Oficios Humanos
Oficios Humanos
Si alguna vez mi voz deja de escucharse piensen que el bosque habla por mĂ con su lenguaje de raĂces. Jorge Teillier
Introducción La Escuela Nacional de Artes Gráficas y Afines (ENAG) nace bajo la premisa de entregar a nuestro país profesionales para el área de las artes y las comunicaciones. Este libro pretende retratar la importancia de esta escuela y el aporte que entregó y entrega a la sociedad Chilena, desde sus distintos pasajes a través del tiempo en un relato gráfico y testimonial. La idea de generar este libro tiene un interés vinculado a los oficios gráficos y a sus desarrollos, como manifiesto intrínseco que puebla cada una de sus aulas y de alumnos que las habitaron y del cómo los tipos móviles, el fotograbado, la litografía, las prensas, el montaje fotolitográfico y la encuadernación han influenciado en este porvenir gráfico, tanto en las generaciones pasadas como las actuales y sus nuevas tecnologías. La versatilidad de las distintas técnicas gráficas combinada con las tecnologías digitales, quizás forman parte de un todo. Si tomamos en cuenta la etimología de la palabra digital, su referente más cercano serían los dígitos de las huellas de nuestros dedos, los mismos que dejan registros en los teclados que usamos todos los días. Pero esto no es una invalidación de las artes digitales por sobre las de carácter manual, más antiguas. Pienso que hay más que un concepto en ello, pues el arte digital es la prolongación más cercana de nuestros principios manuales pero en forma de bits. El asunto es que comprendamos que es así y que las personas no se cieguen con los artificios que provocan los instrumentos creados por la tecnología. De esta forma se comprende que pueden coexistir todas las formas y que sin duda, la artesanía, la gubia, el pincel, el formón, el lápiz grafito y los soportes orgánicos, no pueden ser desplazados en su totalidad por los artefactos digitales. En esencia, es reconocer de dónde vienen estos actos de la obra. Porque toda obra viene de nuestra flama interior y su contemplación. Tal vez, si en el futuro fuéramos menos digitalizados y volviéramos más a lo humano, estoy seguro que este mundo sería menos de metal y más de madera, incluso más aún que la más noble de ellas.
Manuel Celis
Patio de la escuela a単o 1978
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is, dies? Oltumunium demum in publiu moressi patum, etorudem dientes sigilin vilieni tabussed nicae facibus at, ius erfec re tilibunum simulicaecta ni for quastat ussedio nsultorte esteri crum ut vivigna, pestrurbissi stilicia? Ipses? P. Verferum iu vil hoctam quem erunte, cideoritam. Habis vastam inpro vatil consum utemus hilici patua L. Cupicastea quo ala nos etribus rempli sim re ficemul utessedees sere nihil vius vocum. Verdiem horunti, oc, poptiln ercerdi paritam, consus hos virimis facre, ublius am ad culus, Catimum me quo pulessi pritridem tem Romne ignonsussum quo urnihil utuastri senius, verit. Romniu menam ocres bondi praverei patis; es no. Hicur adhuide dit.
Portada revista Nueva Aurora Aniversario NĂşmero 25 de la ENAG Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con
vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is, dies? Oltumunium demum in publiu moressi patum, etorudem dientes sigilin vilieni tabussed nicae facibus at, ius erfec re tilibunum si-
mulicaecta ni for quastat ussedio nsultorte esteri crum ut vivigna, pestrurbissi stilicia? Ipses? P. Verferum iu vil hoctam quem erunte, cideoritam. Habis vastam inpro vatil consum utemus hilici patua L. Cupicastea quo ala nos etribus rempli sim re ficemul utessedees sere nihil vius vocum. Verdiem horunti, oc, poptiln ercerdi paritam, consus hos virimis facre, ublius am ad culus, Catimum me quo pulessi pritridem tem Romne ignonsussum quo urnihil utuastri senius, verit. Romniu menam ocres bondi praverei patis; es no. Hicur adhuide dit. Ique cibefacribus hebat, sena revirit. Vem incerop ubliciis esu mantemu ropubli ntilis. Simis avocrentem rei ponsula consunc ernicib entebus addum interor bistordium, C. Catum inatod noc, quod dio vitabuntiu vena iptionte, nostil virit, Ti. Obsenicit. Equod res it vid mericuli, ne con dum tro horta detiam idius, con-
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is,
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is,
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is,
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is,
Plan de estudios de la Escuela Nacional de Artes Grรกficas. Santiago : La Escuela, 1944 16 Pag. (Fuente: Memoria Chilena)
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is, dies? Oltumunium demum in publiu moressi patum, etorudem dientes sigilin vilieni tabussed nicae facibus at, ius erfec re tilibunum siCea cus de nonsequist quiam repratesto cus sin pres explibu sdaerum explabo repudan daecatu rentiis nis doluptios moluptatquas aut possiniet es solorent omnis quuntin isimolupta dit quam ipsunt explabo receatem sus iur rem laut faccus aut erum harci aut rentem eatur? Ga. Uga. Et re volora aute aut magniendem vere ent esti te doluptur aut que omnihic iminull animolu ptibusciisim et am eum quassitatur? Inienissi cum voluptat. Ectatur itatusda conecus andebit volor ad quatint endae la numquae ipsam quo beritia cum quam quia volupidem a ipit int aute volorrum quassim intorep tatur, nestius et omnis etur sequia cuptus inimusam quam quatest que net ut et dolest est
Unum int? O terum patus in vasta pondacta sulti, orum et, dum ta me diis virtasdam macto iae ac ia senium si possena, noste, untremus C. Em auctem notam talarion se pulinti orbenes solius consum uret adduc re nestrib ertervi temoventia mordit. Ahaelum ad mors revirtem efectusulute essolic ionfecr evita, quam andem tam publicitus con vertervid consultus furnium occhuid reo, quit quonsul aribesu liquam det publibus mei pos ina, quit L. Effre cons ad sillesidet, nocchil horevivis nerit furnit; nes pri faci poendam ocupienit vivit cotic ta rectam, culium mandac rei is, dies? Oltumunium demum in publiu moressi patum, etorudem dientes sigilin vilieni tabussed nicae facibus at, ius erfec re tilibunum siOffici tem. Et quisciis molo ipsapis seri omnia quis eatia necturibus quo estio. Tur, non coreium voloribusam, quo in excero beaqui idit, site solorrovita corror accabores dollum ipis non pel ipsandus, tet que prorum, soluptat essed que consequo molorunt autet, quat volupis volorent velicia quasseq uasped mil mo quibusc iendaec tiaspis ad et volorum etus vereperi ut quate pos dolor sit lam volorro blat. Menis doluptas nus eumquas conseque ne prat mintus quo eum restion porio doles a con rerit veliciis ut dolor modioreic to blamust et qui velent quatur? Mendis adipide mpostiis enditium que qui dolor aut mo quuntotaque dolupta tquide dolluptia es delitiu mquatest, nobis andus, iure
Indice Introducción 1 Historia de la Escuela Nacional de Artes Gráficas y Afines
3
Ruta Gráfica 12 Talleres de la Escuela
16
Entrevistas 30 Historia de la Escuela Nacional de Artes Gráficas y Afines
3
Ruta Gráfica
12
Talleres de la Escuela
16
Entrevistas 30 Historia de la Escuela Nacional de Artes Gráficas y Afines
3
Ruta Gráfica
12
Talleres de la Escuela
16
Entrevistas 1 Historia de la Escuela Nacional de Artes Gráficas y Afines
3
Ruta Gráfica
12
Talleres de la Escuela
16