1GO ZIKLOA 1. MULTZOA: ENTZUTEA ETA ULERTZEA, HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA
EDUKIAK
EBALUAZIO IRIZPIDEAK
ENTZUTEA ETA ULERTZEA • Haurren esperientziatik hurbil dauden ahozko testuak ulertzea; bai xede didaktikoz sortutakoak bai eguneroko erabilerakoak.
➔
Ahozko testuen esanahi orokorra ulertzea, informazio garrantzitsuena identifikatuz.
• Era askotako euskarrietako ikus-entzunezko informazioak ulertzea eta haien arteko erlazioak ezartzea (identifikazioa, sailkapena, konparazioa). HITZ EGITEA ETA HIZKETAN ARITZEA • Parte hartzea eta laguntzea gelako komunikazio egoeretan (oharrak, jarraibideak, bizipenei eta sentimenduei buruzko hizketaldiak edo narrazioak) alderdi hauek zainduz: argitasuna, hiztegia, forma linguistikoa, intonazioa , ordenaebakera (ahozkera) • Ahozko testuak produzitzea, didaktikoak nahiz eguneroko gaiei buruzkoak (ikaskideen aurrean azalpen laburrak egitea). • Ahozko testuak ebakera eta intonazio egokiekin . Euskarak berezko dituen fonemen ebakera: z, s, x, tz, ts, tx, tt, • Ahozko elkarreraginari buruzko arauak baloratzea eta errespetatzea (entzutea, hitz egiteko txandak errespetatzea, mintzakideari begiratzea, ahots bolumenaren moderazioa eta erritmo egokia erabiltzea).
➔
➔
Parte hartzea ikasgelako komunikazio egoeretan, elkartrukearen arauak errespetatuz: hitz egiteko txanda errespetatzea, entzutea, mintzakideari begiratzea, gaiari eustea.
Egitateak, sentimenduak, bizipenak edo ideiak ahoz modu antolatuan adierazten jakitea
• Hizkuntza ez baztertzailea eta desberdintasunekiko errespetua gordetzen duena erabiltzea. • Esparru
desberdinetan, jarrera positibo eta aktiboak edukitzea hizkuntzarekiko erregistroak direla eta.
TESTUAK Narrazio testuak: ipuinak, gertaeren narrazioa alaitasuna, harridura edo bestelako sentimenduren bat sortzen duen zerbaiten kontaera. •
– Filmak eta dokumentalak. – Dramatizazioak eta simulazioak. • Deskribapenak: norberaren edo ahaideren baten deskribapenak, ipuin ezagun bateko pertsonaienak, animalia batenak, gauza batenak, paisaienak..., asmakizunak... • Jarraibideak: errezetak, jokoak, aginduak... • Hizketaldi espontaneoa: kortesiazko formulak...
ESTRATEGIAK ETA TREBETASUNAK • Arretari eustea gelan aurkezturiko informazioetan, grabazioetan, antzerkian, ikuskizunetan. • Entzundakoari buruzko ideia orokora eta xehetasun oso garrantzitsuak identifikatzea. • Ipuin bateko gertaeren sekuentzia egitea. • Testuaren ulermen orokorrari buruzko galderei erantzutea. • Kontaera batean fikzioa eta errealitatea bereiztea. • Ahozko diskurtsoa antolatzea ordena logikoari edo kronologikoari jarraituz. • Gelako hizketaldietan aktiboki parte hartzea, txanda errespetatuz eta ahots bolumen eta erritmo egokiak erabiliz. • Entzundakoari buruzko iruzkin egokiak egitea, iritziak eta jarraibideak ematea, sentimenduak eta ikuspuntuak azaltzea, galdetzea... • Hizkuntzaren erregistro egokiak erabiltzea gainerakoekin komunikatzeko.
2. MULTZOA. IRAKURTZEA ETA IDAZTEA
EDUKIAK
EBALUAZIO IRIZPIDEAK
Idatzizko testuak irakurtzea eta ulertzea • Informazio zehatzak ulertzea haurren esperientziatik hurbil dauden eguneroko testuetan; (gonbiteak, zorionemateak, oharrak eta deiak ) eta bestelako testu motetan (liburuxkak, deskribapenak, jarraibideak eta azalpenak).
➔
• Haurraren esperientziatik hurbil dauden egitate eta gertaerei buruzko informazio orokorra ulertzea, komunikabideetatik heldu diren testuetan
➔
• Ozenki irakurtzea, ebakera, erritmo, eten eta intonazio egokiak erabiliz.
➔
• Ezagutzak eta informazioak identifikatzea (identifikazioa, sailkapena, konparazioa). • Komunikazioaren teknologien eta liburutegien erabileraren hastapenak, • Idatzizko testuekiko interesa bultzatzea, bai informatzeko, bai ikasteko eta esperientziak komunikatzeko.
➔
Testuak irakurtzerakoan informazio esplizitua kokatu, berreskuratu eta inferentzia zuzenak egitea. Testuak ozenki irakurtzerakoan, ebakera, erritmo, eten, intonazio egokiak erabiltzea. Testuetako informazioa identifikatzeko eta aztertzeko teknikak erabiltzea. Informazio iturriak erabiltzen jakitea.
Idatzizko testuak sortzea • Haurren esperientziatik hurbil dauden eguneroko egoerei buruzko testu propioak sortzea ( gonbidapenak, zorionemateak, ohar edo deiak. ). • Komunikabideen testu bereizgarriak sortzea (titularrak, argazki-oinak, albiste laburrak...) . • Asmo literarioko testuak sortzea, adinerako egokiak (biko errimatua, esloganak, elkarrizketak, ipuinak, koplak, bertsoak...). • Idatzizko konbentzioak barneratzea: argitasuna, errepikapenak saihestea.
zehaztasuna,
• Testuak prozesatzeko programa inormatikoak erabiltzen hastea. • Idazketarekiko interesa lortzea, • Testu idatzien aurkezpena eta zuzentasuna zaintzea.
➔
➔
Testu mota desberdinak idaztea eguneroko eta eskolako egoeretan. Tesu hauen ekoizpenetan irizpide hauek baloratuko dira: antolaketa, egokiera, testuen plangintza , arau gramatikalak, ortografikoak eta alderdi formalak,
TESTUAK
• Narrazio testuak: – Narrazio errealak edo fantasiazkoak, ilustrazioekin. – Postal edo gutun pertsonalak. – Eguneroko bizitzako gertakariak. – Dramatizazioak. • Deskribapenak:
ESTRATEGIAK ETA TREBETASUNAK • Aldez aurretiko ezagutzak aktibatzea eta hipotesiak aurretik egitea. • Izenburua interpretatzea. • Zuzentasunez erantzutea testuen hitzez hitzeko ulermenari eta ulermen orokorrari buruzko galderei. • Irakurketan intonazioa, erritmoa, eten egokiak erabiltzea.
– Argazki-oina
• Narrazio testuaren zati garrantzitsuenak ezagutzea: hasiera, korapiloa eta amaiera.
– Asmakizunak,
• Ezagutzen ez diren hitzen esanahia galdetzea.
• Jarraibideak: errezetak, jokoak, deiak, agindu errazak...
• Testu idatziak lantzea, paragrafoak bereizten hasiz. • Testua antolatzea. Aurkezpena, txukuntasuna eta lekuaren banaketa. Letraren irakurgarritasuna: tamaina, lerrokatzea.
3. MULTZOA. HEZKUNTZA LITERARIOA
EDUKIAK • Testu literarioen entzunaldia eta irakurketa gidatua, irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko. • Haurren interesen eta haien giza prestakuntzaren beharren araberako irakurketa gidatua eta autonomoa, isilpean eta ozenki, irakurtzeko autonomiara iristeko pixkanaka. • Ikasgelako eta ikastetxeko liburutegia erabiltzea, ikusentzunezko agiriak ere bai, irakurketara hurbiltzeko bitarteko gisa. • Zikloari egokitutako olerkiak, abestiak, koplak ulertzea, memorizatzea eta errezitatzea, erritmo, ebakera eta intonazio egokiekin. • Narrazio testuak eta izaera poetikokoak (asmakizunak, atsotitzak ...) birsortzea eta berridaztea, ereduak erabiliz. • Egoera eta testu literarioak dramatizatzea. • Irakurketa baloratzea, gai eta testuen hautaketarekiko interesa; lehentasun pertsonalak komunikatzeko interesa; testu literarioa norberaren gozamenerako tresna dela antzematea.
EBALUAZIO IRIZPIDEAK
➔
Ahozko tradizioko testu literarioak ezagutzea eta haur literaturakoak, ziklorako egokiak, bai eta narrazioaren eta olerkiaren alderdi formal erraz batzuk, testu horien irakurketan eta idazketan laguntzeko.
ESTRATEGIAK ETA TREBETASUNAK • Entzutea ipuinak, olerkiak, aho-korapiloak, lelotegiak, asmakizunak, abestiak. • Ahozko testuak memorizatzea eta azaltzea, aldez aurretiko lan bat eginez testuaren ulermenari buruz eta parte hartzeko gustua sustatuz. • Narratzea edo errezitatzea ipuinak, asmakizunak, olerkiak, lelotegiak eta aho-korapiloak. • Adinari egokitutako testuak dramatizatzea, taldean parte hartzeko gustua garatuz
4. MULTZOA. HIZKUNTZAREN EZAGUERA
EDUKIAK -Egoera sozialek komunikazioaren elkartrukeak baldintzatzen dituen faktore gisa betetzen duten papera aitortzea.
EBALUAZIO IRIZPIDEAK
➔
• Komunikazioa testu idatzien bitartez gertatzen den testuinguruak identifikatzea eta idazketak esparru batzuetan daukan garrantzia baloratzea. • Ikasgelan maiz erabiltzen diren testuak identifikatzea, elementu paratestual eta testualetatik abiatuta. • Ahozko eta idatzizko hizkuntzen arteko desberdintasunei erreparatzea. • Soinuaren eta grafiaren arteko harremanari erreparatzea hizkuntzaren sisteman. • Hitza idazketa zatitzeko oinarrizko tresna gisa identifikatzea. • Ortografia arau errazenak ezagutzea. • Osagai linguistikoak ordeztea, txertatzea, kentzea, ordenaz aldatzea eta zatitzea, esakuneen funtzionamendua ikusteko eta baliabide berriak barneratzeko. • Produkzio eta interpretazio jardueretan, ondoko terminoak identifikatzen eta erabiltzen hastea: landutako testuen izenak; esakunea, hitza eta silaba; izena, izen arrunta eta izen berezia.
➔
Hitzetan eta testuetan, ulermena eta ahozko eta idatzizko adierazpena hobetzeko egiten diren segmentazioetan, ordena-aldaketetan, kenketetan eta txertaketetan gertatzen diren aldaketa batzuk modu gidatuan identifikatzea. Gramatikaren eta linguistikaren oinarrizko terminologia ulertzea eta erabiltzea, testuen produkzioarekin eta ulertzearekin loturiko jardueretan.
ESTRATEGIAK ETA TREBETASUNAK • Ahozko eta idatzizko produkzioetan hiztegia zabaltzea, eremu semantikoak, hitzen familiak, maiz erabiltzen diren sinonimoak eta antonimoak erabiliz. • Komunikazioa lortzea erregistro egokia erabiliz eta adierazpide arruntegietara jo gabe. • Testuen produkzioaren esanahi orokorra. • Testua paragrafo desberdinetan banatzea. • Ondoz ondoko denbora adierazteko testu markagailuak eta lokailuak. • Aditz denborak bereiztea: orainaldia, lehenaldia eta geroaldia. • Testu zatiak manipulatu eta eraldatzea. • Alfabetoa, alfabeto hurrenkera erabiltzen hastea. • Hiztegia erabiltzeko hastapenak.
5. MULTZOA. HIZKUNTZAREN IKASKUNTZARI BURUZKO GOGOETA
EDUKIAK
EBALUAZIO IRIZPIDEAK
• Eskolako lan pertsonalak eta taldeko lanak eta eginbeharrak eraginkortasunez egiten ikastea.
➔
Estrategia batzuk erabiltzea ikasten ikasteko.
• Hizkuntzari eta hizkuntzei, ikaskuntzari berari eta lanaren antolamenduari buruz gogoeta egitea. • Hiztegia, hizkuntzaren formak eta egiturak, testugintza eta abar ikasteko, trebetasun eta prozedura batzuk erabiltzea; besteak beste, ereduak behatzea, konparaketa, berrantolaketa, adibideak ematea, orokortzea. • Euskara komunikatzeko eta harremanak izateko bitarteko gisa baloratzea. • Taldean lan egiteko ardura txikiak onartzea.
ESTRATEGIAK ETA TREBETASUNAk • Testuekin batera datozen irudiez baliatzea informazioa lortzeko. • Lanak garbitasunez eta ordenaz egitea. • Erabiltzen diren tresnak eta materialak ordenatzea eta zaintzea. • Lanak arrazoizko denbora batean bukatzen saiatzea. • Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak gero eta gehiago erabiltzea. • Gehiago eta hobeki ikasteko interesa. • Hizkuntzaren erabilera espontaneoa ikaskideekin.