Τεύχος 724

free press 21.4.2022

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

724

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΡΕΓΟΥ: Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΉ ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑ ΤΟΥ

ΕΜΣΤ

ΣΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΤΗΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ

Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΦΩΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

2 lifo – 21.4.22

στο εξωφύλλο : Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν

index724

06 ΣΤΗΛΕΣ

εκδοτης

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

βασιλική σιουτη

τεχνολογία

πολιτικο επταημερο γιάννησ πανταζόπουλοσ

talking points βιβιαν στεργιου

no filter

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

19

+ επιστήμη

δημητρησ π. σωτηροπουλοσ

γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

αθηναιοσ ομηροσ

διευθυντής mikropragmata. lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης

αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας

shortcut

16

αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη διευθυντρια ampa.lifo.gr Χριστίνα Γαλανοπούλου ––––––

Ο ΦΩΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

ε μ π ο ρ ι κ ο τμ η μ α senior advertising manager Ξένια Στασινοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΑΥΓΆ & ΓΕΥΣΗ

12

media project director Θανάσης Χαραμής

σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

δημήτρης πολιτάκησ

Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΉ ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑ ΤΟΥ ΕΜΣΤ ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΓΡΈΓΟΥ

εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα

42 33

σ υ ν τα ξ η συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ματίνα Καλτάκη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης –––––– αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη ατελιέ αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά

creative director Χρήστος Τζοβάρας

φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος

advertising manager Άννα Λαπαρδάγια

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ευθύμης Παχής

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου

advertising executive Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr) advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr) senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

παρακαλουμε ανακυκλωστε

ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή ––––––

–––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

21.4.22 – lifo

3

Feedback

ΤΖΈΝΗ ΧΕΙΛΟΥΔΆΚΗ: «Είμαι πιο φτωχή και πιο πλούσια από ποτέ» Πριν από ακριβώς δέκα χρόνια ξεκίνησε μια άλλη περίοδος στη ζωή του πρώτου τρανς μοντέλου, που δεν έχει καμία σχέση με την προηγούμενη. Η Τζένη Χειλουδάκη λέει πως όλα αυτά τα χρόνια που μένει στη Σητεία προσπαθεί να εξαγνιστεί, πως σήμερα δεν έχει τίποτα και ταυτόχρονα έχει τα πάντα.

Ρ Ε Π Ο Ρ ΤΑ Ζ

Ουκρανοί πρόσφυγες στην Ελλάδα: Οι ανάγκες, τα προβλήματα και η δύναμη της αλληλεγγύης

Εσύ γιατί δεν έκανες ποτέ παιδί; ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ Αρκετά φρύδια ανασηκώθηκαν επιτιμητικά εξαιτίας μιας «επίμαχης» δήλωσης της Σμαράγδας Καρύδη, η οποία σε συνέντευξή της είπε ότι δεν την ενδιέφερε ποτέ ο γάμος και –κυρίως– ότι δεν έγινε ποτέ μητέρα επειδή θα γινόταν σκλάβα του παιδιού και θα άφηνε όλη της τη ζωή πίσω, όπως επί λέξει είπε, «προκαλώντας αντιδράσεις». Μοιάζει φοβερό το να προκαλεί «αντιδράσεις» στις μέρες μας μια τέτοια δήλωση, αλλά όχι αδιανόητο. Η αλήθεια είναι ότι συχνά καλείται –έμμεσα ή άμεσα– να απολογηθεί μια γυναίκα της μέσης ηλικίας για τη συντριπτική αμέλειά της να γίνει κάποια στιγμή μητέρα, ασχέτως του αν ήθελε και δεν γινόταν ή αν γινόταν, αλλά δεν ήθελε ή οτιδήποτε άλλο. Το ερώτημα «εσύ γιατί δεν έκανες ποτέ παιδί;» περιφέρεται ακόμα επίμονο και αδι-

άκριτο, και σχεδόν ποτέ

4 lifo – 21.4.22

pageviews

LiFO.gr ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

podcasts που αξίζει να ακούσετε

ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΠΑΡΑΣΙΔΗ. ΦΩΤΌ: ΜΙΧΆΛΗΣ ΠΟΥΛΆΣ

ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ Από το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία που ξεσπίτωσε εκατομμύρια ανθρώπους, προκαλώντας τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη μεταπολεμικά, πάνω από 18.000 πρόσφυγες έχουν καταφύγει στην Ελλάδα, στη συντριπτική πλειονότητά τους γυναίκες και παιδιά, και ο αριθμός τους διαρκώς αυξάνεται. Η ανταπόκριση των Αρχών κρίνεται μέχρι στιγμής μάλλον ικανοποιητική και ευτυχώς, καθώς αυτό δεν είναι καθόλου δεδομένο αναφορικά με άλλες προσφυγικές ροές. Για την περίπτωσή τους, μάλιστα, η Ε.Ε. ενεργοποίησε για πρώτη φορά μετά τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο το καθεστώς διεθνούς προστασίας, το οποίο απλοποιεί πολλές διαδικασίες, εξασφαλίζοντας σίτιση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ και άνοιγμα λογαριασμού για πρόσβαση στην εργασία, ενώ, όσον αφορά τις στεγαστικές ανάγκες, πέρα από τις υπάρχουσες δομές, οι ενδιαφερόμενοι αναμένεται να ενταχθούν στο πρόγραμμα Estia.

5

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Δώσαμε ραντεβού στον Μητσακάκη, στο παλιό και ονομαστό καφεζαχαροπλαστείο της Σητείας που φημίζεται για το γαλακτομπούρεκο και τους λουκουμάδες του. Όταν τη βρήκα, είχε καθίσει ήδη, μάλιστα στο τραπέζι είχε τελειωμένους καφέδες, ήταν με άλλη παρέα εκεί πριν. Μου εξηγεί ότι επέλεξε να βρεθούμε εκεί γιατί το μαγαζί ανήκει σε μια «εξαιρετική οικογένεια» η οποία στηρίζει τις επιδείξεις μόδας που διοργανώνει για φιλανθρωπικό σκοπό στο λεγόμενο «γαλλικό» ξενοδοχείο της περιοχής. Στην τελευταία επίδειξη του Δεκεμβρίου συγκέντρωσε κάτι παραπάνω από δύο χιλιάδες ευρώ, τα οποία δόθηκαν στο νοσοκομείο της πόλης, «αυτό το νοσοκομείο είναι ευλογία για εμάς. Ξέρεις ότι υπάρχουν μέρη στην Ελλάδα που δεν έχουν καθόλου και πρέπει να ταξιδέψεις, αν βρεθείς σε μια ανάγκη;» θα με ρωτήσει. Για την glossy πορεία και τη «σκανδαλώδη» περίοδο της Τζένης Χειλουδάκη έχουν γραφτεί και ειπωθεί όλα. Πριν από ακριβώς δέκα χρόνια ξεκίνησε η δεύτερη περίοδος της ζωής της, που δεν έχει καμία σχέση με την προηγούμενη. «Αφορμή για να έρθω εδώ στάθηκε το άδειασμα μέσα μου, έπρεπε το πάρτι να τελειώσει για μένα. Με είχε κουράσει ακόμα και η ηχορρύπανση, το καυσαέριο. Μου έλειπε αφόρητα η μητέρα μου, μου έλειπε η Σητεία μου». Κάθε φορά που την αναφέρει, χρησιμοποιεί την κτητική αντωνυμία. «Θεωρώ ότι είναι ένα από τα πιο μαγικά μέρη στον κόσμο, με βοηθάει να φορτίσω τις μπαταρίες μου. Στην ουσία, όλα αυτά τα χρόνια εδώ προσπαθώ να εξαγνιστώ». Γύρω στο 2010 άρχισε να κάνει αλλαγές. Άφησε τη Ρόδο, όπου δούλεψε ως σεξεργάτρια, μετακόμισε ξανά στην Αθήνα, άρχισε να επιλέγει μουσική σε μαγαζιά, να κάνει τις δημόσιες σχέσεις και να εργάζεται στο μπαρ του θεάτρου Χυτήριο. Αλλά και πάλι, ένιωθε να πνίγεται. Δύο χρόνια αργότερα η μετακόμισή της συμπίπτει με την επανέκδοση του βιβλίου της Μαύρη Βίβλος. «Δεν άντεχα άλλο τις μεγαλουπόλεις, έχανα το μυαλό μου σε αυτές, όπως πιστεύω ότι έχει συμβεί σε πολύ κόσμο που ζει με τους ρυθμούς τους. Επίσης, δεν μπορούσα πια να δίνομαι και να κάνω τον κλόουν για την απόλαυση κάποιου άλλου. Βγάζω το καπέλο και υποκλίνομαι σε όσα άτομα κάνουν αυτήν τη δουλειά σήμερα, στην εποχή μου το να είσαι ιερόδουλη κάποιοι το θεωρούσαν και καλλιτεχνικό πράγμα. Ή τουλάχιστον αυτό συνέβη σ’ εμένα, που μου ήρθαν όλα τόσο εύκολα στη ζωή, που δεν με έδειραν και δεν με χλεύασαν». « Ένιωσα την ανάγκη να κατέβω στον τόπο μου και να πεθάνω σε αυτόν, με ό,τι συνεπάγεται αυτή η απόφαση. Σε μια κλειστή κοινωνία δεν μπορείς να απομονωθείς εύκολα. Θες μια μέρα να πιεις τον καφέ σου χωρίς να μιλήσεις σε κανέναν, εκείνη την ώρα θα περάσουν πενήντα άτομα από μπροστά σου και θα πρέπει να πεις δυο κουβέντες. Η “καλημέρα” του Θεού είναι, αλλά ώρες ώρες θα ήθελα να είμαι διάφανη».

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ Κατερίνα Ευαγγελάτου: « Ήμουν άτυχη, αν και αυτό δεν θα ήθελα να ακούγεται σαν γκρίνια» Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μιλά στη LiFO για το φετινό, φιλόδοξο πρόγραμμα της διοργάνωσης, για τις τεράστιες δυσκολίες των προηγούμενων δύο ετών, για τους νεωτερισμούς που επιχείρησε να φέρει στον θεσμό και κάνει έναν μικρό απολογισμό, λίγους μήνες πριν από τη λήξη της θητείας της. ΤΗΣ ΑΡΓΥΡΩΣ ΜΠΟΖΩΝΗ. ΦΩΤΌ: ΠΆΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΆΝ

— Είναι ο τρίτος χρόνος σου στο Φεστιβάλ. Πες μου τι σκέφτηκες για το φετινό πρόγραμμα, που είναι πολύ διαφορετικό από το περσινό. Ένα πράγμα είναι το τι σκέφτηκα και άλλο τι περιορισμούς είχα. Ας ξεκινήσουμε έτσι, γιατί είναι πολλά τα πράγματα που σκέφτηκα και πάλι δεν μπόρεσαν να γίνουν, για τρίτη φορά. Λυπηρό, αλλά είναι η πραγματικότητα. Υπάρχει, λοιπόν, ένα κομμάτι σκέψεων και κινήσεων που είχαμε σχεδιάσει, άλλες περισσότερο, άλλες λιγότερο, που δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί. Για παράδειγμα το showcase, το οποίο είχα αναγγείλει από το 2020.

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

Η σκληρή αλήθεια για τον Μάρκο Σεφερλή «ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

2

Στην Ανδαλουσία με τάπας και φλαμένκο «ΤΑΞΙΔΙΑ» ΤΟΥ M. HULOT

3

«Α hero» του Ασγκάρ Φαραντί: Πρόκειται όντως για λογοκλοπή; «THE REVIEW» ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΡΙΔΗ & ΘΟΔΩΡΗ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ

4

Η ανθρωποφαγία στα ΜΜΕ και η τηλεοπτική κάλυψη της τραγωδίας στην Πάτρα «Ο ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

5

Για να εγκαινιάσει το νέο του σπίτι ο Γιάννης οργανώσε group sex «SEX DIARIES UNCENSORED» ΤΟΥ ΑΛΕΞ ΜΑΝΟΥ

21.4.22 – lifo

5

talkofthetown 21 — 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2022 Νο 724 • Οι γαλλικές εκλογές και το αβέβαιο μέλλον της Ευρώπης • Θέλω κι εγώ ποδήλατο, aλλά δεν είμαι τουρίστρια • Το ουκρανικό αλλάζει τον κόσμο περισσότερο απ' ό,τι η πανδημία • Πριν από πενήντα χρόνια σαν σήμερα, ο Κοέν στα Ιεροσόλυμα 6 lifo – 21.4.22

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Γιατί το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ είχε σημασία H διαδικασία τώρα αφορούσε την ουσία, αφού θα καθορίσει τελειωτικά τον χαρακτήρα του κόμματος και την πορεία προς τις εκλογές.

απ ό τ h βασι λ ι κη σιου τ η

Στις 15 Μαΐου, όπως ήταν η πρόταση της ηγεσίας και όπως αναμενόταν να αποφασίσει το 3ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, θα εκλεγούν η νέα Κεντρική Επιτροπή και ο πρόεδρος του κόμματος, που δεν θα είναι άλλος φυσικά από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος βρίσκεται στη θέση αυτή επί δεκατέσσερα χρόνια. Πολλοί δεν κατάλαβαν για ποιον λόγο στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ κυριάρχησαν τα διαδικαστικά θέματα που αφορούσαν τον τρόπο εκλογής (από το συνέδριο, όπως έλεγε το καταστατικό και γινόταν πάντα, ή από τη βάση, όπως ήθελε η ηγεσία), αφού και στις δύο περιπτώσεις ο Αλέξης Τσίπρας θα εκλεγόταν πρόεδρος. Τα συγκεκριμένα διαδικαστικά θέματα, ωστόσο, ήταν ουσιαστικά και καθοριστικά για το μέλλον και τη φυσιογνωμία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό που κρινόταν στην πραγματικότητα ήταν εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα μετατρεπόταν σε ένα αρχηγικό κόμμα με «χειροκροτητές» και κορμό τους πασοκογενείς «μουσαφίρηδες» που ήρθαν μετά το 2015 (χαρακτηρισμοί που ακούστηκαν στο συνέδριο) ή θα συνέχιζε να έχει ως «συνιδιοκτήτες» τον «ΣΥΡΙΖΑ του 3%» και τους μηχανισμούς του (ο Τσίπρας άφησε πολλές αιχμές στην ομιλία του), που κάποιοι αποκαλούν «βαρίδια». Η εκλογή από τη βάση που επιδίωξε και πέτυχε ο Τσίπρας αποδυναμώνει τη λογοδοσία του στα όργανα του κόμματος. Ο ίδιος προσπαθούσε να περάσει την απόφαση αυτή εδώ και καιρό, αλλά, καθώς συναντούσε την αντίδραση στελεχών του κόμματος, είχε κάνει μια τακτική υποχώρηση για αρκετό καιρό, αφήνοντάς τους να πιστεύουν ότι είχε υποχωρήσει, ενώ στην πραγματικότητα δεν είχε ποτέ αυτή την πρόθεση, απλώς περίμενε την κατάλληλη στιγμή και τον κατάλληλο τρόπο. Αν υπάρχει, άλλωστε, μια ανεπτυγμένη πολιτική δεξιότητα που αναγνωρίζουν στον Αλέξη Τσίπρα και οι φίλοι του, αλλά και οι αντίπαλοί του, είναι ο περίφημος τακτικισμός του, ο οποίος πέτυχε τον στόχο του για άλλη μία φορά. Όχι μόνο δεν είχε υποχωρήσει στο θέμα της εκλογής του από τη βάση, λοιπόν, όπως τους είχε αφήσει για καιρό να πιστεύουν, αλλά πέτυχε να γίνει από τη βάση και η εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής, πριμοδοτώντας μάλιστα και με 20% τους πασοκογενείς, μια κίνηση σαφώς σε βάρος του «ΣΥΡΙΖΑ του 3%», όπως τους αποκαλούν οι προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ (αλλά και οι προερχόμενοι από τους ΑΝ.ΕΛ., τμήμα των οποίων έχει ενσωματωθεί επίσης στον ΣΥΡΙΖΑ και εκπροσωπήθηκε και στο συνέδριο). Υπό άλλες συνθήκες, η εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής από τα μέλη θα μπορούσε να σημαίνει και την αναβάθμισή της. Η ηγεσία του κόμματος όμως επιδίωξε και πέτυχε ο Αλέξης Τσίπρας να εκλεγεί από ένα πολύ μεγαλύτερο εκλογικό σώμα, ώστε να διαθέτει νομιμοποίηση από μια ευρύτερη βάση.

21.4.22 – lifo

7

TALKING POINTS

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

Προκειμένου, λοιπόν, να εμφανιστεί πιο ισχυρός από την Κεντρική Επιτροπή αλλά και διότι δεν επιθυμεί να υπολείπεται του Νίκου Ανδρουλάκη (ο οποίος στην εκλογή του έλαβε 99.120 ψήφους στον πρώτο γύρο και 139. 492 στον δεύτερο), τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ θα ψηφίσουν ακόμα και τα μέλη που θα εγγραφούν μέχρι και τη 15η Μαΐου. Ως τότε ο στόχος είναι, όπως ειπώθηκε και από προεδρικούς στο συνέδριο, ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεπεράσει τα 100.000 μέλη. Την εξέλιξη αυτή επιχείρησαν να αποτρέψουν τα στελέχη της «Ομπρέλας», καθώς εκτιμούν ότι υπάρχει σχέδιο μαζικής εγγραφής μελών μίας χρήσης, το οποίο προωθείται από προεδρικούς και πασοκογενείς με αποκλειστικό σκοπό την επιρροή τους στο αποτελέσματος της ψηφοφορίας της 15ης Μαΐου. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, όταν διαπίστωσε ότι στο θέμα της εκλογής προέδρου η «Ομπρέλα» είχε έρθει προ τετελεσμένων, έκανε προσπάθειες να τη διαχωρίσει από την εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής, για την οποία απαίτησαν την υποχώρηση της ηγεσίας και την εκλογή της από το συνέδριο. Αυτός ήταν και ο λόγος που επέμενε να μην «ψηφιστούν ως πακέτο» οι δύο αλλαγές στις εκλογικές διαδικασίες, χαρακτηρίζοντας ως εκβιασμό αυτή την τακτική κίνηση του Αλέξη Τσίπρα. Αλλά και ο Πάνος Σκουρλέτης δήλωσε ότι διαφωνεί «κατηγορηματικά με ένα συνέδριο που δεν ολοκληρώνει τη συζήτηση, εκλέγοντας το ίδιο την Κεντρική Επιτροπή που θα κινηθεί στις κατευθύνσεις που θα χαράξει». «Γιατί αυτή η αποσυσχέτιση;» αναρωτήθηκε στην ομιλία του. «Δεν έχει ανάγκη ο σύντροφος Αλέξης, που ποτέ δεν αμφισβητήθηκε. Κι αν οποιοσδήποτε έχει να πει κάτι άλλο, με συγκεκριμένα παραδείγματα, να έρθει εδώ να το πει φανερά και όχι να το σέρνει από δω και από κει», είπε χαρακτηριστικά και πρώτη φορά σε τόσο υψηλούς τόνους.

talkofthetown

Ε

8 lifo – 21.4.22

ίναι γεγονός ότι από κει που η μάχη δινόταν για την εκλογή του προέδρου, ο Τσίπρας τους αιφνιδίασε, επιβάλλοντας και την εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση, χωρίς να προλάβουν καν να οργανώσουν την αντίδρασή τους, εν τέλει αναγκάζοντάς τους σε άλλη μία υποχώρηση. Η αμφισβήτηση του Αλέξη Τσίπρα ωστόσο ήταν αρκετά μεγάλη στο συνέδριο, όχι μόνο επειδή οι προτάσεις του αποδοκιμάστηκαν από το 25% των συνέδρων αλλά κυρίως διότι πρώτη φορά διατυπώθηκε δημόσια τόσο έντονη κριτική εναντίον του. Ο Νίκος Φίλης ζήτησε να μην προχωρήσουν σε μια στρατηγικού χαρακτήρα μεταμόρφωση του πολιτικού τους υποκειμένου με οδηγό τον αρχηγισμό, τη ρευστοποίηση της κομματικής τους συγκρότησης και έναν ανερμάτιστο πολυσυλλεκτισμό, όπως είπε, που υποκλίνεται βαθιά στον κυβερνητισμό και στην εξουσία ως αυτοσκοπό. Μίλησε για μετάλλαξη που δρομολογήθηκε από το βράδυ των εκλογών, για διορισμένα όργανα και κατάργηση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και ζήτησε να μην επιλέξουν την αποϊδεολογικοποίηση και την ασπόνδυλη ταυτότητα, γιατί θα το πληρώσει και η αριστερά και η κοινωνία. Παρόμοιο περιεχόμενο είχαν και άλλες ομιλίες συνέδρων. Παρ’ όλα αυτά, η εσωκομματική αντιπολίτευση παραμένει ακέφαλη και ως τώρα δεν υπάρχει άλλη υποψηφιότητα για την ηγεσία, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στην προ Τσίπρα εποχή του ΣΥΡΙΖΑ (επί Συνασπισμού). Ο Αλέξης Τσίπρας μετράει ήδη δεκατέσσερα χρόνια ως πρόεδρος και φιλοδοξεί να μείνει στην ηγεσία για αρκετά ακόμα. Άλλωστε, ο βασικός λόγος που καθυστέρησε το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, φτάνοντάς το πιο κοντά στις εκλογές, είναι για να μην αμφισβητηθεί η ηγεσία του σε περίπτωση νέας ήττας. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, που κατηγορήθηκε από στελέχη του κόμματος ότι μετατρέπει το κόμμα σε αρχηγικό, δεν κρύβει ότι θέλει να ξαναγίνει πρωθυπουργός. Η μόνιμη επωδός των προεδρικών που μίλησαν στο συνέδριο ήταν η «προοδευτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα». Μόνο που η πρόταση αυτή, η οποία αποτελεί το μοναδικό αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς δεν ελπίζει, απ’ ό,τι φαίνεται, σε νίκη με αυτοδυναμία, προϋποθέτει τη συμφωνία του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν θα συναινέσει στο να ξαναγίνει πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας. Στον Νίκο Ανδρουλάκη απάντησε για άλλη μια φορά ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικός φίλος του προέδρου του κόμματος Παύλος Πολάκης, γράφοντας στη σελίδα του στο Facebook και στο γνωστό ύφος: «... Όσο και να χτυπιέσαι κι εσύ και οι “φίλοι” σου, ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ θα είναι ο Αλέξης Τσίπρας! Όσο νωρίτερα το αντιληφθείς, τόσο καλύτερα για σένα». Αιχμές έναντι του Παύλου Πολάκη (που όπως επισήμαναν πολλοί, έλαβε το πιο θερμό χειροκρότημα στο συνέδριο από τους προεδρικούς) άφησαν αρκετά στελέχη της «Ομπρέλας» στο συνέδριο, ειδικά ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, που είπε όλο νόημα ότι σε αυτόν ο πρόεδρος δεν έχει αναθέσει να εκτοξεύει κατηγορίες από το Facebook εναντίον άλλων. Ο Αλέξης Τσίπρας, μετά τη δημόσια άρνηση του Νίκου Ανδρουλάκη να ξαναγίνει ο ίδιος πρωθυπουργός, θα επιμείνει να θέτει ένα μίνιμουμ «προοδευτικών προτάσεων», στις οποίες όποιος αποκαλείται προοδευτικός δεν μπορεί να πει όχι, όπως λέει το περιβάλλον του, με στόχο τις συμμαχίες για την επιστροφή στην εξουσία. Εξάλλου, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί, όπως είπε στη συνεδριακή του ομιλία, ότι πάλι σε αυτούς «έλαχε ο κλήρος να βγάλουμε ξανά τη χώρα και τον λαό από τα δύσκολα».

ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΤΑΛΗΣ «Οι γαλλικές εκλογές και το αβέβαιο μέλλον της Ευρώπης» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Μιλά στη LiFO o αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου Σωτήρης Ντάλης.

Είναι γεγονός ότι από κει που η μάχη δινόταν για την εκλογή του προέδρου, ο Τσίπρας τους αιφνιδίασε, επιβάλλοντας και την εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση, χωρίς να προλάβουν καν να οργανώσουν την αντίδρασή τους, και εν τέλει αναγκάζοντάς τους σε άλλη μία υποχώρηση.

Κρίνεται το μέλλον της Ευρώπης από τις γαλλικές εκλογές; Για την ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία, η περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη είναι μονόδρομος κι αυτό μόνο η παρουσία του Εμανουέλ Μακρόν στην Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας μπορεί να το εγγυηθεί. Επιπλέον, το να βρίσκεται η Λεπέν στα ηνία της Γαλλίας εν μέσω του πολέμου θα ήταν μεγάλος κίνδυνος για τον δημοκρατικό κόσμο και την Ευρώπη ειδικότερα. Το σενάριο εκλογής Λεπέν είναι εφιαλτικό και για όλη την ευρωατλαντική κοινότητα, που γνωρίζει πως η υποψήφια της άκρας δεξιάς θέλει να αποσύρει τη Γαλλία από τις στρατιωτικές δομές του ΝΑΤΟ. Τι σηματοδοτεί το γεγονός ότι οι μισοί ψηφοφόροι στήριξαν ευρωσκεπτικιστές υποψηφίους; Το 1995 ο σοσιαλιστής Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν, σε μια ιστορική ομιλία του στο Στρασβούργο από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είχε υποστηρίξει πως «εθνικισμός σημαίνει πόλεμος». Πριν λίγες μέρες σε ομιλία του στην ίδια πόλη ο Μακρόν υποστήριξε ότι «αυτές οι εκλογές θα είναι, εκτός των άλλων, και δημοψήφισμα για την Ευρώπη». Ουσιαστικά μίλησε για τη σύγκρουση δυο κόσμων. Ο ευρωσκεπτικισμός ως απειλή για την Ε.Ε. καταγράφεται με την παρουσία της ευρωπαϊκής αντιδραστικής δεξιάς και ειδικότερα με τη μεγάλη ρήξη του 2016 με το Brexit, που ενισχύθηκε με την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ. Την επόμενη χρονιά, τον Ιανουάριο, είχαμε την πρώτη σύνοδο αυτής της άτυπης ομάδας. Η Λεπέν, ο Ολλανδός Βίλντερς, ο Ιταλός Σαλβίνι και η Γερμανίδα Πέτρι της Εναλλακτικής για τη Γερμανία συναντήθηκαν στη γερμανική πόλη Κομπλέντζ και ζήτησαν από τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους να ακολουθήσουν τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς. Η ακροδεξιά είναι πιο κοντά από ποτέ στην Προεδρία της Γαλλίας. Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Ο Μακρόν απειλείται για δεύτερη φορά από την εχθρική προς την Ευρώπη Λεπέν, η οποία, αν και πριν λίγους μήνες έδειχνε τελειωμένη, κατάφερε να εκμεταλλευτεί την παρουσία του Ζεμούρ και να φρεσκάρει την τελική παρουσία της. Εμφανίστηκε πιο ώριμη σε κάποια θέματα, όπως το Frexit. Δεν προτείνει πλέον την έξοδο της Γαλλίας από την ευρωζώνη ή και από την ίδια την Ε.Ε., όμως παραμένει ευάλωτη σε άλλα κομβικά θέματα της Ευρώπης και της μετανάστευσης. Για έναν περίπου μήνα, ο πόλεμος στην Ουκρανία φαινόταν να παρακινεί τους Γάλλους πολίτες να ψηφίσουν από τον πρώτο γύρο σε μεγάλο ποσοστό τον Μακρόν. Στη συνέχεια όμως, με την ανάπτυξη να μειώνεται τόσο στη Γαλλία όσο και σε ολόκληρη την Ε.Ε. και την ακρίβεια –για την οποία μιλάει διαρκώς η Λεπέν– να πρωταγωνιστεί στην καθημερινή ζωή των πολιτών, απέκτησε κάποια «επιχειρήματα» κι έτσι δεν πλήρωσε την προηγούμενη ταύτισή της (ίσως και εξάρτησή της) με τη Ρωσία του Πούτιν. Επικέντρωσε την προεκλογική της εκστρατεία στην αγοραστική δύναμη και το βιοτικό επίπεδο των Γάλλων, τη στιγμή που ο Πρόεδρος Μακρόν είχε αφοσιωθεί στη διπλωματία και στην προεδρία της Ε.Ε. και δεν έδωσε την απαιτούμενη βαρύτητα στον πρώτο γύρο. Παρ’ όλα αυτά, κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό του κατά 4 μονάδες σε σχέση με εκείνο του πρώτου γύρου του 2017.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

21.4.22 – lifo

9

α πό τη βι β ιαν σ τερ γι ου

Καθώς οι τιμές των καυσίμων ανεβαίνουν, και ενώ η επιστημονική έρευνα ανάγει την κλιματική αλλαγή στο μεγάλο μας πρόβλημα τώρα, η Αθήνα τρέπεται σε μια μη βιώσιμη πόλη.

Η Βίβιαν Στεργίου είναι συγγραφέας

talkofthetown

και νομικός.

10 lifo – 21.4.22

NO FILTER

ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΟΜΗΡΟΣ

Θέλω κι εγώ ποδήλατο, αλλά δεν είμαι τουρίστρια

Το ουκρανικό αλλάζει τον κόσμο περισσότερο απ' ό,τι η πανδημία

Η κρίση που θα λειτουργήσει πολύ πιο ανατρεπτικά είναι η ουκρανική, καθώς θέτει καίρια ζητήματα, τόσο γεωπολιτικά όσο και πολιτικοιδεολογικά. Κυρίως, δε, όσα θέτει αμφισβητούν ευθέως τη βάση του κόσμου της μετανεωτερικότητας.

Η βιώσιμη, πράσινη μετακίνηση στην πόλη δεν επιφυλάσσεται και για τους ντόπιουςντεκόρ στην τουριστική περιπλάνηση.

Π

ερπατάω στο Παγκράτι μεσημέρι. Ήδη σκάει ο τζίτζικας. Ο καύσωνας θα έρθει πάλι. Όλο και πιο γρήγορα θα έρχεται κάθε φορά, λένε οι επιστήμονες. Και ενδιάμεσα θα υπάρχουν ακραία καιρικά φαινόμενα που θα πρέπει να συνηθίσουμε να μην τα λέμε ακραία. Μεγάλες πόλεις σε όλον τον κόσμο βάζουν τα δυνατά τους για χώρους πρασίνου και πράσινη μετακίνηση (αθόρυβη, βιώσιμη, χωρίς επιβάρυνση για το περιβάλλον). Οι οργανώσεις ουρλιάζουν. Και ο τελευταίος άπιστος έχει πειστεί ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση κατεπείγοντος (οι φωτιές και οι πλημμύρες, οι άκυρες ζέστες και τα άκυρα κρύα, μια στοιχειώδης ηθική αποτίμηση της συμπεριφοράς μας προς τα ζώα και τα φυτά, όλα αυτά βοηθούν κάπως να αφυπνιστεί κανείς). Η Αθήνα, όμως, ζει στη δική της χρονοκάψουλα. Οι διακοπές έχουν αρχίσει. Και η πόλη έχει έναν μόνο, ξεκάθαρο στόχο: την επέλαση των τουριστών. Σ’ αυτούς απευθύνεται. Τα δέντρα έχουν κουρευτεί σαν να τα εκδικήθηκε κάποιος ψαλιδοχέρης με μίσος για τις φωλιές των πουλιών. Οι «παρεμβάσεις» στο Σύνταγμα εξακολουθούν να είναι μικρά, ακαλαίσθητα τεστ ισορροπίας για όσους περνάνε από κει ψιλομεθυσμένοι Σάββατο βράδυ και μεγάλες δοκιμασίες αντοχής για όσους περιμένουν λεωφορείο ή διασχίζουν την κεντρική πλατεία καθημερινά για να πάνε στις δουλειές τους. Τα μέσα δεν έρχονται, αλλά, όταν έρχονται, στριμώχνεσαι πλάι στον κορωνοϊό του άλλου και όσοι ζούμε στο κέντρο νιώθουμε ναυαγοί σε μια νησίδα οικιστικού προνομίου. Ώσπου να εκδιωχθούμε κι εμείς ή να κάνουμε το σπίτι μας κοινόβιο, για να βγαίνουν οι λογαριασμοί και η φρίκη του σούπερ μάρκετ, τόσο αισθανόμαστε το χάσμα να μεγαλώνει ανάμεσα σ’ εμάς κι αυτούς που μένουν στα προάστια, που τα νιώθουμε όλο και πιο μακρινά, αφού ανάμεσά μας απλώνεται μια άβυσσος από τραμ που δεν έρχονται, λεωφορεία που αγκομαχούν και αυτοκίνητα που κολλάνε στην κίνηση. Μισώ το αυτοκίνητο, κι αυτό δεν κρύβεται. Ένα αμάξι που ξεκινάει και σταματάει (όπως όταν κολλάει στην κίνηση) είναι μια βίαιη επίθεση στο περιβάλλον μας. Κάνει θόρυβο. Μολύνει. Προκαλεί άγχος σε αυτόν που είναι παγιδευμένος μέσα σε αυτό και τώρα είναι και ακριβό. Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να το παρατήσουν. Να κατεβαίνουν αεράτοι στο κέντρο με πατίνι, ποδήλατο ή έναν συνδυασμό μέσων μαζικής μεταφοράς και ποδιών. Δεν φαίνεται αυτό να είναι στα άμεσα σχέδια κανενός. Τα ποδήλατα είναι για τους τουρίστες. Τους βλέπω γύρω γύρω απ’ τον Εθνικό Κήπο, το Κουκάκι, το Μετς και την Ακρόπολη να ποδηλατούν σε αγέλες. Μισό λάθος να κάνουν και να ξεφύγουν απ’ τη διαδρομή τους, να βγουν προς Βουλιαγμένης ή προς Πανεπιστήμιο, θα δουν ότι αυτή η βιώσιμη πράσινη μετακίνηση δεν επιφυλάσσεται και για τους ντόπιους-ντεκόρ στην τουριστική περιπλάνηση. Το δίκτυο (αν μπορούμε να το πούμε έτσι) δεν συνδέει πραγματικά τη μία γειτονιά της Αθήνας με την άλλη αλλά δημιουργεί νησιά μέσα στην πόλη. Στήνει διαχωρισμούς και άβατα. Ζώνες τουριστών και ζώνες κατοίκων, με τα ενοίκια παντού να εκτροχιάζονται. Καθώς οι τιμές των καυσίμων ανεβαίνουν, και ενώ η επιστημονική έρευνα ανάγει την κλιματική αλλαγή στο μεγάλο μας πρόβλημα τώρα, η Αθήνα τρέπεται σε μια μη βιώσιμη πόλη. Η πράσινη αστική μετακίνηση δεν είναι χιπστεριά. Είναι η ζωή μας, η καθημερινότητά μας. Δεν χρειάζεται να εφεύρει κανείς το φοβερό σχέδιο για την πόλη, αρκεί ν’ ακούσει τους επιστήμονες και τους ειδικούς και να μη μας βασανίζει με αναπλάσεις, κίνηση, θόρυβο και επάνοδο σε λογικές για τα καύσιμα που μας πάνε πενήντα χρόνια πίσω. Όταν βλέπω τις αγέλες τουριστών με τα ποδήλατα, φέρνω στον νου μου τα ποδήλατα στο Άμστερνταμ ή τα πατίνια στη Λισαβόνα. Οι τουρίστες ξεχωρίζουν σε κάθε μέρος. Μπερδεύονται, σταματάνε με απροσδόκητο τρόπο, δεν ξέρουν ακριβώς τους δρόμους. Στο Άμστερνταμ, όπου το ποδήλατο είναι όντως μέσο μετακίνησης των ντόπιων, οι τουρίστες ξεχωρίζουν επειδή δεν τρέχουν αλλά ποδηλατούν χαζεύοντας. Στη Λισαβόνα, όποιος παίρνει πατίνι για να συρθεί από μπαρ σε μπαρ, ξεχωρίζει απ’ τους υπαλλήλους που χρησιμοποιούν εφαρμογές διαμοιρασμού πατινιών για να φτάσουν γρήγορα στο γραφείο τους με κόστος 4-5 ευρώ. Εδώ, στην Αθήνα, έχουμε μια στρέβλωση. Όσοι ποδηλατούν ξεχωρίζουν από εμάς, επειδή εμείς δεν έχουμε πραγματικά τη δυνατότητα να πάμε απ’ το σημείο Χ στο μακρινό σημείο Ψ για δουλειά ή διασκέδαση, χωρίς να βλάψουμε το περιβάλλον ή τον τραπεζικό μας λογαριασμό. Εμείς δεν είμαστε τουρίστες.

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π . σωτ ηρό π ουλο

Η Ε.Ε., από καταβολής της ύπαρξής της, μεταπολεμικά, συστάθηκε ως μια ειρηνική δύναμη ήπιας διπλωματίας, με το ΝΑΤΟ να αναλαμβάνει να καλύψει το κενό ασφαλείας της.

Ο Δ.Π. Σωτηρόπουλος είναι καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και γραμματέας σύνταξης της «Νέας Εστίας»

Η

τελευταία εικοσαετία μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί παγκοσμίως ως περίοδος ριζοσπαστικοποίησης των αλλαγών που διαμορφώνουν την ύστερη νεωτερικότητα του εικοστού πρώτου αιώνα. Αυτό που ονομάζουμε ύστερη νεωτερικότητα χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη ανοιχτότητα και σύγκλιση των οικονομικών συστημάτων διαμέσου ειρηνικού ανταγωνισμού (παγκοσμιοποίηση), από τη σαρωτική τεχνολογική επανάσταση και την ενίσχυση του ρόλου της επιστήμης, από τις διαρκείς μετακινήσεις ανθρώπων, κεφαλαίων και υπηρεσιών, όπως και από τον βαθύτερο κοινωνικό κατακερματισμό που συνεπάγεται και ριζικές αλλαγές στα μοντέλα ζωής (κρίση της πυρηνικής οικογένειας) και στη συναφή κουλτούρα των κοινωνιών. Η ριζοσπαστικοποίηση αυτή επέφερε ωστόσο και πολλαπλές κρίσεις που άρχισαν να ξεπηδούν απανωτά από τη μεγάλη χοάνη της Ιστορίας, σαν τις μπάμπουσκες, επηρεάζοντας όλες μαζί, αν και με διαφορετικούς τρόπους η καθεμία, την εξέλιξη των πραγμάτων. Ιδίως ο δυτικός κόσμος που βρίσκεται στην πρωτοπορία των αλλαγών αυτών βίωσε αλλεπάλληλες αναταράξεις ως απόρροια όλων αυτών: ισλαμιστική τρομοκρατία (μέσα στο έδαφος των ΗΠΑ και της Ευρώπης και όχι στην περιφέρεια, όπως παλιότερα), οικονομική κρίση μετά το 2008, κρίση της Ε.Ε. (Βrexit), μεταναστευτική και κλιματική κρίση, πολιτισμικοί πόλεμοι (διαμάχες για τις έμφυλες ταυτότητες, ΜeΤoo κ.λπ.), υγειονομική και ενεργειακή κρίση και τελευταία μια μεγάλη γεωπολιτική κρίση σχετιζόμενη με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η περίοδος αυτή των πολυ-κρίσεων (polycrisis) δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και το πολιτικό πεδίο, ενισχύοντας τις εθνολαϊκιστικές φωνές που αντιμετωπίζουν φοβικά και με εθνική εσωστρέφεια τις προκλήσεις αυτές (βλ. την άνοδο των λαϊκιστών σε ΗΠΑ, Αγγλία, Ελλάδα και οψίμως στη Γαλλία εν όψει και των προεδρικών εκλογών). Ενίσχυσε επίσης τον «αντισυστημισμό» και τον αντι-ελιτισμό, δηλαδή την αντίδραση απέναντι στα ορθόδοξα κανάλια παραγωγής της γνώσης και της πληροφορίας, δημιουργώντας εναλλακτικές, αλλά απολύτως έωλες πηγές αντι-γνώσης. Η διάχυτη συνωμοσιολογία, τα fake news και η μετα-αλήθεια είναι εν τέλει οι τρόποι αντίστασης στην «επίσημα αποδεκτή» γνώση όσων την παράγουν. Αν το δούμε από απόσταση, πάντως, όλες οι βιομηχανικές επαναστάσεις και οι κρίσεις τους από το δέκατο ένατο αι. και μετά επέφεραν τέτοια αντίδραση, ορισμένες φορές προκαλώντας πολύ πιο επικίνδυνα φαινόμενα, όπως η γέννηση των ολοκληρωτισμών και οι δύο καταστροφικότατοι παγκόσμιοι πόλεμοι. Ο υψηλότατος αριθμός των θανάτων εξαιτίας της πανδημίας (πάνω από 6 εκατ. παγκοσμίως), τα πρωτοφανή lockdowns με δυστοπικούς όρους σε άλλοτε σφύζουσες από ζωή πόλεις του πρώτου κόσμου, τα μεγάλα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, η πρόσκαιρη αδυναμία μετακινήσεων, η εφαρμογή της τηλεργασίας και η επιβολή της κοινωνικής αποστασιοποίησης έδωσαν την εντύπωση ότι η υγειονομική κρίση θα επέφερε δομικές αλλαγές στον κόσμο μας. Στην πραγματικότητα, εκείνο που έκανε είναι να επισπεύσει αλλαγές που ήταν ήδη διαμορφωμένες στο πλαίσιο της μετανεωτερικότητας, όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση, οι άυλες επαφές και η εξ αποστάσεως επικοινωνία και συνεργασία, καθώς και να επιβεβαιώσει τον καθοριστικό ρόλο της επιστήμης σε κάθε πτυχή της ζωής μας, μαζί με την ανάγκη για παγκόσμιο συντονισμό απέναντι σε παγκοσμιοποιημένες απειλές. Με άλλα λόγια, χωρίς να θέλει κανείς να υποτιμήσει τη σημασία της και τις ζοφερές της παρενέργειες, η πανδημία λειτούργησε μάλλον ως επιταχυντής εξελίξεων στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης παρά ως ανατροπέας. Εκείνη η κρίση που αντιθέτως φαίνεται ότι θα λειτουργήσει πολύ πιο ανατρεπτικά είναι η ουκρανική, καθώς θέτει καίρια ζητήματα, τόσο γεωπολιτικά όσο και πολιτικο-ιδεολογικά. Κυρίως, δε, όσα θέτει αμφισβητούν ευθέως τη βάση του κόσμου της μετανεωτερικότητας. Πρώτα απ’ όλα, επαναφέρει τον πόλεμο ως μέσο αναθεώρησης του ευρωπαϊκού, μετακομμουνιστικού status quo. Ως γνωστόν, η E.E., από καταβολής της ύπαρξής της, μεταπολεμικά, συστάθηκε ως μια ειρηνική δύναμη ήπιας διπλωματίας, με το ΝΑΤΟ να αναλαμβάνει να καλύψει το κενό ασφάλειάς της που προέκυπτε από αυτή την υπαρξιακή επιλογή. Ο ιμπεριαλιστικός και άκρως επικίνδυνος ρωσικός αναθεωρητισμός επαναφέρει τους στρατιωτικούς ανταγωνισμούς στο προσκήνιο με νέους ψυχροπολεμικούς όρους. Πρόκειται για μεγάλο πισωγύρισμα. Ανατρέπει όμως και το παγιωμένο σχήμα της παγκοσμιοποίησης. Ο διαφαινόμενος οικονομικός και πολιτικός αποκλεισμός της Ρωσίας του Πούτιν για καιρό από τον υπόλοιπο κόσμο, με την εξαίρεση των μεγάλων δυνάμεων της Ασίας, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Τουρκία και το Ιράν, μας προκαταλαμβάνει για έναν κόσμο οικονομικά κατακερματισμένο και με ζώνες επιρροής που δεν θα επικοινωνούν η μία με την άλλη, θυμίζοντας τους προηγούμενους αιώνες. Αυτό σημαίνει ότι οι μετακινήσεις προσώπων και κεφαλαίων, οι διασυνοριακές επικοινωνίες και οι διεθνείς συνεργασίες θα περιοριστούν εντός αυτών των νέων περίκλειστων περιφερειών, με σοβαρή επίπτωση σε μια σειρά θεμάτων οικουμενικής σημασίας που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς παγκόσμια συνεργασία, όπως η διαχείριση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής κ.λπ. Αμφισβητεί, τέλος, και την πορεία της πολιτικής φιλελευθεροποίησης και του παγκόσμιου εκδημοκρατισμού μετά το 1991, κάτι που αποτελεί το αναγκαίο πολιτικό συμπλήρωμα της παγκοσμιοποίησης, καθώς ευνοεί την απελευθέρωση και τη χειραφέτηση ατόμων και κοινωνιών παντού στον πλανήτη. Μια κατάκτηση που πήρε χιλιάδες χρόνια στην ανθρωπότητα για να την επιτύχει, προφανώς με όλες τις αδυναμίες που μένουν να αντιμετωπιστούν. Και που αν αντιμετωπιστούν, θα είναι με τους όρους της δημοκρατίας και όχι του αυταρχισμού. Αντιθέτως, τα ανελεύθερα καθεστώτα και οι συγκαλυμμένες δικτατορίες που έχουν επικρατήσει στη Ρωσία, στην Κίνα, στην Τουρκία και αλλού συνιστούν, χάρη στην εξαγόμενη επιθετικότητά τους, απειλή για τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης – απειλή εξωτερική και εσωτερική. Εξωτερική διότι τις αμφισβητούν με όρους αυτοκρατορικού επεκτατισμού. Και εσωτερική διότι ενισχύουν εντός της Δύσης τις αντιφιλελεύθερες αντισυστημικές δυνάμεις του φιλοαυταρχισμού, ακροδεξιού και ακροαριστερού. Υπονομεύουν δηλαδή τον κόσμο που τόσο πασχίζουμε να οικοδομήσουμε όλες αυτές τις μεταπολεμικές και μεταψυχροπολεμικές δεκαετίες: ανοικτό, ελεύθερο, δημοκρατικό, ειρηνικό, όσο το δυνατόν πιο συμπεριλητπικό και δίκαιο. Ευχής έργο θα ήταν να ακολουθήσουν όλοι στον πλανήτη σε αυτό. Αν κάποιοι δεν θέλουν από μίσος γι’ αυτό που είμαστε, ας φροντίσουμε τουλάχιστον από την πλευρά μας να μη συνιστούν απειλή σε όσα έχουμε καταφέρει.

SHORTCUT

Πριν από πενήντα χρόνια σαν σήμερα, ο Κοέν στα Ιεροσόλυμα

Καταβεβλημένος από την κόπωση, τις ουσίες και την πίεση της εμφάνισής του στην ιερή πόλη, ο Λέοναρντ Κοέν σταμάτησε τη συναυλία στη μέση. Επανήλθε όμως στη σκηνή και ενάμιση χρόνο μετά επέστρεψε στο Ισραήλ ως «εθελοντής» στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. α π ό τον δ η μήτρη πολ ι τά κη

Υπήρχε τόσος θάνατος και τρόμος στον κόσμο. Αποφάσισα να φροντίσω τον μικρό μου κήπο. Μπορεί να μην είναι ακριβώς ο κήπος που ήθελα, αλλά είναι ο δικός μου μικρός κήπος και θα κάνω το καλύτερο που μπορώ».

Θ

εωρητικά έμοιαζε εξαιρετική η ιδέα να ολοκληρωθεί τελετουργικά στα Ιεροσόλυμα η περιοδεία που είχε επιχειρήσει ανά την Ευρώπη το 1972 ο Λέοναρντ Κοέν, λαμβάνοντας υπόψη το ειδικό βάρος της εβραϊκής καταγωγής του αείμνηστου Καναδού ποιητή και τραγουδοποιού. Όπως όμως μπορεί να δει κανείς στην ταινία Bird on a wire, το απείρως αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ που είχε γυρίσει στα παρασκήνια εκείνης της «επεισοδιακής» περιοδείας (και ποια περιοδεία δεν ήταν «επεισοδιακή» εκείνες τις εποχές, βέβαια) ο Βρετανός κινηματογραφιστής Τόνι Πάλμερ, παραλίγο αυτή η συναυλία να εξελιχθεί σε απόλυτη συντριβή για την ιδιαιτέρως ευάλωτη εκείνη την περίοδο αυτοπεποίθηση του Κοέν που κόντευε τα σαράντα, χωρίς ακόμα να είναι σίγουρος ότι ήταν σωστή η απόφασή του να παραμερίσει το γράψιμο και να ενταχθεί στο ροκ πανηγύρι. Δύο μέρες πριν από την εμφάνιση στην Ιερουσαλήμ, που είχε οριστεί για τις 21 Απριλίου, ο Κοέν και η μπάντα του είχαν παίξει στο Τελ-Αβίβ και είχαν γίνει μάρτυρες της βίαιης συμπεριφοράς των αστυνομικών ενάντια στους μακρυμάλληδες και μη νέους που αποτελούσαν το κοινό της συναυλίας στο Γιαντ Ελιάου, το ιστορικό γήπεδο της Μακαμπί. Ακόμα κι αυτή η ατμόσφαιρα έμοιαζε ήπια και διαχειρίσιμη συγκριτικά με το χάος που επικράτησε στη συναυλία της Ιερουσαλήμ όταν ο Κοέν –καταβεβλημένος από την κόπωση, τις ουσίες και την αβάσταχτη πίεση της «ιστορικής» του εμφάνισης στην ιερή πόλη– εγκατέλειψε τη σκηνή, λέγοντας στους θεατές ότι δεν μπορεί να συνεχίσει και ότι δικαιούνται να τους επιστραφεί το αντίτιμο του εισιτηρίου. Οι ουσίες κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας που σημαδεύτηκε από διάφορα απρόοπτα μπορεί να είχαν συντελέσει στην κατάσταση αποσύνθεσης που έμοιαζε να βρίσκεται εκείνη την ώρα ο Λέοναρντ Κοέν, εν τέλει όμως ήταν αυτές που όχι μόνο έσωσαν τη συναυλία αλλά τη μετέτρεψαν σε μια υπερβατική και μυσταγωγική εμπειρία για όλους τους παρευρισκόμενους. Ενθαρρυμένος ίσως και από το πλήθος που τον καλούσε πίσω, τραγουδώντας εν χορώ το παραδοσιακό «Hevenu Shalom Aleichem», και κατόπιν πολλών διαβουλεύσεων, ο Κοέν αποφάσισε να ξυριστεί για να νιώσει καλύτερα και αναζητώντας στα πράγματά του ένα ξυραφάκι, βρήκε ένα ξεχασμένο φακελάκι το οποίο περιείχε LSD. «Και σαν τη Θεία Ευχαριστία», θα έλεγε αργότερα, «έσκισα τον φάκελο και μοίρασα σε κάθε μέλος της μπάντας από μια μικρή δόση». Μετά από λίγη ώρα, ξυρισμένος και εντελώς «αλλού», οδήγησε το συγκρότημα πίσω στη σκηνή και αυτό που ακολούθησε, με αρχή το «So long Marianne», μόνο με μεταφυσικούς όρους μπορεί να περιγραφεί. Θυμήθηκα αυτήν τη φοβερή σκηνή από το Bird on a wire (που ήταν χαμένο για χρόνια και κυκλοφόρησε ξανά σε αποκατεστημένη DVD κόπια το 2010), διαβάζοντας αυτές τις μέρες για ένα βιβλίο του Καναδο-ισραηλινού συγγραφέα Matti Friedman που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο Who by fire: Leonard Cohen in the Sinai και έχει να κάνει με την επόμενη επίσκεψη του Κοέν στο Ισραήλ, ενάμιση χρόνο μετά, κατά τη διάρκεια του Δ’ Αραβοϊσραηλινού Πολέμου (γνωστού ως Πολέμου του Γιομ Κιπούρ), τον Οκτώβριο του 1973. Όπως φαίνεται, ο Κοέν είχε επιστρέψει στην Ύδρα μετά από εκείνη την περιοδεία, αλλά τρωγόταν διαρκώς με τις σάρκες του και ο πόλεμος του Ισραήλ ήταν η ευκαιρία του να αποδράσει από την προσωπική του κρίση και να χαθεί σε μια κρίση που η κλίμακά της τον ξεπερνούσε, έμοιαζε όμως και να τον περιλαμβάνει, ως μέλος της διασποράς. Και σηκώθηκε και πήγε μόνος του, χωρίς αποσκευές, ως εθελοντής. Και βρέθηκε τελικά με μια κιθάρα στο μέτωπο να τραγουδάει ανάμεσα σε φαντάρους αλλά και υψηλούς βαθμοφόρους, όπως ο αρχιστράτηγος (τότε, και μετέπειτα πρωθυπουργός) Αριέλ Σαρόν. Πάντως, το πιο ελκυστικό στοιχείο αυτού του βιβλίου, αν κρίνει κανείς από τα σχετικά δημοσιεύματα, είναι κάποια αποσπάσματα από ημερολόγια του Κοέν εκείνης της περιόδου, όπου περιγράφει την αδιέξοδη κατάσταση που βίωνε πλέον ο ίδιος στην Ύδρα πλάι στη Σουζάν (Έλροντ, καμία σχέση με το τραγούδι), τη μητέρα του νεογέννητου γιου του: «… Τα δόντια μου έτριζαν καθώς κοίταζα το ναυάγιο της ομορφιάς, παγιδευμένος στο μίσος, οχυρωμένος διαρκώς στη δική μου μεριά του κρεβατιού, ακούγοντας τη φωνή μέσα στο κεφάλι μου να ουρλιάζει “όχι, δεν μπορεί να είναι αυτή η ζωή μου”». Μετά την εμπειρία του όμως στο μέτωπο (έστω και στα μετόπισθεν), φαινόταν αποφασισμένος να κάνει άλλη μια προσπάθεια: «Υπήρχε ένα μικρό παιδί, υπήρχε ένα ωραίο σπίτι στην Ύδρα, υπήρχε η Σουζάν, η ιστορία που είχαμε. Από την άλλη, υπήρχε τόσος θάνατος και τρόμος στον κόσμο. Αποφάσισα να φροντίσω τον μικρό μου κήπο. Μπορεί να μην είναι ακριβώς ο κήπος που ήθελα, αλλά είναι ο δικός μου μικρός κήπος και θα κάνω το καλύτερο που μπορώ». Το καλύτερο που μπορούσε όμως μάλλον δεν ήταν αρκετό τελικά και σίγουρα δεν χωρούσε σε «μικρούς κήπους». Μετά τον Άνταμ, έκανε με τη Σουζάν άλλο ένα παιδί, τη Λόρκα, χώρισαν όμως οριστικά λίγα χρονιά μετά. Αργότερα εκείνος θα έλεγε ότι ήταν «ο φόβος» και «η δειλία» που τον είχαν εμποδίσει να την παντρευτεί.

21.4.22 – lifo

11

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Ανέλαβε τα καθήκοντά της τον περασμένο Ιούλιο και στο διάστημα των εννέα μηνών που παρεμβλήθηκαν από τότε υπερασπίστηκε με αξιοθαύμαστη επιμονή το δικαίωμά της να μη μιλήσει στον ελληνικό Τύπο προτού να έχει κάτι ουσιώδες να ανακοινώσει. Και η ώρα της ανακοίνωσης έφτασε τελικά στις αρχές του μήνα που διανύουμε, όταν παρουσίασε τις επτά εκθέσεις που ετοιμάζει στο ΕΜΣΤ για την τρέχουσα χρονιά: « Ήταν ένας τοκετός που έδωσε επτάδυμα», είπε χαριτολογώντας κάποια στιγμή κατά τη συνομιλία μας, αφήνοντας να φανεί πόσο ογκώδης και απαιτητική ήταν η προεργασία ενός τέτοιου προγραμματισμού.

ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΓΡΈΓΟΥ

Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΉ ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑ ΤΟΥ ΕΜΣΤ ΣΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΤΗΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ LIFO ΜΙΛΆΕΙ ΜΕ ΤΌΛΜΗ, ΕΥΘΎΤΗΤΑ, ΑΥΘΟΡΜΗΤΙΣΜΌ, ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΆΠΟΙΑ ΧΑΜΌΓΕΛΑ. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗ — Έχετε σπουδάσει στα καλύτερα και πλέον έγκυρα για τη σύγχρονη τέχνη εκπαιδευτικά ιδρύματα της Αγγλίας, όπως το Ινστιτούτο Courtauld, ενώ οι περισσότεροι Έλληνες επιμελητές και θεωρητικοί της τέχνης είναι γαλλοτραφείς. Πού ακριβώς τοποθετείστε σε σχέση με αυτόν τον περίγυρο; H επαφή μου με την τέχνη, που σημάδεψε τη μετέπειτα πορεία μου, ξεκινά στο σχολείο, όταν ετοιμαζόμουν για το διεθνές μπακαλορεά (IB Ιnternational Βaccalaureate). Δεν πήγαινα σε ελληνικό σχολείο επειδή οι γονείς μου, επί δικτατορίας, δεν βρίσκονταν στην Ελλάδα. Ο αδελφός μου, για παράδειγμα, γεννήθηκε στο Λονδίνο. Και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο έλαβα μια πλήρως αγγλοσαξονική παιδεία, την οποία οι γονείς μου υποστήριζαν έτσι κι αλλιώς, επειδή θεωρούσαν –και είχαν δίκιο– ότι προάγει περισσότερο την κριτική σκέψη συγκριτικά με το γαλλικό σύστημα. Επιπλέον, είναι και πιο ολιγόλογη η λογική που κυβερνά την αγγλική σχολή σε σχέση με τη γαλλική. Είμαι πάρα πολύ περήφανη για την αγγλική παιδεία μου. Βέβαια, η γιαγιά μου η Κρητικιά έπιασε κάποια στιγμή τη μαμά μου και της είπε ότι δεν γίνεται το παιδί να μην ξέρει να γράφει ελληνικά. Κι έτσι με έμαθε εκείνη, η ίδια η γιαγιά μου δηλαδή, να γράφω και να διαβάζω ελληνικά από το αλφαβητάριο. Φυσικά, κι εγώ ήμουν πρόθυμη να το κάνω, αφού είμαι Ελληνίδα! Και στο σπίτι μιλούσαμε ελληνικότατα. Απλώς δεν πήγα σε ελληνικό σχολείο και όταν επιστρέψαμε στην Ελλάδα,

12 lifo – 21.4.22

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ συνέχισα σε αγγλόφωνο σύστημα εκπαίδευσης. Για να επιστρέψω όμως στο θέμα της τέχνης, όταν ήμουν δώδεκα χρονών έκανα δύο μαθήματα που εντάσσονται στην ύλη του διεθνούς baccalaureate, τα οποία με σημάδεψαν. Το ένα ήταν «θεωρία της γνώσης». Ένα καταπληκτικό μάθημα που ήταν ακριβώς αυτό που λέει: η θεωρία όλης της γνώσης που μπορεί να υπάρχει, επιστημονική, πολιτιστική κ.λπ. Το δεύτερο ήταν Ιστορία της Τέχνης. Και το πρώτο σχετικό βιβλίο που διάβασα ήταν το Χρονικό της Τέχνης του Ερνστ Γκόμπριχ, που τότε θεωρούνταν η βίβλος της Ιστορίας της Τέχνης. Και χάρη σ’ εκείνο το βιβλίο αποφάσισα ότι αυτή ήταν η επιστήμη με την οποία θα ήθελα να ασχοληθώ στη ζωή μου και δεν άλλαξα ποτέ γνώμη.

— Και σίγουρα σ’ εκείνο το βιβλίο, με τα τόσα θέματα, θα σταθήκατε σε κάποιο στο οποίο θα αναγνωρίσατε ένα πιο ειδικό καθρέφτισμα του εαυτού σας. Σωστά; Σίγουρα. Εγώ σπούδασα τέχνη του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα, γιατί με ενδιέφερε η μοντέρνα εποχή. Με ενδιέφερε πάντα η σχέση τέχνης και πολιτικής. Δεν μπορώ να δω την τέχνη χωρίς να κοιτάζω και τον ρόλο που παίζει στην κοινωνία και όσα έχει να φανερώσει για την κοινωνία και την πολιτική. Πιστεύω ότι οι καλλιτέχνες κοιτάζουν όλα τα φλέγοντα θέματα για τα οποία όλοι νοιαζόμαστε με μια πολύ διαφορετική ματιά από τη δική μας. Το δεύτερο από τα δύο μεταπτυχιακά που έκανα είχε ως θέμα την τέχνη στις απολυταρχικές

χώρες. Ήταν μια συγκριτική μελέτη της ναζιστικής Γερμανίας, της φασιστικής Ιταλίας και της μαοϊστικής Κίνας με αντικείμενο τη χειραγώγηση της τέχνης από τα απολυταρχικά καθεστώτα. Μέσω εκείνης της μελέτης θεμελιώθηκε οριστικά η σχέση μου με την τέχνη και την πολιτική.

— Η σύγχρονη τέχνη δεν αποτελεί ένα ενιαίο και ομοιογενές πεδίο δημιουργίας παρά περιλαμβάνει πολλά επί μέρους είδη της. Το ΕΜΣΤ πού θα επικεντρωθεί μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο; Είμαστε ένα δημόσιο μουσείο. Και σίγουρα θέλουμε να παίξουμε έναν δημόσιο ρόλο. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, γίνεται μόνο όταν το μουσείο δεν ακολουθεί μόδες, τάσεις ή όποια τυχόν επιφανειακά ρεύματα που το ενδιαφέρον τους έρχεται και παρέρχεται. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με καλή εστίαση στην τέχνη που σηματοδοτεί ουσιαστικά την εποχή της και που έχει πράγματα να μας πει και να μας μάθει γι’ αυτήν, είτε πρόκειται για ζητήματα ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά είτε για άλλα που αφορούν το περιβάλλον ή ξεχασμένες κυρίαρχες αφηγήσεις. Αυτά μας ενδιαφέρουν: η τέχνη ως ουσιαστικός μοχλός παραγωγής γνώσης, πολλές φορές και εναλλακτικής. Δηλαδή τα πράγματα που δεν μας μαθαίνουν στο σχολείο. Όσα δεν γράφονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή που για κάποιο λόγο ή για πολιτικές σκοπιμότητες έχουν παραγκωνιστεί. Θα ήθελα το μουσείο να έχει έναν αρκετά εκπαιδευτικό ρόλο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα ξεχάσει τον πολιτιστικό

ο ρολοσ τησ τεχνησ

Δεν μπορώ να δω την τέχνη χωρίς να κοιτάζω και τον ρόλο που παίζει στην κοινωνία και όσα έχει να φανερώσει για την κοινωνία και την πολιτική.

21.4.22 – lifo

13

η κ. γρεγου φωτογραφιζεται μπροστά στο έργο του stephan goldrajch. arbre à palabres (το δέντρο της πλατείας)το οποιο θα εκτιθεται στο φουαγε του εμστ μέχρι τισ 22.05.2022

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ του χαρακτήρα. Θα έλεγα λοιπόν ότι η πορεία που θα ακολουθήσει το ΕΜΣΤ θα ανατρέψει κάποια υπάρχοντα δεδομένα, ξεκινώντας από τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστεί η συλλογή. Θα είναι ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης ζωντανό που θα παρακολουθεί το σύγχρονο γίγνεσθαι στα εικαστικά και στον πολιτισμό γενικότερα. Είναι, λοιπόν, πολύ περίεργο με τέτοιο πλάνο πορείας να μιλάμε για μόνιμη συλλογή. Ο ίδιος ο όρος δεν συνάδει πλέον με τις σύγχρονες μουσειολογικές πρακτικές που αντιμετωπίζουν τη συλλογή των μουσείων ως έναν ζωντανό οργανισμό ο οποίος εναλλάσσεται, αναπτύσσει καινούργια αφηγήματα και δίνει τη δυνατότητα να παρουσιαστούν στο κοινό καλλιτέχνες που έργα τους ανήκουν στη συλλογή, αλλά δεν εκτίθενται. Αυτήν τη στιγμή έχουμε 178 έργα εκτεθειμένα στη μόνιμη συλλογή. Εάν τα αφήσουμε εκεί για πάντα, θα έρθει η στιγμή που θα τα έχουν δει όλοι και δεν θα έχουν λόγο να έρθουν για να ξαναδούν τα ίδια. Κι επίσης, θα μένουν πάντα εκτός έκθεσης τα άλλα 1.200 περίπου έργα που διαθέτουμε. Έχουμε χρέος απέναντι στους καλλιτέχνες που τα δημιούργησαν να τα δείξουμε, γιατί τα έργα ζούνε όταν εκτίθενται και όχι όταν είναι στις αποθήκες και στα κιβώτια.

— Πάντως, τα μουσεία του εξωτερικού που προσδιορίζουν τη συλλογή τους ως μόνιμη το κάνουν επειδή διαθέτουν αρκετά έργα που είναι σημαντικά για την Ιστορία της Τέχνης. Μήπως το πρόβλημα εδώ είναι ότι δεν διαθέτουμε τόσο σημαντικά έργα; Όχι, δεν είναι αυτό το πρόβλημα.

— Ποιο είναι το έργο-σταρ του μουσείου; Δεν θα έμπαινα σ’ αυτήν τη λογική, επειδή δημιουργεί ιεραρχήσεις που ορίζουν ότι το τάδε έργο είναι υψηλού επιπέδου, ενώ τα άλλα κατώτερά του, όταν συγκρίνονται με αυτό. Κατά συνέπεια, προκύπτει και μια ενδιάμεση κλιμάκωση των ιεραρχήσεων.

— Χρειάζεται όμως να ξέρουμε ποιο έργο έχει αγαπηθεί περισσότερο σε ένα μουσείο. Ας πούμε ότι ακόμα και η Tate, που έχει τόσο πολλά έργα-σταρ, όπως τα χαρακτηρίσατε, αναδιαμορφώνει τη μόνιμη συλλογή της. Για μένα το πιο πρωτοποριακό μουσείο στον τρόπο που συνεχώς ανανεώνει και παρουσιάζει τη συλλογή του είναι το Van Abbe στην Ολλανδία. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια εφαρμόζει αυτό το πιο ευέλικτο σύστημα «μόνιμης συλλογής», προσκαλώντας ακόμα και εξωτερικούς επιμελητές και καλλιτέχνες να επέμβουν σ’ αυτήν. Ουσιαστικά «παντρεύονται» τα έργα της συλλογής του με άλλες δράσεις. Το πλάνο είναι να επεκταθεί η συλλογή και να ανανεώνονται τα έργα της μέσω των εκθέσεων. Να δει ο κόσμος ότι υπάρχει μια ιστορία, μια αφήγηση, η οποία δεν είναι παγιωμένη, παρά ζυμώνεται και έχει να προσφέρει πολλές παραλλαγές της. Ένα δεύτερο, πολύ σημαντικό ζήτημα είναι η βαρύτητα που πρόκειται να αποκτήσει το περιοδικό πρόγραμμα εκθέσεων. Παλαιότερα, θεωρούνταν πιο καίριες οι

μόνιμες συλλογές. Σήμερα είναι πιο σημαντικές οι περιοδικές εκθέσεις, επειδή έχουν το προσόν να ανταποκρίνονται πιο άμεσα στο σύγχρονο γίγνεσθαι. Για τον λόγο αυτό εμένα με ενδιαφέρουν κυρίως οι θεματικές περιοδικές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα κάνουμε και ατομικές. Είναι κάτι το οποίο έχει λείψει από το μουσείο όλα αυτά τα χρόνια. Όλα τα παραπάνω προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες για να αναπτυχθούν αφηγήσεις. Και εμένα προσωπικά με ενδιαφέρει ο αφηγηματικός χαρακτήρας των εκθέσεων και σε αυτόν θα δοθεί μεγάλη έμφαση από τώρα και στο εξής. Επίσης, αποτελούν μοχλό για να μπορέσει κάποιος να διευρύνει το κοινό του μουσείου. Και επειδή είμαστε ένας δημόσιος φορέας έχουμε χρέος να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και να φέρουμε όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο πιο κοντά στη σύγχρονη τέχνη.

— Αυτήν τη στιγμή έχετε φανταστεί ή προβλέψει έναν ρυθμό μεταβολής της μόνιμης συλλογής; Είναι κάτι που δεν θα το μοιραστώ τώρα μαζί σας. Θα το ανακοινώσω όταν θα είμαι έτοιμη. Σίγουρα, πάντως, θα είναι πιο συχνός ο ρυθμός μεταβολών από ό,τι συνέβαινε μέχρι τώρα.

— Θα γίνεται κάθε φορά μια ριζική αναδιάταξη της συλλογής; Θέλετε να με ρωτήσετε αν όλα αυτά τα οποία βρίσκονται αυτήν τη στιγμή εγκατεστημένα θα φύγουν; — Θα ήταν ενδιαφέρον να μαθαίναμε πώς το έχετε φανταστεί. Μήπως ο επισκέπτης θα βλέπει μόνο έργα που δεν τα είχε δει κατά την προηγούμενη επίσκεψή του στο μουσείο; Ναι, κάτι τέτοιο έχω φανταστεί.

— Αυτό σημαίνει ριζική αλλαγή. Είναι μια «φυσιολογική» αλλαγή. Δεν προέχει εδώ το «ριζική».

— Στο Μπομπούρ, για παράδειγμα, υπάρχουν έργα που παραμένουν στη θέση τους ακλόνητα. Ναι, αλλά να σας πω κάτι: το ΕΜΣΤ δεν είναι Μπομπούρ, δεν είναι ούτε ΜοΜΑ, ούτε ΤΑΤΕ. Αλλά θα σας πω και κάτι ακόμα: δεν θέλει να γίνει σαν κι αυτά. Θέλει να γίνει το ΕΜΣΤ. Θέλουμε να αποκτήσουμε

ΚΑΤΕΡIΝΑ ΓΡEΓΟΥ

14 lifo – 21.4.22

το δικό μας στίγμα. Νομίζω ότι δεν είναι σωστή η σύγκρισή μας με μουσεία πολυετούς ιστορίας, με άλλες οικονομικές δυνατότητες και διαφορετικές γεωπολιτικές συνιστώσες. Τώρα, δεν ωφελεί να συγκρινόμαστε με κανένα άλλο μουσείο. Πρέπει να οραματιστούμε το ΕΜΣΤ που ανταποκρίνεται στο μέρος στο οποίο βρίσκεται.

— Τι σημαίνει για σας η λέξη «εθνικό» που περιέχεται στην ονομασία του ΕΜΣΤ; Ένα εθνικό μουσείο οφείλει να κάνει πολλά πράγματα. Καταρχάς, είναι υπεύθυνο για τη σύγχρονη τέχνη που παράγεται στην ίδια τη χώρα. Άρα στις πρώτες μας προτεραιότητες είναι η διαφύλαξη της σύγχρονης τέχνης μας. Αυτό συμπεριλαμβάνει όχι μόνο τους νεότερους καλλιτέχνες αλλά και όσους βρίσκονται στη μέση της καριέρας τους, τους πρεσβύτερους καλλιτέχνες κι ακόμα εκείνους που δεν είναι πλέον στη ζωή. Οφείλουμε, λοιπόν, να μπορούμε να σκιαγραφήσουμε τη νεότερη γενιά. Να αξιολογήσει το μουσείο την ιστορία της τέχνης της χώρας. Και επίσης να την υποστηρίξει όχι μόνο αγοράζοντας έργα για τη συλλογή αλλά και μέσω εκθέσεων, όπως και μέσω δικτυώσεων για την προώθηση της σύγχρονης ελληνικής τέχνης εντός και εκτός Ελλάδας. Τέλος, οφείλει να υποστηρίξει και οικονομικά τους Έλληνες καλλιτέχνες. Κι αν θέλετε να μιλήσουμε για κάτι πραγματικά ριζικό, είμαστε το πρώτο μουσείο στην Ελλάδα το οποίο ανακοίνωσε ότι θα πληρώνονται όλοι οι καλλιτέχνες που θα συνεργάζονται μαζί του. Ο ρόλος του ΕΜΣΤ δεν είναι να υποστηρίζει ο καλλιτέχνης το εθνικό μουσείο, όπως γινόταν μέχρι σήμερα (μέσω της αναζήτησης των δωρεών από τους ίδιους τους καλλιτέχνες), αλλά να υποστηρίζει το μουσείο τους καλλιτέχνες.

— Στην παρουσίαση του καλλιτεχνικού σας προγράμματος επαναφέρατε τον όρο «Λεβάντε», ο οποίος είναι ξεχασμένος εδώ και περίπου εκατό χρόνια. Γιατί σας εκφράζει; Δεν σας ανησυχεί η πιθανότητα να σας παρασύρει στην κατασκευή ενός ακόμα εθνικού μυθεύματος; Δεν έχει καμία

σχέση με το εθνικό μύθευμα το Λεβάντε. Το Λεβάντε, όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ, είναι ένας κοσμοπολίτικος χώρος και ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο επαναφέρω τον όρο. Δεύτερον, έχει να κάνει με την ευρύτερη γεωπολιτική μας περιοχή και, τρίτον, με την ιστορία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και όλης της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τον ενεργοποιώ γιατί θέλω να επαναφέρω τον όρο «κοσμοπολιτισμός». Πιστεύω ότι χάθηκε, ενώ ήταν ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που χαρακτήριζε την ευρύτερη περιοχή μας ο κοσμοπολιτισμός των κοινοτήτων που υπήρχαν και που τις δημιουργούσαν πολλές ταυτότητες και πολλές εθνικότητες. Όλα αυτά θυσιάστηκαν στον βωμό του εθνικισμού, με αποτέλεσμα να χαθεί ένα μεγάλο κεφάλαιο. Δεν λέω ότι πρέπει να επιστρέψουμε σε εκείνη την εποχή, εννοώ ότι, αντί να μιλάμε με όρους παγκοσμιοποίησης, ίσως να ήταν γενικά πιο χρήσιμο να μιλάμε με όρους κοσμοπολιτισμού, επειδή η παγκοσμιοποίηση ουσιαστικά περιστρέφεται κυρίως γύρω από τις οικονομίες, τις τεχνοκρατικές αντιλήψεις, την κατανάλωση και το εμπόριο. Ενώ ο κοσμοπολιτισμός περιστρέφεται κυρίως γύρω από πολιτιστικές έννοιες. Και θα ήθελα να διευκρινίσω ότι όταν αναφέρω το Λεβάντε, εννοώ ότι αυτό θα είναι ένα κομμάτι του προγράμματος και δεν θα είναι το μοναδικό. Δεν θέλω να έχω ταμπέλα που να λέει ότι το μουσείο ασχολείται με το Λεβάντε. Αυτό που κυρίως με ενδιαφέρει είναι το κοσμοπολίτικο κληροδότημά του.

— Έδειχνε κάπως υπερτονισμένη η παρουσίαση της απόφασης του μουσείου να παρέχει οικονομική υποστήριξη στις παραγγελίες έργων που θα κάνει στους καλλιτέχνες. Ναι, γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό και άλυτο ζήτημα.

— Ωστόσο, αυτό είναι το αυτονόητο να συμβαίνει. Οπότε η ερώτηση είναι ότι αν κοπιάζουμε τόσο πολύ για να πετύχουμε το αυτονόητο, πώς και πότε θα καταφέρουμε να πετύχουμε το ιδανικό; Μα πείτε μου ποιος άλλος δημόσιος οργανισμός πληρώνει

σε τακτική βάση τους καλλιτέχνες στον χώρο τον εικαστικών τεχνών; — Θα επιμείνω πως αν πανηγυρίζουμε για το αυτονόητο, κινδυνεύουμε να μείνουμε σ’ εκείνο το στάδιο, και σε μια τέτοια περίπτωση πώς θα καταφέρουμε να κατακτήσουμε το ιδανικό; Αυτονόητο είναι ίσως για σας και για μας. Στο 90% του χώρου της τέχνης δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Και δεν εννοώ μόνο εντός Ελλάδας. Αν παρακολουθείτε λίγο τις εξελίξεις, θα δείτε ότι αυτό το ζήτημα είναι το πρώτο απ’ όλα που συζητιέται σε όλους τους χώρους της τέχνης διεθνώς. Γιατί τα περισσότερα μουσεία και οι περισσότερες διοργανώσεις εικαστικών εκθέσεων δεν πληρώνουν τους καλλιτέχνες. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, αλλά δεν είναι. Και μια και γίνεται η Μπιενάλε της Βενετίας αυτές τις μέρες, να σας πω ότι, παρά την οικονομική δύναμη που διαθέτει, δεν πληρώνει τίποτα στους καλλιτέχνες. Απολύτως τίποτα! Ούτε καν τα ταξιδιωτικά έξοδα. Τρέχουν οι επιμελητές να βρουν χρήματα από συλλέκτες, ιδιώτες και γκαλερί προκειμένου να μπορέσουν οι καλλιτέχνες να παρευρεθούν στην έκθεση.

— Ανακοινώσατε πράγματι ότι δεν θα δέχεστε πλέον δωρεές έργων από καλλιτέχνες; Όχι, δεν είπα αυτό. Αυτό που είπα είναι ότι δεν θα αναζητάμε δωρεές έργων από καλλιτέχνες αλλά θα αγοράζουμε τα έργα τους (αν μετά την αγορά θέλουν να δωρίσουν και κάτι, αυτό είναι άλλο θέμα). Οι δωρεές από ιδιώτες είναι ευπρόσδεκτες, αρκεί να συνάδουν με το περιεχόμενο της συλλογής. Δεν δεχόμαστε έργα που δεν εντάσσονται στο κύριο σκεπτικό της συλλογής. Και επειδή ανακοινώθηκε και την προηγούμενη εβδομάδα αυτή η μεγάλη δωρεά της Συλλογής Δασκαλόπουλου, που είναι η πιο σημαντική που έχει δεχτεί ποτέ το ΕΜΣΤ και μας δίνει μια πολύ μεγάλη ώθηση, ας πω ότι υπήρξε η εξής προεργασία: ήρθε ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος με ένα μεγάλο ντοσιέ και μας έδωσε τη δυνατότητα να επιλέξουμε σύμφωνα με τις ανάγκες που έχει η συλλογή. Και έτσι θα γίνεται στο εξής. Οι δωρεές θα είναι πάντα ευπρόσδεκτες, αλλά θα είναι κομμάτι μιας διαδικασίας με σκοπό να είμαστε συνεπείς σε αυτά τα οποία πρεσβεύουμε.

— Η Εκλέρ, το σκυλάκι σας, μάλλον με συμπάθησε. Να σας πω την αλήθεια, μάλλον ναι! Γιατί συνήθως γαβγίζει. Και ρίχνει και κανένα δαγκωματάκι. Άρα, μπορώ να υποθέσω ότι σας συμπάθησε πάρα πολύ.

— Γιατί είπατε Εκλέρ ένα μακεδονικό ποιμενικό σκυλάκι; Ένα τσοπανόσκυλο; Δεν είναι ούτε μακεδονικός ποιμενικός ούτε τσοπανόσκυλο.

— Μοιάζει πάντως πολύ ρουστίκ για να τη λένε Εκλέρ. Αφού λοιπόν προσπαθείτε να μου εκμαιεύσετε κάτι προσωπικό, θα σας πω κάτι προσωπικό. Γενικώς, αγαπάω πάρα πολύ τα ζώα όλων των ειδών: γάτες, σκύλους κ.λπ. Την Εκλέρ την κληρονόμησα όταν έχασα τη μαμά μου. Και επειδή στο σπίτι ήταν πάντα σαν να είχαμε ζωολογικό κήπο, το τελευταίο

διάστημα μας είχαν μείνει τρία σκυλιά με ονόματα που είχε επιλέξει εκείνη. Ήταν ονόματα γλυκών: είχαμε την Καραμέλα, που ήταν ένα μικρό λαμπραντόρ, τον Λουκουμά, που ήταν αδέσποτος, και την Εκλέρ, που τη βρήκαμε στη Σαλαμίνα και εγώ ήθελα να την πούμε Πύραυλο. Η μητέρα μου όμως δεν με άφησε. Η Εκλέρ είναι η μασκότ του μουσείου. Περνάει πάρα πολλές ώρες εδώ και την αγαπούν όλοι. Τη λέω Εκλέρ ντε Σαλαμίν, καθότι από τη Σαλαμίνα, και είναι εξαιρετικά κομψή.

— Πώς ονειρεύεστε τη ζωή σας μετά την πενταετία στο ΕΜΣΤ; Δεν κάνω όνειρα τόσο μακροπρόθεσμα.

— Δεν κάνετε καθόλου όνειρα; Μπορεί να κάνω, αλλά δεν θα σας τα πω! Εν πάση περιπτώσει, δεν έχω πενταετές πλάνο, ούτε είχα ποτέ. Δεν βλέπω έτσι τη ζωή. Αγαπάω πάρα πολύ αυτό που κάνω. Αγαπάω τους καλλιτέχνες. Θεωρώ ότι είμαι πάρα πολύ τυχερή που κάνω μια τόσο δημιουργική δουλειά. Μαθαίνω κάθε μέρα από τους καλλιτέχνες και από τον χώρο του πολιτισμού και της τέχνης που εμένα προσωπικά με έχει εμπλουτίσει σαν άνθρωπο. Από κει και πέρα, αντί για πενταετές σχέδιο θα έλεγα ότι ονειρεύομαι κάτι άλλο: θα ήθελα να έχω την πολυτέλεια να κάνω αυτό που κάνω μέχρι να πεθάνω. Εάν μου συμβεί αυτό, θα είμαι πάρα πολύ ευτυχισμένη.

— Ας ελπίσουμε ότι δεν θα θέλατε να γίνετε σαν την συνάδελφό σας της Εθνικής Πινακοθήκης! Όχι! Δεν είπα ότι θέλω να το κάνω στη θέση που βρίσκομαι τώρα. Μπορεί να κάνω αυτό που μου αρέσει και σε ένα απομακρυσμένο νησί ή να κάνω την Μπιενάλε του Πόρτο Ράφτη, την οποία ονειρεύομαι εδώ και καιρό, σε ένα γιαπί που έχω εντοπίσει σε εκείνη την περιοχή. Δεν είναι το μέγεθος, είναι η διαδικασία που με ενδιαφέρει σε αυτό που κάνω. Με τίποτα δεν φαντάζομαι τον εαυτό μου συνταξιούχο. Και θέλω να μπορώ να προσφέρω στην κοινωνία με τον τρόπο που γνωρίζω. Να προσφέρω μέχρι να πεθάνω. Ει δυνατόν, θα ήθελα να είμαι σαν τον διάσημο Ελβετό επιμελητή εκθέσεων, ιστορικό τέχνης και καλλιτέχνη Χάραλντ Σέεμαν που πέθανε σχεδόν με το «σφυρί στο χέρι».

— Το σφυρί στο χέρι είναι η πιο ευχάριστη στιγμή για έναν επιμελητή εκθέσεων τέχνης; Πράγματι, όπως και οι μερικές μέρες και ώρες πριν από τα εγκαίνια μιας έκθεσης, με όλο το τεχνικό προσωπικό επί ποδός τους ηλεκτρολόγους, τους μαραγκούς, τους καλλιτέχνες φυσικά. Αυτό το παραθυράκι του χρόνου που παρεμβάλλεται μεταξύ της μακράς φάσης σχεδιασμού μιας έκθεσης και της στιγμής των εγκαινίων της. Τότε που μαζεύονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι και είναι ο καθένας δημιουργικός με τον δικό του τρόπο και υπάρχει αυτή η συνύπαρξη μεταξύ τους. Είναι η πιο μαγική στιγμή, γιατί εκεί γίνονται και οι μεγαλύτερες πλάκες. Τότε ξεσπάνε όλες οι μεγάλες χαρές και πηγαίνεις μετά και πίνεις μια μπίρα και χαίρεσαι γιατί την επομένη είναι τα εγκαίνια. Εκείνη είναι η πιο μαγική στιγμή.

Αγαπάω πάρα πολύ αυτό που κάνω. Αγαπάω τους καλλιτέχνες. Θεωρώ ότι είμαι πάρα πολύ τυχερή που κάνω μια τόσο δημιουργική δουλειά. Μαθαίνω κάθε μέρα από τους καλλιτέχνες και από τον χώρο του πολιτισμού και της τέχνης που εμένα προσωπικά με έχει εμπλουτίσει σαν άνθρωπο.

21.4.22 – lifo

15

q Στα χαρτιά είμαι Αθηναίος. Kι αυτό γιατί ο πατέρας μου ήταν ναυτικός, ήταν μπαρκαρισμένος, δεν ήταν πολύ εύκολο να έρθει στη γέννα. Οι γονείς της μάνας μου είχαν μετακομίσει από την Κεφαλονιά στην Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και εκείνη, επειδή δεν ήθελε να γεννήσει μόνη της, ήρθε εδώ. Οπότε γεννήθηκα στην Αθήνα από σπόντα.

q Πέρασα την παιδική μου ηλικία στην Κεφαλονιά και όταν ήρθε η στιγμή να πάω σχολείο, μετακομίσαμε στην Πάτρα, στην κοντινότερη μεγάλη πόλη που είχε καλύτερη εκπαίδευση και προοπτική για το μέλλον των παιδιών της οικογένειας. Χριστούγεννα, Πάσχα, τρεις μήνες το καλοκαίρι επιστρέφαμε στο νησί, είχαμε πάντα αυτό το δίπορτο. Είμαι, λοιπόν, Κεφαλονίτης που έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα. Με την Πάτρα δεν αισθάνομαι καμία σύνδεση, βρεθήκαμε εκεί για πρακτικούς λόγους.

q Ο παππούς μου ο Γεράσιμος ήταν μάγειρας, δούλευε στο Αθηναϊκόν, ένα από τα πιο κλασικά μαγειρεία της Αθήνας, μετά «ανέβηκε σκαλοπάτια» και έγινε σεφ σε εστιατόρια καλών ξενοδοχείων της εποχής. Η Ελλάδα τότε κοίταζε πιο πολύ στη Δύση παρά στην παράδοση, απ’ όσο πιο δυτικά ερχόντουσαν τα πράγματα, τόσο καλύτερα. Έτσι, ο παππούς ήταν από αυτούς που έπαιρναν τα καρότα και τα έκαναν να μοιάζουν με κύκνους, ακολουθούσε αυτήν τη show off γαστρονομική τάση των ’80s, που τότε τη θεωρούσαν επαναστατική. Γύρω στα δεκαεφτά, η πρώτη μου δουλειά ήταν κρεπερίστας και μετά σερβιτόρος σε ταβέρνες στην Κεφαλονιά. Οι κρέπες δεν μου άρεσαν, αλλά απολάμβανα την επικοινωνία με τον κόσμο. Μου άρεσε τόσο, που οι ιδιοκτήτες το παρεξηγούσαν. Ο παππούς είχε χαρεί πάρα πολύ τότε και μου έδινε συμβουλές, τον δεκάλογο του καλού σερβιτόρου.

Τravel editor του «Blue Magazine», συνδιοργανωτής του Saristra Festival. Γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα.

μπάλωνε τα δίχτυα – μετά δεν τον πετύχαινες στο καφενείο, πήγαινε για ύπνο. Δεν έφυγε ποτέ από το νησί. Με αυτόν έμαθα τα ψάρια, τρώγαμε αστακούς και κωλοχτύπες απ’ όταν ήμουν μωρό. Αρνί δεν ήξερα τι σημαίνει, έφαγα στα είκοσι. Η πιο ωραία ανάμνηση που έχω από αυτόν είναι όταν έπιανε μεγάλα καβούρια. Τα βάζαμε στη μέση του τραπεζιού της κουζίνας, καθόμασταν όλοι γύρω γύρω και πέφταμε με τα μούτρα, ήταν το πιο αγαπημένο έδεσμα της οικογένειας. Από τότε έχω πάει σε πολλά καλά εστιατόρια του πλανήτη, αλλά πάντα δάκρυα στα μάτια θα μου φέρνει ένας αχινός σαν αυτούς που μαζεύαμε παιδιά ή μια φούσκα που μόλις έχει βγει από τη θάλασσα και την τρως στην παραλία χωρίς λάδι - λεμόνι. Και η κεφαλονίτικη χταποδόπιτα της μάνας μου.

q Έφηβος είχα κόλλημα με τα αθλητικά, όχι με το ποδόσφαιρο καθαυτό. Σκέψου ότι είμαι Παναθηναϊκός, αλλά έχω πάει γήπεδο τρεις φορές στη ζωή μου, δεν με ενδιέφερε ποτέ αυτό το κομμάτι. Μου άρεσαν τα στατιστικά τους, άκουγα τις μεταδόσεις των αγώνων στο ραδιόφωνο και κράταγα δικές μου σημειώσεις. Έλεγα, λοιπόν, ότι ήθελα να γίνω αθλητικογράφος. Είχα δύο μπλοκάκια. Ένα με αθλητικά stats και ένα με μουσικά. Ταυτόχρονα, ήμουν πολύ chartάκιας.

q Κυκλοφορεί το «01» και το παίρνω, θυμάμαι ακριβώς τη μέρα και το περίπτερο απ’ όπου το αγόρασα, πίσω από την εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα. Πριν από αυτό, διάβαζα όλη την «Ελευθεροτυπία», από τα δεκατρία, από μόνος μου, δεν είναι ότι την έβρισκα στο σπίτι. Mπαίνω, λοιπόν, στο λεωφορείο που με πήγαινε από το σχολείο στο σπίτι, ανοίγω το περιοδικό και ξαφνικά γίνονται άπειρες εκρήξεις στο μυαλό μου. Οι εναλλακτικές αστικές κουλτούρες που πρέσβευε ήταν ένας νέος κόσμος για μένα, για ένα παιδί στην Πάτρα που είχε κάτι μέσα του, αλλά δεν ήξερε τι ακριβώς. Εξέφραζε όλα αυτά που ήθελα να κάνω. Αυτό και οι Stereo Nova που μίλησαν πολύ για τον αστικό ιστό έδωσαν σε κάποιους από εμάς τρομερό κίνητρο να ανακαλύψουμε πράγματα της πόλης που θεωρούσαμε ότι δεν υπήρχαν.

ΦΩΤΗΣ ΒΑΛΛΑΤΟΣ

q Ο παππούς μου ο Φώτης ήταν επαγγελματίας ψαράς. Ψάρευε μόνος του, πούλαγε ό,τι έβγαζε, το μεσημέρι

q Από κει κι έπειτα, ό,τι περιοδικό έβγαινε το έπαιρνα, διάβαζα τα πάντα, ήμουν φανατικός του «Ποπ & Ροκ» και της μουσικής εφημερίδας «OZ». Δήλωσα το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, αλλά δεν πέρασα. Μπήκα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου και έτσι στα δεκαοκτώ μου ήρθα στην Αθήνα με τη λογική ότι θα παρακολουθούσα το πανεπιστήμιο και παράλληλα θα πήγαινα και σε μια σχολή δημοσιογραφίας, κάπως έτσι το είχα σκεφτεί. Τελικά δεν έκανα τίποτε απ’ όλα αυτά. Δεν το έχω πάρει το πτυχίο από βλακεία, για ένα μάθημα.

q Είχα υπολογιστή από πάρα πολύ μικρός, κάτι που τότε δεν ήταν δεδομένο, δεν ήξερα κανέναν στα δεκατέσσερα που να έχει. Επειδή ήμουν καλός και στα μαθηματικά, όλοι πίστευαν ότι θα κάνω κάτι σχετικό με την τεχνολογία. Σκέψου ότι με φώναζαν απ’ όλη την πολυκατοικία για να τους φτιάξω τις τηλεοράσεις και τα βίντεο – και πήγαινα.

q Άλλαξα δέσμη στη Γ’ Λυκείου, το παράδοξο είναι όμως ότι κατάφερα να γίνω δημοσιογράφος επειδή ήμουν tech

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

freak. Στις αρχές του 2000 ο Κωστόπουλος ταξίδευε συνέχεια στην Αμερική, έβλεπε τι γινόταν εκεί, ότι κυκλοφορούσαν περιοδικά που έγραφαν για το ίντερνετ όχι με τεχνικούς όρους αλλά με lifestyle προσέγγιση, με θέματα όπως «δέκα site μουσικών που πρέπει να παρακολουθήσεις». Το έκανε η Υahoo! στην Αμερική και το αντίστοιχο περιοδικό που φτιάχτηκε εδώ ήταν το «Speed». Με φώναξε σε αυτό ο Γιάννης Παπαϊωάννου, μάστερ της δημοσιογραφίας της τεχνολογίας στην Ελλάδα τότε. Μπήκα, λοιπόν, στη δουλειά περισσότερο μέσω της τεχνολογίας παρά μέσω της μουσικής και των άλλων πραγμάτων που πραγματικά με ενδιέφεραν. Όταν έκλεισε το περιοδικό της Yahoo!, έκλεισε και το «Speed». Αλλά δεν με έδιωξαν, με προσέλαβαν στο «Nitro». Μετά από μερικούς μήνες έκανα την εκπομπή «Hackers» στο Alter, τηλεόραση στα είκοσι τρία μου. Μετά ήμουν στο «Free», στη LiFO, στην Popaganda.

16 lifo – 21.4.22

q Κάποια στιγμή ήθελα να δω κάτι πέρα από τον μικρόκοσμό μου, έξω από αυτά τα δέκα μαγαζιά που, συνδεδεμένα με τη μουσική, μάζευαν μια κοινότητα πενήντα συγκεκριμένων ανθρώπων. Άρχισα να πηγαίνω παντού, έψαχνα τα πιο out of the box μέρη. Παράλληλα με μπαρ σαν το Zoo, με πάρτι των Amateurboyz στη Ρώσικη Ντίσκο και ό,τι άλλαζε τότε την Αθήνα, με γοήτευαν το περιθώριο και η νύχτα, τα δύσκολα και τα λαϊκά μέρη. Όταν είδα το Αυτή η νύχτα μένει του Νίκου Παναγιωτόπουλου αναρωτήθηκα αν υπάρχει κάτι άλλο εκεί έξω που το χάνουμε. Έτσι βρέθηκα πολλές φορές σε μπουζούκια στο Χαϊδάρι, σε κωλάδικα στην Τρούμπα. Τώρα πια δεν πάω σε τέτοια.

q Αυτό που μου αρέσει περισσότερο στην Αθήνα τώρα είναι το multicultural στοιχείο της που δεν υπήρχε τότε, αυτό που ονειρευόμασταν όταν πηγαίναμε στο Βερολίνο και βλέπαμε όλες τις φυλές της πόλης μαζεμένες σε ένα κλαμπ. Αυτό που έχω βαρεθεί στην Αθήνα είναι ότι γίνεται πολλή κουβέντα γύρω από το φαγητό χωρίς να αντικατοπτρίζει αυτό που συμβαίνει πραγματικά στον γαστρονομικό χάρτη. Κακά τα ψέματα, η σκηνή της είναι φτωχή σε σχέση με άλλες. Υπάρχουν ενδείξεις τελευταία ότι κάτι πάει να γίνει που θα δώσει μια ώθηση, αλλά δεν είναι από τις πόλεις που βρίσκω ενδιαφέρουσες γαστρονομικά. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τα νέα openings, τα πράγματα έχουν δυσκολέψει πολύ και στην κλασική διάσταση του φαγητού.

q Το πρόβλημα της ελληνικής γαστρονομίας είναι ότι οι περισσότεροι σεφ δεν έχουν ουσιαστική τριβή με την πρώτη ύλη. Είναι απλώς μια καθημερινή παραγγελία στους προμηθευτές τους, ακόμα και όταν παραγγέλνουν από το πάνω ράφι. Στα εστιατόρια που επηρεάζουν τη γαστρονομική σκηνή διεθνώς, π.χ. στα σκανδιναβικά, οι ομάδες της κουζίνας βγαίνουν στα δάση και τους αγρούς και κάνουν τροφοσυλλογή, επισκέπτονται τους παραγωγούς και τα οινοποιεία. Προσωπικά, εμπιστεύομαι περισσότερο όποιον μάγειρα ξέρει να μαζεύει χόρτα.

απο τη ζωη παρασιδη φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

σύμφωνα με τον μπουρντεν, «το σώμα μας δεν είναι ναός, είναι πάρκο ψυχαγωγίας. Απολαύστε τη βόλτα». Με εκφράζει απόλυτα.

21.4.22 – lifo

17

μια μυζήθρα από κατσικίσιο γάλα που μόλις έχει βγει από το καζάνι, να πας σε απόσταξη ρακής στην Κρήτη, σε αυτές τις σχεδόν παγανιστικές γιορτές σε κρύες αποθήκες που καταλήγεις να χορεύεις με το μπουφάν, τρώγοντας οφτό αρνί με το χέρι. Να φας βραστή γίδα σε πλαστικό πιάτο με σχέδιο μια Βarbie ύστερα από κουρά αρνιών στη Σαμοθράκη και σαρδέλα Καλλονής σε ένα ουζερί στη Λέσβο.

q Έχω δοκιμάσει έντομα στο Βιετνάμ, στο Μεξικό, στην Ταϊλάνδη, δεν μου φαίνεται κάτι αηδιαστικό. Νομίζω ότι η εντομοφαγία είναι ένα ταμπού του δυτικού κόσμου που θα καταρριφθεί τα επόμενα χρόνια. Επίσης, έχω φάει κόμπρα σε ένα εστιατόριο που στην αρχή του γεύματος σου φέρνουν το φίδι ζωντανό στο τραπέζι, το σφάζουν και σου δίνουν να καταπιείς την καρδιά του σε ένα σφηνάκι με αλκοόλ. Δεν έχω γαστρονομικά ταμπού, εκτός από κάποια κατοικίδια, όπως οι σκύλοι, που βρέθηκαν ψητοί πολλές φορές μπροστά μου στο Βιετνάμ, αλλά πάντα τους προσπέρασα. Το μόνο πράγμα που έχω μετανιώσει είναι που έχω φάει φάλαινα στην Ιαπωνία. Δεν θα το ξαναέκανα.

q Έχω πάει σε περίπου εβδομήντα πέντε χώρες. Δεν είναι πολλές. Γιατί όσο περισσότερο ταξιδεύεις και όσο περισσότερα μέρη γνωρίζεις, τόσο περισσότερο συνειδητοποιείς πόσο λίγο γνωρίζεις τον κόσμο. Έχω πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μου.

q Η Υποσαχάρια Αφρική είναι για μένα με διαφορά το πιο ενδιαφέρον και αντισυμβατικό ταξίδι που μπορεί να κάνει κάποιος αυτήν τη στιγμή, έχει εκπληκτική κουλτούρα σε πολλά επίπεδα, μουσικής, φαγητού, ιστορίας, τέχνης, μόδας ακόμα. Παράλληλα, η λιγότερο ανεξερεύνητη γαστρονομική δεξαμενή είναι η αφρικανική –είναι αυτή που έχει ακουμπήσει λιγότερο η υψηλή γαστρονομία– με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως το τρομερό Ikoyi στο Λονδίνο, και μιλάμε για αδιανόητο πλούτο από υλικά, βιοποικιλότητα και τοπικές κουζίνες. Πολύς κόσμος νομίζει ότι θα πάει στην Αφρική και θα αντικρίσει ένα σκηνικό σαν αυτά των ντοκιμαντέρ που βλέπαμε στη δημόσια τηλεόραση, μόνο χωριά με σκηνές και φυλές. Έχει όμως μεγάλες και αναπτυσσόμενες πόλεις, σίγουρα δεν είναι τόσο χύμα όσο νομίζει η πλειονότητα του κόσμου.

q Τα μέρη που είναι ψηλά στη wishlist μου είναι το Αλγέρι και ένα παραλιακό ταξίδι που έχω εδώ και καιρό στο μυαλό μου είναι από το Λάγος της Νιγηρίας μέχρι το Αμπιτζάν της Ακτής Ελεφαντοστού, με ενδιάμεσες στάσεις στο Πόρτο-Νόβο του Μπενίν, στο Λόμο του Τόγκο και στην Άκκρα της Γκάνα. Είναι μια διαδρομή χιλίων χιλιομέτρων που περνάει από πέντε διαφορετικές μεγάλες πόλεις-λιμάνια πέντε χωρών.

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ Φώτης Βαλλάτος

q Γαστρονομική εμπειρία στην Ελλάδα είναι να φας μια σαντορινιά ντομάτα κατευθείαν από το άνυδρο φυτό στο χωράφι,

q Υπάρχει ένα αφήγημα για κάποια μέρη του κόσμου, όπως ότι η Αφρική είναι επικίνδυνη, στην Ινδία τρως στον δρόμο και πεθαίνεις, άπειρα κλισέ και προκαταλήψεις που δεν ισχύουν. Ακόμη και εγώ, που έχω ταξιδέψει, είναι δύσκολο να αφήσω τις προκαταλήψεις εντελώς στην άκρη. Αυτό που σίγουρα έχω καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια είναι να μη φοβάμαι το άγνωστο. Βλέπω κόσμο που θέλει να πάει στο Παρίσι και το θεωρεί βουνό, το ψάχνει δύο μήνες. Δεν το λέω για να κάνω τον έξυπνο, αλλά αν μου δώσεις εισιτήριο τώρα, εδώ που είμαστε, και μου πεις «φεύγεις σε έξι ώρες για την έρημο Ατακάμα», θα πάω.

q Δεν έχω αλλόκοτες ιστορίες αλλά λαμπρά στιγμιότυπα στη μνήμη μου που, αν τα συνθέσεις, ενδεχομένως συνθέτουν μια καλή ιστορία. Όπως μια τελετή σαντερία με θυσία κοκοριών σε ένα χωριό στην Κούβα ή την τελετή ενηλικίωσης της φυλής των Χάμερ στη Αιθιοπία με το μαστίγωμα των γυναικών μέχρι να ματώσουν οι πλάτες τους – ένδειξη αγάπης και αφοσίωσης στον νεαρό συγγενή τους αλλά και σύμβολο ομορφιάς λόγω των ουλών που μένουν στο σώμα τους για πάντα σαν πρωτόγονο τατουάζ. Ένας γάμος στα χωριά των Καλάς στο Πακιστάν και το πρωινό όταν κάθισα στο χώμα μαζί με τους συγγενείς και φάγαμε προβατίνα που είχε σιγοβράσει όλο το βράδυ σε μεγάλα καζάνια, η life changing εμπειρία του να παρακολουθείς από απόσταση αναπνοής την καύση των νεκρών στο Βαρανάσι της Ινδίας, ένα πρωτοχρονιάτικο σερί 18ωρο στο Berghain στο Βερολίνο και η φετινή ψυχεδελική Πρωτοχρονιά στο νησάκι Ko Pha Ngan της Ταϊλάνδης. Τα ξενύχτια στην Ανάφη και ένα υπαίθριο diy πάρτι μέχρι το ξημέρωμα στο βενζινάδικο του νησιού. Οι κοκορομαχίες σε ένα χωριό έξω από την Οαχάκα στο Μεξικό, και όσο και να σου φαίνεται παράξενο η επίσκεψη σε ένα εργαστήριο ανοίγματος φύλλου μπακλαβά στο Gaziantep, μια πόλη της Νοτιοανατολικής Ανατολίας και γαστρονομική πρωτεύουσα της Τουρκίας – ένα από τα πιο σημαντικά και χρήσιμα γαστρονομικά ταξίδια που έχω κάνει. Ανεξίτηλη εμπειρία η συμμετοχή μου σε μια αποστολή αλληλεγγύης που έχει διοργανώσει η ActionAid στην κοινότητα Νιάνγκα στην ορεινή Ζιμπάμπουε, όπου βοηθήσαμε στις κατασκευαστικές εργασίες ενός σχολείου της περιοχής και ενός φράγματος που βελτίωσε τη ζωή της κοινότητας.

q Την πιο διδακτική σκηνή της ταξιδιωτικής ζωής μου την έχω ζήσει στο Κιότο. Eίναι πρωί, πρώτη ημέρα του 2016, και ένας εγγονός έχει βγάλει τη γιαγιά του βόλτα με το καροτσάκι για να προσκυνήσει στον ναό Kinkaku-ji. Τη στήνει μπροστά από το δασάκι, ενώ ο ήλιος διαπερνά τις φυλλωσιές, και πατάει το κλικ. Την ίδια στιγμή ένας άλλος Γιαπωνέζος με μια τεράστια κάμερα στον λαιμό φωτογραφίζει κάθε άγαλμα του κήπου του ναού, χωρίς να δίνει σημασία τι είναι. Σκέφτομαι ότι τα ταξίδια δεν είναι συλλογή αξιοθέατων αλλά μια εσωτερική ανάγκη να εκφράσεις τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα.

q Ένας φίλος μου λέει ότι το σπίτι μου είναι σαν λαογραφικό μουσείο. Δεν έχει άδικο. Έμενα μου αρέσει περισσότερο να το αποκαλώ «cabinet of curiosities», δηλαδή έναν χώρο με διάφορες παλαβομάρες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Μου αρέσει να αγοράζω και να συλλέγω τα πιο κιτς και παράξενα σουβενίρ από κάθε χώρα, δηλαδή θα αγοράσω το ημερολόγιο του εργατοϋπαλληλικού κέντρου του Καράτσι ή ένα σκεύασμα μαγείας από τη σχετική αγορά του Μέξικο Σίτι. Επίσης, μου αρέσει, αντί να έχω μια μεγάλη συλλογή από ένα πράγμα, να έχω πολλές μικρές συλλογές από διάφορα. Για παράδειγμα, έχω μια μικρή συλλογή από πήλινες και πορσελάνινες φιγούρες προσωπικοτήτων, από την Ουμ Καλσούμ και τον Μπαράκ Ομπάμα μέχρι τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Νουσράτ Φατέχ Αλί Χαν, έχω μικρή συλλογή από μουσικά όργανα από διάφορα μέρη του πλανήτη, μικρή συλλογή από τασάκια, αν και δεν καπνίζω, και μικρή συλλογή από φωτογραφίες αγνώστων που αγοράζω από παζάρια.

q Ένα από τα πιο συναρπαστικά συναισθήματα στη ζωή είναι η έξαψη που νιώθεις όταν πατάς για πρώτη φορά σε ένα νέο έδαφος, είτε σε ένα μακρινό εξωτικό μέρος στην Ασία, είτε σε ένα νησάκι στο Αιγαίο, είτε σε μια πόλη της Κεντρικής Ευρώπης.

ΙNFO

Διαβάζετε τα άρθρα του Φώτη Βαλλάτου στο «Blue Magazine». Το Saristra Festival θα πραγματοποιηθεί από τις 29 έως τις 31 Ιουλίου στα Παλιά Βλαχάτα, στη Σάμη Κεφαλονιάς.

18 lifo – 21.4.22

Έχω πάει σε περίπου εβδομήντα πέντε χώρες. Δεν είναι πολλές. Γιατί όσο περισσότερο ταξιδεύεις και όσο περισσότερα μέρη γνωρίζεις, τόσο περισσότερο συνειδητοποιείς πόσο λίγο γνωρίζεις τον κόσμο. Έχω πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μου.

q Mερικές φορές ξεχνάω πού ξυπνάω. Πρέπει να σκεφτώ για μερικά δευτερόλεπτα. Ταξιδεύω και τρώω μόνος μου, κάνω πιο εύκολα τη δουλειά μου έτσι, κρατάω τις σημειώσεις μου. Πολλές φορές με πειράζει, δεν μου αρέσει, αλλά το έχω συνηθίσει.

q Από το 2015 περνάω περίπου τριάντα μέρες τον χρόνο στην Αθήνα, όχι συνεχόμενες, σύνολο. Όπως έχει εξελιχθεί η καθημερινότητά μου, η Αθήνα είναι ένα ακόμη ταξίδι για μένα, ο τρόπος που κινούμαι στην πόλη πια είναι σαν να είμαι τουρίστας σε αυτή, κι αυτό είναι καλό, γιατί δεν μπορώ να τη βαρεθώ. Όταν είμαι εδώ, δεν υπάρχει, νομίζω, μέρα σχεδόν που δεν πάω στο Galaxy. Εκτός από το ότι είναι δίπλα στο σπίτι μου, για μένα είναι το καλύτερο μπαρ στον κόσμο. Μπορεί πια να είναι ένα μέρος που χωράει πολύ κόσμο, που το έχουν ανακαλύψει και οι τουρίστες, αλλά όσο και αν γκρινιάζουν κάποιοι γι’ αυτά, εμένα μου αρέσει πάρα πολύ που είναι τόσο ανοιχτό και δεν είναι μόνο αυτό το μποέμ μπαρ που γνωρίσαμε.

τεχνολογία

+ επιστήμη

Οι εξελίξεις της τεχνολογίας και όλες οι αλλαγές που φέρνουν στην εργασία και σε κάθε πλευρά της ζωής μας.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

AΠO ΤΟΝ ΤΙΜΟ ΚΟΥΡΕΜΕΝΟ 21.4.22 – lifo

19

20 lifo – 21.4.22

21.4.22 – lifo

21

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Εκτός από την επιλογή του ιδανικού μηχανήματος, o επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για όλες τις καινοτόμες τεχνολογίες που προσφέρει ένα μηχάνημα της Lenovo, με σκοπό πάντα τη μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του.

22 lifo – 21.4.22

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Lenovo Official Store Το κατάστημα που δίνει λύσεις σε όλες τις τεχνολογικές ανάγκες σας!

Μ

ια advanced τεχνολογική εμπειρία χάρη στην οποία μπορεί να δει και να περιεργαστεί κανείς όλα τα προϊόντα της Lenovo. Όλοι έχουμε δει από κοντά ένα laptop ή ένα προϊόν πριν το αγοράσουμε ή, τουλάχιστον, αυτό θα θέλαμε να συμβαίνει, ειδικότερα όταν πρόκειται για ένα προϊόν τεχνολογίας. Όταν βλέπεις ένα laptop, μια οθόνη ή ακόμα και διάφορα περιφερειακά από κοντά, έχεις την ευκαιρία να τα πιάσεις, να τα δοκιμάσεις και να δεις από πρώτο χέρι την ποιότητα κατασκευής τους. Το Lenovo Official Store είναι το σπίτι όλων των προϊόντων της Lenovo, του Νο1 κατασκευαστή Η/Υ στον κόσμο, και βρίσκεται στο The Mall Athens. Εκεί, o επισκέπτης μπορεί να έχει μια ολοκληρωμένη Lenovo εμπειρία, να μάθει περισσότερα για τα προϊόντα της εταιρείας και, φυσικά, να τα δοκιμάσει και να λύσει ό,τι απορία μπορεί να έχει. Κάθε επισκέπτης είναι μοναδικός και, όπως είναι λογικό, έχει τις δικές του απαιτήσεις από ένα μηχάνημα. Το εξειδικευμένο προσωπικό αναλαμβάνει να ακούσει τις ανάγκες που μπορεί να έχει ο καθένας και στη συνέχεια, μέσα από μια εποικοδομητική κουβέντα, να του προτείνει τις λύσεις που ταιριάζουν στο δικό του προφίλ. Το κατάστημα είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε όλες οι συσκευές να αναδεικνύουν τις δυνατότητές τους. Άλλωστε, μέχρι σήμερα δεν είχαμε την ευκαιρία να τις δούμε όλες μαζεμένες σε ένα μέρος κι αυτό μας χαροποιεί. Πρώτη φορά είδαμε από κοντά όλη την οικογένεια των επαγγελματικών ThinkPad, ThinkBook αλλά και όλα τα Yoga, Legion, IdeaPad μοντέλα της Lenovo. Για τους επαγγελματίες τα βλέμματα κλέβει, όπως είναι λογικό, το ThinkPad X1 Fold, το πρώτο laptop στον κόσμο με αναδιπλούμενη οθόνη. Εκτός όμως από αυτό το τεχνολογικό αριστούργημα, η Lenovo, έχοντας δει τις ανά-

γκες που μπορεί να έχει ο σύγχρονος επαγγελματίας, έχει δημιουργήσει τη σειρά ΤhinkPad X1, η οποία προσφέρει κορυφαίες επιδόσεις, ασφάλεια, αυτονομία και φορητότητα για να μπορεί να δουλεύει από παντού. Η οικογένεια ThinkPad Χ1 έχει μία πρόταση για κάθε διαφορετικό προφίλ χρήστη, με έξι προτάσεις για έξι διαφορετικά προφίλ premium χρηστών, και πρόκειται για τα καλύτερα devices στην αγορά όσον αφορά την αντοχή, με military specs (12 tests/26 διαδικασίες), αλλά και την ασφάλεια μέσω του ThinkShield. Η σειρά είναι ό,τι καλύτερο έχει αναπτύξει το Yamato Lab στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, που είναι υπεύθυνο για την έρευνα και ανάπτυξη των ThinkPads από το 1992 και μερικών τεχνολογιών που είναι παγκόσμιες πρωτιές και είδαμε πρώτα σε ένα ThinkPad, όπως το fingerprint reader, το security chip, το wireless built-in, CDROM, DVD-ROM, Yoga form factor, δηλαδή τα laptops με οθόνες που περιστρέφονται 360 μοίρες, και πολλά άλλα. Από τις καταναλωτικές σειρές (Yoga, Legion, IdeaPad ) της Lenovo, η σειρά Yoga, το κόσμημα της Lenovo, κατατάσσεται στις premium σειρές με απίστευτο design, κορυφαία χαρακτηριστικά και εξαιρετικές επιδόσεις. Πρόκειται για την αφρόκρεμα των καταναλωτικών laptops με πολλά extra χαρακτηριστικά, όπως περιστρεφόμενες οθόνες αφής OLED 360 σε ορισμένα μοντέλα. Διακρίνεται για τα υψηλής ποιότητας υλικά κατασκευής που έχουν ως αποτέλεσμα τον εξαιρετικά λεπτό και ελαφρύ σχεδιασμό, την υψηλή αυτονομία μπαταρίας και τη γρήγορη φόρτιση. Φυσικά, οι gamers δεν θα μπορούσαν να μην έχουν τη δική τους παρουσία στο κατάστημα. Έτσι, λοιπόν, η Lenovo έχει δημιουργήσει έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, όπου μπορεί να δει

κανείς όλα τα desktops και τα laptops της σειράς Legion, τα όποια μπορούν να αντεπεξέλθουν και στις μεγαλύτερες απαιτήσεις και να προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες gaming. Oυσιαστικά, μπορεί να δοκιμάσει στην πράξη τα μηχανήματα για να μπορέσει να διαλέξει ακριβώς αυτό που του ταιριάζει. Τέλος, όσοι θέλουν να επιλέξουν ανάμεσα σε εύρος τιμών με γνώμονα πάντα την αξιοπιστία, μπορούν να δουν τη σειρά Ιdeapad που διαθέτει ευρεία γκάμα μηχανημάτων για όλα τα budget, με μηχανήματα που διαθέτουν SSD δίσκους έως 1ΤΒ και RAM 16GB και συνδυάζονται με τελευταίας γενιάς επεξεργαστές. Επίσης, στο κατάστημα, εκτός από laptop, tablet και desktop, μπορείτε να δείτε από κοντά όλες τις διαθέσιμες οθόνες Lenovo, Legion και ThinkPad και, φυσικά, όλα τα περιφερειακά που μπορεί να χρειάζεστε, π.χ. mouse, πληκτρολόγια, dock station, ακουστικά και πολλά ακόμα. Μια βόλτα στο Lenovo Official Store στο τρίτο επίπεδο του The Mall Athens, στον απόλυτο τεχνολογικό προορισμό, είναι αρκετή για να απογειώσετε την παραγωγικότητα και την ψυχαγωγία σας στο γραφείο ή στο σπίτι.

21.4.22 – lifo

23

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Οι εργαζόμενοι έχουν ξεχάσει τον δρόμο για το γραφείο, το work from home έχει γίνει το νέο status quo και η εταιρική κουλτούρα έχει αλλάξει την τελευταία διετία περισσότερο απ’ όσο δεκαετίες ολόκληρες.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ οι αλλαγές που έχουν σημειωθεί στον τρόπο εργασίας μας τα τελευταία χρόνια συνιστούν πραγματική επανάσταση. Η τεχνολογία ήταν παρούσα στο γραφείο εδώ και δεκαετίες, όμως μέσα σε μια διετία έχει βάλει τις βάσεις για μια εντελώς διαφορετική εμπειρία που με έναν σχεδόν μαγικό τρόπο δίνει προτεραιότητα στον άνθρωπο, χωρίς να κάνει καμία παραχώρηση σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα. Οργανισμοί και επιχειρήσεις ανά τον κόσμο αντιλήφθηκαν, έστω και εξ ανάγκης, πως η απομακρυσμένη εργασία μπορεί να είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο αποδοτική συγκριτικά με την απαιτούμενη καθημερινή παρουσία στο γραφείο. Ο εργαζόμενος έχει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, γλιτώνοντας τον πολύτιμο χρόνο που θα έχανε στις μετακινήσεις του και δουλεύοντας από ένα οικείο περιβάλλον, τη στιγμή που η εταιρεία εξοικονομεί πολύτιμους πόρους, έχοντας πρόσβαση σε μια ευρύτερη βάση στελεχών και εργατικού δυναμικού. Η κατάσταση αυτή, την οποία γνωρίσαμε πριν από περίπου δύο-δυόμισι χρόνια, έχει παγιωθεί πλέον και μαζί της έχει φέρει και ορισμένες προκλήσεις. Με το «remote» να αποτελεί τη νέα κανονικότητα, οι οργανισμοί καλούνται να προσαρμόσουν την κουλτούρα τους με γνώμονα τις απαιτήσεις του ψηφιακού κόσμου. Δεν είναι πλέον απίθανο οι υπάλληλοί τους να μην έχουν βρεθεί ποτέ στις εγκαταστάσεις τους ή να μην έχουν δει ποτέ διά ζώσης ο ένας τον άλλον. Σεμινάρια και συναντήσεις γίνονται πλέον εξ ολοκλήρου ψηφιακά, με το γραφείο να εξελίσσεται από χώρο εργασίας σε χώρο συνεργασίας. Ποιος είπε όμως πως η απομακρυσμένη εργασία έχει μόνο θετικά; Το λεγόμενο «Zoom fatigue», η εξάντληση και το άγχος που προκαλούν οι ψηφιακές συναντήσεις (συνεχόμενες ή μη) στις οποίες καλείται να παρευρεθεί κάποιος αποτελούν τον μεγαλύτερο εφιάλτη για τις εταιρείες εν έτει 2022. Οι τελευταίες έχουν αντιληφθεί πλέον πως η υγεία, σωματική και πνευματική, των ανθρώπων τους είναι βασική προϋπόθεση για την παραγωγικότητά τους. Η ευχαρίστηση και η ικανοποίηση του προσωπικού αρχίζει να κάνει δειλά-δειλά την εμφάνισή της στα εταιρικά KPIs και δεν θα αργήσει η στιγμή που θα θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ. Ο νευραλγικός ρόλος της τεχνολογίας στον επαγγελματικό κόσμο έχει αναδείξει, μεταξύ άλλων, και τη σημασία του τομέα της ασφάλειας. Τα εταιρικά δεδομένα δεν βρίσκονται πια σε συρτάρια και φακέλους αλλά σε σκληρούς δίσκους και servers cloud υπηρεσιών, κάτι που σημαίνει ότι χωρίς την κατάλληλη προστασία ακόμα και πολυεθνικοί κολοσσοί μπορούν να βρεθούν προ εκπλήξεως, κάτι που έχει συμβεί επανειλημμένα όχι πολύ παλιά. Με τον αριθμό των κυβερνοεπιθέσεων να αναμένεται να αυξηθεί φέτος, σίγουρα δεν προκαλεί εντύπωση ούτε το διαρκώς αυξανόμενο budget για λύσεις ασφαλείας ούτε η εκπαίδευση των υπαλλήλων για κάθε πιθανό και απίθανο σενάριο. Ο κλάδος της εταιρικής ασφάλειας, άλλωστε, είναι ένας εκ των δύο που ωφελήθηκαν από τη συνεχιζόμενη διείσδυση της τεχνολογίας στα γρανάζια της μηχανής της επιχείρησης. Ο άλλος; Μα φυσικά εκείνος της ανάλυσης δεδομένων. Αν σήμερα υπάρχει κάτι σε αφθονία, είναι τα δεδομένα. Η AI έχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται τρομακτικό όγκο πληροφοριών, κάνοντας αποτελεσματικότερα και ταχύτερα όλη τη βαρετή δουλειά και αφήνοντας στον άνθρωπο το πιο δημιουργικό κομμάτι, αυτό της εξαγωγής συμπερασμάτων. Η έλευση του 5G

προσθέτει ένα ακόμα βέλος στη φαρέτρα της τεχνολογίας, καθώς πλέον η συλλογή δεδομένων ουσιαστικά δεν έχει όρια. Αν έπρεπε να εστιάσουμε σε δύο όρους όσον αφορά το μέλλον της εργασίας, πάντα σε συνάρτηση με την τεχνολογία, αυτοί θα ήταν το Μetaverse και το blockchain. Ειδικά σε ό,τι αφορά το πρώτο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την εικονική και την επαυξημένη πραγματικότητα (virtual και augmented reality ή, εν συντομία, VR και AR αντίστοιχα) και όσο κι αν κάποιοι έχουν τις ενστάσεις τους (όταν οι εργαζόμενοι ανά τον κόσμο νιώθουν καταβεβλημένοι, κοιτώντας μια ολόκληρη μέρα την οθόνη και τη webcam τους, πώς ακριβώς θα κάνει τη ζωή τους καλύτερη ένα VR/AR headset), η τάση είναι πολλά υποσχόμενη. Το metaverse είναι ένας όρος που, μολονότι δεν αποτελεί επί της ουσίας κάτι καινούργιο (πρακτικά κάθε κόσμος online/multiplayer video game συνιστά μια έκφανση του Μetaverse), έχει ενθουσιάσει τις εταιρείες. Συνδυαστικά με περιβάλλοντα VR/ AR έχει αλλάξει άρδην τομείς όπως η εκπαίδευση, η ανάπτυξη προϊόντων, το marketing, η εύρεση εργασίας και η παρουσίαση νέων προϊόντων/υπηρεσιών. Ήδη το κόστος ενός VR/AR headset είναι αρκετά χαμηλό, ενώ τα στάνταρ ασφαλείας διαρκώς αυξάνονται (ο βιομετρικός έλεγχος ταυτότητας κερδίζει έδαφος και ποιος δεν χρησιμοποιεί πια 2FA;). Αναλυτές θεωρούν πως ο συνδυασμός Μetaverse και VR/AR έχει όλα τα φόντα να αποδειχτεί εξίσου επαναστατικός με το λανσάρισμα του πρώτου iPhone το 2007 και δεν τους αδικούμε. Όσο για το blockchain, είναι πλέον ηλίου φαεινότερο πως πρόκειται για την ασφαλέστερη μέθοδο ταυτοποίησης και πραγματοποίησης συναλλαγών που υπάρχει. Κρυπτονομίσματα και NFT έχουν αποδείξει πως οι προοπτικές στον συγκεκριμένο χώρο είναι τεράστιες κι εμείς απλώς έχουμε αρχίσει να ξύνουμε την επιφάνεια. Η απουσία νομοθετικού πλαισίου παραπέμπει σε Άγρια Δύση, αλλά μήπως αυτό δεν είναι το νόημα της περίφημης αποκεντρωμένης προσέγγισης;

Αν έπρεπε να εστιάσουμε σε δύο όρους όσον αφορά το μέλλον της εργασίας, πάντα σε συνάρτηση με την τεχνολογία, αυτοί θα ήταν το Μetaverse και το blockchain.

Τεχνολογία + εργασία: Όπου γη και γραφείο 24 lifo – 21.4.22

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Οι καινοτομίες που κάνουν τα laptops της ASUS να ξεχωρίζουν Η ASUS συνεχίζει να καινοτομεί και προσφέρει σε όλους τους χρήστες αλλά και τους gamers μία μοναδική εμπειρία με τα προϊόντα της.

Ό

λοι όσοι παίζουν video games είναι σε διαρκή αναζήτηση του ιδανικού μηχανήματος που θα μπορέσει να «σηκώσει» χωρίς κανένα πρόβλημα ακόμα και τα πιο απαιτητικά παιχνίδια. Αυτό είναι λογικό, μια και οι gamers αποτελούν ίσως τους πιο απαιτητικούς χρήστες, αφού οι ανάγκες τους απαιτούν ευελιξία, ανθεκτικότητα, επιδόσεις και, φυσικά, ωραίο design. Μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει στην ιδέα ότι ένα gaming pc είναι μόνο τα desktops και ότι τα laptops δεν είναι για παιχνίδια. Λάθος! Η ASUS με τα μοντέλα της ROG φροντίζει να δημιουργεί laptops ειδικά σχεδιασμένα για τις ανάγκες των gamers. Έτσι, λοιπόν, τα ROG μοντέλα προσφέρουν όσα μπορεί να θέλει κάποιος που παίζει παιχνίδια στον υπολογιστή του, είτε είναι επαγγελματίας είτε casual παίκτης. Υπάρχουν μοντέλα για όλα τα γούστα και τις ανάγκες. Αυτό η ASUS δεν το καταφέρνει μόνο με τους τελευταίας γενιάς επεξεργαστές που ενσωματώνουν τα laptops αυτά ή τις πολύ γρήγορες μνήμες RAM και τους SSDs αποθηκευτικούς χώρους που διαθέτουν. Αυτά μπορεί να τα βρει κάποιος σχεδόν παντού. Εκεί που ξεχωρίζουν τα ROG προϊόντα είναι στις καινοτομίες που έχουν ενσωματωθεί σε κάθε μοντέλο με σκοπό την ακόμα καλύτερη απόδοσή του. Έτσι η ASUS έχει καταλάβει ότι το κομμάτι της θερμότητας είναι πάρα πολύ σημαντικό, γι’ αυτό έχει κάνει ειδικές μελέτες στα συστήματα ψύξης των laptops της. Το πρώτο βήμα είναι η εφαρμογή υγρού μετάλλου αντί θερμοαγώγιμης πάστας μεταξύ του επεξεργαστή και της ψύκτρας στα gaming μοντέλα της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η θερμοκρασία του επεξεργαστή να είναι έως και 1014 βαθμούς χαμηλότερη σε σχέση με αυτή των παραδοσιακών λύσεων και αυτό ο χρήστης το καταλαβαίνει χάρη στη βελτιωμένη απόδοση του μηχανήματός του. Εκτός όμως από την απόδοση, αυτό φαίνεται ή μάλλον (δεν) ακούγεται

όταν το μηχάνημα λειτουργεί σε χαμηλό φόρτο, οπότε είναι αθόρυβο. Η σωστή θερμοκρασία του μηχανήματος είναι από τα βασικά στοιχεία για τη σωστή λειτουργία του, όμως ο μεγαλύτερος εχθρός του είναι η σκόνη, που όταν συσσωρεύεται στο εσωτερικό του συστήματος αυξάνει επίσης τη θερμοκρασία. Με αφορμή αυτό η ASUS δημιούργησε ένα σύστημα ψύξης που με τη βοήθεια της κεντρομόλου δύναμης διαχωρίζει τα σωμάτια σκόνης και τα οδηγεί μέσω ειδικών αγωγών εκτός laptop. Έτσι το εσωτερικό του συστήματος παραμένει πεντακάθαρο και οι επιδόσεις είναι σταθερά υψηλές ακόμα και μετά από μήνες ή και χρόνια λειτουργίας. Με αυτόν τον τρόπο η ASUS φροντίζει να αυξήσει τη διάρκεια ζωής ενός ROG laptop και κάθε παίκτης δεν χρειάζεται να επενδύει συχνά σε κάποιο νέο σύστημα.

ΔΕΝ ΕΊΣΤΕ GAMER; ΚΑΝΈΝΑ ΠΡΌΒΛΗΜΑ! Εκτός όμως από το κομμάτι του gaming, η ASUS επενδύει πολύ και στο κομμάτι της εργασίας, έχοντας πάντα ως γνώμονα τις ανάγκες που έχουν οι επαγγελματίες και οι casual χρήστες. Έτσι λοιπόν έχουμε πολλά και διαφορετικά μοντέλα laptop, όπως η premium σειρά Zenbook και η πιο προσιτή σειρά Vivobook. Όλοι όσοι δουλεύουν σε laptop ή υπολογιστή γενικότερα καταλαβαίνουν τις επιδόσεις που έχει το μηχάνημά τους από το πόσο γρήγορα μπορεί να εκτελεί τις εργασίες που του αναθέτουν. Το θέμα είναι ότι όλοι οι χρήστες ανεξαιρέτως έχουν επαφή με τον υπολογιστή μέσω του mouse και του πληκτρολογίου και βλέπουν τα πάντα από την οθόνη. Αυτήν κοιτάμε περισσότερη ώρα, γεγονός που μπορεί να μας προκαλέσει πολλά προβλήματα, αν δεν προσέξουμε την ποιότητά της. Η ASUS έχει φροντίσει να χρησιμοποιεί σε

πολλά μοντέλα των laptops της οθόνες τεχνολογίας OLED. Οι οθόνες αυτές προσφέρουν υψηλή αντίθεση, χαρακτηριστικό ευπρόσδεκτο όσον αφορά την ψυχαγωγία και τις επιχειρήσεις, αλλά και χρωματική ακρίβεια με ευρεία χρωματική παλέτα (έως και 100% DCI-P3 ή 133% sRGB). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η εικόνα να είναι απίστευτα ρεαλιστική, με τα χρώματα της εικόνας στην οθόνη να αντιπροσωπεύουν πιστά τα χρώματα όπως είναι στην πραγματικότητα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που οι οθόνες αυτές έχουν πιστοποίηση από την Pantone. Εκτός από την ποιότητα, ένα ακόμα στοιχείο που κάνει τις OLED οθόνες των laptops της ASUS να ξεχωρίζουν είναι το γεγονός ότι δεν κουράζουν τα μάτια μετά από πολλές ώρες εργασίας στον υπολογιστή. Αυτό συμβαίνει γιατί οι οθόνες LCD εκπέμπουν 70% λιγότερο επιβλαβές μπλε φως, χωρίς να αλλοιώνουν τη συνολική χρωματική απόδοση. Έτσι, με την OLED οθόνη και την τεχνολογία Eye Care τα μάτια σας θα είναι ασφαλή. Όποια και να είναι η ανάγκη που μπορεί να έχετε από ένα laptop, είτε είστε επαγγελματίας είτε gamer, η ASUS έχει σίγουρα τη λύση που θα σας καλύψει και θα σας προσφέρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα τόσο στην ψυχαγωγία σας όσο και στην εργασία σας.

Εκτός από την ποιότητα, ένα ακόμα στοιχείο που κάνει τις OLED οθόνες των laptops της ASUS να ξεχωρίζουν είναι το γεγονός ότι δεν κουράζουν τα μάτια μετά από πολλές ώρες εργασίας στον υπολογιστή.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τα προϊόντα της ASUS, μπορείτε να μπείτε στο https://www.asusplus.gr

21.4.22 – lifo

25

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ο personal trainer μας βρίσκεται πια στο smartphone, το smartwatch κάνει μέχρι και καρδιογράφημα, ενώ gadgets και wearables αλλάζουν εκ βάθρων το lifestyle μας. Πώς η τεχνολογία επηρεάζει το ευ ζην μας; aπό τον τιμο κουρεμενο

μερικές δεκαετίες πριν υπήρχε η πεποίθηση πως η τεχνολογία προωθούσε έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Βέβαια, το να κάθεται με τις ώρες μπροστά από μια οθόνη κανείς δεν είναι και η πιο υγιεινή συνήθεια, όπως και να το κάνουμε. Μην πάτε μακριά: η εικόνα του «nerd», όσο κατακριτέα κι αν είναι, όπως και όλα τα στερεότυπα άλλωστε, δεν προέκυψε τυχαία. Fast forward στο σήμερα: τα πράγματα πια δεν έχουν καμία, μα καμία σχέση. Η τεχνολογία έχει υιοθετήσει έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο, ωθώντας τους ανθρώπους να δώσουν μεγαλύτερο βάρος στη σωματική και ψυχική τους ευεξία, να βάλουν περισσότερη κίνηση στην καθημερινότητά τους και να αλλάξουν όχι μόνο το σώμα τους αλλά και το γενικότερο lifestyle τους προς το καλύτερο. Η αρχή έγινε με τα smartbands και κυρίως τα smartwatches (αμφότερα εξακολουθούν να διατίθενται στην αγορά, όμως τα δεύτερα έχουν ουσιαστικά καταστήσει τα πρώτα ξεπερασμένα, αφού προσφέρουν ευρύτερη γκάμα λειτουργιών σε εξαιρετικά προσιτές τιμές πια). Χρόνο με τον χρόνο, τα wearables αποκτούν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στις ζωές μας, αφού έχουν εξελιχθεί σε πραγματικούς «φρουρούς» του σώματος και της υγείας μας. Τα χαρακτηριστικά τους εξελίσσονται με φρενήρεις ρυθμούς, ενώ η ποιότητα κατασκευής και η αισθητική τους είναι τέτοιες, που πλέον εύκολα τα μπερδεύει κανείς με παραδοσιακά ρολόγια. Οι τελευταίας γενιάς αισθητήρες τους σε συνδυασμό με τους αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης τούς επιτρέπουν να αναλύουν 24/7 μεγάλο αριθμό δεικτών που σχετίζονται με την κατάσταση του οργανισμού. Επίπεδα άγχους, SpO2, καρδιακοί παλμοί, αρτηριακή πίεση, ποιότητα ύπνου, έμμηνος κύκλος και ενέργεια σώματος είναι μόνο ορισμένα από τα στοιχεία που παρακολουθεί μέρα και νύχτα ένα smartwatch. Έχοντας δε τη δυνατότητα να συνδυάζει δεδομένα από διαφορετικές πλατφόρμες (π.χ.

Apple Health και Strava), προβάλλει στον χρήστη μια πολύ πιο ολοκληρωμένη εικόνα του οργανισμού και της φυσικής του κατάστασης. Όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα smartwatches, οι περισσότεροι στάθηκαν στις ειδοποιήσεις που ήταν σε θέση να προβάλλουν στον χρήστη. Κι όμως, το μεγάλο τους πλεονέκτημα βρίσκεται αλλού, συγκεκριμένα στην προληπτική ιατρική. Ένα smartwatch δεν θα αντικαταστήσει ποτέ τον γιατρό, θα παρακινήσει όμως τον χρήστη να τον επισκεφθεί, όταν διαπιστώσει μέσα από τα δεδομένα που λαμβάνει ότι κάτι δεν πάει καλά, προλαβαίνοντας σε πολλές περιπτώσεις δυνητικά σημαντικότερα προβλήμα-

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ τα. Στα παραπάνω συνυπολογίστε τις μεγαλύτερης χωρητικότητας μπαταρίες που χαρίζουν αυτονομία ημερών ή και εβδομάδων και θα καταλάβετε γιατί τα σημερινά wearables αποτελούν πράγματι προέκταση του χεριού μας. Η τεχνολογία έχει εισβάλει τα τελευταία χρόνια και στον χώρο της γυμναστικής και τα οφέλη της καρπώνονται τόσο οι επαγγελματίες όσο και εκείνοι που απλώς φροντίζουν τη φυσική τους κατάσταση. Η AI είναι πλέον ο αποτελεσματικότερος personal trainer που υπήρξε ποτέ, γνωρίζοντας καλύτερα από τον καθένα το σώμα μας. Αναλύοντας τις επιδόσεις του ατόμου σε επιμέρους ασκήσεις και ελέγχοντας τη στάση του σώματός του μέσω κάμερας, η τεχνητή νοημοσύνη έχει πια τη δυνατότητα να δημιουργεί «tailor-made» προγράμματα βάσει προόδου, στόχων, δυνατοτήτων και απόδοσης. Αν μάλιστα ο personal trainer συνδυαστεί και με ένα πρόγραμμα καταγραφής θερμίδων, τότε τα αποτελέσματα «απογειώνονται». Ας μην πάμε όμως μακριά. Και η παραμικρή κίνηση που εισάγουμε στην καθημερινότητά μας παίζει τον ρόλο της κι αυτό είναι κάτι που τα fitness apps το ξέρουν καλά. Το μεγαλύτερο επίτευγμά τους, άλλωστε, δεν είναι άλλο από τις διαρκείς παρακινήσεις τους προς τους χρήστες μέσα στην ημέρα, προκειμένου εκείνοι να κάνουν το κάτι παραπάνω: χίλια βήματα πιο πολλά, δέκα λεπτά περισσότερη άσκηση, μία ακόμα ώρα κατά την οποία σηκώθηκαν τουλάχιστον για ένα λεπτό. Το φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον σε συνδυασμό με το έντονο στοιχείο «gamification» που κάνει τα πάντα να μοιάζουν με παιχνίδι (μπάρες που γεμίζουν, κύκλοι που κλείνουν, μετάλλια, βραβεία κ.λπ.) δίνουν το κίνητρο, το «σπρώξιμο» που χρειάζονται κάποιοι για να κάνουν το μεγάλο βήμα. Σταδιακά στο παιχνίδι μπαίνουν κι άλλα wearables. Ποδήλατα και διάδρομοι γυμναστικής με ενσωματωμένες οθόνες και προγράμματα, παπούτσια και ρούχα με GPS και αισθητήρες, καθρέφτες που προβάλλουν ασκήσεις, ελέγχοντας παράλληλα την πρόοδο του χρήστη. Gadgets και wearables που μέχρι πριν από λίγα χρόνια φάνταζαν τελείως sci-fi πλέον διατίθενται εμπορικά και μολονότι οι τιμές πολλών εξ αυτών παραμένουν «διαστημικές», δεν θα αργήσει η στιγμή που θα είναι προσιτά στον καθένα. Και με τα smartwatches έτσι δεν έγινε;

Όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα smartwatches, οι περισσότεροι στάθηκαν στις ειδοποιήσεις. Κι όμως, το μεγάλο τους πλεονέκτημα βρίσκεται αλλού, συγκεκριμένα στην προληπτική ιατρική.

«Θωρακίζοντας» την υγεία με τη βοήθεια της τεχνολογίας 26 lifo – 21.4.22

«Συγκατοικώντας» με την τεχνολογία εν έτει 2022 Τα πάντα γύρω μας είναι πλέον «έξυπνα», οι συσκευές μας «μιλούν» η μία στην άλλη κι εσύ δεν είσαι σίγουρος αν, ανοίγοντας την πόρτα, θα βρεθείς στο σαλόνι ή στο Μetaverse. aπό τον τιμο κουρεμενο η τεχνολογία έχει διαβεί το κατώφλι του σπιτιού εδώ και κάμποσα χρόνια. Η αρχή έγινε με τη smart TV, στη συνέχεια περάσαμε στους έξυπνους λαμπτήρες, στους θερμοστάτες, στις κάμερες, στις σκούπες και στα συστήματα συναγερμού. Το περίφημο «connected home» άρχισε να γίνεται πραγματικότητα, όμως τα όσα εντυπωσιακά έχουμε δει μέχρι στιγμής δεν είναι παρά μόνο το ξεκίνημα. Το 2022 θα είναι η πρώτη χρονιά που στο παιχνίδι του οικιακού οικοσυστήματος θα μπουν ακόμα μεγαλύτερου μεγέθους συσκευές. Πλυντήρια, στεγνωτήρια, ψυγεία και κουζίνες είναι τα επόμενα στη λίστα, υλοποιώντας σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό το όραμα του διασυνδεδεμένου σπιτιού, του περίφημου «connected home». Σκεφτείτε ένα σενάριο που, όπως όλα δείχνουν, δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα. Ο χρήστης καλείται να αποφασίσει τι θα μαγειρέψει. Η πλατφόρμα του smart home του (διότι περί «ομπρέλας» πρόκειται επί της ουσίας) γνωρίζει τι τρόφιμα και υλικά έχει στη διάθεσή του. Πώς; Διαβάζει τις τελευταίες παραγγελίες του στο σούπερ μάρκετ (με την AI, μέσω αλγορίθμων μηχανικής μάθησης, μπορεί να υπολογίσει για πόσο καιρό επαρκεί κάθε συσκευασία) και ελέγχει μέσω των καμερών στο εσωτερικό του ψυγείου το περιεχόμενό του (με αναγνώριση barcode και αντικειμένων όπως φρούτα, λαχανικά κ.λπ.). Αμέσως μετά, με βάση τα διαθέσιμα υλικά, το πρόγραμμα διατροφής που ακολουθεί ο χρήστης (βλ. fitness apps) και τον αριθμό των ατόμων που πρέπει να λάβει υπόψη, η πλατφόρμα κάνει τις προτάσεις της. Μόλις εκείνος επιλέξει το φαγητό που θα ετοιμάσει, το tablet του αναλαμβάνει να τον κατευθύνει όσον αφορά την προετοιμασία, βήμα προς βήμα. Το σχετικό πρόγραμμα ψησίματος «κατεβαίνει» αυτόματα στον φούρνο του, έτσι ώστε αυτός να είναι έτοιμος να υποδεχτεί το ταψί, ψήνοντάς το φαγητό όσο χρειάζεται. Μόλις το φαγητό μπει στον φούρνο, η σκούπα ενεργοποιείται αυτόματα για να καθαρίσει στα γρήγορα την κουζίνα, ενώ η λίστα του σούπερ μάρκετ εμπλουτίζεται με τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν. Το παραπάνω σενάριο μοιάζει βγαλμένο από ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά, για μια στιγμή: το ίδιο δεν λέγαμε μία δεκαετία πριν για τις σκούπες-ρομπότ, τις λάμπες που ρυθμίζονται μέσω smartphone και τους μπάτλερ τύπου Siri και Alexa, που μπορούν με μια μας λέξη να βάλουν μουσική και να διαλέξουν ταινία; Με αφορμή αυτό το τελευταίο, σιγά-σιγά θα πρέπει να συμφιλιωθούμε και με τον νέο ρόλο της τηλεόρασης, όταν δεν βρισκόμαστε απέναντί της παρακολουθώντας το τελευταίο επεισόδιο της αγαπημένης μας σειράς, αυτόν του διαδραστικού έργου τέχνης! Για όσους αναρωτιούνται πώς ακριβώς θα μοιραστούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα τη συλλογή τους από NFT, οι τηλεοράσεις διαθέτουν πλέον τη δυνατότητα προβολής δημιουργιών NFT, και μάλιστα με τις ρυθμίσεις που έχουν επιλέξει οι ίδιοι οι δημιουργοί τους για ακόμα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα. Στο παραπάνω συνυπολογίστε και τη σύνδεση με NFT marketplaces, μέσω των οποίων μπορεί κανείς να αγοράσει και να πουλήσει αυτού του είδους τα tokens, και θα διαπιστώσετε ότι η τέχνη και η διακόσμηση έχουν περάσει για τα καλά στην ψηφιακή εποχή. Η τεχνολογία όμως έχει κυριαρχήσει σε ακόμα έναν χώρο του σπιτιού, το γκαράζ. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν είναι πλέον δακτυλοδεικτούμενα. Τουναντίον, οι πωλήσεις τους αυξάνονται, με την αυτοκινητοβιομηχανία να κάνει «all-in» στη συγκεκριμένη αγορά. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν εξάλλου, έβαλε τον πήχη αρκετά ψηλά, δηλώνοντας ότι οι μισές πωλήσεις οχημάτων στις ΗΠΑ μέχρι το 2030 θα πρέπει να αφορούν ηλεκτροκίνητα μοντέλα. Με τον ανταγωνισμό να αυξάνεται (Volvo, Toyota, Nissan, Mercedes, Kia, Hyundai, SEAT, Renault, General Motors, BMW, Audi, Dacia είναι μερικές μόνο από τις εταιρείες που λάνσαραν ηλεκτρικά οχήματα πέρσι), η Tesla πάτησε γκάζι, εγκαινιάζοντας μάλιστα και ένα νέο Gigafactory στη Γερμανία. Με δεδομένο τον αυξημένο χρόνο που περνάμε πλέον στο σπίτι, οι «παρεμβάσεις» της τεχνολογίας στον προσωπικό μας χώρο δεν πρόκειται να σταματήσουν στα παραπάνω. Το 2022 έχει τα φόντα να εξελιχθεί σε χρονιά-σταθμό για τα οικιακά οικοσυστήματα κι εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι απλώς να τους ανοίξουμε την πόρτα.

Το 2022 θα είναι η πρώτη χρονιά που στο παιχνίδι του οικιακού οικοσυστήματος θα μπουν ακόμα μεγαλύτερου μεγέθους συσκευές. Πλυντήρια, στεγνωτήρια, ψυγεία και κουζίνες είναι τα επόμενα στη λίστα.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Kaizen Gaming

Τεχνολογική υπεροχή που κάνει την εμπειρία gaming μοναδική!

Κ

ανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη σημασία της τεχνολογίας στη σύγχρονη ζωή. Τη βλέπουμε, τη ζούμε και την αντιλαμβανόμαστε σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας. Το ίδιο, και ίσως περισσότερο, ισχύει και στον τομέα της ψυχαγωγίας, όπου η τεχνολογία έχει κυρίαρχο ρόλο. Η αγορά του online gaming αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ως μία από τις πλέον αναπτυσσόμενες αγορές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, στην οποία η τεχνολογία αποτελεί κύριο πυλώνα ανάπτυξης και λειτουργίας. Οι εφαρμογές online gaming είναι πολλές και φαινομενικά όλες προσφέρουν παρόμοιο προϊόν. Πώς διαφοροποιείται, λοιπόν, ένα brand και τι είναι αυτό που βοηθά τον πελάτη να επιλέξει αλλά και την εταιρεία να ξεχωρίσει; Έχει αποδειχτεί ότι εδώ πρωτεύοντα ρόλο παίζει η συνολική εμπειρία του πελάτη, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται άμεσα από την τεχνολογία. Η Kaizen Gaming, η εταιρεία που διαχειρίζεται τη Stoiximan σε Ελλάδα και Κύπρο και έχει αναπτύξει και την αντίστοιχη online gaming εφαρμογή Betano για 8 χώρες του εξωτερικού, αντιλήφθηκε από νωρίς τη σημασία του user experience και αποφάσισε να επενδύσει στην ανάπτυξη της δικής της τεχνολογίας προκειμένου να βελτιώσει στο μέγιστο δυνατό το στοιχείο αυτό, να διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό αλλά και να επεκταθεί στο εξωτερικό γρήγορα και αποτελεσματικά. Σε λιγότερο από μια δεκαετία η Kaizen Gaming εξελίχθηκε από μια ομάδα 20 ατόμων

που προσφέρει ένα προϊόν σε μια χώρα σε μια εταιρεία που αποτελείται από περισσότερους από 1.200 εργαζομένους και παρέχει υπηρεσίες σε 10 χώρες. Η ανάπτυξη της δικής της τεχνολογίας ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτό που επέτρεψε τη ραγδαία αυτή ανάπτυξη. Χάρη σε αυτή την τεχνολογία, η εταιρεία κατάφερε να κινείται ανεξάρτητα και ως επί το πλείστον να μη βασίζεται σε τρίτους για τις βασικές λειτουργίες της εφαρμογής. Αυτό συνεπάγεται πιο γρήγορη επεξεργασία δεδομένων και άμεση εφαρμογή αλλαγών. Οι ομάδες τεχνολογίας της Kaizen Gaming, που πλέον αριθμούν σχεδόν 400 άτομα, μπορούν να εφαρμόζουν άμεσα τις απαραίτητες προσαρμογές όπως και όταν αυτές προκύπτουν, σε πραγματικό χρόνο. Ένα δεύτερο σημαντικό πλεονέκτημα που προσφέρει η τεχνολογική αυτονομία είναι η δυνατότητα που παρέχει σε μια εταιρεία να αναπτύσσεται γρήγορα και με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Μπορεί, για παράδειγμα, να διπλασιάσει τον αριθμό χρηστών που εξυπηρετεί η πλατφόρμα ταυτόχρονα, χωρίς να επιβαρύνεται η απόδοσή της και κυρίως χωρίς να επηρεάζεται στο ελάχιστο η εμπειρία του πελάτη, ούτε για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου. Αντίστοιχα, η εταιρεία μπορεί να λειτουργήσει σε μια νέα αγορά-χώρα, πραγματοποιώντας μόνο τις απαραίτητες προσαρμογές στην υπάρχουσα πλατφόρμα, χωρίς να αναγκαστεί να βρει νέους συνεργάτες και προμηθευτές. Αυτό σημαίνει λιγότερο χρόνο, μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερη διαχείριση. Τα οφέλη ωστόσο δεν εξαντλούνται εδώ. Το

να κρατάς τον πελάτη ευχαριστημένο σημαίνει σε μεγάλο βαθμό να προσαρμόζεσαι με ταχύτητα στις νέες προτιμήσεις και στις μεταβαλλόμενες τάσεις της αγοράς. Σε έναν κλάδο που λειτουργεί με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ο χρόνος είναι καθοριστική παράμετρος και το να μπορείς να ανταποκρίνεσαι γρηγορότερα από τον ανταγωνισμό αποτελεί ισχυρό πλεονέκτημα. Η τεχνολογική αυτονομία δίνει αυτήν ακριβώς την ευελιξία που επιτρέπει σε μια εταιρεία να προσφέρει ένα προϊόν που ξεχωρίζει για τη λειτουργικότητα, την ταχύτητα, το εύρος των δυνατοτήτων και εν τέλει τη συνολική εμπειρία που προσφέρει στον πελάτη.

Οι ομάδες τεχνολογίας της Kaizen Gaming, που πλέον αριθμούν σχεδόν 400 άτομα, μπορούν να εφαρμόζουν άμεσα τις απαραίτητες προσαρμογές όπως και όταν αυτές προκύπτουν, σε πραγματικό χρόνο.

21.4.22 – lifo

27

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Εικονική πραγματικότητα ή απλώς πραγματικότητα;

Πάμε για ένα γρήγορο διάλειμμα από το γραφείο στην παραλία και το απόγευμα, μετά τη δουλειά, σε καμιά συναυλία; Καλώς ήρθατε στο Metaverse!

μετά την πανδημία πολλά έχουν αλλάξει. Έχουμε συνηθίσει πλέον να δουλεύουμε από παντού. Ξέρουμε και βλέπουμε, άλλωστε, ότι αυτό που πριν από πέντε χρόνια μάς φαινόταν μακρινό, ουτοπικό σενάριο, δηλαδή το να μπορείς να δουλεύεις από το σπίτι, είναι πλέον κάτι εφικτό και οι περισσότεροι από εμάς το ζήσαμε και στην πράξη. Πριν από λίγο καιρό ο Mark Zuckerberg, ο ιδρυτής του Facebook, ανακοίνωσε ότι η εταιρεία του, που εκτός από το Facebook έχει πολλές ακόμα, μεταξύ των οποίων το WhatsΑpp και το Instagram, αλλάζει όνομα και πλέον λέγεται Meta.

Meta το Metaverse. Τι είναι όμως αυτό το Metaverse;

Το έχουμε ακούσει πολύ ως όρο μετά την ανακοίνωση του Zuckerberg και πλέον όλοι θέλουν να ασχοληθούν με αυτό. Είναι το επόμενο μεγάλο

28 lifo – 21.4.22

trend. Με απλά λόγια, το Metaverse είναι ένας εικονικός κόσμος, του οποίου ο καθένας μπορεί να γίνει μέρος με τη χρήση ειδικού εξοπλισμού. Για την ώρα το τοπίο είναι πολύ αγνό. Δεν έχει πολλά πράγματα, όμως πολύ σύντομα όλα θα αλλάξουν, όπως τα έχουμε δει να αλλάζουν τα τελευταία χρόνια. Με μια μάσκα εικονικής πραγματικότητας ο καθένας μπορεί να μπει στο Metaverse και να κάνει βόλτες στον κόσμο αυτό. Εκτός από βόλτες, όμως, μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα, αφού οι πλατφόρμες δίνουν τη δυνατότητα στον χρήστη να δημιουργήσει δικούς του, εικονικούς χώρους, μέσα στους οποίους μπορεί να δουλεύει, να ψυχαγωγείται, να κάνει συναντήσεις και να διασκεδάζει. Μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Δημιουργεί το άβατάρ του, όπως θέλει να είναι ο εικονικός του εαυτός, και από κει και πέρα γίνεται μέρος αυτού του κόσμου. Το Facebook ήδη επενδύει σε πολύ

μεγάλο βαθμό στο Metaverse και προσπαθεί να εξελίξει την εμπειρία που έχει κάθε χρήστης. Μην ξεχνάμε ότι από τη στιγμή που φορά κάποιος τη μάσκα εικονικής πραγματικότητας βιώνει μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Οι κινήσεις του είναι συγκεκριμένες (για την ώρα) και η διάδραση που έχει με τους υπόλοιπους χρήστες δεν είναι τόσο καλή ακόμα. Αυτά όλα θα φτιάξουν και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η επαφή και οι συναντήσεις που θα έχουν οι χρήστες μεταξύ τους θα είναι ακόμα πιο αληθινές και πιο ζωντανές. Το βασικό στοιχείο ή τουλάχιστον ένα από τα βασικά στοιχεία που κάνουν την επικοινωνία στο Metaverse να ξεχωρίζει είναι το γεγονός ότι ο χρήστης μπορεί να κοιτάει τον άλλον στα μάτια κι αυτό κάνει την επικοινωνία πολύ καλύτερη απ’ ό,τι τώρα, που κοιτάει απλώς την κάμερα, π.χ. στις τηλεδιασκέψεις. Φυσικά, εκτός από την επικοινωνία, στο Metaverse μπορούμε να κάνουμε και αγορές. Ήδη πολλά brands

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ συμμετέχει σε meetings μέσα σε αίθουσες μαζί με τους συναδέλφους του κανονικά, σαν να είναι στο γραφείο. Ο χώρος εργασίας του είναι όπως ακριβώς τον θέλει και η δουλειά γίνεται εικονικά από παντού.

Tο Metaverse είναι ένας εικονικός κόσμος, του οποίου ο καθένας μπορεί να γίνει μέρος με τη χρήση ειδικού εξοπλισμού.

Εικονική ψυχαγωγία

εξετάζουν τρόπους για το πώς θα μπουν σε αυτό το νέο internet, όπως πολλοί το χαρακτηρίζουν. Όπως στο διαδίκτυο, έτσι και στο Metaverse ο χρήστης θα μπορεί να κάνει τις εικονικές του βόλτες και να αγοράζει προϊόντα τόσο για τον εικονικό του εαυτό (εικονικά ρούχα, εικονικά χτενίσματα και πολλά ακόμα) όσο και για τον πραγματικό. Μια βόλτα στο εικονικό σούπερ μάρκετ θα είναι τόσο εύκολη και απλή όσο και στο φυσικό.

Το γραφείο μας στο Metaverse

Ο τρόπος που δουλεύουμε μπορεί να αλλάξει επίσης, αφού στο Metaverse το γραφείο μας είναι όπου βρισκόμαστε, όχι όμως με τη σημερινή έννοια, ότι δηλαδή ανοίγω τον υπολογιστή και δουλεύω, αλλά κυριολεκτικά. Φορώντας τη μάσκα εικονικής πραγματικότητας, ο χρήστης βρίσκεται στο γραφείο του. Βλέπει τους συναδέλφους, κάνει βόλτες στους διαδρόμους και

Εκτός από την εργασία και τις αγορές, το Metaverse θέλει να αλλάξει και τον τρόπο με τον οποίο ψυχαγωγούμαστε. Ήδη έχουμε δει πολλά events, όπως συναυλίες, να πραγματοποιούνται εικονικά μέσα σε παιχνίδια όπως το Fortnite και χιλιάδες κόσμο να συμμετέχει ζωντανά εκείνη την ώρα. Είδαμε παρόμοια remote δρώμενα και κατά τη διάρκεια του lockdown, όπου πολλοί καλλιτέχνες έκαναν ζωντανές εμφανίσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Έτσι, λοιπόν, δεν αποκλείεται –μάλλον είναι σίγουρο– να δούμε και στο Metaverse εικονικές συναυλίες, με τα άβαταρ των καλλιτεχνών να κάνουν ζωντανές παραστάσεις και από κάτω το κοινό, που θα έχει πληρώσει το εικονικό του εισιτήριο, να παρακολουθεί όπως και στην πραγματικότητα. Το Facebook έχει δημιουργήσει ήδη το Horizon που στην ουσία επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργήσουν τους δικούς τους κόσμους. Έτσι, λοιπόν, έχουμε το Home, που αποτελεί τη βάση κάθε χρήστη, το εικονικό σπιτικό του, στο οποίο για να μπει κάποιος τρίτος θα πρέπει να έχει πρόσκληση από τον οικοδεσπότη. Έχουμε, επίσης, το Worlds, εικονικούς κόσμους όπου οι χρήστες μπορούν να πάνε με εισιτήριο ή πρόσκληση, κι αυτό περιλαμβάνει συναυλίες, θέατρα, σινεμά, μουσεία και ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Τα Workrooms είναι ο χώρος εργασίας μας. Οι επιλογές και οι δυνατότητες που θα έχουμε στο Metaverse καθώς και ο τρόπος εικονικής ζωής σε αυτό ακόμα δεν έχουν χαρτογραφηθεί. Φανταστείτε ότι ο καθένας θα μπορεί να κάνει εκεί ό,τι κάνει στην πραγματική του ζωή. Το θέμα είναι πόσο μακρινό σενάριο είναι όλα αυτά και κατά πόσο θα μπορούμε να τα κάνουμε κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Το γεγονός ότι χρειάζεται μία επιπλέον συσκευή για να μπορεί κάποιος να μπει στον κόσμο του Metaverse είναι το βασικό εμπόδιο και πρόβλημα που έχουν για την ώρα οι εταιρείες, μια και έτσι απαιτείται μία επιπλέον ενέργεια από τον χρήστη, δηλαδή να φορέσει μια μάσκα, ένα ειδικό ζευγάρι γυαλιών κ.λπ. Η τεχνολογία όμως εξελίσσεται, οπότε δεν αποκλείεται πολύ σύντομα να δούμε λύσεις και τα κείμενα αυτά να τα διαβάζει το άβατάρ σας στο Μetaverse, πίνοντας έναν εικονικό καφέ σε μια εικονική καφετέρια κάπου στον κόσμο.

Yodeck

Μια κορυφαία εταιρεία software που δείχνει τον τρόπο να συναντηθούμε ξανά!

Δ

εν μπορεί, κάπου θα έχεις πετύχει μια διαφημιστική οθόνη που σε έχει εντυπωσιάσει. Κι αν αυτό που σου έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον είναι αυτό που βλέπεις, εκείνο που δεν φαίνεται είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό. H Yodeck είναι μια εταιρεία λογισμικού που προσφέρει software, ώστε οι επιχειρήσεις να διαχειρίζονται ακόμα και από μακριά, με ένα application, όλες τις οθόνες που προβάλλουν το μήνυμά τους και αποτελεί μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες στον κλάδο της ψηφιακής σήμανσης. Ξεκινώντας το 2015 από μια ομάδα 3 προγραμματιστών, έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο όνομα και τροφοδοτεί αυτήν τη στιγμή χιλιάδες οθόνες σε όλο τον κόσμο, συνεργαζόμενη με ηγέτες της παγκόσμιας αγοράς. Η παρουσία της στην Ελλάδα είναι σημαντική για πολλούς λόγους, αλλά ο πιο βασικός είναι ότι απασχολεί σε ποσοστό 90% Έλληνες και συνεχώς αναζητά νέους συνεργάτες. Στη σελίδα της www.yodeck. com μπορείς να βρεις όλες τις πληροφορίες και στο section «Careers» να δεις τις ανοιχτές θέσεις. Αλλά ακόμα κι αν δεν ταιριάζεις σε κάποια από αυτές, μπορείς να στείλεις το βιογραφικό σου και να είσαι σίγουρος ότι θα αξιολογηθεί και δεν θα περάσει απαρατήρητο. Αυτή την περίοδο, που όλοι προσπαθούμε να ξαναβρούμε τα πατήματά μας μετά την πανδημία και την καραντίνα που μας στέρησαν τη διά ζώσης επικοινωνία, η Yodeck υποστηρίζει τη διοργάνωση τεχνολογικών meetups, παρέχοντας όλα όσα χρειάζονται και φυσικά τηρώντας πάντα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας κατά του Covid-19. Προσφέρει σύγχρονη αίθουσα συνεδριάσεων στο κέντρο της Αθήνας με

χωρητικότητα έως 30 άτομα για meetings οποιαδήποτε εργάσιμη μέρα μετά τις 17:00, εξοπλισμένη με σύγχρονα συστήματα ήχου και προβολέα, ενώ αναλαμβάνει τη χορηγία για την κάλυψη φαγητού και ποτών. Οι συναντήσεις γίνονται και πάλι ζωντανές σε ένα ασφαλές περιβάλλον που θέτει σε προτεραιότητα την ασφάλεια των συμμετεχόντων. Μπορείς απλώς να δηλώσεις ενδιαφέρον στο hr@yodeck.com και να θυμηθείς πώς είναι να συναντιόμαστε από κοντά!

Από το 2015 μέχρι σήμερα, έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο όνομα και τροφοδοτεί αυτήν τη στιγμή χιλιάδες οθόνες σε όλο τον κόσμο, συνεργαζόμενη με ηγέτες της παγκόσμιας αγοράς.

https://www.yodeck.com/

21.4.22 – lifo

29

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ

15 gadgets που επιλέξαμε από την aθηναϊκή αγορά.

ö

Google

tech mania

aπό th lifo team

Έξυπνο ηχείο Nest Mini Chalk. www.plaisio.gr

ñ

Samsung Φορητός Projector Freestyle Smart Full HD. www.samsung.com

î

Divoom Bluetooth Ηχείο Ditoo Plus Blue. www.kotsovolos.gr

ñ

TP-Link Ασύρματη IP Camera Tapo C200. www.plaisio.gr

ö

ö

HUAWEI

Canon

Smartphone P50 Pro.

DSLR Φωτογραφική Μηχανή EOS 250D.

www.consumer. huawei.com

www.kotsovolos.gr

ñ

iRobot Σκούπα Ρομπότ Roomba Combo 113. www.public.gr

30 lifo – 21.4.22

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ + ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ö

Asus Laptop Zenbook Pro. www.asusplus.gr

ñ

JVC

ñ

Τηλεόραση Smart TV LT32K394 32”.

Xiaomi

www.kotsovolos.gr

Smartphone Xiaomi 12. www.plaisio.gr

ö

Apple

ö

Watch Series 7. www.public.gr

Lenovo Laptop Yoga 9i. www.lenovo.gr

ñ

Marshall Φορητά ηχεία Stanmore II. www.public.gr

î

Asus Laptop ROG Zephyrus M16. www.asusplus.gr

ñ

Nintendo Κονσόλα Switch Lite. www.public.gr

21.4.22 – lifo

31

32 lifo – 21.4.22

724

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«Paradoxical e-traditions», μια έκθεση εμπνευσμένη από το επαναστατικό δοκίμιο της Donna Haraway Το «Paradoxical e-Traditions» είναι μια έκθεση με αφετηρία θέματα που τίθενται στο δοκίμιο της Haraway A cyborg manifesto. Σε αυτό η συγγραφέας παρουσίασε μια προσπάθεια «να οικοδομήσει έναν ειρωνικό πολιτικό μύθο, πιστό στον φεμινισμό, στον σοσιαλισμό και στον υλισμό», όπως αναφέρει η ίδια. Το πρότζεκτ συγκεντρώνει έργα και περφόρμανς που αναφέρονται στην εξέλιξη της σχέσης του ανθρώπου με τη μηχανή και της αναδυόμενης υπολογιστικής τεχνολογίας με ό,τι είναι διαχρονικά αντιληπτό ως πολιτισμική παράδοση στις κοινωνίες. Έως τις 25/5, P.E.T. Projects, Κερκύρας 87, είσοδος ελεύθερη

34

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

35

ΒΙΒΛΙΟ Η Ευρώπη του 21ου αιώνα: Μια όχι χαρούμενη, αλλά σίγουρα ενδιαφέρουσα ιστορία

36

ΜΟΥΣΙΚΗ H Ignes θέλει να αλλάξει το ελληνικό rap game

21.4.22 – lifo

33

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Ο Άνθρωπος απ’ τον Βορρά Το φιλόδοξο έπος του Ρόμπερτ Έγκερς ξαναφέρνει τους Βίκινγκ και την Μπιορκ στη μεγάλη οθόνη. Ένας Βίκινγκ πρίγκιπας ταξιδεύει μακριά προκειμένου να πάρει εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα του.

ΣΥΝΟΨΗ:

Η

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

34 lifo – 21.4.22

αδυναμία όλων μας στο αναπόδραστα σκοτεινό, ιδιόμορφα μεταφυσικό φιλμικό σύμπαν του Ρόμπερτ Έγκερς είναι δεδομένη. Και οι αγγλόφωνοι κριτικοί έχουν υποκλιθεί ήδη βαθιά στον Άνθρωπο απ’ τον Βορρά. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως η τελευταία του, πολυαναμενόμενη ταινία δεν πάσχει από άνιση σκηνοθεσία, σεναριακούς πλατειασμούς, άστοχες προφορές και μια αίσθηση σκηνοθετικού μεγαλείου σπαρμένη σε έναν βασικό σκελετό εκδίκησης που βασίζεται στον σκανδιναβικό μύθο του Άμλετ, γραμμένο από τον ιστορικό και θεολόγο Saxo Grammaticus, όπως τον διατήρησε στη Δανιμαρκία και τον διαιώνισε φινιρισμένα και ποιητικά ο Σαίξπηρ. Ο μετατοπισμένος στην Ισλανδία Άμλεθ του Έγκερς είναι κι αυτός ο γιος του βασιλιά ( Ίθαν Χοκ) που έχασε τη ζωή του από το μανιασμένο χέρι του αδελφού του (ο Κλάες Μπανγκ από το Τετράγωνο του Ρούμπεν Όστλουντ) και εραστή της μητέρας του. Γλίτωσε μετά βίας, μεγάλωσε στη βία και σαν ατρόμητο αγρίμι ορκίστηκε να σκοτώσει τον φονιά του πατέρα, να σώσει τη μάνα και να ελευθερωθεί. Όταν βρίσκει τα ίχνη του έκπτωτου πλέον θείου, σκαρώνει ένα σχέδιο με ακλόνητη πίστη στη σκοτεινή Θεία Χάρη, τρυπώνει στη στρατιά των σκλάβων του κατάπτυστου θείου Φιόλνιρ, προστατεύει και εν τέλει ερωτεύεται τη μάγισσα Όλγκα (η Άνια Τέιλορ Τζόι του «Γκαμπί της Βασίλισσας», που αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στη δική του Witch) και οδηγείται από το αιματοβαμμένο πεπρωμένο του προς την έσχατη μονομαχία που ονειρευόταν από τότε που ορφάνεψε τραυματικά, αβοήθητα, γι’ αυτό και ταπεινωτικά. Με αξιοσημείωτο άλμα στον συνήθως ταπεινό προϋπολογισμό του (ενενήντα εκατομμύρια δολάρια), γενναιόδωρο καθώς και

ετερόκλητο καστ που περιλαμβάνει τη Νικόλ Κίντμαν στον ρόλο της μητέρας Γκούντρουν και την Μπιορκ στην όχι απρόσμενα απόκοσμη επανεμφάνισή της ως Προφήτη σε major παραγωγή μετά το Χορεύοντας στο Σκοτάδι, και μια σειρά από εφέ που δημιουργούν εκρήξεις ψυχεδελικού slasher στο ατμοσφαιρικό στόρι λύτρωσης, έρωτα και belonging, ο Άνθρωπος απ’ τον Βορρά υπαινίσσεται συνεχώς τη διέξοδο από τον μηδενισμό που κυρίευε την Τόμασιν στο Witch και τους συγκατοίκους από την κόλαση στον Φάρο. Ο βασιλιάς με τον μικρό γιο του μέσα σε μια «μαστουρωμένη» σπηλιά να ουρλιάζουν σαν λύκοι και να σέρνονται στα τέσσερα μπροστά στον εκστατικό μάγο (ο Γουίλεμ Νταφόου, ποιος άλλος…) είναι ένα παραισθητικό ξεκίνημα πολλά υποσχόμενο και μετά από ένα επιδέξιο μονοπλάνο αποκρουστικής βίας μέσα στο frame, όπου συστήνεται ο ενήλικος Άμλεθ, οργισμένος και αναίσθητος, η ταινία προσγειώνεται σε κατάσταση αναμονής, με διαλείμματα που συντηρεί η αφοσίωση και εσωτερική αμφισημία του αφοσιωμένου, συγκινητικού, δυναμικού Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ στον ρόλο της καριέρας του. Κτηνώδης και τυφλωμένος, ο Άμλεθ του γίνεται συναρπαστικός γιατί αποκτά συνείδηση και κυρίως συναίσθηση της ανθρώπινης φύσης του, σε μια ενδιαφέρουσα, πιο ευάλωτη και σαρωτική παραλλαγή του Ταρζάν, που ο γιος του Στέλαν είχε παίξει όχι πολύ παλιότερα. Η διαφορά της επιλογής δεν είναι πλέον μεταξύ του παλατιού και της ζούγκλας, του καθωσπρέπει πολιτισμού και των αυθεντικών πρωτόγονων, αλλά μεταξύ της ζωής και της τιμής, του μεγέθους της ανεπίτρεπτης οικογενειακής προδοσίας που έχει βαλθεί να ακυρώσει, με την πεποίθηση πως ο σωστός πολεμιστής πέφτει ηρωικά νεκρός μόνο απ’ το σπαθί. Στη διαδρομή, ο Έγκερς καλείται να ξηλώσει τα προσχήματα του σαιξπηρικού Άμλετ αλλά και τις αρθρώσεις της κραταιάς πατριαρχίας. Η αχίλλειος πτέρνα του κληρονό-

INFO THE NORTHMAN ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Ρόμπερτ Έγκερς ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ, Άνια Τέιλορ Τζόι, Κλάες Μπανγκ, Νικόλ Κίντμαν

μου είναι η δόλια μητέρα, το αιώνιο θύμα στο μυαλό του. Πιστεύει πως έχει πέσει στα δίχτυα του άρπαγα θείου. Τον περιμένει μια έκπληξη – στην καλύτερη σκηνή της Νικόλ Κίντμαν, η οποία τεντώνει την υπομονή μας με την ασαφώς σκανδιναβίζουσα (θα μπορούσε να σλαβίζει ή να ρωσίζει) προφορά της, όπως και οι υπόλοιποι ηθοποιοί, που ακουστικά θα ήταν πιο σώφρον να είχαν υιοθετήσει μια ουδέτερη αγγλική. Πολυθεματικός και πολυπρόσωπος, ο Άνθρωπος του Βορρά ενσωματώνει μερικά από τα ένστικτα του Έγκερς για την αποτύπωση της φρίκης και το παράξενο αμπαλάζ που μας επιφυλάσσει μέχρι να αποκαλυφθεί το ανατριχιαστικό της δώρο. Το στυλιζάρισμα στο μεταφυσικό κομμάτι της ταινίας δεν είναι πιο πρωτότυπο απ’ όσα έχει κάνει μέχρι τώρα, αν και σίγουρα φαίνεται πιο πλούσιο. Πύρινες μονομαχίες και καβαλάρηδες στον ουρανό σίγουρα χορταίνουν το μάτι, την ίδια στιγμή που ατάκες από τον διάλογο εκπλήσσουν με τον πεζό παραλογισμό τους – δεν είναι καν ο νόστιμος αναχρονισμός που ανέτρεπε τη σκονισμένη ιστορική ακαδημαϊκότητα στο ελαφρώς ρεβιζιονιστικό και hip Λιοντάρι του χειμώνα του Άντονι Χάρβεϊ από το 1968. Σ’ αυτό το βίκινγκ έπος, το ασυνήθιστο ζητούμενο ήταν να ικανοποιηθούν οι φαν του Έγκερς, το σαφώς ευρύτερο κοινό των μυθικο-σκανδιναβικών περιπετειών αλλά και το στούντιο που του εμπιστεύτηκε χρήματα που σπανίως δίνονται σε έργο που δεν βασίζεται σε υπερήρωες ή λογοτεχνικό ή οπτικοακουστικό υλικό απτής αναγνωρισιμότητας. Ήδη ο Έγκερς παραπονέθηκε πως το τελικό μοντάζ δεν είναι αυτό που επιθυμούσε και παράλληλα καυχήθηκε πως έφτιαξε μια αντι-Marvel ταινία. Βλέποντας τις πρώτες αντιδράσεις των κριτικών, δεν είμαι σίγουρος αν θα επιμείνει πως δεν είναι 100% ο πατέρας του Northman. Το ότι η ταινία του δεν είναι μαρβελική ή κομίστικη, είναι βέβαιο. Αυτό που συνέβη είναι η απόσπαση της συνεκτικότητας της αφήγησής του, εκεί που το εξίσου μπρουτάλ Valhalla Rising, η καλύτερη ταινία του Νίκολας Γουίντινγκ Ρεφν, κράτησε το μυστήριο και τη φλόγα της εκδίκησης από την αρχή ως το τέλος. Στη μεγάλη κλίμακα του Ανθρώπου του Βορρά οι σφαγές και οι μεταφυσικές προσδοκίες σκόρπισαν σε ένα καλαίσθητο, παρατεταμένο αφήγημα λαμπρών εξάρσεων και ανιαρών μεσότιτλων.

Ο

Χέιρτ Μακ, ο Ολλανδός δημοσιογράφος και συγγραφέας είχε αποχαιρετήσει τον εικοστό αιώνα, πριν από είκοσι χρόνια με τον καλύτερο τρόπο: με το βιβλίο του Στην Ευρώπη. Σε αυτό το πολυσέλιδο αφήγημα, που έγινε ευρωπαϊκό μπεστ-σέλερ, ο Μακ έψαχνε την έννοια της Ευρώπης μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που είχαν κάτι να πουν για τον ευρωπαϊκό εικοστό αιώνα αλλά και μέσα από ταξίδια σε πόλεις, χωριά, νεκροταφεία, καφενεία, στρατόπεδα. Εκατοντάδες Ευρωπαίοι είχαν αφηγηθεί στον Χέιρτ Μακ τις ιστορίες τους, τις δικές τους μικρές ιστορίες που συνέθεταν τη μεγάλη ιστορία της ηπείρου μας. Αυτή η μεγάλη αφήγηση τελείωνε το 1999. Δεν ήταν μόνο η χρονιά του τέλους της χιλιετίας. Ήταν η χρονιά του ευρώ, της εξάπλωσης των κινητών τηλεφώνων και του ίντερνετ αλλά και των βομβαρδισμένων γεφυρών στο Νόβι Σαντ. Υπήρχε όμως μια αισιοδοξία σ’ αυτό το βιβλίο για το μέλλον της Ευρώπης στον εικοστό πρώτο αιώνα που ερχόταν. Αλλά στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του εικοστού πρώτου αιώνα είναι πλέον σίγουρο ότι τα πράγματα εξελίσσονται διαφορετικά. Το εργοστάσιο της ιστορίας δουλεύει ξανά στο φουλ και ο τακτοποιημένος ευρωπαϊκός κόσμος μας της ειρήνης και της ευημερίας μοιάζει ξανά να ανατρέπεται. Ο Χέιρτ Μακ γράφει λοιπόν ξανά για την Ευρώπη στην πρώτη εικοσαετία του καινούργιου αιώνα. Χρησιμοποιεί την ίδια δοκιμασμένη μέθοδο, μαρτυρίες και ταξίδια σε απρόοπτους τόπους-κλειδιά, για να διηγηθεί το ταραχώδες ξεκίνημα του ευρωπαϊκού κόσμου. Αν αναλογιστούμε τι μας έχει συμβεί, το ξεκίνημα δεν είναι απλώς ταραχώδες αλλά και απειλητικά ανησυχητικό: η πτώση των τραπεζών το 2008, η οικονομική κρίση που ακολουθεί, η προσάρτηση της Κριμαίας από τους Ρώσους, η μεταναστευτική κρίση, το Brexit. O Μακ κλείνει την αφήγησή του το 2021, με την

κρίση του κορωνοϊού. Αλλά σαν να προβλέπει αυτά που θα έρθουν, γράφει στο τέλος του προλόγου του: «Κάποτε ο κόσμος πίστευε ότι η δυτική ελευθερία και η δημοκρατία σιγά-σιγά θα κατακτούσαν την ανατολική Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Τώρα μοιάζει μάλλον να πηγαίνουμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η Ευρώπη ψάχνεται, διαιρεμένη και αποδυναμωμένη. Η Ρωσία αρπάζει κάθε ευκαιρία για να σπείρει νέα διχόνοια. Η Κίνα ορμάει παντού στα κενά που δημιουργούνται –στην Κεντρική Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στην Ελλάδα– και που η δυτική Ευρώπη αφήνει ακαλλιέργητα». Βάζοντας την αφήγησή του κάτω από τον τίτλο του πασίγνωστου μυθιστορήματος του Καρόλου Ντίκενς Μεγάλες Προσδοκίες, που προφανώς λειτουργεί ως ειρωνικός υπαινιγμός, ο Χέιρτ Μακ απευθύνει το βιβλίο του στο μέλλον, σε κάποια φοιτήτρια που το 2072 καλείται να γράψει μια εργασία γι’ αυτά που συνέβαιναν μισόν αιώνα πριν: «Δεν πρόκειται να είναι χαρούμενη ιστορία, πολύ φοβάμαι, αλλά οπωσδήποτε ενδιαφέρουσα». Ο Χέιρτ Μακ επιλέγει να ξεκινήσει την αφήγησή του από μία άκρη της Ευρώπης, ίσως από τα πιο απομακρυσμένα σημεία της, τη μικρή νορβηγική πόλη Κίρκενες, με 3.500 κατοίκους, που βρίσκεται σε σπάνια στρατηγική θέση, μόλις πενήντα χιλιόμετρα από τα ρωσικά σύνορα. Στο εστιατόριο της μικρής πόλης μπορεί να βρει κανείς βασιλικά καβούρια που αλιεύονται στον αρκτικό ωκεανό, «κατεργάρικα ζωντανά για τα οποία τρελαίνονται τα πολυτελή εστιατόρια της Ευρώπης», φιλέτο φάλαινας ή μακαρονάδα με τάρανδο και μανιτάρια. Αλλά δεν είναι η γαστρονομία που κάνει το Κίρκενες σημαντικό, ούτε η πολική νύχτα και ο ατέλειωτος χειμώνας. Το Κίρκενες είναι ένα «γεωπολιτικό καζάνι που βράζει». Είναι το βορειότερο λιμάνι της Ευρώπης που δεν παγώνει και επιπλέον η πύλη εισόδου προς το Μούρμανσκ, ένα από

geert mak Μεγάλες προσδοκίες

Το όνειρο της Ευρώπης, 1999-2021 Μτφ.: Ινώ Βαν Ντάικ Μπαλτά Εκδόσεις Μεταίχμιο Σελ.: 686

Η Ευρώπη του 21ου αιώνα: Μια όχι χαρούμενη, αλλά σίγουρα ενδιαφέρουσα ιστορία Μέσα από μαρτυρίες και ταξίδια σε τόπους με γεωπολιτική σημασία, ο Ολλανδός δημοσιογράφος και συγγραφέας Χέιρτ Μακ παρουσιάζει τους Ευρωπαίους και την Ευρώπη στις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα. Η ιστορία δουλεύει πάλι στο φουλ και η πραγματικότητα του ευρωπαϊκού κόσμου μοιάζει να ανατρέπεται.

τα σπουδαιότερα λιμάνια της Ρωσίας. Καθώς οι πάγοι λιώνουν, φαίνεται ότι το Κίρκενες προορίζεται να γίνει κύριο λιμάνι για τον μελλοντικό νέο θαλάσσιο δρόμο προς την Ασία που θα παρακάμπτει τη διώρυγα του Σουέζ. Ο δήμαρχος του Κίρκενες βλέπει την πόλη του ως μελλοντική Σιγκαπούρη. Και δεν είναι μόνο αυτό: το λιώσιμο των πολικών πάγων θα κάνει προσβάσιμα τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου αλλά και σιδήρου, χαλκού και χρυσού. Το μεγάλο μέρος της Ευρώπης βλέπει το λιώσιμο των πάγων ως κατάρα, αλλά στο Κίρκενες το βλέπουν ως ευλογία. Εκείνο όμως που κάνει σημαντικό το Κίρκενες είναι ότι εδώ «δοκιμάζεται» μια νέα γεωπολιτική, πολύ πριν αυτή γίνει αντιληπτή στην άλλη Ευρώπη. Επειδή το λιμάνι της μικρής νορβηγικής πόλης δεν παγώνει, όπως ήδη είπαμε, το Κίρκενες ήταν το σημαντικότερο ορμητήριο της ρωσικής αλιείας. Το ναυπηγείο του εργαζόταν κατά 75% για τους Ρώσους. Στο Gay Pride έπαιρναν μέρος Ρώσοι ομοφυλόφιλοι από το Μούρμανσκ, καθώς κάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο στη Ρωσία. Αλλά με την προσάρτηση της Κριμαίας και τις δυτικές κυρώσεις, το καθεστώς του Πούτιν σκλήρυνε τη στάση του, η ρωσική αλιεία βρέθηκε σε αδιέξοδο, όπως και οι κοινοί ποδοσφαιρικοί αγώνες. Αρκετά χρόνια πριν, το Κίρκενες άρχισε να βλέπει και να ζει αυτό που βλέπει η άλλη Ευρώπη τους δύο τελευταίους μήνες με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μέσα απ’ αυτή την οπτική και την προοπτική, ο Χέιρτ Μακ εντάσσει τη γεωγραφία στην αφήγησή του για να καταλάβουμε τι συμβαίνει στην Ευρώπη αυτές τις δύο πρώτες δεκαετίες του εικοστού πρώτου αιώνα. Οι μαρτυρίες πλαισιώνουν την κεντρική αφήγηση και μας βοηθούν να κατανοήσουμε, μέσα από την ανθρώπινη εμπειρία, ιδέες αλλά και συναισθήματα των σύγχρονων Ευρωπαίων. Οι μαρτυρίες είναι πολύ καλά επιλεγμένες. Ο Αϊντίν, γιος κομμουνιστή πρόσφυγα από το Ιράν, που έχει όμως εγκλιματιστεί στη Δανία και ζει την ευρωπαϊκή ευτυχία, χάνοντας όμως τη σχέση με τον πατέρα του. Ο Στέβεν, ένας νέος δυναμικός Ολλανδός, που εργάζεται στη διαχείριση αποθεματικών μεγάλης τράπεζας – κι ύστερα έρχεται η κρίση. Η Άννα, που ξαναβρίσκει και ανασυντάσσει την εβραιοπολωνική της ταυτότητα, ζώντας ταυτόχρονα την άνοδο του αντισημιτισμού. Η Ουμάγια, από την Παλαιστίνη, που προσπαθεί να κάνει καριέρα παρουσιάστριας στη Φινλανδία. Αντιμετωπίζει όμως τεράστιο ρατσισμό και αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα. «Η πόρτα προς την εξουσία είναι καλά κρυμμένη για τους μη λευκούς». Ο Μπαρτ, δήμαρχος μιας μικρής φλαμανδικής πόλης. Αγωνίζεται να συμβιβάσει το εθνικιστικό παρελθόν της οικογένειάς του με την πραγματικότητα της πόλης που διοικεί, μιας πόλης μαροκινών μεταναστών. Και, τέλος, δύο γνώριμοι, το ζεύγος Κώστας και Έφη. Κάπου στην Κυψέλη, αφηγούνται τη συντριβή του μικροαστικού τους ονείρου στην ελληνική κρίση. Ο Χέιρτ Μακ γράφει συναρπαστικά. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Αλλά όσο μπορώ να ελέγξω, δεν αποφεύγει κάποια σχηματοποίηση και στερεότυπα. Η μαρτυρία «Κώστας - Έφη» είναι γεμάτη από στερεότυπα που σίγουρα θα ενοχλήσουν τον Έλληνα αναγνώστη. Αλλά ακόμη κι έτσι οι Μεγάλες Προσδοκίες είναι ένα σημαντικό βιβλίο για την Ευρώπη και την ευρωπαϊκή ταυτότητα, κυρίως για την ευρωπαϊκή καθημερινότητα, που δεν μπορεί να αφήσει κανέναν αδιάφορο.

Βιβλίο

ΙΣΤΟΡΙΑ

απο toν niko μπακουνακη 21.4.22 – lifo

35

φωτό: παρισ ταβιτιαν

Μουσική

INFO https://www. instagram.com/ iamignes https://www. youtube.com/ channel/ UCo2UKEBBDvJJMHtrhQDcZJg πλατφόρμες.

H Ignes θέλει να αλλάξει το ελληνικό rap game Η ξεχωριστή Αθηναία ράπερ είναι ένα κορίτσι με όραμα που παλεύει μόνο του και κάνει μουσική με τους δικούς του όρους.

Ό

από τον m. hulot

36 lifo – 21.4.22

ταν εμφανίστηκε το «Selecao» της Ignes στα sessions του Dof Twogee το κοινό που τα παρακολουθούσε με ευλάβεια ξαφνιάστηκε. Δεν ξένισε μόνο το γεγονός ότι η Ignes ήταν γυναίκα (η μοναδική σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον) αλλά κυρίως ο τρόπος που ράπαρε, «μασώντας» τις λέξεις. Λόγω της ιδιαιτερότητας του mumble rap, το «Selecao» προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, από εκδηλώσεις λατρείας μέχρι χλευασμό, κι αυτό μπορεί να

το διαπιστώσει κανείς διαβάζοντας τα σχόλια κάτω από το κομμάτι στο YouTube. Ωστόσο, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή των sessions, που σημαίνει ότι οι ίδιοι που έγραφαν «πάντα ήθελα να ακούσω ένα κομμάτι σε γραμμική Β» και ότι «πρέπει να το βάλουν σε listening σε όσους δίνουν εξετάσεις για ελληνική υπηκοότητα» το άκουσαν τελικά πολλές φορές. Η Ignes είχε πετύχει τον στόχο της. Είναι ένα κορίτσι που ξέρει ακριβώς ποιος είναι ο ρόλος του στο rap game και έχει όρα-

μα, κάτι που λείπει από το ραπ, ένα μεγάλο μέρος του οποίου έχει εγκλωβιστεί πλέον σε μια στάνταρ θεματολογία και στην καφρίλα. Η Ignes θέλει να το αλλάξει αυτό. «Το “Selecao” ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία», λέει. «Τότε έψαχνα παραγωγές, έτσι ήρθα σε επαφή με τον Dof, ο οποίος είχε ακούσει το “Neon” που είχα βγάλει και παρόλο που δεν ήμουν τόσο ελεύθερη εκεί, αυτός ένιωσε τι είχα κάνει και μου είπε το εξής: “Μη φοβάσαι να μιλήσεις για σένα, γιατί έχεις πολλά να πεις μέσα από

ΝΕΟ ΠΡΟΣΩΠΟ τη ζωή σου”. Αυτό με έκανε να νιώσω πολύ ωραία, γιατί μέχρι τότε άκουγα ότι είμαι πολύ μικρή, ότι δεν έχω κάτι να πω, αρά δεν υπήρχε λόγος να γράφω. “Δεν έχεις ζήσει τίποτα”, μου έλεγαν. Έχει μεγάλη σημασία να έρθεις σε επαφή με αυτό που ζεις και έμαθα ότι έχεις πάρα πολλά να πεις μόνο και μόνο επειδή είσαι αυτός που είσαι. Αυτό μου έδωσε ένα παραπάνω κίνητρο να εκφραστώ έτσι όπως θέλω και όπως είμαι 100%. Το “Selecao” ήταν ξεκάθαρα ένας πειραματισμός, έλαβα αυτό το φοβερό beat και από την πρώτη στιγμή που το άκουσα μου βγήκε αυτό το trippy vibe. Δεν είχα σκεφτεί καν ότι κάνω mumble rap, έγινε ασυνείδητα, ακριβώς επειδή είχα αυτές τις σκέψεις στο μυαλό μου και μου βγήκε φυσικά το συναίσθημα. Ήταν πολύ αστείο, γιατί στο στούντιο είπα στον Dof “θέλω να το πω σαν να έχω γυρίσει από hungover” και θυμάμαι, όταν πήγαμε για τη μείξη στον Μικρό Κλέφτη, μου είπε “αυτό είναι mumble”. Δεν το έκανα εσκεμμένα, σίγουρα όμως είχα επηρεαστεί από τον Young Thug που άκουγα τότε, μου άρεσε πάρα πολύ το “Best Friend”». Το «Selecao» ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο views στο YouTube, κάνοντας την Ignes την πιο δημοφιλή Ελληνίδα ράπερ του 2021. Πριν από μερικές μέρες εμφανίστηκε το νέο κομμάτι της «Hades», όπου οι στίχοι είναι ξεκάθαροι. «Θεωρώ ότι τα κομμάτια έχουν παρόμοιο vibe. Το “Hades” είναι επίσης πολύ σημαντικό κομμάτι για μένα», λέει. «Μου αρέσει να είναι άμεσος ο στίχος μου, δεν μου άρεσαν ποτέ οι βαρύγδουπες λέξεις στην τέχνη, ο πολύ λυρικός στίχος, ο πιο ρομαντικός. Μου αρέσει να μιλάει ο άλλος λίγο πιο λιτά, σαν να είναι άνθρωπος της γειτονιάς, οπότε μου αρέσει να μιλάω απλά γενικά. Κάθε κομμάτι είναι ένα έργο δικό μου με το οποίο εκφράζομαι η ίδια, αλλά και ένα μέσο επικοινωνίας, οπότε με αφορά ο ακροατής μου. Το “Hades” το θεωρώ πιο street κομμάτι, έχει μια ηρεμία και είναι ταξιδιάρικο. Είναι αισιόδοξο το ότι πάρα πολλοί νέοι εκφράζονται μέσα από το ραπ και πλέον το βλέπω παντού, όπου κι αν πάω. Μου αρέσει πάρα πολύ αυτό. Μπορεί να μην υπάρχει αρκετή διαφοροποίηση, πολλοί όντως μιμούνται, αλλά τουλάχιστον εκφράζονται, έστω και μέσω της μίμησης. Θεωρώ ότι βρίσκεις τον εαυτό σου μόνο και μόνο που τον εκθέτεις. Το θετικό είναι ότι βγαίνουν με μεγαλύτερο τσαμπουκά οι νέοι να πειραματιστούν και να υπάρξουν στον χώρο. Από κει και πέρα, καλλιτεχνικά, σίγουρα το νέο ραπ έχει αφήσει πίσω του ήχο, υπάρχει ποικιλία και με τον καιρό θα υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη. Είμαι αισιόδοξη ως προς αυτό. Όσον αφορά το περιεχόμενο και το τι λέει ο καθένας, θεωρώ ότι είναι κάτι εντελώς προσωπικό. Θα ήθελα να δω κι άλλες θεματολογίες. Όπως είδα κι άλλη ποικιλία ηχητικά, θέλω να δω και στιχουργικά. Ως ακροάτρια θα μου τραβούσε την προσοχή ένα κομμάτι που

θα είχε διαφορετικό περιεχόμενο. Ωστόσο, από άποψη υποδομών τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα, δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Υπάρχουν producers, υπάρχει υλικό, κάποια στούντιο, εταιρείες διανομής. Μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα ξεκινούσες να ασχολείσαι με τη μουσική και θεωρούσες δεδομένο ότι δεν θα ζήσεις από αυτή. Η τραπ σκηνή το έσπασε αυτό το στερεότυπο ότι στην Ελλάδα δεν μπορείς να ζήσεις από την τέχνη σου, οπότε πρέπει να κάνεις και κάτι άλλο. Αυτό με άγχωνε πάντα, γιατί όταν σου λένε οι δικοί σου “ναι, κάνε μουσική, αλλά θα πεινάσεις, θα είσαι στον δρόμο”, αυτό είναι λίγο τρομακτικό. Το ίδιο κάνει και το σχολείο. Τι τέχνη να τολμήσει να κάνει το παιδί που βλέπει τη μάνα του να γυρνάει από δυο δουλειές και του λέει “βρες κι εσύ να δουλέψεις, γιατί δεν βγαίνουμε”; Ακόμα κι αν είσαι από πιο ευκατάστατη οικογένεια, οι γονείς σου θα σου πουν “πρέπει να επιβιώνεις”. Υπάρχει ως νοοτροπία στην Ελλάδα αυτό. Με την τραπ τα παιδιά αισθάνθηκαν για πρώτη φορά ότι ίσως μπορούν να κάνουν αυτό που θέλουν και να ζήσουν από αυτό». «Πόσο σε έχει καθορίσει η περιοχή της Αθήνας όπου μεγάλωσες;» «Πολύ. Έχω αλλάξει διάφορες περιοχές εντός της Αθήνας και έχω δει διαφορετικό κόσμο και νοοτροπίες. Μπορεί από μια γειτονιά σε μια άλλη να διαφέρει πολύ ο τρόπος ζωής των κατοίκων. Συγκεκριμένα, τα παιδικά μου χρόνια τα έζησα στη Νέα Σμύρνη, ώσπου στα δεκαοχτώ μου αποφασίσαμε να μεταφερθούμε οικογενειακώς στη Βικτώρια. Τον πρώτο καιρό είδα στενόχωρα πράγματα. Κυρίως ναρκωτικά και άστεγους, ενώ μερικές φορές έφαγα και δακρυγόνα – ένα διάστημα, περίπου κάθε Παρασκευή και Σάββατο, αν επέστρεφες από την έξοδό σου στα Εξάρχεια ή κάποια κοντινή περιοχή και περνούσες από το Πολυτεχνείο, γίνονταν επεισόδια. Έπειτα, για κάποια χρόνια έμεινα Αμπελόκηπους με τον αδερφό μου και μετά ξαναγύρισα Βικτώρια. Στο κέντρο, ωστόσο, ένιωσα ότι βρήκα το πραγματικό μου σπίτι, γι’ αυτό και στηρίζω πολύ την περιοχή και τους κατοίκους της και επιθυμώ να τους δω στα καλύτερά τους». «Θέλεις να σχολιάσεις τον τρόπο που αναφέρονται στις γυναίκες, γενικά, οι ράπερ, όχι μόνο στο ελληνικό ραπ;» «Γενικά, πιστεύω ότι ο τρόπος που παρουσιάζεται η γυναίκα είναι πολλές φορές σεξιστικός, παρωχημένος και μονοδιάστατος. Όχι πάντα και όχι απ’ όλους, εννοείται. Δεν μου αρέσει γενικώς στη ζωή αυτό, οπότε ούτε και στη μουσική. Θα ήθελα να αλλάξει σίγουρα και αν μπορώ να συμβάλω προς αυτή την κατεύθυνση, θα το κάνω. Πάντως, πολλοί καλλιτέχνες έχουν αλλάξει ήδη την προσέγγισή τους στις γυναίκες, οπότε πιστεύω ότι θα υπάρξει γρήγορα εξέλιξη». «Είμαστε άξιοι της μοίρας μας τελικά;» «Δεν πιστεύω στη μοίρα».

Μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα ξεκινούσες να ασχολείσαι με τη μουσική και θεωρούσες δεδομένο ότι δεν θα ζήσεις από αυτή. Η τραπ σκηνή το έσπασε αυτό το στερεότυπο ότι στην Ελλάδα δεν μπορείς να ζήσεις από την τέχνη σου, οπότε πρέπει να κάνεις και κάτι άλλο.

Vintage Lovers Ένας κόσμος φτιαγμένος για παιδιά, που ξυπνά αναμνήσεις από το παρελθόν.

K Λεβίδου 16, Κηφισιά, 210 6236486 / Δημητρακοπούλου 71, Κουκάκι, 211 7409394 Facebook: Vintage Lovers, Instagram: vintageloversathens

αθώς μεγαλώνουν τα παιδιά σου, μπορεί να πιάσεις πολλές φορές τον εαυτό σου να ανασύρει αναμνήσεις από τα δικά σου παιδικά χρόνια, που νόμιζες ότι έχουν διαγραφεί. Αυτές οι αναμνήσεις γίνονται εικόνα στο Vintage Lovers, ένα ιδιαίτερο gift place που αφορά το παιδί και όλους τους ενήλικες που αναζητούν κάτι διαφορετικό για να αγοράσουν στα δικά τους παιδιά ή στα ανίψια, στα βαφτιστήρια, στα παιδιά φίλων. Τα ξύλινα εκπαιδευτικά παιχνίδια είναι σταθερή αξία που θα σε βάλει σε δίλημμα τι να πρωτοδιαλέξεις και μεταφέρουν το μήνυμα της οικολογίας αλλά και της υψηλής αισθητικής. Η συλλογή με ρούχα και παπούτσια, όπου τα παστέλ χρώματα αλλά και ο ιδιαίτερος σχεδιασμός πρωταγωνιστούν, δημιουργεί μια διαφορετική οπτική για την παιδική μόδα και θυμίζει το παρελθόν στα καλύτερά του. Το Vintage Lovers όμως έχει και μια εποχική πλευρά που ανανεώνεται κάθε τόσο, παρουσιάζοντας ξεχωριστά είδη που διαλέγει με προσοχή και πολλή αγάπη όλη η ομάδα. Για το καλοκαίρι θα βρεις τη Holiday Collection που περιλαμβάνει μια σειρά από φανταστικά μαγιό, παιχνίδια για τη θάλασσα και την πισίνα από ανακυκλώσιμα υλικά, μπρατσάκια και σωσίβια που δεν θα βρεις αλλού αλλά και μπουρνούζια, πετσέτες και σανδάλια που θα σου θυμίσουν τα δικά σου καλοκαίρια, δηλαδή τότε που όλα ήταν λίγο πιο ρομαντικά και σίγουρα λιγότερο μαζικά. Γιατί το Vintage Lovers κάθε άλλο παρά mainstream είναι, επαναφέροντας τη διαφορετικότητα αλλά και την ανάγκη να συνδεθούμε με το παρελθόν. Όλα αυτά θα τα βρεις –αλλά και θα τα νιώσεις– στο κατάστημα της Κηφισιάς, στο νέο κατάστημα που μόλις άνοιξε στο Κουκάκι αλλά και στο eshop vintagelovers.gr. Αν κάθε τόσο σου έρχεται αυθόρμητα η ερώτηση «θυμάσαι τότε;», στο Vintage Lovers θα βρεις τις απαντήσεις που ψάχνεις.

21.4.22 – lifo

37

ΓΕΥΣΗ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΟΚΟΛΑΤΈΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΆ ΑΥΓΆ ΑΠΌ ΤΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΕΊΑ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ

από τη ζωη παρασιδη φωτο: παρισ ταβιτιαν

ΟΙ ΣΎΓΧΡΟΝΟΙ ΖΑΧΑΡΟΠΛΆΣΤΕΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΎΤΕΡΗ ΠΟΙΌΤΗΤΑ ΣΟΚΟΛΆΤΑΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΣΧΈΔΙΑ ΠΟΥ ΖΗΛΕΎΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΆΛΟΙ.

38 lifo – 21.4.22

POULETTE Η Κατερίνα Λιβά φημίζεται για τα γλυκά της καλλιτεχνήματα. Ζωγραφίζει στο χέρι τα αυγά της από λευκή σοκολάτα velvet της Callebaut και τα στολίζει με απόλυτα ανοιξιάτικα και ρομαντικά μοτίβα. Το συγκεκριμένο αυγό είναι εμπνευσμένο από μοτίβα της Σικελίας. Ελληνοσερβικής Φιλίας 64, Αγία Παρασκευή, 211 1114172

DIMITRIS ECONOMIDES

ANTONIS SELEKOS CONCEPTUAL DESSERTS

Ένα αυγό-δίνη με bitter σοκολάτα Εκουαδόρ του Nicolas Berger από 75% κακάο, που εσωτερικά κρύβει μια στρώση πραλίνας.

Στόλισε τα αυγά του πληθωρικά, δίνοντας προσοχή στη λεπτομέρεια. Το πράσινο έχει bitter σοκολάτα και ανθό αλατιού.

Λεωφ. Κηφισίας 340, Νέο Ψυχικό, 210 6755000

Εριφύλης 2, Παγκράτι, 210728888

KORA

GB CORNER GIFTS & FLAVORS

Στον third wave φούρνο ετοίμασαν αυγά από σοκολάτα γάλακτος σε διάφορα χρώματα, ζωγραφισμένα στο χέρι. Jackson Pollock would approve of these eggs.

Στην αθηναϊκή Μεγάλη Βρετανία, προσφέρονται αυγά φιλοτεχνημένα σαν πολύτιμο διαμάντι, σχεδιασμένα από τον βραβευμένο chocolatier Arnaud Larher.

Παναγιώτου Αναγνωστοπούλου 44, Κολωνάκι, 210 3627855

Βασιλέως Γεωργίου Α' 1, πλ. Συντάγματος, 210 3330750

21.4.22 – lifo

39

από τη ζωη παρασιδη φωτο: παρισ ταβιτιαν 40 lifo – 21.4.22

HOLY LLAMA

PAVLOV’S LAB

Ένα αυγό από μαύρη σοκολάτα valhrona, με επικάλυψη σοκολάτας με νότες yuzu valhrona. Το γαρνίρουν με έξτρα μαύρη σοκολάτα valhrona και βιολογικό φυστίκι Αιγίνης.

Με μοντέρνες τεχνικές, παραπέμπει στα πολυτιμότερα αυγά-κοσμήματα του οίκου Fabergé. Σε dusty pink απόχρωση, με royal αισθητική, το αυγό του έχει bitter βάση και ψεκάζεται με έξτρα σοκολάτα και βούτυρο κακάο.

Γρ. Κυδωνιών 8, Υμηττός, 210 7626078

Πατριάρχου Γρηγορίου Ε’, Νέα Ερυθραία, 211 0124691

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΌΝ

OURSE

Φτιαγμένα από σοκολάτα γάλακτος και υγείας, τα πασχαλινά αυγά του κλασικού ζαχαροπλαστείου της Αθήνας είναι ανάγλυφα και κρύβουν στο εσωτερικό τους τα εκπληκτικά σοκολατάκια του.

Χρησιμοποιούν σοκολάτα γάλακτος με προέλευση από την Γκάνα. Το χρυσό, εσωτερικό αυγό κρύβει μια γέμιση με τραγανή πραλίνα από λευκή καραμελωμένη σοκολάτα, τραγανή βάφλα και ανθό αλατιού.

Βουλής 7, Σύνταγμα, 2103330546

Μυστρά 39, Γλυφάδα, 2121067019

ΓΕΥΣΗ

ΜΟKPO Η Δανάη Ρήγα, έχει δημιουργήσει πάρα πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους σχέδια αυγών, σε ποικιλία χρωμάτων, μοτίβων και θεμάτων. Ανάμεσά τους υπάρχουν και κάποια με γεωμετρικά, abstract patterns που μας γυρνάνε πίσω στα ‘80s, όπως αυτό με τη λευκή σοκολάτα. Λεωφ. Βασιλέως Γεωργίου B 8, Χαλάνδρι, 210 6838859

21.4.22 – lifo

41

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΓΕΥΣΗ

5 ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΦΑΓΗΤΟ ΚΑΙ ΓΛΥΚΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ από τη λινα ιντζεγιαννη φωτο: γιωργοσ ξανθινακησ εικονογραφηση: bianka

42 lifo – 21.4.22

ΚΟΚΚΙΟΝ «Ο κόσμος, όταν τρώει παγωτό, είναι χαρούμενος»

Τ

ο Κόκκιον είναι ένα όνομα που έχει συνδεθεί με το παγωτό. Ή μάλλον έχει συνδεθεί με το αληθινό παγωτό, εκείνο που θα σε κάνει να κλείσεις τα μάτια καθώς το απολαμβάνεις, ενώ ανασύρεις από τη μνήμη σου οικείες γευστικές εικόνες. Ο Βασίλης Παπαματθαίου, ιδιοκτήτης και ζαχαροπλάστης του Kόκκιον, μας μιλά για όλα όσα πρεσβεύει αυτό το αγαπημένο παγωτατζίδικο του κέντρου της Αθήνας.

— Βασίλη, πώς ξεκίνησε η ιδέα του Kόκκιον; Από το 2012 που επέστρεψα στην Ελλάδα είχα σταματήσει να ασχολούμαι με τη ζαχαροπλαστική, διότι δεν υπήρχε ο χρόνος. Φτιάξαμε την εταιρεία Παράξενες Ύλες και κάναμε εμπόριο πρώτων υλών ζαχαροπλαστικής και μαγειρικής. Επέστρεψα με το Κόκκιον το 2018 γιατί πάντα ήθελα να κάνω ποιοτικά γλυκά και μέσα από αυτά την «τρέλα» μου. Αξιοποιώντας τις πρώτες ύλες που οι ίδιοι εμπορευόμαστε, την επαγγελματική εμπειρία πολλών χρόνων και φυσικά το πάθος για το επάγγελμα αυτό, καταφέραμε να ξεκινήσουμε με ένα πολύ μικρό παρασκευαστήριο στην αρχή, που βρισκόταν μέσα στο ίδιο το μαγαζί στο κέντρο της Αθήνας. Οι πρώτες ύλες είναι το άλφα και το ωμέγα

αν θέλεις να φτιάξεις κάτι πραγματικά ποιοτικό. Και είμαστε στην Ελλάδα! Έχουμε πληθώρα υλών, φρούτα και εσπεριδοειδή πολύ αρωματικά, καλά γαλακτοκομικά προϊόντα, ποιοτικούς ξηρούς καρπούς, φρέσκα αυγά, ανθό αλατιού, μαστίχα, σαλέπι, αρωματικά φυτά. Ο κόσμος, όταν τρώει παγωτό, είναι χαρούμενος κι αυτό είναι το κίνητρό μας για να συνεχίζουμε.

— Πρώτες ύλες, τεχνική, εμπειρία. Τελικά, τι είναι αυτό που παίζει ρόλο για ένα αληθινά γευστικό παγωτό; Όλα μαζί. Οι προσωπικές εμπειρίες του καθενός είναι σημαντικές, όπως και οι παιδικές αναμνήσεις. Όταν γεύεσαι ένα γλυκό ή παγωτό, θέλεις να σου επαναφέρει στη μνήμη κάτι οικείο. Εννοείται, η τεχνική παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, ειδικά στη ζαχαροπλαστική. Η εμπειρία κατακτιέται με τα χρόνια. Η δική μου επαγγελματική πορεία ξεκίνησε από τη Γαλλία, η συνέχεια με βρήκε στην Αγγλία, στην Ισπανία και στο τέλος των δέκα αυτών ετών στην Ελλάδα.

— Η ομάδα σας περνάει τόσο καλά όσο φαίνεται σ’ εμάς απ’ έξω; Είναι αλήθεια αυτό! Πραγματικά περνάμε καλά. Είμαστε φίλοι από πολύ μικροί. Ξεκινήσαμε από δύο άτομα και τώρα είμαστε πολύ περισ-

σότεροι. Όλοι έχουμε την ίδια όρεξη για δουλειά και κανένας δεν περίμενε ότι θα φτάσουμε εδώ που φτάσαμε. Έχουν όλοι ανεξαιρέτως εξελιχθεί στους καλύτερους συνεργάτες, κατά βάθος όμως είμαστε φίλοι.

— Ποιες γεύσεις του Κόκκιον είναι οι δικές σου αγαπημένες; Ο κόσμος συμφωνεί; Επειδή υπάρχει μεγάλη ποικιλία, κατά καιρούς όλοι μας αλλάζουμε τις αγαπημένες μας γεύσεις, αλλά εγώ πάντα προτιμώ τα φρούτα και τα σορμπέ. Συνεχώς προσθέτουμε καινούργιες γεύσεις, ανάλογα με την εποχή. Τώρα που είναι Πάσχα έχουμε προσθέσει τρεις καινούργιες σοκολάτες. Όσο πάμε προς το καλοκαίρι, προσφέρουμε περισσότερες γεύσεις φρούτων, είτε σορμπέ είτε παγωτά. Είμαστε στην Ελλάδα! Η χώρα μας προσφέρεται για φρούτα. Στην αρχή ο κόσμος ήταν πιο διστακτικός με τα σορμπέ, αλλά πλέον τα αναζητά. Αυτό που μπορούμε να καταλάβουμε είναι ότι οι τακτικοί μας πελάτες έχουν δοκιμάσει όλο τον κατάλογο. Δεν μας εμπιστεύονται μόνο για μία αγαπημένη τους γεύση. Πάντα ρωτάμε τον κόσμο και προσαρμοζόμαστε σύμφωνα με όσα μας ζητούν. Τροποποιούμε και εξελίσσουμε κάθε συνταγή και οι πελάτες μας πάντα ζητούν να δοκιμάσουν οτιδήποτε καινούργιο.

— Έχετε ετοιμάσει νέες προτάσεις γι’ αυτό το καλοκαίρι; Φυσικά! Κάθε καλοκαίρι κάνουμε καινούργια πράγματα. Με το που μπαίνει ο Ιούνιος, βγάζουμε δικά μας ξυλάκια, με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας και χειροποίητο μπισκότο βουτύρου, γρανίτες με εποχικά φρούτα και πολλά vegan προϊόντα χωρίς γαλακτοκομικά.

KOKKION Πρωτογένους 2, Μοναστηράκι - Αθήνα 6981 563511 Facebook: Kokkion Instagram: kokkionicecream

21.4.22 – lifo

43

GELATO - CAFE- CIOCCOLATO

Arte

Θυμάσαι πώς είναι να γεύεσαι κάτι για πρώτη φορά;

Ας είμαστε ειλικρινείς. Το παγωτό γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στους λάτρεις του γλυκού και όλους τους υπόλοιπους. Γιατί, ακόμα κι αν η κατηγορία «γλυκό» σε αφήνει αδιάφορο, ένα λαχταριστό παγωτό μπορεί να σε κάνει να λυγίσεις. Κι όταν λέμε «λαχταριστό», εννοούμε εκείνη τη γεύση που από την πρώτη δοκιμή θα σε κάνει να ανατριχιάσεις και να νιώσεις κάτι πρωτόγνωρο. Στο Arte gelato αυτή η αίσθηση της πρώτης αγάπης ξυπνά αβίαστα, καθώς γεύεσαι δημιουργίες που αλλάζουν όσα γνώριζες για την κατηγορία gelato. Γιατί αυτή η κατηγορία συνεχώς εξελίσσεται, προσφέρει κάθε τόσο νέες τάσεις και εδώ, στο 16 της οδού Τριπόδων, θα τις βρεις όλες. Το παγωτό με την αφράτη υφή αλλά και το παγωτό σε στρώσεις που αναμειγνύεται αριστοτεχνικά πριν καταλήξει στο κυπελλάκι σου είναι ανάμεσα στις επιλογές που επαναφέρουν την έννοια της αληθινής απόλαυσης. Και για να γίνει ακόμα πιο αξέχαστη αυτή η εμπειρία, η ομάδα του Arte σου

προσφέρει πρώτα ένα ποτήρι σπιτική λεμονάδα που θα καθαρίσει τη γεύση σου και θα σε προετοιμάσει να γευτείς όπως πρέπει το gelato που θα επιλέξεις. Όσο για το τι θα επιλέξεις, μπορείς απλώς να κλείσεις τα μάτια και να δείξεις. Ανάμεσα στα new entries θα βρεις τη γεύση twix, αλλά, αν είσαι φανατικός chocolate lover, δεν πρέπει να σου ξεφύγει το μοναδικό Cioccolatino με στρώσεις από διαφορετικές σοκολάτες. Ο καταρράκτης σοκολάτας που υπάρχει στην είσοδο σε προετοιμάζει για ό,τι θα συναντήσεις στο gelato spot της Πλάκας. Μια γευστική εμπειρία που θα σε κάνει να νιώσεις και πάλι παιδί, όπως τότε που το πρώτο παγωτό της σεζόν έφερνε αυθεντική συγκίνηση. Αφιερωμένο σε αυτή την παιδική ανάμνηση είναι και το ζωγραφισμένο κουτσό που θα βρεις έξω από το Arte για να παίξεις, όσο κρατάς το αγαπημένο σου παγωτό στο χέρι.

Γεύση

A ΦΙ Ε ΡΩ ΜΑ

44 lifo – 21.4.22

THE BAKERS

Τριπόδων 16, Πλάκα, 213 0100700, artegelato.gr, Facebook: Arte Athens, Instagram: arte_athens

Πασχαλινό τσουρέκι που γίνεται η παράδοση της γιορτής. Είναι τέχνη και τεχνική. Είναι ύμνος στην παράδοση αλλά και στη μοντέρνα έμπνευση. Το τσουρέκι είναι η γεύση του Πάσχα που συνοδεύει τις οικογενειακές στιγμές και τα νόστιμα ανοιξιάτικα πρωινά. Το πασχαλινό τσουρέκι των The Bakers είναι αυτό που λέμε classic! Μοσχομυρίζει φρέσκο βούτυρο γάλακτος και μυρωδάτο μαχλέπι, ενώ η μαστιχωτή υφή του είναι από μόνη της μια εμπειρία. Τι

άλλο χρειάζεται ένα τσουρέκι για να λατρευτεί και να μείνει αξέχαστο; Η ειδική μέθοδος ώστε να καραμελώσει η ζάχαρη και το extra big μέγεθός του κάνουν το τσουρέκι The Bakers να ξεχωρίζει, συνδυάζοντας την εξαιρετική γεύση με τη λαχταριστή εμφάνιση. Μια γεύση που γίνεται πασχαλινή ευχή από την ομάδα που ξέρει να φουρνίζει με σεβασμό.

www.thebakers.gr, Facebook: The Bakers, Instagram: thebakersgr

Pavlov's Lab

Αυθεντική patisserie σε ένα εργαστήριο γεύσης. Το Pavlov’s Lab είναι ένα εργαστήριο γεύσης. Και όπως σε κάθε εργαστήριο, έτσι κι εδώ όλα βασίζονται στη γνώση και στην προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια. Από το 2014 που δημιουργήθηκε, παρουσίασε μια νέα τάση, η οποία αργότερα καθιερώθηκε, κι αυτή δεν είναι άλλη από την απόλυτη εξειδίκευση στην κατηγορία patisserie. Εδώ δεν θα συναντήσεις μεγάλες βιτρίνες με δεκάδες γνώριμα γλυκά που περιμένουν να τα επιλέξεις αλλά το γλυκό που είναι μια μοναδική περίπτωση και αφορά τη δική σου προσωπική γευστική αναζήτηση. Αρκεί να μοιραστείς με την ομάδα του Pavlov’s Lab τη γεύση που σε συγκινεί κι εκείνοι θα σου προτείνουν μια σειρά από επιλογές. Ακούγεται λίγο ανορθόδοξο; Το ίδιο ανορθόδοξα είναι και τα γλυκά που θα γευτείς. Ανάμεσα στα must try, η πάβλοβα, το crémeux από passion fruits και εκείνη η φανταστική τάρτα με φιστίκι Αιγίνης και φρούτα του δάσους – συνδυασμός που δεν συναντάς συχνά, αλλά αξίζει να δοκιμάσεις! Ο Αλέξαν-

δρος Παυλώβ και η ομάδα του έχουν στόχο να σε μυήσουν σε έναν νέο τρόπο απόλαυσης που ξεπερνά όσα ήξερες μέχρι σήμερα. Και το πιο βασικό, καταφέρνουν να πείσουν πως ένα πραγματικά ποιοτικό γλυκό μπορεί να είναι μέρος της καθημερινότητάς μας και όχι απρόσιτη πολυτέλεια. Με μια φιλοσοφία καθαρά ευρωπαϊκή, που διατηρεί τις ελληνικές επιρροές της, το Pavlov’s Lab παρουσιάζει καθημερινά μια σειρά από δημιουργίες υψηλής ζαχαροπλαστικής, βασισμένες στις premium πρώτες ύλες που εδώ δεν αλλοιώνονται μέσα από περίπλοκες επεξεργασίες. Για το Πάσχα το Pavlov’s Lab ετοιμάζει ένα μενού από τέσσερα επιδόρπια για το γιορτινό τραπέζι: St Honoré, οκτώ υφές σοκολάτας (μπορείς να φανταστείς τι σημαίνει αυτό), μους λεμόνι και fraisier. Ό,τι κι αν διαλέξεις, θα νιώσεις την εμπειρία μιας γεύσης που δοκιμάζεις πρώτη φορά. Κι αυτό είναι μια πολύτιμη έκπληξη!

Γ Ε Υ Σ Η

Βάρσος

Πατριάρχου Γρηγορίου Ε’ 15, Νέα Ερυθραία, 211 0124691, Facebook: Pavlov’s Lab, Instagram: pavlovs_lab

Ένα όνομα που δημιουργεί τη δική του παράδοση αυτές τις γιορτινές μέρες. Βάρσος και γιορτές πάνε μαζί. Γιατί γιορτές που δεν περνάς από τον Βάρσο για το κατάλληλο γλυκό είναι σαν να προσπερνάς ένα αγαπημένο έθιμο, μια παράδοση που κρατά χρόνια, για την ακρίβεια 130. Τόσος είναι ο καιρός που μας συνοδεύει αυτό το όνομα στην καθημερινότητα αλλά και στις γιορτινές στιγμές, προσφέροντας πάντα λαχταριστά γλυκά από ολόφρεσκα υλικά. Αυτές τις μέρες το μυρωδάτο γαλακτομπούρεκο, σιροπιασμένο όσο πρέπει, είναι must επιλογή για τις εορταστικές επισκέψεις, αν και συνήθως δεν αντιστέκεσαι και παίρνεις κι ένα ταψάκι για το σπίτι. Φυσικά, οι πασχαλινές γεύσεις τιμώνται δεόντως, με τα λαχταριστά κουλούρια της Λαμπρής που μοσχομυρίζουν φρέσκο αγελαδινό βούτυρο αλλά και με το φανταστικό τσουρέκι του Βάρσου που πρέπει να υπάρχει σε κάθε σπίτι, αν θέλεις να γευτείς το Πάσχα. Παραδοσιακή συνταγή με φρέσκα αυγά και βούτυρο και άρωμα από ξύσμα πορτοκαλιού που αναδεικνύει την ποιότητα των πρώτων υλών. Οι νοικοκυρές που φτιάχνουν τα δικά τους γλυκά ξέρουν ότι εδώ θα βρουν τις καλύτερες μαρέγκες για βάση των δημιουργιών τους αλλά και φρέσκια σαντιγί που απογειώνει τη γεύση των σπιτικών γλυκών. Κι αν είσαι σε πιο vintage διάθεση, μπορείς να καθίσεις στον κήπο του Βάρσου που μόλις άνοιξε στο πίσω μέρος για να απολαύσεις ένα λαχταριστό γλυκό αλά παλαιά ή το περίφημο ρυζόγαλο και την κρέμα που δεν μοιάζουν με οτιδήποτε άλλο έχεις δοκιμάσει ως τώρα. Ο Βάρσος είναι η σταθερή αξία που δεν αλλάζεις με τίποτα, το όνομα που συνδέεται με

τις οικογενειακές συγκεντρώσεις γύρω από το γιορτινό τραπέζι και κλείνει το μάτι στην παράδοση, φέρνοντας όλη την αγάπη και τη φροντίδα στις γλυκές απολαύσεις των ημερών.

Κασαβέτη 5, Κηφισιά, 210 8012472, www.varsos.gr, Facebook: Βάρσος Κηφισιά - Varsos Kifisia, Instagram: varsos_kifisia_1892 21.4.22 – lifo

45

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Αξιοποιήστε τα

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Η προσωπική

ανάγκη σας για ανεξαρτησία και ενασχόληση με την υλοποίηση ενός στόχου θα σας προκαλέσει άγχος και εκνευρισμό. Εν τω μεταξύ, λόγω του Πάσχα θα είστε συνεχώς με κόσμο και θα είναι πολύ δύσκολο να τηρήσετε τις υποχρεώσεις σας, οπότε οι πιθανότητες για δημιουργία εντάσεων θα είναι πολλές. Η Σελήνη τις μέρες του Πάσχα θα διανύει τον τομέα της καριέρας και στις 23/4 το τετράγωνο με τον Ήλιο στο ζώδιό σας θα επηρεάσει τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο. Στις 24/4 το τετράγωνο με τον Ουρανό θα φέρει αναστάτωση σε εσάς του 2ου δεκαημέρου και στις 25/4 το τετράγωνο με τον Ερμή θα προκαλέσει πρόσφορο έδαφος για παρεξηγήσεις στους γεννημένους το 3ο δεκαήμερο, οπότε μόνο με ψυχραιμία κι ευελιξία θα αποφύγετε το δράμα. Η πιο δυνατή μέρα για την κοινωνική σας ζωή θα είναι στις 27/4.

ταλέντα σας και δώστε έμφαση στην προώθηση των έργων σας, καθώς οι προοπτικές είναι καλές και μπορείτε να κερδίσετε τις εντυπώσεις. Οι καλλιτέχνες διανύετε μια πολύ δημιουργική φάση και πλέον έχετε τη δυνατότητα να κλείσετε κάποιες συμφωνίες που θα έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη. Μέσω της ψυχαγωγίας και των εξόδων με φίλους θα βελτιωθεί και η ερωτική σας ζωή. Τις μέρες του Πάσχα οι επαγγελματικές σας ευθύνες θα είναι αυξημένες και ένα ταξίδι για λόγους αναψυχής μπορεί να αναβληθεί. Η Σελήνη στον Υδροχόο σε τετράγωνο με τον Ήλιο στις 23/4, με τον Ουρανό στις 24/4 και με τον Ερμή στις 25/4 θα επηρεάσει αντίστοιχα τους γεννημένους το 1ο, το 2ο και το 3ο δεκαήμερο. Ωστόσο, στις 27/4 να αναμένετε θετικές εξελίξεις σχετικά με μια συνεργασία. Στο εγγύς μέλλον θα καταφέρετε να πραγματοποιήσετε το ταξίδι που τόσο επιθυμούσατε.

σας φροντίδα και η περιποίηση θα είναι το βασικό σας μέλημα μέχρι τις 22/4, που θα είναι η Σελήνη στο ζώδιό σας και θα είναι ιδανική εποχή για να δοκιμάσετε ένα νέο look στα μαλλιά, να αγοράσετε ρούχα και αξεσουάρ και γενικά να βελτιώσετε την εμφάνισή σας. Προσέξτε μόνο, καθώς θα είστε επιρρεπείς στη σπατάλη χρημάτων. Στις 23/4 εισέρχεται η Σελήνη στον Υδροχόο, ενεργοποιώντας τον τομέα των αποκτημάτων. Η ψυχαγωγία και οι απολαύσεις θα αποτελέσουν προτεραιότητα και μπορεί να ξετινάξετε τον προϋπολογισμό σας αν δεν βάλετε μέτρο. Ακατάλληλες μέρες για ρίσκα και αυξημένες οι πιθανότητες απώλειας χρημάτων είναι για τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο στις 23/4, το 2ο στις 24/4 και το 3ο στις 25/4. Τα τετράγωνα Σελήνης - Ήλιου, Ουρανού και Ερμή αντίστοιχα προμηνύουν ανατροπές, απογοητεύσεις, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για παρεξηγήσεις.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Σας έχει πιάσει φού-

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Μέχρι τις 22/4,

ρια να τα έχετε όλα σε τάξη, ενώ ταυτόχρονα τρέχουν και οι επαγγελματικές σας υποχρεώσεις. Μέχρι τις 22/4 θα καταναλώσετε πολλή ενέργεια στις δουλειές του σπιτιού και σε αγορές, οπότε το πρόγραμμά σας θα είναι φορτωμένο. Από τις 23/4 που εισέρχεται η Σελήνη στον Υδροχόο, θα μπορέσετε να απολαύσετε στιγμές με τα παιδιά και τον ερωτικό σας σύντροφο, θα διασκεδάσετε και θα αναλάβετε τις δυνάμεις σας. Προσέξτε οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο στις 23/4, καθώς το τετράγωνο της Σελήνης με τον Ήλιο μπορεί να προκαλέσει κάποια κρίση στη σχέση σας, κάτι που θα ισχύσει και για το 2ο δεκαήμερο στις 24/4. Το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού θα εντείνει την ανάγκη σας για ανεξαρτησία και θα αντιδράσετε απότομα. Εσείς του 3ου δεκαημέρου προσέξτε πώς θα εκφράσετε τις ανάγκες σας στις 25/4.

που θα παραμείνει η Σελήνη στον Αιγόκερω, βάλτε σε προτεραιότητα ό,τι αφορά την περιουσία, τα ακίνητα και τις επενδύσεις, καθώς οι προοπτικές είναι καλές. Από τις 23/4, που εισέρχεται η Σελήνη στο ζώδιό σας, βγαίνουν στην επιφάνεια οι προσωπικές σας ανάγκες και θα θέλετε να ικανοποιήσετε τις επιθυμίες σας. Ωστόσο, τα τετράγωνα με τον Ήλιο, με τον Ουρανό στις 24/4 και με τον Ερμή στις 25/4 θα προκαλέσουν εντάσεις στον τομέα της οικογένειας στους γεννημένους το 1ο, το 2ο και το 3ο δεκαήμερο αντίστοιχα. Προσπαθήστε να αντιμετωπίσετε τα γεγονότα με ψυχραιμία ώστε να περάσει το Πάσχα με ηρεμία. Αν νιώσετε πιεσμένοι από την πολυκοσμία στο σπίτι σας, φροντίστε κάποιες στιγμές να χαλαρώνετε. Στις 27/4 θα έχετε κάποια θετικά νέα στην οικογένεια που θα ενισχύσουν τις σχέσεις σας.

starfax

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Αυτή την εποχή η

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Τα σχέδιά σας βαίνουν καλώς και πρέπει να κρατήσετε σιγή ιχθύος όσοι ετοιμάζετε ένα σημαντικό εγχείρημα. Αυξάνεται το εισόδημά σας και θα δρομολογήσετε τις επιχειρηματικές σας υποθέσεις δίχως άγχος, ενώ θα έχουν θετική εξέλιξη κάποιες μυστικές διαπραγματεύσεις. Το Πάσχα, η Σελήνη στον Υδροχόο σε δυσαρμονικές όψεις με τον Ήλιο, τον Ουρανό και τον Ερμή θα επηρεάσει σταδιακά όλους τους Διδύμους. Ενδεχομένως να βρεθείτε αντιμέτωποι με ανατροπές και εμπόδια. Αν κάτι δεν είναι στο χέρι σας να αλλάξει, φροντίστε να έχετε εναλλακτικές λύσεις. Οι γεννημένοι το 2ο και το 3ο δεκαήμερο μπορεί να νιώσετε αποκομμένοι από τον κοινωνικό σας κύκλο, αλλά αυτό θα οφείλεται στην εσωστρεφή σας διάθεση και όχι στη συμπεριφορά των άλλων. Εξαιρετική μέρα για την καριέρα σας είναι στις 27/4.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Πολλές θα είναι οι μετακινήσεις σας για την προώθηση των υπηρεσιών σας μέχρι τις 22/4 και θα καταφέρετε να διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας, καθώς τα εξάγωνα της Σελήνης με τον Άρη και την Αφροδίτη θα ευνοήσουν το κλείσιμο μιας συμφωνίας. Τις μέρες του Πάσχα θα σας απασχολήσει η ερωτική σας ζωή και αν δεν σας χαϊδέψουν τ’ αυτιά φιλικά σας πρόσωπα, οι πιθανότητες για δημιουργία παρεξηγήσεων θα είναι πολλές. Προσπαθήστε να επικρατήσει η λογική έναντι του συναισθήματος, που θα θολώσει την κρίση σας, και διαφυλάξτε τις σχέσεις με τους φίλους σας. Όταν κάποια στιγμή ξεκαθαρίσει η σκέψη σας, μπορεί να είναι αργά για να διορθώσετε τα κακώς κείμενα. Η κοινωνική σας ζωή θα είναι έντονη κι ένας έρωτας με την πρώτη ματιά θα δημιουργήσει ένα ειδύλλιο που θα έχει διάρκεια και ομαλή πορεία. Στις 27/4 θα ευνοηθούν οι υπογραφές συμβάσεων. ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Η εργασία και οι μακρο-

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

46 lifo – 21.4.22

πρόθεσμοι στόχοι σας θα σας απασχολήσουν μέχρι τις 22/4 και τα εξάγωνα της Σελήνης με τον Άρη και την Αφροδίτη υπόσχονται ευημερία και αύξηση του εισοδήματός σας. Τις μέρες του Πάσχα που εισέρχεται η Σελήνη στον Υδροχόο θα δώσετε έμφαση στις διαπροσωπικές σας σχέσεις, αλλά επειδή θα είναι αυξημένες οι επαγγελματικές σας υποχρεώσεις η ένταση θα είναι αναπόφευκτη. Ιδιαίτερη προσοχή οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο τις 23/4, εσείς του 2ου στις 24/4 και οι του 3ου στις 25/4. Η Σελήνη σε τετράγωνο με τον Ήλιο, τον Ουρανό και τον Ερμή αντίστοιχα θα προκαλέσει πρόσφορο έδαφος για παρεξηγήσεις με πρόσωπα εξουσίας και θα πρέπει να κοντρολάρετε τον παρορμητισμό σας. Φροντίστε να εξοικονομείτε κάποιες στιγμές ώστε να ξεκουράζεστε και να ηρεμείτε. Ημέρα επιτυχιών για την καριέρα και τα οικονομικά σας θα είναι στις 27/4.

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Έντονη κοινωνική ζωή,

ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Επαφές και

συλλογικές δραστηριότητες και επαφές με φίλους μέχρι τις 22/4 που θα παραμείνει η Σελήνη στον Αιγόκερω θα σας δώσουν την ευκαιρία να βγείτε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Στις 23/4 εισέρχεται η Σελήνη στον Υδροχόο και καθώς θα σας προκαλέσει έντονη εσωστρέφεια, θα θέλετε να αποφύγετε τις πολλές επαφές, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα γύρω σας αν αποφασίσετε τελικά να μην περάσετε το Πάσχα με οικείους. Προσέξτε οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο, καθώς το τετράγωνο με τον Ήλιο θα κάνει την επικοινωνία δύσκολη και πολλοί δεν θα συμμεριστούν την ανάγκη σας για ιδιωτικές στιγμές. Εσείς του 2ου προσέξτε στις 24/4, που το τετράγωνο με τον Ουρανό μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στα σχέδιά σας σχετικά με ένα σύντομο ταξίδι, κι εσείς του 3ου στις 25/4, που μπορεί να παρεξηγηθείτε με οικείους.

προώθηση υπηρεσιών θα είναι το βασικό σας μέλημα μέχρι τις 22/4 που θα είναι η Σελήνη στον Αιγόκερω και θα μείνετε ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα των προσπαθειών σας. Πολλοί από εσάς θα ταξιδέψετε για να γιορτάσετε το Πάσχα. Στις 23/4 η Σελήνη εισέρχεται στον Υδροχόο και ενεργοποιεί τον τομέα της οικογένειας, αλλά τα τετράγωνα με τον Ήλιο, με τον Ουρανό στις 24/4 και με τον Ερμή στις 25/4 θα προκαλέσουν στους γεννημένους το 1ο, το 2ο και το 3ο δεκαήμερο αντίστοιχα αναπάντεχα γεγονότα που θα δοκιμάσουν τις σχέσεις σας. Ενδεχομένως να έχετε άλλα σχέδια για το Πάσχα που δεν θα συμβαδίζουν με της οικογένειας ή να θιχτούν ζητήματα που υποβόσκουν εδώ και καιρό. Προσέξτε μη δημιουργηθεί τεταμένη ατμόσφαιρα.

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Βελτιώνονται τα οικονομικά σας και μέχρι τις 22/4, που θα παραμείνει η Σελήνη στον Αιγόκερω, θα ασχοληθείτε με το σπίτι και αγορές αγαθών για το Πάσχα. Προσέξτε μην ξεφύγετε εκτός προϋπολογισμού. Από τις 23/4, που εισέρχεται η Σελήνη στον Υδροχόο, θα κάνετε εκδρομές και επαφές με οικείους, αλλά θα πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί, καθώς οι πιθανότητες να προκύψει ένα ζήτημα υγείας μέσα στο Πάσχα θα είναι πολλές. Ιδιαίτερη προσοχή οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο στις 23/4, εσείς του 2ου στις 24/4 κι εσείς του 3ου στις 25/4. Τα τετράγωνα Σελήνης - Ήλιου, Ουρανού και Ερμή σάς καλούν να αποφύγετε τη βιασύνη στο τιμόνι και τις συναντήσεις με πολύ κόσμο, καθώς θα είστε επιρρεπείς σε κρυολογήματα. Η ερωτική σας ζωή βελτιώνεται στις 27/4.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Οι επόμενες μέρες θα

Sudoku No 724 6 5 4

2 1 6 4 2

8 8 5 3 4

6 4 3 7

9

6 3 9 2 8 2 3 5 8

9

Η λύση του προηγούμενου 8 6 5 4 3 7 2 1 9

1 3 9 2 5 8 6 7 4

7 2 4 1 9 6 8 3 5

6 5 1 3 7 9 4 8 2

2 7 8 5 1 4 3 9 6

9 4 3 8 6 2 7 5 1

5 1 7 6 4 3 9 2 8

4 9 2 7 8 1 5 6 3

3 8 6 9 2 5 1 4 7

είναι απαιτητικές και στην προσπάθειά σας να αντεπεξέλθετε θα δοκιμαστούν οι αντοχές σας. Μην αφήσετε να σας καταβάλει το άγχος και δώστε έμφαση στις προσωπικές σας ανάγκες. Πολλές θα είναι οι επαφές και οι μετακινήσεις σας το Πάσχα και επανασυνδέσεις με πρόσωπα από το παρελθόν θα σας δώσουν χαρά. Τα οικονομικά σας θα βελτιωθούν και πάνω στον ενθουσιασμό σας μπορεί να κάνετε υπερβολές. Επίσης, θα πρέπει να αποφύγετε τις οικονομικές συναλλαγές με φίλους καθώς το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού στις 24/4 μπορεί να προκαλέσει εντάσεις και απροσδόκητα γεγονότα. Μία από τις θετικότερες μέρες του μήνα για τα οικονομικά σας είναι στις 27/4, καθώς τα εξάγωνα του Ερμή με τη Σελήνη, την Αφροδίτη, τον Δία και τον Ποσειδώνα θα ευνοήσουν τις μυστικές διαπραγματεύσεις και την επισφράγιση συμφωνιών.

21.4.22 – lifo

47