MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
FUNDACIÓN MARCO Concello de Vigo Caixanova Xunta de Galicia Deputación de Pontevedra Ministerio de Cultura
MARCO Museo de Arte Contemporánea de Vigo Propietario Concello de Vigo Proxecto financiado pola Unión Europea (FEDER) Programa INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL
PADROADO Presi dente de honra Emilio Pérez Touriño Presi dente Abel Caballero Álvarez Vogais Carlota Álvarez Basso Luís Bará Torres Guillermo Brea Vila Josefa Casal Martínez Carlos Alberdi Alonso Julio Fernández Gayoso Elvira Larriba Leira Laura López Atrio Xesús López Carreira José Luis Pego Alonso Corina Porro Martínez Iolanda Veloso Ríos
Direc tor Iñaki Martínez Antelo Xerente Martiño Nogueira Canle Responsable de exposicións Agar Ledo Arias C oordinadora de exposicións María Urrutia Baliño Técnic o de montaxe Paul Edward Guy Responsable de c omunicación Marta Viana Tomé Asistente dp to. c omunicación Pilar Souto Soto
Secretario José Riesgo Boluda
Secretaría de dirección Patricia Verdial Garay
Direc tor Iñaki Martínez Antelo
Administración Alberto Abal García Biblioteca Iria Fernández Mouriz
MEMORIA ANUAL 2008 Deseño gráfic o Artware Revisión tex tos Patricia Verdial Garay Fotografía Enrique Touriño Borja Bernárdez Armada Patricia Fernández González Eduardo Freiría Martínez Marta García Brea Laura Monello Ramona Rodriguez Maribel Úbeda Créditos © Da presente edición, a Fundación MARCO © Dos textos e das traducións, a Fundación MARCO © Das fotos, os autores
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ÍNDICE PRESENTACIÓN
PRESIDENTE FUNDACIÓN MARCO 7 DIRECTOR MARCO
9
1. A INSTITUCIÓN FUNDACIÓN MARCO 13 REUNIÓNS DE PADROADO15
2. EXPOSICIÓNS
EXPOSICIÓNS TEMPORAIS 19 PUBLICACIÓNS 41 SELECCIÓN PRENSA 44
3. ACTIVIDADES
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 51 XORNADAS DE PORTAS ABERTAS 62 CONCERTOS E FESTIVAIS 67 PROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL 71 ACTOS E PRESENTACIÓNS 74 OUTROS EVENTOS 75 CESIÓN E ALUGUER DE ESPAZOS 76 BIBLIOTECA/CENTRO DE DOCUMENTACIÓN 78
4. AGRUPACIÓN DE AMIGOS PRESIDENTA AAM 85 CALENDARIO DE ACTIVIDADES 86 LISTA DE MEMBROS 90
5. OS DATOS INFORME ECONÓMICO-
ADMINISTRATIVO 95 CIFRAS VISITANTES 2008 96 COLABORACIÓN CON ENTIDADES 97 PERSOAL 98 OUTROS SERVIZOS 100 INFORMACIÓN XERAL 101
PRESENTACIÓN
O día 13 de xuño deste ano 2008 presentouse o proxecto básico do futuro Auditorio de Vigo, unha sedutora iniciativa na vangarda da oferta cultural e de servizos que merece unha cidade en continuo cambio e efervescencia. Alcaldía de Vigo apostou firmemente dende un principio pola actividade cultural e o desenvolvemento empresarial de Vigo, e con esta nova plataforma multiplicaranse os atractivos que farán da nosa cidade un punto de encontro para a creatividade e o desenvolvemento cultural. Unha grande cidade merece grandes proxectos. Esta semella ser a firme proposta do MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo, que traballa dende os seus inicios nesta dirección. Un obxectivo que non sería posible sen a colaboración doutras institucións ou entidades que co seu esforzo o fan posible. Así, o MARCO, no seu intento por traer a Vigo unha programación na vangarda da actualidade artística internacional —con exposicións como 7+1 Project Rooms, unha idea do grande comisario global Gerardo Mosquera—, establece contacto con outros centros e museos de arte contemporánea, facendo que este obxectivo sexa, ano tras ano, unha realidade. Unha realidade como as mostras Xeopolíticas da animación e Paraísos indómitos, froito da colaboración co CAAC, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, ou O medio é o museo, coa colaboración do Koldo Mitxelena Kulturunea de San Sebastián ou co-producións internacionais como A grande transformación. Arte e maxia táctica, coproducida polo Frankfurter Kunstverein son claros exemplos de que a colaboración institucional pode recoller grandes éxitos de crítica e público. Os nosos creadores máis novos, entre eles Oliver Añón, tamén tiveron o lugar que merecen no MARCO, en liña coa súa política de apoio aos creadores da terra. En colaboración cunha das principais industrias da cidade, nun exemplo de simbiose entre arte e empresa, o museo puido amosar a obra de Suso Fandiño, grazas ao inestimable apoio da planta PSA Peugeot Citroën de Vigo, dentro dos actos conmemorativos da celebración do 50º aniversario da planta, un feito que marca un fito na colaboración entre o MARCO e a industria da automoción da nosa cidade. Do mesmo xeito, tamén puido levar aos nosos artistas fóra, como foi o caso da artista galega Carme Nogueira, quen expuxo a súa obra Próspera en Beijing, para logo traela ao museo, nun claro exemplo de confianza depositada no MARCO por parte dunha institución como o Instituto Cervantes. Artistas que medran co importante respaldo dos coleccionistas de arte, a quen o MARCO tamén quixo render homenaxe coa mostra Paixóns privadas, visións públicas, que recolle exemplos das coleccións de arte contemporánea máis importantes de Galicia. Non quero finalizar sen recoñecer o esforzo e o entusiasmo con que a engrenaxe do MARCO funciona. Un equipo de profesionais que día a día, co seu intenso traballo e criterio, fan que o MARCO estea en boca de todos, pero tamén a todos aqueles que apoian de xeito desinteresado esta institución, aos membros da Agrupación de Amigos do MARCO, verdadeiros mecenas culturais, que levan o nome da nosa cidade alén das nosas fronteiras. A todos eles, grazas. Abel Caballero Álvarez Presidente Fundación MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 7
PRESENTACIÓN
Consolidado o proxecto do MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo, tras estes seis anos de vida, 2008 supuxo un cambio no xeito de entender o espazo expositivo, non xa como ámbito de creación artístico dedicado á programación de exposicións de carácter temático ou de tese, centradas en proxectos de comisariado que aglutinaban a varios artistas, senón máis enfocada nunha nova liña de programación, que fixa a súa atención en exposicións individuais que ocupen as salas de exposición da planta baixa do museo. Neste sentido, a exposición 7+1 Project Rooms serviu de ponte entre a anterior liña de programación e a nova, coa división do espazo para que cada un dos artistas presentes fixese unha peza para cada un deles, incluída a fachada do edificio, que por vez primeira se viu ocupada cunha obra tan axeitada para este espazo de goce colectivo da nosa cidade. Como continuación coa boa relación entre as institucións museísticas que centran a súa programación na arte contemporánea, este ano a colaboración do MARCO co Frankfurter Kunstverein —A grande transformación. Arte e maxia táctica—, co Koldo Mitxelena Kulturunea de San Sebastián —O medio é o museo— e co CAAC, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo de Sevilla —Paraísos Indómitos e Xeopolíticas da Animación— fixo posible que o noso museo puidese manter a súa liña de calidade expositiva. As dúas mostras coproducidas polo CAAC de Sevilla constitúen dous importantes exemplos de esforzo institucional, tanto polo grande número de artistas participantes, como polas actividades desenvolvidas co gallo das devanditas exposicións: o ciclo de concertos Música para plantas no caso da primeira, e o ciclo de vídeo Historias de aquí, no caso da segunda. Dentro das mostras celebradas no espazo principal do museo, mención especial merece a mostra Paixóns privadas, visións públicas, unha selección das principais obras que compoñen o patrimonio privado dos coleccionistas de arte galegos, que coa súa xenerosidade fixeron posible que estas pezas visen a luz para seren compartidas por todos nós. O Espazo Anexo seguiu ocupado por mostras que apoian a creatividade de artistas novos, como Oliver Añón. Ademais, Carme Nogueira, co seu proxecto Próspera viaxou á China dentro do conxunto de actividades artísticas e culturais organizadas polo Instituto Cervantes co gallo da celebración do Ano de España naquel país, e con Suso Fandiño, o MARCO estableceu unha enriquecedora colaboración co Centro PSA Peugeot-Citroën de Vigo, dentro dos actos conmemorativos do quincuaxésimo aniversario da planta na nosa cidade. Finalmente, gustaríame deixar constancia do meu recoñecemento a todas aquelas persoas e entidades que fan posible a realidade da grande familia do MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo: membros do Padroado da Fundación e da Agrupación de Amigos do MARCO, membros do equipo, comisarios, artistas, medios de comunicación. Todos eles, co seu esforzo, constitúen o éxito desta institución, a de todos e cada un de vós.
Iñaki Martínez Antelo Director MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 9
1. A INSTITUCIÓN
FUNDACIÓN MARCO 13 REUNIÓNS DE PADROADO 15
A INSTITUCIÓN FUNDACIÓN MARCO
MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO Propietario: Concello de Vigo Proxecto cofinanciado pola Unión Europea (FEDER) Programa INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 13
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
PADROADO DA FUNDACIÓN MARCO Data da Acta Fundacional: 22 de outubro 2002 FUNDACIÓN MARCO
Excmo. Concello de Vigo Caixanova Xunta de Galicia Excma. Deputación Provincial de Pontevedra Ministerio de Cultura MEMBROS DO PADROADO DA FUNDACIÓN MARCO 2008
PRESIDENTE DE HONRA: Sr. D. Emilio Pérez Touriño Presidente: Excmo. Sr. D. Abel Caballero Álvarez Secretario: D. José Riesgo Boluda Vocais: Polo Concello de Vigo D.ª Laura López Atrio D.ª Iolanda Veloso Ríos D.ª Elvira Larriba Leira Por Caixanova D. Julio Fernández Gayoso D. José Luis Pego Alonso D. Guillermo Brea Vila Pola Xunta de Galicia D. Luís Bará Torres Dª. Josefa Casal Martínez Pola Deputación de Pontevedra Dª. Corina Porro Martínez Polo Ministerio de Cultura D. Carlos Alberdi Alonso (ata o 05/05/08) D. Guillermo Corral Van Damme (dende o 18/06/08 ata o 19/11/08) Padrons de honra: Dª. Carlota Álvarez Basso D. Xesús López Carreira Director MARCO: D. Iñaki Martínez Antelo
14 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
A INSTITUCIÓN
REUNIÓNS DE PADROADO Lugar: Sala de Padroado 2º andar MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo n Reunión XXII: Data 18/06/2008 n Reunión XXIII: Data 06/10/2008 n Reunión XXIV: Data 18/12/2008
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 15
2. EXPOSICIÓNS
EXPOSICIÓNS TEMPORAIS
SALAS DE EXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA 19 SALAS DE EXPOSICIÓN DO PRIMEIRO ANDAR 28 ESPAZO ANEXO 37
PUBLICACIÓNS 41 SELECCIÓN PRENSA 44
EXPOSICIÓNS
SALAS DE EXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN FICHA TÉCNICA DATAS 29 febreiro – 1 xuño 2008 LUGAR Salas de exposición da planta baixa PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo / CAAC, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, Sevilla
A primeira exposición do ano 2008 no MARCO foi ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’, quizais a mostra máis ambiciosa realizada en España sobre a historia da animación na súa vertente artística, que reunía máis de sesenta obras de imaxes en movemento. O comisario da mostra formulaba dúas formas de achegamento a este xénero: unha histórica, que incluía traballos de autores clásicos, e outra xeográfica máis extensa, na que se ofrecían producións contemporáneas. Un conxunto de obras realizadas por creadores de todo o mundo, que empregan unha abundante gama de técnicas propias do cinema de animación, da cinematografía ‘imaxe a imaxe’, utilizando procedementos como o debuxo animado, a plastilina ou a animación dixital por ordenador. A animación, analizada dende as súas orixes, como linguaxe visual de máxima actualidade e como poderoso vehículo de transmisión de ideas sobre valores e modelos culturais.
COMISARIO Juan Antonio Álvarez Reyes
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 19
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
ARTISTAS
Actividades paralelas ‘MUNDOS ANIMADOS’. Visitas e obradoiros para esc olares Datas: do 4 de marzo ao 30 de maio de 2008 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 10.00 a 14.00 ‘MUNDOS ANIMADOS’. Obradoiros para familias Datas: do 7 de marzo ao 31 de maio de 2008 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; domingos de 12.00 a 14.00
20 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
Adel Abdessemed (Constantine, Alxeria, 1971) Gabriel Acevedo (Lima, Perú, 1976) Narda Alvarado (A Paz, Bolivia, 1975) Carlos Amorales (Cidade de México, México, 1970) Berthold Bartosch (Polubn´ y, República Checa, 1893-1968) Segundo de Chomón (Teruel, 1871 – París, Francia, 1929) Sebastián Díaz Morales (Comodoro Rivadavia, Arxentina, 1975) Nathalie Djurberg (Lysekil, Suecia, 1978) Gili Dolev (Israel, 1974) Hala Elkoussy (O Cairo, Exipto, 1974) Emotive Project [Andy Rivas / Raúl Gómez] (Cádiz, 1975 / Cádiz, 1977) Extramücadele [Memed Erdener] (Istambul, Turquía, 1970) Kota Ezawa (Colonia, Alemaña, 1969) Curro González (Sevilla, 1960) Federico Guzmán (Sevilla, 1964) Hans Hemmert (Hollstadt, Alemaña, 1960) Tami Ichino (Fukuoka, O Xapón, 1978) Takashi Ishida (Toquio, O Xapón, 1972) Ivan Ivanov-Vano (Moscú, Rusia, 1900-1987) William Kentridge (Johannesburgo, Sudáfrica, 1955) Avish Khebrehzadeh (Teherán, Irán, 1969) Kolkoz [Samuel Boutruche / Benjamin Moreau] (Arranche, Francia, 1972 / París, Francia, 1973) Tomoko Konoike (Akita, O Xapón, 1960) Joji Koyama (Toquio, O Xapón, 1978) Valeriano López (Huéscar, Granada, 1963) Cristina Lucas (Xaén, 1973) Basim Magdy (Assiut, Exipto, 1977) Tang Maohong (Lingchuan, China, 1975) Kenzo Masaoka (Osaka, O Xapón, 1898-1998) Norman McLaren (Escocia, Reino Unido, 1914-1987) Brett Murray (Pretoria, Sudáfrica, 1961) Takao Nakano (Xapón) Mohamadou Ndoye ‘Douts’ (Senegal, 1973) Rivane Neuenschwander (Belo Horizonte, Brasil, 1967) Nils Norman (Kent, Reino Unido, 1966) Eko Nugroho (Yogyakarta, Indonesia, 1977) Gökhan Okur (Istambul, Turquía, 1982) Txuspo Poyo (Alsasua, Navarra, 1963) Talal Refit (Kirkuk, Iraq, 1957) Lotte Reiniger (Berlín, Alemaña, 1899 – Dettenhausen, Alemaña, 1981) Robin Rhode (Cidade do Cabo, Sudáfrica, 1976) Andreas Schulenburg & Jonas Fromm (Hamburgo, Alemaña, 1975 / Copenhaguen, Dinamarca, 1973) Sheila M. Sofian (Nova York, EUA, 1962) Svankmajer (Praga, República Checa, 1934) Jan ˇ Tabaimo (Hyogo, O Xapón, 1975) Naoyuki Tsuji (Shiruoka, O Xapón, 1972) Kara Walker (Stockton, EUA, 1969) Warner Brothers / Bob Clampett (Os Ánxeles, EUA, 1913-1984) Amelie von Wulffen (Breitenbrunn, Alemaña, 1966) Tintin Wulia (Bali, Indonesia, 1972) Zhou Xiaohu (Changzhou, China, 1960) Young-Hae Chang Heavy Industries [Fundado en 1998 por Young-Hae Chang (Corea) e Marc Voge (EUA)]
EXPOSICIÓNS
HISTORIAS DE AQUÍ Ciclo de Vídeo As ‘historias locais’ eran esenciais no planeamento conceptual da mostra ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’. Por esta razón, a exposición completábase cun programa de vídeo que reunía traballos realizados por creadores españois contemporáneos. O ‘son de onde penso’ —unha expresión de Walter D. Mignolo defendida polo comisario Juan Antonio Álvarez Reyes— atopaba así a súa correspondencia.
ARTISTAS CICLO DE VÍDEO DATAS 29 febreiro – 1 xuño 2008 LUGAR Salón de actos SELECCIÓN Juan Antonio Álvarez Reyes
Manu Arregui (Santander, 1970) Vicente Blanco (Santiago de Compostela, 1974) Ingrid Buchwald (Tolosa, 1980) Antón Cabaleiro (Santiago de Compostela, 1977) Segundo De Chomón (Teruel, 1981 – París, Francia, 1929) David Cívico (San Sebastián, 1974) Carles Congost (Olot, 1970) Ruth Gómez (Valladolid, 1976) Sofía Jack (Madrid, 1969) Juande Jarillo (Granada, 1969) Alicia Martín & Mario Marquerie (Madrid, 1964) Jordi Moragues (Barcelona, 1970) Txuspo Poyo (Alsasua, 1963) Fernando Renes (Burgos, 1970) Francesc Ruiz (Barcelona, 1971) Diego Santomé (Vigo, 1966) Juan Zamora (Madrid, 1982)
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 21
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
O MEDIO É O MUSEO FICHA TÉCNICA DATAS 20 xuño – 21 setembro 2008 LUGAR Salas de exposición da planta baixa COPRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo / Koldo Mitxelena Kulturunea, San Sebastián COMISARIOS Pablo Fanego e Pedro de Llano
‘‘O MEDIO É O MUSEO’ foi un proxecto expositivo composto de diferentes tipos de traballos que abordan o museo ou a institución como soporte e referente da obra de arte. Tomando como punto de partida os cambios nas funcións do museo, esta mostra reunía propostas de vinte artistas que tiñan en común a súa actitude cara ao museo, non só como colector ou exhibidor de obras de arte, senón tamén como lugar de acción e experiencia, como ‘medio’, en relación directa co espazo e o contexto no que a obra ten lugar. A exposición concibiuse necesariamente a partir dun número de obras específicas realizadas para cada unha das sedes —o MARCO de Vigo e o Koldo Mitxelena de San Sebastián— e unha serie de pezas comúns adaptadas aos espazos de ambos os dous museos. En cada lugar e momento, o espazo arquitectónico, o funcionamento cotián da institución ou o contexto social no que se insire, actuaban como os elementos significativos do contido da exposición. É dicir, espiuse ao máximo o museo, de maneira que era este, como ‘soporte’, o que se exhibía: o espazo resultaba así dimensionado, especificado e interpretado na súa totalidade a través das accións dos artistas e da participación do público. Deste modo, o museo percíbese non só como un lugar de instrución ou educativo, segundo a definición decimonónica, senón tamén como un ámbito destinado a estimular a actitude ‘performativa’ dos espectadores a través do cuestionamento do amplo catálogo de rutinas sociais que teñen lugar entre os seus muros.
22 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS Actividades paralelas ‘ TI E S O MUSEO’. Obradoiros infantís de verán Datas: do 8 de xullo ao 29 de agosto de 2008 Lugar: salas de exposición e salón de actos Horario: martes, mércores, xoves e venres, de 12.00 a 14.00 Exposición didác tica ‘ TI E S O MUSEO’ Selección de traballos realizados polos participantes nos obradoiros infantís de verán Datas: do 29 de agosto ao 7 de setembro de 2008 Lugar: salas de exposición e salón de actos Horario: martes a sábado, de 12.00 a 14.00, de 11.00 a 14.00 e de 17.00 a 20.00; domingo de 11.00 a 14.00
ARTISTAS Lara Almarcegui (Zaragoza, 1972; vive e traballa en Róterdan, Holanda) Monica Bonvicini (Venecia, Italia, 1965; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Arabella Campbell (Vancouver, Canadá, 1973; vive e traballa en Vancouver) Maria Eichhorn (Bamberg, Alemaña, 1962; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Annika Eriksson (Sverige, Suecia, 1956; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Ceal Floyer (Karachi, Pakistán, 1968; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Andrea Fraser (Billings, Montana, EUA, 1965; vive e traballa entre Nova York e Os Ánxeles, EUA) Luca Frei (Lugano, Suíza, 1976; vive e traballa en Lund, Suecia) Mario García Torres (Monclova, México, 1975; vive e traballa nos Ánxeles, EUA) Felix Gonzalez-Torres (Güaimaro, Cuba, 1957 - Miami, EUA, 1996) Jeppe Hein (Copenhaguen, Dinamarca, 1974; vive e traballa entre Copenhaguen e Berlín, Alemaña) Louise Lawler (Bronxville, Nova York, EUA, 1947; vive e traballa en Nova York) Maider López (San Sebastián, 1975; vive e traballa en San Sebastián) Loreto Martínez Troncoso (Vigo, Pontevedra, 1978; vive e traballa en París, Francia) Roman Ondák (Zilina, Eslovaquia, 1966; vive e traballa en Bratislava, Eslovaquia) Sergio Prego (Fuenterrabía, 1969; vive e traballa en Nova York, EUA) Karin Sander (Bensberg, Alemaña, 1957; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Tino Sehgal (Londres, Reino Unido, 1976; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Sancho Silva (Lisboa, Portugal, 1973; vive e traballa en Lisboa) Thomas Struth (Geldern, Alemaña, 1954; vive e traballa en Düsseldorf, Alemaña)
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 23
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Maria Eichorn. Carta, 2008 [Carta a Angelina Estévez (Leirado – Barral) de José Domínguez González, escrita o 8 de febreiro de 1937, no cárcere de Vigo]
Pola súa relación directa coa historia e memoria do edificio do MARCO, merece especial atención o proxecto da artista alemá Maria Eichhorn, que presentou unha carta escrita por José Domínguez González á súa parella, Angelina Estévez, o 8 de febreiro de 1937 dende o cárcere de Vigo —o mesmo edificio que actualmente alberga o museo— momentos antes de ser executado. A exhibición do orixinal da carta nas salas de exposición —segundo instrucións precisas de enmarcado e montaxe— completouse coa publicación da carta en prensa o 4 de xullo de 2008, e a celebración dunha mesa redonda en torno a esta peza, o mesmo día, no salón de actos do MARCO.
24 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
Mesa redonda Ao redor da carta escrita en 1937 por José Domínguez González dende o cárcere de Vigo, e da proposta da artista Maria Eichhorn para a exposición ‘O MEDIO É O MUSEO’
DATA venres 4 de xullo, ás 20.00 LUGAR Salón de actos PARTICIPANTES Xesús Alonso Montero, Antonio Alonso Fontán, Carlos Núñez Rodríguez, Pedro de Llano Neira
EXPOSICIÓNS
7+1 PROJECT ROOMS '7+1 PROJECT ROOMS', un proxecto do comisario Gerardo Mosquera, partía da estrutura da planta baixa do MARCO, con sete grandes salas que poden ser utilizadas como espazos independentes, para presentar a proposta dun artista diferente en cada unha delas. Así, a exposición consistiu en sete mostras persoais que tiñan lugar ao mesmo tempo e que podían ser percorridas nun mesmo lugar, pero que conservaban a súa autonomía. A elas engadiuse a fachada do Museo, nun total de 7+1 Project Rooms. Todas as obras foron realizadas especificamente para cada espazo da planta baixa e destinadas a este proxecto en concreto, ben se tratase de obras ex novo ou ben dunha recreación ou adaptación de obras xa existentes, que no contexto da exposición adquirían un novo significado. Os participantes foron seleccionados de modo que puidera manterse unha coherencia xeral na exposición. Con este fin reuníronse artistas capaces de responder aos espazos do MARCO no que se podería idealizar como un 'espírito de project room' (libre, experimental, investigador). O predominio de instalacións que configuraban ambientes específicos en cada unha das salas brindou cohesión formal ao conxunto de proxectos. A selección orientouse cara a artistas procedentes de distintos países e con experiencias e idades disímiles, pero todos con inclinación cara a temas sociais (política, poder, violencia, xénero, medio urbano...) e á investigación sobre a propia arte, os seus recursos e morfoloxías, como medios para construír e deconstruír sentidos complexos. O resultado foi un conxunto de presentacións cun marcado espírito crítico.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 25
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
ARTISTAS Monica Bonvicini (Venecia, Italia, 1965; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Tania Bruguera (A Habana, Cuba, 1968; vive e traballa entre A Habana e Chicago, EUA) Kendell Geers (Germiston, Sudáfrica, 1968; vive e traballa en Bruxelas, Bélxica) Thomas Hirschhorn (Berna, Suíza, 1957; vive e traballa en París, Francia) Teresa Margolles (Culiacán, México, 1963; vive e traballa en México D. F.) Jorge Perianes (Ourense, 1974; vive e traballa en Vigo) Fernando Sánchez Castillo (Madrid, 1970; vive e traballa en Madrid) Young-Hae Chang Heavy Industries [Fundado en 1998 por Young-Hae Chang (Corea) e Marc Voge (EUA); viven e traballan en Seúl, Corea]
FICHA TÉCNICA DATAS 10 outubro 2008 – 19 abril 2009 LUGAR Salas de exposición da planta baixa COPRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIO Gerardo Mosquera
26 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
Actividades paralelas Exposición bibliográfica ‘7+1 PRO JECT ROOMS’ Datas: do 10 de outubro 2008 ao 15 de febreiro de 2009 Lugar: Biblioteca / Centro de documentación Horario: martes, mércores, xoves e venres, de 11.00 a 14.00 e de 16.00 a 20.00 ‘7+1’. Visitas e obradoiros para esc olares Datas: do 13 de xaneiro ao 17 de abril de 2009 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 10.30 a 13.30 ‘7+1’. Obradoiros para familias Datas: do 10 de xaneiro ao 19 de abril de 2009 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; domingos de 12.00 a 14.00
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 27
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
SALAS DE EXPOSICIÓN DO PRIMEIRO ANDAR PARAÍSOS INDÓMITOS
O tema central da exposición ‘PARAÍSOS INDÓMITOS’, coproducida polo MARCO de Vigo e o Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, era a relación do ser humano coa natureza. Nela, vinte artistas de diversas procedencias exploraban a súa relación coa terra na que habitan, operando con diferentes puntos de vista, dende a visión romántica ao testemuño documental, dende unha concepción utópica ao activismo en defensa do medio natural. Tomando a natureza como obxecto de observación e contemplación, como testemuño, ou como vehículo de denuncia, as obras desta exposición eran resultado da evolución no xénero da paisaxe, de séculos nos que o ser humano veu analizando os vínculos esquizofrénicos que mantén co seu ámbito, e nos que a iconografía da paisaxe pasou pola beleza no Renacemento, o pintoresquismo no Barroco, ou a idea do sublime no Romanticismo. A montaxe e disposición das obras en salas seguía un fío condutor en torno a catro apartados, en función das distintas aproximacións dos artistas ao eixe temático da exposición: ‘A forza da natureza’ ou os espazos que se resisten á acción do ser humano, como lugares irredutibles a calquera intento de domesticación; ‘A viaxe utópica’ cara a lugares inexplorados, que acaba por converterse nunha busca interior; ‘O home e a Terra: colaboración científica’, ou a busca de relacións entre artistas, científicos e natureza, para unha mellora no uso e transformación dos espazos naturais; e por último, ‘Os paraísos danados’, ou a evidencia da ruptura do equilibrio na relación entre o ser humano e a natureza.
28 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
ARTISTAS
FICHA TÉCNICA DATAS 7 marzo – 18 maio 2008 LUGAR Salas de exposición do primeiro andar COPRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo / CAAC, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, Sevilla Coa colaboración de: Consellería de Medio Ambiente, Xunta de Galicia / Blu:sens COMISARIA Virginia Torrente
Alberto Baraya (Bogotá, Colombia, 1968; vive e traballa en Bogotá) Guillem Bayo (Barcelona, 1974; vive e traballa en Barcelona) Sergio Belinchón (Valencia, 1971; vive e traballa en Berlín) Roberto Bellini (Juiz de Fora, Brasil, 1979; vive e traballa en Belo Horizonte, Brasil) André Cepeda (Coimbra, Portugal, 1976; vive e traballa en O Porto, Portugal) Peter Coffin (Berkeley, EUA, 1972; vive traballa en Nova York, EUA) Thomas Joshua Cooper (San Francisco, EUA, 1946; vive e traballa en Glasgow, Escocia) Nir Evron (Herzliya, Israel, 1974; vive e traballa en Tel-Aviv, Israel) Cyprien Gaillard (París, Francia, 1980; vive e traballa en París) Rodney Graham (Vancouver, Canadá, 1949; vive e traballa en Vancouver) Marine Hugonnier (París, Francia, 1969; vive e traballa en Londres, Reino Unido) Eva Koch (Copenhaguen, Dinamarca, 1953; vive e traballa en Copenhaguen) Mireya Masó (Barcelona, 1963; vive e traballa en Barcelona) Heather & Ivan Morison (Desborough, Reino Unido, 1973 & Nottingham, Reino Unido, 1974; viven e traballan en Gales, Reino Unido) Marjetica Potrcˇ (Liubliana, Eslovenia, 1953; vive e traballa en Liubliana) Gonzalo Puch (Sevilla, 1950; vive e traballa en Madrid) Caio Reisewitz (São Paulo, Brasil, 1967; vive e traballa en São Paulo) Thiago Rocha Pitta (Tiradentes, Brasil, 1980; vive e traballa en Río de Xaneiro, Brasil) Eric Rosoman (Londres, Reino Unido, 1975; vive e traballa en Leicester, Reino Unido) Guido van der Werve (Papendrecht, Países Baixos, 1977; vive e traballa en Amsterdam, Países Baixos)
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 29
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Actividades paralelas Ciclo de vídeo. Panorámica 'Unha estaca na lama, un foxo na cinta’. O campo expandido do Land Art, 1968–2008’ Comisariado por: Latitudes, www.LTTDS.org Datas: xoves 8 e venres 9 de maio; xoves 15 e venres 16 de maio de 2008 Lugar: salón de actos Horario: ás 20.00
Música para plantas Paralelamente á exposición, e como parte integrante desta, todos os venres a partir do 7 de marzo tivo lugar un concerto para plantas dentro da obra Sen título (Greenhouse), do artista Peter C offin —un invernadoiro cheo de plantas de distintos tipos— coa intervención de músicos en vivo.
DATAS 7, 14 e 28 de marzo; 4, 11, 18 e 25 de abril; 2, 9 e 16 de maio de 2008 LUGAR Sala frontal do 1º andar HORARIO Ás 20.00
30 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
PARAÍS OS N ATURAIS. Obradoiros de reciclaxe e natureza Organiza: Alcaldía e Concellería de Medio Ambiente do Concello de Vigo Produción: Estela Loxística e Proxectos S.L., en colaboración co departamento educativo do MARCO Datas: Do 9 de febreiro ao 26 de abril de 2008 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: sábados de 12.00 a 14.00
EXPOSICIÓNS PAIXÓNS PRIVADAS, VISIÓNS PÚBLICAS Coleccións D.O. Galicia
‘Facendo realidade un proxecto concibido hai tempo, en 2008 o MARCO presentou, da man do comisario e crítico de arte Fernando Castro Flórez, unha exposición na que os artistas compartían protagonismo cos coleccionistas, sen dúbida un dos piares do sistema da arte contemporánea e unha das pezas fundamentais na historia das relacións, sempre complexas, entre arte e mercado. Baixo o título ‘PAIXÓNS PRIVADAS, VISIÓNS PÚBLICAS [Coleccións D.O. Galicia]’, reuníase unha selección de fondos de coleccións privadas de Galicia, centradas en arte contemporánea. Un conxunto de obras que, dende os anos oitenta ata o presente, facía un percorrido pola historia da arte e do coleccionismo máis próximo. Como trasfondo, unha lectura historiográfica sobre a aparición das feiras de arte contemporánea nos anos sesenta, pouco antes de que xurdise o concepto ‘sistema da arte’ (1972). Feiras, bienais, poxas e outros eventos relacionados co mercado da arte están en relación directa coa evolución das coleccións, auténticas testemuñas da actualidade. Alén da simple exhibición das obras, a exposición intentaba analizar as similitudes e particularidades entre os seus contidos, cunha selección baseada en liñas fundamentais chea de matices individuais, que funciona dalgún modo como homenaxe e posta en valor destas coleccións, e como estímulo para fomentar o coleccionismo. ‘PAIXÓNS PRIVADAS, VISIÓNS PÚBLICAS’ supuxo un primeiro achegamento cara ao coleccionismo privado en Galicia, e situou á vista do público obras que ata entón permanecían ocultas.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 31
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
ARTISTAS FICHA TÉCNICA Ángeles Agrela (Xaén, 1966) Efrain Almeida (Ceará, Brasil, 1964) Chema Alvargonzález (Xerez da Fronteira, 1960) Carlos Amorales (Cidade de México, México, 1970) Xoán Anleo (Marín, Pontevedra, 1960) Vasco Araújo (Lisboa, Portugal, 1975) Txomin Badiola (Bilbao, 1957) Stephan Balkenhol (Hesse, Alemaña, 1957) Ignacio Basallo (Ourense, 1952) José Bechara (Río de Xaneiro, Brasil, 1957) Herbert Brandl (Graz, Austria, 1959) Jean-Marc Bustamante (Toulouse, Francia, 1952) Pedro Cabrita Reis (Lisboa, Portugal, 1956) Berta Cáccamo (Vigo, Pontevedra, 1963) Santiago Cirugeda (Sevilla, 1971) Chema Cobo (Tarifa, Cádiz, 1952) John Coplans (Londres, Reino Unido, 1920) José Pedro Croft (O Porto, Portugal, 1957) Angela de la Cruz (A Coruña, 1965) Sandro Chia (Florencia, Italia, 1946) Walter Dahn (Schwerte, Alemaña, 1954) Alberto Datas (A Coruña, 1935 – Madrid, 2007) Thomas Demand (Múnic, Alemaña, 1964) Jiri Georg Dokoupil (Bruntál, República Checa, 1954) Helmut Dorner (Baden-Wurtemberg, Alemaña, 1952) Olafur Eliasson (Copenhaguen, Dinamarca, 1967) Roland Fischer (Múnic, Alemaña, 1958) Günther Förg (Essen, Alemaña, 1952) Liam Gillick (Buckinghamshire, Reino Unido, 1964) Curro González (Sevilla, 1960; vive e traballa en Sevilla) Luis Gordillo (Sevilla, 1934; vive e traballa en Madrid) Douglas Gordon (Glasgow, Reino Unido, 1966) Katharina Grosse (Breisgau, Alemaña, 1961) Cao Guimarães (Belo Horizonte, Brasil, 1965) Federico Guzmán (Sevilla, 1964) Jonathan Hernández (Cidade de México, México, 1972) José Antonio Hernández-Diez (Caracas, Venezuela, 1964) Federico Herrero (San Xosé, Costa Rica, 1978) Thomas Hirschhorn (Berna, Suíza, 1957) Candida Höfer (Eberwalde, Alemaña, 1944) Carsten Höller (Bruxelas, Bélxica, 1961) Sarah Jones (Londres, Reino Unido, 1959) Martin Kippenberger (Dortmunt, Alemaña, 1953) Imi Knoebel (Dessau, Alemaña, 1940) Stefan Kürten (Düsseldorf, Alemaña, 1963) Abraham Lacalle (Almería, 1962) Antón Lamazares (Lalín, Pontevedra, 1954) Francisco Leiro (Cambados, Pontevedra, 1957)
32 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
DATAS 30 maio – 7 setembro 2008 LUGAR Salas de exposición do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIO Fernando Castro Flórez
EXPOSICIÓNS Michel Majerus (Esch, Luxemburgo, 1967 – Luxemburgo, 2002) Íñigo Manglano-Ovalle (Madrid, 1961) Carlo Maria Mariani (Roma, Italia, 1931) Armando Mariño (Santiago de Cuba, Cuba, 1968) Mateo Maté (Madrid, 1964) Chelo Matesanz (Reinosa, Cantabria, 1964) Jonathan Meese (Toquio, O Xapón, 1971) Ana Mendieta (A Habana, Cuba, 1948 – Roma, Italia, 1985) Tracey Moffatt (Brisbane, Australia, 1960) Vik Muniz (São Paulo, Brasil, 1961) Antoni Muntadas (Barcelona, 1942) Antonio Murado (Lugo, 1964) Miquel Navarro (Mislata, Valencia, 1945) Shirin Neshat (Qavsin, Irán, 1957) Ernesto Neto (Río de Xaneiro, Brasil, 1964) Javier Núñez Gasco (Salamanca, 1971) Manuel Ocampo (Quezon City, Manila, 1965) Julian Opie (Londres, Reino Unido, 1958) Damián Ortega (Cidade de México, México, 1967) Simón Pacheco (Santiago de Compostela, 1968) Manolo Paz (Cambados, Pontevedra, 1957) Jorge Perianes (Ourense, 1974) Adrian Piper (Harlem, Nova York, EUA, 1948) Pedro Proença (Lubango, Angola, 1962) Fiona Rae (Hong Kong, China, 1963) Rubén Ramos Balsa (Santiago de Compostela, 1978) Bernardí Roig (Palma de Mallorca, 1965) Juan Carlos Román (Bilbao, 1961) Ugo Rondinone (Brunnen, Suíza, 1964) Thomas Ruff (Zell am Harmersbach, Suíza, 1958) Anri Sala (Tirana, Albania, 1974;) David Salle (Oklahoma, EUA, 1952) Fernando Sánchez Castillo (Madrid, 1970) Karin Sander (Bensberg, Alemaña, 1957) Charles Sandison (Northumberland, Reino Unido, 1969) Diego Santomé (Vigo, Pontevedra, 1966) Julião Sarmento (Lisboa, Portugal, 1948) Gregor Schneider (Rheydt, Alemaña, 1969) Andreas Schulze (Rheydt, Alemaña, 1955) Roman Signer (Appenzell, Suíza, 1938) DJ Simpson (Lancaster, Reino Unido, 1966) Valeska Soares (Belo Horizonte, Brasil, 1957) Susana Solano (Barcelona, 1946) Frank Thiel (Kleinmachnow, Alemaña, 1966) Baltazar Torres (Figueira do Castelo Rodrigo, Portugal, 1961) Juan Uslé (Santander, Cantabria, 1954) Javier Vallhonrat (Madrid, 1953) Manuel Vilariño (A Coruña, 1952)
Actividades paralelas Exposición bib liográfica ‘PAI XÓNS PRI VADA S, VISIÓNS PÚBLIC A S’ Datas: do 30 de maio ao 7 de setembro de 2008 Lugar: Biblioteca / Centro de documentación Horario: martes, mércores, xoves e venres, de 11.00 a 14.00 e de 16.00 a 20.00
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 33
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
A GRANDE TRANSFORMACIÓN ARTE E MAXIA TÁCTICA
Esta mostra colectiva, comisariada por Chus Martínez e coproducida polo MARCO e o Frankfurter Kunstverein, pretendía documentar o novo interese da produción artística contemporánea pola maxia e polo oculto, entendendo a maxia nun sentido político, como recurso, como metodoloxía, e como nova forma de resistencia individual. As obras e proxectos presentados non tiñan que ver co ‘espiritual’, senón máis ben co xeito en que a maxia pode ser empregada como metodoloxía cun potencial crítico que desafía a nosa visión da sociedade e a nosa idea de comunicación. Estes artistas utilizan a maxia de forma táctica, para explorar os mecanismos de transmisión do coñecemento entre individuos e colectivos.
As obras confrontaban o espectador non tanto co visible senón máis ben co sensual e o intuitivo. Deste modo, establecíase unha narración con múltiples posibilidades para a análise cultural. Ademais de obras de artistas de recoñecido prestixio como Allen Ruppersberg ou Mike Kelley, a mostra presentaba un amplo conxunto de pezas de artistas máis novos, que produciron obra nova para esta exposición.
34 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
ARTISTAS
FICHA TÉCNICA DATAS 19 setembro 2008 – 11 xaneiro 2009 LUGAR Salas de exposición do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo / Frankfurter Kunstverein COMISARIA Chus Martínez
Jonathan Allen (Reino Unido, 1966; vive e traballa en Londres) Center for Tactical Magic (Colectivo artístico con base en Berkeley, fundado en 2000 por Aaron Gach) Roberto Cuoghi (Módena, Italia, 1973; vive e traballa en Milán, Italia) Michele Di Menna (Vancouver, Canadá, 1980; vive e traballa en Frankfurt, Alemaña) Claire Fontaine (Grupo de artistas fundado en 2004, con base en París) Aurélien Froment (Angers, Francia, 1976; vive e traballa en París, Francia) Mike Kelley (Detroit, EUA, 1954; vive e traballa nos Ánxeles, EUA) Joachim Koester (Copenhaguen, Dinamarca, 1962; vive e traballa en Nova York e Copenhaguen) Maria Loboda (Cracovia, Polonia, 1979; vive e traballa en Berlín, Alemaña) Goshka Macuga (Varsovia, Polonia, 1967; vive e traballa en Londres, Reino Unido) Eduardo Navarro (Bos Aires, Arxentina, 1979; vive e traballa en Bos Aires) Olivia Plender (Londres, Reino Unido, 1977; vive e traballa en Londres) Ride.1 [Ronny Hansson, Jonas Kjellgren, Stig Sjölund] (Uddevalla, Suecia, 1962 / Gävle, Suecia, 1962 / Timrá, Suecia, 1955) Allen Ruppersberg (Cleveland, EUA, 1944; vive e traballa en Nova York e Os Ánxeles) Kerstin Stoll (Nüremberg, Alemaña, 1969; vive e traballa en Hamburgo, Alemaña) Joanne Tatham & Tom O'Sullivan (West Yorkshire, Reino Unido, 1971 / Norfolk, Reino Unido, 1967; viven e traballan en Glasgow, Reino Unido) Adrian Williams (Oregón, EUA, 1979; vive e traballa en Nova York, EUA)
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 35
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Actividades paralelas ‘A VIAXE MÁX IC A’. Visitas e obradoiros para esc olares Datas: do 30 de setembro de 2008 ao 11 de xaneiro de 2009 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 10.30 a 13.30 ‘A VIAXE MÁX IC A’. Obradoiros para familias Datas: do 3 de outubro de 2008 ao 11 de xaneiro de 2009 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; domingos de 12.00 a 14.00
36 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS ESPAZO ANEXO Próspera CARME NOGUEIRA
FICHA TÉCNICA DATAS 22 febreiro – 11 maio 2008 LUGAR Espazo Anexo PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIO Iñaki Martínez Antelo
O proxecto ‘PRÓSPERA’, de Carme Nogueira (Vigo, 1970) enmarcábase no conxunto de actividades artísticas e culturais organizadas polo Instituto Cervantes con motivo da celebración do Ano de España en China. En setembro de 2007, o MARCO de Vigo presentou no Instituto Cervantes de Pequín unha proposta desta artista que establecía un diálogo entre a cultura chinesa e a española centrado especialmente no crecemento económico e urbano. Un proxecto que tivo a súa continuidade no Espazo Anexo do MARCO, e que se relaciona coa mirada desta artista sobre o espazo público, sobre o significado do contexto urbano, o seu uso e as súas alteracións, e os conflitos que se derivan do seu crecemento. O nome do proxecto xogaba con varios sentidos do termo: en español, 'Próspera' procede do vocábulo latino prosperus, que significa 'favorable, propicio ou venturoso', pero é tamén o nome dun bazar chinés en Vigo, a cidade onde a artista vive e desenvolve o seu traballo.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 37
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Perspectivas sociais dun loro; 7 propostas para unha flexión OLIVER AÑÓN
FICHA TÉCNICA DATAS 30 maio – 31 agosto 2008 LUGAR Espazo Anexo PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIO Iñaki Martínez Antelo
Unha estrutura de ficción, unha composición fílmica a partir do traballo dunha colectividade inconexa e inexistente, foi o núcleo do proxecto de Oliver Añón no Espazo Anexo do MARCO. Tal estrutura era a dunha peza videográfica elaborada a partir da colaboración de sete ‘supostos’ autores. O proxecto aglutinaba, como engadido arredor da película, catro cortes de vídeo así como debuxos e textos, coa intención de funcionar como documentación acerca dos lugares, espazos ou estudios de traballo de cada un dos autores que colaboran na película. No lugar central do interior do Anexo construíuse unha pequena sala de proxección, onde se exhibía en continuidade a película completa, composta a partir dos fragmentos dos seus autores —isto é, o propio artista nun exercicio de simulación e re-construción. Oliver Añón levou a cabo unha experiencia de recoñecemento a partir da imitación —de aí a referencia ao loro no título do proxecto— entendendo a mímese non só como un problema visual senón tamén ideolóxico.
Perspectivas sociais dun loro; 7 propostas para unha flexión Raúl Esteche / Manuel Aveño / Tréroigne de Lacombe / Rodrigo Rodríguez / Jorge Amaru e Soledad Garibaldi / Virginia Castellanos e Joséphine de Méricourt / Anita OttoPeters
38 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
SUSO FANDIÑO
FICHA TÉCNICA DATAS 19 outubro 2007 - 17 febreiro 2008 LUGAR Espazo Anexo PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo, coa colaboración do centro PSA Peugeot-Citroën de Vigo COMISARIOS Agar Ledo Arias e Iñaki Martínez Antelo
50 ANIVERSARIO do Centro PSA PeugeotCitroën de Vigo Froito dun acordo de colaboración co MARCO, a exposición de Suso Fandiño, como punto de encontro entre arte e industria, contribuíu á conmemoración do 50º Aniversario do Centro PSA Peugeot-Citroën de Vigo, que se celebrou ao longo do ano 2008.
No seu proxecto para o Espazo Anexo, Suso Fandiño (Santiago de Compostela, 1971) propúxose traballar co contexto da cidade de Vigo e dos elementos que a cidadanía identifica co seu ámbito. A planta de PSA PeugeotCitroën é, sen dúbida, un deses símbolos sen os que non se entende a cidade. A partir de aquí, o artista desenvolveu un proxecto baseado no modelo C4 Picasso, moi en relación coa liña apropiacionista que caracteriza o seu traballo, ao que el se refire como ‘revisionista’ ou ‘transfiguracionista’, neste caso baseándose na linguaxe e na imaxe dunha firma. Nos ready-made de Marcel Duchamp, a función do obxecto desprázase para incitar a unha reflexión sobre o contexto; unha idea que Suso Fandiño pretendeu reactivar mediante o uso dun obxecto comercial, fabricado en serie, recoñecible. Se o urinario de Duchamp incluía a sinatura de R. Mutt —un artista inexistente, froito da imaxinación do artista e do seu gusto polos xogos de palabras—, o C4 Picasso contén a doutro dos autores incuestionables do século XX. A sinatura convertíase no leit-motiv dun proxecto que falaba sobre a recontextualización da obra e do artista, de Duchamp a Picasso, no ámbito do Vigo contemporáneo e industrial.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 39
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Actividades paralelas Recuerdos de un vigués de 50 años O venres 21 de novembro, o salón de actos do MARCO acolleu a estrea do documental titulado ‘Recuerdos de un vigués de 50 años’, producido polo Centro Territorial de TVE en Galicia co gallo da conmemoración do 50º aniversario do Centro PSA Peugeot-Citroën de Vigo. Estrea do doc umental Data: 21 de novembro de 2008 Lugar: salón de actos Horario: ás 20.00 Prox ección en c ontinuidade Datas: 22 e 23 de novembro de 2008 Lugar: salón de actos Horario: sábado de 11.00 a 21.00; domingo de 11.00 a 15.00
40 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
PUBLICACIÓNS Geopolíticas de la animación = Geopolitics Of The Animation Catálogo colectivo, 2008 Coeditado por Junta de Andalucía-Consejería de Cultura e Fundación MARCO. Separata dos textos traducidos publicada por Fundación MARCO Abel Abdessemed, Gabriel Acevedo, Narda Alvarado, Carlos Amorales, Berthold Bartosch, Segundo de Chomón, Sebastián Díaz Morales, Nathalie Djurberg, Gili Dolev, Hala Elkoussy, Emotive Project, Extramücadele, Kota Ezawa, Curro González, Shilpa Gupta, Federico Guzmán, Hans Hemmert, Tami Ichino, Takashi Ishida, Ivan Ivanov-Vano, William Kentridge, Avish Khebrehzadeh, Kolkoz, Tomoko Konoike, Joki Koyama, Valeriano López, Cristina Lucas, Basim Magdy, Tang Maohong, Kenzo Maohong, Norman McLaren, Brett Murria, Takao Nakano, Mohamadou Ndoye Douts, Rivane Neuenschwander, Nils Norman, Eko Nugroho, Gökhan Okur, Txuspo Poyo, Talal Refit, Lotte Reininger, Robin Rhode, Andreas Schulenburg & Jonas Fromm, Sheila M. Sofian, Jan ˇSvankmajer , Tabaimo, Naoyuki Tsuji, Kara Walker, Warner Brothers / Bob Clampett, Amelie von Wulffen, Tintin Wulia, Zhou Xiaohu, Young-Hae Chang Heavy Industries Textos: Juan Antonio Álvarez Reyes, Walter D. Mignolo, Duke University Press, Maureen Furniss, Lesley Felperin, Antonia Levi, John Libbey Publishing Deseño: Ena Cardenal de la Nuez Textos en castelán-inglés. Separata en galego 325 p., 85 p., il. cor, 25 x 18,5 cm. ISBN 978-84-8266-735-5 PVP: 30 €
Paraísos indómitos = Untamed Paradises Catálogo colectivo, 2008 Coeditado por Junta de Andalucía. Consejería de Cultura e Fundación MARCO Alberto Baraya, Guillem Bayo, Sergio Belinchón, Roberto Bellini, André Cepeda, Peter Coffin, Thomas Joshua Cooper, Nir Evron, Cyprien Gaillard, Rodney Graham, Marine Hugonnier, Eva Koch, Mireya Masó, Heather & Ivan Morison, Marjetica Potrcˇ, Gonzalo Puch, Caio Reisewitz, Thiago Rocha Pitta, Eric Rosoman, Guido Van der Werve Textos: Jorge Wagensberg, Virginia Torrente, José Roca Deseño: André Mengs Biografías dos artistas Textos en galego-castelán-inglés 199 p., il. cor, 25,5 x 21 cm. ISBN 978-84-935505-5-4 PVP: 24 €
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 41
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Paixóns pri vadas, visións públicas: c oleccións D. O. Galicia Catálogo colectivo, 2008 Ángeles Agrela, Efrain Almeida, Chema Alvargonzález, Carlos Amorales, Xoán Anleo, Vasco Araújo, Txomin Badiola, Stephan Balkenhol, Ignacio Basallo, José Bechara, Herbert Brandl, Jean-Marc Bustamante, Pedro Cabrita Reis, Berta Cáccamo, Santiago Cirugeda, Chema Cobo, John Coplans, José Pedro Croft, Ángela de la Cruz, Sandro Chia, Walter Dahn, Alberto Datas, Thomas Demand, Jiri Georg Dokoupil, Helmut Dorner, Olafur Eliasson, Roland Fischer, Günter Förg, Liam Gillick, Cao Guimarães, Curro González, Luis Gordillo, Douglas Gordon, Katharina Grosse, Federico Guzmán, Jonathan Hernández, José Antonio Hernández-Diez, Federico Herrero, Thomas Hirschhorn, Candida Höfer, Carsten Höller, Sarah Jones, Martin Kippenberger, Imi Knoebel, Stefan Kürten, Abraham Lacalle, Antón Lamazares, Francisco Leiro, Michel Majerus, Iñigo Manglano-Ovalle, Carlo Maria Mariani, Armando Mariño, Mateo Maté, Chelo Matesanz, Jonathan Meese, Ana Mendieta, Tracey Moffatt, Vik Muniz, Antoni Muntadas, Antonio Murado, Miquel Navarro, Shirin Neshat, Ernesto Neto, Javier Núñez Gasco, Manuel Ocampo, Julian Opie, Damián Ortega, Simón Pacheco, Manolo Paz, Jorge Perianes, Adrian Piper, Pedro Proença, Fiona Rae, Rubén Ramos Balsa, Bernadí Roig, Juan Carlos Román, Ugo Rondinone, Thomas Ruff, Anri Sala, David Salle, Fernando Sánchez Castillo, Karin Sander, Charles Sandison, Diego Santomé, Julião Sarmento, Gregor Schneider, Andreas Schulze, Roman Signer, DJ Simpson, Valeska Soares, Susana Solano, Frank Thiel, Baltazar Torres, Juan Uslé, Javier Vallhorant, Manuel Vilariño Textos: Fernando Castro Flórez, Seve Penelas, Javier Fuentes Feo Deseño: David Carballal, Juan Gallego Textos en galego-castelán-inglés 238 p., il. cor, 25 x 20,5 cm. ISBN 978-84-935505-8-5 PVP: 25 €
A grande transformación: ar te e maxia tác tic a Catálogo colectivo, 2008 Coeditado por Frankfurter Kunstverein e Fundación MARCO Jonathan Allen, Center for Tactical Magic, Roberto Cuoghi, Michele di Menna, Claire Fontaine, Aurélien Froment, Mike Kelley, Joachim Koester, Maria Loboda, Goshka Macuga, Eduardo Navarro, Olivia Plender, Ride.1, Allen Ruppersberg, Kerstin Stoll, Joanne Tatham & Tom O’Sullivan, Banks Violette, Adrian Williams Textos: Simon During, Chus Martínez, Lars Bang Larsen, Jonathan Allen Deseño: da edición do Frankfurter Kunstverein: Ade Hauser Lacour, Sven Michel. Adaptación do deseño da edición do MARCO: GR office Biografías dos artistas Textos en galego-castelán 256 p., il. cor, 21,5 x 14,5 cm. ISBN: 978-84-935505-9-2 PVP: 18 €
42 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
EXPOSICIÓNS
En calquera lugar, en ningún lugar Catálogo colectivo, 2008 Coeditado por Centre d’Art La Panera e Fundación MARCO Chantal Akerman, Paul Auster, Bernd & Hilla Becher, Jorge Luis Borges, William S. Burroughs, Sophie Calle, Philip-Lorca diCorcia, Santiago Gamboa, Alberto García-Alix, Candida Höfer, Francesco Jodice, Wong Kar-Wai, Jack Kerouac, Ray Loriga, Georges Perec, Edgar Allan Poe, Edward Ruscha, Alain Tanner, Jacques Tati, Wim Wenders Textos: José Miguel G. Cortés, Javier García Montes, Manuel Gausa, Iñaki Martínez Antelo, Glòria Picazo Deseño: Eumogràfic Textos en galego-castelán-inglés 182 p., il. cor, 19 x 13,5 cm. ISBN 978-84-96855-22-9 PVP: 20 €
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 43
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
SELECCIÓN PRENSA
ARTECONTEXTO Nº 20 PÁG 92
44 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ARTECONTEXTO Nº 20 PÁG 93
EXPOSICIÓNS
NEO 2. Nº 79 DECEMBRO 2008- XANEIRO 2009
IMAGEN Y COMUNICACIÓN MARZO 2008 Nº 98
- EL CULTURAL 27-03-2008
EL CULTURAL 03-07-2008
EXIT EXPRESS NOVEMBRO 2008 Nº 39
EL CULTURAL 18-12-2008
LÁPIZ Nº 247
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 45
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
TEMPOS NOVOS Agosto 2008
ABCD 843 Semana do 29 marzo ao 4 de abril 2008
LA VOZ DE GALICIA 16-11-2008 46 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORร NEA DE VIGO
VANIDAD Decembro 2008- xaneiro 2009 nยบ 151
FARO DE VIGO 16-11-2008
LA VOZ DE GALICIA 25-10-2008
ACTIVIDADES
LA VOZ DE GALICIA- CULTURAS 12-07-2008
GALICIA HOXE- 22-06-2008
FARO DE VIGO- 16-11-2008
LA VOZ DE GALCIIA 21-06-2008
ATLÁNTICO 21-06-2008
LA VOZ DE GALICIA- 16-11-2008
GALICIA HOXE- 16-11-2008
EL PAÍS- 13-11-2008
MARÉ HOXE- GALICIA HOXE 11-10-2008
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 47
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
VISTA DAS LETRAS- GALICIA HOXE 27-03-2008
ATLÁNTICO DIARIO- 11-10-2008
ABCD
48 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
3. ACTIVIDADES
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA PROGRAMAS PARA ESCOLARES 51 OBRADOIROS INFANTÍS E ACTIVIDADES PARA FAMILIAS 54 CURSOS PARA ADULTOS 58 TALLERES DE ARTISTA 61 XORNADAS DE PORTAS ABERTAS DÍA INTERNACIONAL DOS MUSEOS 62 FESTA 5º ANIVERSARIO 64 CONCERTOS E FESTIVAIS 67 PROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL 71 ACTOS E PRESENTACIÓNS 74 OUTROS EVENTOS 75 CESIÓN E ALUGUER DE ESPAZOS 76 BIBLIOTECA/CENTRO DE DOCUMENTACIÓN 78
ACTIVIDADES PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA
PROGRAMAS PARA ESCOLARES Número total de centros: 232 Número total de escolares: 9.299 Durante os dous primeiros meses de 2008, a programación para escolares continuou co programa ‘TIC-TAC’, iniciado en 2007 coa exposición ‘TEMPO AO TEMPO’. A partir de marzo, a oferta renovouse completamente para comezar un novo programa, ‘MUNDOS ANIMADOS’, que transcorreu en paralelo á mostra ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’, e que se centraba no mundo da animación como ámbito de creación artística. A través das visitas ás salas de exposición e dos obradoiros, os participantes coñeceron o proceso de elaboración dun filme animado e realizaron o seu propio ensaio de curtametraxe preparando o guión, elixindo os personaxes, os escenarios, e experimentando con técnicas e efectos de creación de movemento. A produción gráfica de personaxes e escenarios deste programa para escolares contou coa colaboración especial dos artistas Erika González Eguía e José Pardo Durán.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 51
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
No mes de setembro, e coincidindo co reinicio do curso escolar, inaugurouse ‘A GRANDE TRANSFORMACIÓN’, unha mostra colectiva que investigaba as relacións entre a maxia, a arte e a sociedade. Con este motivo, o departamento educativo do MARCO ofreceu unha programación específica dirixida a escolares e familias. ‘A VIAXE MÁXICA’ foi o nome xenérico deste programa de actividades, visitas e obradoiros, que pretendeu achegar a escolares e público familiar a idea do obxecto artístico como algo máxico, que a través do contacto directo causa un efecto e inspira beleza, respecto, sorpresa ou admiración. Esta viaxe á arte desvelaba segredos da súa maxia a través da comprensión dos medios, materiais e procesos que os artistas utilizan para crear esa ilusión, esa grande transformación.
XANEIRO – XUÑO 2008 ‘MUNDOS ANIMADOS’ Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Datas: do 8 de xaneiro ao 13 de xuño de 2008 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: de martes a venres de 10.00 a 14.00 Deseño actividades: Pedro A. Cordón Casais Produción gráfica: Erika González Eguia e José Pardo Durán Resultados c uantitati vos mes
nº c entros
nº esc olares
xaneiro (dende o día 8)
33
1.295
febreiro
14
581
marzo
20
922
abril
42
1.459
maio
34
1.125
xuño (ata o día 13)
52 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
16
631
total centros: 159
total escolares: 6.013
ACTIVIDADES
OUTUBRO – DECEMBRO 2008 ‘A VIAXE MÁXICA’. Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición A GRANDE TRANSFORMACIÓN Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Datas: do 30 de setembro de 2008 ao 11 de xaneiro de 2009 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 10.30 a 13.30 Deseño actividades: Pedro A. Cordón Casais
Resultados c uantitati vos mes outubro (dende o día 23) novembro decembro (ata o día 20)
nº c entros 19 32 22 total centros: 73
nº esc olares 823 1.5447 1.016 total escolares: 3.286
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 53
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
OBRADOIROS INFANTÍS E ACTIVIDADES PARA FAMILIAS Número de participantes nas actividades de fin de semana: 5.827 Número de participantes nos obradoiros de verán: 2.714
ACTIVIDADES DE FIN DE SEMANA Entre os meses de marzo e maio, nos obradoiros de venres e domingos, nenos e adultos tiveron oportunidade de coñecer o mundo da animación dende dentro, descubrindo o proceso de creación dun filme animado, e ensaiando diferentes técnicas e medios, como complemento á mostra ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’. As actividades incluían percorridos pola historia da animación a través das primeiras experiencias como zootropos, taumatropos ou fenaquistiscopios; obradoiros de creación de personaxes, invención de guións e construción de escenarios, paisaxes e decorados. Simultaneamente, os sábados reserváronse para os obradoiros de reciclaxe e natureza que se enmarcaban no programa ‘NATUREZA NO CAMIÑO’, un conxunto de actividades organizadas pola Alcaldía e a Concellería de Medio Ambiente do Concello de Vigo, que tiña como liñas básicas a educación para a sustentabilidade e o respecto ao medio natural. Dentro deste programa, os obradoiros do MARCO ofreceron a posibilidade de combinar sensibilización sobre o medio ambiente e educación artística a través de actividades nas que a reciclaxe é o elemento fundamental. A partir de outubro, igual que ocorreu coas visitas de escolares, o programa para familias desenvolveuse en paralelo á mostra ‘A GRANDE TRANSFORMACIÓN’. Unha viaxe ilusionista con visitas en salas, contos e historias sobre realidade-ficción, e creación de obxectos máxicos que dan lugar a inesperadas obras de arte. 54 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES
XANEIRO – XUÑO 2008 l l
Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas. Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar)
OUTUBRO – DECEMBRO 2008 ‘A VIAXE MÁX IC A’. Obradoiros para familias l
‘MUNDOS ANIMADOS’ Obradoiros para familias l l
Do 7 de marzo ao 31 de maio de 2008 Venres, de 18.00 a 20.00; sábados e domingos de 12.00 a 14.00
‘PARAÍSOS N ATURAIS’. Obradoiros de recicla xe e natureza l l l l
Do 9 de febreiro ao 26 de abril de 2008 Horario: sábados de 12.00 a 14.00 Organiza: Alcaldía e Concellería de Medio Ambiente do Concello de Vigo Produción e deseño actividades: Estela Loxística e Proxectos S.L., en colaboración co departamento educativo do MARCO
l l
Resultados cuantitativos mes outubro novembro decembro
nº par ticipantes 365 1.585 572
total participantes: 2.522
Resultados cuantitativos mes xaneiro febreiro marzo abril maio
l
Para nenos/as a partir de 3 anos sós ou acompañados de persoas adultas Do 3 de outubro 2008 ao 11 de xaneiro 2009 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: Venres, de 18.00 a 20.00; sábados e domingos de 12.00 a 14.00
nº par ticipantes 1.288 440 439 422 716
total participantes: 3.305 MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 55
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
OBRADOIROS DE VERÁN
TI ES O MUSEO Actividade complementaria da exposición ‘O MEDIO É O MUSEO’
Durante os meses de verán, coincidindo coa mostra ‘O MEDIO É O MUSEO’, o MARCO presentou unha experiencia para público infantil centrada na preparación dun proxecto expositivo para o museo. O título do programa aludía á idea de participación e implicación nos espazos do MARCO, a través de percorridos por salas ou outras dependencias, e de sesións no taller de didáctica. Ademais de coñecer por dentro o proceso de organización e posta en marcha dunha exposición, as actividades centráronse en procesos de creación na arte contemporánea, especialmente os que teñen como base a interpretación do espazo, dos soportes, a acción do artista e a participación do espectador. Ademais das salas de exposición, nas que se desenvolveu boa parte das actividades, nesta ocasión o espazo de taller propiamente dito foi o salón de actos, organizado en varias zonas en función dos obxectivos do programa e o plan de traballo diario. O venres 29 de agosto, última sesión dos obradoiros, inaugurouse no mesmo espazo unha exposición con selección dos traballos realizados polos participantes no programa, que permaneceu aberta ao público durante unha semana.
56 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
l l l l l
Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Do 8 de xullo ao 29 de agosto de 2008 Martes a sábados, de 12.00 a 14.00 Lugar: salas de exposición e salón de actos Horario: de martes a venres, de 12.00 a 14.00
Exposición didáctica TI ES O MUSEO Selección de traballos realizados polos participantes nos obradoiros infantís de verán l l l
Do 29 de agosto ao 7 de setembro de 2008 Lugar: salón de actos Horario: de martes a sábado de 11.00 a 14.00 e de 17.00 a 20.00; domingo de 11.00 a 14.00
ACTIVIDADES OBRADOIROS DE NADAL A partir do 19 de decembro comezaron no MARCO os obradoiros infantís de Nadal, que estiveron en marcha durante tres fins de semana consecutivas, e que ofreceron ao público infantil e familiar a posibilidade de aproveitar o tempo de lecer aprendendo e desfrutando no período de vacacións escolares. Ese Nadal atoparon no MARCO un novo amigo, Copo, que chegou para divertir aos máis pequenos e para mostrarlles que a creatividade e a imaxinación son as mellores formas de xogar no Nadal.
XOGANDO CON 'COPO' l l
l l
Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Datas: venres 19, sábado 20, domingo 21, venres 26, sábado 27 e domingo 28 de decembro de 2008; venres 2, sábado 3 e domingo 4 de xaneiro de 2009 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; sábados e domingos de 12.00 a 14.00
'EMOCIÓNS CON ARTE'. Aula Hospitalaria do CHUVI, Hospital Xeral de Vigo Na Aula Hospitalaria do Hospital Xeral de Vigo, a profesora Julia Fernández Rodríguez vén desenvolvendo dende o curso 2007-2008 un proxecto titulado 'Expreso as miñas emocións a través de manifestacións artísticas', que ten como obxectivo principal a educación emocional, ofrecendo un espazo onde os nenos e nenas poidan traballar e expresar as súas emocións, moi ligadas á súa estanza nun ámbito hospitalario, e saberlles sacar partido a través do desenvolvemento de actividades artísticas. No último trimestre de 2008, en virtude dun acordo entre os responsables do programa e o departamento de didáctica do MARCO, organizáronse varias visitas do persoal educador do museo á Aula Hospitalaria do Hospital Xeral de Vigo. Foron tres sesións concibidas como proxecto piloto, como experimentación, cun resultado foi moi satisfactorio que puxo de manifesto a necesidade de establecer unha colaboración máis estable entre os responsables da aula hospitalaria e o persoal especializado en educación artística, sempre no contexto do programa levado a cabo na Aula.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 57
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
CURSOS PARA ADULTOS INICIACIÓN Á ARTE CONTEMPORÁNEA PARA ADULTOS
Entre os meses de xaneiro e abril continuaron os Ciclos 1 e 2 do curso de iniciación que comezara en outubro 2007. n 2007-2008 Ciclo 1: ‘A ar te do séc ulo XX: de principios de séc ulo á 2ª guerra mundial ’: 94 par ticipantes Ciclo 2: ‘A ar te dos séc ulos XX e XX I: da 2ª guerra mundial aos nosos días’: 126 par ticipantes l l l l l
Datas: do 10 outubro de 2007 ao 4 de xuño de 2008 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 18.00 a 19.15 (CICLO 1) e de 19.30 a 20.45 (CICLO 2) Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares
A partir de outubro, comezou unha nova edición do CICLO 2 de iniciación, e púxose en marcha un novo curso sobre artistas clave da 2ª metade do século XX e inicios do XXI, estruturado en 30 sesións monográficas.
58 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES
n 2008-2009 Ciclo 2: ‘A ar te dos séc ulos XX e XX I: da 2ª guerra mundial aos nosos días’: 89 par ticipantes l l l l l
do 15 de outubro 2008 ao 27 de maio 2009 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 18.00 a 19.15 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares
De Picasso a H irst: 30 figuras da ar te c ontemporánea': 125 par ticipantes l l l l l
Do 15 de outubro 2008 ao 27 de maio 2009 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 19.30 a 20.45 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares
VER ARTE A finais de febreiro comezou unha nova edición do curso VER ARTE, impartido por Emilio Cendón González, baseado en visitas a distintas galerías e centros de arte da cidade acompañadas de sesións teóricas no salón de actos. n 'VER ARTE. O fío condutor das ideas' : 48 par ticipantes l l l l l
Datas: do 26 de febreiro ao 3 de xuño de 2008 Lugar: salón de actos Horario: martes de 17.00 a 19.00 (GRUPO 1. Iniciación) e de 19.30 a 21.30 (GRUPO 2. Avanzado) Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Emilio Cendón González
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 59
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
XENTES, ESPAZOS E LUGARES A partir do mes de novembro, e froito dun convenio de colaboración entre a Delegación do COAG en Vigo e a Fundación MARCO, deu comezo un curso sobre arquitectura e espazos contemporáneos, titulado 'Xentes, espazos e lugares'. Coordinado por Xosé Manuel Rosales, este curso ofrecía unha visión multidisciplinar dos espazos que habitamos, contando coa visión que distintos especialistas –arquitectos, urbanistas, antropólogos, artistas plásticos, xeógrafos, xornalistas...– poden achegar sobre como foi e como é a nosa relación creadora/destrutiva co contorno e cos espazos que habitamos.
n 'Xentes, espazos e lugares': 117 par ticipantes l l l l l
Datas: do 4 de novembro 2008 ao 26 de maio 2009 Lugar: salón de actos Horario: martes, de 19.30 a 20.45 Organiza: COAG e MARCO de Vigo, coa colaboración de Xerencia de Urbanismo do Concello de Vigo Coordinador: Xosé Manuel Rosales Noves
60 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES TALLERES DE ARTISTA
SANTIAGO SIERRA Coa posta en marcha do taller dirixido por Santiago Sierra (Madrid, 1966), o MARCO continuou esta liña de programación, dirixida fundamentalmente a estudantes de Belas Artes e disciplinas afíns, neste caso cun dos artistas de máis seria e sólida traxectoria no panorama internacional. O taller baseouse en conversas e discusións sobre o traballo do propio artista e dos participantes, que foi analizado conxuntamente polo grupo baixo a dirección de Santiago Sierra, co fin de debater e defender cada unha das propostas en público. O interese principal céntrase nas relacións entre obra e contexto, nas súas referencias, e nas conexións entre artista, produción e difusión. Reflexionar e discutir sobre estes e outros aspectos da produción artística contemporánea, tomando como referencia o seu traballo e o dos participantes, foi o principal obxectivo deste taller. n Taller de artista. SANTIAGO SIERRA l l l l l l
Datas: do luns 24 ao venres 28 de novembro de 2008 Lugar: Sala perimetral B1 (1º andar) Horario: de 16.30 a 20.00 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Dirección: Santiago Sierra Participantes: Berta Álvarez Cáccamo, Francisco Blanes Iglesias, José Carlos García Sánchez (Chiu Longina), Marián Fernández, Elena Gómez Dahlgren, Amaya González Reyes, Daniela Ortiz de Zevallos, Aníbal Parada Mato, Ignacio Pérez-Jofre Santesmases, Lucía Romaní Fernández, Diego Santomé González
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 61
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
XORNADAS DE PORTAS ABERTAS DÍA INTERNACIONAL DOS MUSEOS 2008 ‘OS MUSEOS COMO AXENTES DO CAMBIO SOCIAL’ l l
Actividades para públicos de todas as idades Do 16 ao 18 de maio de 2008
Como cada ano por estas datas, o MARCO sumouse á celebración do Día Internacional do Museo (18 de maio) e organizou a Festa DIM 2008, que nesta edición xiraba ao redor da idea do museo como espazo promotor do cambio, a través de actividades que fomenten a participación cidadá, a integración social e o desenvolvemento. O programa incluíu un proxecto de creación colectiva para público infantil e adulto, obradoiros de animación para familias, experiencias artísticas por Internet na Biblioteca, debuxantes de animación traballando en directo, visitas guiadas ás exposicións, unha mesa informativa da Agrupación de Amigos, ciclos de vídeo, e o concerto de clausura do ciclo Música para plantas, entre outras actividades.
'P lástic o/fronteira' Experiencia de creación colectiva para todos os públicos, baseado na idea do intercambio e a interacción, no que os participantes se debuxan uns aos outros sobre un lenzo de plástico que xoga coa idea de espello e de fronteira visible/invisible. l Dirección: Ramona Rodríguez, coa colaboración de distintos colectivos sociais l Sábado 17 e domingo 18 de maio l Zona peonil en torno ao MARCO 'Un DIM-DIM animado' Obradoiros de animación para nenos/as a partir de 3 anos sós ou acompañados de adultos, fomentando a idea de creación colectiva. l Venres 16, sábado 17 e domingo 18 de maio l Laboratorio das Artes
62 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES 'H is torias de aquí' Proxección en continuidade deste ciclo de vídeo de animación en España, complementario da exposición 'XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN' Selección: Juan Antonio Álvarez Reyes l Sábado 17 e domingo 18 de maio l Salón de actos 'Música para plantas'. C onc er to de clausura Ensemble-s21. Jorge Montes (violín) e Carlos García Amigo (violoncello), baixo a dirección artística de Paco Yánez l Venres 16 de maio l Invernadoiro Greenhouse, 2002, do artista Peter Coffin, nas salas de exposición do primeiro andar
'O Diario de Ber to' Debuxantes de animación traballando en directo. O equipo de animación da produtora 'Deboura Deseños Animados' amosou o traballo que a diario desempeñan os seus integrantes. l DEBOURA Deseños Animados, coa participación dos debuxantes Pablo Álvarez Rosendo, Carlos León Sacha, Eva Martínez Villar e Isaac Sucasas Juncal l Sábado 17 e domingo 18 de maio l Vestíbulo principal
Mesa informati va da A grupación de Amigos do MAR CO Información sobre obxectivos e actividades da Agrupación l Sábado 17 e domingo 18 de maio l Lugar: vestíbulo principal
'Webs c on moita ar te' Experiencias de creación a través de Internet, para nenos/as de 3 a 12 anos acompañados de adultos. Unha selección de webs creativas e interactivas preparada polo persoal da Biblioteca para diversión e aprendizaxe de nenos e adultos. l Sábado 17 e domingo 18 de maio l Biblioteca-Centro de Documentación 'Animacións e Paraísos' Visitas guiadas ás exposicións 'XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN' e 'PARAÍSOS INDÓMITOS' l Venres 16, sábado 17 e domingo 18 de maio l Salas de exposición 'Unha estaca na lama, un foxo na cinta'. O campo expandido do Land Ar t, 1968-2008' Última sesión deste ciclo de vídeo sobre a memoria histórica do Land Art, xunto a producións de artistas contemporáneos Comisariado por: Latitudes, www.LTTDS.org l Venres 16 de maio l Salón de actos
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 63
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
FESTA 6º ANIVERSARIO
6xMARCO l l
Unha celebración especial con actividades para públicos de todas as idades 15 e 16 de novembro de 2008
O 13 de novembro de 2008, o MARCO cumpriu seis anos dende a súa apertura ao público. O sábado 15 e domingo 16 de novembro, unha vez máis, a festa aniversario congregou a milleiros de visitantes que quixeron participar no amplo programa de actividades programadas para esa fin de semana, e que incluían espectáculos de maxia nas salas, Maratón ArtFutura no salón de actos, DJs na cafetería, obradoiros para familias, actividades específicas para maiores, talleres na tendalibrería Plaxio, menús e sorpresas no restaurante TEMPO, e visitas guiadas ás exposicións temporais, entre outros eventos. Nesta especial ocasión, o museo permaneceu aberto durante a noite e madrugada da fin de semana: dende as 11.00 da mañá do sábado ata as 05.00 da madrugada do domingo, e dende as 11.00 ata as 21.00 do domingo. Dous días e unha noite nas que a maxia foi a protagonista...
64 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES
‘Unha noi te máxica’ Espectáculos de maxia con participación do público nas salas de exposición, a cargo do Mago Romarís, Mago Vituco, Martín Camiña e Cayetano Lledó. Efectos visuais, sons, luces, xogos de percepción... arte e maxia fundidos nunha visita nocturna. l l
Madrugada do sábado 15 ao domingo 16 de novembro Salas de exposición
MAR CO S ound S ystem Actuacións en continuidade de DJs acompañadas de proxección de imaxes. Unha viaxe por distintas manifestacións sonoras na compaña de DJs como MasQ, Galis, Rober Wasilkoski, Subsótano e SINSALaudio SONSYSTEM. l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Restaurante-cafetería TEMPO
Maratón Ar tFutura 2008. ‘Máquinas e almas’ Proxección do programa audiovisual da edición 2008 l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Salón de actos
MAR CO en 50 0 imaxes Proxección en continuidade de fotografías sobre o pasado e presente do MARCO: dende a historia do edificio como cárcere e xulgados, e a apertura de portas ao público o 13 de novembro de 2002, ata as actividades e eventos máis recentes. l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Salón de actos e restaurante-cafetería TEMPO
Doc umentando o MAR CO Recollida de testemuñas persoais. Unha actividade específica para maiores, para recompilar unha parte da 'memoria viva' do edificio a través de experiencias persoais. l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Biblioteca-centro de documentación
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 65
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
‘A viaxe máxica’. Obradoiros para familias Nenos/as a partir de 3 anos acompañados de persoas adultas l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Laboratorio das Artes
‘Chisteiras de sal e c oellos de azucre’ Obradoiro para público infantil, a partir do conto ‘Sal e azucre’, de OQO Editora l l
Domingo 16 de novembro Tenda-librería PLAXIO (vestíbulo principal)
Mercadillo do libro Libros e catálogos a prezos especiais l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Tenda-librería PLAXIO (vestíbulo principal)
O MAR CO por dentro Visitas guiadas ás exposicións temporais, e visitas especiais ao edificio do MARCO, guiadas polo arquitecto Manuel Portolés (do equipo Fraga-Quijada-Portolés, autores da rehabilitación do edificio), e á exposición de Suso Fandiño no Espazo Anexo, guiada polo artista. l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Salas de exposición
66 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
Menú especial 6º ani versario Menús preparados polo restaurante-cafetería TEMPO para a noite do sábado e a mañá do domingo l l
Sábado 15 (Cea 6º aniversario) e domingo 16 de novembro (Brunch 6º aniversario) Restaurante-cafetería TEMPO
Mesa informati va da A grupación de Amigos do MAR CO Información sobre actividades, obxectivos e servizos da AAM l l
Sábado 15 e domingo 16 de novembro Vestíbulo principal
ACTIVIDADES CONCERTOS E FESTIVAIS CICLO ‘MÚSICA PARA PLANTAS’ Exposición PARAÍSOS INDÓMITOS Sen título (Greenhouse), 2002, de Peter Coffin l l
Datas: 7, 14 e 28 de marzo; 4, 11, 18 e 25 de abril; 2, 9 e 16 de maio de 2008 Lugar: salas de exposición do primeiro andar
Tamén o mundo vexetal tivo cabida no MARCO neste ano 2008. Como parte integrante da exposición ‘PARAÍSOS INDÓMITOS’, todos os venres a partir do 7 de marzo tivo lugar un concerto para plantas dentro da obra Sen título (Greenhouse), 2002, de Peter Coffin, nunha das salas de exposición.
Greenhouse é un invernadoiro cheo de plantas de distintos tipos. Está iluminado con luces especiais para o seu crecemento e, alén do que poida parecer, funciona como lugar de performance, de experiencia e participación, coa intervención de músicos en vivo. Está cientificamente probado que as plantas reaccionan positivamente á música, pero a peza de Coffin non intenta validar esta teoría, senón explorar as posibilidades de dous mundos, un orgánico e outro creativo, xogando coa intuición, a improvisación e o indeterminado da situación, buscando contrastes e novas relacións entre o científico e o subxectivo, entre a natureza e a cultura.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 67
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
Programa 7 marzo / Concerto inaugural ECTOPLASMA. Rock orquestrado. Nicolás Pastoriza xunto a Iria Armesto (voz e violín), David Rodríguez Rial (trompeta, sintetizadores), Saúl Puga (baixo), Gael Pintos (batería) 14 marzo Begoña Gon zález Larriba. Guitarra española 28 marzo Santiago Comesaña. Clarinete 4 abril 2uS (dous). Pablo Carrera e Fernando Abreu [guitarra eléctrica e clarinete baixo procesado] 11 abril Najla & Lorenzo. Funk-vocalista e guitarra 18 abril David Vásc onez. Electroacústica para plantas
68 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
25 abril Gaiteiro e Zanfona. Tradicional galega. Evaristo Alejos ‘Alex’ (gaita) e Luis Correa ‘O Caruncho’ (zanfona e percusión) 2 maio Dúo Blanc o. Leonardo Blanco Novoa e Susanna Blanco Novoa. Violín e cello 9 maio Ramón Bermejo e Pablo S eoane. Voz e piano a ritmo brasileiro 16 maio / Concerto Clausura Ensemble -s21. Jorge Montes (violín), Carlos García Amigo (cello), Paco Yánez (dirección artística)
ACTIVIDADES
CONCERTOS COMENTADOS ‘JOHN CAGE E OS SEUS CONTEMPORÁNEOS’ l l l
l l
l
Datas: 21, 22, 24 e 26 de abril de 2008 Lugar: salón de actos Organiza: MARCO de Vigo/ Aula de Música Contemporánea do Conservatorio Superior de Música de Vigo Coordinador: Nicasio Gradaille Colabora: Departamento de Percusión do Conservatorio Superior de Música; Escola de Arte Dramática de Galicia (ESAD) Intérpretes: profesorado e alumnado do Conservatorio Superior de Música de Vigo e da ESAD, Escola Superior de Arte Dramática de Galicia
O 15 de maio de 1958 celebrouse no Town Hall de Nova York unha ‘Retrospectiva dos primeiros 25 anos de John Cage como compositor’. Nese recital estreouse o seu Concert for Piano and Orchestra, unha das pezas máis innovadoras e rompedoras da historia da música, polo uso de elementos musicais indeterminados e polas súas infinitas posibilidades de produción. O MARCO e o Conservatorio Superior de Música de Vigo, a través da súa Aula de Música Contemporánea, que dirixe Nicasio Gradaille, quixeron conmemorar o 50º aniversario deste evento presentando catro concertos comentados sobre a música de John Cage (19121992) e dos seus contemporáneos. Ademais dunha versión do Concert for Piano e outras pezas do autor estadounidense, o programa incluiu música de Morton Feldman, George Crumb, e o recentemente falecido Karlheinz Stockhausen. Ademais do departamento de piano, participou na organización dos concertos o departamento de percusión do Conservatorio Superior de Música —profesor Viçent Grau— a Escola Superior de Arte Dramática de Galicia (ESAD) —profesoras Ana Serna, Zaida Gómez e Ana Contreras— Isabel Abril, profesora de viola do Conservatorio Superior de Música, e o director de orquestra Diego García Rodríguez. Os concertos contaron coa participación de máis de 30 intérpretes entre alumnado e profesorado, ademais da colaboración da pianista Cecilia Blanco Formoso, o clarinetista Santiago Comesaña, e a DJ Estela García Ballesteros.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 69
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
FESTIVAL SINSAL MÚSICA PARA CATRO ESTACIÓNS
Salón SINSAL PRIMAVERA ZU (Roma, Italia) l l l
Data: : 16 de abril de 2008 Lugar: salón de actos Organiza: SINSALaudio, en colaboración co MARCO
Dende 1997, Jacopo Battaglia, Massimo Pupillo e Luca T. Mai gañáronse unha sólida reputación como ZU, desafiando as etiquetas, destruíndo barreiras e categorías sobre o que é un grupo de Rock ou Jazz, e como debería actuar. No Wave, Funk, Hardcore-Punk, Jazz e matemáticas conflúen neste trío instrumental, que actúa en circuítos de todo tipo de música en Corea, Xapón, EUA, Rusia, África ou Europa oriental e occidental.
Festival SINSAL OUTONO PANTALEIMON (Reino Unido) + LIGHTNING BOLT (EUA) l l l
24 de novembro de 2008 Lugar: salón de actos Organiza: SINSALaudio, en colaboración co MARCO
A británica Andria Degens, alias Pantaleimon, é membro do colectivo de alt folk Current 93 e colaboradora de Wire e Dirty Three, e ten tocado con artistas como Antony & The Johsons, Baby Dee, Six Organs of Admittance, 16 Horsepower, Matt Sweeney ou Bonnie ‘Prince’ Billy. Lightning Bolt está integrado polos norteamericanos Brian Gibson e Brian Chippendale. A encrucillada entre Sun Ra, Captain Beefheart e o hardcore. Unha tensión permanente entre control e descontrol. Unha experiencia límite.
70 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES
PROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL CICLO DE Vídeo ‘HISTORIAS DE AQUÍ’ n Exposición XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN l l l
Selección: Juan Antonio Álvarez Reyes Datas: do 29 de febreiro ao 1 de xuño de 2008 Lugar: salón de actos
A mostra ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’ completábase cun ciclo de vídeo que reunía traballos realizados por creadores españois contemporáneos. O programa incluía como referencia histórica o filme de Segundo de Chomón, pioneiro na utilización de técnicas e efectos da animación, e unha obra de Txuspo Poyo que fala de como os debuxos animados axudaron a moitos artistas a construír un imaxinario do sistema-mundo. Ese imaxinario colectivo uníase ao imaxinario individual e local que se desprendía do conxunto de traballos reunidos neste programa.
Programa Manu Arregui. Sed de infinito, 2005, 5’ 18’’ Vicente Blanco. Otra vez algo nuevo, 2006, 10’ 10’’ Ingrid Buchwald. Vivo sin vivir aquí, 2006-2007, 4’ 48’’ Antón Cabaleiro. The Unnailed, 2006, 2’ 44’’ Segundo De Chomón. El hotel eléctrico, 1908, 6’ 45’’ David Cívico. Noire / Road Movie, 2005, 1’ 30’’ Carles Congost. Kratter’s, 2001, 3’ 50’’ Ruth Gómez. Interior de una nave espacial abandonada. Arquitectura efímera, 2004, 3’ 52’’ Sofía Jack. Casa B 300, 2004, 4’ 33’’ Juande Jarillo. Primer término, 2000, 1’ Mario Marquerie & Alicia Martín. Políglotas, 2003, 1’ 57’’ Jordi Moragues. One Night, 1997, 26’ 09’’ Txuspo Poyo. Cartoons, 1993, 30’ Fernando Renes. Todo importa, 2001, 1’ 37’’ Francesc Ruiz. Blind Date, 2004, 2’ 2’’ Diego Santomé. Good Morning, Life, 1’ 30’’ Juan Zamora. Observando una cosa / Una Pareja / Farbe Bekkenen, 2006-2007, 3’
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 71
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
CICLO DE VÍDEO. PANORÁMICA ‘UNHA ESTACA NA LAMA, UN FOXO NA CINTA O campo expandido do Land Art, 1968–2008’
l l l
Comisariado por: Latitudes | www.LTTDS.org Datas: 8 e 9 de maio [presentación], 15 e 16 de maio de 2008 [repetición] Lugar: salón de actos
No mes de maio, o salón de actos do MARCO acolleu o ciclo de vídeo ‘Unha estaca na lama, un foxo na cinta. O campo expandido do Land Art, 1968-2008’, comisariado por Latitudes, despois da súa presentación no Museo Tamayo de Arte Contemporáneo de México, e antes de continuar a súa itinerancia a Basilea, Sevilla e Barcelona. Tomando prestado o seu título dos escritos de Robert Smithson, o programa presentaba unha selección de imaxes en movemento que forman parte da memoria histórica do Land Art, acompañadas de producións de artistas contemporáneos.
Programa 1
Programa 2
8 e 15 de maio Gerry Schum. Land Art, 1969, 32’ Inclúe: Richard Long. Walking a Straight 10 Miles Line Forward and Back Shooting Every Half Mile (Dartmoor, England, January 1969), 1969, 6’ / Barry Flanagan. A Hole in the Sea, 1969, 3’ 45” / Dennis Oppenheim. Time track, 1969, 2’ 05” / Robert Smithson. Fossil Quarry Mirror with Four Mirror Displacements, 1969, 3’ 05” / Marinus Boezem. Sand Fountain, 1969, 4’ / Jan Dibbets. 12 Hours Tide Object with Correction of Perspective, 1969, 7’ 30” / Walter de Maria. Two Lines Three Circles on the Desert, 1969, 4’ 45” Nancy Holt & Rober t Smithson. Mono Lake [Lago Mono], 1968/2004, 19’ 54” Rober t Smithson. Floating Island to Travel Around Manhattan Island, 1970/2005, 16’ Gordon Matta-Clark . Substrait (Underground Dailies), 1976, 30’
9 e 16 de maio Francis Alÿs. Cuando la fe mueve montañas (documental), 2002, 15’ Donna Conlon. Country Road, 2002, 1’ 29” Hans S chabus. Western, 2002, 11’ Ibon Aranberri. Zuloa (Ir.T. nº513), 2004, 8’ Mario García Torres. Abandoned And Forgotten Land Works That Are Not Necessarily Meant To Be Seen As Art, 2004, 7’ Thiago R ocha Pitta. Zênite invertido/Inverted Zenith, 2005, 11' 54’’ Maria Thereza Al ves. The Sun, 2006, 5’03” Damián Or tega. Reticencia al trabajo (segunda parte), 2006, 5’ 15” Nikolaj Recke. Tomorrow is Today, 2006, 3’ Jordan Wolfson. Landscape for Fire, 2007, 7’ Cyprien Gaillard. Real Remnants of Fictive Wars VI, 2008, 1' 40’’
72 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES FESTIVAL ARTFUTURA 2008 ‘MÁQUINAS E ALMAS’ l l l
Datas: do 23 de outubro ao 16 de novembro de 2008 Lugar: salón de actos Produción: ArtFutura
O 23 de outubro chegou ao MARCO a XIX edición de ArtFutura, o Festival de cultura e creatividade de referencia en España. No ano 2008, a exposición ‘Máquinas e almas’, impulsada por ArtFutura e comisariada por Montxo Algora, presentouse no Museo Nacional Reina Sofía de Madrid. A mostra, que prestou o seu título para esta edición, reunía pezas esenciais da arte dixital da última década e afondaba no feito de que, a comezos do século XXI, arte e ciencia discorren por camiños paralelos. O programa audiovisual de ArtFutura 2008, compartido por todas as cidades que forman parte de CircuitoFutura, incluíu máis de oito horas de imaxes de alto impacto coas últimas achegas do campo da cultura dixital, os videoxogos e os efectos especiais. Entre os especiais, o documental ‘Das Netz’ de Lutz Dammbeck, un especial sobre a escola francesa Supinfocom, e unha retrospectiva de Satoshi Tamioka, recoñecido autor xaponés de animación dixital.
Programa Programa A ArtFutura Show 2008 Full Motion Theater 2008 Programa B 3D en España 2008 Demos + Intros 2008 Programa C Máquinas e almas Retrospectiva Satoshi Tomioka Retrospectiva Supinfocom Programa D ‘Playing Columbine’ de Danny Leone Programa E ‘The Net’ de Lutz Dammbeck
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 73
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
ACTOS E PRESENTACIÓNS Presentación do documental ‘Recuerdos de un vigués de 50 años’ No mes de novembro, o salón de actos do MARCO acolleu a estrea do documental ‘Recuerdos de un vigués de 50 años’, que fai un repaso da memoria audiovisual do último medio século de historia da cidade de Vigo, partindo da inauguración en 1958 da Planta de PSA Peugeot-Citroën. O filme recupera boa parte dos depósitos do NODO e arquivos cinematográficos realizados en Vigo nas últimas cinco décadas, contrastándoos con imaxes actuais e entrevistas, co fin de reflectir o cambio cultural, político, urbanístico e humano da cidade. n Estrea do documental ‘Recuerdos de un vigués de 50 años’ l l l l
Lugar: salón de actos Data: 21 de novembro de 2008 Producción: Centro Territorial de TVE en Galicia, co gallo do 50º aniversario do Centro PSA Peugeot-Citroën de Vigo Dirección: Xabier Fortes
Proxección en continuidade Datas: 22 e 23 de novembro de 2008
Sinatura convenio COAGFundación MARCO No ano 2008 iniciouse unha nova liña de colaboración entre a Fundación MARCO e a Delegación de Vigo do COAG, que se formalizou no asinamento dun convenio por parte de Abel Caballero Álvarez, presidente da Fundación MARCO, e Salvador Fraga Rivas, presidente da Delegación do COAG en Vigo. O obxectivo do convenio é fomentar a elaboración conxunta de actividades de investigación, formación e difusión, explorando a confluencia da arte e a arquitectura contemporáneas. l l
74 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
Lugar: salón de actos Data: 5 marzo de 2008
ACTIVIDADES OUTROS EVENTOS n ALT.o8 Festi val alternati vo das ar tes escénicas l l
Lugar: salón de actos Organiza: Concellería de Cultura do Concello de Vigo e Noescafé Teatro Asociación Cultural
PROGRAMA no MARCO: 1 de marzo Etxea (Francia). Inexhib_performance ritual (estrea en Galicia) 2 de marzo Etxea (Francia). Invertigo _performance sensorial (estrea en Galicia) 8 de marzo Veronica Cendoya & Anna Redi (Cataluña/Alemaña). MATRES MATUTAE_danza-teatro n Ciclo homena xe Enrique X . Macías l l l
Lugar: salón de actos Organiza: Dirección Xeral de Creación e Difusión Cultural, Consellería de Cultura e Deporte, Xunta de Galicia Intérpretes: Sond’ar-Te Electric Ensemble, Portugal
PROGRAMA no MARCO: Concerto de clausura 25 de maio Enrique X. Macías. Adhuc (1993)_ensemble e electrónica Miguel Azguime. Derrière Son Double (2001)_ensemble e electrónica Enrique X. Macías. Cadências e Interlúdios / Percurso I (1989/1992)_piano e electrónica Enrique X. Macías. Itinerário de Luz (1995)_ensemble e electrónica n Ima xina S ons’0 8. Festi val de Jazz de Vigo l Lugar: salón de actos l Organiza: Departamento de Cultura do Concello de Vigo l Patrocina: Fundación Caixanova l Colaboran: Dirección Xeral de Promoción e Difusión Cultural, Xunta de Galicia / S.A. do Plan do Xacobeo / AIE (Asociación de Intérpretes e Executantes) PROGRAMA no MARCO: Mesas redondas e ciclo de solistas 30 de xuño ‘Anécdotas jazzísticas’. Entrevista a Juan Claudio Cifuentes, xornalista de RNE, a cargo do xornalista de La Razón, Javier de Cambra. Concerto solista: Américo Rodrigues_improvisación vocal 1 de xullo Conferencia: ‘A movida layetana. Os inicios do jazz a finais dos ‘70 en Cataluña’ Concerto solista: Antonio Bravo_ ‘Al fin solo’ 2 de xullo Mesa redonda: ‘O apoio das institucións públicas e privadas aos festivais musicais’ Concerto solista: Barry Guy_contrabaixo só
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 75
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
CESIÓN E ALUGUER DE ESPAZOS n Xornadas técnicas: ‘Acc esibili dade e ar qui tec tura en c entros his tóric os: S olucións mecánicas’ Organiza: Consorcio Casco Vello de Vigo, en colaboración coa Delegación de Vigo do COAG 17 e 18 xaneiro 2008 n Audicións Musicais Organiza: Fundación Caixa Galicia 28 xaneiro 2008 n C onf erencia e presentación da Uni dade Didác tica ‘Aprendendo a previr a violencia de xénero’ Organiza: Secretaría Xeral de Igualdade, Xunta de Galicia 29 xaneiro 2008 n P r e s e n ta c i ó n d o l i b r o G a l i c i a s e l e c t a . E d i c i ó n e s p e c i a l 5 º a n i v er s a r i o Organiza: Grupo España Exterior 14 febreiro 2008 n Gravacións de entrevistas da A ELG, A sociación de Escritores en Lingua Galega Organiza: AELG, Asociación de Escritores en Lingua Galega 11 abril 2008 n ICONOT YP O. I Xornada de Deseño Gráfic o e Tipografía Organiza: Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación, Universidade de Vigo 19 abril 2008 n Presentación da reedición do libro A cidade e os días, de Xosé Mª Ál varez Blázquez Organiza: Concello de Vigo, en colaboración con Edicións Xerais de Galicia 10 maio 2008
76 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES
n Presentación da campaña ‘S onche Xan’ Organiza: Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos, Xunta de Galicia 23 maio 2008 n Presentación do libro Votos de riqueza, de Ignacio Castro Organiza: Antono Machado Libros, S.A. 27 maio 2008 n Conf erencia ‘Políticas urbanístic as: por tos’, a cargo dos ar qui tec tos Luc Vrolijks e César García Organiza: Fundación Iniciativas 21 12 xuño 2008 n Presentación do número 33 da revista Obradoiro e o número 4 da serie Monografías, editadas polo COAG Organiza: COAG, Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia 12 xuño 2008 n Entrega dos premios ‘3, 2, 1, Click ’ Organiza: Concellería de Normalización, Xuventude e Igualdade do Concello de Vigo 27 xuño 2008 n Presentación da 2ª Mos tra de Cine Ar xentino en Galicia Organiza: Consorcio Audiovisual de Galicia, en colaboración coa Secretaría Xeral de Comunicación da Xunta de Galicia, Alcaldía de Vigo e INCAA 12 setembro 2008 n Curso de Ex tensión Uni versitaria ‘O prezo da ar te’ [VI sesión] Organiza: Facultade de Ciencias Económicas, Universidade de Vigo 25 setembro 2008
n Conf erencia Laboratorios Merck Sharp: ‘Ef ec ti vi dade no tratamento d a os teoporosis’ Organiza: Laboratorios Merck Sharp Dohme España 25 setembro 2008 n Conc er to do Prox ec to Li terario Musical ‘C ontos en Cantos’ Organiza: OQO Editora, en colaboración coa Dirección Xeral de Política Lingüística, Xunta de Galicia 27 setembro 2008 n Presentación da esc ultura Milladoiro. VII Enc ontro Internacional da Marcha Mundial das Mulleres Organiza: Asociación CNG Marcha Mundial das Mulleres 17 outubro 2008 n Conmemoración do 60º ani versario da Declaración Uni versal dos Derei tos Humanos Organiza: Amnistía Internacional 10 decembro 2008 n Presentación da revis ta Bisc uit Organiza: Deputación de Pontevedra, Servizo de Publicacións 15 decembro 2008 n Xornada: ‘Formación de Cali dade nas organi zacións’ Organiza: Centro Alborada 19 decembro 2008 n Presentación do libro Ur bano Lugrís. Viaje al c orazón del océano, de Antón Patiño Organiza: Edicións Nigratrea 22 decembro 2008
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 77
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
BIBLIOTECA CENTRO DE DOCUMENTACIÓN No ano 2008, o obxectivo fundamental da Biblioteca-Centro de Documentación do MARCO foi potenciar a difusión e a dinamización, para convertela nun punto de encontro de todas as persoas interesadas na arte e cultura contemporánea. O máis salientable do ano foi, sen dúbida, a potenciación das actividades e proxectos, especialmente no que se refire ao pasado histórico; a potenciación dos intercambios de publicacións con importantes centros internacionais, e a maior colaboración e documentación de carácter interno, potenciando as relacións cos demais departamentos do museo.
VISITANTES E USUARIOS En 2008 os visitantes da Biblioteca-Centro de Documentación alcanzan a cifra de 8.058. Tendo en conta que abrimos 199 días do ano, a media é de 40,4 persoas ao día. Ano a ano esta cifra de visitantes vai en aumento, como se pode observar nos seguintes gráficos. Respecto aos socios da Biblioteca-Centro de Documentación, cuxo servizo fundamental é a recepción dos boletíns informativos por correo electrónico, aumentou ata sumar 413 socios, con 47 dados de alta neste ano. Comparativa anos anteriores
8.058 6.126
3.795
3.588
2005
2007
2006
2008
Usuarios 2008 1013 867 660
644
569
698
651
586 562
716
696
396
Xa
F
M
A
M
X
x
Ag
S
O
78 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
N
D
ACTIVIDADES
A HEMEROTECA E O FONDO BIBLIOGRÁFICO Tras o expurgo realizado en 2007, este ano continuouse coa reestruturación do fondo. Para lograr un maior aproveitamento do espazo unificáronse materias que primeiramente foron establecidas como independentes. Este é o caso de “Teoría e Historia da Fotografía” e “Arte, tecnoloxía. Vídeo, arte multimedia”, que se integran en “Teoría e Historia da Arte” ou “Historia da Arte Contemporánea”, segundo sexa o caso. Outra medida foi o traslado ao depósito das materias “Arquitectura e Urbanismo” e “Audiovisuais”, así como a maior parte das publicacións periódicas de anos anteriores a 2008. A problemática do espazo implicou igualmente unha diminución dos materiais catalogados pola dificultade de incorporalos ao fondo e os propios traballos de reestruturación. Malia estas cuestións, en 2008 a cifra de catálogos incorporados ascendeu a 385. En canto á hemeroteca, no ano 2008 as subscricións foron de 59 revistas especializadas (8 galegas, 34 españolas, e 17 internacionais), cun total de 246 revistas recibidas por subscrición e doazón en 2008.
5
6
8 7 9 10
11
1. ARTISTAS INDIVIDUAIS
11
1 2
2
8
4. DESEÑO E ILUSTRACIÓN 5. REFERENCIA
2. ARTE ESPAÑA
9
3. FERIAS, BIENAIS
3
1. ARTE GALICIA
10
2. EXPOSICIÓNS COLECTIVAS
4
1
3. ARTE INTERNACIONAL 4. REVISTAS E BOLETÍNS DE MUSEOS
7
5. CULTURA CONTEMPORÁNEA
6. TEORÍA E HISTORIA DA ARTE
6
6. LITERATURA
7. HISTORIA DA ARTE CONTEMPORÁNEA
5
7. CINE
8. TEORÍA E HISTORIA DO CINE
8. ARQUITECTURA
9. MUSEOLOXÍA E BENS CULTURAIS 10. ARQUITECTURA E URBANISMO
9. DESEÑO
4
10. TENDENCIAS E MODA
11. CATÁLOGOS MARCO
11. GUÍAS
3
Distribución dos catálogos ingresados no fondo bibliográfico en 2008 segundo materias
Distribución de materias das publicacións periódicas segundo temática
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 79
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
SERVIZO DE INTERCAMBIO As bibliotecas de arte nútrense fundamentalmente de catálogos froito do intercambio entre distintas institucións. Ditos intercambios poden ser acordados de forma automática, de xeito que se envían e reciben todos os catálogos editados por cada unha das institucións correspondentes, ou de forma selectiva, cando o número de catálogos intercambiado é similar. No ano 2008, o intercambio automático foi establecido con 45 entidades (215 publicacións recibidas, e 300 catálogos do MARCO enviados), e o selectivo con 104 entidades (112 publicacións recibidas, e 50 catálogos do MARCO enviados). A outra canle de recepción é a doazón de catálogos, que neste ano 2008 ascendeu a 87 publicacións recibidas. As publicacións do MARCO son doadas automaticamente a centros como a Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo ou a Biblioteca Central de Vigo. O número total de volumes enviados como doazón en 2008 foi de 42 catálogos. Polo tanto, no ano 2008 o número total de catálogos recibidos e enviados foi de 414 e 392, respectivamente. No tocante ao intercambio, cómpre mencionar como en 2008 foi potenciado o intercambio de carácter internacional, debido á necesidade de atopar información documental o máis completa posible sobre artistas presentes nas exposicións do MARCO. Ademais, no que respecta a intercambio/doazón, neste ano foi revisada en profundidade a base de datos na que constan as relacións: actualizando datos, solicitando reanudación de intercambios, e seleccionando catálogos cos centros cos que está establecido o intercambio selectivo.
DIFUSIÓN DOCUMENTAL E COLABORACIÓN ENTRE DEPARTAMENTOS Unha das propostas promovidas dende a Biblioteca-Centro de Documentación foi o envío a todo o equipo do MARCO de ferramentas ou información consideradas de interese para os traballos realizados nos distintos departamentos. Por exemplo, a posibilidade de consultar os sumarios de revistas por medio de Dialnet ou do servizo do Ministerio de Cultura “Pregunte, as bibliotecas responden”. Ademais, as salas de audiovisuais da Biblioteca-centro de documentación foron utilizadas para a exhibición de pezas audiovisuais da exposición A grande transformación: arte e maxia táctica.
80 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
ACTIVIDADES PROXECTOS E ACTIVIDADES DE DIFUSIÓN Un dos obxectivos fundamentais en 2008 foi a posta en marcha de actividades de difusión que xeraran intereses e expectativas para as persoas dedicadas ao mundo da arte e para a cidadanía en xeral, así como unha maior presenza nos medios de comunicación. Para iso, ademais das exposicións bibliográficas organizadas ao redor das exposicións temporais, puxéronse en marcha actividades específicas con motivo de celebracións sinaladas, como o Día Internacional do Museo e o Aniversario do MARCO. n DIM 2008. ‘Webs con moita arte’
17 e 18 de maio de 2008 Experiencias de creación a través de Internet, para público infantil de 3 a 12 anos acompañados de persoas adultas. Nas webs propostas podíanse facer cousas como pintar á maneira de Pollock, debuxar con letras, crear adhesivos animados, pensar nos significados das cores, construír figuras, xogar a preguntas e respostas, coñecer mundos máxicos, buscar as caras máis disparatadas, montar crebacabezas...
n Festa 6º Aniversario. ‘Documentando o MARCO’ 15 e 16 de novembro de 2008 O fin deste proxecto foi a recollida de testemuños sobre o pasado do edificio do MARCO como cárcere e xulgados, antes da súa rehabilitación e o seu novo uso como Centro de Arte Contemporánea, para axudarnos a recompilar a “memoria viva” do edificio a través de experiencias persoais. Estes testemuños foron recollidos por escrito, con gravacións de voz ou por imaxe de vídeo. Tamén se animou ás persoas interesadas a achegar documentación como fotografías, cartas, etc. que considerasen de interese como imaxe ou relato do pasado. O material recollido quedou depositado na Biblioteca-Centro de Documentación do MARCO para a súa descrición e posta a disposición do público interesado.
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 81
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008 n Exposición bibliográfica Paraísos Indómitos
Do 7 de marzo ao 18 de maio de 2008 Selección de fondos documentais sobre os artistas participantes nesta exposición, e doutros cuxa obra reflicte as relacións entre arte, natureza e medio ambiente. A mostra completábase cunha selección de tratados teóricos que afondan nas relacións entre o ser humano, a arte e a natureza.
n Exposición bibliográfica Paixóns privadas, visións públicas
Do 30 de maio ao 7 de setembro de 2008 Con ocasión da mostra sobre coleccionismo presente no primeiro andar, a Biblioteca-Centro de Documentación ofreceu ao público unha selección de catálogos dalgunhas das coleccións privadas máis importantes. A documentación completouse cunha serie de artigos sobre “Teoría do Coleccionismo”.
n Exposición bibliográfica 7+1 Project Rooms
Do 10 de outubro de 2008 ao 19 de abril de 2009 Durante todo o período de apertura da exposición, a Biblioteca-Centro de Documentación ofreceu unha mostra bibliográfica con selección de catálogos individuais e colectivos centrados nos artistas participantes neste proxecto.
82 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
4. AGRUPACIÓN AMIGOS MARCO
PRESIDENTA AAM 85 CALENDARIO DE ACTIVIDADES 86 LISTA DE MEMBROS 90
AMIGOS MARCO AGRUPACIÓN AMIGOS MARCO Cando botamos a vista atrás e nos decatamos do traballo realizado no último ano de actividade na Agrupación de Amigos do MARCO, podémonos sentir orgullosos de ofrecer aos nosos membros unha ampla e variada oferta cultural que, estou segura, ten sido moi gratificante para todos. Como en anos anteriores, continuamos co éxito das visitas guiadas ás exposicións temporais do museo, que —grazas aos comisarios que nos dedican o seu tempo para comprender mellor o mecanismo que lles leva a estruturar as súas exposicións dende un punto de vista técnico— fan que a lectura e interpretación destas estea perfectamente fiada por un eixe condutor que fai que o conxunto cobre sentido. A todos vós: Juan Antonio Álvarez Reyes, Virginia Torrente, Fernando Castro Flórez, Pablo Fanego, Pedro de Llano, Chus Martínez e Gerardo Mosquera, moitas grazas por compartir os vosos profundos coñecementos artísticos connosco. Ademais, tivemos ocasión de gozar da actualidade artística das galerías e centros de arte do noso contorno grazas ao programa de visitas guiadas 'MARCO Extramuros', que un ano máis obtivo grandes éxitos, pola ampla acollida por parte dos membros da Agrupación, entusiastas seguidores das indicacións de Amabel González Troncoso, quen os acompaña durante as visitas. As nosas excursións e viaxes leváronnos este ano 2008 a visitar o taller do artista galego Manuel Quintana Martelo en Santiago de Compostela, un verdadeiro privilexio, xa que nos permitiu coñecer a orixe da obra, dende o momento mesmo da súa concepción, e a través da mirada do creador, que nos acolleu na súa casa, e de onde saímos contaxiados pola súa sutileza e convicción artística contemporánea. Tamén en Compostela tivemos ocasión de realizar unha visita guiada á Cidade da Cultura e atender ás explicacións do equipo técnico que se afana en que o proxecto cobre forma. Pero tamén tivemos ocasión de realizar unha viaxe a Londres, para coñecer, sempre de primeira man, a actualidade artística europea, esta vez coa magnífica compaña da comisaria Carolina Grau, profunda coñecedora da cidade, que nos alcanzou os recantos máis interesantes da capital británica. Xa é habitual, dentro das actividades da Agrupación, o noso encontro anual, que como cada ano celebramos no restaurante-cafetería do MARCO, e no que brindamos polo esforzo realizado durante o ano e nos animamos a seguir traballando para facer máis grande a familia da Agrupación. Coa mesma finalidade de difusión e o mesmo entusiasmo celebramos o Día Internacional dos Museos e o Aniversario do MARCO, coa Mesa informativa da Agrupación de Amigos no vestíbulo do museo, onde repartimos pulseiras de Amigos de museos feitas pola FEAM, Federación Española de Amigos de Museos, e realizamos por primeira vez un labor de difusión en varios centros de ensino e na Facultade de Belas Artes de Pontevedra, por parte de docentes membros da Agrupación de Amigos do MARCO, co fin de difundir o espírito da Agrupación. Xa de cara ao ano 2009, e en calidade de delegados da FEAM para Galicia, teremos o privilexio de acoller o XVII Congreso da FEAM, que se celebrará na nosa cidade no mes de marzo do ano próximo, e que será unha ocasión inigualable para dar a coñecer a riqueza artística, cultural e humana do noso contorno, ademais de poder contaxiar o bo facer de todas aquelas persoas que facemos posible a Agrupación de Amigos do MARCO. Por todo o voso traballo e esforzo, grazas. Daniela Sarraino Presidenta Agrupación de Amigos do MARCO
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 85
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
CALENDARIO DE ACTIVIDADES
DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO DURANTE O ANO 2008
VISITAS GUIADAS VISITAS GUIADAS ÁS EXPOSICIÓNS TEMPORAIS DO MARCO n XEOPOLÍTIC A S DA ANIMACIÓN l 29 de febreiro (18 participantes) Visita á exposición guiada polo comisario, Juan Antonio Álvarez Reyes n PARAÍS OS INDÓMITOS l 7 de marzo (30 participantes) Visita á exposición guiada pola comisaria, Virginia Torrente n PAI XÓNS PRI VADA S, VISIÓNS PÚBLIC AS l 29 de maio (40 participantes) Visita á exposición guiada polo comisario, Fernando Castro Flórez n O MEDIO É O MUSEO l 20 de xuño (35 participantes) Visita á exposición guiada polos comisarios, Pablo Fanego e Pedro de Llano
86 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
n A GRANDE TRANSFORMACIÓN. Ar te e ma xia tác tica l 19 de setembro (40 participantes) Guiada pola comisaria, Chus Martínez n 7+1 PRO JECT ROOMS l 10 de outubro (40 participantes) Guiada polo comisario, Gerardo Mosquera
AMIGOS MARCO Visi ta 26 10 maio (12 participantes) Programa: Rafael Cidoncha (Galería María Prego, Vigo); ‘Ficciones’ de Iñigo Royo (Galería Bacelos, Vigo); ‘Inquietudes’ de Antón Lamazares (Galería Fernando Magdalena, Vigo) l
Visi ta 27 7 xuño (12 participantes) Programa: Manuel Vilariño (Galería Bacelos, Vigo); ‘Tierra negra’ de Miki Leal (Galería adhoc, Vigo); ‘Sobre blanco’ de Miguel Santamaría e Sonia Maestú (Galería PM8, Vigo) l
Visi ta 28 4 outubro (25 participantes) Programa: ‘Sugerencias, susurros, huellas y sentimientos’ de Itziar Ezquieta e Jaime Lorente (Galería María Prego, Vigo); Chema Alvargonzález (Galería Bacelos, Vigo); ‘El fin del principio de nano4814’ (Galería adhoc, Vigo) l
Visi ta 29 8 novembro (16 participantes) Programa: Libia Castro & Ólafur Ólafsson (Galería adhoc, Vigo); Luis Caruncho (Galería Triart, Vigo); ‘Frías, fráxiles, durmintes’ de Victoria Diehl (Fundación Caixa Galicia, Vigo) l
PROGRAMA “MARCO EXTRAMUROS” Visi tas a galerías e c en tros de ar te, guiad as por Marí a Urrutia Baliño (visita 22) e Amabel Gon zález Tronc oso (visita 23 en adiante) Visita 22 12 xaneiro (25 participantes) Programa: ‘A comunicación é anónima’ de Joana Pimentel (Galería adhoc, Vigo); ‘El cuerpo vulnerable’ de Victoria Diehl (Galería Bacelos, Vigo); Dorotea von Elbe (Galería María Prego, Vigo) l
Visita 23 l 9 febreiro (27 participantes) Programa: Lodeiro (CGAC, Santiago de Compostela) Visita 24 l 1 marzo (7 participantes) Programa: ‘Fotointuiciones de otros mundos’ de Gustavo García (Alianza Francesa, Vigo); Jorge Cabezas (Galería DUA2, Vigo); Denisa Curte (Galería María Prego, Vigo) Visita 25 l 5 abril (11 participantes) Programa: ‘La mujer árbol’ de Paula Mariño (Galería María Prego, Vigo) ‘Scherezades (el abrazo)’ de Laura Torrado’ (Galería Bacelos, Vigo); ‘Los gallos sólo saben volar sobre la nieve’ de Chelo Matesanz (Galería adhoc, Vigo)
Visi ta 3 0 13 decembro (37 participantes) Programa: ‘Kermesses’ de Antón Pulido (Galería Metro Arte Contemporánea, Santiago de Compostela); ‘Confusión–Santiago’ de Roberto González (Galería Espacio 48, Santiago de Compostela); colectiva Superficies minimales (Goran Govorcin Contemporary, Santiago de Compostela) l
PERCORRIDOS AO AIRE LIBRE: COÑECES A TÚA CIDADE? Perc orridos pola cidade de Vigo e outros lugares de Galicia 12º Perc orrido: Visita á Cidade da Cultura, Santiago de Compostela l 18 de outubro (24 participantes)
OUTRAS VISITAS GUIADAS Exposición Antonio Murado. Fundación Caixa Galicia, Vigo l 14 de marzo (16 participantes) Exposición ‘COBRA. Los colores de la libertad’. Centro Cultural Caixanova, Vigo l 5 de maio (30 participantes)
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 87
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
VIAXES n Ex cursión a O Por to Visita á Fundação Serralves: exposición ‘Robert Rauschenberg: Travelling ‘70-‘76’ l 29 de marzo (28 participantes) n Via xe a Londres Visitas ás exposicións na Tate Britain, Tate Modern, Zabludowicz Collection Space 176, Withecube Hoxton, Sadie Coles, Store Gallery, Timothy Taylor, Simon Lee Galery, entre outros lugares de interese, na compaña de Carolina Grau l do 29 de outubro ao 2 de novembro n Ex cursión a O Por to Visita á Fundação Serralves: exposición ‘Juan Muñoz: Uma retrospectiva’ l 22 de novembro (28 participantes) n Visita ao taller de Manuel Quintana Mar telo Visita ao taller do artista Manuel Quintana Martelo en Santiago de Compostela l 13 de decembro (37 participantes)
88 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
AMIGOS MARCO OUTROS EVENTOS n ‘Festi val Sinsal. Música desde la raíz del sonido’ Charla-conferencia de Julio Gómez, promotor do Festival Sinsal l 17 de abril n Enc ontro anual dos Amigos do MAR CO Con motivo da celebración do Día Internacional dos Museos, no restaurante-cafetería do MARCO l 16 de maio n Día Internacional do Museo Mesas informativas da Agrupación de Amigos no vestíbulo do MARCO Reparto de pulseiras de Amigos de museos feitas pola FEAM, Federación Española de Amigos de Museos Labor de difusión en varios centros de ensino e na Facultade de BBAA, por parte de docentes membros da Agrupación de Amigos do MARCO l 17 e 18 de maio n 6º Ani versario do MAR CO Mesa informativa da Agrupación de Amigos no vestíbulo do MARCO l 15 e 16 de novembro Cóctel dos Amigos do MARCO no restaurante-cafetería do MARCO l 14 de novembro
ACTIVIDADES DE DIFUSIÓN Participación da presidenta noutras actividades de difusión Reunión Xunta direc ti va FE AM. Madrid, 20 de febreiro XVI C ongreso da FE AM. Cáceres, do 4 ao 6 de abril Reunión Xunta direc ti va FE AM. Cáceres, 4 de abril Reunión Xunta direc ti va FE AM. Madrid, 10 de xuño Reunións FE AM. Vigo, 11 e 27 de agosto, 24 de outubro Para organización do XVII Congreso da FEAM (Vigo, marzo 2009) Reunión Xunta direc ti va FE AM. Madrid, 21 de outubro Reunión A sociacións de Amigos de Museos de Galicia. A Coruña, 20 de novembro Coa participación das seguintes Asociacións de Amigos de Museos: MARCO (Vigo), MACUF (A Coruña), CGAC (Santiago de Compostela), Fundación Luis Seoane (A Coruña), Casa das Ciencias(A Coruña), Museo de Belas Artes (A Coruña), Casa-Museo Valle Inclán (Pobra do Caramiñal), Museo Militar (A Coruña), Museo de Arte Sacro (A Coruña), Amigos de Museos de Galicia
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 89
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
LISTA DE MEMBROS
DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO Número total de membros a 31/12/08: 391 1 Entidade Amiga, 4 Amigos colaboradores, 3 Amigos protectores, 16 Familias Amigas (56 membros), 14 Parellas Amigas (25 membros), 76 Artistas/Estudantes Amigos/as, 56 Amigos maiores, 170 Amigos/as 1
ENTIDADE AMIGA Fernández Puentes, Carmen (Galería Bacelos)
4
AMIGOS COLABORADORES Gómez Montaña, Alicia Román, Alfonso Sirvent López, Luis Vilela Fernández, Manuel
3
AMIGOS PROTECTORES Rodríguez Alonso, Carmen Salgueiro Benito, Ángel Sarraíno, Daniela
14 PARELLAS AMIGAS Alonso Barros, María Isabel Álvarez Fernández, Ana Amor Sanjurjo, Andrés Chico Castro, Josefa Costas Hermida, Mara Del Valle Corrochano, Daniel Fernández Molares, Mª Isabel Fraile Molina, Helena Lamas Díaz, Roberto Legerén Buceta, Ana María Legerén Buceta, María Cristina Riesgo Boluda, Jose Soneira Veiga, Alberto Salgueiro Armada, Antonio
16 FAMILIAS AMIGAS Cordero Santamaría, Óscar Javier Domínguez Fernández, Paqui González Sanjurjo, Santiago Hilario Camo, Pilar Iglesias Rodríguez, Begoña Ilarri Junquera, Fernando López Bernárdez, Xosé Carlos Matamoro Irago, Din Montesinos Castro, Faustino Ocaña Eiroa, Serafín Pinal Otero, Benito Ramonde Iglesias, Debora Rodríguez de Legísima Pérez, Belén Suris Regueiro, Óscar Jose Taylor, Elizabeth Traba Díaz, Amada
90 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
AMIGOS MARCO
76 ARTISTAS/ESTUDANTES AMIGOS Albés Otero, Julia Alén Pérez, Conchita Alonso-Lamberti Casuso, Leopoldo Alonso Rial, Juan Amoedo Cabaleiro, María Jesús Ante Álvarez, Begoña Arias Melón, Ismael Barreiro Curras, Andrea Blanco Granado, Jaime Blanco Piñeiro, Patricia Bonilla Rodríguez, José Francisco Castro Quinteiro, Cristina Costas Figueroa, Manuela Cunqueiro Méndez, Leticia De la Cuesta Marina, Cristina Domínguez, Jaime Fernández González, Patricia Fernández Núñez, Cristina Fernández Prada, Elena Fernández Rey, Pilar Fernández Rodríguez, Emilia Fumega Domínguez, Xiana García Seoane, Antón Gómez Dahlgren, Elena Gómez Gómez, Olga González García, Luis Iglesias Álvarez- Novoa, Vera Iglesias Fernández, Eligio Iglesias Lorenzo, Alberto Iglesias Rodríguez, Pablo Irrisardi Vázquez, Teresa Jensen Silva, Jens Peter Lafuente Leston, Fernando López Cid, María Luisa López de la Osa González, León Lago Díaz, Marcos Llorca Carasa, Eva López Escalante, Gonzalo López Lence, Mercedes
López Meixide, Tareixa López Sánchez, Adela Isabel López Tarrío, Eva Losada Fernández, José Antonio Martínez Vázquez, Modesto Martínez Villar, Eva Muiños Paz, Susana Navarrete Álvarez, Laura Nieto Servia, Encarnación Pena Fernández, Francisco Javier Pena Rey, Alberto Pequeño Rodríguez, María Elena Pérez Castro, María José Pérez-Jofre Santesmases, Ignacio Pérez Fernández, Ayda Pinedo Villagarcía, Patricia Ponce Ríos, María Queiruga Méndez, Félix Enrique Rajó Brea, Roberto Redondo Villa, María de los Angeles Rodríguez Bernárdez, Juan Carlos Rodríguez Ces, Yellice Rodríguez Damián, Amparo Represas Portela, Silvia Rodríguez Rodríguez, Guillermo Rodríguez Salgado, Francisco Javier Rodríguez Seoane, Rosa María Santaclara Souto, Aurea Sacco Alonso, Beatriz Teixeira Rodríguez, Mingos Terroso Hernández, Asuncion Vázquez Lorenzetti, Liliana Vega López, Santiago Vicente Santos, Charo Vieito Fuentes, Xan Vila Abalde, Mª Carmen Villanueva Rodríguez, Montserrat
56 AMIGOS MAIORES Abal Soaje, Josefa Álvarez Bastida, Mercedes Álvarez Conde, María Luz Arias de Trabazo, Mabel Armellini Cavalli, Carla Barreiro Peña, María Luisa Barreiro Rodríguez, Concepción Barxa Álvarez, Nemesio Basso Ramírez, Gisela Ben Suarez, Ana Mª Blanco Cardalda, María Dolores Blanco, Alicia Cabeza González, Marina Cabeza Mauricio, Ana Mª Carreira del Real, María del Pilar Castro Martínez, Francisca Cividanes Barreras, Rosa María Clarke, Brian Comesaña Costas, Concepción Comesaña Pampillón, Telmo Cortés Rodríguez, María del Carmen Cribeiro Gómez, Priscilia Devesa Muñiz, María Teresa Díaz Paz, Lucrecia Domeque Bailo, Fermín Estévez López, María Elisa Fernández Cabaleiro, Mercedes Fernández Fernández, Raquel Fernández López, María del Consuelo Fernández Menéndez, A. Margarita Fernández Menéndez, María José Fokker De Baer, Helen-Joan Garrido Fenés, Alicia Graña Morales, Antonio Gómez de los Infantes, Javier Irago García, Carmen López Fernández, Mª Angeles Lores Silva, María Eugenia Luis García, Elías Martínez González, Emilia
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 91
Mateos Beato, Ana Núñez Alonso, Orencio Parada López, María del Carmen Pérez Galán, José María Quintanilla Buceta, Mª Victoria Rodríguez De Robles, Pilar Rodríguez Eiras, Ana María Rodríguez Merino, Victoria Silva Diniz, Noé Sostre López de Medina, Eugenia Troncoso Durán, Celia Uriz Fontenla, Mª Jesús Varela Paz, Mª Victoria Yurrita Albizu, Paloma Vázquez Baltar, Mª Angeles Vázquez Freire, Adela
170 AMIGOS Abalde García, Julio César Abalde Mariño, Moira Adrio Corbal, Carmela Aguín García, Ana María Rosa Albo López, Carmen Almuiña Díaz, Laura Alonso Castro, Inés Alonso Lamberti Casuso, Fabiola Alonso Ocaña, Rosa Alonso Rivas, Celso Alonso Vila, María Jesús Álvarez Álvarez, Carlos Álvarez-Blázquez, Álvaro Álvarez Calvo, Margarita Álvarez Carrera, Margarita Álvarez Iglesias, Carlos Álvarez Martín, María Jesús Arias Estévez, María Nieves Arndt, Rieke Bandeira Lourenço de Faria, Paulo José Barreiro Álvarez, Enrique Barreras García Reboredo, María Barreras Vázquez, Cristina Barrio de la Fuente, Cristina Basanta Prado, Carmen Bastos Molares, Cristina Bermúdez Graiño, Teresa Bouso Cedrón, María Jesús Bouza Álvarez, María Isabel Bouzas Sierra, María Rosa Bueno Díaz, José Luis Bujanda Arizmendi, María Aranzazu Calvar Santos, Eva Calvo Rivas, Concepción Campins Traspuesto, Bartolomé Carmueja Groba, Mercedes Carrera Gómez, Alicia Cartea López, Héctor Cartea López, Joaquín Castro Álvarez, Eva María Castro Gordejuela, Daniel Cerdeira Botana, Lucía Comesaña García, Teresa Costas Alonso, Daniel Costas Durán, María Gloria Crespo Soto, Enrique Cunqueiro González-Seco, César
Cuña Cuña, Isolina Luisa Dahlgren Thorsell, Marta Davila Millán, Ángeles De Fariña Rodríguez, Angela De la Cruz, María Teresa Díaz Almeida, Ángeles Díaz Fernández, María Emilia Díaz García, Rosa Díaz Torres, Pedro Faustino Estévez Caride, Manuel Fernández Cermeño, María Teresa Fernández Armada, Sira Fernández Covelo, Concepción Fernández Díaz, Pilar Fernández Estévez, Noelia Fernández Ibáñez, María Jesús Fernández Martín, Rocío Fernández Rebollido, Mª Eugenia Fernández San Miguel, María Carmen Fernández Sanromán, Jacinto Gago Santín, Mª Carmen Gallastegui Otero, Cruz García Doval, Diego García García, Susana Gerassi, Patrick Gesteiro Conde, Adoración Gestoso Saa, Mª José Gilino Villarramus, José Luis González Bahíllo, Inmaculada González-Babé Ozores, Dolores González Estévez, Isabel González Fernández, María Teresa González Lamas, María Berta González Martínez, María Jesús González Sanjurjo, Pía Grimberghs Rial, Cristina Grobas Montenegro, José Gulias Pérez, María Rosa Hermida Núñez, Guadalupe Hernández Piñuela, Guadalupe Iglesias Álvarez, Ángeles Iglesias Herrero, Luz Justel Nandin, Margarita López Barrero, Carmen López Durán, Ana López Fernández, María Agustina López-Lemos Lorenzo, María Carmen López Ribera, María Pilar López-Quecuty Puig, Amalia Maañón Laxe, Xabier Maicas, Marisa Martínez Hermida, Mª de las Mercedes Martínez Martín, Iris Martínez Nieto, Rubén Martínez Rodríguez, Rosario Mc Cabe Quinn, Anne Meijide Gayoso, Rosa Méndez Amoedo, Mercedes Millara Turienzo, Julio Miñambres Puig, María Mercedes Molares Álvarez, Aurora Mª Montes Graña, Carmen Mora Morandeira, José Miguel Navarro García, Laura Navas Novas, María Noble Landgraf, Gretchen Novo Alvarez, María del Pilar
Olmedo Herrero, Ignacio M. Otero Estévez, Esther Pardo Teijeiro, Xosé Francisco Pelaez Pozo, Berta Pena Roces, Ana Peña Fernández, Marina Pereira Molares, Ana Pérez García, José Domingo Pérez González, Marité Pérez-Izaguirre y Urquiz, Ane Lore Pérez Martín, María Blanca Pérez Ramírez, María José Piedrabuena, Fabiana Pintado García, Carmen Piñeiro Prieto, Ana Portela Fernández-Jardón, César Posada Vila, Ofelia Prego Pereiro, María Amelia Prelchi Gallego, María Consuelo Prol Pérez, Esperanza Rajó Campos, Salvador Reig Castro, Celia Requeijo Costoyas, Conchita Ríos Calvo, Luis Rodil Coedo, Inés Rodríguez García, María José Rodríguez Lago, José Ramón Rodríguez Márquez, Jesús Rodríguez Martínez, Mª Carmen Rodríguez Moure, Pilar Rodríguez Parada, Ana Isabel Rodríguez Parada, Sonia Rodríguez Ortiz de Eribe, María Begoña Romaní Creo, María Asunción Saenz Castro, Rosa Sáez Martinez, Francisca Salgado Fernández, Alicia Sánchez del Cueto Losada, Carlos Sánchez Otaegui, Tirso Sanders, Gill Sanmartín Troitiño, Mª Luz Divina Santacreu Martínez, María José Sarasquete Otero, Teresa Sevillano Castaño, Joaquina Soto Gil, Francisco Javier Taboada Costas, Francisco Javier Táboas Paz, Marina Tilve Gómez, Olga Tomé Rey, Pilar Torreiro Sio, Benito Ulloa Sousa, María del Carmen Vázquez Gómez, Isabel Clara Vázquez Rodríguez, Anxos Veiga Rodríguez, Begoña Vilas Otero, María Elena Zorrilla Rivero, María José
5. OS DATOS
INFORME ECONÓMICO-ADMINISTRATIVO 95 CIFRAS VISITANTES 2007 96 COLABORACIÓN CON OUTRAS ENTIDADES 97 PERSOAL 98 OUTROS SERVIZOS E INFORMACIÓN XERAL 100
OS DATOS INFORME ECONÓMICOADMINISTRATIVO Para a realización das súas actividades e a consecución dos seus fins fundacionais, a Fundación MARCO dispuxo no exercicio 2008 dun total de ingresos ordinarios de 1.768.540,98 € . Asemade, empregou 311.906,00 € de excedentes positivos de anos anteriores aprobados, o que supón unha desviación negativa de 32.474 € sobre a modificación do orzamento da reunión 18/06/2008. O detalle é o seguinte: Ingresos 2008 6
n Achegas do Padroado:
7 8
5 4 1 3
Concello de Vigo
805.000,00
Caixanova
300.000,00
Xunta de Galicia
200.000,00
Deputación de Pontevedra
150.000,00
Ministerio de Cultura
150.000,00 1.605.000,00 91% dos ingresos orzamentarios
2
n Outros ingresos:
1 Concello de Vigo 2 Caixanova 3 Xunta de Galicia
Outras subvencións (Xunta e Deputación)
4 Deputación de Pontevedra
Actividades propias
115.492,48
5 Ministerio de Cultura
Amigos do MARCO
23.700,50
6 Outros ingresos 7 Outras subvencións 8 Ingresos das actividades propias
24.348,00
163.540,98 9% dos ingresos orzamentarios n Aplicación fondos excedentes positivos anos anteriores: Excedentes positivos
Distribución do Gasto 2008 5 4 6 1
311.906,00
Total ingresos: 2.0 80.4 46,9 8 € A aplicación dos mesmos, conforme ao orzamento aprobado polo Padroado para o exercicio 2008 distribuíuse nas seguintes partidas: n Gastos:
3
2 1 Persoal 2 Mantemento
Persoal
497.035,11
24%
Mantemento
523.639,57
25%
Actividades
984.696,36
47%
Gastos financeiros e asimilados
12.751,64
1%
4.121,33
0%
58.202,48
3%
3 Actividades 4 Gastos financeiros e asimilados
Gastos extraordinarios e de exercicios anteriores
5 Gastos extraordinarios e de ex. anteriores
Amortizacións
6 Amortizacións
Total Gas tos: 2.0 80.4 46,49 € * Contas auditadas por KPMG MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 95
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
CIFRAS VISITANTES 2008 Visitantes do 1 de xaneiro ao 31 de decembro de 2008: 96.120
XANEIRO
5.720 visitantes
FEBREIRO
4.481 visitantes
MARZO
7.371 visitantes
ABRIL
7.252 visitantes
MAIO XUÑO
4.951 visitantes
XULLO
5.832 visitantes
AGOSTO
6.874 visitantes
SETEMBRO
5.391 visitantes
OUTUBRO
10.480 visitantes
NOVEMBRO
20.315 visitantes
DECEMBRO
5.791 visitantes
TOTAL
96 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
11.662 visitantes
96.120 visitantes
OS DATOS
COLABORACIÓN CON OUTRAS ENTIDADES A implicación de institucións e empresas nas exposicións e actividades é un labor que a Fundación MARCO desenvolve mediante a coprodución, ou a través do asinamento de convenios que poidan mellorar a dinámica de traballo, a dispoñibilidade de recursos, e a calidade das súas propostas. Durante o ano 2008 as principias colaboracións foron as seguintes: n Xerencia de Urbanismo, C onc ello de Vigo Cofinanciación do curso ‘Xentes, Espazos e Lugares’ Koldo Mit xelena Kulturunea, Donostia, Guipúzc oa n NEC , Núcleo De Experimentação C oreográfica Coprodución da exposición ‘O MEDIO É O MUSEO’ Colaboración na produción da obra Kiss de Tino Sehgal, Frankfur ter Kuns tverein, Frankfur t da exposición ‘O MEDIO É O MUSEO’ Coprodución da exposición ‘A GRANDE TRANSFORMACIÓN. Arte n C onsellería de Medio Ambiente e Desenvol vemento e maxia táctica’ Sostible, Xunta de Galicia C AAC , C entro Andalu z De Ar te C ontemporáneo, S evilla Colaboración na edición do catálogo da exposición Coproduccion da exposición ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’ ‘PARAÍSOS INDÓMITOS’ Instituto C er vantes Coproduccion da exposición ‘PRÓSPERA’, de Carme Nogueira
COPRO DUCIÓN DE E XP OSICIÓNS CON OUTRA S ENTIDADES
n n n n
COLABORACIÓNS NOUTRA S ACTI VIDADES
n PSA Peugeot Ci troën Colaboración na produción da exposición ‘SUSO FANDIÑO’ n CGAC , C entro Galego de Ar te C ontemporánea, S antiago de Compostela Coedición do catálogo da exposición ‘ESCOITAR.ORG’ n Fundación Luis S eoane, A C oruña Coedición do catálogo da exposición ‘ESCOITAR.ORG’ n BLUSENS TECN OLOGY S.L . (BLU:SENS) Colaboración na produción da exposición ‘PARAÍSOS INDÓMITOS’ n Filmoteca de Andalucía Colaboración na produción da exposición ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’ n Filmoteca de Catalunya Colaboración na produción da exposición ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’ n Goethe Ins titut, Madrid Colaboración na produción da exposición ‘XEOPOLÍTICAS DA ANIMACIÓN’ n Asociacion C ultural Enfoque Colaboración na difusión do Festival Play-Doc 2008 n COAG , C olexio Oficial de Ar quitec tos de Galicia Colaboración na programación, organización e impartición do curso ‘Xentes, Espazos e Lugares’
OUTROS CONVENIOS DE COLABORACIÓN n SINS ALaudio, Vigo Convenio de colaboración para organización dos concertos do Festival Sinsal e outros eventos relacionados coa arte sonora e a música contemporánea n Uni versidade de S antiago de C ompostela Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Historia da Arte n Uni versidade de Vi go Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Ciencias Sociais e da Comunicación n IULM, Libera Uni ver si tà di Lingue e C omunic azione, Milán Convenio de colaboración para realización de prácticas de alumnos de Arte, Patrimonio y Mercado n Fundación Antonio Camuñas, Madrid Convenio de colaboración para realización de prácticas de alumnos de MDE
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 97
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
PERSOAL MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo
Persoal auxiliar durante o ano 2008
Director Iñaki Martínez Antelo Xerente Carmen Rodríguez Martínez (ata 14.09.08) Martiño Nogueira Canle (dende 14.10.08) Responsable de exposicións Agar Ledo Arias Coordinadora de exposicións Marta García Viña / María Urrutia Baliño Técnico de montaxe Paul Edward Guy Responsable de comunicación e didáctica Marta Viana Tomé Asistente Dpto. comunicación e didáctica Pilar Souto Soto Secretaría de dirección Patricia Verdial Garay Administración Alberto Abal García Bibliotecaria Iria Fernández Mouriz
Depar tamento de exposicións Programas de cooperación e interinidades Maria Pose Méndez, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento exposicións Laura Monello, becaria en prácticas, IULM, Libera Università di Lingue e Comunicazione, Milán Amabel González Troncoso, becaria en prácticas, MDE, Fundación Antonio Camuñas, Madrid Persoal de montaxe DAEXGA Servicios Integrales de Galicia, S.L. ITEM montaje A/V Juan Vázquez Figueroa Pablo Estévez Graña Miguel Ángel Zamora Depar tamento de c omunicación e didác tica Programas de cooperación e interinidades Berta Moldes Cancelas, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento comunicación e didáctica Tamara Bermúdez Garea, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento comunicación e didáctica Comunicación Rebeca Rodríguez Piñeiro, becaria en prácticas Patricia González Fernández, becaria en prácticas María Díaz Alonso, becaria en prácticas Raquel López García, becaria en prácticas Yurij Iván Spigel, becario en prácticas Depar tamento de doc umentación e publicacións Vanesa González Ferreira, becaria en prácticas Olalla Losón Casal, becaria en prácticas Sabela García Álvarez, becaria en prácticas Depar tamento de administración Pablo Lemos González, técnico de contabilidade Programas de cooperación e interinidades Susana Santana Queija, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como técnico de contabilidade Taquilla e atención ao públic o Lucía Cid Fernández, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar de taquilla Agrupación de Ami gos Raquel Rodríguez Lorenzo, becaria en prácticas Mónica Diumaró González, becaria en prácticas
98 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
OS DATOS
Persoal subcontratado empresas de servizo F ER R O S E R Baldomero Blanco de Dios Miguel Ángel Zamora Romero LIMPIEZ A S AZUL Rosa Mª Cordero Oujo Mª Carmen Domínguez Campos Mª Emma Mediero Caviedes Humberto Manuel Pérez Iglesias Dolores Sánchez Rodríguez Obdulia Sotelo Rial SEC URITA S Vixilancia e seguridade Eduardo Bouza González Francisco Guindo Campo Diaz Marcial González Moure Alonso Iglesias Jose Jorge Pereira López Pedro Pérez Caride Auxiliares Estefanía Cortegoso Ríos Sonia Pereira Omil
GRUP O NORTEMP O Paula Rodal Martínez, contabilidade
GRANDAL SER VICE S.L . Coordinadora Amaya Martínez-Randulfe Landín Educadores Lucía Campos Alonso Patricia Fernández Mariño José Luis Gómez Amoedo María Xosé Martínez Pérez Silvia Represas Portela Olalla Rodríguez Franco Taquilla Ana Álvarez Estévez Paula Gonzalo Pena Monitores de sala Cora Alonso Cameselle Manuel Álvarez Pérez Iria Álvarez Veiga Montserrat de Araujo Barros Marta Besada Benítez José Antonio Carrera González Joaquín Castiñeiras Valiño Lidia Costas Fernández Olalla Ermo Otero Belén Fernández Martínez
Roberto Franco Soto Eduardo Freiría Martínez Laura García Couto Marta González Fortes Cristina González Larriba Pablo González Paz Noelia Guisande Alonso Ignacio Granero Cendón Halimeh Habib Diñeiro Alexander Iglesias Pino Rebeca Leboso Fernández Olalla Losón Casal Filiberto Martínez Gil Ana Belén Neira Muñoz Cecilia Novas Garrido Sara Paz Fernández Diego Pérez Gago Diego Rodríguez Prado Tamara Rodríguez Saa Oscar Santos Fernández Sara Valcárcel Gil Emilia Zapatero Rodríguez Paula Pérez André
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 99
MEMORIA DE ACTIVIDADES 2008
OUTROS SERVIZOS Restaurante-cafetería Menú do día, mini-carta, pinchos variados, encargos especiais para xantares e ceas. Servizo de cafetería durante todo o ano, con terraza a partir do mes de marzo. Horario: luns de 13.00 a 16.30; martes a venres de 11.00 a 23.30; sábados de 11.00 a 21.00; domingos de 11.00 a 15.00 Tel. +34 886 116712
Tenda-librería Plaxio Libros de arte, deseño gráfico, fotografía, cine, moda, comic e ilustración. Publicacións alternativas e libros infantís. Artigos de agasallo, papelería, e xoiería en exclusiva. Horario: martes a sábados de 11.00 a 14.30 e de 16.30 a 20.30; domingos de 11.00 a 14.30 Tel. +34 986 113941 http://plaxiomarco.blogspot.com/
100 | MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO
OS DATOS
INFORMACIÓN XERAL MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Príncipe 54 - 36202 Vigo Tel. +34 986 113900 Fax +34 986 113901 info@marcovigo.com www.marcovigo.com ENTRADA GRATUÍTA MUSEO Martes a sábados (festivos incluídos), de 11.00 a 21.00 Domingos, de 11.00 a 15.00. Pechado os luns ESPAZO ANEXO Praza peonil posterior Martes a sábados (festivos incluídos), de 11.00 a 14.00 e de 17.00 a 21.00 Domingos, de 11.00 a 14.00 BIBLIOTECA-MEDIATECA Martes a venres, de 11.00 a 14.00 e de 16.00 a 20.00
E ADEMAIS... - Visitas guiadas gratuítas todos os días ás 18.00 - Visitas de grupo con cita previa (tel. 986 113900) - Facilidades de acceso para persoas discapacitadas - Aseos adaptados - Gardarroupa
MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO MARCO | 101