TV VIA INTERNET
TV via
door Marc Boersma
internet Steeds meer uitzendingen online beschikbaar
De tijd dat u alleen via kabel, antenne of satelliet tv kon kijken, ligt inmiddels achter ons. Tegenwoordig is een redelijk groot aanbod aan tv-programma’s beschikbaar op internet. Hierbij gaat het vaak om nieuwsuitzendingen, oude aeveringen van een serie of een muziekprogramma. Ideaal voor wie een tv-uitzending heeft gemist of toevallig in het buitenland verblijft en het gemiste programma nog eens wil zien. In dit artikel zetten we de belangrijkste technieken op een rijtje en geven we een overzicht van het Nederlandse televisie-aanbod dat op internet te vinden is.
S
treaming media is al een aantal jaren beschikbaar op internet. De eerste beelden die tien jaar geleden over internet werden verstuurd kwamen altijd schoksgewijs binnen en waren klein van omvang. De laatste jaren beleeft het aanbod van videobeelden op internet een ware opleving. Hier zijn drie belangrijke oorzaken voor te vinden. In de eerste plaats beschikken steeds meer mensen over een breedband-internetaansluiting. Als gevolg van hevige concurrentie tussen de breedbandaanbieders (kabel en adsl) zijn de abonnementsprijzen behoorlijk omlaag gegaan. Inmiddels heeft een groot percentage van de Nederlandse bevolking een breedbandaan-
sluiting en de verwachting is dat dit de komende jaren alleen maar zal toenemen. In de tweede plaats worden steeds slimmere compressietechnieken ontwikkeld om videobeelden in steeds betere kwaliteit over internet te verzenden. In een aantal gevallen kan de kwaliteit van een videostream zich meten met het beeld van een dvd. De verwachting is dat voor een goede kwaliteit video een steeds kleinere datastroom nodig is. Daar staat overigens wel een krachtige en snelle processor tegenover, om de binnengekomen datastroom om te zetten in een vloeiend en scherp videobeeld. In de derde plaats zijn de kosten voor het internationale dataverkeer de laatste
KIJKT U TV VIA INTERNET? Nee, mijn verbinding is niet snel genoeg Nee, ik weet niet hoe dat moet Nee, de beeldkwaliteit moet beter Ja, via uitzendinggemist.nl Ja, heel af en toe
11,26% 15,89% 21,85% 18,54% 32,45%
Totaal aantal stemmen: 302 Poll onder de bezoekers van Computertotaal.nl
20
COMPUTER!TOTAAL JANUARI 2006
C!T01_p20_27 TV via Internet.indd 20
illustratie: SevensHeaven
jaren enorm gedaald. Hierdoor wordt het voor verschillende partijen steeds interessanter om streaming media aan te bieden. In de beginjaren van het internet zijn veel initiatieven op gebied van streaming media om zeep geholpen vanwege de hoge kosten voor dataverkeer; kosten die niet konden worden gecompenseerd met opbrengsten uit webadvertenties. WAT IS STREAMING? Het is belangrijk te weten dat een videosignaal niet zomaar over internet getransporteerd kan worden. Een videosignaal moet worden omgezet naar een voor internet begrijpelijk protocol. Dit proces van omzetten noemt men ook wel encoderen. Het videosignaal is dan omgezet in eentjes en nulletjes en zo gereedgemaakt om over internet naar de eindgebruiker te reizen. De bekenste formaten waarmee internet overweg kan zijn Windows Media, Real Networks en QuickTime. Vanwege het feit dat vrijwel iedereen het besturingssysteem van Microsoft op zijn computer krijgt meegeleverd, heeft Windows Media het grootste marktaandeel. Real Media en QuickTime worden minder gebruikt, maar als gekeken wordt naar beeldkwaliteit en
REAGEER OP DIT ARTIKEL VIA FORUM.COMPUTERTOTAAL.NL
23-11-2005 9:44:42
TV VIA INTERNET
bufferfunctie: dit betekent dat meer data wordt binnengehaald dan in eerste instantie nodig is om videobeelden op uw computer weer te geven. Het voordeel hiervan is dat, mocht de aangeboden videostroom onderweg op internet vertraging ondervinden, u nog steeds verzekerd bent van een vloeiend videobeeld.
UITZENDING GEMIST De website uitzendinggemist.nl is een belangrijke site voor de Nederlandse omroepen. Hierop kan een groot aantal recente tv-uitzendingen worden terugzien door gebruikers met een computer en internetaansluiting. De site bevat een handige zoekfunctie, waarmee onder andere gezocht kan worden op uitzenddatum, programmanaam en omroep. De tv-programma’s blijven doorgaans enkele weken beschikbaar. De site is het afgelopen jaar behoorlijk populair geworden: in september 2005 werden 2,8 miljoen streams opgevraagd. Het blijkt dat de streams met name in het weekend en de avonduren (met een piek tussen 22 en 23 uur) worden bekeken. Gemiddeld kijken 3.500 mensen tegelijkertijd naar een stream van uitzendinggemist. Dit resulteert in een datastroom van gemiddeld 800Mbit/sec, op drukke dagen is dat zelfs 1Gbit/sec.
REAGEER OP DIT ARTIKEL VIA FORUM.COMPUTERTOTAAL.NL
C!T01_p20_27 TV via Internet.indd 21
Bron: Publike Omroep
Mb/s
UNICAST VERSUS MULTICAST Bij de wijze van versturen van videostreams over internet kan geDe site omroep.nl is een prima vertekpunt voor wie op zoek is naar kozen worden uit twee varianten: online tv-uitzendingen. unicast en multicast. Bij unicast mogelijkheden doen zij niet onder voor Winserveert de streaming server voor elke eindgedows Media. Om een ontvangen videostream te bruiker een aparte stream, die geheel zelfstankunnen afspelen heeft u een mediaspeler, zoals dig over internet reist. Het nadeel hiervan is dat de mediaplayer van Microsoft, nodig om de binbij grote aantallen streams het onderliggende nengekomen datastroom om te zetten in een netwerk kan dichtslibben, waardoor de eindgevideobeeld. Dit omzetten noemt men ook wel bruikers haperende of zelfs geen videobeelden decoderen. Videostreams zoals die op internet binnenkrijgen. Vanwege de grote hoeveelheid worden aangeboden, worden geserveerd door glasvezelkabels die de laatste jaren in de grond een streaming server. Dit is een krachtige comzijn gestopt, zijn de meeste contentaanbieders puter die in staat is om tegelijkertijd meerdere tegenwoordig wel in staat om videostreams via eindgebruikers van videobeelden te voorzien. unicast aan te bieden. De andere distributieBandbreedte is nog steeds ontzettend belangvariant heet multicast, waarbij internet minder rijk bij het bekijken van streaming videobeelwordt belast. Bij toepassing van multicast wordt den. Over het algemeen geldt nog steeds: hoe elke videostream die verzonden wordt door de meer bandbreedte beschikbaar is, hoe beter streaming server door meerdere eindgebruikers de kwaliteit van de videobeelden. Door slimbekeken. Bijvoorbeeld: als drie mensen uit resmere compressietechnieken is voor een goede pectievelijk Friesland, Groningen en Drenthe tekwaliteit video een steeds kleinere datastroom gelijkertijd dezelfde videostream uit Hilversum nodig, maar een breedbandaansluting wordt opvragen, zal bij multicast slechts één stream nog steeds aanbevolen. via internet naar het hoge noorden afreizen. Streamen kan op twee manieren: live en ondemand. Bij live streaming gaat het om rechtON DEMAND STREAMS: VERBRUIK PUBLIEKE OMROEP streekse beelden van televisie, die onmiddellijk op internet ter beschikking worden gesteld. 19 december 2004 390 Mbit/s U kunt hierbij denken aan live-verslagen van 27 februari 2005 480 Mbit/s belangrijke evenementen of nieuwsfeiten zoals 29 mei 2005 700 Mbit/s terreuraanslagen. Streaming kan ook on-de14 oktober 2005 1,2 Gbit/s mand plaatsvinden. Hierbij gaat het om reeds opgeslagen videobeelden (bijvoorbeeld van BANDBREEDTE VERBRUIK ON DEMAND nieuwsuitzendingen), die op verzoek van de eindgebruiker kunnen worden opgehaald. Bij streaming media is het doorgaans niet mogelijk om uitzendingen op de harde schijf van uw computer op te slaan. Dit heeft te maken met rechten die in het bezit zijn van producenten en artiesten, die niet willen dat u het videomateriaal verder verspreidt. Overigens circuleren op internet wel handige programma’s waarmee u een videostream als een afzonderlijk bestand op kunt slaan. Bedenk wel dat u illegaal bezig bent als u auteursrechtelijk videomateriaal opslaat en verder verspreidt. Het voordeel van streamen is dat u vrijwel direct kunt beginnen met kijken. De mediaspelers van Windows en Real zijn voorzien van een
COMPUTER!TOTAAL JANUARI 2006
21
23-11-2005 9:44:56
TV VIA INTERNET
De site nederland4.nl biedt een overzicht van de beschikbare themakanalen van de publieke omroep.
Tegen de tijd dat de videostream in de noordelijke provincies is gearriveerd, zal deze stream door een router drie keer worden gekopieerd en elke stream wordt vervolgens bij de eindgebruiker afgeleverd in respectievelijk Friesland, Groningen en Drenthe. Het grote voordeel hiervan is dat internet veel minder wordt belast, waardoor de kans op een vloeiende videostroom veel groter is. De onderliggende routers moeten overigens wel voor multicast zijn geconfigureerd. THEMAKANALEN NEDERLANDSE OMROEP De publieke omroepen zijn bezig met het opzetten van themakanalen met uitzendingen die via internet kunnen worden bekeken. Hierbij ligt de nadruk op reeds uitgezonden programma’s die thematisch bij elkaar zijn gebracht. Op de site nederland4.nl is een overzicht te zien van de beschikbare themakanalen. Deze site is tevens geschikt gemaakt om te worden bekeken op de gewone televisie. Zo is de interface (de manier waarop u door de webpagina navigeert) vergelijkbaar met die van een dvd. Het is ook mogelijk om de letters op de website naar eigen wens te vergroten.
BEELD EN GELUID Het archief van de organisatie Beeld en Geluid bevat meer dan 650.000 uur radio, televisie, film en muziek. Dit is ongeveer 70% van Nederlandse audiovisuele erfgoed. Op de website beeldengeluid.nl wordt een gedeelte van dit aanbod via internet in streaming formaat aangeboden. Op de website vindt u ook de optie ‘uitzending bewaard’, waarbij u de mogelijkheid heeft om in een database heel gedetailleerd naar een bepaalde gemiste aflevering te zoeken. Het is mogelijk om online tv-programma’s terug te zien, die meer dan een jaar geleden zijn uitgezonden. De gedigitaliseerde uitzendingen staan zowel op harde schijf als op tape. Vanwege het grote aanbod aan videomateriaal is uit kostenoverweging niet alles op harde schijf opgeslagen. Een gedeelte van het videomateriaal staat digitaal op tape, die met behulp van een apparaat volledig automatisch kan worden ingelezen door de mediaserver van Beeld en Geluid, waardoor de eindgebruiker met enige vertraging de gemiste uitzending op zijn computer kan terugzien. Momenteel wordt het op Mediapark in Hiversum een nieuw pand gebouwd, waarin een mediatheek zal worden opgenomen waar meer dan 10.000 uur gedigitaliseerd beeld kan worden opgevraagd. Het is vooralsnog onmogelijk om al het videomateriaal te digitaliseren, hiervoor is het beschikbare aanbod eenvoudig te groot. Vooralsnog werkt men vanuit de klantvraag: op het moment dat
TALPA Talpa is sinds enige maanden actief op de Nederlandse televisiemarkt. Doordat Talpa beschikt over de internetrechten van de meeste van zijn programma’s is een groot deel van de uitzendingen op de site terug te zien. Talpa beschikt over een digitale uitzendstraat. Dit betekent dat al het videomateriaal digitaal wordt opgenomen, zodat het gemakkelijk ook voor andere mediadragers, zoals internet en telefoon, geschikt kan worden gemaakt. Per dag worden via de site ongeveer 50.000 onbeveiligde videostreams opgevraagd. Om de kosten voor hosting en dataverkeer te compenseren worden de onlineuitzendingen voorzien van (een) commercial(s).
REAGEER OP DIT ARTIKEL VIA FORUM.COMPUTERTOTAAL.NL
C!T01_p20_27 TV via Internet.indd 23
De organisatie Beeld en Geluid beheert een gigantische collectie radio, televisie, film en muziek.
iemand verzoekt om bepaald beeldmateriaal zal dat worden gedigitaliseerd. Bij Beeld en Geluid werken ongeveer twintig documentalisten die zich bezighouden met het bekijken, beschrijven en documenteren van de uitzendingen. Vanuit cultuurhistorisch perspectief neemt Beeld en Geluid twee keer per jaar een complete week televisie op, van zowel de publieke als de commerciële omroepen. Inmiddels heeft Beeld en Geluid een indrukkende collectie uitzendingen beschikbaar, inclusief materiaal van zenders die niet meer bestaan, zoals Sport7. IP-TV Momenteel zijn nieuwe initiatieven in de maak op het gebied van ip-televisie, oftewel tv-aanbod via internet. In het najaar van 2005 heeft KPN Telecom voor meer dan veertig tv-kanalen contracten getekend. Welke zenders precies worden doorgegeven is nog niet duidelijk, maar de verwachting is wel dat de bekende omroepen vertegenwoordigd zullen zijn. Voor de technische implementatie van IP-TV werkt Philips samen met Siemens. Als deze nieuwe diensten straks operationeel zijn, is er sprake van een triple-play aanbod (telefoneren, internet en televisie). Overigens biedt KPN Telecom al draadloze tv-diensten aan via het netwerk (DVB-T) van Digitenne. Ook dagblad De Telegraaf heeft onlangs aangekondigd met tv-programma’s via internet te komen. De software wordt geleverd door het bedrijf Delta Solutions. Het is een geautomatiseerd pakket dat luistert naar de naam VidiGO, en waarmee een regisseur, camera- en geluidsman overbodig zijn. De presentator bedient alles met zijn voet. Het is de eerste volledig geautomatiseerde tv-studio ter wereld, speciaal geschikt voor het maken van internettelevisie. De VidiGo is ontwikkeld door het Nederlandse bedrijf Delta Solutions en het goedkoopste model kost circa 50.000 euro. Tiscali komt ook met internettelevisie tegen COMPUTER!TOTAAL JANUARI 2006
23
23-11-2005 9:45:01
TV VIA INTERNET
RTL NEDERLAND De zenders van RTL Nederland stellen veel videomateriaal op internet beschikbaar. Zo zijn veel uitzendingen, zoals RTL Nieuws en Editie NL, nogmaals via de site terug te zien. Het zakenprogramma RTL-Z kan doordeweeks tijdens kantooruren live op internet worden bekeken. Het streaming platform van RTL Nederland is geplaatst op de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) met een 10Gbit/sec aansluiting. Aangezien op de AMS-IX alle grote internetproviders hun internetverkeer hier uitwisselen, zijn redelijk goede videostreams gegarandeerd. De uitzendstraat van RTL Nederland staat overigens in Luxemburg, en is met een glasvezelverbinding met ons land verbonden.
mand die klant is bij XS4ALL en hiervoor heeft betaald kan de online-uitzendingen volgen. PEER-TO-PEER-TV Een vreemde eend in de bijt is de mogelijkheid tot het bekijken van tv-uitzendingen op basis van peer-to-peer technologie, bekend van Kazaa en BitTorrent. Via de site pplive.com kan software woden gedownload, waarmee het mogelijk is om tv-uitzendingen uit de hele wereld te bekijken. U hoeft zich Het Nederlandse bedrijf Delta Solutions levert het pakket VidiGo waarmee niet te registreren voor dit prosnel en goedkoop internettelevisie kan worden gemaakt. gramma waarmee iedereen vibetaling. De commerciële zenders zullen voordeobestanden deelt. Hoe meer gebruikers online alsnog ontbreken, maar Nederland 1, 2 en 3 zijn zijn, hoe sneller u televisieprogramma´s kunt binin ieder geval wel vertegenwoordigd. Ook voor nenhalen. Het aanbod is vooralsnog erg beperkt mensen met een breedband-aansluiting die bij en de uitzendingen haperen nog regelmatig. Het een andere provider zijn aangesloten is het movoordeel van het verspreiden van tv-programgelijk om tegen betaling te kijken. Internetproma’s is dat geen zware streaming server meer vider Wanadoo denkt in de loop van dit jaar ook nodig is. Het nadeel is dat omroepen die gebruik met een tv-aanbod te komen. Via de bekende maken van deze technologie totaal geen conLivebox zullen tv-programma’s te zien zijn. trole meer hebben over wat er met de beelden Welke zenders precies worden doorgegeven is gebeurt. Als de omroepen geen rechten bezitten ook hier nog onbekend. Tot slot is ook XS4ALL over programma’s die via peer-to-peer-tv worden al enige jaren aan het experimenteren met DSL verspreid, kunnen grote juridische problemen TV. Het betreft inmiddels de derde proef, waar ontstaan. In verband met een goede kwaliteit uitsluitend abonnees aan mee kunnen doen. Tegen betaling kunnen zij twee streams van respectievelijk 450kilobits/sec of 1000kilobits/sec bekijken. Het aanbod is vooralsnog beperkt tot onder andere Travelchannel, CNBC Europe en Fashion TV. De Nederlandse zenders worden nog niet doorgegeven. XS4ALL wil het kijkgedrag onderzoeken van klanten die online tv-uitzendingen bekijken. Uit kostenoverweging heeft XS4ALL gekozen voor het streaming formaat van Microsoft. Dat is goedkoper dan Real Media, waarbij voor meerdere gebruikers een dure licentie betaalt In november 2005 heeft tussen elf locaties wereldwijd een videoconferentie plaatsgevonden op basis van high dient te worden. Toegang tot de videostreams definition televisie. vindt plaats op basis van ip-authentificatie: ie-
24
COMPUTER!TOTAAL JANUARI 2006
C!T01_p20_27 TV via Internet.indd 24
van de streams is het belangrijk dat deelnemers in het peer-to-peer netwerk een snelle upstream hebben. Op de TU Delft werken momenteel 40 mensen aan met het ontwikkelen van het programma I-Share, waarmee wereldwijd met behulp van een eenvoudige server tv-programma’s kunnen worden verspreid. De TU Delft is zich ervan bewust dat deze nieuwe technologie gebruikt kan worden voor het illegaal verspreiden van auteursrechtelijk materiaal, maar voelt zich hiervoor niet verantwoordelijk omdat men zich uitsluitend bezighoudt met de technologische ontwikkeling. De Engelse BBC is overigens ook gestart met het aanbieden van tv-programma’s op basis van peer-to-peer-technologie. Via het programma iMP kunnen inwoners van Engeland uiterlijk zeven dagen na uitzending nogmaals een tv-uitzending bekijken. De videobestanden zijn beveiligd met Digital Rights Management (DRM), waardoor de uitzendingen na zeven dagen niet meer kunnen worden bekeken. Het is ook niet mogelijk om videobestanden lokaal op te slaan of te verzenden naar iemand anders. De verklaring waarom deze technologie zo snel in Engeland is geïntroduceerd heeft te maken met het feit dat de BBC alle rechten van de programma’s bezit. NIEUWE BREEDBANDINITIATIEVEN In mei 2005 is een tweejarige proef afgerond, waarbij mensen die een aansluiting hebben via Surfnet of Kenniswijk hoge kwaliteit tv-beelden konden bekijken. Het tv-signaal werd verzonden in mpeg-2 formaat, met een bitrate van 5Mbit/ sec. De beeldkwaliteit was vergelijkbaar met die van een dvd. Tijdens deze proef was het mogelijk om zowel live als on-demand televisie te kijken. Doel van de proef was om te zien of het mogelijk was om hoge kwaliteit tv-beelden via internet te verspreiden. Alle doelstellingen van dit project, genaamd Firstmiletv, zijn gehaald. Momenteel worden er proeven gedaan om highdefinition uitzendingen via internet te verspreiden. HDTV biedt tot vijfmaal scherper beeld dan standaard PAL-televisie, dankzij het grote aantal beeldlijnen. Aan deze proef, genaamd First Mover TV, doen studenten van SURFnet, bewoners van Kenniswijk en een aantal geselecteerde klanten van KPN mee. Voor het afspelen van First Mover TV is een verbinding van 20 Mbit/s
REAGEER OP DIT ARTIKEL VIA FORUM.COMPUTERTOTAAL.NL
23-11-2005 9:45:06
TV VIA INTERNET
benodigd en het onderliggende netwerk moet geschikt zijn voor multicast. In eerste instantie zal worden gestreamd in mpeg2-formaat, met een bandbreedte van 20Mbit/sec. In de loop van 2006 zal over worden gegaan naar mpeg-4, in een bitrate van ongeveer 13Mbit/sec. In november 2005 heeft een experiment plaatsgevonden om via internet een videoconferentie te houden op basis van high-definition televisie (hdtv). Tussen elf locaties in de gehele wereld kon men via hoogwaardige videobeelden elkaar zien en met elkaar praten. Vanuit Amsterdam werd een ongecomprimeerde hdtv-stream van 1.5Gbit-sec naar Seattle verstuurd en werden twee multicast-streams ontvangen. In Seattle is alle video en audio in elkaar gemixt en vervolgens via het reguliere ip-netwerk naar tien wereldwijde locaties verspreid, op basis van multicast. In Nederland hebben SURFnet (computernetwerk voor hoger onderwijs) en SARA (reken- en netwerkdiensten) voor deze proef samengewerkt.
illustratie: SevensHeaven
OVERIGE INITIATIEVEN De nieuwssite Zoom-in.nl is al enige jaren actief op internet en heeft een online archief van ongeveer 10.000 nieuws-items. De filmpjes, die ieder een paar minuten duren, kunnen zonder registratie volledig gratis worden bekeken. De
Bij zoom-in.nl kan een groot aantal actuele nieuwsvideo's worden bekeken.
LINKS www.beeldengeluid.nl www.firstmovertv.nl www.firstmilet.tv www.uitzendinggemist.nl www.omroep.nl www.talpa.nl www3.pplive.com/english/ www.tvopjepc.nl www.bbc.co.uk/imp/
REAGEER OP DIT ARTIKEL VIA FORUM.COMPUTERTOTAAL.NL
C!T01_p20_27 TV via Internet.indd 27
opbrengsten komen uit de korte commercials van ongeveer 20 seconden, die voorafgaand aan het nieuwsfilmpje worden vertoond. Zoom-in heeft 130.000 kijkers. Het bedrijf maakt zelf reportages, maar betrekt ook materiaal van derden, zoals regionale omroepen. Concertzaal Paradiso brengt al vanaf 2000 concerten on-demand in de huiskamer. Het is de bedoeling dat de muziekdatabase doorzoekbaar gaat worden op trefwoorden. Muziekzender TMF brengt de Mediaplayer, waarmee nieuwe videoclips en interviews te zien zijn. Op internet is een tv-serie voor jongeren, perfectdays.nl, te zien. Het is een initiatief van het bedrijf New Rulez en elke dinsdag en vrijdag worden de nieuwste afleve-
ringen online gezet. Uitzenden via internet heeft voordelen; de site biedt een complete community waar bezoekers kunnen chatten over de uitzendingen en bloopers kunnen bekijken. De lokale en regionale omroepen hebben inmiddels ook een schat aan video-items online staan. Regionale omroepen zoals Omroep Brabant, TV Gelderland en TV Noord-Holland bieden zelfs live tv-uitzendingen via internet aan. Op de site omroep.nl kan men onder het kopje ‘mijn regio’ een overzicht hiervan krijgen. Wat betreft het tv-aanbod op internet kunnen we de komende jaren nog vele interessante initiatieven verwachten. Computer!Totaal zal u op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen.
COMPUTER!TOTAAL JANUARI 2006
27
23-11-2005 9:45:18