Τεύχος 797

797 FREE PRESS 11.01.2024

ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ! ΔΩΡΕΑΝ ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΠΕΜΠΤΗ

WINTER PREVIEW 2O24

ΣΙΝΕΜΑ/ΜΟΥΣΙΚΗ/ΘΕΑΤΡΟ/ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

2

LiFO

11.01.24

8 ΣΤΗΛΕΣ

index797

βασιλική σιουτη

πολιτικο επταημερο γιάννησ πανταζόπουλοσ

talking points

γιάννησ παντελάκησ

akροβατωντασ

νικολασ σεβαστακησ

ασκησεισ αναπνοησ γιώργοσ σιακαντάρησ

guest editor

εκδοτης

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος chief executive officer Μιχάλης Μιχαήλ chief operating officer/commercial director Θανάσης Χαραμής σύμβουλος σχεδιασμού Γιάννης Καρλόπουλος

Σ Ι Ν Ε Μ Α / Μ Ο Υ Σ Ι Κ Η / Θ Ε Α Τ Ρ Ο / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

WIN TER PRE VIEW 2O24

15

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

797WINTER PREVIEW/ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣΜΑΡΤΙΟΣ/

διευθυντησ συνταξης Αλέξανδρος Διακοσάββας διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης διευθυντής εντυπης εκδοσης Τάσος Μπρεκουλάκης διευθυνση newsroom και social media Χριστίνα Γαλανοπούλου υπευθυνη πολιτικου ρεπορταζ - ερευνασ Βασιλική Σιούτη αρχισυνταξία Γιάννης Πανταζόπουλος αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη συντονισμοσ υλησ Νινέττα Γιακιντζή –––––– ε μ π ο ρι κ ο τμ η μ α advertising director Ξένια Στασινοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς senior advertising manager Άννα Λαπαρδάγια direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης, Ευθύμης Παχής advertising manager Δημήτρης Βουκελάτος (dvoukelatos@lifo.gr) advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr) head of creative Βασίλης Καψάσκης branded content manager Φιλιώ Ράγκου digital campaign manager Γιώργος Γιαννή junior advertising executive Χριστίνα Καλλή ––––––

στο εξωφύλλο: Σύνθεση από έργα της έκθεσης «Ο νεοϊμπρεσιονισμός στα χρώματα της Μεσογείου»

ψηφιακή ανάπτυξη/προγραμματισμός lifo.gr Άγγελος Παπαστεργίου ––––––

32

Ο KAREEM KALOKOH ΕΙΝΑΙ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

σ υντα ξ η Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Ίωνaς Καλλιμάνης, Ντίνα Καράτζιου, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Τίνα Μανδηλαρά, Νίκος Μπακουνάκης, Γλυκερία Μπασδέκη, Αργυρώ Μποζώνη, Σταυρούλα Παπασπύρου, Μαρία Παππά, Ζωή Παρασίδη, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Νικόλας Σεβαστάκης, Φώτης Σεργουλόπουλος, Δέσποινα Τριβόλη, Κορίνα Φαρμακόρη ne ws r o om αρχισυνταξια Ρούλα Βλασσοπούλου, Σόφη Ζιώγου συντακτικη ομαδα Σωτήρης Βαλάρης, Κυριάκος Κουζούμης, Μάνος Χατζηγιάννης social media Ιωάννα Ζέρβα, Τατιάνα Τζινιώλη –––––– ατελιέ αrt director Βανέσσα Φερλέ, Μαργαρίτα Καμαριώτη αssistant art director Μπιάνκα Σαμαρά φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Ξανθινάκης, Νίκος Κατσαρός διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Μαρούσα Θωμά, Ελπισία Σπαθάρη

13 35

47 ΛΕΠΤΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΎΣ ΤΟΥ BLACK SALAMI

επιμελεια κειμένων Μαρία Δρουκοπούλου, Μυρτώ Αθανασοπούλου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639

παρακαλουμε

ανακυκλωστε

LiFO 11.01.24

3

Feedback

Ακριβό μου ερείπιο και πόσο να σε νοικιάσω!

Παραπονιόμαστε για τα υψηλά ενοίκια, αλλά σχεδόν ποτέ δεν μιλάμε για το εσωτερικό των διαμερισμάτων που νοικιάζονται, στην πλειονότητά τους κατεστραμμένα από τον χρόνο, την πολυχρησία και την αδιαφορία του ιδιοκτήτη.

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Poor Things; Έχω πάει! ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΙΤΑΚΗ

Venus Volcanism: «Κανείς δεν εκτιμάει τη γενιά μου στην Ελλάδα» ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΑΠΠΑ

Στο δεύτερο, έξοχο άλμπουμ της με τίτλο «Tissue», η Venus Volcanism (Ρένα Ρασούλη) συνεχίζει να αναμειγνύει την παράδοση και τη φύση με την ambient μουσική με έναν εντελώς προσωπικό τρόπο. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε στα τέλη Νοεμβρίου από τη θεσσαλονικιώτικη Submersions Records και είναι ομολογουμένως από τους καλύτερους ελληνικούς δίσκους του 2023. Είναι εμπνευσμένο εν μέρει από τη ζωή της Ρένας τα τελευταία δύο χρόνια στην Ισλανδία, σε μια μικρή πόλη 1.300 κατοίκων, το Siglufjörður, τη βορειότερη στη χώρα, που απέχει 32 μίλια από τον Αρκτικό Κύκλο.

4

LiFO

pageviews

LiFO.gr

ΜΟΥΣΙΚΗ

podcasts που αξίζει να ακούσετε

ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

ti δ ι α β α σ α με αυ τη την εβ δομ α δ α σ το

Μοιάζει εντελώς άστοχος και παρωχημένος στη σύγχρονη οθόνη –μικρή και μεγάλη–, όπου τα όρια ανάμεσα στα παραδοσιακά είδη μυθοπλασίας έχουν θολώσει μέχρι εξαφάνισης, ο διαχωρισμός στις Χρυσές Σφαίρες ανάμεσα σε δράματα και σε κωμωδίες/μιούζικαλ. Η βράβευση του Poor Things στη χαμηλότερου κύρους δεύτερη κατηγορία μοιάζει εκ πρώτης όψεως –και ειδικά για όσους και όσες έχουν τρομοκρατηθεί στο παρελθόν από το δυστοπικό κινηματογραφικό όραμα του Γιώργου Λάνθιμου– αλλοπρόσαλλη (σαν να χρίστηκε με κάποιον παράδοξο τρόπο ο αναπάντεχος σύγχρονος διάδοχος του Γιάννη Δαλιανίδη), βλέποντας όμως επιτέλους την ταινία, πριν χαθεί στη χιονοστιβάδα αναλύσεων και αντιπαραθέσεων των social media, διαπιστώνει κανείς πόσο ταιριαστή είναι.

5

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Στην ελληνική ταινία Μανταλένα του 1960, η πλοκή που θέλει τη φτωχή κόρη να έχει μόνο περιουσιακό της στοιχείο ένα μικρό σπίτι, μια κάμαρα για την ακρίβεια, κυριαρχείται από την παροιμία «νύφη χωρίς σπίτι και γαμπρός χωρίς βρακί». Όταν η κάμαρα τυλίγεται στις φλόγες, η Μανταλένα μένει στους δρόμους. Η ταινία, ιλαρή και τραγική ταυτόχρονα, δίνει στοιχεία για το προνόμιο –μικρό ή μεγάλο– της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα και της σημασίας που οι άνθρωποι απέδιδαν σε αυτήν. Με τη φράση «κεραμίδι πάνω από το κεφάλι σου» μεγαλώσαμε οι περισσότεροι, και όσοι βρήκαμε ένα τέτοιο και όσοι δεν ευτυχήσαμε με κάποιο «πατρικό» ή «προικώον», όλοι τίτλοι πατριαρχικής εμπνεύσεως, καθώς πολύ συχνά το «πατρικό» χτίστηκε με κόπους μητρός και πατρός ταυτόχρονα ή το «προικώον» ακόμα συχνότερα αποτέλεσε αφετηρία κακών γάμων και δυσλειτουργικών οικογενειών, καθώς υπήρξε και το μόνο δόλωμα για την τέλεση του γάμου. Γενικώς, η ιδιοκτησία ενός ακινήτου στη χώρα μας είναι ταυτισμένη από τη μία με την προκοπή και από την άλλη με το εύκολο εισόδημα. Την ίδια στιγμή, στην ελληνική πραγματικότητα, η εύρεση κεραμιδιού, νοικιασμένου ή αγορασμένου, με την επέλαση ξένων funds και επιχειρηματικών σχημάτων που αξιοποιούν την πρακτική του Airbnb έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολο και ακριβό σπορ. Μετά την κρίση στην αγορά ακινήτων, τόσο τα ενοίκια όσο και οι τιμές πώλησης έχουν εκτοξευτεί, ωστόσο σπανίως αναφερόμαστε στην ποιότητα των διαμερισμάτων με τα οποία καταλήγουμε. Για παράδειγμα, σπασμένα πατώματα, ανύπαρκτα τζάμια, περιφρονημένες ενεργειακές κλάσεις, εξωτερικές σωληνώσεις που κάπως συνδέονται με τα ηλεκτρικά του διαμερίσματος στο μπάνιο(!), είδη υγιεινής του ’60 και του ’70, κακοποιημένα και πολυμεταχειρισμένα, «σερβίρονται» ως ρετρό. Στόρια της προπροηγούμενης δεκαετίας, σκουριασμένα κάγκελα σε μπαλκόνια με σπασμένα λούκια και καταξεσκισμένες τέντες παρέχονται προς ενοικίαση με την επισήμανση ότι το ενοίκιο θα πέσει ένα δύο κατοστάρικα αν ο καταταλαιπωρημένος ενοικιαστής δεν έχει αξιώσεις επιδιόρθωσης. Όχι πόρτες ασφαλείας, θερμοσίφωνες-σκοτώστρες, φύλλα ντουλάπας που δεν κλείνουν (και δεν καθαρίστηκαν ποτέ), ξεγοφιασμένα παρκέ, πλακάκια και ταπετσαρίες που μαδιούνται λίγο λίγο. Ακόμα και στο Μarket Ρlace του Facebook μπορεί κανείς να εντοπίσει αυτά τα «κελεπουράκια» φωτοσοπαρισμένα και διαφημισμένα με σπάνια συγγραφική τέχνη, όμως το ενοίκιο όχι απλώς δεν πέφτει αλλά τραβά ανηφόρες ψηλές με θέα τον Προφήτη Ηλία. (Να η αγγελία ενός τέτοιου υπόγειου «παλατιού» στο Market Place του Facebook σε καλή, κεντρική γειτονιά των Αθηνών: «Διαμέρισμα υπογείου 80 τ.μ., 1 υπνοδωμάτιο, πλήρως ανακαινισμένο με έπιπλα και ηλεκτρικές συσκευές, αυτονομία θέρμανσης, φυσικό αέριο, διατίθεται για μακροχρόνια ενοικίαση – 750 ευρώ»)

Ακολουθήστε τα podcasts της LiFO στην Apple, στο Spotify ή στην Google.

1

Ξένια Κουναλάκη: «Αγαπημένος μου συγγραφέας; Ο Φίλιπ Ροθ!»

«THE BOOK LOVERS” ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗ

2

Μαρία Κάλλας: Τα αθηναϊκά χρόνια «ΜΑΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ» ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ

3

«Ζούμε ήδη στη μεταανθρώπινη εποχή» «ΑΚΟΥ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟ

4

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ Κανένας Σαμαράς, Βορίδης ή Πλεύρης δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην ισότητα χωρίς αποκλεισμούς Οι νόμοι δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα δημοσκοπήσεων. Οι σκοταδιστικές εποχές έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ

Δυστυχώς, πολλές φορές στη χώρα μας θέματα αυτονόητα για τον πολιτισμένο κόσμο, που έχουν να κάνουν με ατομικές ελευθερίες, γίνονται αντικείμενο μιας έκδηλης αμφιθυμίας με αστερίσκους, «ναι μεν, αλλά», αλλά και μικροκομματικών συμφερόντων από κομματικά στελέχη με ανύπαρκτη πολιτική επιρροή. Το τελευταίο διάστημα που στη δημόσια σφαίρα συζητείται η υλοποίηση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου παρατηρούμε και πάλι τους «γνωστούς - αγνώστους» που έχουν υιοθετήσει τον ρόλο των «δεξιών εξαπτέρυγων» να βροντοφωνάζουν τη διαφωνία τους, προβάλλοντας την ίδια ώρα την παντελή έλλειψη γνώσης της νομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Αν και οι κοινωνικές συνθήκες έχουν ωριμάσει πλέον, οι αφορισμοί και η ομοφοβική ρητορική δεν λείπουν. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε πολιτικούς ή την Εκκλησία να αντιδρούν με δογματισμό για θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισονομία και το κράτος δικαίου.

Πώς ένα ατύχημα με βοήθησε να ανακαλύψω τη σεξουαλική μου ταυτότητα «SEX DIARIES UNCENSORED» ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΕΞ ΜΑΝΟ

5

Το οδοιπορικό μου στα ορεινά καταφύγια της Ηπείρου «RADIO LIFO» ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ

11.01.24

LiFO 11.01.24

5

6

LiFO

11.01.24

LiFO 11.01.24

7

talkofthetown

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

Οι κυβερνητικές προτεραιότητες του 2024 Οι μάχες που χάθηκαν και οι μάχες που θα δοθούν.

11—17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2024 Νο 797

Αντιγόνη Γινοπούλου: «Γιατί οι νέοι στρέφονται στη βία;» p Ένα μεσημέρι στο ταξί… p Η επιστροφή της αγάπης p «Η τυραννία των μικρομεσαίων» 8 LiFO p

απ ό τh βασιλ ικη σιουτη

Στην κυβέρνηση αυτή, εάν δεν ασχοληθεί το Μέγαρο Μαξίμου και ειδικά ο πρωθυπουργός, κανένα πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται. Προχωρά μόνο ό,τι προωθεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Οι υπουργοί μοιάζουν από διεκπεραιωτές, στην καλύτερη περίπτωση, έως διακοσμητικοί, στις περισσότερες περιπτώσεις. Φέρουν το αξίωμα, έχουν τα προνόμια, αλλά ούτε πρωτοβουλίες παίρνουν ούτε τα προβλήματα αντιμετωπίζουν, μέχρι τη στιγμή που θα αναλάβει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Αλλά αυτό συμβαίνει διότι είναι δική του επιλογή ο τρόπος λειτουργίας της κυβέρνησης και η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου. Αυτό γίνεται και με το Νο1 πρόβλημα, την ακρίβεια. Ο αρμόδιος υπουργός κ. Σκρέκας δεν έχει να επιδείξει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα και ο πρωθυπουργός συγκάλεσε άλλη μία σύσκεψη στην αρχή της εβδομάδας για μέτρα κατά της ακρίβειας, στην οποία μίλησε για την αξιοποίηση «διαρκώς νέων εργαλείων πολιτικής μέχρι να καταλάβουν όλοι, ειδικά οι πολυεθνικές εταιρείες, ότι η Ελλάδα δεν είναι “μπανανία” και ότι ο πληθωρισμός της απληστίας δεν μπορεί να είναι ανεκτός». Είναι προφανές, όμως, ότι πολλοί δεν το έχουν καταλάβει αυτό, όπως φάνηκε και από το βρεφικό γάλα που πωλείται πολύ ακριβότερα απ’ ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά οι εξαγγελίες κατά της ακρίβειας μένουν στα λόγια, καθώς στο θέμα αυτό ούτε ο πρωθυπουργός

11.01.24

LiFO 11.01.24

9

talkofthetown

α πό τh βα σι λι κη σ ιου τη

10

LiFO

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ

TALKING POINTS

έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να δώσει λύσεις, παρά τη συχνή ανακοίνωση μέτρων, τα οποία αποδεικνύονται αναποτελεσματικά και αδύναμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat, στην Ελλάδα ο πληθωρισμός αυξήθηκε κι άλλο τον Δεκέμβριο (3,7%), πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, και αυτό συνιστά κυβερνητική αποτυχία. Πριν από τις τελευταίες εξαγγελίες είχε κάνει καμπάνια το υπουργείο Ανάπτυξης για την πτώση των τιμών σε προϊόντα κατά τουλάχιστον 5% και πιο πριν το περίφημο πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους, που δεν λειτούργησε υπέρ του καταναλωτή. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου συνεχίζει να εξαγγέλλει παρόμοιας αποτελεσματικότητας μέτρα μαζί με δηλώσεις για το τέλος της ανοχής και περισσότερους ελέγχους. Κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς, πάντως, επιβλήθηκαν 1.865 πρόστιμα ύψους 13,416 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά είναι αμφίβολο αν κάποιο μεγάλο ποσό μπήκε ποτέ στα ταμεία.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΓΙΝΟΠΟΥΛΟΥ

Σ

το πρώτο υπουργικό συμβούλιο για το 2024 ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι οι στόχοι παραμένουν οι ίδιοι, σημαντικές μεταρρυθμίσεις «με πρώτο σκοπό τη βελτίωση της καθημερινότητας για κάθε Ελληνίδα και για κάθε Έλληνα», αλλά στην υγεία και στην ασφάλεια δεν υπάρχει καμία βελτίωση ως τώρα. Ούτε κάποια μεταρρύθμιση έχει συντελεστεί ούτε οι πολίτες βλέπουν πρόοδο και αυτό καταγράφεται και στις δημοσκοπήσεις. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο υπουργικό συμβούλιο αναφέρθηκε στην ολοκλήρωση της διαβούλευσης για το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο, στην κατάθεση του νομοσχεδίου για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης και στη διαβούλευση για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Αναφέρθηκε επίσης στο πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», «με βάση το οποίο όλη η επικράτεια θα αποκτήσει σύγχρονα πολεοδομικά σχέδια» και που θα χρηματοδοτηθεί με 400 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το χαρακτήρισε, μάλιστα, σημαντική μεταρρύθμιση, με πολύ έντονο αναπτυξιακό πρόσημο και «οριστικό άνοιγμα στη νομιμότητα που πρέπει να συνοδεύεται από το κλείσιμο κάθε δυνατότητας στην παρανομία». Την ίδια στιγμή, όμως, η κυβέρνηση άνοιγε παράθυρο στην εκτός σχεδίου δόμηση, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία νέων αυθαιρέτων. Ωστόσο, το θέμα που έχει αναστατώσει περισσότερο την πολιτική ζωή στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς και έχει προκαλέσει ζωηρή συζήτηση είναι η πρόθεση του πρωθυπουργού να προωθήσει τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών. Θεωρείται αυτονόητο ότι η πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας θα στηρίξει τη νομοθετική πρόταση του Μεγάρου Μαξίμου, αλλά καθημερινά εκδηλώνονται νέες διαφοροποιήσεις. Στην αρχή ήταν μόνο ο Αντώνης Σαμαράς, μετά προστέθηκαν ο Μάκης Βορίδης, ο Θάνος Πλεύρης και αυτή την εβδομάδα εξέφρασε την αντίθεσή της και η Άννα Καραμανλή. Για την ώρα δεν είναι γνωστός ο αριθμός των διαφωνούντων, αλλά οι συνεργάτες του πρωθυπουργού έχουν αναθέσει σε συγκεκριμένα πρόσωπα να συζητήσουν με όλους τους αμφίθυμους βουλευτές προκειμένου να πειστούν. Για να περάσει ο νόμος από τη Βουλή θα χρειαστεί η απόλυτη πλειοψηφία επί των παρόντων και αυτό κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Απ’ ό,τι ακούγεται, ο πρωθυπουργός μάλλον δεν θα θέσει ζήτημα κομματικής πειθαρχίας για τους βουλευτές και θα τους αφήσει να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Αυτό όμως μάλλον δεν θα ισχύσει και για τους υπουργούς, οι οποίοι το Μέγαρο Μαξίμου θεωρεί ότι οφείλουν να στηρίζουν την κυβερνητική πολιτική. Σε αυτή την περίπτωση τα φώτα στρέφονται στον Μάκη Βορίδη, τον μονο υπουργό που ως τώρα έχει εκφράσει κατηγορηματικά την αντίθεσή του. Θα παραιτηθεί ο υπουργός Επικρατείας μόλις έρθουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις ή θα κάνει στροφή και θα τις ψηφίσει, μετά τις διευκρινίσεις του πρωθυπουργού και την αφαίρεση της παρένθετης μητρότητας; Ο πρωθυπουργός δείχνει αποφασισμένος. Είναι όμως η πρώτη φορά που εκδηλώνεται τέτοιας έκτασης διαφωνία εντός της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας, όπου μέχρι τώρα δεν ακουγόταν τίποτα για κανένα θέμα και επικρατούσε πρωτοφανής ηρεμία, χωρίς καμία εκδήλωση εσωτερικής αντιπολίτευσης. Η συνέχεια αναμένεται να έχει πολιτικό ενδιαφέρον.

«Γιατί οι νέοι στρέφονται στη βία;» α π ό τ ο ν γ ι ά ν ν η π α ν τα ζ ό π ουλο

Για την ώρα δεν είναι γνωστός ο αριθμός των διαφωνούντων, αλλά οι συνεργάτες του πρωθυπουργού έχουν αναθέσει σε συγκεκριμένα πρόσωπα να συζητήσουν με όλους τους αμφίθυμους βουλευτές προκειμένου να πειστούν. Για να περάσει ο νόμος από τη Βουλή θα χρειαστεί η απόλυτη πλειοψηφία επί των παρόντων και αυτό κάνει τα πράγματα πιο εύκολα.

Η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου εξηγεί. Τι κρύβεται πίσω από τις παραβατικές συμπεριφορές; Και ποιο θα λέγαμε ότι είναι το προφίλ των νέων που έλκονται σήμερα από τη βία; Οι παραβατικές συμπεριφορές μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες, και η ανάλυσή τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον πολιτισμικό, κοινωνικό, οικονομικό και ψυχολογικό περίγυρο. Όσον αφορά τους κοινωνικούς παράγοντες, μπορούμε να πούμε ότι αν οι άνθρωποι νιώθουν πως απορρίπτονται ή αποκλείονται από την κοινωνία, μπορεί να εκδηλώσουν παραβατική συμπεριφορά για να αναζητήσουν αναγνώριση. Επίσης, η οικονομική ανισότητα αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα που ωθεί τους ανθρώπους σε παραβατικές συμπεριφορές. Ψυχολογικοί παράγοντες όπως η ανασφάλεια και η χαμηλή αυτοεκτίμηση αποτελούν για κάποιους ανθρώπους την κινητήριο δύναμη για να εκδηλώσουν παραβατική συμπεριφορά, στην προσπάθειά τους να αναζητήσουν επιβεβαίωση. Τέλος, έχουμε τους πολιτισμικούς παράγοντες, όπως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που αποτελούν ισχυρό παράγοντα στις αναπτυγμένες κοινωνίες επειδή όλοι έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά και τα οποία ασκούν ασυνείδητα σημαντική επιρροή στους ανθρώπους. Συχνά, ορισμένα κοινωνικά ή πολιτικά γεγονότα παρουσιάζονται από τα μέσα ενημέρωσης με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει παραβατικές συμπεριφορές ή να αποτελέσουν πρότυπο το οποίο κάποιοι θα θελήσουν να μιμηθούν. Όσον αφορά το προφίλ των νέων που έλκονται από τη βία, αυτό είναι πολυποίκιλο και εξαρτάται από διαφορετικούς παράγοντες. Ποια είναι η πιο ανησυχητική μορφή παραβατικότητας; Μπορεί να ποικίλει ανάλογα με την ηλικία, τις κοινωνικές, πολιτισμικές και ψυχολογικές συνθήκες. Οι παραβατικές συμπεριφορές εμφανίζονται νωρίς και δεν θα πρέπει να τις κρίνουμε με τα κριτήριά μας ως ενηλίκων, αλλά να μπούμε στη θέση των παιδιών και να προσπαθήσουμε να νιώσουμε τα δικά τους συναισθήματα. Στις μικρές ηλικίες ανησυχητική μορφή παραβατικής συμπεριφοράς είναι η επαναλαμβανόμενη χειροδικία και ο εκβιασμός άλλων παιδιών για να δώσουν παιχνίδια ή άλλα αντικείμενα που τους ανήκουν. Αυτές οι μορφές συμπεριφοράς εκδηλώνονται στον σχολικό χώρο. Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά η παραβατικότητα εκδηλώνεται και εκτός σχολείου. Μπορούμε να πούμε ότι στους νέους και στην ενήλικη ζωή ανησυχητική μορφή παραβατικότητας είναι οι οργανωμένες εγκληματικές ομάδες, οι ληστείες, οι απαγωγές, τα βασανιστήρια. Όλες οι παραπάνω συμπεριφορές εκφράζουν μια σοβαρή αντικοινωνική συμπεριφορά που δύσκολα αλλάζει. Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας; Η αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας απαιτεί την κατανόηση ότι κάθε νέο άτομο είναι μοναδικό και ότι οι προσεγγίσεις πρέπει να προσαρμόζονται στις ατομικές του ανάγκες. Απαιτείται μια προσέγγιση που συνδυάζει την ενίσχυση των ατόμων, την εκπαίδευση, την ψυχοκοινωνική υποστήριξη και την πρόληψη. Επιπλέον, η συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών, γονέων, ειδικών και της κοινωνίας είναι το κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση της νεανικής παραβατικότητας και τη δημιουργία ενός κοινωνικού πλαισίου που ενθαρρύνει την υγιή ανάπτυξη και την ευημερία των νέων.

Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

11.01.24

AKΡΟΒΑΤΩΝΤΑΣ

Ένα μεσημέρι στο ταξί…

Στις ευρωεκλογές τα ακροδεξιά κόμματα θα αθροίσουν ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά από εκείνα των τελευταίων εθνικών εκλογών.

α π ό τον γιάννη π α ν τ ελάκη

Ένα ιδιαίτερα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού κυριαρχείται από απογοήτευση, απόγνωση, αδιαφορία και απροθυμία να συμμετέχει σε εκλογικές διαδικασίες και ακολουθεί την ιδιώτευση ή την πολιτική μιζέρια.

Ε

κείνο το μεσημέρι ο ταξιτζής ήταν οργισμένος, έκλεισε το ραδιόφωνο, ρώτησε με ένα νεύμα αν μπορεί να ανάψει τσιγάρο, χωρίς να περιμένει απάντηση, και άρχισε να μιλάει σχεδόν μόνος του, σαν να μην υπάρχει πελάτης στο πίσω κάθισμα. Μόλις είχε ακούσει την είδηση που έλεγε ότι η κυβέρνηση από την πρώτη ημέρα του νέου χρόνου επιβάλλει υποχρεωτικά τα POS σε διάφορα επαγγέλματα, ανάμεσα στα οποία και το δικό του. Άρχισε να ισοπεδώνει πρωθυπουργό, υπουργούς, αλλά –και αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον– και όλα τα μεγάλα κόμματα· δεν αρκέστηκε στη σημερινή εξουσία.

Aυτή η ισοπεδωτική γενίκευση είναι μια λογική που εκφράζει μεγάλες πληθυσμιακά ομάδες. Και αυτές, όπως ο ταξιτζής, εστιάζουν την κριτική τους στη Νέα Δημοκρατία, στο ΠΑΣΟΚ (ο ταξιτζής είχε την κατάλληλη ηλικία για να το θυμάται ως κυβέρνηση) και στον ΣΥΡΙΖΑ. Σε όσους διαχειρίστηκαν την εξουσία. Το ΚΚΕ νομίζω ότι δεν υπήρχε στο πεδίο του ταξιτζή, για τη Νέα Αριστερά δεν θα έχει ακούσει καν φαντάζομαι, άλλωστε τα στελέχη της έκαναν λίγο φασαρία στην αρχή, αλλά από τότε κινούνται σχεδόν αθόρυβα! Μετά έκοψε την κουβέντα η οποία είχε αρχίσει να αποκτά κάποιο ενδιαφέρον – ήθελα να μάθω σε ποια κομματική επιλογή θα καταλήξει. Μετά από έναν δεκάλεπτο μονόλογο, σταμάτησε, είχε τελειώσει και το τσιγάρο. Τον τσίγκλησα. «Και τι κάνουμε; Τι να ψηφίσουμε;». Μια γρήγορη ματιά από τον καθρέφτη και αρχίζει ο δεύτερος μονόλογος. Αυτός καταλήγει πιο γρήγορα, ιδανική πρόταση επιλογής κόμματος είναι ο Βελόπουλος, οι Σπαρτιάτες και οι «Χριστιανοί», έτσι τους είπε. Τη στιγμή που μίλαγε ο ήλιος έπεσε στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου και φώτισε ένα ασημένιο μικρό εικόνισμα κολλημένο επάνω του. Μετά δεν είπε πολλά. Σε περίπου έξι μήνες ο ταξιτζής και όλοι εμείς θα κληθούμε να προσέλθουμε πάλι στις κάλπες για να εκλέξουμε ευρωβουλευτές. Είμαι σίγουρος τι θα ψηφίσει αυτός, και κάποια εκατομμύρια ακόμα. Για κάποια άλλα εκατομμύρια (47,47% έφτασε το ποσοστό αποχής στις τελευταίες εθνικές εκλογές) δεν υπάρχει καμία απολύτως βεβαιότητα. Ένα ιδιαίτερα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού κυριαρχείται από απογοήτευση, απόγνωση, αδιαφορία και απροθυμία να συμμετέχει σε εκλογικές διαδικασίες και ακολουθεί την ιδιώτευση ή την πολιτική μιζέρια. Δεν βλέπει θετική πολιτική πρόταση για να σταματήσει την αποχή ή πηγαίνει στις κάλπες με κριτήριο το μικρότερο κακό. Οι λόγοι αυτής της πολιτικής αποστασιοποίησης είναι σίγουρα πολλοί, ένας βασικός είναι σίγουρα η απουσία μια εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης, δηλαδή η αδυναμία κάποιου κόμματος να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να αντιπαρατεθεί με πειστικό τρόπο στην κυριαρχία της συντηρητικής παράταξης. Εδώ βρίσκεται το πρόβλημα. Και πρόκειται για πρόβλημα επειδή υπάρχει ένα τεράστιο κενό το οποίο παραδοσιακά, από τη Μεταπολίτευση μέχρι πρόσφατα, κάλυπτε ένα δεύτερο κόμμα εξουσίας, αναγκάζοντας την εκάστοτε κυβέρνηση, εκτός των άλλων, να δίνει έστω κάποια ελπίδα και να διαχειρίζεται τα κοινά με λιγότερη αλαζονεία· επειδή η απογοήτευση κατευθύνεται στην επιλογή της αποχής και της αδιαφορίας για όσα συμβαίνουν· επειδή η πολιτική φθορά της Νέας Δημοκρατίας θα οδηγήσει σε επιλογές πιο δεξιά από αυτήν, δημιουργώντας τον βάσιμο φόβο ότι στις ευρωεκλογές τα ακροδεξιά κόμματα θα αθροίσουν ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά από εκείνα των τελευταίων εθνικών εκλογών. Υπάρχει ένας πολιτικός (και όχι μόνο) μύθος που λέει πως τα κενά πάντοτε καλύπτονται. Ο μύθος, ακόμα και ως τέτοιος, υπονοεί πως πάντα βρίσκεται μια πολιτική δύναμη η οποία μπορεί να καλύψει ένα κενό όπως αυτό της ουσιαστικά ανύπαρκτης αξιωματικής αντιπολίτευσης που βλέπουμε σήμερα. Όμως, κανένα στοιχείο, μια ένδειξη έστω, δεν υπάρχει ότι ο μύθος θα επιβεβαιωθεί. Η προοπτική ο ΣΥΡΙΖΑ να αποκτήσει πάλι στο άμεσο μέλλον χαρακτηριστικά κόμματος εξουσίας είναι ανύπαρκτη, οι πιθανότητες σύγκλισης των εξ αριστερών πολιτικών δυνάμεων της ΝΔ, ώστε να αποτελέσουν έναν εναλλακτικό πόλο, δεν υπάρχουν ούτε στα σενάρια των πιο αισιόδοξων, το ενδεχόμενο να απειληθεί από κάποια πολιτική δύναμη η κυριαρχία του Μητσοτάκη και της ΝΔ φαντάζει απίθανο. Ιστορικά, σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι εχθροί των αστικών δημοκρατιών και αυτοί είναι οι ακροδεξιοί και οι φασίστες που εμφανίζονται με σύγχρονο προσωπείο. Ήδη στη χώρα που μόλις φέτος συμπληρώνονται πενήντα χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας της αυτοί οι εχθροί έχουν κερδίσει κρίσιμο έδαφος. Ο κίνδυνος να το επεκτείνουν στις ερχόμενες ευρωεκλογές είναι μεγάλος. Η αναμενόμενη φθορά της ΝΔ θα τους ενισχύσει περισσότερο, η απέναντι όχθη, που θα έπρεπε να υποδεχθεί και να εισπράξει τη δικαιολογημένη κοινωνική διαμαρτυρία, βρίσκεται σε μεγάλη κρίση και αδυνατεί να κάνει κάτι τέτοιο.

LiFO 11.01.24

11

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ

GUEST EDITOR

Η επιστροφή της αγάπης

«Η τυραννία των μικρομεσαίων»

Μια υπερβολικά άνετη διακήρυξη αγαθών αισθημάτων γίνεται μόδα.

α πό τον ν ι κόλα σ ε βασ τάκη

talkofthetown

Το πρόβλημα με την μπανάλ αποθέωση της αγάπης είναι ότι στήνει στη σκηνή μια γλυκερή και επιτηδευμένη καλοσύνη. Ότι έχοντας κάνει κοσμικά δημοφιλές θέμα την αγάπη, την εκτοπίζει στη σφαίρα της ανοησίας.

12

LiFO

Δ

εν είναι η πρόσφατη πληθώρα ευχών –αγαπητικού χαρακτήρα– που με οδηγεί να γράψω ένα κείμενο για την αγάπη. Ο καινούργιος χρόνος, άλλωστε, προχωρά μέσα σε σπαρασσόμενες περιοχές και με το μίσος πάντα στα ύψη: στη Γάζα, στην Ουκρανία και σε πλείστες άλλες, λιγότερο φωτισμένες μιντιακά σφαγές· ακόμα όμως και εκεί όπου οι συμβολικοί φόνοι δίνουν πια έναν γκροτέσκο τόνο. Να, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, όπου ο Μπάιντεν χαρακτήρισε τον Τραμπ σύμμαχο των ναζιστών και ο Τραμπ τον Αμερικανό Πρόεδρο διεφθαρμένο «κακομοίρη». Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού ο πολιτισμικός και πολιτικός πόλεμος θα είναι, αναμφίβολα, ένα από τα μεγάλα events της χρονιάς. Είπα όμως να σταθώ λίγο στην επιστροφή της αγάπης, έχοντας κατά νου έναν κίνδυνο: να μετατραπεί στα λόγια μας η αγάπη σε ένα είδος κούρας αναζωογόνησης μέσα στο χάος και στην ανασφάλεια που ταλαιπωρεί τη σημερινή Δύση. Να γίνει ένα συναισθηματικό spa resort απ’ όπου απλώς αντλούμε ενέργεια για να συνεχίσουμε τις ίδιες μικρές συνωμοσίες. Πολύ εύκολα, πάντως, λέμε πως αγαπάμε, πως τους αγαπάμε όλους. Μια υπερβολικά άνετη διακήρυξη αγαθών αισθημάτων γίνεται μόδα. Δεν είναι, φυσικά, μια κακή μόδα. Γιατί έστω και ως ινσταγκραμική πόζα, αυτή η αγάπη μπορεί να έχει το δικό της μερίδιο αλήθειας. Και η επιστροφή της αγάπης φέρει πιθανόν κάτι αυθεντικό μαζί της, αφού πολλοί νεότεροι (και μεγαλύτεροι) αναζητούν μια πιο ανθρώπινη κλίμακα, ένα μέτρο χαράς και ψυχικής γενναιοδωρίας. Ποια είναι όμως η αγάπη που επιστρέφει; Διαπιστώνω συχνά ότι για μερικούς είναι απλώς το πνεύμα του φιλιώματος, κάτι σαν την αγκαλιά (hug) που καταλύει προς στιγμήν την απόσταση μεταξύ των σωμάτων. Η αγάπη είναι έτσι αυτό που αναστέλλει προσωρινά τη μοναχική πορεία των σωμάτων, την αποξενωμένη και στεγανή συνύπαρξη. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η αγάπη συγκινεί ως υπόσχεση μιας μελλοντικής κοινότητας, μιας πιο εγκάρδιας συμβίωσης. Το πρόβλημα, πάντως, με την μπανάλ αποθέωση της αγάπης (με αυτό το πανεύκολο «αγαπάω» που θριαμβεύει στα social media παράλληλα με το τακτικότατο «μισώ») είναι ότι στήνει στη σκηνή μια γλυκερή και επιτηδευμένη καλοσύνη. Ότι έχοντας κάνει κοσμικά δημοφιλές θέμα την αγάπη, την εκτοπίζει στη σφαίρα της ανοησίας. Όλο και πιο συχνά μάλιστα η καλοσύνη προβάλλει ως ύστατη ιδεολογία μετά την πτώση πολλών από τα λεγόμενα απελευθερωτικά κοινωνικά οράματα. Φυσικά, θα μπορούσε να κάνει κανείς τη σκέψη πως η αγάπη έχει σχέση με το τέλος της αλλοτρίωσης και την υπέρβαση της μιζέριας. Κουβαλώντας ένα τεράστιο θρησκευτικό και πνευματικό φορτίο, έγινε στη συνέχεια τροφή της ρομαντικής φαντασίας και φτάνει τώρα να αποθεώνεται στη γενική αισθηματολογία. Η αγάπη ξεπροβάλλει ως υπαινιγμός για έναν ανώτερο συντονισμό των ψυχών. Μοιάζει έτσι με έναν μαγικό μηχανισμό, με ένα πραγματικό (και όχι απατηλό) αόρατο χέρι που συγκρατεί τις ζωές των ανθρώπων για να μην καταρρεύσουν στην απουσία νοήματος. Ας μην έχουμε όμως αυταπάτες: σε αντίθεση με την ανάλαφρη παρουσία της στα social και τις άπειρες καρδούλες των ημερών, η αγάπη κρύβει δυσκολία. Είναι εξ ορισμού ανυπάκουη χειρονομία, αφού εναντιώνεται στη λογική της ανταγωνιστικής ζωής, στον πειρασμό της αμοιβαίας υπονόμευσης και στα παιχνίδια του κοινωνικού φθόνου. Υπενθυμίζει, εν τέλει, εκείνες τις δυνατότητες που επισκιάζονται και καταπλακώνονται από την καθημερινή μας άσκηση στη μικρότητα και στη βία.

Υπάρχει άλλο παράδειγμα δυτικής χώρας της οποίας η βιομηχανική ανάπτυξη να στηρίχθηκε στο κράτος και όχι στην αστική της τάξη;

απ ό τ ο ν γ ι ώργ ο σιακαντάρη

Το ελληνικό κράτος αναγκάστηκε είτε να γίνει μεγάλος εργοδότης είτε να κλείνει τα μάτια μπροστά στην παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή των «μικρο-επαγγελματιών».

Τ

α πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης ο μικρομεσαίος τομέας θεωρούνταν «ραχοκοκαλιά της οικονομίας». Ήταν η εποχή της αφήγησης των «μικρομεσαίων» του ΠΑΣΟΚ. Στην εποχή των μνημονίων αυτή η αφήγηση αντιστράφηκε ριζικά. Πλέον κυρίαρχη έγινε αυτή που εντοπίζει τον «ένοχο» της ελληνικής κακοδαιμονίας σ’ αυτήν τη «ραχοκοκαλιά». Αυτή την εκφράζει ακριβώς η ηγεμονία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Καμία από τις δυο δεν είναι εντελώς «αθώα». Η «ραχοκοκαλιά» απέκρυπτε τον κρατισμό της και η «τυραννία των μικρομεσαίων» κρύβει πίσω της τον κοινωνικό δαρβινισμό. Σαφής μάρτυρας της στροφής από τους μικρομεσαίους στους ισχυρούς της αγοράς είναι ο καταμερισμός των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υπέρ των μεγάλων εταιρειών. Η διαπίστωση πως οι ελεύθεροι επαγγελματίες στη χώρα είναι πάρα πολλοί, αν και σωστή, δεν αρκεί. Το ερώτημα είναι γιατί είναι τόσο πολλοί; Οι αιτίες είναι πολιτικές και ταξικές. Ας ξεκινήσω με τις πολιτικές. Στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια οι αριστεροί δεν είχαν ανοιχτή την πόρτα της ένταξής τους στον δημόσιο τομέα, ενώ και η πόρτα για εργασία σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ήταν κλειστή. Αυτοί ήταν υποχρεωμένοι να καταφύγουν στα ελεύθερα επαγγέλματα. Έγιναν ελεύθεροι ατομικοί μικρομεσαίοι επαγγελματίες και ελάχιστοι εξ αυτών συνεταιρικοί επιχειρηματίες. Η Μαρία Σαμπατακάκη στο βιβλίο της Ασπρό: Οι αγελαδοτρόφοι του Ασπρόπυργου - Αριστερά και Σχέδιο Μάρσαλ (εκδόσεις Κέδρος) μας δίνει ένα τέτοιο παράδειγμα αριστερών και συνάμα Αρβανιτών του Ασπρόπυργου που κατέφυγαν στο Σχέδιο Μάρσαλ για να στήσουν την επιτυχημένη βιομηχανία γάλακτος Ασπρό. Οι ταξικές αιτίες συνδέονται με την κυριαρχία μιας κρατικιστικής αστικής τάξης στη χώρα η οποία ζούσε από τις συναλλαγές της με το κράτος και όχι από την παραγωγική δραστηριότητά της. Η ελληνική κοινωνία, μη έχοντας αστική τάξη που να παράγει και να δίνει εργασία, κατέφευγε στο κράτος. Αυτό ήταν υποχρεωμένο, για να αποφευχθεί η κατάρρευση του κοινωνικού ιστού, να εντάσσει τους εκάστοτε «δικούς μας» στο Δημόσιο και τους υπόλοιπους να τους διευκολύνει, με τη «νόμιμη» φοροδιαφυγή, να βολοδέρνουν ως μικροεπαγγελματίες-μικρομεσαίοι ή αυτοαπασχολούμενοι. Η μικροϊδιοκτησία και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν μια λύση. Είχαμε ένα σύστημα κοινωνικο-ταξικής διάρθρωσης διογκωμένο στο κέντρο του με μεγάλα μεσοστρώματα, κυρίως στον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και της διάθεσης τουριστικών και προϊόντων ειδών πολυτελείας, και εξασθενημένο στα άκρα του που αφορούν τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Αυτά, ισχυρίζονται οι θεωρίες του κοινωνικού δαρβινισμού, πρέπει να αλλάξουν. Και μιλώ για κοινωνικό δαρβινισμό όχι γιατί δεν πρέπει ν’ αλλάξει κάτι αλλά γιατί αυτή η αλλαγή πρέπει να γίνει με προϋπόθεση την ύπαρξη ενός ισχυρού Κράτους Πρόνοιας και την ενίσχυση της υγιούς επιχειρηματικότητας και όχι των ολιγαρχών του πλούτου. Για τους υποστηρικτές του κοινωνικού αυτοματισμού αυτά πρέπει να ξεχαστούν, παρά τους κινδύνους για την κοινωνική συνοχή που ελλοχεύουν, για χάρη της επικράτησης του ισχυρού, από το τραπέζι του οποίου όλο και κάτι ψίχουλα θα πέσουν στο πάτωμα των κατώτερων στρωμάτων (δες τη θεωρία του trickle-down economy). Όντως οι «ελεύθεροι επαγγελματίες» και οι μικρομεσαίοι μας δεν έχουν προηγούμενο σε καμία άλλη ανεπτυγμένη ευρωπαϊκή χώρα. Πριν από το πρώτο μνημόνιο, σύμφωνα με έρευνα του Εργατικού Δυναμικού της ΕΣΥΕ του 2009 (η σημερινή ΕΛΣΤΑΤ), στο σύνολο των απασχολούμενων οι μισθωτοί ήταν το 64,5%, οι αυτοαπασχολούμενοι το 21,3%, οι εργοδότες το 8,3%, αλλά ένα μεγάλο μέρος εξ αυτών ήταν εργοδότες του εαυτού τους ή το πολύ δύο-τριών ατόμων. Το 6% ήταν συμβοηθούντα μη αμειβόμενα μέλη της οικογένειας. Το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι αυτοαπασχολούμενοι ανήλθαν στο 29%, έναντι 14% του μέσου όρου των κρατών της Ε.Ε. Τα μνημόνια με την πολιτική μείωσης του κόστους της εργασίας και του ΑΕΠ αύξησαν και δεν μείωσαν τους μικρομεσαίους. Όμως το θέμα δεν είναι μόνο ότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι αυτοαπασχολούμενοι είναι λίγοι αλλά ότι ταυτοχρόνως δεν υπάρχει προηγούμενο ενός τόσο αντιπαραγωγικού αστισμού. Υπάρχει άλλο παράδειγμα δυτικής χώρας της οποίας η βιομηχανική ανάπτυξη να στηρίχθηκε στο κράτος και όχι στην αστική της τάξη; Το ελληνικό κράτος αναγκάστηκε είτε να γίνει μεγάλος εργοδότης είτε να κλείνει τα μάτια μπροστά στην παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή των «μικρο-επαγγελματιών». Ο μεγάλος ένοχος γι’ αυτόν τον κρατισμό ήταν η καχεξία του ελληνικού αστισμού και όχι ο λαϊκισμός, όπως πολλοί διαδίδουν. Ένας «αστισμός» κρατικιστικός. Αν ισχύουν τα παραπάνω, αλλάζει και ο χαρακτήρας των μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα. Δεν χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που ικανοποιούν τον κοινωνικό αυτοματισμό αυτών που θεωρούν πως πρέπει να εξαλείψουμε τους «μικρομεσαίους» αλλά μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την παραγωγική επιχειρηματικότητα και τον κόσμο της εργασίας. Μόνο τότε θα είναι δυνατό να αμφισβητηθεί και η ηγεμονία του σημερινού κυβερνώντος κόμματος, πράγμα που σήμερα φαντάζει δύσκολο λόγω της αδιαφορίας και άγνοιας του δεύτερου και του τρίτου κόμματος γι’ αυτά τα θέματα. Ενώ, δυστυχώς, και η Νέα Αριστερά, κολλημένη σε «αριστερούς» βερμπαλισμούς και αποφεύγοντας τη συνάντησή της με τον κόσμο της σοσιαλδημοκρατίας, δείχνει αδύναμη ακόμα να κάνει μια τέτοια υπέρβαση.

11.01.24

47'

με τους δημιουργούς του

Black Salami συνεντευξη: ζωη παρασιδη φωτογραφιεσ: παρις ταβιτιαν

Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Αντώνης Καζάκος, ο Μπρούνο Πέτσια και όλη η ομάδα τους που τρέχει τον νέα γενιάς φούρνο της Ζωοδόχου Πηγής έχουν αποδείξει ότι ακόμα και αν κάποιοι έσπευσαν να τους βαφτίσουν απλώς hipsters, το άξιζαν το hype που πήραν εξαρχής, και χωρίς να αντιγράφουν κανέναν.

«θα μας τρελάνεις, ρε παρασίδη, τι microbakery, ιταλικά ψωμιά και street brunch;» μου έγραφαν πριν από δύο χρόνια σε ένα group chat που παρακολουθεί όλες τις νέες αφίξεις και οι συμμετέχοντες σε αυτό δεν είναι και οι πιο εύκολοι στο φαγητό – μεταφέρω και κάπως κομψά το σχόλιό τους. «Μη σας πετύχω στην ούρα», απάντησα τότε. Τελικά στάθηκαν σε αυτήν, και ξαναπήγαν, όπως πολλοί, Αθηναίοι και επισκέπτες. Υπήρξε μια περίοδος που η ουρά του Black Salami στη Ζωοδόχου Πηγής έφτανε μέχρι την Καλλιδρομίου, «δεν είμαστε

LiFO 11.01.24

13

47 λεπτά με τους δημιουργούς του Black Salami

talkofthetown

Ζωοδόχου Πηγής 71 & Μεθώνης, Εξάρχεια

14

LiFO

φαστφουντάδικο, αλλά προσπαθούμε να συμπεριφερθούμε ως τέτοιο, έχουμε ρίξει πολύ τους χρόνους σερβιρίσματος από την αρχή, έχουμε αυξήσει το προσωπικό και την τεχνογνωσία μας, δύσκολα λοιπόν θα περιμένει κάποιος πια μισή ώρα αν παραγγείλει κάτι από το à la carte μενού. Ο μέσος χρόνος εκτέλεσης της παραγγελίας δεν ξεπερνάει το πεντάλεπτο, εκτός αν έχουμε σαράντα τέτοιες, οπότε θα φας σε ένα τέταρτο», θα μου πουν σήμερα οι δημιουργοί του. Γιατί όμως συμβαίνει τέτοιος πανικός έξω από έναν φούρνο; Όλα ξεκίνησαν όταν ο Αντώνης Καζάκος άρχισε να ενδιαφέρεται για τις ζύμες και αποφάσισε να ασχοληθεί με αυτές πιο συστηματικά μεν, ερασιτεχνικά δε. Βρέθηκε, λοιπόν, σε μια σχολή για pizzaioli στον Άγιο Δημήτριο, στην οποία δίδασκε θεωρία ο Ελληνοϊταλός Μπρούνο Πέτσια. «Οι περισσότεροι ήθελαν να μάθουν μόνο πώς να απλώνουν τη ζύμη της πίτσας, οπότε το μάθημα του Μπρούνο ήταν κάπως παραγκωνισμένο, δεν το παρακολουθούσε κανείς, ήμουν ο μόνος που πήγαινε. Έτσι το πήρε πολύ ζεστά, ενώ εγώ του τηλεφωνούσα στις δώδεκα το βράδυ και του έλεγα “το ζυμάρι μου τρέχει δύο φορές γρηγορότερα απ’ ό,τι θα έπρεπε” κι εκείνος με ρωτούσε “έπλυνες τα χέρια σου πριν ζυμώσεις;”». Όλο αυτό κατέληξε σε μια παρεΐστικη και κάπως nerd φάση: ξεκίνησαν να αγοράζουν άλευρα από διάφορους μύλους, από διάφορες χώρες. Είχαν κάποιες αγαπημένες τεχνικές και συνταγές και με βάση αυτές πειραματίζονταν. Τα αποτελέσματα που πήραν δοκιμάζοντας διαφορετικά άλευρα είναι σαν αυτά που έχει κανείς όταν αλλάζει την προέλευση και το ψήσιμο του καφέ. Κάνοντας τις δοκιμές τους σε ένα σπίτι, έφτασαν να έχουν δοκιμάσει τη δουλειά περισσότερων από πενήντα μύλων. Δεν ήταν όμως πως είχαν σκοπό να κάνουν μαγαζί μαζί, και ο Αντώνης τότε έτρεχε το Philos Athens. Μέχρι που ήρθε το πρώτο lockdown και οι δυο τους είχαν άπλετο χρόνο ώστε να αποκτήσουν σταδιακά πίστη στις ικανότητες και τα αποτελέσματα των πειραματισμών τους. «Φτάσαμε σε ένα σημείο που δεν μπορούσαμε να φάμε τα συμβατικά ψωμιά και ζυμάρια, ακόμα και από τα αγαπημένα μας τυροπιτάδικα, λέγαμε “τι έγινε, καταστρέψαμε την καθημερινότητά μας;». Παράλληλα, αφού πρώτα είχαμε προσπαθήσει να ζυμώσουμε όλοι ψωμί στο σπίτι μας, άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτοι τριτοκυματικοί φούρνοι στην Αθήνα, το Τρομερό Παιδί που είναι της γαλλικής κουλτούρας και η Kora με τις πιο nordic αναφορές. Οι δυο τους, λοιπόν, έγιναν οι επόμενοι που θα άνοιγαν έναν νέας γενιάς ποιοτικό φούρνο στην Αθήνα, ένα μέρος που ασχολείται με προζύμια και ωριμάνσεις, τριήμερες μάλιστα. Και εγένετο το Black Salami. Μπορούν να δώσουν πολλές απαντήσεις σχετικά με το όνομα, ωστόσο αυτή που επικράτησε είναι πως έχει να κάνει με τη μαύρη πουτίγκα, αυτό το πολύ ιδιαίτερο βρετανικό αλλαντικό που αποτέλεσε έμπνευση για το ασπρόμαυρο pattern του πάγκου τους. Αρχικά είχαν σκεφτεί αντί για «dough that matters» το σλόγκαν τους να είναι «αν το φας, δεν το ξεχνάς». Προκλητικό; Βγήκε αληθινό πάντως. Ένα μαγαζί είναι σίγουρα επιτυχημένο όταν οι γύρω σου βρίσκουν και από μια αγαπημένη τους γεύση σε αυτό. Στον Βασίλη αρέσει το σάντουιτς με τη γαλοπούλα, τη ρόκα και τη μαγιονέζα με miso που είναι από τα μεγάλα σουξέ τους, η Μπιάνκα υποστηρίζει ότι κάνουν το καλύτερο banana bread, ο Αλέξανδρος Γκικόπουλος από το γειτονικό Polyamorous κάνει σπέσιαλ παραγγελία, ζητάει στο BLT έξτρα καπνιστή πανσέτα Σερρών που χρησιμοποιούν αντί για μπέικον κι έτσι το απογειώνουν, έξτρα μαρούλι και μαύρο πιπέρι – αυτό το τελευταίο έξτρα είναι για δυνατούς λύτες. Η Μαριλού χαρακτηρίζει «έπος» τις πίτες τους, ο Παναγιώτης και ο Τάσος προτιμούν το Black Pastrami, το σάντουιτς με χειροποίητη μουστάρδα με πευκόμελο, πικλαρισμένο αγγουράκι και ελληνικό παστράμι –πάλι από τις Σέρρες, από την Πηνελόπη Κιοσέ– στη διπλάσια ποσότητα από αυτήν του πρώτου σάντουιτς που έφτιαξαν με αυτό το αλλαντικό (και υπάρχει ακόμα στον κατάλογο), το οποίο προέκυψε όταν ένας Νεοϋορκέζος έφαγε το «απλό» και τους είπε «αυτό δεν είναι παστράμι σάντουιτς». Τους ψάχνει και τους βρίσκει πολύς κόσμος από το εξωτερικό «για κάποιο λόγο που δεν έχουμε καταλάβει ακόμα» – κάπου θα τους έγραψαν. «Αλλά θέλουμε τα σχόλιά τους, των Άγγλων ας πούμε που τρώνε BLT από το Tesco μέχρι στο πιο γκουρμέ μέρος, που το έχουν όπως

εμείς τον καφέ. Τα θέλουμε αυτά τα σχόλια γιατί μας βοηθάνε να ξέρουμε πού βρισκόμαστε, δεν είναι ότι είχαμε την ανάλογη εμπειρία». Όταν πρωτοάνοιξαν κοίταζαν τις βιτρίνες και δεν ήξεραν με τι ακριβώς να τις γεμίσουν, για κανέναν δίμηνο-τρίμηνο δούλεψαν έτσι. « Έμπαινε ο κόσμος σε ένα άδειο μαγαζί και έλεγε “τι κάνετε εδώ, ρε παιδιά;”. Ακολουθούμε τις τάσεις, αυτό που μας δείχνει ότι θέλει ο κόσμος, είναι οργανική η εξέλιξή μας, δεν έχουμε θέσει ένα αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας, αφήνουμε τα πράγματα να κυλήσουν». Το σίγουρο είναι ότι το Black Salami έχει εξελιχθεί πολύ από αυτό που μας είπε αρχικά ότι θα κάνει, από εκεί που νομίζαμε ότι θα είναι ένας ακόμα φούρνος με καλό ψωμί και μερικά επιπλέον προϊόντα να το πλαισιώνουν. Προσφέρει ποικιλία, τα κάνει όλα προσεγμένα, από τα αυγά benedict μέχρι την καρμπονάρα του, για την οποία προμηθεύεται ΠΟΠ ρωμαϊκό πεκορίνο Crosta Nero, μια και θεωρούν ότι δεν της ταιριάζει κανένα άλλο. Αυτό που κάνουν καλύτερα απ’ όλα είναι ότι δεν αντιγράφουν κανέναν. Θέλετε να δοκιμάσετε πίτες που να πατάνε στην παράδοση, αλλά δεν είναι οι τυπικές; Η απάντηση είναι Black Salami. Δηλαδή εκεί θα βρείτε μια χορτοτυρόπιτα φοβερή, που αντί η γέμισή της να κλείνεται σε κάποιο γνώριμο φύλλο, μπαίνει σε ένα ψωμί που μοιάζει με φοκάτσια, αλλά δεν είναι. Το προζυμένιο ψωμί που προσφέρει ο Μπρούνο είναι pala romana, το ρωμαϊκό flatbread που σίγουρα δεν έχει τόσο εμπορικό όνομα όπως η φοκάτσια αλλά θέλει μέρες για να γίνει – για την ακρίβεια τρεις χρειάζονται προκειμένου να φάμε τις πρωτότυπες πίτες τους. «Δεν είμαστε ιταλικό μαγαζί, δανειζόμαστε στοιχεία όμως από τη γαστρονομική κουλτούρα των Ιταλών για να βγάλουμε νέα πράγματα με τον δικό μας τρόπο». Οι Ρωμαίοι φαίνεται να ήταν οι πρώτοι που οργάνωσαν φούρνους. Όμως οι Γάλλοι το «πούλησαν» περισσότερο το ψωμί τους, γι’ αυτό το ταυτίζουμε πιο πολύ με εκείνους. Είναι δεινοί boulangers, όμως συνηθίζουν να χρησιμοποιούν ζάχαρη στα ψωμιά τους, κάτι που στο Black Salami αποφεύγουν, «κάνουν γρήγορα ψωμιά, δεν περιμένουν τις ωριμάνσεις. Την ακούμε τη Γαλλία και τη σεβόμαστε. Αλλά το μεγαλύτερο και πιο αξιοθαύμαστο για εμάς μυστικό των Ιταλών είναι η υπομονή τους. Η δική μας νοοτροπία, που θέλει τον αρτοποιό να σηκώνεται στις τρεις τα ξημερώματα για να ζυμώσει και να ψήσει στις εφτά, είναι παράλογη, δεν γίνεται μέσα σε τέσσερις ώρες το ψωμί σου να είναι έτοιμο. Παράλληλα, στην Ελλάδα τείνουμε να συνδέουμε το προζύμι με το έντονα ξινό ψωμί, μόνο που αυτό προκύπτει από ένα προζύμι “πεινασμένο”, που το “στρεσάρεις”, που το “ταΐζεις” μία φορά την ημέρα στην καλύτερη», μου είχαν πει όταν τους πρωτογνώρισα. Εκείνοι βγάζουν ένα ψωμί ανάλαφρο που δεν έχει έντονο το στοιχείο της οξύτητας ώστε να επικρατεί γευστικά και να καλύπτει τα αρώματα του σιταριού. Και μια και παίρνουν τα άλευρά τους, που αλέθονται ημιολικά, από το Τορίνο, από έναν οικογενειακό πετρόμυλο ο οποίος λειτουργεί από τον Μεσαίωνα με περιορισμένη παραγωγή υψηλών προδιαγραφών και έχουν γίνει και οι αντιπρόσωποί του εδώ, λογικό είναι να θέλουν να τα αναδείξουν. Κρατάνε χαμηλά την παραγωγή ψωμιού τους, το microbakery δεν είναι κάποιος δικός τους νεωτερισμός αλλά μια ακριβής περιγραφή του τι είναι: ένας φούρνος που έχει παραγωγική επιφάνεια μόλις είκοσι ένα τετραγωνικά μέτρα. Και αν το έχετε απορία αν τρώει η γειτονιά από τα εκατό με εκατόν είκοσι καρβέλια που βγαίνουν τη μέρα, τα περισσότερα είναι κρατημένα από την προηγούμενη. Σε περίπτωση που το πετύχετε, να δοκιμάσετε το πολύσπορό τους. Έχει την υψηλότερη τιμή, κοστίζει έξι ευρώ το κιλό, αλλά δεν μοιάζει με άλλο, αφού οι σπόροι αλέθονται. Αν βάλετε το ψωμί σας τυλιγμένο στο ψυγείο θα κρατήσει δέκα μέρες και την τελευταία μέρα θα έχει γεύση σαν τις πρώτες, άρα ακριβό δεν είναι. Όσο για τον όρο «street brunch» που εκείνοι εισήγαγαν στην πόλη και κάποιοι δεν τον καλοδέχτηκαν αρχικά, πηγαίνετε να δείτε τι γίνεται απ’ έξω, εκείνους που τρώνε στο χέρι το σάντουιτς με τη μορταδέλα, τη φέτα, την ντομάτα και το φιστίκι ή τον καγιανά τους από αυγά ελευθέρας βοσκής και σάλτσα San Marzano, και αν είναι η πρώτη τους μπουκιά από αυτά ever μπορεί να ανοίξουν διάπλατα τα μάτια τους από έκπληξη – έχει συμβεί.

Αρχικά είχαν σκεφτεί αντί για «dough that matters» το σλόγκαν τους να είναι «αν το φας, δεν το ξεχνάς». Προκλητικό; Βγήκε αληθινό πάντως.

11.01.24

WINTER PREVIEW 2O24 797WINTER PREVIEW/ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣΜΑΡΤΙΟΣ/

ENOUGH! ©KATERINA MORAITOU

ΣΙΝΕΜΑ/ΜΟΥΣΙΚΗ/ΘΕΑΤΡΟ/ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Τα καλύτερα που έρχονται αυτόν τον χειμώνα στην Αθήνα.

LiFO 11.01.24

15

Η ΣΤΕΓΗ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ CLUB ΓΙΑ ΕΝΑ ΤΡΙΗΜΕΡΟ

HELENA HAUF

PHELIMUNCASI

Όλοι οι χώροι του κτιρίου της Συγγρού αλλάζουν για ένα μεγάλο πάρτι που υπόσχεται να μας μείνει αξέχαστο, με αφορμή το επαναλανσάρισμα του Stegi.Radio.

Οι δαιδαλώδεις και ευέλικτοι χώροι του κτιρίου της Συγγρού έχουν και στο παρελθόν προσαρμοστεί για να φιλοξενήσουν ειδικά events, όμως αυτό που ετοιμάζει η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση για το πρώτο τριήμερο του Φεβρουαρίου μάλλον δεν θα το έχουμε ξαναδεί. Με στόχο το επαναλανσάρισμα του διαδικτυακού ραδιοφωνικού σταθμού Movement Radio που λειτουργεί με επιτυχία τα τελευταία χρόνια, αφού έκανε την εμφάνισή του στις αρχές της πανδημίας και πλέον έχει μετονομαστεί σε Stegi Radio, εστιάζοντας σε ένα ευρύτατο φάσμα μουσικών ειδών και καλλιτεχνών από όλον τον κόσμο –που ενδεχομένως θα μπορούσαν να μπουν κάτω από την κοινή ομπρέλα αυτού που ονομάζουμε «μουσική πρωτοπορία»–, οι Voltnoi και Quetempo, καλλιτεχνικοί διευθυντές του ραδιοφώνου, έχουν ετοιμάσει ένα τριήμερο γεμάτο με live και DJ sets, προβολές και συζητήσεις που θα μείνει αξέχαστο. Τρία τα χρόνια λειτουργίας που γιορτάζει το ραδιόφωνο, τρία τα stages του τριημέρου, πάνω από 30 οι καλλιτέχνες που θα δούμε σε ένα line-up το οποίο θα περιλαμβάνει από αβανγκάρντ και experimental ηλεκτρονική μουσική, digital pop και σκληρή techno μέχρι ambient και χιπ-χοπ. Την Παρασκευή 2 και το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου το πρόγραμμα θα τραβήξει μέχρι πολύ αργά, ενώ την Κυριακή θα ξεκινήσει νωρίτερα, λειτουργώντας σε πιο chill vibes, ιδανικά για αποσυμπίεση από την ένταση του Παρασκευοσάββατου. Το takeover του Stegi Radio θα απλωθεί καταρχάς σε όλους τους χώρους της Στέγης, οι οποίοι θα μεταμορφωθούν σε club stages, έχοντας προσαρμόσει τη χωροταξία και την αισθητική τους. Τόσο η Κεντρική όσο και η Μικρή Σκηνή και το υπόγειο (-1) θα φιλοξενούν διαφορετικά line-ups καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου, καθένα από τα οποία θα εστιάζει σε μια διαφορετική μουσική εμπειρία – όπως σε κάθε φεστιβάλ, έτσι κι εδώ οι φεστιβαλιστές καλό θα ήταν να προετοιμαστούν από πριν για τις μετακινήσεις τους από το ένα stage στο άλλο, όταν το πλήρες timetable ανακοινωθεί προσεχώς, ώστε να μη χάσουν κανένα από τα

ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑ

16

LiFO

11.01.24

WINTER PREVIEW 2O24 ονόματα που επιθυμούν να παρακολουθήσουν και να προγραμματίσουν τις διαδρομές της δικής τους μουσικής εμπειρίας. Επίσης, κάθε stage θα έχει ορισμένη χωρητικότητα, οπότε καλό θα ήταν να το λάβουν υπόψη όσοι θέλουν οπωσδήποτε να παρακολουθήσουν κάποια από τα μεγάλα ονόματα. Παράλληλα, θα λειτουργούν μπαρ σε διαφορετικά σημεία του κτιρίου ώστε να μπορεί το κοινό να προμηθεύεται εύκολα και γρήγορα τα ποτά του. Πιο συγκεκριμένα και με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής από τους διοργανωτές, το exhibition space του υπογείου θα φιλοξενήσει όλο τον σύγχρονο νεανικό μουσικό πειραματισμό: από ραπ (Pink Siifu, Right Clique) μέχρι breaks (DJ Upsammy, DJ Pink Wav), bass και techno (DJ Tsvi, Pool J Darr, Ice_Eyes, Ayshel). Ανεβαίνοντας προς τα πάνω, η εμβληματική Κεντρική Σκηνή της Στέγης θα μας υποδεχθεί έτσι όπως δεν την έχουμε ξαναδεί, με dance και pop προσανατολισμό που όμως θα καλύψει μια μεγάλη απόσταση, από την electronica της Nalyssa Green ως την techno της Γερμανίδας Helena Hauf και του Λονδρέζου Lee Gamble. Ο μεγαλύτερος σε χωρητικότητα χώρος του κτιρίου θα μας δώσει για πρώτη φορά την ευκαιρία να χορέψουμε όρθιοι μέχρι τελικής πτώσης. Στην ίδια σκηνή θα ακούσουμε επίσης την ambient του Alessandro Cortini, τον darkwave ήχο των Selofan, τα μουσικά υβρίδια των Animalistic Beliefs και τη μουσική πρόταση των Phelimuncasi από τη Νότια Αφρική. Τέλος, στην κορυφή του κτιρίου, στον πέμπτο όροφο της Μικρής Σκηνής, το auditorium θα εστιάσει περισσότερο στην οργανική μουσική. Εκεί θα δούμε, μεταξύ άλλων, τα live των SIROM, Παιδί Τραύμα, Heith, Charbel και θα «σβήσουμε» ιδανικά την Κυριακή με τη μυσταγωγία του πολυοργανίστα Laraaji. Ταυτόχρονα, ambient rooms στον τέταρτο όροφο θα υποδέχονται το κοινό που θέλει να αράξει παρακολουθώντας κάποιες από τις προγραμματισμένες προβολές και συζητήσεις. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο μουσικό φεστιβάλ που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει το πιο ετερόκλητο μουσικόφιλο κοινό της πόλης, παρουσιάζοντάς του το ούτως ή άλλως ετερόκλητο και πολυσυλλεκτικό μουσικό φάσμα που διατρέχει, μέσω του προγράμματος και των δράσεών του, το Stegi.Radio, γεφυρώνοντας τα όρια ανάμεσα στα μουσικά είδη και το ηλικιακό targeting, στο πάντα φιλόξενο και ανοιχτό σε πειραματισμούς κτίριο της Στέγης.

Stay tuned για το πλήρες πρόγραμμα και μερικές ενδιαφέρουσες εκπλήξεις που ετοιμάζει η Στέγη σε συνεργασία με τη LiFO.

Stegi Radio Takeover, 2-4/2, Κεντρική & Μικρή Σκηνή, Εκθεσιακός Χώρος -1, 5ος όροφος

LiFO 11.01.24

17

ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ Max Cooper

Ο Ιρλανδός μουσικός παραγωγός έρχεται για μία ακόμη φορά στην Ελλάδα και παρουσιάζει το «Aether», μια τρισδιάστατη εγκατάσταση ηχητικού/οπτικού πεδίου φωτός που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το στούντιο design Architecture Social Club. Ο Cooper και το Architecture Social Club πειραματίζονται επί σειρά ετών σε αυτή την καθηλωτική ζωντανή οπτικοακουστική εμπειρία η οποία σκοπό έχει να αναδείξει την ομορφιά, την ένταση και τα συναισθήματα που προκαλούν θεμελιακές μορφές και ήχοι από τον περιβάλλοντα χώρο.

16/1, 20:30, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βασ. Σοφίας 68, είσοδος: €14-48

Drab Majesty

Το αμερικανικό ντουέτο των Drab Majesty ανεβαίνει στη σκηνή του Arch Club για μία μοναδική συναυλία. Γνωστοί για την άψογη ανάμειξη post-punk, new wave και dream pop στοιχείων στις μελωδίες τους αλλά και για τη θεατρική αισθητική τους που χαρακτηρίζεται από αιθέρια κοστούμια και ατμοσφαιρικό φωτισμό, οι συναυλίες τους φημίζονται για την ιδιαίτερή τους ατμόσφαιρα.

16/2, 20:00, Arch Club Live Stage, Ελασιδών 6, είσοδος: €18-20

The Soft Moon

Ένας από τους αγαπημένους του ελληνικού κοινού, ο Luis Vasquez, επιστρέφει στην Αθήνα. Πλέον κάτοικος Ευρώπης, έχει εμπλουτίσει τον πειραματικό post-punk ήχο του με industrial και EBM στοιχεία. Σε συνδυασμό με κάποιες σοβαρές οικογενειακές αναταράξεις στη ζωή του, η μουσική του πλέον έχει γίνει βαθύτατα προσωπική, καθιστώντας την κάθε συναυλία του μια ξεχωριστή υπόθεση.

THE SOFT MOON

9/2, 20:30, Fuzz Club, Πατριάρχου Ιωακείμ 1, Ταύρος, είσοδος: €23

Ο Andre Rieu και η Johann Strauss Orchestra

Ένας από τους σούπερ σταρ της κλασικής μουσικής, ο André Rieu επέλεξε να συμπεριλάβει την Αθήνα για πρώτη φορά στην παγκόσμια περιοδεία του, και μάλιστα για δύο συναυλίες. Ο παγκοσμίου φήμης Ολλανδός βιολιστής και μαέστρος είναι γνωστός για τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρει τους θεατές σε έναν κόσμο μαγευτικών μελωδιών, καθώς διευθύνει την υπέροχη ορχήστρα του Johann Strauss, τη χορωδία και πολλούς διεθνείς σολίστ σε ένα ρεπερτόριο που εκτείνεται από τα κλασικά αριστουργήματα, τα βαλς και τις μελωδίες μέχρι τα τραγούδια από ταινίες, όπερα και μουσική.

12-13/3, 20:00, ΟΑΚΑ (Κλειστό Γήπεδο Μπάσκετ), είσοδος: €50-150

Τα Παραδοξιακά | Λένα Πλάτωνος & Stergios T.

Η Λένα Πλάτωνος και ο σταθερός συνεργάτης της Stergios T. (Στέργιος Τσιρλιάγκος) θα πειράξουν πάνω από 20 παραδοσιακά τραγούδια από όλα τα μήκη και τα πλάτη της χώρας και θα τα παρουσιάσουν με τη δική τους ηλεκτρονική οπτική. Για πρώτη φορά θα ακουστούν με έναν τρόπο «παραδοξιακό» και όχι παραδοσιακό. Εκτός από τη Λένα Πλάτωνος και τον Stergio T., πάνω στη σκηνή θα βρίσκονται ακόμη τρεις ερμηνευτές, τέσσερις σολίστ παραδοσιακών οργάνων για να παρασύρουν το κοινό σε ένα ταξίδι με παραδοσιακούς ήχους και ακούσματα αλλά και συνθεσάιζερ, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλα σύγχρονα μέσα.

1-2/3, 20:30, Κεντρική Σκηνή, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 107

Correspondences | Soundwalk Collective & Patti Smith

Ένα διαρκώς εξελισσόμενο πρότζεκτ είναι το «Correspondences» που μετράει πλέον πάνω από δέκα χρόνια ζωής. Βασίζεται σε μια συνεργασία μεταξύ του ιδρυτή της Soundwalk Collective, Stephan Crasneanscki, και της Πάτι Σμιθ, οι οποίοι προσπαθούν να αποτυπώσουν επί σκηνής μια ηχητική μνήμη που αποκαλύπτει ίχνη του παρελθόντος αλλά και τρέχουσες ιστορίες του κόσμου στον οποίο ζούμε. Η ποίηση της Σμιθ ντύνει τα μακρινά ταξιδιωτικά πλάνα σαν σάουντρακ μιας αόρατης πόλης και τα σκηνοθετεί ο Crasneanscki. Συμμετέχουν ο Simone Merli της Soundwalk Collective και ειδικοί καλεσμένοι. Τα visuals της παράστασης είναι από τον Pedro Maia.

14-15/3, 20:30, Κεντρική Σκηνή, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 107

WINTER PREVIEW 2O24

Μετά από πέντε σεζόν, η καινοτόμα σειρά σύγχρονης μουσικής St Paul’s Sessions συνεχίζει για έκτο χρόνο να προσκαλεί αξιοπρόσεκτους καλλιτέχνες και σχήματα από τον διεθνή χώρο της ηλεκτρονικής και πειραματικής μουσικής. Αυτήν τη φορά το πρόγραμμα κλείνουν με ένα άχαστο live double bill ο Βρετανός ηλεκτρονικός Andy Stott και το επίσης βρετανικό ηλεκτρονικό ντουέτο των Demdike Stare από το Μάντσεστερ, επιστρέφοντας στα St Paul’s Sessions τέσσερα χρόνια μετά την αξέχαστη εμφάνισή τους στο Ζάππειο Μέγαρο.

ΜΟΥΣΙΚΗ

DRAB MAJESTY

Andy Stott/Demdike Stare

14/2, 21:00, Αγγλικανικός Ναός Αγίου Παύλου, Φιλελλήνων 27

ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ

18

LiFO

11.01.24

Maruja

FELIX WEATHERALL

Το next big thing της βρετανικής πειραματικής σκηνής, το jazz-punk κουαρτέτο των Maruja από το Mάντσεστερ, έχοντας αποσπάσει αποθεωτικές κριτικές από NME, So Young Mag και BBC Radio 6 μεταξύ άλλων, έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα σε μια εμφάνιση έκπληξη. Free jazz, meta-prog κιθάρες και άναρχα ελευθεριάζον σαξόφωνο δημιουργούν ένα μοναδικό μείγμα.

3/2, 21:00, Temple Athens, Ιάκχου 16, είσοδος: €20-23

Therapy?

Μετά από επτά χρόνια, οι Ιρλανδοί Therapy? επιστρέφουν στο Gagarin205 για μια εκρηκτική συναυλία που ανακοινώθηκε ξαφνικά. Την προηγούμενη φορά είχαν έρθει στα διπλά γενέθλια που γιόρταζαν το Gagarin205 και το An Club και φαίνεται ότι κάθε φορά το καταδιασκεδάζουν, ενώ φέρνουν στις αποσκευές τους και το νέο τους άλμπουμ «Hard Cold Fire».

10/2, 21:00, Gagarin205, Λιοσίων 205, είσοδος: €30

DJ Muggs

Ο DJ Muggs, το 1/3 των Cypress Hill και θρυλικός παραγωγός, είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία του ήχου μιας εποχής και την άνοδο του χιπ-χοπ στη Δυτική Ακτή τη δεκαετία του ’90. Λίγοι δημιουργοί στην ιστορία του είδους έχουν φτιάξει δύο από τα πιο αναγνωρίσιμα bangers όπως το «Insane in the brain» και το μαμούθ «Jump Around». Μια μοναδική βραδιά.

9/3, 21:00, Gazarte, Βουτάδων 34, είσοδος: €18-22

ΠΑΡΤΙ

ΝΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Ross From Friends

Τα καθιερωμένα κυριακάτικα πάρτι Eden ανοίγουν το 2024, προσκαλώντας τον Βρετανό παραγωγό Felix Weatherall. Στην πρώτη γραμμή ενός lo-fi house κύματος, η μελωδία παίζει τον πρώτο ρόλο στη μουσική του. Το πάρτι θα ανοίξει ο αγαπημένος Jay Jay προτού δώσει τη σκυτάλη στον ταλαντούχο Βρετανό Midland.

Με το που μπήκε το 2024 κυκλοφόρησε το «Intimacy without obsession» των Agatha & Molyneaux, του ντουέτου που ζει μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου και εξερευνά τα όρια του club ήχου με έναν lo-fi χαρακτήρα, αλλά και το «For those in love» των Dalene –των αδελφών Θεοδωρή και Κωνσταντίνου Μέξη– που αποτίουν φόρο τιμής στην ηλεκτρονική ανάλαφρη ποπ των ’80s. Για τη Veego Records η χρονιά ξεκινάει με το «23 Midnight Sun» του Pink Maggit. Τον Φεβρουάριο είναι προγραμματισμένο το «Λύκοι στον Άρη» των Pan pan x Years of Youth. Ακολουθούν τα: «Εκτός των τειχών», το πρότζεκτ του Λευτέρη Βολάνη και Δημήτρη Παγίδα, το νέο άλμπουμ των Kolida Babo με τίτλο «Spirits of Mauronoros», το ρεμίξ των unkle στους Mob, ένα σινγκλ-έκπληξη των My Wet Calvin για την RSD, η επετειακή έκδοση του ντεμπούτου της Δεσποινίδας Τρίχρωμης «Πού πάνε τα μπαλόνια» και, τέλος, το πρώτο άλμπουμ της Bipolia. Πάμε στην Inner Ear, όπου για αρχή θα κυκλοφορήσει το πρώτο άλμπουμ του P.Thomas, δηλαδή του σόλο πρότζεκτ του Βαγγέλη Μακρή των A Victim Of Society, με τον τίτλο «Souvenirs of a past». Επιπλέον, η Vassilina έχει έτοιμο «Femmeland», το δεύτερο άλμπουμ της. Ακολουθεί το συνεργατικό άλμπουμ του Alex K. των Last Drive με τον Κτίρια Τη Νύχτα, το «Stress για Success» του Mazoha ενώ και η Nalyssa Green προγραμματίζει νέο άλμπουμ μέσα στη χρονιά, όπως και ο The Boy. Τέλος, ανυπομονούμε για τις «Πεταλούδες» των Yama και το disco balkan των Ropex Laterio x Lava με το «Best Duo».

28/1, 16:30, Ωδείο Αθηνών, Βασ. Γεωργίου B 1719, είσοδος: €17-25

2ManyDJs

Tα αδέλφια και ιδρυτές της θρυλικής Soulwax, David και Stephen Dewaele, έρχονται στην Αθήνα. Για πάνω από 20 χρόνια, θεωρούνται μάστορες των mash-ups και δημιουργούν ένα διασκεδαστικό χάος με κάθε τους εμφάνιση. Το βελγικό ντουέτο προλογίζουν οι Paranoid London και Autow Nite Superstore.

25/2, 16:30, Ωδείο Αθηνών, Βασ. Γεωργίου B 1719, είσοδος: €20-30

Massimiliano Pagliara

Τo Eon Athens παρουσιάζει τον Ιταλό σταρ των decks, Massimiliano Pagliara, και σταθερό resident του Panorama Bar του βερολινέζικου Berghain. Θα φέρει μαζί το εκλεκτικό μείγμα του από house, disco, electro και techno σε ένα μεγάλο πάρτι στην καρδιά της Αθήνας με καλεσμένους τους Clubkid, Bill Sanders, K.Atou, Maria Politi, Stathis και Dreamer.

19/1, 23:30, EON Multispace, Εμμανουήλ Παππά 13, Αιγάλεω, είσοδος: €15-20

Blend x SEDS

Η πετυχημένη συνεργασία Blend x SEDS στο Oddity Club συνεχίζεται με τους FJAAK από τα βάθη της underground σκηνής του Βερολίνου. Ηouse, techno, rave, ambient και breakbeat υπόσχονται ένα απρόβλεπτο ταξίδι που θα μείνει αξέχαστο. Μαζί τους οι Cirkle, Salin & Mattik.

20/1, 23:30, Oddity Club, Ηρακλειδών 61, είσοδος: από €20

Coma w/SNTS

Το πρώτο πάρτι του Coma για τη νέα χρονιά καλωσορίζει ξανά τον SNTS, έναν από τους πιο σημαντικούς εκπρόσωπους της industrial techno τα τελευταία χρόνια και ιδρυτή των SNTS Records και Sacred Court Labels. Μαζί του το πιο βρόμικο b2b της Αθήνας, το DOPA (Jerm + BMSK), και ο Αθηναίος industrial techno παραγωγός DΛS.

PATTI SMITH

23/2, 23:30, Temple Athens, Ιάκχου 16, είσοδος: €20-23

LiFO 11.01.24

19

6 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΟΥΝ ΣΕ ΛΙΓΟ

Το αναγνωστικό γούστο μου με οδηγεί αμέσως στο μυθιστόρημα της Αντόνια Μπάιατ, Η παρθένος στον κήπο, που κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά (Πόλις). Το μυθιστόρημα, που είχε κυκλοφορήσει το 1978, έχει στο κέντρο του μια μη τυπική αγγλική οικογένεια και τις αναζητήσεις της, τα οράματά της, τις συγκρούσεις της, τις εκκεντρικότητές της, τις ιδέες της, τις προκαταλήψεις της, με φόντο την εποχή της στέψης της βασίλισσας Ελισάβετ της Β’ το 1953. Προαναγγέλλει όμως τη δεκαετία του 1960 και τις ανατροπές που αυτή έφερε στην κοινωνία με τα κινήματα και τις νέες πολιτιστικές πρακτικές. Όσες και όσοι αγάπησαν το μυθιστόρημα Εμμονή της Μπάιατ, επίσης σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά, θα βρουν εδώ πολλά κοινά μοτίβα. Η αναγνωστική μου περιέργεια με οδηγεί στο μυθιστόρημα του Ιρλανδού Πολ Λιντς, Το τραγούδι του προφήτη, βραβείο Booker 2023, που θα κυκλοφορήσει σε μετάφραση του Άγγελου Αγγελίδη και της Μαρίας Αγγελίδου (Gutenberg). Δυστοπικό μυθιστόρημα για μια οικογένεια στην Ιρλανδία, κάπου στο κοντινό μέλλον, όταν η χώρα διολισθαίνει προς την άκρα δεξιά και σ’ ένα αυταρχικό καθεστώς. Οι στρατηγικές επιβίωσης που επινοούνται από την οικογένεια, με ιθύνοντα νου τη μητέρα, λειτουργούν αλληγορικά για την επιβίωση στον σύγχρονο κόσμο των πολλαπλών αυταρχισμών. Η αναγνωστική μου μνήμη αναθερμαίνεται και πάλι από την επανέκδοση της βιογραφίας του Γιώργου Σεφέρη Περιμένοντας τον άγγελο του Ρόντρικ Μπήτον, σε αναθεωρημένη μετάφραση της Μίκας Προβατά-Carlone (Πατάκης). To βιβλίο είχε κυκλοφορήσει το 2003 και είχε συζητηθεί πολύ. Είχε μάλιστα προκαλέσει τότε τον «φθόνο» νεοελληνιστών επειδή ένας μη Έλληνας είχε τολμήσει να αγγίξει ένα «τοτέμ» της σύγχρονης ελληνικής ποίησης.

ΒΙΒΛΙΟ

ΠΟΛ ΛΙΝΤΣ

ΑΝΤΟΝΙΑ ΜΠΑΪΑΤ

Το εκδοτικό τοπίο δεν γνωρίζει αγρανάπαυση. Μετά την ένταση των Χριστουγέννων, οι εκδοτικοί οίκοι είναι έτοιμοι να μας εκπλήξουν με καινούργιους τίτλους και ενδιαφέρουσες επανεκδόσεις.

ΑΠΟ ΤΟΝ NΙΚΟ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗ

20

LiFO

11.01.24

ΡΟΝΤΡΙΚ ΜΠΗΤΟΝ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ

ΠΑΝΑΪΤ ΙΣΤΡΑΤΙ ΤΖΟΡΤΖ ΣΟΝΤΕΡΣ

ΠΕΤΕΡ ΧΑΝΤΚΕ

WINTER PREVIEW 2O24

Η αναγνωστική μου νοσταλγία με κάνει να ανυπομονώ για τη νέα έκδοση της μεγάλης νουβέλας του Παναΐτ Ιστράτι (1884-1935), Κυρα-Κυραλίνα, σε νέα μετάφραση της Ρίτας Κολαΐτη και επίμετρο του Σταύρου Ζουμπουλάκη (Μεταίχμιο). Πιστεύω ότι οι νεότεροι αναγνώστες θα ανακαλύψουν αυτόν τον τυχοδιώκτη συγγραφέα που είχε πατέρα Κεφαλλονίτη, μητέρα Ρουμάνα και έμαθε γαλλικά στο λιμάνι της Μασσαλίας. Μάλλον αυτοβιογραφικό, έχει ήρωα έναν ομοφυλόφιλο μικροπωλητή που ζει παραγκωνισμένος στη Βραΐλα της Ρουμανίας και μας μιλάει για το παρελθόν του. Ο Ιστράτι είναι ένας παραμυθάς και το βιβλίο μάς οδηγεί σε μυθικούς χώρους της Ανατολής, στην Πόλη, στη Βηρυτό, στη Δαμασκό. Η παλιά μετάφραση του Χουρμούζιου είναι ξεπερασμένη και η νέα μετάφραση δείχνει ότι κάθε γενιά πρέπει να ξαναβλέπει, μεταφραστικά, τα παλιότερα βιβλία. Στις αναγνωστικές μου αγάπες περιλαμβάνεται ο Τζορτζ Σόντερς, ο Αμερικανός μάστορας της μικρής φόρμας. Η συλλογή διηγημάτων του Μέρα απελευθέρωσης είχε θεωρηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες ως ένα από τα καλύτερα βιβλία του 2022. Περιμένω, λοιπόν, την ελληνική μετάφραση της συλλογής από τον Γιώργο-Ίκαρο Μπαμπασάκη (Ίκαρος). Είμαστε τυχεροί που λίγο πριν από τα Χριστούγεννα εκδόθηκε στα ελληνικά, σε μετάφραση του Ανδρέα Παππά, το μείζον βιβλίο του Σόντερς Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν, μια αναζωογονητική βουτιά στις ρίζες της μικρής φόρμας, σε διηγήματα του Τσέχοφ, του Τολστόι, του Γκόγκολ και του Τουργκένιεφ (Πατάκης). Από τις αναγνωστικές αγάπες μου δεν θα μπορούσε να λείπει ο Πέτερ Χάντκε. Περιμένω, λοιπόν, το Δοκίμιο για το αποχωρητήριο που θα κυκλοφορήσει σε μετάφραση του Σπύρου Μοσκόβου (Βιβλιοπωλείον της Εστίας). Αυτός ο «δεξιοτέχνης της εσωτερικότητας» μάς οδηγεί στον πιο αποσιωπημένο χώρο, τον καμπινέ, το μέρος, την τουαλέτα, από την πιο ταπεινή έως την πιο περίπλοκη και πολυτελή. Ο Χάντκε δεν κάνει την εθνογραφία της τουαλέτας. Μας δείχνει τι συμβαίνει στη διάρκεια αυτής της σύντομης αναχώρησής μας, σε αυτήν τη στιγμιαία απομόνωση. Όχι τι συμβαίνει στην τουαλέτα αλλά τι συμβαίνει στο μυαλό μας. Απολαυστικό. Υπάρχουν κι άλλοι τίτλοι, κι άλλοι συγγραφείς και άλλα είδη. Θα επιστρέψουμε σύντομα.

LiFO 11.01.24

21

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ «What if women ruled the world?», μέρος 2ο

Με το ερώτημα «What if women ruled the world?» που θέτει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης συνεχίζεται η αφήγηση μέσω έργων αποκλειστικά γυναικών, που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2023 και θα διαρκέσει επτά μήνες. Πρόκειται για το δεύτερο μέρος του εκθεσιακού αυτού κύκλου που δίνει την αφορμή σε όλους/-ες να αναστοχαστούμε πάνω σε θέσεις, δικαιώματα, κεκτημένα και αιτήματα. Συγκεκριμένα, εγκαινιάζονται οκτώ ακόμη ατομικές παρουσιάσεις: η αναδρομική έκθεση της διεθνώς αναγνωρισμένης Ιρανής ζωγράφου Tala Madani, καθώς και αυτές των Bouchra Khalili (Mαρόκο), Μαλβίνας Παναγιωτίδου (Ελλάδα), Lola Flash (HΠΑ), Claudia Comte (Eλβετία), Yaelbartana (Ισραήλ), Ηadassah Emmerich (Iνδονησία/Ολλανδία) και της υποψήφιας για το Prix Marcel Duchamp 2023, Bertille Bak (Γαλλία). Το έργο της τελευταίας εγκαινιάζει ένα νέο πρόγραμμα του μουσείου με τίτλο «Spotlight», το οποίο θα αναδεικνύει με μια ατομική παρουσίαση το έργο ενός καλλιτέχνη της συλλογής του ΕΜΣΤ.

Lyn Liu - Mocking Game

Η γκαλερί The Breeder παρουσιάζει την Κινέζα Lyn Liu μέσα από την έκθεση «Mocking Game» που αντλεί έμπνευση από την προσωπική της εμπειρία εκτοπισμού. Η γεννημένη το 1993 ζωγράφος, που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, δημιουργεί ένα σύμπαν συμβολισμών και συχνά αλλόκοτων εικόνων όπου αναπαρίστανται καταστάσεις της καθημερινότητας σαν να τις βλέπουμε μέσα από έναν κινηματογραφικό φακό. Στα έργα της η πραγματικότητα μοιάζει με μια αλληλουχία στοπ-καρέ που αναδεικνύουν τόσο το εσωτερικό ψυχολογικό τοπίο του ατόμου όσο και την κοινωνική σφαίρα, δίνοντας έμφαση στις πιέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των δύο αλλά και εντός τους. Η καλλιτέχνις προβληματίζεται ως προς το αποτέλεσμα που φέρνει η αυτο-απομόνωση, στην οποία συχνά καταφεύγει το άτομο όταν βρεθεί σε ανοίκειο περιβάλλον προσπαθώντας να ανακτήσει τη θέση του και την υπόστασή του, να επαναφέρει τον εαυτό του στη θέση του υποκειμένου ή και να αντισταθεί ώστε να διατηρήσει τη μοναδικότητά του.

Από 13/1

Από 9/3

WINTER PREVIEW 2O24

Το Τελλόγλειο Ίδρυμα στη Θεσσαλονίκη φιλοξενεί μια ενότητα με δύο μέρη για την έννοια του πλαστού. Το πρώτο αποτελείται από την έκθεση «Fake (f)or Real» («Γνήσιο [για] πλαστό»), που γίνεται σε συνεργασία με το Μουσείο Ευρωπαϊκής Ιστορίας των Βρυξελλών. Το δεύτερο πραγματεύεται τις πλαστογραφίες στην τέχνη μέσω της έκθεσης «Η κρυφή γοητεία της πλαστογραφίας» που παρουσιάζει σε έξι μεγάλες θεματικές ενότητες ιστορίες παραποιήσεων και πλαστογραφήσεων σε διάφορες εποχές και συνθήκες (πόλεμος, ειρήνη), και σε διαφορετικούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Θα προβληθούν, επίσης, 14 ειδικές περιπτώσεις και περισσότερα από 80 εκθέματα της συλλογής του Μουσείου Ευρωπαϊκής Ιστορίας από διάφορες κατηγορίες, όπως και έργα από ελληνικές συλλογές και μουσεία, π.χ. από το Τελλόγλειο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Εκμαγείων του ΑΠΘ, το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Επίσης, σχετικά εκθέματα που βρίσκονται στην κατοχή συλλεκτών σε Ελλάδα και εξωτερικό.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ ΣΟΥΛΟΥ

LY LIU-MOCKING GAME

Η κρυφή γοητεία της πλαστογραφίας

Από 2/2

Χριστιάνα Σούλου - Στερέωμα

Η γκαλερί Bernier/Eliades παρουσιάζει την ατομική έκθεση της Χριστιάνας Σούλου «Στερέωμα» που αποτελείται από περίπου 25 έργα βασισμένα σε μελέτη σχεδίων της προηγούμενης δουλειάς της, «Water», και σε επιλογή παλαιότερων σχεδίων της σειράς «Φανταστικά Όντα» - μετά τον Borges. Ο κοινός παρονομαστής των έργων αυτής της παρουσίασης είναι η σχέση κίνησης - έμψυχης μορφής, όπως αυτή αποτυπώνεται με το μολύβι σε χαρτί. Στα έργα της Σούλου ο μύθος και η ακραία υποκειμενικότητα συναντιούνται σε εικόνες που λειτουργούν ως μέρος του μαγικού, ως τελετουργικές επωδοί και βρίσκονται μεταφορικά σε μια διαδικασία διαδοχικών μεταμφιέσεων, του φύλου μη εξαιρουμένου.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Από 12/1

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

22

LiFO

11.01.24

Μιχάλης Οικονόμου

Από την 1η Φεβρουαρίου 2024 περίπου 120 έργα του κορυφαίου ζωγράφου Μιχάλη Οικονόμου θα καταλάβουν για τρεις μήνες τους εκθεσιακούς χώρους του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη. Ο κορυφαίος ζωγράφος, πέρα από τα διδάγματα των σχολών, κατέκτησε τη δική του τοπιογραφία που με την ομορφιά της θαρρείς ότι σου κόβει την ανάσα. Η έρευνά του στην ύπαιθρο (φως-χρώμα-γραμμή) αποτυπώνει με τον πιο δυνατό εκφραστικό τρόπο όχι μόνο τη φυσιολογία του εδάφους αλλά και την αίσθηση του κλίματος. Αυτή η αισθητηριακή του αντίληψη με τη μυστηριακή υγρή ατμόσφαιρα και την απόλυτη ομορρυθμία μεταξύ φωτός και αιθέρα, φωτός και ομίχλης ολοκληρώνει την αυτόνομη εικαστική του έκφραση. Έτσι, τα τοπία του, άλλοτε ως φυσικός χώρος και άλλοτε ως προβολή «ζωντανών» κτισμάτων, με την αυτονομία της ιδιόμορφης πινελιάς και τη δύναμη του σχεδίου, τον καθιστούν έναν από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ζωγράφους.

Από 1/2

TEHOM

Η επώδυνη διαδρομή από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς και η απώλεια των μελών της οικογένειας της Ρενέ Ρεβάχ παρουσιάζονται μέσα από φωτογραφίες, βίντεο και κείμενα που πλαισιώνουν την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138. Μια οικογένεια ξεκληρίστηκε με μόνο επιζώντα τον παππού, Αλβέρτο Ρεβάχ, ο οποίος είχε διαφύγει στην Αθήνα και μέχρι το τέλος του πολέμου τούς περίμενε προετοιμάζοντας την επιστροφή τους. Η Ρενέ Ρεβάχ, με το έργο της «Tehom» (μια βιβλική εβραϊκή λέξη που σημαίνει το αρχέγονο βάθος), υπόσχεται να τον οδηγήσει στον τόπο του εγκλήματος, που ο ίδιος, μέχρι τον θάνατό του, δεν βρήκε το κουράγιο να επισκεφτεί. Ως μετα-μάρτυρας η ίδια, επεξεργάζεται το παρελθόν και μετουσιώνει το κληρονομημένο τραύμα σε μια εξαγνιστική πορεία που οδηγεί στη συγχώρεση, στην άβυσσο της λίμνης που ήταν το κενοτάφιο των ανθρώπων οι οποίοι δολοφονήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΞΩΚΛΗΣΙ ΜΕ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ, ΛΑΔΙ ΣΕ ΦΑΝΕΛΑ, 61X50 ΕΚ, ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗΓΗ

Από 15/2

άνδρα πολύτροπον - αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Γιάννη Κωστόπουλου

Το Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου παρουσιάζει την έκθεση «άνδρα πολύτροπον - αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Γιάννη Κωστόπουλου» στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού. To αρχιτεκτονικό περιβάλλον της έκθεσης είναι εμπνευσμένο από τον στίχο των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» «με λογισμό και μ’ όνειρο», ο οποίος ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στον Γιάννη Κωστόπουλο. Οργανώνεται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, μια «σκαλωσιά» που υποστηρίζει το όνειρο, ένα «πέπλο» που διατηρεί διαρκώς προστατευμένο το ιδιωτικό πρόσωπο του δημόσιου άνδρα, ενώ παράλληλα προκαλεί τη φαντασία του επισκέπτη. Η έκθεση είναι δομημένη σε πέντε ενότητες, οι οποίες προβάλλουν με άρτιο τρόπο τα πολυσχιδή ενδιαφέροντα και τις πολλαπλές δραστηριότητες του Γιάννη Κωστόπουλου.

TEHOM

ΜΠΡΟΥΝΤΖΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑΤΙΟ ΠΑΠΠΟΣΕΙΛΗΝΟΥ, ΤΕΛΗ 19ΟΥ ΑΙ. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΘ 30856

Από 27/2

LiFO 11.01.24

23

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ

Νίκος Αλεξίου - Η Συλλογή

Το 2010, λίγους μήνες προτού φύγει από τη ζωή, ο Νίκος Αλεξίου (1960-2011) δώρισε στο Μουσείο Mπενάκη μια πλούσια συλλογή νεότερης τέχνης που συγκέντρωνε με ιδιαίτερη προσήλωση και υπομονή παράλληλα με το καλλιτεχνικό του έργο. Η «Συλλογή», που περιλαμβάνει 236 έργα από ογδόντα τέσσερις καλλιτέχνες, μπορεί να κατανοηθεί και ως ένα «ανοιχτό έργο» το οποίο ο Αλεξίου αναδιέτασσε συνεχώς στους τόπους κατοικίας του, πολλαπλασιάζοντας τις συνάψεις και τις αφηγήσεις. Θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη, στην Πειραιώς 138, και διέπεται από ορισμένα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά: την προτίμηση στο έλασσον, τη χειροτεχνική λεπτότητα και τα φευγαλέα προσωπικά ίχνη, την εμμονή στο χαρτί, τη διαφάνεια και την ελαφρότητα, το ενδιαφέρον για τη σχέση της γραμμής με τον χώρο, τους ιστούς και τα πλέγματα, την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ αταξίας και τάξης και κυρίως από μια προεξάρχουσα στάση καλλιτεχνικής αλληλεγγύης. Όλα αυτά, που περιγράφουν το πάθος για τη δημιουργία και τη συνύφανση κόσμων (διά-κοσμος), την καθιστούν ένα λειτουργικό σύνολο που προτείνει μια απτική και σωματική εμπειρία.

Από 14/3

Ο Martin Margiela στην Αθήνα

Μια σπουδαία επαναστατική προσωπικότητα της μόδας παρουσιάζει την εικαστική δουλειά του για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην γκαλερί Bernier/Eliades. Η εικαστική πρακτική του Martin Margiela καλύπτει ένα ευρύ φάσμα μέσων, όπως η ζωγραφική, η γλυπτική, η εγκατάσταση, το κολάζ και ο κινηματογράφος. Τα έργα του μαρτυρούν την προτίμησή του για το παραγνωρισμένο και το αντισυμβατικό. Ο Margiela μεγεθύνει τόσο τις διαταραχές όσο και τις ποιητικές διασταυρώσεις, αναζητώντας την ομορφιά στο φευγαλέο. Η διαρκής μεταμόρφωση των αντικειμένων βρίσκονται στο επίκεντρο της δουλειάς του και εμπνέεται από το ανθρώπινο σώμα, την επιδερμίδα και τα μαλλιά, καθώς και από το αστικό περιβάλλον. Το έργο του είναι αφιερωμένο στο άγνωστο και την έκπληξη, συνδυάζοντας μια εξαιρετική ευαισθησία για τα υλικά.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Από 7/3

24

LiFO

11.01.24

WINTER PREVIEW 2O24

Ο νεοϊμπρεσιονισμός στα χρώματα της Μεσογείου

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή εγκαινιάζει το εκθεσιακό του πρόγραμμα για το 2024 με την έκθεση «Ο νεοϊμπρεσιονισμός στα χρώματα της Μεσογείου», που αποτελεί ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στο κίνημα και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε συνεργασία με κορυφαία μουσεία της Ευρώπης. Θα παρουσιαστούν έργα των Paul Signac, HenriEdmond Cross, Maximilien Luce, Théo van Rysselberghe, Henri Matisse, Henri Manguin και Louis Valtat, τα περισσότερα από τα οποία έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο νεοϊμπρεσιονισμός, όρος που επινοήθηκε από τον Γάλλο κριτικό τέχνης Félix Fénéon το 1886 για να περιγράψει ένα κίνημα τέχνης που ιδρύθηκε από τον Georges Seurat, αναδύθηκε με την κορύφωση μιας εποχής όπου πολλοί ζωγράφοι αναζητούσαν νέες μεθόδους, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι έγινε το πρώτο αληθινό κίνημα πρωτοπορίας στη ζωγραφική.

PAUL SIGNAC

10/1-7/4

LiFO 11.01.24

25

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ

Με το Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό να αναδεικνύεται σε ανέλπιστο hit στις ελληνικές αίθουσες, το επόμενο χτύπημα του Ράντου Ζούντε αποκτά διαστάσεις σινεφιλικού γεγονότος – πάντα στην arthouse κατηγορία. Το Do not expect too much from the End of the World ακολουθεί μια tiktoker που εργάζεται ως βοηθός παραγωγής κατά τη διάρκεια μιας μέρας με απρόοπτα και ευτράπελα. Ο δυϊσμός των social media, ο ψυχαναγκασμός της άποψης, η κουλτούρα της ακύρωσης και άλλες μάστιγες της εποχής μπαίνουν στο σατιρικό στόχαστρο του Ρουμάνου μετρ του κινηματογραφικού ευθυμογραφήματος.

Mε τον Πολ Τζιαμάτι να υπενθυμίζει ότι είναι σπουδαίος σολίστας και κακώς περιορίζεται σε υποστηρικτικούς ρόλους, την Ντα Βάιν Tζόι Ράντολφ να κλειδώνει ως φαβορί για το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου και τον πρωτοεμφανιζόμενο Ντόμινικ Σέσα να συνιστά ανακάλυψη περιωπής, ο Αλεξάντερ Πέιν πραγματοποιεί ακόμα μία αξιόλογη προσθήκη σε μια ανθρωπιστική φιλμογραφία crowdpleasing αρετών και σταθερά υψηλών υποκριτικών πτήσεων. Μην απορήσετε αν η ταινία φύγει με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας στις αποσκευές της από την επερχόμενη απονομή, δεν είναι τυχαίο ότι ανεβαίνει θέσεις τελευταία στις εκτιμήσεις των οσκαρικών αναλυτών.

(Από 25/1)

DO NOT EXPECT TOO MUCH FROM THE END OF THE WORLD

(Από 1/2)

The Holdovers

DUNE: PART TWO

Do not expect too much from the End of the World

26

LiFO

THE HOLDOVERS

ΣΙΝΕΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

11.01.24

Dune: Part Two

Αφού παρακολουθήσαμε τον εκτεταμένο, μακροσκελή πρόλογο του πρώτου μέρους, κι αφού ο Πολ Ατρείδης του Τιμοτέ Σαλαμέ αποφάσισε τι τύπου Μεσσίας θέλει να είναι –κάποιος που επιβάλλει τη Σωτηρία με το τσεκούρι του πολέμου–, ο Ντενί Βιλνέβ μας σερβίρει το κυρίως πιάτο στην πιο φιλόδοξη υπερπαραγωγή της χρονιάς που υπόσχεται να παντρέψει το ηχητικό κρεσέντο και την επική διάθεση του προκατόχου της με το ανάλογο περιεχόμενο. Φλόρενς Πιου, Όστιν Μπάτλερ και Κρίστοφερ Γουόκεν οι ηχηρές προσθήκες στο καστ.

(Από 29/2)

Animal

To Αnimal της Σοφίας Εξάρχου διέπρεψε στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο και αποτέλεσε την πρώτη ελληνική ταινία που έχει φύγει με Χρυσό Αλέξανδρο από το διεθνές διαγωνιστικό εδώ και τρεις δεκαετίες – αν μη τι άλλο, κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τις επιτροπές του φεστιβάλ για τοπικισμό και ευνοιοκρατία. Το φιλμ ακολουθεί μια ομάδα ανιματέρ σε ένα all-inclusive ξενοδοχείο στην Κρήτη, αποδομεί υπόγεια το «μεγάλο, φωτεινό ελληνικό καλοκαίρι» και το τουριστικό δόγμα «come to Greece για να τη βρεις» και διαθέτει μια πραγματικά ηλεκτρισμένη ερμηνεία από τη Δήμητρα Βλαγκοπούλου.

(Από 8/2)

Πρέπει να φτάσεις στους τίτλους τέλους για να διαπιστώσεις ότι ο Άντριου Χέιγκ του Weekend και του 45 Years όλη αυτή την ώρα ξετύλιγε μπροστά στα μάτια σου την ιστορία του «πιο μόνου (όχι μοναχικού) ανθρώπου στον κόσμο», σκαρώνοντας έναν κινηματογραφικό ψίθυρο ικανό να ξεκλειδώσει έναν χείμαρρο συναισθημάτων, αν συντονιστείς με τη συχνότητά του. Απαλλαγμένος από κάθε γνώριμο ερμηνευτικό τικ, ο Άντριου Σκοτ (Sherlock, «Fleabag») μοιάζει να έσκαψε βαθιά, σε πολύ προσωπικούς χώρους για να υποδυθεί τον κεντρικό ήρωα. Το σίγουρο είναι ότι μετά το πέρας της προβολής δεν θα ακούσεις ποτέ ξανά με τον ίδιο τρόπο το «Power of Love» των Frankie Goes to Hollywood.

(Από 15/2)

ANIMAL

ALL OF US STRANGERS

WINTER PREVIEW 2O24

All of Us Strangers

LiFO 11.01.24

27

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ

LAPIS LAZULI-EURIPIDES LASKARIDIS

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΒΑΛΚΥΡΙΑ

ΘΕΑΤΡΟ

WINTER PREVIEW 2O24

28

LiFO

11.01.24

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΣΚΗΝΗ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ-ΡΕΞ Την απολαυστική κωμωδία του Θόρντον Ουάιλντερ Η Προξενήτρα σκηνοθετεί ο Θωμάς Μοσχόπουλος στη σκηνή Κοτοπούλη-Ρεξ του Εθνικού Θεάτρου, φέρνοντας στο προσκήνιο μια τετραπέρατη δυναμική γυναίκα του 19ου αιώνα αποφασισμένη να μην αφήσει τη ζωή να κυλήσει μέσα απ’ τα χέρια της και ενορχηστρώνοντας με μαεστρία απρόσμενες καταστάσεις και απίθανα προξενιά, με το κυνήγι του απόλυτου και του ιδανικού να είναι άσκοπη πολυτέλεια σε έναν κόσμο αβέβαιο που διψά να ζήσει όσο καλύτερα μπορεί, με ρεαλιστικές προσδοκίες και αναζητώντας την εφικτή ευτυχία. Παίζουν: Ράνια Οικονομίδου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Σίμος Κακάλας, Πάνος Παπαδόπουλος, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Μελίνα Βαμπούλα, Θανάσης Δήμου, Άλκης Μπακογιάννης, Ιωάννης Μυστακίδης, Θανάσης Ραφτόπουλος, Γιάννης Σαμψαλάκης, Φώτης Στρατηγός, Βιβή Φωτοπούλου

Από 9/2

Ονειρόδραμα

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ,ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Το ποιητικής πνοής έργο του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, Ονειρόδραμα, μεταφέρει στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου η Γεωργία Μαυραγάνη. Σε αυτό ο χώρος και ο χρόνος καταργούνται και τα πρόσωπα είναι όλα διαφορετικές όψεις του ατόμου που ονειρεύεται. Η Αγνή, κόρη των θεών, έρχεται στη Γη για να γνωρίσει την ανθρώπινη φύση και όσα βιώνει αυτό το άγνωστο για εκείνη είδος, και ενώ πορεύεται μαζί του και μεταμορφώνεται σε ανθρώπινο ον γνωρίζει από κοντά τις δυσκολίες της ζωής, τις ελπίδες και τις διαψεύσεις της, ερχόμενη αντιμέτωπη με τα μεγάλα ερωτήματα: Γιατί υποφέρουν οι άνθρωποι; Γιατί είναι έτσι φτιαγμένος ο κόσμος; Πώς να ζει κανείς; Παίζουν: Αλίκη Αλεξανδράκη, Ελίνα Ρίζου, Μαρία Τσιμά, Θανάσης Δόβρης, Ασημίνα Αναστασοπούλου, Κορίνα-Άννα Γκουγκουλή, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Βασίλης Καραμπούλας, Ράνια Κελαϊδίτη, Μελίνα Κοτσέλου, Ερμής Μαλκότσης, Νίκος Μάνεσης, Παναγιώτης Παναγοπούλος, Μαρίνα Παπούλια, Μαριάμ Ρουχάτζε, Κωνσταντίνος Σιώζος, Γιώργος Σκαρλάτος, Βασίλης Τρυφουλτσάνης

Από 20/3

Πλατόνοφ

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Ο κορυφαίος Ρώσος σκηνοθέτης Adolf Shapiro σκηνοθετεί στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά τον Πλατόνοφ του Άντον Τσέχοφ, ένα πρώιμο έργο του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, στο οποίο ενυπάρχουν ήδη τα μοτίβα που τον απασχόλησαν στην ωριμότητά του. Η άφιξη του δάσκαλου Πλατόνοφ αναστατώνει τη θερινή ραστώνη των καλεσμένων της Άννας Πετρόβνα, ξυπνώντας απαγορευμένα πάθη αλλά και ένα υπαρξιακό ρίγος για το μάταιο και φευγαλέο της ζωής. Ένα έργο μυστηριώδες, όπου το υψηλό και το ποταπό, το κωμικό και το τραγικό διαρκώς συνυπάρχουν και συμπλέκονται άρρηκτα, με τους ήρωες να υπάρχουν σε έναν κόσμο σύγκρουσης του παλιού και του νέου και να επιχειρούν να κρατηθούν από τον έρωτα και τις ελπίδες που γεννά, ωθούμενοι σε μια περιδίνηση χωρίς τέλος.

MOS, ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΑΒΑΛΕΡΙΑ ΡΟΥΣΤΙΚΑΝΑ - ΠΑΛΙΑΤΣΟΙ

Η Προξενήτρα

Onassis Dance Days 2024

ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ Το Onassis Dance Days 2024 προσκαλεί το κοινό να ζήσει μέρες γεμάτες αδρεναλίνη και χορό, δίνοντας το προβάδισμα στο sound design, με χορογράφους, περφόρμερ, συνθέτες και μουσικούς, των οποίων οι μπάντες τα δίνουν όλα live on stage. Επί σκηνής η Βελγίδα εικαστικός Miet Warlop με το One Song, μια εκστατική περφόρμανς χορού που είναι συγχρόνως ζωντανή συναυλία και μαραθώνιος, η πολλά υποσχόμενη χορογράφος Ιωάννα Παρασκευοπούλου με δύο ηχοκινητικά έργα της, το βραβευμένο MOS και το νέο και άκρως προσωπικό πρότζεκτ της All of my love, φόρο τιμής στους Led Zeppelin. Επίσης, θα δούμε τη Χριστιάνα Κοσιάρη με το RUNWAY, όπου ένα γυναικείο σώμα τρέχει υπό το αδυσώπητο σφυροκόπημα του ήχου και του χρόνου, τον Πάνο Μαλακτό να φτιάχνει ένα περιβάλλον group therapy μέσα στους ηλεκτρονικούς ήχους της rave κουλτούρας με το We all need therapy και την Ξένια Κογχυλάκη με το Slamming να μετατρέπει τη σκηνή σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο συναυλιακό mosh pit μέσω της άναρχης κίνησης του πλήθους που γίνεται χορός.

MOS, Ιωάννα Παρασκευοπούλου, 24-25/2 & 2-3/03, Μικρή Σκηνή / «All of my love», Ιωάννα Παρασκευοπούλου, 23-25/2. 24 & 29/2-3/3, Μικρή Σκηνή / RUNWAY, Χριστιάνα Κoσιάρη, 2325/2, 5ος όροφος / «We all need therapy», Πάνος Μαλακτός, 23-25/2, Εκθεσιακός Χώρος -1 / «Slamming», Ξένια Κογχυλάκη, 23-25/, Εκθεσιακός Χώρος -1 / «One Song», Miet Warlop & Nt Gent, 23-25/2, Κεντρική Σκηνή

Καβαλερία Ρουστικάνα - Παλιάτσοι ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Στην Εθνική Λυρική Σκηνή ο Νίκος Καραθάνος σκηνοθετεί το δίπτυχο Καβαλερία Ρουστικάνα και Παλιάτσοι, κάνοντας το ντεμπούτο του σε έργα του ρεπερτορίου της όπερας και παρουσιάζοντάς μας μια νέα ανάγνωση των δύο κορυφαίων έργων του βερισμού μέσα από τη δική του αναγνωρίσιμη, ποιητική και ταυτόχρονα ρεαλιστική ματιά, σε έναν κόσμο γεμάτο από το ανοιξιάτικο πασχαλινό φως, την τρέλα της ζωής και την ποιητική διάσταση του ονείρου. «Κανείς άνθρωπος, φτωχός, ψηλός, χοντρός, βαθύς, ρηχός, πλούσιος, δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί στην ιδέα ότι τραγουδάει το “Vesti la giubba”. Τέτοιες στιγμές δεν βλέπει το κοινό μια παράσταση. Ματώνουν τα νιάτα μας», λέει ο σκηνοθέτης. Παίζουν (Καβαλερία Ρουστικάνα): Εκατερίνα Γκουμπάνοβα, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Αρσέν Σογκομονιάν, Δημήτρης Πλατανιάς, Τζούλια Σουγλάκου, Πέννυ Ρίζου / Παίζουν (Παλιάτσοι): Τσέλια Κοστέα, Αρσέν Σογκομονιάν, Δημήτρης Πλατανιάς, Γιάννης Καλύβας, Διονύσης Σούρμπης, Θεόδωρος Αϊβαλιώτης, Φίλιππος Δελλατόλας

25, 28/1 & 1, 4, 8, 11/2

Παίζουν: Θανάσης Ζερίτης, Γιώργος Ηλιόπουλος, Θέμης Πάνου, Κατερίνα Παπουτσάκη, Αναστάσης Ροϊλός, Κώστας Φλωκατούλας, Αντιγόνη Φρυδά, Νίκος Χανακούλας, Καλλιόπη Χάσκα, Νίκος Ψαρράς

Από 21/2 έως 28/4

LiFO 11.01.24

29

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ Βαλκυρία

ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ Ο Τζον Φούλτζεϊμς σκηνοθετεί μία από τις σημαντικότερες και δημοφιλέστερες όπερες παγκοσμίως, τη Βαλκυρία, η οποία παρουσιάζεται για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή – το δεύτερο μέρος της τετραλογίας του Δαχτυλιδιού των Νιμπελούνγκεν του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Σε αυτό το προϊόν των ιδεολογικών ζυμώσεων που κυριαρχούσαν στον γερμανικό χώρο κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, ο Βάγκνερ επιχειρεί να ασκήσει κριτική στην κοινωνία της εποχής του, στον θεσμό του γάμου και στις σχέσεις εξουσίας, γράφοντας ένα έργο έντονα δραματικό με πολλές μουσικές καινοτομίες που προσδιόρισαν την εξέλιξη της μουσικής και επηρέασαν τις επόμενες γενιές συνθετών. Παίζουν: Στέφαν Φίνκε, Πέτρος Μαγουλάς, Τόμι Χακάλα, Άλισον Όουκς, Κάθριν Φόστερ, Μαρίνα Προυντένσκαγια, Χάνε Φίσερ, Κατερίνα Σαντμάιερ, Βιολέττα Λούστα, Ταξιαρχούλα Κανάτη, Νεφέλη Κωτσέλη, Δήμητρα Καλαϊτζή-Τηλικίδου, Φωτεινή Αθανασάκη, Άννα Τσελίκα, Χρυσάνθη Σπιτάδη

10, 13, 16, 19, 24, 31/3

Σαλό, 120 ημέρες στα Σόδομα

ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ,Εναλλακτική Σκηνή Βασισμένο στην ομώνυμη ταινία και κύκνειο άσμα του Πιερ-Πάολο Παζολίνι, το Σαλό, 120 ημέρες στα Σόδομα παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη. Η απολύτως οριακή αυτή ψυχοσεξουαλική διερεύνηση της αισθητικής και φιλοσοφίας του ολοκληρωτισμού από τον Παζολίνι μετατρέπεται σε παράσταση μουσικού θεάτρου, ενώ ταυτόχρονα, με αφορμή τις παραστάσεις, ο σκηνοθέτης επιμελείται ένα εκρηκτικό rap concert σε συνεργασία με καλλιτέχνες της ελληνικής ραπ σκηνής. Παίζουν: Κώστας Μπερικόπουλος, Ιωάννα Μαυρέα, Αγορίτσα Οικονόμου, Γιάννης Κότσιφας, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Εβίτα Αγαΐτση, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Γιώργος Ζιάκας, Απόστολος Καμιτσάκης, Νάντια Κατσούρα, Μάριος Κρητικόπουλος, Λένα Μποζάκη, Εύη Οικονόμου, Ειρήνη Τσέλλου, Κώστας Τσουκαλάς, Γιάννης Χαρκοφτάκης

10, 11, 14-18, 21, 22-25, 28, 29/2 & 1-3, 6-10/3

Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ - ΥΠΟΓΕΙΟ

Η Μαρία Πρωτόπαππα σκηνοθετεί στο Υπόγειο του Θέατρου Τέχνης το τελευταίο έργου του Ισπανού συγγραφέα και ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα, με τον Χρήστο Στέργιογλου στον κεντρικό ρόλο της αυταρχικής χήρας που μετά τον θάνατο του δεύτερου συζύγου της επιβάλλει στις πέντε κόρες της οκτώ χρόνια πένθους και εγκλεισμού. Εκείνες απεγνωσμένα αντιδρούν, η καθεμία με τον δικό της τρόπο, και με την έλευση ενός νέου άντρα, ο οποίος για άλλη είναι εραστής, για άλλη μνηστήρας, για άλλη φαντασίωση, η ανάγκη για ζωή φουσκώνει, εκρήγνυται και ο θάνατος ξαναχτυπάει το σπίτι, για να το πνίξει σε δεύτερο κύμα πένθους.

ROHTKO

ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ Μια παράσταση με την υπογραφή του Πολωνού Lukasz Twarkowski, το ROHTKO, μνημειώδες θέαμα-εμπειρία στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art που γοήτευσε το αθηναϊκό κοινό, επαναλαμβάνεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, φέρνοντας στο επίκεντρο με τον πλέον ευφυή τρόπο μια αληθινή ιστορία πλαστογραφίας έργου τέχνης του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Μαρκ Ρόθκο. Με αυτή την αφορμή πραγματεύεται ζητήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη τέχνη: την αληθινή αξία ενός έργου, τη σημασία του στον κόσμο της ψηφιακής πραγματικότητας, την ελευθερία ενός καλλιτέχνη και τις εύθραυστες σχέσεις των καλλιτεχνών, την αβεβαιότητα και τις προσδοκίες τους. Ο αναγραμματισμός του τίτλου που παραπέμπει στο όνομα του Rothko είναι εσκεμμένος. Χάρη σε αυτόν οι δημιουργοί του έργου φτιάχνουν έναν κόσμο που καταλαμβάνεται από διάσημους ζωγράφους και Κινέζους μάγειρες, γκαλερίστες, εμπόρους τέχνης και πλαστογράφους, μαικήνες της τέχνης και courier.

Από 8/3 έως 10/3

Παίζουν: Ευγενία Αποστόλου, Άννα Καλαϊτζίδου, Δημήτρης Μαργαρίτης, Ελένη Σπετσιώτη, Χρήστος Στέργιογλου, Κατερίνα Φωτιάδη, Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη

Από 27/1

Οι δύο χέστηδες

ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ-ΦΡΥΝΙΧΟΥ

Η ΠΡΟΞΕΝΗΤΡΑ

Ο Βασίλης Παπαβασιλείου υπογράφει τη σκηνοθεσία της παράστασης του έργου των Eugène Labiche - Marc Michel Οι δύο χέστηδες στο Θέατρο Τέχνης-Φρυνίχου, μια μονόπρακτη φαρσοκωμωδία που μέσα από ξεκαρδιστικές καταστάσεις σατιρίζει τόσο τις ανθρώπινες αδυναμίες όσο και τα κοινωνικά ήθη της εποχής. Με το μέλλον της νεαρής Σεσίλ να εξαρτάται από δύο… χέστηδες, έναν πατέρα που δεν τολμά να αρνηθεί το χέρι της σε έναν αλαζόνα και δόλιο προικοθήρα και τον αγαπημένο της, που δεν τολμά να της κάνει πρόταση γάμου, το έργο θίγει τα προβλήματα που προκαλούν η υπερβολική ευγένεια και η δειλία αλλά και το καυτό θέμα της γυναικείας χειραφέτησης.

ΘΕΑΤΡΟ Παίζουν: Κλέλια Ανδριολάτου, Γιώργος Γλάστρας, Σμαράγδα Κάκκινου, Άγγελος Μπούρας, Θέμης Πάνου

Από 1/2

30

LiFO

11.01.24

Περσεφόνη

ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ & ΣΙΝΕ ΕΛΕΥΣΙΣ Ένα ταξίδι στα σύνορα της νέας όπερας, της cinematic opera, και του θεάτρου, επιχειρούν ο συνθέτης Δημήτρης Μαραγκόπουλος και η σκηνοθέτις Έλλη Παπακωνσταντίνου που συναντιούνται στην Περσεφόνη, μια παράσταση που διερευνά την αέναη, μυστική σχέση ζωής και θανάτου, σε συμπαραγωγή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Η Περσεφόνη, η Δήμητρα, ο Πλούτωνας και ο Ερμής μάς οδηγούν στα σταυροδρόμια αρχαίων μύθων, ψυχανάλυσης, οικολογίας και φεμινισμού. Φωνές του κόσμου από την Ινδία, τη Μογγολία, το Θιβέτ, το Μπαλί και τη Μεσόγειο διαπλέκονται με τις φωνές λυρικών τραγουδιστών και χορωδών αλλά και με απόκοσμους, συγκινησιακά φορτισμένους ηλεκτρονικούς και οργανικούς ήχους σε μια «άλλη» εξιστόρηση της ζωής με σημείο εκκίνησης την αρπαγή της Κόρης. Παίζουν: Σαβίνα Γιαννάτου, Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, Άννα Σμέρου, Ilya Algaer

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ

(ΜΜΑ) 1/2 (Ελευσίνα) 24-25/2

ΝΥΞ

ΘΕΑΤΡΟ ΣΗΜΕΙΟ O Γιάννης Νιάρρος, με δύο μουσικούς επί σκηνής, τον Γιάννη Παπαδόπουλο και τον Δημήτρη Κλωνή, αφηγούνται ιστορίες περίεργες στο ΝΥΞ που ανεβαίνει στο θέατρο Σημείο. Ένα αξεδιάλυτο μείγμα πραγματικότητας και φαντασίας, ένα συνειρμικό ντόμινο που οδηγεί σε ένα κειμενικό και ηχητικό σύμπαν βασισμένο σε κείμενα του Πάνου Κουτρουμπούση και του Julio Cortasar. Πίσω από τη συνηθισμένη πληκτική καθημερινότητα κρύβονται πλάσματα απόκοσμα, άνθρωποι που ζουν αυτοεξόριστοι στις φαντασιώσεις τους, προσκολλημένοι σε έμμονες ιδέες, αφημένοι στωικά στα χέρια τραγικών συμπτώσεων του νου και σε ταχυδράματα ενός ασυνείδητου που γελά με τις δοκιμασίες της συνείδησης. Όλα αυτά συνοδεύονται από μουσική, δημιουργώντας ένα αλλόκοσμο σύμπαν.

Από 15/1

Η καρδιά του σκύλου ΘΕΑΤΡΟ ΚΙΒΩΤΟΣ

Η Καρδιά του σκύλου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ ή αλλιώς ένα προειδοποιητικό παραμύθι για τη διαφύλαξη της ατομικότητάς μας παρουσιάζεται στο Θέατρο Κιβωτός σε μια νέα ανάγνωση της Έφης Μπίρμπα και του Άρη Σερβετάλη. Η άγρια, ταραχώδης και κωμικά υπερρεαλιστική αυτή σάτιρα για την ανθρώπινη φύση αναδεικνύει έξοχα τον παραλογισμό της βίαιης αλλαγής της ώστε να ταιριάξει σε ένα άκαμπτο ιδεώδες, αποκαλύπτοντας τους κινδύνους της απόλυτης συμμόρφωσης του ανθρώπου στις κοινωνικές επιταγές. Με δύο ηθοποιούς που διακρίνονται για την έντονη σωματικότητά τους, τον Άρη Σερβετάλη και τον Αντώνη Μυριαγκό, η ποιητική παράσταση φωτίζει τον σύγχρονο άνθρωπο στον πυρήνα του, ταυτόχρονα υπενθυμίζοντάς μας ότι πρέπει να παραμένουμε σε εγρήγορση για να διαφυλάσσουμε την ταυτότητά μας. Παίζουν: Άρης Σερβετάλης, Αντώνης Μυριαγκός, Ηλέκτρα Νικολούζου, Μιχάλης Θεοφάνους, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου, Αλεξάνδρα Καζάζου, Σπύρος Δέτσικας

Από 11/1

Ο άντρας μου

ΘΕΑΤΡΟ ΘΗΣΕΙΟΝ Η Μαρία Μαγκανάρη σκηνοθετεί στο θέατρο Θησείον τη συλλογή διηγημάτων της Ρούμενα Μπουζάροφσκα, Ο άντρας μου, κείμενα που μιλούν κυρίως για γυναίκες, συζύγους, ερωμένες, φίλες, κόρες, μάνες, και περιγράφουν την ανθρώπινη κατάσταση με όρους πατριαρχίας. Χαρτογραφούν με χιούμορ και σκληρότητα τη δυναμική των σχέσεων του ζευγαριού και της οικογένειας μέσα σε μια σύγχρονη πατριαρχική βαλκανική κοινωνία που μοιάζει πολύ με τη δική μας. Αποκαλύπτουν τόσο την πλάνη μας περί γυναικείας απελευθέρωσης όσο και τα αδιέξοδα των ανδρών: και τα δύο φύλα ασφυκτιούν παγιδευμένα σε παραδοσιακούς ρόλους. Σε όλες οι ιστορίες υπάρχουν μυστικά και ψέματα, γιατί όλες οι οικογένειες τα διαθέτουν σε περίσσεια. Τα γυναικεία σώματα γίνονται μνημεία των αποτυχημένων γάμων τους μα και των αποτυχημένων κοινωνιών μας. Παίζουν: Μαρία Σκουλά, Aμαλία Καβάλη, Μαρία Μαγκανάρη

Από 26/1

Rayman, ούρλιαξε ΘΕΑΤΡΟ ΣΦΕΝΔΟΝΗ

Το νέο έργο του Γιάννη Μαυριτσάκη σκηνοθετεί ο Περικλής Μουστάκης στο θέατρο Σφενδόνη. Το Rayman, ούρλιαξε εισβάλλει στη μηχανή του σύμπαντος και στον μικρόκοσμο των ατομικών επιδιώξεων, ενώνει τη μεγάλης κλίμακας φιλοδοξία για την ανακάλυψη μιας Θεωρίας των Πάντων με τη μικρής κλίμακας ανάγκη για επιβράβευση, αποδοχή, προνόμια, εξουσία. Ο θεωρητικός φυσικός Rayman ετοιμάζεται να παραλάβει το βραβείο που θα του απονείμει η Ακαδημία Επιστημών ως αναγνώριση για το έργο του. Προσπαθώντας να βγει από την αδράνεια για να ετοιμάσει την ομιλία του, έρχεται αντιμέτωπος με τη σκληρή παραδοχή ότι όσα γνωρίζει και όσα έχει ανακαλύψει δεν είναι τίποτα μπροστά στο μεγάλο άγνωστο που τον περιβάλλει. Παίζουν: Χάρης Φραγκούλης, Κώστας Νικούλι, Φραγκίσκη Μουστάκη και η υψίφωνος Λητώ Μεσσήνη

Από 15/3

WINTER PREVIEW 2O24

LiFO 11.01.24

31

q Μεγάλωσα στα Κάτω Πατήσια, έχω περάσει εκεί παραπάνω απ’ τη μισή ζωή μου. Πήγα σε ένα διαπολιτισμικό σχολείο στη Νέα Ιωνία, με παιδιά από πολλές εθνικότητες, πολλές κουλτούρες, και επειδή στην περιοχή υπήρχαν Αφρικανοί, Φιλιππινέζοι, Αλβανοί, έμαθα από πολύ νωρίς να δέχομαι και να καταλαβαίνω αυτό που είμαι, το διαφορετικό. Μέσα από αυτό καταλαβαίνεις ότι στην τελική όλοι ίδιοι είμαστε. Δεν υπήρχαν διακρίσεις, ποτέ δεν έβλεπα χρώματα, εθνικότητες, το μόνο κριτήριο για να σε κάνω παρέα ήταν να είσαι ένας άνθρωπος με τον οποίο μοιραζόμουν τα ίδια πιστεύω και να μ’ αρέσεις. Γενικά, έβγαινα στην Κυψέλη.

q Η οικογένειά μου είναι μικρή, μεγάλωσα με τη μάνα μου και την αδελφή μου. Οι δικοί μου χώρισαν όταν ήμουν

Μουσικός. Γεννήθηκε στα Κάτω Πατήσια, μένει στον Άγιο Νικόλαο.

πολύ μικρός, ο πατέρας μου πήγε στην Αμερική και έκανε άλλη οικογένεια εκεί, οπότε μεγάλωσα με μια single mother που προσπάθησε να μας προσφέρει τα πάντα και μας έμαθε πολλά πράγματα: πώς να φερόμαστε στους γύρω μας, να σεβόμαστε τον άλλο όπως κι αν είναι – όλες οι αρχές που έχω οφείλονται στο ότι έχω πολύ καλή μητέρα. να με μάλωνε η μάνα μου, αλλά δεν δημιουργούσα προβλήματα. Όποτε ήθελα ήμουν καλός μαθητής, αλλά είχα άλλους στόχους από νωρίς, δεν ήθελα να σπουδάσω. Ήθελα να παίξω μπάλα, να μπω σε κάποια ομάδα, αλλά δεν μπόρεσα ποτέ να βγάλω δελτίο, κι αυτό λόγω της θρησκείας της μάνας μου – είναι μάρτυρας του Ιεχωβά και δεν ήθελε να παίξω ποδόσφαιρο, πάντα μου έλεγε «θα γίνεις γιατρός». Θεωρούσε ότι είναι επικίνδυνο σπορ και ότι θα τραυματιστώ, οπότε δεν το κυνήγησα, έκανα skate, χορό, γκράφιτι, μέχρι που ήρθε στη ζωή μου η μουσική.

q Στα 15 μου ήξερα ότι ήθελα να ασχοληθώ με τη μουσική, δεν είχα άλλο πλάνο. Πάντα άραζα με μεγαλύτερους που ηχογραφούσαν και πάντα βρισκόμουν σε ένα στούντιο, εκεί έβρισκα τους φίλους μου και αυτό με οδήγησε στο να ηχογραφήσω το πρώτο μου κομμάτι. Επίσης, ποτέ δεν έκανα αυτά που κάνουν τα άλλα παιδιά της ηλικίας μου, αν αυτά πήγαιναν από τη μια μεριά, εγώ ήθελα να πάω από την άλλη. Όταν έκανα γκράφιτι, έπαιρνα την τσάντα με τα σπρέι και πήγαινα μόνος μου κι έβαφα, ενώ οι άλλοι πήγαιναν σε ίντερνετ καφέ και έπαιζαν LοL. Ήθελα να κάνω κάτι που δεν κάνει άλλος και περνούσα καλά μόνος μου, με τον εαυτό μου, ψάχνοντας τι με ενδιαφέρει και πώς θα καταφέρω να κάνω αυτά που ονειρευόμουν.

q Το σχολείο το άφησα στη Β’ Λυκείου για να κάνω μουσική. Έβλεπα ότι όλοι όσοι το τελείωναν έψαχναν δουλειά, ήταν και η κρίση τότε, ήταν πιο απαισιόδοξα τα πράγματα, ειδικά για όσους ακολουθούσαν ακαδημαϊκή πορεία. Έτσι αποφάσισα να φύγω πιο νωρίς από το σχολείο και να πιάσω δουλειά. Ξεκίνησα να δουλεύω από πολύ μικρός 9-5, τεχνική υποστήριξη στην Apple, έμεινα οκτώ μήνες εκεί και μετά αποφάσισα ότι ήθελα να ασχοληθώ full time με τη μουσική. Όλοι οι φίλοι μου ήταν αντίθετοι σε αυτό, και η κοπέλα μου, μου έλεγαν «τι πας να κάνεις; Δεν θα πετύχει αυτό, συνέχισε το σχολείο», τότε δεν έβγαζες λεφτά από τη μουσική. Όλοι όσοι ασχολούνταν μαζί της έκαναν δουλειές χωρίς αμοιβή. Ειδικά το ραπ δεν έβγαζε λεφτά.

KAREEM KALOKOH

q Ήμουν ήσυχο παιδί, δεν έκανα πολλές τρέλες μικρός. Μπορεί να καθόμουν παραπάνω ώρες στην πλατεία και

q Για μένα ήταν καλό που δούλευα βράδυ. Δούλευα ως MC και πήγαινε πολύ καλά αυτό, οπότε έβγαζα κάποια λεφτά. Ήμουν στον χώρο της μουσικής και γνώριζα και κόσμο, κι αυτό με βοήθησε πολύ στην πορεία. Τότε με έλεγαν Tay, ήταν το όνομα που χρησιμοποιούσα στα κλαμπ – κάναμε πάρτι με τον Kid Young κι εγώ ράπαρα. Μέχρι τους ΑΤΗ Kids είχα και το Tay και το Kareem, μετά κράτησα μόνο το Kareem γιατί με έμαθαν όλοι έτσι.

q Μουσική ουσιαστικά γράφω από το 2016, αλλά το πιο ξεκάθαρο πρότζεκτ μου ήταν το 2015, όταν έβγαλα το «ATHS2090s» με το «New Flame» και το «OTAM», που έκαναν μεγάλη αίσθηση στην Αθήνα. Ήμασταν πέντε παιδιά που απλώς βρήκαμε ένα mini market και με μια microcore κάμερα φτιάξαμε ένα βίντεο. Δεν ήταν επιτηδευμένο, δεν είχαμε ιδέα τι κάνουμε. Ήμασταν οι πρώτοι που κάναμε κάτι με νέο ήχο, κάπου εκεί ξεκινούσαν όλα στην Ελλάδα. Ήταν κάτι που είχε respect από όλους, ήταν νεανικό και δυνατό, και είναι αυτό που θέλω να κρατήσει, να με σέβονται όλοι.

q Τότε δεν υπήρχε ακόμα το diverse και δεν ξέραμε πώς να εκμεταλλευτούμε αυτό που κάναμε. Ακόμα και στο Μέγαρο που παίξαμε δεν ήξεραν πώς να το «πουλήσουν». Eπιχειρηματικά έχουμε κάνει πολλά λάθη, ήμασταν μικρά παιδιά. Από το live στο Μέγαρο πήραμε όλοι μαζί, έξι άτομα, 500 ευρώ αμοιβή, και ήταν κάτι πολύ μεγάλο που δεν το είχε κάνει κάποιος τότε. Τώρα το λέμε και γελάμε, αλλά δεν ξέραμε τι να ζητήσουμε, δεν ήταν έτοιμη ακόμα η αγορά, ούτε εμείς. Μας πήραν από εταιρεία κινητής τηλεφωνίας και μας είπαν «θέλουμε να κάνετε τη μουσική σε ένα διαφημιστικό και να παίξετε κιόλας» κι εμείς, ως πιτσιρίκια, το θεωρήσαμε πολύ mainstream και δεν θέλαμε να το κάνουμε. Τελικά, έκανα μόνο τη μουσική και ήταν η πρώτη φορά που πληρώθηκα πολύ καλά, αλλά δεν μπήκα στη διαφήμιση γιατί δεν είχα κανέναν άνθρωπο να με συμβουλέψει. Δεν υπήρχε η έννοια του μάνατζερ στην Ελλάδα, γιατί δεν υπήρχε κανείς τότε που να ξέρει. Θέλαμε να είμαστε μόνοι μας και να κάνουμε ό,τι γουστάρουμε. Αν ήμασταν στην Αμερική ή στο Λονδίνο, θα είχαμε κάνει πολύ περισσότερα πράγματα επιχειρηματικά. Φαντάσου να υπήρχε τότε μια Stay Independent.

ΟΙAΘΗΝΑΊΟΙ

q Οι ΑΤΗ Kids ήταν μια ιδέα που ξεκίνησε πολύ οργανικά. Τότε συγκατοικούσα με τον Vale (Valentin Rivera),

32

LiFO

γιατί είχαν φύγει οι γονείς του από την Ελλάδα. Είχαμε πάντα πολλές ιδέες, κάναμε brainstorming και μου έλεγε «θέλω να δουλέψω βίντεο, εσύ κάνεις μουσική, ας κάνουμε κάτι πιο ολοκληρωμένο». Πάντα ήθελα να βγάλω έναν δίσκο. Τότε κάναμε παρέα και με τον Ιωσήφ, και του έλεγα «δεν ξέρω πού να πάω να τον ολοκληρώσω» – πάντα ξεκινούσα πρότζεκτ που δεν τα τελείωνα ποτέ. Αυτός με σύστησε στον Eversor, ξεκινήσαμε τον δίσκο και είπαμε να πάμε πρώτα για ένα μικρό EP. Είχα πωρωθεί που θα έκανα επιτέλους κάτι ολοκληρωμένο και θα μπορούσα να κάνω και βιντεοκλίπ. Ο Val ήταν το άτομο που με ένιωθε αισθητικά απολύτως, ήξερε ακριβώς τι θα ήθελα να δω ως εικόνα, κι έτσι είπαμε ας φτιάξουμε ένα κανάλι ATH Kids βασισμένο στην ταινία του Larry Clark, κάτι αυθεντικό που να έρχεται από την Αθήνα, αλλά να είναι τελείως καινούργιο και να έχει την αισθητική του σύγχρονου αμερικανικού χιπ-χοπ, του ήχου που έπαιζε τότε. Έτσι, κάναμε το «New Flame» και στήσαμε μια κολεκτίβα με μουσικούς, παραγωγούς και βίντεο artists εμπνευσμένη από το ASAP mob. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ΑΤΗ kids.

q Ήταν τρελό, γιατί το πρώτο μας live το κάναμε στην Τουλούζη, στη Γαλλία. Πήραμε τρελό feedback κι ας μην ήξεραν καν ποιοι είμαστε. Τότε ανέβαζα τα κομμάτια μου στο SoundCloud και έλαβα ένα μήνυμα από έναν πιτσιρικά Γάλλο: «Μου αρέσει η μουσική σου, διοργανώνω events και θέλω να σε κλείσω για live». Μας έκλεισε εισιτήρια και ξενοδοχείο κι εμείς είχαμε τρελαθεί που ταξιδεύαμε, γιατί όλοι τότε μας έλεγαν δεν υπήρχε περίπτωση αυτό να πάει πουθενά. Από το live αυτό βγάλαμε ένα μίνι βίντεο και δεν πίστευε κανείς ότι ήμασταν από Ελλάδα. Το δεύτερο σόου μας το κάναμε στο Ρομάντσο με 500 άτομα. Από κει ξεκίνησαν οι ΑΤΗ Kids. Το live στο Μέγαρο έγινε μετά τον δεύτερο ολοκληρωμένο δίσκο μου, το «Congo», που είχε το «Whip Game».

q Η Αθήνα έχει παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στη μουσική μου και όσο ταξιδεύω καταλαβαίνω ότι σαν την Αθήνα δεν υπάρχει άλλη πόλη για μένα, την αγαπάω την Ελλάδα γενικά. Έτσι κι αλλιώς, το κίνητρο και ο στόχος όταν ξεκινήσαμε ήταν «τα παιδιά της Αθήνας», αυτοί ήμασταν. Τον επόμενο δίσκο μου σκέφτομαι να πάω να τον γράψω στην Ύδρα. Όσο περνάει ο καιρός θέλω να πειραματίζομαι όλο και πιο πολύ και να φέρνω το ελληνικό στοιχείο είτε στην εικόνα είτε στη μουσική. Ο Kareem είναι Ελλάδα, αυτό θέλω να είναι.

απο τον m.hulot φωτογραφιeσ: παρισ ταβιτιαν

11.01.24

ρατσισμοσ Το ταξί γενικά είναι το μεγαλύτερό μου πρόβλημα, πάλι καλά που υπάρχουν τα apps γιατί δεν θα με έπαιρνε κανείς. Αν πάω στην πλατεία Αμερικής να περιμένω ταξί, σταματάνε παραδίπλα στον λευκό, εμένα, που είμαι μαύρος, με προσπερνάνε. Και δεν το κάνουν μόνο οι γέροι, το κάνουν και νέα παιδιά που σημαίνει ότι ο ρατσισμός συνεχίζει να υπάρχει.

LiFO 11.01.24

33

γίνεται μια πόλη ευρωπαϊκή όπως όλες. Βέβαια υπάρχει ανάπτυξη, τη βλέπεις, ανοίγουν συνέχεια νέα μαγαζιά, το φαγητό έχει γίνει πολύ καλό, έχει ποικιλία, γίνονται ένα σωρό πράγματα, έχεις επιλογές. Δεν ξέρω αν είναι για καλό αυτό, αλλά κάτι γίνεται.

q Από τη μια η κοινωνία έχει αποδεχτεί πολλά πράγματα, από την άλλη η συμπεριφορά απέναντι στο διαφορετικό δεν έχει αλλάξει και πολύ, τουλάχιστον όχι όσο νομίζεις. Στα μέρη όπου κινούμαι δεν νιώθω τον ρατσισμό τόσο έντονα επειδή ξέρουν ποιος είναι ο Kareem και τι κάνει. Είναι και η εμφάνιση που βοηθάει, σε προστατεύει σε έναν βαθμό, ήταν ένα όπλο που χρησιμοποιούσαμε με τους ATH Kids, ντυνόμασταν καλά για να έχουμε πλεονέκτημα. Έτσι είναι η κοινωνία μας. Η αλήθεια είναι ότι όταν κινείσαι στον καλλιτεχνικό χώρο είσαι αρκετά προστατευμένος, είτε είσαι LGBTQΙ+ είτε άλλου χρώματος, έξω από αυτό τον χώρο είναι δύσκολα τα πράγματα – φαντάσου να ζεις στην ελληνική επαρχία, ακόμα και σε περιοχές εκτός κέντρου, ή να είσαι ένα παιδί ντροπαλό, όχι και τόσο εμφανίσιμο. Τότε περνάς πολύ πιο δύσκολα, βρίσκεις πόρτες κλειστές.

q Ξένος δεν έχω αισθανθεί ποτέ στην Αθήνα, ρατσιστικά περιστατικά όμως έχω ζήσει από κολλημένους, « Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι». Η Αθήνα είναι το σπίτι μου, δεν μπορεί κανείς να μου το στερήσει αυτό. Είμαι ο Kareem, αλλά δεν με ξέρουν και όλοι. Έχω πρόβλημα όταν μπαίνω σε ένα ταξί και ο ταξιτζής δεν με ξέρει γιατί θα μου φερθεί όπως θα φερόταν σε έναν μαύρο. Το ταξί γενικά είναι το μεγαλύτερό μου πρόβλημα, πάλι καλά που υπάρχουν τα apps γιατί δεν θα με έπαιρνε κανείς. Αν πάω στην πλατεία Αμερικής να περιμένω ταξί, σταματάνε παραδίπλα στον λευκό, εμένα, που είμαι μαύρος, με προσπερνάνε. Και δεν το κάνουν μόνο οι γέροι, το κάνουν και νέα παιδιά, που σημαίνει ότι ο ρατσισμός συνεχίζει να υπάρχει. Κι εκεί που νομίζεις ότι κάτι έχει αλλάξει, σε επαναφέρει στην πραγματικότητα, σε φέρνει πάλι στο μηδέν και λες «δεν έχει αλλάξει τίποτα» και ό,τι και να έχεις καταφέρει δεν είσαι τίποτα σε αυτήν τη χώρα. Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν οι Πακιστανοί. Έχεις δει ποτέ Πακιστανό να κυκλοφορεί με ταξί;

q Αυτό, βέβαια, δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Πήγα λίγο πριν από το Βrexit στο Λονδίνο και έκανα αίτηση για βίζα και μου την απέρριψαν. Αργότερα, γυρνώντας από το Μεξικό στην Ελλάδα μέσω Ντάλας και μετά μέσω Λονδίνου –είχαμε πάει για live στο Μεξικό–, είπαμε με τον Ιωσήφ να καθίσουμε για τέσσερις μέρες στο Λονδίνο. Ο Ιωσήφ, ως λευκός, πέρασε αμέσως τον έλεγχο, εμένα η κοπέλα που ήταν στα διαβατήρια (η οποία ήταν Ινδή) με τσέκαρε και μου είπε να περιμένω. Πήρε το ελληνικό διαβατήριό μου και πήγε δυο-τρεις φορές σε ένα γραφείο να ρωτήσει και δεν με άφηνε να μπω στη χώρα. Πέρασα μεγάλη ταλαιπωρία μέχρι να με αφήσει να μπω. Μάλιστα με ρώτησε αν έχω εισιτήριο επιστροφής, της είπα «όχι, δεν έχω, θα μείνω σε κάτι φίλους, αλλά μουσική κάνω, μπορείς να τσεκάρεις γιατί πήγα στο Μεξικό», και ο τρόπος της ήταν πολύ ειρωνικός. Της είπα «καταλαβαίνω τι γίνεται, αλλά, αν θέλεις, μπορώ τώρα να κλείσω εισιτήριο επιστροφής» και μου απάντησε ειρωνικά «καλό θα ήταν». Περνάμε τον έλεγχο εν τέλει και μπροστά μας βλέπουμε μια τεράστια διαφήμιση της Burberry με diversity άτομα από όλες τις χώρες που έλεγε «Welcome to Heathrow!». Έβραζα μέσα μου.

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ Kareem Kalokoh

q Όσο και να την αγαπάω την Αθήνα, μου φαίνεται ότι αλλάζει καθημερινά, ξεπουλιούνται όλα, χάνει την ταυτότητά της,

q Η πιο μεγάλη δυσκολία για κάποιον νέο Έλληνα ράπερ είναι να αποφύγει να προσπαθήσει να γίνει ο επόμενος Light, ο επόμενος Saske, ο επόμενος Rack, αντιγράφοντάς τους. Θα φτάσει μέχρι ένα σημείο και μετά θα επιστρέψει στο αυθεντικό, γιατί δεν έχει φτάσει κανείς τυχαία μέχρι εκεί που είναι. Καλό είναι να έχεις μια ταυτότητα, κι αυτό δεν το βλέπω να γίνεται, όλα αυτά τα άτομα που είναι σταρ για κάποιον λόγο έχουν αυτήν τη διάρκεια, δεν μπορείς να κάνεις κάτι που έχει γίνει ήδη. Θέλει δουλειά και υπομονή, γιατί οι δουλειές δεν πληρώνουν πάντα άμεσα. Τα πιο πολλά παιδιά περιμένουν μέσα σε έναν χρόνο να γίνουν πλούσια χωρίς να επενδύσουν πουθενά, γι’ αυτό και απογοητεύονται εύκολα.

q Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάνει καριέρα από τα beefs κι αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα στο ραπ. Αυτό οφείλεται, πιστεύω, στο ότι όλοι μεγαλώνουν με τα πρωινάδικα που καλλιεργούν αυτήν τη νοοτροπία «τι είπε αυτός, τι είπε ο άλλος...». Και στην Αμερική υπάρχουν beefs, αλλά εδώ νιώθω ότι το παρακάνουμε. Το θεωρούμε μέρος του μάρκετινγκ, ενώ αυτό που πρέπει να κάνεις είναι μουσική. Ο Έλληνας γουστάρει να γίνεται τοξικός, γι’ αυτό και μόλις άνοιξε το Threads μπήκε εκεί και άρχισε να επιδεικνύει την καφρίλα του. Δεν ήξερα επίσης ότι υπήρχαν τόσα κορίτσια με Onlyfans στην Ελλάδα, εκεί κατάλαβα τι γίνεται. Δεν θέλω να έχω σχέση με αυτό το πράγμα. Τουλάχιστον στο TikTok υπάρχει και ένας λόγος να είσαι, προμοτάρεις τη μουσική σου. Θέλω να προστατεύομαι από την πληροφορία που παίρνω και να επιλέγω τι με επηρεάζει.

q Πιστεύω ότι σήμερα μπορείς να ζήσεις από τη μουσική. Αν έχεις ένα δυνατό team πίσω σου και ξεκάθαρο πλάνο, μπορείς να φτιάξεις έναν πυρήνα θαυμαστών και αυτό, αν είσαι σταθερός, θα σε ακολουθεί. Και από κει μπορείς να χτίσεις σίγουρα τη φάση σου, και χωρίς εταιρεία. Γιατί αυτήν τη στιγμή μπορείς να ηχογραφήσεις μουσική στο σπίτι, δεν χρειάζεται να πας σε στούντιο, έχεις ένα Macbook, τα ηχεία, κάρτα ήχου κι ένα μικρόφωνο και μπορείς να γράψεις ακόμα και στην κουζίνα. Μπορεί να γίνει πλέον εντελώς DIY, απλώς θέλει ξεκάθαρη εικόνα και να έχεις το πλάνο στο κεφάλι σου, έμπνευση και γνώσεις, και να ανεβάζεις τη μουσική στο Spotify. Και αν τύχει να το γουστάρουν 25.000 και 100.000 άτομα, δεν χρειάζεσαι εταιρεία.

q Το εφτά κομμάτια του άλμπουμ «HORAE» ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου άλμπουμ, αλλά ταίριαζαν πολύ μεταξύ τους ακουστικά, οπότε τα έβγαλα σε αυτό το EP. Και επειδή με μένα υπάρχει πάντα αυτό, μου λένε «τι γίνεται; Καθυστερείς και περνάει ο καιρός, περιμένουμε» –ο χρόνος είναι ή καλό πράγμα ή κακό, ανάλογα με την περίπτωση–, έδωσα αυτό το όνομα στο άλμπουμ. Θέλαμε να κάνουμε τις ώρες χαρακτήρες και είναι μεταφορικό όλο αυτό. Στο πρώτο κομμάτι λέω «ζω γρήγορα, η ζωή είναι πολύ γρήγορη, περνάνε οι εποχές» και οι «Ώρες» αυτό εκπροσωπούν. Και στο εξώφυλλο βάλαμε τη φωτογραφία που έχει τραβήξει ο Διονύσης Ανδριανόπουλος με τρεις κοπέλες που είναι οι Ώρες ως θεότητες. Ήθελα να είναι διαφορετικό, να μη φαίνεται ότι είναι χιπ-χοπ άλμπουμ, όταν το δεις με πολλά άλλα εξώφυλλα μαζί στο Spotify να πεις «τι είναι αυτό;», να σε προκαλεί να πατήσεις πάνω του και να ακούσεις τη μουσική. Η αισθητική είναι μέρος της ταυτότητάς σου και η περσόνα σου. Ακόμα και το γυμνό μπορεί να μην είναι βρόμικο, υπάρχει τρόπος να δείξεις οτιδήποτε χωρίς να ενοχλήσει και να είναι ωραίο εικαστικά. Στη φωτογράφιση έγινε ένα τελείως καλλιτεχνικό performance. Ήταν πάρα πολύ ωραίο, αυτό μου άνοιξε το μυαλό και με έκανε να θέλω να κάνω κι άλλα με θεατρικό στοιχείο, και στα live μου και στα βίντεο.

q Πλέον δεν θέλω να σκέφτομαι αν αυτό που βγάζω θα είναι χιτ, αν θα κάνει αυτά τα νούμερα, αυτός ήταν

ΙNFO

Το άλμπουμ «HORAE» του Kareem Kalokoh κυκλοφορεί από τη Stay Independent.

34

LiFO

Ξένος δεν έχω αισθανθεί ποτέ στην Αθήνα, ρατσιστικά περιστατικά όμως έχω ζήσει από κολλημένους, « Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι». Η Αθήνα είναι το σπίτι μου, δεν μπορεί κανείς να μου το στερήσει αυτό.

κιόλας ο λόγος που έκανα ένα μεγάλο διάλειμμα τεσσάρων χρόνων. Μέχρι το 2020 όλα βασίζονταν στο ότι «πρέπει να είσαι στα trends, πρέπει να κάνεις ένα χιτ». Για πρώτη φορά στη ζωή μου ένιωσα ότι πρέπει να μπω στη μάζα και να μην είμαι απ’ έξω, όπως ήμουν από μικρός, αλλά κάνοντας αυτό που θέλω εγώ, γιατί πάντα έκανα πράγματα για να ευχαριστήσω κάποιον, όμως εγώ δεν ένιωθα γεμάτος. Οπότε με αυτό το άλμπουμ είπα «κάνε αυτό που ξέρεις να κάνεις, κάνε αυτό που γουστάρεις, κι όλα τα άλλα θα έρθουν». Πλέον νιώθω ολοκληρωμένος και ότι αυτή είναι η δουλειά που θέλω να δείξω στον κόσμο, κι αυτό μου αρκεί.

q Η ζωή με έχει μάθει να είμαι υπομονετικός και όταν όντως πιστεύεις ότι έχει έρθει η στιγμή και τα έχεις μάθει όλα, πάντα θα σου δείχνει ότι δεν ξέρεις τίποτα, ότι δεν έχεις δει ακόμα τίποτα.

11.01.24

797

36

ΣΙΝΕΜΑ Οι νέες ταινίες της εβδομάδας.

38

ΣΙΝΕΜΑ Εκατό χρόνια μετά, η «Μητρόπολη» του Φριτς Λανγκ παραμένει ένα φουτουριστικό αριστούργημα.

40

ΘΕΑΤΡΟ

ΒΙΒΛΙΟ

Alasdair Gray, «Poor ThingsΧαμένα Κορμιά» Γράφοντας ένα πολυεπίπεδο, μεταμοντέρνο, αλλά ταυτόχρονα κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα που συνδυάζει διαφορετικά αφηγηματικά είδη και αναβιώνει μια διεστραμμένη εκδοχή της Αλίκης των Θαυμάτων με βάση την ιστορία του Φρανκενστάιν, ο Γκρέι μιλάει τόσο για την αξία των επιλογών και για την αποθέωση της γυναίκας όσο και για τον δυτικό ιμπεριαλισμό πολύ πριν γίνουν της μόδας οι αποικιοκρατικές σπουδές. Το βιβλίο, που κυκλοφορούσε παλιότερα από τη Νεφέλη, αλλά ήταν για χρόνια εξαντλημένο, συνιστά ένα από τα σπουδαιότερα αφηγήματα της σκωτσέζικης λογοτεχνίας, που με τη φαντασία του Λάνθιμου απέκτησε καθολικές, διαχρονικές διαστάσεις.

«Τhe Doctor» του Robert Icke, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου.

41

ΒΙΒΛΙΟ Ταξίδι στην απαγορευμένη πόλη της Σιβηρίας.

42

ΒΙΒΛΙΟ 5 βιβλία που αξίζει να διαβάσουμε αυτόν τον μήνα.

Γράφει η Τίνα Μανδηλαρά στη σελ. 42

LiFO 11.01.24

35

Σινεμά

απο toν θοδωρη κουτσογιαννοπουλο

Ονειρικό σενάριο

γενέτειρά του, στην επαρχία, όπου θα αντιμετωπίσει φαντάσματα του παρελθόντος.

Ο Νίκολας Κέιτζ επιστρέφει ως ένας καθηγητής που εμφανίζεται στα όνειρα ανθρώπων που δεν γνωρίζει και δεν τον γνωρίζουν.

Το Inside the yellow cocoon shell έρχεται με αποθεωτικές κριτικές από το εξωτερικό αλλά και με έναν «αστερίσκο» που, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός από τα (αμέτρητα) αστεράκια: πρόκειται για έναν αγνό και περήφανο εκπρόσωπο του επονομαζόμενου slow cinema. Τι συνεπάγεται αυτό χονδρικά; Βραδύτατους ρυθμούς, στατικά πλάνα, επιμήκυνση κάθε σκηνής και παύσεις μεταξύ των διαλόγων – αυτό το τελευταίο συχνά μετατρέπεται από απλό στοιχείο της φόρμας σε κινηματογραφική νόσο και το εν λόγω φιλμ δεν το λες και… ελεύθερο μικροβίων. Το ντεμπούτο του Βιετναμέζου Φαμ Τιεν-Αν είναι, λοιπόν, μια arthouse δημιουργία, μια «σινεφίλ» ταινία, όπως έχουμε συνηθίσει να τις αποκαλούμε στα μέρη μας. Οποιοσδήποτε δεν εκτιμά το σινεμά αυτής της ιδιοσυγκρασίας, θα αναρωτηθεί προς τι τόση βαβούρα, θα απορήσει με τον γαλαξία αστέρων και ενδεχομένως θα δυσανασχετήσει με την «αυταρέσκεια» της κριτικής και την απόκλισή της από τη γνώμη του, η οποία, στον καιρό του σοσιαλμιντιακού δογματισμού και της παρεπόμενης φιλαυτίας, συνιστά την κυρίαρχη πηγή αυθεντίας. Αντίθετα, όποιος αγαπά το συγκεκριμένο σινεμά, θα αντιληφθεί ότι βρίσκεται σε καλά χέρια ήδη από την εισαγωγική σεκάνς. Πρόκειται για ένα tracking shot που ξεκινά από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με μια μασκότ σε πρώτο πλάνο να κάνει τα δικά της. Στη συνέχεια η κάμερα μετακινείται στο υπαίθριο μπαρ δίπλα, όπου μια τριμελής παρέα συζητά για την απόφαση ενός μέλους της να μεταβεί στην επαρχία, αναζητώντας, αν όχι το νόημα της ζωής, ένα νόημα στη δική του ζωή. Μια πλανόδια έρχεται για να πωλήσει την πραμάτεια της, σερβιτόροι γεμίζουν τους κουβάδες με πάγο,

ΣΥΝΟΨΗ: Tα πάντα στη ζωή του Πολ Μάθιους, ενός

βαρετού ακαδημαϊκού, ανατρέπονται όταν εκατομμύρια άγνωστοι αρχίζουν να τον βλέπουν στα όνειρά τους. Όταν αυτές οι νυχτερινές εμφανίσεις του πάρουν εφιαλτική τροπή, ο Πολ αναγκάζεται να τα βγάλει πέρα με την αναπάντεχη φήμη του.

Μ

Αριστούργημα Πολύ Καλό Καλό Ικανοποιητικό Μέτριο Κακό

36

LiFO

ετά από ένα σερί εκκεντρικών χαρακτήρων που δεν απείχαν πολύ από φανταστικά πλάσματα, ο Νίκολας Κέιτζ επιστρέφει στην (εξυψωμένη, ας είμαστε ειλικρινείς, για τον Κέιτζ μιλάμε) κανονικότητα του Πολ Μάθιους, ενός καθηγητή Εξελικτικής Βιολογίας, ο οποίος για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο εμφανίζεται στα όνειρα ανθρώπων που δεν γνωρίζει και δεν τον γνωρίζουν. Η παρουσία του θα μπορούσε να παρομοιαστεί με επαναλαμβανόμενο cameo, μια φάση στην οποία ο Μάθιους/Κέιτζ μπαίνει στο κάδρο του κοιμισμένου στον χειρότερό του εφιάλτη, και αντί να παρέμβει, να τον παρηγορήσει ή, τέλος πάντων, να πει κάτι, άσχετο ή σημαντικό, απλώς παρίσταται, μονόχορδος και αδιάφορος, ενώ ταυτόχρονα έρχεται η συντέλεια του κόσμου ή κινδυνεύει ο dreamer. Το Ονειρικό Σενάριο του Κρίστοφερ Μπόργκλι συγγενεύει καλλιτεχνικά με το Adaptation του Σπάικ Τζόουνζ, καθώς ο ήρωας βιώνει τη διάθλαση της πραγματικότητας και μετατρέπεται σε κατάπτυστο θύμα με εντελώς καουφμανικό τρόπο. Ο συναφής ταχυδακτυλουργικός σουρεαλισμός του Νορβηγού σκηνοθέτη εμμένει στην καφκική λούμπα της διασημότητας: ο Μάθιους γίνεται ερήμην του σταρ, ένας αντιτουριστικός χαρτογιακάς με γενικότερη ηττοπάθεια και ακαδημαϊκά κολλήματα που γίνεται

viral και καλείται να διαχειριστεί ένα θηρίο που αστραπιαία κόλλησε στην ισχνή προσωπικότητά του. Εξίσου γρήγορα αποκαθηλώνεται από το ασταθές βάθρο του γιατί συνδέεται με την ονειρική βία. Η οικογένειά του αδυνατεί να τον στηρίξει και κοινωνικά εξελίσσεται σε δαχτυλοδεικτούμενο ξοφλημένο, ένα σύντομο φαινόμενο πεταμένο στα σκουπίδια. Πώς αντιδρά ένας ακυρωμένος που δεν αξίζει το πάθημά του, καθώς δεν προκάλεσε ποτέ την τύχη του, και στο φινάλε ίσα που πρόλαβε να χαρεί λίγες στιγμές από τη ρέντα του; Με την αρωγή της Α24 και σε παραγωγή Άρι Άστερ, ο Μπόργκλι διασκεδάζει την έξυπνη ιδέα του και ως έναν βαθμό βάζει σωστά στο παιχνίδι τον Κέιτζ που είναι όντως αστείος ως αμήχανο φάντασμα χωρίς σενάριο και διάλογο, αλλά προσπερνά χωρίς πολλή σκέψη τους δευτερεύοντες χαρακτήρες, το γυρίζει σε μια προφανή σάτιρα της υπερβολικής ευθιξίας και αναλώνεται σε hip αναφορές.

VILLAGE RENTI 18 - VILLAGE MALL 3 - OPTIONS GLYFADA 2 - WEST CITY 4 - ΝΙΡΑΝΑ CINEMAX 2 - NANA CINEMAX 2 - ΑΙΓΛΗ 4 - CINOBO OPERA 1 - ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 2

Το δέντρο με τις χρυσές πεταλούδες INSIDE THE YELLOW COCOON SHELL

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Τιαν Αν Φαμ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Ντίλαν Μπεσό, Λε Φονγκ Βου

ΣΥΝΟΨΗ: Μετά από ένα τραγικό γεγονός, ένας τρι-

αντάχρονος αφήνει τη Σαϊγκόν και επιστρέφει στη

INFO DREAM SCENARIO ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ:

Κρίστοφερ Μπόργκλι ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟYΝ:

Νίκολας Κέιτζ, Τζούλιαν Νίκολσον

11.01.24

ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ενώ στην τηλεόραση ο Κολάροφ σκοράρει με εκείνο το απίθανο φάουλ στον αγώνα της Σερβίας εναντίον της Κόστα-Ρίκα στο Μουντιάλ του 2018. Στη συνέχεια έρχεται βροχή, ενώ ένα ατύχημα συμβαίνει λίγο πιο δίπλα στον δρόμο, με τον φακό να μετακινείται ξανά για να καταγράψει το αποτέλεσμά του. Το ατύχημα έχει προσωπικό ενδιαφέρον για ένα άλλο μέλος της παρέας, μόνο που, έτσι κλεισμένο όπως είναι στο «κουκούλι» του, θα το διαπιστώσει σε μεταγενέστερο στάδιο. Από την παραπάνω περιγραφή και μόνο αντιλαμβάνεστε ότι μέσα στο κάδρο συμβαίνουν ταυτόχρονα μικρά και μεγάλα δράματα, τα οποία ενεργοί και παθητικοί χαρακτήρες εντός του αδυνατούν ή αδιαφορούν να συλλάβουν εξ ολοκλήρου. Κι εμείς, ως θεατές, αντίστοιχα, ίσως να δώσαμε μεγαλύτερη σημασία σε όσα έλεγε η τριπλέτα, ίσως να εστιάσαμε εξ ολοκλήρου στους υπότιτλους ή στην επίκληση της ανάμνησης του προαναφερθέντος αγώνα μουντιάλ. Κλεισμένοι στο «κουκούλι» μας, δεν μπορέσαμε να συλλάβουμε την ευρύτερη εικόνα, έχοντας συνηθίσει να εστιάζουμε σε ό,τι βρίσκεται μπροστά μας και να απαιτούμε αμεσότητα. Στα 179 λεπτά που διαρκεί η ταινία ακολουθούμε έναν χαρακτήρα που επιστρέφει από την πόλη στην επαρχία, αναγκάζεται να αφουγκραστεί ένα σύμπαν πέρα από τον μικρόκοσμό του και τελικά «μεταμορφώνεται» σε ένα πιο ολοκληρωμένο ον. Ο Βιετναμέζος δημιουργός προτρέπει κι εμάς, ως θεατές, να πράξουμε το ίδιο, να παρατηρήσουμε δηλαδή τη ζωή μέσα στο κάδρο και να μη βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα – χαρακτηριστική η σκηνή μιας γαμήλιας τελετής, όπου αιφνιδιαζόμαστε, όταν ξαφνικά γίνεται ένα rewind στα δρώμενα, για να διαπιστώσουμε ότι παρακολουθούσαμε ένα βίντεο που επεξεργάζεται ο ήρωας στον υπολογιστή του. Οι συγκρίσεις με το σινεμά του Τσάι Μιν Λιανγκ και του Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν είναι εύλογες, εμείς θα εμπλουτίζαμε την ονοματολογία και με το όνομα του Έντουαρντ Γιανγκ, αν θέλουμε να επιμείνουμε σε πρόσφατους, ως προς την ιστορία του μέσου, δημιουργούς. Για να είμαστε δίκαιοι, δεν υπάρχει κάποιος νεωτερισμός στη φόρμα ή στο περιεχόμενο ώστε να ισχυριστούμε ότι ο Τιεν Αν Φαμ αφήνει το προσωπικό του στίγμα. Πρόκειται, όμως, για το πολλά υποσχόμενο ντεμπούτο ενός άξιου μαθητή, το οποίο σε κάνει να αναρωτιέσαι σε τι θα μεταμορφωθεί το σινεμά του όταν κι αυτό με τη σειρά του βγει από το κουκούλι του. ΑΣΤΥ

Aπό τον Γιάννη Βασιλείου

Ο φίλος μου το ρομπότ ROBOT DREAMS

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Πάμπλο Μπέργκερ

ΣΥΝΟΨΗ: Ο σκύλος ζει στο Μανχάταν των ’80s και

αρχίζει να βαριέται τη μοναξιά. Έτσι, αποφασίζει να φτιάξει έναν φίλο, το ρομπότ, με τον οποίο αναπτύσσουν μια στενή σχέση. Από το αξεπέραστο, υποψήφιο για Όσκαρ J’ai perdu mon corps του Ζερεμί Κλαπέν από το 2019 είχα να διασκεδάσω και να συγκινηθώ τόσο με ένα animation

φαντασίας όσο με τον Φίλο μου το ρομπότ που απέσπασε την κορυφαία διάκριση της κατηγορίας του στα πρόσφατα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου. Σκηνοθετημένο από τον Βάσκο Πάμπλο Μπέργκερ (η λοξή, εμφατική Χιονάτη του 2012 είναι η πιο γνωστή του ταινία), εξιστορεί την τρυφερή σχέση ενός μοναχικού σκύλου με το ρομπότ συντροφιάς που αποκτά: βρίσκει χαρά στη μονότονη ζωή του, αλλά αναγκάζεται να το αποχωριστεί άδοξα μια μέρα στην παραλία, στη Νέα Υόρκη των αρχών της δεκαετίας του ’80. Τα όνειρα του ανήμπορου να μετακινηθεί στην άμμο ρομπότ αποκτούν μια άγρια ομορφιά, καθώς δεν είμαστε σίγουροι, όπως σε κάθε εφιάλτη που σέβεται τον εαυτό του, αν συμβαίνουν ή όχι. Τον απροσποίητο και ειλικρινή δεσμό μεταξύ του ευγενικού σκυλάκου και του καλοπροαίρετου τενεκεδένιου μίμου συναισθημάτων, που στροβιλίζεται γύρω από το πασίγνωστο «September» των Earth Wind and Fire και διασχίζει ένα Μανχάταν μεταμορφωμένο σε ζωούπολη, διακόπτουν περιστατικά βίας αλλά και η μοίρα που δεν τους ήθελε ανέφελα μαζί. Κι ενώ η πλοκή μπρομαντικής κομεντί φαίνεται να μεταμορφώνεται σε αδιέξοδες περιπέτειες μιας χαμένης ψυχής στη μεγάλη πόλη, το φινάλε επιβεβαιώνει την ενσυναίσθηση που υποσχέθηκε το γλυκό ξεκίνημα, και μια βαθιά συνειδητοποίηση του νοήματος της αληθινής φιλίας.

VILLAGE RENTI 18 - VILLAME MALL 11 - OPTIONS ILION 6 - ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX 2 - ΝΑΝΑ CINEMAX 2 - ΑΙΓΛΗ 4 ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ-ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 2 - ΣΠΟΡΤΙΓΚ 2 - ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 1 - ΖΕΑ

Οι Τρεις Σωματοφύλακες: Μιλαίδη THE THREE MUSKETEERS: MILADY

ΣΚΗΝΟΘΕΣIΑ: Μαρτέν Μπουρμπουλόν ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Εύα Γκριν, Φρανσουά Σιβίλ,

Βενσάν Κασέλ, Bίκι Κριπς ΣΥΝΟΨΗ: O Ντ’Αρτανιάν αναγκάζεται να ενώσει τις

δυνάμεις του με τη Μιλαίδη για να σώσει την Κονστάνς, η οποία απήχθη μπροστά στα μάτια του. Αλλά καθώς ο πόλεμος κηρύσσεται και ο Άθως, ο Πόρθος και ο Άραμις έχουν ήδη πάει στο μέτωπο, ένα μυστικό από το παρελθόν γκρεμίζει παλιές συμμαχίες. Οι περιπέτειες των πολυδάπανων Τριών Σωματοφυλάκων συνεχίζονται, με την κυριολεκτική, σοβαρή σκηνοθετική γραμμή του Ντανιέλ Μπουρμπουλόν να παρακολουθεί τις ξιφομαχίες από κοντά και τα πρόσωπα από την ακίνδυνη κόψη ενός διαλόγου διαδικαστικού και μάλλον εξυπηρετικού της πυκνής, ατελείωτης πλοκής του Αλέξανδρου Δουμά. Στο δεύτερο κεφάλαιο πρωταγωνιστεί η Μιλαίδη Γουίντερ και η Εύα Γκριν που την ενσαρκώνει έχει την ευκαιρία να παίξει ανάμεσα στις σκιές της αμφιβολίας και τις πλουμιστές εντυπώσεις των εκρηκτικών εμφανίσεών της. Κρατά τα χαρτιά της επιδέξιας τιμωρού κλειστά και, εν πολλοίς, στα χέρια της τη δραματική ταινία δράσης, που θα είχε περισσότερο διακοσμητικό χαρακτήρα αν δεν της έδινε χρώμα και ένα αλά Γκάι Ρίτσι παυσίπονο εναντίον της ακαδημαϊκής σοβαροφάνειας.

VILLAGE RENTI 16 - VILLAGE MALL 8 - VILLAGE PAGRATI 3 - VILLAGE AG.DIMITRIOS 3 - OPTIONS ILION 2,6 OPTIONS GLYFADA 4 - NANA CINEMAX 2 - ΑΕΛΛΩ CINEMAX 4 - ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ 1 - ΣΙΝΕΑΚ

LiFO 11.01.24

37

Σινεμά

100 χρόνια μετά, η Μητρόπολη του Φριτς Λανγκ παραμένει ένα φουτουριστικό αριστούργημα Ανατρέχουμε στην ιστορία μιας από τις σημαντικότερες ταινίες όλων των εποχών με αφορμή την προβολή στο θέατρο Ολύμπια.

Ο

απο τoν χρηστο παριδη

38

LiFO

ίδιος ο Φριτς Λανγκ συχνά διηγούνταν ότι η ιδέα της ταινίας τού ήρθε καθώς ταξίδευε με πλοίο για πρώτη φορά στην Αμερική τον Οκτώβριο του 1924, και μάλιστα όταν πλησίαζε τη Νέα Υόρκη. Αντικρίζοντας την πόλη από μακριά, τους ουρανοξύστες με την τέλεια και υπνωτιστική ομορφιά τους αλλά και τους γιγάντιους δρόμους τους οποίους διέσχισε αργότερα, μια εμπειρία που απείχε από οποιαδήποτε άλλη είχε ως τότε στην Ευρώπη, ενεπνεύσθη τη μητρόπολη του μέλλοντος. Ωστόσο, η θρυλική ταινία του 1927 Metropolis, ένα αριστούργημα του βωβού κινηματογράφου, βασίστηκε σε μυθιστόρημα που έγραψε η γυναίκα του, Τέα φον Χάρμπου, επηρεασμένη από τα έργα του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς, της Μέρι Σέλεϊ και του Ογκίστ ντε Βιλιέ ντε λ’Ιλ-Αντάμ, θέλοντας να μιλήσει για τον κομμουνισμό και τον απολυταρχισμό. Το τελικό σενάριο το συνυπογράφουν και οι δυο. Ο πρωτοπόρος σκηνοθέτης, γεννημένος στη Βιέννη το 1890, με μητέρα Εβραία που όμως είχε αλλάξει πίστη για να παντρευτεί τον καθολικό αρχιτέκτονα πατέρα του, άλλαξε πολλά ενδιαφέροντα μέχρι να καταλήξει στον κινηματογράφο – έκανε ακόμα και μαθήματα ζωγραφικής στο Παρίσι. Πάντως ξεκίνησε με σπουδές πολιτικού μηχανικού και αναπόφευκτα θα έλεγε κανείς ότι όλες μαζί οι εμπειρίες του συνέβαλαν σε μια προσωπική αισθητική η οποία εν τέλει έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον βωβό εξπρεσιονιστικό κινηματογράφο της εποχής της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης τη δεκαετία του ’30 στη Γερ-

μανία. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο όσον αφορά την προσωπική του ζωή είναι ότι κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο επέστρεψε στην Αυστρία για να καταταγεί, συμμετέχοντας σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Ρωσία και τα Βαλκάνια, όπου και έχασε το δεξί του μάτι. Πέρασε το υπόλοιπο της ενήλικης ζωής του φορώντας μαύρο κάλυμμα. Η φιλόδοξη ταινία Metropolis, μια υπερπαραγωγή της παντοδύναμης εταιρείας παραγωγής UFA, γυρίστηκε μεταξύ 1925 και 1926. Αν και με σοβαρά οικονομικά προβλήματα, η UFA επένδυσε στο όραμα του Λανγκ ο οποίος μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε στο ενεργητικό του μόνο μεγάλες επιτυχίες, έχοντας καθιερωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της εποχής του. Κόστισε περί τα 5.000.000 προπολεμικά γερμανικά μάρκα, χρησιμοποιήθηκαν περισσότεροι από 30.000 κομπάρσοι, άντρες και γυναίκες, αλλά και 750 παιδιά από τις φτωχές συνοικίες του Βερολίνου. Συνολικά, τα γυρίσματα, που διήρκεσαν 18 μήνες, απέδωσαν 620.000 μέτρα αρνητικού ενός έργου επιστημονικής φαντασίας που περιγράφει ένα εφιαλτικό μέλλον με άκρως φουτουριστικά στοιχεία σε μια ανώνυμη μητρόπολη το 2026 μ.Χ., όπου οι μάζες ζουν σκλαβωμένες κάτω από εξαντλητικές συνθήκες εργασίας και με την επικυριαρχία μιας ανώτερης τάξης που ζει μέσα στη χλιδή. Όλοι υπηρετούν το μεγάλο αφεντικό Γιοχ Φρέντερσεν. Κολοσσιαία σκηνικά, φουτουριστικές εικόνες που δεκαετίες αργότερα είδαμε σε εξαιρετικές sci-fi ταινίες, γοτθικές αναφορές

σε μια μεσαιωνική εποχή, χρήση της σκιάς και του φωτός που προκαλεί αγωνία και την απειλή του κακού, απόκοσμο αστικό τοπίο, γεωμετρική, σχεδόν αρχιτεκτονική τοποθέτηση των σωμάτων του ανώνυμου πλήθους, η κυριαρχία των μηχανών που καταβροχθίζουν κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, άνθρωποι-σύγχρονοι σκλάβοι με σκυμμένο το κεφάλι που κινούνται γκροτέσκα σαν στρατιωτάκια, η πρώτη υπόνοια της ρομποτικής εποχής. Πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο για την εποχή αισθητικό επίτευγμα των σκηνογράφων Ότο Χούντε, Έριχ Κέτελχουτ και Καρλ Φόλμπρεχτ, που παραπέμπει στο μπάουχαους, στον κυβισμό, στον φουτουρισμό και στη βαγκνερική όπερα και το οποίο έμελλε να επηρεάσει τόσο τον κινηματογράφο όσο και την ποπ κουλτούρα εν γένει – η επιρροή του φτάνει μέχρι σήμερα. Έτσι κι αλλιώς οι αναφορές στην Ιστορία της Τέχνης είναι διάχυτες, π.χ. στην περίπτωση της ιστορίας του Πύργου της Βαβέλ που οι σκηνογράφοι εμπνεύστηκαν από τον διάσημο στρογγυλό πύργο του Πόζναν της Πολωνίας. Η μεγάλη συμβολή του διευθυντή φωτογραφίας Eugen Schüfftan καταγράφηκε ως εξαιρετικό επίτευγμα, όπως και μια σειρά ευρεσιτεχνιών που αργότερα μιμήθηκαν πολλοί σκηνοθέτες. Η ιστορία, που εμπλέκει μόλις οκτώ κεντρικούς ηθοποιούς, θεωρήθηκε απλοϊκή και αφελής, ωστόσο αποτελεί πάντα μια ειδική αναφορά στην εξέλιξη της ιστορίας του κινηματογράφου. Σε αυτήν τη δυστοπική κοινωνία, όπου η ανώτερη τάξη ζει στην

11.01.24

επιφάνεια ανέμελα και απερίσκεπτα, ενώ οι μάζες εργάζονται στα σωθικά της γης και των φαραωνικών κτιρίων, ο γιος του Φρέντερσεν, ο Φρέντερ, απολαμβάνει μια πλουσιοπάροχη ζωή σε ένα παραδεισένιο περιβάλλον. Μια μέρα εισβάλλει σε αυτό μια εργάτρια, η Μαρία, μαζί με τα παιδιά των εργατών που τα έχει φέρει για να δουν πώς ζουν τα εύπορα «αδέλφια» τους, όπως αποκαλεί τα μέλη της ανώτερης τάξης. Καθώς διώχνονται βίαια, ο Φρέντερ την ακολουθεί στα χαμηλότερα στρώματα όπου βλέπει για πρώτη φορά την εξαθλιωμένη ζωή των εργατών και γίνεται μάρτυρας του θανάτου εργατών από μια μηχανή. Μάλιστα, στα μάτια του προσομοιάζει στον Μολώχ (το μπρούντζινο άγαλμα της ραβινικής παράδοσης). Τρέχει στον πατέρα του να του αναφέρει το τρομακτικό γεγονός που βίωσε. Ο πατέρας του αδιαφορεί κι εκείνος αποφασίζει να βοηθήσει μυστικά τους εργάτες. Επιστρέφει στο εργοστάσιο, όπου παίρνει τη θέση ενός εργάτη που έχει καταρρεύσει. Ο Φρέντερσεν επισκέπτεται τον εφευρέτη Ρότβανγκ, ο οποίος υπήρξε κάποτε ερωτευμένος με τη γυναίκα που εν τέλει παντρεύτηκε ο Φρέντερσεν και πέθανε στη γέννα του Φρέντερ, και του αποκαλύπτει ένα ρομπότ με το οποίο πρόκειται να αναστήσει εκείνη. Μαζί επισκέπτονται τις κατακόμβες της πόλης όπου παρακολουθούν μυστικά τη συγκέντρωση των εργατών, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και ο Φρέντερ. Η Μαρία τους ανακοινώνει την έλευση ενός «μεσολαβητή» που θα ενώσει τις δύο τάξεις, τους εργάτες

και την κυρίαρχη κάστα. Γοητευμένος ο Φρέντερ, εκδηλώνει τον έρωτά του στη Μαρία. Ο Φρέντερσεν ζητάει από τον Ρότβανγκ να κατασκευάσει ένα ρομπότ που θα αντικαταστήσει τη Μαρία και θα την υποβιβάσει στα μάτια των εργατών. Ο εφευρέτης, όμως, στόχο έχει να φτιάξει ένα ρομπότ που θα καταστρέψει τη Metropolis. Απάγει τη Μαρία και κατασκευάζει το ρομπότ, το οποίο, ως άλλη Μαρία, φέρνει το χάος ανάμεσα στους εργάτες, παροτρύνοντάς τους να καταστρέψουν τις μηχανές. Τα υπόγεια πλημμυρίζουν, απειλείται η ζωή των παιδιών τους, αλλά η αληθινή Μαρία, η οποία καταφέρνει να αποδράσει από το εργαστήρι του Ρότβανγκ, τα σώζει. Ωστόσο το πλήθος νομίζει ότι τα παιδιά είναι νεκρά, γι’ αυτό αρπάζει τη Μαρία-μηχανή και την καίει στην πυρά σαν μάγισσα. Όταν βλέπουν να λιώνει σαν άψυχο μέταλλο, καταλαβαίνουν ότι έχουν εξαπατηθεί – ο Ρότβανγκ βρίσκει τη Μαρία και την κυνηγάει στη στέγη ενός καθεδρικού ναού. Τον προλαβαίνει ο Φρέντερ με τον οποίο παλεύει σώμα με σώμα ώσπου ο Ρότβανγκ πέφτει και σκοτώνεται στο κενό. Τελικά, ο Φρέντερ αποδεικνύεται ο «διαμεσολαβητής» που ενώνει τους εργάτες με τον πατέρα –δίνουν τα χέρια–, και το τελικό συμπέρασμα είναι το εξής: «Ο διαμεσολαβητής μεταξύ του μυαλού και των χεριών πρέπει να είναι η καρδιά». Είναι όμως ειλικρινής αυτή η σχέση κεφαλαίου και εργατικής τάξης; Ο ίδιος ο Λανγκ, πολλά χρόνια αργότερα, δήλωσε σε συνέντευξή του στο «Cahiers du Cinéma»: «Δεν μπορεί κανείς να πει σήμερα ότι η καρδιά είναι ένας μεσάζων μεταξύ εγκεφάλου και χεριού, εδώ πρόκειται για ένα καθαρά οικονομικό πρόβλημα. Γι’ αυτό δεν αγαπώ το Metropolis. Είναι ένα ψέμα, το συμπέρασμα είναι ψεύτικο. Αλλά τότε δεν ήμουν τόσο συνειδητοποιημένος πολιτικά όσο είμαι σήμερα…». Τα ίδια επανέλαβε και σε συνέντευξή του στον Πίτερ Μπογκντάνοβιτς. Η πρώτη εκδοχή έφτανε τα 210 λεπτά, μειώθηκε λίγο μετά στα 150 και κατέληξε 96, ώστε να γίνει πιο ελκυστική στο μεγάλο κοινό. Η διεθνής κριτική διχάστηκε, καθώς σημαντικοί διανοούμενοι τη βρήκαν αφελέστατη και ανόητη, ενώ άλλοι πρωτοποριακή κυρίως αισθητικά. Μάλλον για τους λάθος λόγους υπήρξε η αγαπημένη ταινία του Χίτλερ, εξού και με το που ανέβηκε στην εξουσία το ναζιστικό κόμμα, ο υπουργός Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς πρότεινε στον Λανγκ τα ηνία της UFA. Εκείνος μάζεψε τα πράγματά του αμέσως και έφυγε για το Παρίσι, αφήνοντας πίσω τη γυναίκα του Τέα φον Χάρμπου, με την οποία ουσιαστικά είχαν χωρίσει – έτσι κι αλλιώς, εκείνη είχε προσχωρήσει στον ναζισμό. Στη Γαλλία έκανε μια γαλλόφωνη ταινία και λίγο μετά ταξίδεψε στην Αμερική, όπου έκανε μια δεύτερη, σημαντική καριέρα στο Χόλιγουντ. Αν για κάτι είχε παράπονο μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1976, ήταν ότι δεν ξαναείδε την αυθεντική εκδοχή του Metropolis, όπως σχεδόν κανένας σινεφίλ διεθνώς. Το 2008 βρέθηκε μια ξεχασμένη κόπια στο Μπουένος Άιρες και το Ίδρυμα Λανγκ, με συμπληρωματικό υλικό από μια άλλη κόπια από τη Νέα Ζηλανδία, αποκατέστησε το 95% της ταινίας· όπου έλειπαν κάδρα ή ήταν εντελώς κατεστραμμένα, έμεινε μαύρο. Το αποτέλεσμα προβλήθηκε μια κρύα νύχτα στην Πύλη του Βρανδεμβούργου στο Βερολίνο κατά την περίοδο της Μπερλινάλε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.

INFO Η προβολή θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 16 Ιανουαρίου 2024 στις 20:30 στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας».

Ωστόσο, το 1984 ο Ιταλός συνθέτης Τζόρτζιο Μορόντερ (γνωστός από το Εξπρές του Μεσονυχτίου) ανέλαβε και ολοκλήρωσε μια εκδοχή με δική του μουσική και ένα τελικό μοντάζ που πήρε διεθνή διανομή, αλλά, παρόλο το πάντρεμα με επιτυχίες που είχε γράψει για μεγάλους ποπ σταρ των ’80s, όπως ο Φρέντι Μέρκιουρι, η Μπόνι Τάιλερ, η Pat Benatar και ο Adam Ant, δεν ικανοποίησε τους σινεφίλ. Αργότερα κυκλοφόρησε και μια επιχρωματισμένη κόπια που επίσης δεν ικανοποίησε πολλούς. Η εκδοχή που θα δούμε στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» είναι η πλήρως αποκατεστημένη του 2010 με την πρωτότυπη μουσική που έγραψε το 1927 ο Gottfried Huppertz, σε ζωντανή εκτέλεση της Babylon Orchester Berlin και διεύθυνση του γνωστού αρχιμουσικού Στέφανου Τσιαλή.

Σινεμά

ΚΛ ΑΣΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ

Η πρώτη εκδοχή έφτανε τα 210 λεπτά, μειώθηκε λίγο μετά στα 150 και κατέληξε 96, ώστε να γίνει πιο ελκυστική στο μεγάλο κοινό. Η διεθνής κριτική διχάστηκε, καθώς σημαντικοί διανοούμενοι τη βρήκαν αφελέστατη και ανόητη, ενώ άλλοι πρωτοποριακή κυρίως αισθητικά.

LiFO 11.01.24

39

ΚΡΙΤΙΚΉ ©πηνελοπη γερασιμου

Θέατρο

«Τhe Doctor» του Robert Icke, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου

INFO «ΤΗΕ DOCTOR» του Robert Icke ΜετάφρασηΣκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου Σκηνικό: Εύα Μανιδάκη Μουσική σύνθεσηSound design: Αλέξανδρος-Δράκος Κτιστάκης Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος Σχεδιασμός βίντεο: Παντελής Μάκκας Πρωταγωνιστούν: Στεφανία Γουλιώτη, Νίκος Χατζόπουλος, Αμαλία Νίνου, Κίττυ Παϊταζόγλου, Μαριάννα Δημητρίου, Aurora Marion, Λευτέρης Πολυχρόνης, Νίκη Σερέτη, Σταύρος Καλλιγάς, Αλίκη Ανδρειωμένου, Ζωή Ρηγοπούλου Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, Αγγελικής Χατζημιχάλη 15 & Αδριανού, 211 0154559

απο τη λουιζα αρκουμανεα

40

LiFO

Ένα έργο με όλους τους σύγχρονους προβληματισμούς.

Ε

ίμαι γιατρός»: Αυτή είναι η τελευταία φράση που βγαίνει από τα χείλη της Ρουθ Γουλφ προτού αυτοκτονήσει. «Είμαι γιατρός»: Αυτή είναι η φράση που επαναλαμβάνει, ξανά και ξανά, κατά τη διάρκεια του έργου, κάθε φορά που καλείται να υπερασπιστεί τον εαυτό της ενώπιον των κατηγόρων της. «Είμαι γιατρός»: Αυτή είναι η αποστολή της, η χαρά και η αγωνία της, η κοσμοθεωρία της. Τέλος, είναι γιατρός: κι αυτό σημαίνει ότι ουδόλως την απασχολεί το χρώμα του δέρματος, οι πολιτικές πεποιθήσεις, οι σεξουαλικές προτιμήσεις, η κοινωνική καταγωγή ή η οικονομική επιφάνεια του/της ασθενούς της. Ακριβώς γι’ αυτό, ακριβώς επειδή η Ρουθ Γουλφ σκέφτεται και ενεργεί ως γιατρός, θα εμποδίσει την είσοδο του ιερέα Ράις στο δωμάτιο της Έμιλι Ρόναν, της δεκατετράχρονης που πεθαίνει από σήψη λόγω των επιπλοκών μιας αυτοσχέδιας άμβλωσης. Όσον αφορά τη Ρουθ, κανένας δεν έχει δικαίωμα –ας είναι κι ο Θεός ο ίδιος– να ταράξει τα ύστατα λεπτά γαλήνης που απομένουν στην ανυποψίαστη κοπέλα. Η αιφνίδια εμφάνιση του ιερέα ενώπιόν της θα πρόδιδε την κρισιμότητα της κατάστασης και θα οδηγούσε την άτυχη σε άγριο θάνατο. Ο εκπρόσωπος του Θεού, όμως, έχει διαφορετική άποψη: αν δεν προσφέρει στην Έμιλι την τελευταία μετάληψη, αν δεν ανακουφιστεί η αμαρτωλή ψυχή της, τότε είναι που η νεαρή πραγματικά θα υποφέρει – τα πύρινα δεινά της κολάσεως. Η Ρουθ υπερισχύει, ο ιερέας εκδιώκεται, οι παριστάμενοι γιατροί διχάζονται: έπραξε σωστά η διευθύντριά τους ή μήπως ξεπέρασε τα όρια; Το περιστατικό μαθεύεται, το σκάνδαλο δεν αργεί να ξεσπάσει. Η κοινή γνώμη παίρνει φωτιά. Οι χριστιανικές οργανώσεις την κατηγορούν για ασέβεια απέναντι στο ιερό δικαίωμα της μετάληψης. Οι εβραϊκές οργανώσεις τη στηρίζουν, επιμένοντας ότι η Ρουθ στοχοποιείται ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, επειδή είναι μια Εβραία γυναίκα σε επιφανή θέση. Το ζήτημα παίρνει ολοένα ευρύτερες διαστάσεις:

«

μήπως η πράξη της Ρουθ υποκρύπτει και ρατσιστικά κίνητρα; Παρόλο που το κείμενο κλίνει σαφώς προς το μέρος της, αναδεικνύοντας το υψηλό τίμημα το οποίο πληρώνει για την ακεραιότητά της (ακόμη και ο ιερέας, στο τέλος, το αναγνωρίζει αυτό), ο Icke αποθαρρύνει την αγιοποίηση της Ρουθ. Αρνείται να την παρουσιάσει ως αθώο θύμα των όρνεων της πολιτικής ορθότητας ή ως μάρτυρα της επιστήμης που ηττάται από τους φανατικούς της θρησκείας. Αφήνει, δηλαδή, ανοιχτό το ενδεχόμενο αποδόμησης της ηρωίδας, φυτεύοντας τον σπόρο της αμφιβολίας στο μυαλό του θεατή: είναι πράγματι η οπτική της Ρουθ τόσο συμπεριληπτική όσο ισχυρίζεται η ίδια ή μήπως χρωματίζεται ασυνείδητα από τα προνόμια της φυλής και της τάξης της; Διαθέτει όντως μια τόσο διευρυμένη συνείδηση ή είναι χάρη στην –υψηλή και οχυρωμένη– θέση εξουσίας της που θέτει εαυτόν υπεράνω πάσης φύσεως διαχωρισμών; Ετούτη η ευαίσθητη ισορροπία αποδεικνύεται κρίσιμη όσον αφορά την επιτυχή έκβαση της (όποιας) σκηνικής παρουσίασης του έργου. Χρειάζεται ένας επιδέξιος χειρισμός των φωνών, έτσι ώστε να διατηρηθεί ζωντανή και γόνιμη η αντιπαράθεση, να βιώσει πράγματι το κοινό έναν εσωτερικό διχασμό. Στην παράσταση του Αμφι-θεάτρου, όμως, παίζουν όλοι/-ες τόσο εριστικά, καθίστανται τόσο αντιπαθείς, ώστε δεν μπορούμε να μπούμε σε δίλημμα: είναι προαποφασισμένη η αρνητική «όψη» των αντιπάλων της Ρουθ, είναι όλες/-οι τέρατα. Επιθυμούν να την ισοπεδώσουν και το επιτυγχάνουν δίχως ενδοιασμούς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, εξουδετερώνεται το σημαντικότερο ζητούμενο ενός έργου, το οποίο δεν έχει να προσφέρει πολλά άλλα πέρα από την κινητοποίηση της κριτικής μας ικανότητας. Προφανώς, η σκηνοθετική οδηγία της ψυχρότητας και της αποστασιοποίησης υπήρξε καθοριστική όσον αφορά το συνολικό αποτέλεσμα. Γίνεται εξαρχής φανερό ότι όλα εδώ εκτυλίσσονται μέσα από μια κλινική ματιά, σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον (αυτό που

στοιχειοθετεί σκηνογραφικά η Εύα Μανιδάκη) και διαμέσου ενός «παγωμένου» ερμηνευτικού στυλ που υιοθετείται αρχικά ακόμη και από την πρωταγωνίστρια. Θα έλεγε κανείς ότι η κατεύθυνση και η αισθητική αυτή όχι μόνο συνάδει με το βλέμμα της κεντρικής ηρωίδας και με τον κόσμο όπου εκείνη κατοικεί αλλά, ταυτόχρονα, ξορκίζει τον συναισθηματισμό, τοποθετώντας εύστοχα τον θεατή στη θέση του κοινωνικού επιστήμονα που καλείται να εξετάσει ανεπηρέαστος τις συμπεριφορές των ηρώων στο προσωπικό του μικροσκόπιο. Κι ενώ ακούγεται έξοχο ως πρόθεση, στην πράξη, έτσι όπως υλοποιείται σκηνικά, η αποστασιοποίηση καταντά απωθητική στρυφνότητα που αποδεκατίζει τη δυνατότητα αναστοχασμού. Ο θεατής, δηλαδή, νιώθει ότι παρακολουθεί μια ανθρωποφαγική διαδικασία –και όχι μια πολύπλοκη διαμάχη–, όπου οι «κακοί» υπέρμαχοι των ταυτοτήτων και οι αδίστακτοι συνάδελφοι της Ρουθ, όλοι πραγματικοί «killers», την κατασπαράσσουν σε δημόσια θέα, οδηγώντας την στην αυτοκτονία. Αυτό είναι το ένα μεγάλο πρόβλημα. Το άλλο αφορά το ίδιο το έργο, το οποίο, ενώ ξεκινά με τις καλύτερες προϋποθέσεις, στην πορεία υποκύπτει σε φλυαρία και παραδίδεται σε δραματουργικό «ξεχείλωμα»: γιατί χρειάζεται να παρακολουθήσουμε τόσο αναλυτικά όλες τις ενδονοσοκομειακές διαβουλεύσεις, τις διαδικασίες και τις ψηφοφορίες, τις ατελείωτες συζητήσεις για το πρωτόκολλο; Ακόμη και η παρέμβαση της αριβίστριας υπουργού Υγείας θα μπορούσε να περιοριστεί, είναι όλα όσα λέει τόσο αφόρητα προβλέψιμα ώστε μας εξαντλεί. Η ακατάσχετη παράθεση κοινωνικών ζητημάτων δοκιμάζει επίσης τις αντοχές του θεατή: μα πόσα κολοσσιαία θέματα να διαχειριστεί κανείς σε ένα βράδυ; Αν στο πρώτο μέρος έχουμε αντισημιτισμό, σεξισμό, ρατσισμό, αμβλώσεις, παιδική κακοποίηση και εκκλησιαστική διαφθορά, τότε στο δεύτερο πρέπει να προσθέσουμε απαραιτήτως τρανσφοβία, νόσο Αλτσχάιμερ, ευθανασία και αυτοκτονία μέσω exit hood (πλαστικής σακούλας στο κεφάλι). Ένας βομβαρδισμός από hashtags, τα οποία, ακριβώς επειδή εκτοξεύονται προς το μέρος μας με τέτοια επιπολαιότητα, ενεργοποιούν τη διαβόητη ασπίδα απάθειας με την οποία έχουμε πλέον μάθει να «περιδιαβαίνουμε» καθημερινά στις δυσάρεστες ειδήσεις στο κινητό μας. Επιδιώκοντας να σμιλέψει υποκριτικά την περιπέτεια (με την αριστοτελική έννοια) της Ρουθ, η Στεφανία Γουλιώτη κατασκευάζει μια μάσκα ειρωνείας επενδυμένη με εσάνς υπερβολικής αυτοπεποίθησης στα όρια της αλαζονείας, μεταδίδοντας έτσι την αίσθηση ενός ανθρώπου που δεν αμφισβητεί εύκολα τον εαυτό του. Σταδιακά, όσο καταρρέει το σύμπαν της και οι βεβαιότητές της κλονίζονται, η μάσκα αυτή αρχίζει να ραγίζει και να σπάει σε χίλια κομμάτια. Η εν λόγω πορεία, όμως, αποδίδεται από την ηθοποιό εξωτερικά: ουδόλως νιώθουμε να συμμετέχουμε στη διαδικασία – το σπάσιμο της μάσκας φαντάζει τόσο τεχνητό, ώστε μας αφήνει απογοητευτικά ασυγκίνητους. Αρκούντως αμφιλεγόμενος ο Νίκος Χατζόπουλος στον ρόλο του ιερέα, ενώ η Μαριάννα Δημητρίου και η Αμαλία Νίνου σκιαγραφούν δύο ιδιαιτέρως συμπαθείς χαρακτήρες. Τέλος, στα ελάχιστα θετικά στοιχεία της παράστασης, το παιχνίδι με το φύλο και το χρώμα των ηθοποιών (καθ’ υπόδειξη του συγγραφέα) αιφνιδιάζει καίρια τον θεατή, κάνοντάς τον να απολέσει, έστω προσωρινά, τα εδραιωμένα κριτήρια αναγνώρισης των άλλων.

11.01.24

Ταξίδι στην απαγορευμένη πόλη της Σιβηρίας Ο Γάλλος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Καρίλ Φερέ μας ταξιδεύει στο Νορίλσκ, ένα παλιό σταλινικό γκουλάγκ χτισμένο πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο, κρύο, μολυσμένο και καταθλιπτικό, που ζεσταίνεται όμως από την επιθυμία των κατοίκων του για ζωή και δημιουργία.

Ο

Καρίλ Φερέ είναι συγγραφέας πασίγνωστων αστυνομικών ή «μαύρων» μυθιστορημάτων (romans noirs), που αγαπάει τη ζέστη. Στα βιβλία του βρίσκουμε, μαζί με την πλοκή και την κοινωνική κριτική, μια ερεθιστική ταξιδιωτική περιπλάνηση, κυρίως σε χώρες του νοτίου ημισφαιρίου, όπου τοποθετείται η δράση των περισσότερων μυθιστορημάτων του (Αργεντινή, Χιλή, Κολομβία, Νότιος Αφρική, Νέα Ζηλανδία). Το 2021 έκανε όμως την έκπληξη, καθώς το μυθιστόρημά του Led-Πάγος (εκδόσεις Άγρα) είναι τοποθετημένο στη Σιβηρία, σε ένα απόκοσμο τοπίο, σ’ ένα σκηνικό «Μπλέιντ Ράνερ, αλλά σε εκδοχή Σιβηρίας», όπως γράφει ο ίδιος, στην πόλη Νορίλσκ, τριακόσια χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου. Ο Φερέ ταξιδεύει πάντα στους τόπους όπου τοποθετεί κάθε μυθιστόρημά του. Έτσι έγινε και με το Led-Πάγος. Μόνο που το ταξίδι στο Νορίλσκ δεν το είχε αποφασίσει ο ίδιος. Του το ζήτησε η εκδότρια του εκδοτικού οίκου Paulsen, που ειδικεύεται σε ταξιδιωτικά βιβλία. Κι ενώ ήταν έτοιμος να φύγει από το Παρίσι και να ξεχειμωνιάσει στην Κολομβία, καθώς δεν του αρέσει να κρυώνει και το «βίτσιο» του είναι να φαντάζεται τις ιστορίες του στο νότιο ημισφαίριο, ξεγελώντας έτσι τους χειμώνες του, δελεάζεται από την πρόταση. Αποφασίζει τελικά να ταξιδέψει σε αυτήν τη «χαμένη πόλη» της βόρειας Σιβηρίας. Το 2017 κυκλοφορεί στα γαλλικά το ταξιδιωτικό βιβλίο του Καρίλ Φερέ Νορίλσκ, μια συναρπαστική αυτοβιογραφική αφήγηση που μας ανοίγει την πόρτα για να δούμε αυτή την άγνωστη και απαγορευμένη πόλη της Σιβηρίας, γραμμένη με τον αφηγηματικό τρόπο του gonzo*, όπου ο αφηγητής είναι ταυτόχρονα και ο ήρωας. Ο Φερέ μας βυθίζει στο χιόνι ή στον πάτο των μπουκαλιών της βότκας, στα καταθλιπτικά μπαρ της πόλης. Μας δείχνει όμως και τη ρωσική ψυχή, τόσο διαφορετική από τα στερεότυπα και την αντίληψη που έχουν οι άνθρωποι της Δύσης για τους Ρώσους. Πάνω απ’ όλα μάς δείχνει όμως το Νορίλσκ. Αυτή η σχετικά νεαρή πόλη είναι από τις πιο άγριες στον κόσμο. Την αγριότητά της την προκαλούν η φύση, ο άνθρωπος και η Ιστορία. Στο Νορίλσκ πέφτουν κάθε χρόνο δύο εκατομμύρια τόνοι χιονιού, δηλαδή δέκα τόνοι ανά κάτοικο, καθώς ο πληθυσμός της πόλης είναι περίπου διακόσιες χιλιάδες. Ο μέσος όρος χιονισμένων ημερών τον χρόνο είναι 260 και ο μέσος όρος ημερών με χιονοθύελλα είναι 130. Η θερμοκρασία τον χειμώνα μπορεί να φτάσει στους -60 βαθμούς Κελσίου, ενώ οι πολικές νύχτες διαρκούν από τον Νοέμβριο μέχρι τα μέσα Γενάρη. Τα εργοστάσια που είναι συνδεδεμένα με τα ορυχεία νικελίου, χαλκού και λευκόχρυσου, που σήμερα τα εκμεταλλεύονται οι ολιγάρχες και το πουτινικό σύμπαν, κάνουν το Νορίλσκ μία από τις πιο μολυσμένες πόλεις του κόσμου. Κάθε χρόνο εκπέμπονται από τα εργοστάσια πάνω από δύο εκατομμύρια τόνοι αερίων, προκαλώντας τεράστια καταστροφή στο οικοσύστημα. Εκατό χιλιάδες εκτάρια

τούνδρας σε μια ακτίνα τριάντα χιλιομέτρων γύρω από την πόλη έχουν καεί από τις τοξικές βροχές και τις αναθυμιάσεις. Τα περισσότερα δέντρα έχουν ξεραθεί και το χορτάρι μεγαλώνει ελάχιστα. Το Νορίλσκ από μόνο του παράγει το 1% του διοξειδίου του θείου που υπάρχει στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Πολλές αρρώστιες οφείλονται στη μόλυνση. Ανάμεσά τους, αρρώστιες αναπνευστικές και δερματολογικές, κυρίως εκζέματα που προκαλούνται από το νικέλιο. Το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων δεν ξεπερνά τα εξήντα χρόνια. Η πόλη, ιδιαίτερα τα πρόσφατα κτίριά της, είναι χτισμένη απευθείας πάνω σε περμαφρόστ, δηλαδή σε πάγο. Οι διαρροές από τις σωληνώσεις του ζεστού νερού και της θέρμανσης προκαλούν το σταδιακό λιώσιμο αυτού του εδάφους, με αποτέλεσμα την καθίζηση πολυάριθμων οικοδομών αλλά και την απελευθέρωση μεθανίου, που είναι πολύ θανατηφόρο αέριο και υπάρχει σε μεγάλη ποσότητα στην ατμόσφαιρα του Νορίλσκ. Ο Καρίλ Φερέ μάς οδηγεί σε μια οικοδομή ετοιμόρροπη και δύσοσμη, θεμελιωμένη πάνω σε περμαφρόστ, για να συναντήσει τα μέλη μιας φωτογραφικής λέσχης. «Χωθήκαμε σε μια δεκαώροφη οικοδομή», γράφει. «Λιτή, παλιά, με ξεκοιλιασμένα γραμματοκιβώτια, καλώδια να κρέμονται γυμνά και ένα ξεχαρβαλωμένο ασανσέρ που θα μπορούσε κανείς να το χρησιμοποιήσει σε ταινία τρόμου δεύτερης κατηγορίας. Σ’ ένα από τα τοιχώματά του είχε ξεμείνει ένα αυτοκόλλητο με μια γυναίκα σε σέξι στάση και τον αριθμό τηλεφώνου για να καλείς κάποια πόρνη που από καιρό θα πρέπει να ήταν ήδη νεκρή και καταψυγμένη σε κάποια γωνιά». Όταν έφτασε στον 10ο όροφο, όπου ήταν η λέσχη, στον διάδρομο υπήρχαν ύποπτες λακκούβες με νερό, που επέτειναν την ανησυχία του. Νόμιζε ότι βρισκόταν στον κόσμο του Μπλέιντ Ράνερ. Αλλά αντί να συναντήσει τα γενετικώς προηγμένα ανδροειδή, συνάντησε καμιά ντουζίνα ερασιτέχνες φωτογράφους, που όλοι δούλευαν στα μεταλλεία. Το Νορίλσκ είχε ιδρυθεί από τον Στάλιν τη δεκαετία του 1930 για την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων. Σχεδόν ταυτόχρονα ο Στάλιν μετέτρεψε την πόλη σε ένα από τα σκληρότερα γκουλάγκ του καθεστώτος του. Για είκοσι χρόνια, πεντακόσιες χιλιάδες κρατούμενοι δούλευαν στα ορυχεία νικελίου, χαλκού, κοβαλτίου και κάρβουνου, χτίζοντας ταυτόχρονα την πόλη, που ο Στάλιν ήθελε να είναι το ίδιο όμορφη με το Λένινγκραντ. Στο γκουλάγκ αυτό ζούσαν και πέθαιναν Ρώσοι πολιτικοί κρατούμενοι, και από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά στρατιωτικοί από τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία

καθώς και Γερμανοί και Ιάπωνες αιχμάλωτοι πολέμου. Μια εξέγερση κρατουμένων που έγινε το 1953 πνίγηκε στο αίμα. Κανείς δεν ξέρει ακόμη πόσοι ήταν οι νεκροί αυτής της βίαιης καταστολής που υλοποιήθηκε από τους στρατιωτικούς αλλά και από τους εθελοντές κομμουνιστές που κατοικούσαν στην πόλη και ήταν οπλισμένοι με σιδηρολοστούς. Έτσι κι αλλιώς το Νορίλσκ ήταν απαγορευμένη πόλη. Ο Καρίλ Φερέ διαβάζει, για να μπει μέσα σε αυτές τις ιστορίες φρίκης, τις Ιστορίες από την Κολυμά του Βαρλάμ Σαλάμοφ αλλά και το βιβλίο του Βρετανού ταξιδιωτικού συγγραφέα Κόλιν Θέμπρον Στη Σιβηρία. Το γκουλάγκ του Νορίλσκ λειτουργούσε έως το 1956. Μετά η πόλη έγινε κανονική κοινότητα, αλλά εξακολουθούσε να είναι απαγορευμένη. Και σήμερα είναι απαγορευμένη. Για να την επισκεφτεί κανείς πρέπει να πάρει ειδική άδεια από τη FSB, δηλαδή την κρατική υπηρεσία ασφάλειας που διαδέχτηκε την KGB μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Με τέτοια άδεια, που την εξασφάλισαν άνθρωποι του εκδοτικού οίκου Paulsen με διασυνδέσεις στην περιοχή, έφτασε ο Καρίλ Φερέ στο Νορίλσκ. Την αίσθηση της απαγόρευσης επιτείνει η απομόνωση της πόλης. Συνδέεται με τον έξω κόσμο μόνο με αεροπλάνο. Δεν υπάρχουν ούτε σιδηροδρομικό δίκτυο ούτε αυτοκινητόδρομοι. Το αεροπορικό ταξίδι από τη Μόσχα διαρκεί πέντε ώρες και διασχίζει τέσσερις διαφορετικές ζώνες χρόνου. Ο Καρίλ Φερέ ταξίδεψε στο Νορίλσκ με το Τέρας, έναν μονόφθαλμο, αμπλαούμπλα, γυναικά, πότη Βρετόνο φίλο του. Το Τέρας είναι το μοντέλο για τον ήρωα του Φερέ, τον Μακ Κας, έναν μονόφθαλμο πρώην αστυνομικό που τον έχουμε συναντήσει σε ορισμένα από τα μυθιστορήματά του. Ανάμεσα σε αυτά είναι και το Ποτέ πια μόνος (εκδόσεις Άγρα), που είναι τοποθετημένο στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στην Αθήνα και στην Αστυπάλαια, όπου ο Μακ Κας αποκαλύπτει ένα κύκλωμα που διακινεί μετανάστες στο Αιγαίο. Στο Νορίλσκ όμως η αφήγηση του Καρίλ Φερέ, με τη βοήθεια του φίλου του, εξανθρωπίζει αυτή την απάνθρωπη πόλη. Στο μπαρ Ζαμπόι, όπου ο Καρίλ και το Τέρας ρουφάνε βότκα έως θανάτου, συχνάζουν τριαντάχρονοι μεταλλωρύχοι που μοιάζουν πενηντάρηδες και εικοσάχρονα κορίτσια που μοιάζουν σαραντάρες. Δουλεύουν στα ορυχεία, αλλά κατά βάθος είναι ποιητές, μουσικοί, σκιτσογράφοι, ζωγράφοι, ηθοποιοί, φωτογράφοι, ηχολήπτες. «Η τέχνη είναι χόμπι, όμως το ζούμε σε βάθος, ενώ το μοιραζόμαστε με τους άλλους. Είναι κυρίως αυτό το Νορίλσκ. Σε παρακαλώ, πες το αυτό στο βιβλίο σου. Πες τους ότι η πόλη μας αξίζει πολύ περισσότερο απ’ αυτό». Το βιβλίο είναι μεταφρασμένο θαυμάσια από την Αργυρώ Μακάρωφ, χαλκέντερη μεταφράστρια όλων των βιβλίων του Φερέ στα ελληνικά καθώς και όλων των βιβλίων του Ζορζ Σιμενόν. *Ο όρος εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1970 για να χαρακτηρίσει τη δημοσιογραφική έρευνα του Χάντερ Τόμπσον Hell’s Angels, όπου ο ήρωας είναι ο ίδιος ο δημοσιογράφος.

Βιβλίο

ΔΙΗΓΗΜΑ

caryl férey Νορίλσκ

Μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ Εκδόσεις Άγρα Σελ.: 184

απο toν niko μπακουνακη

LiFO 11.01.24

41

Βιβλίο

απο την τινα μανδηλαρα

ρεμόν κενό

Η πτήση του Ίκαρου Μτφρ.: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδόσεις Ύψιλον

Είναι συγκινητικός ο τρόπος που το ελληνικό αναγνωστικό κοινό έχει οικειοποιηθεί ήδη από τις πολύ δημοφιλείς Ασκήσεις Ύφους την πολυσχιδή προσωπικότητα του Ρεμόν Κενό με τη μαθηματική ευφυΐα, το αδάμαστο δηκτικό χιούμορ και την εντυπωσιακή ευρυμάθεια. Μοναδικός στυλίστας, ασκημένος φιλόσοφος –αγαπημένος μαθητής του σπουδαίου εγελιανού στοχαστή Αλεξάντρ Κοζέβ– και μοναδικός στη σκηνοθεσία των πάντοτε κινηματογραφικών στιγμιοτύπων που ανιχνεύονται στα βιβλία του, ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του κινήματος των OULIPO δεν έπαψε να επανεφεύρει τον εαυτό του μέσα από τα βιβλία του. Ειδικά στην Πτήση του Ίκαρου, που αποτελεί και το κύκνειο άσμα του, δίνει μαθήματα όσον αφορά την ευρηματικότητα και την άσκηση στο ύφος. Διαδραματίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα, την εποχή των εξεγέρσεων στο Παρίσι, οπότε ο πολιτισμός είχε αρχίσει να εξυμνεί διαφορετικές «ανακαλύψεις», από την ψυχανάλυση μέχρι το αυτοκίνητο, μάλιστα συνιστά ένα μυθιστόρημα μέσα στο μυθιστόρημα. Όλες οι περιγραφές αντιστοιχούν στις περιπέτειες του Ίκαρου –ο τίτλος είναι άκρως συμβολικός–, ο οποίος αποφασίζει να το σκάσει από τις σελίδες ενός βιβλίου που γράφει ο Ιμπέρ Λιμπέρ και να περιπλανηθεί στο Παρίσι, συγκεκριμένα στην περιοχή του Μονπαρνάς. Εκεί, ακολουθώντας τον τρόπο των καλλιτεχνών, πίνει αψέντι και φλερτάρει, καταλήγοντας να πιάσει δουλειά σε

ένα συνεργείο αυτοκινήτων. Όλα αυτά, βέβαια, συμβαίνουν μέσα από διάφορα ευτράπελα που δύσκολα μπορείς να διακρίνεις αν είναι φανταστικά ή προϊόντα μιας μυθοπλασίας που εμπνέεται από αληθοφανή περιστατικά. Εκτός από τα διαφορετικά γεγονότα, το βιβλίο συνδέει διαφορετικά αφηγηματικά είδη, από το θεατρικό έργο έως το αστυνομικό μυθιστόρημα, που καταλήγουν να γίνουν ένα ευρηματικό παιχνίδι, πάντα με τον πρωτότυπο τρόπο του Ρεμόν Κενό.

shelley read Θα γίνω ποτάμι

Μτφρ.: Ιλάειρα Διονυσοπούλου, εκδόσεις Μεταίχμιο

Ένα βιβλίο που αγάπησε πολύ το αμερικανικό κοινό, καθώς ο κόσμος της Ριντ μεταφέρει τον αναγνώστη σε ένα αρχέγονο τοπίο, στα μυστικά της φύσης που τείνουμε να ξεχάσουμε, στην αλήθεια που μας διδάσκουν τα άγρια βουνά και τα ποτάμια, απ’ όπου αφορμάται ο τίτλος. Κεντρική πρωταγωνίστρια η έφηβη Βικτόρια, μέσα από την οποία η συγγραφέας μάς οδηγεί στα αδάμαστα και ενίοτε αχαρτογράφητα μέρη του Κολοράντο της δεκαετίας του ’40, καταγράφοντας ταυτόχρονα την ανησυχία και τα βιώματά της και κάνοντάς μας να νιώσουμε την ίδια ταραχή με τη νεαρή, της οποίας η καρδιά χτυπάει δυνατά για τον νεαρό αυτόχθονα που γίνεται η πυξίδα της στον κόσμο. Στο επίκεντρο της πλοκής βρίσκεται ο ποταμός Γκάνισον, ο οποίος, εκτός από την ευεργετική του επιβολή, εμφανίζει και το καταστροφικό του μένος, με τα νερά του να πνίγουν

5 βιβλία που αξίζει να διαβάσουμε αυτό τον μήνα Μια επιλογή των καλύτερων τίτλων ξένης λογοτεχνίας από την πρόσφατη λογοτεχνική σοδειά. Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν

Shelley Read

την πόλη και να μένουν τελικά όρθιες μόνο οι ροδακινιές της οικογένειας της Βικτόρια, που πάντοτε αποτελούσαν σύμβολο και πηγή ελπίδας. Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της Ριντ, η οποία επίσης κατάγεται από το Κολοράντο, ζει στα Βραχώδη Όρη και είναι καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Western Colorado, όπου, εκτός από δημιουργική γραφή, διδάσκει περιβαλλοντικές σπουδές. Το Θα γίνω ποτάμι, που έχει μεταφραστεί ήδη σε τριάντα γλώσσες, είναι ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης και συνολικότερης μεταμόρφωσης σε εποχές που η φύση αξίζει να επανατοποθετηθεί, μετά την εποχή του γοτθικού μυθιστορήματος, στο επίκεντρο της αφήγησης και της προσοχής μας.

rόbεrτ pεν warrεν Αγριότοπος

Μτφρ.: Άννα Μαραγκάκη, εκδόσεις Πόλις

Είναι πολύ οικεία στον Ρόμπερτ Πεν Γουόρεν η εικόνα της άγριας Δύσης και η άλλη όψη της Αμερικής που συγκρότησε το σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό μόρφωμα της παγκόσμιας υπερδύναμης μέσα από απανωτές συγκρούσεις και εμφυλίους. Αν, λοιπόν, το εκπληκτικό Όλοι οι άνθρωποι του βασιλιά, που κυκλοφόρησε και πάλι από τις εκδόσεις Πόλις, μας έδειξε τι σημαίνει η ανάρρηση στις πρώτες τάξεις της πολιτικής ιεραρχίας, στο εσωτερικό της Αμερικής, μέσα από απανωτές εξαπατήσεις και ένα διαρκές καθεστώς ανηθικότητας, ο Αγριότοπος αποδεικνύει αυτό που λέει ο τίτλος του: ότι το περίοπτο κέντρο του κόσμου, που είναι η Νέα Υόρκη, υπήρξε ένα ατελείωτο σκηνικό συγκρούσεων και ρατσιστικών διωγμών. Μέσα από μια ζωντανή και διαγεύστατη γλώσσα που συνδέει με τον δικό της τρόπο την ποιητική πρόζα με τον ακραίο κυνισμό της πραγματικότητας ο Γουόρεν, ο οποίος, σημειωτέον, υπήρξε ένας από τους μεγάλους «δασκάλους» του Κόρμακ Μακάρθι, επανέρχεται στην οικεία σε αυτόν εποχή του Αμερικανικού Εμφυλίου. Είναι καλοκαίρι του 1863, όταν ο νεαρός Άνταμ Ρόζεντσβαϊγκ, γιος ενός ιδεολόγου που πολέμησε στους περίφημους δημοκρατικούς πολέμους του 1848, αποφασίζει να εγκαταλείψει το γκέτο της Βαυαρίας για να πολεμήσει στο πλευ-

Alasdair Gray

Ρεμόν Κενό

42

LiFO

11.01.24

ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ρό των Βορείων εναντίον των Νότιων. Μόνο που στην πορεία, ήδη από το ταξίδι του με το αγγλικής σημαίας ατμόπλοιο Ελβίρα, έχει να αντιμετωπίσει τον πιο σκληρό ρατσισμό που συνδέεται με το ότι, εκτός από Εβραίος, έχει ένα παραμορφωμένο πόδι, το οποίο δεν αργεί να τραβήξει την προσοχή και να γίνει αντικείμενο χλεύης. Δεν το βάζει κάτω και κατορθώνει τελικά να συμμετάσχει στον πόλεμο, αφού πρώτα περάσει από τις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης όπου μαίνεται ο ρατσιστικός πόλεμος: τα σώματα των μαύρων κρέμονται από τους φανοστάτες, φέρνοντας στον νου το «Strange Fruit» της Μπίλι Χόλιντεϊ. Το μεγάλο ερώτημα που βασανίζει, όπως πάντα, τον συγγραφέα, είναι αν ο πρωταγωνιστής του θα καταφέρει, σε αυτό το σκληρό περιβάλλον, να διατηρήσει ζωντανό τον ιδεαλισμό του και αν τελικά η ανθρώπινη εμπειρία εξαντλείται στον ρεαλισμό ή μπορεί να μεταστοιχειωθεί σε κάτι ανώτερο.

Κέρι σε πορνεία του περιθωριακού Παρισιού αλλά και σε καταγώγια της Αλεξάνδρειας. Η επιστολή της Μπέλα, που περιλαμβάνεται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, είναι σταθμός στη γυναικεία χειραφέτηση αλλά και τον λογοτεχνικό πειραματισμό καθώς καταργεί ακόμα και τη δύναμη του αφηγητή που θέλησε να τη μετατρέψει σε μοναδική του μούσα. Ο συγγραφέας εντάσσει την επιστολή στο μυθιστόρημα ως «τυχαία» ανακάλυψη στο πλαίσιο μιας αρχειακής εκκαθάρισης, καθιστώντας την ουσιαστικό εύρημα με το οποίο μετατρέπει την Μπέλα από αντικείμενο του πόθου στο κατεξοχήν υποκείμενο της αφήγησης. Το βιβλίο, που κυκλοφορούσε παλιότερα από τη Νεφέλη αλλά ήταν για χρόνια εξαντλημένο, συνιστά ένα από τα σπουδαιότερα αφηγήματα της σκωτσέζικης λογοτεχνίας, που με τη φαντασία του Λάνθιμου απέκτησε καθολικές, διαχρονικές διαστάσεις.

alasdair gray

Μτφρ.: Γιάννης Στρίγκος, εκδόσεις Πατάκη

Poor Things-Χαμένα Κορμιά Μτφρ.: Δημήτρης Βαρδουλάκης, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα

Από το αρχέγονο πρόβλημα της ελευθερίας της βούλησης μέχρι την αδηφάγο περιέργεια των επιστημών και από τα ρομαντικά τοπία της Γλασκώβης μέχρι τα κορυφαία κέντρα του κοσμοπολιτισμού του 19ου αιώνα κυμαίνεται η θεματολογία του συναρπαστικού βιβλίου του συγγραφέα και εικαστικού Γκρέι. Γράφοντας ένα πολυεπίπεδο, μεταμοντέρνο αλλά ταυτόχρονα κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα που συνδυάζει διαφορετικά αφηγηματικά είδη και αναβιώνει μια διεστραμμένη εκδοχή της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων με βάση την ιστορία του Φρανκενστάιν, ο Γκρέι μιλάει τόσο για την αξία των επιλογών και για την αποθέωση της γυναίκας όσο και για τον δυτικό ιμπεριαλισμό πολύ πριν γίνουν της μόδας οι αποικιοκρατικές σπουδές. Η Μπέλα Μπάξτερ δεν παύει να αναζητά μέχρι τέλος την ταυτότητά της, αλλάζοντας τόπους και πόθους και πηγαίνοντας από το εργαστήρι του δημιουργού της Θεόνικου Μπάξτερ και του διαρκώς ερωτευμένου μαζί της δόκτορος Άρτσιμπαλντ Μακ-

γιασμίνα χάντρα

Για την αγάπη της Έλενας Το χωριό τους θα μπορούσε να λέγεται Νεκροταφείο των Ζωντανών, «έτσι όπως οι τρώγλες μας έμοιαζαν με τάφους κι οι γείτονές μας με φαντάσματα» σε ένα από τα αντιπροσωπευτικά μέρη της πολιτείας Τσιουάουα στο Μεξικό, όπου, δίπλα στα πιο σκληρά περιστατικά, θα ανθήσει η αγάπη που τρέφουν από μικροί ο ένας για τον άλλον η Έλενα και ο Ντιέγκο. «Στο Χουάρες πεθαίνεις επειδή έχεις ζήσει», γράφει με παραστατικότητα, αφηγούμενος σε πρώτο πρόσωπο τα γεγονότα ο Ντιέγκο, για το αποκομμένο από τον πολιτισμό χωριό όπου μεγαλώνει μαζί με την Έλενα, η οποία «ενσάρκωνε τη θεία Χάρη που σε έκανε να αντέχεις όλη τη μιζέρια του κόσμου». Μέχρι που εκείνη πέφτει θύμα βιασμού μπροστά στα μάτια του κι έτσι η τελευταία χαραμάδα αγάπης και αθωότητας γίνεται συντρίμμια. Βάζει σκοπό στη ζωή του να βρει τη χαμένη του αγάπη, η οποία, ύστερα από το τρομακτικό αυτό γεγονός, εγκατέλειψε το χωριό. Πόσο εύκολο είναι, όμως, σε ένα άγριο περιβάλλον όπου κυριαρχούν τα παιχνίδια εξουσίας των καρτέλ, η φτώχεια και ο θάνατος να βρεις μια χαμένη αγάπη; Πρόκειται για μια πραγματική ιστορία, την οποία μεταγράφει λογοτεχνικά πάντα με τον δικό του παραστατικό τρόπο ο Γιασμίνα Χάντρα, ο οποίος μας έχει χαρίσει μερικά από τα πιο όμορφα ρεαλιστικά μυθιστορήματα.

Γιασμίνα Χάντρα

LiFO 11.01.24

43

PERSONAL SHOPPER ò

î

Swatch

CYCLADIC SHOP

Ρολόι Dragon In Waves SO28Z125.

Γούρι για το 2024, σχέδιο της Μαρίας Αποστολοπούλου.

Στα καταστήματα Swatch και στο www.swatch.com

www.cycladic.gr/shop

ñ

ò

adidas

FUNKY BUDDHA Ανδρική μπλούζα πλεκτή με ψηλό λαιμό. www.funky-buddha.com

Γυναικεία παπούτσια Gazelle Bold. www.adidas.gr

î

Eastpak Γυναικεία τσάντα ώμου Eastpack Charlie ροζ. Σε επιλεγμένα καταστήματα

ñ

REEBOK Γυναικείο μπουφάν πουπουλένιο σε ροζ απόχρωση. www.reebok.eu

ô

Converse Γυναικείο παπούτσι Run Star Motion CX. Διαθέσιμο σε επιλεγμένα καταστήματα

ò

Under Armour Γυναικείο κολάν, Train CW Leg Novelty. Διαθέσιμο στα καταστήματα Under Armour Brand Houses

44

LiFO

11.01.24

ΈΧΕΙΣ ΓΟΎΣΤΟ Lexy Plus size model και ιδιοκτήτρια του πρώτου plus size πρακτορείου στην Ελλάδα

Αυτό που φοράς τώρα σε τι mood σε βάζει; Το ρούχο μου είναι κάτι που φαντάζομαι ότι θα φορούσε η Doja Cat και θέλω να χορέψω το «Paint the town red» που μου έχει κολλήσει από τότε που έγινε release.

Aν μπορούσες να αλλάξεις τη δική σου ντουλάπα με κάποιου άλλου, ποιο πρόσωπο θα διάλεγες; Ιδανικά, αν χωρούσα στα ρούχα της, θα διαλεγα την @_magda__ γιατί λατρεύω τα χρώματα και τους περίεργους συνδυασμούς που κάνει. Ρεαλιστικά, θα διάλεγα τη @vivianhoorn επειδή είναι η πιο stylish plus size influencer που έχω δει.

Τι φοράς και πόσο κοστίζει; Ας τα πάρουμε από πάνω προς τα κάτω! Ένα μοβ καπέλο Stussy (€60) –οι λευκές σατέν κορδέλες για τα μαλλιά κοστίζουν 1 ευρώ και είναι από μαγαζάκι της Ναυαρίνου–, μια ροζ μακρυμάνικη μπλούζα με τύπωμα Jacquemus (€130), καρό φούστα thrifted και μια ζώνη με χρωματιστές χάντρες, vintage, που βρήκα σε ντουλάπα της μαμάς μου. Η baby blue τσάντα είναι Gucci και κοστίζει 350 ευρώ. Τέλος, οι χνουδωτές μπεζ μπότες είναι H&M και κάνουν 50 ευρώ. Πού πας τώρα; Να αράξω με τους φίλους μου, που με φιλοξενούν, στη γειτονιά τους στα Εξάρχεια. @lexyscissors Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο lifo.gr.

από τη μίνα καλογερά

φωτο: παρισ ταβιτιαν

Τι έχεις στις τσέπες σου ή στο τσαντάκι σου; Στο τσαντάκι μου κουβαλάω μια βεντάλια ή, όπως αγαπάει η γιαγιά μου να το λέει, «το φυσερό», ένα lip gloss, ένα scrunchie, γυαλιά ηλίου, κινητό, AirPods και κλειδιά.

LiFO 11.01.24

45