Τεύχος 778

ΣΤΗΛΕΣ

βασιλική σιουτη

πολιτικο επταημερο 12

85 ΛΕΠΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΎΑ ΜΑΝΊΔΑΚΗ

40

Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΑ

ΒΟΎΛΓΑΡΗ ΕΙΝΑΙ

Η ΑΘΗΝΑΙΑ ΤΗΣ

ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

www.lifo.gr

ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.

ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ

T 210 3254 290

F 210 3249 785 info@lifo.gr

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος chief executive officer Μιχάλης Μιχαήλ chief operating officer/commercial director Θανάσης Χαραμής σύμβουλος

εμπορικο τμημα advertising director Ξένια Στασινοπούλου

direct sales director Κώστας Μαντάς

senior advertising manager Άννα Λαπαρδάγια

direct sales

Γιώργος Λυκουργιώτης, Ευθύμης Παχής

advertising manager Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr)

advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr)

head of creative Βασίλης Καψάσκης

branded content manager Χρήστος Κάβουρας

digital campaign manager

Γιώργος Γιαννή

junior advertising executive

Χριστίνα Καλλή

ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr

Άγγελος Παπαστεργίου

συνταξη

Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Ίωνaς Καλλιμάνης, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Τίνα Μανδηλαρά,

Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Γιάννης Πανταζόπουλος, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη, Γιώργος Ψωμιάδης newsroom αρχισυνταξια

Ρούλα Βλασσοπούλου, Φιλιώ Ράγκου, Σόφη Ζιώγου συντακτικη ομαδα

Σωτήρης Βαλάρης, Κυριάκος Κουζούμης, Δημήτρης Μακκός, Ευτυχία Μιλέτση, Μάνος Χατζηγιάννης social media Ιωάννα Ζέρβα

ατελιε

αrt director

Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά

φωτογράφοι

Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Αδάμος, Γιώργος Ξανθινάκης, Νίκος Κατσαρός

διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης

Νινέττα Γιακιντζή, Μαρούσα Θωμά, Ελπισία Σπαθάρη επιμελεια κειμένων

Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου

Πέτα όπου θες με την

Φέτος το καλοκαίρι ετοιμάσου να ταξιδέψεις μακριά

με τη νέα υπηρεσία επιβράβευσης ΔΕΗ myRewards Miles, σε συνεργασία με το Miles+Bonus της AEGEAN.

αλοκαίρι σημαίνει ελευθερία, ξεγνοιασιά, μα, πάνω απ’ όλα, τα-

ξίδια, κοντινά ή μακρινά, όπου κι αν βάλει ο νους σου. Και φέτος,

χάρη στη συνεργασία της ΔΕΗ με την AEGEAN, έχεις την ευκαιρία

να ταξιδέψεις κυριολεκτικά όπου θες, επιλέγοντας ανάμεσα σε δεκάδες

προορισμούς εσωτερικού και εξωτερικού.

Πιστή στην πελατοκεντρική στρατηγική της και έχοντας πάντα στο

επίκεντρο τις ανάγκες και τις επιθυμίες των πελατών της, η ΔΕΗ, σε συ -

νεργασία με την AEGEAN, φέρνει τη νέα υπηρεσία επιβράβευσης ΔΕΗ

myRewards Miles και μαζί το μεγαλύτερο πρόγραμμα επιβράβευσης

στον αεροπορικό κλάδο στην Ελλάδα.

Με το ΔΕΗ myRewards Miles οι πελάτες ΔΕΗ μπορούν να συνδέσουν

τον Miles+Bonus λογαριασμό τους με τον νέο ψηφιακό κόσμο myΔΕΗ

και να κερδίσουν μίλια από τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και τις συναλλα-

γές τους με τη ΔΕΗ καθώς και να εξαργυρώσουν μίλια για την πληρωμή

του λογαριασμού ρεύματος. Παράλληλα, τα μέλη του προγράμματος

Miles+Bonus της AEGEAN αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη αξία και περισ-

σότερες επιλογές από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα.

ΠΩΣ ΣΥΛΛΕΓΟΥΜΕ ΜΙΛΙΑ

Οι πελάτες της ΔΕΗ μπορούν να κερδίσουν μίλια ολοκληρώνοντας ενέρ -

γειες, αποκτώντας συγκεκριμένα προϊόντα ρεύματος ΔΕΗ, μπαίνοντας

για πρώτη φορά στην εφαρμογή myΔΕΗ, ενεργοποιώντας τον μηνιαίο

λογαριασμό, την πάγια εντολή ή και πρόσθετες υπηρεσίες, όπως το Fixit, αλλά και ολοκληρώνοντας το προφίλ τους στο ψηφιακό εργαλείο ΔΕΗ myEnergy Coach.

Κάθε ενέργεια που ολοκληρώνεται αντιστοιχεί σε συλλογή διαφο -

ρετικού αριθμού μιλίων. Ενδεικτικά, για αγορά του προϊόντος ΔΕΗ myHome4all τα μέλη κερδίζουν 5.000 μίλια, που αντιστοιχεί, μεταξύ άλ-

λων, σε μια πτήση εσωτερικού. Αντίστοιχα, κάθε ανανέωση συμβολαίου

ΔΕΗ myHome4all επιβραβεύει τα μέλη με 2.500 μίλια, η είσοδος στην

εφαρμογή myΔΕΗ για πρώτη φορά προσφέρει 2.000 μίλια και η ενεργο -

ποίηση του μηνιαίου λογαριασμού αντιστοιχεί σε 500 μίλια.

ΕΞΑΡΓΥΡΩΣΗ ΜΙΛΙΩΝ

Οι πελάτες της ΔΕΗ μπορούν να εξαργυρώνουν Miles+Bonus μίλια για

να πληρώσουν τον λογαριασμό τους. Στο πρόγραμμα ΔΕΗ myRewards Miles η αναλογία εξαργύρωσης είναι 300 μίλια για κάθε 1 ευρώ του λογαριασμού. Διευκρινίζεται ότι οι πελάτες μπορούν να εξοφλήσουν ακόμη και το συνολικό ποσό του λογαριασμού τους, εξαργυρώνοντας μίλια. Το

μικρότερο ποσό που μπορεί να εξαργυρωθεί για πληρωμή λογαριασμών

είναι τα 4.500 μίλια.

MILES+BONUS

Το Miles+Bonus είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα επιβράβευσης στον

αεροπορικό κλάδο στην Ελλάδα, με περισσότερα από 2,5 εκατ. μέλη

και πάνω από 200 συνεργάτες, και έκλεισε φέτος 20 χρόνια δημιουργίας

αξίας για τους επιβάτες της AEGEAN και της Olympic Air. Το Miles+Bonus

ανταμείβει την προτίμηση των μελών του με προνόμια και υπηρεσίες που

μετατρέπουν κάθε ταξίδι σε μια μοναδική εμπειρία. Μάθετε περισσότερα

για το Miles+Bonus εδώ.

ΔΕΗ MYREWARDS

Η ΔΕΗ εγκαινίασε μια νέα εποχή αποκλειστικών προσφορών και εκπτώ -

σεων για όλους τους πελάτες της με το πρόγραμμα επιβράβευσης ΔΕΗ myRewards, εξασφαλίζοντας ειδικά γι’ αυτούς προνόμια και σημαντικές

εκπτώσεις μέσα από συνεργασίες με κορυφαίες μάρκες της αγοράς. Στην ενότητα ΔΕΗ myRewards, στο νέο myΔΕΗ, οι πελάτες μπορούν να βρουν, εκτός από τη νέα υπηρεσία ΔΕΗ myRewards Miles, και το ΔΕΗ myRewards Coupons με δωρεάν κουπόνια προσφορών και εκπτώσεων για φαγητό και καφέ, αποδράσεις, προσφορές για παιδιά, αγορές, εκπαίδευση, υγεία και ευεξία, τεχνολογία, αυτοκίνητο και υπηρεσίες.

Περισσότερες πληροφορίες στο myΔΕΗ και στο myΔΕΗ app.

ενέργεια της ΔΕΗ

talk of the town

παρέμβαση Τεμπονέρα

προκαλεί αναβρασμό στον ΣΥΡΙΖΑ

Η φετινή επέτειος του δημοψηφίσματος βρήκε τον ΣΥΡΙΖΑ

βαριά ηττημένο και χωρίς ηγεσία, να αναζητά τον διάδοχο του Αλέξη Τσίπρα

για να πετύχει την ανανέωση που εκείνος δεν κατάφερε.

Τέτοια εποχή πριν από οκτώ χρόνια ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την κίνηση που σφράγισε το πέρασμά του από την εξουσία στα ταραγμένα χρόνια της κρίσης, πραγματοποιώντας δημοψήφισμα

για το αν ο ελληνικός λαός ήθελε να συνεχίσει την πολιτική των μνημονίων ή όχι. Ο λαός ψήφισε «Όχι», όπως του ζήτησε, αλλά ο Αλ. Τσίπρας το αγνόησε, χωρίς ποτέ να λογοδοτήσει γι' αυτό, παρότι περιφρόνηση αποτελέσματος δημοψηφίσματος δεν έχει υπάρξει ξανά στη σύγχρονη ιστορία της ελληνικής δημοκρατίας. Συνέχισε αρνούμενος τα πραγματικά γεγονότα και αλλάζοντας τις ονομασίες των πραγμάτων και των καταστάσεων. Το μνημόνιο που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τους δεξιούς εθνολαϊκιστές των ΑΝ.ΕΛ. μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015, με τα νέα σκληρά και αντιλαϊκά μέτρα, πέρασε πολύς καιρός για να παραδεχθούν ότι ήταν μνημόνιο, καθώς αρχικά ισχυρίζονταν ότι ήταν κάτι άλλο. Κατάφεραν όμως χάρη σε αυτό να παραμείνουν στην εξουσία, εφαρμόζοντας κατά γράμμα τις πολιτικές του. Και όταν το ολοκλήρωσαν, μίλησαν για έξοδο από το μνημόνιο, παρότι ούτε τα μέτρα του κατάργησαν ούτε έφεραν την οικονομία εκεί που ήταν πριν από την κρίση.

Από τον Ιούλιο του 2015, μετά το δημοψήφισμα και όσα ακολούθησαν, ξεκίνησε η καθοδική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία δεν σταμάτησε έκτοτε. Παρά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 (όταν ακόμα έλεγαν ότι δεν θα εφάρμοζαν το μνημόνιο που ψήφισαν, αλλά θα έβρισκαν «φιλολαϊκά ισοδύναμα»), περισσότεροι από 300.000 ψηφοφόροι τούς εγκατέλειψαν. Η

καθοδική πορεία που ξεκίνησε τότε δεν ανατράπηκε ποτέ και στις εκλογές του 2019 ο λαός αποδοκίμασε την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας τη βραδιά της ήττας δεσμεύτηκε ότι θα

άλλαζε και θα ανανέωνε το κόμμα. Τέσσερα χρόνια μετά, χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα, ο ελληνικός λαός αποδοκίμασε ξανά το κόμμα του και τον τρόπο που άσκησε αντιπολίτευση, ρίχνοντάς το από το 31,5% στο 17,8%, χωρίς να έχει πλέον καν τη δυνατότητα να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας.

Monemvasia Modern Flats

Μοντέρνα

Πλήρως εξοπλισμένο συγκρότημα πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία της Μονεμβασιάς.

Tο Monemvasia modern flats είναι ένα κτιριακό συγκρότημα αποτελούμενο από διαμερίσματα και χτισμένο σε απόσταση 1.500 μέτρων από την καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς. Όλα τα διαμερίσματα είναι υψηλής αισθητικής, μοντέρνα, σχεδιασμένα για μια εξαιρετική διαμονή.

Είναι πλήρως εξοπλισμένα, παρέχουν αυτόνομη κεντρική θέρμανση τον χειμώνα και κλιματισμό το καλοκαίρι και διαθέτουν πολλούς εξωτερικούς χώρους για να χαλαρώσετε, να δειπνήσετε ή απλώς να απολαύσετε το ποτό σας, θαυμάζοντας την υπέροχη θέα.Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι η υψηλή αισθητική, τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών χώρων, η οποία δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα για να απολαύσετε τη διαμονή σας. Η χρωματική προσέγγιση και ο σχεδιασμός των χώρων τους αναδεικνύουν τη μοναδική τους προσωπικότητα. Συγκεκριμένα, βρίσκεται πίσω από την εκκλησία του Αγίου Λεοντίου, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία της Μονεμβασιάς, όπου, εκτός από λεωφορείο, μπορείτε να πάρετε ταξί που θα σας αφήσει στην είσοδο του κάστρου. Ωστόσο, αν το επιθυμείτε, μπορείτε να επισκεφτείτε το κάστρο με τα πόδια – είναι περίπου 20 λεπτά. Η πλησιέστερη παραλία από τα διαμερίσματα είναι μόλις πέντε λεπτά με τα πόδια και η πλησιέστερη οργανωμένη περίπου 5 λεπτά με το αυτοκίνητο.

Το κέντρο της Μονεμβασιάς απέχει 5 λεπτά, και εκεί μπορείτε να βρείτε μπαρ, εστιατόρια και την τοπική αγορά. Τέλος, τα διαμερίσματα διαθέτουν ιδιωτικό παρκινγκ. Στόχος μας είναι μια άνετη και ξεκούραστη διαμονή σε έναν πανέμορφο ιστορικό προορισμό της Ελλάδας.

Τα διαμερίσματα αυτά τα διαχειρίζεται ως property manager η Μάρα Τσατσαρώνη που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση τουριστικών καταλυμάτων (BOOKING/AIRBNB/VRBO). emails: goldymarats@gmail. com, monemvasiamodernflat@gmail.com, Τηλ.: 6978 589154, Facebook: Mara Tsatsarwni, Facebook: Monemvasia Modern Flats, Instagram: monemvasiaflat, Location: Monemvasia Modern Flats

διαμερίσματα για μια ξέγνοιαστη διαμονή

talk of the town

85'

με τhν

Εύα Μανιδάκη

συνεντευξη: m. hulot

φωτογραφιεσ: παρις ταβιτιαν H αρχιτέκτονας και σκηνογράφος θεωρεί ότι οι (πρόσκαιρες) οικοδομές του θεάτρου είναι ξόρκια για τον θάνατο.

«ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ»

του Ευριπίδη

Μετάφραση:

Κώστας Τοπούζης

Δραματουργική

επεξεργασία-

διασκευή-

Σκηνοθεσία:

Κατερίνα

Ευαγγελάτου

Σκηνικά: Eύα

Μανιδάκη Μουσική σύνθεσηενορχήστρωση:

Αλέξανδρος-Δράκος

Κτιστάκης

Εθνικό Θέατρο

7-8/7, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

«ΙΑΝΝΗΣ

ΞΕΝΑΚΗΣ. Δύο

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΣΤΟ

ΕΜΣΤ: Ιάννης Ξενάκης: Ηχητικές

Οδύσσειες | Ο

Ξενάκης και η

Ελλάδα» στην

Αίθουσα Περιοδικών

Εκθέσεων στο

ισόγειο και στον 3ο

όροφο του ΕΜΣΤ

έως τις 7/1/24.

Μια θεωρητική ανάλυση των έργων που παρουσιάζονται στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Κάθε Τετάρτη στο lifo.gr

Ε Π Ί Δ Α Υ Ρ Ο

Το αρχαίο δράμα, η ελληνικότητα και οι νεωτερισμοί των παραστάσεων, οι περιορισμοί και οι ελευθερίες που θέτει η συνθήκη της Επιδαύρου και όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς προτού βρεθεί σε αυτή: η θεατρική κριτικός της LiFO ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ σε μια συζήτηση με αφορμή την έναρξη των φετινών Επιδαυρίων και του δεύτερου κύκλου της επιτυχημένης σειράς podcasts «Αρχαίο Δράμα Explained», όπου αναλύει τα έργα που θα δούμε προσεχώς.

Από τον Αλέξανδρο Διακοσάββα

Ε Χ Ρ L Α Ι Ν Ε D

Ο

ταν αναφερόμαστε συνολικά στις παραστάσεις που ανεβαί-

νουν στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, μιλάμε κάπως σαν

να πρόκειται για ξεχωριστό θεατρικό είδος. Είναι σωστό αυτό;

Καταρχάς, πρόκειται για ένα μοναδικό θέατρο, άρα για ένα μονα-

δικό γεγονός. Κανένα άλλο αρχαίο σωζόμενο θέατρο στην Ελλάδα

δεν είναι ούτε τόσο μεγάλο ούτε τόσο λειτουργικό, ούτε βέβαια

τόσο λαμπερό ως προς τη δημοσιότητα που παίρνει όταν μια

παράσταση παίζεται εκεί – και δικαίως. Αυτό που αισθάνεσαι

παρακολουθώντας μια παράσταση εκεί είναι ανεπανάληπτο. Είναι το ομορφότερο και επιβλη-

τικότερο αρχαίο θέατρο στον κόσμο, το τελειότερο από άποψη ακουστικής και αισθητικής, στο

οποίο όλοι οι σπουδαίοι ξένοι καλλιτέχνες ονειρεύονται να παρουσιάσουν τη δουλειά τους.

— Οπότε ο χώρος και οι ιδιαιτερότητές του υπαγορεύουν τη συνθήκη ή βάζουν περιο-

ρισμούς σε έναν σκηνοθέτη, Έλληνα ή ξένο; Το να παίξεις αρχαίο δράμα δεν είναι σαν να

παίζεις Άρθουρ Μίλερ ή Χένρικ Ίψεν. Είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Οπότε έχουμε μοιραία

περιορισμούς, κι αυτό ακούγεται αρνητικό, ενώ στην πραγματικότητα αφορά την προσπάθεια

μιας οργανικής συμβίωσης με τον χώρο. Αν θες να ενταχθείς αρμονικά στον χώρο, να μην τον προδώσεις και να μη σε προδώσει κι αυτός, οφείλεις τρόπον τινά να σεβαστείς αυτές τις συνθήκες.

Καταρχάς, ο σκηνογράφος δεν μπορεί να στήσει ένα σκηνικό όπως θα το έστηνε σε μια ιταλική

σκηνή. Πρέπει να λάβει υπόψη του ότι η ορχήστρα είναι κυκλική: τίποτε (σχεδόν) δεν μπορεί

να μας κρυφτεί, δεν υπάρχουν τοίχοι, η παράσταση είναι πλήρως εκτεθειμένη.

Από κει και πέρα, το ίδιο το είδος της τραγωδίας είναι αυτό που ζητά έναν διαφορετικό χειρι-

σμό. Είναι ένα είδος με τις δικές του αισθητικές προδιαγραφές, πολύ δύσκολο, πολύ απαιτητικό, δυσπρόσιτο, απύθμενο, συναρπαστικό, αλλά με κάποιους κώδικες που ακόμα κι αν είσαι ο απόλυτα μοντέρνος σκηνοθέτης και θες να τους τινάξεις στον αέρα, οφείλεις να τους γνωρίζεις.

Διάβαζα μια συνέντευξη του Ίβο βαν Χόβε, όπου ο δημοσιογράφος ανέφερε πως πολλοί

σύγχρονοι σκηνοθέτες δεν ξέρουν τι να κάνουν με τον Χορό. Και απάντησε ο Bαν Χόβε ότι αν

δεν ξέρεις τι να κάνεις με τον Χορό, καλύτερα να μην ανεβάσεις αρχαία τραγωδία. Είναι όντως

ένα κομμάτι στο οποίο έχουμε δει πολλές κακοφωνίες, Χορούς διεκπεραιωτικούς, άνευρους, αμήχανους, που προκαλούν ανία στον θεατή, τον κάνουν να αισθάνεται άβολα.

Με λίγα λόγια, η τραγωδία δεν είναι ψυχολογικό δράμα, δεν σηκώνει ρεαλισμό, πρέπει να

βρεις έναν άλλο τρόπο να την προσεγγίσεις. Δεν υπάρχει μόνο ένας, φυσικά, και σε αυτή την περιπέτεια βυθιζόμαστε κάθε χρόνο από την αρχή, δημιουργοί και θεατές, ευελπιστώντας εκ

νέου να ανακαλύψουμε μια καινούργια μαγική «είσοδο» σε αυτόν τον κόσμο που μας μιλάει με πάθος εδώ και τόσους αιώνες.

— Σε σχέση με τη σκηνογραφία, στην οποία αναφέρθηκες, βλέπουμε πως κάθε καλο-

καίρι οι περισσότερες παραστάσεις της Επιδαύρου περιοδεύουν, είτε κάνουν στάσεις σε

άλλα, μικρότερα ανοιχτά θέατρα, αν έχουν κάνει πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο, ή έχουν

ήδη κάνει πρεμιέρα αλλού και έρχονται έπειτα στην Επίδαυρο. Σκηνογραφικά γίνονται προσαρμογές, σωστά; Συνήθως γίνονται εκπτώσεις γιατί, κακά τα ψέματα, δεν είναι το ίδιο να δεις μια παράσταση σε ένα αρχαίο θέατρο σε σχέση με το Βεάκειο, για παράδειγμα, ή με το Κηποθέατρο Παπάγου ή με οπουδήποτε αλλού. Η Επίδαυρος απαιτεί έναν κόπο για να πας, αλλά σε ανταμείβει. Η εμπειρία που θα βιώσεις εκεί έχει μια μοναδικότητα που δεν θα βρεις σε κανένα άλλο θέατρο.

— Είναι κάτι που το λέμε κι εμείς οι δημοσιογράφοι, αλλά και πολλοί θεατές. «Αυτό θα παί-

ξει στην Αθήνα, δεν θα πάω στην Επίδαυρο, θα το δω μετά». Η συνθήκη της Επιδαύρου

δεν επαναλαμβάνεται.

— Στην πρόσφατη ιστορία της Επιδαύρου

έχουμε ακούσει πολλά σε σχέση με τους

νεωτερισμούς που επιχειρούν Έλληνες

και ξένοι δημιουργοί. Πυροδοτούνται συ-

ζητήσεις κάθε χρόνο για το τι επιτρέπεται

και τι όχι. Έχει μειωθεί λίγο αυτό – δυστυχώς!

Κάποτε ξέσπαγαν και σκάνδαλα. Μάλλον

ο

κόσμος έχει αρχίσει να εξασκείται και να

σκανδαλίζεται λιγότερο πια, έχει εξοικειωθεί

με την ιδέα της σκηνοθετικής άποψης και

παρέμβασης και είναι πιο ανοιχτός. Νομίζω

όμως πως αυτό είναι λίγο σαν το αυγό και την

κότα: ενδεχομένως οι θεατές που πηγαίνουν

στην Επίδαυρο και καταβάλλουν τον κόπο που

λέγαμε είναι άνθρωποι που αγαπούν πολύ το

θέατρο, παρακολουθούν, είναι ενήμεροι, ξέ-

ρουν τις τάσεις, περιμένουν κάτι «άλλο» και

δεν σοκάρονται εύκολα.

— Αυτό σημαίνει πως η Επίδαυρος έχει απομακρυνθεί από έναν βαθμό «λαϊκότητας»

που διέθετε τα παλαιότερα χρόνια; Ήταν

πιο μαζικό το κοινό τότε; Νομίζω πως υπάρ-

χουν και τα δύο πλέον. Αν πάρουμε την περ-

σινή χρονιά, υπήρχε ο Αγαμέμνονας του Ούλριχ

Ράσε, που απευθυνόταν προφανώς σε πιο ει-

Κάποτε ξέσπαγαν και σκάνδαλα. Μάλλον ο κόσμος έχει αρχίσει να εξασκείται και να σκανδαλίζεται

λιγότερο πια, έχει εξοικειωθεί με την ιδέα της σκηνοθετικής άποψης και παρέμβασης και είναι πιο ανοιχτός.

Ο Αλέξης Μινωτής ως Κάδμος

στις Βάκχες που σκηνοθέτησε ο ίδιος. Επίδαυρος, 1962

δικό κοινό. Για να πας να δεις Αγαμέμνονα από

έναν Γερμανό σκηνοθέτη που δεν είναι αυτό

που θα λέγαμε σταρ, όπως ο Καστελούτσι ή ο

Μπομπ Γουίλσον, που έχουν περισσότερους

οπαδούς, με Γερμανούς ηθοποιούς, κανείς εκ

των οποίων δεν είναι γνωστός στο ελληνικό

κοινό, σημαίνει ότι είσαι παθιασμένος με το

θέατρο και σε ενδιαφέρει να δεις μια σύγχρο-

νη οπτική.

Την ίδια χρονιά είχαμε την Αντιγόνη με ηθο-

ποιούς από τις «Άγριες Μέλισσες», αγαπητούς

πολύ, ένα θέαμα λαϊκής λογικής. Κρίνοντας

από το χειροκρότημα, είμαι σίγουρη ότι πή-

γαν άνθρωποι που παρακολουθούσαν τη σειρά

στην τηλεόραση, αγαπούσαν τους ηθοποιούς

και ήθελαν να τους δουν και στο Αρχαίο Θέα-

τρο της Επιδαύρου. Άρα, μ’ έναν τρόπο είχαμε

τα δύο άκρα. Δεν μπορούμε να πούμε πως

έχει ομοιογενή χαρακτήρα η Επίδαυρος.

— Επιστρέφοντας στους νεωτερισμούς, τι

στάση τηρείς σε αυτές οι διαφωνίες; Όταν

ξεκίνησε η αναβίωση του αρχαίου δράματος

στην Ελλάδα, στις αρχές του 20ού αιώνα, η

μεγάλη τους αγωνία ήταν αυτό που ονόμαζαν «πιστότητα». Θεωρούσαν ότι υπάρχει ένα χαμένο ιδεώδες που έπρεπε να το ανακαλύψουν

μέσα από έρευνα και να το μεταφέρουν στη

σκηνή. Για αρκετές δεκαετίες τούς ταλάνιζε

η μέγγενη της αρχαιοπρέπειας, το να υπάρχει

μια ιστορική

αληθοφάνεια στα κοστούμια, να

αναδεικνύεται με ιερότητα ο λόγος του ποιη-

τή, να είναι η κινησιολογία σεμνή, αρμόζουσα και αρμονική. Η προσέγγιση αυτή συχνά περιχαρακώθηκε στις επιταγές ενός ιδεολογήματος περί «αδιάσπαστης συνέχειας του ελληνισμού» και

υπήρχε ένας αρκετά μεγάλος φόβος, όσο περνούσε ο καιρός, απέναντι σε οποιαδήποτε εκμοντερνιστική προσπάθεια, σε σημείο που να χαρακτηρίζεται –στην Ελλάδα ειδικά– ως ασέλγεια ή καταισχύνη. Ας πούμε, ο Μινωτής μιλούσε για σκηνοθετικούς «βιασμούς ή ακρωτηριασμούς», για έναν αχρείαστο μοντερνισμό, το ίδιο και ο Αλέξης Σολομός που στα ’60s και στα ’70s επίσης καταδίκαζε τις «ακρότητες». Αυτή ήταν η λεγόμενη παράδοση του Εθνικού Θεάτρου. Απέναντί τους υπήρχε ο Κάρολος Κουν που, όπως όλοι ξέρουμε, ήταν πολύ πιο ανοιχτός

στην έρευνα και στον πειραματισμό. Το ’65 ανέβασε τους Πέρσες με την περίφημη μουσική

του Γιάννη Χρήστου, όπου πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη ανατροπή στην παρουσίαση και στη

λειτουργία του Χορού, δόθηκε έμφαση σε μια πρωτόγονη εκφορά του λόγου, ο οποίος είχε έναν

πιο άναρθρο χαρακτήρα, πιο κοντά στο ασυνείδητο – καταγράφεται δηλαδή ήδη από το ’65

αυτή η ανησυχία. Και δεν είναι τυχαίο που στη συνέχεια, το ’86, εκεί πάτησε ο Τερζόπουλος για

να κάνει τις Βάκχες του, όπου ξεκάθαρα πλέον υπήρχε η επιθυμία να επικοινωνήσουμε με τα

ένστικτα, τις αρχέγονες δυνάμεις, το ασυνείδητο και να το εκφράσουμε μέσα από μια σωματική

παραφορά, έναν παροξυσμό που έφτανε σε ένα αποκορύφωμα αδιανόητο.

Αλλά αυτό το φάντασμα της πιστότητας, της αρχαιοπρέπειας, της αναβίωσης του τρόπου

των Αρχαίων μάς καταδίωκε για πολλές δεκαετίες και μπορώ να πω ότι σχετικά πρόσφατα

απελευθερωθήκαμε από αυτό – και καλώς, φυσικά. Έπρεπε, ενδεχομένως, να περάσουμε από

εκείνο το πρώτο, πιο συντηρητικό στάδιο, για να φτάσουμε σήμερα να είμαστε πιο δεκτικοί

στη διαφορά, στις εναλλακτικές αναγνώσεις…

— Οι οποίες μπορούν να έχουν πολλά διαφορετικά επίπεδα, σωστά; Από σκηνοθετικές

ή σκηνογραφικές προτάσεις μέχρι αλλοιώσεις του κειμένου ή τοποθετήσεις σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο, ή στο σήμερα. Ακριβώς. Μπορεί να κρατάς ατόφιο το κείμενο και να το τοποθετείς σε διαφορετικό ιστορικό περιβάλλον ή να προχωράς ακόμη μακρύτερα και να πειραματίζεσαι με κειμενικές προσθήκες. Ο Δημήτρης Καραντζάς στους Πέρσες, πέρσι, πρόσθεσε κάποια ποιήματα, ενώ κράτησε ταυτόχρονα σχεδόν ατόφιο και το κείμενο του Αισχύλου. Ο Κάστορφ, απ’ ό,τι μαθαίνω, φέτος θα βάλει εμβόλιμα στη Μήδεια του Ευριπίδη και

τη Μήδεια του Χάινερ Μίλερ. Αυτή η σύζευξη αρχαίου και σύγχρονων κειμένων –ποιημάτων ή

αποσπασμάτων από άλλα θεατρικά ή πεζά–, είναι επίσης ένα άλλο στάδιο.

Και μετά υπάρχει το πιο ακραίο, όπως οι Βάκχες της Έλλης Παπακωνσταντίνου, που θα

δούμε στην Πειραιώς 260, όπου έχουμε φύ-

γει σχεδόν ολοκληρωτικά από το κείμενο του

Ευριπίδη, αλλά μένουμε ταυτόχρονα πιστοί

στο πνεύμα και στους προβληματισμούς του.

Αυτό το τελευταίο είναι πολύ σημαντικό. Ουσιαστικά, δηλαδή, ξαναγράφεται ένα κείμενο

από την αρχή με σκοπό να διερευνηθεί το

πρωτότυπο μέσα από έναν άλλο λόγο, σημερινό, όχι απαραίτητα λιγότερο ποιητικό, ανάλογα με τις περιπτώσεις.

— Όπως είχε κάνει και ο Μπομπ Γουίλσον με τον Οιδίποδα πριν από κάποια χρόνια.

Πολύ ωραίο παράδειγμα, είχε κάνει κάτι εντε-

λώς δικό του, εγκαταλείποντας το κείμενο του Σοφοκλή.

— Άρα καταλήγουμε στο ότι τελικά όλα επιτρέπονται; Αυτό είναι ένα σημείο που ακόμα προκαλεί διενέξεις μεταξύ των θεατών γιατί

υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν πως το

κείμενο του αρχαίου ποιητή πρέπει να διατη-

ρείται ατόφιο, αλλιώς ποιο το νόημα να δηλώσει κανείς «κάνω Αισχύλο, Ευριπίδη, Σοφοκλή» – ο Αριστοφάνης είναι ειδική περίπτωση

γιατί, κατά τη γνώμη μου, δεν μπορείς να τον

ανεβάσεις αν δεν τον διασκευάσεις. Μάλιστα, πολλοί κατηγορούν τους σκηνοθέτες που κάνουν τις διασκευές ότι επιχειρούν να κλέψουν

από τη δόξα των αρχαίων ποιητών, οικειοποιούμενοι τους διάσημους τίτλους των έργων για να προσελκύσουν το κοινό.

— Νομίζω πως το πιο δίκαιο είναι να το δη-

λώσεις με κάποιο τρόπο ώστε να ξέρει ο θε-

ατής τι πάει να δει. Κάποιος που διαβάζει

«Οιδίπους του Μπομπ Γουίλσον» καταλαβαί-

νει ότι δεν θα δει τον Οιδίποδα του Σοφοκλή.

Ακριβώς. Μπορείς να πεις «εμπνευσμένο

από…». Υπάρχει τρόπος να δηλωθεί αυτό. Σι-

γά-σιγά δημιουργείται και κατοχυρώνεται στη

συνείδηση των θεατών ένας κώδικας σύμφω-

να με τον οποίο καταλαβαίνουν αν το κείμενο

έχει πειραχτεί.

Η Κατίνα Παξινού ως Αγαύη στις Βάκχες Επίδαυρος, 1962

Αυτό, όμως, που ισχύει για τα πάντα, και για την τραγωδία, είναι ότι όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Η τραγωδία δεν επέζησε

τυχαία επί 2.500 χρόνια. Πρέπει να αναρω-

τηθούμε γιατί και πώς. Αν ο τρόπος για να

επιβιώσει ένα είδος είναι να προσαρμόζεται

στις ανάγκες της εποχής και αν οι ανάγκες της

σημερινής εποχής είναι να βλέπουμε παραλ-

λαγές, διασκευές, διαφορετικές αναγνώσεις,

αν υπάρχει αυτή η ανάγκη, γιατί να στραφού-

με εναντίον της και να την καταδικάζουμε

συλλήβδην, εκ των προτέρων, ως ασέλγεια;

Η

πορεία που περιέγραψα πριν για την Ελ-

λάδα με έναν τρόπο υπήρχε και στην Ευρώπη

και μετέπειτα στην Αμερική: ξεκίνησαν με

πιο σεμνές, συγκρατημένες αναπαραστάσεις

αρχαίας τραγωδίας, αλλά στην πορεία εμφα-

νίζονταν πάντα οι πρωτοπόροι που έσπαγαν

το καλούπι. Οι διασκευές, ας μην ξεχνάμε,

ξεκίνησαν από τους ίδιους τους συγγραφείς.

Οι πρώτοι που πείραξαν το αρχαίο δράμα

ήταν άνθρωποι όπως ο Κοκτό, ο Μπρεχτ, ο

Ανούιγ. «Θα βάλω την Αντιγόνη στη ναζιστική

Γερμανία», είπε ο Μπρεχτ. Άρχισε να δημι-

ουργείται μια ανάγκη των διανοουμένων να

πάρουν την τραγωδία και να τη μεταφέρουν

σε ένα σημερινό συγκείμενο. Δεν μπορούμε

να πούμε «γιατί γεννήθηκε αυτή η ανάγκη».

Αν το θέατρο δεν συνομιλεί με τις αγωνίες

της κοινωνίας τη στιγμή που δημιουργείται,

γίνεται μουσειακό είδος. Ας μας πει, λοιπόν, κάποιος ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος.

Ε, δεν είναι ένας!

— Σε έναν έφηβο, ή νεαρό ενήλικα, ή σε

κάποιον που γενικά δεν έχει ξαναδεί παρά-

σταση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου τι

θα πρότεινες να δει την πρώτη φορά; Κω-

μωδία ή τραγωδία; Κάποιον από τους τρεις

τραγικούς; Κάποιο συγκεκριμένο έργο; Και

πώς να προετοιμαστεί; Να μελετήσει; Να

ξέρει έστω την υπόθεση; Να έχει διαβάσει

το κείμενο; Να πάει tabula rasa; Μου λένε

συχνά «εμένα, που δεν έχω θεατρική παιδεία, μη με στείλεις να δω κάτι πολύ μοντέρνο, θέλω να ξεκινήσω από τα κλασικά». Μου το

είπε τις προάλλες ένας γιατρός. Θα απαντήσω

ότι το σημαντικό είναι να ερωτευτεί κανείς

αυτό που θα δει. Το αν είναι του Κάστορφ ή

ενός σκηνοθέτη που ακολουθεί πιο συμβατι-

κές οδούς, αλλά το κάνει με τρόπο γοητευτι-

κό, δεν έχει σημασία. Αν ο παρθένος θεατής

αγαπήσει αυτό που θα δει, θα του γεννηθεί η

ανάγκη να ξαναπάει. Και τι πειράζει αν έχει

μέσα του άλλα κείμενα ή δείχνει μια Μήδεια

διαφορετική απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει; Ας

μπει σε διαδικασία ανακάλυψης, ας αρχίσει

να προβληματίζεται, και μόνο κερδισμένος

θα βγει.

— Άρα η απάντησή σου είναι να πάει σε κάτι

που θέλει πραγματικά να δει. Το οποίο, βέβαια, μπορεί να μην ξέρει τι είναι. Εκεί λειτουργούμε εμείς, τα μέσα, και κάποιες σειρήνες. Μου λένε πως στον Ιππόλυτο της Κατερίνας Ευαγγελάτου παίζουν τρεις πολύ δημοφιλείς τηλεοπτικοί ηθοποιοί. Οι δύο, που τους ξέρω, ο Τσορτέκης και η Καρβούνη, τυγχάνει να είναι εξαιρετικοί στη δουλειά τους και με μεγάλη πορεία στο θέατρο. Δεν είναι κακό να συνδυάζεις, να προσπαθείς να γοητεύσεις το νεανικό κοινό.

— Εμένα η πρώτη μου Επίδαυρος, στα 22 μου, ήταν η Έλεν Μίρεν στη Φαίδρα του Ρακίνα, επειδή ήθελα να δω την κινηματογραφική Έλεν Μίρεν που ήξερα. Αυτό με τράβηξε. Αν έχεις μέσα σου το έδαφος για να φυτευτεί ο σπόρος, θα φυτευτεί. Αν υπάρχει η περιέργεια, το ενδιαφέρον, η αγωνία να μπεις σε αυτό το ταξίδι, οτιδήποτε σε τραβήξει στη διαδρομή ως εκεί είναι ευπρόσδεκτο. Δεν θα κρίνουμε το ερέθισμα.

Όσον αφορά την προετοιμασία, για μένα, ιδανικά, είναι καλό να έχεις διαβάσει προηγουμένως το κείμενο. Τότε δεν έχεις το άγχος να παρακολουθείς την εξέλιξη της υπόθεσης – ποιος είναι αυτός, ποια σχέση έχουν μεταξύ τους κ.ο.κ. Γιατί αλλιώς θα σπαταλήσεις ενέργεια στη διάρκεια της παράστασης, προσπαθώντας να κατανοήσεις απλώς και μόνο τα δεδομένα της πλοκής, ενώ, αν έχεις διαβάσει το κείμενο, δεν θα έχεις τέτοιες απορίες. Αυτό σου λύνει τα χέρια και το πνεύμα για να εστιάσεις στα πιο σημαντικά ζητήματα που θέτει μια παράσταση: στην αισθητική της, στην υποκριτική, στη σκηνοθετική προσέγγιση, στα νοήματα – αν αποδίδονται ή όχι. Απαλλάσσεσαι από το άγχος της πλοκής και μπορείς να κρίνεις τα ουσιώδη. Επίσης, μπορείς να κρίνεις πιο καθαρά και το αν το κείμενο είναι διασκευασμένο, με προσθήκες ή αφαιρέσεις. Στην αρχή είναι πιο δύσκολο, δεν μπορείς να αποφανθείς με σιγουριά. Δεν πειράζει, είναι μια διαδικασία που δεν τελειώνει, όπως είπαμε. — Είπες πριν ότι ο Αριστοφάνης είναι ειδική περίπτωση. Γιατί; Είναι μοναδικός, αλλά δεν μπορεί να παρουσιαστεί όπως γράφτηκε τότε. Σατιρίζει την πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα της εποχής του, αναφέρεται καυστικά σε πρόσωπα, πολιτικούς, φιλοσόφους, από τους οποίους λίγους γνωρίζει ο θεατής σήμερα, τι αντιπροσώπευαν στην τότε κοινωνία, ποιοι ήταν οι συνειρμοί που γεννούσαν στο μυαλό του κοινού.

— Πρόσωπα που ήταν παρόντα, όταν παίζονταν αυτά τα έργα. Πολύ σημαντικό. Θίγονταν άμεσα από την κριτική που τους έκανε. Σαν να σατιρίζεις τον Μητσοτάκη κι αυτός να κάθεται στο κοινό.

Είχε μεγάλη τόλμη ο Αριστοφάνης, πέραν της φαντασίας, του χιούμορ και του ποιητικού ταλέντου του. Οι σύγχρονοι σκηνοθέτες - μεταφραστές/διασκευαστές συχνά δρουν σε συνεργασία, η μετάφραση τρόπον τινά είναι μια πρώτη σκηνοθεσία, έχει μεγάλη σημασία το ύφος του λόγου το οποίο θα υιοθετήσεις μεταφράζοντας το έργο, αν θα είσαι πιο γλαφυρός ή πιο αφαιρετικός. Στην κωμωδία νομίζω πως χρειάζεται ακόμα περισσότερο η συνεννόηση μεταξύ μεταφραστή και σκηνοθέτη. Επιλέγοντας ένα έργο του Αριστοφάνη, θέλεις, ιδανικά, να εκφέρεις λόγο πολιτικό, να στηλιτεύσεις ένα κοινωνικό φαινόμενο ή μια πραγματικότητα την οποία βιώνουμε στο πετσί μας.

Έχουν κατηγορηθεί κατά καιρούς παραστάσεις που έκαναν πολύ συγκεκριμένες αναφορές σε ονόματα, ότι κατάντησαν «επιθεωρήσεις» τύπου Σεφερλή. Υπάρχουν διάφορες σχολές. Μπορείς

Ο Χορός.

να επιλέξεις όντως να αναφερθείς σε πρόσωπα και πράγματα ή να μην το κάνεις, να αφήσεις

να εννοηθούν μέσα από την αιχμηρή περιγραφή της κατάστασης που σκιαγραφείς. Σε κάθε

περίπτωση, όμως, πρέπει να λάβεις υπόψη σου το σήμερα. Δεν νοείται να πάει ο θεατής στην

Επίδαυρο για να δει Αριστοφάνη και να μην αισθανθεί ότι αυτό που παρακολουθεί αφορά τη

ζωή γύρω του, την κοινωνική αδικία, τις ανισότητες, τα πολιτικά αδιέξοδα που τον βασανίζουν.

Θα μου επιτρέψεις να πω ότι αυτό το πιστεύω και για την τραγωδία. Απλώς στην τραγωδία

γίνεται με άλλους κώδικες, πιο υπόγειους, πολιτικούς και οντολογικούς ταυτόχρονα. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι επειδή θα ασκήσεις κριτική στη βαριά φορολογία ή στην αυταρχική συμπεριφορά ενός πολιτικού, αυτομάτως η διασκευή είναι καλή και η παράσταση πετυχημένη.

Χρειάζονται πολύ περισσότερα.

— Ποια η γνώμη σου για τα έργα που ανεβαίνουν στην Επίδαυρο και δεν είναι αρχαίο

δράμα; Κάποτε αυτό γινόταν συχνότερα, τότε που έρχονταν μεγάλοι διεθνείς σταρ. Υπάρ-

χουν έργα που κλοτσάνε, που δεν έχουν λόγο να βρίσκονται εκεί; Είμαι διατεθειμένη να

δεχτώ οτιδήποτε, αν υπάρχει ένα σκεπτικό. Δεν μου αρέσει η λογοκρισία, δεν θα πω ποτέ

«μην ανεβάζετε Σαίξπηρ στην Επίδαυρο». Αν υπάρχει ένα σκεπτικό που εκφράζεται με πειθώ, με σαφήνεια, με όραμα από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του φεστιβάλ και πειστούμε ότι τα

έργα που εντάσσονται σε αυτό ακολουθούν μια λογική, δεν υπάρχει «απαγορεύεται». Θεωρώ

ότι λειτουργεί μάλλον καλύτερα όσον αφορά τη συνοχή του χαρακτήρα και του ύφους το να

γνωρίζουμε ότι πηγαίνουμε στην Επίδαυρο για να δούμε αρχαίο δράμα, πόσο μάλλον όταν το

αρχαίο δράμα, όπως είπαμε, έχει περάσει σε άλλο επίπεδο και έχει γίνει ένα φλεγόμενο πεδίο

έκφρασης των πιο ρηξικέλευθων σύγχρονων καλλιτεχνών. Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρει

να δω τι γίνεται στο αρχαίο δράμα παγκοσμίως, εντός και εκτός Ελλάδας, ποιες είναι οι τάσεις, πώς εξερευνούνται τα έργα, πώς εκφράζονται οι σκηνοθέτες και οι καλλιτέχνες με όχημα την

αρχαία τραγωδία ή κωμωδία, παρά να δω ένα άλλο είδος δράματος. Αυτό κάλλιστα μπορώ να το δω τον χειμώνα στην Αθήνα.

Θεωρώ επίσης πολύ θετικό το γεγονός ότι έχει αρχίσει να κατοχυρώνεται η Μικρή Επίδαυ-

ρος ως ένα θέατρο όπου ανεβαίνουν έργα «εμπνευσμένα από…» και ότι Έλληνες συγγραφείς

καλούνται να ανταποκριθούν στα ερεθίσματα που τους προσφέρουν ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής

και ο Ευριπίδης με τον δικό τους τρόπο. Το βρίσκω εξαιρετικά γόνιμο και μακάρι να συνεχιστεί.

— Πέρσι είχες ασκήσει αυστηρή κριτική στην επιλογή του έργου του Μποστ από το Εθνι-

κό και είχε ανοίξει μεγάλη συζήτηση μετά την κριτική σου. Η ένστασή σου δεν είχε να

κάνει με το γεγονός ότι επιλέχθηκε Μποστ αντί για Αριστοφάνη αλλά με τον λόγο που

επιλέχθηκε το συγκεκριμένο έργο τη δεδομένη χρονική στιγμή, σωστά; Ακριβώς. Για μένα είναι ένα έργο ομοφοβικό, ένα κείμενο καταφανώς ξεπερασμένο. Όταν υποτίθεται ότι σήμερα

πολεμάμε όσο μπορούμε αυτές τις προκαταλήψεις, είναι προκλητικό, με την κακή έννοια, να προτείνεται ένα κείμενο που βγάζει τα φαντάσματα από το σεντούκι. — Στα podcasts σου ποια λογική ακολουθείς; Πώς δομείς το script; Τι θέλεις να δώσεις στους ακροατές πριν ξεκινήσουν για την Επίδαυρο; Η βιβλιογραφία για το αρχαίο δράμα είναι ατελείωτη. Η αρχαία τραγωδία έχει προσεγγιστεί από πολλές διαφορετικές σχολές: έχει αναλυθεί φεμινιστικά, ψυχαναλυτικά, ανθρωπολογικά, κοινωνιολογικά, ιστορικά. Δεν υπάρχει τέλος, ακριβώς επειδή περιλαμβάνει όλα αυτά τα αρχέτυπα, τους μύθους που συνεχώς γεννούν, συνεχώς συγκινούν, επειδή συνεχώς επιδέ-

χονται πάσης φύσεως ερμηνείες για τη σχέση μας με τον κόσμο, τη μνήμη, το σώμα, τον χρόνο. Κάθε εποχή διαβάζει τις αγωνίες της πάνω σε αυτά τα κείμενα, είναι μαγικό.

Σίγουρα παίζει ρόλο η έντονη προσωπική μου σύνδεση με τα κείμενα αυτά αλλά και με κάποιους μελετητές που ανήκουν κυρίως στην πλευρά της φεμινιστικής και της ψυχαναλυτικής κριτικής, χωρίς να αποκλείω κάποιες αναγνώσεις φιλοσοφικής, ανθρωπολογικής φύσεως ή άλλες. Προσπαθώ να κάνω τον ακροατή να καταλάβει ποια ζητήματα απασχολούν τη σύγχρονη διανόηση και τους σύγχρονους μελετητές, οι οποίοι ενσκήπτουν στο αρχαίο δράμα και αναρωτιούνται, παραδείγματος χάριν, τι σήμαινε να είσαι γυναίκα, πώς μιλούν για τη γυναίκα οι αρχαίοι τραγικοί, ποιος ήταν ο διαχωρισμός ανάμεσα στα φύλα, γιατί ήταν σημαντικό να υποδύονται οι άντρες

τους γυναικείους ρόλους και τι μάθαιναν από αυτό, γιατί ήταν κρίσιμο να περάσουν μέσα

από τη θηλυκότητα ώστε να γίνουν άρρενες.

— Πώς νιώθεις που εδώ και αρκετά χρόνια

η Επίδαυρος ορίζει τα καλοκαίρια σου; Το

έχω αποδεχτεί: μπορεί να θυσιάζω ένα μέρος

της ελευθερίας μου, αλλά σίγουρα έχω μάθει

και έχω ταξιδέψει σε μέρη που αλλιώς ούτε

θα φανταζόμουν την ύπαρξή τους.

Ε Χ Ρ L Α Ι Ν

Ε D

Η Λουίζα Αρκουμανέα.

INFO

Το podcast «Αρχαίο Δράμα Explained»

της Λουίζας Αρκουμανέα είναι διαθέσιμο στο LiFO. gr, στο Spotify, στα Apple podcasts και στα Google podcasts. Οι θεατρικές της κριτικές δημοσιεύονται στην έντυπη και ηλεκτρονική LiFO.

Μου λένε συχνά «εμένα, που δεν έχω θεατρική παιδεία, μη με στείλεις να δω κάτι πολύ μοντέρνο, θέλω να ξεκινήσω από τα κλασικά». Μου το είπε τις προάλλες ένας γιατρός. Θα απαντήσω ότι το σημαντικό

είναι να ερωτευτεί κανείς αυτό που θα δει. Το αν είναι του Κάστορφ ή ενός σκηνοθέτη που ακολουθεί πιο συμβατικές οδούς, αλλά το κάνει με τρόπο γοητευτικό, δεν έχει σημασία. Αν ο παρθένος θεατής αγαπήσει αυτό που θα δει, θα του γεννηθεί η ανάγκη να ξαναπάει.

Σπουδαίες παραστάσεις, μεγάλες απογοητεύσεις, εντάσεις και μαγικές στιγμές. Ερμηνείες που έμειναν ανεξίτηλες στη μνήμη. Ποίηση στη σκηνή. Όλα μπορούν να συμβούν κάθε καλοκαίρι στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου.

Από την Αργυρώ Μποζώνη

Ε Π Ί Δ Α Υ Ρ Ο

Πηγές φωτογραφιών: Αρχεία Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Εθνικού Θεάτρου, ΚΘΒΕ, ΘΟΚ, Eurokinissi

Τι θυμάμαι από το πιο ωραίο θέατρο του

Την ίδια χρονιά η θρυλική Πίνα Μπάους, έναν χρόνο πριν από τον θάνατό της, φτάνει στην Επίδαυρο. Ήταν μία από τις πρώτες επιλογές του Λούκου, προσπάθησε πολύ να την πείσει να βάλει την Ελλάδα στο πρόγραμμά της. Η χορογράφος στην οποία χρωστάμε τη

θεαματική αλλαγή και ανανέωση

του λεξιλογίου τόσο του χορού όσο και του θεάτρου υποκλίθηκε μετά το τέλος της παράστασης Ορφέας και Ευρυδίκη του Γκλουκ.

Ε Π Ί Δ Α Υ Ρ Ο Σ

Έξι τραγωδίες και δύο κωμωδίες περιλαμβάνει το πρόγραμμα του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου, με μεγάλα ονόματα, πολυαναμενόμενα ντεμπούτα, επιστροφές και ανατρεπτικές προσεγγίσεις.

Από τον Χρήστο Παρίδη

Τι θα δούμε φέτος στο Αρχαίο Θέατρο

Λένα Κιτσοπούλου

Η

καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Kατερίνα Ευαγγελάτου, έξι χρόνια μετά την Άλκηστη, που αποτέλεσε το ντεμπούτο της στο αργολικό θέατρο, διασκευάζει και σκηνοθετεί για το Εθνικό Θέατρο τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, την τραγωδία στην οποία η ανθρώπινη βούληση κονταροχτυπιέται με τη μοίρα όπως την ορίζει το θείο. Άλλωστε στην παράσταση που εγκαινιάζει τα φετινά Επιδαύρια στις 7 και 8 Ιουλίου η παρουσία της θεάς Αφροδίτης, η οποία είναι

υπαίτια για τον παράφορο και εμμονικό έρωτα της Φαίδρας για τον Ιππόλυτο, γιο του άντρα

της Θησέα, θα είναι αδιάλειπτη. Σαν να κινεί τα νήματα της ζωής αρχόντων και θνητών, που

είναι αδύναμοι να αντισταθούν στη δίνη στην οποία έχουν πέσει. Μια παράσταση που δεν θα

περιοριστεί στην ορχήστρα αλλά θα βγει και έξω από αυτήν, ένας σύγχρονος εφιάλτης με φόντο μια δυστοπία, την ποιητική σκηνογραφία που υπογράφει η Εύα Μανιδάκη. Το υγρό στοιχείο παίζει καταλυτικό ρόλο, ενώ η κάμερα αποκαλύπτει τις πιο σκοτεινές πλευρές του αρχαίου κειμένου. Παίζουν η Έλενα Τοπαλίδου (Αφροδίτη - Άρτεμη), η Κόρα Καρβούνη (Φαίδρα), ο

Ορέστης Χαλκιάς (Ιππόλυτος), ο Γιάννης Τσορτέκης (Θησέας), η Μαρία Σκουλά (τροφός) και

άλλοι 24 ηθοποιοί. Τέσσερις μουσικοί θα είναι επί σκηνής.

Στις 14 και 15 Ιουλίου ακολουθούν οι Σφήκες του Αριστοφάνη, μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου και του ΚΘΒΕ. Η ανατρεπτική κωμωδία, που έχει να ανέβει στην πρώτη κρατική σκηνή εξήντα χρόνια, θα παρουσιαστεί σε μετάφραση του Στέλιου Χρονόπουλου και δραματουργική επεξεργασία, διασκευή και σκηνοθεσία της Λένας Κιτσοπούλου στην πρώτη της κάθοδο στην Επίδαυρο ως σκηνοθέτιδας. Η οξεία σάτιρα του σημαντικότερου εκπροσώπου της αττικής κωμωδίας μέσα από την κριτική του για τη σχέση Δικαιοσύνης και δημοκρατίας στην Αθήνα των ημερών του γίνεται ιδανικό όχημα ώστε η ανατρεπτική καλλιτέχνις να σχολιάσει τη σύγχρονη πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα. Ο Αριστοφάνης, για να στηλιτεύσει τη δικομανία των Αθηναίων και τη στάση του Κλέωνα που έχριζε γηραιούς πολίτες μισθωτούς δικαστές, τοποθετεί στο επίκεντρο του έργου του έναν ψυχωτικό και άδικο γέρο, τον Φιλοκλέωνα, που έχει μανία να καταδικάζει και να τιμωρεί. Ο γιος του όμως τον κλειδώνει στο σπίτι για να τον εμποδίσει να καταστρέφει αθώους ανθρώπους. Στη μεταγραφή της η Κιτσοπούλου παρουσιάζει

τον Φιλοκλέωνα ως έναν άρρωστο, κακιασμέ-

νο άνθρωπο που ασφυκτιά κλεισμένος στους

τέσσερις τοίχους του σπιτιού του, ενώ παράλ-

ληλα καυτηριάζει αναγνωρίσιμες σε όλους μας

καταστάσεις, σαν εκείνες όπου όλοι κρίνουν

και καταδικάζουν όσους διαφοροποιούνται

π.χ. στο άτυπο λαϊκό δικαστήριο της κοινωνικής δικτύωσης, αποκαλύπτοντας την υποκρισία όλων όσοι κατακεραυνώνουν δημόσια

οποιονδήποτε. Παίζουν οι Δημήτρης Ναζίρης, Νίκος Καραθάνος, Έμιλυ Κολιανδρή, Γιάννης

Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Πάνος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Πλεμμένος, Θοδωρής Σκυφτούλης, Λένα Κιτσοπούλου κ.ά. Η μουσική είναι του Νίκου Κυπουργού.

Η Στεφανία Γουλιώτη, η Σοφία Κόκκαλη, η Μαρία Ναυπλιώτου, η Αγγελική Παπούλια

και η Ευδοκία Ρουμελιώτη ερμηνεύουν παραλλαγές της Μήδειας σε μια ανατρεπτική

και ρηξικέλευθη εκδοχή της τραγωδίας

του Ευριπίδη από τον σημαντικό Γερμανό

σκηνοθέτη Φρανκ Κάστορφ, τον επί είκο-

σι πέντε χρόνια καλλιτεχνικό διευθυντή του

ιστορικού θεάτρου Volksbühne του Βερολί-

νου. Στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα

στην Επίδαυρο, συνεπής στην προσωπική σχέ-

φωτό: χρηστοσ συμεωνιδης

εμπνέεται από το αρχαίο έργο, αλλά ελάχιστη

δραματουργική σχέση έχει μ’ αυτό, καθώς εί-

ναι προϊόν έρευνας πάνω στο αυθεντικό έργο

και σύνθεσης υλικού από τρία έργα του Χάινερ

Μίλερ (Μήδειας υλικό, Ρημαγμένη όχθη, Τοπίο για

Αργοναύτες) αλλά και άλλων συγγραφέων, και

ταυτόχρονα αντλεί έμπνευση από τις πρόβες.

Το αποτέλεσμα θα το δούμε στη διεθνή του

πρεμιέρα στις 21 και 22 Ιουλίου.

Ως διανοούμενος και auteur τοποθετεί το

άτομο απέναντι από την Ιστορία και ως εκ

τούτου η δική του Μήδεια θα έχει αναφορές

στην ιστορική πορεία της πατρίδας του, της

πρώην Ανατολικής Γερμανίας, στη Γαλλική

Επανάσταση, στη Ρωσία του Πούτιν αλλά

και στην καπιταλιστική Ευρώπη. Εκτός των

πέντε πρωταγωνιστριών συμμετέχουν οι Αι-

νείας Τσαμάτης, Νικόλας Χανακούλας και

Νίκος Ψαρράς. Τη μετάφραση του έργου του

Ευριπίδη υπογράφει ο Στρατής Πασχάλης και

του Μίλερ η Ελένη Βαροπούλου. Οι υπόλοιποι

συντελεστές της παράστασης είναι οι μόνιμοι

συνεργάτες του σκηνοθέτη.

Στις 28 και 29 Ιουλίου η εικαστικός και

ση που έχει αναπτύξει με τη θεατρική τέχνη, ο Κάστορφ θα παρουσιάσει ένα κείμενο που

Χρήστος Σουγάρης

Κατερίνα Ευαγγελάτου

Β Α Τ Ρ Α Χ Ι Α

Έφη Μπίρμπα

σκηνοθέτις Έφη Μπίρμπα, επίσης στην πρώτη της παράσταση στην Επίδαυρο, σκηνοθετεί τα Βατράχια του Αριστοφάνη σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Μπλάθρα. Σε αυτήν την «κωμωδία με DNA τραγωδίας», όπως χαρακτηρίζει η ίδια το έργο που γράφτηκε το 405 π.Χ. λίγο πριν από το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου, κατά τον οποίο η Αθήνα υπέστη μεγάλη και ταπεινωτική ήττα, ο θεός Διόνυσος κατεβαίνει στον Κάτω Κόσμο μαζί με τον δούλο του Ξανθία για να φέρει πίσω τον Αισχύλο, τον μόνο που μπορεί κατά τη γνώμη του να σώσει τους Αθηναίους.

Εκτός από το σχεδόν μπεκετικό δίδυμο του Άρη Σερβετάλη (Διόνυσος) και του Μιχάλη Σαράντη (Ξανθίας), στην παράσταση παίζουν οι ηθοποιοί Μιχάλης Θεοφάνους, Αλεξάνδρα

Καζάζου, Έκτορας Λιάτσος, Μαίρη Μηνά, Νάνσυ Μπούκλη, Ηλέκτρα Νικολούζου, Αργύρης Ξάφης, Κυριάκος Σαλής. Η Μπίρμπα, εκτός από τη διασκευή που συνυπογράφει με τους Μπλάθρα και Σερβετάλη, έχει αναλάβει και τα σκηνικά και τα κοστούμια σε συνεργασία με τη Βασιλεία Ροζάνα. Μια συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Στις 4 και 5 Αυγούστου ο σπουδαίος ηθοποιός με τη σημαντική καλλιτεχνική πορεία στο ελληνικό θέατρο ρεπερτορίου Δημήτρης Καταλειφός κάνει την πρώτη του πρωταγωνιστική εμφάνιση στην Επίδαυρο με τον Οιδίποδα επί Κολωνώ του Σοφοκλή. Το τελευταίο έργο του μεγάλου τραγικού ποιητή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του και πραγματεύεται το τέλος του Οιδίποδα, του άλλοτε κραταιού βασιλιά της Θήβας. Γέροντας πια, τυφλός και εξόριστος, φτάνει μετά από μακρά περιπλάνηση στον αθηναϊκό δήμο του Ίππιου Κολωνού, οδηγούμενος από την κόρη του Αντιγόνη. Κάθεται σε έναν βράχο μέσα στο ιερό άλσος των Ευμενίδων, αλλά κάποιος κάτοικος του Κολωνού τον ανακαλύπτει και του ζητά να φύγει, γιατί ο χώρος όπου κάθεται είναι ιερός και άβατος. Ο Οιδίποδας αρνείται γιατί, σύμφωνα με

τον χρησμό, αυτό το μέρος θα είναι ο τόπος της τελικής του ανάπαυσης.

Η παράσταση φωτίζει τη διφορούμενη εκκρεμότητα του τέλους ενός ήρωα σημαδεμένου

από τη μοίρα, θέτοντας το ερώτημα πώς μπορεί να μεταφραστεί σκηνικά η ταλάντευση ανά-

μεσα στο δίκαιο και στο άδικο, στην αποδοχή της μοίρας και στην άρνησή της. Σκηνοθετεί ο

Γιώργος Σκεύας, η μετάφραση είναι της Χρύσας Προκοπάκη και του Θάνου Τσακνάκη, ενώ

τους κεντρικούς ρόλους ερμηνεύουν οι Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μάξιμος

Μουμούρης, Αγγελική Παπαθεμελή και Χρήστος Σαπουντζής.

Η Ιώ Βουλγαράκη σκηνοθετεί στις 11 και 12 Αυγούστου την Εκάβη του Ευριπίδη σε

νέα μετάφραση της Ελένης Βαροπούλου, η οποία ολοκληρώθηκε ειδικά για την παράσταση.

Στην Εκάβη τα πάντα συμβαίνουν σε έναν μεταιχμιακό χρόνο, μετά το τέλος του πολέμου. Η

βία όμως δεν έχει τελειώσει κι εκεί ακριβώς, στον χρόνο της μετάβασης, η Εκάβη του πένθους

γίνεται η Εκάβη της εκδίκησης, ανοίγοντας μια τολμηρή διαλεκτική με το σήμερα των ΜΜΕ

και της αναλγησίας του Δυτικού ανθρώπου, στο πλαίσιο του οποίου εξοικειωνόμαστε με την εικόνα και την πληροφορία της βίας και εκπαιδευόμαστε στον θάνατο, έχοντας ξεμάθει να πενθούμε. Ερμηνεύουν οι Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Μαρίνα Καλογήρου, Ελένη Κοκκίδου, Θανάσης Κουρλαμπάς, Ερρίκος Μηλιάρης, Ηλεάνα Μπάλλα, Άκης Σακελλαρίου και Αλέκος Συσσοβίτης. Στις 18 και 19 Αυγούστου το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει μια «ανατρεπτική ανάγνωση» των Τρωάδων του Ευριπίδη. Το «κορυφαίο και πιο διαχρονικό έργο όλων των εποχών», όπως λέει σε σημείωμά του ο Στέφανος Κορκολής, ο οποίος θα συνοδεύει

επί σκηνής με το πιάνο του την παράσταση, γράφτηκε λίγο μετά την καταστροφή της Μήλου

το 416 π.Χ., όταν οι Αθηναίοι, με απάνθρωπη βιαιότητα, σκότωσαν όλους τους ενήλικες άντρες

του νησιού και πούλησαν για δούλους τις γυναίκες και τα παιδιά. Στο μόνο έργο του που σώθηκε

από την ευριπίδεια τριλογία για τον Τρωικό Πόλεμο ο ποιητής επιχειρεί να προειδοποιήσει για

τις συνέπειες της ασυδοσίας των νικητών και να υπενθυμίσει τη σημασία τού να παραμένει

κανείς μακριά από την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας που προκαλούν οι εφήμερες νίκες. Στη φιλόδοξη παραγωγή θα δούμε στην πρώτη της πρωταγωνιστική εμφάνιση στην Επίδαυρο τη Ρούλα Πατεράκη ως Εκάβη, πλαισιωμένη από τους Δημήτρη Πιατά, Αλέξανδρο Μπουρδούμη, Μαρία Διακοπαναγιώτου, Μαρίζα Τσάρη, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Λουκία Βασιλείου και τον Αντώνη Καφετζόπουλο. Η μετάφραση είναι του Θόδωρου Στεφανόπουλου και η σκηνοθεσία του βραβευμένου από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών Χρήστου Σουγάρη. Καθώς η Ιστορία μάς έχει δείξει ότι πολύ συχνά στο χείλος μιας καταστροφής το κακό που πολεμάμε είμαστε οι ίδιοι, έτσι και στο πρόσωπο του Οιδίποδα καθρεφτίζεται η ίδια η ανθρω-

πότητα. Έχοντας βρει τον υπαίτιο, βρίσκεται στο σημείο να πρέπει να κάνει μια επιλογή έστω την τελευταία στιγμή, έστω έχοντας κάνει ήδη το μεγαλύτερο σφάλμα. Με αυτό το σκεπτικό ο Σίμος Κακάλας στις 25 και 26 Αυγούστου σκηνοθετεί τον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, μια παράσταση ιδωμένη ως τελετουργικό εξαγνισμού. Μια ομάδα με μάσκες γερόντων, που αποτελεί τον Χορό, συστρέφεται, θρηνεί και αγωνιά. Μέσα από αυτόν αποκαλύπτονται τα τραγικά πρόσωπα του Οιδίποδα, της Ιοκάστης, του Τειρεσία και του Κρέοντα. Η μετάφραση είναι του Γιώργου Μπλάνα και τους κεντρικούς ρόλους κρατούν οι Γιώργος Αμούτζας, Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Χρήστος Μαλάκης, Γιάννης Νταλιάνης, Γιάννης Στάνκογλου, Πανάγος Ιωακείμ. Επί σκηνής μουσική θα παίζει ο Φώτης Σιώτας. Ταυτόχρονα με τις παραστάσεις, από τις 7 Ιουλίου μέχρι τις 26 Αυγούστου, με έναυσμα την παράσταση του Κάστορφ και αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, παρουσιάζεται στον εκθεσιακό χώρο της Επιδαύρου που επαναλειτουργεί μετά από είκοσι δύο χρόνια μια περιοδική έκ-

θεση αφιερωμένη στη Μήδεια. Μια αναδρομή

σε όλες τις παραστάσεις του ομότιτλου έργου

του Ευριπίδη, από το 1956 και τη Μήδεια του

Εθνικού Θεάτρου με την Κατίνα Παξινού σε

σκηνοθεσία του Μινωτή μέχρι τις πιο ανατρε-

πτικές και πιο πρόσφατες εκδοχές της.

Γιώργος Σκεύας

κληρονομια

Δεν ένιωσα ποτέ

άνετα που είχα επώνυμους γονείς. Κάποιοι μπορεί αυτό να το θεωρούν προνόμιο, όμως για μένα ήταν ανέκαθεν πολύ καταπιεστικό.

Καταρχάς πολλοί μού φοράγανε εξ αυτού μια προκατασκευασμένη ταυτότητα. Έπρεπε κάθε φορά να αποδεικνύω τι δεν είμαι, ώστε να μπορέσουν να με πλησιάσουν!

lifo

ΜΟΥΣΙΚΗ

H Peggy Gou έρχεται

στην Αθήνα

Η Gou-mania επιστρέφει στην Αθήνα. H

Peggy Gou, μία από τις κορυφαίες DJs του

πλανήτη, θα βρεθεί το Σάββατο 8 Ιουλίου

στο Faliro Sports Pavillion για ένα από τα

επικά sets της που γράφουν ιστορία. Ήδη

από το 2017, με τις πρώτες εμφανίσεις

της στην Ελλάδα είχε καταφέρει να

κερδίσει το ελληνικό κοινό με τα πιο απρόβλεπτα sets.

8/7, Faliro Sports Pavillion, 22:30, είσοδος από 40 ευρώ.

44 THE WEEK

Όσα ξεκινάνε αυτή την εβδομάδα

46

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας

48

ΒΙΒΛΙΟ

Το τέλος του 40χρονου, λευκού, στρέιτ άνδρα

50

ΜΟΥΣΙΚΗ

Come on Barbie, let’s go party

the week

4 ΜΟΥΣΙΚΗ

O διεθνής μουσικός της τζαζ, Herbie Hancock, στο Ηρώδειο

Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ 2023

1 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

«Resilient by nature»: Ομαδική

έκθεση στην γκαλερί Ζουμπουλάκη

Στην ομαδική έκθεση «Resilient by nature» δεκα-

τέσσερις καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες παρου -

σιάζουν έργα που προσεγγίζουν την έννοια της

ανεκτικότητας, της προσαρμοστικότητας αλλά

και του φυσικού τοπίου εν γένει, επισημαίνοντας

την ικανότητα των ζωντανών οργανισμών αλλά και

των φυσικών διεργασιών να επαναπροσδιορίζονται,

να ανακάμπτουν και να ευδοκιμούν μπροστά σε

προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές

καταστροφές ή οι διαταραχές και οι παρεμβάσεις

στα φυσικά οικοσυστήματά τους. Ο τίτλος της έκ-

θεσης στέκεται τόσο κυριολεκτικά, ως συνώνυμο

της διαδικασίας προσαρμογής σε νέες συνθήκες και

στους εναλλακτικούς τρόπους επιβίωσης, όσο και

μεταφορικά, ως μια φράση που δίνει έμφαση στην

έννοια της αντίστασης και της φυσικής ανθεκτικό-

τητας που εμπεριέχεται στην ανθρώπινη ύπαρξη.

6/7-9/9, γκαλερί Ζουμπουλάκη, πλ. Κολωνακί-

ου 20, είσοδος ελεύθερη

2 ΠΡΟΒΟΛΕΣ

Radio Nights στην Ταινιοθήκη της

Ελλάδος

Ο Αθήνα 9.84 συναντά την 7η τέχνη στην Ταινιο-

θήκη της Ελλάδος και παρουσιάζει στην ταράτσα

του θερινού κινηματογράφου Λαΐς το εξαήμερο

αφιέρωμα «Radio Nights» με ταινίες που ανέδειξαν

τη δύναμη και την επίδραση του αγαπημένου μας

μέσου. Από την Πέμπτη 6 έως την Τρίτη 11 Ιουλίου

το ραδιόφωνο πρωταγωνιστεί σε 13 επιλεγμένες

ταινίες, φέρνοντας κοντά τον Παντελή Βούλγαρη με

τον Woody Allen. Τις προβολές προλογίζουν κριτικοί

κινηματογράφου και δημιουργοί. 6-11/7, θερινός κινηματογράφος Λαΐς, περισσότερες πληροφορίες στο http://www. tainiothiki.gr

3 ΘΕΑΤΡΟ

Με στοιχεία θεάτρου-ντοκουμέντου, πρωτότυπης δραματουργίας και σύγχρονης ελληνικής μουσικής, η σκηνική σύνθεση της γνωστής ομάδας 4frontal

εκκινεί από την αληθινή ιστορία της Σπυριδούλας, μιας 12χρονης υπηρέτριας, που συγκλόνισε την κοι-

νή γνώμη της δεκαετίας του 1950. Η Σπυριδούλα

μετακομίζει στην πρωτεύουσα για να εργαστεί στο

εύπορο σπίτι ενός ζευγαριού στον Πειραιά. Επί δύο συναπτά έτη, όπως αποκαλύφθηκε, το ζεύγος την

κακοποιούσε σωματικά και ψυχικά, φτάνοντας στο

σημείο να την κάψουν με το ηλεκτρικό σίδερο στο

σώμα και στο πρόσωπο. Η Σπυριδούλα όμως βρήκε

το θάρρος να μιλήσει, σπάζοντας τον φαύλο κύκλο

της βίας. Λαϊκό ίνδαλμα και πηγή ενδυνάμωσης για

γενιές γυναικών που υφίστανται κακοποίηση και

καταφέρνουν να την αρθρώσουν και να την τερμα

Στο Άλσος Βεΐκου στο Γαλάτσι θα πραγματοποιηθεί φέτος το 24ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ, στις 7, 8 και 9 Ιουλίου, με τίτλο «Οι φράχτες την πλατωσιά του κόσμου μας στενεύουν!». Το φεστιβάλ φέρνει μαζί του την ορμή και τη διάθεση των πολλών που στέκονται στο πλάι των μεταναστ(ρι) ών ενάντια στον ρατσισμό. Μέσα από τη συμμετοχή μεταναστευτικών κοινοτήτων, συζητήσεις, προβολές, κουζίνες, συναυλίες, παιδαγωγικά δρώμενα και φωτογραφικές εκθέσεις αποτελεί μια ηχηρή απάντηση και μια αχτίδα φωτός στα συνεχώς αυξανόμενα περιστατικά βίας και μίσους κατά των μεταναστ(ρι)ών.

7-9/7, Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι

Ο κορυφαίος τζαζίστας Herbie Hancock θα δώσει μια συναυλία στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού στις 11 Ιουλίου. Στην εντυπωσιακή καριέρα του, που εκτείνεται σε πέντε δεκαετίες, έχει πάρει αμέτρητα βραβεία, μεταξύ των οποίων και 14 Grammy και ένα Όσκαρ. Γεννημένος στο Σικάγο το 1940, ο Χάνκοκ υπήρξε παιδί-θαύμα, δίνοντας κοντσέρτο πιάνου με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγου σε ηλικία μόλις 11 ετών. Η πρώτη του εμφάνιση στην τζαζ σκηνή υπήρξε η συνεργασία του με τον Donald Byrd το 1960, ενώ δύο χρόνια αργότερα υπέγραψε στην περίφημη δισκογραφική εταιρεία Blue Note. 11/7, Ωδείο Ηρώδου Αττικού-Ηρώδειο, 21:00, είσοδος από 42 ευρώ

5 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Μυστήριο 3 - Ελευσίνα Mon Amour

Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει την ομαδική έκθεση «Μυστήριο 3 Ελευσίνα Mon Amour: Αναζητώντας τον Τρίτο Παράδεισο» σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου και με τη συμμετοχή 16 καλλιτεχνών από εννέα χώρες. Η έκθεση προτείνει μια κοινωνικοπολιτική ανάγνωση της Ελευσίνας και της ευρύτερης περιοχής του Θριάσιου Πεδίου, εμπνευσμένη από το βιβλίο Storming the Gates of Paradise: Landscapes for Politics της Rebecca Solnit. Στόχος του, όπως αναφέρει και η Solnit στο βιβλίο της, είναι να αποκαλύψει την «ομορφιά στο πιο σκληρό τοπίο και τον πολιτικό αγώνα στη φαινομενικά πιο γαλήνια θέα», συνδέοντας την πολιτική, την ποιητική και την αισθητική. 7/7-30/9, Παλαιό Ελαιουργείο, X-Bowling Art Center, είσοδος ελεύθερη

6 ΜΟΥΣΙΚΗ

Έλλη Πασπαλά – My american songbook

Η Έλλη Πασπαλά παρουσιάζει το δικό της «τετράδιο» αμερικανικών τραγουδιών με τίτλο «My american songbook», συμπεριλαμβάνοντας τις μελωδίες των Τόρι Έιμος, Λέοναρντ Κοέν, Μπομπ

Ντίλαν, Κάρολ Κινγκ, Τζόνι Μίτσελ, Ράντι Νιούμαν, Πρινς, Λου Ριντ, Πολ Σάιμον και Στίβι Γουόντερ. Μαζί της στη σκηνή του Ηρωδείου ο μοναδικός Vassilikos, αγαπημένος μουσικός συνοδοιπόρος της.

9/7, Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 21:00, είσοδος από 5 ευρώ

ΦΕΣΤΙΒΑΛ

7 ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Οι Black Keys στο Rockwave Festival 2023

Οκτώ χρόνια μετά τη δυναμική τους εμφάνιση στην

Ελλάδα, οι Black Keys επιστρέφουν στο Rockwave Festival 2023. Παντοτινοί λάτρεις των καθαρόαιμων blues, της garage rock, των Stooges, της ηλεκτρικής

κιθάρας των Link Wray και Glenn Schwartz, οι Black Keys επιστρέφουν στη χώρα μας ανεπιτήδευτοι, αυθόρμητοι, ορμητικοί, απρόβλεπτοι και με πολλή έμπνευση.

η επέτειος των 120 χρόνων). Για περιβαλλοντικούς

λόγους ο Ζερόμ Μπελ και οι συνεργάτες του δεν τα-

ξιδεύουν πλέον με αεροπλάνο. Θα ακολουθήσουν

τα βήματα της ίδιας της Ντάνκαν προς την Αθήνα με πλοίο και τρένο.

Ίριδα Visions @ Προπύλαια

Το Ίριδα Visions

επιστρέφει για μια θερινή

εκδήλωση γεμάτη

δράσεις από τους τομείς

του Πολιτιστικού του

Ομίλου. Την Παρασκευή

9-10/7, Πειραιώς 260, Χώρος Η, 21:00, είσοδος από 5 ευρώ

9 ΘΕΑΤΡΟ

Δημήτρης Μυτιληναίος – Repair

8/7, Terra Vibe Park, 15:00, είσοδος από 49 ευρώ

Συνεχίζοντας με τη σειρά πορτρέτων χορευτών που

ξεκίνησε το 2004, ο χορογράφος Jerôme παρουσι-

άζει φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου τo

έργο Ισιδώρα Ντάνκαν. Η Ντάνκαν, που θεωρείται η

«μητέρα» του μοντέρνου και του σύγχρονου χορού,

έχει σημαντικούς δεσμούς με την Ελλάδα, την οποία

επισκέφτηκε για πρώτη φορά το 1903 (το 2023 είναι

Τρία εμβληματικά, μικρής διάρκειας χορογραφικά

έργα τα L’après midi d’un faune, Grand pas classique και Tchaikovsky Pas de Deux μπαίνουν στο μικροσκόπιο,

7/7 διοργανώνει μια

extra muros βραδιά

στα Προπύλαια του

Πανεπιστημίου

Αθηνών. Η διοργάνωση

θα περιλαμβάνει

μια παράσταση

παραδοσιακών χορών

από τον Χορευτικό Τομέα

και υπαίθρια προβολή

της εμβληματικής

ταινίας του σπουδαίου

σκηνοθέτη Σταύρου

Τσιώλη, Ας περιμένουν

οι γυναίκες. Στον χώρο,

καθόλη τη διάρκεια της

εκδήλωσης, θα εκτίθεται

ένα κομμάτι της ετήσιας

έκθεσης των μαθητών

του Φωτογραφικού

Τομέα της Ίριδας. 7/7, 20:30, Προπύλαια, είσοδος ελεύθερη

αναλύονται και ανασυντίθενται ως χορογραφικό

κολάζ σε ένα νέο όλον. Το Repair είναι ένα κουαρ-

τέτο που εστιάζει στην έννοια του ζευγαριού (pas de deux) όπως τη γνωρίζουμε από την ιστορία του μπαλέτου. Ο τίτλος υποδηλώνει καταρχάς μια πρό-

θεση «αποκατάστασης» του τι συνιστά σήμερα «χορευτικό ζευγάρι», λαμβάνοντας υπόψη την επίκαιρη συζήτηση περί έμφυλων ταυτοτήτων.

8-10/7, Πειραιώς 260, Χώρος Β, είσοδος από 5 ευρώ

10 ΜΟΥΣΙΚΗ

Η Μαρίνα Σάττι ζωντανά στην

Τεχνόπολη

Λίγους μήνες μετά τη σαρωτική κυκλοφορία των

νέων της τραγουδιών «Πάλι», «Πόνος Κρυφός»,

«Σπίρτο και Βενζίνη», τη Δευτέρα 10 Ιουλίου η Μα-

ρίνα Σάττι ανεβαίνει στη σκηνή της Τεχνόπολης του

Δήμου Αθηναίων. Στη νέα συναυλία της θα παρου-

σιάσει ζωντανά όλα τα τραγούδια του πρώτου της

δίσκου με τίτλο «YENNA».

10/7, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, Πειραιώς

100, 21:00, είσοδος από 13 ευρώ

Βιβλίο

ΟΡίτσαρντ Φορντ είναι πλέον 79 ετών

και με το καινούργιο μυθιστόρημά

του Be Mine, που μόλις κυκλοφόρη-

σε, αποχαιρετά οριστικά τον Φρανκ

Μπάσκομπ, έναν από τους αγαπημένους ήρω-

ες της αμερικανικής αλλά και της παγκόσμιας

λογοτεχνίας. Ο Φρανκ Μπάσκομπ εμφανίστη-

κε για πρώτη φορά στο μυθιστόρημα Ο αθλητι-

κογράφος (εκδόσεις Ωκεανίδα, μτφρ. Έφη Καλ-

λιφατίδη), που είχε κυκλοφορήσει το 1984. Ο

Ρίτσαρντ Φορντ, που στις αρχές της δεκαετίας

του 1980 είχε χαρακτηριστεί ως εκπρόσωπος

του dirty realism (βρόμικος ρεαλισμός), δημι-

ούργησε εκεί τον 40χρονο Αμερικανό, λευκό,

στρέιτ άνδρα, αυτόν που σήμερα ενοχοποι-

ούμε για τα πάντα, αλλά που στον κόσμο του

Φορντ είναι ένας πληγωμένος άνθρωπος, ο

οποίος προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τη δίχως

χειροκροτήματα ζωή όλων μας. Ο Αθλητικογρά-

φος είναι το πρώτο μέρος της τετραλογίας του

Φρανκ Μπάσκομπ, που κλείνει τώρα με το Be

Mine. Ο ήρωας, που ξεκινά ως αθλητικογρά-

φος, στη συνέχεια γίνεται μεσίτης στο Νιου

Τζέρζι, και ως μεσίτης τελειώνει τη μυθιστο-

ρηματική διαδρομή του. Παρακολουθούμε τη

ζωή του και την καθημερινότητά του στο δεύ-

τερο μυθιστόρημα της τετραλογίας, το Μέρα

Ανεξαρτησίας, που είχε κυκλοφορήσει το 1995

(εκδόσεις Πατάκη, μτφρ. Θωμάς Σκάσσης) και

εξελίσσεται στη διάρκεια μιας 4ης Ιουλίου και, φυσικά, στο τρίτο, το Η μέρα όπως είναι, που είχε κυκλοφορήσει το 2006 (εκδόσεις Πατάκη,

μτφρ. Σπύρος Τσούγκος) και εξελίσσεται στη

διάρκεια μιας Μέρας Ευχαριστιών. Ο Φρανκ

Μπάσκομπ είναι κατά κάποιον τρόπο το alter

ego του Ρίτσαρντ Φορντ. Από μυθιστόρημα

σε μυθιστόρημα τον βλέπουμε να μεγαλώ-

νει μαζί με τον δημιουργό του. Κι ενώ στο

Be Mine, που εξελίσσεται στη διάρκεια μιας

μέρας Αγίου Βαλεντίνου, θα περιμέναμε το βι-

ολογικό τέλος του Φρανκ, αντίθετα βλέπουμε

το τέλος του 47χρονου γιου του, που πάσχει

από ανίατη αρρώστια. Ο Φρανκ, λοιπόν, μπο-

ρεί να μην πεθαίνει, αλλά ο θάνατος του γιου

του είναι τελικά το τέλος μιας αρρενωπότητας

που σήμερα χτυπιέται αλύπητα. Έτσι κι αλ-

λιώς ο Ρίτσαρντ Φορντ, με το οριστικό τέλος

της τετραλογίας, λέει παντοτινό αντίο στον

τύπο του American guy.

Δύο ενδιαφέροντα βιβλία από την πρόσφατη

εκδοτική παραγωγή κινούνται στον χώρο της

βιογραφικής και αυτοβιογραφικής αφήγησης

και υπογράφονται και τα δύο από δημοσιογρά-

φους. Το ένα είναι το βιβλίο της Ελευθερίας

Κόλλια Στα χρόνια του Χρήστου Λαμπράκη/

Μαρτυρίες και αφηγήσεις για τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, 1957-2017,

που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Η

συγγραφέας συγκεντρώνει εδώ δεκάδες συνεντεύξεις ανθρώπων της οικογένειας του εκδότη, συνεργατών του, φίλων του κ.λπ., δημιουργώντας έτσι ένα αρχείο πρωτογενών

ελευθερια

κολλια

Στα χρόνια

του Χρήστου

Λαμπράκη Εκδόσεις Πατάκη

θοδωρησ χονδρογιαννοσ

Στη χώρα του

Χωσέ

Εκδόσεις Key Books

πηγών που στο μέλλον μπορεί να αποτελέσει τη βασική πηγή μιας συνθετικής και αφηγηματικής βιογραφίας. Το υλικό είναι πολύτιμο, πολύ περισσότερο που, όπως αποκαλύπτεται στο βιβλίο από την αδελφή του, Λένα Σαββίδη, ο Λαμπράκης μισούσε το αρχείο, δεν ήθελε να αφήνει πίσω του κανένα τεκμήριο. * * *

Το άλλο είναι το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Θοδωρή Χονδρόγιαννου, Στη χώρα του Χωσέ, το κωμικοτραγικό ημερολόγιο ενός φαντάρου στον ελληνικό στρατό (εκδόσεις Key Books), ένα βιωματικό ρεπορτάζ/ημερολόγιο για τη θητεία του συγγραφέα. Το βιβλίο έχει πολλές αρετές, κυρίως γιατί αποκαλύπτει έναν μηχανισμό αλλά και συμπεριφορές που αυτός ο μηχανισμός υποβάλλει, επιβάλλει και τροφοδοτεί, και που ελάχιστα έχουν αλλάξει μέσα στον χρόνο. Επειδή όμως η αφήγηση είναι γραμμική και τα θέματα/βιώματα/εμπειρίες είναι σχεδόν τα ίδια, με παραλλαγές, το βιβλίο θα κέρδιζε περισσότερο αν παρεμβάλλονταν επεισόδια πιο εκκεντρικά ή πιο περιθωριακά σε σχέση με το κυρίως θέμα. Ας πούμε, η ιστορία με τη γάτα Ζηναΐδα ανανεώνει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Το επίμετρο υπογράφει ο συγγραφέας Χριστόφορος Κάσδαγλης, που στο μακρινό 1999 είχε γράψει το μυθικό πλέον βιβλίο Απολύομαι και τρελαίνομαι.

* * *

Ο Ρίτσαρντ Φορντ λέει «bye bye, American guy», ο Χρήστος Λαμπράκης στη χώρα του Χωσέ, το ξέπλυμα των Σπαρτιατών και η εκατοστή μετάφραση της «Ιλιάδας» στα

αγγλικά.

Το τέλος του 40χρονου, λευκού, στρέιτ άνδρα

Υπάρχει μια ευρύτατα αποδεκτή άποψη ότι η

σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία δεν μεταφράζε-

ται όσο θα της άξιζε, ότι οι σύγχρονοι Έλληνες

συγγραφείς και βεβαίως τα θέματά τους δεν

αρέσουν. Πρόκειται για παραδεδεγμένη ιδέα,

όπως θα έλεγε ο Φλομπέρ, που δεν έχει όμως

καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η αλή-

θεια είναι ότι ποτέ άλλοτε δεν μεταφραζόταν

τόσο πολύ η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία

όσο τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα σε πολλές

γλώσσες, ακόμη και «εξωτικές», όπως τα φαρσί

ή τα αιθιοπικά. Το θέμα πάντως υπάρχει και θα

έπρεπε να τεθεί κάπως αλλιώς: γιατί δεν μετα-

φραζόμαστε στον αγγλοσαξονικό κόσμο. Εδώ

το πρόβλημα είναι μεγάλο. Ο αγγλοσαξονικός

κόσμος είναι γενικά κλειστός στις λογοτεχνίες

που γράφονται σε άλλες γλώσσες κι ίσως αυτό

να οφείλεται στη δική του αυτάρκεια. Η αγ-

γλόφωνη λογοτεχνία εκπροσωπεί σήμερα όλον

τον πλανήτη, από την Ινδία και τη Σρι Λάνκα, την Αυστραλία, χώρες της Αφρικής και φυσικά

τα βρετανικά νησιά και τη Βόρειο Αμερική. Το

γλωσσικό εργαλείο μπορεί να είναι το ίδιο, αλλά

οι εμπειρίες είναι απίστευτα διαφορετικές, έτσι

που η αγγλόφωνη λογοτεχνία να είναι σήμερα πολυφωνική.

* * *

Η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία έχει έναν

ακόμη ανταγωνιστή: εσωτερικό αυτήν τη

φορά. Ο ανταγωνιστής αυτός δεν είναι άλλος

από την αρχαία ελληνική γραμματεία, με μία

λέξη τους κλασικούς. Το ένθετο για τα βιβλία

της εφημερίδας «The New York Times» της

Κυριακής 2 Ιουλίου ήταν αφιερωμένο στη μεταφρασμένη λογοτεχνία. Δεν υπήρχε εκεί ούτε

ένα βιβλίο σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.

Αντιθέτως, υπήρχε ένα μεγάλο αφιέρωμα

σε μια νέα μετάφραση της Ιλιάδας από την

Έμιλι Γουίλσον, καθηγήτρια Κλασικής Λογο-

τεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, στην οποία οφείλουμε και μια μετάφραση της Οδύσσειας (2017). Η μετάφραση της Ιλιάδας από την Έμιλι Γουίλσον, που θα κυκλοφορήσει τον

προσεχή Σεπτέμβριο, είναι η εκατοστή στα αγγλικά στη διάρκεια τετρακοσίων ετών, από

την πρώτη, το 1611, που υπέγραφε ο Άγγλος

νεοστωικός θεατρικός συγγραφέας, μεταφρα-

στής και ποιητής Τζορτζ Τσάπμαν. Η Έμιλι

Γουίλσον σχολιάζει, με αφορμή τη δική της

μετάφραση, ότι κάθε νέα μετάφραση της Ιλιά-

δας φέρνει ένα νέο νόημα αλλά και μία άλλη

γλωσσική προσέγγιση. Δίνει το παράδειγμα

των στίχων 482-497 από τη Ζ’ Ραψωδία όπου ο Έκτωρ αποχαιρετά τη σύζυγό του, Ανδρομάχη, και τον κατατρομαγμένο γιο τους, παρουσία

της σιωπηλής σκλάβας τροφού, φεύγοντας για τη μάχη. Κάθε μετάφραση, λέει η Γουίλσον, νοηματοδοτεί διαφορετικά το περιεχόμενο αυτής της καταπληκτικής σκηνής σε σχέση με

τα βασικά θέματά της που είναι το θάρρος, ο γάμος, η πίστη, ο θάνατος. Δίνει επίσης τις μεταφραστικές εκδοχές. Είναι καταπληκτική η…

διασταλτική πρώτη μετάφραση του 1611 από τον Τσάπμαν. Η λέξη «δακρυόεν» από την ίδια σκηνή αποδίδεται από τον Άγγλο λογοτέχνη, που γεννήθηκε το 1559 και πέθανε το 1634, ως «fresh streams of love’s salt fire».

* * *

Στη Γαλλία πάλι, το περιοδικό «Critique» αφιερώνει όλο το τελευταίο τεύχος του στην Αρχαία Ελλάδα και στο ελληνικό μοντέλο. Ο τίτλος του αφιερώματος είναι «Neuf comme l’antique. La Grèce ancienne au présent» («Νέος όπως το αρχαίο. Η αρχαία Ελλάδα στο παρόν»). Μέσα από τα κείμενα υποστηρίζεται ότι ενώ η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών υποχωρεί στον δυτικό κόσμο, η αρχαία Ελλάδα εξακολουθεί να εμπνέει πολιτικά, πολιτιστικά και αισθητικά.

Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπάρχουν θρησκευ-

τικοί πόλεμοι, δεν υπάρχει φονταμενταλισμός

και έτσι το ελληνικό μοντέλο λειτουργεί ακόμη

και σήμερα, ενώ αντίθετα το ιουδαιοχριστια-

νικό βρίσκεται σε αποδρομή. Μια σειρά νέων

τίτλων ενισχύει αυτή την επικαιρότητα, όπως το βιβλίο της Ορελί Νταμέ, Les Grecques (Οι Ελληνίδες), όπου, παρά την εντύπωση ότι οι

γυναίκες στην αρχαιότητα ήταν κλεισμένες στο

σπίτι, παρουσιάζονται δεκαοχτώ πορτρέτα γυ-

ναικών που ζουν στην αγορά. Ανάμεσά τους η

δικαστίνα Ευθυμία, η παιδίατρος Φανοστράτη

και η πωλήτρια κορδελών Νικαρέτη. * * *

Ο εσωτερικός ανταγωνισμός δεν έχει όμως σχέ-

ση μόνο με την αντοχή των κλασικών αλλά και με τη σύγχρονη λογοτεχνία. Για παράδειγμα,

είναι μοναδική η παγκόσμια επιτυχία του μυθιστορήματος Μάθημα Ελληνικών της γνωστότερης Νοτιοκορεάτισσας συγγραφέως Χαν Γκανγκ, που κυκλοφορεί από τον Μάρτιο του

2022 και στα ελληνικά από τον Καστανιώτη, σε μετάφραση από τα κορεατικά της Αμαλίας

Τζιώτη. Σε αυτό το πανέξυπνο μυθιστόρημα

με θέμα τη γλώσσα και την επικοινωνία, η

νεαρή ηρωίδα που χάνει ανεξήγητα τη φωνή

της αποφασίζει να παρακολουθήσει μαθήματα

αρχαίων ελληνικών. Ο εκπαιδευτής της βιώνει

επίσης μια απώλεια, χάνει σταδιακά την όρασή

του. Η αφήγηση, που περνάει διαδοχικά από

την ηρωίδα στον ήρωα, γύρω από την απώλεια

της φωνής και της όρασης, μας βάζει μέσα στο

βαθύ πεδίο και στις διαφορετικές διαδρομές

της επικοινωνίας.

* * *

Αυτή η επικαιρότητα του συναρπαστικού

αρχαίου κόσμου δεν έχει καμία σχέση με τις

επικίνδυνες καρικατούρες τύπου Σπαρτιάτες. Μου κάνει, μάλιστα, μεγάλη εντύπωση το ότι διανοούμενοι και συγγραφείς που θεωρούνται αριστεροί, κεντρώοι, προοδευτικοί, φιλελεύθεροι, οτιδήποτε, παίρνουν μέρος ως

συνομιλητές σε τηλεοπτικά πάνελ με κεντρικούς καλεσμένους… Σπαρτιάτες. Υποτίθεται ότι τους αποκαλύπτουν και τους κοντράρουν.

Αλλά στην πραγματικότητα τούς προσφέρουν

άλλοθι και τους νομιμοποιούν στη δημόσια

σφαίρα και στον δημόσιο λόγο. Μου θυμίζει

παλιότερα πάνελ όπου υπόδικοι και άλλοι… -δικοι, συνομιλούσαν επί ίσοις όροις με υπουργούς, διανοούμενους κ.λπ. Αυτό μπορείς να το πεις και ξέπλυμα.

χαν γκανγκ Μάθημα Ελληνικών Εκδόσεις Καστανιώτη

δώ και μερικές ημέρες μού έχει κολ-

λήσει το «Barbie Girl» των Aqua από

τα ’90s. Ασυναίσθητα σκέφτομαι τους

στίχους του συνέχεια, σε σημείο που

γίνεται ενοχλητικό. Δεν λέει να φύγει από το

κεφάλι μου με τίποτα και για όλα φταίει η ται-

νία της Greta Gerwig με τη Margot Robbie

στον ομώνυμο ρόλο, που πρόκειται να κυκλο-

φορήσει σύντομα στους κινηματογράφους.

Για να είμαι ειλικρινής, ποτέ δεν πολυχώνε-

ψα το συγκεκριμένο κομμάτι όταν πρωτοβγήκε

το 1997. Προτιμούσα περισσότερο το βίντεο

στο οποίο η Lene Nystrom πραγματικά έμοια-

ζε με Barbie στη rave εκδοχή της. Καταδια-

σκέδαζα με την ειρωνεία του, ειδικά όταν της

τραβούσε και της έβγαζε το χέρι ο René Dif, που εμφανιζόταν ως ο καραφλός Κεν. Οι εκ-

φράσεις της θυμωμένης, υπέροχης Lene χωρίς

χέρι ήταν απίθανες. Όσοι έπαιζαν με κούκλες

όταν ήταν μικροί μπορούν να ταυτιστούν από-

λυτα. Ήταν τόσο ιδιοφυές όσο και θεοπάλαβο

και δεν υπήρχε περίπτωση να μη γίνει τεράστιο

χιτ. Είχε αυτόν τον ποπ eurotrash χαρακτήρα

που το έκανε ακαταμάχητο και ξεμπρόστιαζε

πετυχημένα τον μισογυνισμό που κρυβόταν

πίσω από την αισθητική της τελειότητας που

προμόταραν κούκλες όπως η Barbie. Επιπλέον,

το έκανε έξυπνα και είχε πλάκα.

Υπεύθυνος για τη δημιουργία του ήταν ο κι-

μπορντίστας του γκρουπ Soren Rasted που το

εμπνεύστηκε από έκθεμα αποτελούμενο από

κούκλες Barbie το οποίο είδε σε μια κιτς έκθε-

ση στη Δανία. Παρά την τεράστια επιτυχία του, οι Aqua αντιμετώπισαν προβλήματα. Έξι μήνες

μετά την κυκλοφορία του, η Mattel, η κατα-

σκευάστρια εταιρεία της διάσημης κούκλας, μήνυσε την MCA Records ότι σεξουαλικοποιεί

την Barbie, χαρακτηρίζοντάς την, εκτός των

άλλων, «ηλίθια ξανθιά γκόμενα». Δεν κέρδισε

τη μήνυση επειδή το τραγούδι θεωρήθηκε πα-

ρωδία, αλλά το CD του άλμπουμ του γκρουπ, «Aquarium», που περιείχε το κομμάτι κυκλο-

φόρησε με ένα αυτοκόλλητο που έγραφε «το

τραγούδι αποτελεί κοινωνικό σχόλιο, δεν προ-

ήλθε από τους κατασκευαστές της κούκλας και δεν έχει την έγκρισή τους».

Αυτό δεν εμπόδισε τους Aqua να πάνε με το κομμάτι στη Eurovision το 2001. Μέχρι σήμερα παραμένει ένα από τα πιο εμπορικά σινγκλ όλων των εποχών. Στο YouTube έχει ξεπεράσει τα 1 δισεκατομμύριο views. Και μπορεί να μη συμπεριλαμβάνεται αυτούσιο στο σάουντρακ της ταινίας, αλλά φαίνεται ότι η Mattel τούς συγχώρεσε, αφού μόλις κυκλοφόρησε ένα remake του «Barbie Girl» με τη Nicki Minaj και την Ice Spice.

Οι Aqua έκαναν το πιο διάσημο ίσως τραγούδι για την Barbie, αλλά άπειροι μουσικοί την έχουν μνημονεύσει κατά καιρούς –μόνο αυτή ή μαζί με τον Ken – στα κομμάτια τους, πολλές φορές από εκεί που δεν το περιμένεις και ορισμένες εντελώς σε στυλ «WTF?».

NICKI MINAJ

Η 40χρονη ράπερ έχει εμμονή με την Barbie από

τις αρχές της καριέρας της. Συχνά αυτοαποκαλείται

Barbie και εχει κάνει και το όνομά της τατουάζ στον

καρπό του δεξιού χεριού της. Είναι αμέτρητες

οι φορές που χρησιμοποιεί το όνομά της στους

στίχους της, ενώ τα πιο γνωστά της κομμάτια είναι

τα «Barbie Tingz» και «Barbie Dreams». Θα ήταν

αμαρτία, λοιπόν, να μη συμμετέχει στο σάουντρακ

της ταινίας – και το κάνει με ένα remix στο κλασικό

κομμάτι των Aqua. Fun fact: Τον άντρα της τον λένε

Κεν.

THE BUG

Δεν περίμενα ποτέ ότι θα πετύχαινα σε κομμάτι

ξανθά και έγραφε πειραματικά ποπ κομμάτια, όπως το «Su-Barbie-a» και το «Teen Idle» που δεν αναφέρει πουθενά την Barbie μεν, αλλά όταν διαβάσεις του στίχους του, δεν γίνεται να μην πάει το μυαλό σου στην κούκλα.

AVA MAX

Το 2020, η 29χρονη Αμερικανίδα κυκλοφόρησε το «Not your Barbie girl», στο οποίο τροποποιούσε τους στίχους του ορίτζιναλ κομματιού και τους έδινε ένα πιο φεμινιστικό vibe. «Not your Barbie girl, I’m livin’ in my own world / I ain’t plastic, call me classic / You can’t touch me there, you can’t touch my body / Unless I say so, ain’t your Barbie, no».

DOJA

CAT

Αν κάτι προσέχεις στο «Boss Bitch» της Doja Cat είναι ο στίχος με το πονηρό περιεχόμενο «You ain’t even here to party / Ken in the club, tryna pipe a Barbie». (Δεν είσαι εδώ για το πάρτι / Ο Κεν στο κλαμπ προσπαθεί να π...ει μια Barbie). To κομμάτι ήταν στο σάουντρακ του Birds of Prey, στο οποίο επίσης πρωταγωνιστούσε η Margot Robbie ως Harley Quinn.

DOLLY PARTON

Το 42ο άλμπουμ(!) της Dolly είχε τίτλο «Backwoods Barbie», ένα ροζ και φούξια εξώφυλλο και την ίδια να ποζάρει σαν κούκλα, παρά τα 62 της χρόνια. Κυκλοφόρησε το 2008 και έκανε παγκόσμια περιοδεία.

P!NK

Το έβδομο άλμπουμ της με τίτλο «Beautiful Trauma» που κυκλοφόρησε το 2017 περιέχει ένα κομμάτι με τον τίτλο «Barbies», μια τρυφερή μπαλάντα που αναφέρεται στην παιδική της ηλικία και στην εποχή που έπαιζε με κούκλες. Sweet!

IVAN GREKO

Πριν από τρία χρόνια, ο Ιvan Greco ράπαρε «Γύρω μου barbies, barbies, ζω σαν να είμαι ο Ken», που είναι ok, μέχρι που ξεκίνησε τα γνωστά κλισέ των Ελλήνων ράπερ και μέχρι να δεις το βίντεο, που μόνο Barbie δεν έχει τριγύρω του, και σίγουρα ο Ken θα είχε πρόβλημα. Βρε, Ιvan!

JAY-Z

«I’ve been sinnin’ since you been playin’ with Barbie and Ken and / You can’t change a player’s game in the 9th inning», ράπαρε ο Jay-Z στο «Ain’t no nigga», απευθυνόμενος στη 15χρονη τότε Foxy Brown, που έκανε το ντεμπούτο της με αυτό το κομμάτι.

«I’m a Barbie girl, in the Barbie world / Life in plastic, it’s fantastic».

NO DOUBT

Δεν υπήρχε περίπτωση η Gwen Stefani να μην είχε αναφερθεί στην Barbie σε κάποιο κομμάτι της, απλώς πρέπει να πάει κανείς πίσω στο 1998 και στους No Doubt για να βρει το όχι και τόσο γνωστό κομμάτι «Tragic Kingdom». Στο ρεφρέν του «Hey You» τραγουδάει «You’re just like my Ken and Barbie doll / You dress up, you play the game».

SHINEE

Tι θα ήταν αυτό το άρθρο αν δεν περιλάμβανε και μια κορεάτικη μπάντα. Στο κομμάτι τους «Retro» οι SHINee τραγουδάνε σε κάποιο σημείο για την Barbie και τον Ken. Δυστυχώς, το Google translate δεν μπορεί να μας βοηθήσει στη μετάφραση.

TOKIMONSTA

Η Tokimonsta ενώνει τις δυνάμεις της με τον Kool Keith στο «Force» κι εκείνος ραπάρει ότι έχει μεγαλώσει και προτιμά τον Robotron – σίγουρα δεν χρειάζεται να εξηγήσει τίποτα. «No time for explanation, for toys, we’re big boys / No Ken and Barbie, just Robotron coming up the turnpike».

Η ΡΟΖ Η ΒΟΥΤΥΡΆΤΗ, Η ΜΆΥΡΗ ΠΟΥ

ΤΗ ΛΈΝ Έ ΚΑΙ

ΧΟΝΤΡΟΚΆΤΣΆΡΗ, Η ΚΊΤΡΊΝΗ, Η ΜΙΚΡ Η ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΕΝΗΣ. ΈΙ Τ Έ

ΤΗΝ ΚΑΤΑΤΑ ΞΟΥΜ Έ

ΣΤΑ ΦΡΟΥ ΤΑ ΈΙ Τ Έ ΣΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚ Α , Σ Ι ΓΟΥΡΑ

Η ΝΤΟΜ ΑΤΑ ΈΧ Έ Ι ΠΕΡΊΣΣΟΤΕΡΆ

PERSONAL

από τη ζωη παρασιδη

φωτο: παρισ ταβιτιαν

ΓΕΥΣΗ

Σε αυτό το διαχρονικό ντιμπέιτ μεταξύ

βοτανολόγων και μαγείρων για το αν

τελικά είναι λαχανικό ή φρούτο, μικρή

σημασία έχει, νομίζω, η απάντηση. Αν

την πετύχεις καλή και νόστιμη, σου φτιάχνει το

τραπέζι. Με λίγο αλάτι ή βουτώντας τη στη θά-

λασσα μπορεί να αποτελέσει και ελαφρύ γεύμα

από μόνη της τις πολύ ζεστές μέρες του καλο-

καιριού. Στη γειτονική Ιταλία τη μετέτρεψαν σε

ναυαρχίδα της κουζίνας τους, σήμα κατατεθέν

τους και απόλυτο προϊόν τους, παρότι δεν είναι

το πιο παραδοσιακό τους υλικό· μέχρι τις αρχές

του 19ου αιώνα τη θεωρούσαν δηλητηριώδη

στην Ευρώπη. Αλλά και ελληνική κουζίνα χω-

ρίς ντομάτα δεν νοείται πια, την έχουμε κι εμείς

πολύ ψηλά.

Υπάρχουν άπειρα είδη ντομάτας, για την

ακρίβεια υπολογίζεται πως είναι πάνω από

10.000 οι ποικιλίες σε όλο τον κόσμο που προ-

έρχονται είτε από αρχαίους είτε από νεότερους

σπόρους. Προφανώς δεν καλλιεργούνται όλες

στην Ελλάδα, αλλά με μια γρήγορη βόλτα που

κάναμε σε μια βιολογική λαϊκή αυτή την εβδο-

μάδα πέσαμε πάνω σε τουλάχιστον έξι διαφο-

ρετικές, χώρια οι «απλές», οι υπαίθριες, κι έτσι

κάναμε μια λίστα-ωδή στον απόλυτο καρπό

του καλοκαιριού.

Η ΜΑΎΡΗ

ΚΑΤΣΑΡΗ

Ή «χοντροκατσαρή», όπως τη

λένε και στη Μεσσηνία. Εμείς

τη βρήκαμε από παραγωγό

από τη Λιβαδειά, που μας

εγγυήθηκε πως είναι πολύ

γλυκιά, και έλεγε αλήθεια.

«Να ξέρεις πως όποιος έχει δοκιμάσει, έχει πάθει σοκ», όπως είπε χαρακτηριστικά – το πουλούσε σωστά το προϊόν

του, που ήταν όμως και καλό. Aν έχετε συνη-

θίσει στις καλοβαλμένες, ολοστρόγγυλες και

κατακόκκινες ντομάτες, αυτή μπορεί να σας

κακοφανεί με την πρώτη ματιά, όμως η γεύ-

ση θα σας ανταμείψει αν δεν θέλετε πολλές

οξύτητες. Πρόκειται για μια παραδοσιακή και

αναρριχώμενη ποικιλία σε στυλ μπαντάλα, έχει

σάρκα αρωματική, «δεν βρίσκεις πολύ εύκολα

τον σπόρο ούτε εύκολα τον διαιωνίζεις». Μας

την πρότεινε για σαλάτα.

ΤΟ ΜΑΎΡΟ

ΝΤΟΜΑΤΙΝΙ

Έχει σκούρο κόκκινο, σχεδόν

μαύρο χρώμα, είναι πιο χοντρό

φλουδο από τα υπόλοιπα της

κατηγορίας του, είναι γλυκό

και πολύ αρωματικό, «θυμί-

ζει παλιά ντομάτα», όπως

είπε ο παραγωγός του από

τις Μοίρες Ηρακλείου την

ώρα που μας το έδινε: πρώ-

τα έπρεπε να το μυρίσουμε

και έπειτα να το φάμε. Το μαύ

ρο ντοματίνι περιέχει επτά φορές

περισσότερο λυκοπένιο απ’ όλες τις

άλλες ντομάτες, την ουσία που δίνει το κόκ-

κινο χρώμα στις ντομάτες, έχει χαρακτηριστεί

ως αντιοξειδωτική και αντικαρκινική και για να

την πάρετε από μια τυπική κόκκινη ντομάτα

πρέπει να είναι μαγειρεμένη.

ΤΟ ΚΙΤΡΙΝΟ

ΝΤΟΜΑΤΙΝΙ

Παίζει πολύ στη σαλάτα ντομάτα των νέων

εστιατορίων της Αθήνας που αντί να

μας σερβίρουν μόνο την τυπική

κόκκινη επιλέγουν πλέον να

σερβίρουν διαφορετικές ποι-

κιλίες. Το χρώμα του οφείλε-

ται σε μια μετάλλαξη ενός

από τα γονίδια της συνηθι-

σμένης ντομάτας, το οποίο

εμποδίζει την παραγωγή

του λυκοπενίου που υπάρχει

άφθονο στο μαύρο ντοματίνι.

Σίγουρα είναι το πιο φωτογενές

ντοματίνι, είναι νόστιμο, λιγότερο

όξινο από τα κόκκινα και πιο ήπιο στη

γεύση.

ΠΟΜΟΝΤΟΡΟ

Αν και οι Αζτέκοι αποκαλούσαν τον καρπό

«πρησμένο φρούτο», οι Ιταλοί, όταν κατάλα -

βαν ότι δεν πρόκειται για κάτι δηλητηριώδες,

ανέδειξαν τη νοστιμιά της και σχεδόν έστησαν

μια ολόκληρη κουζίνα πάνω της, δίνοντας στην ντομάτα ένα κάπως πιο ντελικάτο όνομα: την είπαν pomodoro, που πάει να πει χρυσό μήλο.

Κι αυτό γιατί οι πρώτες ποικιλίες που είχαν στα

χέρια τους ήταν κίτρινες. Εμείς εδώ λέμε πομοντόρο τις σφιχτές, χοντρόφλουδες, μεσαίου

μεγέθους και μακρόστενες ντομάτες που φέρ-

νουν σε αυγό, έχουν λίγα σπόρια και μπόλικη

σάρκα, είναι γλυκές και έχουν έντονο κόκκινο χρώμα – βρήκαμε κάποιες που καλλιεργούνται στην αρχαία Κόρινθο. Είναι ιδανικές για να φτιάξετε σπιτική σάλτσα. Δίνω και τη συνταγή για σάλτσα ντομάτας του Frank Prisinzano που ακολουθούμε στο δικό μας σπίτι. Αν δεν αντέχετε το πολύ σκόρδο, μην τη δοκιμάσετε.

• 10-13 σκελίδες σκόρδο ξεφλουδισμένες

• ½ έως 3/4 φλιτζάνι ελαιόλαδο έξτρα παρθένο ή περισσότερο, αν χρειαστεί

• 800 γραμμάρια φρέσκιες ντομάτες

• 2-3 κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένη ρίγανη

• 1/4 έως 1/2 φλιτζάνι φρέσκο μαϊντανό, και λίγο για γαρνίρισμα

• 3-4 φρέσκα φύλλα δάφνης

• Αλάτι

Βάλτε τις σκελίδες σκόρδου σε ένα μεγάλο, φαρδύ τηγάνι σε χαμηλή φωτιά και συνθλίψ-

τε τες με μια πρέσα πατάτας. Μετά από λίγα

λεπτά, προσθέστε το ελαιόλαδο και συνεχίστε

να συνθλίβετε το σκόρδο. Αφήστε το σκόρδο

να μαγειρεύεται μέχρι κάποια να αρχίσουν να

ροδίζουν στις άκρες.

Αν την πετύχεις καλή και

νόστιμη, σου

φτιάχνει το

τραπέζι. Με

λίγο αλάτι ή βουτώντας τη

στη θάλασσα

μπορεί να

αποτελέσει

και ελαφρύ

γεύμα από

μόνη της τις

πολύ ζεστές

μέρες του καλοκαιριού.

Προσθέστε ολόκληρες τις ντομάτες, αφού

έχετε αφαιρέσει τη φλούδα τους. Ανεβάστε τη

φωτιά σε μέτρια ένταση και φέρτε τη σάλτσα

σε βρασμό. Σε αυτό το σημείο, μπορείτε να

σπάσετε και να ανοίξετε τις ντομάτες με μια

ξύλινη κουτάλα ή να χρησιμοποιήσετε την

πρέσα της πατάτας για να τις πολτοποιήσετε.

Προσθέστε τη ρίγανη, τον φρέσκο μαϊντα-

νό και τα φύλλα δάφνης, ανακατέψτε τα και

αφήστε τη σάλτσα να βράσει μέχρι να φύγει

το περισσότερο νερό και να έχει γίνει πολτός.

Δοκιμάστε να προσθέστε λίγο αλάτι, αν θέλε-

τε. Αφαιρέστε τα φύλλα δάφνης. Σερβίρετε

τη σάλτσα πάνω στα μαγειρεμένα ζυμαρικά ή

ανακατέψτε τα. Γαρνίρετε με λίγο ψιλοκομμέ-

νο φρέσκο μαϊντανό και θρυμματισμένο κόκ -

κινο πιπέρι, αν θέλετε, και απολαύστε.

Η ΜΠΑΤΑΛΑ

Η μεγαλόκαρπη αυτή ντομάτα είναι η ποικι-

λία-σήμα κατατεθέν της Βραυρώνας. Καλλι -

εργείται στην περιοχή από τον 19ο αιώνα και

το παρατσούκλι που της έδωσαν προέρχεται

από το τουρκογενές «μπαταλής» που πάει να πει άχαρος, χονδροειδής. Το σχήμα της είναι χαρακτηριστικό, με έντονες ραβδώσεις, και όπως λέει και ο Στέλιος Χαρκιολάκης από το Μποστάνι στο Παγκράτι, ο μανάβης που εμπι-

στεύομαι εγώ (και μερικά από τα καλύτερα εστιατόρια της Αθήνας), «οι ραβδώσεις που έχει μια ντομάτα είναι ένα καλό κριτήριο για τις διαλέξετε, δύσκολα ντομάτα με ραβδώσεις

να μην είναι καλή».

Η ΡΟΖ

Παλιός σπόρος, ζαχαρωμένη, βουτυράτη, πιο

γλυκιά από μια κόκκινη, η ροζ ντομάτα κάνει

για σαλάτα, ιδανικά μπορεί-

τε να δοκιμάσετε να φτιά-

ξετε μια ιταλική caprese

με αυτήν, με μοτσαρέλα

και φύλλα (ή πέστο) βασι-

λικού. Είναι λεπτόφλουδη

και ευαίσθητη, οπότε προ-

σέξτε πώς θα τη μεταφέ -

ρετε, εμείς είχαμε κάποιες

απώλειες. Παρ’ όλα αυτά, ο

Ηρακλειώτης παραγωγός

μάς πρότεινε να τη στριμώ-

ξουμε καλά στο ταψί προκειμένου να μη δια-

λυθεί στο ψήσιμο, ώστε να φάμε «τα πιο γλυκά

γεμιστά». Εμείς βρήκαμε ηρακλειώτικη, από

τις Μοίρες κι αυτή.

Τις παραπάνω ποικιλίες ντομάτας τις βρήκα-

με στη αγορά βιοκαλλιεργητών στην Κηφι-

σιά (Κοκκιναρά 80) που αποτελεί και τη μεγα-

λύτερη της Αθήνας, ωστόσο μπορείτε να τις

βρείτε και στα πιο ενημερωμένα μανάβικα.

PERSONAL SHOPPER

Πετσέτα θαλάσσης Seawater.

Στα καταστήματα Intersport

GABBA

Πουκάμισο Ratter Linen. www.gabba.com

Sneakers Sportstyle. www.asicsgreeces. com

Ανδρικό T-Shirt με λογότυπο.

Στα πολυκαταστήματα attica

Καπέλο Jockey Classic Patch. www.vansgreece.gr

Smartwatch Watch 4 Pro.

Στα καταστήματα Public και στο www. public.gr

Laptop Zenbook S 13 OLED.

Στα καταστήματα Public και στο www. public.gr

Μαγιό μεσαίο ανδρικό. www.calvinklein.gr

ô Huawei

ô VANS

ö Asics

î Polo Ralph Lauren

õ Calvin Klein

î ASUS

î O’Neill

Με τι ασχολείσαι; Με λένε Masha, είμαι 21 χρονών και είμαι φωτογράφος και creative director. Επινοώ conceptual ιστορίες και τις ζωντανεύω σε fashion

φωτογραφίσεις καθώς και σε φωτογραφίσεις για μουσικούς.

Πώς θα χαρακτήριζες το στυλ σου; Δεν

νομίζω ότι έχω ένα ενιαίο στυλ, γιατί κά-

θε μέρα είμαι διαφορετική. Σήμερα θέλω

να φορέσω ένα όμορφο φούτερ με κου-

κούλα, αύριο θα νιώθω σαν ηρωίδα φιλμ

νουάρ και θα βγω με φόρεμα, κόκκινο

κραγιόν και τακούνια.

Ποιο είναι το πιο πολύτιμο item στην

ντουλάπα σου; Το vintage Chanel φό-

ρεμα της μητέρας μου. Το κληρονόμησε

από κάποιον προτού το παραδώσει σε μέ-

να, οπότε το εκτιμώ ακόμα περισσότερο, γιατί έχει ιστορία. Όταν το φοράω, θέλω

να κατακτήσω τον κόσμο.

Τι φοράς και πόσο κοστίζει; Φοράω έναν

λευκό κορσέ από τη νέα καλοκαιρινή

συλλογή της H&M (€30), ένα μοναδικό

κομμάτι της Ελληνίδας σχεδιάστριας

Eleni Kawada (€100), τα αγαπημένα μου

Converse sneakers (€95) και σκουλαρίκια

σχεδιασμένα από τον Collasy, τα οποία

είναι τα καλύτερα κοσμήματα που έχω

φορέσει ποτέ.

@romanovamashaaa

Tag Project Space (Βορεού 10, Μοναστηράκι)

KSENISTIS μαζί με την Κατερίνα Παπαβομβολάκη (PPAK), @itsppak

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

ΕΧΕΊΣ ΓΟΥΣΤΟ

Masha

Romanova Φωτογράφος

υγεία

Κείμενα & Επιμέλεια:

Αλεξία Σβώλου

Η αντίστροφη μέτρηση για τις διακοπές έχει ήδη αρχίσει. Πατάμε delete στα προβλήματα της καθημερινότητας και σαλπάρουμε για τον αγαπημένο μας προορισμό με το πρώτο καράβι. Όλο το νησί γίνεται ένα βότσαλο στα πόδια μας και τα μόνα που χρειαζόμαστε είναι η τσάντα θαλάσσης, μια ξαπλώστρα, μια ομπρέλα παραλίας, την καλύτερή μας διάθεση, καλή παρέα και τη LiFO, τον προσωπικό μας σύμβουλο υγείας και ευεξίας, για να ξεκινήσουμε τις διακοπές μας χωρίς απρόοπτα. Είμαστε, λοιπόν, έτοιμοι να φύγουμε για μικρές και μεγάλες αποδράσεις, να γεμίσουμε τις μπαταρίες μας, να μαυρίσουμε με ασφάλεια, να κολυμπήσουμε, να περπατήσουμε εκεί που σκάει το κύμα, να απολαύσουμε τα πιο ειδυλλιακά ηλιοβασιλέματα, να πιούμε κοκτέιλ, να διασκεδάσουμε με την ψυχή μας μαζί με την οικογένειά μας και τους φίλους μας. Αφήνουμε πίσω μας όσα (πρωτόγνωρα) ζήσαμε τα τελευταία τρία χρόνια και σοφότεροι, πιο συνειδητοποιημένοι, πιο έμπειροι πια παίρνουμε τον δρόμο της απόδρασης, γνωρίζοντας πως σε κάθε μας βήμα παραμονεύουν κίνδυνοι, ορατοί και αόρατοι. Γιατί έτσι είναι η ζωή, ποτέ δεν θα είναι risk-free. Όμως αυτό δεν μας τρομάζει, γιατί στα χρόνια που πέρασαν πέσαμε στα βαθιά, κολυμπήσαμε σε αχαρτογράφητα νερά και τα καταφέραμε.

Συνειδητοποιήσαμε στην πράξη ότι το πιο ανεκτίμητο αγαθό είναι η υγεία και πως είναι καλύτερο να προλαμβάνουμε τα «ατυχήματα» από το να τρέχουμε να τα διορθώσουμε.

Ξεκινάμε το ταξίδι διαβασμένοι και ενημερωμένοι, παίρνουμε μαζί

μας τα απολύτως απαραίτητα και αφήνουμε πίσω το άγχος και τις υποχρεώσεις.

Καλές και ξέγνοιαστες βουτιές!

2023

ε έναν κόσμο όπου όλα αλλάζουν

με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ο κώδικας

του καλοκαιριού μένει σταθερός

και αναλλοίωτος και αποτυπώνεται

σε τρεις λέξεις: ήλιος, θάλασσα, αμ-

μουδιά. Απόλυτος πρωταγωνιστής

της εποχής και των διακοπών μας, ο ήλιος. Ανα-

ντικατάστατη πηγή ενέργειας και ευεξίας, είναι

ο καλύτερος σύμμαχος για την υγεία χάρη στην

αντιφλεγμονώδη και αντικαταθλιπτική δράση

του, καθώς μας βοηθά να ξεπεράσουμε όσα μας

στενοχωρούν και μας καταβάλλουν. Όμως ταυ-

τόχρονα, όπως κάθε φίλος, μπορεί υπό προϋπο-

θέσεις να δείξει το εχθρικό του πρόσωπο, γι’ αυτό

χρειάζεται προσοχή, ώστε να μπορέσουμε να τον

χαρούμε χωρίς απρόοπτα, παντού.

Γιατί ο ήλιος μάς φτιάχνει τη διάθεση, φωτίζει

τη σκέψη μας, «πυροδοτεί» τη σύνθεση βιταμίνης

D στον οργανισμό, αλλά ταυτόχρονα γερνά πρό-

ωρα την επιδερμίδα, την αφυδατώνει και προκα-

λεί δερματικό καρκίνο, όταν δεν λαμβάνουμε τα

προβλεπόμενα μέτρα προστασίας. Γι’ αυτό από

την τσάντα της παραλίας δεν πρέπει ποτέ να λεί-

πει το must have καλλυντικό του καλοκαιριού, το

αντηλιακό, όπως και το καπέλο, τα γυαλιά ηλίου

και η πετσέτα της θάλασσας. Αφήνουμε πίσω μας

τους αστικούς μύθους που ισχυρίζονται πως το

αντηλιακό δεν μας επιτρέπει να μαυρίσουμε, για-

τί στην πραγματικότητα το αντηλιακό απλώς δεν

μας αφήνει να καούμε – το πόσο θα μαυρίσουμε

εξαρτάται από τον φωτότυπο της επιδερμίδας

μας! Αν λοιπόν έχουμε ανοιχτό φωτότυπο, δηλα-

δή πολύ λευκή επιδερμίδα, χρειαζόμαστε αντη-

λιακό με υψηλό δείκτη SPF, αλλιώς θα καούμε

και τα επαναλαμβανόμενα ηλιακά εγκαύματα

αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος

(δερματικού καρκίνου) στην ενήλικη ζωή, ειδι-

κά αυτά που προέκυπταν με υψηλή συχνότητα

στην παιδική και στην εφηβική ηλικία. Αν, από

την άλλη, έχουμε σκούρο φωτότυπο, σταρένιο

δέρμα, μπορούμε να επιλέξουμε ένα αντηλιακό με

χαμηλότερο δείκτη προστασίας SPF όταν θα έχου-

με ήδη μαυρίσει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα

βγαίνουμε στον ήλιο χωρίς καθόλου αντηλιακό.

Επίσης, επειδή τα περισσότερα μελανώματα

δημιουργούνται σε προϋπάρχοντες σπίλους (δερματικές ελιές), τους ελέγχουμε και επικοινωνούμε με τον δερματολόγο αν αλλάξουν εμφάνιση, χρώμα, μέγεθος, όρια ή αν δούμε οποιοδήποτε έκκριμα (ματώσουν ή βγάλουν υγρό).

Το ιδανικό αντηλιακό προϊόν έχει ευρύ φάσμα προστασίας έναντι των UVA και των UVB ακτίνων, καθώς και τα δύο ήδη ακτινοβολίας εμπλέκονται

στην εμφάνιση του καρκίνου του δέρματος. Επί-

σης, πρέπει να προσφέρει αντηλιακή και αντιο-

ξειδωτική προστασία, γιατί η ηλιακή ακτινοβολία

σε συνδυασμό με τους ατμοσφαιρικούς ρύπους

δημιουργούν ελεύθερες ρίζες που είναι «τοξικές»

για το δέρμα και για τον οργανισμό εν γένει. Ο δεί-

κτης SPF που αναγράφεται στη συσκευασία του

αντηλιακού δείχνει πόσο χρόνο μπορούμε να κά-

τσουμε στον ήλιο χωρίς να καούμε, αρκεί να τον

πολλαπλασιάσουμε με το διάστημα που χρειάζε-

ται η επιδερμίδα μας για να κοκκινίσει όταν είμα-

στε στον ήλιο χωρίς αντηλιακό. Έτσι, εάν έχουμε

επιλέξει ένα αντηλιακό με SPF 20 και το δέρμα μας

κοκκινίζει μετά από 10 λεπτά έκθεσης στον ήλιο,

τότε, έχοντας απλώσει το αντηλιακό, μπορούμε

να καθίσουμε στον ήλιο 200 λεπτά και να μην κα-

ούμε. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε πως όποιος

αριθμός και αν προκύψει από τον παραπάνω πολ-

αντηλιακήπροστασία

Η αντηλιακή προστασία

είναι το Α και το Ω για

ξέγνοιαστες διακοπές. Για

να μη γίνουμε σαν αστακοί,

να μην πάθουμε ηλίαση

και να μην κινδυνέψουμε

από δερματικό καρκίνο

(κάποια στιγμή στη ζωή μας)

δεν ξεχνάμε το τρίπτυχο

αντηλιακό - καπέλο - γυαλιά

σε κάθε μας εξόρμηση στο

νησί ή στο βουνό.

λαπλασιασμό, κάθε αντηλιακό μετά από δύο έως

δυόμισι ώρες απαιτεί ανανέωση, καθώς τα φίλτρα

καθίσταται ανενεργά μετά την πάροδο αυτού του

διαστήματος.

Στον ήλιο επίσης πρέπει να φοράμε καπέλο και

γυαλιά με ειδικούς απορροφητικούς ή ανακλα-

στικούς φακούς για να προστατέψουμε τα μάτια

μας από την ακτινοβολία. Μεγαλύτερη προστασία

χρειάζονται τα παιδιά, τα οποία έχουν ευαίσθη-

τη επιδερμίδα και δεν προστατεύονται ακόμα

από τον μηχανισμό παραγωγής μελανίνης των

μελανοκυττάρων του δέρματος. Επιπλέον, όταν

είμαστε εκτεθειμένοι στον ήλιο αποφεύγουμε να φοράμε αρώματα ή να χρησιμοποιούμε αλοιφές με κορτιζόνη γιατί δημιουργούν σκουρόχρωμες

κηλίδες το δέρμα. Μετά τον ήλιο, καλό είναι να χρησιμοποιούμε after sun προϊόντα σε μορφή

τζελ, γαλακτώματος ή αντιοξειδωτικών νερών σε σπρέι που δροσίζουν και καταπραΰνουν το δέρμα και προσφέρουν αντιοξειδωτική προστασία από

τη φθορά που προκαλούν ο ήλιος και οι ελεύθερες ρίζες.

Όταν ο ήλιος αρχίζει να δύει, μπορούμε να απο-

λαύσουμε τη βόλτα μας στην παραλία, στο βουνό, στην εξοχή ή στην πόλη χωρίς αντηλιακό, ώστε το δέρμα μας να συνθέσει την απαιτούμενη ποσότητα βιταμίνης D, καθώς οι έρευνες δείχνουν πως, παρότι ζούμε σε ηλιόλουστη χώρα, το 67% του

πληθυσμού στην Ελλάδα, ειδικά οι μικρές και οι

μεγάλες ηλικίες, παρουσιάζει έλλειψη ή ανεπάρ-

κεια βιταμίνης D. Χρειάζονται περίπου 15 λεπτά

έκθεσης στον ήλιο με ακάλυπτο δέρμα και χωρίς

αντηλιακό για να γίνει η σύνθεση της απαιτούμε-

νης ποσότητας.

Η βιταμίνη D, που λέγεται και «βιταμίνη του

ήλιου», συντίθεται με τη βοήθεια της ηλιακής

ακτινοβολίας από την προβιταμίνη της και είναι

απαραίτητη για την ενδυνάμωση του σκελετού,

την υγεία των οστών και την εύρυθμη λειτουργία

του ανοσοποιητικού συστήματος. Έρευνες δεί-

χνουν ότι η ήπια άσκηση σε ανοιχτό χώρο τις ώρες

της ηλιοφάνειας είναι πολύ πιο ωφέλιμη από την άσκηση σε κλειστό χώρο, γιατί έτσι συνδυάζονται

η καρδιο-αναπνευστική τόνωση και η βελτίωση

της φυσικής κατάστασης με την ψυχοθεραπευ-

τική δράση του ήλιου και την παραγωγή βιταμί-

νης D. Συνεπώς, το μήνυμα των ειδικών είναι να

χαιρόμαστε τον ήλιο με μέτρο, σύνεση και την

κατάλληλη αντηλιακή προστασία που επιβάλλει

εξατομικευμένα σε κάθε άνθρωπο ο φωτότυπός

του, και να μην ξεχνάμε ότι στην παραλία παρα-

μονεύουν και οι κίνδυνοι της ηλίασης, της αφυδάτωσης και της θερμοπληξίας. Φροντίζουμε να

μην κοιμηθούμε κάτω από τον ήλιο ούτε κάτω

από την ομπρέλα, γιατί η σκιά μετατοπίζεται όσο

περνάει η ώρα, και δεν αφήνουμε παιδιά, ηλικιω-

μένους και κατοικίδια εκτεθειμένα στον ήλιο για

μεγάλο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, το καλοκαίρι

δεν τους αφήνουμε ούτε για ένα δευτερόλεπτο

μέσα στο αυτοκίνητο, γιατί ο κίνδυνος της θερμο-

πληξίας σε αυτή την περίπτωση είναι τεράστιος.

υγεία

υγεία Σ

2023

την άμμο της παραλίας δεν χτί -

ζουμε μόνο παλάτια και κάστρα!

Περπατάμε, τρέχουμε, κάνουμε

γυμναστική, παίζουμε beach-

volley και ρακέτες. Περνάμε το

μεγαλύτερο μέρος των διακοπών

μας πάνω σε αυτήν, κάτω από την ομπρέλα ή

στην ευεργετική σκιά ενός δέντρου. Το περπά-

τημα στην αμμουδιά, εκεί που σκάει το κύμα,

είναι μία από τις καλύτερες ασκήσεις, καθώς η

εύπλαστη επιφάνειά της προσφέρεται για την

καταπολέμηση των συμπτωμάτων των βαριών

και κουρασμένων ποδιών και της πλατυποδίας,

ενώ κάθε βόλτα στην άμμο, όταν δεν καίει, είναι

σαν μια δωρεάν συνεδρία ρεφλεξολογίας, την

οποία κάνουμε δώρο στον εαυτό μας. Επιπλέον,

σε ορισμένες παραλίες το μείγμα κρυσταλλικής

ή πηλώδους άμμου και αλατιού εμπλουτισμένου

με μέταλλα και αμέταλλα στοιχεία, ιώδιο και άλ-

λα ευεργετικά συστατικά του θαλασσινού νερού

κάνει εξαιρετικό πίλινγκ στο σώμα.

Όμως η άμμος κρύβει και παγίδες. Για πα-

ράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει μυκητιάσεις,

γι’ αυτό πρέπει πάντα να καθόμαστε σε καθα-

ρή, στεγνή πετσέτα. Το ίδιο ισχύει και για την

ξαπλώστρα της παραλίας, στην οποία έχουν

ξαπλώσει πολλοί άλλοι πριν από εμάς. Οι μυκη-

τιάσεις αφορούν κυρίως τα πόδια και τα νύχια (ονυχομυκητιάσεις), καθώς το πιο ευαίσθητο

σημείο στο σώμα μας είναι οι πτυχές μεταξύ

των δαχτύλων των ποδιών. Εκτός της άμμου, γι’

αυτό ενοχοποιούνται τα κλειστά παπούτσια και ο

ιδρώτας στο πέλμα, γι’ αυτό προτιμάμε σανδάλια

το καλοκαίρι, αερίζουμε τα παπούτσια καλά, δεν

φοράμε δεύτερη φορά ιδρωμένα παπούτσια και

πετάμε αμέσως για πλύσιμο τις χρησιμοποιημέ-

νες κάλτσες. Και κάτι ακόμα: για την προστασία

από τους μύκητες (πόδι του αθλητή) αλλά και

από τις πτώσεις, φοράμε πάντα αντιολισθητικές

σαγιονάρες σε πισίνες, spa, summer camps και

αθλητικούς χώρους. Οι μυκητιάσεις αφορούν

και την περιοχή των γεννητικών οργάνων, γι’

αυτό δεν φοράμε με τις ώρες το βρεμένο μαγιό,

αλλά αλλάζουμε, και δεν καθόμαστε σε κοινό-

χρηστες επιφάνειες, χωρίς πετσέτα. Στις διακο-

πές παραμονεύουν κι άλλοι κίνδυνοι, όπως κολ-

πίτιδες, ουρολοιμώξεις, και προστατίτιδες που

μπορούν να μας βάλουν σε περιπέτειες, καθώς

έχουν την κακή συνήθεια να υποτροπιάζουν.

Άρα, καλό είναι να μην γίνει η… αρχή!

Επίσης, στην άμμο μπορεί να είναι θαμμένα

αιχμηρά αντικείμενα που ενδέχεται να προκα-

λέσουν τραυματισμούς. Ειδικά οι άνθρωποι

που έχουν σακχαρώδη διαβήτη δεν πρέπει να

εκτεθούν σε μια τέτοια κατάσταση, επειδή ο

διαβήτης καταστρέφει τα μικρά και τα μεγάλα

αγγεία του σώματος και ευνοεί τη δημιουργία

ελκών (πληγών) που δεν κλείνουν εύκολα και

μπορεί στη συνέχεια να μολυνθούν. Το ακόμα

πιο επικίνδυνο είναι ότι οι συγκεκριμένοι ασθε-

νείς έχουν διαβητική νευροπάθεια, που σημαίνει

ότι δεν αντιλαμβάνονται το αίσθημα του πόνου

όταν πατήσουν κάποιο αιχμηρό αντικείμενο και

πληγωθούν. Σε αυτή την περίπτωση τα τραύμα-

τά τους είναι ύπουλα, γιατί μπορεί να περάσουν

απαρατήρητα. Προς αποφυγή όλων αυτών, δεν

πρέπει να περπατούν ξυπόλυτοι.

Τα παιχνίδια στην άμμο είναι high adrenaline,

πολύ διασκεδαστικά και εξασφαλίζουν εκπλη-

κτικό μαύρισμα, αλλά είναι πιθανό να μας αφή-

σουν «προίκα» ένα διάστρεμμα στον αστράγαλο

ή

αυτήν τη βλάβη στο μπράτσο που όλοι γνωρί

ζουμε ως «ο αγκώνας του τενίστα». Τα διαστρέμ

ματα είναι πιο συχνά στο beach volley και στις

ρακέτες και αν συμβούν επιβάλλεται να βάλουμε

αμέσως πάγο για να σταματήσουμε το οίδημα

και να δέσουμε το πονεμένο μέλος με επίδεσμο

σωστά, ούτε πολύ σφιχτά ούτε χαλαρά. Τα σο-

βαρά διαστρέμματα χρειάζονται ιατρική παρα-

κολούθηση, ενώ όλες οι κακώσεις των χεριών

πρέπει να αντιμετωπίζονται εγκαίρως για να μην

εξελιχθούν σε κάτι σοβαρότερο. Επειδή σε αρ-

κετές περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να πάρουμε αντιφλεγμονώδη, πρέπει πάντα να ρωτάμε τους

ειδικούς γιατί, όπως συμβαίνει με όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα, έτσι και αυτών η αλόγιστη χρήση κρύβει κινδύνους για την υγεία. Στην παραλία, όμως, εκτός από δικαιώματα, έχουμε και υποχρεώσεις! Δεν αφήνουμε πίσω μας απορρίμματα (π.χ. πλαστικά ή γυάλινα μπουκάλια, κουτάκια αναψυκτικών και φαρμακευτικές μάσκες μιας χρήσης, έναν από τους βασικότερους ρύπους του πλανήτη, μετά την

τρίχρονη πανδημία του κορωνοϊού), δεν σβή-

νουμε ούτε θάβουμε τα τσιγάρα (που κακώς κα-

πνίζουμε) στην άμμο, γιατί τα φίλτρα των τσιγάρων είναι ο βασικότερος ρυπαντής του πλανήτη και καταλήγουν στο στομάχι των θαλάσσιων ειδών, δηλητηριάζοντας τόσο τα ίδια όσο και ολόκληρη την τροφική αλυσίδα. Απολαμβάνουμε

τη θάλασσα και την αμμουδιά παρέα και με το

αγαπημένο μας κατοικίδιο, χωρίς να ενοχλούμε τους άλλους ανθρώπους και μαζεύουμε τις

ακαθαρσίες του.

Επίσης, βοηθάμε να διατηρηθεί η άνετη πρόσβαση στις ειδικές θαλάσσιες ράμπες για ΑμεΑ.

Η θάλασσα, η κολύμβηση και η ευεργετική επα-

φή με το νερό είναι για όλους τους ανθρώπους

και όλα τα πλάσματα του κόσμου μας, χωρίς διακρίσεις.

Vamos στην

Όλοι έχουμε παίξει, ξαπλώσει και περπατήσει

στην άμμο που κρύβει κοχύλια, βότσαλα, θησαυρούς αλλά και μύκητες, αιχμηρά

αντικείμενα και άλλους κινδύνους. Vamos για

διακοπές με προσοχή

λοιπόν, ώστε να έχουμε τον κόσμο στα (καλλίγραμμα και υγιή) πόδια μας!

ΚΑΛΥΤΈ ΡΟΣ ΥΠΝΟΣ, ΤΟΝΩΣΗ, ΈΥ Έ ΞΙΑ ΚΑΙ

ΈΣΩΤΈ ΡΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Μ Έ ΤΗ

ΒΟΗΘ Έ ΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΦΑΡΜΑΚ ΈΥΤΙΚΗΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ

Πώς το Night Τime της TIKUN

με έκανε να ξαναβρώ τον ύπνο και την ηρεμία μου.

ι μικρές ή μεγαλύτερες διαταραχές υγείας της καθημερινότητας

υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής μας και υπονομεύουν την παραγωγικότητά μας. Εγώ, για παράδειγμα, συχνά υποφέρω από διατα-

ραχές ύπνου και έλλειψη ευεξίας και ισορροπίας, ενώ νιώθω το άγχος να με

κυριεύει κατά περιόδους. Συζήτησα το πρόβλημά μου με τον φαρμακοποιό μου κι εκείνος μου πρότεινε να δοκιμάσω τις υπογλώσσιες σταγόνες CBD (κανναβιδιόλη) και να αξιολογήσω την επίδρασή τους στη βελτίωση όχι μόνο

της λειτουργικότητας αλλά και της καθημερινότητάς μου.

Έτσι κι έγινε. Με ζητούμενο την αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου και

τη διάρκειά του ενημερώθηκα εφ’ όλης της ύλης για τα φυτοκανναβινοειδή

και την ωφέλειά τους στην υγεία. Ο φαρμακοποιός μού εξήγησε την ευερ-

γετική δράση τους στη θεραπεία του χρόνιου πόνου στους ενήλικες, στη βραχυπρόθεσμη βελτίωση του ύπνου σε άτομα με διαταραχές ύπνου, στις αγχώδεις διαταραχές, στην ινομυαλγία, στον χρόνιο πόνο και στη θεραπεία

ανθεκτικών μορφών επιληψίας.

Όπως έμαθα, τα κανναβινοειδή, που απομονώνονται από το φυτό της κάνναβης, χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Η χορήγησή τους μέσω σύγχρονων

φαρμακευτικών προϊόντων σαν αυτά της TIKUN που βρίσκουμε στο ράφι του φαρμακείου συμβάλλει στη βελτίωση του ύπνου, στη σωματική και ψυχική ευεξία και στη διατήρηση της ισορροπίας του οργανισμού.

Αναζητώντας, λοιπόν, όλα αυτά, δοκίμασα το προϊόν Night Τime της TIKUN. Αμέσως είδα μεγάλη διαφορά στις αντοχές και τη λειτουργία του

οργανισμού μου και, συνεπώς, στην ποιότητα της ζωής μου. Ο καλός ύπνος

είναι το Α και το Ω για την υγεία και μέσα από τη χρήση του Night Τime TIKUN

άρχισα ξανά να τον απολαμβάνω όπως όταν ήμουν παιδί.

Ο φαρμακοποιός με ενημέρωσε πως ο τρόπος δράσης αυτών των προϊόντων συνδέεται με τη λειτουργία του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος, το οποίο λειτουργεί ως ρυθμιστής της ομοιόστασης του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς τα φυτοκανναβινοειδή έρχονται να ενισχύσουν τη δράση του. Τα συστατικά αυτά αλληλεπιδρούν με τους υποδοχείς και κατ’ αυτόν τον τρόπο ενεργοποιούν μηχανισμούς αποκατάστασης της ομοιόστασης και της οργανικής ισορροπίας.

Τα προϊόντα αυτά είναι πολύ εύκολα στη χρήση, χορηγούνται σε μορφή υπογλώσσιων σταγόνων, δηλαδή ανταποκρίνονται στις ξεχωριστές ανάγκες κάθε ασθενούς. Ένα προϊόν που προέρχεται από το «οπλοστάσιο» της φύσης, είναι γνωστό εδώ και χιλιάδες χρόνια, διαθέτει σήμερα μια σύγχρονη φαρμακο-κινητική μορφή που το βοηθά να απελευθερώσει το μάξιμουμ των δυνατοτήτων του, είναι εύκολο στη χρήση και τα αποτελέσματά του εμφανή στη βελτίωση της ποιότητας ζωής – τι άλλο να ζητήσεις; Α, ναι, να προσθέσω πως μέχρι να πεις TIKUN, έχεις κοιμηθεί.

Τα προϊόντα αυτά είναι πολύ εύκολα στη χρήση, χορηγούνται σε μορφή υπογλώσσιων σταγόνων, δηλαδή ανταποκρίνονται στις ξεχωριστές ανάγκες κάθε ασθενούς.

Της Αλεξίας Σβώλου

ι αυτό το μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας μιλά στη LIFO ο καθηγητής Παθολογίας -Γαστρεντερολογίας της Ιατρι-

κής Σχολής του ΕΚΠΑ και διευθυντής της Πανεπιστημια-

κής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό», Γεώρ-

γιος Β. Παπαθεοδωρίδης. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, πέρα από

την ανάγκη για περισσότερη ενημέρωση των πολιτών, απαιτείται

η ευαισθητοποίησή τους όσον αφορά τις προληπτικές εξετάσεις

Γεώργιος Β.

που εξασφαλίζουν την έγκαιρη διάγνωση και παράλληλα η κατα-

πολέμηση του στίγματος που συνοδεύει τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τις παθήσεις που μπορούν να μεταδοθούν

με τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών και τα νοσήματα

που έχουν υψηλό επιπολασμό σε πληθυσμούς προσφύγων και μεταναστών. Συχνά το στίγμα έχει πιο βαριά σκιά από την ίδια

την ασθένεια και σε αντίθεση με τους ιούς της ηπατίτιδας είναι

Eξαιτίας αυτών των περιστατικών θυμηθήκαμε τον όρο «ηπατίτιδα». Στην πραγματικότητα, όμως, οι πολύ πιο συχνές και γνωστής αιτιολογίας ηπατίτιδες, που είναι ιογενούς προέλευσης, δεν μας ξέχασαν ποτέ και τα στατιστικά τους εξακολουθούν να προκαλούν πονοκέφαλο στις Υγειονομικές Αρχές. Υπάρχουν 5 ιοί ηπατίτιδας και σε αυτούς περιλαμβάνονται οι ιοί της ηπατίτιδας Β και της ηπατίτιδας D που προκαλούν χρόνια ιογενή ηπατίτιδα. Πρόκειται για σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως γιατί προσβάλλει μεγάλο μέρος του πληθυσμού, μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, έχει σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα και απαιτεί ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

ΗΠΑΤΊΤΙΔΑ Β

Πανεπιστημιακής

πολύ πιο δύσκολο να «εκριζωθεί», καθώς η αλλαγή νοοτροπίας και η καταπολέμηση στερεοτύπων του παρελθόντος είναι μια μακροχρόνια διαδικασία. Στα θετικά της όλης ιστορίας είναι το γεγονός πως υπάρχουν καινοτόμες θεραπείες που μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτά τα σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας, αρκεί να είμαστε ενημερωμένοι και να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ιογενείς ηπατίτιδες μάς αφορούν όλους, όπως άλλωστε κάθε χρόνιο νόσημα. Η καταπολέμηση των μορφών της ηπατίτιδας και η ισότιμη πρόσβαση όλων των ασθενών στις υπάρχουσες θεραπείες αποτελεί στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και περιλαμβάνεται στην 63η διακήρυξη του Οργανισμού.

Τα τελευταία χρόνια οι ηπατίτιδες ήρθαν έντονα στην επικαι-

ρότητα μέσα από το σύνδρομο της οξείας ηπατίτιδας άγνω-

στης αιτιολογίας στα παιδιά που καταγράφηκε την εποχή του Covid-19, πλήττοντας κυρίως παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών.

Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 200.000 άτομα με χρόνια ηπατίτιδα Β, κυρίως ενήλικες, αφού τα παιδιά και οι σημερινοί έφηβοι έχουν προστατευθεί μέσω του υποχρεωτικού εμβολιασμού των βρεφών που ξεκίνησε στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1990. Ταυτόχρονα, όμως, τις τελευταίες δεκαετίες η είσοδος στη χώρα μας μεταναστών από χώρες υψηλού επιπολασμού για ηπατίτιδα B έχει αυξήσει τους αριθμούς ασθενών που προσέρχονται στα ηπατολογικά ιατρεία.

ΗΠΑΤΊΤΙΔΑ D Η ηπατίτιδα D είναι ένα ειδικό σοβαρό πρόβλημα που αφορά μόνο ασθενείς με ηπατίτιδα Β. Οι χρόνιες ηπατίτιδες Β και D είναι ύπουλες, αφού για χρόνια οι ασθενείς δεν εμφανίζουν συμπτώματα, επομένως δεν κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις ώστε να διαγνώσουν τη νόσο. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι το ήπαρ δεν καταστρέφεται σταδιακά, με το ενδεχόμενο της κίρρωσης να είναι περισσότερο από ορατό. Ακόμη και οι ασθενείς με κίρ-

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓ Έ ΙΑΣ, ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΝΤΙΜ ΈΤΩΠΙΣΤΟΥΝ

ρωση, όμως, μπορεί να μην έχουν συμπτώματα για λίγα χρόνια, με αποτέλεσμα η νόσος να επιδεινώνεται συνεχώς μέχρι τελικά να εμφανιστούν οι κλινικές επιπλοκές της μη αντιρροπούμενης

κίρρωσης (ασκίτης, κιρσορραγία, εγκεφαλοπάθεια, ίκτερος).

Όλοι οι ασθενείς με κίρρωση έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο ήπατος. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις μεταμοσχεύσεις ήπατος, η κίρρωση και ο καρκίνος ήπατος είναι οι συχνότερες αιτίες θανάτου των ασθενών αυτών.

ΚΙΡΡΩΣΗ & ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΗΠΑΤΟΣ

Η εξέλιξη προς κίρρωση και καρκίνο ήπατος είναι συχνότερη

και ταχύτερη σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β και D παρά σε αυτούς που πάσχουν μόνο με χρόνια ηπατίτιδα Β. Γενικώς, η

χρόνια ηπατίτιδα Β και D είναι η πιο ταχέως εξελισσόμενη μορφή χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας, γι’ αυτό οι περισσότεροι ασθενείς βρίσκονται ήδη σε προχωρημένα στάδια ηπατικής νόσου και συχνά σε κίρρωση κατά την αρχική τους διάγνωση.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Η δυσμενής εξέλιξη της χρόνιας ηπατίτιδας Β ή Β και D μπορεί να ανασταλεί και η ηπατική νόσος να βελτιωθεί με τις κατάλληλες σύγχρονες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Στη χρόνια ηπατίτιδα Β χρησιμοποιούνται από ετών κυρίως η τενοφοβίρη ή εντεκαβίρη (καλά ανεκτά αντιικά φάρμακα, συνιστάται η λήψη ενός δισκίου την ημέρα για αρκετά έτη) που επιτυγχάνουν ύφεση της νόσου

σχεδόν σε όλους τους ασθενείς, ενώ σπάνια χρησιμοποιείται η

πεγκυλιωμένη ιντερφερόνη-άλφα (υποδόρια ένεση μία φορά

την εβδομάδα για 48 εβδομάδες) που επιτυγχάνει μακροχρόνια

ανταπόκριση σε ποσοστό 25-30% των ασθενών. Για τη χρόνια

ηπατίτιδα D παλιότερα υπήρχε μόνον η επιλογή της πεγκυλιωμέ-

ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

Στο πλαίσιο του Ετήσιου Πανευρωπαϊκού Ηπατο-

λογικού Συνεδρίου που διεξήχθη στη Βιέννη από

την Ευρωπαϊκή Ηπατολογική Εταιρεία (European Association for the Study of Liver, EASL) η χώρα

μας απέσπασε μία ακόμα διάκριση με το βραβείο EASL Recognition Award 2023 που απονεμήθηκε

στις 23 Ιουνίου στον καθηγητή Παθολογίας - Γαστρεντερολογίας και διευθυντή της Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και της Μονάδας Μεταμόσχευσης Ήπατος στο ΓΝΑ «Λαϊκό», Γεώργιο Παπαθεοδωρίδη. Πρόκειται για τη μέγιστη διάκριση στην Ηπατολογία στον ευρωπαϊκό χώρο.

Η καταπολέμηση των μορφών της ηπατίτιδας και η ισότιμη πρόσβαση όλων των ασθενών στις υπάρχουσες θεραπείες αποτελεί στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και περιλαμβάνεται στην 63η διακήρυξη του Οργανισμού.

νης ιντερφερόνης-άλφα, που όμως είχε συχνά παρενέργειες και αντενδείξεις (δεν μπορεί να δοθεί σε ασθενείς με προχωρημένη ηπατική νόσο) και περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Το 2020

έλαβε έγκριση στην Ευρώπη για θεραπεία χρόνιας ηπατίτιδας Β και D ένα νέο φάρμακο, το bulevirtide, με πρωτοποριακό τρό-

πο δράσης και αναστολή εισόδου στα ηπατοκύτταρα των ιών

ηπατίτιδας Β και D. Τόσο στις εγκριτικές μελέτες όσο και στην κλινική πράξη η θεραπεία με bulevirtide (1 υποδόρια ένεση την ημέρα) έχει δείξει να είναι αποτελεσματική στην πλειονότητα των ασθενών, ενώ είναι καλά ανεκτή, χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες, ακόμη και από ασθενείς με προχωρημένη κίρρωση. Στη χώρα μας η θεραπεία με bulevirtide χρησιμοποιείται περίπου εδώ και δυόμισι έτη και έχει πολύ καλή αποτελεσματικότητα, ανοχή και ασφάλεια.

Η ΚΟΜΒΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Όσο και αν βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπείας σε ατομικό επίπεδο, η αποτελεσματικότητά της σε συλλογικό επίπεδο θα παραμένει ιδιαίτερα χαμηλή όσο οι περισσότεροι ασθενείς παραμένουν αδιάγνωστοι και πολλοί από τους διαγνωσμένους δεν λαμβάνουν θεραπεία. Ειδικότερα στη χώρα μας φαίνεται ότι μόνο το 50% των ενηλίκων έχει εξεταστεί για ηπατίτιδα Β και λιγότερο από 50% των ατόμων με χρόνια ηπατίτιδα Β έχει εξεταστεί για ηπατίτιδα D. Συνεπώς, όπως προτείνεται και στην 63η διακήρυξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, oι χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες απαιτούν συνολική αντιμετώπιση μέσω περισσότερων ενεργητικών πρωτοβουλιών των αρμόδιων υγειονομικών φορέων και των κυβερνήσεων κάθε χώρας με στόχο τη διάγνωση και την απρόσκοπτη πρόσβαση όλων των ασθενών στη θεραπεία.

Οι χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες αποτελούν ύπουλα νοσήματα που εξελίσσονται σιωπηλά και ακόμα καταγράφουν στη χώρα μας αλλά και διεθνώς υψηλά ποσοστά υποδιάγνωσης.

υγεία

Ευάγγελος

Λυμπερόπουλος

Καθηγητής Παθολογίας - Μεταβολικών Νοσημάτων της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’ Προπαιδευτική

Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Λαϊκό»

ΤΙ ΠΡΈ Π Έ Ι ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜ Έ ΓΙΑ ΤΗ ΣΙΔΗΡΟΠ Έ ΝΙΑ ΚΑΙ

ΤΗ ΣΙΔΗΡΟΠ Έ ΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ

μία πολύ συχνή κατάσταση που

οδηγεί σε πολυάριθμες αρνητικές συνέπειες για την υγεία. Η διάγνωσή

της γίνεται εύκολα, με μια απλή εξέταση αίματος, και είναι σημαντικό να

αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το αίτιο που την προκάλεσε καθώς και να

αναπληρωθεί το έλλειμμα σιδήρου.

Ο

σίδηρος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη λειτουργία του οργανισμού. Αποτελεί βασικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης, δηλαδή

της πρωτεΐνης που μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στα

κύτταρα. Επιπρόσθετα, συμβάλλει στη λειτουργία των μυών για την παρα-

γωγή ενέργειας και ρυθμίζει τον κύκλο ζωής των κυττάρων. Καθημερινά

χρειαζόμαστε περίπου 25 mg σιδήρου, τα οποία προέρχονται κυρίως από

την ανακύκλωση των γερασμένων ερυθρών αιμοσφαιρίων. Από την τροφή

προσλαμβάνουμε περίπου 1-2 mg, ενώ μια παρόμοια ποσότητα χάνεται

καθημερινά από το έντερο.

Η έλλειψη σιδήρου (σιδηροπενία) οδηγεί σε ένα πλήθος συμπτωμάτων

που περιλαμβάνουν μειωμένη νοητική λειτουργία, απώλεια μαλλιών, εύκολη

κόπωση, μειωμένη σωματική απόδοση, αντοχή και ζωτικότητα, αίσθημα

ψύχους, εύθραυστα νύχια και αυξημένη ευαισθησία στις λοιμώξεις. Όταν

εξαντληθούν οι αποθήκες σιδήρου του οργανισμού η σιδηροπενία μπορεί

να οδηγήσει στην εμφάνιση αναιμίας (σιδηροπενική αναιμία). Υπολογίζεται

ότι παγκοσμίως αναιμία εμφανίζει το 25% του γενικού πληθυσμού, με τη

σιδηροπενία να αποτελεί το βασικότερο αίτιο.

Υπάρχουν πολλά αίτια που οδηγούν σε σιδηροπενία. Τα σημαντικότερα

αφορούν αυξημένη απώλεια σιδήρου που δεν μπορεί να αντισταθμιστεί με

την από του στόματος πρόσληψη. Τυπικά παραδείγματα είναι η αυξημένη

απώλεια αίματος με την έμμηνη ρύση στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλι-

κίας και η απώλεια αίματος από το έντερο. Τονίζεται ότι σε κάθε περίπτωση

σιδηροπενίας πρέπει να γίνεται διερεύνηση του αιτίου. Αν αυτό δεν είναι

σαφές, πρέπει να γίνεται έλεγχος του γαστρεντερικού με κολονοσκόπηση

και γαστροσκόπηση για την αποκάλυψη υποκείμενης παθολογίας, π.χ. νε-

όπλασμα εντέρου. Η κύηση αποτελεί μια κατάσταση αυξημένων αναγκών

σε σίδηρο και για τον λόγο αυτό οι εγκυμονούσες συχνά λαμβάνουν σκευά -

σματα σιδήρου. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες καταστάσεις ο ολικός

σίδηρος του οργανισμού μπορεί να είναι φυσιολογικός, αλλά να μην μπορεί

να χρησιμοποιηθεί (λειτουργική σιδηροπενία). Τέτοιες καταστάσεις είναι η

καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια, οι νεοπλασίες και τα διάφορα φλεγμονώδη νοσήματα.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ & Θ

Η διάγνωση της σιδηροπενίας γίνεται με απλές εξετάσεις αίματος (σίδηρος

ορού, σιδηροδεσμευτική ικανότητα ορού και φεριτίνη ορού) τις οποίες αξιο

λογεί ο κλινικός γιατρός. Η θεραπεία της σι

δηροπενίας περιλαμβάνει την αντιμετώπι

ση του αίτιου που την προκάλεσε και

την αποκατάσταση του ελλείμματος

σιδήρου. Υπάρχουν πολυά

ριθμα σκευάσματα σιδή

ρου για από του στόματος

χορήγηση και αποτελούν

την πρώτης γραμμής θερα

πεία. Ωστόσο, η από του

στόματος χορήγηση σι

δήρου εμφανίζει σημα

ντικούς περιορισμούς:

1) εμφάνιση ανεπιθύ

μητων ενεργειών από

το γαστρεντερικό,

όπως δυσκοιλιότη-

τα και μετεωρισμός («φούσκωμα»), 2)

μειωμένη αποτελε

σματικότητα δεδομέ

νου ότι όσο μεγάλη και

να είναι η χορηγούμενη

δόση, ο οργανισμός

μπορεί να απορροφήσει μόνο μια μικρή ποσότητα (10-20%) – σε ορισμένες καταστάσεις, μάλιστα, που υπάρχει οίδημα του εντέρου ή φλεγμονή στον

οργανισμό η απορρόφηση του σιδήρου είναι πολύ περιορισμένη, 3) αλληλεπίδραση με την τροφή και άλλα φάρμακα (ο σίδηρος πρέπει να λαμβάνεται με το στομάχι άδειο) και 4) ανάγκη για μακροχρόνια θεραπεία (π.χ. 6 μήνες), ακόμη και αν το αίτιο που προκάλεσε τη σιδηροπενία έχει αποκατασταθεί.

Είναι γεγονός ότι λίγοι ασθενείς λαμβάνουν συστηματικά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τη θεραπεία τους. Το αποτέλεσμα των παραπάνω περιορι -

σμών της από του στόματος σιδηροθεραπείας είναι ότι σημαντικό ποσοστό

των ασθενών δεν αναπληρώνει ποτέ το έλλειμμα σιδήρου και συνεχίζει να ζει με σιδηροπενία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία του.

Εναλλακτική μορφή χορήγησης σιδήρου αποτελεί η ενδοφλέβια χορήγησή του. Στις περιπτώσεις αυτές ο ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο και λαμβάνει ενδοφλέβια τον σίδηρο που του λείπει σε μία ή δύο δόσεις. Η έγχυση του σιδήρου κρατάει τουλάχιστον 15 λεπτά και ακολουθείται από ένα διάστημα παρακολούθησης μισής ώρας. Στη συνέχεια ο ασθενής πηγαίνει σπίτι του. Η εμφάνιση αλλεργικών αντιδράσεων σήμερα είναι σπάνια σε σύγκριση με τις αντιδράσεις που προκαλούσαν παλαιότερες μορφές ενδοφλέβιου σιδήρου. Έτσι, σε περιπτώσεις που ο από του στόματος σίδηρος δεν μπορεί να χορηγηθεί, ή είναι αναποτελεσματικός, ή απαιτείται ταχεία διόρθωση της σιδηροπενίας ενδείκνυται η ενδοφλέβια αναπλήρωσή του.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ Έ ΙΔΙΚΩΝ

Συμπερασματικά, η σιδηροπενία (με ή χωρίς αναιμία) είναι μια πολύ συχνή κατάσταση, η οποία οδηγεί σε πολυάριθμες αρνητικές συνέπειες για την υγεία. Η διάγνωση της σιδηροπενίας γίνεται εύκολα, με μια απλή εξέταση αίματος. Πρώτη προτεραιότητα είναι να βρεθεί το αίτιο που οδήγησε στη σιδηροπενία και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Δεύτερη προτεραιότητα είναι να αναπληρωθεί το έλλειμμα σιδήρου. Η θεραπεία πρώτης εκλογής είναι τα από του στόματος σκευάσματα σιδήρου. Στην περίπτωση που αυτή η θεραπεία δεν γίνεται ανεκτή ή είναι αναποτελεσματική, απαιτείται ταχεία

Υπάρχουν πολλά αίτια που οδηγούν σε σιδηροπενία. Τα σημαντικότερα αφορούν αυξημένη απώλεια σιδήρου που δεν μπορεί να αντισταθμιστεί με την από του στόματος

H σιδηροπενία, με ή χωρίς αναιμία, είναι

υγεία

ο σώμα μας αποτελείται σε ποσο-

στό περίπου 70% από νερό και το καλοκαίρι χρειαζόμαστε περίπου

2 λίτρα υγρά την ημέρα για να

αντιμετωπίσουμε τις απώλειες

μέσω του ιδρώτα και τις αυξημέ-

νες ανάγκες λόγω των σπορ. Η αφυδάτωση από

ελλιπή κατανάλωση υγρών προκαλεί πονοκέφα-

λο, ατονία, ζαλάδα, σύγχυση και, αν παραταθεί,

μπορεί ακόμα και να απειλήσει τη ζωή μας. Την

αφυδάτωση δεν την αντιλαμβανόμαστε αμέ-

2023

σως, οπότε όταν νιώσουμε δίψα, ήδη είμαστε

ελαφρώς αφυδατωμένοι. Επιπλέον, υπάρχουν

λόγοι αυξημένης απώλειας υγρών κατά τους

θερινούς μήνες, όπως η ναυτία του ταξιδιώτη,

οι τροφικές δηλητηριάσεις και οι γαστρεντερί-

τιδες, που δυστυχώς είναι πολύ συχνές. Εκτός

αυτών, υπάρχουν και τα στομαχικά προβλήμα-

τα που προκαλούνται από κατανάλωση αλλοιω-

μένων τροφίμων, επιμολύνσεις, καθώς και όλα

τα δυσάρεστα συμπτώματα δυσκοιλιότητας ή,

αντιθέτως, διάρροιας που μπορεί να συνοδεύουν

την αλλαγή της ρουτίνας και της ποιότητας του

νερού. Γενικώς, όταν ταξιδεύουμε σε νέα μέρη

και υιοθετούμε νέες συνήθειες το στομάχι μας

αργεί να κάνει… catch up. Παράλληλα, υπάρχουν

και οι ιώσεις του καλοκαιριού που προκαλούν,

μεταξύ άλλων, πυρετό ή δέκατα και εντείνουν

την απώλεια υγρών. Μια άλλη αιτία για να αυ -

ξήσουμε την κατανάλωση νερού είναι οι συχνές

ουρολοιμώξεις και προστατίτιδες του καλοκαι-

ριού, που, εκτός του ότι κάνουν υψηλό πυρετό, χρειάζονται αυξημένη κατανάλωση υγρών (και

αντιβίωση) για να υποχωρήσουν.

Το νερό, νεράκι: Φέτος, μετά τις παρατετα-

μένες βροχές, δεν θα πούμε το νερό νεράκι. Και

όταν διψάμε, οι ειδικοί μάς θυμίζουν ότι πρέπει

να ξεδιψάμε πρωτίστως με νερό, που δεν έχει

θερμίδες. Επίσης, η κατανάλωση νερού θέλει

τρόπο. Όταν αθλούμαστε, δεν πίνουμε με τη μία

μεγάλη ποσότητα νερού, αλλά μικρές γουλιές.

Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι άνθρωποι που

πάσχουν από καρδιοπάθειες, γιατί η αυξημένη

πρόσληψη επιβαρύνει τη λειτουργία της καρδιάς.

Καθημερινά χρειαζόμαστε περίπου 8 ποτήρια

νερό και αποφεύγουμε τα παγάκια όταν παρα-

θερίζουμε σε περιοχές που ταλαιπωρούνται από

λειψυδρία. Επίσης, επειδή παραμονεύει ο κίνδυ-

νος της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, δεν μοιρα-

ζόμαστε το ποτήρι μας με τους φίλους μας ούτε

πίνουμε όλοι από το ίδιο μπουκάλι – ο καθένας

το δικό του! Όσο για το δίλημμα μεταλλικό ή αν-

θρακούχο νερό, αυτό είναι ζήτημα προσωπικού

γούστου. Υπάρχουν φυσικά ανθρακούχα νερά

που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε μεταλλικά

στοιχεία και κάποια κάνουν καλό στην πίεση, ρί-

χνοντας τις τιμές της αρτηριακής πίεσης. Επίσης,

τα ανθρακούχα νερά είναι de facto πιο χωνευτικά.

Μια ιδανική healthy εκδοχή για να ξεδιψάμε με

τον πιο cool τρόπο είναι να φτιάχνουμε σε καρά-

φα αρωματικά νερά με φλούδες φρούτων και λα-

χανικών που μπορούν να διατηρηθούν μια ημέρα

στο ψυγείο, με μεταλλικό ή ανθρακούχο νερό.

Οι ειδικοί μάς θυμίζουν ότι είναι προτιμότερο να

πίνουμε νερό μεταξύ των γευμάτων, για να μη

διαταράσσουμε την πέψη.

ΧΥΜΟΊ & ICE ΡΟΦΗΜΑΤΑ:

Όλα τα ροφήματα, ακόμα και ο διουρητικός

καφές, συμπεριλαμβάνονται στην προσλαμβα-

νόμενη ποσότητα υγρών. Ο καφές και το (ice)

tea είναι αντιοξειδωτικά, οπότε έχουν επιπλέον

ευεργετική δράση, αρκεί να μην το παρακάνου-

με με την πρόσληψη καφεΐνης και επηρεαστεί ο

ύπνος μας. Γι’ αυτό η κατανάλωση καφεϊνούχων

ροφημάτων δεν συνιστάται μετά το απόγευμα,

αφού στις διακοπές ο ύπνος είναι πολύτιμος. Επί-

σης, οι φυσικοί χυμοί έχουν λιγότερες θερμίδες

από τα νέκταρ φρούτων, αλλά, όπως ισχύει για

όλους τους χυμούς, περιέχουν μεν τις βιταμίνες

του φρούτου αλλά όχι τις ευεργετικές φυτικές

ίνες (κυτταρίνη) που χαρίζουν κορεσμό και ρυθμίζουν τη χοληστερόλη, προστατεύοντας την

καρδιά και εμποδίζοντας την παχυσαρκία.

ΑΛΚΟ ΟΛ:

Στις διακοπές όλοι το ρίχνουμε έξω και, φυσικά, πίνουμε παραπάνω. Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στα ποτά-μπόμπες που προκαλούν άσχημο hangover και μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και

σε σοβαρές αναπηρίες (π.χ. τύφλωση). Το αλκο-

όλ είναι διουρητικό και προκαλεί υπερένταση, αλλά στην υπερκατανάλωσή του προκαλεί με-

γάλη κατάπτωση και μέθη. Για να μην πάθουμε hangover, δεν ανακατεύουμε διαφορετικά πο-

τά, περιορίζουμε τα πολύχρωμα κοκτέιλ με…

τόνους ζάχαρης που μπορεί να δίνουν έως και

400 θερμίδες ανά ποτήρι και προτιμούμε ένα ή

δύο ποτήρια κόκκινο κρασί ή σαγκρία (με ροζέ ή

κόκκινο κρασί και κομμάτια φρούτων) που κάνει

καλό και στην καρδιά.

ΕΝΕΡΓΕΊ ΑΚ Α ΠΟΤΑ :

Και τα ενεργειακά ποτά έχουν την τιμητική τους

το καλοκαίρι και πολλοί νέοι τα συνδυάζουν

με αλκοόλ, κάτι που δεν θεωρείται σωστό. Τα

ενεργειακά ποτά είναι ρο-

φήματα ειδικού σκοπού,

εξαιρετικά δημοφιλή σε

teenagers και ενηλίκους

που αθλούνται. Δεν είναι

τυχαίο που τα περισσό -

τερα διαφημίζονται από

αθλητές παγκόσμιου

κύρους ή action heroes

του σινεμά. Περιέχουν

ηλεκτρολύτες για άμεση

αποκατάσταση από την

προπόνηση και εφίδρω -

ση, αλλά περιέχουν επίσης

σάκχαρα που, εκτός του

ότι παχαίνουν, προκαλούν

και τερηδόνα. Ας θυμό -

μαστε ότι όσα υγρά έχουν

υψηλή περιεκτικότητα σε

σάκχαρα ευνοούν την ανά-

πτυξη των μικροβίων που

προκαλούν τερηδόνα, γι’

αυτό πρέπει να βουρτσί -

ζουμε τα δόντια μας 2-3

φορές την ημέρα και να προσπαθούμε, όταν διψάμε, να ξεδιψάμε με νερό.

Το καλοκαίρι ιδρώνουμε και ζεσταινόμαστε, άρα χρειαζόμαστε περισσότερα υγρά για να αναπληρώσουμε τις ελλείψεις. Πίνουμε νερό και κρύα ροφήματα και μαθαίνουμε τι πρέπει να αποφεύγουμε σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας και πώς ξεπερνάμε το hangover όταν πίνουμε ακόμα ένα ποτηράκι (αλκοόλ) ή ποτά-μπόμπες.

ΟΙ

Έ ΙΔΙΚΟΙ ΤΗΣ AFFIDEA ΜΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛ ΈΥΟΥΝ

ΓΙΑ ΤΗΝ Π Έ ΡΙΟΔΟ ΚΑΥΣΩΝΑ

Οκαύσωνας για τα δεδομένα των κλιματολογικών συνθηκών της χώρας

μας αποτελεί εποχικό φαινόμενο που παρατηρείται κατά τους θερι-

νούς μήνες και γίνεται πιο έντονο στις πόλεις. Εκτός από τις ξεχασμένες

νόσους που παρουσιάζουν αναζωπύρωση ή ενδημούν σε μακρινούς προορι-

σμούς του πλανήτη, υπάρχει πάντοτε και ο κίνδυνος του καύσωνα.

Σε τέτοια περίπτωση, η Affidea υπενθυμίζει ότι περισσότερο κινδυνεύουν οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και τα νήπια, οι έγκυες και οι θηλάζουσες γυναίκες, όσοι πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα, τα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και όσοι εργάζονται ή ασκούνται έντονα σε ζεστό περιβάλλον.

Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δίνεται όταν οι υψηλές θερμοκρασίες συνδυάζονται με φαινόμενα αυξημένων επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Συγκεκριμένα, τα άτομα με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και γενικότερα αυτά που είναι ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνιστάται να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν την κυκλοφορία στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, τα παραπάνω άτομα καθώς και τα παιδιά

πρέπει να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση, η οποία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού και να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα.

Σε διαρκή επαφή με τον γιατρό τους πρέπει να βρίσκονται και όσοι πάσχουν από νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος, οι διαβητικοί, οι νεφροπα-

θείς, καθώς και οι πάσχοντες από πάσης φύσεως βαρέα νοσήματα. Ακόμα όμως και τα άτομα που δεν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες οφείλουν να επικοινωνήσουν

αμέσως με τον γιατρό τους ή τις υγειονομικές αρχές εφόσον εμφανίσουν το παραμικρό σύμπτωμα το οποίο ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα των καιρικών συνθηκών, όπως ζάλη, κεφαλαλγία, ίλιγγος, υπνηλία, διαταραχές συμπεριφοράς, ναυτία, εμετοί και κράμπες.

ΕΝΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΜΕ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΨΗΛΕΣ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ

Τις ημέρες του καύσωνα πρέπει να φροντίζετε να παραμένετε σε σκιερούς, δροσερούς και αεριζόμενους με ανεμιστήρες ή κλιματιζόμενους χώρους.

Καλό είναι να γίνονται συχνά χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ το κολύμπι στη θάλασσα πρέπει να γίνεται μόνο για τη δροσιά και όχι για άσκηση.

Τα γεύματα ενδείκνυται να είναι όσο γίνεται πιο μικρά σε ποσότητα, ελαφριά

και φτωχά σε λιπαρά, με έμφαση στη λήψη φρούτων και λαχανικών, ενώ

απαιτείται η κατανάλωση πολλών υγρών, όχι όμως οινοπνευματωδών ποτών.

Αν η εφίδρωση είναι μεγάλη, συστήνεται η πρόσθετη λήψη μικρών δόσεων

αλατιού. Επίσης, τα ρούχα θα πρέπει να είναι ελαφριά, άνετα και ανοιχτό-

χρωμα, ώστε να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση

προστατεύονται από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου με κατάλληλα γυαλιά. Σε γενικές γραμμές πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο, ιδίως για τα βρέφη και τους ηλικιωμένους, η βαριά σωματική εργασία και τα πολύωρα

ταξίδια με μέσα συγκοινωνίας που δεν διαθέτουν κλιματισμό. Άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα θα πρέπει να συμβουλευτούν τον θεράποντα γιατρό τους, από τον οποίο θα λάβουν επιπρόσθετες οδηγίες ανάλογα με την κατάστασή τους, καθώς και οδηγίες για πιθανή αλλαγή στη δοσολογία της φαρμακευτικής τους αγωγής. Οι ηλικιωμένοι δεν πρέπει να εγκαταλείπονται μόνοι τους αλλά να εξασφαλίζεται κάποιο άτομο για την καθημερινή τους φροντίδα.

Η εξάντληση από τη ζέστη προκαλείται από απώλεια νερού και αλατιού από το σώμα, λόγω υπερβολικής εφίδρωσης. Αν νιώσετε πονοκέφαλο, ίλιγγο ή σύγχυση, ανορεξία ή ναυτία, εφίδρωση, κράμπες στα χέρια και στα πόδια, γρήγορο ή αδύναμο σφυγμό και αναπνοή, μετακινηθείτε σε δροσερό μέρος, ξαπλώστε και ανασηκώστε τα πόδια, πιείτε άφθονο νερό ή διαλύστε ένα κουτάλι του γλυκού αλάτι σε 1 λίτρο νερού. Αν ο πάσχων έχει μειωμένες αντιδράσεις, θα πρέπει να επισκεφθεί γιατρό ή να καλέσετε 166 και να τον τοποθετήσετε σε θέση ανάνηψης. Ταξιδιώτες με παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού, σοβαρή αναιμία, επιληψία, μη ρυθμιζόμενος σακχαρώδης διαβήτης ή οποιαδήποτε άλλη χρόνια πάθηση που απαιτεί συχνή ιατρική παρακολούθηση ή μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, πρέπει πριν από το ταξίδι να συμβουλευτούν τον γιατρό τους. Καλό είναι να έχουν μαζί τους ένα ιατρι

κό σημείωμα όπου να αναγράφεται η νόσος από την οποία πάσχουν καθώς και η αγωγή τους. Πρέπει επίσης να προμηθευτούν τις αναγκαίες ποσότητες

φαρμάκων για τη διάρκεια του ταξιδιού και ορισμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών. Άτομα που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, πρέπει να συνοδεύονται.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι η καλύτερη δυνατή ενημέρωση σχετικά με τις παροχές και τις διευκολύνσεις κατά τη διάρκεια του ταξιδιού αλλά και για τις επικρατούσες συνθήκες στον τόπο προορισμού. Ο γιατρός μπορεί να φροντίσει για την παροχή πληροφοριών σε ταξιδιώτες με συγκεκριμένες ανάγκες.

Η Affidea Ελλάδος, εξοπλισμένη µε τον πλέον σύγχρονο και πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και στελεχωμένη από κορυφαίους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, αποτελεί πρότυπο παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας πανελλαδικά. Μπορείτε να ενημερώνεστε για ιατρικές συμβουλές και ιατρικά θέματα από το affidea.gr και τα social media Affidea Greece.

Η Affidea Ελλάδος, εξοπλισμένη µε τον πλέον σύγχρονο και πρωτοποριακό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και στελεχωμένη από κορυφαίους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, αποτελεί πρότυπο παροχής υψηλού επιπέδου υπηρεσιών υγείας πανελλαδικά.

Πώς να προστατευτείτε από τη ζέστη τους καλοκαιρινούς μήνες.

υγεία

ε πολλούς παραθεριστικούς προορισμούς τα κουνούπια είναι δυστυχώς περισσότερα από τους

ταξιδιώτες, σε σημείο που τα βρά-

δια δεν μπορούμε να απολαύσου-

με το ποτό ή το δείπνο μας δίπλα

στη θάλασσα, χωρίς να γίνουμε κόσκινο από τα

τσιμπήματά τους. Πέρα από την ενόχληση, το

οίδημα, τον πόνο και τη φαγούρα, που μπορεί

να χαλάσουν την ξεγνοιασιά των διακοπών, τα

τσιμπήματα των κουνουπιών κρύβουν κινδύ -

2023

νους γιατί μπορεί να είναι μολυσμένα ή να μετα-

φέρουν επικίνδυνες ιογενείς λοιμώξεις, όπως ο

ιός του Δυτικού Νείλου ή ο δάγκειος πυρετός.

Μάλιστα, τα αλλεργικά άτομα κινδυνεύουν να

υποστούν αναφυλακτικό σοκ, για παράδειγμα

ένα τσίμπημα σφήκας μπορεί να εξελιχθεί σε μια

πολύ επικίνδυνη κατάσταση, που χρήζει άμεσης

αντιμετώπισης.

Επιπλέον, υπάρχουν σαρανταποδαρούσες,

φίδια και σκορπιοί, των οποίων το τσίμπημα/

δάγκωμα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί άμεσα

στην πρώτη διαθέσιμη δομή υγείας, για τη χο-

ρήγηση αντιδότου. Τέτοια περιστατικά, εκτός

από επικίνδυνα, είναι και ιδιαίτερα αγχωτικά, ει-

δικά αν συμβούν σε προορισμούς που δεν τους

γνωρίζουμε καλά, και είναι αποκομμένοι από τις

μεγάλες πόλεις. Ο ΠΟΥ πρόσφατα συνέταξε μια

έκθεση για την ασφαλή παραγωγή αντιδότων

για το δάγκωμα φιδιού. Κατ’ εκτίμηση 5,4 εκατ.

άνθρωποι υφίστανται δάγκωμα φιδιού ετησίως

και 83.000-138.000 από αυτούς χάνουν τη ζωή

τους, ενώ πολλοί είναι αυτοί που υποφέρουν από

χρόνιες αναπηρίες και επιπλοκές. Τα υψηλής ποι-

ότητας αντίδοτα θα μπορούσαν να αποτρέψουν

αυτούς τους θανάτους. Όπως εξηγεί ο Dr Socé

Fall, διευθυντής του προγράμματος του ΠΟΥ για

τις μη μεταδοτικές ασθένειες, τα αντίδοτα για το

δάγκωμα φιδιού παρασκευάζονται με εμπειρικές

συνταγές εδώ και 130 χρόνια. Ωστόσο, παρότι η

παρασκευή τους είναι διαδεδομένη, δεν υπήρχε

μέχρι τώρα καμία καθοδήγηση από πλευράς των

ειδικών που να διασφαλίζει την ποιότητα και την

επαναληψιμότητα του αποτέσματος.

Επίσης, στη θάλασσα ελλοχεύει πάντα ο κίνδυ-

νος να μας τσιμπήσει μέδουσα, ειδικά τα τελευ-

ταία χρόνια που η υπεραλίευση στη Μεσόγειο, μια κλειστή θάλασσα, έχει οδηγήσει στη δυσανά-

λογη αύξηση μεδουσών κάθε χρώματος. Χαρα-

κτηριστικό παράδειγμα είναι η μοβ μέδουσα, της

οποίας το τσίμπημα προκαλεί έντονο πόνο λόγω

της τοξίνης που έχει στα πλοκάμια της.

Για να προλάβουμε/αποφύγουμε όλα τα τσι-

μπήματα, είναι καλό να χρησιμοποιούμε εντο-

μοαπωθητικό το βράδυ στο δωμάτιο και να

τραβάμε πάντοτε τις σήτες όταν ανοίγουμε τα

παράθυρα. Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιούμε

εντομοαπωθητικό όλη ημέρα και κυρίως τις νυ-

χτερινές ώρες, ειδικά όταν επικρατεί άπνοια και

είμαστε κοντά στο νερό και σε περιοχές με πολύ

έντονη βλάστηση. Εντομοαπωθητικά υπάρχουν

σε μορφή στικ, λοσιόν, σπρέι, τζελ και patch.

Εντομοαπωθητική προστασία με ειδικές

αμπούλες χρειάζονται και τα κατοικίδιά μας,

ειδικά αν κοιμούνται το βράδυ σε εξωτερικό

χώρο, καθώς κινδυνεύουν να κολλήσουν καλα-

αζάρ. Για τα τσιμπήματα και τα δαγκώματα άλ-

λων πλασμάτων της νύχτας, όπως οι ψαλίδες, τα

φίδια, οι σκορπιοί ή κάποιο άγριο ή πιθανότερα

πεινασμένο και ταλαιπωρημένο σκυλί καλό εί-

ναι να ζητήσουμε ιατρική βοήθεια, να λάβουμε

την κατάλληλη φροντίδα και το ειδικό αντίδοτο,

αν χρειαστεί. Ιδιαίτερη προστασία χρειάζονται

τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία.

ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ

ΤΩΝ Δ Ί ΑΚΟΠ Ω Ν

Για την έγκαιρη αντιμετώπιση όλων αυτών των απρόσκλητων επισκεπτών αλλά και των απρό-

σμενων συμβάντων χρειαζόμαστε ένα φορητό

φαρμακείο των διακοπών, που είναι εξίσου απα-

ραίτητο με το νεσεσέρ των καλλυντικών μας.

Από αυτό δεν πρέπει να λείπει το εντομοαπωθη-

τικό, μια αντιισταμινική αλοιφή, ένα στικ για τα τσιμπήματα (π.χ. στικ αμμωνίας), οινόπνευμα, βάμμα ιωδίου, τραυμαπλάστ, ένα επίδεσμος, σταγόνες τεχνητών δακρύων για τα μάτια, προστατευτικό στικ (με αντηλιακό) για τα χείλη, μια συσκευασία αναλγητικά, σιρόπι για τον πονόλαιμο, μπατονέτες και τσιμπιδάκι φρυδιών που είναι πολύ χρήσιμο σε περίπτωση που πατήσουμε αχινό στη θάλασσα.

Τέτοιου είδους επισκέπτες

είναι έντομα, ερπετά ή

πλάσματα της θάλασσας

τα οποία μας τσιμπούν και

βασανίζουν τις νύχτες μας, ενίοτε και τις ημέρες μας. Εκτός κι αν λάβουμε τα μέτρα μας!

Απρόσκλητος επισκέπτης

υγεία

ο καλοκαίρι τρώμε πιο υγιεινά ή πιο

ανθυγιεινά από τις άλλες εποχές

του χρόνου; Σίγουρα δεν έχουμε

ανάγκη για μεγάλη θερμιδική πρό-

σληψη, καθώς οι κλιματολογικές

συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές. Επι-

πλέον, όταν κάνει πολλή ζέστη, τα γεύματα πρέ-

πει εξ ορισμού να είναι μικρά και ελαφριά, ώστε

να μην προκαλούν δυσφορία, βαρυστομαχιά και

άλλα προβλήματα, ακόμα και καρδιολογικής φύ-

σεως. Επίσης, η ποικιλία φρούτων και λαχανικών

2023

το καλοκαίρι αποτελεί έναν πολύ καλό λόγο για

να επιλέγουμε πιο υγιεινά γεύματα. Ζούμε σε μια

χώρα που διαθέτει αναρίθμητα κηπευτικά, το μό-

νο πρόβλημα είναι πως η τιμή τους έχει ανέβει

αρκετά, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τα

απολαύσουμε όλοι στην ποσότητα που θα θέλα-

με. Αν, ωστόσο, ξεπεράσουμε αυτόν τον σκόπε-

λο, επιλέγοντας να ψωνίζουμε σε λαϊκές αγορές

ή σε καταστήματα αλυσίδων σούπερ-μάρκετ που

έχουν πιο οικονομικές τιμές, ο δρόμος είναι ανοι-

χτός για το απόλυτο D-tox στη διατροφή μας με

τον πιο απολαυστικό τρόπο και για να χάσουμε τα

περιττά κιλά του χειμώνα, χωρίς να στερηθούμε

τις πιο cool και γευστικές συνταγές.

Πολύχρωμοι σύμμαχοι στο πιάτο: Τα φρούτα

και τα λαχανικά του καλοκαιριού είναι για όλα τα

γούστα, φτωχά σε θερμίδες (τα περισσότερα)

και… φουλ σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Σύμ-

φωνα με τη θεωρία Orac της αντιοξειδωτικής

δύναμης των τροφίμων, τα κηπευτικά με το

εντονότερο χρώμα έχουν τις πιο ισχυρές αντιο-

ξειδωτικές ιδιότητες, καθώς έχουν υψηλή περιε-

κτικότητα σε αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές και

αντιφλεγμονώδεις ουσίες όπως η ρεσβερατρόλη

των σταφυλιών και οι ανθοκυανιδίνες των κόκκι-

νων φρούτων του δάσους. π.χ. μούρα, βατόμου-

ρα, φράουλες, σμέουρα, cranberries και, φυσικά,

κεράσια που έχουν την τιμητική τους αυτή την

εποχή και αποτελούν ταυτόχρονα «βόμβα» βι-

ταμίνης C και ασβεστίου. Πολύ θρεπτικά είναι τα

ροδάκινα (θεωρούνται αντικαρκινικά), τα νεκτα-

ρίνια, τα βερίκοκα και το πεπόνι που έχει λιγότε-

ρες θερμίδες από το καρπούζι, καθώς περιέχει

λιγότερη ζάχαρη. Πάντως, η ζάχαρη των φρού-

των αποτελεί καύσιμο για τον οργανισμό και ει-

δικότερα για τον εγκέφαλο, οπότε δεν χρειάζεται

να τη δαιμονοποιούμε. Μόνο τα άτομα με δια-

βήτη πρέπει να μην υπερκαταναλώνουν φρούτα

πλούσια σε ζάχαρη. Οι βιταμίνες Α, Β, C και τα

ιχνοστοιχεία που περιέχονται σε αυτά, φρέσκα

και αποξηραμένα, αποτελούν διαβατήριο για την

καλή υγεία. Επιπλέον, τα φρούτα και τα λαχανι-

κά με άπαχο γάλα ή άπαχο γιαούρτι φτιάχνουν

δροσερά smoothies που μας τονώνουν και μας

ξεδιψούν. Καλό είναι να θυμόμαστε ωστόσο ότι

τα υγρά τρόφιμα (χυμοί, smoothies, κρύες σού-

πες, milkshakes), παρότι δίνουν θερμίδες, δεν

λογίζονται ως τέτοια από τον εγκέφαλό μας και

δεν εξασφαλίζουν κορεσμό διαρκείας. Γι’ αυτό,

εκτός από τα ζουμερά φρούτα και τους χυμούς τους, και τις πράσινες ή πολύχρωμες σαλάτες, χρειαζόμαστε και λίγη πρωτεΐνη (χωρίς περιττό λίπος) για να χορτάσουμε.

Φάτε (μάτια) ψάρια: Το βασικό super food του

ελληνικού καλοκαιριού δεν είναι μόνο αυτό που νομίζετε (σπόροι τσία, goji berries) αλλά και τα

ψάρια. Το καλοκαίρι είναι η ιδανική εποχή για

να φουλάρουμε τον οργανισμό μας με πολύ-

τιμα Ω3 λιπαρά οξέα τρώγοντας ψάρια και μα-

θαίνοντας στα παιδιά μας να αγαπάνε το ψάρι.

Πρώτη σε περιεκτικότητα Ω3 λιπαρών οξέων

είναι η ταπεινή σαρδέλα που απολαμβάνουμε

ψητή ή στον φούρνο. Μια και κάνουμε το καλό, απολαμβάνουμε τα ψάρια, τα θαλασσινά και τα

οστρακοειδή (πλούσια σε ιχνοστοιχεία όπως σε-

λήνιο, ψευδάργυρο, χαλκό) ψητά ή φουρνιστά, όχι τηγανητά!

Λαδερά, ναι μεν αλλά: Τα παραδοσιακά λαδερά

(ντολμαδάκια, γεμιστά, μπριάμ) είναι πιο απο-

λαυστικά κρύα το καλοκαίρι και για να γίνουν πιο

ελαφριά δεν τα πνίγουμε στο λάδι, ούτε βουτάμε

ψωμί στη σάλτσα. Μπορούμε να τα απολαύσου-

με στεγνά στο πιάτο μας με λίγη πράσινη σαλάτα,

ώστε να μη στερηθούμε τις αγαπημένες μας συ-

νταγές της μαμάς και της γιαγιάς.

Παγωτό: Καλοκαίρι χωρίς παγωτό δεν νοείται!

Και το παγωτό δεν χρειάζεται να συνοδεύεται

από ένα βουνό toppings. Ένα ξυλάκι ή μια μπά-

λα παγωτό δεν έβλαψε ποτέ κανέναν, εξάλλου

το παγωτό αποτελεί πηγή ασβεστίου. Για τους

γκουρού της διατροφής, υπάρχουν και οι γρα -

νίτες και τα semi-freddo από φυσική πούλπα

φρούτων που έχουν 0% περιεκτικότητα σε λιπα-

ρά και περιέχουν μόνο ζάχαρη. Μια και μιλάμε για

παγωτά, τα οποία υπάρχουν και σε light εκδοχή, να τονίσουμε ότι μια πληθώρα low-cal προϊόντων στη βιομηχανία τροφίμων περιέχει το τεχνητό

γλυκαντικό ασπαρτάμη, του οποίου το προφίλ ασφαλείας ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναμένεται να αναθεωρήσει και να το χαρακτηρίσει ως δυνητικώς καρκινογόνο.

Πολυβιταμίνες για έξτρα ενέργεια: Τα συμπληρώματα διατροφής καλύπτουν τις αυξημένες δι-

ατροφικές ανάγκες μικρών και μεγάλων, ειδικά

των ανθρώπων που αθλούνται πολύ, των παιδιών

και των ηλικιωμένοων. Η μεγάλη γκάμα προϊόντων παρέχει επάρκεια σε βιταμίνες A, B, C, D, E, ιχνοστοιχεία και μέταλλα (κυρίως ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο), Ω3 λιπαρά οξέα, προβιοτικά που χρειαζόμαστε για να αποκαταστήσουμε το

μικροβίωμα του εντέρου μετά την παρατεταμένη λήψη αντιβιοτικών και μελατονίνη για ήρεμο ύπνο.

Οι συμβουλές για υγιεινή διατροφή, τι τρώμε, τι πίνουμε και τι αποφεύγουμε, αποτελούν το μυστικό για καλή υγεία, ευεξία και καλλίγραμμη σιλουέτα. Τα υγιεινά τρόφιμα, η κατάρριψη μύθων και στερεοτύπων στη διατροφή και η σωστή χρήση των βιταμινούχων συμπληρωμάτων ανάλογα με τις ανάγκες μας αποτελούν εκείνα τα κομμάτια του παζλ που μας εξασφαλίζουν θρεπτικά συστατικά και την απαιτούμενη ενέργεια ώστε να μπορούμε να αδράξουμε τη μέρα, κάθε μέρα!

Eat (pray, love)

ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΗΕλλάδα είναι γεμάτη πε-

ριοχές μοναδικού κάλλους

και η ευρύτερη περιοχή

της Μεσσηνίας είναι σί -

γουρα μία από αυτές. Είτε

πρόκειται για την Καλα-

μάτα είτε για τις περιοχές

που την περιβάλλουν, το

νοτιοδυτικό κομμάτι της Πελοποννήσου εί-

ναι ένα μέρος με μοναδική ζωντάνια, ιστορική

ταυτότητα και ξεχωριστή ομορφιά. Δεν είναι

μυστικό ότι πολλοί τουρίστες, Έλληνες και ξέ-

νοι, προτιμούν τον συγκεκριμένο προορισμό

και όχι τα νησιά για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Να μερικοί καλοί λόγοι.

Η ΞΈΧΩΡΙΣΤΗ ΈΝΈΡΓΈΙΑ ΤΗΣ

ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Περίπου 284 χιλιόμετρα χωρίζουν την Αθήνα

από την Καλαμάτα, κάτι που μεταφράζεται

σε οδήγηση περίπου δυόμισι ωρών μέσω του

σύγχρονου αυτοκινητόδρομου. Όσοι δεν οδη-

γούν, μπορούν να εξυπηρετηθούν και με άλλα μέσα, όπως το αεροπλάνο, καθώς υπάρχουν απευθείας πτήσεις από Αθήνα, αλλά και μέσω ΚΤΕΛ, τρένου ή ακόμα και με ferry boat από τον Πειραιά, τα Κύθηρα ή τα Χανιά.

Παρά τις σύγχρονες επιρροές αλλά και την

ολοένα μεγαλύτερη τουριστική άνθηση, η

μεσσηνιακή πρωτεύουσα έχει καταφέρει να

διατηρήσει τη διαχρονική γοητεία και ταυ -

τότητά της, η οποία μετράει ιστορία πολλών

αιώνων. Η Παλιά Πόλη έχει χτιστεί πάνω στα

ερείπια της αρχαίας πόλης Φαραί ή Φαρές και

το σημερινό όνομά της (πιθανόν) προέρχεται

από ένα βυζαντινό μοναστήρι αφιερωμένο

του 1821, οπότε απελευθερώθηκε από τους Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Παπαφλέσσα και Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

ΠΟΎ ΝΑ ΠΑΤΕ ΑΝ

ΒΡΕΘΕΊΤΕ

ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ:

ΓΙΑ ΜΠΑΝΙΟ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ

ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Ο παραλιακός δρόμος μήκους δύο χιλιομέτρων σε προδιαθέτει για μια μεγάλη βόλτα, ειδικά το καλοκαίρι. Από τη μια πλευρά του

δρόμου βρίσκεται η πολυσύχναστη λεωφόρος

Ναυαρίνου με δεκάδες ταβέρνες, μπαρ, καφετέριες και beach bars, ενώ από την άλλη είναι η θάλασσα και η ξακουστή παραλία της Καλαμάτας. Αμμώδης και μεγάλη, είναι ιδανική για ανθρώπους κάθε ηλικίας.

ΓΙΑ ΠΟΤΟ ΣΤΟ ΚΈΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Η πεζοδρομημένη οδός Αριστομένους θυμίζει σε κάποιο βαθμό το ιστορικό τρίγωνο της Αθήνας, και καταλήγει στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας, τη Βασιλέως Γεωργίου. Στο πιο κεντρικό κομμάτι της πόλης η ζωντάνια είναι διάχυτη, τα δρομάκια είναι γεμάτα κόσμο και οι επιλογές για φαγητό και ποτό είναι πολλές.

ΒΟΛΤΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ

Για εκείνους που αναζητούν κάτι διαφορετι-

κό, το Δημοτικό Πάρκο Σιδηροδρόμων δεν θα τους αφήσει παραπονεμένους. Πρόκειται για

ένα υπαίθριο μουσείο σε έναν καταπράσινο χώρο με πληθώρα σιδηροδρομικών εκθεμά-

των, τα οποία παραχώρησε κυρίως ο ΟΣΕ. Ο χώρος περιλαμβάνει επίσης ένα πάρκο ψυχαγωγίας, αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλους χώρους διασκέδασης.

ΈΠΙΣΚΈΨΗ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ

ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ

ΠΟΛΗ

Από την πλατεία της 23ης Μαρτίου και κάτω βρίσκεται η Παλιά Πόλη. Τα μαγαζάκια με τοπικά προϊόντα, τα πολλά σουβλατζίδικα, τα νεανικά στέκια της και οι ωραίες ταβέρνες δίνουν ζωή στην περιοχή, ενώ το Κάστρο της Καλαμάτας προσφέρει μοναδική θέα προς το ιστορικό κέντρο της πόλης. Στο νότιο άκρο του διοργανώνεται το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας.

Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

πειδή οι καλοκαιρινές διακο-

πές δεν είναι απαραίτητο να

ξεκινούν και να τελειώνουν

με ένα πλοίο, η Μεσσηνία εί-

ναι ιδανική επιλογή για όσους

θέλουν να μετακινηθούν με

αυτοκίνητο και σε περίπου

τρεις ώρες, εφόσον έχουν ξε-

κινήσει από την Αθήνα, να φτάσουν σε ένα

μέρος όπου μπορούν να τα έχουν όλα: εξω-

τικές παραλίες, γραφικά χωριουδάκια, σύγ-

χρονες πόλεις, ιστορικά μνημεία, μοναδικά

μουσεία και πολλές εναλλακτικές δραστηρι-

ότητες για τους λάτρεις της αδρεναλίνης και

της φύσης. Όσοι δεν πάτε στα νησιά λοιπόν, φέτος το καλοκαίρι είναι η ευκαιρία να ανακαλύψετε την τεράστια και ανεξερεύνητη

Μεσσηνία και αν μάλιστα κουραστήκατε το

πρόγραμμα διακοπών να περιορίζεται κυρίως

στο τρίπτυχο «θάλασσα - φαγητό - κοκτέιλ», στη Μεσσηνία θα βρείτε τόσο πολλά μονοπάτια, δάση και καταρράκτες που φτάνουν για

να γεμίσουν όσες μέρες άδειας έχετε για τα

επόμενα πέντε χρόνια.

ΕΜΕΊΣ ΞΕΧΩΡΊΣΑΜΕ

Δ Ε ΚΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤ Ί Κ ΕΣ

ΔΡΑΣΤΗΡ

ΤΑΞ Ι ΔΙ ΣΤΟΝ ΧΡ

Π ΈΖΟΠΟΡ Ι Α ΣΤΟ ΦΑΡΑ ΓΓΙ ΒΥΡΟΥ

Ένα από τα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα φαράγγια της Ελλάδας που, πέρα από τη φυσική του ομορφιά, ξεχωρίζει και λόγω της ιστορικής του σημασίας, αφού από αυτό περνούσε η αρχαία «βασιλική οδός» που ένωνε την αρχαία Σπάρτη με το λιμάνι της Καρδαμύλης.

Έχει συνολικό μήκος 19 χιλιόμετρα και διάφορες αφετηρίες για πεζοπορία, η καθεμία με τον δικό της βαθμό δυσκολίας και τις δικές της ιδιαιτερότητες, ανάλογα με την απόσταση που θέλει κανείς να διανύσει. Ενδεικτικά, μπορείτε να το περπατήσετε ως τις πηγές του ποταμού Βυρού, όπου σώζονται πολλοί παλιοί αλευρόμυλοι – μια μαγευτική πεζοπορία που θα κρατήσει περίπου δυόμισι ώρες. Προμηθευτείτε νερό και τα κατάλληλα παπούτσια και η διαδρομή θα σας φανεί σαν βόλτα.

Σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την Καλα-

μάτα, στους δυτικούς πρόποδες του όρους

Ιθώμη, απλώνεται η Αρχαία Μεσσήνη, ένας

από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς

χώρους της Ελλάδας. Στα ευρήματα που

έχουν δει το φως –εικάζεται πως αποτε -

λούν λίγο παραπάνω από το ένα τρίτο της

αρχαίας πόλης– ξεχωρίζει το εντυπωσιακό

θέατρο, του οποίου η χωρητικότητα άγγιζε

τους 10.000 θεατές, καθώς επίσης και το κα-

λοδιατηρημένο στάδιο που αποτελείται από

18 σειρές καθισμάτων, περιστοιχισμένες από

δωρικές στοές, μέσα στις οποίες στεγαζόταν

το γυμνάσιο.

ΚΑΓΙ Α Κ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΈΝΤ Έ Οι εκδρομές με καγιάκ στη Στούπα, ένα χωριό χτισμένο μεταξύ Μεσσηνιακού Κόλπου και Ταΰγετου, είναι ένας μοναδικός τρόπος να εξερευνήσετε κωπηλατώντας κρυμμένους όρμους, θαλάσσια σπήλαια και ειδυλλιακές παραλίες κατά μήκος της ακτογραμμής, κι όλα αυτά ενώ ξαφνικά μια θαλάσσια χελώνα θα κολυμπάει κάτω από το καγιάκ σας. Ένα από τα κορυφαία spots της διαδρομής είναι η Μπλε Σπηλιά και το μοναδικό φυσικό φαινόμενο που δημιουργεί το φως του ήλιου εκεί, καθώς περνά από μια ρωγμή και αντανακλάται στον βυθό.

Αν, τώρα, θέλετε να βάλετε στην bucket list και την εμπειρία του παραπέντε, ο Μεσσηνιακός Κόλπος είναι από ένα από τα καλύτερα μέρη στην Ελλάδα για διθέσια πτήση με

αλεξίπτωτο πλαγιάς, αφού ανατολικά της Καλαμάτας βρίσκεται το βουνό Καλάθι με σημείο απογείωσης σε υψόμετρο 940 μέτρων. ΒΟΥΤΙΈΣ ΣΤΑ

Ν Έ ΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΛ Ι ΜΝΙΟΥ Κοντά στο χωριό

χλμ. από την Καλαμάτα, βρίσκεται το Πολυ-

λίμνιο, ένα σύμπλεγμα λιμνών που λόγω της

ανομοιογένειας του εδάφους δημιουργούν

με τη σειρά τους εντυπωσιακούς καταρρά-

κτες. Η πιο γνωστή απ’ όλες είναι η λίμνη

Κάδη, ένας μικρός καταπράσινος παράδεισος

με έναν επιβλητικό καταρράκτη, απότομα

βράχια τριγύρω και κρυστάλλινα (και πα -

γωμένα) νερά. Αν τολμήσετε τελικά βουτιά,

μπορείτε να απολαύσετε και ένα φυσικό μα

σάζ στο σημείο όπου πέφτουν ορμητικά τα

νερά του καταρράκτη από ύψος μεγαλύτερο

των 20 μέτρων. Δίπλα ακριβώς υπάρχει και

μια ανεμόσκαλα για βουτιές.

Την ίδια στιγμή, η εξερεύνηση των φαραγ-

γιών αποτελεί μια διαφορετική πρόκληση

για περιπατητές και φυσιολάτρες, καθώς η

πεζοπορία μέσα στο καταπράσινο τοπίο απο-

τελεί ξεχωριστή εμπειρία. Προσοχή μόνο στα

παπούτσια επειδή πολλά σημεία γλιστράνε, καλό είναι να αποφύγετε τις σαγιονάρες.

«ΤΡΟΠΙΚ Η » ΑΠ ΟΔΡΑΣΗ

ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΡΡΑ ΚΤΗ

ΚΑΛΑΜ Α ΡΗ

Ο καταρράκτης Καλαμάρης (ή Καλαμάρη)

βρίσκεται σε έναν κατάφυτο λόφο λίγα χι -

λιόμετρα από τη λιμνοθάλασσα της

Γιάλοβας και είναι must-go

για δροσιά, μπάνιο, μια

μίνι πεζοπορία και τις

πιο instagrammable

φωτογραφίες. Η

πρόσβαση γίνεται

μέσα από ένα κα-

τάφυτο στενό μο-

νοπάτι με πουρ -

νάρια, βελανιδιές

και πεύκα. Mετά

από 15 λεπτά πε -

ζοπορίας θα βρε -

θείτε σε ένα ξέφωτο

περιστοιχισμένο από

πλατάνια και αφού δια

σχίσετε μια μικρή γέφυρα, θα φτάσετε στον καταρράκτη με

τη μικρή λίμνη.

Στα συν υπολογίστε ότι είναι εύκολα προ-

σβάσιμο για μικρά παιδιά και προσεγγίζεται

με συμβατικό αυτοκίνητο μέσω ενός σύντο-

μου χωματόδρομου. Στα πλην ότι κατά τη

διάρκεια του καλοκαιριού μπορεί να μην έχει

πολύ νερό, αλλά και πάλι η εμπειρία είναι

υπέροχη.

Έ Π Ι ΣΚ ΈΨΗ ΣΤΟ ΣΠ Ι ΤΙ ΤΟΥ

Π ΑΤΡΙΚ ΛΙ ΦΈΡΜΟΡ ΣΤΗΝ

ΚΑΡΔΑΜ ΥΛΗ

Το ιστορικό σπίτι του Πάτρικ Λι Φέρμορ στην

Καρδαμύλη είναι ένα από τα ομορφότερα σε

όλη τη Μεσόγειο και από εκείνα τα σημεία

της Ελλάδας που πρέπει να επισκεφθείς του-

λάχιστον μία φορά στη ζωή σου.

Τοποθετημένο σε μια πραγματικά μαγική

τοποθεσία, περιτριγυρίζεται από έναν με-

σογειακό κήπο που φτάνει ως τη θάλασσα, γεμάτο κυπαρίσσια, ελιές, σκίνους, άσπρες

πικροδάφνες και αγριολούλουδα, ενώ κρυμμένα σχεδόν στον κήπο βρίσκονται τρία

πετρόκτιστα οικήματα: η κυρίως κατοικία, ο χώρος εργασίας του και ένα ακόμα μικρό σπίτι.

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ ήταν συγγραφέας, λό

Η Μεσσηνία

είναι ιδανική

επιλογή για

όσους θέλουν

να μετακινηθούν με αυτοκίνητο

και σε περίπου

τρεις ώρες, εφόσον έχουν ξεκινήσει από

την Αθήνα, να φτάσουν

σε ένα μέρος

όπου μπορούν να τα έχουν όλα.

γιος, παρασημοφορημένος ήρωας πολέμου

και μία από τις πιο χαρισματικές, γοητευτικές

και περιπετειώδεις προσωπικότητες του 20ού

αιώνα. Αγάπησε την Ελλάδα σαν δεύτερη πα-

τρίδα του και τη δεκαετία του ’60 έφτιαξε

το εξαιρετικό αυτό σπίτι στην Καρδαμύλη, βάζοντας προσωπική δουλειά αλλά και με τη

βοήθεια ντόπιων παραδοσιακών τεχνιτών και

κατοίκων. Έζησε εκεί με τη συζυγό του μέχρι

το τέλος της ζωής του το 2011.

Πλέον είναι ανοιχτό στο κοινό, ωστόσο εί-

ναι απαραίτητη η προαγορά εισιτηρίου μέσω

του Μουσείου Μπενάκη, στο οποίο άλλωστε

δώρισε το σπίτι το 1996.

ΣΠΗΛΑΙΟΚΑΤΑ ΔΥΣΗ ΣΤΟ

«ΚΑΤΑΦΥ ΓΙΟ»

Το σπήλαιο «Καταφύγιο» (ή Καταφύγι) υπήρ-

ξε ιδανική κρυψώνα (εξού και η ονομασία)

ιδίως στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, λόγω

του μεγάλου μήκους του σε συνδυασμό με

την πολυμορφία και την αφθονία των στοών

του. Στο συγκεκριμένο σημείο δημιουργή-

θηκε με τα χρόνια μια εντυπωσιακή φυσική

παραλία με λείους βράχους –για πολλούς η

πιο άγρια παραλία της Ελλάδας– που είναι

ιδανικοί για να ξαπλώσετε κάτω από τον

ήλιο. Bonus το υποθαλάσσιο σπήλαιο κάτω

από την επιφάνεια, ιδανικό για σπηλαιοκατάδυση.

ΣΤΗ

ΛΙΜΝΟΘΑ ΛΑΣΣΑ

ΤΗΣ ΓΙ Α ΛΟΒΑΣ ΓΙΑ

BIRDWATCHING

Αν σας συναρπάζει η φύση, σίγουρα θα σας ενθουσιάσει και μια επίσκεψη στον πρώτο σταθμό των αποδημητικών πουλιών που

ταξιδεύουν από την Αφρική για τη βόρεια Ευρώπη. Στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας φιλοξενούνται 275 είδη πουλιών, ανάμεσά τους

ερωδιοί, κορμοράνοι και φλαμίνγκο, ενώ όλη

η περιοχή αποτελεί καταφύγιο για δεκάδες

θηλαστικά, ερπετά, αμφίβια και ψάρια που

έχουν εδώ τον βιότοπό τους. Σε αυτόν τον βιότοπο ζει επίσης το σπανιότατο σε όλη την

Ευρώπη είδος αφρικανικού χαμαιλέοντα, που

θεωρείται ότι είναι υπό εξαφάνιση.

Περίπου 8 χιλιόμετρα βόρεια της Πύλου, πρόκειται για έναν από τους μεγάλους υγρότοπους της νότιας Ευρώπης και τον πιο κο-

ντινό στην Αφρική, που αποτελεί σημαντικό σταθμό ξεκούρασης, τροφοληψίας και αναπαραγωγής για δεκάδες είδη πουλιών, οπότε πιθανώς να συναντήσετε εκεί και διάφορους φυσιοδίφες και εξερευνητές.

ΣΤΗ ΦΟΙΝΙΚΟΥ ΝΤΑ ΓΙΑ CAMPING

Αν τώρα ανήκετε στην κατηγορία που έχει συνδυάσει τις καλοκαιρινές με σκηνή, θα κατενθουσιαστείτε με το Camping Finikes που

βρίσκεται μόλις δυο χιλιόμετρα έξω από το γραφικό χωριό της Φοινικούντας και υπόσχεται μια ανεπανάληπτη εμπειρία κάμπινγκ σε ένα εξωτικό σκηνικό με φυσική σκιά, δίπλα σε μια ατελείωτη παραλία και κυρίως low budget.

Στη Φοινικούντα υπάρχει επίσης το «Θί-

νες» πάνω στη μεγάλη παραλία Μακρυνάμ-

μος, αν και γενικά η περιοχή είναι γεμάτη

κάμπινγκ που μπορείτε να αναζητήσετε σε

κοντινή απόσταση.

ΣΤΟ ΦΈΣΤΙΒΑ Λ

ΓΑΣΤΡΟΝΟΜ Ι ΑΣ ΚΑΙ ΜΠ Ι ΡΑΣ

Αν βρεθείτε στην Καλαμάτα το πρώτο δεκα-

πενθήμερο του Αυγούστου, αναζητήστε το 3rd Peloponnese Beer Festival (4-6 Αυγού-

στου) και το 1ο Μεσσηνιακό Γαστρονομικό

- Μουσικό Φεστιβάλ (11-13 Αυγούστου) για

να απολαύσετε πάνω από 250 ετικέτες χειροποίητης μπίρας από ελληνικές ζυθοποιίες αποκλειστικά αλλά και τοπικά προϊόντα της Μεσσηνίας, όπως παστό, λάδι, κρασί, ούζο, μέλι, δίπλες, λαλάγγια, κομπόστες, παστέλι, χυλοπίτες και λουκάνικα.

Στο Φεστιβάλ Χειροποίητης Μπίρας, που σημειωτέον είναι μοναδικό στην Ελλάδα, θα βρείτε πολλές και ενδιαφέρουσες ελληνικές craft μπίρες με διάφορα αρώματα και γεύσεις, ενώ το μενού περιλαμβάνει επίσης street food με vegan επιλογές. Οι εκδηλώ-

σεις της δεύτερης διοργάνωσης κορυφώνο-

νται με μουσικές βραδιές (τραγουδούν, με -

ταξύ άλλων, οι Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Κώστας Μπίγαλης, Μαντώ, Σοφία Βόσσου

και Γωγώ Τσαμπά) και δρώμενα, όπως σεμι-

νάριο γκράφιτι και barista.

Ammos Restaurant Bar

All-day απόλαυση στην παραλία της Κυπαρισσίας.

Πάνω στην αμμουδιά της Κυπαρισσίας,

την υπέροχη αυτή παραλία της νότιας Πελο-

ποννήσου, βρίσκεται το Ammos, ένας χώρος

που ξεπροβάλλει σε απόλυτη αρμονία με το

όλο τοπίο και σε υποδέχεται από το πρωί μέχρι

το βράδυ. Καφές και μπάνιο στα γαλάζια νερά

για ξεκίνημα, ελαφριές γεύσεις για μεσημερια-

νό διάλειμμα –ώστε να συνεχίσεις– και βραδι-

νά ποτά δίπλα στο κύμα για κλείσιμο.

Το Ammos είναι κυριολεκτικά all-day και

δεν υπάρχει περίπτωση να μη βρεις αυτό ακριβώς που θέλεις κάθε στιγμή. Από μόνη της η

παραλία της Κυπαρισσίας είναι ένας παραδει-

σένιος προορισμός. Φαντάσου, λοιπόν, να συνδυάζεις όλο το τοπίο με τη φιλοξενία που εκφράζει το Ammos σε κάθε του λεπτομέρεια.

Εδώ η μεσογειακή κουζίνα πρωταγωνιστεί –άλλωστε η περιοχή είναι περίφημη για τα προϊόντα της– και τα πιάτα που θα γευτείς έχουν

όλα τη νοστιμιά του ελληνικού καλοκαιριού.

Από ελαφριά πάστα και ριζότι μέχρι παραδοσιακά ορεκτικά και δροσερές σαλάτες και από ζουμερά κρέατα μέχρι συνταγές με θαλασσινά, το μενού έχει απ’ όλα. Όταν μάλιστα γεύεσαι αυτά τα πιάτα ακριβώς δίπλα στη θάλασσα σε ένα περιβάλλον όπου πρωταγωνιστούν οι γήινοι τόνοι και τα φυσικά υλικά, τότε η απόλαυση γίνεται μια απίστευτη εμπειρία. Τα κοκτέιλ του μπαρ σερβίρονται από νωρίς, αλλά όταν αρχίσει να δύει ο ήλιος γίνονται οι μεγάλοι πρωταγωνιστές του Ammos. Δροσιστικά, τροπικά, με εμπνευσμένους συνδυασμούς υλικών, σε συνοδεύουν μέχρι αργά, καθώς η μουσική δυναμώνει. Τότε είναι που νιώθεις την απόλυτη ελευθερία, καθώς χορεύεις ξυπόλυτος δίπλα στη θάλασσα σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της Ελλάδας.

Παραλιακή οδός Κυπαρισσίας, 27610 23861, www.ammosrestaurantbar.gr Facebook: AMMOS Restaurant Bar, Instagram: ammos.restaurant.bar

Συμφωνούμε όλοι πως υπάρχει το καλο-

καίρι, και υπάρχει και το ελληνικό καλοκαίρι.

Σε αυτή την εκδοχή συνδυάζονται η θάλασ-

σα, η διασκέδαση και ο χορός μέχρι το πρωί.

Το Λιοτρίβι club ξέρει πολύ καλά πώς να δη-

μιουργεί το απόλυτο σκηνικό του ελληνικού καλοκαιριού, ξεκινώντας από νωρίς το πρωί και φτάνοντας μέχρι το άλλο πρωί.

Αν, λοιπόν, βρεθείς στην παραλία της Κυπαρισσίας, θα καταλάβεις από μακριά τα vibes αυτού του beach bar που σκορπίζει

θετική ενέργεια όλη μέρα. Πρωινές βουτιές στα μοναδικά νερά της νότιας Πελοποννήσου

και καφές μπροστά στο κύμα με την ανάλογη

μουσική που σε βάζει σε κλίμα διακοπών. Το Λιοτρίβι φτιάχνει μια εξωτική ατμόσφαιρα

που σε χαλαρώνει, δημιουργώντας διαφορετικές εμπειρίες. Το μπάνιο στη θάλασσα εναλλάσσεται με παιχνίδι στην πισίνα και

ακολουθεί διάλειμμα για να γευτείς κάποιο

από τα ελαφριά πιάτα – υπάρχει μεγαλύτερη

απόλαυση από τις γεύσεις που απολαμβάνεις

μετά από μια δροσιστική βουτιά; Κι όταν ο ήλιος αρχίσει να δύει, η μουσική δυναμώνει, τα ποτά και τα δροσιστικά κοκτέιλ πρωταγωνιστούν και η όλη ενέργεια σε παρασύρει μαζί της. Εκτός από την καθημερινή διασκέδαση που δημιουργεί με έναν τρόπο μοναδικό το Λιοτρίβι club, στα decks φιλοξενούνται κάθε τόσο διαφορετικοί guest DJs που θα σε ξεσηκώσουν με τις μουσικές τους. Ο χορός εδώ κρατάει όσο αντέχεις, αλλά όταν περνάς καλά, αντέχεις περισσότερο απ’ όσο νομίζεις.

Το Λιοτρίβι καταφέρνει να σου θυμίσει πώς είναι η αυθεντική διασκέδαση δίπλα στη θάλασσα και δεν υπάρχει περίπτωση να μη λατρέψεις κάθε σου στιγμή εδώ.

Παραλία Κυπαρισσίας, 6943 585095, Facebook: Liotrivi club kyparissia Instagram: liotrivi_club_kyparissia

Ξέρει πολύ καλά να δημιουργεί στιγμές καλοκαιρινής

διασκέδασης.

Λιοτρίβι

ΚΟΑ beach pool bar

Μια all-day εμπειρία διασκέδασης πάνω στη χρυσή άμμο.

Υπάρχουν κάποιοι χώροι που έχουν φτια-

χτεί για να δημιουργούν έντονες στιγμές και

το ΚΟΑ είναι σίγουρα ένας από αυτούς. Σχεδι-

ασμένο με έναν τρόπο εντυπωσιακό, συνδυάζει

όλα εκείνα που κάνουν τις διακοπές σου απο-

λαυστικές, ξεκινώντας καταρχάς από την το-

ποθεσία του. Η παραλία της Χρυσής Ακτής στο

Μάτι Γαργαλιάνων είναι ένας τροπικός παράδει-

σος που σε κάνει να νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε μια

εξωτική τοποθεσία. Οι άνετες ξαπλώστρες του

ΚΟΑ σε χαλαρώνουν, ενώ απολαμβάνεις τον

καφέ σου ή κάποιο δροσιστικό κοκτέιλ από το

μπαρ. Βουτιές στα γαλανά νερά, παιχνίδι στην άμμο, ηλιοθεραπεία και όλα αυτά στο repeat, χωρίς να βαριέσαι ποτέ! Πώς να βαρεθείς την απόλυτη αίσθηση ξεκούρασης δίπλα στο κύμα; Αν, πάλι, θέλεις να αλλάξεις σκηνικό, η πισίνα του ΚΟΑ είναι η εναλλακτική για να συνεχίσεις

τη διασκέδαση, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα

όλη την περιποίηση των ανθρώπων του. Οι γεύ-

σεις της κουζίνας σού προσφέρουν ό,τι τραβάει

η όρεξή σου, από νόστιμα σνακ μέχρι πιάτα που

ταιριάζουν με την καλοκαιρινή διάθεση,

για να μπορείς να συνεχίσεις με το

ποτό σου μέχρι αργά.

Άλλωστε η ώρα που δύει

ο ήλιος είναι μαγική και δεν

πρέπει να τη χάσεις με τί-

ποτα. Στο KOA ξέρουν να

δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα με το poof lounge όπου μπορείς να χαλαρώσεις όσο και όπως θέλεις, απολαμβάνοντας γεύσεις, ποτό και το φανταστικό ηλιοβασίλεμα. Στα must try και η εμπειρία sisha με premium αρωματικούς καπνούς που θα σε ενθουσιάσουν. Κι αφού ξεκουραστείς από τον ήλιο και το μπάνιο, χορτάσεις με νόστιμες μεσογειακές

γεύσεις, έρχεται η ώρα που το ΚΟΑ δυναμώ-

νει την ένταση και σε καλεί να χορέψεις στους

ήχους της μουσικής. Δεν γίνεται να αντισταθείς

σε αυτήν τη summer party διάθεση που σου

θυμίζει πώς είναι η αυθεντική διασκέδαση. Η χαλάρωση της ημέρας μετατρέπεται σε ένταση που σε παρασύρει και όλοι γίνονται μια παρέα που διασκεδάζει.

Εκτός από τις καθημερινές βραδινές στιγμές στο ΚΟΑ, δεν πρέπει να χάσεις τις #KOASUNDAYS, τα πάρτι που έχουν γίνει πλέον θεσμός, με γνωστούς DJs να παρελαύνουν στα decks και να προσφέρουν καθένας τη δική του

χορευτική άποψη. Το KOA είναι προορισμός

κάθε φορά που βρίσκεσαι στη Μεσσηνία. Εδώ θα ζήσεις στιγμές που

θα θυμάσαι και γίνονται πολύ

καλός λόγος να επιστρέφεις

κάθε τόσο σε αυτό το ση-

μείο της Ελλάδας.

Χρυσή Ακτή, Μάτι Τριφυλίας, Γαργαλιάνοι Μεσσηνίας, 6979 22 0433 Facebook: KOAbeach, Instagram: koabeachofficial

Modon

Γεύσεις από τη στεριά και τη θάλασσα της νότιας Πελοποννήσου.

Το Modon είναι από τα μέρη που πρέπει να επισκεφτείς στη Μεσσηνία για να γευτείς την

κουζίνα αλλά και τη φιλοξενία της περιοχής, ένας χώρος που γράφει τη δική του γαστρονο-

μική ιστορία, καθώς περνά από γενιά σε γενιά

την αγάπη για την ελληνική κουζίνα και την εμμονή στην ποιότητα.

Και πώς μπορεί να μην είναι ποιοτικό αυτό

που θα γευτείς όταν οι πρώτες ύλες είναι τοπι-

κά προϊόντα που καταφθάνουν ολόφρεσκα και

αποδεικνύουν τον πλούτο της φύσης; Πάνω

σε αυτή την αγνότητα στήνεται ένα μενού

άκρως ελληνικό, αλλά με επιρροές από τη

διεθνή σκηνή, ώστε να συνδυάζει ισορροπη-

μένα το παρελθόν και το μέλλον της ελληνικής

μαγειρικής τέχνης.

Στα must try πιάτα που μυρίζουν ελληνικό

καλοκαίρι είναι το ριζότο με κολοκυθανθούς

και ντόπιο τυρί σφέλα, ενώ εξαιρετική και ντελικάτη είναι και η σαλάτα με φρέσκα θαλασσι-

νά, γαρίδες σοτέ, ψητό τόνο, πίκλες φινόκιο και dressing από κόλιανδρο. Πιάτα βασισμένα τόσο στη γη όσο και στη θάλασσα της νότιας Πελοποννήσου αποκαλύπτονται σε ένα περιβάλλον φιλόξενο, δίπλα στη θάλασσα, που σου ανοίγει έτσι κι αλλιώς την όρεξη. Πρέπει να δοκιμάσεις οπωσδήποτε τη μελιτζανοσαλάτα και σίγουρα τον καγιανά με παστό χοιρινό. Με το ελαφρύ μελτέμι να σε δροσίζει, η επιθυμία για ψάρι γίνεται μεγαλύτερη κι εδώ θα βρεις πολύ νόστιμες συνταγές που φέρνουν όλη τη φρεσκάδα της θάλασσας στον ουρανίσκο σου. Το κρασάκι και τα αποστάγματα ρέουν στα ποτήρια, καθώς τα πιάτα εναλλάσσονται και μπαίνουν στη μέση για να τα μοιραστείς με την παρέα. Στο Modon κάθε στιγμή είναι μια απόλαυση που έχει όλα τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας.

Artina Hotel & Artina Nuovo Apartments

Πλατεία Παραλίας, Μεθώνη Μεσσηνίας, 27230 31996 Facebook: MODON Restaurant, Instagram: modon_restaurant

Φιλοξενία σε ένα μέρος που σε χαλαρώνει, μπροστά στη θάλασσα.

Η διαμονή στη Μαραθόπολη είναι μια

εμπειρία διακοπών που μένει αξέχαστη και

το Artina Hotel & Artina Nuovo Apartments

φροντίζει να την κάνει μοναδική. Ένας χώρος

φιλοξενίας που βρίσκεται μόλις λίγα μέτρα

από τη θάλασσα και χαρίζει κάτι από την ηρε-

μία και την ελευθερία της. Εδώ κάθε λεπτομέ-

ρεια βρίσκεται σε αρμονία με το περιβάλλον

αυτής της γωνιάς της Πελοποννήσου με τέ-

τοιο τρόπο που αισθάνεσαι συνεχώς το με -

γαλείο της φύσης. Τα δωμάτια με τον κομψό

σχεδιασμό έχουν θέα προς το Ιόνιο Πέλαγος

και σου προσφέρουν οτιδήποτε μπορεί να

κάνει τη διαμονή σου ακόμα πιο άνετη και ευχάριστη.

Στα highlights του Artina Hotel & Artina

Nuovo Apartments και η πισίνα του, που σου

χαρίζει δροσερές στιγμές μέρα και νύχτα, αφού μετά τις μεσημεριανές βουτιές εδώ θα

επιστρέψεις το βράδυ για ποτό και χαλάρωση κάτω από τον ουρανό της Μεσσηνίας. Η θέα στη θάλασσα και από αυτό το σημείο είναι ανεμπόδιστη, για να μη χάνεις ποτέ επαφή με το μοναδικό ελληνικό καλοκαίρι. Η παραλία του Λαγκούβαρδου, που βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα μακριά είναι καθημερινός προορισμός για μπάνιο ή θαλάσσια σπορ, ενώ στην περιοχή θα απολαύσεις κάποιες από τις πιο όμορφες παραλίες της Ελλάδας, όπως η περίφημη Βοϊδοκοιλιά. Από τα δωμάτια του Artina Hotel θα χαζέψεις για ώρες την νήσο Πρώτη που βρίσκεται απέναντι –επίσης must visit σημείο της περιοχής–, ενώ η μαγική ώρα του ηλιοβασιλέματος θα σε βρει να απολαμβάνεις τη φροντίδα των ανθρώπων του, που γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει φιλοξενία.

Μαραθούπολη, www.artina.gr, Facebook: Artina Hotels Instagram: artina_hotels

Η παραλία της Φοινικούντας δεν είναι απλώς

μία από τις πιο όμορφες της Ελλάδας, είναι και

το σκηνικό στο οποίο έχει στηθεί το Lemon Drops. Αν νομίζεις ότι αυτό είναι ένα ακόμα beach bar café κ.λπ., think again. Εδώ θα ανα-

καλύψεις ένα ολόκληρο concept, μια ιδέα που σε προσκαλεί να αφήσεις πίσω σου την καθημερινότητα και να μπεις σε μια άλλη διάσταση, όπου επικρατούν η απόλαυση, το wellness και η επαφή με τις βαθύτερες επιθυμίες σου, εκείνες τελικά που μπορούν να οδηγήσουν στην ευτυχία.

Γιατί δεν γίνεται παρά να νιώσεις ευτυχισμέ-

νος αν αφεθείς σε όλα όσα έχει να σου προσφέ-

ρει το Lemon Drops: βουτιές στα υπέροχα νερά

Lemon Drops Εδώ μαθαίνεις να απολαμβάνεις κάθε στιγμή.

της Μεσσηνίας και ξεκούραση στις χρωματι-

στές αιώρες, στα άνετα πουφ ή σε οποιαδήποτε

γωνιά του Lemon Drops σού μιλάει περισσό-

τερο. Άλλωστε εδώ όλη η ατμόσφαιρα είναι φτιαγμένη για να χαλαρώσεις και να νιώσεις

ότι βρίσκεσαι σε ένα τροπικό μέρος από εκεί-

να που βλέπεις στις ταινίες. Μόνο που εδώ η

πραγματικότητα έρχεται να σου αποδείξει ότι

είναι καλύτερη από τη φαντασία.

Ο καφές πριν από το μπάνιο είναι μια από-

λαυση που μπορείς να συνοδεύσεις με διάφο-

ρες γεύσεις πρωινού ή brunch. Κι επειδή στον

παράδεισο σού ανοίγει η όρεξη, η κουζίνα του Lemon Drops δεν σταματά να ετοιμάζει

όλη μέρα πιάτα που θα λατρέψεις.

Με έμπνευση από τις γαστρονομί-

ες όλου του κόσμου –η Λατινική

Αμερική και η Καραϊβική πρωτα-

γωνιστούν–, οι προτάσεις είναι

αυτές που ταιριάζουν σε κάθε

στιγμή.

Στον ανανεωμένο κατάλογο θα βρεις new entries όπως τρεις συνταγές με αφράτο buttermilk ψωμάκι Sando: το Τex Μex με τηγανητό κοτόπουλο, spicy sauce, γουακαμό-

λε, καπνιστό τυρί, μπέικον και Jack Daniel’s, το Ham με ζαμπόν και τσένταρ και το Sando Pork με χοιρινά παϊδάκια, ψητό κρεμμύδι και πίκλες. Η κουζίνα του Lemon Drops παραμένει δημιουργική και σπιρτόζικη, όπως μας έχει συνηθίσει. Must try και το νέο Cuban Βurger με μοσχαρίσιο μπιφτέκι και chorizo, jalapeno mayo και αγγλικό τσένταρ. Αν θέλεις να τερματίσεις την απόλαυση, δοκίμασε να συνδυάσεις τις patatas chilli con carne με μια κανάτα δροσιστική Μαργαρίτα frozen λεμόνι που φέτος «εμφανίζεται» στο Lemon Drops και τα σπάει.

Τα κοκτέιλ παραμένουν σταθερή αξία που σερβίρονται από νωρίς, εξωτικά και δροσερά, όπως ακριβώς ταιριάζει στα vibes του Lemon Drops. Θα κάνεις τη δική σου μικρή γευσιγνωσία στις μείξεις, αλλά μην παραλείψεις το σφηνάκι jelly fish, μπλε, στο χρώμα της θάλασσας, με Bailey’s που μοιάζει με τον αφρό του κύματος και σταγόνες γρεναδίνης που, όπως πέφτουν, μοιάζουν με τα πλοκάμια της μέδουσας.

Στο Lemon Drops οι εικόνες εναλλάσσονται και η θέση του ήλιου δημιουργεί πάντα μια διαφορετική ατμόσφαιρα για να νιώθεις από

το πρωί μέχρι το βράδυ ότι έχεις κάτι νέο να ανακαλύψεις. Αυτό που σίγουρα θα ανακαλύψεις είναι μια άλλη οπτική για την ίδια τη ζωή που σου δείχνει ότι πρέπει να ευχαριστιέσαι κάθε στιγμή.

Φοινικούντα, 2723 071020, Facebook: Lemon Drops Instagram: lemondrops.beachbar

Η μεσσηνιακή κουζίνα είναι μια εμπειρία

γεύσης που αποδεικνύει για μια ακόμα φορά

πως αυτή η χώρα κρύβει έναν γαστρονομικό

πλούτο σε κάθε γωνιά της. Εδώ, στην παλιά

πόλη της Κυπαρισσίας, δίπλα στο κάστρο της

πόλης, βρίσκεται η Παλιά Αγορά, ένας χώρος

όπου η μεσσηνιακή παράδοση συνδυάζεται

με τη σύγχρονη γαστρονομία, δημιουργώντας πιάτα που αφού τα γευτείς, τα θυμάσαι

για καιρό.

Το μενού περιλαμβάνει επιλογές για μεση-

μεριανές συναντήσεις ή βραδινές βόλτες, πά-

ντα βασισμένες στα φρέσκα υλικά εποχής και

τις εμπνευσμένες τεχνικές. Δύσκολο να επιλέξεις ανάμεσα στα πιάτα, γιατί όλα έχουν ένα

twist που σου εξάπτει την περιέργεια. Σίγουρα

πρέπει να δοκιμάσεις τα πολίτικα ρεβίθια με

σουτζούκι Καππαδοκίας, τον τηγανητό τραχα-

νά με σελινόρριζα και σύγκλινο μυζήθρα, αλλά

και το φανταστικό αρνίσιο κότσι που σιγομαγειρεύεται, αρωματίζεται με δενδρολίβανο και σερβίρεται με κουσκουσάκι.

Στα κυρίως πιάτα πρωταγωνιστούν κρέατα υψηλής ποιότητας και ιδιαίτερες κοπές όπως η χοιρινή Tomahawk και το Rib Eye Ουρουγουάης, αλλά κάθε επιλογή είναι μια μικρή γευστική έκπληξη. Μην παραλείψεις με τίποτα να βάλεις στη μέση τις «πατατούλες της γιαγιάς» με τηγανητό αυγό και μυζήθρα που συνοψίζουν την έννοια του ελληνικού καλοκαιριού. Οι γεύσεις στην Παλιά Αγορά συνοδεύονται από μια προσεγμένη λίστα κρασιών που, φυσικά, τιμά τις ελληνικές ετικέτες και σε καλεί σε ένα ταξίδι στον εγχώριο αμπελώνα. Σε απόλυτη αρμονία με την όλη ατμόσφαιρα της Άνω Πόλης της Κυπαρισσίας, αυτός ο χώρος είναι μια εμπειρία φιλοξενίας και γαστρονομίας που θα σε μαγέψει.

Ελένης Χαμερή 3, Άνω Πόλη Κυπαρισσίας, Κυπαρισσία, 27610 62184 www.palia-agora.com.gr, Facebook: Παλιά Αγορά εστιατόριο-μεζεδοπωλείο Instagram: palia11agora

του σπιτιού.

Το Μαγέρικο της Αγοράς είναι ένα μαγει-

ρείο αλά παλαιά με σύγχρονη αισθητική και

όλη εκείνη τη μαμαδίστικη αγωνία «να φας

όλο το φαγητό σου» που έρχεται από άλλες

δεκαετίες.

Ένας χώρος πραγματικά προσεγμένος, που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και

στον οποίο πρωταγωνιστεί η μεγάλη βιτρίνα

με τα φαγητά της ημέρας. Ελληνικές παραδο-

σιακές συνταγές, και όχι μόνο, που κάθε μέρα

εναλλάσσονται για να γεύεσαι πάντα κάτι διαφορετικό. Στη μεγάλη κουζίνα που βρίσκεται

ακριβώς από πίσω, η ομάδα του Μαγέρικου

φροντίζει να βάζει όλη την αγάπη και το μεράκι

της σε κάθε ταψί που καταλήγει στη βιτρίνα

και από εκεί στο πιάτο σου.

Από γεμιστά και μπριάμ, καγιανά με φρέσκα

αυγά και παστό –must try πιάτο– και κότσι με

πατάτες μέχρι χειροποίητες πίτες, ψάρι στον φούρνο και σουφλέ ζυμαρικών, το μενού έχει

απ’ όλα και δεν γίνεται να μην ανακαλύψεις μια γεύση που λαχταράς. Δεν είναι μόνο η νοστιμιά που απογειώνεται από τα προσεγμένα υλικά, είναι και η σπιτική μυρωδιά που έρχεται από κάθε πιάτο και ξυπνά αναμνήσεις από τα λαδερά της Τετάρτης ή από τα μαγειρευτά του κυριακάτικου τραπεζιού. Το Μαγέρικο της Αγοράς είναι ένα καθημερινό στέκι στην Κυπαρισσία που συγκεντρώνει ντόπιους και επισκέπτες –υπάρχει κανείς που μπορεί να αντισταθεί σε ένα πιάτο σπιτικό φαγητό;–, αλλά για όλες εκείνες τις φορές που θέλεις να απολαύσεις τις γεύσεις στον χώρο σου έρχεται στην πόρτα σου με delivery, φέρνοντας τα πιάτα ημέρας που επιλέγεις. Εδώ κάθε μέρα υπάρχει κάποιος που φροντίζει τη διατροφή σου, όπως παλιά η νοικοκυρά που φρόντιζε να τρώει η οικογένεια φρέσκο σπιτικό φαγητό με τα εποχικά υλικά. Μπορείς να ζητήσεις μεγαλύτερη απόλαυση;

Πονηροπούλου 9, Κυπαρισσία, 2761 022300

Facebook: Το μαγερικο της Αγορας

Πιάτα που μοιάζουν σαν να τα ετοίμασε η νοικοκυρά

Το Μαγέρικοτης Αγοράς

Πόσες φορές μέσα στον χειμώνα δεν

έχεις ονειρευτεί να βρισκόσουν σε ένα

μπαλκόνι πάνω από τη θάλασσα; Το Πέτρινο

Μπαλκόνι πραγματοποιεί αυτό το όνειρο σε

μία από τις πιο όμορφες παραλίες της Κυπα-

ρισσίας. Κυριολεκτικά πάνω από τα γαλάζια

νερά της παραλίας Καλό Νερό, αυτό το κα-

λοκαιρινό στέκι σε παρασύρει στην απόλυτη

χαλάρωση.

Καθώς αράζεις χαζεύοντας τη θάλασσα, έρχονται οι γεύσεις να ολοκληρώσουν αυτή

την ευτυχία με τον δικό τους τρόπο. Και, εντά-

ξει, για να πούμε την αλήθεια, δεν γίνεται να

νιώσεις ολοκληρωμένος σε ένα καλοκαιρινό

σκηνικό αν δεν γευτείς τα κατάλληλα πιάτα.

Εδώ, λοιπόν, θα βρεις ελληνικές παραδοσι-

ακές συνταγές που ταιριάζουν απόλυτα με

την όλη ατμόσφαιρα και ταυτόχρονα ανα -

δεικνύουν την τοπική παραγωγή, που είναι

πραγματικά εκπληκτική.

Μεγάλοι πρωταγωνιστές τα ψάρια και τα

θαλασσινά που καταφθάνουν καθημερινά

από ντόπιους ψαράδες και προσφέρονται σε

πολλές και διαφορετικές συνταγές. Από ψητά

ψάρια ημέρας μέχρι γαριδομακαρονάδα και

χταποδάκι με κοφτό μακαρονάκι ή κλασικά

τηγανητά, καλαμαράκι και σαρδέλα γεμιστή.

Θα μπουν σίγουρα στη μέση τα ορεκτικά, που

όντως ανοίγουν την όρεξη με τη νοστιμιά

τους, όπως οι κολοκυθοκεφτέδες ή η φάβα, και φυσικά θα τα συνοδεύσεις με ούζο, τσί-

πουρο ή κρασάκι από τη λίστα που έχει δημι-

ουργήσει το Πέτρινο Μπαλκόνι. Οι επιλογές

τόσο στα αποστάγματα όσο και στις ετικέτες

οίνου είναι πολλές, για να κάνεις τον συνδυ-

ασμό που θέλεις με τα πιάτα της κουζίνας.

Καθώς σε φυσάει το αεράκι της θάλασσας

και γεύεσαι τις απόλυτες γεύσεις του καλο -

καιριού, νιώθεις ότι αυτό το σημείο της Ελλά-

δας είναι που ονειρευόσουν όλο τον χειμώνα.

Καλό Νερό Κυπαρισσίας, 27610 72520, Facebook: Το Πέτρινο Μπαλκόνι, Instagram: to_petrino_balkoni

Αν δεν έχεις ζήσει ακόμα την εμπειρία

του camping, το Erodios είναι μια πολύ καλή

αφορμή για να ξεκινήσεις και ετοιμάσου να γί-

νεις φανατικός αυτών των διακοπών. Λίγες μό-

λις ώρες από την Αθήνα, αυτό το camping βρί-

σκεται σε ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο δίπλα

στον Kόλπο του Ναυαρίνου. Οι εγκαταστάσεις

είναι πεντακάθαρες και περιποιημένες, με πολ-

λή σκιά και άπλετο χώρο για να απλώσεις το «νοικοκυριό» σου και να δημιουργήσεις το πιο ονειρεμένο σκηνικό καλοκαιρινών διακοπών.

Εκτός από τις θέσεις για σκηνές, υπάρχουν

σημεία ειδικά για τροχόσπιτα και αυτοκινούμενα, αλλά αν δεν είσαι έτοιμος ακόμα να γίνεις camper, μπορείς να νοικιάσεις κάποιο από

τα οργανωμένα bungalows που συνδυάζουν

τις ανέσεις του δωματίου με όλο το lifestyle του camping. Ίσως, μάλιστα, αυτή να είναι μια

καλή αρχή για να φορτώσεις του χρόνου τη σκηνούλα σου και να κάνεις το επόμενο βήμα.

Μια εμπειρία διακοπών που πρέπει να ζήσεις. Erodios camping

Οι διακοπές στο Erodios είναι ό,τι πιο ξε-

κούραστο, χαλαρωτικό και διασκεδαστικό

μπορείς να ζήσεις και σίγουρα θα σε κάνουν

να ξεχάσεις την καθημερινότητα στην πόλη

– άλλωστε αυτό δεν είναι που ζητάμε όλοι;

Ξύπνημα μέσα στη φύση, μπάνιο σε μαγευ-

τικά νερά –η παραλία βρίσκεται σε απόσταση

λίγων λεπτών με τα πόδια– και άραγμα μέχρι

το βράδυ με μαγιό και σαγιονάρα.

Άλλωστε, ό,τι χρειάζεσαι βρίσκεται εδώ:

καφετέρια και το νέο εστιατόριο Local που

προσφέρει πληθώρα γεύσεων ελληνικής κου-

ζίνας, mini market για τα απαραίτητα αλλά και μπαράκι για βραδινά ποτά,δροσερά cocktails – τα οποία μπορούν να γίνουν και to-go. Οι μικροί campers απασχολούνται στην παιδική χαρά και στο γήπεδο 5x5 όσο οι μεγάλοι απολαμβάνουν κάθε στιγμή των διακοπών τους.

Από δω μπορείς να κάνεις βόλτες στη γύρω περιοχή –το γραφικό χωριό της Γιάλοβας βρίσκεται πολύ κοντά–, αλλά το πιο πιθανό είναι ότι μόλις περάσεις την πύλη του Erodios θα νιώσεις ότι βρήκες τον παράδεισο και δεν θα θέλεις να ξαναβγείς.

Γιάλοβα, Πύλος, 2723 023269 erodios.com, Facebook: Erodios Camping, Instagram: erodiosgr

ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Poseidon Ocean View

Αντιπροσωπεύει το μέλλον της ελληνικής γαστρονομίας.

O σεφ Δημήτρης Πυλιώτης δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως πρεσβευτής της

ελληνικής κουζίνας στο εξωτερικό (έχει

αναδειχθεί τρεις συνεχόμενες χρονιές Greek Gastronomy Ambassador από τον Οργανισμό

Greek Taste beyond border που τελεί υπό

την αιγίδα του υπουργείου Τουρισμού). Στο

εστιατόριό του στο Μαϊάμι προσφέρει γεύ-

σεις της δικής μας παράδοσης, κατακτώντας

βραβεία και διακρίσεις που κάνουν τη φήμη

της γαστρονομίας μας να ταξιδεύει στην άλλη

πλευρά του Ατλαντικού.

Το ίδιο καταφέρνει και μέσα από το Podeidon Ocean View, το εστιατόριο που

δημιούργησε το 2020 στην Καλαμάτα, επι-

στρέφοντας στον τόπο καταγωγής του για να

προσφέρει όλη του τη γνώση και τη δημιουρ-

γική ματιά. Και είναι ιδιαίτερα δημιουργικό

αυτό που θα συναντήσεις στο εστιατόριο

της Καλαμάτας. Με φόντο τα γα -

λάζια νερά του

Κόλπου ο σεφ

Μεσσηνιακού

ξεδιπλώνει

τη μαεστρία του μέσα

από πιάτα που αναδει-

κνύουν τον πλούτο

της γης και της θά -

λασσας σε αυτήν τη

γωνιά της Ελλάδας.

Το ταρτάρ αστακού, η συναγρίδα με κρού-

στα κολοκυθόσπορου, το φιλέτο κοτόπουλο

μαριναρισμένο σε miso sauce, κρούστα από

φιστίκι Αιγίνης και μέλι Ταΰγετου αλλά και μια σειρά από πιάτα που τέσσερις φορές τού

χάρισαν τον τίτλο του Chef Champion (iron chef) στον διαγωνισμό «Chef Showdown»

που μαγειρεύει για το Μiami heat NBA, είναι οι γευστικές εκπλήξεις που σε περιμένουν στο Podeidon Ocean View.

Μαζί τους θα απολαύσεις εκλεκτές ετι-

κέτες του ελληνικού αμπελώνα και φυσικά

την απόλυτη ηρεμία που σου χαρίζουν η θά-

λασσα και η προσεγμένη ατμόσφαιρα του γευστικού αυτού παράδεισου. Ο Δημήτρης

Πυλιώτης δεν αντιπροσωπεύει επάξια μόνο

την ελληνική κουζίνα αλλά και την ουσία

της ελληνικής φιλοξενίας, γι’ αυτό η εμπει-

ρία στο Poseidon Ocean View είναι

από αυτές που σε κάνουν να

αφεθείς, απολαμβάνοντας

αυθεντική περιποίηση

και φροντίδα που όσο

κι αν αγγίζει την πο -

λυτέλεια παραμένει made in Greece.

Ναυαρίνου 119, Καλαμάτα, 2721 025590, https://poseidonkalamata.com Facebook: @PoseidonOceanView, Instagram: poseidonoceanview

Ένας all-day χώρος που σε καλεί να φλερτάρεις ελεύθερα.

Αλήθεια, θυμάσαι πώς είναι το φλερτ;

Το all-day spot της Καλαμάτας με αυτό το

φανταστικό όνομα σε προκαλεί να θυμηθείς

αλλά και να κάνεις πράξη αυτήν τη λέξη που

έρχεται από το παρελθόν – τότε που δεν υπήρχαν social media και smartphones. Ωστόσο, το Φλερτ! στην Καλαμάτα καταφέρνει να πάρει

το βλέμμα σου από την οθόνη και να σε πα-

ρασύρει σε στιγμές απόλαυσης για όλες τις αισθήσεις.

Εδώ η μέρα ξεκινάει από νωρίς με πολύ

προσεγμένο καφέ και γευστικά πιάτα πρωι-

νού και brunch που σε γεμίζουν ενέργεια – το

healthy bowl με αυγό, αβοκάντo και κινόα

είναι το απόλυτο γευστικό boost. Οι γεύσεις

στο Φλερτ! συνεχίζονται με μπέργκερ, πίτσες, δροσερές σαλάτες και σνακ για κάθε στιγμή.

Μπορείς να τα συνοδεύσεις με ένα ποτήρι

κρασί ή κάποιο από τα δροσιστικά κοκτέιλ που αποκτούν afternoon μορφή και γίνονται καλοκαιρινή αγαπημένη συνήθεια. Το μπαρ του Φλερτ! σε τραβάει κοντά του μέχρι αργά με signature μείξεις που σε προκαλούν από το όνομα και μόνο – δοκίμασε το Spicy Love και το Summer Love, που είναι τόσο ιδιαίτερα όσο ακούγονται.

Εξάλλου, ο χώρος από μόνος του είναι μια ατμόσφαιρα τόσο γοητευτική που σε μαγνητίζει. Με λεπτομέρειες που θυμίζουν το παρελθόν και vintage στοιχεία, κάθε γωνιά είναι ένα οικείο σκηνικό που ξυπνάει τον ρομαντισμό μέσα σου. Το όνομα ακολουθείται από ένα θαυμαστικό κι αυτό μπορεί να είναι και μια μικρή προστακτική που σε παίρνει από το χέρι και σου κλείνει το μάτι λέγοντας «φλέρταρε!»

Αμφείας 34, Καλαμάτα, 2721 084914

Faceboook: @flert.coffe, Instagram: flirt_kalamata

Πώς γίνεται να πάρεις τις ελληνικές παρα-

δοσιακές συνταγές και να τις μεταφέρεις σε

μια εκδοχή comfort food; Το Κάρδαμο με το

όνομα που μυρίζει σπιτική κουζίνα έχει φτιά-

ξει ένα μενού που πρέπει να δοκιμάσεις για να

ανακαλύψεις μια νέα όψη της παραδοσιακής κουζίνας, τόσο σύγχρονη όσο και γνώριμη, και σίγουρα άκρως γευστική.

Αυτός ο χώρος, άλλωστε, έχει ένα παρελθόν που το έχει καθιερώσει ως προορισμό γεύσης.

Εδώ και 13 χρόνια τα τρία αδέλφια, ο Παναγιώτης, ο Σπύρος και ο Κωνσταντίνος, βάζουν τη δική τους αγάπη και φροντίδα για να προσφέ-

ρουν φιλοξενία και γεύσεις. Ο Σπύρος στην κου-

ζίνα και οι άλλοι δυο στη σάλα του Κάρδαμου

δημιουργούν μια ατμόσφαιρα άκρως φιλική

και χαμογελαστή, προσφέροντας τη δική τους

γαστρονομική ματιά, πάντα με βάση τα τοπικά

προϊόντα που η περιοχή προσφέρει σε αφθονία. Από το προζυμένιο ψωμί αργής ωρίμανσης –τόσο basic και γευστικό– μέχρι τις ιδιαίτερες κοπές μόσχου, οι προτάσεις σε παροτρύνουν να ευχαριστηθείς κάθε στιγμή αλλά και κάθε γευστική δοκιμή. Μπρόκολο ψητό με σάλτσα από φιστικοβούτυρο, μελιτζάνες ιμάμ με γιαούρτι, κύμινο και φουντούκι, χειροποίητη τυροκαυτερή με πιπεριά Φλωρίνης:

ο κατάλογος είναι ένας συνδυασμός από πιάτα που θα μπουν στη μέση αλλά και μερί-

δες που θα απολαύσεις ατομικά. Άλλωστε, όπως λέει το μότο του Κάρδαμο, «comfort food is different things to different people».

Σίγουρα πρέπει να δοκιμάσεις το κεμπάπ προ-

βατίνας με μαρμελάδα ψητής ντομάτας, τον παραδοσιακό κόκορα με χυλοπιτάκι και μυζήθρα –που φέρνει εικόνες από γιορτινό τραπέζι–αλλά και την ιδιαίτερη εκδοχή του παστίτσιου με μοσχαράκι μπρεζέ και μπεσαμέλ γραβιέρας. Δεν γίνεται να φύγεις από το Κάρδαμο χωρίς να γευτείς το ξεχωριστό γαλακτομπούρεκο με δίπλες, κρέμα σιμιγδαλιού και παγωτό baba au rum: μία ακόμα απόδειξη για το πώς η παράδοση μπορεί να γίνει βάση για τη σύγχρονη γαστρονομία της χώρας μας. Η ομάδα του Κάρδαμου γνωρίζει καλά αυτήν τη συνταγή.

Πλ. Σιδηροδρομικού Σταθμού 21, Καλαμάτα, 2721 098091 Facebook: Κάρδαμο comfort cuisine, Instagram: Κάρδαμο comfort cuisine

Μεταφέρει την ελληνική παράδοση σε δημιουργικές

συνταγές.

Κάρδαμο

την εξέλιξη με έναν τρόπο που δείχνει την αγά-

πη και το μεράκι πίσω από την όλη προσπάθεια.

Η συγκεκριμένη ιστορία ξεκινάει το 1958,

όταν αυτό το παντοπωλείο άνοιξε τις πόρτες

του για να προσθέσει σύντομα κάποια πιάτα

που σέρβιρε στους θαμώνες – ανάμεσά τους

και πολλές γνωστές προσωπικότητες. Το 2014

ο Παναγιώτης Χρυσομάλλης επαναλειτούργη-

σε την οικογενειακή επιχείρηση, δημιουργώ-

ντας στη συμβολή των οδών Υπαπαντής και

Μητροπολίτου Μελετίου έναν σύγχρονο χώρο

γεύσης που τιμά την παράδοση της περιοχής

αλλά και την ιστορία του. Σήμερα αποτελεί ένα

σημείο που γράφει το δικό του κεφάλαιο στη

γευστική σκηνή της χώρας μας, γι’ αυτό βρα-

βεύεται όπως του αξίζει (Βραβείο Ελληνικής

Σύγχρονης Κουζίνας στον θεσμό των Βραβείων

Ελληνικής Κουζίνας @athinoramagr, 2023).

Στην υπέροχη αυλή του Οινοπαντοπωλείου

που λειτουργεί εδώ και 2 χρόνια θα απολαύσεις μια γευστική εμπειρία αυθεντικά ελληνική, δοσμένη με έναν τρόπο σύγχρονο, που θα σε

κάνει να ξαναθυμηθείς τις συγκινήσεις που

προκαλεί ένα σπιτικό φαγητό. Τι να πρωτο-

διαλέξεις από τις προτάσεις του μενού; Μο-

σχαρίσιο σιδηρόδρομο με πετιμέζι και πουρέ

καρότου, ταρτάρ ψαριού με πράσινο μήλο και

σορμπέ αγγουριού, γιουβέτσι θαλασσινών;

Πιάτα δημιουργικά που αναδεικνύουν σε κάθε

μπουκιά τη φρεσκάδα των εποχικών υλικών και

την αγνότητα των γεύσεων.

Η wine list συνοδεύει την όλη εμπειρία με

ετικέτες του ελληνικού αμπελώνα και η γα-

στρονομία του τόπου μας βρίσκει έναν χώρο

που την εξυψώνει, διατηρώντας όλη την οικει-

ότητα και τη σπιτική φροντίδα. Άλλωστε αυτά

είναι που κάνουν κάθε πιάτο ακόμα πιο νόστιμο

και γεμάτο από ελληνική παράδοση.

Υπαπαντής 32, Καλαμάτα, 27210 82759, 6945 931387 Facebook: @oinopantopoleionhrysomallis, Instagram: oinopantopoleion

Το Κρεοπωλείον 29 είναι μια εμπειρία

που πρέπει να τη ζήσεις αν βρεθείς στην

Καλαμάτα. Αυτός ο χώρος είναι ο παράδεισος

των κρεατοφάγων αλλά και όσων απαιτητι-

κών αναζητούν την πιο ψαγμένη γεύση στο

πιάτο τους.

Εδώ, λοιπόν, θα διαλέξεις μόνος σου το

κρέας που θέλεις, επιλέγοντας ανάμεσα στα

εκλεκτά προϊόντα που προέρχονται από τη

φάρμα της οικογένειας στον Ταΰγετο ή από

μικρούς παραγωγούς σε διάφορα μέρη της

Ελλάδας. Το μοσχάρι είναι ο μεγάλος πρωτα-

γωνιστής, αλλά δεν λείπουν όλων των ειδών

τα κρεατικά από ζώα ελευθέρας βοσκής. Η

διαχείριση και το σίτεμα είναι μια μικρή τέ-

χνη που γνωρίζουν καλά οι άνθρωποι του Κ29

ώστε να προσφέρουν πάντα ό,τι πιο γευστικό

μπορεί να δώσει κάθε κομμάτι.

Οι κοπές είναι αριστοτεχνικές και μπορείς

να διαλέξεις αυτή που επιθυμείς για το δικό

σου πιάτο – και μάλιστα να χαζέψεις τη διαδι-

κασία, αφού όλα γίνονται μπροστά στα μάτια

σου. Το επόμενο βήμα είναι να ανέβεις στη

φανταστική ταράτσα η οποία δροσίζεται από

το αεράκι που κατεβαίνει από το κάστρο της

πόλης και να απολαύσεις τα πιάτα που κατα-

φθάνουν λαχταριστά και προσεγμένα σε κάθε

λεπτομέρεια.

Μοσχαρίσια ταλιάτα με πουρέ καρότου, χοιρινό φρικασέ με baby μαρούλι και πράσο, γιουβέτσι παραδοσιακό, κατσικάκι και ό,τι άλλο μπορεί να λαχταρήσεις από την κατηγορία κρέας υπάρχει εδώ και είναι πεντανόστιμο. Στον φούρνο Josper ψήνονται οι κοπές ακριβώς όπως πρέπει για να αναδείξουν όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, ενώ όλα τα πιάτα συνοδεύονται κατάλληλα με μια ετι-

κέτα από τη wine list που απογειώνει ακόμα

περισσότερο τη γεύση.

Στην ταράτσα του Κ29 θα ζήσεις βραδιές

γευστικών ανακαλύψεων βασισμένες στα φρέσκα ελληνικά κρέατα και θα νιώσεις για

άλλη μια φορά ότι αυτή η γωνιά της Ελλάδας έχει να προσφέρει πολλά στον γευστικό μας πλούτο.

Φαρών 29, Καλαμάτα, 2721 028249 Facebook: Κρεοπωλείον 29, Instagram: kreopolion29

Διαλέγεις το κρέας, την κοπή και το μαγείρεμα και

απλώς απολαμβάνεις τη γεύση του.

ALL-DAY EXCLUSIVE BAR

Εδώ κάνει στάση το καλοκαίρι και σε καλεί σε απολαυστικές στιγμές. Ego

Στην παραλία της Καλαμάτας υπάρχει ένας

χώρος φτιαγμένος για να ικανοποιεί το εγώ

σου κι αυτό δεν είναι καθόλου εγωιστικό. Ίσα

ίσα, στο EGO σύντομα το εγώ γίνεται εμείς, δη-

λαδή μια μεγάλη παρέα που απολαμβάνει κάθε στιγμή στον Mεσσηνιακό Kόλπο.

Το EGO είναι μια έκπληξη που μοιάζει με

τροπικό τοπίο. Φυσικά, υλικά και χρώματα

της φύσης δημιουργούν μια ατμόσφαιρα που

υψώνεται σαν όριο ανάμεσα στην πόλη και τη

θάλασσα. Εδώ οι ρυθμοί αλλάζουν και το κα-

λοκαίρι με τα ανεβασμένα vibes κάνει στάση

και σε καλεί να πάρεις μια βαθιά ανάσα και να

αφεθείς στην περιποίηση αυτής της ομάδας.

Το πρωί θα πιεις εκλεκτό καφέ και θα γευτείς

τα πιάτα πρωινού και brunch που ετοιμάζει η

κουζίνα, από mini burgers και ομελέτες μέχρι

βάφλες και καλαματιανές δίπλες. Αν θέλεις μια

πιο εστιατορική εμπειρία, στο μενού του EGO

θα βρεις μεσογειακές γεύσεις με φρέσκες

πρώτες ύλες από την περιοχή και με αναφο-

ρές σε συνταγές της τοπικής της παράδοσης. Δροσερές σαλάτες, δημιουργικές προτάσεις με ζυμαρικά –να δοκιμάσεις οπωσδήποτε το νιόκι με σύγκλινο Μάνης φασκόμηλο και γκοργκοτζόλα– αλλά και εκλεκτές κοπές στο grill είναι κάποιες από τις προτάσεις του EGO για ένα lunch δίπλα στη θάλασσα ή ένα ξεχωριστό δείπνο.

Φυσικά, η cocktail list παίζει τον δικό της πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού το μπαρ ξεκινά από νωρίς να δημιουργεί δροσιστικά ποτά που απολαμβάνεις μόνα τους ή με ένα sharing πιάτο. Κλασικές συνταγές αλλά και signature προτάσεις που σε προκαλούν να τις δοκιμάσεις από το όνομα και μόνο. Πώς γίνεται να αντισταθείς στο «We’ll always have Paris» ή στο «Love of my life»; Ό,τι κι αν διαλέξεις, η γεύση είναι αντάξια του τίτλου γιατί στο EGO γνωρίζουν καλά την υπόθεση κοκτέιλ, όπως και πώς να σε κάνουν να απολαμβάνεις κάθε στιγμή που το εγώ σου βρίσκεται στον φυσικό του χώρο.

Kleopatra Inn

Τέρμα Ναυαρίνου, Καλαμάτα, 27210 81740 www.egokalamata.gr, Facebook: EGO, Instagram: egoalldaybar

Το ταξίδι στη Μεσσηνία ξεκινάει από το

κατάλληλο μέρος για να μείνεις. Το Kleopatra

Inn είναι ένας χώρος διαμονής που θα σου χαρίσει όλη την άνεση και την περιποίηση που

χρειάζεσαι ώστε να απολαύσεις τις διακοπές

σου και να ανακαλύψεις όλες τις ομορφιές

της νότιας Πελοποννήσου.

Μόλις 3 χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο

της Καλαμάτας και λίγα λεπτά από την πόλη, το Kleopatra Inn, που βρίσκεται στην πόλη

της Μεσσήνης, σου προσφέρει την ευκαιρία

να επιλέξεις κάθε μέρα και μια διαφορετική

εμπειρία. Επίσκεψη στην Αρχαία Μεσσήνη, βόλτα στην πανέμορφη Καλαμάτα ή μπάνιο

στην παραλία της Μπούκας που βρίσκεται δί-

πλα και είναι ένας αληθινός παράδεισος (έχει

βραβευτεί και με Γαλάζια Σημαία.)

Αυτά που μπορείς να κάνεις στη γύρω περιοχή είναι πάρα πολλά. Οι παραλίες αλλά και οι

ομορφιές της Μεσσηνίας θα σε παρασύρουν σε καθημερινές εξερευνήσεις. Όμως εκείνες

τις ώρες που θέλεις να χαλαρώσεις και να ξεκουραστείς, το Kleopatra Inn έχει να σου προσφέρει τα καλύτερα. Τριάντα πέντε δω-

μάτια, σχεδιασμένα σε γήινους τόνους, για να απομακρύνουν κάθε ένταση και με όλες τις ευκολίες που κάνουν τη διαμονή σου πραγματική απόλαυση.

Η μέρα σου ξεκινάει με ελληνικό πρωινό στον καταπράσινο κήπο. Γεύσεις από την τοπική κουζίνα, όπως λουκουμάδες, αποξηραμένα σύκα και παστέλι, σύγκλινο Μάνης και όλα τα καλούδια της ντόπιας παραγωγής συνδυάζονται με συνταγές, γλυκές και αλμυρές, που ευχαριστούν όλες σου τις αισθήσεις. Το Kleopatra Inn, εκτός από την απόλυτη αίσθηση φιλοξενίας, εκφράζει και μια άκρως οικολογική συνείδηση, αφού μετά την πρόσφατη ανακαίνισή του έγινε ένα πράσινο ξενοδοχείο. Με την αξιοποίηση του στερεού βιοκαύσιμου που προμηθεύεται από την περιοχή και τη χρήση της ηλιακής ενέργειας με φωτοβολταϊκά, καλύπτει 100% τις ηλεκτρικές ανάγκες του, μηδενίζοντας το ανθρακικό του αποτύπωμα. Η αγάπη για τη φύση είναι ταυτόχρονα και αγάπη για τον άνθρωπο, γι’ αυτό η διαμονή στο Kleopatra Inn είναι μια εμπειρία φροντίδας που σου μένει αξέχαστη.

Εθνάρχου Μακαρίου 24, Μεσσήνη, 2722 022740, www.kleopatra-inn.gr

Facebook: Kleopatra Inn Hotel, Instagram: kleopatrainn

Αυθεντική φιλοξενία σε έναν άκρως οικολογικό χώρο.

Bistroteca

Ένα all-day bistro που σε γοητεύει με την πρώτη ματιά.

To Bistroteca είναι ένα στέκι που δεν γί-

νεται να μην επισκεφτείς αν βρεθείς στην

Καλαμάτα. Εξάλλου, δεν παίζει να μην το προ-

σέξεις, αφού βρίσκεται στην κεντρική πλατεία

(Βασιλέως Γεωργίου), σε ένα ιστορικό κτίριο

της πόλης, και από τη στιγμή που θα πέσει το

βλέμμα σου πάνω του δεν μπορείς να κρατη-

θείς μακριά του.

Αυτό το bistro έχει ευρωπαϊκό αέρα και

συνδυάζει τα vintage στοιχεία με τη σύγχρονη

άποψη, με προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια. Ξύ-

λινο δάπεδο, καπιτονέ καναπέδες, μεγάλα πα-

ράθυρα που φωτίζουν άπλετα, ο ψηλοτάβανος

χώρος και φωτιστικά που έρχονται από άλλες

δεκαετίες φτιάχνουν μια ατμόσφαιρα αληθινά

γοητευτική που απλώνεται σε τρεις χώρους.

Στο Bistroteca θα κάνεις πρωινή στάση για

να απολαύσεις αρωματικό καφέ και κρουασάν

που θυμίζουν παριζιάνικο καφέ –αυτή είναι μια

απόλαυση που σου φτιάχνει όλη την ημέρα–

αλλά και μια σειρά από προτάσεις που φτιά-

χνονται μπροστά στα μάτια σου, στην ανοιχτή

κουζίνα. Θα επιστρέψεις για μεσημεριανές

γεύσεις που συνδυάζονται με ένα ποτήρι κρα-

σί από την προσεγμένη wine list και με τον ίδιο

τρόπο θα συνδυάσεις τη βραδινή σου βόλτα, απολαμβάνοντας ένα γευστικό pairing.

Το aperitivo στο Bistroteca είναι αγαπημένη

συνήθεια που εδώ βρίσκει το φυσικό της πε-

ριβάλλον. Το απογευματινό ποτό μαζί με ένα

νόστιμο μεσογειακό πιάτο είναι must σε αυτό

το all-day bistro και θα σε οδηγήσει smoothly

στη νυχτερινή πλευρά του χώρου. Τότε είναι

που πρωταγωνιστούν τα κοκτέιλ, οι χαρούμε-

νες παρέες και μια ανεβασμένη διάθεση που

ταιριάζει απόλυτα στην όλη ατμόσφαιρα. Στη

λίστα θα βρεις κλασικές και signature προτά-

σεις για να διαλέξεις, ενώ χαίρεσαι τη φιλοξενία

των ανθρώπων που κάνουν τον χώρο ακόμα

πιο μοναδικό.

Πλατεία Βασιλέως Γεωργίου 18, Καλαμάτα, 27210 97431

Facebook: Bistroteca, Instagram: bistroteca

Οι παλιοί, όταν πήγαιναν επίσκεψη σε μια

άλλη πόλη, δεν έφευγαν χωρίς να φέρουν

μαζί τους ένα κουτί γλυκά από το καλύτερο

ζαχαροπλαστείο της περιοχής. Αυτή η άτυ-

πη παράδοση αναβιώνει στο ζαχαροπλαστείο

Αθανασίου που οι Καλαματιανοί θα σου υπο-

δείξουν αν θέλεις να γευτείς ένα πραγματικά

εξαιρετικό γλυκό και να πάρεις τη γεύση του

μαζί σου στην επιστροφή.

Οι παραδοσιακές δίπλες της περιοχής

έχουν την τιμητική τους –ναι, εδώ δεν είναι

ένα εποχικό γλυκό– και σε προκαλούν έτσι

όπως είναι μελωμένες με ελληνικό μέλι και πα-

σπαλισμένες με μπόλικο τριμμένο καρύδι. Αν

είσαι καλοκαιρινός επισκέπτης, δοκίμασε να

τις συνδυάσεις με το χειροποίητο παγωτό που φτιάχνεται από φρέσκο γάλα και αγνά υλικά ή απόλαυσέ το σκέτο, σε λαχταριστά scoops

που γίνονται ακόμα πιο τέλεια όταν συνδυάζονται με την περίφημη bubble waffle. Must try και το παρφέ που βγαίνει σε τρεις τέλειες

εκδοχές, καραμέλα με αμύγδαλο, σοκολάτα με αμύγδαλο και cookies.

Στον Αθανασίου θα βρεις φρεσκοψημένα

κέικ και βουτήματα, γλυκά ταψιού, που εί-

ναι λες και τα έφτιαξε μόλις η νοικοκυρά του

σπιτιού, αλλά και γλυκά της διεθνούς ζαχαρο-

πλαστικής που θα σε ενθουσιάσουν. Ανάμεσά τους υπάρχουν και sugar free προτάσεις, εξαιρετικά γευστικές, για όσους προσέχουν τη

διατροφή τους. Μην παραλείψεις με τίποτα το κλασικό συκοκάρυδο που θα πάρεις μαζί σου για να κεράσεις τους φίλους σου στην Αθήνα. O Αθανασίου γράφει τη δική του ιστορία στη ζαχαροπλαστική από το 1938 και δεν είναι τυχαίο ότι παραμένει προορισμός για

ντόπιους και επισκέπτες. Η ποιότητα, που

είναι σταθερή αξία, και ο συνδυασμός παρά-

δοσης και σύγχρονων τεχνικών δημιουργούν μια εμπειρία που σου φέρνει μια γλυκιά γεύση στο στόμα κάθε φορά που σκέφτεσαι την Καλαμάτα.

Φαρών & Πινδάρου 22, Καλαμάτα, 2721 093364 eshop: www.athanasiou1938.com, Facebook: Athanasiou Instagram: athanasioupastry

Τα γλυκά της Καλαμάτας που θα πάρεις μαζί σου.