memoria 2010

FUNDACIÓN MARCO Entidades Fundadoras Excmo. Concello de Vigo Xunta de Galicia Caixanova Excma. Deputación Provincial de Pontevedra Ministerio de Cultura Padroado Presidente de honra Sr. D. Alberto Núñez Feijóo Presidente D. Abel Caballero Vogais Dª Carlota Álvarez Basso D.ª Laura López Atrio D.ª Iolanda Veloso Ríos D.ª Elvira Larriba Leira D. Julio Fernández Gayoso D. José Luis Pego Alonso D. Guillermo Brea Vila D.ª Lucía Emilia Molares Pérez D. Francisco López Rodríguez D. José Manuel Figueroa Vila D.ª Emma Brasó Ferreira D.ª Begoña Torres González

MARCO

Museo de Arte Contemporánea de Vigo Propietario Excmo. Concello de Vigo Proxecto financiado pola Unión Europea (FEDER) Programa INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL Director D. Iñaki Martínez Antelo Xerente Martiño Nogueira Canle Responsable de Exposicións Agar Ledo Arias Coordinación de Exposicións María Urrutia Baliño Técnico de Montaxe Paul Edward Guy Responsable de Comunicación Marta Viana Tomé Asistente Dpto. Comunicación Pilar Souto Soto

Secretaria Dª. Concepción Campos Acuña

Secretaría de Dirección Patricia Verdial Garay

Director D. Iñaki Martínez Antelo

Administración Alberto Abal García Biblioteca-Centro de Documentación Iria Fernández Mouriz

Memoria anual 2010 Maquetación Beatriz Muñiz Rodríguez Fotografía Borja Fernández Armada Patricia Fernández González Marta G. Brea Manuel G. Vicente Xoán Piñón Enrique Touriño Marcén María Urrutia Créditos © Da presente edición, a Fundación MARCO © Dos textos e das traduccións, a Fundación MARCO © Das fotos, os autores

MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO

ÍNDICE PRESENTACIÓN PRESIDENTE FUNDACIÓN MARCO 7 DIRECTOR MARCO 9

1. A INSTITUCIÓN FUNDACIÓN MARCO 13 REUNIÓNS DE PADROADO 15

2. EXPOSICIÓNS EXPOSICIÓNS TEMPORAIS 19 PUBLICACIÓNS 35 SELECCIÓN PRENSA 37

3. ACTIVIDADES PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA 45 XORNADA DE PORTAS ABERTAS 52 CONCERTOS E FESTIVAIS 61 PROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL 63 OUTROS EVENTOS 65 CESIÓN E ALUGUER DE ESPAZOS 69 BIBLIOTECA/CENTRO DE DOCUMENTACIÓN 72

4. AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO PRESIDENTA DA AAM 78 CALENDARIO DE ACTIVIDADES 79 LISTA DE MEMBROS 84

5. OS DATOS INFORME ECONÓMICO-ADMINISTRATIVO 90 CIFRAS VISITANTES 2010 91 COLABORACIÓN CON OUTRAS ENTIDADES 92 PERSOAL 93 OUTROS SERVIZOS 95

PRESENTACIÓN 2010 foi un ano de celebración para a cidade de Vigo. Hai 200 anos, o rei Fernando VII concedía a Vigo o título de Cidade Fiel, Leal e Valorosa. Era o recoñecemento á coraxe, a valentía a o carácter daqueles que foron quen de converter Vigo na primeira poboación de España en liberarse das tropas napoleónicas.

No Vigo de hoxe apostamos pola actualidade, polo progreso e por unha idiosincrasia que nos une e nos fai máis fortes, herdanza do noso pasado de coraxe e valentía fronte á adversidade. Agora as pedras no camiño son outras, pero non por iso menos importantes. En tempos de dificultades económicas, apostamos por unha cidade de iniciativas, de creatividade e de enerxía. Falamos da cualificación de Campus de Excelencia Internacional de eido rexional europeo para o Campus do Mar da Universidade de Vigo, falamos da inauguración do Auditorio Mar de Vigo, falamos de formación e cultura, falamos de calidade para unha grande cidade.

Claro exemplo de creatividade e iniciativas de calidade é a programación que o MARCO de Vigo vén desenvolvendo dende os seus inicios. Un paseo polas súas salas somérxete nun mundo que aposta pola creación nova con mostras como a serie Puntos de Encontro ou a exposición organizada por comisarios novos, froito do Premio MARCO-Frac Lorraine para novos comisarios, pero tamén polos valores xa consagrados, como a mostra da fotógrafa Candida Höfer, unha das máis destacadas representantes da Escola de Düsseldorf, ou a entrañable homenaxe ao legado fotográfico do grande Virxilio Vieitez.

A coprodución é un ano máis a proposta para economizar sen perder a calidade na programación. Por este motivo, quero deixar constancia do meu especial agradecemento a institucións que coa súa axuda fixeron isto posible: a Fundación Telefónica, o MEIAC de Badaxoz, o FRAC Lorraine de Metz, Francia e a Fundação Calouste Gulbenkian de Lisboa. E a miña mención especial ao Centro Galego de Arte Contemporánea de Santiago, cuxa cesión dos fondos para unha mostra en Vigo supón unha experiencia única de colaboración entre as dúas cidades.

D. Abel Caballero Alcalde de Vigo Presidente Fundación MARCO

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 7

PRESENTACIÓN Este ano 2010 significou para o MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo, un verdadeiro reto organizativo e de programación, un grande esforzo de imaxinación e creatividade para manter o conseguido e para loitar por un proxecto de calidade. Os recortes orzamentarios aguzaron dalgún xeito o noso enxeño e conseguimos traer ao museo artistas e proxectos clave no panorama artístico actual, como é o caso da artista Susan Philipsz, gañadora do Premio Turner deste ano, grazas á súa instalación sonora incluída na exposición ‘ESPELLOS/ MIRRORS’, comisariada por Gyonata Bonvicini.

Unha fluída comunicación con distintas institucións de España e o estranxeiro permitiu mostrar no MARCO o traballo de CANDIDA HÖFER, unha das máis destacadas representantes da Escola de Düsseldorf, grazas á colaboración co Museum Morsbroich de Leverkusen, o Belvedere de Viena e o CAAC, Centro Andaluz de Arte Contemporánea de Sevilla; ‘COUSAS QUE SÓ UN ARTISTA PODE FACER’, producida en colaboración co MEIAC, Museo Extremeño e Iberoamericano de Arte Contemporáneo, ou a dobre antolóxica ‘MÁIS QUE A VIDA’: Vasco Araújo e Javier Téllez, coproducida co Centro de Arte Moderna (CAM) da Fundação Calouste Gulbenkian de Lisboa, ademais do traballo conxunto co FRAC Lorraine, Fonds Régional d’Art Contemporain de Lorraine na organización da nova edición do Premio MARCO-FRAC Lorraine para novos comisarios, que este ano recaeu no novísimo Inti Guerrero.

Mención especial merecen ‘89 KM. COLECCIÓN CGAC’, unha selección de pezas propiedade do CGAC, Centro Galego de Arte Contemporánea, que achegou por vez primeira estas obras á nosa cidade, e a retrospectiva sobre o fotógrafo ‘VIRXILIO VIEITEZ’ —en colaboración con Fundación Telefónica— que supuxo un laborioso e gratificante exercicio de recuperación dunha memoria fotográfica tantas veces oculta en arquivos e á que a presenza institucional permitiu o paso do ámbito privado ao público.

O MARCO é un centro que se fixo, se fai e se fará a si mesmo a base do esforzo, traballo e constancia dun equipo de profesionais que poñen todo o seu oficio neste proxecto común. Grazas a eles, á Agrupación de Amigos do MARCO e en especial ás institucións que ano tras ano avalan o noso proxecto cultural, somos capaces de facelo realidade e de achegalo a todos vostedes.

Iñaki Martínez Antelo Director MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 9

1. A INSTITUCIÓN

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO

A INSTITUCIÓN

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO Propietario: Concello de Vigo Proxecto cofinanciado pola Unión Europea [FEDER] Programa: INTERREG II ESPAÑA-PORTUGAL FUNDACIÓN MARCO Excmo. Concello de Vigo Xunta de Galicia Caixanova Excma. Deputación Provincial de Pontevedra Ministerio de Cultura

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 13

PADROADO DA FUNDACIÓN Data da Acta Fundacional: 22 de outubro de 2002

FUNDACIÓN MARCO

Excmo. Concello de Vigo Caixanova

Xunta de Galicia

Excma. Deputación Provincial de Pontevedra

Ministerio de Cultura MEMBROS DO PADROADO DA FUNDACIÓN MARCO 2010

PRESIDENTE DE HONRA Sr. D. Alberto Núñez Feijóo

Presidente Excmo. Sr. D. Abel Caballero

Secretaria Dª. Concepción Campos Acuña

Vogais

Polo Concello de Vigo D.ª Laura López Atrio D.ª Iolanda Veloso Ríos D.ª Elvira Larriba Leira

Por Caixanova D. Julio Fernández Gayoso D. José Luis Pego Alonso D. Guillermo Brea Vila

Pola Deputación de Provincial de Pontevedra D. José Manuel Figueroa Vila

Polo Ministerio de Cultura D.ª Emma Brasó Ferreira (ata o 22/XII/2010) D.ª Begoña Torres González (dende o 22/XII/2010)

Padróns de honra D.ª Carlota Álvarez Basso D. Xesus López Carreira

Director MARCO D. Iñaki Martínez Antelo

Pola Xunta de Galicia D.ª Lucía Emilia Molares Pérez D. Francisco López Rodríguez

14 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

REUNIÓNS DO PADROADO

Lugar e data de reunións: Sala de Padroado: 2º andar MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Reunión XXVII Data: 24/06/2010 Reunión XXVIII Data: 22/12/2010

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 15

2. EXPOSICIÓNS

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO

EXPOSICIÓNS SALAS

DE EXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA CANDIDA HÖFER Projects: Done Unha exposición de Candida Höfer con Kuehn Malvezzi

FICHA TÉCNICA DATAS 26 febreiro – 23 maio 2010 LUGAR Salas de exposición da planta baixa PRODUCIÓN Museum Morsbroich, Leverkusen, Alemaña COMISARIOS Markus Heinzelmann e Doreen Mende

A finais de febreiro inaugurouse na planta baixa a exposición individual da fotógrafa alemá Candida Höfer, unha das máis importantes representantes da Escola de Düsseldorf, que mostraba unha selección dos seus traballos dos últimos corenta anos nunha montaxe realizada polo estudio de arquitectura Kuehn Malvezzi.

A fotógrafa, os arquitectos Kuehn Malvezzi —que deseñaron a montaxe en estreita colaboración coa artista— e os comisarios Markus Heinzelmann e Doreen Mende, fixeron da relación entre fotografía, arquitectura e presentación das obras o eixe central deste proxecto. O termo ‘Project’ [proxecto] enténdese aquí como unha forma de traballo que se desenvolve durante un período de tempo previamente establecido, e/ou que se completa —[‘Done’]— unha vez conseguido o obxectivo formulado. Así, as obras seleccionadas para esta mostra ofrecían este risco distintivo respecto a outros traballos que poderiamos definir como actividade artística habitual.

A exposición ‘PROJECTS: DONE’ incluía obras de proxectos realizados entre 1968 e 2008: Liverpool; Flipper [Pinball]; Räume [Espazos]; Franz West; On Kawara; Kuehn Malvezzi; Zwölf. Die Bürger von Calais [Doce, os Burgueses de Calais]; Zoologische Gärten [Zoolóxicos]; Possessions [Posesións]. As series Türken in Deutschland [Turcos en Alemaña] e 80 Pictures [80 imaxes], realizadas nos anos setenta e oitenta, presentábanse en proxección de diapositivas (1979) e dobre proxección de diapositivas (1996), respectivamente. Ademais, a mostra presentou un filme do catálogo, concibido tamén como proxecto no contexto desta exposición.

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 19

EXPOSICIÓNS

SOBRE A ARTISTA Candida Höfer estudou na Kunstakademie Düsseldorf, primeiro Cinema con Ole John, e despois Fotografía con Bernd Becher. A súa obra exhibiuse en museos como Kunsthalle Basel, Kunsthalle Bern, Portikus de Frankfurt am Main, e Hamburg Kunsthalle. Participou en mostras colectivas no Museum of Modern Art de Nova York, o Power Plant de Toronto, o Kunsthaus Bregenz e o Museum Ludwig de Colonia. En 2002 Candida Höfer participou en Documenta 11, e en 2003 representou a Alemaña na Bienal de Venecia (xunto a Martin Kippenberger). A artista vive en Colonia.

KUEHN MALVEZZI Kuehn Malvezzi foi fundado en Berlín en 2001 polos arquitectos Simona Malvezzi, Wilfried Kuehn e Johannes Kuehn. Ademais de edificios para clientes públicos e privados, tamén realizaron arquitectura para grande número de exposicións. Deseñaron os espazos expositivos para Documenta 11 de Kassel (2002), a ampliación do Hamburger Bahnhof - Museum für Gegenwart para a Friedrich Christian Flick Collection (2004), e a Julia Stoschek Collection de Düsseldorf (2007). A súa obra exhibiuse a nivel internacional tanto en exposicións individuais como colectivas, entre elas o pavillón alemán da 10ª edición da Bienal de Arquitectura de Venecia en 2006.

20 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS ACTIVIDADES PARALELAS ‘CATRO PAREDES E UN BANCO’. Visitas e obradoiros para escolares Datas: do 2 de marzo ao 21 de maio de 2010 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 11.00 a 13.30 ‘CATRO PAREDES E UN BANCO’. Obradoiros para familias Datas: do 27 de febreiro ao 23 de maio de 2010 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; sábados e domingos de 12.00 a 14.00 ‘A ESCOLA DE DÜSSELDORF’. Mostra bibliográfica Datas: do 26 de febreiro ao 23 de maio de 2010 Lugar: Biblioteca-Centro de documentación (1º andar) Horario: martes a venres, de 11.00 a 14.00 e de 16.00 a 20.00

ITINERANCIA Museum Morsbroich, Leverkusen, Alemaña/15 maio - 2 agosto 2009 MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/26 febreiro - 23 maio 2010 CAAC, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo, Sevilla/3 xuño - 5 setembro 2010 Belvedere, Viena, Austria/1 outubro 2010 - 23 xaneiro 2011

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 21

EXPOSICIÓNS SALAS

DE EXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA 89 Km. COLECCIÓN CGAC

FICHA TÉCNICA DATAS 9 xuño – 19 setembro 2010 LUGAR Salas de exposición da planta baixa PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/CGAC, Centro Galego de Arte Contemporánea, Santiago de Compostela COMISARIA Virginia Torrente

22 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Dende principios de xuño, unha nova exposición colectiva ocupou os espazos da planta baixa do MARCO durante todo o período estival. Obras da colección do Centro Galego de Arte Contemporánea (Santiago de Compostela) trasladáronse a Vigo, nunha selección comisariada por Virginia Torrente.

A Colección do CGAC conta na actualidade con máis dun milleiro de obras, e nela están representados artistas de distintos contextos, con gran diversificación no tocante a linguaxes e soportes. Os fondos non se viran nunca en Vigo, polo que a exposición permitiu un achegamento á colección e, con iso, á historia do CGAC e do coleccionismo institucional en Galicia, con propostas artísticas que reflicten os momentos máis significativos do panorama artístico internacional, ademais de integrar neste panorama pezas relevantes de artistas galegos. A comisaria fixo unha selección de obras, en base a un epígrafe actual, dos fondos do CGAC, así como das coleccións depositadas neste centro. O título da mostra, ‘89 KM’, fai referencia á distancia existente entre Santiago e Vigo, que durante tres meses se converteu nun percorrido de ida e volta para as obras da colección.

A montaxe das obras en salas estrutúrase en eixes temáticos, como un relato en seis capítulos, que atopaba a súa correspondencia nos espazos da planta baixa: ‘Interpretacións do cotián’; ‘A mensaxe e os seus outros significados’; ‘Cuestionar as convencións’; ‘A esencia do artista, o seu debuxo’; ‘Mapa de aldea global. Vivimos na cidade’; e ‘En torno ao museo. Exercicios espaciais’.

EXPOSICIÓNS ARTISTAS Ignasi Aballí (Barcelona, 1958) Lara Almarcegui (Zaragoza, 1972) Efrain Almeida (Ceará, Brasil, 1964) Francis Alÿs (Antuerpen, Bélxica, 1959) Martí Anson (Mataró, Barcelona, 1967) Alexander Apóstol (Barquisimeto, Venezuela, 1969) Lars Arrhenius (Estocolmo, Suecia, 1966) Txomin Badiola (Bilbao, 1957) David Bestué & Marc Vives (Barcelona, 1980/Barcelona, 1978) Vicente Blanco (Cee, A Coruña, 1974) Botto & Bruno (Turín, Italia, 1963/Turín, Italia, 1966) Fernando Bryce (Lima, Perú, 1965) Leda Catunda (São Paulo, Brasil, 1961) Mauro Cerqueira (Guimarães, Portugal, 1982) Raimond Chaves & Gilda Mantilla (Bogotá, Colombia, 1963/Lima, Perú, 1967) Salvador Cidrás (Vigo, 1968) José Damasceno (Río de Xaneiro, Brasil, 1968) Denmark (Antuerpen, Bélxica, 1950) Eugenio Dittborn (Santiago de Chile, Chile, 1943) Elmgreen & Dragset (Copenhaguen, Dinamarca, 1961/ Trondheim, Noruega, 1969) Suso Fandiño (Santiago de Compostela, 1971) Ângela Ferreira (Maputo, Mozambique, 1958) Ceal Floyer (Karachi, Pakistán, 1968) Pauline Fondevila (Le Havre, Francia, 1972) Anna Bella Geiger (Río de Xaneiro, Brasil, 1933) Liam Gillick (Buckinghamshire, Reino Unido, 1964) Amaya González Reyes (Sanxenxo, Pontevedra, 1979) Rubén Grilo (Lugo, 1981) Mona Hatoum (Beirut, Líbano, 1957) Hans Hemmert (Hollstadt, Alemaña, 1960) Jonathan Hernández (Cidade de México, México, 1972) Arturo Herrera (Caracas, Venezuela, 1959) Thomas Hirschhorn (Berna, Suíza, 1957) Ana Jotta (Lisboa, Portugal, 1946) Gabriel Kuri (Cidade de México, México, 1970) Daniel Lara (Monterrey, México, 1976) Jac Leirner (São Paulo, Brasil, 1961) Tonico Lemos Auad (Belém do Pará, Brasil, 1968) Thomas Locher (Munderkingen, Alemaña, 1956)

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 23

EXPOSICIÓNS ARTISTAS Ken Lum (Vancouver, Canadá, 1956) Fran Meana (Avilés, Asturias, 1982) Jordi Mitjà (Figueres, Girona, 1970) Jonathan Monk (Leicester, Reino Unido, 1969) Gabriel de la Mora (Colima, México, 1968) Teresa Moro (Madrid, 1970) Zwelethu Mthethwa (Durban, Sudáfrica, 1960) Iván Navarro (Santiago de Chile, Chile, 1972) Álvaro Negro (Lalín, Pontevedra, 1973) Rivane Neuenschwander (Belo Horizonte, Brasil, 1967) June Bum Park (Seúl, Corea do Sur, 1976) Juan Pérez Agirregoikoa (San Sebastián, 1963) Adrian Piper (Harlem, Nova York, EUA, 1948) Allen Ruppersberg (Cleveland, Ohio, EUA, 1944) Bülent Sangar (Eskisehir, Turquía, 1965) Diego Santomé (Vigo, Pontevedra, 1966) Yann Sérandour (Vannes, Francia, 1974) Roman Signer (Appenzell, Suíza, 1938) Melanie Smith (Poole, Reino Unido, 1965) Mladen Stilinovic (Belgrado, Serbia, 1947) Wolfgang Tillmans (Remscheid, Alemaña, 1968) Rui Toscano (Lisboa, Portugal, 1970) Azucena Vieites (Hernani, Guipúzcoa, 1967) Erwin Wurm (Bruck an der Mur, Austria, 1954)

ACTIVIDADES PARALELAS ‘RUTA 89’. Obradoiros infantís de verán Datas: do 6 ao 30 de xullo 2010 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres, de 12.00 a 14.00

24 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS SALAS

DE EXPOSICIÓN DA PLANTA BAIXA VIRXILIO VIEITEZ

FICHA TÉCNICA DATAS 22 outubro 2010 – 24 abril 2011 LUGAR Salas de exposición da planta baixa PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/Fundación Telefónica, Madrid COMISARIA Enrica Viganò

A exposición de Virxilio Vieitez (Soutelo de Montes, Pontevedra, 1930-2008), coproducida coa Fundación Telefónica, tivo lugar dous anos despois da súa morte e cando se cumpriría o octoxésimo aniversario do nacemento do fotógrafo. O seu traballo, analizado a posteriori, adquire un indubidable valor artístico e social pola confluencia de diversos xéneros e factores, que o sitúan hoxe entre os grandes da fotografía.

O arquivo de Virxilio Vieitez conforma un importante patrimonio cultural conservado en Soutelo de Montes (Pontevedra), o pobo no que naceu o fotógrafo en 1930 e no que traballou case toda a súa vida. A súa filla, Keta Vieitez, expuxo por primeira vez as fotografías do seu pai nunha mostra autoproducida e presentada en 1997 no seu pobo natal, e que incluía algunhas das que posteriormente serían consideradas as grandes obras de Vieitez. A primeira retrospectiva do seu traballo presentouse en Vigo no marco da Fotobienal, en 1998, comisariada por Manuel Sendón e Xosé Luís Suárez Canal.

Outras mostras posteriores presentaban seleccións limitadas de obras, de entre o material dispoñible.

Para esta exposición, que asumía o reto de ofrecer unha visión completa do seu traballo, levouse a cabo unha investigación que tivo en conta a práctica totalidade dos negativos datados entre 1953 e 1980. Analizáronse máis de 50.000 e recuperouse material inédito; caixas seladas e latas que contiñan metros de película xamais positivada despois da súa primeira utilización, isto é, tras o encargo do cliente da época. A mostra incluía un total de 293 fotografías expostas en salas —261 en branco e negro e 32 a cor— das que máis da metade son traballos inéditos, ás que se sumaban os 142 vintage exhibidos en vitrinas. Unha sala biográfica e a proxección do documental Virxilio Vieitez. Más allá del oficio, realizado por José Luis López Linares en 2005, con entrevistas a Virxilio e á súa filla Keta Vieitez, completaban o discurso expositivo.

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 25

EXPOSICIÓNS

SOBRE O ARTISTA Virxilio Vieitez nace en Soutelo de Montes (Pontevedra) en 1930. Aos 18 anos viaxa ao Pireneo Aragonés, onde traballa como mecánico e onde compra a súa primeira cámara fotográfica. Posteriormente trasládase a Cataluña, e empeza a traballar na localidade de Palamós como axudante do fotógrafo Juli Pallí, con quen aprende as claves do oficio. En 1955 regresa a Galicia e abre un estudio fotográfico no seu pobo natal, traballando para clientes de toda a comarca de Terra de Montes, e retratando xeracións enteiras de veciños, especialmente dende principios dos sesenta, cando se impón a obrigatoriedade de incluír unha fotografía no carné de identidade. En pouco tempo converteuse no fotógrafo máis solicitado para reportaxes de cerimonias, vodas, retratos, preitos, funerais e bautismos, documentando coa súa cámara os momentos clave na vida das persoas e familias da súa contorna. A maioría das obras de Vieitez son en branco e negro, aínda que a partir dos anos setenta realiza tamén fotografía en cor. Se ben a súa etapa máis prolífica se desenvolve nas décadas anteriores, Virxilio Vieitez continúa traballando como fotógrafo ata finais dos anos oitenta, compaxinándoo con outros traballos. A partir de 2006 a súa saúde sofre un empeoramento e falece en Soutelo de Montes, o lugar que o viu nacer, o 15 de xullo de 2008.

26 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS

ACTIVIDADES PARALELAS ‘O INSTANTE DETIDO’. Visitas e obradoiros para escolares Datas: do 26 de outubro 2010 ao 15 de abril 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 11.00 a 13.30 ‘O INSTANTE DETIDO’. Obradoiros para familias Datas: do 30 de outubro 2010 ao 17 de abril 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: sábados e domingos de 12.00 a 14.00 ‘FOTOGRAFÍAS DOUTRA ÉPOCA’. Mostra bibliográfica Datas: do 22 de outubro 2010 ao 24 de abril 2011 Lugar: Biblioteca-Centro de documentación (1º andar) Horario: martes a venres, de 11.00 a 14.00 e de 16.00 a 20.00

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 27

EXPOSICIÓNS SALAS

DE EXPOSICIÓN DO PRIMEIRO ANDAR COUSAS QUE SÓ UN ARTISTA PODE FACER

FICHA TÉCNICA DATAS 29 xaneiro – 2 maio 2010 LUGAR Salas de exposición do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/MEIAC, Museo Extremeño e Iberoamericano de Arte Contemporáneo, Badaxoz COMISARIOS David Arlandis e Javier Marroquí

28 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

O MARCO estreou a programación de 2010 nas salas do primeiro andar cun proxecto colectivo coproducido co MEIAC de Badaxoz e comisariado por David Arlandis e Javier Marroquí. ‘COUSAS QUE SÓ UN ARTISTA PODE FACER’ xurdiu como parte dunha investigación, dun traballo curatorial que estuda a presenza do humor na arte contemporánea.

Este proxecto fixaba a súa atención na aparición de certas actitudes artísticas nas que o humor se manifesta dun modo próximo ao absurdo. A exposición reuniu traballos dunha serie de artistas que se empeñan en proxectos que han de implicar un grande esforzo. Un esforzo irracional e desproporcionado en relación cos resultados que se pretende obter, e que, a través do absurdo, mostra ese interese da arte actual por utilizar o humor como vehículo de expresión, ademais de resultar revelador sobre a evolución da figura do artista.

Que é o que os fai chegar a extremos nos que o absurdo e o humor poden máis que a razón práctica? Sen dúbida, unha nova actitude do artista, unha nova forma de enfrontarse á súa creación, e un xeito de situarse no mundo. Os artistas invitados a esta mostra comparten referentes artísticos, e sobre todo unha forma de traballar común.

As pezas exhibidas en salas son vestixios de accións, rexistros, documentación ou dispositivos que falan dos seus proxectos.

EXPOSICIÓNS

ARTISTAS Julien Berthier (Besançon, Francia, 1975) Gelitin (Viena, Austria; traballan xuntos internacionalmente dende 1993) Piero Golia (Nápoles, Italia, 1974) Leopold Kessler (Múnic, Alemaña, 1976) Yamashita+Kobayashi (Chiba, Xapón, 1976/1974) Enrique Lista (Cambre, A Coruña, 1977) Aleksandra Mir (Lubin, Polonia, 1967) Gianni Motti (Sondrio, Italia, 1958) Paola Pivi (Milán, Italia, 1971) Wilfredo Prieto (Sancti Spiritus, Cuba, 1978) Tere Recarens (Barcelona, 1967) Xu Zhen (Shangai, China, 1977)

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 29

EXPOSICIÓNS SALAS

DE EXPOSICIÓN DO PRIMEIRO ANDAR VOANDO CARA Á TERRA/FLYING DOWN TO EARTH

FICHA TÉCNICA DATAS 21 maio - 29 agosto 2010 LUGAR Salas de exposición do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/FRAC Lorraine, Metz, Francia COMISARIO Inti Guerrero

‘VOANDO CARA Á TERRA’, unha proposta do comisario Inti Guerrero (Bogotá, 1983), residente en Amsterdam, foi o proxecto gañador do Premio para novos comisarios, que en 2009 foi convocado conxuntamente polo MARCO de Vigo e o FRAC Lorraine de Metz, Francia, e que tiña como obxecto a realización dun proxecto expositivo para as dúas sedes.

A exposición reunía obras de artistas que abordan procesos e formas de relixiosidade en relación coa política, a memoria colectiva e a cultura popular. Formulaba un diálogo entre pezas que tanto comparten un acto de iconoclastia como describen o modo en que as crenzas relixiosas se trasladan ás xerarquías sociais, á idiosincrasia e imaxinarios das persoas. Ademais de obras en vídeo, instalacións, videoinstalacións e fotografías, a exposición incluía as curtametraxes Step by Step (1977) do cineasta sirio Ossama Mohammed, e Film (1965), do director Alan Schneider, con guión do dramaturgo Samuel Beckett.

O punto de partida son as fotografías aéreas de lugares sagrados no mundo, realizadas por Marilyn Bridges nos anos setenta. A mirada de Bridges cara ás formas e estruturas realizadas polo ser humano evocando un arquetipo celestial —como as liñas de Nazca— parece devolver a transcendencia a este pasado sagrado, pero ao mesmo tempo perturba o eixe de comunicación co máis alá, xa que precisamente se trata de fotografías tomadas “dende alá arriba”. Esta idea de operar dentro de sistemas de crenzas, pero á vez intentando deconstruílos, é o que comparten as obras destes artistas, que sitúan as crenzas e a relixiosidade en relación coa política, a memoria colectiva e a idiosincrasia dos seus respectivos contextos.

Unha vez clausurada en Vigo, a exposición viaxou ao FRAC Lorraine, onde puido verse dende o 23 de setembro de 2010.

30 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS ARTISTAS Marilyn Bridges (Nova Jersey, EUA, 1948. Vive e traballa en Nova York, EUA) Flávio de Carvalho (Barra Mansa-Río de Xaneiro, Brasil 1899 – Valinhos-São Paulo, Brasil, 1973) Taller E.P.S. Huayco (Lima, Perú, 1980-1981. Taller integrado polos artistas Francisco Mariotti, María Luy, Charo Noriega, Mariella Zevallos, Herbert Rodríguez, Armando Williams e Juan Javier Salazar) Cristina Lucas (Xaén, España, 1973. Vive e traballa en París e Madrid) Ossama Mohammed (Latakia, Siria, 1954. Vive e traballa en Damasco, Siria) Valérie Mréjen (París, Francia, 1969. Vive e traballa en París) José Alejandro Restrepo (Bogotá, Colombia, 1959. Vive e traballa en Bogotá) Alan Schneider/Samuel Beckett (Járkov, Rusia, 1917 – Londres, Reino Unido, 1984/Dublín, Irlanda, 1906 – París, Francia, 1989) Mona Vatamanu & Florin Tudor (Constanza, Romanía, 1968/Xenebra, Suíza, 1974. Viven e traballan en Bucareste, Romanía) ˘˘ Alexandre Vogler (Río de Xaneiro, Brasil, 1973. Vive e traballa en Río de Xaneiro)

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 31

EXPOSICIÓNS SALAS

DE EXPOSICIÓN DO PRIMEIRO ANDAR ‘MÁIS QUE A VIDA’ VASCO ARAÚJO – JAVIER TÉLLEZ

FICHA TÉCNICA DATAS 17 setembro 2010 – 9 xaneiro 2011 LUGAR Salas de exposición do primeiro andar PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo/CAM, Fundação Calouste Gulbenkian, Lisboa COMISARIA Isabel Carlos

A exposición ‘MÁIS QUE A VIDA’, coproducida polo MARCO de Vigo e a Fundação Calouste Gulbenkian de Lisboa, tiña como protagonistas aos artistas Vasco Araújo e Javier Téllez. O proxecto, comisariado por Isabel Carlos, podería definirse como unha dobre antolóxica que incluía unha revisión dos seus traballos, ademais de pezas creadas especificamente para esta ocasión.

Vasco Araújo naceu en 1975 en Lisboa, cidade na que reside; Javier Téllez naceu en 1969 en Valencia, Venezuela, e vive entre Berlín e Nova York. Ambos os dous artistas pertencen pois á mesma xeración, pero este dato biográfico non é a razón principal para unha mostra conxunta, senón o feito de que as súas obras posúen unha serie de características comúns que permiten un frutífero diálogo: as referencias á historia do cinema; o gusto polas grandes representacións clásicas, en especial a traxedia grega, a ópera, e outros acontecementos históricos paradigmáticos; e a dimensión psicolóxicopsíquica, presente no traballo de Téllez con pacientes psiquiátricos, e no de Araújo a través de temas relacionados con disfuncións psicolóxicas e familiares ou con traumas sociais.

E por riba de todo, o que une a obra de ambos os dous artistas é a capacidade de facer visible o estraño, o incómodo, aquilo que moitas veces non se quere ver ou ao que non nos queremos enfrontar. Ambos os dous toman a vida como punto de partida para presentarnos zonas de invisibilidade e de prexuízos. En palabras da comisaria, “morte, vida, drama, ópera e fado percorren a exposición dun lado a outro: hai un exceso, un algo ‘máis que a vida’, en todas estas obras”.

A exposición reuniu traballos antolóxicos, xunto a pezas producidas para esta mostra: o vídeo Mulheres d’Apolo de Araújo, e a vídeo-instalación O Rinoceronte de Durero de Téllez, filmada no panóptico do Hospital Miguel Bombarda en Lisboa. Un modelo arquitectónico moi utilizado en hospitais e prisións; e unha obra que adquiría pleno sentido no edificio —a antiga prisión panóptica— que hoxe acolle o MARCO.

32 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS ESPAZO ANEXO PUNTOS DE ENCONTRO V JOSE DÁVILA. Espazo continuo

FICHA TÉCNICA DATAS 5 febreiro – 2 maio 2010 (prorrogada ata o 29 de agosto 2010) LUGAR Espazo Anexo PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo COMISARIA Agar Ledo Arias

Coa exposición do artista Jose Dávila (Guadalaxara, México, 1974) concluía o proxecto PUNTOS DE ENCONTRO/MEETING POINTS, comisariado por Agar Ledo, responsable de exposicións do MARCO. Durante o ano 2009 e principios de 2010, cinco artistas —Pedro Barateiro, Manuel Eirís, Carlos Bunga, Nicolás Combarro e Jose Dávila— foron invitados a traballar in situ coa intención de establecer un diálogo entre o espazo de exhibición (a sala de proxectos ou Espazo Anexo) e o seu contorno: a cidade de Vigo. A idea central do proxecto foi converter o Anexo no lugar de conclusión ou formalización das experiencias, fronte á consideración tradicional do museo como lugar de exposición do obxecto.

O proxecto de Jose Dávila achegou novas ideas sobre a relación entre o museo e o contorno urbano. A súa proposta, Espazo continuo, era unha escultura sen principio nin fin caracterizada pola súa espacialidade, que permitía ao espectador moverse dentro da obra mesma para poder captala totalmente. A obra deslizábase fóra dos límites arquitectónicos, convertendo o Espazo Anexo nunha extensión da rúa e modificando o contorno ata converterse, por contaminación, en mobiliario urbano.

A intervención de Dávila xurdiu dunha reflexión sobre a falta de continuidade que observou no urbanismo de Vigo, tras as súas estadías na cidade. Afonda no concepto de site-specific, xa que incorpora elementos propios do Espazo Anexo —columnas, muros e teito— como parte mesma da intervención, e refírese á idea de ruína ao simular unha planta dun edificio invisible, que é habitado polo paseante. A proposta preséntase como conclusión dalgunhas das preocupacións que o artista vén arrastrando na súa obra: a relación co lugar e o espazo; a combinación entre o movemento e as formas estáticas; a reprodución ata o infinito de formas modulares; a funcionalidade dos espazos construídos. A obra resultante xerou un espazo novo no contorno ao converterse, por contaminación, en mobiliario urbano preparado para ser usado polo cidadán, elemento esencial de toda cidade.

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 33

EXPOSICIÓNS OUTROS ESPAZOS ALMUDENA FERNÁNDEZ FARIÑA. Pattern Panóptico

FICHA TÉCNICA DATAS 13 de novembro 2010 – 13 novembro 2011 LUGAR Vestíbulo principal PRODUCIÓN MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo

Pattern Panóptico foi unha proposta da artista Almudena Fernández Fariña (Vigo, 1970) pensada para os espazos do MARCO, que formula unha pintura fóra do formato pechado do “cadro”; unha pintura que busca o diálogo co contexto, que intenta ser cómplice da especificidade do lugar. Nesta peza é o espazo o que dita as pautas, os atributos formais, á pintura, que é totalmente dependente, indisociable do espazo que a contén. A arquitectura convértese en soporte da pintura, substituíndo o soporte do cadro/obxecto pechado, transportable e autónomo. Pero ademais do soporte, a arquitectura é tamén o obxecto de reflexión.

A intervención xorde a partir dunha forma atopada no espazo (a planta do Museo), convertida nun elemento-patrón que ao multiplicarse, seguindo un esquema compositivo predeterminado de simetría, rotación, repetición sistematizada, xera unha trama gráfica que tapiza a superficie do muro frontal do vestíbulo. Así, ademais de cuestionar os límites do cadro e apoiarse no ámbito mural da arquitectura, incídese na referencia apropiacionista, no recurso de adoptar un motivo atopado no espazo para vincular a pintura/debuxo ao contexto onde se inscribe.

En Pattern Panóptico as pautas formais están marcadas polo deseño arquitectónico do edificio —un antigo cárcere— cuxa estrutura responde ao ideal deseñado por Jeremy Bentham en 1791: o Panóptico. O panóptico, concibido inicialmente para centros penitenciarios, faise visible, perde a súa utilidade (vixiar sen ser visto), convértese nun elemento ornamental que mostra e á vez disimula, nun deslizamento decorativo, a memoria do espazo.

Os motivos reproducidos sobre papel, cun proceso de impresión dixital, desmitifican o acto creativo asociado á pintura, e cuestionan a aurática presenza da man, a mestría e virtuosismo que tradicionalmente se asocia ao oficio do pintor.

A idea de Pattern Panóptico xurdiu a partir do obradoiro de artista impartido por Almudena Fernández Fariña no MARCO (abril 2010), baixo o título ‘O que a pintura non é’.

34 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS PUBLICACIÓNS Máis que a vida = Más que la vida = Larger than Life Catálogo colectivo, 2010 Coeditado con CAM, Fundação Calouste Gulbenkian, Lisboa, Portugal Vasco Araujo, Javier Téllez Textos: Gabriela Rangel, Isabel Carlos, Jacinto Lageira Deseño: Antonio Lobo Textos en castelán, portugués e inglés 169 p., fot. cor e n., 25x20 cm ISBN: 978-972-635-215-0

Flying Down to Earth = Voando cara á terra = S’envolver les pieds sur terre = Volando hacia la tierra Catálogo colectivo, 2010 Coeditado con FRAC Lorraine, Metz, Francia Marilyn Bridges, Taller E.P.S. Huayco, Mona Vătămanu & Florin Tudor, Alexandre Vogler, José Alejandro Restrepo, Ossama Mohammed, Alan Schneider/Samuel Beckett, Cristina Lucas, Flávio de Carvalho, Valerie Mréjen Textos: Samuel Beckett, Flávio de Carvalho, Cosmin Costinas, Inti Guerrero, Taller E.P.S. Huayco, Lucy Lippard, Cuauhtémoc Medina, José Alejandro Restrepo, Danielle Rodrigues Amaro, Rasha Salti, Alan Schneider Deseño: Dardo ds (Cristina Moralejo) Textos en galego, francés, castelán e inglés 287 p.; fot. cor e n., 21x15 cm ISBN: 978-84-936360-6-7 PVP: 15 EUROS

Puntos de encontro = Meeting Points Catálogo colectivo, 2010 Pedro Barateiro, Manuel Eirís, Carlos Bunga, Nicolás Combarro, Jose Dávila Textos: Montserrat Albores Gleason, Pedro Barateiro, Carlos Bunga, Nicolás Combarro, Manuel Eirís, Agar Ledo, Ricardo Nicolau, María Peña Lombao, Virginia Torrente Deseño: Dardo ds (Cristina Moralejo) Textos en galego, castelán e inglés 267 p.; fot. cor, 24x17 cm ISBN: 978-84-986360-3-6 PVP: 15 EUROS

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 35

EXPOSICIÓNS PUBLICACIÓNS Cosas que solo un artista puede hacer Catálogo colectivo, 2010 Coeditado con MEIAC, Badaxoz Julien Berthier, Gelitin, Piero Golia, Leopold Kessler, Yamashita+Kobayashi, Enrique Lista, Aleksandra Mir, Gianni Motti, Paola Pivi, Wilfredo Prieto, Tere Recarens, Xu Zhen Textos: David Arlandis, David Armengol, Montse Badía, David Barro, Mery Cuesta, Álvaro de los Ángeles, David G. Torres, Mami Kataoca, José Luis Pérez Pont Deseño: Enrique Casp (enriquecasp.com) Textos en galego, castelán e inglés 405 p.; fot. cor e n., 19x11 cm ISBN: 978-84-936360-4-3 PVP: 9,99 EUROS

Jorge Barbi: 41°52’59’’/8°51’12’’W Catálogo individual, 2010 Textos: Jorge Barbi, Juan de Nieves, Nacho Fernández, Xosé Lois Gutiérrez, Luis Ortega Deseño: Don gráfica contemporánea Textos en galego, castelán, portugués e inglés 307 p.; fot. cor; 25x21 cm ISBN: 978-84-936360-5-0 PVP: 30 EUROS

7+1 Project Rooms Catálogo colectivo, 2010 Monica Bonvicini, Tania Bruguera, Kendell Geers, Thomas Hirschhorn, Teresa Margolles, Jorge Perianes, Fernando Sánchez Castillo, Young-Hae Chang Heavy Industries Textos: Justo Beramendi, Tania Bruguera, Verónica Corchado Espinoza, Yrjö Haila, Gerardo Mosquera, Matthias Muehling, Pinto & Chinto, Yoani Sánchez, Marcus Steinweg, Unabomber/Theodore J. Kacynsky Deseño: Pedro Nora Textos en galego, castelán e inglés 9 v.; fot. cor; 23x16 cm ISBN: 978-84-936360-0-5 PVP: 50 EUROS

36 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

EXPOSICIÓNS SELECCIÓN PRENSA

A NOSA TERRA 11-07-2010

ABC. ARTES Y LETRAS GALICIA 31-12-2010

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 37

ABCD 27-02-2010

ABCD 12-11-2010

ARTNOTES VOANDO Nº 33_2010

ARTNOTES 89 KM Nº 33_2010

ATLÁNTICO_LA REVISTA 07-11-2010

38 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ARTE CONTEXTO Nº28_2010

ATLÁNTICO 30-01-2010

ATLÁNTICO_XORNAL ESCOLAR 15-11-2010

BBC 04-05-2010

CULTURAS. LA VOZ DE GALICIA 30-10-2010

CULTURAS. LA VOZ DE GALICIA 13-02-2010

CULTURAGALEGA.ORG 17-11-2010

CULTURAS. LA VOZ DE GALICIA

EL CULTURAL 23-04-2010

EL MUNDO.YO DONA Nยบ251 20-02-2010

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORร NEA DE VIGO 39

EL NORTE DE CASTILLA 30-05-2010

EL PAÍS. BABELIA EXTRA 12-06-2010

FARO DE VIGO 27-02-2010

GALICIA HOXE. LECER 19-12-2010

LA VOZ DE GALICIA. CULTURAS_20-03-2010

LA VOZ DE VIGO. LA MIRILLA 16-02-2010

FARO DA CULTURA 11-03-2010

LA VOZ DE GALICIA 15-11-2010

GALICIA HOXE. MARÉ HOXE 22-12-2010

TEMPOS. NOV 2010 THE INDEPENDENT 05-05-2010 VIVE GALICIA_Nº20_2010

XORNAL DE GALICIA 30-01-2010

rdl.REVISTADASLETRAS_Nº209 18-02-2010 EL PAÍS. LUCES_22-10-2010

PÚBLICO. CULTURAS 20-12-2010

3. ACTIVIDADES

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO

ACTIVIDADES PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

PROGRAMAS PARA ESCOLARES Número total de centros: 151 Número total de escolares: 6.838 Durante o ano 2010, o departamento educativo do MARCO continuou ofrecendo a súa programación para escolares —visitas e obradoiros en torno ás exposicións de Jorge Barbi, Candida Höfer, e Virxilio Vieitez—, as actividades para público familiar durante as fins de semana, e os cursos de adultos na súa edición 2010-2011, ademais doutras iniciativas como a experiencia de talleres para adultos en torno á exposición de Jorge Barbi, especialmente dirixida a grupos e asociacións.

As actividades relacionadas coa exposición de JORGE BARBI, que comezaran xa en outubro de 2009, continuaron ata a clausura da exposición a mediados de febreiro. A partir de entón, o programa dirixido a escolares e familias tomou como base a exposición da fotógrafa alemá CANDIDA HÖFER. O proxecto educativo, chamado ‘Catro paredes e un banco’, xiraba ao redor da fotografía como linguaxe artística, centrándose na visión e percepción do espazo, e na relación entre fotografía e arquitectura de interiores. Como sempre no caso do público escolar, as actividades estaban deseñadas para cada nivel educativo, con propostas específicas para Educación Infantil, Primaria e Secundaria/Bacharelato.

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 45

ACTIVIDADES O novo curso escolar iniciado no mes de outubro tivo como protagonista a gran retrospectiva do fotógrafo VIRXILIO VIEITEZ. Baixo o título xenérico ‘O instante detido’ analizábanse distintas formas de captar e percibir a realidade a través do ollo dunha cámara, con especial atención ao xénero do retrato dentro da fotografía. O título facía referencia á capacidade do fotógrafo para fixar e captar un momento, pero tamén á posibilidade de deternos para observar e falar do que vemos; para analizar e reflexionar sobre unha imaxe fotográfica. Un convite a descubrir o que unha imaxe nos pode contar.

XANEIRO - XUÑO 2010 ‘CADERNO DE VIAXE’. Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición de JORGE BARBI ‘CATRO PAREDES E UN BANCO’. Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición de CANDIDA HÖFER

Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Datas: do 12 de xaneiro ao 18 de xuño de 2010 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: de martes a venres de 11.00 a 13.30 Deseño actividades: Pedro A. Cordón Casais Ilustración: Tamara Casás

Resultados cuantitativos mes nº centros nº escolares xaneiro (dendo o día 12) febreiro marzo abril maio xuño (ata o día 18)

20 18 23 22 17 6 total centros: 45

46 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

1.107 749 1.205 929 655 253 total escolares: 4.898

ACTIVIDADES OUTUBRO - DECEMBRO 2010 ‘O INSTANTE DETIDO’. Visitas e obradoiros para escolares Actividade complementaria da exposición de VIRXILIO VIEITEZ Para grupos de infantil, primaria, secundaria e bacharelato Datas: do 26 de outubro de 2010 ao 31 de maio de 2011 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores, xoves e venres de 11.00 a 13.30 Deseño actividades: Pedro A. Cordón Casais

Resultados cuantitativos

mes nº centros outubro (dende o día 26) novembro decembro (ata o día 17)

nº escolares

4 27 14

total centros: 45

159 1.155 626 total escolares: 1.940

OBRADOIROS INFANTÍS E ACTIVIDADES PARA FAMILIAS Número de participantes nas actividades de fin de semana: 3.163 Número de participantes nos obradoiros de verán: 952

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 47

ACTIVIDADES ACTIVIDADES DE FIN DE SEMANA A atención ao público familiar —nenos a partir de 3 anos e adultos acompañantes visitantes habituais do Museo é unha constante no departamento educativo do MARCO. Durante o ano 2010, a programación de actividades para familias incluíu os obradoiros de fin de semana, de outubro a maio, cuxos contidos se desenvolveron en paralelo á programación para escolares e ás mostras dos artistas Jorge Barbi, Candida Höfer e Virxilio Viéitez. A oferta completouse co programa de obradoiros infantís durante o período estival, cando as actividades para familias varían o seu horario e duración en función das necesidades e hábitos dos destinatarios, e con talleres especiais con motivo das vacacións escolares de Nadal.

XANEIRO - XUÑO 2010 ‘CADERNO DE VIAXE’. Obradoiros para familias Actividade complementaria da exposición de JORGE BARBI ‘CATRO PAREDES E UN BANCO’. Obradoiros para familias Actividade complementaria da exposición de CANDIDA HÖFER Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Datas: do 8 de xaneiro ao 23 de maio de 2010 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: venres de 18.00 a 20.00; sábados e domingos de 12.00 a 14.00

Resultados cuantitativos mes nº participantes

xaneiro 579 febreiro 487 marzo 484 abril 417 maio (ata o día 23) 352

total participantes: 2.319

OUTUBRO - DECEMBRO 2010 ‘O INSTANTE DETIDO’. Obradoiros para familias Actividade complementaria da exposición de VIRXILIO VIEITEZ Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Datas: do 30 de outubro ao 19 de decembro de 2010 Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: sábados e domingos de 12.00 a 14.00

Resultados cuantitativos

mes nº participantes outubro (dende o día 30) novembro decembro (ata o día 19)

48 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

4 27 14 total participantes: 844

ACTIVIDADES OBRADOIROS DE VERÁN Durante o mes de xullo tiveron lugar no MARCO os obradoiros infantís de verán, un programa de actividades que seguía os eixes temáticos da mostra ‘89 Km. Colección CGAC’: a interpretación do cotián, as mensaxes e os seus significados, o humor como recurso artístico, a vida na cidade, o debuxo como medio, e a percepción ou transformación do espazo. Tomáronse como punto de partida obras de artistas como Mona Hatoum, Lars Arrhenius, Iván Navarro, Vicente Blanco, Botto & Bruno, Álvaro Negro ou Txomin Badiola, entre outros, para distintos xogos e experimentos creativos, tanto nas visitas a salas como no propio taller do ‘Laboratorio das Artes’.

‘RUTA 89’. Obradoiros infantís de verán Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Datas: do 6 ao 30 de xullo de 2010 Lugar: salas de exposición e salón de actos Horario: de martes a venres, de 12.00 a 14.00 Ilustración: Tamara Casás

OBRADOIROS DE NADAL A idea dos obradoiros infantís de Nadal é ofrecer ao público familiar a posibilidade de aproveitar o período de vacacións escolares, potenciando a función do museo como lugar de encontro, e complementando a oferta de lecer con obradoiros específicos para os máis pequenos. Para descubrir as sorpresas agochadas na árbore de Nadal do MARCO, os participantes pensaron nos seus mellores desexos, ideas, solucións, frases favoritas, para compoñer con estes pensamentos un agasallo especial.

‘AGASALLOS DE PENSAR’. Obradoiros infantís de Nadal Para nenos/as a partir de 3 anos, sós ou acompañados de persoas adultas Datas: martes 28, mércores 29 e xoves 30 de decembro Lugar: Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: de 12.00 a 14.00

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 49

ACTIVIDADES OBRADOIROS PARA ADULTOS Continuando coa iniciativa do ano 2009 de ofrecer actividades específicas para adultos en torno ás exposicións temporais, o departamento educativo do MARCO deseñou unha proposta vinculada á exposición de Jorge Barbi. A actividade, na que se participaba en grupo mediante cita previa, consistía nunha visita activa ás salas de exposición, seguida dun taller no que se formulaba un exercicio de creación de linguaxe a partir dunha das instalacións presentes na exposición, titulada ‘Aquí dentro tampoco se desvela ningún enigma’; un xogo de matices característico da experiencia vital de Jorge Barbi e da su práctica

‘PALABRAS QUEBRADAS’. Visitas e obradoiros para asociacións e grupos de adultos Datas: do 13 de xaneiro ao 11 de febreiro de 2010 Lugar: salas de exposición e Laboratorio das Artes (1º andar) Horario: martes, mércores e xoves, de 17.00 a 18.30

CURSOS PARA ADULTOS Entre os meses de xaneiro e xuño continuaron as sesións do curso titulado ‘De Picasso a Hirst’, sobre artistas clave da segunda metade do século XX e inicios do XXI, con especial atención aos creadores actuais. A partir da última semana de febreiro comezou un novo curso cuadrimestral titulado ‘A fotografía: historia doutra mirada’, que ofrecía unha análise da historia da fotografía dende o seu nacemento ata as últimas tendencias.

50 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES XANEIRO - XUÑO 2010 ‘De Picasso a Hirst: 30 figuras da arte contemporánea’ 59 participantes Datas: do 7 de outubro de 2009 ao 2 de xuño de 2010 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 18.00 a 19.15 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares

‘A fotografía: historia doutra mirada’ 39 participantes Datas: do 24 de febreiro ao 2 de xuño de 2010 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 19.30 a 20.45 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares A finais de outubro iniciáronse dous novos cursos a desenvolver de outubro a maio: unha segunda edición do curso de historia da fotografía, moi ampliado no seu calendario e contidos, e a proposta titulada ‘Unha relectura das vangardas: da ilusión ao escepticismo’, que formulaba unha nova visión das vangardas históricas do século XX e da súa influencia na arte actual, a través de autores menos coñecidos ou analizados en anteriores cursos de iniciación.

OUTUBRO - DECEMBRO 2010 ‘Unha relectura das vangardas: da ilusión ao escepticismo’ 102 participantes Datas: do 6 de outubro de 2010 ao 25 de maio de 2011 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 19.30 a 20.45 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares

‘A fotografía: historia doutra mirada’ 39 participantes Datas: do 6 de outubro de 2010 ao 25 de maio de 2011 Lugar: salón de actos Horario: mércores, de 18.00 a 19.15 Organiza: MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo Docente: Ana Pereira Molares

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 51

ACTIVIDADES XORNADA DE PORTAS ABERTAS DÍA INTERNACIONAL DO MUSEO 2010 ‘Museos para a harmonía social’

O lema do ICOM para o Día Internacional do Museo 2010 foi ‘Museos para a harmonía social’, que aludía a un contexto de pluralidade e tolerancia, promovendo a creatividade dos individuos e a busca do común, pero tamén a diversidade e a diferenza como valor en si mesmos.

Con motivo desta celebración, o MARCO ofreceu actividades especiais durante a fin de semana do sábado 15 e domingo 16 de maio, con visitas guiadas ás exposicións temporais, e un programa de obradoiros e audicións musicais para público familiar, realizados en colaboración coa Fundación IgualArte, nos que a clave foi a participación do público.

A Fundación IgualArte, creada en Vigo en 2002 e dirixida por Marcos Estévez e Cristina Lago, fomenta o desenvolvemento persoal e profesional de nenos e mozos con discapacidade a través de disciplinas artísticas. Dende o seu centro ocupacional, traballan con persoas con necesidades educativas especiais, baseándose no grande potencial da arte, nas súas distintas manifestacións —artes plásticas, música, danza, teatro, literatura— como ferramenta de integración social e de desenvolvemento persoal, e como fin en si mesmo.

O MARCO ampliou os seus horarios e permaneceu aberto ao público durante toda a xornada do sábado e o domingo, ininterrompidamente de 11.00 a 21.00. Ambos os dous días ofrecéronse visitas guiadas á exposición de CANDIDA HÖFER nas salas da planta baixa, ademais da posibilidade de visitar a obra do artista JOSE DÁVILA no Espazo Anexo.

52 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES Obradoiro infantil – ‘Música e cor’

Obradoiro de creación de instrumentos musicais clasificados por sons, timbres e cores

• Sábado 15 de maio • Laboratorio das Artes (1º andar), de 12.00 a 14.00 e de 17.00 a 19.00

Audición e animación musical – ‘Son son’

Exercicio de animación musical, dirixido por profesores e alumnos da Fundación IgualArte

• Sábado 15 e domingo 16 de maio • Salón de actos, de 19.00 a 20.00 (sábado) e de 12.00 a 13.00 (domingo)

Obradoiro infantil – ‘Sons de papel’ Creación dun mural colectivo entre todos os asistentes

• Domingo 16 de maio • Salón de actos, de 13.00 a 14.00

Obradoiro infantil – ‘Catro paredes e un banco’

Selección de actividades relacionadas coa fotografía, o deseño de interiores, e a construción de espazos e escenarios Para nenos/as a partir de 3 anos sós ou acompañados de adultos

• Domingo 16 de maio • Laboratorio das Artes (1º andar), de 17.00 a 20.00

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 53

ACTIVIDADES FESTA 8º ANIVERSARIO ‘8xMARCO’

1.Actividades A para públicos de todas as idades 12, 13, 14 de novembro de 2010 O 13 de novembro de 2010, MARCO cumpriu oito anos dende a súa apertura ao público a finais de 2002. Con motivo desta celebración, o 12, 13 e 14 de novembro tivo lugar a festa do 8º aniversario, con programación de actividades para distintos públicos, entre as que se incluíu a presentación dun proxecto da artista viguesa Almudena Fernández Fariña en torno aos límites da pintura e a súa relación co espazo. O Museo ampliou os seus horarios para ofrecer, na noite-madrugada do sábado ao domingo, diversas actividades en salas e no espazo do MARCO restaurante&café.

Pattern Panóptico, de Almudena Fernández Fariña Intervención in situ concibida para os espazos do MARCO

• Sábado 13 ás 12.00: presentación e charla da artista • Vestíbulo principal

‘A miña foto favorita’

Convocatoria aberta a intervencións do público, sobre unha fotografía elixida da exposición de Virxilio Vieitez

• Sábado 13 e domingo 14 de novembro • Salas de exposición da planta baixa

54 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES ‘A noite de Virxilio Vieitez’ Visita á exposición guiada por Keta Vieitez, filla do fotógrafo

• Madrugada do sábado 13 ao domingo 14 de novembro • Salas de exposición da planta baixa

SOSOaudio: ‘Érase una vez un surco’, por SINSALaudio

Sesión musical e proxeccións sobre a historia do rexistro sonoro, por Julio Gómez e Luis Campos Produción: SINSALaudio

• Venres 12 de novembro • Salón de actos

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 55

ACTIVIDADES ‘Graffiti dixital’

Realización de graffiti con lapis óptico sobre a fachada do MARCO Produción: CEO ABERTO S.L. (Mónica Moure, David Ballesteros, David Rodríguez) Acción subvencionada polo Ministerio de Ciencia y Tecnología, a través de FECYT (Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología)

• Sábado 13 de novembro • Fachada do MARCO

‘Warning! This bag is not a toy’ [Atención! Esta bolsa non é un xoguete] Proposta interactiva na que o espazo non é o que parece...

Gena Baamonde, Olga Cameselle, La Canalla (Patricia e Francisco Soto Gil), Anabel Gago, Rocío González, Alfredo Rodríguez, Álvaro Sanz, Lupe Piñera

• Sábado 13 de novembro • Salón de actos

Concertos no MARCO Restaurante&café Actuacións en directo e música en continuidade

• Madrugada do sábado 13 ao domingo 14 de novembro • MARCO restaurante&café

Programa UNICORNIBOT_ psicodelia e rock progresivo CRÓ!_ rock alternativo

‘O instante detido’. Obradoiros para familias

Actividades para público familiar en torno á exposición de Virxilio Vieitez

• Sábado 13 e domingo 14 de novembro • Laboratorio das Artes

56 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES Maratón ArtFutura 2010. ‘We Live in Public’ Proxección en continuidade do programa audiovisual desta edición

1. A

• Venres 12, sábado 13 e domingo 14 de novembro • Salón de actos

O MARCO por dentro Visitas guiadas ás exposicións, na compaña dos monitores de sala

• Sábado 13 e domingo 14 de novembro • Salas de exposición

Mercadillo do libro Libros e catálogos a prezos especiais

• Sábado 13 e domingo 14 de novembro • Tenda-librería PLAXIO (vestíbulo principal)

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 57

ACTIVIDADES Taller de artista ALMUDENA FERNÁNDEZ FARIÑA. ‘O que a pintura non é’

Destinado a artistas, estudantes de BBAA e disciplinas afíns, e outras persoas interesadas O taller dirixido pola artista viguesa Almudena Fernández Fariña tiña como obxectivo explorar os límites do que se definiu tradicionalmente como pintura. A tradición sustentou a categoría de pintura nunha serie de convencións ligadas a aspectos instrumentais (o pincel), procesuais (manualidade), materiais (pigmentos e aglutinantes), formais (soporte cuadrangular/ bidimensional), e perceptivos (visión frontal/estática). Durante este taller teórico-práctico analizáronse e cuestionáronse ditas convencións, para comprender as aperturas e derivas na práctica pictórica contemporánea. Propúxose un achegamento que traspasara os límites do formato tradicional para reflexionar sobre a relación entre a pintura e o espazo que a contén. En canto aos destinatarios, foi unha experiencia na que tiveron cabida persoas procedentes de Belas Artes e disciplinas afíns, e tamén outras persoas sen formación específica pero cun interese de partida nos temas a tratar.

Taller de artista. ALMUDENA FERNÁNDEZ FARIÑA Datas: do luns 12 ao venres 16 de abril de 2010 Lugar: sala perimetral B1 (1º andar) Horario: de 17.00 a 20.00 Participantes: Victor Hugo Costas Alonso, Eva López Tarrío, Mª del Carmen Ulloa Sousa, Ronda Bautista López, Santiago Vega López, María Ponce Ríos, Marisa Eiroa Martínez, Susana Muíños Paz, Gonzalo Sellés Lenard, Edmundo Paz Dacruz, Francisco Varela Fraguel, Sabrina Fernández Casas, Marcos A. Covelo Pérez, Ana María Cidre Perry, José Antonio Losada Fernández, Iria Vázquez López, Cristina González Treceño, Sebastián Camacho Muñoz, María Maquieira Vales-Villamarín

58 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES Taller de artista TANIA BRUGUERA. ‘Da casa ao museo’ Tania Bruguera (A Habana, Cuba, 1968) é unha artista interdisciplinar que traballa temas políticos, principalmente mediante a arte de conduta, a performance, a instalación e o vídeo. As obras de Bruguera céntranse na relación entre a arte, a política e a vida. A arte concíbese como unha experiencia que debe atravesarse e como un espazo para a realización de proxectos utópicos. Interésalle en especial a inserción da arte na vida cotiá e na política. Dende 2002 —coa creación da Cátedra Arte de Conduta, un proxecto alternativo do Instituto Superior de Arte de La Habana— emprendeu unha serie de proxectos nos que traballa sobre a apropiación de estruturas e recursos de poder. O taller de Tania Bruguera no MARCO estivo destinado ao público en xeral. Das 15 prazas dispoñibles, 12 estiveron reservadas para persoas non relacionadas co mundo da arte, e 3 para artistas, estudantes ou críticos de arte profesionais ou en formación. O taller estivo organizado en catro sesións, das cales a primeira foi unha conferencia aberta ao público.

Taller de artista. TANIA BRUGUERA Datas: do xoves 3 ao domingo 6 de xuño de 2010 Lugar: sala perimetral B1 (1º andar) Horario: xoves e venres, de 16.00 a 20.00; sábado e domingo de 10.00 a 14.00 Participantes: Mª Luisa Fraga Rivas, Mª José Cruces Durán, Mª Antonia López del Hierro, Lola Villar Paiceira, Mª del Valle Viso Portela, Gundega Graudina, Miriam Cidrás González, André Ester Meneses, Margarita Álvarez Román, Elisabeth Carmen Metelkova, Cristina Villanueva Sixto, Alfredo Reboreda Santamaría, Laura Navarrete Álvarez

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 59

ACTIVIDADES TALLERES PARA ARTESÁNS Fundación Centro Galego da Artesanía e do Deseño Durante o ano 2010, o MARCO acolleu nas súas instalacións dous talleres organizados pola Fundación Centro Galego da Artesanía e do Deseño, dirixidos a artesáns en activo, co obxectivo de fomentar o desenvolvemento e profesionalización deste sector en Galicia.

DESEÑO PARA ARTESÁNS. Ferramenta creativa, ferramenta produtiva • Datas: 12 e 13 de marzo de 2010 • Lugar: sala perimetral B1 (1º andar) • Horario: de 09.30 a 14.00 e de 15.30 a 19.00 • Organiza: Fundación Centro Galego da Artesanía e do Deseño, Consellería de Economía e Industria, Xunta de Galicia • Dirección: persoal docente da Escola Massana de Barcelona XOÁN PIÑÓN. Fotografía dixital aplicada á artesanía • Datas: 27 e 28 de maio de 2010 • Lugar: sala perimetral B1 (1º andar) • Horario: de 09.30 a 14.00 e de 15.30 a 19.00 • Organiza: Fundación Centro Galego da Artesanía e do Deseño, Consellería de Economía e Industria, Xunta de Galicia • Dirección: Xoan Piñón

60 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES CONCERTOS E FESTIVAIS Festival SINSAL. Música para catro estacións Lugar: salón de actos Produción: SINSALaudio, en colaboración co MARCO

Durante 2010 continuou a colaboración entre o MARCO e SINSALaudio. No espazo do salón de actos sucedéronse, ao longo do ano, unha parte dos concertos do Festival SINSAL, que mantivo o seu nivel de calidade e a súa aposta por achegar ao público as músicas contemporáneas e as propostas máis vangardistas: dende as atmosferas graves e escuras de Sunn O))) ata a heterodoxia virtuosista das xaponesas Kokusyoku Sumire, pasando polas propostas dos estadounidenses Sun Araw e U.S. Girls; de Prince Rama e King Midas Sound; e rematando o ano coa actuación de The Callers, coa voz indiscutible de Sara Lucas e o son pantanoso de guitarras procedentes de Nova Orleans..

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 61

ACTIVIDADES Festival SINSAL inverno Eagle Twin + Sunn O))) (EUA)

Luns 1 de febreiro de 2010

Festival SINSAL outono

King Midas Sound + Prince Rama (EUA)

Martes 30 de novembro de 2010

Festival SINSAL primavera

Festival SINSAL outono

Kokusyoku Sumire (Xap贸n)

THE CALLERS (EUA)

Venres 30 de abril de 2010

Festival SINSAL outono Sun Araw + U.S. Girls (EUA)

Domingo 7 de novembro de 2010

62 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Xoves 2 de decembro de 2010

ACTIVIDADES PROGRAMACIÓN AUDIOVISUAL Festival ARTFUTURA 2010 Programa audiovisual ‘WE LIVE IN PUBLIC’

Datas: do 4 ao 27 de novembro de 2010 Lugar: salón de actos Produción: ArtFutura ArtFutura, o festival de cultura e creatividade dixital, chegou ao MARCO na primeira semana de novembro, en exclusiva para Galicia, cun programa audiovisual que se proxectou de forma simultánea nas quince cidades do CircuitoFutura ao longo de todo o mes. A edición deste ano tivo como protagonista o documental ‘We Live in Public’, dirixido por Ondi Timoner: un extraordinario filme sobre as redes sociais e a privacidade en Internet, gañador da pasada edición de Sundance, e que forma parte da colección permanente do MoMA de Nova York.

O programa audiovisual de ArtFutura reuniu máis de oito horas de imaxes de alto impacto, coas últimas aportacións en animación 3D, motiongraphics, videoxogos e efectos especiais. Ademais do documental ‘We Live in Public’, incluíu seleccións de animación 3D (‘ArtFutura Show’ e ‘3D en Español’), un especial dedicado a Passion Pictures, a selección ‘Futura Graphics’ (motiongraphics, virais e videoclips) e a nova sección World Wide Work, dedicada á creatividade en Internet.

Programa A

Chico y Rita Making Off We Live in Public

Programa B

3D Artfutura Show Passion Pictures

Programa C

Futura Graphics World Wide Work Launder my Head

Programa D

Flux Music Video Showcase 3D Motiongraphics en Español Demos + Processing

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 63

ACTIVIDADES CICLO DE CINE. ‘UTRÓPICOS. Centroamérica e o Caribe’ XXXI Bienal de Pontevedra Datas: do 13 ao 30 de xullo de 2010 Lugar: salón de actos Dirección: Rogelio Chacón e Santiago Olmo O Ciclo de Cine Centroamericano e Caribeño, que tivo como sedes o MARCO de Vigo e o auditorio do novo Museo de Pontevedra, constituíu unha célula complementaria dentro da programación da XXXI Bienal de Pontevedra, achegando información e claves dende outros ámbitos creativos. A través destas producións cinematográficas ofrecéronse lecturas que axudaban ao visitante a comprender mellor o contexto do que xorde e no que se inscribe a produción artística que compoñía o conxunto da exposición da Bienal. Rogelio Chacón, produtor afincado en España e antigo director do Centro de Producción Cinematográfica de Costa Rica, dirixiu esta sección xunto con Santiago Olmo, comisario da Bienal.

PROGRAMA NO MARCO Martes 13 de xullo

Katia Lara. QUIÉN DIJO MIEDO. Honduras de un

golpe. Honduras, 2009, documental, 108’ Mércores 14 de xullo

Ernesto Doramas. LOS DIOSES ROTOS. Cuba,

2008, ficción, 96’ Xoves 15 de xullo

Katia Paradis. TRES REYES. Belice, 2007,

documental, 88’ Venres 16 de xullo

Rodrigo Rey Rosa. LO QUE SOÑÓ SEBASTIÁN.

Guatemala, 2004, ficción, 83’

Martes 20 de xullo

Arturo Torres. WET BACK. EUA, 2005,

documental, 97’ Mércores 21 de xullo

Sami Kafati. NO HAY TIERRA SIN DUEÑO.

Honduras, 2002, ficción, 107’

64 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Xoves 22 de xullo

Gerardo Muyshondt/Carlos Moreno.

HISTORIA DE UN GOL. El Salvador, 2009,

documental, 70’ Venres 23 de xullo

Julio Hernández. GASOLINA. Guatemala, 2008,

ficción, 75’ Martes 27 de xullo

Francisco Serrano. SEVA VIVE. Puerto Rico, 2008,

documental, 90’ Mércores 28 de xullo

Juan Carlos Cremata. PREMIO FLACO. Cuba, 2009,

ficción, 95’ Xoves 29 de xullo

Jorge Dalton. ENTRE LOS MUERTOS. El Salvador,

2006, documental, 60’ Venres 30 de xullo

Ishtar Yasin. EL CAMINO. Costa Rica, 2008,

ACTIVIDADES OUTROS EVENTOS ALT’10 Festival Alternativo das Artes Escénicas de Vigo Datas: 11, 12, 13, 18, 19 e 20 de marzo de 2010 Lugar: salón de actos Organiza: Concellería de Cultura do Concello de Vigo, e Noescafé Teatro Asociación Cultural

No mes de marzo tivo lugar a novena edición do ALT, Festival Alternativo das Artes Escénicas de Vigo. A programación no MARCO organizouse en dúas fins de semana consecutivas, nas que tiveron cabida espectáculos de danza, performance, traballos multidisciplinares e unha mesa redonda sobre as novas paisaxes nas artes escénicas.

PROGRAMA NO MARCO Xoves 11 de marzo

Cía. Losquequedan (Valencia). BORRON8_danza Venres 12 de marzo

Mesa-conferencia. Testemuña casual do meu tempo…, con Oscar Cornago e Carlos Marquerie, moderada

por Lola Correa Sábado 13 de marzo

Cía. Monse Penela. Luz de gas_danza Xoves 18 de marzo

Cía Sleep Walk Collective. As the Flames Rose we Danced to the Sirens_performance Venres 19 de marzo

Cía. Carolina Fernández. Arquitecturas interiores_ Work in progress multidisciplinar Sábado 20 de marzo

Cía. Verónica Cendoya. Bodegones de un alma_danza, pintura, vídeo

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 65

ACTIVIDADES Festival ESPAZOS SONOROS Obradoiro OLAF LADOUSSE ‘Circuit Bending’. Obradoiro para facer dun xoguete un instrumento electrónico Datas: 11, 12, 13, 18, 19 e 20 de marzo de 2010 Lugar: salón de actos Organiza: Concellería de Cultura do Concello de Vigo, e Noescafé Teatro Asociación Cultural

Na súa edición 2010, o Festival Espazos Sonoros organizou unha serie de actividades complementarias aos concertos, entre as que destaca esta proposta de Olaf Ladousse que tivo lugar no salón de actos do MARCO. O doorag (xoguete modificado) é un instrumento musical electrónico baseado no proceso chamado ‘circuit-bending’ que consiste en alterar o circuíto electrónico do xoguete abríndoo, especcionando e fedellando, para a partir do mesmo, construír instrumentos musicais de carácter único.

IMAXINA SONS 2010. 6º Festival de Jazz de Vigo Datas: 28, 29 e 30 de xuño de 2010 Lugar: salón de actos Organiza: Concellería de Cultura do Concello de Vigo Patrocina: Caixanova Colabora: Consellería de Cultura e Turismo, Xunta de Galicia Como cada ano dende o inicio do Imaxina Sons, o MARCO acolleu o ciclo de mesas redondas e concertos solistas deste Festival, que unha vez máis presentou as súas propostas (concertos, música na rúa, conferencias, mesas redondas, master-class) en diferentes espazos da cidade.

PROGRAMA NO MARCO Mesas redondas e ciclo de solistas Luns 28 de xuño

Pierre Favre Solo. Poetry in Motion Martes 29 de xuño

Carlos ‘Zíngaro’ Solo. Violín con electrónica Mércores 30 de xuño

‘Marisco Fresco’

66 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES VIA STELLAE 2010 V Festival de Música de Compostela e os seus Camiños Ciclo ‘MÚSICA E ARTE. Tardes de música e visitas guiadas en espazos singulares’ Datas: venres 9 e sábado 10 de xullo de 2010 Lugar: salón de actos Promove e organiza: S. A. Xestión Plan Xacobeo. Consellería de Cultura e Turismo, Xunta de Galicia

O Festival Via Stellae estende as súas actividades polas vilas e cidades de Galicia situadas nas rutas de peregrinación que conducen a Compostela. Por segundo ano consecutivo, o Via Stellae recalou en Vigo, nesta ocasión co ciclo ‘MÚSICA E ARTE. Tardes de música e visitas guiadas en espazos singulares’, que no caso do MARCO combinou concertos de música contemporánea e música barroca con visitas guiadas ao edificio do Museo.

PROGRAMA NO MARCO Venres 9 de xullo

Quarteto Contratempus - Destinos (Lapa, Shostakovich, Lauridsen) Visita guiada ao edificio do MARCO Yetzabel Arias Fernández, Ars Atlántica - Manuscrito Guerra, vol. 3 (Hidalgo, Del Vado, De Navas, Marín)

Sábado 10 de xullo

Alejandro Sanz, Jorge Montes - Na procura

dunha nova tímbrica... (Berio, Oboe,

Donadoni, Jones)

Visita guiada ao edificio do MARCO

Gli Incogniti, Amandine Beyer - Vola, vola in altri petti: o barroco instrumental romano

(Stradella, Lonati, Corelli)

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 67

ACTIVIDADES Festival ‘CHÁMALLE X’ VII Xornadas de Arte de Acción Data: 20 de novembro de 2010 Lugar: rotonda central, panóptico Organiza: Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo

Malgosia Butterwick SEDU/A/CTION 24 – En Forma O MARCO colaborou na nova edición do Festival ‘Chámalle X’, que tiña a Polonia como país invitado. As performances da artista polaca Malgosia Butterwick están baseadas na interacción entre práctica e teoría, na procura dun estado de conciencia artística na que a idea nunca precede totalmente á acción, e a acción nunca é unha ilustración completa da idea.

68 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES CESIÓN E ALUGUER DE ESPAZOS Presentación Feira de Arte ‘Espacio Atlántico’ Organiza: Espacio Atlántico 8 de xaneiro de 2010 Presentación do novo álbum ‘Atlantic Bridge’ Atlantic Bridge: Steve Brown, Alberto Conde, Kin García, Roberto Somoza, Miguel Cabana, Walter White Organiza: Concellería de Cultura, Concello de Vigo 22 de xaneiro de 2010 Presentación do libro 2 mentes, 1 pulso, de Carlos Maño e Enrique Macías Organiza: Deputación de Pontevedra, Servizo de Publicacións 26 de xaneiro de 2010 Presentación ‘Roteiros da memoria’ Organiza: Foro pola Memoria Histórica 9 de febreiro de 2010 Gravación entrevistas a escritores membros da AELG Organiza: AELG, Asociación de Escritores en Lingua Galega 12 de febreiro de 2010 Ciclo de documentais con motivo do Día Internacional da Muller Organiza: Concellería de Igualdade, Concello de Vigo 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9 de marzo de 2010 Entrega premios 7º Edición Concurso Internacional Debuxo Infantil Aqualia Organiza: Torres y Carrera Consultores 23 de marzo de 2010 Sinatura Convenio Feira de Arte ‘Espacio Atlántico’ Organiza: Espacio Atlántico 25 de marzo de 2010 Obradoiro para profesorado. ‘A banda deseñada como recurso práctico na aula’ Organiza: Concellería de Normalización Lingüística e Concellería de Xuventude, Concello de Vigo 20, 21, 22, 23 e 24 de marzo de 2010 Encontro de Alumnado de Belas Artes Organiza: Facultade de Belas Artes de Pontevedra, Universidade de Vigo 28 de abril de 2010

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 69

ACTIVIDADES Proxección documental ‘O tempo da memoria’ Organiza: Foro pola Memoria de Galicia 6 de maio de 2010 Presentación documental ‘El camino de los sentidos’ Organiza: Concellería de Cultura e Animación Sociocultural; Beloke Producciones 17 de xuño de 2010 Acto académico. Despedida promoción alumnos 2009–2010 Organiza: Colegio Estudio 18 de xuño de 2010 Presentación Festival Vigo Transforma Organiza: S. A. de Xestión do Plan Xacobeo, Xunta de Galicia 2 de xullo de 2010 Charla debate ‘Artistas na rúa’ Organiza: Área de Patrimonio Histórico, Concello de Vigo 8 de xullo de 2010 ‘Mariscumentais’. Xornada de documentais urbáns do Festival ‘O Marisquiño’ Organiza: O Marisquiño 31 de xullo de 2010 Ciclo de cine ao aire libre Organiza: Concellería de Cultura e Animación Sociocultural, Concello de Vigo 3, 4, 5, 6, 7 e 8 de agosto de 2010 Presentación ‘Wiki Loves Art’ Organiza: Foconorte 10 e 11 de agosto 2010 Presentación do libro Maruja Mallo. A pintura da nova muller, de Carlos Bernárdez Organiza: Edicións Nigra Trea S. L. 23 de setembro de 2010 Obradoiro dos Axóuxeres Organiza: Secretaría Xeral de Política Lingüística, Xunta de Galicia 29 e 30 de setembro de 2010 Presentación Programa ‘Engagement’ para hosteleros Organiza: El Corte Inglés; DIAGEO 10 de novembro de 2010

70 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES CURTOPÍA. I Festival Internacional de Curtametraxes de Vigo Organiza: Concellería de Cultura e Tenencia de Alcaldía, Concello de Vigo; Asociación Xuvenil Abertal 9, 16 e 23 de novembro de 2010 Día Internacional contra a Violencia de Xénero Organiza: Servizo de Igualdade. Concello de Vigo 25 de novembro de 2010 Presentación línea Essensity para Schwarzkopf Organiza: Standby Studio S. L. 29 de novembro de 2010 Entrega Premios ‘Eu tamén podo’ 2010 Organiza: Concellería de Benestar Social, Concello de Vigo 3 de decembro de 2010 ‘Tatatachán’. Festival benéfico de maxia, títeres e humor Organiza: IES Audiovisual de Vigo 9 de decembro de 2010 Presentación do libro Quéroche contar un conto Organización: Asociación ASPANAEX 11 de decembro de 2010 Emisión en directo Cadena SER Programa ‘A Vivir que son dos días’, con Montserrat Domínguez Organiza: Radio Vigo Cadena Ser 12 de decembro de 2010 Presentación libro Preludio a Cabalum, Cabalum, Malú, de Carlos Oroza Organiza: Concellería de Cultura, Concello de Vigo 14 de decembro de 2010 Mesa redonda sobre a historia e a importancia da conservación da Panificadora Organiza: Asociación Outro Vigo é Posible 17 de decembro de 2010 Ciclo de concertos de bandas populares e corais polifónicas de Nadal Organiza: Concellería de Cultura e Animación Sociocultural, Concello de Vigo 22, 23, 26, 27, 28, 29 e 30 de decembro de 2010

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 71

ACTIVIDADES BIBLIOTECA - CENTRO DE DOCUMENTACIÓN

Un exhaustivo labor de catalogación de fondos constituíu a principal tarefa levada a cabo ao longo de 2010 na Biblioteca-Centro de Documentación, que tamén cambiou a súa aparencia con nova rotulación, e ampliou o seu ámbito de difusión coa edición dun folleto informativo destinado a Facultades, Centros de arte e outras institucións, para a súa promoción entre usuarios potenciais.

Un feito destacado foi o cambio de temática de consulta nos equipos informáticos que pasaron a ser accesibles só para consultas sobre arte e cultura, o que levou consigo un descenso no número de usuarios, a cambio dunha mellor adecuación á natureza e obxectivos do servizo. Como novidade, púxose en marcha o servizo ‘Libro libre’, que consiste en reservar un lugar dentro da sala no que se incorporan números anteriores de publicacións periódicas e duplicados de catálogos para que os usuarios os poidan levar sen necesidade de devolución, como vía de achegamento da arte contemporánea ao público, e dunha maior frecuencia nas visitas, a fin de consultar periodicamente as novidades nesta sección.

Foi tamén relevante o aumento no servizo de empréstito interbibliotecario para investigadores, como medio para facer accesibles as publicacións doutros centros, así como o labor de documentación das exposicións temporais do MARCO, a actualización da páxina web, e a elaboración de boletíns informativos.

72 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES VISITANTES E USUARIOS

Comparativa por meses 800 700 600 500 400 300 200 100 0 st Se o te m br o O ut ub ro No ve m br De o ce m br o

Ag o

llo

ño

Xu

Xu

ai o

M

Ab ril

M

ar zo

2010

Xa ne iro Fe br ei ro

A cifra de usuarios en 2010 foi de 5.306 persoas, nun período de apertura de 194 días ao ano, co que se obtén unha media de 27,3 usuarios ao día.

INTERCAMBIO DE PUBLICACIÓNS E FONDO DOCUMENTAL En 2010 o intercambio automático, é dicir, o acordo para recibir e enviar todas as publicacións de ambos os dous centros, realizouse con 46 entidades de ámbito autonómico, estatal e internacional, cun total de 177 catálogos recibidos e 273 enviados dentro desta modalidade. O intercambio selectivo, establecido con aquelas entidades coas que se intercambian publicacións en concepto de ‘libro por libro’, ascendeu a 116 institucións, das cales se recibiron 52 e se enviaron 22.

En canto a doazóns, dende a apertura da Biblioteca-Centro de Documentación recibíronse as publicacións máis destacadas de 158 centros. O número de publicacións recibidas por doazón en 2010 ascendeu a 310 volumes. Por parte do MARCO, doáronse todas as publicacións do Museo a entidades como a Facultade de Belas Artes de Pontevedra, a Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago, e a Biblioteca Municipal de Vigo, entre outras. Este ano, ademais, realizouse unha importante doazón de duplicados á Facultade de Belas Artes de Pontevedra e á Escola de Arte Dramática de Vigo.

No ano 2010 recibíronse 645 publicacións. Non obstante, ao fondo documental engadíronse 674 novos títulos catalogados, entre os que se contan os recibidos en 2010 e en anos anteriores. Polo tanto, o fondo documental ascende a 6.304 títulos. En canto á hemeroteca, recibíronse 165 números das 43 publicacións periódicas ás que se está subscrito ou que son recibidas

Distribución dos catálogos ingresados en 2010 por materias Referencia Teoría e Historia da arte Historia da Arte Contemporánea Museoloxía e Bens Culturais Teoría e Historia do cine Arquitectura e Urbanismo Catálogos do MARCO Artistas individuais Exposicións colectivas Feiras, Bienais Deseño e ilustración

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 73

ACTIVIDADES No ano 2010 recibíronse 645 publicacións. Non obstante, ao fondo documental engadíronse 674 novos títulos catalogados, entre os que se contan os recibidos en 2010 e en anos anteriores. Polo tanto, o fondo documental ascende a 6.304 títulos. En canto á hemeroteca, recibíronse 165 números das 43 publicacións periódicas ás que se está subscrito ou que son recibidas como intercambio-doazón.

Distribución por temática das publicacións periódicas

Arte Galicia Arte España Arte Internacional Revistas e boletins de museos Cultura Contemporánea Fotografía Cine Arquitectura Deseño e ilustración Tendencias e moda

74 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

ACTIVIDADES BOLETÍNS ELECTRÓNICOS O cambio da web do MARCO en 2009 trouxo consigo cambios na subscrición dos boletíns da Biblioteca-Centro de Documentación, e facilitou a súa accesibilidade e recepción. Por iso, pasaron a ser enviados mensualmente a 2.601 persoas, o que significou un aumento considerable respecto ao ano anterior. En total, en 2010 publicáronse 7 boletíns de novidades e 7 de convocatorias.

ACTIVIDADES Exposición Bibliográfica Jorge Barbi Do 16 de outubro de 2009 ao 14 de febreiro de 2010 Dende a apertura da mostra de Jorge Barbi, e durante todo o período de apertura da exposición, a BibliotecaCentro de Documentación puxo a disposición do público unha ampla selección de catálogos individuais e colectivos deste artista.

Exposición Bibliográfica A Escola de Düsseldorf Do 8 de marzo ao 23 de maio de 2010 Con motivo da exposición de Candida Höfer, a BibliotecaCentro de Documentación presentou unha selección de 21 publicacións enmarcadas na produción dos artistas da chamada Escola de Dusseldorf: catálogos individuais dos fotógrafos máis célebres da Escola, como Candida Höfer, Andreas Gursky, Axel Hütte, Thomas Ruff e Thomas Struth, dos profesores Bernd e Hilla Becher, e catálogos colectivos que os tratan de xeito conxunto.

Exposición Bibliográfica Fotografías doutra época Do 22 de outubro de 2010 ao 24 de abril de 2011 Como actividade complementaria da mostra de Virxilio Vieitez, a Biblioteca-Centro de Documentación ofreceu unha mostra bibliográfica sobre fotografía histórica, con selección de catálogos de autores e épocas que reflicten momentos da vida cotiá e acontecementos históricos a través da fotografía.

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 75

4. AGRUPACIÓN DE AMIGOS

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO

PRESIDENTA AAM Un ano máis, queridos Amigos do MARCO, estivemos presentes e fomos partícipes das numerosas actividades organizadas dende a nosa Agrupación. Non son tempos de optimismo económico e, a pesar diso, o MARCO mantén a súa traxectoria e continuamos apoiando o seu proxecto tras estes primeiros oito anos cumpridos como Agrupación.

Durante o ano 2010, ademais dos ciclos de actividades xa habituais, como ‘MARCO extramuros’’ ou ‘Coñeces a túa cidade; coñeces a túa contorna?’, gustaríame destacar o inicio da colaboración coa Fundación Carlos Casares e o nacemento dunha nova actividade: as sesións gastronómico-literarias do ‘Café Voltaire. O sabor das letras’, pensadas en exclusiva para Amigos do MARCO e da Fundación Carlos Casares, e abertas tamén ao público en xeral para facilitar novas posibilidades de participación e achegamento á Agrupación. O certo é que non esperabamos a excelente acollida que tivo esta iniciativa, con lista de espera ao longo das sete sesións deste primeiro ano, e cuxo éxito fará que continúe durante 2011.

A nosa viaxe ao estranxeiro levounos este ano a Alemaña para visitar a 6ª Bienal de Berlín e varias galerías de arte desta cidade, conducidos por un guía tan especial como Juan de Nieves, tal como recordarán as vinte e sete persoas que participaron nesta viaxe, na que puidemos gozar tamén de marabillosos concertos, como o dirixido por Daniel Barenboim na Filharmónica de Berlín.

Nas seguintes páxinas preséntase un resumo do calendario de actividades da Agrupación nestes doce meses de 2010. Paralelamente a ese percorrido, quixese mostrar o meu agradecemento a todas as persoas que colaboran connosco para que os Amigos do MARCO continúen con satisfacción este proxecto cultural que dinamizou tanto a cidade: ao seu director, Iñaki Martínez Antelo, polas súas sempre acertadas suxestións, ao seu xerente, Martiño Nogueira Canle, cuxo apoio vai máis alá das tarefas administrativas, a todas as persoas que traballan no Museo, dende o persoal de taquilla e salas ata o equipo de oficinas, e, claro está, aos bolseiros da Agrupación, que nos achegan unha axuda fundamental. Grazas en especial a Begoña Ante Álvarez polo seu labor de guía no ciclo ‘MARCO extramuros’, a Ana Casas pola súa dispoñibilidade nos percorridos polo Casco Vello, e aos comisarios das exposicións temporais, que en cada inauguración nos dedican un tempo en exclusiva para explicarnos ‘ante prima’ moitas claves para a lectura das obras. Grazas a Gustavo Adolfo Garrido, director xerente da Fundación Carlos Casares, e a Miguel Valverde, pola súa eficaz e atenta colaboración; ao noso chef Alfonso Botas, Andrea Cruseño e equipo do MARCO restaurante&café, e a todos os relatores do ‘Café Voltaire’, por contribuír á creación dunhas reunións tan especiais.

E naturalmente, unha vez máis, moitas grazas a todos vós. Ata sempre.

Daniela Sarraino Presidenta Agrupación de Amigos do MARCO

78 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

AGRUPACIÓN DE AMIGOS CALENDARIO DE ACTIVIDADES DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO DURANTE O ANO 2010

VISITAS GUIADAS Visitas guiadas ás exposicións temporais do MARCO COUSAS QUE SÓ UN ARTISTA PODE FACER 29 de xaneiro (80 participantes) Guiada polos comisarios, David Arlandis e Javier Marroquí CANDIDA HÖFER. Projects: Done 26 de febreiro (138 participantes) Guiada polos comisarios, Markus Heinzelmann e Doreen Mende VOANDO CARA Á TERRA 21 de maio (50 participantes) Guiada polo comisario, Inti Guerrero

89 Km. Colección CGAC 9 de xuño (35 participantes) Guiada pola comisaria, Virginia Torrente MÁIS QUE A VIDA. Vasco Araújo - Javier Téllez 17 de setembro (50 participantes) Guiada pola comisaria, Isabel Carlos, e polos artistas VIRXILIO VIEITEZ 22 de outubro (85 participantes) Guiada pola comisaria, Enrica Viganò

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 79

AGRUPACIÓN DE AMIGOS PROGRAMA ‘MARCO EXTRAMUROS’

Visitas a galerías e centros de arte, guiadas por Amabel González Troncoso (ata o 8 de maio) e Begoña Ante Álvarez (a partir do 2 de outubro)

Visita 31 9 xaneiro (20 participantes) Programa: ‘Mulleres. Arquivo Pacheco’ (Casa das Artes, Vigo) Visita 32 6 febreiro (25 participantes) Programa: ‘God is Great, but God is Greater’, de Ricardo Angélico (Galería adhoc, Vigo); José Batista Marques (Galería Bacelos, Vigo); ‘Impreso’, de Correa Corredoira (Galería PM8, Vigo) Visita 33 10 abril (20 participantes) Programa: ‘Lección magistral de anatomía’ de Ángeles Agrela e ‘The Artist as Artic Explorer - #1 permafrost (barentsburg)’ de Fernando José Pereira (Galería adhoc, Vigo); ‘Life in Technicolor’ de Carlos Maciá (Galería Bacelos, Vigo); ‘La juventud baila’ de Pablo Pérez Sanmartín (Galería PM8, Vigo)

Visita 34 8 de maio (22 participantes) Programa: ‘Abstracciones y volúmenes’ de Leopoldo Nóvoa (Galería PM8, Vigo); ‘Antón Patiño 1974-1979. Crónica do artista adolescente’ (Casa das Artes, Vigo) Visita 35 2 de outubro (23 participantes) Programa: ‘Los incorruptibles’ de Manuela Ribadeneira (Galería adhoc, Vigo); (Galería Bacelos, Vigo); ‘Sesión de tarde’ de Xurxo Martiño (Galería PM8, Vigo) Visita 36 6 de novembro (12 participantes) Programa: ‘Five Neons for Five Walls’ de Diego Santomé (Galería Bacelos, Vigo); ‘Refugios’ de co Caride (Galería PM8, Vigo) Visita 37 4 de decembro (15 participantes) Programa: ‘Cortes de memoria’ de Din Matamoro (Galería PM8, Vigo); ‘En construcción, 3’ (Fundación Barrié de la Maza, Vigo)

80 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

AGRUPACIÓN DE AMIGOS PERCORRIDOS AO AIRE LIBRE ‘Coñeces a túa cidade, coñeces o teu contorno?’

Percorridos pola cidade de Vigo e outros lugares de Galicia 14º percorrido Visita ao edificio da nova sede do Colexio de Arquitectos de Vigo, guiada por un arquitecto do COAG 13 de marzo (45 participantes) 15º percorrido Visita á muralla do casco histórico de Vigo, guiada por membros do Plan Comunitario Casco Vello 17 de abril (33 participantes) 16º percorrido Visita ás pequenas prazas do casco histórico de Vigo, guiada por membros do Plan Comunitario Casco Vello 22 de maio (18 participantes) 17º percorrido Visita ás galerías e balcóns do casco histórico de Vigo, guiada por membros do Plan Comunitario Casco Vello 26 de xuño (10 participantes) 18º percorrido Ruta polos portais do casco histórico de Vigo, guiada por membros do Plan Comunitario Casco Vello 25 de setembro (25 participantes)

OUTRAS VISITAS Feira de Arte Contemporánea Espacio Atlántico 2010 Vigo, IFEVI, do 14 ao 17 de xaneiro ARCO 2010, Art Madrid, JustMadrid Madrid, do 17 ao 21 de febreiro Bienal de Pontevedra Visita á XXXI Bienal de Pontevedra, guiada por Santiago Olmo, comisario da Bienal Pontevedra, 5 de xuño Visita Feira Estampa 2010 Madrid, do 20 ao 24 de outubro

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 81

AGRUPACIÓN DE AMIGOS ENCONTROS E TALLERES CAFÉ VOLTAIRE. O sabor das letras

Ciclo de sesións literario-gastronómicas no MARCO restaurante&café Organiza: Amigos da Fundación Carlos Casares e Agrupación de Amigos do MARCO

Manuel Gago. ‘Viño e literatura’ 11 de febreiro (51 participantes) Xavier Castro. ‘Baudelaire e o dandismo’ 26 de marzo (71 participantes)

Obradoiro infantil en torno á exposición de Jorge Barbi Visita e obradoiro didáctico para Familias Amigas 20 de xaneiro

Gustavo A. Garrido. ‘Camiño adiante.

Relatos de viaxeiros’ 29 de abril (51 participantes) Yolanda Castaño. ‘Poética e gastronomía’ 27 de maio (69 participantes) Xesús Fraga. ‘Cea no 211b de Baker Street’ 17 de xuño (70 participantes) Henrique Monteagudo. ‘A comida (...e a fame) nos trovadores da Galicia medieval’ 15 de outubro (60 participantes) César Cunqueiro. ‘Matanza do porco.

A comida en Mondoñedo’ 24 de novembro (73 participantes)

82 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Obradoiro infantil en torno á exposición de Candida Höfer Visita e obradoiro didáctico para Familias Amigas 5 de maio

AGRUPACIÓN DE AMIGOS VIAXES Excursión á Coruña Visita ao Museo de Belas Artes (exposición ‘De Picasso a Barceló. A colección Mayoral’), MACUF, e outros lugares da cidade 16 de xaneiro (23 participantes) Viaxe a Berlín Visitas á 6ª Bienal de Berlín, ás galerías e centros de arte, e outros lugares de interese, na compaña do comisario e crítico de arte Juan de Nieves Do 23 ao 27 de xuño (24 participantes) Excursión a Santiago de Compostela Visita ao Museo Diocesano (exposición ‘Candida Höfer. Espazos propios’); Factoría Compostela (exposicións ‘Thomas Nölle.

Way of Light’, e ‘Manolo Paz. Árbol caído’); Galería Trinta (exposición ‘Alicia Martín. Inbreeding’), guiadas por Amabel González Troncoso.

Visita ao CGAC (exposicións ‘Cristina García Rodero. Transtempo’, ‘Jane & Louise Wilson. Tempo suspenso’, e ‘Rubén Santiago. A cidade interpretada’, guiadas por persoal do CGAC 27 novembro (23 participantes)

OUTROS EVENTOS 8º Aniversario do MARCO Participación da Agrupación de Amigos nas actividades organizadas con motivo da Festa Aniversario do MARCO Participación na actividade ‘A miña foto favorita’: Julia Albés Otero, Eva Mª Castro Álvarez, Mª Carmen Fernández San Miguel, María Navas Novas 12, 13 e 14 de novembro

PARTICIPACIÓN DA PRESIDENTA EN ACTIVIDADES DE DIFUSIÓN Reunión Consellería de Cultura, Xunta de Galicia. Santiago de Compostela, 7 de abril Reunión Xunta directiva FEAM. Madrid, 23 de abril

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 83

AGRUPACIÓN DE AMIGOS LISTA DE MEMBROS DA AGRUPACIÓN DE AMIGOS DO MARCO A 31-12-2010

NÚMERO TOTAL DE MEMBROS 316 1 ENTIDADE AMIGA, 1 AMIGO COLABORADOR, 2 AMIGOS PROTECTORES 16 FAMILIAS AMIGAS, 11 PAREJAS AMIGAS, 58 ARTISTAS/ESTUDIANTES AMIGOS 61 AMIGOS MAIORES e 166 AMIGOS

1 ENTIDADE AMIGA

16 FAMILIAS AMIGAS

Fernández Puentes, Carmen (Galería Bacelos)

Botí Llanes, Liliam Cordero Santamaría, Óscar Javier Domínguez Fernández, Paqui González Sanjurjo, Santiago Hilario Camo, Pilar Iglesias Rodríguez, Begoña Ilarri Junquera, Fernando López Bernárdez, Xosé Carlos Matamoro Irago, Din Montesinos Castro, Faustino Ocaña Eiroa, Serafín Pinal Otero, Benito Rodríguez de Legísima Pérez, Belén Suris Regueiro, Óscar Jose Taylor, Elizabeth Traba Díaz, Amada

1 AMIGO COLABORADOR Román Quintela, Alfonso 2 AMIGOS PROTECTORES Salgueiro Benito, Ángel Sarraino, Daniela

84 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

AGRUPACIÓN DE AMIGOS 11 PARELLAS AMIGAS Alonso Barros, María Isabel (Vicente Álvarez, José Ignacio) Amor Sanjurjo, Andrés (Núñez Gallego, María) Araujo Fernández, Mª Dolores (Domínguez, Fernando) Costas Hermida, Mara (García Cancelo, José Mª) Domarco Álvarez, Eligio Antonio (Vázquez López, Marisol) Fernández Molares, María Isabel (Álvarez Fernández, Ana) Lamas Díaz, Roberto (Arangüena Paredes, Pilar) Legerén Buceta, Ana María (Legerén Buceta, María Cristina) López Díaz, Carmen (Pérez Gallego, Mª Helena) Salgueiro Armada, Antonio (Piñeiro García, Victoria) Soneira Veiga, Alberto (Beiras Torrado, Carmen) 58 ARTISTAS/ESTUDANTES AMIGOS Albés Otero, Julia Alonso Rial, Juan Álvarez Caccamo, Berta Ante Álvarez, Begoña Arias Melón, Ismael Barreiro Curras, Andrea Blanco Granado, Jaime Blanco Piñeiro, Patricia Castro Quinteiro, Cristina Costas Figueroa, Manuela Cunqueiro Méndez, Leticia Domínguez, Jaime Fernández González, Patricia Fernández Núñez, Cristina Fernández Prada, Elena Fernández Rey, Pilar Fernández Rodríguez, Emilia Fumega Domínguez, Xiana Gómez Gómez, Olga González García, Luis Iglesias Álvarez-Novoa, Vera Jensen Silva, Jens Peter Lafuente Leston, Fernando Lago Díaz, Marcos Llorca Carasa, Eva López Cid, María Luisa López de la Osa González, León López Escalante, Gonzalo López Lence, Mercedes López Meixide, Tareixa López Sánchez, Adela Isabel López Tarrío, Eva Losada Fernández, José Antonio

Martínez Vázquez, Modesto Muiños Paz, Susana Navarrete Álvarez, Laura Nieto Servia, Encarnación Pena Fernández, Francisco Javier Pena Rey, Alberto Pequeño Rodriguez, María Elena Pérez-Jofre Santesmases, Ignacio Pinedo Villagarcía, Patricia Ponce Ríos, María Rajó Brea, Roberto Redondo Villa, María de los Angeles Rodríguez Ces, Yellice Rodríguez Rodríguez, Guillermo Rodríguez Salgado, Francisco Javier Rodríguez Seoane, Rosa María Santaclara Souto, Aurea Teixeira Rodríguez, Mingos Terroso Hernández, Asunción Vázquez Lorenzetti, Liliana Vega López, Santiago Vicente Santos, Charo Vieito Fuentes, Xan Villanueva Rodríguez, Montserrat Villar Paiceira, Dolores 61 AMIGOS MAIORES Abal Soaje, Josefa Álvarez Conde, María Luz Arias De Trabazo, Mabel Armellini Cavalli, Carla Barreiro Rodríguez, Concepción Barxa Álvarez, Nemesio Basso Ramírez, Gisela Ben Suárez, Ana María Blanco, Alicia Cabeza González, Marina Cabeza Mauricio, Ana María Carreira del Real, María del Pilar Castro Martínez, Francisca Cividanes Barreras, Rosa María Clarke, Brian Comesaña Costas, Concepción Comesaña Pampillón, Telmo Cortés Rodríguez, María del Carmen Cribeiro Gómez, Priscilia Devesa Muñiz, María Teresa

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 85

AGRUPACIÓN DE AMIGOS Díaz Paz, Lucrecia Domeque Bailo, Fermín Estévez López, María Elisa Fernández Armada, Sira Fernández Cabaleiro, Mercedes Fernández Fernández, Raquel Fernández López, María del Consuelo Fernández Menéndez, María José Fokker De Baer, Helen-Joan Garrido Fenés, Alicia Gerassi, Patrick Graña Molares, Antonio Gómez de los Infantes, Javier Irago García, Carmen López Barrallo, Mª Rosario López Fernández, María Ángeles Lores Silva, María Eugenia Luís García, Elías Maceira Casal, Mª Teresa Martínez González, Emilia Molares Carrete, Elisa Núñez Alonso, Orencio Parada López, María del Carmen Pérez Galán, José María Pérez Suppo, Eugenio Quintanilla Buceta, M.ª Victoria Ramos, Regina Rodríguez Blanco, Concepción Rodríguez de Robles, Pilar Rodríguez Eiras, Ana María Rodríguez Merino, Victoria Silva Diniz, Noé Sostre López de Medina, Eugenia Troncoso Durán, Celia Uriz Fontenla, María Jesús Varela Paz, Mª. Victoria Vázquez Baltar, Mª. Ángeles Vázquez Freire, Adela Vázquez López, Marisol Yánez González, Soledad Yurrita Albizu, Paloma

86 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

166 AMIGOS Adrio Corbal, Carmela Aguín García, Ana María Rosa Albo López, Carmen Almuiña Díaz, Laura Alonso Castro, Inés Alonso-Lamberti Casuso, Fabiola Alonso Ocaña, Rosa Alonso Rivas, Celso Alonso Vila, María Jesús Álvarez Álvarez, Carlos Álvarez-Blázquez, Álvaro Álvarez Calvo, Margarita Álvarez Carrera, Margarita Álvarez Iglesias, Carlos Álvarez Iglesias, Jimena Álvarez Martín, María Jesús Arias Estévez, María Nieves Ávila Terzi, Isabel Bandeira Lourenço de Faria, Paulo José Barreiro Álvarez, Enrique Barreras García-Reboredo, María Barreras Vázquez, Cristina Barrio de la Fuente, Cristina Basanta Prado, Carmen Bastos Molares, Cristina Berg, Karin Anna Kristina Bermúdez Graiño, Teresa Bouso Cedrón, María Jesús Bouza Álvarez, María Isabel Bouzas Sierra, María Rosa Bueno Díaz, José Luis Bujanda Arizmendi, María Aranzazu Calvar Santos, Eva Calvo Rivas, Concepción Carballo Fidalgo, Olalla Campins Traspuesto, Bartolomé Carmueja Groba, Mercedes Carrera Gómez, Alicia Cartea López, Joaquín Cartea López, Héctor Casal Rey, Mª. Carmen Casas Molares, Anna Castro Álvarez, Eva María Castro Gordejuela, Daniel Cerdeira Botana, Lucía Chico Castro, Josefa Comesaña García, Teresa Costas Alonso, Daniel Costas Durán, María Gloria Couselo Freire, María Dolores Crespo Soto, Enrique Cuña Cuña, Isolina Luisa

AGRUPACIÓN DE AMIGOS Dahlgren Thorsell, Marta Davila Millán, Ángeles Díaz Almeida, Ángeles Díaz Fernández, María Emilia Díaz García, Rosa Díaz González, Mª. Rosa Díaz Torres, Pedro Faustino Estévez Caride, Manuel Fernández Covelo, Concepción Fernández Díaz, Pilar Fernández Estévez, Noelia Fernández Cermeño, Mª Teresa Fernández Ibáñez, María Jesús Fernández Rebollido, Mª. Eugenia Fernández San Miguel, María Carmen Fernández Sanromán, Jacinto Gago Santín, Mª Carmen Gallastegui Otero, Cruz Gallego Feijóo, Xiana García Doval, Diego García García, Susana Gesteiro Conde, Adoración Gilino Villarramus, José Luis Giráldez Casal, Paula Gómez Montaña, Alicia González Bahíllo, Inmaculada González-Babé Ozores, Dolores González Fernández, María Teresa González Lamas, María Berta González Martínez, María Jesús González Mouría, Mª del Pilar González Pereda, Blanca González Sanjurjo, Pía Grimberghs Rial, Cristina Grobas Montenegro, Jose Gulias Pérez, María Rosa Hermida Núñez, Guadalupe Hernández Piñuela, Guadalupe López Barrero, Carmen López Durán, Ana López Fernández, María Agustina López-Lemos Lorenzo, María Carmen López-Quecuty Puig, Amalia López Ribera, María Pilar Maicas, Marisa Martínez Nieto, Rubén Martínez Rodríguez, Rosario Mc Cabe Quinn, Anne Meijide Gayoso, Rosa Méndez Amoedo, Mercedes Millara Turienzo, Julio Miñambres Puig, María Mercedes Montes Graña, Carmen Mora Morandeira, José Miguel Navas Novas, María Noble Landgraf, Gretchen

Odet, Isabel Olmedo Herrero, Ignacio M. Otero Estévez, Esther Pena Roces, Ana Peña Fernández, Marina Pereira Molares, Ana Pérez García, José Domingo Pérez González, Marité Pérez-Jofre Santesmases, Ignacio Pérez-Izaguirre y Urquiz, Ane Lore Pérez Martín, María Blanca Piedrabuena, Fabiana Pintado García, Carmen Piñeiro Prieto, Ana. Portela Fernández-Jardón, César Posada Vila, Ofelia Prego Pereiro, María Amelia Prelchi Gallego, María Consuelo Prol Pérez, Esperanza Rajó Campos, Salvador Reig Castro, Celia Requeijo Costoyas, Conchita Ríos Calvo, Luis Rodil Coedo, Inés Rodríguez Alonso, Carmen Rodríguez García, María José Rodríguez Márquez, Jesús Rodríguez Ortiz de Eribe, María Begoña Rodríguez Parada, Ana Isabel Rodríguez Parada, Sonia Romaní Creo, María Asunción Ruíz Castro, Mª carmen Saenz Castro, Rosa Salgado Fernández, Alicia Salgueiro Castro, Mª. Carmen Sánchez del Cueto Losada, Carlos Sánchez Otaegui, Tirso Sanders, Gill Santacreu Martínez, María José Sarasquete Otero, Teresa Sevillano Castaño, Joaquina Sirvent López, Luis Taboada Costas, Francisco Javier Táboas Paz, Marina Tilve Gómez, Olga Tomé Rey, Pilar Torreiro Sio, Benito Trincado González, Mª. Nieves Ulloa Sousa, María del Carmen Vázquez Rodríguez, Anxos Viana Tomé, Beatriz Vicente Aguayo, Mª Jesús Viéitez Rodríguez, Ramón Vilas Otero, María Elena Vilela Fernández, Manuel Zorrilla Rivero, María José MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 87

5. OS DATOS

MARCO MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO

OS DATOS INFORME ECONÓMICO - ADMINISTRATIVO 2010 Para a realización das súas actividades e a consecución dos seus fins fundacionais, a Fundación MARCO dispuxo no exercicio 2010 dun total de ingresos ordinarios de 1.831.886 €, o que supon unha reducción de 17.263 € respecto a 2009.

O detalle é o seguinte:

Ingresos Achegas do Padroado: Concello de Vigo Caixanova

Xunta de Galicia Dep. de Pontevedra Ministerio de Cultura

805.000,00 300.000,00 300.000,00 150.000,00 135.000,00

Ingresos 2010 Concello de Vigo Caixanova

TOTAL 1.690.000

(92% dos ingresos orzamentarios)

Xunta de Galicia Deputación de Pontevedra Ministerio de Cultura

Outros ingresos: Outras subvencións 57.945,00 de explotación Ingresos

65.957,00 das actividades propias Amigos MARCO 17.984,00 141.886,00

(8% dos ingresos orzamentarios) TOTAL 1.831.886,00

Outras subencions Outros ingresos Explotación Amigos do MARCO

A aplicación dos mesmos para o exercicio 2010 distribuiuse nas seguintes partidas:

Gastos

Distribución do Gasto 2010

Achegas do Padroado: Persoal 452.629,00 Actividades 758.246,00 Mantemento 500.502,00 Gastos financeiros e asimilados

16.031,00 Amortizacións

42.739,00 TOTAL: 1.170.147,00 € *Contas auditadas por KPMG

90 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Persoal Actividades Mantemento Gastos financeiros e asimilados Amortizacións

OS DATOS CIFRAS DE VISITANTES 2010 Número total de visitantes: 93.519

XANEIRO

6.585

FEBREIRO

7.085

MARZO

7.295

ABRIL

6.801

MAIO

XUÑO

XULLO

7.605 6.676

AGOSTO

5.904

SETEMBRO

OUTUBRO

3.804

NOVEMBRO

19.797

DECEMBRO

11.171

5.317

5.479

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 91

OS DATOS COLABORACIÓN CON OUTRAS ENTIDADES A implicación de institucións e empresas nas exposicións e actividades é un labor que a Fundación MARCO desenvolve mediante a coprodución, ou a través do asinamento de convenios que poidan mellorar a dinámica de traballo, a dispoñibilidade de recursos, e a calidade das súas propostas.

Durante o ano 2010 as principais colaboracións foron as seguintes:

COPRODUCIÓN DE EXPOSICIÓNS MEIAC, Museo Extremeño e Iberoamericano de Arte Contemporáneo, Badaxoz Coprodución da exposición ‘COUSAS QUE SÓ UN ARTISTA PODE FACER’ Museum Morsbroich, Leverkusen, Alemaña Itinerancia da exposición ‘CANDIDA HÖFER. Projects: Done’, producida por Museum Morsbroich, Leverkusen, Alemaña FRAC Lorraine, Metz Coprodución da exposición ‘FLYING DOWN TO EARTH’ Premio MARCO/FRAC Lorraine para novos comisarios 2009 CGAC, Centro Galego de Arte Contemporánea, Santiago de Compostela Coprodución da exposición ‘89 Km. COLECCIÓN CGAC’

Hospital Júlio de Matos, Lisboa Colaboración na produción da exposición ‘MÁIS QUE A VIDA. VASCO ARAÚJO - JAVIER TÉLLEZ’ Hospital Miguel Bombarda, Lisboa Colaboración na produción da exposición ‘MÁIS QUE A VIDA. VASCO ARAÚJO - JAVIER TÉLLEZ’ Cinemateca Portuguesa, Lisboa Colaboración na produción da exposición ‘MÁIS QUE A VIDA. VASCO ARAÚJO - JAVIER TÉLLEZ’ Fundación Telefónica, Madrid Coprodución da exposición ‘VIRXILIO VIEITEZ’

OUTROS CONVENIOS DE COLABORACIÓN

CAM, Fundação Calouste Gulbenkian, Lisboa Coprodución da exposición ‘MÁIS QUE A VIDA. VASCO ARAÚJO - JAVIER TÉLLEZ’

Universidade de Santiago de Compostela Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos do Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea

COPRODUCIÓN NOUTRAS ACTIVIDADES

SINSALaudio, Vigo Convenio de colaboración para organización dos concertos do Festival Sinsal e outros eventos relacionados coa arte sonora e a música contemporánea

Real Club Náutico de Vigo Colaboración na produción da exposición ‘COUSAS QUE SÓ UN ARTISTA PODE FACER’

Universidade de Santiago de Compostela Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Historia da Arte

Serviço de Saúde e Recursos Humanos, Ministério da Saúde, Lisboa Colaboración na produción da exposición ‘MÁIS QUE A VIDA. VASCO ARAÚJO - JAVIER TÉLLEZ’’

Universidade de Vigo Convenio de colaboración para a realización de prácticas de alumnos de Ciencias Sociais e da Comunicación

92 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Universidade de Vigo Convenio de colaboración para a obtención de créditos de libre elección nos cursos de adultos impartidos no MARCO

OS DATOS PERSOAL MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO Director Iñaki Martínez Antelo

Departamento de exposicións

Departamento de comunicación e didáctica

Programas de cooperación Xerente Martiño Nogueira Canle Responsable de exposicións Agar Ledo Arias Coordinadora de exposicións María Urrutia Baliño Técnico de montaxe Paul Edward Guy Responsable de comunicación e didáctica Marta Viana Tomé Asistente Dpto. comunicación e didáctica Pilar Souto Soto Secretaría de dirección Patricia Verdial Garay Administración Alberto Abal García Bibliotecaria Iria Fernández Mouriz

Programas de cooperación Begoña Ante Álvarez, bolseira en prácticas, Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea, USC. Lidia Beatriz Costa Fernández, bolseira en prácticas, Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea, USC Laurence Delécluse, bolseira en prácticas, Máster en Arte, Museoloxía e Crítica Contemporánea, USC Tamara Casás Roca, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento exposicións, deseño gráfico María Pose Méndez, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento exposicións, coordinación Persoal de montaxe DAEXGA Servicios Integrales de Galicia, S. L. ITEM montaje A/V EULEN S. A. Decoraciones Torres Pablo Estévez Graña César López Mosquera Juan Vázquez Figueroa

Tamara Bermúdez Garea, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento comunicación e didáctica Beatriz Citoula Esperante, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento comunicación e didáctica Berta Vega Villamil, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar departamento comunicación e didáctica Programas de prácticas Alexandra Amoedo Davila, bolseira en prácticas Silvia Justo Pérez, bolseira en prácticas Beatriz Viteri Bouso, bolseira en prácticas Departamento de documentación e publicacións Adrián Blanco Paradelo, bolseiro en prácticas Carlos José Bustos Rodríguez, bolseiro en prácticas Olalla Rodríguez Hermida, bolseira en prácticas

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 93

OS DATOS PERSOAL MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO Departamento de administración

EULEN S. A.

Félix Ruiz González, bolseiro en prácticas

Vanesa Cabañín Duarte Víctor Fontán Cernadas Miguel Ángel Zamora Romero

Limpiezas LEI Centro Especial de Empleo Xerencia Adela López Nóvoa

Taquilla e Atención ao público Carla Peña Merayo, programa de cooperación, Xunta de Galicia, como auxiliar de taquilla

Grandal Service S. L. Coordinadora Amaya Martínez-Randulfe Landín

Agrupación de Amigos do MARCO María Aller Quintela, bolseira en prácticas Coral González Portas, bolseira en prácticas Adhara Iglesias Comesaña, bolseira en prácticas

Educadores Beatriz Citoula Esperante José Luis Gómez Amoedo Cristina González Larriba María Xosé Martínez Pérez Berta Moldes Cancelas

Securitas Vixilancia e seguridade Taquilla e atención telefónica Beatriz Dacal Blanco Alba Docabo López Gladys Vila González Amaya Martínez-Randulfe Landín Monitores de sala Estefanía Alonso Garrido Sonia Barciela San Cecilio Marta Besada Benítez José Antonio Carrera González Paula Costas Collazo Andrés Dacosta Cosquet Patricia Fernández Mariño Carolina García Carmueja Sandra Muñiz Gómez Cecilia Novas Garrido Paula Pérez André Antía del Río Ribas Emilia Zapatero Rodríguez

94 MEMORIA DE ACTIVIDADES 2010

Persoal Rosa Mª Cordero Oujo Mª Carmen Domínguez Campos Yolanda Iglesias Muñiz Mª Emma Mediero Caviedes Emiliano Pergorado Ilson Ribeiro Fonseca Mª Dolores Sánchez Rodríguez Mercedes da Silva Lorenzo Obdulia Sotelo Rial Fermín Vázquez Lorenzo

Eduardo Bouza González Francisco Guindo Campo Díaz Marcial González Moure José Enrique Alonso Iglesias Jorge Pereira López Pedro Pérez Caride Auxiliares Estefanía Cortegoso Ríos

OS DATOS OUTROS SERVIZOS MARCO RESTAURANTE & CAFÉ Durante o ano 2010, o MARCO restaurante&café continuou o seu proxecto baixo a xerencia dos irmáns Alfonso, Ángeles e Almudena Botas, con Andrea Cruseño como xefa de sala.

Tanto Alfonso Botas —chef especializado en cociña española e internacional— como todo o equipo do restaurante foron parte activa na programación e servizos do Museo, especialmente con ocasión de eventos especiais como as sesións do Café Voltaire da Agrupación de Amigos, ou a Festa Aniversario do MARCO. Horario: de luns a sábados de 09.00 a 21.00; domingos de 11.00 a 15.00 Tel. +34 886 116 712 www.marcorestauranteycafe.com

TENDA - LIBRERÍA PLAXIO A tenda-librería PLAXIO ofrece libros de arte, deseño gráfico, fotografía, cine, moda, cómic e ilustración, ademais de publicacións alternativas e libros infantís, artigos de agasallo e papelería. Xunto aos seus servizos habituais, ao longo de 2010 PLAXIO organizou actividades como presentacións de publicacións, sesións de contacontos, e ‘Mercadillos do libro’, coincidindo con celebracións como a Festa Aniversario do MARCO ou o Día Internacional do Museo.

Horario: martes a sábados de 11.00 a 14.30 e de 17.00 a 20.30; domingos de 11.00 a 14.30 Tel. +34 986 113 941 http://es-es.facebook.com/plaxio

E ADEMAIS… •Visitas guiadas todos os días ás 18.00 •Visitas de grupo con cita previa (tel. 986 113900) •Facilidades de acceso para persoas discapacitadas •Aseos adaptados •Gardarroupa

MARCO, MUSEO DE ARTE CONTEMPORÁNEA DE VIGO 95