Τεύχος 734

AphF:2

ATH PH F 734

free press 30.6.2022

ολα για την αθηνα! δωρεαν οδηγοσ τησ πολησ. κυκλοφορει καθε πεμπτη

Athens Photo Festival

Η ΓΛΎΠΤΡΙΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΎ ΤΟΠΊΟΥ ΝΈΛΛΑ ΓΚΌΛΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΘΗΝΑΙΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ 41 ΛΕΠΤΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΗΘΟΠΟΙΟΥΣ ΒΑΣΙΛΗ ΜΑΓΟΥΛΙΩΤΗ ΚΑΙ ΘΑΝΟ ΛΕΚΚΑ

2 lifo – 30.6.22

στο εξωφύλλο : Φωτογραφία του Cristiano Volk από το Athens Photo Festival 2022

index734

09 ΣΤΗΛΕΣ

20

βασιλική σιουτη

πολιτικο επταημερο γιάννησ πανταζόπουλοσ

26

H ΝΈΛΛΑ ΓΚΌΛΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ H ΑΘΗΝΑΙA ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

talking points

δημήτρης πολιτάκησ

shortcut

δημητρησ π. σωτηροπουλοσ

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος γενικός διευθυντής Μιχάλης Μιχαήλ εμπορικη διευθυνση Ρένα Κροκίδα

www.lifo.gr

διευθυντής lifo.gr Θανάσης Χαραμής

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

διευθυντής mikropragmata. lifo.gr Άρης Δημοκίδης

σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

αθηναιοσ ομηροσ

Δέκα πράγματα που πρέπει να ξέρεις για το

Athens Photo Festival 2022

διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης

αρχισυνταξία Αλέξανδρος Διακοσάββας αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη αρχισυνταξια newsroom Πάνος Σάκκας

16

διευθυντρια ampa.lifo.gr Χριστίνα Γαλανοπούλου ––––––

41' ΜΕ ΤΟΝ ΒΑΣΊΛΗ ΜΑΓΟΥΛΙΏΤΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΆΝΟ ΛΈΚΚΑ

εμ π ο ρ ι κ ο τμ η μ α advertising director Ξένια Στασινοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς senior advertising manager Άννα Λαπαρδάγια direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ευθύμης Παχής

παρακαλουμε ανακυκλωστε

newsroom Κατερίνα Αγριμανάκη, Ρούλα Βλασσοπούλου (βοηθοί αρχισυντάκτη), Κλέλια Γιαρίμογλου, Ελισάβετ Δαπόντε, Σόφη Ζιώγου, Δημήτρης Μακκός, Ευτυχία Μιλέτση, Φιλιώ Ράγκου –––––– αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη ατελιέ αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος, Γιώργος Ξανθινάκης

advertising manager Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr)

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά

advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr)

διόρθωση κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου

senior digital campaign manager Αντώνης Ζωγράφος

29

σ υν τα ξ η συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ματίνα Καλτάκη, Ματούλα Κουστένη, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Αφροδίτη Σακκά, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Βασιλική Σιούτη, Βίβιαν Στεργίου, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης

––––––

digital campaign manager Γιώργος Γιαννή

λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος

commercial creative director Λευτέρης Κεφαλάς ––––––

λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου

ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

30.6.22 – lifo

3

Feedback

Τι πήγε στραβά με την απογραφή – Χωρίς επικαιροποιημένα στοιχεία, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Απολογία Λιγνάδη: Μια «παράσταση» που δεν έπεισε

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΨΩΜΙΑΔΗ

Είναι το πρώτο 40άρι του καλοκαιριού και όταν φτάνουμε μεσημέρι στο Ψυχικό ο καύσωνας είναι αφόρητος. Η πόρτα του σπιτιού όπου στεγάζεται ο Ξενώνας Κοινωνικής Επανένταξης Ανδρών της Μονάδας Απεξάρτησης 18 ΑΝΩ του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής είναι ανοιχτή. Ο Πέτρος Ξανθάκος, ο υπεύθυνος της δομής, βγαίνει για να μας υποδεχτεί. Μια αδύνατη και καλοσυνάτη φυσιογνωμία που μας δείχνει τον δρόμο για το σαλόνι όπου μας περιμένουν οι συμμετέχοντες του προγράμματος. Τρεις από αυτούς κάθονται στον καναπέ και μόλις μας βλέπουν συστήνονται. Τους παίρνει λίγη ώρα για να νιώσουν άνετα.

4 lifo – 30.6.22

pageviews

LiFO.gr

Μια μέρα στον Ξενώνα Κοινωνικής Επανένταξης Ανδρών της Μονάδας Απεξάρτησης 18 ΑΝΩ

ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

ΚΟ Ι Ν Ω Ν Ι Α

podcasts που αξίζει να ακούσετε

Αποτελεί διεθνή πρωτοτυπία να μην έχει ολοκληρωθεί η απογραφή πληθυσμού επτά μήνες μετά την έναρξή της. Το ρεπορτάζ της LiFO ερευνά τις αιτίες, φωτίζει το παρασκήνιο και δίνει λόγο στους ανθρώπους που είναι σε θέση να γνωρίζουν τι έχει συμβεί.

ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ

Πεντέμισι μήνες σχεδόν μετά την έναρξη της δίκης του πραγματοποιήθηκε στο Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο η πολυαναμενόμενη όσο και πολύωρη απολογία του κατηγορούμενου για 4 βιασμούς ηθοποιού, σκηνοθέτη και πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Ο Δημήτρης Λιγνάδης χαρακτήρισε τη δικάσιμο «μέρα λύτρωσης» και υπεραμύνθηκε της αθωότητάς του, αρνούμενος κατηγορηματικά ότι προέβη σε οποιαδήποτε πράξη συνιστά βιασμό, όπως και ότι είχε οποιαδήποτε σεξουαλική επαφή με ανήλικα άτομα, διαμαρτυρήθηκε δε ότι προφυλακίστηκε «με συνοπτικές και ραγδαίες ενέργειες».

5

ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Η πρωτοφανής καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της απογραφής του 2021 κρύβει ένα μυστικό, για το οποίο έχει σημάνει συναγερμός όχι μόνο στην ΕΛΣΤΑΤ αλλά και στους δήμους της χώρας και την κυβέρνηση. Τα πρώτα στοιχεία κατέδειξαν τεράστια υποκαταγραφή πληθυσμού, με αποτέλεσμα να δοθεί παράταση στην παράταση, καθώς και κάποιες αμφίβολης επιστημονικότητας οδηγίες. Το πρόβλημα, παρ’ όλα αυτά, δεν διορθώθηκε και αυτός είναι ο λόγος που δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα τα προσωρινά στοιχεία του μόνιμου πληθυσμού, τα οποία έπρεπε να έχουν δημοσιευθεί από τον περασμένο Απρίλιο. Το ζήτημα, όμως, κινδυνεύει να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, καθώς το 2022 ενδεχομένως να είναι χρονιά εκλογών, οι οποίες κανονικά θα έπρεπε να γίνουν με τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής. Ποια στοιχεία όμως; Αφού έξι μήνες μετά την υποτιθέμενη ολοκλήρωση της απογραφής αυτή παραμένει σε εκκρεμότητα και ακόμα δεν γνωρίζουμε πόσοι είμαστε. Συνεργάτες της ΕΛΣΤΑΤ που μίλησαν εμπιστευτικά στη LiFO αναφέρονται σε μια μεγάλης έκτασης υποκαταγραφή. Δημογράφοι, πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές επισημαίνουν ότι αν τα προβλήματα της απογραφής δεν λυθούν, θα έχουν επιπτώσεις και στις εκλογές, αφού αυτές θα πρέπει να γίνουν με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, τα οποία θα ορίσουν και τον εκλογικό χάρτη με τις έδρες. Η διοίκηση της ΕΛΣΤΑΤ, που δεν κατάφερε να ολοκληρώσει ομαλά και χωρίς προβλήματα την απογραφή, έχει συστήσει τώρα μια επιτροπή ειδικών, από τους οποίους ζητά να δώσουν λύσεις. Την ίδια ώρα, οι δήμοι στους οποίους παρατηρείται η μεγαλύτερη υποκαταγραφή πληθυσμού ζητούν από τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ να διορθώσει το λάθος, καθώς μικρότερος πληθυσμός σημαίνει μικρότερη χρηματοδότηση. Για τους δήμους που έχουν μεγάλο πληθυσμό, αλλά αυτός δεν απογράφηκε πλήρως, είναι «ζήτημα ζωής και θανάτου», λένε οι δήμαρχοι. «Η υποκαταγραφή συνεπάγεται υποχρηματοδότηση». Όλο το προηγούμενο διάστημα κυκλοφορούσαν καταγγελίες απογραφέων που διαμαρτύρονταν για την καθυστέρηση της πληρωμής τους. Τα προβλήματα όμως είναι πολύ περισσότερα, με αυτό της υποκαταγραφής να υπονομεύει όλη τη διαδικασία. Ο δήμαρχος Περιστερίου Ανδρέας Παχατουρίδης δηλώνει ότι στον δήμο του, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους της Αττικής, κατοικούν περίπου 300.000 άνθρωποι, αλλά η απογραφή, από τα ανεπίσημα στοιχεία που έχει υπόψη του, τους έβγαλε μισούς. Είναι η πιο ακραία περίπτωση από αυτές που γνωρίζουμε, καθώς μια υποκαταγραφή πάνω από 3% θεωρείται ήδη μεγάλη. Σε ερώτησή μας γιατί συνέβη αυτό, ο δήμαρχος απαντά ότι κάποιοι προτίμησαν να απογραφούν στα χωριά τους, άλλοι αρνήθηκαν να απογραφούν, διαμαρτυρόμενοι, και άλλα σπίτια δεν τα επισκέφθηκε κανένας απογραφέας, «παρότι στο Περιστέρι υπήρχαν μερικοί πολύ ικανοί και έμπειροι απογραφείς», όπως λέει.

GOOD LIFO Γιατί όσοι πίνουν τζιν τόνικ δεν το αλλάζουν με τίποτα; Το (φαινομενικά) πιο εύκολο και απλό κοκτέιλ πρωτοεμφανίστηκε ως γιατροσόφι για την αντιμετώπιση της ελονοσίας και κατέληξε να φτιάχνεται σε μπαρ όλου του κόσμου – κάποια είναι αφιερωμένα αποκλειστικά σε αυτό. Τελευταία, στην Αθήνα υπάρχουν μέρη που το προσφέρουν άψογο.

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

Το αίνιγμα της «Άλκηστης» ΝΕΟ PODCAST: «ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ EXPLAINED» ΤΗΣ ΛΟΥΙΖΑΣ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ

2

Αγγέλα Καστρινάκη: «Είναι δημοκρατική μια κοινωνία όταν ένα μεγάλο μέρος της φοβάται;» «ΑΚΟΥ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ

3

Ο Viktwr φτιάχνει ελληνικό queer ραπ «ΝΕΟ ΑΙΜΑ» ΤΟΥ M. HULOT

4

Αλκίνοος Ιωαννίδης: Η Κύπρος του ’70, η Ρωσία, το θέατρο, το τραγούδι και η ηλεκτρονική μουσική «ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» ΤΗΣ ΑΡΓΥΡΩΣ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

Για πάνω από έναν αιώνα το τζιν με τόνικ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς συνδυασμούς με αλκοόλ που δημιουργεί το πιο εύκολο κοκτέιλ. Μια μελέτη του 2016 από την Ένωση Εμπορίου Κρασιού και Ποτού διαπίστωσε ότι μόνο στη Βρετανία οι πωλήσεις τζιν ανέρχονται σε σαράντα εκατομμύρια φιάλες ετησίως, ποσότητα αρκετή για τη δημιουργία 1,12 δισεκατομμυρίων τέτοιων ποτών. Γνωστό και ως G&T, το τζιν με τόνικ που παραγγέλνουμε σήμερα στα μπαρ του κόσμου –κάποια από αυτά μάλιστα είναι αφιερωμένα σε αυτό το φαινομενικά απλό ποτό– φαίνεται να ξεκίνησε ως γιατροσόφι. Τον δέκατο όγδοο αιώνα ο Σκωτσέζος γιατρός George Cleghorn ανακάλυψε ότι η πικρή ουσία κινίνη μπορούσε να θεραπεύσει την ελονοσία.

5

Η σκληρή αλήθεια για τη διαμάχη Τόλη – Τζούλιας «ΜΙΚΡΟΠΡΑΓΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΑΡΗ ΔΗΜΟΚΙΔΗ

30.6.22 – lifo

5

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

αfter hope

6 lifo – 30.6.22

Μια έκθεση που αντλεί έμπνευση από την έννοια της ελπίδας. Κάνοντας παραλληλισμούς με την αβέβαιη περίοδο της δεκαετίας 1930-40, η ομαδική έκθεση εστιάζει στις συνθήκες που διαμορφώνουν το παρόν, από τη μοναξιά και την πανδημία ως τη ρύπανση του περιβάλλοντος και τον καπιταλισμό. Η έκθεση είναι δομημένη σε τέσσερις άξονες: στο περιθωριοποιημένο μέλλον, την έννοια της ανθρώπινης δράσης, τις στρατηγικές επιβίωσης και τα ανθρώπινα συναισθήματα. Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Chris Akordalitis, Pablo Benzo, Javier Calleja, Mira Dancy, Maja Djordjevic, Hulda Guzman, Elias Kafouros, Katelyn Ledford, Rhys Lee, Iliodora Μαργέλλος, και Τατιάνα Ζάγαρη (Πατάτα). Δυο Χωριά – Ακρόπολη, Λεμπέση 5-7 & Πορίνου 16, Ακρόπολη Έως 18/7 www.diohoria.com

dio horia - maja djordjevic - after hope - 2022

iLoveAthens

Έως 18/7 Δυο Χωριά - Ακρόπολη

30.6.22 – lifo

7

Έρευνα Focus Bari Iούνιος - Δεκέμβριος 2021

LiFO 646,8

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ (Σάββατο) 594,4 ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ (Σάββατο) 504,2 ATHENS VOICE (Πέμπτη) 456,5 ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ (Σάββατο) 407,1

More*

H LiFO τέταρτη μεταξύ όλων των εντύπων (κυριακάτικων και εβδομαδιαίων) στην Αττική ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 391,1 Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ) 384,2 ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 288,7 LiFO 287,9 REAL NEWS 271,5

* Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της νέας Focus-Bari, η LiFO κατέγραψε περαιτέρω αύξηση της διαφοράς από το σύνολο του ανταγωνισμού και διατηρεί την απόλυτη κυριαρχία στα νεανικά κοινά - ανδρικά και γυναικεία.

Με αύξηση της διαφοράς από το σύνολο του ανταγωνισμού και απόλυτη κυριαρχία στα νεανικά κοινά - ανδρικά και γυναικεία.*

Νο

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ

Η LiFO πρώτη μεταξύ όλων των εβδομαδιαίων εντύπων 8 lifo – 30.6.22

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Η Ρωσία απειλεί, η Τουρκία εκβιάζει, η Ελλάδα ελπίζει Η σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη έλαβε αποφάσεις που φέρνουν ανατροπές.

30 ΙΟΥΝΙΟΥ— 6 ΙΟΥΛΙΟΥ 2022 Νο 734 • Ηρώδειο, ο ναός του ό,τι να 'ναι • Η ίδρυση του τουρκικού εθνικού κράτους και η εθνοκάθαρση των χριστιανών • Αμβλώσεις: Επιστρέφουν οι ΗΠΑ σε σκοτεινές εποχές;

απ ό τ h βασιλ ι κη σιου τ η

Από την αρχή της εβδομάδας η προσοχή όλων ήταν στραμμένη στη Μαδρίτη, όπου βρέθηκαν οι τριάντα ηγέτες των κρατών του ΝΑΤΟ. Οι δύο χώρες που κυρίως απασχόλησαν όλες τις υπόλοιπες ήταν η Ρωσία, ως αντίπαλος, και η Τουρκία, ως ο σύμμαχος που εκβιάζει. Το βασικό θέμα ήταν το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ που πλέον ορίζει τη Ρωσία ως απειλή. Το βέτο του Ερντογάν στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας ήταν το άλλο μεγάλο ζήτημα για το οποίο είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ελληνική κυβέρνηση, αφού στις παράλογες απαιτήσεις που έθετε το προηγούμενο διάστημα ο Ερντογάν για να άρει το βέτο ενέπλεκε και την Ελλάδα με τη ρητορική για την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών.

30.6.22 – lifo

9

TALKING POINTS

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

Δυστυχώς, η άρση του τουρκικού βέτο επετεύχθη με σημαντικές παραχωρήσεις προς την Τουρκία, οι οποίες θα πλήξουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των Κούρδων και όσων διώκονται από το καθεστώς Ερντογάν ως τρομοκράτες. Είναι γνωστό ότι ο Τούρκος Πρόεδρος, όταν λέει «τρομοκράτες» δεν εννοεί τους τζιχαντιστές του ISIS, με τους οποίους άλλωστε το καθεστώς του συνεργάστηκε, αλλά τους Κούρδους ακτιβιστές, τους γκιουλενιστές, που ήταν σύμμαχοί του, πριν συγκρουστούν, και κάθε πολιτικό του αντίπαλο. Ειδικά στις δύο αυτές χώρες, τη Σουηδία και τη Φινλανδία, έχουν βρει καταφύγιο χιλιάδες διωκόμενοι Κούρδοι και Τούρκοι ακτιβιστές. Μετά το παζάρι με τον Ερντογάν, οι Σουηδοί και οι Φινλανδοί αναγνώρισαν ως τρομοκρατικές τις οργανώσεις των Κούρδων και όποιον άλλον προσδιορίζει ως τρομοκράτη η Τουρκία. Αυτοί και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οι μεγάλοι χαμένοι της Συνόδου του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη. Η κατάργηση του εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία από τις δύο σκανδιναβικές χώρες είναι άλλη μία ταπεινωτική υποχώρηση, η οποία πλήττει και την Ελλάδα, αφού η Τουρκία την απειλεί με πόλεμο.

talkofthetown

Α

10 lifo – 30.6.22

μέσως μετά τη συμφωνία στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, η Τουρκία δήλωσε ότι θα ζητήσει από τη Σουηδία και τη Φινλανδία την έκδοση τριάντα τριών ύποπτων «τρομοκρατών». Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται η Σουηδία και η Φινλανδία το επόμενο διάστημα να εκδώσουν στην Τουρκία πρόσφυγες που έχουν λάβει ή ζητήσει άσυλο σε αυτές – επιστρέφοντας στην Τουρκία, βέβαια, όπου και διώκονται, θα βρεθούν σε άμεσο κίνδυνο. Ο Κούρδος ακτιβιστής στις ΗΠΑ Diliman Abdulkader δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ αποφάσισε να ανταμείψει την Τουρκία, θέτοντας περαιτέρω σε κίνδυνο τη ζωή των Κούρδων και ότι η νέα στρατηγική της Τουρκίας θα είναι ο εκβιασμός, γιατί βλέπει πως λειτουργεί. Αλλά ο κατευνασμός της Τουρκίας θα έχει συνέπειες, είπε, καθώς τα ανθρώπινα δικαιώματα θα αποτελούν πλέον διαπραγματευτικό χαρτί. Η τουρκική κυβέρνηση και τα τουρκικά ΜΜΕ –και όχι μόνο– μίλησαν για θρίαμβο του Ταγίπ Ερντογάν στη Μαδρίτη και παρουσίασαν το μνημόνιο της Τουρκίας με τη Σουηδία και τη Φινλανδία ως επιτυχία του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος εμφανίζεται σε αρκετά δυτικά ΜΜΕ ως εκείνος που αποκατέστησε το κλίμα ενότητας και έφερε την Τουρκία στη Δύση, απομακρύνοντάς την από τη Ρωσία, κάτι εξαιρετικά αμφίβολο. Η τηλεφωνική επικοινωνία και η συνάντηση του Ερντογάν με τον Πρόεδρο Μπάιντεν ήταν κι αυτή φυσικά μέσα στο παζάρι. Όπως γράφτηκε στον Τύπο, φαίνεται πως πέτυχε τον εκσυγχρονισμό των F-16, κάτι που όμως πρέπει να περάσει από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, της οποίας πρόεδρος είναι ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ που κρατάει αυστηρή στάση απέναντι στην Τουρκία. Η μεγάλη ανησυχία της ελληνικής κυβέρνησης ήταν μην έθετε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τις ακραίες και παράνομες απαιτήσεις που έχει από την Ελλάδα ο Ερντογάν, ο οποίος κάθε φορά εγείρει νέες αξιώσεις. Οι πληροφορίες λένε ότι υπήρξε έντονο παρασκήνιο πριν από τη Σύνοδο στη Μαδρίτη, με την ελληνική πλευρά να προσδοκά από τις ΗΠΑ να μεσολαβήσουν, κάτι που δεν είναι σαφές αν συνέβη. Πάντως, ο Τούρκος Πρόεδρος χαμήλωσε τους τόνους για την Ελλάδα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Αυτό βέβαια κανείς δεν μπορεί να το χαρακτηρίσει κέρδος για την Ελλάδα, αλλά όλοι ανακουφίστηκαν. Στη μεγάλη εικόνα, πέρα από το θέμα της Τουρκίας, το καυτό ζήτημα αυτή την περίοδο είναι η διάσταση που υπάρχει μεταξύ της Ε.Ε. και των ΗΠΑ για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ στηρίζουν την ανυποχώρητη άμυνα της Ουκρανίας, επιδιώκοντας να ηττηθεί και να πληγεί καίρια η Ρωσία. Οι ηγέτες της Ε.Ε. διαπιστώνουν ότι οι χώρες τους πληρώνουν μεγάλο κόστος λόγω του πολέμου και τρομάζουν μπροστά στην ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό και τις υπόλοιπες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες. Μια εκεχειρία είναι πιο σημαντική για τους Σολτς, Μακρόν και Ντράγκι από την ήττα της Ρωσίας τώρα, γι’ αυτό κάνουν πολλές κινήσεις αυτή την περίοδο, οι οποίες θα συνεχιστούν. Κανείς τους δεν μπορεί να απαιτήσει την ταπείνωση της Ουκρανίας, αλλά ούτε η Ρωσία θα δεχθεί να υποχωρήσει. Η «αποστολή» τους δεν θα είναι εύκολη και μάλλον πρόκειται για τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχουν αντιμετωπίσει ως τώρα.

ΝΑΤΑΣΑ ΜΠΟΜΠΟΛΑΚΗ «Οι ζωολογικοί κήποι δεν είναι διασκέδαση, δεν είναι εκπαίδευση. Είναι βαναυσότητα» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Οι πληροφορίες λένε ότι υπήρξε έντονο παρασκήνιο πριν από τη Σύνοδο στη Μαδρίτη, με την ελληνική πλευρά να προσδοκά από τις ΗΠΑ να μεσολαβήσουν, κάτι που δεν είναι σαφές αν συνέβη. Πάντως, ο Τούρκος Πρόεδρος χαμήλωσε τους τόνους για την Ελλάδα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ. Αυτό βέβαια κανείς δεν μπορεί να το χαρακτηρίσει κέρδος για την Ελλάδα, αλλά όλοι ανακουφίστηκαν.

Η πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας μιλά στη LiFO με αφορμή τη θανάτωση χιμπατζή στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο. Μήπως, τελικά, έχει έρθει η στιγμή να καταργηθούν εντελώς οι ζωολογικοί κήποι; Τόποι όπως οι ζωολογικοί κήποι αποτελούν απόδειξη του εξευτελιστικού τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι διαχειρίζονται τη φύση και είναι μέρη όπου τα ζώα βασανίζονται και θανατώνονται, ενώ αντίθετα ο «νοήμων» άνθρωπος καταρρακώνεται ηθικά μέσα στο πλαίσιο της βιολογικής αλυσίδας. Τα άγρια ζώα μέσα στα κλουβιά τους ζουν μια αβάσταχτη ζωή, υποφέροντας από άγχος, πλήξη και σοβαρές διαταραχές που σχετίζονται με τον παρατεταμένο περιορισμό. Είναι ζώα που τα εκμεταλλεύονται οικονομικά με πρόφαση την διατήρηση και την αναπαραγωγή τους, καταδικασμένα να βιώνουν ένα συνεχές βασανιστήριο, να υπακούν σε εντολές, να τους κόβουν τα φτερά για να μην μπορούν να πετάξουν: δελφίνια σε μια δεξαμενή αντί για τον ωκεανό, ερπετά που ζουν μόνιμα μέσα σε γυάλινους σωλήνες αντί στη φύση – όλα βρίσκονται σε μια μόνιμη καταθλιπτική κατάσταση με μοναδικό σκοπό το κέρδος των επιχειρηματιών. Πρόκειται για χώρους εμπορευματοποίησης ψυχών και μόνο έτσι θα έπρεπε να τους αντιμετωπίζουμε. Δεν είναι διασκέδαση, δεν είναι εκπαίδευση, είναι βαναυσότητα. Το να δείχνεις στα παιδιά ζώα που βαριούνται, έχουν κατάθλιψη και περιφέρονται νευρικά σε περιφραγμένους χώρους δεν αποτελεί ενημέρωση για την άγρια ζωή. Είναι σαν να πηγαίνουμε τα παιδιά μας σε φυλακή για να τα διδάξουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά. Υπό τη μορφή αυτή βεβαίως και πρέπει να καταργηθούν τελείως. Το παγκόσμιο αλλά και το ευρωπαϊκό κίνημα για την προστασία και τα δικαιώματά των ζώων πρέπει να πιέσει ακόμα περισσότερο, να απαιτήσει, να διεκδικήσει την κατάργησή τους. Γνωρίζουμε πόσα ζώα έχουν θανατωθεί στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο τα τελευταία χρόνια; Γνωρίζουμε μόνο όσους θανάτους αναγκάζονται να ανακοινώσουν οι επιχειρηματίες των κήπων λόγω των συνθηκών τους. Η εκτέλεση του Μπαζού, όπως αντιλαμβανόμαστε, δεν μπορούσε να μείνει μυστική. Όμως, γενικά, κρύβουν όσο περισσότερα περιστατικά θανάτωσης ζώων μπορούν, γιατί αυτό που προέχει είναι το κέρδος και οι θάνατοι, οι δραπετεύσεις, οι εκτελέσεις βλάπτουν σοβαρά την τσέπη του εκάστοτε επιχειρηματία. Τα γνωστά περιστατικά στο Αττικό Πάρκο είναι οι εκτελέσεις το 2019 των δύο ιαγουάρων, οι θάνατοι έξι δελφινιών στο δελφινάριο, κάποιοι από τους οποίους ανακοινώθηκαν πολύ αργότερα, όταν διέρρευσαν κάποια στοιχεία, η διαφυγή φέτος τον χειμώνα περίπου σαράντα εξωτικών πουλιών διαφόρων ειδών, που προφανώς δεν επέζησαν, βέβαια, η πρόσφατη εκτέλεση του χιμπατζή, του Μπαζού. Αξίζει να θυμηθούμε μια έρευνα του Michael Berens για τους «Seattle Times» το 2013, η οποία έδειξε ότι για κάθε ελέφαντα που γεννιέται σε ζωολογικό κήπο κατά μέσο όρο δύο άλλοι πεθαίνουν. Το ποσοστό θνησιμότητας των νεογέννητων ελεφάντων στους ζωολογικούς κήπους είναι σχεδόν τριπλάσιο από αυτό εκείνων που ζουν στην άγρια φύση. Οι περισσότεροι πεθαίνουν εξαιτίας των συνθηκών αιχμαλωσίας, για παράδειγμα από χρόνια ασθένεια των ποδιών που σχετίζεται με τις σκληρές επιφάνειες στους ζωολογικούς κήπους. Οι μισοί από τους ελέφαντες για τους οποίους υπήρχαν πλήρη στοιχεία πέθαναν σε ηλικία είκοσι τριών ετών, που απέχει πολύ από την αναμενόμενη που είναι μεταξύ πενήντα και εξήντα ετών.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

30.6.22 – lifo

11

α πό τον δ η μ ή τρη π ολ ι τά κη

SHORTCUT

ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΟΜΗΡΟΣ

Ηρώδειο, ο ναός του ό,τι να΄ναι

Η ίδρυση του τουρκικού εθνικού κράτους και η εθνοκάθαρση των χριστιανών

Μόνο ο Alice Cooper έδειχνε αγέρωχος και αλώβητος μέσα σ’ όλο αυτό το θεσμικό πανηγύρι τουριστικού φολκλόρ και ευγενών προθέσεων, που έμοιαζε να τον έχει ανάγκη ως σαρκαστικό άλλοθι.

Τ

talkofthetown

Αφού δεν έγινε πάνω στον Παρθενώνα το συγκεκριμένο ποτ-πουρί, πάλι καλά να λέμε.

12 lifo – 30.6.22

έτοιου είδους εκδηλώσεις σαν το μουσικό γκαλά που συντελέστηκε στο Ηρώδειο για την «επανένωση» των Γλυπτών του Παρθενώνα έχουν συχνά μια έντονη υφή από πριβέ σουαρέ ολιγάρχη που μάζεψε όσους αστέρες προς ενοικίαση βρήκε μπόσικους τελευταία στιγμή να παίξουν για τον ίδιο και την εκλεκτή κουστωδία του. Και πάλι όμως, παραήταν δευτερότριτης διαλογής αυτό το απροσάρμοστο VIP event που στήθηκε γύρω από τη μουσική «κληρονομιά» του συνθέτη και παραγωγού Desmond Child ο οποίος ευθύνεται για μερικά από τα πιο άχαρα σουξέ των τελευταίων δεκαετιών, ενώ συμμετείχε και στην παραγωγή του άλμπουμ του Σάκη Ρουβά «Όλα καλά». Μόνο ο Alice Cooper έδειχνε αγέρωχος και αλώβητος μέσα σ’ όλο αυτό το θεσμικό πανηγύρι τουριστικού φολκλόρ και ευγενών προθέσεων, που έμοιαζε να τον έχει ανάγκη ως σαρκαστικό άλλοθι. Ο Alice Cooper έβγαινε με τον Νταλί, ήταν φίλος με τον Γκράουτσο Μαρξ και έπαιζε γκολφ με τον Μπομπ Χόουπ, συνεπώς τα ενσταντανέ του με την άγνωστή του Ελληνίδα υπουργό Παιδείας (και Θρησκευμάτων, για να μην ξεχνιόμαστε), που έγιναν viral και γέννησαν χιλιάδες memes μέσα σε μερικές μόνο ώρες, είναι απλά μία σταγόνα στην αιωνιότητα. Και η συμμετοχή του στη συναυλία των Scorpions (αυτό το συγκρότημα ήταν η μοίρα μας ως έθνους, ας το παραδεχτούμε πια) την επόμενη εβδομάδα στο ΟΑΚΑ, άλλη μία. Ακόμα και όσοι προσπάθησαν να υπομείνουν με ψυχραιμία και καρτερικότητα (για χάρη του ιερού σκοπού) αυτόν τον ετερόκλητο μουσικοχορευτικό αχταρμά που θύμιζε reunion παλιού μαγαζιού της παραλιακής κάποια στιγμή λύγισαν. Σημείωνε χθες στη διακριτική ανταπόκρισή της από το event για το «Πρώτο Θέμα» η συνάδελφος Αναστασία Κουκά: «Το σημείο ωστόσο που καταφανώς αδίκησε το τελικό αποτέλεσμα ήταν η μεγάλη αντίφαση που υπήρχε ανάμεσα στην παλιακή ντίσκο-ποπ αισθητική και τον χαρακτήρα του χώρου που τη φιλοξενούσε. Υπερβολικές οι ενδυματολογικές επιλογές, με πολύ στρας και παγιέτα, στο όριο του γραφικού οι χορευτές που ήταν ντυμένοι αρχαίοι Έλληνες πολεμιστές, ατυχής η προβολή στίχων κάποιων τραγουδιών στο σκηνικό οικοδόμημα του ρωμαϊκού Ωδείου…». Είναι φανερό ότι ενώ έχουμε συνηθίσει πια στην ιδέα ότι το Ηρώδειο εδώ και καιρό δίνεται όπου να ‘ναι και για ό,τι να ‘ναι, αναγνωρίζουμε και κάποια όρια που θα πρέπει να υπάρχουν ως προς το είδος της εκδήλωσης που πραγματοποιείται «live at the Acropolis», όπως με δέος αναγράφουν συχνά οι αφίσες των ξένων καλλιτεχνών που εμφανίζονται εκεί. Αφού δεν έγινε πάνω στον Παρθενώνα το συγκεκριμένο ποτ-πουρί, πάλι καλά να λέμε. Στο ίδιο μέρος πάντως θα εμφανιστούν το υπόλοιπο διάστημα κάποια σπουδαία και σημαντικά και αναπάντεχα ονόματα, που θα εξαγνίσουν εκ νέου την περίφημη ενεργειακή αύρα του χώρου.

Η πολιτική εργαλειοποίηση και τα αναθεωρητικά εθνικιστικά σχέδια της Άγκυρας.

Ό

απ ό τ ο ν δημ ήτ ρη π . σωτ ηρό π ουλο

Οι μέθοδοι απαλλαγής από τον πληθυσμό αυτό περιλάμβαναν έναν συνδυασμό «εργαλείων»: από την εθνοκάθαρση και τις βίαιες εκτοπίσεις ή τον εξαναγκασμό των ταγμάτων εργασίας, όπως στην περίπτωση των Ποντίων, μέχρι γενοκτονικές μεθόδους.

Ο Δ.Π. Σωτηρόπουλος είναι καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και γραμματέας σύνταξης της «Νέας Εστίας»

ταν τις προάλλες ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν τόνισε, σε ένα ακόμα απειλητικό κρεσέντο του κατά της Ελλάδας, ότι οι Έλληνες δεν πρέπει να προκαλούν διότι θα πάθουν ό,τι και οι πρόγονοί τους πριν από εκατό χρόνια, όλοι θεώρησαν ότι αναφερόταν μόνο στη Μικρασιατική Καταστροφή. Άλλωστε, εκείνο που για εμάς θεωρείται καταστροφή, με την ήττα του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία και την αναγκαστική έξοδο του ελληνικού στοιχείου από την ασιατική Τουρκία ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια συνεχούς παρουσίας, για τους Τούρκους είναι ο πόλεμος της ανεξαρτησίας τους απέναντι στις ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ανάμεσα στις οποίες κατατάσσουν και το ελληνικό κράτος. Ωστόσο η ήττα αυτή που η ελληνική ιστοριογραφία έχει την τάση να βλέπει ξεκομμένη απ’ όσα είχαν προηγηθεί στην οθωμανική ιστορία τις τρεις προηγούμενες δεκαετίες δεν ήταν ένα μεμονωμένο και ατυχές επεισόδιο για τον ελληνισμό της περιοχής ως αναγκαστική απόρροια του πολέμου. Όπως προκύπτει από την έρευνα, το σχέδιο πυρπόλησης της Σμύρνης και ο επακόλουθος βίαιος εκπατρισμός των Οθωμανών Ελλήνων ήταν το τελευταίο επεισόδιο σε ένα μακροχρόνιο και οργανωμένο από τις εκάστοτε οθωμανικές Αρχές σχέδιο αποχριστιανοποίησης της ασιατικής Τουρκίας, το οποίο διήρκεσε, με διαλείμματα και κυμαινόμενη ένταση, περίπου τρεις δεκαετίες, από το 1894 ως το 1924, οπότε και ανακηρύχθηκε πλέον εθνικό κράτος υπό τον Κεμάλ. Το σχέδιο αυτό θα εφαρμοζόταν αρχικά από τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β’ μετά το 1894 και για μια διετία στην πρώτη του φάση. Σκοπό είχε να αποδυναμώσει κατά πολύ την παρουσία των χριστιανών της αυτοκρατορίας, ιδίως των Αρμενίων, των Ελλήνων και των Ασσύριων, οι οποίοι αφενός θεωρούνταν ύποπτοι για υπονόμευση της κυριαρχίας της αυτοκρατορίας εξαιτίας της ενίσχυσης των εθνικιστικών ιδεών στους κόλπους τους, αφετέρου είχαν συγκεντρώσει σημαντική οικονομική και κοινωνική ισχύ χάρη στον έλεγχο του εμπορίου αλλά και την επένδυση των ελίτ τους στην εκπαίδευση, που σήμαινε και αυξημένη πολιτισμική επιρροή. Ο σουλτάνος θα προλάβαινε για λίγο να εξοντώσει πολλές χιλιάδες Αρμένιους και Ασσύριους κυρίως, αλλά η παρέμβαση των σοκαρισμένων από τα έκτροπα Μεγάλων Δυνάμεων θα τον ανάγκαζε να σταματήσει τη σφαγή. Ωστόσο είχε ανοίξει τον δρόμο και είχε αναδείξει τις μεθόδους που έπρεπε να ακολουθηθούν. Και αυτές περιλάμβαναν βίαιες εκτοπίσεις αλλά και πρακτικές γενοκτονίας καθώς και μεθόδους εθνοκάθαρσης κατά των χριστιανικών πληθυσμών. Έτσι, το ημιτελές έργο του θα αναλάμβαναν να το ολοκληρώσουν από το 1913 και μετά οι Νεότουρκοι, που στο μεταξύ είχαν κυριαρχήσει τόσο πολιτικά με την πανίσχυρη τριανδρία των Ενβέρ, Ταλάτ, Τζελάτ, όσο και ιδεολογικά με τις υπερεθνικιστικές τους ιδέες. Όταν ο Κεμάλ θα ολοκλήρωνε το σχέδιο αποχριστιανοποίησης της Τουρκίας το 1924, οι χριστιανικοί πληθυσμοί, από 20% επί του συνόλου που ήταν προηγουμένως, θα βρίσκονταν σε ποσοστό όχι μεγαλύτερο του 2,5%. Για τους Νεότουρκους το ζήτημα ετίθετο επιτακτικά ως πρόβλημα κυβερνησιμότητας: με τόσες μειονοτικές ομάδες χριστιανών που βρίσκονταν διάσπαρτες κυρίως στην ασιατική Τουρκία, οι οποίες μάλιστα είχαν τάσεις ανεξαρτησίας και ήταν σε επαφή με τις Μεγάλες Δυνάμεις, η αυτοκρατορία κινδύνευε με διαμελισμό. Έτσι, στη δική τους αντίληψη δεν υπήρχε άλλος τρόπος παρά η εφαρμογή μιας δημογραφικής πολιτικής προς αντιμετώπιση του προβλήματος, η οποία θα περιλάμβανε όλες τις δυνατές μεθόδους, χωρίς κανένα ταμπού. Από τις υποχρεωτικές και βίαιες εκτοπίσεις των χριστιανικών πληθυσμών σε διάφορες (αφιλόξενες) περιοχές της ενδοχώρας, έτσι ώστε πουθενά να μην αποτελούν πάνω από το 5%-10% σε τοπικό επίπεδο, μέχρι την εξαναγκαστική συμμετοχή σε τάγματα εργασίας υπό φρικτές συνθήκες που οδηγούσαν συχνότατα στη φυσική εξόντωση. Αυτή η μέθοδος είχε το πλεονέκτημα ότι ακόμα και αν οι πληθυσμοί αυτοί επέστρεφαν ποτέ στις πατρογονικές τους εστίες, θα έβρισκαν τις περιουσίες τους καταπατημένες από τους μουσουλμάνους συντοπίτες τους. Ωστόσο, ειδικά στην περίπτωση των Αρμενίων, που θεωρούνταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους Νεότουρκους, η μέθοδος που θα εφαρμοζόταν από το 1915 και μετά ήταν η μαζική γενοκτονία μέχρι την πλήρη εξαφάνισή τους από την αυτοκρατορία. Καθώς οι Αρμένιοι δεν διέθεταν ανεξάρτητο εθνικό κράτος, όπως οι Οθωμανοί Έλληνες, για να μπορούν να διαφύγουν εκεί, η μοίρα τους ήταν προδικασμένη. Υπεύθυνος για τις εντολές και τον κεντρικό συντονισμό της επιχείρησης εξόντωσης ήταν κυρίως ο Ταλάτ πασάς. Εν συνεχεία, οι εντολές έφθαναν στους τοπικούς αξιωματούχους που ήταν αρμόδιοι να τις εφαρμόσουν απαρεγκλίτως με τη συνδρομή όχι μόνο στρατιωτικών αλλά και απλών πολιτών, Κούρδων, Κιρκάσιων, Τσετσένων κ.λπ. Αναφορικά με τους Έλληνες χριστιανούς, οι μέθοδοι απαλλαγής από τον πληθυσμό αυτό περιλάμβαναν έναν συνδυασμό «εργαλείων»: από την εθνοκάθαρση και τις βίαιες εκτοπίσεις ή τον εξαναγκασμό των ταγμάτων εργασίας, όπως στην περίπτωση των Ποντίων, μέχρι γενοκτονικές μεθόδους ιδίως μετά το 1919 που θα αποβιβαστεί ο ελληνικός στρατός στη Σμύρνη και θα αρχίσει να φουντώνει το κεμαλικό εθνικιστικό κίνημα, που παρεμπιπτόντως καθόλου δεν θα διαφοροποιηθεί ως προς το σχέδιο βίαιης αποχριστιανοποίησης της ασιατικής Τουρκίας. Οι Οθωμανοί Έλληνες είχαν το πλεονέκτημα να διαθέτουν στην άλλη πλευρά του Αιγαίου μια «μητέρα πατρίδα» που μπορούσε να τους υποδεχτεί, οπότε και οι Νεότουρκοι προτιμούσαν να τους εξωθούν σε εκπατρισμό. Όμως αυτό δεν σήμαινε ότι δεν εφάρμοζαν και μεθόδους μαζικής εξόντωσής τους όταν έμοιαζαν προσφορότερες. Δεν είναι εύκολοι οι υπολογισμοί, αλλά μπορεί κανείς να προσδιορίσει τον αριθμό χριστιανών που εξοντώθηκαν ή εκπατρίστηκαν από την ασιατική Τουρκία αυτή την τριακονταετία κάπου ανάμεσα σε 2,5 και 4,5 εκατομμύρια ανθρώπους. Επειδή υπάρχει διεθνώς η τάση να θεωρούμε το Ολοκαύτωμα των Εβραίων (Σοά) από τους ναζί ως το απόλυτο πρότυπο γενοκτονίας (που παραμένει όντως κάτι πέραν κάθε σύγκρισης), δυσκολευόμαστε να περιγράψουμε ως γενοκτονικά οποιαδήποτε άλλα σχέδια μαζικής εξόντωσης μπορεί να εφαρμόζει ένα καθεστώς ενάντια σε μια μειονοτική ομάδα. Επιπλέον, ο όρος έχει περιοριστεί αυστηρά στο νομικό του περιεχόμενο, προκειμένου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να μπορεί να αποδίδει κατηγορίες στους υπεύθυνους των γενοκτονιών. Οι ιστορικοί ωστόσο, που δεν είμαστε δικαστές και δεν είναι δουλειά μας η απόδοση ευθυνών αλλά η κατανόηση των ιστορικών φαινομένων, μπορούμε να κάνουμε, όπου χρειάζεται, χρήση του όρου χωρίς άλλες προθέσεις πέραν της αντικειμενικής περιγραφής. Μπορούμε συνεπώς να συμφωνήσουμε ότι το σχέδιο αποχριστιανοποίησης της Τουρκίας αυτή την τριακονταετία εξακολουθητικά από τον σουλτάνο, τους Νεότουρκους και τους κεμαλιστές ήταν ένα τεράστιας έκτασης οργανωμένο γενοκτονικό σχέδιο που προσδιόρισε καταλυτικά τη διαδικασία του μετασχηματισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε εθνικό κράτος. Γνωρίζω ότι πολιτικά το ζήτημα είναι εξαιρετικά ευαίσθητο. Δεν πρόκειται ωστόσο για μια μομφή που επιδιώκει να παρουσιάσει τον γειτονικό ως έναν βάρβαρο λαό. Αν θα στόχευε σε κάτι, είναι να υποχρεώσει τη σημερινή Τουρκία να αναλάβει τις ευθύνες της και να αναγνωρίσει επίσημα αυτό που συνέβη. Το ίδιο έπραξαν για τη Σοά, ιδίως μετά το 1968, οι Γερμανοί και αποδείχτηκε ομολογουμένως λυτρωτικό και απελευθερωτικό πρωτίστως για τους ίδιους, τις επόμενες γενιές, όπως και για τις διεθνείς τους σχέσεις. Αντιθέτως, η Τουρκία, τόσο το επίσημο καθεστώς όσο και η ιστοριογραφία της, αρνείται εδώ και εκατό χρόνια να παραδεχτεί ότι το εθνικό της κράτος χτίστηκε πάνω στο αίμα της μαζικής εξόντωσης και του ξεριζωμού των θρησκευτικών της μειονοτήτων. Προφανώς, η διαφορά της με τη μεταπολεμική Γερμανία είναι στο επίπεδο του εκδημοκρατισμού. Διότι μια ακηδεμόνευτη ιστοριογραφία που μπορεί να μελετήσει εντελώς ελεύθερα τόσο επώδυνα εθνικά ζητήματα έχει χώρο να αναπτυχθεί μόνο σε μια πραγματική δημοκρατία. Και όσο η γείτων δεν θα καταφέρνει να μετεξελιχθεί σε πλήρη δημοκρατία, τόσο δεν θα μπορεί να κοιτάξει κατάματα το παρελθόν της. Και αντιστρόφως, όσο δεν θα το αντιμετωπίζει με θάρρος, τόσο ημιδικτάτορες τύπου Ερντογάν θα μπορούν χωρίς αιδώ και αντιπολιτευτικές φωνές να αναπαράγουν εργαλειακά διάφορα αναθεωρητικά εθνικιστικά σχέδια εναντίον των γειτόνων τους.

30.6.22 – lifo

13

TALKING POINTS

Αμβλώσεις: Επιστρέφουν οι ΗΠΑ σε σκοτεινές εποχές;

η ακτιβίστρια nadine seiler διαδηλώνει κατά της απόφασης του ανωτατου δικαστηρίου. φωτό: getty images

Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Ρίτσαρντ Φoρντ, η ποιήτρια Ελένη Σικελιανός και ο διάσημος δημοσιογράφος της WSJ Λανς Μόροου σχολιάζουν στη LiFO την κατάργηση του συνταγματικού δικαιώματος στην άμβλωση.

α π ό τον γ ι άν ν η π α ν ταζόπουλο

talkofthetown

Ε

14 lifo – 30.6.22

πιστρέφει η Αμερική σε σκοτεινές μέρες; Ο κορυφαίος Αμερικανός συγγραφέας Ρίτσαρντ Φορντ από την αρχή της συνομιλίας μας εκφράζει την έντονη ανησυχία του για την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Από την άλλη άκρη του Ατλαντικού, ο πολυβραβευμένος πεζογράφος τονίζει ότι «χωρίς αμφιβολία πρόκειται για μια ακατανόητη επίθεση στις θεμελιώδεις ελευθερίες των Αμερικανών, ενώ πολλά εκατομμύρια Αμερικανίδων χάνουν σήμερα ένα ατομικό τους δικαίωμα. Πλέον, παραβιάζονται κατάφωρα τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών και χάνουν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του ανθρώπινου σώματος». Και συμπληρώνει στη συζήτησή μας: «Νομίζω ότι πριν από λίγες μέρες ξημέρωσε μια σκοτεινή, μουντή και τρομακτική μέρα για τις Αμερικανίδες αλλά και για τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο». Ο θυμός και η απογοήτευσή του είναι φανερά και σε εκείνο το σημείο τον ρωτώ τι σηματοδοτεί αυτή η απόφαση για την επόμενη μέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και απαντά: «Αναντίρρητα, πρόκειται για μια μαύρη μέρα για τις πολιτικές ελευθερίες, οι οποίες καταπατούνται απερίσκεπτα από τους Ρεπουμπλικανούς, των οποίων μάλιστα το υποτιθέμενο σύνθημα είναι ότι αντιτίθενται στην υπερβολική κυβερνητική εισβολή στις ζωές των πολιτών. Δυστυχώς, όπως αντιλαμβάνεστε, το “πάνω” είναι τώρα “κάτω”. Είναι στιγμές όπως αυτή που πιστεύω ότι οι λέξεις είναι αδύναμες για να εκφράσουν όλα όσα βλέπουμε να συμβαίνουν, ειδικά όταν αφορούν την πολιτική ορθοδοξία. Υπάρχει, μάλιστα, μια φράση που τα συμπυκνώνει όλα. Ζούμε την τυραννία της μειονότητας. Οι ΗΠΑ επέστρεψαν στην εποχή της βαρβαρότητας». Την ίδια στιγμή, αναζητώ τη γνώμη του Λανς Μόροου, γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα αλλά και επικεφαλής συνεργάτη του Κέντρου Δεοντολογίας και Δημόσιας Πολιτικής στην Ουάσιγκτον. Για πολλά χρόνια τα κείμενά του γίνονταν πρωτοσέλιδα στο περιοδικό «Time», ενώ σήμερα σχολιάζει καυστικά την επικαιρότητα από τις στήλες της «Wall Street Journal». «Με τη γνωμοδότηση-σταθμό του Ανώτατου Δικαστηρίου, οι ΗΠΑ επιστρέφουν σε εποχές Μεσαίωνα;», τον ρωτώ, αλλά με αυστηρό ύφος θα μου απαντήσει: «Η συγκεκριμένη δικαστική απόφαση δεν επιστρέφει τις ΗΠΑ σε “σκοτεινούς καιρούς”. Αντιθέτως, θα σας έλεγα ότι ουσιαστικά ήταν μια καλή απόφαση. Το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την ιστορική συνταγματική απόφαση “Roe v. Wade”, κρίνοντας ότι δεν υπάρχει πλέον ομοσπονδιακό συνταγματικό δικαίωμα για άμβλωση. Ήδη εκείνη η απόφαση του 1973 ήταν εξαιρετικά αδύναμη από συνταγματική άποψη. Η άμβλωση είναι ένα δύσκολο και αμφιλεγόμενο θέμα το οποίο επιλύεται καλύτερα από τα νομοθετικά σώματα της Πολιτείας (που είναι τα κυβερνητικά όργανα τα οποία βρίσκονται πιο κοντά στον λαό) παρά από εννέα μη εκλεγμένους δικαστές στο ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο. Επομένως, η χθεσινή απόφαση σημαίνει ότι το ζήτημα της άμβλωσης θα αποφασιστεί από κάθε μία Πολιτεία της χώρας ξεχωριστά. Οι άνθρωποι, λοιπόν, σε αυτές τις Πολιτείες θα αποφασίσουν εάν θα επιτρέψουν την άμβλωση – και μέχρι ποια στιγμή της εγκυμοσύνης. Και κατά τη γνώμη μου αυτός είναι πολύ καλύτερος τρόπος να αποφασίζεις. Ουσιαστικά, την ευθύνη θα την έχουν τα δικαστήρια των Πολιτειών και τα τοπικά κοινοβούλια. Επομένως, με την κατάργηση της απόφασης ενισχύεται η αμερικάνικη δημοκρατία, αφού θεωρώ ότι είναι αντισυνταγματική η ενιαία επιβολή αυτής της πολιτικής σε όλη τη χώρα». Στο σημείο αυτό επισημαίνω ότι η επονείδιστη αυτή εξέλιξη ανοίγει τον

δρόμο για απαγόρευση των αμβλώσεων στις μισές Πολιτείες. Επομένως, δεν πιστεύει ότι πρόκειται για μια ιστορική οπισθοδρόμηση; «Ξέρετε, η αμερικανική αριστερά έχει μια αυξανόμενη τάση να γίνεται υστερική και παράλογη, και μεγάλο μέρος της αντίδρασης της αριστεράς σε αυτή την απόφαση ήταν απερίσκεπτη και αδαής. Οι αμβλώσεις θα συνεχίσουν να γίνονται σε μεγάλους αριθμούς, όπως συνέβαινε και πριν, στις ΗΠΑ. Όσες γυναίκες χρειάζεται να προχωρήσουν σε αμβλώσεις θα πρέπει απλώς να κινηθούν διαφορετικά. Είναι προφανές ότι θα δοθούν τεράστια χρηματικά ποσά για τη δημιουργία ταξιδιωτικών υπηρεσιών από διάφορες Πολιτείες όπου η άμβλωση είναι παράνομη σε εκείνες όπου είναι νόμιμη. Επίσης, στον 21ο αιώνα, με τις δυνατότητες που μας παρέχει η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη, θα μπορεί όποια γυναίκα το επιθυμεί να μεταφερθεί για να κάνει άμβλωση πολύ γρήγορα στην κλινική μιας άλλης Πολιτείας. Αν μη τι άλλο, η άμβλωση στην Αμερική θα γίνει τώρα πολύ πιο αποτελεσματική από ό,τι ήταν πριν». Η Ελένη Σικελιανός είναι καθηγήτρια Δημιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, πολυβραβευμένη ποιήτρια, συγγραφέας και δισεγγονή του σπουδαίου ποιητή Άγγελου Σικελιανού. Στο ερώτημα αν πρόκειται για μεγάλη νίκη της συντηρητικής πτέρυγας του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, αλλά και πώς νιώθει ως γυναίκα για την εξέλιξη αυτή, επισημαίνει: «Αρχικά, είμαι συντετριμμένη από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου να ανατρέψει την ιστορική συνταγματική απόφαση “Roe v. Wade”, η οποία εγγυήθηκε το δικαίωμα μιας γυναίκας να επιλέξει τι θα κάνει με το σώμα της. Ενώ η παγκόσμια τάση ήταν να επιτρέπεται στις γυναίκες να λαμβάνουν νομικά τις αποφάσεις σχετικά με το σώμα τους, οι ΗΠΑ έκαναν πράγματι ένα σκοτεινό βήμα προς τα πίσω αυτή την εβδομάδα. Αξίζει πάντως να θυμηθούμε ότι οι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν εκλέγονται από τον λαό, αλλά διορίζονται από τον Πρόεδρο. Επιπλέον, τέσσερις από τους πέντε δικαστές που ψήφισαν για την ανατροπή του “Roe v. Wade” διορίστηκαν από Προέδρους των ΗΠΑ που έχασαν τη λαϊκή ψήφο (ενώ κέρδισαν την απαρχαιωμένη ψήφο στο εκλεκτορικό κολέγιο), που σημαίνει ότι είναι δικαστές μειοψηφίας. Αυτή δεν είναι η βούληση του λαού, ούτε στην επιλογή τού ποιοι είναι οι δικαστές ή ποιοι ήταν οι Πρόεδροι που επέλεξαν τέσσερις από αυτούς τους πέντε δικαστές. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το 63% των Αμερικανών δεν ήθελε την ανατροπή του “Roe v. Wade”. Ζούμε σε δημοκρατία στις ΗΠΑ; Δεν το νομίζω». Και καταλήγει: «Αυτό έγινε απολύτως σαφές όταν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε να μην καταμετρήσει εκ νέου τα ψηφοδέλτια στις εκλογές Γκορ/ Μπους και μετά όταν ο Ντόναλντ Τραμπ “εξελέγη” (και πάλι, όχι με τη λαϊκή ψήφο) μέσω χειραγώγησης ψηφοφόρων στα social media, με ρωσική επιρροή. Μόλις περάσαμε από μια απόπειρα πραξικοπήματος τον περασμένο Ιανουάριο. Όχι μόνο ένα “ιστορικά αντιδημοφιλές” Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε μια “ιστορικά αντιδημοφιλή” απόφαση σχετικά με το δικαίωμα στην άμβλωση, αλλά έλαβε και την –εγκληματική– απόφαση την προηγούμενη μέρα να ανατρέψει νόμο που περιόριζε την οπλοφορία στη Νέα Υόρκη. Αυτό σε μια εποχή που οι μαζικοί πυροβολισμοί έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και αυτές οι αποφάσεις προκαλούν σοκ, δεν αποτελούν έκπληξη. Όταν σκέφτομαι την αβυσσαλέα ιστορία των δικαιωμάτων ψήφου στις ΗΠΑ, αναρωτιέμαι, πότε αυτή η χώρα ήταν μια πλήρης δημοκρατία;».

«Πριν από λίγες μέρες ξημέρωσε μια σκοτεινή, μουντή και τρομακτική μέρα για τις Αμερικανίδες αλλά και για τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Ζούμε την τυραννία της μειονότητας. Οι ΗΠΑ επέστρεψαν στην εποχή της βαρβαρότητας».

30.6.22 – lifo

15

talkofthetown 16 lifo – 30.6.22

41 με τον

Βασίλη Μαγουλιώτη και τον

Θάνο Λέκκα σ υ νεντ ευ ξη: α ργυρω μ ποζωνη φωτ ο γραφιεσ : παρι ς ταβι τι αν

Οι δύο ταλαντούχοι ηθοποιοί παίζουν στη νέα παράσταση του Γιώργου Κουτλή «Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι» που θα παρουσιαστεί στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

ο ήρωας του έργου του μάριους φον μάγενμπουργκ Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι βρίσκεται μια ζεστή νύχτα του Αυγούστου σε ένα αδιέξοδο. Δεν θυμάται τίποτα, ούτε πώς έφτασε εκεί, παρά μόνο ότι έφαγε μύδια με τους φίλους του. Σε αυτόν τον έρημο τόπο έχει συμβεί μια οικολογική καταστροφή, μια πανδημία, το φαγητό έχει τελειώσει και οι άνθρωποι λιμοκτονούν. Τα σκυλιά έχουν φοβηθεί τους ανθρώπους και έχουν επιστρέψει στους λύκους. Σε αυτό το τοπίο ο ήρωας, που δεν γνωρίζει τι έχει συμβεί, συναντά διάφορους ανθρώπους που προσπαθούν να τον φάνε. Του επιτίθενται, εκείνος, αντιδρώντας, σκοτώνει κάποιον από αυτούς κι έτσι γίνεται φυγάς σε έναν ψυχεδελικό, καφκικό κόσμο. Με αφορμή και κινητήρια δύναμη τον φόβο, μέσα στο κλίμα των τρομοκρατικών επιθέσεων που συνέβαιναν στην Ευρώπη, θέλοντας να μιλήσει για τον φόβο και τη λύτρωση μέσα από την αγάπη, ο συγγραφέας έγραψε το 2008 αυτό το θεατρικό που ανεβαίνει στο Φεστιβάλ Αθηνών σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή. Ένα δυστοπικό love story ή μια ψυχεδελική κομεντί τρόμου φτιαγμένη γύρω από τον κεντρικό ήρωα που φέρνει στο προσκήνιο προβολές του ίδιου του του εαυτού μια νύχτα παραισθήσεων κατά τη διάρκεια της οποίας μοιάζει να επιχειρεί να σκοτώσει ένα κομμάτι ακόμα και του ίδιου του εαυτού του. Ο 33χρονος ηθοποιός και συγγραφέας Βασίλης Μαγουλιώτης και ο 35χρονος ηθοποιός και βιολόγος Θάνος Λέκκας, απόφοιτοι του Εθνικού Θέατρου και του Ωδείου Αθηνών αντίστοιχα, συνεργάζονται για πρώτη φορά, υποδυόμενοι τα πρόσωπα που γνωρίζονται με μοιραίο τρόπο μια νύχτα για να καταλάβουν ότι η αγάπη είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει κάποιος να φοβάται. Εμείς τους συναντήσαμε πριν από μια πρόβα και μαζί κάναμε μια κουβέντα για το έργο και την κατάσταση που επικρατεί στο θέατρο σήμερα.

30.6.22 – lifo

17

41 λεπτά με τον Βασίλη Μαγουλιώτη και τον Θάνο Λέκκα

«Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι» του Μάριους φον Μάγενμπουργκ Σκηνοθεσία: Γιώργος Κουτλής Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας Παίζουν (αλφαβητικά): Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Θάνος Λέκκας, Βασίλης Μαγουλιώτης

talkofthetown

Πειραιώς 260 (Η) 18/7-21/7, 21:00

18 lifo – 30.6.22

«Γραμμένο από έναν δραματουργό που είναι και ηθοποιός, φαίνεται ότι το έχει γράψει άνθρωπος που ξέρει τι σημαίνει σκηνή και πρόβα. Είναι έργο με καφκική ατμόσφαιρα, θεωρητικά δυστοπικό, με πολλά φαρσικά στοιχεία – όταν κάποιος εμφανίζεται από το πουθενά, αυτό είναι ταυτόχρονα τρομακτικό και αστείο», λέει ο Θάνος για να συμπληρώσει ο Βασίλης ότι «είναι θρίλερ, έργο πρωτότυπο για το θέατρο, του οποίου η πλοκή εκτυλίσσεται σε ένα σετ κινηματογραφικό, ερημικό, με τους λύκους να πλησιάζουν την πόλη. Όλα αυτά συμβαίνουν στη Γερμανία, αλλά θα μπορούσαν να συμβαίνουν παντού στον σύγχρονο κόσμο. Δεν μας δίνεται κανένα στοιχείο για τον κεντρικό ήρωα, μαθαίνουμε μόνο ένα πράγμα: στο στομάχι του έχει μύδια, που μπορεί να του έχουν προκαλέσει παραισθήσεις». «Βρισκόμαστε στη σωστή ηλικία για να παίξουμε αυτό το έργο. Δεν ξέρω αν στην πραγματικότητα βιώνουμε το ίδιο παράλογο, γιατί αυτό το έργο συνδέεται με προβολές και φόβους του ήρωα. Στην κοινωνία έχουμε να κάνουμε με φρέσκους, καινούργιους φόβους, με αντικρουόμενα συμφέροντα, το ότι τρωγόμαστε με τον εαυτό μας είναι κάτι διαφορετικό. Σίγουρα στην καθημερινότητα θέτουμε και οι ίδιοι εμπόδια στον εαυτό μας, αλλά υπάρχουν και δυσκολίες που είναι ανεξάρτητες από εμάς, όπως η ακρίβεια», λέει ο Θάνος, ενώ ο Βασίλης πιστεύει ότι «στο έργο κάποιες συνθήκες μεγάλης κλίμακας που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, όπως οι αμμοθύελλες και ο καύσωνας, έχουν ερημώσει σχεδόν την πόλη». Αυτοί οι κίνδυνοι που απειλούν να αφανίσουν την πόλη είναι πολύ κοντά στη δυσοίωνη πραγματικότητα του 2020, όπου τα προβλήματα είναι καθεστώς, μάλιστα ο Φον Μάγενμπουργκ δεν αφήνει καμιά ελπίδα, γράφοντας ότι «ο ουρανός είναι ένα κλουβί γεμάτο με πανικόβλητα πουλιά». Και οι δυο ηθοποιοί ανήκουν σε μια γενιά που έχει μεγαλώσει μέσα στην κρίση και επέλεξαν το επάγγελμά τους βλέποντάς το να διαλύεται σχεδόν σε μια παρατεταμένη οικονομική δυστοκία. Αυτό τους καθόρισε και επηρέασε τον τρόπο που σκέφτονται την επόμενη ημέρα. «Αυτό που νιώθω, και αφορά και τους ηθοποιούς της γενιάς μου, είναι ότι μετά την κρίση τα πράγματα έχουν γίνει βραχυπρόθεσμα. Δεν υπάρχουν όνειρα εξαετίας, δεκαετίας. Σκεφτόμαστε ότι μετά από αυτό το πρότζεκτ ίσως οδηγηθούμε σε ένα άλλο και μετά σε ένα άλλο. Μόνο βραχυπρόθεσμα πλάνα μπορούμε να κάνουμε κι αυτό είναι το χαρακτηριστικό μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Έχει χαθεί κάτι που μικρός ένιωθα ότι υπήρχε, το να κολυμπάς απλώς από το ένα βραχάκι στο άλλο. Τώρα πρέπει να κολυμπάς κόντρα στο ρεύμα σαν σολομός, να μη νιώθεις. Όλοι ψάχνουμε για δουλειά συνέχεια και αν κάτσουμε ακόμα και να σκεφτούμε αυτό που κάνουμε για δύο μήνες, θα χαθεί ένας κρίκος γιατί δεν υπάρχει σταθερότητα, ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο, ένας μηχανισμός που να στηρίζει τα πράγματα», λέει ο Θάνος. «Είμαστε μια γενιά που βρεθήκαμε στην τρύπα της ιστορίας, γεννηθήκαμε στην εποχή των παχιών αγελάδων, οπότε αποκτήσαμε πλαδαρά αντανακλαστικά και με αυτά βρεθήκαμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση και μετά την πανδημία. Αυτό μας ανάγκασε να εκπαιδευτούμε στην πρακτικότητα, στην ταχύτητα και στο ίντερνετ, κι αυτό έπρεπε να το κάνουμε μόνοι μας, καθώς δεν μπορούσαμε να έχουμε βοήθεια από προηγούμενες γενιές που είναι κι αυτές ανεκπαίδευτες. Δυστυχώς, δεν αρκούν τα διδάγματά τους, η κουλτούρα που γέννησε η εποχή τους», λέει ο Βασίλης. Μου εξηγούν ότι η γενιά τους ζει τον θάνατο μιας ολόκληρης κουλτούρας και ότι πρέπει να βρουν μόνοι τους την άκρη, να διαμορφώσουν μια κατάσταση στην οποία θα συμβάλουν και οι επόμενοι, που έρχονται δυναμικά. Μαζί πεθαίνει και το επάγγελμα του ηθοποιού, η ουσία του καλλιτέχνη σε μια κοινωνία όπου ακόμα και οι δίκες αποτελούν το τοτέμ μιας ολόκληρης αντίληψης που καταρρέει. Ο ηθοποιός δεν μπορεί να είναι στον αέρα, έχει ανάγκη να αναγνωρίζονται οι ώρες δουλειάς του, έχει ανάγκη την ασφάλιση. Η δική τους γενιά παρέλαβε ένας χάος, εισπράττει την υποτίμηση και ήρθε ο καιρός να οργανωθούν για να νιώσουν ξανά ότι είναι κοινότητα. Δεν ξέρουν τι σημαίνει «αγρανάπαυση», έχουν γίνει εργασιομανείς και νιώθουν ότι δεν μπορούν αλλιώς, σχεδόν ότι δεν έχουν δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο. «Είναι ένα επάγγελμα που έχει κάτι απροσδιόριστο, κι αυτό ως ένα σημείο είναι θεμιτό, αλλά οφείλουμε να το περιφρουρήσουμε φτιάχνοντας μια κοινότητα και γέφυρες με δομές και με την κοινωνία, να μιλάμε μεταξύ μας. Δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα από το κράτος ή την προηγού-

μενη γενιά», λέει ο Βασίλης. «Εγώ είχα την τύχη, όταν ξεκίνησα, να δουλέψω με τους Patari Project που ήθελαν μια συνθήκη αμιγώς θεατρική που να μπορεί να στηρίζει τον εαυτό της και να μπορεί να πληρώνει καλά όσους δουλεύουν. Εκεί έμαθα να είμαι ηθοποιός και στη σχολή, όπου ο Αργύρης Ξάφης μας έλεγε ότι “είστε εκεί ο ένας για τον άλλον”. Βγαίνοντας από τη σχολή, έμαθα ότι το θέατρο στηρίζεται στην ομαδικότητα και δεν έχω βρεθεί συχνά σε συνθήκη όπου κάποιος, που είναι καλός σε κάτι, το παίζει αυθεντία και δεν λαμβάνει υπόψη τους άλλους. Αυτή είναι η βάση του θεάτρου που έμαθα και έτσι θα ήθελα να συνεχίσω», λέει ο Θάνος. Όταν μιλάμε για τα οικονομικά και τις επιχορηγήσεις, ο Βασίλης έχει στον νου του κάτι πολύ καθαρό. «Νομίζω ότι δεν πρέπει να είμαστε ολιγαρκείς ούτε να κάνουμε μόνιμη συνθήκη την άρτε πόβερα. Πρέπει να ουρλιάζουμε στις πόρτες των υπουργείων, δεν πρέπει να παρακαλάμε ή να μιλάμε συναισθηματικά, αλλά πρακτικά. Η εποχή των επιχορηγήσεων ήταν μια σπουδαία περίοδος έρευνας για το θέατρο, χωρίς κρατικό χρήμα όμως πολλά σχήματα δεν μπορούν να συντηρηθούν. Επίσης, υπήρχε ένα σταθερό κοινό που δεν σε έκρινε πάντα αυστηρά, έτσι δεν κινδύνευε να κλείσει το θέατρό σου από μια αποτυχία, φοβάμαι όμως ότι έτσι οι καλλιτέχνες δεν έκαναν αυστηρή αυτοκριτική. Εμείς δεν έχουμε αυτό το περιθώριο. Θα αποτύχουμε, αλλά πρέπει να έχουμε τη διαύγεια να ασχοληθούμε με το κοινό και με το τι δεν πήγε καλά, όχι μόνο με το πώς εμείς θα προχωρήσουμε την τέχνη μας. Πρέπει να φτιάξουμε τη σχέση μας με το κοινό». «Το κοινό πρέπει να το σέβεσαι και να μην το υποτιμάς. Πρέπει να είσαι γενναιόδωρος και να του προσφέρεις. Το θέατρο δεν αφορά μόνο εμάς αλλά και τον θεατή», συμπληρώνει ο Θάνος, με τον Βασίλη να διευκρινίζει ότι «δεν έχω ταμπού, αντιμετωπίζω τον εαυτό μου και ως διασκεδαστή – παλιότερα το θέατρο είχε χωριστεί σε εμπορικό και ποιοτικό, αναίτια κατά τη γνώμη μου. Αποδέκτης της δουλειάς μου είναι το κοινό, ούτε ο θεατρικός κριτικός ούτε ο συνάδελφος. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που γράφουν νέα έργα και θεσμοί που τους δίνουν χώρο, καθώς υπάρχει ανάγκη για μια νέα γλώσσα, ώστε η εποχή μας να αποκτήσει ένα στίγμα. Λατρέψαμε τους ξένους και μάθαμε από την ξένη δραματουργία που μας ξεκόλλησε από την ελληνική οικογένεια και τώρα γίνονται προσπάθειες από την αρχή, πράγματα πιο πειραματικά που ίσως να μπορούν να μεταφραστούν και στο εξωτερικό». Όσο για τις συνέπειες της πανδημίας, οι δυο ηθοποιοί πιστεύουν ότι ακόμα δεν έχουμε μεταβολίσει τις αλλαγές που άλλαξαν δραματικά τον κόσμο και γι’ αυτό υπήρξαν πολύ αποκαλυπτικές. «Τα ζητήματα που μας τρομάζουν είναι η ρευστότητα και η απροσδιοριστία. Οι προηγούμενοι πενθούν και δεν μπορούν να βοηθήσουν την έξοδο από την ύλη. Μπορούμε ως γενιά να αντέξουμε περισσότερο, αλλά έχει δημιουργηθεί και μια μεγάλη ανασφάλεια, σήμερα είσαι αύριο δεν είσαι. Είμαστε αναγκασμένοι να συνδεθούμε με την εποχή μας κι αυτό μας κάνει να είμαστε πολιτικοποιημένοι με έναν διαφορετικό τρόπο, όχι συντηρώντας κάποιο υπάρχον στερεότυπο. Ως γενιά, λόγω της κρίσης, του Γρηγορόπουλου, του Φύσσα, της Χρυσής Αυγής, της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και του ΜeΤoo, είμαστε συνδεδεμένοι μεταξύ μας και αυτό μας κάνει να εξελισσόμαστε με έναν οργανικά πολιτικοποιημένο τρόπο. Επιτρέψτε μας να διαμορφώσουμε ξανά την κατάσταση», λέει ο Βασίλης. Μιλώντας για κάτι που διαμορφώνεται ξανά, λοιπόν, μοιραία η συζήτηση φτάνει στην τηλεόραση. Ο Θάνος ήταν για δύο σεζόν στην «Τούρτα της μαμάς» στη ΕΡΤ και ο Βασίλης υποδύεται έναν χάκερ σε μια διεθνή παραγωγή του ΑΝΤ1, τη «Γέφυρα». «Η τηλεόραση επίσης πρέπει να πάψει να υπάρχει με τον τρόπο που ξέραμε, γιατί αυτός ανήκει σε παλιές δεκαετίες. Η κοινωνία αλλάζει γρήγορα και η τηλεόραση, όπου όλοι εμφανίζονται πολύ συντηρητικά και με μια αχρείαστη ψευτοντροπή, πρέπει να εκσυγχρονιστεί», λέει ο Θάνος, με τον Βασίλη να συμπληρώνει ότι το παλιό, το συντηρητικό καταστρέφεται με κρότο και ότι η τηλεόραση φαίνεται να ζει μια μεταβατική περίοδο. «Μέσα από τις πλατφόρμες δημιουργήθηκε ένα νέο είδος που έχει κινηματογραφική ποιότητα και τηλεοπτική διάρκεια, κι αυτό φέρνει νέους σκηνοθέτες, νέους ηθοποιούς και σεναριογράφους στο προσκήνιο, χωρίς προκαταλήψεις», κάτι που θεωρεί ελπιδοφόρο, ένα σημάδι ότι η ελληνική παραγωγή μπορεί να είναι μεγάλη και αξιόλογη.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

«Βρισκόμαστε στη σωστή ηλικία για να παίξουμε αυτό το έργο. Δεν ξέρω αν στην πραγματικότητα βιώνουμε το ίδιο παράλογο, γιατί αυτό το έργο συνδέεται με προβολές και φόβους του ήρωα.

30.6.22 – lifo

19

AphF:22 Alma Haser

Δέκα πράγματα που πρέπει να ξέρεις για το Athens Photo Festival 2022

Janis Rafa

ΤΟ ΜΑΚΡΟΒΙΌΤΕΡΟ ΦΕΣΤΙΒΆΛ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΣΤΑΘΕΡΌ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΌ ΡΑΝΤΕΒΟΎ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΊΕΣ, ΕΡΑΣΙΤΈΧΝΕΣ ΚΑΙ ΛΆΤΡΕΙΣ ΤΟΥ ΜΈΣΟΥ, ΑΝΑΔΕΙΚΝΎΟΝΤΑΣ ΚΆΘΕ ΧΡΌΝΟ ΝΈΑ ΤΑΛΈΝΤΑ, ΠΟΛΥΠΟΊΚΙΛΕΣ ΤΆΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗ ΡΑΓΔΑΊΑ ΕΞΈΛΙΞΉ ΤΟΥ.

Matthieu Croizier

ΑΠΌ ΤΟΝ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟ ΔΙΑΚΟΣΆΒΒΑ

ΙΟΥΛΊΟΥ 2022 / ΜΟΥΣΕΊΟ ΜΠΕΝΆΚΗ / ΠΕΙΡΑΙΏΣ 138 / 20 lifo – 30.6.22

Andres de Varona

ATH PH F

01

ΈΝΑ ΦΕΣΤΙΒΆΛ 35 ΕΤΏΝ

02

ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΊΣ ΤΆΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ ΤΏΡΑ

Το Διεθνές Φεστιβάλ Φωτογραφίας και Σύγχρονου Οπτικού Πολιτισμού Athens Photo Festival συμπληρώνει φέτος τριάντα πέντε χρόνια παρουσίας στα εγχώρια πολιτιστικά δρώμενα, αποτελώντας το σημαντικότερο διεθνές καλλιτεχνικό γεγονός για τη φωτογραφία στην Ελλάδα, το κορυφαίο φεστιβάλ φωτογραφίας της Nοτιοανατολικής Ευρώπης και ένα από τα πέντε παλαιότερα φεστιβάλ φωτογραφίας στον κόσμο. Το Athens Photo Festival ιδρύθηκε το 1987 με πρωτοβουλία του Σταύρου Μωρεσόπουλου, καλύπτοντας το κενό που άφηνε η έλλειψη ενός ανάλογου θεσμού και προσδίδοντας για πρώτη φορά διεθνή προοπτική μέσα από την παρουσίαση του ελληνικού φωτογραφικού έργου σε διοργανώσεις μεγάλης κλίμακας του εξωτερικού. Το φετινό φεστιβάλ εκτείνεται σε 3.000 τετραγωνικά μέτρα, καταλαμβάνοντας όλους τους εκθεσιακούς χώρους του κτιρίου της Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη και προσελκύοντας, όπως πάντα, μεγάλο αριθμό επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το βλέμμα τους στην τέχνη της φωτογραφίας καταθέτουν 102 καλλιτέχνες από 28 χώρες σε ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, spotlight στους νέους Έλληνες φωτογράφους, δράσεις δικτύωσης, εκπαιδευτικά προγράμματα και ομιλίες, δημιουργώντας μια ευρεία πλατφόρμα ανάδειξης της σύγχρονης φωτογραφικής δημιουργίας και αλληλεπίδρασης με την ευρύτερη πολιτιστική κοινότητα.

Αν έπρεπε να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα από τις συμμετοχές στο φετινό Athens Photo Festival αναφορικά με τις διεθνείς τάσεις στη φωτογραφία αυτήν τη στιγμή, ποιο θα ήταν; Ο καλλιτεχνικός διευθυντής και επιμελητής του φεστιβάλ Μανόλης Μωρεσόπουλος εξηγεί: «Το Athens Photo Festival αναδεικνύει καλλιτεχνικές πρακτικές που αντικατοπτρίζουν το δυναμικό πεδίο των ποικίλων αναζητήσεων και πειραματισμών στη φωτογραφία και τον οπτικό πολιτισμό. Η σύγχρονη φωτογραφική δημιουργία καταγράφει και μορφοποιεί τη σημερινή επισφαλή και ρευστή πραγματικότητα. Επικεντρώνεται με διάθεση διερευνητική και κριτική σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που διαμορφώνουν τον σύγχρονο κόσμο. Το εκθεσιακό πρόγραμμα του φεστιβάλ διασταυρώνει φωτογραφικά έργα, βίντεο, διαδραστικές εγκαταστάσεις, αρχειακό υλικό και καλλιτεχνικές εκδόσεις, διευρύνοντας τους όρους παρουσίασης, πρόσληψης και νοηματοδότησης των εικόνων. Κεντρικά θέματα αποτελούν το περιβάλλον, τα έμφυλα στερεότυπα, ζητήματα ταυτότητας και πολιτισμικής ετερότητας, εναλλακτικές θεωρήσεις της ιστορίας, η μετα-ανθρώπινη υπόσταση, ο στοχασμός για το μέλλον. Ξεδιπλώνεται ένα εύρος αφηγήσεων που λειτουργούν ως σύγχρονες αλληγορίες».

Deanna Dikeman

8 ΙΟΥΝΊΟΥ – 24 ΙΟΥΛΊΟΥ 2022 / ΜΟΥΣΕΊΟ ΜΠΕΝΆΚΗ / 30.6.22 – lifo

21

AphF:22

03

Γιώργος Γεωργίου

Athens Photo Festival

Η ΚΕΝΤΡΙΚΉ ΈΚΘΕΣΗ

Το κεντρικό πρόγραμμα του φεστιβάλ περιλαμβάνει ατομικές εκθέσεις με φωτογραφικές σειρές δεκάδων φωτογράφων απ’ όλο τον κόσμο. Το εύρος των θεματικών, των τεχνικών και της αισθητικής είναι τόσο μεγάλο που σίγουρα το βλέμμα κάθε επισκέπτη θα σταθεί σε διαφορετικά σημεία. Το δικό μου στάθηκε, μεταξύ άλλων, στα παρακάτω ονόματα: Στην Tina Hage, που χρησιμοποιεί φωτογραφίες αρχείου από παιχνίδια αγγλικών ιδιωτικών σχολείων, από τα οποία έχει αποφοιτήσει μεγάλη μερίδα της βρετανικής ελίτ. Στον Matthieu Croizier, που θολώνει το δίπολο του φυσιολογικού και του αφύσικου, του όμορφου και του άσχημου, και χρησιμοποιεί το σώμα του για να κατασκευάσει «τερατουργήματα». Στη Hannah Altman, που εξερευνά την εβραϊκή διασπορά και την ανοικοδόμηση νέων κόσμων μέσα από φωτογραφικές αφηγήσεις που βασίζονται σε τελετουργίες της εβραϊκής λαογραφίας. Στην Alma Hazer, που συνδυάζει τη φωτογραφία με το κολάζ και το οριγκάμι για να σχολιάσει έναν φανταστικό τρόπο με τον οποίο στο μέλλον θα μπορούμε να προβαίνουμε σε αισθητική «βελτίωση» ή αλλαγή διάθεσης. Στον Νίκο Παναγιωτόπουλο, που μας θυμίζει τις τραγικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Λέρου στις αρχές των ’80s και μέσω της ιστορικής σειράς φωτογραφιών του γίνεται σαφές πως έκτοτε έχουν γίνει μεγάλα βήματα στην αντιμετώπιση των ψυχικών ασθενειών. Στην Janis Rafa, που αντλεί έμπνευση από την αναγεννησιακή και φλαμανδική τέχνη του δέκατου έκτου και δέκατου έβδομου αιώνα για να σχολιάσει τη βία που ασκείται στη φύση από τη δυτική ανδρική παράδοση. Στις μάχες τ@ Marvel Harris με τα ζητήματα της φυλετικής ταυτότητας, του αυτισμού και της ψυχικής υγείας, όπως αντικατοπτρίζονται στην πολύ προσωπική φωτογραφική σειρά που εκθέτει στο φεστιβάλ. Στον Philippe Jarrigeon, που παίζει με τη συλλογική ποπ κουλτούρα, επιλέγοντας υλικό από τη 15ετή πορεία του σε διάφορα μέσα, εν είδει τηλεοπτικού ζάπινγκ, και συνθέτοντας ένα σχόλιο για τον καταναλωτισμό. Στην Chloé Milos Azzopardi, που δημιουργεί ένα εικονικό οικοσύστημα, στο πλαίσιο του οποίου ερευνά τις έννοιες της ατομικότητας, της πολλαπλότητας και της ετερότητας, όταν τα όρια των σωμάτων αμφισβητούνται. Στον Cristiano Volk, που φαντάζεται έναν όχι και τόσο μακρινό κόσμο, όπου όλες οι διακρίσεις μέσω των οποίων έχουμε μάθει να αντιλαμβανόμαστε τον τόπο και τον χρόνο (εσωτερικό και εξωτερικό, ιδιωτικό και δημόσιο, ημέρα και νύχτα) έχουν καταρρεύσει, δημιουργώντας μια παραίσθηση από νέον.

04

Η ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ ΚΑΙ Η ΕΞΈΛΙΞΉ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΠΊΚΕΝΤΡΟ

Στο κύριο εκθεσιακό πρόγραμμα του φεστιβάλ συναντάμε φέτος την ομαδική έκθεση «Good Advice & Other Recipes» με ενότητες φωτογραφιών που αντανακλούν τον διαρκώς μεταβαλλόμενο θεσμό της οικογένειας και αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα της εξέλιξής του. Αναμνήσεις οικογενειακών ταξιδιών, επισκέψεις στο πατρικό στη διάρκεια των δεκαετιών, σχέσεις αγάπης και εξουσίας, οι ανησυχίες των νέων ανθρώπων για τη δημιουργία οικογένειας στον απρόβλεπτο και ασταθή κόσμο στον οποίο ζούμε, η ενηλικίωση, η ανεξαρτητοποίηση, η γήρανση, η αμφισβήτηση των στερεοτυπικών ρόλων των φύλων εντός του θεσμού και η ολοένα και πιο δημοφιλής ιδέα της «chosen family» είναι μερικές από τις έννοιες που θίγονται σε αυτή την έκθεση.

Eeva Hannula

Klaus Pichler

8 ΙΟΥΝΊΟΥ – 24 ΙΟΥΛΊΟΥ 2022 / ΜΟΥΣΕΊΟ ΜΠΕΝΆΚΗ / 22 lifo – 30.6.22

05

ΟΜΑΔΙΚΈΣ ΕΚΘΈΣΕΙΣ

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και άλλες ομαδικές εκθέσεις που περιλαμβάνονται είτε στο κύριο είτε στο δορυφορικό πρόγραμμα. Η έκθεση «Greece is ordinary» βρίσκεται στη μεθόριο της ελληνικής υπερηφάνειας που αναβίωσε την περσινή χρονιά με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, και της υπονόμευσης του εθνικού αφηγήματος μέσω των εκφάνσεων της ελληνικής οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής κρίσης. Οι συμμετέχοντες φωτογράφοι στην έκθεση «Lockdown» επιχειρούν να κρατήσουν ένα ημερολόγιο της πρωτόγνωρης κατάστασης που ζήσαμε (και ζούμε) με την πανδημία, για να αντιληφθούν τι ακριβώς είναι αυτό που συμβαίνει. Στις «Συγχρονικότητες» (πραγματοποιείται στο Luminous Eye, Μητσαίων 2Α) πέντε φωτογράφοι αναδεικνύουν την πνευματική τους συγγένεια μέσα από εμπειρίες συγχρονικότητας, δηλαδή συμπτώσεις με νόημα. Η έκθεση «Summer Bouquet» (πραγματοποιείται στην K-Gold Temporary Gallery της Λέσβου) διερευνά τη σχέση queer ποίησης και φωτογραφίας με έξι φωτογράφους από την Ελλάδα και το εξωτερικό που συνομιλούν με το έργο «Ένα Δώρο» του Βρετανού ποιητή Andrew McMillan.

Philippe Jarrigeon

Hannah Altman

ATH PH F

06

Ε ΤΙ Μ ΑΣΧΟΛΟΎΝΤΑΙ ΟΙ ΝΈΟΙ ΈΛΛΗΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΆΦΟΙ;

Διαχρονικά δημοφιλές κομμάτι του φεστιβάλ, το spotlight στους νέους Έλληνες φωτογράφους συμβάλλει στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν βήμα στον εικαστικό χώρο και επιχειρεί να χαρτογραφήσει και να αναδείξει την ποικιλομορφία των τάσεων και των διαφορετικών καλλιτεχνικών τους αναζητήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί αναγνωρισμένοι και καταξιωμένοι πλέον φωτογράφοι είχαν συμμετάσχει στο παρελθόν στο συγκεκριμένο τμήμα του φεστιβάλ. Η φετινή έκθεση περιλαμβάνει τη δουλειά έντεκα Ελλήνων καλλιτεχνών της νέας γενιάς. Πρόκειται για τους Περικλή Δημητρόπουλο, Chloe Kritharas Devienne, Aggelos Barai, Εύα Σταματίου, Francesca Giaitzoglou-Watkinson, Αγγελίνα Λαμπίρη, Βασίλειο Παπαγεωργίου, Θάνο Θηρίου, Άννη Τσεβδομαρία, Ευσταθία Φλωκατούλα, Λουίζα Βραδή. Μέσα από το ταλέντο και το ξεχωριστό βλέμμα τους αναδύονται ποικίλες θεματικές που αφορούν, μεταξύ άλλων, τις αθέατες και λιγότερο φωτογενείς πλευρές της πόλης, την προοπτική των γυναικών στην τέχνη, την ελληνική ταυτότητα και την αίσθηση του οικείου.

Rachele Maistrello

/ ΠΕΙΡΑΙΏΣ 138 / 8 ΙΟΥΝΊΟΥ – 24 ΙΟΥΛΊΟΥ 2022 / ΜΟΥΣ 30.6.22 – lifo

23

AphF:22 07

ΠΑΡΆΛΛΗΛΕΣ ΔΡΆΣΕΙΣ

Το Athens Photo Festival δεν περιορίζεται βέβαια μόνο στο εκθεσιακό πρόγραμμα αλλά εκτείνεται σε μια σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ αλλά και εκτός των χρόνων διεξαγωγής του. Τα Portfolio Reviews προσφέρουν την ευκαιρία σε φωτογράφους να έρθουν σε επαφή με καταξιωμένους επαγγελματίες από τη διεθνή φωτογραφική κοινότητα, να λάβουν κριτική για τη δουλειά τους και να αναζητήσουν τον δρόμο προς διεθνή φεστιβάλ, μέσα ενημέρωσης και δίκτυα. Παράλληλα, προσκεκλημένοι ομιλητές από διαφορετικές χώρες εστιάζουν στον ρόλο της φωτογραφίας στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα μέσα από μια ευρεία θεματολογία παρουσιάσεων που συνδυάζουν τον λόγο με την εικόνα. Workshops, προβολές, περφόρμανς και άλλες δράσεις, το πρόγραμμα και οι λεπτομέρειες των οποίων ανακοινώνονται σε τακτά διαστήματα, συμπληρώνουν μια ολιστική προσέγγιση στον μαγικό κόσμο της φωτογραφίας.

08

ATHENS PHOTO MARATHON

Με σύνθημα «We are all photographers» και αφετηρία το κέντρο της Αθήνας, περισσότεροι από 2.000 συμμετέχοντες αναμένεται να πάρουν και φέτος μέρος στον καθιερωμένο μαραθώνιο φωτογραφίας που θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί προσεχώς, προσεγγίζοντας μέσα από τη δική τους οπτική, και σε διάστημα έξι ωρών, τέσσερα θέματα με προσανατολισμό την πόλη που ζούμε και την πόλη που αλλάζει. Στην εποχή που τα social media δημιουργούν συνεχώς επίδοξους φωτογράφους και τα μάτια μας δέχονται καθημερινά έναν καταιγισμό εικόνων, τα αποτελέσματα αυτού του μαραθωνίου έχουν πάντα ξεχωριστό ενδιαφέρον.

09

ΞΕΦΥΛΛΊΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΑΤΆΛΟΓΟ

Το Athens Photo Festival 2022 συνοδεύεται από μια καλαίσθητη έκδοση που περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από όλες τις εκθέσεις. Το βιβλίο που σχεδιάστηκε από τον graphic designer Στάθη Μητρόπουλο λειτουργεί και ως stand-alone ανάγνωσμα, μέσα από το οποίο αναδεικνύονται με τον καλύτερο τρόπο οι τάσεις της σύγχρονης φωτογραφίας. Παράλληλα, στον χώρο του Μουσείου Μπενάκη τρέχει και μια μεγάλη έκθεση με λευκώματα, μονογραφίες και άλλες εκδόσεις απ’ όλο τον κόσμο γύρω από τη φωτογραφία.

Elena Aya Bundurakis

Athens Photo Festival Hien Hoang Μαρίλια Φωτοπούλου

2022 / ΜΟΥΣΕΊΟ ΜΠΕΝΆΚΗ / ΠΕΙΡΑΙΏΣ 138 / 8 ΙΟΥΝΊΟ 24 lifo – 30.6.22

10

ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΕΠΊΣΚΕΨΗΣ

Το κεντρικό πρόγραμμα του Athens Photo Festival 2022 είναι επισκέψιμο έως τις 24 Ιουλίου στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), στις μέρες και ώρες λειτουργίας του μουσείου (Πέμπτη και Κυριακή 10:00-18:00, Παρασκευή και Σάββατο 10:00-22.00). Περισσότερες πληροφορίες στο photofestival.gr.

ATH PH F Marvel Harris

Σπύρος Στάβερης

Marta Bogdanska

Κοσμάς Παυλίδης

Υ – 24 ΙΟΥΛΊΟΥ 2022 / ΜΟΥΣΕΊΟ ΜΠΕΝΆΚΗ / ΠΕΙΡΑΙΏΣ 30.6.22 – lifo

25

q Το επώνυμό μου είναι ασυνήθιστο, το συναντάς στα Αμπελάκια της Θεσσαλίας. Ο πατέρας μου ήταν από κει, ένας φοβερός άνθρωπος του πνεύματος και της επιστήμης – η οικογένεια της μητέρας μου από τη Λάρισα. Στα δεκαπέντε του ήξερε άπταιστα γερμανικά, πήγε στο Μόναχο να σπουδάσει και έγινε ένας εξαιρετικός γιατρός, ένας επιστήμονας που ήξερε επτά γλώσσες. Ήταν γιος φιλολόγου, του Πάτροκλου Γκόλαντα, φίλου και συμμαθητή του Βενιζέλου, υπότροφου στη Μανιάρειο Σχολή, ενός ανθρώπου παθιασμένου με τον ελληνικό πολιτισμό, τη γλώσσα, την αρχαιολογία, την Ιστορία. Αυτό είναι που θυμάμαι από αυτόν, αυτό το πάθος. Μας έλεγε, για παράδειγμα, ότι η Λάρισα είναι ένα παλίμψηστο πολιτισμών, αλλά τα παιδιά, ξέρετε, ακούνε τα μισά. Πάντως, το πρώτο μπόλιασμα, οι πρώτες συζητήσεις που ακούς, σε συνοδεύουν σε όλη τη ζωή σου.

Γλύπτρια πολεοδομικού τοπίου. Γεννήθηκε στην Αθήνα, ζει στη Βούλα.

δύο φοβερά γεγονότα, ένα τεράστιος σεισμός και στη συνέχεια ένας τεράστιος βομβαρδισμός από τους Ιταλούς που υποχωρούσαν, δημιουργώντας ένα χαώδες σκηνικό στην πόλη. Μαθαίνοντας οι δικοί μου ότι οι Γερμανοί θα βομβαρδίσουν και τις σιδηροδρομικές γέφυρες, για να μη φτάνουν τα τρένα στην Αθήνα, η μητέρα μου, που ήταν έγκυος σε μένα, έφυγε με τους γονείς της και ήρθαν στην Αθήνα. Εδώ, λοιπόν, γεννήθηκα εγώ και εδώ έζησα τα τέσσερα πρώτα χρόνια της ζωής μου. Επιστρέψαμε στη Λάρισα το 1945, αφού είχε γεννηθεί η αδερφή μου και το σπίτι μας είχε ξαναχτιστεί.

q Ήδη προπολεμικά η Αθήνα άρεσε πολύ στους επαρχιώτες –να το πούμε κι έτσι–, η περιοχή του Μουσείου, έτσι βρήκε η οικογένεια εκεί ένα σπίτι, ένα διαμέρισμα στον τρίτο όροφο μιας bauhaus πολυκατοικίας στην Ηπείρου και Φυλής. Εκεί ανακάλυψα το πρώτο μυστικό μου τοπίο, καθόμουν στο μπαλκόνι και έβλεπα το απέναντι σπίτι, ένα αττικό νεοκλασικό βαμμένο ώχρα: ο τρίτος όροφος ήταν ένας θριγκός, ένα αέτωμα με τα κλασικά αγάλματα, και όπως έπεφτε το φως δημιουργούσε ένα σκηνικό μεγαλειώδες, αναδυόταν το «αίθριο κυανούν» του Παπαδιαμάντη. Πιστεύω ότι αυτή ήταν η πρώτη εικόνα που μου εντυπώθηκε και σχετιζόταν με το τοπίο και το φως, αν και τότε φυσικά δεν το καταλάβαινα. Αυτό πιστεύω ότι δημιούργησε και τη σχέση μου με την αιθρία της Αττικής, με το αττικό φως, με τον ορίζοντα των νεοκλασικών. Τότε ήσουν στην Πατησίων και έβλεπες μέχρι την Ακρόπολη, την οποία επισκεπτόμασταν κάθε φορά που ερχόταν στην Αθήνα ο πατέρας μου. Είχαμε πάει πέντε φορές, ακόμα θυμάμαι το ύψος του Παρθενώνα και το πλάτος του, ήταν μια φοβερή εικόνα. Νομίζω ότι και αργότερα αυτό έπαιξε πολύ σοβαρό ρόλο στο πώς αντιλαμβανόμουν το τοπίο, το ότι πηγαίναμε σε χώρους αρχαιολογικούς, όπου κάναμε τις εκδρομές μας. Μεταπολεμικά πηγαίναμε και σε μουσεία, αλλά περισσότερο σε υπαίθριους αρχαιολογικούς χώρους.

q Όταν επιστρέψαμε στη Λάρισα, η πόλη ήταν κατεστραμμένη. Το ανθρώπινο δυναμικό της Λάρισας ήταν κοινωνικό και «θερμό», εκεί ολοκλήρωσα τα δώδεκα χρόνια του σχολείου και μετά έδωσα στην Καλών Τεχνών. Υπήρχε στο σπίτι η αγάπη για τη ζωγραφική, βιβλία σύγχρονης τέχνης. Η μητέρα μου είχε καταλάβει την κλίση μου, αν και εγώ δεν την είχα εκφράσει θεληματικά. Βρέθηκα στη σχολή το 1959.

ΝΈΛΛΑ ΓΚΌΛΑΝΤΑ

q Εγώ γεννήθηκα στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1941, γιατί στη Λάρισα, τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου, έγιναν

q Μπήκα στην Καλών Τεχνών όπου είχα δάσκαλο τον Γραμματόπουλο. Μόλις είχε έρθει από τη Γαλλία, ήταν γεμάτος ενθουσιασμό και ιδέες και είχε πολλά να πει για τα χρόνια στη Γαλλία, για τον μοντερνισμό. Ήταν ένας πολύ σοβαρός, σπουδαίος χαράκτης. Θα σας εξομολογηθώ ότι στην αρχή είχα στενοχωρηθεί που δεν έκανα ζωγραφική, γιατί τη χαρακτική δεν τη γνώριζα καθόλου, δεν ήξερα τι θα έκανα ως χαράκτρια. Μάλιστα, την πρώτη μέρα συνάντησα έναν φοιτητή δυο μέτρα που καθόταν έξω από την πόρτα και μου είπε «χάραζα κι έχω πιαστεί ολόκληρος» και κάπως τρόμαξα. Τελικά, ήταν τύχη γιατί μου ταίριαζε τρομερά η χαρακτική. Μπήκα σε μια διαδικασία πρωτόγνωρη, γιατί για να φτιάξεις τα χαρακτικά φτιάχνεις ένα σχέδιο που το μετατρέπεις και θέλεις χρόνο.

q Έκανα την πρώτη μου έκθεση στη Μαριλένα Λιακοπούλου, στο Χίλτον. Έδειξα δεκαεπτά έγχρωμες ξυλογραφίες μεγάλου μεγέθους με τον γενικό τίτλο «Ελληνικός χώρος». Ήταν μελέτες που είχαν σχέση με το ότι οι χρήστες του χώρου, οι Έλληνες, θέλησαν να εκφράσουν τη χαρά της βίωσης αυτού του τοπίου και αντέταξαν στα κτίσματα τα κλασικά, στους ναούς και στα αίθρια με τα αετώματα, έργα που έχουν μια σχέση με τον ουρανό. Μάλιστα, σε αυτή την έκθεση το 1970 είχε έρθει ο Σεφέρης, ο οποίος είδε τα έργα και είπε: «Κάποιος έπρεπε να δει τον ουρανό ανάμεσα απ’ τις κολόνες». Ήταν τιμητικό, με συγκίνησε, το κατάλαβα, αλλά δεν το έλεγα τα επόμενα χρόνια, ντρεπόμουν.

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

q Αυτός ο διάλογος με τον ελληνικό χώρο προκύπτει μέσα από ένα καθεστώς πολύ σοβαρής πειθαρχίας. Το

26 lifo – 30.6.22

να δουλεύεις στα χαρακτικά απαιτεί μεγάλη προσήλωση και πρέπει να πω ότι ο άντρας μου, ο Χρήστος Κουζούπης, ήταν πολύ υποστηρικτικός. Μου έλεγε «να ’ρχεσαι και να μυρίζει μελάνι το σπίτι, δεν με πειράζει» – δεν μύριζε φαΐ το σπίτι. Κι εγώ έπεσα με όλο μου το πάθος και έκανα τα χαρακτικά σε μια ακραία σιωπή, σε μια κατάσταση ασκητική, για να προχωρήσω τη δουλειά μου. Για δέκα χρόνια, μέχρι να κάνουμε παιδί, με τον άντρα μου εξερευνούσαμε το ελληνικό τοπίο σε νησιά, σε εκκλησάκια, δεν αφήσαμε μέρος να μη γυρίσουμε. Μέσα σε αυτό το σκηνικό συνειδητοποίησα ότι και το πιο απλό, μια μάντρα, είναι σε διάλογο με το τοπίο και την ίδια τη νοοτροπία των ανθρώπων που έκαναν τα κλασικά κτίρια, κι αυτό δίνει μια διαχρονική ποιότητα στη σχέση μεταξύ του τοπίου και των χρηστών του. Αυτή η ανοιχτή δομή μέσα στο τοπίο γεννά τη φιλοσοφία και η αίσθηση του μέτρου γεννά τη δημοκρατία. Οι άνθρωποι συνυπάρχουν σε έναν τόπο, μοιράζονται την ομορφιά του και δέχονται ερεθίσματα από αυτόν. Αυτή είναι και η προσπάθειά μου, αυτή την αίσθηση ήθελα να αποδώσω. Με βοήθησε πολύ η σιωπή των χαρακτικών να κατανοήσω ότι ήθελα να προχωρήσω στα τοπία, στον διάλογο με αυτό που μας περιβάλλει, το ελληνικό, στον τρόπο που το αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι, ερμηνεύοντάς το και βάζοντάς το στην καθημερινότητά τους. Τα έργα μου είναι σαν κάτοπτρα του τοπίου. Εκτός από χαράκτρια, είμαι και ψηφιδογράφος. Τέλειωσα με την Έλλη Βοΐλα ψηφιδωτό, με το τσιμέντο του οποίου άρχισε να αναφύεται η τρίτη διάσταση. Το τσιμέντο είναι πολύ φιλότιμο υλικό και με αυτό άρχισα να κατασκευάζω κτιστά ναόσχημα ειδώλια, τα λεγόμενα «Κτιστά Γλυπτά», τα οποία έστειλα στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο ως προτάσεις εξανθρωπισμού του δημόσιου χώρου.

q Αυτές οι προτάσεις έγιναν έκθεση στην Ώρα του Ασαντούρ Μπαχαριάν. Σε αυτήν ήρθε ο Ελύτης, συγκεκριμένα στις 2 Νοεμβρίου, και είπε «αν δεν ήμουν ποιητής θα έκανα τέτοια έργα». Εκείνη την εποχή σχεδίαζα και το σπίτι μας, που έγινε, όπως λέει ο σύζυγός μου, «μόνο για έναν προορισμό, για να μας αρέσει». Είδε τα σχέδια η Σέβα Καρακώστα και μου είπε «εσύ να χτίσεις το σπίτι σου» – είναι το πρώτο κτιστό έργο μου. Δούλευα απερίσπαστα γιατί ο Χρήστος με προστάτευε από κάθε περισπασμό –πιστεύει ότι ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να ενοχλείται από περιττές συζητήσεις–, μου έλεγε να αδιαφορώ και τόνιζε «δεν θα πιεις ούτε καφέ με τους εργολάβους». Μέσα σε αυτό το σκηνικό έκανα έναν αγώνα δρόμου για να μπορέσω να κάνω κατανοητό το έργο μου στον αδιάφορο σύγχρονο κόσμο.

q Στο Φάληρο, όπου είχα το γραφείο μου, ο τότε δήμαρχος είχε αποφασίσει καλλιτέχνες που ζούσαν εκεί να κάνουν έργα για την πόλη. Και έτσι μου πρότειναν μαζί με τη Βεατρίκη Σπηλιάδη, που ήξερε το έργο μου, να φτιάξω την πλατεία Φλοίσβου με δικά μου σχέδια – αυτό είναι το πρώτο δημόσιο έργο μου. Οι άνθρωποι μέσα στις πόλεις νομίζω ότι θέλουν συνολικές καλλιτεχνικές επεμβάσεις στο τοπίο που να τα εξανθρωπίζει, αυτή είναι και η προσπάθειά μου. Αυτή η πλατεία ήταν το πρώτο έργο που παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης από την Ελλάδα το 1983 ως

απο την αργυρω μποζωνη φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

γιατι «ριβιέρα»; Μέσα από όλα τα έργα μου επιθυμώ να προωθήσω τη συμμετοχή και ένταξη του ανθρώπου στο περιβάλλον, στο πριν και το μετά, γιατί δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να νιώθεις μόνος, ξεκάρφωτος, ξεριζωμένος, όπως όταν μιλάμε για το παραλιακό μέτωπο και το αποκαλούμε «Ριβιέρα». Γιατί να το πούμε «Ριβιέρα»; Αυτό δηλώνει μια ξενομανία. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρόκειται για το μοναδικό αττικό τοπίο. Και με το Ελληνικό εκεί θα δοθεί η μάχη, θα χαλάσουν οι κλίμακες του ελληνικού τοπίου.

30.6.22 – lifo

27

q Μετά τον Φλοίσβο και με τον ίδιο τρόπο ακολουθεί η Αιξωνή, αυτό το τόσο πρωτότυπο και μοναδικό στο είδος του γλυπτό θέατρο που σήμερα είναι δυστυχώς κλειστό. Μαζί με την προκυμαία του Φλοίσβου είναι δυο έργα στα όρια της Αττικής: από τη μια πλευρά είναι το παραλιακό μέτωπο και από την άλλη ο Υμηττός. Το θέατρο επί τριάντα και πλέον χρόνια ήταν ολάνοιχτο, είχε κινητικότητα, έπαιζαν παιδιά, φιλοξενούσε σημαντικές εκδηλώσεις, είναι ένα αναζωογονητικό τοπίο, ένας χώρος πολύ ποιητικός. Η Αιξωνή είναι στη Γλυφάδα, στην οδό Ύδρας 11, και όταν πήγα για πρώτη φορά ήταν ένα κατεστραμμένο λατομείο, ένα «άκαρδο τοπίο», όπως το αποκαλώ. Λοιπόν τότε ο δήμαρχος, ο Σπονδυλίδης, ήθελε να γίνει το λατομείο χώρος πολιτισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος του Τρίτση το 1983-1984 που προέβλεπε τα λατομεία της Αττικής να γίνουν χώροι πολιτισμού. Είχε δει τον Φλοίσβο, του άρεσε κι έτσι ξεκίνησα. Το σχεδίασα σε ένα χαρτάκι, σε ένα συνέδριο –μάλιστα δεν το βρίσκω τώρα που το ψάχνω–, και το ξεκίνησα. Δεν ήθελα να γίνει ένα θέατρο στατικό αλλά να μπορεί να επηρεάζεται από τον άνθρωπο που είναι μέσα σε αυτό. Ήθελα να είναι ένας τόπος πειραματισμών σε ανθρώπινη κλίμακα, όπου οι άνθρωποι θα έρχονταν σε επαφή με διάφορα είδη τεχνών με τρόπο απλό, καθημερινό, δημοκρατικό, προσεγγίζοντάς τες με αγάπη και ευχαρίστηση, ανοίγοντας διάλογο με αυτές. Αυτός ο τόπος μεταμορφώνεται από τον ήλιο, το φως και τη βροχή, τις δυνάμεις της φύσης, τους ήχους που δημιουργούνται. Ξέρετε, το έκανα με τους μαστόρους, μέσα σε πέτρες, νταμάρια, χώματα και νερά έμαθα κι εγώ, δίπλα τους. Μάλιστα, η γνώμη τους για τα έργα μου είναι από τις μεγάλες μου χαρές. Εγκαινιάστηκε με συνθέσεις του Ξενάκη και εκείνον παρόντα κι αυτό ήταν καταπληκτικό. Μάλιστα, θυμάμαι πως ένα ζευγάρι βοσκών κάθε μέρα έπιανε έναν συγκεκριμένο βράχο και άκουγε Ξενάκη, κι εκείνος είχε ενθουσιαστεί. Επρόκειτο για μια συνολική εμπειρία, ακόμα και αν δεν ήξερες τη μουσική του, ο χώρος σε αγκάλιαζε.

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ Νέλλα Γκόλαντα

«ολική τέχνη», δηλαδή επρόκειτο για χώρους που αποτελούν «χρηστικά» έργα τέχνης, μπαίνουν στη ζωή μας και ανοίγουν διάλογο με τις ποιότητες του τοπίου με απροσδόκητο τρόπο. Ήθελα να δείξω και την κινητικότητα του τοπίου με τις βάρκες, με φόντο την Αίγινα και τις βουνοκορφές της.

q Σήμερα μοιάζει σαν να φτιάχτηκε για να υποδεχθεί τέτοια γεγονότα μέσα από μια νέα αντίληψη της γλυπτικής. Η Αιξωνή είναι σαν δοχείο μέσα στο οποίο δημιουργούνται νέα είδη τέχνης και με τις ζυμώσεις που γίνονται στο τοπίο δημιουργούνται καταστάσεις πνευματικού τύπου, σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα Ντουμπάι, που δεν μπορώ να το βλέπω καν.

q Στη συνέχεια με κάλεσε στη Λάρισα, μαζί με άλλους γλύπτες, ο Λαμπρούλης, ένας δήμαρχος που άρχισε να διαμορφώνει τη Λάρισα το 1987. Τότε έκανα ένα γλυπτό με νερά που άρεσε πολύ στον κόσμο. Μου κόλλησε, λοιπόν, η ιδέα να κάνω στην πατρίδα μου πλατείες. Κεντρική ιδέα του έργου μου ήταν να ενσωματώσει μνήμες και αναφορές από βιωματικές εμπειρίες και ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν κατά μήκος της μεγαλειώδους διαδρομής του κύριου ποταμού του Θεσσαλικού Κάμπου, δημιουργώντας ένα ενιαίο σχεδιαστικά κέντρο. Στόχος του ήταν η αποκατάσταση της σχέσης της μεταπολεμικής πόλης της Λάρισας με τον Πηνειό, από τις μακρινές ορεινές εκβολές του, το πέρασμά του από την εύφορη πεδιάδα και τις χαράδρες του μυθικού Ολύμπου και την Κοιλάδα των Τεμπών μέχρι την εκβολή του στο Αιγαίο, μέσα σε δεκατρία στρέμματα. Με τη Λάρισα είμαι ξετρελαμένη, με αυτό το φυσικό και πολιτιστικό τοπίο που λούζεται στο φως. Το ανοιχτό αρχαίο θέατρο στην καρδιά της πόλης με εμπνέει, όπως και η σύνδεσή του με το φυσικό τοπίο. Μάλιστα, πρόσφατα αποσπάσαμε με μια ομάδα νέων αρχιτεκτόνων το δεύτερο βραβείο στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Ιδεών που προκήρυξε ο Δήμος Λαρισαίων σε συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων για τον άμεσο και έμμεσο περιβάλλοντα χώρο του Αρχαίου Θεάτρου της Λάρισας.

q Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι να αγνοούμε το περιβάλλον όπου βρί-

ΙNFO

Η Νέλλα Γκόλαντα τιμήθηκε με το Archisearch Lifetime Achievement Award για τη συνολική συνεισφορά της στην αρχιτεκτονική ως επαγγελματίας και οραματίστρια, ως γυναίκα που διακρίθηκε σε ένα ανδροκρατούμενο κυρίως περιβάλλον, στο ΕΣΩ 2022, την ημερίδα που συγκεντρώνει τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής δημιουργικής σκηνής και έχει καθιερωθεί ως ο κορυφαίος θεσμός προβολής των τεχνών του σχεδιασμού στην Ελλάδα. Η βράβευσή της αποτυπώνει τη συμβολή των γυναικών, γεγονός που θα εμπλουτίσει και θα εκδημοκρατίσει την κοινή αντίληψη για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική.

28 lifo – 30.6.22

σκεται ένα κτίσμα. Για να ηρεμήσει η ψυχή του ανθρώπου πρέπει να δημιουργείται ένα σύνολο. Για παράδειγμα, η Νέα Υόρκη δεν με ενοχλεί γιατί είναι ένα σύνολο. Τις πόλεις μας τις θεωρώ κατεστραμμένες, γι’ αυτό πιστεύω το ότι υπάρχουν λίγοι κοινόχρηστοι χώροι είναι πολύτιμο, γιατί δίνουν την ευκαιρία να αρθεί η αδιαφορία απέναντι στο περιβάλλον, που πλέον δεν θες να το ζήσεις, να το φροντίσεις. Αυτός είναι ο στόχος μου και μέσα από όλα τα έργα μου επιθυμώ να προωθήσω τη συμμετοχή και ένταξη του ανθρώπου στο περιβάλλον, στο πριν και το μετά, γιατί δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να νιώθεις μόνος, ξεκάρφωτος, ξεριζωμένος, όπως όταν μιλάμε για το παραλιακό μέτωπο και το αποκαλούμε «Ριβιέρα». Γιατί να το πούμε «Ριβιέρα»; Αυτό δηλώνει μια ξενομανία. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρόκειται για το μοναδικό αττικό τοπίο. Και με το Ελληνικό εκεί θα δοθεί η μάχη, θα χαλάσουν οι κλίμακες του ελληνικού τοπίου.

q Είμαι σε μια ηλικία που έχω γίνει παρατηρητής του εαυτού μου, και βλέπω

Με ενδιαφέρει η συνολική τέχνη, τα δέντρα, το πού θα καθίσεις, το πώς θα γυρίσει ο ήλιος το καλοκαίρι, όλα τα φυσικά φαινόμενα να μελετηθούν και να συνυπάρξει το τοπίο με την τέχνη και τον άνθρωπο που θα το χρησιμοποιήσει.

ότι το τσιμέντο και τα πετρώματα της Ελλάδας έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό που είμαι σήμερα και εγώ και οι γύρω μου. Ωστόσο το τσιμέντο είναι αρκετά παρεξηγημένο – αναλόγως με το καλούπι στο οποίο το χύνεις γίνεται ή κέρατο διαβόλου ή αριστούργημα.

q Αυτό που λείπει σήμερα είναι η τέχνη στον δημόσιο χώρο. Πιστεύω ότι όταν βάλεις έναν αδριάντα σε μια πλατεία, π.χ. στην Κλαυθμώνος, την κάνεις βάση του έργου, καταργώντας κάθε άλλη λειτουργία και χρήση. Εμένα με ενδιαφέρει η συνολική τέχνη, τα δέντρα, το πού θα καθίσεις, το πώς θα γυρίσει ο ήλιος το καλοκαίρι, όλα τα φυσικά φαινόμενα να μελετηθούν και να συνυπάρξει το τοπίο με την τέχνη και τον άνθρωπο που θα το χρησιμοποιήσει.

q Ετοιμάζω τώρα ένα cahier raisonné, ένα timeline της δουλειάς μου που θα δείχνει το πώς εγώ εισέπραξα τους χυμούς του τόπου μέσα σε βουνά και λαγκάδια, τον τρόπο που, κινούμενη σε αρχαιολογικούς χώρους και γενικά μέσα στα τοπία της Ελλάδας, αντιλήφθηκα την τέχνη μου και την εφαρμογή της. Θα περιλαμβάνει κάθε θέμα με το οποίο ασχολήθηκα, την πρόσληψή του από τους κριτικούς και τον κόσμο, για να μπορέσουν οι νεότεροι να κατανοήσουν πώς προέκυψε η ουσία του έργου μου. Συνεργάζομαι με νέους και με ενδιαφέρει πολύ η οπτική τους, εκεί δίνεται η μάχη σήμερα, στη δική τους αντίληψη, σε αυτό που έχουν να μας πουν.

734

ΣΙΝΕΜΑ

Blow Up Ο φωτογράφος μόδας Τόμας, που ζει μια ηδονιστική και χωρίς κάποιο ιδιαίτερο νόημα ζωή, φωτογραφίζει κρυφά δύο εραστές σε ένα λονδρέζικο πάρκο. Η γυναίκα, η Τζέιν, τον καταδιώκει και απαιτεί το φιλμ, μα εκείνος της δίνει ένα άλλο. Πολλαπλά ζουμ στο ασπρόμαυρο φιλμ αποκαλύπτουν ότι η Τζέιν κοιτάζει ανήσυχη ένα τρίτο άτομο που παραμονεύει στα δέντρα με ένα πιστόλι – λίγο αργότερα αποκαλύπτεται ένα πτώμα. Το αριστούργημα του Αντονιόνι απολαυστικό, σε θερινά σινεμά. Κριτική από τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο στη σελ. 33

30

THE WEEK Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

32

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

34

ΘΕΑΤΡΟ Η ξέφρενη Μαρλένε Μοντέιρο Φρέιτας

36

ΒΙΒΛΙΟ Έρικ Χομπσμπάουμ

38

ΒΙΒΛΙΟ Η Ελένη Σικελιανός και η μυθιστορηματική ζωή της γιαγιάς της

39

ΜΟΥΣΙΚΗ Η Beyoncé, o Drake και η αναβίωση της house

30.6.22 – lifo

29

the week

4 ΜΟΥΣΙΚΗ Ο ΛΕΞ live στην Αθήνα

Με τον νέο δίσκο «Μετρό» στις αποσκευές του ο θρυλικός Σαλονικιός ράπερ ΛΕΞ επιστρέφει στην Αθήνα για ένα live που το κοινό αναμένει με αγωνία. Λόγω της μεγάλης ζήτησης, το event μεταφέρθηκε σε μεγαλύτερο χώρο, στο Στάδιο Πανιωνίου Νέας Σμύρνης.

3/7, Στάδιο Πανιωνίου, Νέα Σμύρνη, 18:00, είσοδος: €8

5 ΜΟΥΣΙΚΗ Viagra Boys live στην Αθήνα STOEP TH S PR ES

ΜΟΥΣΙΚΗ Το ραπ του Anser στην Τεχνόπολη

30 ιου ν ιου 6 ι ου λιου 20 22

1 ΜΟΥΣΙΚΗ Pet Shop Boys, Thievery Corporation, Κ. Βήτα στο Release «It’s A Sin», «West End Girls», «Heart», «Always on my mind», «Love comes quickly», «Domino Dancing», «What have I done to deserve this», «Suburbia», «Being Boring», «Left to my own devices»… Οι Neil Tennant και Chris Lowe, το πιο επιτυχημένο ντουέτο στην ιστορία της βρετανικής σκηνής, έρχονται στην Αθήνα με το εντυπωσιακό «Dreamworld: The greatest hits live», το show τους που είναι γεμάτο από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους. Μαζί τους οι απολαυστικοί Thievery Corporation και ο Κ. Βήτα, τραγουδιστής και ιδρυτικό μέλος των Στέρεο Νόβα, στην πιο πολύχρωμη βραδιά του φετινού καλοκαιριού!

artists, crafters, μαγαζιά μικρά και μεγάλα θα σας περιμένουν στον πρώτο όροφο του σταδίου για να κάνουν τη βόλτα σας ακόμα πιο απολαυστική.

2-3/7 Ιουλίου, Tae Kwon Do Olympic Arena, Κλειστό Γήπεδο Παλαιού Φαλήρου, 10:00-22:00

3 ΜΟΥΣΙΚΗ Yasmin Levy στο Parklife του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος

Ο Σπαρτιάτης ράπερ Anser γιορτάζει τα δεκαπέντε χρόνια καριέρας του και δίνει ραντεβού με το κοινό του σε μια βραδιά γεμάτη flash-backs και flash-forwards από την καλλιτεχνική του διαδρομή. Στη σκηνή δίπλα του θα βρεθούν οι Βέβηλος, Xplicit, Buzz, Novel 729, Tiny Jackal, Andri J, Wedding Singers και Julio.

30/6, Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, 19:00, είσοδος: €12

Το εξαμελές πανκ σχήμα απ’ τη Στοκχόλμη που έρχεται επιτέλους στην Αθήνα διαγράφει έναν καθαρά δικό του δρόμο που κατέληξε να ονομάζεται ugly gonzo post punk. Σε μια μαρμίτα με αναμειγμένες επιρροές από Screaming Jay Hawkins, Butthole Surfers, Suicide και Dead Kennedys ζυμώνεται ένα εκρηκτικό μείγμα που προαναγγέλλει μια αξέχαστη τη βραδιά.

4/7, Lunar Space - Open Air, 20:00, είσοδος: €20

6 ΘΕΑΤΡΟ Γιούλα Μπούνταλη, «Άνοιξη»

30/6, Πλατεία Νερού, από 17:00-11:59, είσοδος: €40

2 ΦΕΣΤΙΒΑΛ Gameathlon Summer 2022

απο τη lifo team

30 lifo – 30.6.22

Μετά από δύο χρόνια στον κυβερνοχώρο και μια μικρή στάση στο eGaming 2022, το Gameathlon ανοίγει ξανά τις πόρτες του Tae Kwon Do στο Παλαιό Φάληρο, αρχές Ιουλίου. Σε ένα στάδιο 12.000 τ.μ. ξέφρενα πάρτι με εκπλήξεις και activations θα περιμένουν όλους τους παρευρισκόμενους, ακόμα και στους εξωτερικούς χώρους. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην τεχνολογία, τους προγραμματιστές και τα βιντεοπαιχνίδια made in Greece. Στην καρδιά του event θα βρίσκονται για άλλη μια φορά όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που με τη δουλειά τους και την τέχνη τους προωθούν την ποπ κουλτούρα. Cosplayers,

Κόρη Τούρκων μεταναστών με σεφαραδίτικη καταγωγή, η Levy καθιερώθηκε εκμοντερνίζοντας το ladino (μεσαιωνικό είδος τραγουδιού στα «εβραϊκά» ισπανικά) με στοιχεία φλαμένκο και παραδοσιακής τουρκικής μουσικής. Το αποτέλεσμα είναι ένα εντελώς νέο λήμμα στην παγκόσμια μουσική που υπηρετεί παραπάνω από δεκαπέντε χρόνια και την έχει μετατρέψει σε διεθνή σταρ. Αξίζει να αναφερθεί ότι η ίδια είναι πρέσβειρα Καλής Θέλησης για την οργάνωση «Παιδιά της Ειρήνης» που βοηθά παιδιά που υποφέρουν από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή.

2/7, Ξέφωτο, Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, 21:00

Άνοιξη 1960, Μεσολόγγι. Μια ομάδα μαθητριών του Γυμνασίου Θηλέων διασχίζει τους δρόμους της πόλης, αντιδρώντας στην ίδρυση Πρακτικού Γυμνασίου στο Αρρένων, που θα απέκλειε τις ίδιες από τα μαθήματα θετικής κατεύθυνσης. Μια ιστορία γυναικών που γεννήθηκαν αμέσως μετά τον πόλε-

μο σε μια κλειστή επαρχιακή κοινωνία και οραματίστηκαν έναν ρόλο ισότιμο με των αντρών. Κορίτσια αυτόφωτα, γι’ αυτό παράξενα για την εποχή τους αλλά και για τη δική μας, με τους έμφυλους ρόλους να ορίζουν ακόμα, παρά τον επιδερμικό τους μετασχηματισμό, το κυρίαρχο εθνικό αφήγημα. Μια πρωτότυπη παράσταση βασισμένη σε μια αληθινή (και αληθινά ελληνική) ιστορία.

2-4/7, Πειραιώς 260 (Ε), 21:00

ΜΟΥΣΙΚΗ

7 ΜΟΥΣΙΚΗ Οι Autechre στην Ακρόπολη

the week

EKΔΗΛΩΣΕΙΣ

Λεωνίδας Καβάκος, κονσέρτα για βιολί του Μπαχ Στο Ηρώδειο ο Λεωνίδας Καβάκος θα παρουσιάσει κοντσέρτα για βιολί του Μπαχ με ένα μικρό σχήμα από έξι εκλεκτούς Έλληνες μουσικούς (δύο βιολιά, μία βιόλα, ένα τσέλο, ένα κοντραμπάσο, ένα τσέμπαλο).

6/7 Ηρώδειο, 21:00, είσοδος: €5

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών ένα από τα πιο σημαντικά ονόματα της πρωτοποριακής ηλεκτρονικής μουσικής κάνει μια σπάνια εμφάνιση στην Αθήνα. Πειραματικοί και ακριβοθώρητοι, εντυπωσίασαν με τη weird electronica τους όταν κυκλοφόρησαν το «Lego Feet» το 1987, πριν ακόμα υιοθετήσουν το όνομά τους, ενώ το πρώτο άλμπουμ τους, το «Incunabula», για τη Warp Records το 1993, τους χάρισε και επιτυχία, πέρα από την αναγνώριση ως ένα από τα σημαντικότερα δίδυμα των ’90s με σπουδαία άλμπουμ όπως τα «Amber», «Tri Repetae», «Chiastic Slide» και «LP5».

5/7, Ωδείο Ηρώδου Αττικού-Ηρώδειο, 21:45

8 ΜΟΥΣΙΚΗ Οι Gogol Bordelo στην Τεχνόπολη

Οι εκρηκτικοί gypsy punk rockers ιδρύθηκαν το 1999 στη Νέα Υόρκη και πήραν το όνομά τους από τον κλασικό Ρώσο συγγραφέα ουκρανικής καταγωγής Νικολάι Γκόγκολ αλλά και από τη λέξη «bordello», πορνείο στα ελληνικά. Μέχρι και σήμερα έχουν κυκλοφορήσει επτά studio albums και έχουν εμφανιστεί ζωντανά στα μεγαλύτερα φεστιβάλ του κόσμου, κερδίζοντας τον τίτλο του πιο ξεσηκωτικού συγκροτήματος στον πλανήτη! Με το ακορντεόν και το βιολί να αποτελούν τα κυρίαρχα όργανα στη μουσική τους, δημιούργησαν τον δικό τους ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό ήχο, ο οποίος συνδυάζει τη μουσική των Ρομά της Ανατολικής Ευρώπης, απ’ όπου κατάγονται και τα περισσότερα μέλη τους, με το πανκ, αλλά και το dub.

ΜΟΥΣΙΚΗ Ο Μίσα Μάισκι με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στο Ηρώδειο Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών συνεργάζεται με τον διεθνώς καταξιωμένο τσελίστα Μίσα Μάισκι και τον Γάλλο μαέστρο Λιονέλ Μπρινγκέ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Η συναυλία θα ανοίξει με ένα από τα σημαντικότερα συμφωνικά έργα του εκπροσώπου της ελληνικής Εθνικής Σχολής Αντίοχου Ευαγγελάτου. Στη συνέχεια, ο τσελίστας Μίσα Μάισκι θα ερμηνεύσει το κοντσέρτο του Τσέχου ρομαντικού Αντονίν Ντβόρζακ. Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας ο Γάλλος μαέστρος διευθύνει τη δημοφιλή 2η Συμφωνία του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, κορωνίδα του συμφωνικού του έργου.

2/7, Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 21:00

5/7, Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, 20:00, είσοδος: €35 30.6.22 – lifo

31

Σινεμά

στα Independent Spirit Awards τη σεζόν που πέρασε. ΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΙΓΛΗ ΖΑΠΕΙΟΥ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΕΚΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΝΕΣΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΔΑΦΝΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΛΑΟΥΡΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-TOWN CINEMAS 2,3-ΦΙΛΙΠ ΘΕΡΙΝΟ-ΦΙΛΟΘΕΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΣΟΣ ΘΕΡΙΝΟΑΚΤΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΟΜΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΓΑΛΑΖΙΑ ΑΚΤΗ ΘΕΡΙΝΟΚΟΡΑΛΙ ΘΕΡΙΝΟ-ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΜΑΡΙΕΛ ΘΕΡΙΝΟΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΘΕΡΙΝΟ

Τα τρία πατώματα TRE ΡIANI

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Νάνι Μορέτι

Ρικάρντο Σκαμάρτσιο, Άλμπα Ρορβάχερ, Νάνι Μορέτι ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

ΣΥΝΟΨΗ: Τρεις οικογένειες ζουν στους τρεις ορόφους

Η χαμένη κόρη

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Η «Χαμένη Κόρη» της Έλενα Φεράντε μεταφέρεται στις Σπέτσες και φτάνει μέχρι τα Όσκαρ. ΣΥΝΟΨΗ: Μια γυναίκα απολαμβάνει τις μοναχικές της

διακοπές στις Σπέτσες όταν το ενδιαφέρον της στρέφεται σε μια νέα μητέρα και την κόρη της, τις οποίες παρακολουθεί να παραθερίζουν κοντά της στην παραλία. Σύντομα την κατακλύζουν οι αναμνήσεις και τα μπερδεμένα συναισθήματα από τη δική της πρώιμη μητρότητα.

Σ

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

32 lifo – 30.6.22

του ίδιου κτιρίου σε μια πολυτελή συνοικία της Ρώμης. Μέσα σε μία δεκαετία η ζωή φέρνει τους ήρωες αντιμέτωπους με συγκρούσεις που επηρεάζουν τις σχέσεις μεταξύ τους.

το σκηνοθετικό της ντεμπούτο η ηθοποιός Μάγκι Τζίλενχαλ γύρισε το μυθιστόρημα της Έλενα Φεράντε The lost daughter στις Σπέτσες και της φάνηκε καλή και πρακτική ιδέα να μεταφέρει τη δράση από την Ιταλία στην Ελλάδα. Άλλωστε, η ηρωίδα λέγεται Λήδα και το θέμα του δράματος, που ξεκινά φαινομενικά ανέμελα στη ραστώνη της Ζωγεριάς και στη ζεστή αγκαλιά ενός ήσυχου (από εντάσεις και μποφόρ) νησιού, είναι η μητρότητα μιας γυναίκας που κάνει τις διακοπές μόνη από πεποίθηση και ανάγκη, και υπαινίσσεται συνεχώς το απότομο κόψιμο του λώρου, μια αδιευκρίνιστη απώλεια που σχετίζεται ίσως με μία από τις κόρες της. Το παραθαλάσσιο σκηνικό, ιδανικό για ξεκούραση και περισυλλογή, γρήγορα θολώνει από μια φωνακλάδικη, μεγάλη οικογένεια Ελληνοαμερικανών που κάνει κανονική κατάληψη στον χώρο και εκνευρίζει την πολύ Βρετανή Λήδα με την τάση τους για αδιακρισία. Η ηρωίδα διακόπτει τη συγκέντρωσή της για να βοηθήσει τον εντοπισμό της κόρης της Ντακότα Τζόνσον και, εντελώς αψυχολόγητα, κλέβει την αγαπημένη κούκλα της μικρής, την παραχώνει στην τσάντα της, χωρίς να ενημερώσει τους γονείς, τους συγγενείς και ολόκληρο το νησί που απελπισμένα την ψάχνει για λογαριασμό της απαρηγόρητης μικρής. Παράλληλα ξυπνούν οι μνήμες μιας νεαρής Λήδας, μικροπαντρεμένης και ξενιτεμένης για χάρη του συζύγου της, μάνας δυο κοριτσιών που μονοπωλούν τον χρόνο και την προσοχή της, αποσπώντας την από τις ακαδημαϊκές ανησυχίες και τις αυξανόμενες απαιτήσεις των φιλολογικών σπουδών της. Η αγοραφοβική, τυπικά ευγενική, απόμακρη και σκιαγμένη από τα φαντάσματα του παρελθόντος 50άρα Λήδα της Ολίβια Κόλμαν συνεχώς αντιπαραβάλλεται με τον ζορισμένο νεότερο εαυτό της, όπως τον ενσαρκώνει η Τζέ-

σι Μπάκλεϊ, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει την ορμή της τοποθέτησής της στην κοινότητα κόντρα στο καθήκον και τον φυσικό κάματο μιας μητέρας βασικά μόνης και αβοήθητης. Είναι έτοιμη να κολακευτεί και εύκολο να παρασυρθεί, αν και στην ταινία δεν τη βλέπουμε να παίρνει διαφωτιστική απόφαση. Με την ατμοσφαιρική φωτογραφία της Γαλλίδας Ελέν Λουβάρ και σάουντρακ τραγούδια της Μόνικας Χριστοδούλου, η Μάγκι Τζίλενχαλ συνέλαβε λεπτομέρειες ανάμεσα στις γραμμές του βιβλίου, απέδωσε όσο χρειάζεται κλειστοφοβικά το κλίμα του νησιού και την κυμαινόμενη θερμοκρασία των χαρακτήρων, έστησε μια πολύπλοκη υπόθεση, πολύ πιο ενδιαφέρουσα απ’ ό,τι υποδεικνύει το απατηλά ήρεμο ξεκίνημα, και από ένα σημείο κι έπειτα ακολουθεί την οδό ή μάλλον την ειδική διαδρομή του ψυχολογικού θρίλερ, που όμως δεν στηρίζει ανάλογα, ίσως ελλείψει πείρας: οι εντάσεις συχνά μένουν μετέωρες και οι εκρήξεις των περιφερειακών χαρακτήρων που δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς (ο Εντ Χάρις μοιάζει παραμελημένος και προσπαθεί μόνος) φαντάζουν ξαφνικές και συμπληρωματικές, εκτός από εκείνες της Ολίβια Κόλμαν, η οποία έχει όλο τον χρόνο να ξεδιπλώσει τη σύνθετη αντίληψή της για το συναίσθημα με βάθος ψυχής και ποικιλία αντιδράσεων, όσο κι αν η πλοκή κόβει τον ειρμό του χαρακτήρα της με τα απανωτά φλασμπάκ. Ως συνήθως, χάνεσαι στο ετοιμοπόλεμο πρόσωπό της και χαζεύεις την ταχύτατη σχέση της σκέψης και τον λόγο, μέσω του βλέμματός της. Δικαίως η Κόλμαν, που όπως φαίνεται καταλαμβάνει τον αξιοζήλευτο θρόνο της Τζούντι Ντεντς στα φιλοβρετανικά μάτια του Χόλιγουντ, απέσπασε την τρίτη της υποψηφιότητα για Όσκαρ μετά την Ευνοούμενη και τον Πατέρα, όπως και η Μπάκλεϊ για δεύτερο ρόλο, αλλά η Μάγκι Τζίλενχαλ είναι εκείνη που έλαβε ένα τεράστιο κύμα ενθάρρυνσης για το δημιουργικό ντεμπούτο, και κερδισμένο στοίχημα, στη Χαμένη Κόρη: υποψηφιότητα για Όσκαρ και BAFTA διασκευασμένου σεναρίου και βραβείο από το Φεστιβάλ Βενετίας στην κατηγορία αυτή, καλύτερη νέα σκηνοθέτις από την Ένωση Σκηνοθετών των ΗΠΑ και τους κριτικούς της Νέας Υόρκης, καθώς και σαρωτική τριπλή νίκη

INFO THE LOST DAUGHTER ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Μάγκι Τζίλενχαλ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Ολίβια Κόλμαν, Τζέσι Μπάκλεϊ, Ντακότα Τζόνσον, Εντ Χάρις

Η ετοιμόγεννη Άλμπα Ρορβάχερ γίνεται μάρτυρας ενός δυστυχήματος έξω από μια προαστιακή πολυκατοικία στη Ρώμη: ο μεθυσμένος έφηβος γιος του μόνιμα βλοσυρού δικαστή Νάνι Μορέτι και της Μαργκαρίτα Μπούι σκοτώνει μια περαστική και «προσγειώνει» το αμάξι του μέσα στο διαμέρισμα του πρώτου ορόφου, όπου κατοικεί ο μόνιμα νευρικός Ρικάρντο Σκαμάρτσιο, μαζί με τη γυναίκα και τη μικρή του κόρη, την οποία υποπτεύεται πως έχει θωπεύσει σε μια βραδινή βόλτα στο πάρκο ο εύθραυστης υγείας γηραιός ένοικος του οικήματος, ο οποίος αναλαμβάνει να τη φροντίζει μαζί με τη σύζυγό του, όταν το ζευγάρι την εμπιστεύεται σ’ αυτούς για περιστασιακό babysitting. Στην όγδοη επίσημη συμμετοχή του στο Φεστιβάλ Καννών, ο νικητής του Χρυσού Φοίνικα και του βραβείου σκηνοθεσίας στην ίδια διοργάνωση Νάνι Μορέτι μεταφέρει το μυθιστόρημα του Ισραηλινού Έσκολ Νέβο και μαζί τη δράση από το Τελ Αβίβ στην ιταλική πρωτεύουσα, μετατρέποντας το υλικό των τριών οικογενειών, συν την περίπτωση του χαρακτήρα της Ρορβάχερ με τον σύζυγο που λείπει για δουλειά, σε ένα αυστηρό μελόδραμα της μεσαίας τάξης με πολλές μικρές λεπτομέρειες και ελάχιστες μεγάλες κινηματογραφικές ανατροπές – και συγκινήσεις. Περισσότερο ενδιαφέρεται για μια καταγγελία των προκαταλήψεων και της ανδρικής κακοποιητικής συμπεριφοράς μέσα από καταστάσεις ξύλινες και υπολογισμένες, έχοντας μάλιστα μερικώς απολέσει το σκηνοθετικό σφρίγος του παρελθόντος και τη διεισδυτική ματιά στον βαθύ πόνο που χαρακτήρισε το οδυνηρό αριστούργημά του, το Δωμάτιο του γιου μου. ΑΕΛΛΩ 1-ΕΛΛΗΝΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΘΗΣΕΙΟΝ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΡΤΕΜΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΜΙΜΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΡΙΝΟ

Μαϊσαμπέλ MAIXABEL

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Ισιάρ Μπολάιν ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Μπλάνκα Πορτίγιο, Λουίς Τοσάρ,

Μπρούνο Σεβίγια Έχοντας μετανοήσει ριζικά για τα εγκλήματα που έχει διαπράξει, ένας φυλακισμένος Βάσκος αυτονοΣΥΝΟΨΗ:

μιστής ζητά να συναντηθεί με τη χήρα του Ισπανού που ο ίδιος σκότωσε πριν από έντεκα χρόνια. Το ψύχραιμο πολιτικό δράμα του Ισιάρ Μπολάιν αρνείται να ενδώσει σε διχαστικά συμπεράσματα, όπως ακριβώς επιθυμεί να χειριστεί τη σοβαρή υπόθεση του πολιτικού συζύγου της η ηρωίδα. Η Μαϊσαμπέλ (στιβαρή η Μπλάνκα Πορτίγιο) έμεινε χήρα το 2000 όταν δυο μέλη της ΕΤΑ πυροβόλησαν και σκότωσαν τον Χουάν Μαρία Χαουρέγκι και μόλις δέκα χρόνια μετά δέχεται να συνοδευτεί από σωματοφύλακες σε μια σειρά συναντήσεων με τους φυλακισμένους και απογοητευμένους δολοφόνους, ενώ η κόρη της, ακόμα απαρηγόρητη από την απώλεια του αγαπημένου της πατέρα, δείχνει ανένδοτη και κάθετη στις θέσεις της. Το Μαϊσαμπέλ εξετάζει τη συμφιλίωση, καθώς βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον δρόμο της μεταμέλειας που ακολουθούν οι δύο εκ των τριών δολοφόνων, δείχνοντας την ιδεολογική κατάρρευση των σκοπών που κάποτε τους όπλισαν τυφλά – οι εντολοδόχοι Βάσκοι αυτονομιστές είχαν ελάχιστη ιδέα για το ποιόν των θυμάτων τους. Η ταινία, που έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, δεν αναλώνεται σε ιστορικές λεπτομέρειες για την οργάνωση και τα χτυπήματα, επιλέγοντας μια αργή, συναισθηματική αφήγηση.

ATHENEE ΘΕΡΙΝΟ-ΔΑΦΝΗ ΘΕΡΙΝΟ-ΔΙΑΝΑ-ΚΑΡΜΕΝ ΘΕΡΙΝΟ-ΛΑΪΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΠΑΛΛΑΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΦΛΕΡΥ ΘΕΡΙΝΟ

Blow Up (1966) ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Μικελάντζελο Αντονιόνι

Ντέιβιντ Χέμινγκς, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Τζέιν Μπίρκιν ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

ΣΥΝΟΨΗ: Ο φωτογράφος μόδας Τόμας φωτογραφίζει

κρυφά δύο εραστές σε ένα λονδρέζικο πάρκο. Η γυναίκα, η Τζέιν, τον καταδιώκει και απαιτεί το φιλμ, μα εκείνος της δίνει ένα άλλο. Πολλαπλά ζουμ στο ασπρόμαυρο φιλμ αποκαλύπτουν ότι η Τζέιν κοιτάζει ανήσυχη ένα τρίτο άτομο που παραμονεύει στα δέντρα με ένα πιστόλι – λίγο αργότερα αποκαλύπτεται ένα πτώμα. Εκτός από χρώμα, στυλ, τη Βερούσκα και άλλα μοντέλα της μόδας, τα swinging ’60s, το mod Λονδίνο, τον Τζίμι Πέιζ και τον Τζεφ Μπεκ να τα σπάνε σε ένα κλαμπ (αν και τα γυρίσματα έγιναν στο στούντιο Έλστρι), σκηνές πάρτι και αχνιστό jazz rock σκορ από τον Χέρμπι Χάνκοκ, υποψηφιότητες για Όσκαρ σεναρίου και σκηνοθεσίας και Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, το Blow Up, το απαράμιλλο, αειθαλές γοητευτικό τεκμήριο των μέσων των ’60s, διέθετε κάτι που ποτέ δεν είχε καταδεχτεί να συμπεριλάβει στις ιταλικές ταινίες του ο Μικελάντζελο Αντονιόνι: story σε μια ας πούμε κανονική αφήγηση, που συνυπογράφεται από τον Τονίνο Γκουέρα, που επίσης βοήθησε στις αρχιτεκτονικές αφαιρέσεις τους τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και τον Λουίς Μπου-

νιουέλ. Ο πρωταγωνιστής/φωτογράφος (ο Ντέιβιντ Χέμινγκς που θυμίζει τον Ντέιβιντ Μπέιλι και αντικατέστησε την τελευταία στιγμή τον Τέρενς Σταμπ) έχει βαρεθεί να σπαταλιέται στη διαφήμιση και τις πόζες των όμορφων γυναικών που τον εκλιπαρούν για το μαγικό του κλικ και σε μια βόλτα στο πάρκο απαθανατίζει ένα ζευγάρι που ερωτοτροπεί, ώσπου η ανήσυχη γυναίκα τον καταδιώκει για να της δώσει πίσω το φιλμ. Το βράδυ ανακαλύπτει στον σκοτεινό του θάλαμο ότι ένας τρίτος σημαδεύει το ζευγάρι με όπλο. Επιτέλους, ο άνθρωπος που πάντα κοιτάζει, αλλά ποτέ δεν βλέπει, διέκρινε κάτι που τον ξύπνησε από τον λήθαργο, σε μια ταινία-παρένθεση μεταξύ της καθημερινής συνήθειας που καταντά ψευδαισθητική αποχαύνωση και ενός εξωτερικού ερεθίσματος, απειλητικού και θανάσιμου, μέχρι την επόμενη κατάδυση στη ναρκωμένη κραιπάλη της νύχτας. Υπάρχει πράγματι πτώμα; Όσο και το μπαλάκι των από μηχανής μίμων που παίζουν νοερά τένις στην περίφημη τελική σκηνή. Το Blow Up παραμένει η μοναδική ταινία του Ιταλού δημιουργού με ένταση και σασπένς, μια εντελώς διαφορετική περιπλάνηση που δεν εξαντλείται μόνο στις τρομερές σκηνές όπως στις άλλες δύο «εξωτικά» αγγλόφωνες περιηγήσεις του (Zabriskie Point, Passenger), σπαρμένες με σεναριακούς μαιάνδρους, συναρπαστικούς αν και χαοτικούς, αλλά πλαισιώνεται, εκτός από την προφανή ματιά του καλλιτέχνη στο αντικείμενό του, από μια αληθινή, διακαή επιθυμία και ένα ζωτικό δίλημμα της μνήμης την ύστατη στιγμή της αποτύπωσής της.

Σινεμά

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

ΑΘΗΝΑΙΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΝΟΙΞΙΣ ΘΕΡΙΝΟ-ΟΑΣΙΣ ΘΕΡΙΝΟΡΙΒΙΕΡΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΘΕΡΙΝΟ-ΑΜΙΚΟ ΘΕΡΙΝΟ

30.6.22 – lifo

33

ΧΟΡΟΣ mal – embriaguez divina @ peter hönnemann

Θέατρο

έρθει μια ιδέα ή μόλις βρω μια κίνηση που ερεθίζει τη σκέψη μου, τότε αρχίζω να συνδέω τα πάντα γύρω μου μαζί της. Στις Βάκχες, π.χ., ήθελα οπωσδήποτε να κάνω κάτι με τρομπέτες. Αισθάνθηκα ότι η δύναμη και η ένταση της μουσικής θα μας οδηγούσαν στην άλλη όχθη αυτού του τραγικού ταξιδιού. Οπότε η μορφή του μουσικού έγινε πολύ σημαντική στο έργο [σ.σ. στην παράσταση συμμετέχουν ζωντανά πέντε τρομπετίστες]... Και μετά ασχολήθηκα με την καρέκλα και το αναλόγιο του μουσικού και όλες τις χειρονομίες και τη σχέση που δημιουργείται όταν κάθεσαι και παίζεις μουσική».

Ο ΠΡΩΚΤΌΣ ΠΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΆΕΙ

Η ξέφρενη Μαρλένε Μοντέιρο Φρέιτας Η ικανότητά της να συνδυάζει και να εναρμονίζει ετερόκλητα στοιχεία από εντελώς διαφορετικά πεδία και εποχές προσδίδει μια συναρπαστική εκλεκτικιστική γοητεία στη δουλειά της Φρέιτας, κι ας έχουν γράψει γι’ αυτήν ότι τείνει επικίνδυνα προς τη «Φωλιά του Κούκου».

Τ

απο τη λουιζα αρκουμανεα

34 lifo – 30.6.22

α πολύχρωμα, καρναβαλικά, γκροτέσκα πλάσματα της Μαρλένε Μοντέιρο Φρέιτας εισβάλλουν στο οπτικό και ψυχικό μας πεδίο αιφνιδιαστικά: με ξεχειλωμένα στόματα, σώματα που αποσυναρμολογούνται και συναρμολολογούνται κατά βούληση, σουρεαλιστικά ενδυματολογικά αξεσουάρ (ένα λάστιχο ποτίσματος που γίνεται στηθοσκόπιο) και κινήσεις που εναντιώνονται σε κάθε αντίληψη της έννοιας «χάρη» ή «κομψότητα», μοιάζουν να κατοικούν σε ένα ξέφρενο, αναρχικό, αλλόκοτο σύμπαν, έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή. Ο ανεξέλεγκτος ηλεκτρισμός που εκπέμπουν, η ασταμάτητη ορμή τους παρασύρει τον θεατή σε μια κατάσταση μόνιμης διέγερσης.

H Φρέιτας οδηγεί τις εκφραστικές ικανότητες των χορευτών της στα άκρα∙ ακόμα και τα πρόσωπά τους, τα μάτια τους ή το στόμα τους συμμετέχουν με ασυνήθιστη ένταση σε αυτήν τη διαδικασία αποδόμησης του «ανθρώπινου». «Εργάζομαι με φιγούρες», είχε πει η ίδια σε συνέντευξή της το 2018, όταν κέρδισε τον Αργυρό Λέοντα στην Μπιενάλε Χορού της Βενετίας. «Τα πλάσματα, τα υβρίδια που δημιουργούμε επί σκηνής, δεν είναι χαρακτήρες. Μια φιγούρα είναι για μένα πιο ελεύθερη από έναν χαρακτήρα. Δεν είναι υποχρεωμένη να υπακούει σε μια λογική αλληλουχία γεγονότων, δεν έχει σχέση με τη συνέπεια ή τη λογική. Είναι λίγο σαν ένα καρτούν: μπορεί να πεθάνει και να αναστηθεί την επόμενη στιγμή». Γεννημένη στο Πράσινο Ακρωτήρι το 1979, η Φρέιτας σπούδασε χορό στις Βρυξέλλες και τη Λισαβόνα, ενώ στα πρώτα της βήματα συνεργάστηκε με τον Emmanuelle Huynh, τον Boris Charmatz κ.ά. Αφού δημιούργησε τη δική της ομάδα στην πατρίδα της, τώρα συνεργάζεται με την P.OR.K –της οποίας είναι συνιδρύτρια– με έδρα τη Λισαβόνα, η παρουσία

της όμως είναι διαρκής στα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης. Γνωστότερες παραγωγές της είναι οι εξής: Guintche (2014), Jaguar (2015), De marfim e carne – as estatuas também sofrem (2016), Bacantes – Preludio para uma Purga (2019), Mal – Embriaguez Divina (2020) και Pierrot lunaire (2021). Στη χώρα μας θα είναι η τρίτη φορά που θα έχουμε τη χαρά να την απολαύσουμε (συμμετέχει πάντοτε και η ίδια στις δουλειές της, ως χορεύτρια). Ο κόσμος της Φρέιτας είναι ένα οργιώδες παστίς από μυθολογικές αναφορές, σχόλια για την αποικιοκρατία, αναφορές σε ιστορικά γεγονότα αλλά και σε μορφές του φολκλόρ ή της ποπ, οπερατικές άριες, ήχους ζώων, αποσπάσματα από σπάνιες ταινίες, δάνεια από τον χώρο του κινηματογράφου, του αθλητισμού κ.ο.κ.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΤΟΥ ΠΥΓΜΑΛΊΩΝΑ Η ζωώδης, φρενήρης παράσταση που είδαμε το 2018 στο Φεστιβάλ Αθηνών, το De marfim e carne – Αs estatuas também sofrem, πήρε τον τίτλο της από το φιλμ των Κρις Μάρκερ και Αλέν Ρενέ Les statues se meurent aussi (1953), στο οποίο εξετάζεται η διαβρωτική επιρροή του αποικιοκρατικού βλέμματος στην αντίληψή μας για την αφρικανική τέχνη. Οι φιγούρες με τον τρόμο στα μάτια, τα αγάλματα που ξύπνησαν από τον λήθαργο, τα παραμελημένα αφρικανικής καταγωγής «παιδιά» του Πυγμαλίωνα, έχουν επανέλθει τώρα στη ζωή και βρίσκονται σε παροξυσμό: κι αν κάτι προσπαθούν να εκφράσουν, τραγουδώντας το γλυκανάλατο «Feelings», είναι αυτά ακριβώς τα εμποδισμένα, φυλακισμένα συναισθήματά τους, εξαιτίας των οποίων υποφέρουν. Η έμπνευσή της, δηλώνει η Φρέιτας, ξεπηδά συχνά από τον χώρο της μουσικής. «Μόλις μου

INFO Mal – Embriaguez Divina / Το Κακό – Θεϊκή μέθη Πειραιώς 260 (Δ) 30/6 έως 1/7, 21:00 Στην παράσταση που θα δοθεί στις 30 Ιουνίου θα ακολουθήσει συζήτηση με τη Marlene Monteiro Freitas.

Η δική της εκδοχή των Βακχών είχε τίτλο Bacantes – Preludio para uma Purga (2019) και δεν χρησιμοποιήθηκε καθόλου ο λόγος του Ευριπίδη. Η Φρέιτας θέλησε να εξερευνήσει αυτό που περιγράφει ως πορεία «από την τάξη στο χάος, όπου όμως τα δύο δεν διαχωρίζονται ποτέ απόλυτα, παραμένουν σε μια αμφίσημη, μυστηριώδη και αμφιλεγόμενη σχέση μέχρι τέλους». Όταν ταξίδεψε στην Αθήνα, στο πλαίσιο της έρευνάς της για τις Βάκχες, η χορογράφος διαπίστωσε ότι οι σύγχρονοι Έλληνες ζούνε... καθιστοί. Έτσι ανέπτυξε όλη την παράσταση γύρω από μια «καθιστική» συνθήκη (χορευτές και μουσικοί περνούν την περισσότερη ώρα στις καρέκλες τους), πράγμα πολύ ασυνήθιστο για παράσταση χορού. Οι Bacantes άρχιζαν με έναν πρωκτό που τραγουδάει(!), ή έτσι τουλάχιστον φαινόταν στον θεατή, εφόσον η περφόρμερ ήταν σκυμμένη και το μικρόφωνο είχε στρατηγικά τοποθετηθεί μπροστά στα οπίσθιά της. Και αυτή η αίσθηση του παράξενου συνεχιζόταν σε όλη τη διαδρομή από το αισθησιακό προς το μακάβριο, διάσπαρτη με βελάσματα προβάτων, κρωξίματα βατράχων και νιαουρίσματα, τους Righteous Brothers, τον «βηματισμό της χήνας» με καστανιέτες, το «Bolero» του Ραβέλ αλλά και μια ακραία σκηνή γέννησης από καλτ ντοκιμαντέρ του Ιάπωνα Καζούο Χάρα που επιλέχθηκε ως «αντίβαρο» στον φρικώδη θάνατο του γιου της Αγαύης, Πενθέα, και προβλήθηκε υπό τη μελωδία του «Θρήνου της Διδώς» του Πέρσελ. Η ικανότητά της να συνδυάζει και να εναρμονίζει ετερόκλητα στοιχεία από εντελώς διαφορετικά πεδία και εποχές προσδίδει μια συναρπαστική εκλεκτικιστική γοητεία στη δουλειά της Φρέιτας, κι ας έχουν γράψει γι’ αυτήν ότι τείνει επικίνδυνα προς τη Φωλιά του Κούκου. Στην παράσταση Mal – Embriaguez Divina που θα δούμε στις 30/6 και την 1/7 στην Πειραιώς 260, η Φρέιτας εξερευνά τις πολλαπλές εκφάνσεις του κακού –ηθικές, θρησκευτικές, πολιτικές–, όπως αυτές μπορούν να ενσαρκωθούν ως γεννήματα της δεισιδαιμονίας (μάγισσες, δαίμονες), ακραία ιστορικά γεγονότα (το Ολοκαύτωμα) ή μέσω συναισθημάτων οδύνης, ηδονής, τρόμου, αφόρητου κενού. Τοποθετημένη σε μια εξέδρα, ως χορωδία, η ομάδα των εννέα χορευτών/-ριών της εξερευνά το Κακό ως θεϊκή μέθη, όπως υποδηλώνει ο τίτλος του έργου, αλλά και ως συνθήκη έκστασης, καλλιτεχνικής δημιουργίας και κοινωνικής ανατροπής. Το εννιαμελές αυτό σώμα δίνει φωνή και υπόσταση σε θανάσιμες παραισθήσεις και τοξικές μαρτυρίες, και ψηλαφεί τα αίτια της ανθρώπινης έλξης προς το Κακό και τις ανεξάντλητες μεταμορφώσεις του.

πολιτισμός για όλες και όλους, σε κάθε γειτονιά, από τον δήμο αθηναίων

Σ

ε 43 μέρες περισσότερες από 70 εκδηλώσεις πραγματοποιούνται σε 17 γειτονιές σε όλες τις δημοτικές κοινότητες της Αθήνας, με ελεύθερη είσοδο. Αυτό είναι με δυο λόγια, και τρεις αριθμούς, το concept του Δήμου Αθηναίων «Όλη η Αθήνα μία Σκηνή» που επιμελήθηκε ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ). Από τις 18 Ιουνίου μέχρι τις 31 Ιουλίου ολόκληρη η Αθήνα γίνεται μια μεγάλη σκηνή που φιλοξενεί τον πολιτισμό σε όλες του τις μορφές. Συναυλίες, αφιερώματα και παραστάσεις θεάτρου και μουσικής για μικρούς και μεγάλους θα φιλοξενηθούν σε πλατείες, ανοιχτούς χώρους, άλση και θέατρα της πόλης, εκφράζοντας το μήνυμα του πολιτιστικού καλοκαιριού που όλοι θέλουμε να απολαύσουμε. Όπως δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης: «Ο πολιτισμός είναι αυτό που έχουμε ανάγκη αυτή την περίοδο. Να βγούμε, να ψυχαγωγηθούμε, να διασκεδάσουμε στα άλση, στα θέατρα και στις πλατείες της γειτονιάς μας, με την οικογένειά μας, τους φίλους μας και τις παρέες μας. Και αυτό ακριβώς προσπαθούμε με το νέο μας πρόγραμμα “Όλη η Αθήνα μία Σκηνή”, στηρίζοντας και πάλι, όπως κάναμε την περίοδο της πανδημίας, τους καλλιτέχνες και τους εργαζόμενους στον πολιτισμό. Για να μπορούμε να απολαμβάνουμε υπέροχα αθηναϊκά πολιτιστικά καλοκαίρια!». Με ένα πολιτιστικό πρόγραμμα που τα έχει όλα, όλη η Αθήνα γίνεται πραγματικά μια σκηνή. Τα θέατρα Κολωνού και Γκράβας, τα άλση Παγκρατίου και Προμπονά, ο λόφος Λαμπράκη, οι πλατείες Αυδή, Κουμουνδούρου, Βικτωρίας, Αγίου Ελευθερίου Αχαρνών, Πλυτά και Αγίας Μαρίνας Θησείου, οι κήποι του Κέντρου Τεχνών στο πάρκο Ελευθερίας και της Κεντρικής Βιβλιοθήκης στον Σταθμό Λαρίσης, τα γήπεδα Κονίστρας στα Πετράλωνα και Ελληνορώσων και ο πεζόδρομος της Φωκίωνος Νέγρη είναι τα σημεία που ζωντανεύουν με τις εκδηλώσεις του φετινού καλοκαιριού. Καθημερινά, κάθε δημοτική κοινότητα γίνεται σημείο πολιτισμού και κάθε γειτονιά εστία τέχνης ώστε όλοι οι κάτοικοι, ανεξάρτητα από την περιοχή τους, να συμμετάσχουν σε αυτήν τη μεγάλη γιορτή από την οποία, φυσικά, δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων, τα οποία συμπράττουν με εξαιρετικούς καλλιτέχνες και υπόσχονται στο κοινό ξεχωριστές μουσικές βραδιές. «Όλοι και όλες στον ΟΠΑΝΔΑ θεωρούμε χρέος μας να ομορφαίνουμε τη ζωή στην πόλη και αυτό δεν μπορεί παρά να ξεκινάει από τις γειτονιές μας. Αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των δημοτών, ενηλίκων και παιδιών, γι’ αυτό σχεδιάζουμε συνεχώς ποιοτικά πολιτιστικά προγράμματα που ψυχαγωγούν, διασκεδάζουν, δίνουν χαρά και παροτρύνουν τους δημότες να εντάξουν τον πολιτισμό στην καθημερινότητά τους. Ο στόχος μας είναι να μη χρειάζεται να πάνε μακριά οι δημότες για να ψυχαγωγηθούν, να έρχονται οι καλλιτέχνες κοντά τους και αυτό ακριβώς είναι και το μήνυμα του φετινού πολιτιστικού προγράμματος “Όλη η Αθήνα μία Σκηνή”, κάθε γειτονιά και μια συναυλία ή παράσταση» λέει η πρόεδρος του ΟΠΑΝΔΑ Νίκη Αραμπατζή και με το «Όλη η Αθήνα μία Σκηνή» η ζωή στην πόλη γίνεται πράγματι πιο όμορφη. Το πρόγραμμα, εξάλλου, εντάσσεται στο τριετές σχέδιο του Δήμου Αθηναίων και των φορέων του, Culture is Athens / Ο πολιτισμός είναι η Αθήνα, που στόχο έχει την αναβάθμιση, την ανάδειξη και την ενοποίηση του πολιτιστικού ιστού της Αθήνας, αλλά και την έμπρακτη στήριξη των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στον κλάδο του πολιτισμού. Για να γίνει ο πολιτισμός ακόμα περισσότερο μέρος της ζωής μας, ο Δήμος Αθηναίων τον φέρνει για πρώτη φορά στην οθόνη των κινητών μας! Όλες οι τρέχουσες και μελλοντικές εκδηλώσεις του, πολιτιστικά νέα, μουσεία, venues, βρίσκονται στο επίσημο portal https://cultureisathens.gr/ αλλά και στο αντίστοιχο app ώστε να ενημερωνόμαστε κάθε στιγμή για όσα καλλιτεχνικά συμβαίνουν στην πόλη και στη γειτονιά μας! Το Culture Is Athens προσφέρεται δωρεάν σε έκδοση για IOS ή Android και γίνεται το κανάλι που φέρνει τον πολιτισμό στα χέρια μας.

Για το πλήρες πρόγραμμα του Όλη η Αθήνα μία Σκηνή: www.opanda.gr, https://cultureisathens.gr/ Ώρα έναρξης εκδηλώσεων: 21:00 Ώρα έναρξης παιδικών παραστάσεων: 20:30

30.6.22 – lifo

35

eric hobsbawm φωτογραφία: getty images

Βιβλίο

Έρικ Χομπσμπάουμ: Τι είναι ο εθνικισμός και οι διαφορετικές εκδοχές του Σε όλη του τη διαδρομή ο ιστορικός Έρικ Χομπσμπάουμ ασχολήθηκε εκτενώς με το φαινόμενο του εθνικισμού, για πρώτη φορά όμως κυκλοφορούν αναλυτικά κείμενά του για τις διαφορετικές εκδοχές του φαινομένου σε έναν πολύτιμο τόμο με τίτλο «Για τον εθνικισμό».

Ε

απο την τινα μανδηλαρα

36 lifo – 30.6.22

μείς οι ιστορικοί είμαστε για τον εθνικισμό ό,τι είναι οι καλλιεργητές της παπαρούνας για τους ηρωινομανείς: παρέχουμε τις βασικές πρώτες ύλες για την αγορά» είναι η περίφημη ρήση του Έρικ Χομπσμπάουμ (όπως ήθελε ο ίδιος να προφέρεται το όνομά του αντί για το βρετανικό Χόμπσμπομ) που επιλέγει, όχι τυχαία, ο διευθυντής της Ιστορικής Βιβλιοθήκης Βαγγέλης Καραμανωλάκης στο εκδοτικό σημείωμα της σημαντικότατης, post mortem έκδοσης του βιβλίου Για τον εθνικισμό με κείμενα του Βρετανού ιστορικού αναφορικά με το θέμα σε ακριβή μετάφραση του Γιάννη Μπαλαμπανίδη και επιμέλεια και εισαγωγή του Ντόναλντ Σασούν. Πρόκειται κατ’ ουσίαν για την επιλογή είκοσι τριών κειμένων που συγκέντρωσε ο φίλος και μελετητής του έργου του Χομπσμπάουμ, Σασούν, για τον εθνικισμό, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναφορών σε ένα μακρύ διάστημα διανοητικής διαδρομής του συγγραφέα από το 1962 έως το 2005. Οι σχετικές θεωρίες είχαν αναδειχθεί, ως γνωστόν, ήδη μέσα από τα πασίγνωστα έργα του Έθνη και εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα (μτφρ. Χρύσα Νάντρις, Καρδαμίτσα) αλλά και τις Εποχές (Εποχή των Αυτοκρατοριών 1875-1914, μτφρ. Κωστούλα Σκλαβενίτη, ΜΙΕΤ / Εποχή του κεφαλαίου 1848-1875, μτφρ. Δημοσθένης Κούρτοβικ, ΜΙΕΤ), καθώς και μέσα από το κείμενό του

Για την Ιστορία (μτφρ. Παρασκευάς Ματάλας, Θεμέλιο), μόνο που εδώ παρατίθενται με τρόπο εναργή μέσα από μια καλειδοσκοπική θεώρηση της Ιστορίας. Όλες οι θεωρίες του Χομσπμπάουμ για τον εθνικισμό, που έτσι κι αλλιώς δεν πίστευε ότι είναι έννοια άτεγκτη ούτε ενιαία –από τις διαφορετικές εκδοχές των εθνικισμών και την αντίθεση μεταξύ του φιλελεύθερου εθνικισμού των αυτονομιστικών επαναστατικών κινημάτων του 1848 και του πιο ακροδεξιού εθνικισμού που διαμορφώθηκε μετά το 1870 ως αποτέλεσμα της επιβολής των εθνικών κρατών έως τις διαδεδομένες απόψεις του για τις «επινοημένες» παραδόσεις–, ενυπάρχουν σε αυτόν τον πολύτιμο τόπο. Καταρχάς, το πρώτο που επισημαίνει ο Βρετανός ιστορικός είναι πως, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, τα έθνη δεν υπήρχαν ανέκαθεν, προ αμνημονεύτων χρόνων, και συνιστούν μια άκρως καινοφανή, νεωτερική σύλληψη που άρχισε να κατασκευάζεται τον δέκατο ένατο αιώνα, αρχικά μέσα από τη θεωρία των εθνών και κατόπιν μέσα από τους άκρως ιδεολογικοποιημένους εθνικισμούς. Συνήθιζε, μάλιστα, να επισημαίνει ότι ο εθνικισμός, εκτός από ένα πρόσφατο προϊόν της «διπλής επανάστασης», δηλαδή της Γαλλικής και της βρετανικής βιομηχανικής επανάστασης, ήταν κυρίως ευρωπαϊκός με εξαίρεση τα εθνικιστικά κινήματα

eric hobsbawm

Για τον εθνικισμό Mτφρ.: Γιάννης Μπαλαμπανίδης Εκδόσεις Θεμέλιο Σελ.: 336

στην Ιαπωνία. Απόδειξη ότι τα αντιαποικιακά κινήματα της Λατινικής Αμερικής ήταν ταυτόχρονα σοσιαλιστικά και πατριωτικά, αλλά όχι εθνικιστικά. Πάντως, η χρήση του όρου «εθνικισμός», που παραμένει προβληματικός, όπως αποδεικνύει ο Χομπσμπάουμ, τόσο στη σύλληψη όσο και στην ανάλυσή του, διευρύνθηκε τον εικοστό αιώνα με την άμεση σύνδεσή του με το έθνος-κράτος, δηλαδή τη συγκεκριμένη εδαφική επικράτεια στην οποία στόχευε και οδήγησε σε αντίστοιχες εθνικές εκκαθαρίσεις και εθνοκαθάρσεις. Εθνικιστικά φαινόμενα συνεχίζουν, όπως φαίνεται, να παρατηρούνται και σήμερα, αντίθετα με ό,τι θα περίμενε ο Χομπσμπάουμ, σε όλο τον πλανήτη. Μάλιστα, όλα όσα ο ίδιος αποδίδει στον σλαβικό εθνικισμό της Ρωσίας ή στον αυτοκρατορικού τύπου εθνικισμό της Βρετανίας δεν μπορούν παρά να φέρνουν στον νου όσα βιώνουμε σήμερα. Και οι δύο εκδοχές ανατρέχουν ταυτόχρονα σε ένα υποτιθέμενα ένδοξο παρελθόν για να νομιμοποιηθούν: «Το παρελθόν προσδίδει νομιμοποίηση. Προσφέρει ένα υπόβαθρο πολύ πιο λαμπρό απ’ ό, τι ένα παρόν που δεν έχει και πολλά να περηφανεύεται», γράφει με ανατριχιαστική ακρίβεια ο Χομπσμπάουμ σε ένα από τα κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο, επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι οι εθνικισμοί εξακολουθούν να κυριαρχούν στη διασαλευμένη παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Ωστόσο, η σύλληψη του εθνικισμού δεν ήταν ποτέ ενιαία καθώς τα φιλελεύθερα, επαναστατικά κινήματα του 1848 που παρατηρήθηκαν σε διαφορετικές περιοχές της Ευρώπης ελάχιστη σχέση έχουν, κατά τον Χομπσμπάουμ, με τον κοινώς διαδεδομένο «εθνικισμό», καθώς στόχο είχαν να κατασκευάσουν ένα πολιτικό τεχνούργημα που δεν αντιστοιχούσε σε συγκεκριμένο εθνικό κράτος αλλά μάλλον προερχόταν από τη διαμόρφωση μιας κοινής συνείδησης φανταστικών κοινοτήτων που άρχισε να διαμορφώνεται τότε – στο σημείο αυτό ο Χομπσμπάουμ συναντά τις θεωρίες του Μπένεντικτ Άντερσον για τις φανταστικές κοινότητες. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα φέρνει την Ιτα-

ΙΣΤΟΡΙΑ λία, που συνενώθηκε μεν από τον βασιλιά της Σαβοΐας αλλά σε ένα κράτος ειδικού τύπου, με τους κατοίκους του να μη μιλούν καν ιταλικά, ενώ κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τη Γερμανία του Μπίσμπαρκ, όπου τα πριγκιπάτα διέθεταν ελάχιστη έως καθόλου εθνική συνείδηση. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, ήταν αποτέλεσμα των διεκδικήσεων που προέβαλαν τα πιο συρρικνωμένα, μορφωμένα, μεσοαστικά μέρη του πληθυσμού, καθώς ο κυρίαρχος τότε αναλφαβητισμός δεν επέτρεπε την κατίσχυση ενός διευρυμένου εθνικιστικού σχεδίου. Πολύ καίρια ο Χομπσμπάουμ επισημαίνει ότι η μικροαστική τάξη που διαμορφώθηκε αργότερα είναι που στήριξε τις πιο ξενοφοβικές εκφράσεις του εθνικισμού. Θεωρεί, μάλιστα, ότι ο λόγος που ο εθνικισμός ασκούσε ευρύτερη έλξη στο υπό διεύρυνση σώμα των μεσοστρωμάτων ήταν ότι τους έδινε μια συλλογική ταυτότητα που δεν είχε καταφέρει να τους δώσει το κοινωνικό στάτους. «Ο πατριωτισμός ήταν το αντιστάθμισμα της κοινωνικής τους κατωτερότητας», γράφει χαρακτηριστικά. Μέχρι τότε τα φιλελεύθερα αστικά κινήματα είχαν απλώς την κοινή συνείδηση ενός απελευθερωτικού σκοπού, συνήθως από ξένους κατακτητές, και στηρίζονταν στο αίσθημα της κοινότητας και σε μια πατριωτική μυθολογία. Αυτό συνέβη με τους Γάλλους όταν βρέθηκαν απέναντι στους Γερμανούς κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Απόδειξη ότι οι εξεγέρσεις εναντίον των Τούρκων στα Βαλκάνια από τους «κατά κανόνα ανυπότακτους ορεσίβιους λαούς στα νότια και στα δυτικά» δεν είχαν εθνικιστικό πρόσημο, με μοναδική εξαίρεση, κατά τον Χομπσμπάουμ, την περίπτωση της Ελλάδας. Σημαντικό ρόλο στο σημείο αυτό θεωρεί ότι διαδραμάτισαν όχι μόνο κορυφαίες προσωπικότητες όπως ο λόρδος Βύρων αλλά και όλες οι μορφωμένες τάξεις των Βαλκανίων που πίστεψαν σε έναν τέτοιο κοινό εθνικοαπελευθερωτικό σκοπό, παίρνοντας μάλιστα με το μέρος τους, κάτι σπάνιο στην Ιστορία, «όλο το άναρχο σύμπαν των τοπικών ληστών-ηρώων, των παρανόμων και των φυλάρχων στα ελληνικά βουνά (ιδίως στην Πελοπόννησο) και δη με μεγαλύτερη επιτυχία (τουλάχιστον μετά το 1818) απ’ ό,τι οι Καρμπονάροι στη νότια Ιταλία, που είχαν επίσης επιχειρήσει να προσηλυτίσουν στην υπόθεση τους δικούς τους ντόπιους ληστές (banditti)». Οι Έλληνες ήταν από τις ελάχιστες εξαιρέσεις ακραιφνώς εθνικών κινημάτων, μαζί με αυτό των Ιρλανδών με μπροστάρη τον Φέργκους Ο’Κόνορ, στο οποίο κάνει διεξοδική αναφορά ο Χομπσμπάουμ, καθώς ήταν ιδιαίτερα μετριοπαθής σε σχέση με τους ηγέτες αντίστοιχων κινημάτων που ακολούθησαν. Εντελώς διαφορετικά ήταν, ωστόσο, τα κινήματα που ακολούθησαν από το 1870 και μετά, με πιο δεξιά στροφή και ακραία ιδεολογική κατεύθυνση, αφού είχαν αρχίσει ήδη να δημιουργούνται τα νέα μεγάλα εθνικά κράτη

(Γερμανία και Γαλλία) και να διαμορφώνονται νέα κινήματα που είχαν ως βάση τον σοβινισμό, την ξενοφοβία και την εξιδανίκευση της εθνικής επέκτασης μέσω του πολέμου, σε αντιδιαστολή με εκείνα του αστικού φιλελευθερισμού που προηγήθηκαν. Προκειμένου να στηρίξουν το ιδεολόγημά τους στο πέρας των χρόνων τα εθνικά κράτη εφαρμόζουν κοινά εκπαιδευτικά συστήματα με κοινή γλώσσα και στοχευμένο εκπαιδευτικό curriculum, ενώ κεντρικό ρόλο παίζουν στο σημείο αυτό οι «επινοημένες» παραδόσεις, δηλαδή οι γενικευμένες συνήθειες που υποτίθεται ότι προέρχονται από το απώτατο παρελθόν, ενώ συνιστούν καινοφανείς πρακτικές των νεοσύστατων κοινοτήτων. Σε αυτές ακριβώς βασίστηκαν, κατά τον Χομπσμπάουμ, οι κατοπινές «εθνικές» παραδόσεις με τα κοινά σύμβολα, τις εθνικές αργίες, σημαίες και γιορτές που καλλιεργούσαν στους πολίτες τη λογική του έθνους-κράτους και όχι απλώς της κοινωνίας των πολιτών (état civil). Οι δημόσιες τελετές και αυτού του τύπου οι γιορτές ενίσχυσαν και σίγουρα συνόδευσαν το μοντέλο του εθνικού κράτους που στόχο είχε να διαμορφώσει αποκλειστικές ταυτότητες και γεωγραφικά δεδομένα. Και αυτά είχαν ως αποτέλεσμα την εθνική αφοσίωση, τον ρεβανσισμό και τη διάχυτη ξενοφοβία. Στην πραγματικότητα όμως κανείς πολίτης δεν μπορεί να νιώθει επιβεβαιωμένος κάτοικος ενός εθνικού κράτους, αφού και οι διάσπαρτες καταγωγές δεν βοηθούν και οι τακτικές αφομοίωσης είναι εντελώς ανώφελες. Ως απόδειξη ο Χομπσμπάουμ φέρνει το προσωπικό παράδειγμα της εβραϊκής, κοσμοπολίτικης ταυτότητάς με διαφορετικές καταγωγές και γλώσσες αλλά και με προβληματική σχέση με την κυρίαρχη θρησκεία. Σε τελική ανάλυση, όπως επισημαίνει και ο ίδιος, «είμαστε όλοι άνθρωποι ξεριζωμένοι», για να τονίσει στη συνέχεια πως «το αίσθημα αυτό δεν είναι αποκλειστικά για τους “μυημένους”», λέγοντας πως «θα έκανα λάθος, επομένως, εάν από προσωπικό αίσθημα έβγαζα το συμπέρασμα (όπως κάνει ο εθνικισμός) ότι τα συμφέροντα των προσφύγων και των μεταναστών είναι πάνω από οτιδήποτε άλλο». Γνωρίζει, ωστόσο, ότι πρόσφυγες μπορούμε να γίνουμε ανά πάσα στιγμή, μια προφητική σκέψη αφού «ό,τι κατουρήσαμε στη θάλασσα τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το βρίσκουμε στο αλάτι» – πρόσφατο είναι το παράδειγμα της Ουκρανίας. Πρόκειται για μια πικρή διαπίστωση, μαζί με το ότι «το να προστεθούν μερικές ακόμη δεκάδες κράτη-μέλη στον ΟΗΕ επ’ ουδενί δεν θα τα κάνει περισσότερο κυρίους της μοίρας τους απ’ ό,τι πριν ανεξαρτητοποιηθούν». Το μέλλον, όπως και να το εκλάβει κανείς, είναι δυσοίωνο, τα σημεία των καιρών προβληματικά και δυστυχώς ο Χομπσμπάουμ δεν είναι εδώ για να τα αναλύσει. Είναι, ωστόσο, εύκαιρες και διαθέσιμες οι πολύτιμες αναλύσεις του.

Η χρήση του όρου «εθνικισμός», που παραμένει προβληματικός, όπως αποδεικνύει ο Χομπσμπάουμ, διευρύνθηκε τον εικοστό αιώνα με την άμεση σύνδεσή του με το έθνος-κράτος, δηλαδή τη συγκεκριμένη εδαφική επικράτεια στην οποία στόχευε και οδήγησε σε αντίστοιχες εθνικές εκκαθαρίσεις και εθνοκαθάρσεις.

30.6.22 – lifo

37

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βιβλίο

Η Ελένη Σικελιανός και η μυθιστορηματική ζωή της γιαγιάς της Η ποιήτρια ανασυνθέτει την ιστορία της γιαγιάς της, χορεύτριας του μπουρλέσκ Μελένας, κατά κόσμον Ελένης Παπαμάρκου, που έγινε γνωστή στην Αμερική ως το Κορίτσι Λεοπάρδαλη. Η αναζήτηση της ταυτότητας και του εγώ μέσα από μια ρευστή αφηγηματική φόρμα, όπου συνδυάζονται δοκίμιο, ποίηση και φωτογραφία.

H

Ελένη Σικελιανός Εσύ, η ζωώδης μηχανή Μτφρ.: Κατερίνα Σχινά Εκδόσεις Πατάκη Σελ.: 222

απο toν niko μπακουνακη

38 lifo – 30.6.22

Ελένη Σικελιανός (Eleni Sikelianos) είναι Αμερικανίδα ποιήτρια, δισεγγονή του Άγγελου Σικελιανού και της Εύας Πάλμερ Σικελιανού. Ο εκ πατρός παππούς της ήταν ο Γλαύκος Σικελιανός (1909-1994), ναυπηγός και σχεδιαστής που υπηρέτησε στο Εμπορικό Ναυτικό. Πατέρας της ήταν ο Τζον (Jon) Σικελιανός, ένας από τους γιους του Γλαύκου από τον δεύτερο γάμο του με τη Μάριαν Μπ. Τράιον. Στις αρχές του 2000, η Ελένη Σικελιανός άρχισε να γράφει την οικογενειακή ιστορία της με κεντρικό χαρακτήρα τον πατέρα της. Ήθελε να ανασυστήσει, κατά κάποιον τρόπο, «ένα κυκλοφορικό σύστημα», όπως το ονομάζει, όπου συνυπάρχουν και αλληλοεπηρεάζονται «μορφινομανείς και ηρωινομανείς, πρόσφυγες και αριστοκράτες από το Ιόνιο, μία από τις πλουσιότερες οικογένειες των Ηνωμένων Πολιτειών που εξάντλησε την περιουσία της για την αναβίωση του αρχαιοελληνικού θεάτρου, Εβραίοι από τη Λιθουανία, μουσικοί, ζωγράφοι, ποιητές, λεσβίες, διακινητές οπίου, γκαρσόνες, μια χορεύτρια μπουρλέσκ ονόματι Μελένα, το Κορίτσι Λεοπάρδαλη, ένας νάνος (ένας από τους πέντε συζύγους της Μελένας), που όλοι τους αγκυροβόλησαν στις ακτές της αμερικανικής πατρίδας». Το απόσπασμα αυτό από τον πρόλογο του βιβλίου δείχνει ότι η οικογενειακή ιστορία που γράφει η Σικελιανός θα μπορούσε να ήταν και η αμερικανική ιστορία, κυρίως η ανθρωπολογία αυτής της τεράστιας χώρας που αφομοίωσε, αποθέωσε ή κατέστρεψε τόσο διαφορετικούς ανθρώπους. Ο Τζον Σικελιανός ήταν υπερταλαντούχος άνθρωπος. Ηρωινομανής, με ζωή γεμάτη αποτυχίες, απογοητεύσεις αλλά και μικρές τρυφερές στιγμές, είναι, όπως είπαμε, ο (τραγικός) ήρωας ενός κεφαλαίου της οικογενειακής ιστορίας. Το 2004 κυκλοφόρησε το Βιβλίο του Τζον (στα ελληνικά το 2014, από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά) για να μας ανοίξει τον δρόμο ή καλύτερα μια παράκαμψη προς αυτό το κυκλοφορικό σύστημα. Περίπου δέκα χρόνια μετά η Ελένη Σικελιανός μπαίνει μέσα στον κόσμο της εκ μητρός οικογένειάς της με το βιβλίο της Εσύ, η ζωώδης μηχανή. Ο βασικός χαρακτήρας εδώ είναι η γιαγιά της, η μητέρα της μητέρας της, που δεν είναι άλλη από το Κορίτσι Λεοπάρδαλη ή Ελένη Παπαμάρκου, απλά Ελένη, ή Elaine, ή The Golden Greek, κι ακόμα Marco the Cat Girl, Melena the Leopard Girl κι ένα σωρό άλλα καλλιτεχνικά ψευδώνυμα. Για τον αναγνώστη που επιθυμεί να διαβάσει το πολύ ενδιαφέρον, και για μένα συναρπαστικό-βιβλίο της Ελένης Σικελιανός πρέπει να πω ότι η αφήγηση στο Εσύ, η ζωώδης μηχανή δεν είναι η κλασική εξιστόρηση μιας βιογραφίας. Πρόκειται για ένα υβριδικό αφήγημα, ένα ρευστό λογοτεχνικό είδος (fluid genre), όπου συνυπάρχουν το δοκίμιο, η ποίηση, το χρονικό, οι φωτογραφίες, οι αφίσες, η τυπογραφία

και, φυσικά, η επινόηση. Έτσι κι αλλιώς, σε μια οικογενειακή ιστορία υπάρχουν μυστικά και μυστήρια, υπάρχουν κενά που μπορεί να μείνουν για πάντα άδεια ή να γεμίσουν με τη βοήθεια της συγγραφικής επινόησης. «Ποιες είμαστε εμείς;» αναρωτιέται σε κάποια σελίδα η συγγραφέας. Κι αυτή η ερώτηση, που πάει στην καρδιά του βιβλίου, δηλαδή στην αναζήτηση της ταυτότητας και του «εγώ», ταιριάζει πολύ με το ρευστό είδος της αφήγησης, αυτό το fluid genre που θα μπορούσε να διαβαστεί και ως fluid gender. «Η Μελένα, η Γυναίκα-Γάτα, η Γυναίκα με τις Σφαίρες πάνω από το στήθος της, το Κορίτσι Λεοπάρδαλη, η Μαρκό, η γιαγιά μου, η Χρυσή Ελληνίδα» γράφει, σαν να παραληρεί, η Ελένη Σικελιανός, ανοίγοντας παράθυρα στην ιστορία «της πιο ανθεκτικής, της πιο σκληροτράχηλης γυναίκας που έφαγε σίδερο και μάσησε ατσάλι επί προσώπου γης». Η Ελένη Παπαμάρκου ήταν κόρη του Γιάννη Παπαμάρκου που μετανάστευσε στην Αμερική (μήπως το 1922;) και έγινε εκεί Τζον Ντάιμοντ. Μητέρα της ήταν η Μπέρθα, γερμανικής καταγωγής, που ο Τζον τη βρήκε «κρυμμένη» σε μια φάρμα κάπου στις Μεσοδυτικές Πολιτείες, «επιρρεπής σε νευρικές κρίσεις, καταγόμενη από γενιά βραβευμένων καλλιεργητών ντάλιας». Ο Τζον αγαπούσε τα ρεμπέτικα κι έμαθε στην Μπέρθα όλα τα τραγούδια που ήξερε για μάγκες, αλάνια, κοκαΐνες. Έκαναν παιδιά. Τουλάχιστον πέντε. Τέσσερα κορίτσια κι ένα αγόρι, που τα περισσότερα μεγάλωσαν σε ορφανοτροφείο. Κράτησαν την Ελένη, τη γιαγιά της συγγραφέως, που γεννήθηκε μετά την πανδημία της ισπανικής γρίπης και είχε ταλέντο στον χορό. Η Ελένη Σικελιανός βρίσκει αφορμή, γράφοντας για τον εκ μητρός παππού της, να μιλήσει για τους Έλληνες στην Αμερική ή για το ρεμπέτικο. Μας λέει ότι η πρώτη ελληνική εκκλησία χτίστηκε στη Νέα Ορλεάνη το 1864. Και ότι μεταξύ του 1950 και των μέσων της δεκαετίας του 1970 οι Έλληνες ίδρυσαν πάνω από εξακόσια εστιατόρια στη Νέα Υόρκη και στα περίχωρά της, δηλαδή ένα εστιατόριο κάθε δεύτερη εβδομάδα. Πότε ακριβώς έφτασε ο Τζον Ντάιμοντ στην Αμερική δεν το γνωρίζει η συγγραφέας. Δεν έχει όμως σημασία, καθώς αυτή η άγνοια τής επιτρέπει να κάνει εικασίες. Η Χρυσή Ελληνίδα έγινε χορεύτρια του μπουρλέσκ. Ίσως σε κέντρα όπου εμφανιζόταν και που ονομάζονταν Moulin Rouge (όχι στο Παρίσι αλλά στο Ντένβερ του Κολοράντο) μπορεί να χόρευε και χορό της κοιλιάς.

Αυτός ο χορός ήταν γνωστός στην Αμερική τουλάχιστον από το 1893, όταν παρουσιάστηκε στη Διεθνή Έκθεση του Σικάγο. Η πρώτη χορεύτρια είχε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Λιτλ Ίτζιπτ (ίσως σ’ αυτήν να αναφέρεται το ομώνυμο τραγούδι του Έλβις Πρίσλεϊ, του 1964). Αυτή η Λίτλ Ίτζιπτ του 1893 δεν ήταν άλλη από τη Φαρίντα Μαζάρ Σπυρόπουλος με καταγωγή από τη Συρία, που παντρεύτηκε Έλληνα και αργότερα άνοιξε εστιατόριο. Στην πολυτάραχη ζωή της ως Κορίτσι Λεοπάρδαλη ή Χρυσή Ελληνίδα η γιαγιά της συγγραφέως παντρεύτηκε πέντε φορές. Ο πρώτος της γάμος ήταν με τον Άλφρεντ Σάιμον, με τον οποίο απέκτησαν τρία παιδιά, ανάμεσά τους την Ελέιν που παντρεύτηκε τον Τζον Σικελιανός – οι γονείς της συγγραφέως. Ο Άλφρεντ ήταν Εβραίος από την ανατολική Ευρώπη και έπαιζε τζαζ μπάσο σε nightclub του Ντιτρόιτ. Η οικογένειά του ήρθε στην Αμερική μετά το πογκρόμ των Εβραίων στην τσαρική Ρωσία και έκανε μεγάλη περιουσία συγκεντρώνοντας σκουπίδια και άλλα ράκη. Ανάμεσα στους συζύγους της Χρυσής Ελληνίδας ήταν ένας μικροεγκληματίας, ένας αεροπόρος, ένας μαύρος βαπτιστής ιερέας και ένας νάνος. Ο νάνος σύζυγος της γιαγιάς της δίνει την ευκαιρία στη συγγραφέα να εντάξει στο «κυκλοφορικό σύστημα» της οικογένειάς της τα παντός είδους freaks που στοιχειώνουν την αμερικανική ποπ κουλτούρα. «Δυσκολεύομαι να φανταστώ / τη γιαγιά μου και τον νάνο / στο κρεβάτι / Είναι ιδιαίτερα / μη πολιτικά ορθό». Μέσα από τη γιαγιά της αλλά και τη μητέρα της η Ελένη Σικελιανός δοκιμάζει σε αυτό το ρευστό βιβλίο όχι μόνο το θέμα της ταυτότητας, όπως ήδη είπαμε, αλλά και της αμερικανικής εμπειρίας όπως τη βιώνει κυρίως η χορεύτρια γιαγιά με τους γάμους της, τις δουλειές της (σε βενζινάδικο, κατάστημα υγιεινής διατροφής, κατάστημα ημιπολύτιμων λίθων), στην πραγματική ή επινοημένη εκδοχή τους. Το αμερικανικό τοπίο συμβάλλει πολύ στην εμπειρία αυτή (ο αυτοκινητόδρομος 66, η έρημος Μοχάβι), ενώ ένα λεύκωμα με φωτογραφίες, αποκόμματα και αφίσες από τις εμφανίσεις της γιαγιάς δημιουργούν ένα άλλο τοπίο, φαντασιακό και συναισθηματικό, που συμπληρώνεται από την ποίηση της Ελένης Σικελιανός. «Μια ζωή δεν είναι τα γεγονότα που γνωρίζουμε γι’ αυτήν, παρά ένας ιστός από συναισθήματα, σχέσεις, αποφάσεις και συμβάντα και αυτά δεν καταγράφονται απλώς αλλά βιώνονται σαν ένα πολύπλοκο και μπερδεμένο πλέγμα». Η Κατερίνα Σχινά έχει κάνει εξαιρετική δουλειά, ακόμη μια φορά. Εδώ η μετάφρασή της αποδίδει τέλεια όλη τη μορφική ποικιλία του πρωτοτύπου και όλους τους διαφορετικούς τύπους γραφής, που πολλές φορές κινούνται στα όρια της φόρμας.

Η Beyoncé, o Drake και η αναβίωση της house Οι δυο μεγαλύτεροι σταρ της εποχής καθορίζουν τον ήχο του καλοκαιριού.

Μ

ετά την απομόνωση και την αδικία που ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια, είμαστε όλοι έτοιμοι να αποδράσουμε, να αγαπήσουμε και να γελάσουμε ξανά», δήλωσε η Beyoncé σε μια συνέντευξη, μιλώντας για το επερχόμενο πολυαναμενόμενο άλμπουμ της. «Αισθάνομαι ότι έρχεται μια αναγέννηση και θέλω να γίνω πάσει θυσία μέρος αυτής της απόδρασης», τόνισε, εξηγώντας τον τίτλο του έβδομου άλμπουμ της, «Renaissance». Το «Renaissance» θα κυκλοφορήσει στα τέλη Ιουλίου και στο «Break My Soul», το πρώτο single από το άλμπουμ, δεν αναγεννιέται ακριβώς, αλλά για πρώτη φορά στην καριέρα της επιστρέφει στα παλιά, αναβιώνοντας έναν παλιότερο ήχο. Δεν δημιουργεί μια μόδα, αντιθέτως, την ακολουθεί. Ακριβώς το ίδιο φαίνεται να σκέφτηκε να κάνει και ο Drake, που σε μια κίνηση-ματ –μάλλον για να προλάβει την Beyoncé– κυκλοφόρησε ξαφνικά και απροειδοποίητα το καινούργιο του άλμπουμ με τίτλο «Honestly, Νevermind». Σε αυτό επιχειρεί να ακουστεί old school χορευτικός. Συχνά τραγουδάει αντί

να ραπάρει και σίγουρα δεν είναι ο Drake που έχουμε συνηθίσει, παρότι είχε προσπαθήσει κάτι ανάλογο το 2017 με το «Passionfruit». Και οι δυο κυκλοφορίες πατάνε πάνω στη house μουσική – η κάθε μία με διαφορετικό τρόπο, η Beyoncé πιο ξεσηκωτικά, ο Drake με μια πιο υπόγεια lounge διάθεση. Πριν από αυτούς τη χορευτική διάθεση είχαν εκφράσει με δουλειές τους η Lady Gaga και η Dua Lipa. Η στροφή του Drake και της Beyoncé στη house ήταν, ωστόσο, κάτι απροσδόκητο, γιατί δεν περίμενε κανείς να αφήσει η Queen Bey το R&B και ο Drake το χιπ-χοπ για να αγκαλιάσουν έναν τόσο «μη mainstream» ήχο. Μη mainstream το house; Όχι ακριβώς. Η βασική ηχητική επιρροή τους προέρχεται από το Chicago house, το ηλεκτρονικό μουσικό είδος που γεννήθηκε κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80 στον τόπο απ’ τον οποίο πήρε και το όνομα του, το Σικάγο. Εκεί ηχογραφήθηκαν οι πρώτες house κυκλοφορίες από μαύρους καλλιτέχνες όπως ο Ron Hardy και ο Frankie Knuckles, που αρχικά ως DJs αναμείγνυαν στα σετ τους italo disco, χιπχοπ, ΕΒΜ αλλά και ηλεκτρονική ποπ μουσική

από γκρουπ όπως οι Kraftwerk, οι Telex και οι Yellow Magic Orchestra. Αν και ως είδος μεσουράνησε για μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90, καθόρισε όσο κανένα άλλο τον χαρακτήρα της ηλεκτρονικής μουσικής των επόμενων δεκαετιών. Από τη Chicago house ξεπετάχτηκαν διάφορα υποείδη και παρακλάδια, όπως η deep house, που ενσωμάτωνε περισσότερο jazz-funk και soul ρυθμούς, αυτό που επιχειρεί να κάνει ο Drake στο νέο άλμπουμ του. Και το κάνει καλά. Πάντως, δεν πήρε καλές κριτικές το «Honestly, Νevermind», ή μάλλον δεν ενθουσίασε και τόσο η επιλογή του να αλλάξει τον ήχο του. Ξένισε το κοινό του, που το θεώρησε περισσότερο πρόχειρη δουλειά, ειδικά όταν τα καλύτερα κομμάτια του δίσκου είναι αυτά που «τραπίζουν», όπως το «Jimmy Crooks», η συνεργασία του με τον 21 Savage. Από την άλλη, οι στίχοι του επαναλαμβάνουν τη μανία που έχει με τον εαυτό του και το πληγωμένο εγώ του. Καμιά αλλαγή ή ωρίμανση. Γυρνώντας στην Beyoncé, το «Break My Soul» ξεκινάει με ένα sample από το ιστορικό κομμάτι της Robin S «Show Me Love». Συγκεκριμένα, δανείζεται την περίφημη μπασογραμμή του. Όταν κυκλοφόρησε το 1990 μπορεί να μην έφτασε στην κορυφή των τσαρτ –κόλλησε στη θέση 5 του Hot100– ήταν, όμως, από αυτά τα κομμάτια που ήταν αδύνατο να βγουν από το μυαλό σου. Μιξάρει, επίσης, samples από το «Εxplode» της Big Freedia, μιας θρυλικής queer ράπερ από τη Νέα Ορλεάνη, τη φράση της «Release the stress/release the love», για αποτίσει φόρο τιμής στα queer dancefloors στα οποία δοξάστηκε η house. Η Beyoncé τραγουδά ότι θα αφήσει κάτω τα μαλλιά της και θα παρατήσει τη δουλειά της, ενώ ραπάρει ότι επιτέλους θα βγει έξω να παρτάρει. Όλα είναι υπολογισμένα στην εντέλεια και στημένα έτσι ώστε να γίνει το «Break My Soul» τεράστιο χιτ. Δεν έχει εντελώς άδικο η Azealia Banks που την κατηγορεί ότι ακυρώνει μια μερίδα νεότερων μαύρων καλλιτεχνών. Μπορείς να «ακυρώσεις» την Azealia για διάφορα που έχει πει αλλά όχι για τη μουσική της. Δεν είναι λίγα τα άρθρα που γράφουν υπερβολές του στυλ «επιτέλους, με την Beyoncé και τον Drake η house επιστρέφει στις μαύρες ρίζες της», παραβλέποντας μια μερίδα ανεξάρτητων μαύρων καλλιτεχνών που δεν την ξέχασαν ποτέ, απλά λειτουργούσαν μακριά από το ραντάρ του mainstream. Μουσικοί και παραγωγοί όπως η Dawn Richards, που κυκλοφόρησε πέρσι το καταπληκτικό «Second Line», ή ο αξιόλογος Kaytranada. Ακούγοντας το «The Big Big Beat» που κυκλοφόρησε η Azealia το 2016, καταλαβαίνεις ποια «αντιγράφει» η Beyoncé, γι’ αυτό η Banks την κράζει στα social media. Στο πέρασμα των χρόνων, ισχύει ότι η house μουσική είχε γίνει περισσότερο υπόθεση λευκών καλλιτεχνών –κυρίως λόγω της επιτυχίας συγκροτημάτων όπως οι Daft Punk ή οι LCD Soundsystem–, χάνοντας κάπου τον χαρακτήρα της. Και μπορεί μια μερίδα του αμερικανικού κοινού να αγνοεί την προέλευσή της, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι την αγνοούν και όσοι έχουν μεγαλώσει ή ασχολούνται με αυτή. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, που παραμένει για πολλά χρόνια ένα σημαντικό κεφάλαιο στη διασκέδαση σε κάθε μαγαζί, από άκρη σε άκρη της χώρας.

Μουσική

NEA TAΣΗ

από th maρια παππα 30.6.22 – lifo

39

40 lifo – 30.6.22

734

PERSONAL SHOPPER ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ

σαντουιτσ παγωτα απο τον σταμου. φωτό: γιωργοσ αδαμοσ

ΧΩΝΆΚΙΑ ΚΑΙ ΞΥΛΆΚΙΑ, ΣΆΝΤΟΥΙΤΣ ΚΑΙ ΜΠΟΥΚΊΤΣΕΣ. ΛΊΓΟΙ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΎΝ ΣΕ ΈΝΑ ΠΑΓΩΤΌ ΜΕ ΠΛΟΎΣΙΑ ΓΕΎΣΗ ΚΑΙ ΤΈΛΕΙΑ ΥΦΉ. ΑΚΌΜΑ ΛΙΓΌΤΕΡΟΙ ΕΊΝΑΙ ΑΥΤΟΊ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΠΟΥΝ ΌΧΙ ΣΤΟ ΑΠΌΛΥΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΌ ΚΈΡΑΣΜΑ. ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΊΝΟΥΜΕ. από τη ζωη παρασιδη

ΤΑ ΠΑΓΩΤΊΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ ΚΑΝΕΊΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΦΆΕΙ ΜΌΝΟ ΈΝΑ

30.6.22 – lifo

41

yum guilt free

epik gelato

ΓΕΥΣΗ

42 lifo – 30.6.22

Στη ρετρό gelateria της πλατείας Μαβίλη, που, απ’ όταν άνοιξε, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον μας με τις ιδέες της, συναντήσαμε ξανά ένα ξεχασμένο παγωτό, το κασάτο. Η πιο διαδεδομένη εκδοχή για το όνομά του είναι ότι βγαίνει από το «Qashatah» που στα αραβικά σημαίνει «μπολ», το σκεύος μέσα στο οποίο φτιαχνόταν μέχρι τη δεκαετία του ’70. Το παγωτό που συνήθως περιείχε μπόλικα φρουί γλασέ έμπαινε σε στρογγυλές φόρμες μέχρι να παγώσει κάτω από στρώματα πάγου και αλατιού. Όταν πια είχαν περάσει αρκετές ώρες, η στρογγυλή παγωτόμπαλα κοβόταν σε φέτες έτοιμες για σερβίρισμα. Επίσης, cassata είναι ένα παραδοσιακό σικελικό επιδόρπιο, ένα στρογγυλό παντεσπάνι γεμάτο ρικότα αναμεμειγμένη με λικέρ, κομματάκια σοκολάτας και ζαχαρωμένα φρούτα, που παγώνει και διακοσμείται με ζαχαρωμένα φρούτα και αμυγδαλόπαστα. Στο Epik Gelato η Αθήνα απολαμβάνει ξανά το κασάτο παγωτό σε δύο εκδοχές, σε μια μπουκιά με φιστίκι και φράουλα, μαρμελάδα φράουλα και παντεσπάνι σοκολάτας και μια με βανίλια και σοκολάτα, μαυροκέρασο και φιστίκι Αιγίνης. Εκεί βρίσκουμε και σάντουιτς παγωτού, όπως αυτό με το παγωτό φουντούκι, πραλίνα bitter, μπισκότο σοκολάτας, επικάλυψη σοκολάτας γάλακτος, κροκάν αμυγδάλου, και το στρογγυλό, που φτιάχνεται με μπισκότα βρόμης με μελάσα, παγωτό καϊμάκι και φιστίκι

Αιγίνης. Προτείνω να τα δοκιμάσετε όλα.

ένα από αυτά τα ξυλάκια.

Δορυλαίου 2, πλατεία Μαβίλη, 210 6464105

Ξενοφώντος 40, Γλυφάδα, 210 9613374

ΜΈΛΙΣΣΑ

YUM GUILT FREE Αυτό το εναλλακτικό ζαχαροπλαστείο της Γλυφάδας ξεκίνησε ως ιδέα της Λίζας Βαβούρη, η οποία αγαπά τα γλυκά και τη σοκολάτα, αλλά καθόλου τη ζάχαρη. Στόχος της ήταν να φτιάξει νόστιμες, λαχταριστές συνταγές μόνο με ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα, φρέσκα φρούτα, μέλι και σκούρα σοκολάτα. Έτσι, τα δικά της παγωτίνια είναι gluten free και δεν περιέχουν ζάχαρη. Tα ξυλάκια μαύρης σοκολάτας φτιάχνονται με κρέμα από φουντούκια, κρέμα καρύδας και ζάχαρη καρύδας και έχουν επικάλυψη σοκολάτα – είναι μια γεύση που βασίζεται στο δημοφιλές γλυκό του Yum Guilt Free, το τρουφάκι φουντούκι. Άλλη επιλογή είναι τα ξυλάκια με γέμιση φιστικοβούτυρο, ταχίνι και μέλι, βουτηγμένα σε μαύρη σοκολάτα, που περιέχουν αλείμματα φτιαγμένα από 100% ξηρούς καρπούς, χωρίς ζάχαρη και φοινικέλαιο. Βρίσκουμε και ξυλάκια με κρέμα από φρέσκες φράουλες, από φιστίκι Αιγίνης, βουτηγμένα σε λευκή σοκολάτα και περασμένα από τριμμένο φιστίκι, μπουκίτσες παγωτό βανίλια και σοκολάτα με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας. Όσο αυστηροί κι αν είστε με τη διατροφή σας, σίγουρα μπορείτε να φάτε παραπάνω από

Το ζαχαροπλαστείο των δυτικών προαστίων είναι ακόμα ένα από αυτά τα παλιά της πόλης που ξεκίνησαν ως γαλακτοπωλεία, εξελίχθηκαν και παρακολούθησαν τις εξελίξεις, διατηρώντας όμως την ποιότητα και τη φήμη τους. Στη Μέλισσα, που την ξέρει όλη η Αθήνα, χρησιμοποιούν βιολογικές πρώτες ύλες, πειραματίζονται με νέες γεύσεις και πρωτοποριακές συνταγές και ξέρουν από υψηλή ζαχαροπλαστική. Με γέμιση βανίλια από φρέσκο βιολογικό γάλα και μαύρη ζάχαρη, τα παγωτίνια στη Μέλισσα έχουν επικάλυψη από εκλεκτή σοκολάτα Valrhona. Εθνάρχου Μακαρίου 43, Περιστέρι, 210 5711055

μελισσα

από τη ζωη παρασιδη

EPIK GELATO

ασημακοπουλος

Πρωτέως & Σειρήνων 48, Π. Φάληρο, 210 9845238, 210 9830869 / Αγ. Αλεξάνδρου 41 & Ναϊάδων, Π. Φάληρο, 210 9830049 / 2ας Μαΐου 12, πλατεία Ν. Σμύρνης, 210 9357590 / Μητροπόλεως 80, Μοναστηράκι, 210 3213015

ΦΎΣΙΣ Το παγωτό τους φτιάχνεται με βιολογικό αγελαδινό ή φρέσκο κατσικίσιο γάλα, με καστανή ζάχαρη, γάλα καρύδας, γνήσια σοκολάτα, βιολογικά φρούτα και φυσικά αρώματα. Επιλέγουν τη «θερμή» μέθοδο παρασκευής, που μπορεί είναι πιο χρονοβόρα σε σχέση με την ψυχρή, αλλά το αποτέλεσμα είναι ένα παγωτό που έχει ωριμάσει φυσικά. Σε ξυλάκια και χωνάκια, τα παγωτίνια του ζαχαροπλαστείου είναι κλασικά και πολύ νόστιμα.

Μπορείτε να βρείτε το πιο κοντινό σε εσάς κατάστημα στο www. freshpatisserie.gr.

ΣΤΆΜΟΥ

le greche

LE GRECHE

Μητροπόλεως 16, Σύνταγμα, 216 7006458 / Λυκούργου 2, Νέο Ψυχικό, 213 0416299 / Λεωφ. Μεσογείων, Αγία Παρασκευή, 210 0101617

Χαρ. Τρικούπη 82, Εξάρχεια, 210 3610092

ΒΆΡΣΟΣ

Λεωφ. Μεσογείων 450, Αγ. Παρασκευή, 210 6090740 / Λεωφ. Κηφισίας 98, Μαρούσι, 211 4069267

To Melba έχει μπισκότα κανέλας, παγωτό κρέμα και ανθόγαλα, κομπόστα ροδάκινο και μαρμελάδα φρούτα του δάσους. Το Mina γίνεται με μαλακό brownie, παγωτό μαύρης σοκολάτας, ανθόγαλα και μαρμελάδα φρούτα του δάσους. Το Cheesecake φτιάχνεται με μπισκότα speculoos, παγωτό τυρί κρέμα και σορμπέ από φρούτα του δάσους. Για το Petit Beurre χρησιμοποιούν τα ομώνυμα μπισκότα, παγωτό ανθόγαλα, παγωτό και κρέμα gianduja. Το Βrownie έχει παγωτό cookies and cream με γεμιστά μπισκότα Παπαδοπούλου και ανθόγαλα, ενώ το Caramello αποτελείται από μπισκότα ολικής άλεσης, παγωτό αλμυρή καραμέλα, ανθόγαλα και σιρόπι αλμυρής καραμέλας. Τα gelato sandwiches ενός εκ των κορυφαίων προορισμών για παγωτό στην Αθήνα έχουν εξαιρετικές πρώτες ύλες, αλλά αυτό που τα κάνει ακαταμάχητα είναι ο συνδυασμός γεύσεων που διαθέτει καθένα από αυτά. Αν δεν τα έχετε δοκιμάσει μέχρι τώρα, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να κολλήσετε με αυτά φέτος το καλοκαίρι.

μίζεται, μεταξύ άλλων, για το παγωτό του, που φτιάχνεται με φρέσκο αγελαδινό γάλα, αλλά και για τις ποιοτικές σοκολάτες με τις οποίες δουλεύει τα γλυκά του, πράγμα που σημαίνει ότι τα παγωτίνια του με την bitter επικάλυψη, τη γάλακτος και τη λευκή σοκολάτα είναι το κάτι άλλο. Εκεί μπορείτε (και πρέπει) να γεμίσετε το κουτί με «λίγο απ’ όλα», αφού θα βρείτε κλασικά χωνάκια αλλά και τα ιδιαίτερα σιροπιαστά σαραγλάκια γεμιστά με παγωτό με πραγματική μαστίχα Χίου. Έχει και μικρά ξυλάκια παγωτό με αλατισμένη καραμέλα, bitter 70% και τραγανές επικαλύψεις λευκής σοκολάτας με φιστίκι, passion fruit και φρούτα του δάσους.

Στα γαλακτοπωλεία που συναντάμε σε πάρα πολλές γειτονιές της Αθήνας από το 1964 τα παγωτά φτιάχνονται μόνο με φρέσκο πρόβειο γάλα, χωρίς κρέμα γάλακτος, βούτυρο ή φυτικά λιπαρά. Τα παγωτά-σάντουιτς μοιάζουν με σπιτικά, βρίσκουμε ένα με τραγανό μπισκότο digestive, παγωτό κρέμα και επικάλυψη σοκολάτας και άλλο ένα με μπισκότο Oreo, παγωτό cookies και σοκολατένια επικάλυψη. Αν και είναι απλά, δεν σημαίνει ότι δεν είναι ακαταμάχητα, και εθιστικά. Έχει και σαραγλάκια με τραγανό σιροπιασμένο φύλλο και γεμιστά με το δικό τους παγωτό καϊμάκι. Μπορείτε να βρείτε το πιο κοντινό σε εσάς κατάστημα στο www.stamou.gr, καθώς και στις πλατφόρμες διανομής φαγητού.

Άλλο ένα από τα παλαιότερα και πιο εμβληματικά ζαχαροπλαστεία της Αθήνας, ο Βάρσος, που πρωτοάνοιξε το 1892 ως κατάστημα παραγωγής γάλακτος στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου και Σανταρόζα, προσφέρει σήμερα στην Κηφισιά τα κλασικά παγωτίνια που αγαπούν όλοι και τα φτιάχνει πάνω από τριάντα χρόνια τώρα. Σε χωνάκια αλλά και σε μικρές στρογγυλές μπουκίτσες θα βρείτε παγωτίνια κρέμα, σοκολάτα, φιστίκι και μόκα. Όλες οι γεύσεις παγωτού φτιάχνονται με εγχώριο φρέσκο αγελαδινό γάλα, εκτός από το καϊμάκι, που γίνεται με φρέσκο πρόβειο γάλα.

Από τα κλασικά πυραυλάκια και το ξεχασμένο κασάτο παγωτό μέχρι ξυλάκια βουτηγμένα σε εκλεκτή σοκολάτα Valrhona και γρανίτες βασισμένες σε κλασικά κοκτέιλ, αυτή η πόλη έχει ένα παγωτίνι για όλους.

Κασσαβέτη 5, Κηφισιά, 210 8012472 βάρσος

FRESH Aν θέλετε να ξεφύγετε από τα κλασικά, αν ετοιμάζετε ένα πάρτι σε ταράτσα και ψάχνετε γλυκό, στα ζαχαροπλαστεία fresh θα βρείτε μια διαφορετική δροσιστική πρόταση σε ξυλάκι, γρανίτες με γεύση all time classic cocktails. Θα βρείτε Daiquiri φράουλας με ξύσμα από λάιμ και λευκό ρούμι, Mojito με χυμό και ξύσμα λάιμ, φρέσκο δυόσμο, λευκό ρούμι και τεκίλα, Pina Colada με ανανά, καρύδα, χυμό λάιμ και λευκό ρούμι, Zombie με μάνγκο, passion fruit, λάιμ και λευκό ρούμι, Margarita με λάιμ, τεκίλα και αλάτι και Espresso Martini με καφέ εσπρέσο και βότκα. Στην υγεία σας.

fresh

ZUCCHERINO Χωρίς συντηρητικά και χρωστικές, το παγωτό του φτιάχνεται με ελληνικό φρέσκο γάλα και τα παγωτίνια του κυκλοφορούν σε χωνάκια, ξυλάκια αλλά και τραγανά πουράκια. Μερικές από τις γεύσεις που μπορείτε να βρείτε διαθέσιμες στα Zuccherino για τα καλοκαιρινά σας κεράσματα είναι: κρέμα, σοκολάτα, snickers, cookies, ferrero, cheesecake φράουλα αλλά και κρέμα 0%.

ΑΣΗΜΑΚΌΠΟΥΛΟΣ Το 1915 φτιάχτηκε το γαλακτοπωλείο στον χωματόδρομο που ήταν τότε η Χαριλάου Τρικούπη – στο ίδιο ακριβώς σημείο που βρίσκεται το σημερινό ζαχαροπλαστείο. Ο Ηρακλής, ο Δημήτρης, ο Βασίλης και ο Νίκος, τα αδέλφια Ασημακόπουλοι, είχαν κατέβει με τα πόδια στην Αθήνα από το Διχώρι της ορεινής Φωκίδας που έβγαζε γαλατάδες. Το 1940 έφτιαξαν βουστάσιο στην περιοχή του Ζωγράφου στην Αθήνα προκειμένου να παράγουν το δικό τους γάλα, με το οποίο παρασκεύαζαν τα προϊόντα του καταστήματός τους, αλλά προμήθευαν και άλλα της Αθήνας. Όσο προχωρούσε η αστικοποίηση, τα αδέλφια άρχισαν να παίρνουν το γάλα, πρόβειο και αγελαδινό, καθημερινά απευθείας από επιλεγμένους κτηνοτρόφους στο Μαρκόπουλο, στα Σπάτα και στον Κουβαρά, κάτι που η τέταρτη γενιά συνεχίζει έως και σήμερα. To 1947 τα αδέλφια πρωτοστατούν στην ίδρυση συνεταιριστικού εργοστασίου παραγωγής παγωτού υπό την επωνυμία ΒΕΓΑ και διανέμουν παγωτά με τροχήλατα ψυγειάκια με πάγο στο κέντρο. Ο Ασημακόπουλος με τη μακρά ιστορία φη30.6.22 – lifo

43

MARKET RESEARCH

PERSONAL SHOPPER î

KORRES Γιαούρτι δροσιστικό after-sun gel προσώπου + σώματος.

C-ity Connect: Πρωτοβουλία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την έγκαιρη διάγνωση της ηπατίτιδας

Στα φαρμακεία

ö

The Hundreds

ó

adidas Γυαλιά ηλίου Original. www.adidas.gr

Πουκάμισο Raven SS Woven. www.newcult.gr

ñ

Calvin Klein Unisex καπέλο Bucket. www.calvinklein.gr

ó

Legami Powerbank σε σχήμα καρδιάς. www.public.gr

î

Missoni Mare

ö

Nivea Sun Protect & Bronze Trigger Spray. Στα φαρμακεία

44 lifo – 30.6.22

Τσάντα duffle. Σε επιλεγμένα καταστήματα

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την ηπατίτιδα «C-ity Connect» πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα οδοιπορικό σε 3 πόλεις της Βόρειας Ελλάδας. Μετά την υλοποίηση της δράσης στη Θεσσαλονίκη και στα Ιωάννινα, η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Ήπατος (ΕΕΜΗ), o Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος Προμηθέας και η βιοφαρμακευτική εταιρεία Gilead Sciences χάραξαν αυτήν τη φορά διαδρομή ανάμεσα σε Καβάλα, Κομοτηνή και Αλεξανδρούπολη με κεντρικό μήνυμα «Κάνε την εξέταση για την Ηπατίτιδα C τώρα», καλώντας όλους τους πολίτες που είναι γεννημένοι μεταξύ 1945 και 1980 να κάνουν την εξέταση για την ηπατίτιδα B και C. Συγκεκριμένα, στην κεντρική πλατεία κάθε πόλης, σε ειδικά διαμορφωμένα περίπτερα, επίσημοι φορείς και το ευρύτερο κοινό είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν αναφορικά με τη σιωπηλή νόσο και τους τρόπους πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης. Τη δράση συνόδευε κινητή μονάδα πραγματοποίησης προσυμπτωματικών ελέγχων, όπου οι πολίτες είχαν την ευκαιρία να εξεταστούν δωρεάν.

Η Huawei παρουσίασε νέα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας σε μια φαντασμαγορική εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη Μια ποικιλία νέων προϊόντων με καινοτομίες και τεχνολογία αιχμής παρουσίασε η Huawei στις 23 Ιουνίου 2022, σε ειδική φαντασμαγορική εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη. Μεγάλοι πρωταγωνιστές ήταν το νέο αναδιπλούμενο smartphone HUAWEI Mate Xs 2, τo HUAWEI MateBook D 16, το πρώτο tablet HUAWEI MatePad Paper με οθόνη e-ink, τα νέα smartphones HUAWEI nova Y70 και HUAWEI nova Y90, ενώ δεν έλειπε και η κατηγορία του ήχου με την πιο πρόσφατη προσθήκη στην οικογένεια ασύρματων ακουστικών, το HUAWEI FreeBuds Pro 2, για τους λάτρεις του ποιοτικού ήχου.Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο πρόεδρος της Huawei Consumer Business Group Κεντρικής Ανατολικής Ευρώπης, Σκανδιναβίας & Καναδά Derek Yu ανέλυσε τους βασικούς τομείς όπου εστιάζει η στρατηγική που ανέπτυξε η εταιρεία κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου για να καλύψει τις νέες ανάγκες τεχνολογίας που έχουν δημιουργηθεί. «Η Huawei έχει δεσμευτεί για συνεχή καινοτομία και εύκολη πρόσβαση στον ψηφιακό κόσμο για κάθε άτομο, οικογένεια και οργανισμό. Γι’ αυτό συνεχίζουμε να επενδύουμε σημαντικά στην έρευνα και στην ανάπτυξη. Θέλουμε να παρέχουμε επαναστατική καινοτομία στους καταναλωτές και να ηγούμαστε συνεχώς της ανάπτυξης του κλάδου», δήλωσε ο Derek Yu.

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Μαριάννα Κέλαλη Designer

φωτο: παρισ ταβιτιαν

Μαριάννα, πώς συνδέεις τη γραφιστική και το illustration με τη μόδα; Ασχολούμαι με το design σχεδόν από πάντα, από τότε που ζωγράφιζα τα παιχνίδια και τα βιβλία μου δήθεν για να τα κάνω πιο όμορφα και διαφορετικά. Αλλά και με τα ρούχα ασχολούμαι σχεδόν ανέκαθεν, από τότε που έβαζα τη γιαγιά μου να μου ράβει φορέματα και να μου μαθαίνει ραπτομηχανή. Κάπως έτσι η εικονογράφηση και το ύφασμα συνδυάστηκαν και αποφάσισα να εικονογραφώ υφάσματα και να φτιάχνω τα δικά μου ρούχα. Πώς ξεκίνησε το brand σου «Cherry Muse»; Φορούσα πάντα ρούχα που έφτιαχνα η ίδια και δεχόμουν ενθαρρυντικά σχόλια. Έπειτα ξεκίνησαν οι παραγγελίες από γνωστούς και φίλους, οι οποίες όλο και πλήθαιναν, και κάπως έτσι, ως φυσική εξέλιξη, ήρθε η δημιουργία του Cherry Muse. Τι φοράς σήμερα και πόσο κοστίζει; Το Hana Hou Shirtdress από τη φετινή καλοκαιρινή συλλογή Cherry Muse (€98), κοσμήματα από Break a Stone (περίπου €200) και τα αγαπημένα μου Vans, αξία ανεκτίμητη! Πού πηγαίνεις τώρα; Σε μια συνάντηση για το secret project του χειμώνα! @marianna_busybee

από τηn αφροδιτη σακκα

@cherrymuse_wear Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

30.6.22 – lifo

45

ΙΧΘΥΣ [20.2/20.3] Ο Ιούλιος ξεκινά με

θα απασχολήσουν τους γεννημένους στο 1ο δεκαήμερο με την είσοδο της Σελήνης στον Λέοντα και, απ’ ό,τι φαίνεται, ο μήνας ξεκινά με θετικό πρόσημο, καθώς το τρίγωνο με τον Δία φέρνει επιτυχίες στον τομέα της καριέρας. Τα κέρδη σας θα αυξηθούν μέσω της επιχείρησής σας, ενώ πολλοί από εσάς θα κλείσετε μια συμφωνία με καλύτερες αποδοχές. Στις 2/7 οι γεννημένοι στο 2ο δεκαήμερο αποφύγετε νέες συνεργασίες για την εφαρμογή μιας ιδέας καθώς δεν προβλέπεται ομαλή πορεία και οι εξελίξεις θα σας απογοητεύσουν. Το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου θα ευνοήσει τις μυστικές επαφές και οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο θα έχετε θετικά νέα σε ό,τι αφορά χρηματοδοτήσεις, διευθέτηση οφειλών, αλλά και επιτυχίες στην ερωτική σας ζωή. Με την είσοδο του Άρη στον Ταύρο στις 5/7 θα είστε πολύ δημοφιλείς και η κοινωνική σας ζωή θα είναι έντονη και γεμάτη εκπλήξεις.

έντονη δράση και επειδή είστε επικεντρωμένοι στα επαγγελματικά σας οι εξελίξεις θα σας ανταμείψουν. Η Σελήνη στον Λέοντα σε τρίγωνο με τον Δία θα ευνοήσει τους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο και θα έχετε σημαντική αύξηση εσόδων. Ιδανική εποχή για να στείλετε βιογραφικά και να ζητήσετε αύξηση των αποδοχών σας. Ασταθής μέρα για εσάς του 2ου δεκαημέρου για επαγγελματικές επαφές είναι στις 2/7 με το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού που θα προκαλέσει ξαφνικές αλλαγές. Την ίδια μέρα το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου θα δώσει ευκαιρίες σε σας του 3ου δεκαημέρου για αγοραπωλησίες ακινήτων με ευνοϊκούς όρους. Από τις 5/7 και μέχρι τις 20/8 που θα διανύει ο Άρης στον Ταύρο τον τομέα της επικοινωνίας θα είναι ιδανική εποχή για εκδρομές.

starfax

ΚΑΡΚΙΝΟΣ [22.6/22.7] Τα οικονομικά ΣΚΟΡΠΙΟΣ [23.10/22.11] Ο Ιούλιος σάς

ΛΕΩΝ [23.7/23.8] Ο Ιούλιος ξεκινά με τη Σελήνη στο ζώδιό σας και αρχικά οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο θα εστιάσετε σε ό,τι αποτελεί προτεραιότητα για εσάς. Μπορεί να είναι τα επαγγελματικά σας, η εικόνα σας ή η προσωπική σας ζωή. Το τρίγωνο με τον Δία ανοίγει νέες προοπτικές για ταξίδια, σπουδές και είναι ιδανική εποχή για να ανοίξετε τα φτερά σας και να διευρύνετε τους ορίζοντές σας. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο μη βιαστείτε να υπογράψετε μια σύμβαση, καθώς το τετράγωνο με τον Ουρανό στις 2/7 μπορεί να προκαλέσει απροσδόκητες αλλαγές και να βρεθείτε σε αδιέξοδο. Ένα ταξίδι στο εξωτερικό για επαγγελματικούς σκοπούς ή για λόγους αναψυχής θα σας δώσει την ευκαιρία να χαλαρώσετε και να βελτιώσετε την ερωτική σας ζωή. Το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου θα ευνοήσει εσάς του 3ου δεκαημέρου, ωστόσο δεν θα πρέπει να επενδύσετε συναισθηματικά καθώς το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα θα προκαλέσει εξιδανικεύσεις.

ΠΑΡΘΕΝΟΣ [24.8/22.9] Με εσωστρεφή διάθεση σας βρίσκει ο Ιούλιος, καθώς ξεκινά με τη Σελήνη στον Λέοντα, ωστόσο είναι ιδανική εποχή για να βάλετε σε μια τάξη τον προϋπολογισμό σας. Το τρίγωνο με τον Δία φέρνει έσοδα μέσω τρίτων. Ακατάλληλη μέρα για ταξίδια και νομικές υποθέσεις είναι για εσάς του 2ου δεκαημέρου στις 2/7, οπότε το τετράγωνο Σελήνης Ουρανού μπορεί να ανατρέψει τα σχέδιά σας ή την έκβαση ενός νομικού ζητήματος. Την ίδια μέρα το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου δίνει ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη σε εσάς του 3ου δεκαημέρου και είναι ιδανική μέρα για να δώσετε μια συνέντευξη ή να στείλετε βιογραφικά. Από τις 5/7 που εισέρχεται ο Άρης στον Ταύρο και μέχρι τις 20/8 θα έχετε περισσότερη διάθεση για ταξίδια, ενώ όσοι ασχολείστε με σπουδές θα επικεντρωθείτε στους στόχους σας.

ΖΥΓΟΣ [23.9/22.10] Με νέες, συναρπα-

από τη μα ρ ιβ ίκυ καλλέ ρ γ η (s tar f ax@ li f o. g r )

46 lifo – 30.6.22

στικές ιδέες ξεκινάει ο μήνας, με την είσοδο της Σελήνης στον Λέοντα, και οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο θα επικεντρωθείτε στην αναζήτηση ατόμων που θα σας βοηθήσουν να τις υλοποιήσετε. Το τρίγωνο με τον Δία θα ευνοήσει τις συνεργασίες και τη βελτίωση των σχέσεων με φίλους και άτομα που είναι σημαντικά για εσάς. Αποφύγετε εσείς του 2ου δεκαημέρου τη σύναψη ερωτικής σχέσης με ένα φιλικό σας πρόσωπο, καθώς το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού στις 2/7 θα προκαλέσει αστάθεια και θα θέλετε να αποδεσμευτείτε σύντομα. Οι γεννημένοι το 3ο δεκαήμερο, με τη θετική επίδραση του τριγώνου Ερμή - Κρόνου, θα βρείτε τον έρωτα σε ένα ταξίδι κατά τη διάρκεια των διακοπών σας. Από τις 5/7, που εισέρχεται ο Άρης στον Ταύρο, η γοητεία σας δεν θα περνάει απαρατήρητη.

βρίσκει επικεντρωμένους στους μακροπρόθεσμους στόχους και τις φιλοδοξίες σας και καθώς το τρίγωνο Σελήνης - Δία φέρνει τύχη στους γεννημένους στο 1ο δεκαήμερο, είναι ιδανική εποχή για να ξεκινήσετε μια καινούργια συνεργασία ή να ανοίξετε τη δική σας επιχείρηση. Όσοι δώσετε συνέντευξη ή στείλετε βιογραφικά, τα αποτελέσματα θα είναι ικανοποιητικά. Ωστόσο, εσείς του 2ου δεκαημέρου, υπό τη δυσμενή επίδραση του τετραγώνου Σελήνης - Ουρανού, αποφύγετε τις νέες συνεργασίες στις 2/7, καθώς μπορεί να αλλάξουν ξαφνικά οι όροι μιας σύμβασης και ναπροκληθούν ανατροπές. Το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου φέρνει σε σας του 3ου δεκαημέρου έσοδα μέσω της ακίνητης περιουσίας. Με την είσοδο του Άρη στον Ταύρο στις 5/7 και μέχρι τις 20/8 αρκετές από τις διαπραγματεύσεις σας θα έχουν αίσια αποτελέσματα.

ΚΡΙΟΣ [21.3/20.4] Ο Ιούλιος ξεκινάει με τη Σελήνη στον Λέοντα και αρχικά οι γεννημένοι στο 1ο δεκαήμερο θα δώσετε έμφαση στις απολαύσεις και την ψυχαγωγία. Το τρίγωνο με τον Δία αυξάνει τη γοητεία σας και φέρνει έναν νέο έρωτα στη ζωή σας, ενώ ευνοεί και την απόκτηση παιδιού. Εσείς του 2ου δεκαημέρου αποφύγετε στις 2/7 τις διαπραγματεύσεις, τις επενδύσεις και τα ρίσκα, καθώς το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού θα προκαλέσει οικονομικές απώλειες. Πολλές μετακινήσεις, προώθηση ιδεών και επαφές με άτομα με τα οποία έχετε κοινά ενδιαφέροντα φέρνει σ’ εσάς του 3ου δεκαημέρου το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου, επειδή όμως ταυτόχρονα πραγματοποιείται το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα μπορεί να εξαπατηθείτε. Στις 5/7 εισέρχεται ο κυβερνήτης σας ο Άρης στον Ταύρο και μέχρι τις 20/8 θα σας δίνει ώθηση για να αυξήσετε το εισόδημά σας.

ΤΟΞΟΤΗΣ [23.11/21.12] Οι πρώτες μέρες του Ιουλίου σάς βρίσκουν με αυξημένη διάθεση για απολαύσεις και περιπέτειες και είναι ιδανική εποχή για να κάνετε ένα ταξίδι οι γεννημένοι στο 1ο δεκαήμερο. Το τρίγωνο Σελήνης - Δία θα ευνοήσει την ερωτική σας ζωή και την απόκτηση παιδιού. Ακατάλληλη μέρα για επαγγελματικά ταξίδια και επαφές με το εξωτερικό είναι στις 2/7, που το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού μπορεί να προκαλέσει απρόσμενες αλλαγές σε εσάς του 2ου δεκαημέρου και δεν θα ευνοηθούν οι προσπάθειές σας. Ευκολίες και επιβράβευση φέρνει την ίδια μέρα στους γεννημένους στο 3ο δεκαήμερο το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου και πρέπει να την αξιοποιήσετε για την προώθηση των υπηρεσιών σας, καθώς μπορεί να ξεκινήσει μια πολλά υποσχόμενη συνεργασία. Στις 5/7 εισέρχεται ο Άρης στον Ταύρο και μέχρι τις 20/8 θα κυνηγάτε με περισσή αποφασιστικότητα νέες ευκαιρίες.

ΤΑΥΡΟΣ [21.4/20.5] Τον τομέα του σπιτιού φωτίζει η Σελήνη με την είσοδό της στον Λέοντα και ο μήνας σας βρίσκει απασχολημένους με την οργάνωση του χώρου σας. Πολλοί από εσάς που ξεκινάτε τις διακοπές σας θα επισκεφτείτε το εξοχικό σας και θα περνάτε όμορφες στιγμές με αγαπημένα πρόσωπα, ενώ κάποιοι άλλοι θα ασχοληθείτε με τη βελτίωση ενός καταλύματος που θα εκμεταλλευτείτε. Στις 2/7 το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού θα προκαλέσει μια αναστάτωση σε εσάς του 2ου δεκαημέρου. Ενδεχομένως να αλλάξετε τόπο κατοικίας. Η καριέρα και η φήμη των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο, με το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου, έχουν ανοδική πορεία, αλλά το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα θα προκαλέσει πρόσφορο έδαφος για παρεξηγήσεις. Με την είσοδο του Άρη στο ζώδιό σας στις 5/7 θα έχετε το προβάδισμα και μέχρι τις 20/8 θα μπορέσετε να κατακτήσετε τους προσωπικούς σας στόχους.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ [22.12/19.1] Κοινοί πόροι και φορολογικά ζητήματα θα σας απασχολήσουν με το ξεκίνημα του μήνα – ομολογουμένως είναι μια καλή εποχή για να μπει μια τάξη στα οικονομικά σας. Το τρίγωνο Σελήνης - Δία θα δώσει στους γεννημένους στο 1ο δεκαήμερο την ευκαιρία να αυξήσετε τα κέρδη σας. Η ερωτική σας ζωή είναι περίπλοκη επειδή αποφεύγετε τις δεσμεύσεις και το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού στις 2/7 δεν θα ευνοήσει το ξεκίνημα μιας ερωτικής σχέσης για τους γεννημένους το 2ο δεκαήμερο. Έσοδα μέσω της εργασίας φέρνει την ίδια μέρα σε σας του 3ου δεκαημέρου το τρίγωνο Ερμή - Κρόνου ή υπάρχει πιθανότητα να βρείτε μια θέση εργασίας με καλύτερες αποδοχές. Ο ερωτισμός σας θα είναι στα ύψη από τις 5/7 που εισέρχεται ο Άρης στον Ταύρο και μέχρι τις 20/8 το φλερτ και ο έρωτας θα αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή σας.

ΔΙΔΥΜΟΣ [21.5/21.6] Με πολλές μετακι-

ΥΔΡΟΧΟΟΣ [20.1/19.2] Με την είσοδο της Σελήνης στον Λέοντα ξεκινά ο Ιούλιος και καθώς ενεργοποιεί τον τομέα των σχέσεων, μπορείτε να τις βελτιώσετε και να διορθώσετε τα κακώς κείμενα. Το τρίγωνο με τον Δία φέρνει τύχη στους γεννημένους το 1ο δεκαήμερο και είναι ιδανική εποχή για να ξεκινήσετε μια συνεργασία ή για να επισφραγίσετε με τους καλύτερους οιωνούς τη σχέση σας. Εσείς του 2ου δεκαημέρου προσέξτε στις 2/7 πώς θα διαχειριστείτε κάποιες ξαφνικές αλλαγές στον τομέα της οικογένειας. Ενδεχομένως να χρειαστεί να μετακομίσετε άμεσα ή να αλλάξουν οι όροι ενός συμβολαίου για αγορά ή ενοικίαση ακινήτου. Την ίδια μέρα το τρίγωνο του Κρόνου στο ζώδιό σας με τον Ερμή θα φέρει αρμονία στην ερωτική ζωή των γεννημένων το 3ο δεκαήμερο και επιτυχίες σε επενδύσεις που μπορεί να κάνετε. Με την είσοδο του Άρη στον Ταύρο στις 5/7 οι αντοχές σας θα είναι αυξημένες.

Sudoku No 734 7 9 6 3 4 9 3 3 4 9 5 8 6 3 9

9

2 5 4 3 1 8 9 2 4 8 6 7 9

5

Η λύση του προηγούμενου 3 6 2 1 9 8 7 5 4

8 5 9 4 7 3 6 2 1

7 4 1 5 6 2 3 9 8

1 8 6 3 5 4 2 7 9

2 7 5 9 1 6 8 4 3

9 3 4 2 8 7 1 6 5

4 2 8 7 3 5 9 1 6

6 1 7 8 4 9 5 3 2

5 9 3 6 2 1 4 8 7

νήσεις και επαφές ξεκινάει ο μήνας με τη Σελήνη στον Λέοντα και οι γεννημένοι το 1ο δεκαήμερο, εκτός του ότι θα διευρύνετε το δίκτυο των συνεργατών σας, θα κάνετε και νέες φιλίες με διάρκεια. Το τρίγωνο με τον Δία δίνει ευκαιρίες για την υλοποίηση μιας ιδέας και υπόσχεται επιτυχίες. Οι γεννημένοι το 2ο δεκαήμερο αποφύγετε στις 2/7 τις εμπορικές συμφωνίες και τα ταξίδια καθώς το τετράγωνο Σελήνης - Ουρανού προμηνύει ανατροπές στα σχέδιά σας. Ωστόσο, εσείς του 3ου δεκαημέρου, με τον Ερμή στο ζώδιό σας σε τρίγωνο με τον Κρόνο, θα ευνοηθείτε σε ό,τι αφορά τα ταξίδια και τις σπουδές, αλλά θα πρέπει να αποφύγετε τις υπογραφές συμβολαίων καθώς το τετράγωνο με τον Ποσειδώνα θα θολώσει τα νερά. Από τις 5/7 που εισέρχεται ο Άρης στον Ταύρο θα πρέπει να αποφεύγετε στρεσογόνες καταστάσεις.

30.6.22 – lifo

47

48 lifo – 30.6.22