόρια είναι κάποια από προϊόντα που θα βρεις. Δίπλα τους φιγουράρουν ιδιαίτερα rib eye, flank steaks, skirt steaks, picanhas και tomahawk Αμερικής. Κάθε είδος μετατρέπεται στο παρα-

σκευαστήριο σε σουβλάκια, ζουμερά μπιφτέκια, λουκάνικα χωρίς συντηρητικά, σεφταλιές, κεμπάπ, κοντοσούβλι χοιρινό και κοτόπουλο, ρολά, λεπτοκομμένες πανσετούλες, μπριζολάκια, σνίτσελ, γαρδουμπάκια, και κοκορετσάκια.

Must try το φανταστικό kit μαγειρίτσας! Τα τρυφερά κρέατα, σιτεμένα όσο ακριβώς πρέπει, όπως άλλωστε και οι βιολογικές επιλογές, τοποθετούνται με τάξη στη βιτρίνα, θυμίζοντας προθήκες με πολύτιμα κοσμήματα. Η καθαριότητα του χώρου και οι ροκ ήχοι που παίζουν ασταμάτητα, τα χαμόγελα του Γιάννη και της Γωγώς είναι κάποιοι από τους λόγους που θα σε κάνουν να περάσεις την πόρτα του. Σε αυτούς πρόσθεσε και τα παιδιά, τον Κώστα, τον Νίκο και τον Γρηγόρη, που πλέον βρίσκονται εδώ για να φέρνουν συνεχώς νέες ιδέες – δοκίμασε οπωσδήποτε το Kit Beef Wellington που φτιάχνει ο Νίκος! Περνώντας από το κρεοπωλείο «Ο Γιάννης», ξέρεις ότι το καλύτερο φαγητό είναι εκείνο που θα φτιάξεις στο σπίτι σου.

Καλλιδρομίου 51, Εξάρχεια, 210 3301230, 210 3842270, Facebook: Κρεοπωλείο ο Γιάννης Εξάρχεια, Instagram: kreopoleiogiannis

STREET FOOD RESTAURANT

Πρίγκιπας

Ε Ξ Α Ρ Χ Ε Ι Α

Το στέκι των Εξαρχείων μεγάλωσε για να φιλοξενεί περισσότερες στιγμές μας.

O Πρίγκιπας στα Εξάρχεια είναι μια σταθερή αξία, από εκείνα τα μέρη που σε καλούν κοντά τους κάθε φορά που προκύπτει το ερώτημα «πού να πάμε;». Τώρα μάλιστα που ο χώρος επεκτάθηκε για να φιλοξενεί ακόμα περισσότερες παρέες, γίνεται προορισμός για ανοιξιάτικες βόλτες με γεύσεις που σίγουρα γνωρίζεις ή που έφτασε η στιγμή να δοκιμάσεις. Εδώ η Βόρεια Ελλάδα με όλη της την παράδοση και τη γαστρονομική πληθωρικότητα πρωταγωνιστεί σε πιάτα όπου τα ολόφρεσκα υλικά κάνουν τη διαφορά. Εμβληματικές προτάσεις του Πρίγκιπα είναι το κεμπάπι Φλώρινας, το βουβάλι Κερκίνης, η προβατίνα Ελασσόνας, το λουκάνικο Τζουμαγιάς Σερρών, ο μαύρος χοίρος Τριχωνίδας αλλά και τα ψάρια γλυκού νερού, η πέστροφα Λούρου και το χέλι Παμβώτιδας. Μια γευστική ξενάγηση στα πιο όμορφα μέρη της χώρας με συνταγές

που μπορείς να απολαύσεις στην τυλιχτή εκδοχή τους ή σε μερίδα. Εξαιρετική επιλογή για τις βόλτες που καταλήγουν στα τραπεζάκια του Πρίγκιπα οι ποικιλίες κρεάτων που συγκεντρώνουν τα highlights της κουζίνας και γίνονται απολαυστικός τόπος συνάντησης για όλη την παρέα. Στα new entries του καταλόγου είναι η φακοσαλάτα με μανιτάρια, πιπεριές Φλωρίνης και μελιτζάνα αλλά και το τυρί Φλωρινέλα με μαρμελάδα από καυτερή πιπεριά. Οι βραδιές συμπληρώνονται από τα φοβερά αποστάγματα και τις in house επιλογές κρασιών που συνοδεύουν τις γεύσεις. Εδώ θα βρεις τσίπουρα από τα Γιαννιτσά –έχουν τη φήμη ότι είναι τα καλύτερα του κόσμου– αλλά και ερυθρούς οίνους από το Αμύνταιο. Στον Πρίγκιπα το street food σερβίρεται σε μερακλίδικες μερίδες και γίνεται αφορμή για παρεΐστικες στιγμές στο κέντρο της Αθήνας.

Χαριλάου Τρικούπη 23, Εξάρχεια, 211 4050070, Facebook: Πρίγκιπας Streetfood Εξάρχεια, Instagram: prigkipas.exarcheia 7.4.22 – lifo

43

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER î

KORRES Αντηλιακή κρέμα Κόκκινο Σταφύλι. Στα φαρμακεία

ñ

Isabel Marant

ò

Γυαλιά ηλίου ELY.

Nivea

Σε επιλεγμένα καταστήματα

Q10 MULTI POWER 7in1 Firming + Even Oil. Στα φαρμακεία

Νέα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον βαρέλια υιοθετεί η Ολυμπιακή Ζυθοποιία Άλλο ένα βήμα μπροστά, στο πλαίσιο του προγράμματος βιώσιμης ανάπτυξης που υπηρετεί ως εταιρεία αλλά και ως όμιλος, πραγματοποιεί η Ολυμπιακή Ζυθοποιία. Ζυθοποιώντας για ένα καλύτερο σήμερα και αύριο, προχωρά στη σταδιακή αφαίρεση του πράσινου χρώματος από τα DraughtMaster βαρέλια της και στην αντικατάστασή τους από διαφανή, με βασικό στόχο τον εμπλουτισμό και την ενίσχυση των τρόπων ανακύκλωσής τους. Από τα πρώτα στάδια της παραγωγής τους έως και την τελική τους ανακύκλωση, τα καινοτόμα βαρέλια DraughtMaster της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας φέρουν χαμηλότερο ανθρακικό αποτύπωμα, σε συνδυασμό με λιγότερες απαιτήσεις σε νερό και συντήρηση από τα συμβατικά βαρέλια, διασφαλίζοντας αναλλοίωτη τη γεύση των προϊόντων μέχρι και το τελευταίο ποτήρι. Με τη μετάβαση στα διαφανή DraughtMaster βαρέλια ενισχύονται ακόμα περισσότερο ο βαθμός και οι τρόποι ανακύκλωσής τους, διατηρώντας παράλληλα την ίδια ακριβώς υψηλή ποιότητα του τελικού προϊόντος καθώς και την ανθεκτικότητα της συσκευασίας του βαρελιού.

ñ

Benaki Museum Shop Χειροποίητο κεραμικό αυγό της Δήμητρας Μάρκου σχεδιασμένο αποκλειστικά για το Μουσείο Μπενάκη. www.benakishop.gr

î

Διασκέδαση και εκπαίδευση για τους μικρούς επισκέπτες στο ανοιξιάτικο πρόγραμμα του Ellinikon Experience Park

FOREO Συσκευή LUNA 3 Plus. www.sephora.gr

ö

Reebok Παπούτσια Classic Leather. www.reebok.com

ñ

HUAWEI Ηχείο Sound Joy. consumer.huawei.com

44 lifo – 7.4.22

Το Experience Park του Ελληνικού υποδέχεται την άνοιξη με δραστηριότητες που θα ενθουσιάσουν όλους τους μικρούς επισκέπτες. Από την Παρασκευή 25 Μαρτίου τα Σαββατοκύριακα στο Experience Park γεμίζουν με ένα πλούσιο πρόγραμμα εκπαιδευτικών εργαστηρίων και διαδραστικών παιχνιδιών. Το βιωματικό αυτό πάρκο, που είναι η αρχή ενός νέου τρόπου ζωής στην πόλη μας, ανανεώνεται συνεχώς με εκπλήξεις και νέα δρώμενα και περιμένει καθημερινά όλους για να ζήσουν μοναδικές εμπειρίες. Tο Experience Park είναι ένα πάρκο που έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, σηματοδοτώντας μια νέα, πιο φιλική προς το περιβάλλον προσέγγιση, μια προσέγγιση που συναντά κανείς σε όλα τα στοιχεία του, από τη συναρπαστική παιδική χαρά με τα 35 μοναδικά, ξύλινα παιχνίδια έως τα παγκάκια και τα μονοπάτια που έχουν δημιουργηθεί από υλικά που είχαν χρησιμοποιηθεί στον ιστορικό αερολιμένα. Το Ellinikon Experience Park περιμένει μικρούς και μεγάλους να δημιουργήσουν ξεχωριστές αναμνήσεις μέσα από ποικίλες, βιωματικές εμπειρίες και συναρπαστικές στιγμές διασκέδασης και ψυχαγωγίας.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Δήμητρα Τσόκου Fashion Creative & Marketer στην PLAY

Δήμητρα, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη μόδα; Για μένα ήταν μονόδρομος, το ήξερα, υπήρχε στην οικογένεια και πέρασε κάπως κληρονομικά. Μεγαλώνοντας έκανα πολλά παρεμφερή πράγματα, όπως οι σπουδές στην Kαλών Tεχνών ή το μόντελινγκ, μέχρι να βρω το θάρρος να μπω για τα καλά στον χώρο.

από τηn αφροδιτη σακκα

φωτο: παρισ ταβιτιαν

Τι είναι αυτό που σε εκφράζει στον κόσμο αυτόν; Η πολυμορφία του. Είναι ένας χώρος που, παρ’ όλη την αίγλη του, αποδεικνύει καθημερινά ότι δεν είναι απλώς τα ωραία ρούχα και οι όμορφοι άνθρωποι και ότι μπορεί να θίξει ηχηρά πολιτικά, κοινωνικά και έμφυλα ζητήματα. Αποτελεί μια πλατφόρμα έκφρασης και απελευθέρωσης. Πώς θα χαρακτήριζες το στυλ σου; Δικό μου. Είναι ένα mix ανδρικών και hyper feminine ρούχων. Αλλά αυτό που με καίει πάντα είναι να νιώθω άνετα. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Το παντελόνι μου είναι Μango (€30), οι μπότες είναι second hand Chloé (€100), το poncho είναι Missoni, το μπλουζάκι μου είναι επίσης second hand Forever21 (€3) και το makeup μου είναι από την ultra talented @stavropoulou.elena. Πού πηγαίνεις τώρα; Στον Νέο Κόσμο, για κρασί. @dimitratsokou Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

7.4.22 – lifo

45

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Τις επόμενες

προσοχή σας θα είναι στραμμένη στα οικονομικά και στα μελλοντικά σας σχέδια. Μέχρι τις 8/4 μπορείτε να δρομολογήσετε με επιτυχία τις υποθέσεις σας. Στις 10/4 το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα θα προκαλέσει κρίση στις σχέσεις με υψηλά ιστάμενα πρόσωπα και θα νιώσετε έντονη την ανάγκη για αλλαγή επαγγελματικής κατεύθυνσης. Στις 11/4 ο Ερμής εισέρχεται στον Ταύρο. Μέχρι τις 29/4 θα γίνουν πολλές επαφές γύρω από οικονομικά θέματα και θα είναι ιδανική περίοδος για να συζητήσετε την αύξηση των αποδοχών σας ή των κερδών σας μέσω κάποιας επένδυσης. Στις 13/4 ο Ήλιος σε εξάγωνο με τον Κρόνο έχει υποστηρικτική δράση και κάποιο άτομο θα συνδράμει στην υλοποίηση μιας ιδέας. Μπορεί να προκύψει και ένα ερωτικό ειδύλλιο με φιλικό σας πρόσωπο.

μέρες και μέχρι τις 8/4 θα πρέπει να δώσετε έμφαση στην προώθηση των υπηρεσιών ή των δεξιοτήτων σας και να ενδυναμώσετε τη σχέση σας με το ταίρι σας. Επενδύστε κάποια χρήματα στη διαφήμιση και σε εμπορικές υποθέσεις. Στις 10/4 το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα προκαλεί απογοητεύσεις που θα αφορούν οικονομικά θέματα και θα φρενάρουν τα σχέδιά σας σχετικά με κάποια επένδυση. Στις 11/4 εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο και ξεκινάει μια εποχή επαφών για επαγγελματικά θέματα. Μέχρι τις 29/4 θα είναι εξαιρετική εποχή για να στείλετε βιογραφικά και να δώσετε συνεντεύξεις. Ασχοληθείτε με την υγεία σας και κάντε το ετήσιο τσεκάπ. Στις 13/4 το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου δίνει ευκαιρίες για να προσεγγίσετε κάποιο άτομο που έχει προσελκύσει το ερωτικό σας ενδιαφέρον και θα κερδίσετε τις εντυπώσεις.

starfax

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Τις επόμενες μέρες η ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Σημαντικές θα είναι οι

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Η φήμη και η καριέρα σας θα συνεχίσουν να σας απασχολούν μέχρι τις 8/4 και κάποιες μυστικές επαφές θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην πρόοδό σας. Μια δύσκολη μέρα για ταξίδια και ό,τι αφορά τη σταδιοδρομία σας είναι στις 10/4 που πραγματοποιείται το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα. Ενδεχομένως να απογοητευτείτε με την απόδοσή σας στις σπουδές ή να προκύψει κάτι έκτακτο που θα σας αναγκάσει να αναβάλετε ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Με την είσοδο του Ερμή στο ζώδιό σας στις 11/4 και μέχρι τις 29/4 θα διανύετε μια φάση πολύ επικοινωνιακή, προκαλώντας θετικές εντυπώσεις. Ωστόσο, θα πρέπει να προσέχετε πώς θα εκφράζετε τις απόψεις σας για να αποφύγετε τις παρεξηγήσεις. Εξαιρετική μέρα για σημαντικά ραντεβού και συζητήσεις με υψηλά ιστάμενα πρόσωπα είναι στις 13/4, που πραγματοποιείται το εξάγωνο του Ήλιου με τον Κρόνο.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Επικεντρωθείτε σε επαφές με μακρινούς συνεργάτες, σε διαδικαστικά ζητήματα και σε ό,τι έχει να κάνει με την πνευματική σας ανάπτυξη μέχρι τις 8/4, που θα είναι πιο ευνοϊκές οι συνθήκες. Στις 10/4 ο κυβερνήτης σας ο Ερμής, σε τετράγωνο με τον Πλούτωνα, θα φέρει στο προσκήνιο οικονομικά ζητήματα που θα αφορούν κοινούς πόρους ή οφειλές, ή μπορεί να μη γίνει δεκτό το αίτημά σας σχετικά με κάποια χρηματοδότηση, κάτι που μπορεί να φρενάρει την εφαρμογή ενός πλάνου. Στις 11/4 εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο και μέχρι τις 29/4 θα είναι πεσμένη η επικοινωνιακή σας διάθεση, οπότε θα προτιμήσετε ιδιωτικές συναντήσεις και επαφές με άτομα με τα οποία μπορεί να ξεκινήσει κάποια συνεργασία. Κρατήστε μυστικά τα σχέδιά σας και προσέξτε το παρασκήνιο στον επαγγελματικό τομέα. Ευνοϊκή μέρα για ταξίδια και έξυπνες συμμαχίες είναι στις 13/4 με το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Αίσιες θα είναι οι

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

46 lifo – 7.4.22

εξελίξεις στα οικονομικά σας, τα οποία βελτιώνονται, και μέχρι τις 8/4 θα έχετε την ευχέρεια να βάλετε σε εφαρμογή ένα σημαντικό εγχείρημα. Επίσης, μπορεί να βρείτε τον έρωτα σε ένα πρόσωπο με εξουσία. Στις 10/4 το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα θα εντείνει την ανάγκη σας να αποδεσμευτείτε από μια σχέση ή συνεργασία που δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες σας. Από τις 11/4, που εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο, και μέχρι τις 29/4, θα έχετε συχνές επαφές με φίλους, τονώνοντας την κοινωνική σας ζωή. Ιδανική εποχή για να προωθήσετε τις ιδέες σας και για να δουλέψετε ομαδικά πάνω σε ένα εγχείρημα. Νέες γνωριμίες θα σας ωφελήσουν σε επαγγελματικό ή σε προσωπικό επίπεδο. Στις 13/4 το εξάγωνο του Ήλιου με τον Κρόνο φέρνει ευκαιρίες για βελτίωση των οικονομικών και επαγγελματικών σας.

εξελίξεις το προσεχές διάστημα και θα αποβάλετε το άγχος που καθιστά δύσκολη την ανταπόκριση στις υποχρεώσεις σας. Μέχρι τις 8/4 δώστε έμφαση σε επαφές με μακρινούς συνεργάτες και στην αναζήτηση ατόμων με τα οποία μπορείτε να συνάψετε συμφωνία με υψηλότερες αποδοχές. Το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα στις 10/4 θα προκαλέσει αύξηση ευθυνών και εντάσεις με συνεταίρους, κάτι που θα καθορίσει τις σχέσεις και τις συνεργασίες σας. Από τις 11/3, που εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο, ξεκινά μια πολύ επικοινωνιακή περίοδος και αν δώσετε έμφαση σε επαφές με πρόσωπα εξουσίας, θα δείτε σημαντική πρόοδο στην καριέρα σας. Προωθήστε τις ικανότητες και την εμπειρία σας με σθένος. Στις 13/4 ο κυβερνήτης σας ο Ήλιος σε εξάγωνο με τον Κρόνο φέρνει νέες ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη και είναι εξαιρετική μέρα για να δώσετε μια συνέντευξη.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Τα οικονομικά

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Τα επαγγελμα-

σας βελτιώνονται μέχρι τις 8/4 μέσω της ακίνητης περιουσίας και θα μπορέσετε να βάλετε μια τάξη σε οφειλές και υποχρεώσεις. Τώρα που θα έχετε περισσότερη διάθεση για να ασχοληθείτε με το σπίτι, δώστε έμφαση στην ανανέωση του χώρου σας. Στις 10/4, με το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα, προσέξτε πιθανή ένταση με ένα μέλος της οικογένειας. Ενδεχομένως να αυξηθούν οι ευθύνες σας και η υπομονή σας να εξαντληθεί. Από τις 11/4, που εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο, θα είναι μια καλή εποχή για να μοιραστείτε τις ιδέες και το έργο σας με ένα ευρύτερο κοινό, αλλά και για να φλερτάρετε, καθώς μέχρι τις 29/4 θα έχετε πολλές ευκαιρίες για να βελτιώσετε την ερωτική σας ζωή. Εξαιρετική μέρα για αγορά ή ενοικίαση ακινήτου είναι στις 13/4 με το εξάγωνο Ήλιου- Κρόνου.

τικά σας και οι κοινοί πόροι ενισχύονται μέχρι τις 8/4 και θα είναι καλή εποχή για να βρείτε μια θέση εργασίας που θα πληροί τις ανάγκες σας. Επίσης, μπορεί να προκύψει ένα ερωτικό ειδύλλιο με άτομο από το επαγγελματικό σας περιβάλλον και θα ασχοληθείτε εντατικά με τη βελτίωση της φυσικής σας κατάστασης. Στις 10/4 το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα θα φέρει κάποια κρίση στην ερωτική σας ζωή κι αν νιώσετε ασφυξία στη σχέση σας, θα χωρίσετε με συνοπτικές διαδικασίες. Στις 11/4 εισέρχεται ο κυβερνήτης σας ο Ερμής στον Ταύρο και ξεκινάει μια φάση της ζωής σας με ταξίδια στο εξωτερικό. Μέχρι τις 29/4 οι μαθησιακές σας δεξιότητες θα είναι οξυμένες και θα πετύχετε τους στόχους σας. Μια πολύ καλή μέρα για να εκφράσετε το ερωτικό σας ενδιαφέρον είναι στις 13/4 με το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου.

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Οι επόμενες μέρες θα είναι πολύ σημαντικές όσον αφορά την προώθηση των υπηρεσιών και των δεξιοτήτων σας και μέχρι τις 8/4 να αναμένετε θετικά νέα ακόμη και σε εμπορικές σας υποθέσεις. Στις 10/4 το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα θα εντείνει την ανάγκη σας να απαλλαγείτε από καταστάσεις που σας προκαλούν στασιμότητα και θα έχετε έντονες τάσεις εσωστρέφειας. Στις 11/4 εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο και μέχρι τις 29/4 θα έχετε συχνές επισκέψεις στο σπίτι σας, ενώ οι ευκαιρίες για ανάπαυλα θα είναι ελάχιστες, κάτι που μπορεί να σας προκαλεί εκνευρισμό. Ωστόσο, θα αυξήσετε το εισόδημά σας. Αν σκοπεύετε να υπογράψετε μια νέα σύμβαση, προτιμήστε να το κάνετε στις 13/4, με το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου που θα φέρει την επιβράβευση των προσπαθειών σας.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Εξασκήστε τα ταλέντα σας και προωθήστε τη δουλειά σας μέχρι τις 8/4 που θα είναι πιο ευνοϊκό διάστημα για εσάς και ασχοληθείτε με την ερωτική σας ζωή, που έχει μείνει πίσω. Προσέξτε πώς θα διαχειριστείτε κάποια κρίση στο οικογενειακό σας περιβάλλον στις 10/4, που πραγματοποιείται το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα. Η ανάγκη σας για αυτονομία θα σας ωθήσει σε σπασμωδικές ενέργειες που θα οδηγήσουν σε αδιέξοδο. Με την είσοδο του Ερμή στον Ταύρο στις 11/4 ανοίγει ένας νέος κύκλος μέχρι τις 29/4 και οι περισσότερες επαφές που θα γίνουν θα είναι σχετικά με οικονομικά θέματα. Αν σκοπεύετε να κάνετε πρόταση γάμου στο ταίρι σας ή να ανακοινώσετε την απόφασή σας, στις 13/4 με το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου θα έχετε θετική ανταπόκριση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Τα οικονομικά σας

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Θέματα ακίνητης περιουσίας και ό,τι αφορά τα επαγγελματικά σας θα ευνοηθούν πολύ μέχρι τις 8/4 και εκεί θα πρέπει να στρέψετε την προσοχή σας. Στις 10/4 το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα θα φέρει αναστάτωση στον επαγγελματικό τομέα, που θα εντείνει την ανάγκη σας για αλλαγή κατεύθυνσης, κάτι που θα το εκφράσετε με έντονο τρόπο. Από τις 11/4, που εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο, και μέχρι τις 29/4 θα είναι μια καλή εποχή για διαπραγματεύσεις και συμφωνίες. Μη διστάσετε να προτείνετε εσείς κάποια συνεργασία και μη βιαστείτε να απορρίψετε κάποια πρόταση προτού τη μελετήσετε προσεχτικά. Ενδεχομένως να μη σας φανεί πολύ δελεαστική, αλλά μπορεί να πέσετε έξω στην αξιολόγηση που θα κάνετε. Στις 13/4 το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου φέρνει ευκαιρίες για επαγγελματική αποκατάσταση ή μια θετική είδηση στον τομέα του σπιτιού.

Sudoku No 722 8

9 6 5 4 3 8 7 1

6 4

9 3

8

7 8

6 2 4 5 3 6 7 5

6 9 5 3

Η λύση του προηγούμενου 9 2 7 8 1 3 4 6 5

1 4 6 5 7 2 3 9 8

5 8 3 4 6 9 2 1 7

7 9 2 6 8 4 1 5 3

6 5 8 3 9 1 7 2 4

4 3 1 2 5 7 9 8 6

8 1 9 7 4 6 5 3 2

3 7 5 9 2 8 6 4 1

2 6 4 1 3 5 8 7 9

θα αποτελέσουν το επίκεντρο της προσοχής σας και μέχρι τις 8/4, που οι συνθήκες θα είναι ευνοϊκότερες, μπορείτε να πετύχετε πολλά σε διαπραγματεύσεις και συμφωνίες. Επίσης, μπορείτε να κάνετε μια ακριβή αγορά. Στις 10/4, με το τετράγωνο Ερμή - Πλούτωνα αποφύγετε να δανείσετε ή να δανειστείτε χρήματα. Μπορεί να προκύψει μια ανατροπή στην εφαρμογή μιας ιδέας λόγω οικονομικής δυστοκίας, αλλά καλό θα είναι να κινηθείτε όσο σας επιτρέπουν οι δυνατότητές σας. Στις 11/4 εισέρχεται ο Ερμής στον Ταύρο και καθώς είναι ο κυβερνήτης στον τομέα της επικοινωνίας σας, θα πρέπει να ασχοληθείτε με την προώθηση των υπηρεσιών σας και με θέματα εκπαίδευσης. Μέχρι τις 29/4 εμπορικές υποθέσεις θα αρχίσουν να μπαίνουν σε μια ροή. Μια πολύ καλή μέρα για μυστικές συζητήσεις και οικονομικές συμφωνίες είναι στις 13/4 με το εξάγωνο Ήλιου - Κρόνου.

7.4.22 – lifo

47