در موسیقی کنونی و غلبه شهرت خواننده یا آوازه خوان بر دیگر عناصر اثر هنری را نفی می کند. موسیقی بدیل ،توده های طرفدار و جهان جدیدی را ایجاد کرده است و صدا و روح خودرا به شیوه های مختلف منتقل می کند؛ از جمله در میدان های محله های فقیر نشنی شهرها؛ همانند کاری که گروه «هنر میدان» انجام می دهد .وهمان گونه که از نامش پیداست برنامه های خ��ودرا در خیابان عابدین قاهره عرضه می کند. دیگر گروه های این نوع موسیقی ،شیوه های دیگری را برای عرضه هنر نوین خود در مکان های سنتی پایتخت مصر پیدا کرده اند؛ همانند «کاخ شاهزاده طاز»« ،قلعه صالح الدین»« ، خانه سناری» و نظایر آنها .نیز کانون های فرهنگی مستقلی ایجاد شده اند که در گسترش این نوع موسیقی مشارکت می کنند ،مثل کانون های «رب��ع»« ،پیاده رو» « ،اضافه کن» و» دروازه .»1718 ممدوح قاضی در باره کانون خود که «تئاتر ضمه» نام دارد
17
می گوید « :این مرکز پس از آشنایی با شماری از گروه های موسیقی محلی مثل گروه طنبور از شهر پورت سعید وگروه ران�گ��و از س��ودان و دیگر گ��روه ه��ای موسیقی ،افتتاح شد. این گ��روه ها و دیگر گ��روه های مشابه ،بنیاد تئاتر ضمه – وابسته به کانون – را تشکیل می دهند .کنسرت های موسیقی در اینجا ب��رگ��زار می ش��ود و ح��دود 12گ��روه درای��ن کانون، موسیقی خود را عرضه می کنند». م�م��دوح ق��ارض��ی م��ی اف��زای��د :ای��ن گ��روه ه��ا ،ن��وع شنوندگان را به میزان فراوانی تغییر داده اس��ت ،به گونه ای که مورد پسند آنان قرار گرفته و به جای جای جهان سفر کرده اند؛ از استرالیا و نیوزلند ت��ا بسیاری از کشورهای اروپ��ای��ی. وی اشاره کرد که « این گروه ها و موسیقی بدیل بر کمک های مالی خارجی متکی نیست بلکه بر در آمد ناشی از این سفرها و کنسرت های داخلی اتکا دارد و نیروی خود را از توده های طرفدار خود می گیرد .لذا می بینیم که از قدرت و صدای ویژه ای برخوردار هستند و امیدواریم موفقیت های بیشتری به دست آورند».
العدد 1634مارس (آذار) 2017/ 03 / 6
گسترش «موسیقی بدیل» در جهان عرب قاهره :امنیه عادل در مرکز ق��اه��ره ،تئاتری به ن��ام « تئاتر ضمه» وج��ود دارد. دسترسی ب��ه ای��ن تئاتر ب��رای شنیدن ن��وع��ی موسیقی غیر س�ن�ت��ی ب��ه ن ��ام «م��وس�ی�ق��ی ب��دی��ل» آس� ��ان اس� ��ت .در گ��ذش�ت��ه، نخبگان به دنبال انواع موسیقی ملهم از گذشته یا برگرفته از شلوغی زندگی م��درن بودند .ام��ا در ای��ن روزه��ا ،آن گونه که ممدوح قاضی مدیر کانون موسیقی محلی مصطبه می گوید ،موسیقی بدیل ،توده های گسترده ای را به خود جذب کرده است. موضوع به مصر محدود نمی شود بلکه گروه های موسیقی بسیاری در جهان عرب وجود دارند که یادآور انواع موسیقی نوینی هستند که در گذشته در اروپا پدیدار شدند و بعدها موازنه سنتی را بر هم زدند. اخیرا امیرنشنی دب��ی ،میزبان جشنواره موسیقی بدیل عربی «وصله» بود که شمار بسیاری از مردم آن را نوعی ب��زرگ��داش��ت ه�ن��ره��ای م��وس�ی�ق��ی ن��وی��ن دان�س�ت�ن��د ک��ه یکی از اب�ع��اد موسیقی معاصر ش��ده اس��ت .اهتمام آش�ک��ار به این موسیقی ،پنهان نمانده است ،همانند «جشنواره بنی املللی موسیقی بدیل در کارتاژ (تونس)» و نیز جشنواره موسیقی بدیل عربی «دم -تک» که در ام��ان پایتخت اردن برگزار می شود. این نوع از موسیقی که به موسیقی Undergroundمعروف است نمایانگر دنیای ویژه و تجربه بی نظیری است که توده ها آن را جایگزین نوع سنتی نموده اند .اینان به دنبال موسیقی نوینی هستند و شیفته قالب های موسیقی و آواز نیستند، به ویژه که موضوع های آوازهای رایج کالسیک کسل کننده و اغلب محدود به عشق و هجران هستند. از زمان انقالب 2011مصر ،شماری از گروه های موسیقی پدیدار شدند که سعی کردند موسیقی و آوازه��ای متفاوتی را عرضه کنند .این موسیقی و آواز با مسایل روزانه زندگی
جدید و از جمله با پیچیدگی ها و نگرانی ها و واژه های الهام آمیز در ه��م آمیخته و ب��ه موسیقی کوچه و خیابان نزدیک است اما دارای ویژگی های سنتی هم هست .این حالت باعث می شود تا در عصیان خویش با مزاج عمومی بسیاری از کشورهای عربی و بیگانگان کشورهای دیگر ارتباط برقرار کنند. برخی گ��روه هایی که اخیرا به سبب عرضه موسیقی بدیل معروف شده اند عبارتند از گروه «هوس» و «مسیر اجباری» در قاهره« ،ج��دل» و «ات��وب��ان» در ام��ان پایتخت اردن « ،طرح ش�ب��ان��ه» در ب�ی��روت و دی�گ��ر گ��روه ه��ای��ی ک��ه در دن�ی��ای گوش فرادادن به موسیقی در جهان عرب ،جهش ایجاد کرده اند. با این همه ،موسیقی بدیل با استفاده از سازهای موسیقی عربی و بهره برداری از آن در پخش آواز ،با میراث فرهنگی عرب و بیان آن پیوند می یابد. نیز گروه هایی هستند که از میراث فرهنگی ،به عنوان سپهری برای ابراز وجود استفاده می کنند ،همانند گروه موسیقی « طنبور». گاهی نیز موسیقی سنتی را با سازهای دیگری می آمیزند، نظیر گروه Egyptian projectکه یک گروه مصری فرانسوی است و میراث فرهنگی مصر و شعر عربی را با آهنگ های عربی همراه با سازهای غربی عرضه می کند .این امر ،گستره توده های شنونده این گروه را وسعت بخشیده است. ممدوح قاضی در یک تجربه ویژه به تجربه موسیقی بدیلی اشاره می کند که در میان شنوندگان مصری ،عرب و خارجی ب��ه موفقیت چشمگیری دس��ت یافته اس��ت ،زی��را ب��ر مبنای موسیقی سنتی و همگونی با غرب نبوده بلکه بیانگر چهره جهان عرب بوده و ویژگی های موسیقی محلی را رونمایی کرده است. دنیای موسیقی بدیل به همگان فرصت می ده��د تا ستاره مجلس باشند .همه اف��راد ای��ن گ��روه ه��ا م��ی توانند ب��ر روی صحنه حاضر و ظاهرشوند و این ،ماهیت تک ستاره ای رایج
16
العدد 1634مارس (آذار) 2017/ 03 / 6
15
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
کمبود آب چالش پیش روی کودکان آینده جنوبی بسیار وخیم است و میلیونها نفر مجبور هستند برای رسیدن به منابع آب سالم مسافتهای طوالنی طی ک��رده و ساعات زی��ادی از روز را به ای��ن ک��ار اختصاص دهند. بخشهایی از نیجریه ،سومالی و یمن نیز از مناطقی هستند که خشکسالی وضعیت بسیار دشواری را برای ساکنان آنان به وجود آورده است. این در حالی است که به گ��زارش یونیسف ۵۳۹میلیون کودک در جهان در مناطقی زندگی میکنند که خطر سیل ناگهانی بسیار باال است. بخشهای زی��ادی از خاورمیانه و ای��ران نیز دوره شدید خشکسالی را تجربه میکنند. در گ��زارش��ی در س ��ال ۱۳۹۳از س ��وی «م�ج�م��ع جهانی تغییرات آب و هوا» به ۳۷میلیون شهروند ایرانی هشدار داده شده بود که محدودیتهای آبی نه تنها ساکنان تهران، که شهروندان اراک ،اصفهان ،شیراز ،قزوین ،قم ،کرج، کرمان ،مشهد ،همدان و یزد ،را نیز در برمیگیرد. در پیامی که ب��ان کی م��ون دبیر کل سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی آب منتشر کرد ،آم��ده است در روزگار ما حدود 700میلون نفر در نزدیک به 43کشور جهان از کمبود آب و پیامدهای ناشی از آن رنج می برند و ای��ن رق��م ممکن اس��ت تا س��ال 2025به 3میلیارد نفر افزایش یابد. دو سال پیش سازمان حفاظت محیط زیست ای��ران نیز گفته بود خشکسالی تا ۳۵سال آینده ۱۱برابر خواهد شد.
با فرارسیدن روز جهانی آب ،صندوق کودکان سازمان ملل ،یونیسف ،در گزارش تازهای هشدار داد که با روند کنونی ،تا سال ۲۰۴۰میالدی یکچهارم کودکان جهان با کمبود آب مواجه شده و بسیاری جان خود را به خاطر این کمبود از دست خواهند داد. مدیر کل یونیسف دربیانیه ای اعالم کرد در بسیاری از مناطق جهان زن��ان و ک��ودک��ان ب��رای تهیه آب م��ورد نیاز خانواده برای اشامیدن آشپزی و حمام کردن باید مسافت های طوالنی را طی کنند. درای��ن بیانیه ،آمده است بر اساس امار و ارق��ام از سال 19900ت��ا کنون ح��دود ی��ک میلیارد و دوی�س��ت میلیون نفر از ساکنان مناطق مختلف جهان ب��ه آب بهداشتی و سالم دسترسی پیدا کرده اند بااین حال هر ساله آب غیربهداشتی و نبود امکانات بهداشتی اولیه موجب مرگ و میر یک میلیون و پانصد ه��زار ک��ودک زیر 5سال در جهان می شود که بیشتر آنها بر اثر ابتال به بیماری های گوارشی به ویژه اسهال جان خود را از دست می دهند. دسترسی به آب سالم آشامیدنی روز به روز برای سالمت کودکان در جهان اهمیت و ضرورت بیشتری پیدا می کند. به گزارش شورای جهانی آب ،امروزه در حدود ۱۲درصد از جمعیت جهان به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و بیماریهای مرتبط با آب ساالنه مرگ سه و نیم میلیون نفر را رقم میزند. این تعداد از مجموع مرگومیرها بر اثر ایدز و تصادفات رانندگی بیشتر است. گ��زارش یونیسف همچننی تأکید میکند که هماینک در آف��ری�ق��ا ۳۱۹میلیون ن�ف��ر ،یعنی ۳۲درص��د از جمعیت کشورهای واق��ع در جنوب صحرای ب��زرگ آفریقا به آب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دسامبر سال 1992با تصویب قطعنامه ای 22 ،مارس هر سال را روز جهانی آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند. بنا بر این گزارش ،وضعیت دسترسی به آب در سودان اعالم کرد. 14
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
دونالد ترامپ در ماه فوریه ضوابط جدید شرکت های نفت و گاز را در دفتر خود در کاخ سفید امضا کرد. (گتی)
نفت در منطقه حفاظت شده آالسکا منطقه حفاظت شده آالسکا منطقه پهناوری در شمال شرق آالسکا و دقیقا در شرق خلیج پرودهو است .این منطقه پناهگاه طبیعی حیات وحش و دارای تنوع زیستی است اما همچننی گفته می شود که دارای ذخایر نفت و گاز است .منطقه حفاظت شده آالسکا ،همواره ،محل اختالف حزب دموکرات و جمهوری بوده است .از نظر دموکرات ها ،این منطقه نیاز به محافظت داشته و نباید به شرکت های نفت و گاز اجازه استخراج نفت وگاز داده شود .در مقابل ،جمهوری خواهان به دنبال باز شدن درهای این منطقه برای عملیات حفاری هستند و این همان هدف مورد نظر دولت جدید آمریکا است .برنامه ترامپ در بخش انرژی بر رفع بیشتر محدودیت های غیرقابل توجیه در مناطق اط��راف ساحل جنوب شرقی اقیانوس اطلس تاکید می کند .ترامپ تصمیم اوباما رئیس جمهور سابق مبنی بر ممنوعیت حفاری در آالسکا را «از بنی بردن فرصت های شغلی» خواند.
موضع پادشاهی عربستان سعودی درباره رویکرد تازه آمریکا در بخش انرژی برنامه های ترامپ در خصوص سوخت های فسیلی (نفت و گاز) از نظر پادشاهی عربستان سعودی رویکرد مناسبی به شمار می رود؛ به ویژه از این لحاظ که دولت جدید آمریکا هیچ اعتقادی به شعارهای گروه
13
های فشار افراطی در سازمان های محیط زیست ندارد .به گفته این گروه ها نفت باید در زیر زمنی بماند. برنامه نخست انرژی ترامپ ،همچننی ،از اهمیت پادشاهی عربستان سعودی به عنوان رهبر کشورهای خلیج عربی نفت خیز و متحد استراتژیک اصلی آمریکا در بخش امنیت انرژی و مبارزه با تروریسم یاد می کند .گفتنی است پادشاهی عربستان سعودی یکی از پنج کشور بزرگ صادرکننده نفت به آمریکا به شمار می رود .عربستان س�ع��ودی دوم�ی�ن و ک��ان��ادا ب��زرگ ت��ری��ن ص��ادرک�ن�ن��ده نفت ب��ه آمریکا هستند .طبق داده های اداره اطالعات انرژی آمریکا در سال 2015 میالدی ،عربستان سعودی بزرگ ترین تولید کننده نفت خاورمیانه بوده است .سهم این کشور از بازار نفت 11درصد بوده است. عربستان س�ع��ودی ،همچننی ،سرمایه گ��ذاری ه��ای عظیمی در عملیات پاالیشگاهی (تصفیه و پاالیش) انجام داده است .وزیر ان��رژی و صنایع و ثروت های معدنی در مصاحبه ای مطبوعاتی تصریح کرد «عربستان، احتماال ،سرمایه گذاری های بیشتری در بخش پاالیشگاهی آمریکا انجام می دهد .این امر ،رویکردی برای تامنی کاالی نفت است ».عربستان سعودی همانند بقیه کشورهای جامعه جهانی نگرانی هایی در خصوص پرونده تغییرات آب و هوا دارد و توافق نامه تاریخی آب و هوایی پاریس را امضا نموده است. * گفتنی است پادشاهی عربستان سعودی به اقدامات خود در راستای عمل به تعهدات ملی که توافق نامه پاریس بر آن تاکید کرده ادامه می دهد.
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
ترامپ و سیاست های انرژی آمریکا وعده های ترامپ برای رفع محدودیت های تولید نفت و گاز مقصود از رفع مقررات تنظیمی در سیاست های رئیس جمهوری آمریکا چیست؟ جده – ایمان امان *
است .ضوابط یاد شده شامل مقررات آژانس حفاظت از محیط زیست در آمریکا در خصوص کاهش گاز متان تولید شده بر اثر حفاری و استخراج نفت است .این ضوابط اثرات منفی بر سرمایه گذاری در این بخش دارند. رف��ع م�ح��دودی��ت ه��ای ح�ف��اری در زم�ین ه��ای تحت قلمرو آمریکا همچون مناطقی در خلیج مکزیک و آالسکا در قطب شمال. ترامپ دستور ادام��ه ساخت دو خط لوله «کیستون ایکس ال» و «داکوتا» را به منظور تقویت امنیت انرژی و ایجاد فرصت های شغلی برای مردم آمریکا صادر کرد.
حوزه انرژی آمریکا دستخوش تغییراتی در برخی از ساختارهای مرتبط با مقررات زیست محیطی و مدیریت کالن انرژی خواهد شد كه انرژی های فسیلی و هسته ای و تجدید پذیر را در برمی گیرد. به دنبال رفع مقررات تنظیمی در حوزه صنایع ،حاال ،بخش سرمایه گذاری نفت و گاز آمریکا به ویژه تولید کنندگان شیل اویل (نفت شیل) و نفت می توانند نفس راحتی بکشند .طرح انرژی پاک اوباما رئیس جمهور سابق هم متوقف می شود و فعالیت سازمان های دیگری همچون آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا و حتی اصالحات معمول در قانون هوای پاک آمریکا نخستنی برنامه آمریکا در بخش انرژی در سال 1990میالدی مورد بازنگری قرار می گیرند. سیاست های انرژی دولت جدید آمریکا مبتنی بر کاهش هزینه انرژی برای مردم آمریکا و بیشترین استفاده ممکن از منابع آمریکا و عدم برنامه های ترامپ وابستگی به نفت کشورهای دیگر است .پرزیدنت ترامپ ،همچننی، ترامپ حقایق علمی در ارتباط با تغییرات آب و هوا را جعلی می خواند و وعده لغو کلیه محدودیت های اعمال شده بر تولید نفت و گاز و نیز می گوید این موضوع توسط «چینی ها» ابداع شده و هدف آن ،تضعیف سیاست های زیانبار در بخش انرژی آمریکا را داده است؛ سیاست رقابت پذیری در بخش صنعتی آمریکا است .از این رو ،انتظار می رود هایی همچون برنامه هوای پاک که در دوره ریاست جمهوری اوباما ترامپ کلیه دس�ت��اورده��ای دوران ریاست جمهوری اوب��ام��ا در خصوص اج��را ش��د .نخستنی برنامه رئیس جمهور آمریکا در بخش ان��رژی رعایت معیارهایی ب��رای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای از جمله دی چننی استدالل می کند که رفع محدودیت ها بر صنایع نفت منجر به اکسید کربن تولید شده بر اثر تولید نفت را به باد بدهد. افزایش بیش از 30میلیاردی دستمزدها در عرض هفت سال آینده ترامپ در حوزه انرژی برنامه هایی دارد .هدف از این برنامه ها این است خواهد شد .این برنامه ،همچننی ،درصدد ایجاد تحولی در تولید نفت که آمریکا در زمینه انرژی به استقالل برسد و کلیه محدودیت های اعمال شیل و گ��از و استفاده از ان��رژی ه��ای عظیم بومی اس��ت؛ ای��ن ان��رژی شده بر این بخش رفع شود .این سیاست ها زمینه ساز دستیابی به هدف ها به دلیل محدودیت های اعمال شده بر صنایع مورد بهره برداری نهایی یعنی ایجاد فرصت های شغلی در کلیه بخش های تولید انرژی و قرار نگرفته اند و در زیر زمنی های تحت قلمروی نظام فدرالی قرار کاهش وابستگی آمریکا به نفت وارداتی هستند .البته ،ترامپ در این راستا ،دارن��د .برنامه ای ه��م ب��رای توسعه ف�ن��اوری ه��ای زغ��ال سنگ پ��اک و مطالبات زیست محیطی را کم اهمیت نمی داند؛ البته آن دسته از خواسته افزایش تولید انرژی بومی در دستور کار خواهد بود .این برنامه در های معقولی که در تعارض با کاهش یا توقف تولید سوخت های فسیلی راستای رسیدن آمریکا به استقالل در زمینه انرژی قلمداد می شود. نباشند .ترامپ ،همچننی به دنبال حمایت از کلیه انواع انرژی بوده و بازار همزمان با این برنامه ها آمریکا با کشورهای متحد خود در خلیج آزاد هم باید از دو عامل کیفیت برتر و رقابت پذیری به عنوان معیارهای عربی همکاری و به گسترش رواب��ط دو جانبه بخش ان��رژی خواهد منابع انرژی پیروی کند .لغو محدودیت ها و مقررات تنظیمی صنایع نفت پرداخت .همچننی ،در سیاست های تازه آمریکا این نکته مورد توجه آمریکا از برنامه های دیگر ترامپ در این بخش به شمار می روند. قرار گرفته که رسیدن به اه��داف مورد نظر در بخش ان��رژی تنها با مدیریت مسئولیت پذیر زیست محیطی –چه در بخش حمایت از هوای پاک یا آب پاک یا حفظ منابع طبیعی در آمریکا -امکانپذیر است .اهداف سیاست تازه آمریکا در بخش انرژی مورد نظر در نخستنی برنامه انرژی ،تامنی آینده روشن تر با بهره عدم پایبندی به ضوابطی که صنعت سوخت های فسیلی (نفت و گاز و گیری از سیاست های مبتنی بر تشویق اقتصاد و فراهم کردن امنیت زغ��ال سنگ) را محدود می کند .این هم یکی دیگر از برنامه های ترامپ و حمایت از بهداشت عمومی است.
12
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
گیسوی عزیزم آرام آرام به خاموشی گرایید» . نازننی زاغری به اجبار نیروهای ایران یکسال است که از همسرش دور اس��ت و ام�ک��ان دی��دن وی را ن ��دارد ،او از یکسال گذشته از همسرش سوال می کند «نمیدانم که چقدر تغییر کردهای .راستی آدم در یکسال چقدر تغییر میکند؟ حتی صدایت را نیز بدون حضور شخص سومی نشنیدهام ،ه��رب��ار ک��ه ب��ا ه��م صحبت کردهایم تنها اشک ریختهام و التماس کردهام که مرا به خانهام بازگردانی .بیعدالتی نهفته در این لحظات با هیچ واژهای قابل توصیف نیست ،چه روزهای سختی را پشت سر گذاشتهایم و چقدر از ه��م دور بودهایم ام��ا عشقمان عمیقتر از قبل شد .من بدون تو ۳۸ساله شدم و تو در نبود م��ن ۴۲ساله و گیسوی عزیزمان ب��دون ه��ر دوی 11
م��ا ۲س��ال��ه ش��د .خیلی سخت اس��ت ک��ه فقط دو سالت ب��اش��د و زن��دگ��ی چ�ن�ین ت�ج��رب��ه س�خ��ت و ب��زرگ��ی را بر شانههای کوچکت بگذارد .تو به همه کسانی که به ما عشق میورزند و قصه قلبهایمان را دنبال میکنند وعده میدهی که سر انجام روزی خواهد رسید که شکوفههای آزادی بر نهال بادامی که در باغچه عشقمان کاشتهایم جوانه خواهد زد» . نازننی زاغ��ری تنها یکسال از محکومیتش را در زن ��دان ه��ای ای ��ران گ��ذران��ده اس��ت و ب��ر طبق حکم دادگاهی که بدون هیچ دلیل و مدرکی او را زندانی کرده ،باید چهار سال دیگر را نیز در زندان و دور از دختر و همسرش بگذراند.
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
آن سالها قصد داشتم از کشورم به تو و خانوادهات بشناسانم» . ن��ازن�ین زاغ��ری کارمند خیریه ای در بریتانیا ب��ود ،اما سپاه پاسداران ایران بدون ارائه هیچ مدرکی به او اتهام جاسوسی زده است و وی در دادگاه ایران به پنج سال حبس محکوم شده است. او 9ماه اول دوران بازداشتش را در سلول های انفرادی گذرانده است «روزهایی را پشت سر گذاشتم که باور داش�ت��م دی�گ��ر هیچگاه ت��و (ه�م�س��رش) را ن�خ��واه��م دی��د. ه��ر روز و ه��ر لحظه بیشتر در اقیانوسی از ت��ردی��د و بالتکلیفی ،ت ��رس ،ت�ه��دی��د و تنهایی و بیشتر از همه بیاعتمادی فرو میرفتم .زندگی در رؤیاهایم در برابر چشمانم مانند پرده سینما بهسرعت میگذشتند و من تماشاچی آن بودم» . وی به همسرش می گوید «شیونهایم در آن سلول تنگ و کوچک و سرد و خاکستری شنیده نمیشد .ضجههای مادرانهام را در فراغ کودک ۲سالهام و آغوش تهی از بوی او را هیچکس نمیدید .من در تالطم امواج خروشان سنگدلی و بیعدالتی غوطهور ب��ودم .ی��ارای نجاتم نبود و کسی نیز ب��رای نجاتم نمیآمد .چ��ه شبها ک��ه گمان میکردم طلوع خورشید را نخواهم دید اگر چه نور طبیعی خورشید اساسًا به سلول راه نداشت و زم��ان در خأل طوالنیای فرو رفته بود .آن زمان در خلوت و تنهایی خود به درک بهتر و عمیقتری از میزان دردی که یک انسان میتواند متحمل شود رسیدم» . او در بخشی از نامه خ��ود درد و رن��ج زن��دان را با درد زایمان مقایسه می کند و می نویسد «شب پیش از تولد گیسویمان ،زمانی که با درد زایمان دست و پنجه نرم میکردم ت� ّ�ص��ور میکردم از ش��دت درد میمیرم و روی م��اه دخترکمان را هرگز نمیبینم .گمان میکردم هیچ دردی باالتر از زایمان نبوده و نیست .در سلول انفرادی لحظهای رسید که دریافتم مرحلهای از درد را پیش از آن تحمل نکرده بودم ،دردی که هزاران مرتبه دردناکتر، زجرآورتر و طوالنیتر از درد زایمان بود و البته پایان خوشی نیز در پی نداشت». نازننی در نامه اش توصیف می کند که برای مقابله با دردی که با بی عدالتی به او تحمیل شده ،مجبور به خیال پ��ردازی شده است و در خیالش بازگشت به خانه اش در لندن را تصور می کرده است .او می گوید « روزی را تصور کردم که پرواز در فرودگاهی در لندن به زمنی مینشیند و من گیسو را میبینم که برای دیدن تو سر از پا نمیشناسد .در رؤیاهایم تو را میدیدم که زانو بر زمنی زدهای آغوشت را گشوده و گیسو را که با اشتیاق به سویت میدود در آغوش گرفتهای .برای من همنی بس
که از دور نظارهگر این زیباترین و جاودانهترین لحظه دیدار باشم و باز خیال میکردم در خانهمان برای تولد ۲سالگی گیسویم دور هم جمع شدهایم تا تولدش را جشن بگیریم». وی م��ی ن��وی�س��د«اف�س��وس از آن روز ۹م��اه م�ی�گ��ذرد و ه�م�چ�ن��ان آن ت�ص��ور رؤی��ای��ی ب�ی��ش ن�ی�س��ت .ح�ت��ی ب��رای هفتمنی سالگرد ازدواجمان هم در خیالم کنار هم بودیم. خیالی که هرگز به حقیقت نپیوست بلکه تبدیل شد به روزی که در دادگ��اه حاضر ش��وم س��رخ��ورده از تحقق نیافنت رؤیاها در پی وعدههای بیاساس زمانی رسید که خیالپردازی و عواطفم در سقوطی آزاد توانم را برای امید به آزادی یک سر از من گرفت و کور سوی امید در انتهای این مسیر سخت و ناهموار برای رسیدن به تو و
10
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
نازننی زاغری و دختر خردسالش
روزهای بزرگ شدن دخترمان را از هر دویمان گرفت. مرا به انجام کاری که مرتکب نشده بودم متهم کرد و در کمال ناباوری تحمل پنج سال حبس را برایم رقم زد که قرار است آن را به دور از تو و گیسوی عزیزمان بگذرانم». او به همسرش ی��ادآوری کرده «یادت میآید روزی که به تو قول دادم بچهها را برداریم و چند سالی برای بیشتر آش�ن��ا ش��دن آن�ه��ا ب��ا ک �ش��وری ک��ه در آن ب��ه دن�ی��ا آم ��ده و بزرگ شدهام ساکن تهران شویم .بگذار حرفم را پس بگیرم .بهخاطر داری زمانی را که به کشورم میبالیدم و از کوچکترین ج��زئ�ی��ات م��رب��وط ب��ه آن ب��ا دوس �ت��ان و خانوادهات صحبت میکردم اکنون نیز به تمدن و فرهنگ 9
آن میبالم اما مطمئن نیستم با درد و رنجی که آن را ترک خواهم کرد بار دیگر دوباره و چه زمانی به آن باز گردم. ی��ادت هست هر روز اص��رار میکردم که ب��رای گذراندن عید به ایران سفر کنیم؟ دیگر هرگز این خواهش را از تو نخواهم داشت .یادت میآید هر زمانی که برای سفر به ایران برنامهریزی میکردیم سعی میکردم خانوادهات را متقاعد کنم همسفر ما باشند؟ فرصت بده حرفم را پس بگیرم» . نازننی که در م��دت ازدواج��ش سعی ک��رده ب��ود خانواده همسرش را به ای��ران دع��وت کند ،از ای��ن موضوع اب��راز پشیمانی ک��رده و م��ی گوید «ای��ن چیزی نبود ک��ه تمام
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
کودکی گیسوی بریتانیایی ،قربانی سیاست های ایران
نازننی زاغری نوروز را به ایران رفت تا جشن بگیرد ،اما حاال در زندان سال را نو می کند مونا رحمانی نازننی زاغ��ری شهروند ایرانی-بریتانیایی که همچنان در ای��ران زن��دان��ی اس��ت در سالگرد بازداشتش نامه ای به همسر بریتانیایی خ��ود ،ریجارد نوشته است و در این نامه از دردها و رنج های درون زندان گفته است .او همچننی نگران دختر دوساله بریتانیایی خود است که دور از پدر و مادر خود در حال بزرگ شدن است. نازننی زاغری ،نوروز سال گذشته برای دیدار خانواده اش به همراه دختر خردسالش به ایران سفر کرد .او در فرودگاه تهران توسط نیروهای سپاه پاسداران بازداشت شد و مدتی در زندان در کرمان و در انفرادی بود. نیروهای سپاه بعد از ب��ازداش��ت وی ،پاسپورت دختر خردسال وی را که بریتانیایی است ،ضبط کردند نامه نازننی زاغری رتکلیف به همسرش که سایت کانون مدافعان حقوق بشر منتشر شده است. نازننی در این نامه به همسرش نوشته است « یک سال از روزی که یکدیگر را در لندن در آغوش کشیده و بوسیدیم و من راهی ایران شدم میگذرد .گیسو و من تنها برای سفر دو هفتهای اسباب سفر بسته بودیم تا نوروز سال ۱۳۹۵را در کنار خانودهام در تهران سپری کنیم ،سفری که هیچ بازگشتی به خانه نداشت» . او که در ماه های اول بازداشتش اجازه هیچ گونه مالقاتی نداشت و از دیدن دخترش محروم بود ،این روزها که به زن��دان مخوف اوین منتقل شده می تواند با گیسو ،که عزیزتر از جانش است دیدار کند« . گیسویمان ب��زرگ شده و قد کشیده اس��ت .او اکنون به خوبی میفهمد که پدر و مادرش در کنار یکدیگر نیستند، پ��در در ل�ن��دن و ب��ه دور از او ،و م��ادر در ات��اق��ی زندگی میکند ،اتاق مالقاتی که تمام این مدت ،ما یکدیگر را در
آن مالقات میکردیم» . گیسو اگرچه بریتانیایی است ،اما از آنجا که هم اکنون در ای��ران و دور از پ��در و م��ادرش اس��ت مجبور ش��ده تا زبان فارسی را یاد بگیرد .نازننی در نامه خود نوشته ً است «او حاال زبان تو را کامال از یاد برده اما فارسی را خیلی شیرین حرف میزند .گاه فکر میکنم شما با چه زبانی با هم صحبت میکنید؟ دردناکترین قسمت ماجرا آنجاست که هیچکدام از ما شاهد بزرگ شدن دخترمان نبودیم ،هیچیک از ما» . نازننی که پیش از این به ایران افتخار می کرد می گوید «کشوری که روزی به آن افتخار میکردیم ،طالییترین 8
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
به عراق سفر کرده است .سفر الجبیر مایه نگرانی شدید ایران شد .ایران به گروه های نیابتی خود درعراق نسبت به این سفر هشدار داد. ب��ه ع �ن��وان م �ث��ال ،س�خ�ن�گ��وی گ ��روه ش�ب��ه ن�ظ��ام��ی شیعه «عصائب اهل حق» جواد الطلیباوی به سران عراق هشدار داد تا «احتیاط در پیش گرفته» و مراقب «اهداف پنهانی سفر الجبیر به بغداد باشند» .گروه «عصائب اهل حق» و سپاه پاسداران ای��ران رواب��ط تنگاتنگی دارن��د .سخنان الطلیباوی در گفت و گ��وی اختصاصی ب��ا خ�ب��رگ��زاری «فارس» در ایران عنوان شد. رویکردها و تحرکات ضد ایرانی افزایش یافته و این امر آشکاری است .در این راستا ،همکاری میان کشورهای خلیج و آمریکا هم گسترش یافته است .با این حال ،اما، جنگ فراگیر علیه ایران دور از ذهن به نظر می رسد؛ چرا که به جز اقدام نظامی می توان اقدامات بسیاری برای مهار ایران انجام داد. 7
آمریکا می تواند در کنار تحریم های اقتصادی در راستای گسترش و تقویت نقش آفرینی متحدان عرب حرکت کند. دوباره به موضوع سوریه برگردیم .در سوریه ،نباید به گروه های شبه نظامی تابع ای��ران اج��ازه داد تا هر کاری بخواهند انجام دهند .از این رو ،باید خط مشی تعامل برابر با کلیه گروه های شبه نظامی تروریستی –خواه سنی یا شیعه -در پیش گرفت. نباید به روسیه اجازه متوقف کردن هر اقدامی علیه تهران را داد وگرنه جامعه جهانی به نقطه صفر بازمی گردد و عملیات خود را برای مبارزه با گروه داعش تکمیل می کند بدون اینکه به فکر این باشد که چه کسی جای آنها را می گیرد .در سایه نبود استراتژی مناسب از سوی آمریکا و عدم حضور آمریکا در منطقه ،تنها شاهد افزایش قدرت و حضور ایران و بازگشت «داعش» خواهیم بود.
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
* حننی غدار :پژوهشگر مهمان در موسسه واشنگنت
کند .وگرنه ،آمریکا نمی تواند پیش از این زمان ،ائتالف میان روسیه و ایران را بشکند. با توجه به آنچه گفته شد ،احتمال دارد آمریکا –دیر یا زود -به ای��ن نکته پی ببرد که روی روسیه نمی تواند به عنوان یک نیروی متحد سخت احتمالی حساب باز کند و پوتنی هم پیمانی با ایران را بر آمریکا ترجیح می دهد. شاید ،زمانی که نگرش آمریکا به روسیه تغییر کند و دیگر به عنوان متحد بالقوه به موسکو نگاه نکند دیگر آمریکا نیازی نمی بیند که باید به روسیه امتیاز دهد .در این شرایط ،پیشبرد تالش ها علیه ایران آسان تر خواهد بود. چالش دوم در سوریه ،سرنوشت اس��د اس��ت .آمریکا و قدرت های جهانی دیگر تا کنون مساله کنار رفنت اسد از قدرت را مطرح نکرده اند .همه به این امر اذعان می کنند که «داعش» بزرگ ترین تهدید به شمار می رود و نیروهای اسد با «داعش» در سوریه می جنگند .البته ،چننی چیزی عمال وجود ندارد .مادامی که توافق روسیه و ایران بر سر سرنوشت اس��د به پایان نرسیده و تا زمانی که جامعه جهانی بر خالف این توافق اقدامی انجام ندهد اسد در قدرت باقی می ماند. م��ان��دن اس��د در ق��درت ،ام��ا ،اف��زای��ش تنش ه��ای فرقه ای در سوریه و کل منطقه را به دنبال دارد .ای��ران و گروه های شبه نظامی شیعه در سوریه همواره به دلیل وجود اسد از حمایت برخوردارند ،ولی این گروه ها نه تنها در سوریه بلکه در جهان عرب توسط ساکنان اکثرا سنی اح��اط��ه ش��ده ان��د .ح��اال ،ف��ارغ از تمایل ی��ا عقیده جامعه جهانی اما مردم در کشورهای یاد شده وجود بشار اسد را برنخواهند تابید .اسد دست به اقدامات جنایتکارانه شنیع و مختلفی ض��د بشریت زده و دیگر نمی تواند مثل گذشته بر سوریه حکمرانی کند .البته که اسد دیگر نمی تواند حکومت کند؛ آنهم بعد از اقداماتی که در شش سال گذشته انجام داده و نیز بعد از اینکه ایران و روسیه کنترل ارکان حاکمیت را در اختیار گرفته اند .حتی اگر روسیه به این مساله پی ببرد ایران حاضر نیست چننی چیزی اتفاق بیفتد .از این رو ،اسد باید برود .و باید ایران و گروه های شبه نظامی تابع این کشور در صحنه های نبرد سوریه هم از خاک این کشور خارج شوند .در این صورت ،بستری برای کناره گیری اسد از قدرت فراهم خواهد شد .باید آنها را به هر شکلی شده وادار نمود تا از خاک سوریه بیرون بروند. چنانچه غ��رب خ��واه��ان خاتمه ی��اف�تن فاجعه ان�س��ان��ی در سوریه باشد و در این امر جدیت به خرج دهد باید اسد کناره گیری کند و باید گروه های شبه نظامی ایرانی و نیز کلیه پیکارجویان خارجی همچون داعش و غیره از سوریه خارج شوند. ت��رام��پ ب��رای پ�ی��اده ک��ردن تمامی ب��رن��ام��ه ه��ای ی��اد شده ناگزیر باید با روسیه درگیر شود .بنابراین ،دو مساله
حتمی در این زمینه وجود دارد .نخست اینکه آمریکا نباید به روسیه تنها به عنوان مانعی بر سر راه عملی شدن کلیه سیاست های راهبردی برای مقابله با تهران بنگرد. دوم :اسد باید کناره گیری کند ،در غیر اینصورت ،ایران از سوریه خارج نمی شود. قبل از انجام اقدامات الزم برای مقابله با ایران باید راهکاری برای معضل روسیه ایجاد کرد .خوب است که کشورهای خلیج دیگر در حاشیه قرار ندارند .این کشورها آمادگی همکاری و مشارکت در اجرای استراتژی یا اقدام بعدی برای مهار ایران را دارند. نشانه ه��ای نقش آف��ری�ن��ی م��ورد نظر ک�ش��وره��ای عربی همزمان با سفر عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان س�ع��ودی ب��ه ع��راق پ��دی��دار ش��د .الجبیر و ح�ی��در العبادی نخست وزی��ر ع��راق دی��دار کردند .الجبیر نخستنی وزیر خارجه عربستان سعودی است که از سال 1990میالدی 6
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
دخرتان سوری راه رفنت نانی در امتداد یک خیابان آسیب دیده در حلب محله الباب در تاریخ 19ژانویه سال ،2017یک ماه پس از نریوهای دولتی در شهرستان شمال سوریه از جنگجویان شورشی باز پس گرفت (گتی)
حسن روحانی رییس جمهور ایران و والدمیر پوتنی رییس جمهور روسیه
شاید رفع آن زمان زیادی ببرد. شاید ،ائتالف میان روسیه و ای��ران در دراز م��دت از بنی ب��رود و یا شاید با گذشت زم��ان و تحوالت در سوریه و منطقه ،اختالفات عمیق تری میان دو کشور بروز کند. البته ،به نظر می رسد ائتالف ایران و روسیه در سوریه موقتی است؛ دو کشور بر سر ادامه جنگ توافق دارند اما در خصوص روند صلح اختالف پیدا می کنند. رفتار تهران با ارتش اسد ،عمدتا ،به گونه ای است که گویی آنها یکی از گروه های شبه نظامی ایران در سوریه هستند. ای��ران در مساله حمایت از گذرگاه شیعی خ��ود و تغییر بافت جمعیتی در مناطق تحت کنترل حکومت سوریه نه به نیروهای اسد بلکه بر «حزب الله» و دیگر گروه های شبه نظامی شیعه تکیه می کند .سپاه پاسداران ایران معتقد اس��ت که راهکار بحران سوریه در آینده بر مبنای فرقه 5
ای شکل خواهد گرفت .به این خاطر ،ای��ران طرح تجزیه سوریه را برای تضمنی وجود یک دولت شیعی تحت نفوذ خود ترجیح می دهد .ایران اصال اهمیتی برای نهادهای حکومتی قائل نیست و وجود کشور یکپارچه سوریه را مناسب برنامه های خود نمی بیند. از طرف دیگر ،روسیه منفعتی در تغییر ساختار دموگرافی یا تجزیه سوریه بر مبنای فرقه ای ندارد .والدمیر پوتنی تمایل ندارد قدرت اسد در پشت پرده توسط فرمانده سپاه قدس وابسته به سپاه پاسداران غصب شود .پوتنی دست یابی به راهکار سیاسی و انتقال تدریجی قدرت را ترجیح می دهد .نهادهای حکومتی در سوریه برای روسیه مهم تر از خود اسد هستند. چه بسا ،این اختالفات به دنبال آتش بس و بحث و گفت و گو درباره راهکار سیاسی و نحوه اجرای آن بروز پیدا
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
معضلی به نام روسیه و ایران شکسته نمی ش��ود .پوتنی تمایل داش��ت رواب��ط روسیه و ایران در بخش های اقتصادی و سیاسی بهتر شود .ایران ب��ازار س��ودآوری برای تجارت اسلحه و تجهیزات نظامی روسیه به حساب می آید .در نتیجه ،همکاری هسته ای بنی دو کشور افزایش یافت .در حوزه سیاسی ،نقطه التقای دو کشور مخالفت شدید آنها با اسالم گرایان سنی و ایاالت متحده آمریکا است؛ گرچه هر کدام از آنها دالیل متفاوتی برای این رویکرد دارند .مهم تر اینکه ،ایران از طریق سوریه دروازه اصلی روسیه به سوی خاورمیانه است .عالوه بر این ،هماهنگی های نظامی دو طرف در داخل و خارج از سوریه ادامه دارد .به گفته برخی گزارش ها در هفته های اخ�ی��ر ،ح��دود 8م��وش��ک اس�ت��رات��ژی��ک و پیشرفته دری��ای��ی ساخت روسیه به دست «حزب الله» رسیده است. روزنامه اسرائیلی «یدیعوت احرونت» گزارش داد آژانس ه��ای اطالعاتی غربی «نگرانی عمیق» خ��ود را نسبت به احتمال دست یابی «حزب الله» به موشک های «یاخونت» یا «انیکس» ابراز کردند« .یاخونت» یک موشک روسی ضد کشتی و مدل دریایی سامانه موشکی «اس »300بوده و از قابلیت پرتاب از سواحل دریا برخوردار است .برد این موشک به 300کیلومتر می رسد. منابع امنیتی غربی ای��ن اطالعات را در اختیار روزنامه اسرائیلی قرار دادند .این مقام های اطالعاتی در کنفرانس امنیتی مونیخ در آملان شرکت کرده بودند .کنفرانس مونیخ با حضور وزیران دفاع و سران جهان برای بررسی مهم ترین مسائل امنیتی برگزار شد. این روزنامه اسرائیلی افزود «حزب الله ممکن است از این موشک ها در جهت تهدید نیروی دریایی اسرائیل و ناوگان ششم نیروی دریایی آمریکا و کشتی های غیرنظامی در دریای مدیترانه و نیز تاسیسات نفت و گاز تازه تاسیس اسرائیلی استفاده کند ».این گزارش در ادامه گفت «سامانه های ضد موشکی هم نمی توانند این موشک ها را رهگیری کنند« . شواهد حاکی از آن است که با وجود اختالفات اما همکاری و ائتالف میان روسیه و ایران ادامه دارد و اصال شواهدی مبنی بر اختالف محتمل میان دو طرف وجود ندارد .تنها اختالف بر سر آت��ش بس در سوریه اس��ت؛ اختالفی که
حننی غدار * همزمان با پ�ی��روزی دون��ال��د ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه عسل ایران در آمریکا به پایان رسید .این امر ،اینک برای بسیاری از قدرت های منطقه ای آشکار شده است .به نظر می رسد دولت ترامپ نه درصدد لغو برجام است و نه سرنگونی رژیم حاکم در ای��ران .از این رو ،خصومت ورزی و تقابل با ایران در گفتمان تازه ضد جمهوری اسالمی در آمریکا تشدید شده است. گفتمان ت��ازه آمریکا مایه خرسندی کشورهای فراوانی در منطقه از جمله کشورهای ش��ورای همکاری خلیج و ترکیه و اسرائیل است؛ به ویژه اینکه دولت سابق آمریکا که هشت سال قدرت را در دست داشت خط مشی دوستانه ای در قبال ایران در پیش گرفته بود و همنی امر ،اختیارات فراوانی در منطقه به ایران و سپاهیان داد. اما ،سؤال اینجاست که دولت ترامپ چگونه این گفتمان را در عمل پیاده می کند .شاید هنوز نمی توان قاطعانه درباره ماهیت برنامه های آمریکا برای ایران اظهار نظر کرد .اما ،بی گمان ،آمریکا باید پیش از برنامه ریزی برای اقدامات بعدی خود در کشورهای منطقه به دو چالش عمده توجه کرده و برون رفتی برای آنها بیابد. روسیه ،نخستنی چالش آمریکا است .پرزیدنت ترامپ در کمپنی انتخاباتی و بعد از آن بر بهبود رواب��ط با روسیه تاکید ک��رد .دول��ت ت��رام��پ ب��ه دن�ب��ال ای�ج��اد راه حلی ب��رای پایان دادن به هم پیمانی ای��ران و روسیه در خاورمیانه و به خصوص در سوریه است؛ البته اگر فرض را بر این بگیریم که روسیه بیشتر تمایل دارد هم پیمان نزدیک آمریکا باشد تا ایران. ح��اال ،درس��ت اس��ت که روسیه و ای��ران درب��اره کلیه امور سوریه و به ویژه نقش گروه های شبه نظامی شیعه بعد از آتش بس در این کشور اتفاق نظر ندارند و اینکه روسیه هماهنگی هایی با اسرائیل درب��اره ک��اروان ها و عملیات نظامی «حزب الله» در سوریه انجام می دهد اما این مطلقا به این معنا نیست که روسیه ائتالف با ایران را بر هم زده و روابط با تهران را در اسرع وقت قطع می کند. ائ�ت�لاف ای��ران و روس�ی��ه ق��وی و پابرجاست و ب��ه راحتی 4
العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 /20
در این شماره
نسخه فارسى Issue 1636 Maundy 20 March 2017
2017/ 03 / 20 ) مارس (آذار1636 العدد
نازننی زاغری نوروز را به ایران رفت تا جشن اما حاال در زندان،بگیرد سال را نو می کند 1032
کمبود آب چالش پیش روی کودکان آینده
»گسترش «موسیقی بدیل در جهان عرب 16
14
32
نسخه فارسى
هفته نامه سیاسی مجله خربی مجله خربی
www.majalla.com/eng
Editor-in-Chief
HH Saudi Research and Marketing (UK) Ltd
Editorial secretary
10th Floor Building 7 Chiswick Business Park 566 Chiswick High Road London W4 5YG
Ghassan Charbel Mostafa El-Dessouki
2017/ 03/ 20 1636 العدد
3
Tel : +44 207 831 8181 - Fax: +44 207 831 2310
THE MOST AWARDED SUV EVER.
2015 JEEP GRAND CHEROKEE LAREDO * ®
SR 119,999
• 3.6 L V6 Pentastar™ engine, 290 HP, 4x4 • Bi-Xenon Headlamps • 5.0 Touch Screen • UConnect Voice Command with Bluetooth • Keyless Enter-N-Go
Terms and Conditions apply. *Price applicable for Grand Cherokee Laredo white color only. The prices shown above do not include registration and insurance fees. The prices shown apply on select vehicle colors and may differ from the models advertised. UMC reserves the right to cancel the offers without prior notice. Offer is valid while stocks last. ©2015 FCA US LLC. All Rights Reserved. Chrysler, Dodge, Jeep, Ram, Mopar and SRT are registered trademarks of FCA US LLC.
Jeep KSA Western Region
Central Region Al Riyadh: SOLE DISTRIBUTOR FOR CHRYSLER, DODGE, JEEP®, RAM & MOPAR IN THE KINGDOM
For further information visit:
www.umc.com.sa
Customer Service Centre 920010098
Khurais Street: 011-233 2222 Dabbab Street: 011-416 3466 King Abdul Aziz Road: 011-299 3600 SRT Showroom: 011-254 4504 Al-Badi’ah: 011-812 0429 Al-Naseem: 011-810 9304
Al-Qassim: 016-383 9966 Hail: 016-558 2233 Najraan: 017-544 4452 Abha: 017-227 3322 Jizan (Dealer): 017-321 4077
Jeddah: Medenah Road: 012-682 9968 Auto Mall: 012-215 0000 Taif:
012-746 3333
Eastern Region Al Madinah: 014-848 3333 Tabuk: 014-423 9595 Yanbu: 014-390 1222 Jouf (Dealer): 014-626 6006
Dammam: 013-857 9666 Jubail: 013-361 4666 Hofuf: 013-584 5050 Qatif: 013-808 1676
نازننی زاغری نوروز را به ایران رفت تا جشن بگیرد ،اما حاال در زندان سال را نو می کند
نسخه فارسى العدد 1636مارس (آذار) 2017/ 03 / 20
Issue 1636 - March 20/03/2017
ترامپ و سیاست های انرژی آمریکا
گسترش «موسیقی بدیل» در جهان عرب
ﻓﺎرﳻ
معضلی به نام روسیه و ایران www.majalla.com