I
n 1999 wordt door de 18-jarige student Shawn Fanning het uitwisselingsprogramma Napster ontwikkeld. Na installatie maakte het programma contact met een centrale server met daarop een overzicht van beschikbare muziekbestanden. Iedereen die Napster op de pc had staan, verzond automatisch een lijst met zijn muziekbestanden naar de centrale server. De server hield een lijst bij van de mp3-bestanden die alle deelnemers op hun individuele pc hadden staan. Op het moment dat u in Napster een zoekopdracht uitvoerde, onderzocht de server welke deelnemers dit bestand op hun computer hadden staan. Vervolgens kon u zelf bepalen bij welke deelnemer u dit wilde downloaden. In korte tijd werd Napster enorm populair. Dat had te maken met een aantal factoren. Breedbandinternet begon eind jaren negentig aan een opmars. Daarnaast was het programma eenvoudig in gebruik. Doordat steeds meer mensen Napster gingen gebruiken, werd het aanbod van muziekbestanden ook groter, waardoor het uitwisselingsprogramma nog populairder werd. In juli 2001 werd Napster door een gerechtelijk bevel gedwongen de activiteiten te staken. Inmiddels heeft het een legale doorstart gemaakt, waarbij voor een vast bedrag per maand onbeperkt muziek geluisterd kan worden. Helaas is deze dienst (nog) niet voor de Nederlandse markt beschikbaar.
GNUTELLA Na de ondergang van Napster werd door twee programmeurs van het bedrijf Nullsoft het uitwisselingsprogramma Gnutella ontwikkeld. Het belangrijkste verschil met Napster is dat Gnutella geen gebruikmaakt van een centrale server. Bij de introductie van Gnutella blijkt het programma meteen enorm populair. Als het de eerste dag als download op de site Slashdot.org staat, wordt het gelijk door duizenden mensen gedownload. De ontwikkelaars schrikken hiervan en vrezen juridische consequenties. De ontwikkeling van Gnutella wordt stopgezet. Andere techneuten analyseren Gnutella en ontwikkelen de onderliggende techniek verder. Zo verschijnen kort achter elkaar de clients BearShare, Gnucleus, LimeWire en Morpheus op internet. Bij installatie van één van deze programma’s is uw computer zowel server als client. Een computer die deze twee taken in een uitwisselingsnetwerk combineert, wordt ook wel een ‘servent’ genoemd. Als u een zoekopdracht geeft, wordt dit verzoek naar dichtbijgelegen servents verzonden. Als het gezochte bestand bij meerdere deelnemers in het netwerk wordt aangetroffen, kunt u het downloaden als 84
Het ligt vaak op het randje van de legaliteit, maar bestanden uitwisselen via p2p en Bittorrent is nu eenmaal erg populair. We geven u een overzicht van de onderliggende technieken en de belangrijkste clients. Downloaden maar!
BESTANDEN UITWISSELEN VIA INTERNET
P2P en Bittorrent een zogeheten ‘swarm’. Het bestand wordt dan in stukjes verdeeld en vanaf de verschillende deelnemers (ook wel peers geheten) in het netwerk naar uw pc gedownload. Op deze manier is het mogelijk om relatief snel bestanden binnen te halen. Bij deze manier van bestanden uitwisselen ontbreekt een centrale server, waardoor het moeilijk is om het netwerk plat te leggen.
KAZAA Hierna verschijnt het programma Kazaa op het toneel. In het Gnutella-netwerk hebben alle servents een gelijke status, maar bij Kazaa werkt het anders: de servents zijn Super Nodes (SN) of Ordinary Nodes (ON). Uw computer kan de functie van Super Node vervullen als deze een snelle processor en een snelle verbinding
met internet heeft. Super Nodes fungeren als intermediair in het uitwisselingsproces: ze ontvangen lijsten met bestanden die worden aangeboden door de deelnemers in het netwerk. Zoekopdrachten komen binnen bij de Super Nodes en bemiddelen dus tussen vraag en aanbod. Als gebruiker in dit netwerk kunt u niet zien welke status (ON of SN) een andere deelnemer heeft. Het uitwisselingsprogramma Kazaa kunt u nog steeds downloaden. Wilt u de reclamevrije Kazaa Plus versie op uw computer installeren, dan moet u " 25 betalen. Kazaa maakt gebruik van het netwerk FastTrack. Het is een populair netwerk, maar het is erg vervuild met virussen en niet-werkende bestanden. Kazaa geeft ieder bestand een unieke code. Aan de hand van deze code kunt u identieke bestanden op het netwerk vinden.
EDONKEY
Bestanden waarop auteursrecht berust worden automatisch uit uw gedeelde map verwijdert.
PERSONAL COMPUTER MAGAZINE maart 2007
Op basis van de door Kazaa ontwikkelde techniek ontstaat eDonkey. De deelnemers in dit uitwisselingsnetwerk die hetzelfde bestand downloaden, werken samen. Als u op zoek bent naar een bepaald bestand, zal door het uitwisselingssysteem eerst worden vastgesteld van welke deelnemer dit bestand het snelst kan worden gedownload. Hierdoor komen bestanden sneller binnen, waardoor de wachtrij aanzienlijk wordt verkleind. Inmiddels is www.pcmweb.nl/internet
/internet
eDonkey niet meer actief. Wie de site edonkey.com bezoekt, krijgt de boodschap: “The eDonkey2000 Network is no longer available”. Dat is het gevolg van een rechterlijke uitspraak van het Hooggerechtshof van de VS in september 2005. Het eDonkey-netwerk is overigens nog steeds actief in het ondergrondse circuit.
ILLUSTRATIE: ROEL VENDERBOSCH
EMULE
WAT MAG WÉL EN WAT MAG NIET? Het downloaden van films en muziek is in Nederland niet strafbaar, maar bedenk wel dat filmstudio’s en artiesten afhankelijk zijn van verkopen, om zo weer nieuwe dingen te kunnen maken. Als hun inkomstenbron opdroogt, wordt ons culturele leven toch een stuk schraler. Het verspreiden van auteursrechtelijk beschermde films en muziek is áltijd strafbaar. Als u dat doet en niet goed oplet, moet u niet gek staan te kijken als de stichting Brein met een dagvaarding bij u op de stoep staat. Daarom is het belangrijk extra goed op te letten met Bittorrent-programma’s, omdat u de gedownloade bestanden vrijwel onmiddellijk weer aanbiedt. Ook het downloaden van commerciële software is altijd strafbaar. Wij adviseren dan ook met klem om dit niet te doen. Fabrikanten en platenmaatschappijen zitten natuurlijk ook niet stil. Veel uitwisselingsnetwerken zijn inmiddels vervuild met nepbestanden. Hiermee proberen zij het illegaal downloaden te ontmoedigen. Bovendien zijn er meer dan genoeg muziekwinkels op internet waar u voor een klein bedrag per nummer leuke muziek kunt downloaden.
De gebruikersinterface van LimeWire.
www.pcmweb.nl/internet
In mei 2002 begon Hendrik Breitkreuz met de ontwikkeling van de p2p-client eMule als alternatief voor eDonkey2000. eMule is gratis en geheel vrij van spy- en adware. Voor het uitwisselen van bestanden wordt gebruikgemaakt van de netwerken van eDonkey2000 en Kademlia. Om optimaal via eMule te kunnen downloaden, moet u voldoende bestanden ter beschikking stellen. U bent namelijk verplicht om bestanden te delen. In het begin zult u merken dat u lang moet wachten voordat het downloaden begint. Pas na verloop van tijd komt u eerder aan de beurt en gaat het downloaden sneller. eMule deelt ook incomplete bestanden. Hierdoor gaat het downloaden sneller als meerdere gebruikers tegelijk een populair bestand aan het binnenhalen zijn. De interface is overzichtelijk en desgewenst ook beschikbaar in het Nederlands. U kunt aangeven wat voor soort bestanden u zoekt, waarbij u ook nog aanvullende voorwaarden kunt stellen, zoals bitrate en grootte van het bestand. Via de optie Statistieken in het hoofdmenu ziet u wat de up- en downloadsnelheden zijn. eMule is vooral populair onder muziekliefhebbers: met name werk van minder bekende artiesten is hier te vinden. www.emule-project.net
LIMEWIRE De p2p-client LimeWire maakt gebruik van het Gnutella-netwerk. Voordat u de client kunt downloaden, moet u beloven dat u het programma niet gebruikt om auteursrechtelijk beschermd materiaal te verspreiden. De gratis versie kent enige beperkingen en de zoekmogelijkheden zijn beperkt. Als u bijvoorbeeld zoekt naar mp3-bestanden is het niet mogelijk een minimale bitrate in te stellen. Wel handig is de browse-host-functie, waarmee u rondkijkt in gedeelde mappen van andere LimeWire-gebruikers. Volgens LimeWire geeft de betaalde versie betere zoekresultaten en kunt van meer bronnen een bestand downloaden. Bovendien heeft u gedurende zes maanden recht op support via e-mail. Op LimeWire vindt u vooral muziek van populaire artiesten. De software werkt overigens ook op Linux- en Mac-computers en een Nederlandstalige interface is
maart 2007 PERSONAL COMPUTER MAGAZINE
85
/internet
De client Bittorrent biedt de mogelijkheid om een Nederlandse taalmodule te installeren.
wel onmiddellijk weer met andere deelnemers in het netwerk. Een groep down- en uploaders die samenwerken wordt ook wel een ‘swarm’ genoemd. Als u het bestand volledig op uw computer hebt staan en u stelt het aan andere deelnemers ter beschikking, dan wordt u een ‘seeder’ genoemd. Iemand die het bestand nog aan het downloaden is, heet een ‘leecher’.
In Bittorrent is het gemakkelijk om de voortgang van de downloads te monitoren.
beschikbaar. Bijzonder handig is de optie Gedeelde Extensies, waarbij u kunt aangeven welke extensie u niet wilt delen. Zo kunt bijvoorbeeld .doc-bestanden uitsluiten, zodat mogelijk vertrouwelijke documenten niet in handen van derden komen. www.limewire.com
BITTORRENT Het uitwisselen van bestanden via Bittorrent is enorm populair. Exacte cijfers ontbreken, maar internetexperts schatten dat ongeveer dertig tot veertig procent van het totale wereldwijde internetverkeer wordt veroorzaakt door Bittorrent. De uitwisselingsmethode Bittorrent is in 2003 door Bram Cohen ontwikkeld. Op de site bittorrent.com kunt u de gelijknamige client downloaden. Het programma is klein, werkt snel, maar biedt weinig functionaliteit. Inmiddels zijn door andere ontwikkelaars clients gemaakt die gebaseerd zijn op dezelfde techniek. Ook hier werkt u samen met andere deelnemers in het netwerk. Het protocol deelt grote bestanden op in kleine datapakketjes, die relatief snel via het internet verspreid kunnen worden. De gedeelten die u net hebt binnengehaald, deelt u vrij-
Bittorrent gebruikt geen supernodes of centrale servers voor het zoeken naar bestanden. De centrale spil in een Bittorrent-netwerk is de ‘tracker’, die fungeert als een server die precies bijhoudt welke deelnemers in het netwerk (delen van) bestanden op hun individuele computer hebben staan. De tracker heeft niet zelf de beschikking over de bestanden, maar weet wel waar deze te vinden zijn. Om contact te maken met een tracker hebt u een torrent-bestand nodig. Zo’n bestand, dat u opent met uw client, bevat informatie over het internetadres van de tracker. De client maakt dan automatisch verbinding met de tracker die het torrentnetwerk beheert. De tracker zendt de client adressen van de andere clients waar de bestanden te vinden zijn en daarmee wordt vervolgens verbinding gemaakt. Torrentbestanden kunt u op verschillende plaatsen op internet vinden. Veel torrentwebsites bemiddelen in illegale downloads. Deze worden vaak gesloten op last van een rechterlijke instantie.
NIET POPULAIR De uploadsnelheid bepaalt voor een deel uw populariteit in een uitwisselingsnet-
werk. Uw snelheid van uploaden is immers de maximale downloadsnelheid van degene die bij u een bestand haalt. Als u een hoge uploadsnelheid hebt, bent u populair in het uitwisselingsnetwerk. Bij een langzame uploadsnelheid loopt u het risico dat u uitgesloten wordt: u wordt dan ‘gechoked’. Veel bittorrent-clients hebben de mogelijkheid om de down- en uploadsnelheid in te stellen. Wij adviseren u de downloadsnelheid niet op de maximale stand te zetten als u ook nog wat bandbreedte over wilt houden voor browsen en e-mailen. Bij p2p-programma’s als Kazaa is het bovendien mogelijk om geen bestanden met andere deelnemers te delen. U bent dan alleen aan het downloaden. Over het algemeen maakt u zich daarmee niet populair, maar het is begrijpelijk als u geen auteursrechtelijk beschermd materiaal wilt verspreiden. Bij Bittorrent kunt u de uploadfunctie niet uitzetten. Als u dus via Bittorrent een commerciële film aan het downloaden bent, begaat u een strafbaar feit, aangezien u vrijwel onmiddellijk hetzelfde materiaal weer aan het verspreiden bent (zie kader op pagina 85). Let dus goed op wat u downloadt! Het is waar dat op Bittorrent-netwerken vaak illegale bestanden worden aangeboden. Maar het kan ook anders. Steeds meer fabrikanten zien Bittorrent als een ideaal distributiemedium voor het verspreiden van bestanden. Doordat meerdere deelnemers in dit netwerk samen-
Zorg ervoor dat uw firewall de client Azureus niet blokkeert.
TORRENTS ZOEKEN U kunt torrents zoeken via Google (filetype: torrent) of via gespecialiseerde sites. Een aanrader is legaltorrents.com. Hierop zijn uitsluitend torrents die verwijzen naar trackers waarmee u legale bestanden kunt downloaden. Hiermee loopt u dus geen enkel risico. Aan de andere kant van het spectrum vindt u bijvoorbeeld de Zweedse site thepiratebay.org, met veel torrents van illegale bestanden. De beheerders achter deze website zijn van plan om het kunstmatige eiland Sealand in de Noordzee te kopen, om zo gevrijwaard te blijven van auteursrechtenkwesties. Daarnaast zijn er verschillende community’s waar torrents worden uitgewisseld. Bij sommige community’s kunt u alleen op uitnodiging lid worden en daarnaast stellen zij ook nog vaak eisen met betrekking de hoeveelheid aangeboden bestanden.
86
PERSONAL COMPUTER MAGAZINE maart 2007
In Azureus kunt u tijdens de installatie testen of de juiste poort openstaat.
www.pcmweb.nl/internet
86
werken in de verspreiding van de bestanden, kunnen fabrikanten bandbreedte van het internetverkeer besparen. Zo worden Linux-distributies en updates van spellen steeds vaker via Bittorrent verspreid. Regisseur Peter Jackson verspreidde tijdens het draaien van de film King Kong zijn dagboek van de draaidagen via Bittorrent naar de fans.
AZUREUS Eén van de bekendste clients voor Bittorrent-netwerken is Azureus. Het biedt veel mogelijkheden en is zowel geschikt voor de beginnende als de gevordere gebruiker. U moet wel de laatste versie van Java op uw computer hebben. Om het programma soepel te laten draaien, hebt u een krachtige computer met veel geheugen nodig. De client biedt mogelijkheden om te zien wie er downloaden en u kunt desgewenst ip-adressen van deelnemers blokkeren. Als u rechtsklikt op het bestand dat u aan het downloaden bent, kunt u kiezen uit verschillende mogelijkheden. Zo kunt u prioriteit toekennen aan een bepaald bestand en de snelheid van up- en downloaden aanpassen.
Voor de beginnende gebruiker heeft Shareaza een handige assistent.
azureus.sourceforge.net
Tribler geeft ook informatie over het netwerk.
µTORRENT
in uw downloadoverzicht komt te staan. Een andere handige functie is dat u per download de up en downloadsnelheid kunt aanpassen. Vooral handig als u even tijdelijk meer bandbreedte nodig heeft om te browsen of internettelefoneren. Het installatiebestand is slechts 170 kB groot en het werkgeheugen bedraagt slechts enkele MB’s. Ook handig is de functie Speedscheduler, waarmee u kunt aangeven op welk tijdstippen µTorrent een vooraf bepaalde hoeveelheid bandbreedte mag benutten.
Ook µTorrent biedt de mogelijkheid om prioriteit aan een download te geven. Als u rechtsklikt op de meest gewilde download, selecteert u Move Up in het menu. Herhaal deze handeling een paar keer, zodat dit bestand steeds een stukje hoger
p2p-netwerken van Gnutella, Gnutella2 en eDonkey maar ook kunt downloaden via Bittorrent. Bij de installatie is het wel van belang dat u de juiste mappen selecteert, om te voorkomen dat u vertrouwelijke informatie met de rest van de wereld deelt. Voor Bittorrent biedt Shareaza slechts beperkte functionaliteit. U kunt alvast een gedeelte van de film bekijken die u aan het binnenhalen bent en downloads pauzeren of afbreken. Het voordeel van Shareaza is dat het niet te veel beslag legt op de systeem-
bronnen van uw computer. De interface is geheel Nederlandstalig in te stellen en het programma heeft uitgebreide zoekmogelijkheden. Zo kunt u aangeven of u op zoek bent naar audio, video of een ander type bestand, waarna u de zoekopdracht nader kunt specificeren: artiest, album, bitrate, naam van het album. Er zijn ook minpunten. Zo is het aanbod
PORTFORWARDING
www.utorrent.com
SHAREAZA µTorrent is een populaire client voor Bittorrentnetwerken.
Het voordeel van Shareaza is dat u niet alleen toegang hebt tot de traditionele
Om met uw client contact te leggen met andere deelnemers in het uitwisselingsnetwerk, is een rechtstreekse verbinding met internet nodig. Bent u via een router verbonden met internet, dan moeten de juiste poorten openstaan voor bestandsuitwisseling. Welke poort u open moet zetten, is afhankelijk van de client of het uitwisselingsnetwerk. Bij sommige clients kunt na de installatie testen of de juiste poorten openstaan. Op de site www.portforward .com vindt u handige tips voor verschillende routers om het openzetten van poorten mogelijk te maken. Ook uw firewall moet meewerken. Soms moet u daar enkele instellingen wijzigen. Er zijn overigens ook Bittorrent-clients die UPnP (Universal Plug ’n Play) ondersteunen Als uw router dit ondersteunt en Windows XP is goed geconfigureerd, dan worden de juiste poorten automatisch opengezet.
Shareaza heeft een overzichtelijke gebruikersinterface.
88
PERSONAL COMPUTER MAGAZINE maart 2007
www.pcmweb.nl/internet
/internet
OVERZICHT DOWNLOADCLIENTS Client Azureus BitTorrent DC++ eMule µTorrent LimeWire Shareaza
Versie 2.5.0.4 5.0.5 0.698 0.47c 1.6 4.12.6 Basic 2.2.3.0
Omvang 9,40 MB 5,89 MB 3,65 MB 3,37 MB 170 kB 350 kB 4,16 MB
Tribler
3.5.0
5,52 MB
Netwerk Bittorrent Bittorrent Direct Connect eDonkey2000, Kademlia Bittorrent Gnuttela Bittorrent, Gnutella, Gnuttela2, eDonkey2000 Bittorrent
nogal beperkt en duurt het downloaden in vergelijking met andere clients erg lang. www.shareaza.com
TRIBLER De Bittorrent-client Tribler, ontwikkeld door TU Delft, is primair bedoeld voor p2p-televisie. Tribler kan in de toekomst een bijdrage leveren aan de verspreiding van televisiebeelden via internet, zodat de streamingservers van de omroepen minder belast worden. De ontwikkelaars menen dat bij toepassing van streaming internettelevisie het internet vroeg of laat gaat dichtslibben. Of dat werkelijk gebeurt is nog maar de vraag, omdat de komende jaren veel glasvezel naar de huiskamers wordt doorgetrokken. Bij p2p-tv werkt iedereen mee aan het verspreiden van tv-beelden. Hoe meer mensen tegelijk kijken, hoe meer bronnen voor het signaal beschikbaar zijn en hoe beter de beeldkwaliteit is. In de gebruikersinterface ziet u welke tv-uitzendingen u kunt downloaden. U kunt met Tribler overigens ook andere typen bestanden uitwisselen. Op de website van Tribler staat een aantal torrents klaar, zodat u het programma na installatie kunt testen. Tribler heeft wel een uniek kenmerk: de
HANDIGE TIPS Website azureus.sourceforge.net www.bittorrent.com dcpp.net www.emule-project.net www.utorrent.com www.limewire.com www.shareaza.com www.tribler.org
PermID – een ‘beveiliging’ tegen het uitwisselen van auteursrechtelijk beschermde content. De gebruikers in dit systeem zijn daarom niet anoniem. www.tribler.org
DIRECTCONNECT Een vreemde eend in de bijt is bestandsuitwisseling via DirectConnect (zie ook pagina 112). De client heet DC++ en het concept werkt op basis van hubs – virtuele ontmoetingsplaatsen waar gebruikers bestanden uitwisselen. DC++ biedt de mogelijkheid om een lijst met dergelijke hubs te tonen. Die lijst wordt gevoed door de site www.hublist.org. Overigens zijn er meer websites met overzichten van hubs. Op www.dc-resources.com/lists.htm kunt u bijvoorbeeld op trefwoord zoeken naar hublijsten. U kunt tegelijkertijd op meerdere hubs ingelogd zijn. Bij Direct Connect logt u in op een hub waarop een aantal deelnemers is aangesloten. Hubs waar u snel kunt downloaden en veel interessante bestanden kunt downloaden, stellen hoge eisen. Een goedgevulde harde schijf is daarom wel gewenst, wilt u toegang krijgen tot bepaalde hubs. Vaak moet u namelijk vele gigabytes ter beschiking stellen wilt u toe-
● Pas op met gedeelde mappen. U zult namelijk niet de eerste zijn die vertrouwelijke kiekjes of privé-documenten met de rest van de wereld deelt. Zorg er ook voor dat in deze mappen geen bestanden staan waarop auteursrecht rust. En kijk of er in de gedeelde map niet per ongeluk nog onderliggende staan, waardoor u ongemerkt en ongewild bepaalde bestanden ter beschikking stelt. ● Schakel het automatisch opstarten van p2p-programma’s uit. Zorg ervoor dat deze programma’s alleen handmatig mogen worden opgestart. Zo houdt u altijd controle over het down- en uploaden van bestanden en wordt u niet ongemerkt in illegale handelingen betrokken. ● Zorg voor een goede virusscanner en dito firewall. Vanwege het grote aantal deelnemers in een uitwisselingsnetwerk is de kans op virussen en spyware erg groot. Laat uw beveilingssoftware regelmatig updaten, zodat u steeds optimaal beschermd bent. ● Tijdens het downloaden hebt u vaak al de mogelijkheid om tussentijds bestanden te beluisteren of te bekijken. Dat is handig omdat er veel nepbestanden in omloop zijn. Zo weet u zeker dat u geen tijd verspilt aan het downloaden van de verkeerde bestanden.
gelaten worden. Tevens moet u vaak een aantal vooraf vastgestelde slots beschikbaar stellen. Het aantal slots geeft aan hoeveel gebruikers tegelijkertijd bij u kunnen downloaden. dcplusplus.sourceforge.net Tekst: Marc Boersma
<
PCM Conclusie De voordelen van bestanden downloaden via uitwisselingsnetwerken zijn evident, maar pas wel op wat u downloadt. Het downloaden van commerciële software is sowieso verboden. Commerciële films en muziek binnenhalen is niet verboden, maar moreel wel dubieus, omdat u de filmmaatschappijen en artiesten hiermee tekort doet. Uploaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal is altijd verboden. Dus let extra goed op bij Bittorrent-clients, omdat down- en uploaden daar hand in hand gaan. Overigens zijn er genoeg leuke legale downloads op internet te vinden. Bij DC++ logt u in op hubs waar u bestanden kunt downloaden.
www.pcmweb.nl/internet
maart 2007 PERSONAL COMPUTER MAGAZINE
89