ONHOORBAAR WATERMERK IN DIGITALE MUZIEK
Altijd traceerbaar! Vanwege toenemende kritiek vanuit de samenleving wordt er op internet steeds meer drm-vrije muziek verkocht. Deze bestanden hebben geen kopieer- en afspeelbeperkingen, maar zijn soms wel voorzien van een digitaal watermerk. Wat is het en wat zijn de belangrijkste bezwaren?
a
l jaren mopperen eindgebruikers over de drm-beveiliging van hun online aangekochte muziek. Deze kritiek is vrijwel altijd gegrond. Als u een muziekbestand koopt, merkt u in eerste instantie helemaal niets van de beperkingen. Alles lijkt keurig te werken, maar vroeg of laat loopt u tegen beperkingen op. Bij de herinstallatie van Windows of bij de aankoop van een nieuwe pc blijken uw aangekochte muziekbestanden opeens niet meer afspeelbaar te zijn. De oorzaken? Het kan zijn dat u vergeten bent een backup te maken van uw licenties of dat uw aangekochte muziek alleen op een specifieke pc te beluisteren is. Ook komt het in de praktijk voor dat muziekbestanden op een beperkt aantal mobiele muziekspelers te beluisteren zijn of dat u tracks bijvoorbeeld maar vier keer op een cd mag branden. Vanuit het perspectief van artiesten en platenmaatschappijen is het begrijpelijk dat zij hun muziek beveiligen tegen ongeoorloofd kopiëren of verspreiden. Door illegaal downloaden lopen zij namelijk veel inkomsten mis. Toch heeft de drmbeveiliging een averechts effect gehad. Vanwege de beperkingen die drm oplegt, hebben veel consumenten muziek met deze beveiliging links laten liggen. Het resultaat is dat er in online winkels inmiddels veel muziek zonder drm wordt aangeboden. Toch worden er stilletjes door de aanbieders nieuwe initiatieven ontwikkeld, zoals het toevoegen van een onzichtbaar watermerk aan muziekbestanden. Met speciale software kunnen de aanbieders dit watermerk weer uit een muziekbestand filteren. Zo weten ze wie de eigenaar van het muziekbestand is. Als u muziek koopt met zo’n watermerk en u
88
besluit deze muziek illegaal op internet te verspreiden, dan valt vrijwel altijd te achterhalen dat u de boosdoener bent.
de AAnBieders In Oss is een bedrijf gevestigd dat zich bezighoudt met het beveiligen van muziek. Hun technologie heet Internet Multimedia and Detection, afgekort als IMND. Via deze techniek wordt een onhoorbaar vleermuisgeluid aan de muziek toegevoegd. In deze toevoeging zit een code versleuteld die alleen door specifieke software valt uit te lezen. Zo valt altijd te achterhalen door wie het muziekbestand is aangekocht. De initiatiefnemers van IMND-technologie, Johân Oudejans en Robert Brands, zijn al vanaf 2002 bezig met de ontwikkeling van deze techniek. “In het begin hebben we wel wat tegenwerking gehad van mensen die zich bezighouden met het illegaal verspreiden van muziek”, zegt Robert Brands. In sa-
Belgische bedrijf Fruitytech voegt een onhoorbaar watermerk toe aan muziek.
Personal ComPuter magazine mei 2009
033 Watermerk.indd 1
menwerking met een aantal downloadwinkels voeren ze momenteel praktijktesten uit. Ze hebben tevens een cd van een lokale volkszanger van hun beveiliging voorzien. Een vergelijkbaar initiatief is ook te vinden in België, alwaar het bedrijf FruityTech gevestigd. Zij verwerken al jaren een beveiliging in hun geluidsbestanden. Ze maken hierbij gebruik van watermerktechnologie die is ontwikkeld door het Fraunhofer Instituut, de bedenker van het mp3-formaat. “Maar wij hebben hier zelf een applicatie omheen gebouwd, zodat wij deze beveiliging aan onze muziek kunnen toevoegen”, zegt Jan van Hooydonck van FruityTech. Het bedrijf is tevens eigenaar van een eigen muziekshop op internet. In deze muziekwinkel zijn producties van Belgische
Ook imnd beveiligt muziekstukken met een onhoorbaar watermerk.
www.pcmweb.nl/internet
08-04-2009 11:45:07
/internet
microsoft In 2004 hebben Microsoft-onderzoekers Darko Kirovksi en Henrique Malvar een patent aangevraagd voor een techniek om een digitale handtekening in een muziekstuk te verwerken. Volgens onbevestigde berichten verstopt men het watermerk in de voor- en naecho’s van een muziektrack. Of Microsoft deze techniek al in de praktijk heeft toegepast, is onbekend.
makelij te vinden en een gedeelte hiervan is voorzien van de watermerkbeveiliging. In de online muziekwinkel ontbreekt muziek van platenmaatschappijen als Sony BMG en Warner. “Die hebben een eigen drm-beveiliging”, zegt Jan van Hooydonck. “Maar de verwachting is wel dat ze hier vanaf stappen”
tOepAssingen Watermerkbeveiliging kan in de praktijk op meerdere manieren worden toegepast. In de eerste plaats kunt u denken aan online muziekwinkels. Als u een muziekstuk koopt, dan wordt een unieke code in het bestand verwerkt. Zowel FruityTech als IMND beweren geen persoonlijke gegevens in een liedje te verstoppen. “Alleen via een koppeling van de unieke code met een database, is het mogelijk om te achterhalen wie het muziekbestand heeft aangekocht”, verduidelijkt Robert Brands. De tweede toepassing heeft betrekking op het voorkomen van het voortijdig uitlekken van muziek. Voordat een cd of single officieel wordt uitgebracht, gaan er eerst promotie-exemplaren naar de journalisten en radiostations. In het verleden is het meerdere malen gebleken dat juist op die manier muziek voortijdig via het internet uitlekt. FruityTech voorziet elk promotie-exemplaar van een unieke code. “Op het moment dat iemand de muziek via internet verspreidt, is het voor ons een fluitje van een cent om de dader hiervan te achterhalen”, zegt Jan van Hooydonck. FruityTech heeft in dit verband opdrachten gedaan voor platenmaatschappijen als Universal, EMI en Warner Music. Overigens heeft deze beveiliging vooral een preventief effect: zowel de media als de radiostations zijn nog niet betrapt op het vroegtijdig lekken van albums. De techniek wordt ook al in een vroegere fase ingezet. Jan van Hooydonck: “Als er mastertapes van een nieuw album naar het buitenland worden gestuurd om te mixen, zorgen wij ervoor dat ook deze is voorzien van een onzichtbare beveiliging. Kwaadwilligen die de muziek voorwww.pcmweb.nl/internet
033 Watermerk.indd 2
tijdig willen laten uitlekken, kunnen gemakkelijk in de kraag worden gevat.”
VrijWel OnkrAAkBAAr Beide partijen beweren dat hun watermerkbeveiliging vrijwel onkraakbaar is. Zelfs bij analoog kopiëren blijft de beveiliging intact. “Als je een muziekbestand met onze beveiliging converteert naar mp3 en weer omzet naar wav en tot slot hiervan een aac-bestand maakt, dan zul je zien dat de beveiliging intact blijft”, licht Jan van Hooydonck toe. Van het mp3formaat is bekend dat voor het menselijk oor onhoorbare geluiden worden verwijderd, om zo een kleine bestandsomvang te realiseren. Vanuit deze optiek is het denkbaar dat de watermerkbeveiliging wordt weggefilterd. Robert Brands van INMD: “Bij geluidsbestanden met een bitrate lager dan 128 Kbit/s is het mogelijk dat onze beveiliging niet meer goed werkt. Maar dan heb je ook te maken met een aanzienlijke slechtere audiokwaliteit, iets waar consumenten niet op zitten te wachten.” Jan van Hooydonck denkt dat hun beveiliging bij een bitrate lager dan 96 Kbit/s mogelijk ook niet meer zal werken.
OnhOOrBAArheid Veel audiofanaten vrezen dat door het toevoegen van informatie het oorspronkelijke geluidsbestand wordt aangetast. FruityTech heeft een aantal luistertesten uitgevoerd in de beroemde Abbey Road Studios, waar ook The Beatles opnamen hebben gemaakt. Onder toeziend oog van een deurwaarder hebben ze aantal muziek-cd’s laten horen aan een groep van onafhankelijke luisteraars. Elke luisteraar moest aangeven op welke cd het watermerk toegevoegd zou zijn. “Niemand bleek het verschil te kunnen horen”, zegt Jan van Hooydonck. “In technisch opzicht is er natuurlijk een verschil dat door fijngevoelige registratie-apparatuur geregistreerd kan worden, maar in de praktijk horen mensen het niet.” Ook IMND heeft een vergelijkbare test uitgevoerd. In een winkel voor hoogwaardige audio-apparatuur hebben ze verschillende geluidsopnamen, met en zonder watermerk, laten horen. Ook daar bleek niemand van de testpersonen een verschil te horen. Van sommige diersoorten is bekend dat ze over een beter gehoor beschikken dan mensen. Zouden zij last van de toegevoegde informatie kunnen ondervinden? Ro-
apple Apple blijkt in haar muziekwinkel ook een vergelijkbare beveiliging te hebben toegepast. In elk aangekocht drm-vrij muzieknummer blijkt de naam en het e-mailadres van de koper versleuteld. Op internet doen geruchten de ronde dat het mogelijk is om deze gegevens te ‘spoofen’. Dit zou betekenen dat de naam en het e-mailadres kunnen worden vervangen door nepgegevens. Of dit ook al daadwerkelijk met succes is gerealiseerd, is niet duidelijk. Overigens doet Apple uiterst geheimzinnig over deze beveiliging. We stellen onze vragen hierover aan Jurriaan Trommels van Apple Nederland en hij belooft de vragen door te spelen aan het iTunes Team in Londen. Na een paar dagen krijgen we een reactie: “geen commentaar.” Jammer, want zo’n reactie vinden wij niet bij Apple passen.
bert Brands van IMND: “Huisdieren hebben geen last van het toegevoegde vleermuisgeluid, maar het is wel zo dat onze beveiliging ervoor zorgt dat je muggen en insecten kunt verdrijven.”
trACeerBAArheid Met de techniek is het mogelijk om mensen op te sporen die aangekochte muziek moedwillig verspreiden via internet. Robert Brands: “We hebben deze traceerbeveiliging uitgebreid getest in de praktijk. Bij wijze van proef hebben we 30 mensen een gebrande cd gegeven met een liedje waarin een unieke code was verwerkt. Vervolgens mocht iedereen deze muziek via de bekende uitwisselingsnetwerken op internet verspreiden. We hebben later verschillende muziekstukken teruggevonden en we konden precies zeggen wie deze had verspreid.” Als IMND een beveiligd muziekstuk heeft gedownload, dan duurt het achterhalen van de unieke code slechts enkele seconden. FruityTech hoeft slechts twintig seconden van een door hun beveiligd muziekbestand te horen om te kunnen achterhalen wie de oorspronkelijke koper is geweest.” FruityTech doorzoekt om de 24 uur alle bekende uitwisselingsnetwerken op internet. “We zoeken de muziekstukken die door onze online muziekwinkel zijn verkocht. Als we er achter komen dat iemand zijn aangekoch-
Met speciale software kunnen de aanbieders dit watermerk weer uit een muziekbestand filteren mei 2009 Personal ComPuter magazine
89
08-04-2009 11:45:09
/internet
uw aangekochte muziek in de trein laat liggen en de vinder verspreidt de hierop gevonden bestanden via internet? De watermerktechnologie maakt het gemakkelijk te achterhalen dat u de aankoper van deze muziek bent geweest. Krijgt u vervolgens een proces van een platenmaatschappij aan de broek, dan hebt u een groot probleem. Ook organisaties als de BumaStemra en stichting Brein zouden in actie kunnen komen. Heeft de Stichting Brein al via deze methode mensen opgespoord? Bij navraag blijkt dat ze dat nog niet gedaan hebben. Hun prioriteit ligt momenteel bij mensen die op grote schaal illegale bestanden aanbieden. Overigens denkt Robert Brands van IMND dat het niet met zo’n vaart zal lopen. “In het geval van verlies of diefstal van jouw aangekochte muziek, adviseer ik aangifte te doen bij de politie. Zo kun je later aantonen dat er van jouw kant uit geen kwade opzet in het spel is.” De muziekbestanden in deze downloadshop zijn voorzien van een traceerbeveiliging.
Toekomstmogelijkheden te muziek op internet verspreidt, dan achterhalen we via onze database het e-mailadres van de koper. Dit e-mailadres geven we door aan de belanghebbenden, zoals artiesten en platenmaatschappijen. Zij handelen dit verder af.” Is het toegestaan dat FruityTech illegale uitwisselingsnetwerken doorzoekt en daarna gevonden muziekbestanden uit haar muziekwinkel koppelt aan de koper? Jan van Hooydonck: “Als je een liedje koopt in onze online muziekwinkel, dan ga je akkoord met onze voorwaarden en daarin staat te lezen dat wij dat mogen doen.” Volgens hem
zijn er in België op deze manier al twee mensen opgepakt. Van een derde persoon, een jong meisje, is bekend dat ze er met een waarschuwing vanaf is gekomen.
Opsporingsdiensten Tegen consumenten die auteursrechtelijk beschermde muziekstukken via illegale uitwisselingsnetwerken op internet verspreiden, mag natuurlijk worden opgetreden. De watermerktechnologie kan hier een bemiddelende rol in spelen. Toch zit er ook een bedenkelijke kant aan deze technologie. Stel dat u uw mp3-speler met
Luisterrijk Vlak voordat dit nummer naar de drukker moest, ontving de redactie van PCM een persbericht van de website Luisterrijk.nl, die audioboeken als download aanbiedt. In het persbericht staat te lezen dat de luisterboeken van een traceerbeveiliging zijn voorzien. Huub van de Pol: “In onze online shop zijn bijna 800 luisterboeken te vinden en die zijn allemaal voorzien van een zelfontwikkelde traceerbeveiliging”. In tegenstelling tot FruityTech en IMND voegt Luisterrijk niets toe aan het geluid. “Onze beveiliging bestaat uit een aantal onderdelen. We voegen informatie toe aan de id3-tag van het mp3-bestand. Aangezien de id3-tag relatief gemakkelijk valt aan te passen, voegen we ook informatie toe aan het beeld dat in een mp3-bestand verwerkt kan zijn. Daarnaast doen we nog iets met het mp3-bestand als geheel, maar daar kan ik helaas niets over zeggen.” Luisterrijk verstopt geen naw-gegevens in het mp3-bestand. In het muziekbestand zit wel een code, die ze via de eigen administratie kunnen koppelen aan de gegevens van de koper. Heeft Luisterrijk al audioboeken uit hun downloadshop in illegale distributienetwerken op internet aangetroffen? Huub van de Pol: “We hebben één keer een luisterboek uit onze shop in een nieuwsgroep aangetroffen. Na een kort onderzoek hebben we de verspreider getraceerd. Het bleek gelukkig om een gratis luisterboek te gaan en de verspreider was zich van geen kwaad bewust. Het is daarom niet tot een rechtszaak gekomen.” Op de vraag of de beveiliging van Luisterrijk gekraakt kan worden, antwoordt Huub van de Pol: “Geen enkele beveiliging is onkraakbaar, dus ook die van ons niet. Maar gelukkig hebben wij bijna geen last van piraterij, want alle luisterboeken in nieuwsgroepen blijken geript van cd’s. Dat heeft ook te maken met onze doelgroep, die iets ouder is en bereid is om voor onze luisterboeken te betalen.”
90
Personal Computer Magazine mei 2009
033 Watermerk.indd 3
Of watermerktechnologie in de toekomst een succes gaat worden, valt te betwijfelen. Vanuit het oogpunt van privacy valt er heel wat af te dingen op het opslaan van persoonsgebonden informatie in muziekbestanden. Uiteindelijk zal het grote publiek de technologie maken of breken; als mensen geen heil zien in watermerken, dan zullen ze deze technologie links laten liggen. Dat muziekpiraten niet blij zijn met de watermerktechnologie, is geen verrassing. Er heerst zelfs twijfel bij de aanbieders: zo denkt Jan van Hooydonck niet dat watermerken op langere termijn een succes gaat worden. “Het overgrote deel van onze muziekcollectie is inmiddels niet meer voorzien van deze beveiliging. Bovendien is online muziek zo betaalbaar geworden dat het bijna niet meer de moeite loont om illegaal bezig te zijn” . Tekst: Marc Boersma
<
PCM Conclusie
Via watermerktechnologie wordt onhoorbaar geluid aan het muziekstuk toegevoegd. Uit dit toevoegde geluid valt een unieke code te destilleren, die vervolgens te koppelen is aan de koper van het muzieknummer. Iemand die moedwillig muziek verspreidt, kan zo altijd achterhaald worden. Maar als buiten uw schuld uw aangekochte muziek op internet wordt aangetroffen, hebt u mogelijk een probleem. Toon dan maar eens aan dat er van uw kant uit geen kwade opzet in het spel is geweest.
www.pcmweb.nl/internet
08-04-2009 11:45:10