083 Digitale TV_ER
29-08-2008
16:30
Pagina 90
DIGITALE DIGITALE TV: TV: TECHNIEKEN, TECHNIEKEN, MOGELIJKHEDEN MOGELIJKHEDEN EN EN AANBIEDERS AANBIEDERS
Allemaal digitaal! Veel consumenten overwegen de overstap van analoge naar digitale televisie, maar welke keuze is de beste? U kunt digitaal tv-kijken via de ether, de satelliet, kabel Ên breedbandinternet. Wij bekijken voor u de verschillende technieken en leveranciers en analyseren zaken als de beeldkwaliteit en het aanbod van programma’s, zodat u een weloverwogen keuze kunt maken.
90
igitale televisie wordt verspreid via satelliet, kabel, internet en ether. Als u een satellietschotel mag monteren, kunt u digitale televisie van CanalDigitaal ontvangen. Wat de kabelaars betreft bent u afhankelijk van de leverancier in uw regio, zoals Ziggo of UPC (de twee grootste kabelaars van Nederland). Overigens bestaan er wel plannen van de Opta om het kabelnetwerk open te breken, waardoor u als u in het UPC-gebied woont, straks ook het aanbod van Ziggo kunt bekijken en vice versa. Wilt u digitale televisie kijken via internet, dan hebt u de keuze uit KPN (Interactieve TV) en Tele2. In verband met de vereiste band-
D
PERSONAL COMPUTER MAGAZINE oktober 2008
breedte mag u niet te ver van de wijkcentrale wonen. KPN heeft bovendien de dienst Digitenne, waarbij de radio- en tvsignalen via de ether worden verspreid. U hebt dan een speciale antenne nodig om het signaal op te vangen. Wat beeldkwaliteit betreft, wordt digitale televisie aangeboden in twee varianten: standard definition (sd) en high definiton (hd). Bij een aantal aanbieders, zoals UPC en Ziggo, kunt u via de kabel hd-zenders bekijken. Het aantal hd-zenders is nu nog beperkt, maar de verwachting is dat dit aantal de komende jaren zal toenemen. Het is de bedoeling dat met ingang van 1 januari 2009 de netten Nederland 1,2 en 3 worden doorgegeven
www.pcmweb.nl/internet
083 Digitale TV_ER
29-08-2008
16:31
Pagina 91
/internet UPC houdt in zijn controlecentrum 24 uur per dag alle digitale tv-zenders in de gaten.
Voor de distributie van het sd-signaal wordt vrijwel altijd het mpeg2-compressieformaat toegepast.
ELEKTRONISCHE PROGRAMMAGIDS (EPG) Als u kiest voor digitale televisie, krijgt u daarbij een Elektronische Programma Gids (EPG). Deze EPG wordt meegezonden met het digitale signaal. Als u uw televisie aanzet, ziet u op het scherm een menu met mogelijkheden. Met de afstandsbediening navigeert u door de menustructuur en kunt u een keuze maken uit de verschillende mogelijkheden. Het grote voordeel van digitale televisie is dat u zelf content kunt opvragen. U kunt daarbij denken aan films en oude tvafleveringen. Bij aanbieders als Ziggo, UPC, KPN (Interactieve TV) en Tele2 kunt u films en tv-afleveringen opvragen. Deze content wordt gestreamd vanaf servers die in een datacentrum staan. Overigens is het niet bij alle varianten van digitale televisie mogelijk om content vanaf een server op te vragen: bij Digitenne en CanalDigitaal is er geen informatiestroom mogelijk naar de servers van de aanbieders.
TELE2
als hd-signaal. Om van deze beeldkwaliteit te kunnen genieten, hebt u natuurlijk wel een geschikte televisie nodig, en een speciale decoder. Bij de distributie van het hd-signaal wordt vaak het mpeg4-compressieformaat toegepast, omdat dan slechts een datastroom van 10 tot 12 Mbit/s nodig is.
Als u digitale televisie via Tele2 wilt bekijken, hebt u een internetaansluiting van dit bedrijf nodig. Het is daarbij van belang dat u niet te ver van de wijkcentrale woont, want een bandbreedte van 4 Mbit/s is vereist voor de doorgifte van de radio en televisie. U krijgt een decoder in bruikleen en u hoeft hiervoor niets te betalen. De decoder is voorzien van twee scart-aansluitingen, zodat u er ook een dvd-recorder op kunt aansluiten. Het is
Met de mediabrowser kunt u nagiveren door het aanbod van Tele2.
www.pcmweb.nl/internet
momenteel niet mogelijk om het ene net te kijken en tegelijkertijd een ander op te nemen. Tele2 verwacht in de loop van 2009 met een nieuwe decoder op de markt te komen die is voorzien van een harde schijf. Dan is het wél mogelijk om tegelijkertijd twee verschillende zenders op de decoder te laten binnenkomen. Dit betekent echter wel een datastroom van 8 Mbit/s en natuurlijk moet uw internetverbinding daarvoor voldoende bandbreedte hebben. Tele2 biedt voor een maandelijks bedrag van € 34,95 (de eerste zes maanden € 29,95) een radio- en televisiepakket met een internetverbinding van maximaal 20 Mbit/s. Met dit pakket kunt u ongeveer 70 radio- en tv-zenders bekijken. Op de site van Tele2 vindt u een overzicht van alle zenders. Additioneel kunt u tegen betaling aanvullende zenders bekijken, zoals Film1, Sport1 en Eredivisie Live. Ondanks het feit dat u niets hoeft te betalen voor de decoder, wordt wel een éénmalige bijdrage gevraagd van € 29,95. U zit vast aan een jaarcontract. Bij Tele2 kunt u veel content opvragen. Er is de Tele2 videotheek, met een aanbod van 500, vaak recente, films. De films zijn voorzien van beveiligingssignaal om ongeoorloofd kopiëren te voorkomen. Daarnaast biedt Tele2 ook Programma Gemist, waar u programma’s van de publieke omroepen kunt terugkijken. Het bedrijf is in onderhandeling met SBS6 en RTL4, zodat wellicht ook programma’s van deze zenders worden aangeboden. Deze programma’s worden gestreamd via het eigen netwerk. Bij het opvragen van televisieprogramma’s is nauwelijks sprake van bufferen. Als u met uw afstandsbediening een keuze hebt gemaakt, verschijnt het
Via Tele2 kunt u recente bioscoopfilms op uw televisie bekijken.
oktober 2008 PERSONAL COMPUTER MAGAZINE
91
083 Digitale TV_ER
29-08-2008
16:31
Pagina 92
programma vrijwel direct op het scherm. Ook kunt u met uw afstandsbediening realtime spoelen door een programma. Ook dat gaat verrassend soepel. De beeldkwaliteit is goed, ondanks een bitrate van 4 Mbit/s. Het live-signaal van de tv-zenders wordt op basis van multicast via het eigen netwerk verspreid. Dat betekent dat een livestream van een bepaalde zender slechts één keer via het netwerk hoeft te worden verzonden.
KPN KPN biedt twee varianten digitale televisie aan. Interactieve TV wordt via het internet verspreid en Digitenne via de ether. Beide diensten verschillen aanzienlijk ten opzichte van elkaar, als u kijkt naar beeldkwaliteit, technische mogelijkheden en zenderaanbod.
INTERACTIEVE TV Om van Interactieve TV gebruik te maken, hebt u een internetaansluiting van KPN, Het Net of Planet Internet nodig. Binnenkort zult u als internetabonnee van XS4ALL deze diensten ook kunnen gebruiken. Het aantal zenders is groot: KPN biedt maar liefst 53 tv-zenders en 90 radio-zenders. Daarvoor betaalt u € 9,95 per maand. De entreekosten zijn € 14,95. Dan hebt u nog een decoder nodig, waarvoor u moet betalen. De standaardprijs is € 149,95, maar KPN heeft regelmatig aanbiedingen. De decoder is voorzien van een harde schijf, zodat u programma’s kunt opnemen. Additioneel kunt u nog een Pluspakket aanschaffen, waarbij u dan bijvoorbeeld Eredivisie Live kunt kijken. KPN Interactieve TV heeft een ondemand aanbod. In samenwerking met Videoland worden ruim duizend videofilms aangeboden die u tegen betaling kunt bekijken. Er zitten zelfs recente films tussen. Televisie-uitzendingen terugkijken kan ook. Naast uitzendingen van de
Met deze decoder kijkt u bij UPC hd-televisie.
publieke omroepen kunt u ook programma’s terugkijken van SBS6. Het is mogelijk dat KPN ook uitzendingen van RTLzenders gaat aanbieden. Het aanbod van Programma Gemist gaat tot tien dagen terug. De bitrate van de beelden zit rond de 3,5 Mbit/s. Het televisiebeeld is wel iets minder scherp in vergelijking met Tele2. Net als Tele2 is ook KPN aan het experimenteren met hd-televisie. Het zal dat ook doen op basis van het mpeg4-compressieformaat. Het voordeel is dat KPN een eigen netwerk heeft. Live-uitzendingen streamt het net als Tele2 op basis van het ip-protocol via multicasting over het netwerk. Alle on-demand content wordt gestreamd vanaf servers in KPN’s datacentrum.
DIGITENNE Het voordeel van Digitenne zijn de lage prijs en de snelle implementatie. Een kleine antenne en een smartcard zijn voldoende. Binnen enkele minuten hebt u digitale televisie op uw tv. De prijs is zeer sympathiek: € 7,50 per maand. U moet eenmalig € 20 betalen en krijgt de decoder gratis in bruikleen. Digitenne biedt 23 populaire tv-zenders en 19 radiozenders. Optioneel kunt u tegen extra betaling dit aanbod nog uitbreiden met Eredivisie Live. Wel heeft Digitenne een aantal nadelen. Ten eerste is de beeldkwaliteit niet goed genoeg voor weergave op lcd-schermen groter dan 42 inch. Dat komt door de lage bandbreedte, die ligt tussen de 2 en 3
Ook bij KPN kunt u vanuit uw luie stoel bioscoopfilms bestellen en direct kijken.
92
PERSONAL COMPUTER MAGAZINE oktober 2008
Mbit/s. Logo’s en ondertiteling zien er waterig uit en bij snel bewegende beelden ziet u blokvorming. Voor kleine televisies met een beeldbuis is het product daarentegen wél uitstekend geschikt. Ten tweede: u kunt geen on-demand programma’s opvragen. De mogelijkheid om films te bestellen of uitzendingen terug te kijken is niet aanwezig. Wel handig is de usb-ontvanger voor de laptop, zodat u daarop onderweg televisieprogramma’s kunt kijken.
UPC UPC biedt al een aantal jaren digitale televisie aan. Het levert twee verschillende pakketten (Starter en Royaal), die u voor een extra bedrag per maand kunt uitbreiden met extra zenders. U krijgt een gratis decoder in bruikleen en deze wordt regelmatig voorzien van de nieuwste software. Dat gebeurt vaak ’s nachts als de decoder in de standby-stand staat. Afhankelijk van het type abonnement is de decoder met en zonder harde schijf leverbaar. Het standaardpakket omvat ruim 100 tvzenders en 70 radiozenders. Abonnementen kosten tussen de € 4 en € 13 per maand. U moet daarnaast éénmalige activatiekosten betalen van € 29,99. Voor elke tv waarop u digitale tv wilt kijken, hebt u een aparte decoder nodig. Gelukkig blijft het analoge signaal altijd in stand en hierop kunt u meerdere televisies aansluiten. Sinds enkele maanden heeft UPC ook een aantal hd-zenders in een pakket opgenomen. Als u daarvoor kiest, krijgt u een speciale hd-decoder geleverd. Deze is ook
Bij Interactieve TV van KPN kunt u tv-programma’s terugkijken van de Nederlandse publieke omroepen en SBS6.
www.pcmweb.nl/internet
083 Digitale TV_ER
29-08-2008
16:32
Pagina 93
/internet
UPC heeft voor kinderen een eigen Elektronische Programma Gids ontwikkeld.
verkrijgbaar met en zonder harde schijf, afhankelijk van het abonnement dat u neemt. De kosten voor een hd-abonnement liggen tussen € 13 en € 22 per maand. Het aanbod Programma Gemist gaat tien dagen terug. Het gaat hier om programma’s van de publieke omroepen. Net als Tele2 overweegt UPC ook programma’s van RTL en SBS6 via het pakket Programma Gemist aan te bieden. Daarnaast biedt UPC een grote online videotheek met ruim 400 films en sinds kort is ook het aanbod van Film1 on-demand beschikbaar. Met uw afstandsbediening kunt u een keuze maken uit het aanbod. Alle on-demand content wordt gestreamd vanuit een datacentrum van UPC in Amsterdam. De Nederlandse publieke en commerciële omroepen worden doorgegeven in een bitrate van 8 Mbit/s. De meeste andere zenders worden doorgegeven in 6 Mbit/s. De bitrate bij hd-televisie ligt hoger, tussen de 10 en 14 Mbit/s, en er wordt gestreamd in mpeg4-formaat. Programma’s uit het aanbod van Programma Gemist worden aangeboden in een bitrate van 3,5 Mbit/s. Als u dus oude tv-afleveringen van de publieke omroep terugkijkt, moet u er rekening mee houden dat de kwaliteit minder is.
ZIGGO Ziggo is ontstaan in 2008, als een fusie tussen Casema, @Home en Multikabel. Het bedrijf is de grootste aanbieder van digitale televisie in Nederland. Het heeft een groot aanbod aan radio- en televisiezenders: meer dan 150 tv-zenders en 100 radiozenders. Optioneel kunt u dit pakket uitbreiden met bijvoorbeeld Eredivisie Live, Sport1 en Film1. In oktober 2008 gaat Ziggo starten met Programma Gemist en dat aanbod gaat tot tien dagen terug. Ook zal dan de dienst TV-theek actief zijn,
www.pcmweb.nl/internet
Via het programmamenu van UPC kunt u een keuze maken uit het aanbod.
Bij Canal Digitaal hebt u een smartcard nodig om via de decoder televisie te kijken.
waar u films en televisieprogramma’s kunt bestellen en bekijken. Als u een abonnement afsluit, zit u niet vast aan een lange termijn, maar kunt u per maand opzeggen. Daarnaast bent u vrij om een eigen decoder aan te schaffen. Op de website is een lijst met gecertificeerde decoders te vinden, die u in de winkel kunt kopen. In deze decoders moet u een smartcard stoppen. Op de lijst staan zelfs televisies met ingebouwde decoder. Nadeel is wel dat de decoders met harde schijf en dual-tuner flink prijzig zijn, voor sommige exemplaren betaalt u ruim € 400. Gelukkig bestaan er ook eenvoudige sddecoders met een aanschafprijs van enkele tientjes. Op de website van Ziggo kunt u een overzicht vinden van gecertificeerde apparatuur, van merken als Samsung, Humax en Philips. Net als UPC heeft Ziggo een hd-aanbod. Het maakt daarvoor gebruik van mpeg4 als compressieformaat en het aanbod omvat bekende zenders als Discovery Channel HD, National Geographic HD, The History Channel en Nederland1 in HD. Er is een startpakket hd-televisie met een decoder en dual-tuner voor € 199. Wilt u een decoder met harde schijf, dan bent u eenmalig € 428 kwijt. Wat opvalt is de goede beeldkwaliteit, dankzij de hoge bitrate van 8 Mbit/s voor
CanalDigitaal levert een complete set als u via de satelliet televisie wilt kijken.
Digital Video Broadcast De internationale open standaard voor digitale televisie heet Digital Video Broadcasting (DVB). Van deze standaard bestaan vier varianten: • DVB-S (Satellite) – Digitale televisie via de satelliet, zoals aangeboden door CanalDigitaal. U hebt een schotel, decoder en smartcard nodig om het aanbod te kunnen bekijken. • DVB-C (Cable) – Digitale televisie via de kabel, zoals aangeboden door Ziggo en UPC. U dient wel in het dekkingsgebied van de desbetreffende kabelaanbieder te wonen. • DVB-T (Terrestrial) – Digitale televisie via de ether. In Nederland biedt KPN dit aan via Digitenne. U hebt een decoder, smartcard en antenne nodig om het signaal te ontvangen. • DVB-H (Handheld) – Digitale televisie voor handhelds, zoals telefoons. Recentelijk is KPN met een telefoontoestel op de markt gekomen waarmee u televisie kunt kijken.
oktober 2008 PERSONAL COMPUTER MAGAZINE
93
083 Digitale TV_ER
29-08-2008
16:32
Pagina 95
/internet
Een set van CanalDigitaal bestaat uit een schotel, een decoder en een smartcard.
de bekende kanalen. Voor hd ligt de bitrate nóg hoger: tussen de 10 en 20 Mbit/s.
CANALDIGITAAL Het voordeel van CanalDigitaal is dat iedereen in Nederland het kan ontvangen. De enige voorwaarden zijn dat uw satellietschotel vrij zicht moet hebben en dat u natuurlijk zo’n schotel mag ophangen. Satelliet-tv vergt een eenmalige installatie. Op dit moment biedt CanalDigitaal een startpakket, bestaande uit decoder en schotel, aan voor € 100. Daarnaast moet u natuurlijk rekening houden met de maandelijkse abonnementskosten. Er zijn elf verschillende abonnementen, die variëren in prijs van € 4,99 tot € 42,50 per maand. Het voordeel van CanalDigitaal is dat de regionale tv-zenders onversleuteld worden aangeboden. Zelfs als u geen abonnee bent bij CanalDigitaal kunt u deze met een schotel en decoder ontvangen. Van CanalDigitaal krijgt u bij een abonnement een smartcard. CanalDigitaal zorgt ervoor dat het signaal versleuteld is en u kunt het tv-signaal zichtbaar maken door het juiste smartcardje in de decoder te stoppen. Wat betreft de keuze voor de decoder: u kunt via CanalDigitaal een decoder bestellen, maar u kunt ook zelf elders een decoder aanschaffen, bijvoorbeeld van door CanalDigitaal gecertificeerde merken als Philips en Thomson. Het voordeel van deze decoders is dat u ook zenders kunt ontvangen buiten het aanbod van CanalDigitaal, maar daar staat tegenover dat de installatie wat meer tijd kost. De beeldkwaliteit is zeer goed. De sdkanalen worden doorgeven in een bitrate tussen de 7 en 8 Mbit/s in mpeg2-formaat. Sommige kanalen van derde partijen die CanalDigitaal in een lagere bitrate krijgt aangeleverd worden in datzelfde formaat doorgestuurd. CanalDigitaal biedt daar-
www.pcmweb.nl/internet
Bij Ziggo kunt u via de EPG tv-programma’s en films opvragen.
naast ook een aantal hd-kanalen, in mpeg4-formaat met een bitrate van ongeveer 12 Mbit/s. Daarnaast kunt u ook een aantal zogeheten free-toair hd-kanalen ontvangen, zoals BBChd, Arte hd, Luxe tv en Anixe hd. Ook CanalDigitaal denkt na over Ook bij CanalDigitaal bekijkt u het aanbod via een Elektronische on-demand aanProgramma Gids. bod. Dat concept werkt overigens alleen met decoders die zijn voorzien van noemt dit concept Push VOD. Het aanbod een harde schijf. Via een ongebruikt zal waarschijnlijk bestaan uit een selectie kanaal kan ’s nachts de harde schijf van van de programma’s van de publieke de decoder worden gevuld met content, omroep. die de volgende dag door de gebruiker kan Tekst: Marc Boersma < worden aangesproken. CanalDigitaal
PCM Conclusie Met digitale televisie hebt u toegang tot vele honderden tv- en radiozenders. De vraag is of u daar allemaal op zit te wachten. Ga eerst voor uzelf na welke zenders u wilt bekijken en of deze in het programmapakket van de aanbieder zitten. Daarnaast hebt u extra hardware nodig. Bij sommige aanbieders krijgt u deze decoders gratis in bruikleen, terwijl u bij andere partijen, zoals CanalDigitaal en Ziggo, vaak zelf de nodige investeringen moet doen. Het opvragen van on-demand is zeker een voordeel van digitale televisie en wij kunnen ons voorstellen dat u in uw keuze voor een aanbieder laat meespelen of hij deze dienst biedt. Als het aanbod aan (recente) bioscoopfilms echt groot gaat worden, vormt deze dienst een serieuze bedreiging voor de videotheken. De komende jaren zal bovendien de omslag worden gemaakt naar het aanbieden van hd-content. De kabelbedrijven bieden al een beperkt aanbod in hd, maar CanalDigitaal biedt op dit terrein de meeste keuze. Als u veel televisies in huis hebt, moet u zich realiseren dat u voor elke tv een aparte decoder moet aanschaffen. Bij kabel-tv blijft het analoge signaal altijd intact, dus u kunt altijd nog meerdere tv’s aansluiten. Natuurlijk hebben deze analoog aangesloten tv’s niet de voordelen van digitale tv. Verder moet u bedenken dat Digitenne ongeschikt is voor weergave op een grote lcd-tv. Het beeld is daarvoor te onscherp. Maar Digitenne is weer wél een uitkomst als u onderweg tv wilt kijken, dankzij de handige usb-ontvanger.
oktober 2008 PERSONAL COMPUTER MAGAZINE
95