Proxecto premios á promoción do cooperativismo by Publicacións

2013

MANCOMUNIDADE TERRA DE CELANOVA

PREMIOS Á PROMOCIÓN E FOMENTO DO COOPERATIVISMO

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

INDICE: 0. RESUMO EXECUTIVO.............................................................................................................2-5 1. INTRODUCIÓN......................................................................................................................6-28 1.1 CUNCAS HIDROGRÁFICAS.......................................................................................7-9 1.2 ANÁLISE DOS FACTORES CLIMATOLÓXICOS..........................................................9-12 1.3 ESTRADAS.................................................................................................................13 1.4 SEGMENTACIÓN POR CONCELLOS......................................................................13-28 1.4.1 CARTELLE.............................................................................................13-14 1.4.2 CELANOVA...........................................................................................15-17 1.4.3 GOMESENDE........................................................................................18-19 1.4.4 A MERCA..............................................................................................19-21 1.4.5 PONTEDEVA.........................................................................................21-22 1.4.6 QUINTELA DE LEIRADO........................................................................23-24 1.4.7 RAMIRÁS..............................................................................................24-25 1.4.8 VEREA..................................................................................................26-28 2. ESTUDO ANALÍTICO DA POBOACIÓN.................................................................................29-34 2.1 TÁBOA POBOACIÓN E EVOLUCIÓN COMPARADA...............................................29-30 2.2 TÁBOA IDADE MEDIA DA POBOACIÓN ATE O ANO 2011....................................30-31 2.3 TÁBOA MOVEMENTOS MIGRATORIOS....................................................................31 2.4 CONCLUSIÓNS.....................................................................................................32-34 3. ESTUDO DO EMPREGO......................................................................................................35-53 4. CAPACIDADE ECONÓMICA DOS FOGARES GALEGOS E COMARCALES..............................54-55 5. ANÁLISE DAFO DOS CONCELLOS PERTENCENTES Á MANCOMUNIDADE TERRA DE CELANOVA.............................................................................................................................56-65 6. ESTUDO DAS SOCIEDADES COOPERATIVAS.......................................................................66-78 7. EIXES DE ACTUACIÓN E DESENVOLVEMENTO DAS SOCIEDADES COOPERATIVAS NOS CONCELLOS PERTENCENTES Á MANCOMUNIDADE TERRA DE CELANOVA...........................79-89 8. ACTIVIDADES DE PROMOCIÓN E FOMENTO DO COOPERATIVISMO...............................90-131

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

0. Resumo executivo: A Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova iniciou a súa andaina en xullo de 2012, grazas ó apoio da Dirección Xeral de Relacións Laborais da Consellería de Traballo e Benestar a través da Subdirección Xeral de Cooperativas e Economía Social, e ao financiamento do Fondo Social Europeo. A súa actividade intégrase na Rede Eusumo, e dá servizo e apoio ás iniciativas de fomento do cooperativismo e a economía social no ámbito territorial dos concellos de Cartelle, Celanova, A Merca, Pontedeva, Gomesende, Quintela de Leirado, Ramirás e Verea.

No estudo delimitaremos a cuestión de que existen dous concellos pertencentes á comarca Terra de Celanova, Padrenda e A Bola, dos que non daremos conta xa que non se inclúen dentro da Mancomunidade Terra de Celanova.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Do mesmo xeito realizamos un Estudo de Tendenzas sobre os Sectores Emerxentes nos concellos pertencentes á Mancomunidade Terra de Celanova para que aquelas persoas que estean dispostas a emprender teñan unha visión clara de cales son nichos de mercado da zona. Partiremos dunha visión retrospectiva das ideas de negocio establecidas na comarca e dos servizos e actividades carentes na mesma. Así mesmo tamen faremos unha predicción sobre as Tendenzas Futuras de ditas líñas de negocio co que obteremos un mapa da situación vindeira da Comarca da Terra de Celanova. Dende o punto de vista económico e político considerase o cooperativismo como instrumento importante na solución dos problemas económicos e sociais, en canto que pola súa flexibilidade achega respostas diante de necesidades cambiantes da economía e da sociedade. Esta fórmula creceu en Galicia en máis de 3.000 socios cooperativista no pasado ano 2012, ata sumar máis de 1.100 cooperativas activas. Destes novos socios, case a metade 1.459 están agrupados nun total de 48 cooperativas que foron creadas no pasada anualidade. Supoñen máis do 2% de ocupados galegos e presentan un volume de facturación de 2.435.000 euros. Segundo os datos da Xunta, na Comunidade galega hai un total de 1.135 cooperativas activas, ás que están asociadas máis de 88.000 persoas, especialmente do sector da agricultura e cun "peso significativo" dos mozos e as mulleres. En canto ás actividades que desenvolven, por orde de importancia, as principais son a agraria, a construción, a industria téxtil, o comercio, a educación, as empresas de asesoría e informática e os transportes. No Marco da Mancomunidade Terra de Celanova cabe destacar que o número de cooperativas activas na actualidade viuse minorada considerablemente. Mentres que no resto da provincia o número de cooperativas creadas durante o 2012 foron 12 sendo os concellos máis representativos os de Xinzo de Limia e Ourense. Para comezar dito proxecto daremos conta nun informe exaustivo da realización de todas as actividades levadas a cabo dende o comezo da andadura profesional da Oficina de Fomento Cooperativo. As actividades realizadas son as informativas e formativas, nun segmento de poboación de idade media comprendida entre os 20 e os 45 anos de idade maioritariamente, no que resulta de especial importancia deixar testemuña da alta porcentaxe de paro acaecida entre os participantes. A continuación imos detallar o máis precisamente posible as actividades e informes levados a cabo. Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Comezamos coa análise da Comarca de Celanova que abrangue temas relacionados con segmentos poboacionais, de emprego e económicos. A continuación describiremos o contido do "Estudo das Cooperativas" que trata temas que van dende a conceptualización e principios básicos das Sociedades Cooperativas ata as axudas e subvencións ó cooperativismo e á economia social. 4 Do mesmo xeito plasmaremos o Estudo de Tendenzas en Sectores Emerxentes da Comarca da Terra de Celanova, dito traballo foi realizado buscando e dando conta dos nichos de mercado existentes na comarca e que poderían ser fructíferos na sua implantación e execución. Así tamén incorporaremos todas as actividades de promoción e publicitación tanto da Oficina de Fomento Cooperativo como das Xornadas sobre Cooperativismo. Carteis, trípticos, dípticos e folletos informativos que foron repartidos por todos os concellos da Comarca para dar fé de ditas actividades.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1. Introdución: Comezamos coa análise dos concello pertencentes á Mancomunidade Terra de Celanova que abrangue temas relacionados con segmentos poboacionais, de emprego e económicos. A Mancomunidade Terra de Celanova sita na província de Ourense linda coas comarcas ourensás de: Ourense e do Ribeiro ó Norte, coa de Allariz – Maceda e A Limia ó Este, coa Baixa Limia ó Sur, coa provincia de Pontevedra comarca do Paradanta ó Este e con Portugal ó Sur e ó Este. Pertencen á Mancomunidade Terra de Celanova os concellos de Cartelle, Celanova, Gomesende, A Merca, Pontedeva, Quintela de Leirado, Ramirás e Verea. Conta con unha superfície de 474 km² destinados a unha población aproximada de 16.415 habitantes según os datos recopilados no ano 2012 no IGE (Instituto Galego de Estatística). Limita o Norte cos municipios de Toén, Barbadás, e con San Cibrao dás Viñas ao Nordés. Ao Noroeste limita con Castrelo de Miño e A Arnoia e ao Leste con Cortegada, municipios pertencentes á bisbarra do Ribeiro. Ao Sureste fai fronteira con Portugal e limita tamén co municipio de Padrenda. O limite Sur márcao a bisbarra de Baixa Limia, en concreto os municipios de Lobeira e Bande. Ao Leste limitan o municipio de Allariz e A Bola. O ámbito morfolóxico da comarca vén definido polo curso baixo do Río Arnoia, que atravesa a comarca de Leste a Oeste para desembocar no Miño na veciña localidade de Arnoia. A conca do Arnoia ocupa arredor dun 70% do territorio das Terras de Celanova, exceptuando unha franxa ao Leste pertencente á conca do Deva que inclúe aos municpios de Quintela de Leirado, Pontedeva e Gomesende. A conca do Arnoia define topográficamete dúas grandes áreas, unha na marxe dereita coincidindo co municipio de Cartelle e o Noroeste de A Merca (todo o Norte da comarca), que se caracteriza xenericamente por pendentes orientadas ao sur debido a que todos os ríos baixan de alturas en torno aos 450 metros descendendo ata uns 300 metros de Norte a Sur desta vertente. A vertente Sur dentro da conca é practicamente o dobre en extensión que o Norte incluíndo os municipios de Ramirás, Celanova e gran parte de Verea. Nesta marxe esquerda do Arnoia presentanse alturas moito maiores, que chegan a superar os 1.200 metros en puntos montañosos de Verea, e que van descendendo progresivamente ata uns 300 metros no río, propiciando un predominio das pendentes orientadas cara ao Norte que xeran os afluentes do Arnoia nesta marxe. A zona de cumios ao Sur da comarca van a continuar ata o Parque Natural de Baixa Limia – Serra do Xurés, que á súa vez en Portugal constitúe o Parque Nacional da Peneda - Gêres. Esta zona montañosa serve de cabeceira aos afluentes do Arnoia como vimos arriba e tamén aos do Deva, que percorre a bisbarra de Sureste a Oeste. Esta conca do Deva presenta desniveis moi importantes que van en poucos quilómetros dende os 1.200 metros que superan amplamente algúns cumes do sueste ata os 95 metros nos que desemboca preto de Pontedeva, rexistrando as cotas

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

máxima e mínima da bisbarra. Ademais as zonas Oeste de Verea e Sur de Quintela de Leirado son as máis escarpadas da bisbarra con pendentes orientadas cara o Leste e Oeste en marxes dereita e esquerda do Deva respectivamente.

1.1 CunCas hidrográfiCas: A Terra de Celanova está ocupada por catro concas fluviais, das cales só dúas son verdadeiramente relevantes no estudo do medio físico do actual territorio da Mancomunidade. As catro concas fluviais son a conca do Arnoia, o principal río da bisbarra, a conca do Deva, segunda en importancia no territorio, ambos os dous afluentes do Miño; a propia conca do Miño, que ocupa unha superficie moi escasa ao Norte do municipio de A Merca e a conca do Río Limia, que ocupa unha superficie realmente moi pouco significativa no extremo oriental do municipio de Verea. En realidade, salvo esa pequena superficie antes mencionada que verte as súas augas finalmente ao Limia, toda a mancomunidade pertence en conxunto á conca hidrográfica do Miño, pois tanto Arnoia coma Deva son afluentes do Miño. O río Arnoia atravesa de Leste a Oeste a mancomunidade Terra de Celanova. Nace na Serra de San Mamede (Concello de Vilar de Barrio) a uns 1300 metros de altitude, desembocando no río Miño, dentro do municipio de Arnoia. Na comarca atravesa os termos municipais de A Merca, Celanova, Ramirás, Cartelle e Gomesende.

Fig 3. Río Arnoia

Conta como principais afluentes cos ríos Ourille, Fechiñas, Sorga, Vieiro e Sobradino, polo Sureste, o Tuño (Verea, Celanova e Ramirás) polo Sur e o Ellas (A Merca e Cartelle) polo Norte. A macrofracturación dos materiais esquistosos e graníticos sobre os que discorre o río Arnoia ao seu paso pola comarca condicionan o seu percorrido.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Na seguinte táboa aparecen algúns datos do Arnoia, o principal da comarca. Nacemento: Serra de San Mamede, cerca de Rebordechao

Vexetación arbórea e inculto

Desembocadura: no río Miño, no núcleo de Arnoia

Material xeolóxico: granito e xistos

Afluentes principais: dereita: río Maceda. Esquerda: Orille e Tuño

Tipo de rotación de cultivos: centeo, trigo e patacas

Lonxitude: 58,5 Km

Densidade vacuno/Ha

Superficie cunca: 923 Km2

Densidade explotacións: 17.3 nº exp./Km2

Densidade 57.2hab/km2

Precipitacións: 1312mm

poboación:

predominante: subdominante

gando:

1.8

Diferencia entre cotas: 1550m

Déficit hídrico: de 30 a 60 días

Pendente: 7.2º

Días no útiles vertidos: 204 días

Textura do chan: areoso

Aceptación choiva: moi alta

Porcentaxe aprox. de concellos que compoñen a conca: Maceda 10%, Vilar de Barrio 10% ,Baños de Molgas 10%, Allariz 10%, A Bola 10%, Celanova 10%, Cartelle 10%, Ramirás 10%, Verea 10% e Padrenda 10%.

Risco de contaminación: 1/3

Táboa 1. Datos técnicos río Arnoia

De Sur a noroeste, atravesando a mancomunidade, destaca tamén o río Deva. Nace en Bangueses (Verea) e verte as súas augas ao río Miño en Pontedeva. A súa conca recolle augas da Serra do Leboreiro (Quintela de Leirado) e do Alto do Outeiro

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Atravesa rochas de natureza gnéisica principalmente. Conta como principais afluentes co Gorgua (Padrenda) polo Sur e o Valverde (Gomesende) polo Norte.

1.2: Análise dos fActores climAtolóxicos: A provincia de Ourense, pertence ao tipo oceánico, que se caracteriza en xeral por temperaturas suaves todo o ano e as precipitacións tamén, durante todo o ano. A posición interior na que se encontra a Mancomunidade Terra de Celanova, e a existencia dalgún alto relevo, ofrece diferenzas, carecendo por outro lado de homoxeneidade en toda a mancomunidade. Climatolóxicamente inclúese a mancomunidade dentro dun clima oceánico – mediterráneo ao estenderse por vos vales do Río Miño e dous seus afluentes. A flora e os cultivos dominantes testemuñan o influxo mediterráneo. Aínda así, non é a zona máis seca de Galicia. A temperatura media anual é de arredor de 15ºC. En inverno as temperaturas son frías, con abundantes días de xeadas, mentres que o verán é seco e con alto déficit de precipitación e calorosos (é doado de alcanzar e exceder de 40ºC en verán). Os concellos de Verea e Quintela de Leirado contan cun bioclima de dominio oceánico de montaña. No concello de Pontedeva destácase a frecuencia de néboa durante o inverno.

Fig 4. Vista desde Penagache

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Taboa 2. Valores climatolóxicos normais Mancomunidade Terra de Celanova. Período do 01/04/2011 ó 01/05/2012

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Periodo: 1972-2000

Altitud (m): 143

Latitud: 42° 19' 31'' N

Longitud: 7° 51' 35'' O -

Mes

TM Tm

H DR DN DT DF DH DD

Enero

7.5

12.1

2.9

Febreiro

9.2

14.7

3.7

105

Marzo

11.4

18.1

4.6

167

Abril

12.7

19.0

6.3

180

Maio

15.7

22.3

9.2

199

Xuño

19.4

26.7

12.2

239

Xullo

22.1

29.7

14.6

272

Agosto

22.0

29.9

14.2

270

Setembro

19.4

26.6

12.3

201

Outubro

15.1

20.9

9.3

138

Novembro 10.8 15.5

6.1

Decembro 8.5

12.7

4.4

124

Ano

20.6

8.3

817

2043

14.5

Taboa 3. Valores climatolóxicos normais Mancomunidade Terra de Celanova. Período 1972-2000

LENDA T TM Tm R H DR DN

Temperatura media mensual/anual (°C) Media mensual/anual das temperaturas máximas diarias (°C) Media mensual/anual das temperaturas mínimas diarias (°C) Precipitación mensual/anual media (mm) Humidade relativa media (%) Número medio mensual/anual de días de precipitación superior ou igual Número medio mensual/anual de dias de neve

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

DT DF DH DD I

Número medio mensual/anual de días de tormenta Número medio mensual/anual de días de néboa Número medio mensual/anual de días de xeada Número medio mensual/anual de días despexados Número medio mensual/anual de horas de sol

Segundo datos obtidos da Axencia Estatal de Climatoloxía podemos observar os seguintes indicadores relativos á comarca Terra de Celanova: Temperatura media anual: 14,5 ºC Precipitación media anual: 814 mm

Fig 5. Climatograma

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.3. ESTRADAS: As Terras de Celanova distan 24 Km. da cidade de Ourense, coa que se comunica pola estrada N-540 que no sentido inverso sirve de enlace coa fronteira de Portugal, país co que a comarca limita a través dos municipios de Verea e Quintela de Leirado, polo que xeográficamente pode ser considerada capital de unha comarca fronteiriza. Todos os concellos están comunicados por estradas nacionais e comarcais (OU-N540, OU – N531, 0U – 358, C- 209, C-214…). No mes de outubro do pasado ano, 2012, uniuse como vía de comunicación a AG-31, vía de alta capacidade. O novo proxecto AG-31 constitue unha alternativa a antiga N-540 para a circulación entre Celanova e Ourense, evitando o paso por núcleo úrban e aportando un acceso rápido a dita autovía para desplazamento de longo recorrido, que conectan a Terra de Celanova ca provincia e ca fronteira portuguesa.

1.4. Segmentación por concelloS: 1.4.1. Cartelle: O concello de Cartelle conta con unha superficie 94,3 km² e con aproximadamente uns 3.163 habitantes según os datos recollidos no ano 2012 no INE.

1.1.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

1.554

1.609

TOTAL CARTELLE

3.163

Taboa 4. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.1.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: Por outro lado as amplas paisaxes que se divisan dende os cotos do Castro ou de Novelle, e o val do río Arnoia que representa o valor natural e paisaxístico máis importante do Concello, e pódese converter nun centro de atracción a curto prazo. Sen dúbida a recuperación e revitalización do patrimonio etnográfico, tanto arquitectónico (como o castelo de Sande) corno cultural, a revitalización de festas (coma Festa do Cabalo en

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Nogueiró, Festa das Carrilanas en Cartelle, entroidos de Sande ou Teixugueiras, romarías do Santo en Vilar de Vacas ou a Virxe das Marabillas) mediante un esforzo de creatividade e participación da poboación local do lugar a un feito de atracción importante.

1.1.3. Servizos Dispoñibles no Concello: Entre os servizos que o concello pon a disposición dos seus habitantes destacan os seguintes:   



Centro de saúde de Cartelle. Centro de saúde de Outomuro. Oficina de Información xuvenil dende a cal se organizan distintas actividades destinadas os xoves como escolas deportivas, cursos de Gaita e percusión, maratóns de fútbol sala, Oficina de información ó consumidor. Un velorio municipal en Outomuro. Tamén conta con un amplo Auditorio en Outomuro. Un Pavillón Polideportivo, con ximnasio. C.E.I.P San Marcos.

       

4 Campos de fútbol Piscina recreativa descuberta 2 Parques biosaudables Centro ecuestre 3 Pistas multideportivas Ruta de sendeirismo 3 parques infantís Ximnasio

   

Fig 6 – Campo de horseball, Cartelle

1.1.4. Mapa Situacional:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.4.2 Celanova: a súa extensión xeográfica ronda os 67,3 km² con unha población de 5.809 habitantes (IGE 2012) dos cales 3.253 atópanse no núcleo urbano da vila.

1.2.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

2.745

3.064

TOTAL CELANOVA

5.809

Taboa 5. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.2.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: Celanova, entre outras moitas, é coñecida polo seu alto valor patrimonial, histórico, literario e natural. O mosteiro, eixo vertebrador da vida comercial e social da comarca e centro de educación e cultura. O xacemento arqueolóxico de Castromao pasa por ser un dos principais referentes da cultura dos castros do Noroeste peninsular, tanto pola súa longa presenza no tempo (polo menos desde o século V a.C. ata o século II d.C), como pola riqueza documental que saíu á luz a partir das sucesivas escavacións e investigacións que levaron a cabo ao longo do tempo algúns dos máis prestixiosos arqueólogos e historiadores da historia contemporánea galega. A Torre de Vilanova dos Infantes érguese no alto dun outeiro no centro da vila medieval de Vilanova dos Infantes, a poucos quilómetros da capital do concello, Celanova, na provincia de Ourense. Do conxunto monástico fundado por San Rosendo, o único resto arquitectónico que permaneceu no tempo é o oratorio de San Miguel, finalizado no ano 942 en memoria do seu irmán Froila, como indica a inscrición situada sobre a porta de entrada, que non é senón unha pregaria a Cristo, de "Froila pecador e indigno servo de Deus". Celanova é unha das vilas galegas con máis tradición cultural. Co paso dos últimos anos o valor cultural da vila estase a facer patente grazas ás numerosas actividades, edificios e persoal adicados a render tributo aos poetas, celebracións, lugares singulares, edificios históricos da nosa vila. Non só se pode considerar a Celanova, a Vila dos poetas, aínda que sexa unha boa carta de presentación, por autores como Castor Elices, Manuel Curros Enríquez, Celso Emilio Ferreiro Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

ou o propio presidente da Real Academia Galega Xosé Luis Méndez Ferrín, Celanova goza de outros moitos elementos culturais a ter en conta.

1.2.3. Servizos Dispoñibles no Concello: Entre os lugares de interés e os servizos e dotacións do concello imos destacar os seguintes:   



   

Mosteiro de Celanova. Capela de San Miguel. Fundación Manuel Curros Enríquez que ten por obxecto promover e difundir o coñecemento da vida e da obra do autor así coma dos outros poetas e escritores relacionados con Celanova. A Escola Infantil Municipal do Concello de Celanova é unha escola infantil de 0 a 3 anos que trata de dotarlle aos cidadáns do Concello un servizo de apoio e asistencia no coidado para os nosos pequenos. A escola dispón de 41 prazas que se distribúen en tres rangos de idade. Instalacións Deportivas:  Pavillón de deportes municipal: É un pavillón multiusos dotado de ximnasio, gradas, cafetería.  Pavillón das Trigueirizas para escolas deportivas de base: Este pavillón, inaugurado no ano 2010, ten como obxectivo fundamental de dar apoio puntual á disputa de partidos no pavillón principal. Ademáis os colexios e institutos do Concello emprégano con regularidade para a práctica das súas clases de ximnasia.  Campo de fútbol municipal "Estadio San Rosendo": conta con céspede natural, dúas gradas con alta capacidade, servizo de cafetería e accesos óptimos.  Pista de tenis: O Concello dispón de dúas pistas de tenis con superficie de pasta, actualmente renovadas e ubicadas xunto ás piscinas municipais. Centro de saúde de Celanova. Piscinas Municipais. Capela da Encarnación. Auditorio Municipal Ilduara de Celanova (AMIC) conta cun aforo de máis de 350 prazas e emprégase para os seguintes cometidos:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

  

   

 Actuacións, espectáculos, concertos e recitais  Representacións teatrais e festivais  Retransmisións cinematográficas  Exposicións  Xuntanzas e reunións  Presentacións con necesidade de aforo Biblioteca Municipal. Aula Multimedia (REDE CEMIT) aula de informática enmarcada dentro do proxecto da Rede de Centros de Modernización e Innovación Tecnolóxica. O punto limpo da Mancomunidade de Concellos das Terras de Celanova creouse co obxectivo fundamental de servir como centro de achega voluntaria para a recollida selectiva dos residuos producidos no ámbito domiciliario. Oficina de turismo. Oficina Municipal de Información xuvenil. San Vivián é un Centro de Interpretación dos Zapateiros en Vilanova dos Infantes no que se pretende dar a coñecer os antecedentes históricos do burgo medieval de Vilanova e explicar a incidencia económica e social que tivo sobre el a artesanía do calzado. O Albergue Municipal está situado na Estrada de Vilanova. C.E.I.P. Curros Enríquez. C.E.I.P. Sagrado Corazón de Celanova. I.E.S Celso Emilio Ferreiro.

1.2.4. Mapa Situacional:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.4.3 Gomesende: Gomesende conta con 28,3 km² a súa población é de 914 habitantes (IGE 2012).

1.3.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

438

476

TOTAL

GOMESENDE

914

Taboa 6. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.3.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: A capital deste concello, que é Sobrado, atópase situada a 41 km de Ourense e accedese pola C531 Xinzo - A Cañiza. Nos seus 28,2 km existen 70 entidades de poboación. Atravesado polos ríos Arnoia e Deva, o seu punto mais elevado é a Serra do Laboreiro (600/700m). No declive dos montes do Viso e Silva Oscura, cerca do río Deva, fórmase un val polo que baixa o río San Francisco, afluente do Deva.

1.3.3. Servizos Dispoñibles no Concello:       

Campo de fútbol Ximnasio Parque biosaudable Ruta de sendeirismo Pista de motocross Un Centro de Saúde. Unha Biblioteca con aula de informática con acceso libre a INTERNET. Fig. 8 – Ruta de sendeirismo, Gomesende

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.3.4. Mapa Situacional:

1.4.4 A MercA: Con unha superficie de 51 km² a súa población consta de 2.197 habitantes (IGE 2012).

1.4.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

1.082

1.115

TOTAL A MERCA

2.197

Taboa 7. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.4.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: Descripción Xeográfica: A maior parte do territorio municipal, atópase nunha altitude comprendida entre os 400 e 500 m. Por riba dos 500 m. discorre o cordón intermedio que divide en dúas partes case iguales o termo, en realidade unha débil e larga prolongación do Outeiro de Boa Madre (Bobadela) e dos Montes de Augas Santas e Cousa. Clima e hidrografía: O Concello de A Merca, aséntase nunha zona de transición climática entre os dominios do oceánico mediterráneo e do oceánico continental. A rede hidrográfica do municipio organízase arredor do Barbaña e o Arnoia. O primeiro nace no Alto de A Manchica e únese ao Miño en Ourense.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

A superficie forestal de A Merca supera as 3165 Ha., o que supón máis do 60% do total de terreos municipais. A vexetación arbórea ocupa unha gran extensión a pesar dos atentados a que se ve sometida. As especies autóctonas predominantes son o carballo, o castiñeiro de abedul, o aliso e o fresno, as dúas primeiras en retroceso

1.4.3. Servizos Dispoñibles no Concello: Dotacións e servizos do Concello: O Concello conta con numerosas dotacións ao servizo dos seus habitantes, coa intención de mellorar o seu benestar. Entre outras, pódense destacar as seguintes:           

        

Un Punto de Atención a Infancia (PAI), para coidado de nenos de 0 a 3 anos. Un Pavillón Polideportivo, que conta cunha cancha central multiusos e un ximnasio. Unha piscina municipal. Un velorio municipal. Un Centro de Saúde. Unha Biblioteca con aula de informática con acceso libre a INTERNET. Unha casa de cultura, que conta cunha aula multimedia cos últimos adiantos en tecnoloxía. Existe un punto P.I.C. (Punto de Información do Catastro), onde pode obter información e certificacións catastrais de todo o territorio nacional. Unha casa dos empresarios, para uso da Asociación de Empresarios e Comerciantes da Merca e para a Empresa municipal Emidusa. Unha Empresa con capital cen por cen municipal adicada á promoción e xestión de vivenda pública e solo industrial (EMIDUSA). Este Concello, aprobou inicialmente a EMIDUSA o Plan Parcial e o Impacto Medio Ambiental para a creación dun Polígono Industrial na zona de Val de A Mezquita deste termo. C.E.I.P. Joaquina Gallego Jorreto. Piscina recreativa descuberta 3 Parques biosaudable 4 Campos de fútbol Pavillón deportivo 4 Parques infantís 2 Rutas de sendeirismo Ximnasio Ruta BTT

Fig 9 – Ximnasio, A Merca

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.4.4. Mapa Situacional:

1.4.5 Pontedeva: É o menor dos concellos en canto a superficie se refiere, tan só consta de 9,9 km² con unha población de 654 habitantes según os datos recollidos no ano 2012.

1.5.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

316

338

TOTAL PONTEDEVA

654

Taboa 8. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.5.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: Colgando da comarca do Ribeiro e a uns 60 km da capital da provincia atopámonos co pequeno Concello de Pontedeva. O seu relevo é moi variado, con pequenas altitudes que xamais sobrepasan os 400 metros. A vexetación arborada é exuberante nas zonas de maior pendente. É un dos concellos máis pequenos da provincia. Componse de dúas parroquias: Pontedeva e Trado.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

A súa rede hidrográfica está constituída polos ríos Deva e Miño, abundando a pesca. En Trado Pequeno existe un coto de troitas (confluencia Deva-Paredes). Péscase tamén lamprea no Miño. A vide, cultivada en bancais e vides baixas (agras), proporcionan ó concello unha producción importante. Descripción Xeográfica: Físicamente, o termo municipal organízase en torno ó río Deva, que xunto cos seus pequenos afluentes, deu lugar á formación dun fondo e exuberante val que se prolonga de norte a sur, ocupando a maior parte do concello. Este sector, é o máis humanizado e de terras de alto potencial productivo, caracterízase polo predominio de amplas terrazas e de pequenos "sucalcos" que se intercalan entre elevacións de escasa consideración, comprendidas entre os 100 e os 200 metros sobre o nivel do mar.

1.5.3. Servizos Dispoñibles no Concello:      

Campo de fútbol 4 Parque biosaudable 2 Pistas multideportivas Ruta de sendeirismo Un Centro de Saúde. Unha Biblioteca con aula de informática con acceso libre a INTERNET. Fig 10 – Pista multideportiva, Pontedeva

1.5.4. Mapa Situacional:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.4.6 Quintela de leirado: Con unha superficie de 31,3 km² ten unha población de 716 habitantes (IGE 2012).

1.6.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

314

402

TOTAL QUINTELA DE LEIRADO

716

Taboa 9. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.6.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: Ó chegar ó Concello de Quintela de Leirado, capital Leirado, encontrámonos nunha zona montañosa, de accidentada topografía, configurada pola Serra da Silva Escura, a Serra do Penegache e o val do río Deva. Este val está rodeado por varias montañas: Leboreiro (1.260 mts.), Penegache (1.224 mts.), Coto da Moura (941 mts.) e outras, como a Serra do Aguillón e a Serra do Castelo. O seu principal río é o Deva, afluente do Miño, e outros pequenos cursos de auga entre os que destaca o Salto do Gato. Rutas e Itinerários turísticos: Cabe destacar a existencia no Concello de Quintela de Leirado, dunha Ruta de Sendeirismo, denominada Ruta do Leboreiro, que percorre toda a comarca de Celanova, subindo ata o pobo de Xacebáns, onde podemos contemplar bos exemplos de arquitectura típica do rural galego. Dende este punto seguimos ascendendo por unha pista forestal que, ademáis de fermosas vistas, ofrece a posibilidade de visitar diversos vestixios de asentamentos preromanos que se atopan nesta ladeira, rematando o camiño no cumio do Outeiro de Penegache, dende onde se pode disfrutar da práctica do parapente, e incluso, nun día claro, pódese ver a Ría de Vigo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.6.3. Servizos Dispoñibles no Concello:        

Piscina recreativa descuberta 3 Parques biosaudables 6 Rutas de sendeirismo Pista polideportiva Ruta BTT Biblioteca Municipal. Un Centro de Saúde. Unha Biblioteca con aula de informática con acceso libre a INTERNET.

Fig.11 Parque biosaudable, Quintela de Leirado

1.6.4. Mapa Situacional:

1.4.7 RamiRás: Con 40,7 km² e unha población de 1.812 habitantes (IGE 2012).

1.7.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

839

973

TOTAL RAMIRÁS

1.812

Taboa 10. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.7.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: Ramirás é un municipio sito na zona norte da Comarca da Terra de Celanova. O municipio de Ramirás ocupa unha extensión duns 40 km2, repartida en dez parroquias e setenta e oito entidades de población. Conta coa iglesia románico-gótica de O Mosteiro. Hai outros como a ermida de San Paio dos Pitos, na que se debe destacar unha ampla área de campo para un día de descanso. Neste sentido, o conxunto etnográfico de hórreos de Tellado (san Salvador de Penosiños) cóidase rehabilitando as estruturas para evitar a súa perda.

1.7.3. Servizos Dispoñibles no Concello:        

2 Pistas multideportivas 4 Parques biosaudables Campo de fútbol 1 Pavillón 2 Rutas de sendeirismo Biblioteca Municipal Un Centro de Saúde. Unha Biblioteca con aula de informática con acceso libre a INTERNET. Fig. 12 – Parque biosaudable, Ramirás

1.7.4. Mapa Situacional:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.4.8 Verea: Con unha extensión de 94,2 km² reúne a 1.150 habitantes (IGE 2012).

1.8.1. Datos Poboacionais: CONCELLO

POBOACIÓN

HOMES

MULLERES

543

607

TOTAL VEREA

1.150

Taboa 11. Valores poboacionais no ano 2012. Fonte INE

1.8.2. O relevo, valor arquitectónico e actividades de interese do Concello: O municipio de Verea ten unha superficie de 94,6 km2, con 40 entidades de poboación e 1.150 habitantes. A capital do municipio está en Carballo. É un município, coma todos os da comarca, eminentemente rural, paseando por os seus sendeiros podemos observar típicas casas de labranza. Os seus principais ríos son o Grande, o Cexo e o Orille, afluentes do Arnoia, onde hai restos dun muíño que constitúe unha das paraxes máis bonitas da zona. Precisamente aproveitando esta marabillosa fonte de riqueza natural, creouse a área recreativa de Os Fondás (Nigueiroá), que posúe todos os alicientes para disfrutar dun bo día de campo: merendeiro, piscina, praia fluvial, pista de tenis. Entre o monte Penagache e o monte Lobaqueiros podemos disfrutar dun fermoso cañón, un dos accidentes xeográficos máis interesantes da zona. Na serra do Leboreiro, que marca a fronteira con Portugal e onde están as máximas cotas encontramos algúns restos megalíticos, entre os que destaca unha necrópole de mámoas con cámara funeraria. Así mesmo, nas ladeiras do Penagache estanse realizando unha serie de excavacións arqueolóxicas que permitirán encontrar restos prerromanos, mostra evidente do densamente que estaba poboada a comarca dende a Prehistoria. Pola súa condición de lugar de paso entre dous estados, España e Portugal, a historia e o desenvolvemento do municipio están fortemente influenciados polo carácter de “marca”. As distintas guerras entre os dous países deixaron pegada na zona.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

1.8.3. Servizos Dispoñibles no Concello:        

Piscina recreativa descuberta 2 Parque biosaudable Pista multideportiva Campo de fútbol. Ruta de sendeirismo Biblioteca Municipal. Un Centro de Saúde. Unha Biblioteca con aula de informática con acceso libre a INTERNET.

Fig. 13 – Piscina Municpal, Verea

1.8.4. Mapa Situacional:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

2. Estudo analítico da poboación: 2.1: TÁBOA POBOACIÓN E EVOLUCIÓN COMPARADA Total Cartelle Celanova Gomesende Merca, A Pontedeva Quintela de Leirado Ramirás Verea

2008 3436 6075 1048 2268 704

2009 3387 6020 1018 2254 680

2010 3344 5949 968 2244 661

2011 3299 5906 946 2212 667

2012 3163 5809 914 2197 654

754 1989 1288

754 1938 1269

751 1897 1238

724 1856 1222

716 1812 1150

Taboa 12. Valores poboacionais coparados por concellos no ano 2012. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

En función das tablas vistas con anterioridade podemos comentar que a Terra de Celanova presenta unha clara tendeza negativa en canto ó número total de habitantes. Pólo que a taxa de crecemento para a comarca é negativa:  CARTELLE: perdeu un total do 7,94% da poboación na relación que corresponde á comparación dos anos 2012 e 2008.  CELANOVA: perdeu unha porcentaxe dun 4,37% da poboación se comparamos o pasado ano 2012 co ano 2008.  GOMESENDE: minorou a súa porcentaxe de poboación un 12,78% dende o ano 2008 ata o 2012.  A MERCA: tamén minorou a súa poboación total de habitantes nun 3,13% dende o percorrido establecido dende o ano 2008 ata o 2012.  PONTEDEVA: neste caso a porcentaxe de habitantes viuse minorada nun 7,1% no ano 2012 con respeto ao 2008.  QUINTELA DE LEIRADO: o 7,03% foi o que minorou a poboación de habitantes neste ente local dende o ano 2008 ata o ano 2012.  RAMIRÁS: a porcentaxe que minora a a poboación estableceuse nun 8,89% no que respeta á comporación da poboación total dos anos 2008 e 2012.  VEREA: a poboación minorouse nun 10,7% dende o ano 2008 ata o ano 2012.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Así mesmo a província de Ourense perdeu un total de 5.842 habitantes no período comprendido entre o ano 2008 e o 2012, con unha taxa de crecemento negativa dun 1,73%. Total 2008 2009 2010 2011 2012 Galicia 2784169 2796089 2797653 2795422 2781498 Ourense 336099 335642 335219 333257 330257

Taboa 12. Valores poboacionais coparados por provincia e comunidade autónoma no ano 2012. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Os datos anteriormente mencionados van á par da realidade acontecida no conxunto de Galícia que perde poboación no período 2008-2012 en menos dun 1%. Como conclusión podemos extraer a confirmación da tendenza de abandono do medio rural que afecta especialmente ás provincias e comarcas do interior de Galicia, sendo partícipe desta causalidade tamén a Comarca da Terra de Celanova.

2.2: TÁBOA IDADE MEDIA DA POBOACIÓN ATE O ANO 2011 IDADE MEDIA Galicia Cartelle Celanova Gomesende Merca, A Pontedeva Quintela de Leirado Ramirás Verea

2008 44,5 55,5 49,5 56,8 54,4 52,5 57,5 56,6 57,8

2009 44,7 55,7 49,9 57,1 54,3 53 57,4 56,9 57,5

2010 44,9 56 50,3 57,3 54,2 52,8 57,4 57,7 57,8

2011 45,1 56,4 50,9 57,4 54,7 52,3 57,3 57,8 57,9

Taboa 13. Idade media de Poboación. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de

Estatística

No que respecta á analise por concellos o concello de Celanova arroxa os datos máis positivos, sendo o único municipio da comarca que supera por moi pouco unha media de idade de 50 anos, con 50,9 anos de media dos seus habitantes. Mentres que o resto superan esta barreira, nalgúns casos incluso a dos 57 anos de idade media como é o caso de Verea, Ramirás, Quintela de Leirado e Gomesende. Por municipios a situación presentase aínda máis crítica. De novo Celanova conta coa idade media mais baixa respecto o resto dos concello da Terra de Celanova. Según mostra a taboa

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Pontedeva atópase nun punto intermédio con un marcador de 52,3 anos de idade. Cabe subliñar do mesmo modo que Verea conta cunha idade media moi alta, a maior da comarca Terra de Celanova, con 57,9 anos. Con ditos datos sobre o envellecemento, podemos establecer unha tendencia básica, por motivos puramente biolóxicos, a unha continuidade do proceso de perda de poboación e do envenllecemento da mesma, sempre tendo en conta factores demográficos de crecemento natural.

2.3 TÁBOA MOVEMENTOS MIGRATORIOS. Galicia Emigracións Inmigracións Saldo migratorio

Ourense

2008 87107 104917

2009 91751 102449

2010 95388 102035

2011 95627 100435

2008 12513 14364

2009 13531 15523

2010 15392 16051

2011 14673 15193

17810

10698

6647

4808

1851

1992

659

520

Taboa 14. Táboa movementos migratorios na provincia e na comunidade autónoma. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Os datos enmarcados na táboa proceden da suma directa dos resultados obtidos da suma de todos os concello pertencentes á provincia de Ourense así como os das restantes provincias no caso do cómputo da comunidade autónoma. É decir os movementos migratórios dentro da província poden recaer dentro da propia mancomunidade, dándose o caso de partir dende os distintos municípios da comarca cara a vila de Celanova. Podemos destacar que nos últimos anos e debido a situación de crise económica na que nos atopamos estase establecendo un claro repunte da emigración cara países do Norte de Europa, como é o caso de Suiza, o rango de idade que se está integrando neste movemento son mozos, con estudios superiores e universitarios, entre os 22 e os 35 anos. En canto á inmigración comentar que está basada principalmente en emigrantes retornados, tanto do extranxeiro sobre todo de Alemania, Suiza, Francia, Arxentina, Brasil e Estados Unidos así como os procendentes de outras zonas de España.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

2.4 CONCLUSIÓNS: A tenor dos resultados obtidos, na análise das distintas variables, podemos extraer unhas conclusións globais:  A poboación da comarca encóntrase dende fai moitos anos en retroceso, é decir en un proceso de pérda de población. Dita tendencia non é particular nin un caso aislado na comarca, senon que se enmarca dentro de un proceso xeneralizado de abandono do medio rural en toda Europa, debido a un entramado complexo de razóns pero que ten como telón de fondo o sistema de mercado actual que favorece os métodos de explotación agrícola intensiva. Esta tendencia manifestase de forma moi acuciante en determinadas rexións europeas e no medio rural da Galicia interior é unha das áreas que mais está sufrindo esta intensa despoboación.  Os motivos da perda de poboación son moi diversos, comenzando por unha rendibilidade cada vez menor da actividade agrícola e gandeira, formas de vida tradicionais da zona, a un cambio xeral na demanda de postos de traballo, que se desplaza cada vez mais, e desde fai décadas, ó sector terciário, casi inexistente na comarca, excepto en Celanova, e pasando por unha tradición emigrante moi enraizada en Galicia, no fondo motivada desde fai moitos anos pólos problemas socioeconómicos anteriores.  O município de Celanova constitúe unha excepción dentro da comarca e supón o único pólo de atracción demográfico, en parte póla posibilidade de desenvolvemento do seu sector terciário, pero a súa vez podemos falar de municípios nos que a situación é, cando menos, moi preocupante, como os de Quintela de Leirado e Verea.  Ademais de esta perda de poboación observase que existe un envecellemento dos habitantes da comarca, e podemos falar de unha poboación fundamentalmente maior, de idades moi avanzadas. O fenómeno básico é o seguinte, cando un individuo alcanza a idade na que comeza a sua actividade laboral é moi común que abandone a comarca en busca de posibilidades laborais e de desenvolvemento fóra dela.  Tamén é relativamente habitual que trás a xubilación regrese á comarca. É decir, os fenómenos migratórios están estreitamente relacionados co envellecemento da poboación.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

 A conclusión final de este informe demográfico é que a perda de población é un dos principias problemas que ten a Terra de Celanova, seguramente entre os principias problemas que vamos detectar. Non é un problema novo pero isto non implica que non fagamos un esforzo por cambiar a tendencia, de feito é o momento de aproveitar unha serie de correntes, sobre todo a inmigración e a posta en valor do Médio Ambiente y dos aspectos naturais, que poden axudar á comarca a recuperar un pulso demográfico que é esencial para o desenvolvemento vital de calquera território.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

3. Estudo de emprego: Dentro do estudo do médio socioeconómico do diagnóstico obxetivo que desenvolve a Axenda Local o emprego é un elemento moi relevante para comprender a realidade da comarca dende un punto de vista social e económico xa que é unha variable que sirve de nexo entre ambos factores. 35

En este informe presentanse os datos obxetivos do emprego desde un punto de vista global, por sectores e según as taxas e modalidades de contratación, de modo que a información e interpretación destes datos sexa o máis completa posible. As fontes dos datos demográficos son as seguintes: Consellería de Asuntos Sociais, Emprego e Relacións Laborais (Xunta de Galícia) que constitúe a fonte principal, ademais do Instituto Galego de Estadística (IGE), o Instituto Nacional de Estadística (INE) e os padróns municipais. Os datos do paro total e por sectores están actualizados ata decembro do 2012. Os datos recollen os períodos 2010-2012.

3.1 PARO REXISTRADO. Este concepto está contituído por o total de demandas en altas existentes a fin de mes excluíndo entre outras as que correspondan ás seguintes situacións:  Pluriemprego: demandantes que solitan outro emprego compatible co que exercen.  Mellora de emprego: demandantes que estando ocupados solicitan un emprego para cambialo pólo que teñen.  Colaboración social: Demandantes perceptores de prestacións por desempleo que participan en traballos de colaboración social.  Xubilados: demandantes que son pensionistas de jubilación, pensionistas por gran invalidez ou invalidez absoluta e demandantes de edad igual ou superior a 65 anos.  Emprego conxuntural: demandantes que solicitan un emprego para un período inferior a 3 meses.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

 Xornada inferior a 20 horas: demandantes que solicitan un traballo con xornada inferior a 20 horas semanais.  Estudiantes: demandantes que están cursando estudios de enseñanza oficial reglada sempre que sexan menores de 25 anos ou que superando dita idade sexan demandantes de primeiro emprego ou ben demandantes asistentes a cursos de formación profesional e ocupacional, cando as suas horas lectivas superen as 20 á semana, teñan unha beca polo menos de manutención e sexan demandantes de primeiro emprego.  Demandas suspendidas: demandantes con demanda suspendida en canto permanezan nesa situación.  Compatibilidad de prestacións: demandantes beneficiarios de prestacións por desemprego con compatibilidade de emprego por realizar un traballo a tempo parcial.  Traballadores eventuais agrícolas subsidiarios.  Rexeitamento de accións de inserción labroral: demandantes que rexeitan accións de inserción laboral adecuadas ás suas características. Antes de internarnos na situación da comarca, analizaremos brevemente as situacións de paro total registrado no conxunto de Galicia e na provincia de Ourense para coñecer a situación do ámbito no que se encadra a Terra de Celanova.

3.2 TÁBOA TAXA DE PARO MEDIO ANUAL REXISTRADO EN GALICIA, OURENSE E NA TERRA DE CELANOVA. Total Galicia

2010

2011

2012

15,4

17,4

20,7

Taboa 15. Taxa de paro medio anual. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Total Ourense

2010

2011

2012

16,5

21,2

Taboa 16. Taxa de paro medio anual. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Co reflexo destes datos ahora vamos a postular a táboa da evolución da poboación, de modo que poidamos compara de forma paralela a evolución da poboacion e o paro rexistrado. Isto vainos permitir coñecer cal é a verdadeira dimensión do paro, pois evidentemente non supón o mesmo unha serie de paro rexistrado que crece nunha poboación que tamén crece nese mesmo período, que nunha poboación que decrece ou nunha que permanece estable.

3.3 TÁBOA EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN EN GALICIA, OURENSE E NA TERRA DE CELANOVA. No caso do conxunto da Comunidade Autônoma o paro entre 2010 e o 2012 creceu nun 5,3%. Para a provincia de Ourense no período 2010-2012 a taxa de apro aumentou nun 4,7%. Esta tendenza repitese na análise da Terra de Celanova donde no período 2010-2012 producese un descenso da poboación e con todo o desemprego subiu en cifras de paro rexistrado como se pode observar na seguinte táboa.

Total Galicia Cartelle Celanova Gomesende Merca, A Pontedeva Quintela de Leirado Ramirás Verea

2010 226237 192 508 59 108 44 47 119 78

2011 241323 185 511 56 107 43 51 108 77

2012 270515 206 553 63 135 49 60 127 92

Taboa 17. Evolución comparada nos ultimos 3 anos. I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Nesta análise previa observamos que a tendeza da comarca é negativa en canto ó emprego, seguindo unha tendenza similar á da provincia: perda de poboación e aumento do paro rexistrado.

3.4 PARO POR SECTORES: Para coñecer en profundidade os pormenores do paro rexistrado na Terra de Celanova analizaremos o paro por sectores económicos.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Os sectores económicos nos que clasificamos o panorama laboral son os que facilíta nas suas estadísticas a Consellería de Asuntos Sociais, Emprego e Relacións Laborais a traves do Instituto Galego de Edtadística (IGE). Concretamente tratase do sector primario, na nosa comarca Agricultura e Gandería, o secundário dividido en Indústria e Construcción, o terciário Servizos e un grupo que enmascara persoas sen emprego anterior. Os datos veñen reflexados nas seguintes táboas que reflexan os datos trimestrais do paro rexistrado nos últimos 5 anos para cada sector.

3.5 TÁBOA PARO NO SECTOR PRIMARIO NA TERRA DE CELANOVA: 1999

Nº Desempregados

2000

Nº Desempregados

2001

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre MEDIA 2002

1º trim

2º trim

3º trim

4º trim

MEDIA

Nº Desempregados

2003

Nº Desempregados

2004

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre

1º trim

2º trim

3º trim

4º trim

MEDIA

Taboa 18. Paro no sector primario. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Especialmente relevante resulta nunha bisbarra como Terra de Celanova na que o medio rural é predominante, e as principais actividades económicas ao longo da súa historia e mesmo na actualidade están baseadas na agricultura e a gandaría. En canto á agricultura destacan pola súa abundancia os cultivos de cereais, e os forraxeiros, así como o castaño.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Respecto ás explotacións agrarias existen 8.068 Ha de terreos agrícolas, o que supón case o 16% da superficie da bisbarra. En canto aos terreos agrícolas que está realmente utilizados, supoñen 6.491 Ha, polo tanto máis do 80% da superficie agrícola se aproveita, e o outro 20% non se traballa e non se obtén rendemento del. Pola súa banda a gandaría baséase na cabana bovina aínda que tamén a porcina e a ovina teñen representación aínda que escasa. O sector Agrícola-Gandeiro representa a actividade mais tradicional da comarca e contitúe un referente na forma de vida da comarca Terra de Celanova. Os valores do paro rexistrado neste sector son baixos, é o sector que menos contribue ó paro total rexistrado e a tendenza do paro neste sector foi aumentar de forma considerable nos últimos anos debido a precária situación económica na que se atopa inmiscuída toda a península. Con todo o anterior non debemos contemplar este dato sen olvidar que se está producindo un abandono do campo, e por tanto é posible que en parte se deba a que cada vez hai menos demanda de emprego no sector. Non obstante no ano 2004 o número de demandantes sufriu un importante crecemento. Observamos do mesmo xeito que en canto a temporalidade, os dous últimos trimestres do ano son os que rexistran menos paro debido a que as diversas actividades agrícolas producense de forma mais intensiva nese período, como a vendima ou a recolleita do millo. Pólo tanto o sector contribúe ainda que de forma escasa ou moderada a estacionalidade do desemprego.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

3.6 TÁBOA PARO NO SECTOR INDUSTRIAL NA COMARCA DA TERRA DE CELANOVA 1999

Nº Desempregados

2000

Nº Desempregados

2001

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre MEDIA 2002

195

1º trim

159

1º trim

184 40

177

2º trim

168

2º trim

183

165

3º trim

167

3º trim

180

148

4º trim

179

4º trim

186

171

MEDIA

168

MEDIA

183

Nº Desempregados

2003

Nº Desempregados

2004

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre

189

1º trim

194

1º trim

177

182

2º trim

185

2º trim

174

177

3º trim

167

3º trim

182

192

4º trim

169

4º trim

208

MEDIA

186

MEDIA

179

MEDIA

186

Taboa 19. Paro no sector industrial. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

O sector industrial na comarca de Terra de Celanova está composto por uns 165 establecementos nos que se sitúan case 140 empresas dedicadas á industria. O subsector que achega maior número de establecementos de produción ao sector secundario na comarca é a industria dos produtos alimenticios e bebidas, con 36 centros de traballo. Segue moi de preto en canto a número de establecementos a Industria da madeira vinculada á explotación forestal. O seguinte subsector con maior número de establecementos na comarca e que ademais superan os 30 centros de traballo encontramos a industria da fabricación de produtos metálicos. Este sector ten 33 establecementos na zona. Tamén destacan as industrias da confección, a

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

fabricación de produtos minerais e a industria de fabricación de mobles e outras manufactureiras. Tamén convén destacar a presenza doutros sectores da industria se ben o seu número de centros de traballo non supera a decena. Non obstante isto non é indicativo da importancia da actividade económica no conxunto da comarca, pois por exemplo as actividades relacionadas coa obtención de enerxía presentan 5 establecementos pero non obstante un indubidable valor económico. Ademais do enerxético, os outros sectores aos que nos referimos que están presentes na Terra de Celanova son as industrias extractivas, con catro establecementos, a industria química e a de fabricación de vehículos e remolques con dous establecementos cada unha, a industria textil, a de edición e artes gráficas e a de construción de maquinaria e equipo mecánico, cada unha delas cun só centro nesta bisbarra. O desemprego no sector Industrial na Terra de Celanova presenta uns valores que en moitos casos son desconcertantes e difíciles de interpretar. Durante os últimos 6 anos supuxo un tramo entre uns 150 e algo mais de 200 desempregados, por tanto entorno ó 15-20% dos desempregados da comarca.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

3.7 TÁBOA PARO SECTOR CONSTRUCCIÓN NA COMARCA TERRA DE CELANOVA 1999

Nº Desempregados

2000

Nº Desempregados

2001

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre MEDIA 2002

284

1º trim

273

1º trim

282 42

273

2º trim

245

2º trim

249

226

3º trim

217

3º trim

189

244

4º trim

252

4º trim

198

257

MEDIA

247

MEDIA

229

Nº Desempregados

2003

Nº Desempregados

2004

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre

241

1º trim

226

1º trim

192

210

2º trim

202

2º trim

178

187

3º trim

171

3º trim

161

220

4º trim

198

4º trim

185

MEDIA

215

MEDIA

199

MEDIA

179

Taboa 20. Paro no sector da construcón. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Ata o de agora na mancomunidade había 233 empresas da construción e 292 establecementos para desenvolver as súas actividades. Nos últimos anos este número descendeu, non contando con datos representativos aínda. En torno ao 35% das empresas de construción da comarca sitúanse no municipio de Celanova, concello que alberga a maior localidade e a de maior crecemento, e onde a actividade da construción é máis intensa, mentres que nos municipios de Cartelle e A Merca, os máis próximos á cidade de Ourense as construtoras locais presentan o 16 e 15% respectivamente da mancomunidade, polo tanto os dous municipios do Norte da zona máis Celanova, tres dos oito da Mancomunidade, suman máis do 66% das construtoras, o que dá idea da zona da comarza onde esta actividade é máis intensa.

O sector da construcción é o que mais postos de traballo xerou nos últimos anos na comarca, reducindose en casi 80 persoas desempregadas neste sector na comarca entre 1999 e 2004. Isto

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

supón unha reducción de entorno ó 30% dos desempregados, con unha marcada tendenza á reducción de demandantes. Por outro lado a construcción presenta tamén unha elevada estacionalidade.

3.8 TÁBOA PARO NO SECTOR SERVIZOS NA COMARCA TERRA DE CELANOVA.

1999

Nº Desempregados

2000

Nº Desempregados

2001

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre MEDIA 2002

496

1º trim

488

1º trim

497

470

2º trim

448

2º trim

476

391

3º trim

390

3º trim

424

442

4º trim

462

4º trim

462

450

MEDIA

447

MEDIA

465

Nº Desempregados

2003

Nº Desempregados

2004

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre

529

1º trim

507

1º trim

572

512

2º trim

503

2º trim

549

467

3º trim

416

3º trim

487

515

4º trim

497

4º trim

555

MEDIA

506

MEDIA

481

MEDIA

541

Taboa 21. Paro no sectorservizos. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

O sector terciario presenta unha ampla variedade de actividades. Os servizos representan o sector con maior número de empresas e de establecementos da bisbarra, con 630 empresas e un total de 807 establecementos, polo tanto moitas delas posúen varios centros de traballo dentro da comrca. Ademais 2 de cada 3 empresas da zona é de servizos.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

A Hostalaría segue en número de establecementos ao comercio e os talleres cun total de 145 establecementos. A maioría dos establecementos hostaleiros localízanse nos municipios de Celanova e A Merca. As actividades de transporte, almacenamento e comunicacións son as que experimentaron un maior crecemento entre todas as actividades convertendo ao sector no terceiro en importancia do territorio. Este sector presenta na comarca tres grupos de actividade con establecementos, a saber: Transporte terrestre, con 78 establecementos. Actividades anexas aos transportes e axencias de viaxes, con 3 locais. Correos e telecomunicacións cun só establecemento. No cuarto lugar en canto a número de establecementos na bisbarra sitúase o sector de actividades inmobiliarias e de aluguer e servizos empresariais, que inclúe varios grupos cos seguintes números de establecementos: Actividades inmobiliarias con 15 axencias inmobiliarias Aluguer de maquinaria e equipos sen operarios e aluguer de efectos persoais e utensilios domésticos con 7 establecementos Actividades informáticas, dous locais Investigación e desenvolvemento, dous establecementos Outras actividades empresariais, sobre todo de servizos a outras empresas como xestorías e asesorías, suman un total de 50 establecementos na bisbarra. Os establecementos de intermediación financeira son un total de 45 no territorio da Mancomunidade, dos cales un é un establecemento de seguros e/ou plans de pensións, 29 teñen como actividade a intermediación financeira propiamente dita, é dicir, bancos, caixas de aforro e cooperativas de crédito e 15 son actividades auxiliares da intermediación financeira. As actividades sociais e servizos á comunidade englóbanse noutro grupo que en conxunto ten 53 establecementos na Terra de Celanova, e que a penas variaron as súas cifras. Destes podemos dividir 4 grupos: Actividades de saneamento público, con tres establecementos. Actividades asociativas, cun establecemento. Actividades, recreativas, culturais e deportivas, con 10 locais. Actividades diversas de servizos persoais, con 39 establecementos O resto dos servizos que se prestan na bisbarra son de tipo educativo, con 7 centros, e de atención sanitaria e veterinaria e servizos sociais con 16 establecementos

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

O sector terciário é o que aglutina á maior partes dos demandantes de emprego na Terra de Celanova, entorno ó 50% dos desempregados. Desgraciadamente os bos datos en canto ó descenso do emprego da construcción tornanse negativos ó analizar o comportamento dos servizos no sexenio 199-2004. O número total de desempregados creceu nunhas 100 persoas nestes 6 anos, sobre un 20% en 2004 repecto a 1999. Podemos deducir unha tendenza xeral ó aumento do paro. Este sector confirma que os novos datos de estacionalidade de emprego.

3.9 TÁBOA PARO EN PERSOAS SIN EMPREGO ANTERIOR NA COMARCA DA TERRA DE CELANOVA. 1999

Nº Desempregados

2000

Nº Desempregados

2001

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre MEDIA 2002

131

1º trim

146

1º trim

132

127

2º trim

154

2º trim

129

3º trim

139

3º trim

120

139

4º trim

132

4º trim

111

132

MEDIA

143

MEDIA

123

Nº Desempregados

2003

Nº Desempregados

2004

Nº Desempregados

1º trimestre 2º trimestre 3º trimestre 4º trimestre

114

1º trim

137

1º trim

169

124

2º trim

144

2º trim

152

123

3º trim

141

3º trim

144

142

4º trim

145

4º trim

144

MEDIA

126

MEDIA

142

MEDIA

152

Taboa 22. Paro nas persoas sin emprego anterior. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

En canto ás persoas sin emprego anterior, que serán sobre todo mozos que se inscribiron no INEM durante o período 1999 a 2004 cabe destacar que as cifras maedias anuais disminuíron de forma mais ou menos constante entre 1999 e 2002, pero a partir deste ano Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

crecen de maneira importante. Esto indica que nos últimos anos é mais complicado encontrar un primeiro emprego na comarca ainda que estas cifras fluctúan bastante. Este grupo de persoas en busca do seu primeiro emprego carece practicamente de estacionalidade en canto ó trimestre con maior ou menor número de demandantes e non responde a ningunha tendenza clara nese sentido. 46

Taboa 23. Nº de empresas por concello e sector de actividade. - Instituto Galego de Estatística

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

3.10 TAXAS DE ACTIVIDADE, OCUPACIÓN E PARO. En primeiro lugar debemos aclarar o significado dos conceptos que vamos a manexar, en concreto as taxas de actividade, de ocupación e de paro. Para elo é encesario coñecer certos conceptos como poboación activa, inactiva, ocupados, etc. Activos: Son as persoas que, nun período de referencia dado, suministran man de obra para a producción de bens e servicios econômicos ou que están dispoñibles e fan xestións para incorporarse a dita producción. Comprende a todas as persoas de 16 ou mais anos que satisfan as condicións necesarias para a súa inclusión entre as persoas ocupadas ou paradas. Inactivos: Comprende a todas as persoas de 16 ou mais anos non clasificadas como ocupadas ou paradas. Os inactivos clasificanse según a súa situación persoal nas seguintes categorias funcionais: Estudiantes, labores do fogar, retirados, xubilados e pensionistas, incapacitados permanentes ou outras situacións. Ocupados: Persoas de 16 e mais anos que durante a semana de referencia tiveron un traballo por conta allea ou realizaron unha actividade por conta propia, en algunha das seguintes situacións: a) traballando polo menos unha hora por un soldo, salário ou beneficio empresarial ou ganancia familiar en metálico ou en especie; b) con emprego pero sin traballar por razóns de enfermedad o accidente, vacaciones, fiestas, mal tempo ou razóns análogas. Os ocupados clasificanse según a súa situación profesional, según tivesen na semana de referencia un traballo por conta allea (asalariados) ou exerceran unha actividade por conta propia, que se subclasifican en: empleadores, empresários sin asalariados e traballadores independentes, axudas familiares e menbros de cooperativas. A partir de estes conceptos iniciais leveremos a cabo un estudo das principais taxas indicadoras das situación do emprego. 1. Taxa de actividade: Porcentaxe de número total de activos entre a poboación total (poboación de 16 ou mais anos). 2. Taxa de ocupación: Porcentaxe de ocupados entre a poboación de 16 ou mais anos. 3. Taxa de paro: Porcetaxe de parados entre o total de activos.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

As tres taxas que analizaremos aqui inclúen valores totais e separados por sexo, o que nos permitirá aproximarnos á realidade social da comarca neste sentido, tamén desde o punto de vista das diferenzas de xénero. A primeira análise realizaremola sobre o ámbito xeográfico que engloba a comarca da Terra de Celanova, estudando taxas de actividade, ocupación e desemprego da Comunidade Autônoma de Galícia e da província de Ourense.

3.11 TAXA DE ACTIVIDADE DA COMUNIDADE E DA PROVINCIA DE OURENSE

Total Galicia Ourense

2010 54,6 48,1

2011 55,2 48,6

2012 55,4 47,7

Taboa 24. Taxa de actividade total. Galicia e provincias. Porcentaxes. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

3.12 TAXA DE ACTIVIDADE A porcentaxe de persoas que formaban parte da poboación activa no conxunto de Galicia entre 2010 e 2012 aumentou lixeiramente no entorno da comunidade autónoma en menos de un 1% neses 2 anos, superando a barreira da metade da poboación total. O aspecto mais relevante destos datos é o importante crecemento das mulleres que pasaron a considerarse parte da poboación activa de Galícia, que nunha década aumentou case 7 puntos porcentuales frente ó 1,3% de descenso entre os homes. Este é un elemento indicador do axuste social e de un proceso que avanza cara a igualdade de xénero. Mentres que no que se refire á provincia de Ourense cabe destacar a diminución da poboación activa en menos dun 0,5%. Constrastando esta análise co informe da demografia deste diagnóstico, pódese concluir sen dúbida que o descenso da poboación activa da provincia ten unha estreita relación co envellecemento da poboación, o que en termos socioeconómicos significa que a poboación productiva, que é precisamente o que reflexa a taxa de actividade, disminuiu pero ademais non ven unha xeneración que vaia levantar esta tendecia. A boa noticia no ámbito da provincia é que se segue a tendencia galega do incremento da porcentaxe da Muller entre a poboación activa, é decir entre aquela que se considera que pode

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

incorporarse á producción, incluso con un descenso na taxa total de actividade. Non obstante os datos da provincia neste sentido están por debaixo dos autonómicos, si ben a diferenza porcentual entre ambos os dous sexos é moi parecida na nosa provincia e no conxunto de Galicia, con unha diferenza que desgraciadamente está aínda en torno ó 20% en ambos casos.

3.13 TAXA DE OCUPACIÓN 49

Total Galicia Ourense

2010 1100,7 115,7

2011 1083 113,9

2012 1039,4 106,4

Taboa 25. Galicia e provincias. Miles de persoas. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

As taxas de ocupación de Galicia e Ourense seguiron o mesmo tipo de tendencias. En ambos casos dita taxa viuse reducida aínda que non de forma estrepitosa.

Total Galicia Ourense

2010 1100,7 115,7

2011 1083 113,9

Homes 2012 1039,4 106,4

2010 600,8 63,8

2011 583,4 62,6

Mulleres 2012 550,7 58

2010 499,9 51,8

2011 499,5 51,3

2012 488,7 48,4

Taboa 26. Ocupados por sexo e grupos de idade. Galicia e provincias Galicia e provincias. Miles de persoas. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

Os datos por xénero indican que en Galicia variou pouco a proporción de homes ocupados (disminuiu un 8,33%) mentras que as mulleres disminuiron un 2,24% nesta estatística, confirmando así a tendenza que se vislumbraba na taxa de actividade sobre a incorporación da muller ó mercado laboral. Na provincia a taxa de ocupación de mulleres no decenio disminuiu de forma menos notable en comparación cos homes, pero de maneira mais moderada que no conxunto de Galicia.

3.14 TAXA DE PARO Esta variable reflexa de forma directa a proporción de persoas desempregadas sobre o total da poboación activa, por tanto é o principal indicador para estimar o desemprego xunto co paro rexistrado que se analizou en profundidade na primeira parte do informe.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Total Galicia Ourense

2010 15,4 16,5

2011 17,4 18

Homes 2012 20,7 21,2

2010 14,6 15

2011 16,6 17,1

Mulleres 2012 20,9 20,2

2010 16,3 18,4

2011 18,3 19

2012 20,4 22,2

Taboa 27. Enquisa de poboación activa. Taxa de paro por sexo. Galicia e provincias. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

A taxa de paro en Galicia en 2010 foi de 15,4% da poboación activa, incrementándose ata o 20,7% en 2012. O balance é negativo. Polo tanto a situación de Galicia experimentou un notable empeoramento durante estes dous anos. Tan rápido como iban pasando os anos e nos ibamos adentrando na situación económica actual fomos vendo como as taxas de paro acadaban limites nunca antes experimentados chegando a índices moi altos en ámbolos dous sexos. A conclusión sobre a taxa de paro é que arroxa niveis moi altos, aínda que cabe destacar que a media española é incluso máis elevada (26,02%). A taxa total de paro é moi alta comparada coa media europea (Estados menbros da UE) en 2012 estaba entorno ó 10,6% pero cunha tendenza a crecer como se comprobou a posteriori.

3.15 TERRAS DE CELANOVA A seguinte táboa recolle o paro rexistrado por sectores de emprego na comarca da Terra de Celanova nos anos nos que se realizou o censo pólo INE. CONCELLO PARO_TOTAL AGRIC_GANAINDUSTRIA CONSTRUCCION SERVIZOS SEN_EMPR CARTELLE CELANOVA GOMESENDE MERCA, A PONTEDEVA QUINTELA DE LEIRADO RAMIRÁS VEREA TERRA DE CELANOVA

208 577 64 161 53 58 140 90 1.351

9 21 5 13 1 4 5 4 62

39 73 16 38 8 7 21 17 219

43 83 13 22 14 10 27 18 230

89 354 22 79 26 30 72 44 716

28 46 8 9 4 7 15 7 124

Taboa 28. Paro por sectores de emprego. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

3.16 TAXA DE ACTIVIDADE A proporción da poboación maior de 16 anos que se pode considerar como poboación activa situase en na comarca con valores similares (algo menores) ós de Galícia e os de Ourense. Pero ó final da década sufriu unha caída de 8 puntos e distanciouse claramente das proporcións de

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

poboación activa da aurnomía 13,8 puntos por enriba e da província con 8 puntos mais que o índice da comarca. Por tanto disminuiu de maneira casi alarmante a poboación activa da comarca da Terra de Celanova, con unha tendeza preocupante de modo que en 2001 pouco mais de un terzo dos seus habitantes podíase considerar dentro dos productivos, probablemente hoxe moitos menos (non existen datos dos cinco primeiros anos de siglo). A taxa de actividade entre os homes disminue 8 puntos porcentuais entre 1991 e 2001, o mesmo que a global e entre as mulleres 6 puntos, a baixada é moi seria en especial nun grupo poboacional que tivo comportamentos na tendenza contraria tanto na nosa província como na autonomia. Podemos deducir que este importante descenso da poboación nas taxas de actividade debese a que os factores que xa aparecían no informe demográfico, o envellecemento da poboación e a emigración, en definitiva un conxunto de problemas demográficos e socioeconómicos que veñen aparecendo en todo o diagnóstico obxetivo da Axenda Local da Comarc e que tamén perciben claramente os cidadáns como se desprende do diagnóstico subxetivo.

3.17 TAXA DE OCUPACIÓN: Os valores desta taxa na comarca sufren unha tendenza parecida os da Taxa de actividade, como cabia esperar. Ó principio da década dos noventa situabanse en proporcións parecidas a sua província e a sua comunidade autônoma, algo mais baixas, -2,5% repecto a Galícia e 1,5% con Ourense, pero en 10 anos a distancia faise case abismal, pasando a ter unha proporción de poboación ocupada de 14,2 puntos menor que Galícia e de 8,8 puntos menos que Ourense e supondo os ocupados menos de un terzo da poboación de mais de 16 anos só o 30,1%. Tampouco neste caso aumenta a proporción de mulleres ocupadas como ocurría nas unidades territoriales superiores, é mais cae 7,4 puntos porcentuais pólo que desde o punto de vista estadístico a incorporación da muller ó mercado de traballo sofre un importante retroceso, ó menos pólo que reflexan as cifras. Por suposto esta tendenza volve a ter unha relación coas cifras de perda da poboación xa comentadas anteriormente.

3.18 TAXA DE PARO: Os datos comparables que hai sobre esta taxa para a comarca tamén son só dos anos 1991 e 2001. A proporción de parados dentro da poboación activa na comarca da Terra de Celanova sufriu un incremento moi importante no período de estudo. En 1991 a taxa de parados da comarca era casi 3 puntos menor que a de Galícia, estaba en 13,8 %. Ó final desta década está casi en 6 puntos por enriba e a taxa de paro está a níveis realmente preocupantes para Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

calquera ámbito que os sufra, o 18,4% en 2001 e con unha peligrosa tendeza crecente. Non obstante hai que analizar a taxa por xéneros para sacar unha conclusión mais precisa. Por xéneros, os homes sufriron un ascenso moderado na taxa de paro, un 2,3%, pero o dato mais relevante é sin Duda o incremento do paro nas mulleres, do 11,7% ó 19,7%, 8 puntos o que deixa de manifesto o desmesurado Ascenso para esta taxa. Este valor arrastra ó paro total a crecer o 4,6% que xa viramos anteriormente, pero debemos considerar determinados elementos que matizan e suavizan o dato. Nos 10 anos que van dendê 1991 ó 2001 producense câmbios que non poden recoller as cifras, foi debido a que as mulleres xa se consideraban como desempregadas e buscan traballo fora do fogar, feito que occorría con menor intensidade 10 anos atrás, pois socialmente a muller en moitos casos só debía ter unha ocupación como ama de casa e non se consideraba desempregada.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

4. Capacidade galegos:

económica

dos

fogares

Despois de realizar esta análise pormenorizada dos concellos pertencentes á Mancomunidade Terra de Celanova de seguido vamos a consultar no IGE (Instituto Galego de Estatística) os Ingresos medios mensuais por fogar. 54

OURENSE SUR INGRESO MEDIO MENSUAL POR FOGAR

2007 1507

2008 1364

2009 1459

2010 1464

2011 1430

Taboa 29. Ingreso medio mensual por fogar na provincia. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

De seguido para realizar un estudo máis concienciudo detallaremos os mesmo datos pero neste caso relativos á comunidade autónoma galega para así a posteriori poder realizar unha comparación de ambos.

GALICIA INGRESO MEDIO MENSUAL POR FOGAR

2007 2.026

2008 2.029

2009 2.010

2010 1.977

2011 1.908

Taboa 30. Ingreso medio mensual por fogar na comunidade autónoma. Fonte I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

O salario mínimo interprofesional para calquera actividad na agricultura, na industria e nos servizos, sen distinción de sexo nin idade dos traballadores, queda fixado en 21,51euros/día ou 645,30 euros/mes, segundo que o salario estea fixado por días ou por meses. (BOE Núm. 314 Lunes 31 de diciembre de 2012).

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

5. Análise dafo: A análise DAFO contribúe a establecer os obxectivos e desenvolver as estratexias de actuación para o crecemento da rexión, contrarrestando as ameazas, reforzando as debilidades, aproveitando as oportunidades e impulsando as fortalezas. As debilidades poden ser capacidades e recursos internamente desaproveitadas que convén evitar ou reforzar. As ameazas, que representan as forzas de carácter adverso recibidas do contorno, deben ser previstas e minimizados os impactos negativos. As fortalezas, entendidas como capacidades, recursos e posicionamentos de signo positivo, deben ser potenciadas e, finalmente, as oportunidades ofrecidas polo contorno, aproveitadas Da maneira máis profunda posible. Existen unha serie de debilidades que están dificultando a capacidade de converxencia económica dos concellos pertencentes á Mancomunidade Terra de Celanova, a pesar de que existen importantes vantaxes competitivas que fan que a rexión presente claras oportunidades de futuro. As implicacións económicas e sociais dun territorio dual, con significativas diferenzas sociodemográficas, son moi importantes, xa que existen necesidades de investimento en accesibilidade e transporte, uso eficiente dos recursos ambientais e a inclusión económica das áreas menos favorecidas. Os oito concellos vinculados contractualemente á Mancomunidade Terra de Celanova teñen unha capacidade emprendedora limitada e o esforzo investidor en potenciar a súa competitividade mediante o uso das tecnoloxías e a innovación resulta insuficiente. Este feito constitúe no longo prazo un risco moi elevado para o desenvolvemento económico, dadas as ameazas que penden sobre a rexión. A proxección internacional de Galicia e a riqueza de recursos constitúen importantes pancas de crecemento para o aproveitamento das oportunidades actuais relativas á Mancomunidade Terra de Celanova. Dentro das actividades económicas, o sector servizos constitúe a base da estrutura produtiva de Celanova, debido ao seu papel de centro comarcal distribuidor de bens e servizos, o que supón o desenrolo de comercios, equipamentos e servizos profesionais, que xeneran un elevado número de activos terciarios.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Fig. 14 Polígono Industrial de Celanova

A actividade industrial xira fundamentalmente en torno a explotación dos recursos locais e ao subsector da construcción, cunha crecente presenza de outras empresas adicadas ao sector da madeira. A súa estrutura e moi atomizada e as adicacións principais son: a industria madeireira, a elaboración de produtos lácteos (cunha destacada presenza de pequenas empresas familiares), unha reseñable industria chacineira e os establecementos relacionados co sector metalúrxico adicado a construción. O polígono Industrial de Trado, no concello de Pontedeva, foi un forte impulsor nestes campos. O parque empresarial de Celanova xerou as instalacións de novas empresas de servizos, de loxística e de transformación de carne, así coma a modernización de outras que xa funcionaban na comarca. Por outra parte, a existencia de amplas zonas chans e abrigadas, entorno aos vales fluviais, fai posible o desenrolo dalgúns cultivos especializados e un policultivo variado de hortalizas, flores e legumes. A cabaña gandeira basease preferentemente no porcino, despois de que o gando bovino, cunha gran tradición na comarca, sufrise o declive do sector lácteo e cárnico. Pero, o falar da socioeconomía da Terra de Celanova, non se faría unha análise completa se non se fixese mención á incidencia que, tanto a nivel demográfico como económico exerceu o papel da emigración. Unha emigración que tivo diversos focos concentrados de destino. Arxentina e Cuba situaríanse no primeiro rango cronolóxico, para dar paso posteriormente a Chile e fundamentalmente Venezuela nos anos 50, Centro Europa nos anos 60 e tamén, nesa mesma época, Estados Unidos, cunha presenza especial na cidade de Newark e Nova York, onde se concentra actualmente unha poboada colonia con prestixiosos restaurantes en puntos emblemáticos da cidade.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Fig 15. Polígono Industrial de Trado – Pontedeva

As estatísticas que temos do número de empresas na Terra de Celanova preséntanse atendendo a diferentes criterios estatísticos, concretamente a condición xurídica da empresa, o sector de actividade e o estrato de asalariados. Os datos corresponden o período máis recente do que existen datos. A expensas de pasar a analizar os datos en detalle, podemos avanzar as cifras xerais que se encontran segundo as diversas fontes en torno ás 1.000 empresas, quizais algo máis. Realmente este é o dato do que entendemos como empresa na linguaxe común, independentemente do seu tamaño pero sen incluír persoas físicas ou polo menos a gran parte delas. Esta cifra do millar aumenta considerablemente se incluímos no total das empresas ás persoas físicas, en concreto autónomos e traballadores do réxime agrario, xa que case duplica o total de empresas na Terra de Celanova. É o reconto que se fai por condición xurídica. A condición xurídica da empresa refírese ao tipo de personalidade xurídica do titular ou empresa responsable da actividade. Considéranse as modalidades de persoas físicas, sociedade anónima (S.A.), sociedade de responsabilidade limitada (S.L.), sociedade cooperativa, e outros tipos de formas xurídicas. Como observamos a maioría dos tipos de empresas son persoas físicas, é dicir traballadores por conta propia que poden ter ou non traballadores ao seu cargo, e que supoñen un 72% do total das empresas no territorio. Dentro deste grupo inclúense entre dous tipos moi importantes de pequeno empresario, as persoas incluídas no réxime de traballadores autónomos e os traballadores do réxime especial agrario, que son unha parte importante nesta comarca.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

En canto ás sociedades anónimas, encontramos un total de trinta e tres, o que supón un 2% do total. Esta cifra non debe levar a equívoco, pois esta figura empresarial polas súas características e a súa capital social mínimo adoita xerar importantes cifras en canto a postos de traballos directos e indirectos, e en canto a actividade socioeconómica, polo tanto xogan un papel importante na economía. Unha figura empresarial intermedia entre a persoa xurídica e a sociedade anónima é a sociedade de responsabilidade limitada, que adoita dar cobertura a unha empresa mediana, o que coñecemos como PEME, é moi común que as S.L. teñan empregados. Na comarca representa o segundo grupo en canto a número de empresas segundo a súa forma xurídica cun total de 390, en torno ao 20% do total das iniciativas privadas da Terra de Celanova.

As cooperativas supoñen un tipo de sociedade con capital variable e con estrutura e xestión democráticas que asocian, en réxime de libre adhesión e baixa voluntaria, a persoas con intereses e necesidades socioeconómicas comúns. No caso da Terra de Celanova a práctica totalidade das 4 cooperativas existentes agrupan a agricultores que a través delas poden mellorar os rendementos do seu traballo O 5% restante das formas xurídicas agrupa baixo o título de "outras" á sociedade colectiva, sociedade comanditaria e comunidade bens entre as principais ademais doutras formas menos representativas. Na comarca existe a nada despreciable cifra de 106 destas empresas.

5.1. DEBILIDADES DA ECONOMÍA DA COMARCA TERRA DE CELANOVA:  D.1 Escaso dinamismo poboacional: Elevado envellecemento da poboación que, xunto cunha taxa de natalidade das máis reducidas de Europa, pon en cuestión o relevo xeracional e a viabilidade do sistema asistencial. Elevada porcentaxe de poboación dependente.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Forte demanda de infraestruturas sociais.  D.2 Distribución territorial da poboación polarizada, con importantes áreas inmersas dentro dun proceso de desertización, fronte a outras suxeitas a unha elevada presión sobre o hábitat.  D.3 Desequilibrio territorial, con forte predominio do sector primario, poboación envellecida e negativa dinámica demográfica.  D.4 Baixa taxa de actividade da poboación, que se agudiza coa situación económica negativa, afectando o mercado de traballo, caracterizado por unha taxa de actividade menor ca media nacional, sobre todo no tocante ao emprego feminino.  D.5 Sector produtivo: Déficit industrial. Baixa produtividade e PIB per capita. Pouco atractivo para o investimento do sector exterior. Base empresarial composta por pemes, con base tecnolóxica madura, o que lle confire un escaso posicionamento estratéxico A conformación das empresas galegas, que dificulta a colaboración especialmente en actividades cunha ampla experiencia no noso país.  Infrautilización e falta de aposta pola sociedade da información e as TIC.  Escaso interese das empresas polo investimento en I+D+i.  D.6 Sistema educativo: Elevado fracaso escolar. Débil capacidade de absorción polo mercado de traballo da man de obra cualificada.  D.7 Preocupante balance ambiental e rápida degradación do contorno natural.  D.8 Infraestruturas e transporte: Dispersión da poboación, que eleva os custos de infraestrutura, de prestación de servizos, así como os custos loxísticos empresariais. A Comarca da Terra de Celanova conta cunha orografía complicada que eleva de xeito considerable os custos das infraestruturas de transporte. Dificultade de acceso ao transporte público nalgúns núcleos de poboación, xeralmente pouco poboados, e deficiencias e ineficacia no funcionamento do servizo de transporte.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

5.2.

AMEAZAS

ECONOMÍA

COMARCA

TERRA

CELANOVA:  A.1 Afondamento da polarización territorial descrita. Envellecemento da poboación, que exerce presión sobre o sistema de pensións, servizos sociais e sanitarios.  A.2 Un horizonte con limitacións de converxencia derivada do escaso dinamismo da poboación activa. Insuficiente aproveitamento das empresas galegas do potencial existente Falta de espírito emprendedor e importantes atrancos burocrático-administrativos para aqueles que o teñen.  A.3 Existencia dunha ampla “fenda dixital” coas rexións máis avanzadas de Europa. Dificultade para acadar a competitividade a medio/longo prazo, a causa do escaso esforzo inversor en I+D+i, especialmente no sector privado da economía. Irrupción no mercado mundial de países emerxentes, con grande asimilación das novas tecnoloxías do coñecemento.  A.4 Contexto económico de crise xeneralizada, cunha expectativa de recuperación a longo prazo: Debilitamento da estabilidade macroeconómica: aumento do déficit e da débeda pública. Falta de liquidez nos mercados financeiros. Horizonte post-2013, de posible redución das axudas estruturais para a converxencia europea.  A.5 Ausencia dun balance positivo na protección do medio: Insuficiencia dos sistemas de tratamento e saneamento de residuos.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

5.3. FORTALEZAS DA ECONOMÍA DA COMARCA TERRA DE CELANOVA:  F.1 Importancia estratéxica da rexión transfronteiriza Galicia-Norte de Portugal.

 F.2 Infraestruturas e transporte: Recente apertura da autoestrada Ourense-Celanova (AG-31) o que nos proporciona unha oferta de comunicacións óptima.  F.3 Incremento da conciencia ambiental: Aposta futura por enerxías renovables, fundamentalmente hidráulica, biomasa e eólica. No caso da biomasa temos a empresa Galpellet que se atopa sita en Trado concello de Pontedeva e que na actualidade se atopa sen actividade.  F.4 A Comarca Terra de Celanova, input produtivo básico para o sector turístico: Abundancia de espazos naturais, cunha ampla biodiversidade. Riqueza e diversidade paisaxística. Expansión da Comarca de Celanova máis turística con marcas tales coma o Raigame, romaría á torre de Vilanova dos Infantes o días das letras galegas, así como a Ruta do Leboreiro, con unha zona paisaxista digna de admirar.  F.5 Avance importante da formación do capital humano de Galicia, o que ten os seus efectos inmediatos sobre o avance da produtividade.  F.6 O sector empresarial: Existencia de produtos diferenciados, cun alto potencial exportador. Sectores industriais ligados aos recursos endóxenos e cun alto potencial de desenvolvemento: téxtil, madeira, pedra, automóbil, pesca, construción naval etc.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Presenza de empresas multinacionais importantes, líderes no seu sector, tecnoloxicamente evolucionadas, e cunha forte vocación exportadora. Apoio institucional á clusterización, que avanza en sectores coma o do automóbil, a madeira, o granito e pedras ornamentais etc.

5.4. OPORTUNIDADES DA ECONOMÍA DA COMARCA TERRA DE CELANOVA:

 O.1 Ampla dispoñibilidade de TIC ao servizo da xestión e da dispersión da poboación e do territorio da rexión.  O.2 Demanda global de espazos naturais e servizos asociados, cun amplo potencial na comarca. Como é o caso de Quintela de Leirado inmersa na Rede Natura 2000 así como a designación de Zonas de Especial Protección para las Aves (ZEPA).

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

 O.3 Elevado potencial para a produción de fontes de enerxía renovables.  O.4 As características da Comarca Terra de Celanova favorecen o seu desenvolvemento turístico.  O.5 Demanda global de produtos e servizos nos que tanto a comunidade autónoma como a comarca Terra de Celanova está especializada: agroalimentario, textil, forestal, etc.  O.6 Integración nos grandes proxectos europeos da rede transeuropea de transporte.  O.7 Aparición de novas oportunidades de negocio coa ampliación da UE, complementada por unha rede de segundas xeracións de galegos emprendedores no exterior.  O.8 Creación de redes de cooperación empresarial en sectores estratéxicos.  0.9 Desenvolvemento de sectores relacionados coa atención a persoas en situación de dependencia.  O.10 Dinamismo da Eurorrexión, que opera como referente das políticas de cooperación territorial europea.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

6. Estudo das Sociedades Cooperativas: A través do Estudo das Oportunidades de Negocio na Comarca Terra de Celanova, realizado dende a Mancomunidade Terra de Celanova preténdese reflexionar sobre as diferentes tendencias que poidan xerar novos sectores emerxentes ou que poidan modificar a estrutura ou variables de competitividade dos sectores nos que se vén traballando. A realización deste estudo está amparada baixo a Rede Eusumo. Trátase dunha rede impulsada pola Consellería de Traballo e Benestar para o fomento do cooperativismo e a economía social. Con ela procúrase o fomento do espírito emprendedor no ámbito local, comarcal e transfronteirizo prestando apoio directo á creación e consolidación de emprego con base na economía social, no territorio de actuación.

6.1. DESTINATARIOS DO ESTUDO: Este proxecto xorde co obxectivo de mostrar, aos Axentes de Desenvolvemento Local e os Técnicos de Emprego, a metodoloxía necesaria para analizar a potencialidade das distintas actividades nas súas respectivas zonas de actuación, xa que eles son elementos de dinamización do territorio e actúan como intermediadores e colaboradores no desenvolvemento económico e social e, por outra parte, configúranse como o instrumento de asesoramento aos emprendedores e de impulsión de novas empresas, xa que permiten avaliar novas ideas de negocio e axudan aos técnicos e emprendedores a analizar a viabilidade dun proxecto empresarial. Este catálogo foi deseñado pensando nos seguintes usuarios e utilidades:  Emprendedores: obter ideas para novos proxectos.  Empresarios: diversificar ou transformar as súas empresas actuais.  Axentes de emprego e desenvolvemento local: poder recomendar accións a levar a cabo.  Administracións Públicas: coñecer mellor a zona para planificar políticas máis efectivas.

6.2. SECTORIZACIÓN DO ESTUDO: O sectores que rexistraron as maiores contraccións no cuarto trimestre de 2012, na comparación co mesmo período de 2011, foron os de agricultura, silvicultura, gandaría e pesca (un 2,2% de caída) e a construción (un 4% de caída). Ademais, na industria rexistrouse un descenso do 0,1%, que se situou no 1,2% no caso da manufactureira. Dentro dos servizos, que se contraeron un 1,6% no global, lograron taxas positivas as actividades artísticas, recreativas e outros servizos (un 4,9%); así como as actividades financeiras e de seguros e as actividades inmobiliarias (un 0,8% de crecemento en cada unha).

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Pola contra, comercio, transporte e hostalaría caeron un 3,7%; a información e as comunicacións, un 3,2%; as actividades profesionais, un 0,2%; e a administración pública, sanidade e educación, un 2,7%. Os impostos netos sobre os produtos aumentaron un 0,3%. Polo lado da demanda, os datos do IGE mostran que caeron tanto as importacións de bens e servizos (un 10,6% interanual no cuarto trimestre) coma as exportacións (un 7,7%). A demanda interna contraeuse un 3,6% e a formación bruta de capital descendeu un 4,8%. O gasto en consumo final reduciuse un 3,1%, cunha caída do 2,7% no gasto dos fogares e as institucións sen fin de lucro ao servizo dos fogares e do 4,1% nas administracións públicas. O Sector Primario e os Servizos perderon postos de traballo, pero con distintas consideracións. Polo que se refire aos servizos, dende 2007 ata 2011 destruíronse 11.075 empregos en Galicia, o que o coloca como o sector que menos emprego perdeu, apenas un 1,6%. A lectura do Sector Primario é distinta. Neste caso a serie histórica sinala máis a causas estruturais que conxunturais. O número de persoas que traballan no conxunto de agricultura, gandaría e pesca xa empezara a diminuír antes de que se producise a crise. O sector da Construción e a Industria en conxunto destruíron 89.287 postos de traballo dende 2007 a 2011, é dicir o 77,4% do 115.365 empregos que Galicia perdeu ata a data dende que chegou a crise. A continuación mostramos o número de empresas con actividade na Comarca Terra de Celanova segundo actividade principal (grupos CNAE 2009) e o estrato de asalariados en cada unha delas. Sendo a fonte de información o IGE. Explotación do directorio de empresas e unidades locais e actualizado por última vez o 29-10-2012.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Nº ASALARIADOS de 0 a 2 asalariados

SECTOR DE ACTIVIDADE

2008

2009

2010

2011

E FORNECEMENTO DE AUGA, ACTIVIDADES DE SANEAMENTO, XESTIÓN DE RESIDUOS E DESCONTAMINACIÓN 2 F CONSTRUCIÓN 323 G COMERCIO POR XUNTO E AO RETALLO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS 304 H TRANSPORTE E ALMACENAMENTO 65 I HOSTALARÍA 132 J INFORMACIÓN E COMUNICACIÓNS 2 K ACTIVIDADES FINANCEIRAS E DE SEGUROS 14 L ACTIVIDADES INMOBILIARIAS 3 M ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS 38 N ACTIVIDADES ADMINISTRATIVAS E SERVIZOS AUXILIARES 22 P EDUCACIÓN 8 Q ACTIVIDADES SANITARIAS E DE SERVIZOS SOCIAIS 11 R ACTIVIDADES ARTÍSTICAS, RECREATIVAS E DE ENTRETEMENTO 13 S OUTROS SERVIZOS 45

0 324 301 66 130 2 15 3 42 24 9 14 11 44

0 298 302 65 135 1 16 3 40 24 10 16 11 46

0 288 290 58 137 3 15 4 37 26 9 15 11 38

F CONSTRUCIÓN G COMERCIO POR XUNTO E AO RETALLO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS H TRANSPORTE E ALMACENAMENTO I HOSTALARÍA K ACTIVIDADES FINANCEIRAS E DE SEGUROS M ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS N ACTIVIDADES ADMINISTRATIVAS E SERVIZOS AUXILIARES P EDUCACIÓN Q ACTIVIDADES SANITARIAS E DE SERVIZOS SOCIAIS R ACTIVIDADES ARTÍSTICAS, RECREATIVAS E DE ENTRETEMENTO S OUTROS SERVIZOS

22 23 5 9 0 3 2 1 7 0 2

24 24 4 12 1 1 2 1 8 1 1

18 21 2 6 0 1 2 1 6 0 1

14 22 3 9 0 2 2 0 7 0 1

F CONSTRUCIÓN G COMERCIO POR XUNTO E AO RETALLO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS H TRANSPORTE E ALMACENAMENTO I HOSTALARÍA M ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS Q ACTIVIDADES SANITARIAS E DE SERVIZOS SOCIAIS

6 5 1 3 0 2

5 7 1 1 1 1

5 8 0 1 1 3

7 10 1 2 1 1

F CONSTRUCIÓN G COMERCIO POR XUNTO E AO RETALLO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS H TRANSPORTE E ALMACENAMENTO M ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS Q ACTIVIDADES SANITARIAS E DE SERVIZOS SOCIAIS

3 5 1 0 0

3 4 1 1 1

3 4 2 1 0

3 4 0 0 0

F CONSTRUCIÓN G COMERCIO POR XUNTO E AO RETALLO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS P EDUCACIÓN Q ACTIVIDADES SANITARIAS E DE SERVIZOS SOCIAIS

1 1 1 1

1 0 1 1

G COMERCIO POR XUNTO E AO“Terra RETALLO; REPARACIÓNBarrio DE VEHÍCULOS DE MOTOR MOTOCICLETAS Mancomunidade de Celanova”, da Ermida nº 39 b,E 32800 – Celanova. 1

de 3 a 5 asalariados

de 6 a 9 asalariados

de 10 a 19 asalariados

de 20 a 49 asalariados

de 50 a 99 asalariados Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

De seguido daremos conta das cooperativas existentes na Mancomunidade Terra de Celanova mediante unha segmentación das mesmas por concellos. Sendo a fonte de información o I.G.E. - Instituto Galego de Estatística mediante os datos aportados pola Consellería de Traballo e Benestar e referidos a 31 de decembro de 2012.

SEGMENTACIÓN POR CONCELLOS Cartelle Total Celanova Total Agrarias Traballo asociado Gomesende Total Merca, A Total Pontedeva Total Quintela de Leirado Total Traballo asociado Ramirás Total Verea Total

2009

2010

2011

2012

3 2 0

3 2 1

1 1

Celanova:  Irmans Mosquera, S. Coop. Galega  S. Coop. Del Campo Agro-Ganadera de Celanova, S. Coop. Galega  Sagrado Corazón de Celanova, S. Coop. Galega Quintela de Leirado:  Maderas y Embalajes Tellado, S. Coop. Galega A continuación mostraremos o cadro representativo das cooperativas creadas nos últimos catro anos tanto en Galicia como en Ourense e o número de socios iniciais cos que xurdiu cada iniciativa empresarial. ANO 2009 2010 2011 2012

GALICIA GALICIA2 OURENSE OURENSE2 Número de cooperativas Número de socios iniciais Número de cooperativas Número de socios iniciais 43 715 10 59 42 1556 4 15 48 1459 4 15 58 590 12 45 Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Fonte da información I.G.E. - Instituto Galego de Estatística sendo os datos os aportados pola Consellería de Traballo e Benestar. Estatísticas de economía social e Información subministrada directamente. Tamen daremos conta das sociedades laborais constituídas dende o 2009 tanto no ámbito rexional da comunidade autónoma como na provincia de Ourense. ANO Ourense 2009 2010 2011 2012

Sociedades laborais constituídas

70 3 4 10 15

Información obtida do I.G.E. - Instituto Galego de Estatística cuxos datos foron facilitados pola Consellería de Traballo e Benestar. Estatísticas de economía social e Información subministrada directamente para a elaboración do cadro de Sociedades laborais. Actos inscritos segundo provincia e ano.

6.3. ¿QUÉ É UNHA COOPERATIVA?: A cooperativa é unha sociedade de capital variable que, a través do exercicio de actividades socioeconómicas, desenvolve unha empresa de propiedade conxunta de tódolos socios. A súa finalidade consiste en prestar servicios e satisfacer necesidades e aspiracións dos seus socios, mediante a súa participación activa e en interese pola comunidade. Contan cunha estructura e xestión democráticas, en réxime de libre adhesión e baixa voluntaria, distribuíndose os resultados económicos en función da actividade cooperativizada realizada. Calquera actividade económico-social poderá desenvolverse mediante unha sociedade cooperativa. As cooperativas teñen que se axustar no seu funciona-mento ós principios formulados pola Alianza Cooperativa Internacional:

I. Adhesión voluntaria e aberta: As cooperativas son organizacións voluntarias, abertas a tódalas persoas capaces de utiliza-los seus servicios e dispostas a acepta-las responsabilidades de ser socio, sen discriminación social, política, relixiosa, racial ou de sexo.

II. Xestión democrática por parte dos Socios: As cooperativas son organizacións xestionadas democráticamente polos socios, que participan activamente na fixación das súas políticas e na toma de decisións. Os homes e mulleres elixidos para representar e xestiona-las cooperativas son responsables ante os socios. As cooperativas están organizadas de xeito democrático.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

III. Participación económica dos socios: Os socios contribúen equitativamente ó capital das súas cooperativas e xestionan de xeito democrático. Polo menos unha parte dos activos é por regla xeral, propiedade común da cooperativa. Normalmente reciben unha compensación, se existe, limitada sobre o capital entregado como condición para ser socio. Os socios asignan os excedentes para todos ou algún dos seguintes fins: ó desenvolvemento da cooperativa, á constitución de reservas, das que, polo menos unha parte sería indivisible, ó beneficio dos socios en proporción ás súas operacións coa cooperativa, e co apoio doutras actividades aprobadas polos socios.

IV. Autonomía e independencia: As cooperativas son organizacións autónomas de autoaxuda, xestionadas polos seus socios. Se asinan acordos con outras organizacións, incluídos os gobernos, ou se acadan capital de fontes externas, fano en termos que aseguren o control democrático por parte dos seus socios e manteñan a súa autonomía cooperativa.

V. Educación, formación e información: As cooperativas proporcionan educación e formación ós socios, ós representantes elixidos, ós directivos e ós empregados para que poidan contribuír de xeito eficaz ó desenvolvemento das súas cooperativas. Informan ó gran público, especialmente á mocidade e ós lideres de opinión, da natureza e beneficios da cooperativa.

VI. Cooperación entre cooperativas: As cooperativas serven ós seus socios o máis eficazmente posible e fortalecen o movemento cooperativo traballando conxuntamente mediante estructuras locais, nacionais, rexionais e internacionais.

VII. Interese pola comunidade: Ó mesmo tempo que se centran nas necesidades e nos desexos dos socios, as cooperativas traballan para acada-lo desenvolvemento sostido das súas comunidades segundo os criterios aprobados polos socios. Debe terse en conta que, para certos supostos, a Lei de cooperativas de Galicia establece determinadas asimilacións. Así, cando a cooperativa asocia a persoas que aportan o seu traballo persoal, complementariamente. A regulación específica da clase de cooperativa que se trate, tamén lle resulta aplicable a normativa de cooperativas de traballo asociado. Para o cumprimento e desempeño de fins comúns de índole económico, dúas ou máis cooperativas poderán constituir cooperativas de segundo grao. Así mesmo, para a defensa e promoción dos seus intereses, as cooperativas poderán asociarse libre e voluntariamente en unións, federacións e confederacións de cooperativas.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

VIII. Os estatutos sociais: Os estatutos sociais, que son obrigatorios, regulan a estructura e funcionamento interno da sociedade cooperativa, debendo regular unha serie de aspectos que a lei esixe como contido mínimo obrigatorio e que poden agruparse como: de identificación e ámbito, de estructura social, de goberno e xestión da sociedade, e de xestión económica e financieira. Así mesmo, poderán conter aqueloutras normas que os socios teñan por convinte, sempre que non resulten contrarias a lei. Ó longo da vida da sociedade, os estatutos poderán modificarse coas formalidades previstas na lei, sendo necesaria a posterior inscrición da modificación estatutaria segundo os trámites previstos no Regulamento de Rexistro de Cooperativas.

IX. O regulamento de réxime interno: Como instrumento áxil que plasme as relacións internas, a cooperativa pode ter un regulamento de réxime interno. Os socios teñen plena autonomía para establece-lo seu contido, sempre que o mesmo non contradiga nin ós estatutos sociais nin á lei, podéndose establecer no mesmo cuestións tales como tipificación de faltas leves, organización do traballo, organigramas empresariais, etc.

X. A regulación legal en Galicia: Galicia ten competencia exclusiva en materia de cooperativas en virtude da transferencia feita pola Lei orgánica 16/1995, do 27 de decembro (BOE 28.12.95), que ampliou a competencia orixinaria recollida no art. 28.7 do Estatuto de Autonomía. Con data 30.12.98 no DOG nº 251, publicouse a Lei 5/1998 do 18 de decembro de cooperativas de Galicia que desde a súa entrada en vigor, o primeiro de marzo de 1999, regula as sociedades cooperativas galegas. En desenvolvemento das previsións contidas na lei galega, publicáronse os seguintes decretos: 

Decreto 25/2001, do 18 de xaneiro, polo que se regula a organización e funcionamento do Consello Galego de Cooperativas (DOG nº 27, do 07.02.01). Ver o Decreto 25/2001



Decreto 430/2001, do 18 de decembro, polo que se aproba o Regulamento do Rexistro de Cooperativas de Galicia (DOG nº 31, do 12.02.02). Ver o Decreto 430/2001

Cómpre citar, así mesmo, que o réxime fiscal das cooperativas, materia que non foi obxecto de transferencia, está contido fundamentalmente na Lei 20/1990, do 19 de decembro (BOE 20.12.90). Ver Lei 20/1990

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

6.4. PASOS PARA A CONSTITUCIÓN DUNHA COOPERATIVA: 1. Solicitar a Certificación Negativa de Denominación, por correo, ante a Sección Central do Rexistro de Cooperativas do Ministerio de Emprego e Seguridade Social 2. Realizar a Asamblea Constituínte 3. Despois ante o Rexistro de Cooperativas solicitará a cualificación previa dos estatutos achegando: 73 a) Solicitude b) Certificación de Acta da Asamblea Constituínte. c) Certificación Negativa de Denominación. d) Exemplar dos Estatutos Sociais Aprobados. 4. Obtida a cualificación previa os promotores desinados outorgarán escritura de constitución ante notario incorporando a perceptiva documentación. 5. Solicitarase ante o Rexistro de Cooperativas a inscrición da Cooperativa achegando: a) Solicitude b) Copia autorizada e copia simple da escritura pública de constitución. c) Xustificante de presentación do Imposto de I.TT.PP. e AA.XX.DD. A través da Oficina Virtual Tributaria ou ben presentando na Oficina Liquidadora o impreso de Autoliquidación. d) Xustificación de pago da Taxa por Servizos Administrativos.

I. A inscrición no rexistro: Para que unha sociedade cooperativa se considere constituída e teña personalidade xurídica, debe inscribirse obrigatoriamente a escritura pública de constitución no rexistro de cooperativas competente. Os promotores da cooperativa poden optar por outorgar directamente a escritura de constitución, ou por solicitar no rexistro a previa calificación do proxecto de estatutos sociais.

II. Trámites a seguir: I.

Certificación negativa de denominación:

Débese solicitar certificación de que non existe inscrita outra sociedade cooperativa con idéntica denominación, que será expedida polo Registro de sociedades Cooperativas dependente da Administración Xeral do Estado. C/ Pío Baroja, nº 6, 28071 Madrid (telf. 913 631 920). A denominación certificada quedará reservada a favor da cooperativa

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

solicitante por un período de 6 meses a contar desde a data da certificación. Poderá solicitarse ante o mesmo órgano a ampliación deste prazo, acreditando que foi iniciado o proceso de inscrición no rexistro de cooperativas competente. II. Calificación previa do proxecto de estatutos sociais É un trámite opcional solicitar do rexistro de cooperativas competente a cualificación previa do proxecto de estatutos sociais, podendo procederse directamente ó outorgamento da escritura de constitución. Resulta aconsellable a realización deste trámite para asegura-la cualificación favorable do proxecto de estatutos sociais, antes do outorgamento da escritura pública. Debe terse en conta que as subsanacións dos defectos observados en estatutos incorporados en escritura pública, deben facerse tamén necesariamente en escritura pública.

III. Requisitos necesarios para a cualificación previa de estatutos dunha sociedade cooperativa

I. Documentación: 

Solicitude.



Copia certificada da acta da asemblea constituínte.



Proxecto de estatutos sociais.



Orixinal do certificado negativo de denominación.

II. Contido mínimo da acta da asemblea constituínte: 

A relación dos promotores, cos seus datos de identificación persoal ou a razón ou denominación social, de se-lo caso, e a actividade comprometida.



A manifestación dos outorgantes de que todolos promotores reúnen os requisitos legais e estatutarios necesarios para ser socio da cooperativa que se constitúe.



A manifestación da vontade de fundar unha cooperativa da clase de que se trate.



A identificación das persoas designadas para desempeñaren os distintos cargos dos órganos sociais, coa súa aceptación e coa declaración expresa de non estaren incursas en causa de incapacidade ou incompatibilidade das establecidas no artigo 48 da lei 5/98.



Aprobación dos estatutos sociais.



Designación das persoas que teñen que outorga-la escritura de constitución en número de catro, como mínimo, agás traballo asociado que poden ser tres, entre os que deberán estar: Os membros do órgano de administración, os interventores e o secretario da asemblea constituínte.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es



Forma e prazos para o desembolso da achega obrigatoria mínima para ser socio e do capital social mínimo.



Se existen achegas non en diñeiro: identificación do aportante e aprobación da valoración, previo informe de experto independente.



resultado das votacións, lugar, data e hora da reunión.



Sinaturas do secretario e presidente da asemblea constituínte.

III. Inscrición da cooperativa A inscrición da escritura pública de constitución no rexistro de cooperativas competente é o trámite necesario para que a sociedade cooperativa adquira personalidade xurídica. Se a escritura pública de constitución fose outorgada pola totalidade dos promotores da sociedade e non se fixese uso da facultade de obte-la cualificación previa do proxecto de estatutos sociais, non será necesaria a celebración da asemblea constituínte. IV. Requisitos necesarios para a inscrición dunha cooperativa:  Solicitude de inscrición en dous meses dende o outorgamento da escritura pública de constitución ante notario  Liquidación do Imposto sobre trasmisións patrimoniais e actos xurídicos, documentados (as cooperativas están exentas do seu pagamento).  Unha copia autorizada e unha copia simple da escritura pública de constitución, coas mencións e requisitos establecidos no art. 16 da Lei 5/1998, de 18 de decembro de cooperativas de Galicia e nos art. 50 e 51 do Regulamento do Rexistro de Cooperativas.  Acredita-lo pago da taxa por inscrición en rexistros oficiais. V.

Competencias rexistrais: A Comunidade Autónoma Galega ten as competencias sobre cualificación, inscrición e certificación dos actos que deban acceder ó rexistro de cooperativas, correspondéndolle, dentro da estructura orgánica da Xunta de Galicia, o seu desenvolvemento á Consellería de Traballo. O rexistro de cooperativas estructúrase no Rexistro Central, situado nos servicios centrais da Consellería, e os respectivos Rexistros Provinciais nas Delegacións Provinciais. O Rexistro Central de Cooperativas é competente respecto de: a. As cooperativas de ámbito superior ó dunha provincia, que realicen principal e maioritariamente a súa actividade cooperativizada cos seus socios dentro do territorio da comunidade autónoma b. As cooperativas de crédito e seguros.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

c. As cooperativas de segundo grao. d. As asociacións de cooperativas. Os rexistros provinciais de cooperativas serán competentes respecto das restantes clases de cooperativas, nas que o ámbito territorial onde desenvolvan as súas actividades cooperativizadas cos seus socios non sexa superior ó da respectiva provincia. VI.

Outros trámites a realizar 76

1. Na Delegación ou Administración Administración Tributaria

Axencia

Estatal

. Solicitude do Código de identificación fiscal. . Declaración de alta no censo de etiquetas e opcións IVE. . Declaración previa ó inicio da actividade. 2. Na Tesorería Xeral da Seguridad Social Inscrición da empresa e afiliación dos socios traballadores e traballadores por conta allea á seguridade social. Os socios traballadores das cooperativas de traballo asociado e asimiladas disfrutarán dos beneficios da seguridade social, podendo opta-la cooperativa nos seus estatutos sociais: a) Como asimilados a traballadores por conta allea, quedando integrados no réxime xeral, ou nalgún dos réximes especiais, segundo proceda. b) Como traballadores autónomos no réxime especial correspondente. (Os socios de traballo das demais cooperativas serán en todo caso asimilados a traballadores por conta allea). 3. Na Delegación Provincial da Consellería de Asuntos Sociais, Emprego e Relacións Laborais: Comunicación de apertura do centro de traballo, segundo impreso oficial. 4. Na Inspección Provincial de Traballo e Seguridade Social: Sela-lo libro de visitas. 5. No Concello: Licencias de apertura, licencias de obra, etc. 6. No rexistro da Propiedade Inmobiliaria: Inscrición de bens inmobles, de se-lo caso.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7. No rexistro da Propiedade Industrial: Inscrición de nomes comerciais, patentes, marcas, deseños industriais, modelos de utilidade e rótulos. 8. Dilixenciado de libro: Os libros sociais e contables deben ser dilixenciados con carácter previo a súa utilización, ou segundo o previsto no artigo 72.4 da Lei de cooperativas de Galicia, polo rexistro de coope-rativas competente, segundo o procedemento previsto no art. 90 do Regulamento do Rexistro da Cooperativas 9. Obrigas rexistrais: Ademais da inscrición da sociedade e o dilixenciado de libros, as cooperativas unha vez en funcionamento teñen que cumprir as obrigas rexistrais legalmente previstas. Así, deben inscribirse as modificacións de estatutos, renovación de órganos sociais, os outorgamentos de poderes e todos aqueles actos previstos na lei e no Regulamento do Rexistro da Cooperativas. A inscrición máis habitual é a de renovación do consello rector e interventores, que debe solicitarse ante o rexistro de cooperativas competente dentro dos trinta días seguintes á aceptación dos elexidos. Outra das obrigas habituais e o depósito anual de contas e documentación complementaria, que debe realizarse no prazo de dous meses desde a súa aprobación pola asemblea xeral, ante o rexistro de cooperativas, segundo o establecido no art. 94 e seguintes do devandito regulamento.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7. Eixes de actuación e desenvolvemento das sociedades cooperativas: O que pretendemos realizando este estudo é facilitarlle ás persoas emprendedoras toda aquela información que precisen para a constitución dunha Cooperativa. Faremos unha breve reflexión sobre as diferentes tendencias que poidan xerar novos sectores emerxentes ou que poidan modificar a estructura ou variables de competitividade dos sectores. Para realizar todo o mencionado con anterioridade servirémonos das seguintes ferramentas:    

Xustificación do estudo. Busca e evaluación dos sectores emerxentes. Visión futura da Comarca Terra de Celanova. Tendencias e recomendacións para o ámbito cooperativo.

7.1. XUSTIFICACIÓN DO ESTUDO: O estudo parte da visión retrospectiva das ideas de negocio establecidas na comarca e dos servizos e actividades carentes na mesma. Analizaremos os servizos e actividades carentes na comarca, dando conta tanto das vantaxes como dos inconvintes que xeren (visualizar CAPÍTULO 3: Análisis DAFO), deste modo poderemos ter unha visión clara e precisa da viabilidade do negocio na zona. Para o anteriormente descrito teremos moi en conta a situación económica actual, xa que non todos os proxectos empresariais se poderán levar a cabo debido a estas vicisitudes.

7.2. BUSCA E AVALIACIÓN DOS SECTORES EMERXENTES: A continuación detallaremos o mapa de sectores emerxentes resultante do estudo realizado:

7.1.1 7.1.2 7.1.3 7.1.4 7.1.5 7.1.6 7.1.7 7.1.8

Servizos e Empresas de turismo. Servizos Intergrais para a calidade de vida e a dependencia. Servizos profesionais de xestión para PEMES. Servizos de eco-sostibilidade e medio ambiente. Servizos avanzados á empresas para a mellora da súa competitividade. Servizos para a xestión da seguridade. Servizos de lecer. Servizos e Empresas de produtos ecolóxicos, tanto para a produción como para a comercialización. Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7.1.9 Servizos e Empresas de produción e comercialización de produtos agrograndeiros. 7.1.10 Servizos e Empresas forestais. Con respecto ao anterior diferenciamos claramente entre dous bloques claves:  Servizos á persoas: dentro dos espazos individuais de benestar, do aumento da calidade de vida, do desenvolvemento do tempo libre e dentro da vida profesional e laboral.  Servizos á empresas: como organizacións impersoais integradas por persoas que demandan uns servizos que axuden ó aumento da produtividade e á mellora das condicións laborais e do benestar xeral dos traballadores e traballadoras. Os factores que están marcando a tendencia expansiva do sector servizos son:  A necesidade de apoios, servizos renovados, innovacións tecnolóxicas e aptitudes máis competitivas que require o novo e crecente sector industrial.  A alta especialización dos sectores industriais e agrogandeiros da man do sector servizos.  A continuidade do proceso de terciarización da actividade industrial e do sector primario.  Maior nivel de competitividade e profesionalización.  As novas formas de organización empresarial e os novos sistemas de prestación de servizos vinculados ás tecnoloxías avanzadas de información e comunicación.

7.2.1 Servizos e Empresas de Turismo: O tempo de ocio e lecer ten, cada vez, máis valor e xera un maior volumen de oportunidades de negocio. A industria do turismo é un dos sectores económicos máis importantes e dinámicos no mundo actual polos seus niveis de inversión, pola súa participación para a xeración de emprego, pola aportación de divisas, pola contribución ó desenvolvemento dun territorio e, en último lugar, pola metamorfosis que se está vivindo, pasando de hábitos máis tradicionais a un novo turismo emerxente con un maior abano de ofertas.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7.2.2 Servizos Integrais para a Calidade de Vida e a Dependencia: Os servizos específicos ás persoas, centrados nos campos da saúde, da vivenda, do aumento da calidade de vida, da mellora do benestar das persoas e a consecución universal do disfrute dos servizos sociais é outro ámbito de desenvolvemento importante para o futuro. As novas formas de vida poñen de manifesto consigo a necesidade de novos servizos ás persoas. Ademáis, estos cambios nas formas de convivencia viñeron acompañados dunha demanda social de maior benestar e calidade de vida.

7.2. 3 Servizos profesionais de xestión e competitividade para PEMES: Dentro dos servizos ás empresas, hai un ramallete de asistencias avanzadas para a mellora da competitividade destas. Os servizos de mellora da competitividade e os procesos de xestión total da calidade empresarial miran precisamente por mellorar cada unha das variables dunha empresa: dirección estratéxica, desenvolvemento tecnolóxico, innovación, enfoques de calidade, recursos humanos, etc. As empresas están externalizando funcións e tarefas que poden ser realizadas por terceiros de maneira máis eficiente.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7.2.4 Servizos de eco-sostibilidade e medio ambiente: O cuarto ámbito de sectores emerxentes tendentes a desenvolverse no futuro inclúe oportunidades que van dende a protección, recuperación, mantemento, vixiancia e evaluación do impacto do medio ambiente a campos como a enerxía, a industria, as augas, o aire, os residuos sólidos ou os espazos naturais protexidos. Este gran sector económico xera múltiples oportunidades de negocio na actualidade, e a tendencia no futuro, por diversos factores que van dende a lexislación á resposabilidade social, pasando por un cambio do modelo de produción económica, é que siga crecendo.

7.2.5 Servizos avanzados á empresas para a mellora da súa competitividade: Estamos a vivir actualmente a Era da Innovación. A palabra Innovación aparece continuamente como sinónimo de progreso, de desenvolvemento tecnolóxico, de creación de emprego, de mellora das condicións de vida. Fálase de innovación nos ámbitos económicos (a innovación tecnolóxica nas empresas) e sociais (sanidade, ocio, condicións laborais, transportes, etc.). Parece claro que na situación actual, de mercados globais e cada vez máis competitivos, de necesidade de creación de emprego, dunha Europa cunha Moeda Única, a incorporación dunha cultura da innovación en todos os sectores sociais e económicos, formúlase como unha necesidade. Xorde entón a importancia do desenvolvemento, tanto nas empresas españolas como nas galegas, da innovación e a tecnoloxía, mostrándose éstes como alguns dos factores fundamentais para poder manter e aumentar a súa competitividade.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7.2.6 Servizos para a xestión da seguridade: O sector da xestión da seguridade engloba todo tipo de servizos tendentes á prevención e eliminación de riscos e inseguridade tanto para o ámbito privado como para o público. Así encontramos dende sistemas de protección para o fogar, ata seguros ou servizos financieiros que permiten vivir con certa seguridade. A seguridade afecta a oito dimensións sociais: a económica, financieira, alimenticia, sanitaria, ambiental, persoal, de xénero, comunitaria e política.

7.2.7 Servizos de lecer: Ocupar o tempo de ocio dunha maneira agradable converteuse en un ben de primeira necesidade e para elo é preciso xerar unha oferta de servizos que permitan cubrir o tempo libre e os momentos de ocio. Os avances tecnolóxicos, o aumento da esperanza de vida, unha maior renta per cápita e a maior dispoñibilidade de tempo libre están na orixe do desenvolvemento desta industria que aglomera dende servizos de turismo especializado a servizos de animación sociocultural.

7.2.8 Servizos e Empresas de produtos ecolóxicos, tanto para a produción como para a comercialización: A agricultura ecolóxica, orgánica ou biolóxica, é o sistema de produción agrícola para o cal o seu fin principal é a produción de alimentos da máxima calidade, conservando e mellorando a fertilidade do chan sen o emprego de produtos químicos de síntese, nin na produción nin nas posteriores transformacións dos produtos. Como método de cultivo, empregase a rotación dos cultivos, a incorporación ao chan de residuos das colleitas, elaboración de compost, aboado con esterco animal, cultivo de leguminosas, asociacións de cultivo, subscritores verdes e o control de pragas por medios

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

biolóxicos, co obxecto de manter e incrementar a fertilidade e produtividade do chan. Todo iso mediante o desenvolvemento de técnicas agrícolas que buscan promover relacións sostibles entre o chan, as plantas, os animais, as persoas e a biosfera, co fin de producir alimentos sans e outros produtos, que protexan e potencien á vez o medio. Pero non soamente a produción agrícola se encadra dentro desta actividade. Tamén a produción gandeira, nas súas dúas vertentes, cárnica e láctea, e a industria transformadora, sempre e cando se apliquen as disposicións e controis dos diferentes Consellos Reguladores de España.

7.2.9 Servizos e Empresas de produción e comercialización de produtos agro-grandeiros: A produción de alimentos de calidade é un dos principais activos da economía galega. Preténdese reivindicar a defensa da utilización, consumo e distribución de produtos agroalimentarios galegos para poñer en valor os nosos recursos e para xerar riqueza mediante o peche do ciclo produtivo no noso País. A mellora das condicións de vida e do traballo dos agricultores e gandeiros é necesaria para seguir tendo un sector agroalimentario forte. A defensa dos seus intereses, así como das industrias agroalimentarias que operan no noso país, creando emprego e riqueza, segue tendo unha importancia vital para o mantemento dun medio rural vivo e con futuro. Estimúlase o desenvolvemento dun sector agrícola que respecte a biodiversidade, os métodos de produción compatibles coa protección do ámbito e a remuneración das funcións territoriais, sociais e ambientais da actividade agraria.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7.2.10 Servizos e Empresas forestais: Actualmente existe consenso a nivel mundial sobre a necesidade de aplicar nos sistemas forestais de todo o planeta o que se definiu como unha xestión forestal sostible, é dicir, aquela ambientalmente responsable, socialmente beneficiosa e económicamente viable. A necesidade de predicir o crecemento e a produción das árbores e as masas forestais, así como a súa resposta ás actuacións selvícolas, foi e é un dos obxectivos fundamentais da investigación forestal, xa que a clave para unha correcta xestión radica nun profundo coñecemento dos procesos de desenvolvemento das especies forestais. Neste sentido, os modelos de crecemento e produción son unhas ferramentas moi valiosas para os selvicultores e xestores forestais, ao permitir predicir o desenvolvemento das árbores e/ou as masas forestais e, polo tanto, facilitar a selección das mellores alternativas de xestión en función duns obxectivos fixados de antemán, anticipándose ás consecuencias que unha determinada acción pode ter sobre o sistema forestal.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

7.3. VISIÓN FUTURA DA COMARCA TERRA DE CELANOVA: Analizando a análise por sectores observamos que o 63% das empresas pertencen ao sector terciario, os servizos, pouco menos dun cuarto do total, 233 empresas que supoñen o 23% corresponden ao sector da construción. O 14% restante son do sector industrial segundo estes datos do IGE. En canto á distribución por municipios o que maior número de empresas ten, como se comentou anteriormente é Celanova, que conta con 440 empresas, o que supón o 44% do total da comarca. Seguen a Celanova nesta estadística Cartelle e A Merca con 152 e 144 empresas respectivamente. Isto supón que Cartelle posúe un 15% do tecido industrial da Terra de Celanova e A Merca un 14% aproximadamente.

O desenvolvemento, nun futuro a medio prazo, vai depender de múltiples factores en movemento: algún endóxenos, outros exóxenos; algúns previsibles e outros incontrolados. A situación económica actual é un bo momento para plantexar novas alternativas. As claves para conseguilo son a produtividade e a capacidade de xerar valor. O seguinte paso importante para o territorio será decidir por qué tipo de innovación en concreto nos decantamos e se se trata dunha aposta sostida.

O resto de municipios da comarca ten menos de 100 empresas destes tres sectores, aínda que moi preto desta cifra se encontra o municipio de Ramirás con 99. O resto dos concellos, a saber Gomesende, Pontedeva, Quintela e Verea ten cifras moi baixas entorno ás 40-50 empresas dos sectores industrial, construción e servizos.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

Podemos deducir que o tecido empresarial é moito maior no concello de Celanova especialmente pola súa función de vila que presta os servizos ao resto da zona, e que ademais a metade norte da comarca posúe un tecido empresarial moito máis desenvolvido que o Sur e o Oeste. Neste sentido non é descabellado pensar que isto poida ter certa relación coas vías de comunicación que son mellores na comunicación de Ourense con Celanova, que pasa por A Merca, e indirectamente inflúe en Cartelle. O futuro da comarca plantéxase en termos de terciarización, xa que no desenvolvemento de servizos para as empresas e para as persoas encontraránse verdadeiras oportunidades de negocio. Está empezando a haber unha preocupación por a posta en funcionamento da innovación tecnolóxica e non tecnolóxica. Será necesario desenvolver plantexamentos estratéxicos en materia de creación de emprego, atracción, retención de talento e innovación.

7.4.

TENDENCIAS

RECOMENDACIÓNS

PARA

ÁMBITO

COOPERATIVO: Neste escenario de estancamento e recesión pode afirmarse que, polo menos no ámbito de España e tamén no de Galicia, as cooperativas están a ofrecer exemplos de éxito nas prioridades fixadas de crecemento intelixente, sostible e integrador. En materia de innovación as cooperativas están a ser pioneiras no lanzamento de novos produtos que contribúen a satisfacer necesidades sociais (cooperativas sociais, de inserción, de ensino, de saúde, etc.) e a combater eficazmente a exclusión social. Cabe destacar que as cooperativas están a actuar mediante o desenvolvemento de sistemas de innovación vinculados ao territorio que reforzan a cadea de innovación (Mondragón, COREN, CO.SA.GA, etc.). Outro aspecto que merece ser tido moi en conta é a innovación organizativa ou social que promoven as cooperativas, de particular interese no ámbito das cooperativas de traballo asociado. Comprobamos que as cooperativas resisten mellor ás crises grazas ao seu modelo de goberno, máis participativo e democrático e grazas ao maior compromiso dos traballadores na empresa, derivado da propiedade compartida. Estas innovacións xeran vantaxes competitivas. En canto ao crecemento sostible, as cooperativas articulan estratexias e valores que se traducen en condutas solidarias co ámbito, internalizando custos sociais e xerando externalidades positivas. Esta solidariedade co ámbito non só é sincrónica senón que, ao acumular patrimonios irrepartibles e aplicar o principio de «portas abertas», as cooperativas establecen un principio de solidariedade diacrónica, a través do tempo, facilitando as xeracións vindeiras un fondo de riqueza produtiva co que poidan asegurar unha senda de crecemento sostido e sostible. Respecto ao obxectivo do emprego existen evidencias empíricas contrastadas de que as cooperativas contribúen a corrixir principalmente tres problemas: o paro, a inestabilidade do emprego e a exclusión

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

sociolaboral de colectivos vulnerables (parados de longa duración, persoas con minusvalidez, mulleres, inmigrantes, ex-presos, etc.). Respecto á loita contra a pobreza non fai falta insistir no feito de que as cooperativas incorporan nas súas regras de funcionamento automatismos de distribución da renda e a riqueza xerada.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8. Actividades Cooperativismo:

Promoción

Identificación da actividade

INFORMACIÓN, ORIENTACIÓN, ASESORAMENTO, ETC. CONSULTAS DIRECTAS Á OFICINA DE FOMENTO COOPERATIVO

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova. Dende o 17 de xullo do ano 2012 ata o 15 de maio do ano 2013

Núm. de horas

De luns a venres. De 8.00 horas a 16.00 horas.

Núm. de participantes HOMES

por idade

<18:

18-30:

30-40:

40-50:

<18:

18-30:

30-40:

40-50:

> 50:

MULLERES 4 por idade

PÚBLICO OBXECTIVO

> 50:

Todo tipo de público, especialmente persoas emprendedoras con idades comprendidas entre os 18 e os 40 anos.

Descrición do contido da actividade Información, orientación, asesoramento, organización de actividades, asesoramento xurídico, seguemento de proxectos emprendedores, planificación de viabilidade, etc.

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable frente este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

do público asistente Cada vez máis xente coñece a Oficina de Fomento Cooperativo e as súas funcións, desde distintos organismos son derivadas os posibles emprendedores, sobre todo dende a Oficina de Orientación Laboral.

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.1. FOLLETOS DAS ACTIVIDADES:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.2

PRIMEIRA

XORNADA

PROMOCIÓN

COOPERATIVISMO: Identificación da actividade

XORNADAS INFORMATIVAS SOBRE AS SOCIEDADES COOPERATIVAS

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova. Dende o 15 de outubro ata o 19 de outubro do ano 2012.

Núm. de horas

De luns a venres. De 20.00 horas a 22.00 horas.

Núm. de participantes HOMES

por idade

<18:

18-30:

<18:

18-30:

30-40:

40-50:

> 50:

30-40:

40-50:

> 50:

MULLERES 6 por idade

PÚBLICO OBXECTIVO

Todo tipo de público, especialmente persoas emprendedoras con idades comprendidas entre os 18 e os 40 anos.

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable fronte este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.2.1 CARTEL 1º XORNADAS:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.2.2. TRÍPTICO 1º XORNADAS:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.2.3. PLAN DE COOPERATIVISMO:

TRABALLO

DAS

1º

XORNADAS

SOBRE

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

100

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

101

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

102

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

103

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

104

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.3 SEGUNDA XORNADA DE PROMOCIÓN DO COOPERATIVISMO: Identificación da actividade

XORNADAS INFORMATIVAS SOBRE O COOPERATIVISMO

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova. Dende o 5 de novembro ata o 9 de novembro do ano 2012.

Núm. de horas

De luns a venres. De 20.00 horas a 22.00 horas.

105

Núm. de participantes HOMES

por idade

<18:

18-30:

30-40:

40-50:

30-40:

40-50:

> 50:

MULLERES 4 por idade

<18:

18-30:

> 50:

1 PÚBLICO OBXECTIVO

Todo tipo de público, especialmente persoas emprendedoras con idades comprendidas entre os 18 e os 30 anos.

Descrición do contido da actividade Información sobre as Sociedades Cooperativas, os seus principios, as principias diferenzas respecto das Sociedades Mercantis, estudo de Mercado da Comarca da Terra de Celanova e visita in situ a unha Sociedades Cooperativa en pleno rendemento da súa actividade empresarial. Así tamén contamos con dúas experiencias reais de creación e actividades das cooperativas (Xanela e Faiscas S. Coop. Galega)

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable fronte este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

do público asistente Cada vez máis xente coñece a Oficina de Fomento Cooperativo e as súas funcións, desde distintos organismos son derivadas os posibles emprendedores

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.3.1 CARTEL 2º XORNADAS:

106

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.3.2 PROGRAMA 2º XORNADAS:

XORNADA:

“O

Cooperativismo

Mundo Rural”. PROGRAMA: 05/11/12

20.00h 1º Xornada: Presentación da Rede Eusumo, Concepto de Sociedade Cooperativa e Identificación dos Rec. Clave. 06/11/12

20.00h 2º Xornada: Principais diferenzas respecto das Sociedades Mercantís. 07/11/12

20.00h

3º Xornada: Axudas ó Cooperativismo e á Economía Social.

08/11/12

20.00h 4º Xornada: Estudo de Tendenzas en Sectores Emerxentes da Comarca Terra de Celanova e Recursos a Explotar. 09/11/12

20.00h

5º Xornada: Conclusións e ponencias de 2 Soc. Cooperativas: Xanela S.Coop.Galega, Faíscas S. Coop. Galega,

PARA MÁIS INFORMACIÓN OU INSCRICIÓNS:

 Escribir ó correo electrónico: cooperativismo@terradecelanova.es  Chamar ó número de teléfono: 988451646 Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

107

8.3.4 FOTOS DOS ASISTENTES:

108

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.4 PRIMEIRA XORNADA SECTORIZADA DE PROMOCIÓN DO COOPERATIVISMO NO SECTOR DOS SERVIZOS SOCIAIS: Identificación da actividade

XORNADAS INFORMATIVAS SOBRE AS COOPERATIVAS DE SERVIZOS SOCIAIS

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova. Dende o 28 de decembro do ano 2012.

Núm. de horas

Venres De 11.30 horas a 13.30 horas.

109

Núm. de participantes HOMES por idade

6 <18:

18-30:

30-40:

40-50:

30-40:

40-50:

> 50:

MULLERES 18 por idade

<18:

18-30:

PÚBLICO OBXECTIVO

> 50:

Todo tipo de público, especialmente persoas emprendedoras no eido dos servizos a persoas dependentes dentro do obradoiro de emprego da Mancomunidade Terra de Celanova

Descrición do contido da actividade Información sobre as Sociedades Cooperativas nos servizos a persoas dependentes, estudo de Mercado da Comarca da Terra de Celanova

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable fronte este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

do público asistente Cada vez máis xente coñece a Oficina de Fomento Cooperativo e as súas funcións, desde distintos organismos son derivadas os posibles emprendedores

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.4.1 PROGRAMA 2º XORNADAS:

“O Servizos Sociais”. XORNADA:

Cooperativismo

PROGRAMA: 11:30h 11:45h 12:00h 12:15h 12:30h 12:45h 13:00h

Acreditación e benvida. Presentación da Rede Eusumo Ano Internacional das Cooperativas 2012 ¿Qué é unha Cooperativa? Principios Cooperativos As Cooperativas en Galicia O Eido dos Servizos Sociais

8.4.2 DIAPOSITIVAS DA PRESENTACIÓN (ver anexos):

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

nos 110

8.4.3 FOTOS DOS ASISTENTES:

111

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.5

XORNADAS

SECTORIZADAS

PROMOCIÓN

COOPERATIVISMO NO APROVEITAMENTO DA CASTAÑA: Identificación da actividade

XORNADAS INFORMATIVAS SOBRE O APROVEITAMENTO DA CASTAÑA BAIXO A FÓRMULA COOPERATIVA

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova.18,19,21 e 26 de febreiro e 4,5,7,11,13,14 e 15 de marzo de 2013

Núm. de horas

De 17.00 horas a 20.00 horas. De 16.00 horas a 17.30 horas.De 18.30 horas a 20.00 horas.

Núm. de participantes HOMES por idade

63 <18:

18-30:

30-40:

18-30:

30-40:

40-50:

> 50:

MULLERES 25 por idade

<18:

PÚBLICO OBXECTIVO

40-50:

> 50:

Todo tipo de público, especialmente persoas paradas e con ganas de emprender aínda que a media de idade sexa elevada

Descrición do contido da actividade Información sobre as Sociedades Cooperativas, os seus principios, as principias diferenzas respecto das Sociedades Mercantis, estudo de Mercado da Comarca da Terra de Celanova, facilidades empresariais no aproveitamento da castaña, tipos de cooperativas neste sector, subvencións e participación do secretario da IXP CASTAÑA DE GALICIA Manuel López Pérez para dar mellor conta das particularidades deste froito. Os días 11,13,14 e 15 Manuel Vilariño deu conta das diversas facetas de IXP Castaña de Galicia dentro destas xornadas.

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable fronte este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

do público asistente Cada vez máis xente coñece a Oficina de Fomento Cooperativo e as súas funcións, desde distintos organismos son derivadas os posibles emprendedores

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

112

8.5.1 CARTEIS DAS XORNADAS:

113

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

114

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

115

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

116

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.5.2 PROGRAMA XORNADAS APROVEITAMENTO DA CASTAÑA:

117

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.5.3 DIAPOSITIVAS DA PRESENTACIÓN (ver anexos):

118

8.5.4 FOTOS DOS ASISTENTES:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

119

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

120

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

121

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.6

XORNADAS

SECTORIZADAS

PROMOCIÓN

COOPERATIVISMO NO SECTOR DOS SERVIZOS FORESTAIS: Identificación da actividade

XORNADAS INFORMATIVAS SOBRE AS COOPERATIVAS DE SERVIZOS FORESTAIS

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova. 6 de marzo de 2013

Núm. de horas

122

De 16.00 horas a 17.30 horas. De 18.30 horas a 20.00 horas.

Núm. de participantes HOMES

por idade

<18:

18-30:

30-40:

<18:

18-30:

30-40:

40-50:

> 50:

MULLERES 2 por idade

PÚBLICO OBXECTIVO

40-50:

> 50:

Todo tipo de público, especialmente persoas paradas e con ganas de emprender no medio rural aínda que a media de idade sexa elevada

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable fronte este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

do público asistente Cada vez máis xente coñece a Oficina de Fomento Cooperativo e as súas funcións, desde distintos organismos son derivadas os posibles emprendedores

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.6.1 CARTEIS DAS XORNADAS:

123

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.6.2 PROGRAMA DAS XORNADAS DE SERVIZOS FORESTAIS:

124

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

125

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.6.2 DIAPOSITIVAS DA PRESENTACIÓN (ver anexos):

126

8.6.3 FOTOS DOS ASISTENTES:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

127

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.7

XORNADA

SECTORIZADA

PROMOCIÓN

COOPERATIVISMO NA PLANTACIÓN DE OLIVOS: Identificación da actividade

XORNADA A OLIVEIRA PROMOVE O ASOCIACIONISMO COOPERATIVO

Lugar e datas de realización

Oficina de Fomento Cooperativo da Mancomunidade Terra de Celanova. 10 de marzo de 2013

Núm. de horas

128

De 17.00 horas a 19.00horas

Núm. de participantes HOMES

por idade

<18:

18-30:

<18:

18-30:

30-40:

40-50:

> 50:

40-50:

> 50:

1 3

MULLERES 9 por idade

PÚBLICO OBXECTIVO

30-40:

Todo tipo de público, especialmente persoas paradas e con ganas de emprender no medio rural aínda que a media de idade sexa elevada

Descrición do contido da actividade Información sobre as Sociedades Cooperativas, os seus principios, as principias diferenzas respecto das Sociedades Mercantis, estudo de Mercado da Comarca da Terra de Celanova, facilidades empresariais na plantación e cultivo de oliveiras, tipos de cooperativas neste sector, subvencións. Ponencia explicativa de Manoli Gónzalez experta olivareira e asesora de Aceites Abril S.L.

Valoración da actividade desenvolvida da entidade organizadora A xente acude na súa maioría para ver que posibilidades de emprego existen nesta época de crise na que nos atopamos inmersos, xa que o autoemprego é unha solución moi viable fronte este tipo de situacións nas que encontrar traballo por conta allea é unha tarefa moi custosa.

do público asistente Cada vez máis xente coñece a Oficina de Fomento Cooperativo e as súas funcións, desde distintos organismos son derivadas os posibles emprendedores

Custo global da actividade:

Dentro do global xustificado da Oficina de Fomento Cooperativo.

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.7.1

CARTEL DA XORNADA:

129

8.7.2 PROGRAMA DA XORNADA:

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

8.7.3 FOTOS DOS ASISTENTES:

130

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es

131

Mancomunidade “Terra de Celanova”, Barrio da Ermida nº 39 b, 32800 – Celanova. Tel/ Fax : 988451646 – 988451127 / Páxina Web: www.terradecelanova.es