Mare, jaargang 36, nr. 1

69september 2012 december 2010 36ste Jaargang • nr. 1 34ste Jaargang • nr. 13

Inburgeren ‘Ik wil maar éénChi ding met Tai en dat is vrede’ Pagina 15

Pagina 3

Meer studenten naar Ideoloog van de IRA Leiden, maar 'geen vond bloed reinigend boter bij de vis' en heiligmakend

Xxxxxxxxxxx De strijd tegen piraterij: xxxxxxxxxxxxxxxxxx ‘Copyright betekent in xxxxxxxxxxxxx China right to copy’

De nieuwe lichting Wat is de overeenkomst eerstejaars: 'Ik slaap al tussen 9/11 en de moord dagen op de grond' op Willem de Zwijger?

Pagina 3 Pagina 6

Pagina Pagina 8 en 9

Pagina 8 Pagina 11

Zijlstra: langstudeerboete komt er Staatssecretaris blijft bij zijn plan, maar regeringsfracties in Eerste Kamer hebben twijfels Staatssecretaris van Hoger Onderwijs Halbe Zijlstra (VVD) ziet geen juridische belemmeringen om ook de huidige generatie studenten 3000 euro extra te laten betalen.

Demonstrante in Den Haag laat haar ongenoegen blijken tegen de plannen van staatssecretaris Zijlstra Foto Hollandse Hoogte

Dat verklaarde hij deze week tegenover Mare.. Zijlstra was maandag een van de gastsprekers op de lustrumviering van de Vereniging van universiteiten (VSNU) maandag. De belangenvereniging vierde haar 25-jarige bestaan.

Tijdens zijn speech roemde Zijlstra de oud-minister van Onderwijs Wim Deetman die eerder al het spreekgestoelte had beklommen. ‘Net zoals toen ging het economisch niet goed’, aldus de staatssecretaris, en dus zijn maatregelen nodig.

De meest ingrijpende en fel bekritiseerde regeling is om studenten die hun studiecurricuDOOR THOMAS BLONDEAU

lum met meer dan een jaar overschrijven per jaar 3000 euro bovenop hun collegegeld moeten betalen.

Ook de universiteiten moeten dan de overheid betalen.

De staatssecretaris was nog niet aanwezig toen Deetman de spits mocht afbijten. Hij schetste een beeld van zijn roerige bewindsjaren toen de basisbeurs werd ingevoerd en er tegelijk flink moest worden bezuinigd. Toch toonde hij weinig empathie met Zijlstra’s voornemens.

Deetman: ‘Je moet investeren in mensen en talenten. Daar moet iets tegenoverstaan. Een zekere afslanking is mogelijk. Maar de plannen gaan nu te ver. We zullen hier de komende decennia last van krijgen want hierdoor gaan jongeren misschien sneller voor een goed betaalde baan dan voor een opleiding.’

Verleden week liet de Nijmeegse collegevoorzitter Roelof de Wijkerslooth weten dat Zijlstra’s langstudeerboete niet van toepassing kan zijn op de huidige generatie studenten. Dit zou in strijd zijn met het rechtszekerheidsbeginsel dat bepaalt dat burgers precies moeten weten waar ze aan toe zijn.

Vanwege deze juridische hobbel heeft Pvda-Kamerlid Tanja Jad-

nanansing gevraagd om een heropening van het hoger-onderwijsdebat.

‘De Wijkerslooth was zelf jarenlang directeur-generaal Hoger Onderwijs bij het ministerie, die weet echt wel waarover hij praat. De zittende studentenpopulaties moeten echt worden ontzien. Los daarvan wil ik aan de staatssecretaris vragen of hij wel nagedacht over de consequenties van dit plan. Ik heb een studentenpanel om mij heen verzameld. Zij zeggen allemaal te stoppen met studeren als dit plan doorgaat. Dat is pas kapitaalsvernietiging.’

De staatssecretaris zelf laat weten dat hij er alle vertrouwen in heeft. ‘We zullen wel zien wat de Raad van State zegt. De Wijkerslooth haalt een proces aan uit eind jaren tachtig waarin een soortgelijke kwestie speelde.

Maar dat is later door de Hoge Raad vernietigd omdat er aan de verkeerde wet is getoetst.’ De Wijkerslooth had dit niet onvermeld gelaten maar zegt dat dit om juridisch-technische reden is gebeurd. Jadnanansing wijst er ook op dat sinds die uitspraak onderwijsministers zittende studenten niet te confronteren met drastische studiekostenverhogingen. > Verder lezen op pagina 5

Usis wordt twee keer zo duur Het studentenadministratiesysteem Usis gaat tien miljoen euro kosten in plaats van de begrote vijf miljoen. miljoen Tot nu toe was het kostenplaatje van Usis in nevelen gehuld.

Maandag bleek tijdens de universiteitsraad dat de raadscommissie financiën een memo heeft ontvangen van het bestuursbureau waarin wordt becijferd dat het automatiseringsproject met 5,1 miljoen euro wordt overschreden. Het project was

voor 4,7 miljoen euro ingeschaald.

De cijfers vielen niet goed bij de raad die snel opheldering wil krijgen van het college van bestuur. Ook is de raad teleurgesteld dat zij niet eerder op de hoogte is gesteld van de over de uit de pan rijzende kosten.

Het invoeren van het systeem heeft al voor veel problemen gezorgd. Veel studenten kregen veel te laat hun collegekaart. Ook waren er problemen met inschrijvingen voor vakken en tentamens. Verder lukte het maar ternauwernood om de bsa-brieven

Afschaffen die Zonder certificaat universiteitsraad! geen vast contract

Brede bachelor€ 500 Toch akkoord: onzeker blijft voor medewerkers

Inspectie Begrotingbekijkt op orde, rentederivaten maar toch zorgen

Meer Eeuweerstejaars, na Nobelprijs maar minder geld nog steeds relevant

Dat betoogt oud-lid Hendrik Kaptein in De universiteit werk maken van een opiniestuk.gaat 'De papierwinkel, re- de professionalisering van het onderwijs. glementen en procedures zijn net echt.

Meer docenten kwalificatie Betekenen doet moeten het bijnaeen niets.'

De brede bachelor bij GeesteswetenDe universiteiten vakbonden schappen, waarbijen in de in 2014 de studies hebben toch een akkoord bereikt over Frans, Duits en Italiaans zouden opgaan, nieuwe Geen loonsverhoging, iseen door nieuwCAO. beleid onzeker geworden.

De onderwijsinspectie is een onderzoek De universiteit dewaarop financiën gestart naar de heeft manier de op orde, blijkt uit de conceptbegroting.

Leidse universiteit geld heeft geleend.

Maarhebben door Haagse bezuinigingen 'We niets verkeerd gedaan.'wor-

Het aantal Leidse eerstejaars is gegroeid, Vandaag het honderd jaar geleden blijkt uit deis vooraanmeldingen.

Maar dat natuurkundige der Waals een boter bij de vis blijftVan uit, treurde de rector Nobelprijs kreeg.

Boerbij de opening vanHet hetmuseum academisch jaar.

Pagina 11 Pagina 4

Pagina 4 Pagina 4

Pagina 5 Pagina 5

Pagina 3 Pagina 7

halen. ‘We worden gekoeioneerd.’

maar eenmalig 500 euro bruto.

den harde klappen verwacht.

op tijd de deur uit te krijgen.

Om al het werk toch op tijd af te krijgen, werden faculteiten gedwongen om extra personeel in te zetten. Het is onduidelijk of die extra kosten ook al zijn meegenomen in de berekeningen van het college.

Ook hier wil de raad opheldering over. Met Usis wilde het college het studiesucces te verhogen. Het oude studentenadministratiesysteem zou zijn verouderd en met Usis zouden studenten intensiever gevolgd kunnen worden. VB

haave eert hem met een symposium.

Bandirah Pagina 16 Bandirah Pagina 16

2 Mare · 6 september 2012 Geen commentaar

Dobbelen Door Bart Braun Ergens, in een halfverlichte kamer, zit een jongetje met tien dobbelstenen. Hij gooit zeventien. Nog een keer: tweeëndertig.

Eenendertig. Vijftig! Juichend gooit het jongetje zijn armen in de lucht.

‘Ik word steeds beter!’, roept hij uit.

Slechts een enkeling durft de belangrijke keuzes in het leven uit te besteden aan een dobbelsteen. De studie die je doet, de

Colofon

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288

studentenvereniging waar je je bij aansluit, de politieke partij waar je op stemt, dat zijn echt belangrijke beslissingen. Die neem je weloverwogen en rationeel, toch? En dan zijn de resultaten van die keuzes – de aanmeldingscijfers, de verkiezingsuitslagen – dus ook reuze -interessant.

De verenigingen en faculteiten staren zich bijkans blind op het aantal eerstejaars. Zijn het er minder?

Hoe komt dat dan? Hoe kunnen we voorkomen dat het er volgend jaar nog minder zijn?

Ook als het er juist meer zijn, moet er druk geanalyseerd. Gedane investeringen betalen zich terug, heet het dan. ‘In tijden van crisis kiezen mensen eerder voor een bèta-opleiding’, vertelden diverse bèta’s me deze week, blij met de extra eerstejaars. Maar verleden jaar was het toch ook crisis?

En waarom hebben de technische universiteiten in Delft en Enschede dan juist minder aanmeldingen?

In de politiek is het nog erger. Mensen hebben, zou je denken, een stelsel aan waarden en opvattingen, en kiezen vervolgens de partij die daar het beste bij – OH MIJN GOD Roemer drinkt fris met een rietje! Nu stem ik toch maar Libertarisch!

De keuzes die we maken worden beïnvloed door rietjes en partijprogramma’s, het weer, de mensen in onze omgeving en duizenden omstandigheden die amper bij te houden zijn, en waarvan je de

meeste niet eens in de gaten hebt.

Het is niet net zo simpel als een dobbelsteen gooien. Het is juist zo ontzettend veel ingewikkelder dat je, om het proces te beschrijven, net zo goed een dobbelsteen kunt gooien als jezelf een verhaaltje vertellen over waarom het dit jaar zo goed of zo slecht ging. Op zijn wetenschappelijks: je doet onderzoek met een steekproefgrootte van 1, naar een verschijnsel waarvan je weet dat het barst van de Poissonruis. Elke hypothese, elke verklaring die je verzint, is ontestbaar.

De hoge percentages februari-afhakers, de leegloop die veel studentenverenigingen na twee jaar vertonen en de ontevredenheid van de kiezers suggereren dat mensen helemaal niet zo goed zijn in het maken van de juiste keuzes. Ze moeten het doen met onvolledige informatie, en hersens die er nauwelijks geschikt voor zijn.

Eigenlijk zou je één keertje, for science, alle eerstejaars volkomen willekeurig moeten verdelen over steden, studies en verenigingen. Ze mogen na een half jaartje veranderen, en een groot gedeelte zal dat ook doen.

Maar dat doen ze nu ook al. Vermoedelijk maakt het voor de netto totale tevredenheid onder studenten weinig uit.

Zou het met de verkiezingen ook zo zijn? Als we de zetelverdeling laten bepalen door dobbelstenen in plaats van kiezers, is Nederland dan slechter af? Of zou ook dat weinig uitmaken? Volgende week doe ik alvast mijn eigen micro-experimentje: ik neem een dobbelsteen mee naar het stemlokaal.

Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl

Haantjes en broedkippen

Medewerkers

Maaike Lommerse • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Key Tengeler • Geerten Waling Anne van de Wijdeven • Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • I. Bronstring • A. Brouwer • prof. dr. A.J.W. van der Does • B. van der Donk • J. Egberts • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • D. van der Klugt • A. Liemburg • R. Nieuwenkamp • mw C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Toen ik in Leiden kwam werken, kende ik de universiteit vooral als bolwerk van tradities. Maar al gauw werd mij duidelijk: dat is één en al theater.

Eigenlijk is er maar één traditie die er toe doet. Dat is de alleroudste, tevens het motto van de universiteit: Praesidium Libertatis, Bolwerk der Vrijheid.

Door Willem van Oranje aan de stad Leiden gegeven in 1575 nadat zij stand had gehouden tegen een slopende Spaanse belegering. (Rond 3 oktober worden we nog subtiel aan dit akkefietje herinnerd.)

De oudste universiteit van Nederland kent een geschiedenis vol genieën, vrijdenkers en controversiële wetenschappers. In tegenspraak met haar ouderwetse imago, staat Leiden nog altijd voor een moderne interpretatie van vrijheid. Zo zijn islamkritische en eurosceptische wetenschappers hier nog relatief veilig. En sinds dit voorjaar geven we het ‘homohuwelijk’ een wetenschappelijk fundament met de nieuwe leerstoel Comparative Sexual Orientation Law van prof.dr. Kees Waaldijk. Ook een prestatie is het, dat Leiden de meeste vrouwelijke hoogleraren heeft van Nederland.

Het aandeel vrouwen in toga schommelt alsnog slechts rond een magere 17 procent, maar toch: de wetenschap is niet zo geëmancipeerd. De vele gender-leerstoelen en vrouwenstudies ten spijt, de universiteit is vooral het domein van mannelijke haantjes en vrouwelijke broedkippen. Is onder studenten en promovendi nog een meerderheid vrouw, naarmate de carrière vordert, keldert dat percentage als een aandeel-Facebook.

Deels is er vast zoiets als een glazen plafond of een old boys network. Heel onrechtvaardig allemaal.

Maar vrouwen die vanuit hun ‘slachtofferschap’ mannen oproepen om daar iets aan te veranderen zijn irreëel. Die mannen hebben wel wat beters te doen!

Deels heeft het vrouwelijke afhaakgedrag een demografische verklaring. Een medepromovenda vertelde me eens dat haar begeleidster haar op het hart had gedrukt dat de promotietijd de beste tijd is om kinderen te krijgen. Je bent nog jong, je kunt zelf je tijd indelen en de werkdruk is lang niet zo hoog als in het academische leven erna. Blijkbaar wordt niet afgewogen of het onderzoek – dat zoveel passie opwekt en dat zo’n groot wetenschappelijk en maatschappelijk belang dient – zomaar door voortplantingsdrift van de eerste plaats moet worden verstoten.

De kern van het probleem zit vermoedelijk in het fundamenteel gebrekkige zelfvertrouwen van hoogopgeleide vrouwen. Allerlei studies tonen aan dat het impostor syndrom – het bekende gebrek aan zelfvertrouwen van jonge professionals (‘help, ze hebben me door!’) – voor hen veel meer geldt.

Mannen hebben het ook, maar weten dat ze een spel spelen. Ze doen quasi-achteloos een gooi en banen zich in ogenschijnlijke nonchalance een weg naar de top. Vrouwen daarentegen blijven hangen in een voortdurende staat van twijfel en onzekerheid.

Conclusie: ook dit academisch jaar moeten vrouwen hun eigen vrijheid blijven bevechten. Baas in eigen buik, baas in eigen hoofd!

Geerten Waling promoveert en doceert bij geschiedenis

6 september 2012 · Mare 3 Mensen

Meer studenten, weinig financiële liefde Maxime Verhagen en Paul Schnabel openen academisch jaar Het marktaandeel van de universiteit groeit, maar investeringen blijven uit. ‘Je zou het niet zeggen, maar de meeste politici hebben gestudeerd.’

Door Vincent Bongers Bij de opening van het academisch jaar maandag in de Pieterskerk kon rector magnificus Paul van der Heijden mooie cijfers overleggen. Maar uiteindelijk

ging het toch weer over geld.

De universiteit groeit fors. De door het college van bestuur lang gekoesterde wens van een marktaandeel van 10 procent komt zowaar in zicht. Van der Heijden toonde de meest recente vooraanmeldingscijfers en die zijn gunstig.

In 2009 schreven 3900 bachelors zich in. In 2012 zijn dat er 4900. Het marktaandeel steeg van 7,5 naar 9 procent.

Tot zover het goede nieuws. De

rijksbijdrage per student zakte sinds 2002 met 16 procent. ‘We moeten bedroefd zijn dat opeenvolgende kabinetten de laatste tien jaar geen boter bij de vis hebben geleverd’, aldus de rector. ‘Ook wetenschappelijk onderzoek heeft zich helaas niet op veel financiële liefde van de overheid mogen verheugen.’

Minister van Economie en Innovatie en Leids alumnus, Maxime Verhagen deed zijn best om toch te laten zien dat de overheid wel fors

Foto Taco van der Eb

investeert in onderzoek. Hij ging in op nieuwe samenwerkingsvormen tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschap om zo de kenniseconomie te stimuleren. Volgens de minister investeren het bedrijfsleven, overheid en de universiteiten jaarlijks binnen het door hem geïntroduceerde topsectorenbeleid 2,5 miljard euro. Het onderzoek vindt plaats in topconsortia. ‘Als bedrijven geld in het onderzoek van een consortium steken, dan doet de overheid daar vanaf 1 oktober nog eens 25 procent bovenop. Die toeslag is 40 procent over de eerste 20.000 euro.’ Het kabinet trekt 90 miljoen uit voor de maatregel.

Dat is niet genoeg om de kenniseconomie van Nederland in de vaart der volkeren op te stuwen, zo bleek uit de toespraak van Paul Schnabel, universiteitshoogleraar in Utrecht en directeur van het Sociaal Cultureel Plan Bureau, een van de belangrijkste adviesorganen van het kabinet. Hij ging in op de Nederlandse ambitie om tot de top vijf van de kenniseconomieën in de wereld te gaan behoren.

Schnabel nam vooral Den Haag op de korrel. ‘Je zou het niet zeggen, maar de meeste politici hebben gestudeerd. Toch is de relatie tussen wetenschap en politiek altijd wat moeizaam en gespannen.’ Hij kon zich ook niet aan de indruk onttrekken dat politici niet altijd weten waarover zij praten. ‘Neem nu die top vijf ’, zei Schnabel. Veel politici is het niet eens duidelijk wat onze concurrenten zijn voor deze koppositie. ‘China staat bijvoorbeeld niet in de top tien, maar wordt vaak genoemd in debatten tussen lijst-

Frutti di Mare

Hoe zeg je gratis in het Nederlands?

‘We komen eigenlijk vooral voor de fietsverkoop’, vertelt Christin Motsche (23) uit Duitsland. Met haar groepsgenoten, ongeveer vijftien andere studenten uit ZuidKorea, Wit-Rusland, Taiwan, Hongarije, Italië en China bezoekt ze het Universitair Sportcentrum als onderdeel van het tweedaagse introductieprogramma voor internationale studenten, afgelopen donderdag en vrijdag. Meer dan de fietsverkoop is er drie kwartier na aanvang nog niet echt te beleven op het ‘Sports Centre Festival’. Motsche: ‘Nou ja, er zijn ook stroopwafels. Maar die hebben we nu al zó vaak gehad.’ En zelfs de fietsverkoop valt tegen. ‘Volgens de aankondiging zouden alle fietsen tussen de dertig en zeventig euro zijn. Misschien is die ene fiets van dertig euro al verkocht, want alle wrakken die hier staan kosten zeventig euro.’

Wanneer alle verkoopformulieren tot wanhoop van de fietsverkoper door een windvlaag het voetbalveld opwaaien, kunnen Motsche en haar groepsgenoten een grijns dan ook niet onderdrukken. Ze beginnen allemaal aan de opleiding Asi-

Door Marleen van Wesel

an Studies. Minuk Nam (26), een elegante Zuid-Koreaanse studente die de hele middag een imposante verzameling tassen meezeult, koos voor Leiden omdat de opleiding er hoog staat aangeschreven. ‘Er zijn vrij veel afstudeerrichtingen mogelijk.’ David Colozza (23) uit Italië vult aan: ‘Leiden ligt voor mij bijna om de hoek, dankzij RyanAir. Vanuit Florence, waar ik vandaan kom, ben je er per vliegtuig even snel als per trein in Rome of Milaan, waar ik ook had kunnen studeren. En iedereen spreekt Engels, zelfs de buschauffeurs en de kassameisjes.’

Een eerste les volgt al binnen vijf minuten, tijdens een mini-taalcursus. ‘Fluent Dutch in 10 minutes’, belooft een bordje boven het kraampje. ‘Pff, hoe zeg je moeilijk in het Nederlands?’ zucht Abby Huang (23) uit Taiwan. De les is bijzonder effectief, want na tien minuten kan ze zich inderdaad voorstellen en tot tien tellen én wil ze graag weten wat het Nederlandse woord voor gratis is. Omdat de taaldocent intussen een ander groepje helpt, leert Colozza haar de zojuist geleerde zinnetjes meteen even in het Italiaans.

De spoedcursus is geinig, maar het introductieprogramma voor internationale studenten bruist wel wat minder dan de El Cid. ‘We hebben verder vooral serieuze dingen gedaan, zoals luisteren naar introductietoespraken’, vertelt Nam. ‘Er schijnt ook een speurtocht geweest te zijn gisteravond, maar omdat het keihard regende, hebben we met ons groepje een pub bezocht.’

Na de lunch, een wokmaaltijd geserveerd met eetstokjes, volgt een Tai Chi-les. In een van de tassen van Nam blijkt een complete sportoutfit te zitten, die ze razendsnel wisselt met haar rok en torenhoge hakken. De Chinese Helln (25) voelt zich ondanks de Aziatische elementen van de introductie nog wat minder thuis in Leiden. ‘De communicatie, ook over oppervlakkige zaken, is hier zo anders dan in China. Het was eigenlijk niet mijn eigen keuze om hierheen te komen. Mijn ouders vonden dat ik een jaar in Nederland moest studeren omdat dat goed was voor mijn carrière’, vertelt ze na enige aarzeling tussen twee happen van een stroopwafel. ‘Alleen die koeken, die bevallen me wel.’

Foto Taco van der Eb

trekkers en bijna-lijsttrekkers en bijna-bijna-lijsttrekkers.’

Wie staan er wel in de top 5? Verrassend veel kleine landen zoals Zweden, Zwitserland (de nummer een) en Singapore. Nederland volgt verdienstelijk op plaats zeven. Het gaat dus best goed. Alleen: om deze positie te behouden en zelfs te verbeteren, is er veel geld nodig, aldus Schnabel. Duitsland investeert bijvoorbeeld veel meer in innovatie dan Nederland, dat geldt voor zowel overheid en het bedrijfsleven. ‘Duitsers zetten een lijn in en houden daar dan ook aan vast. In Nederland verandert het beleid steeds. Dan maak je kapot wat je net hebt opgebouwd.’

Om gelijke tred te houden moeten de uitgaven in Nederland aan research and development op termijn verdubbelen naar twintig miljard.

Als dat niet gebeurt, ‘is het vrijwel uitgesloten dat we in de top vijf terechtkomen. Ik vrees zelfs dat we dan onze mooie plaats zeven kwijtraken.’

Nog geen anderhalve dag na de speech van Schnabel verscheen er een nieuwe ranglijst van het World Economic Forum, de organisatie waar Schnabel zijn betoog op baseerde. En de vlag kan uit. Nederland steeg van plaats zeven naar vijf.

Een verbazingwekkende ontwikkeling vindt ook Schnabel. Hij zegt verrast te zijn door de cijfers. ‘Het is natuurlijk een fantastisch resultaat, maar geen vrijbrief om weinig geld te investeren in onderzoek en onderwijs.

‘Deze vijfde plaats is mijn inziens dan ook niet helemaal terecht. We investeren steeds minder in onderzoek, onze arbeidsmarkt is niet flexibel en we zijn te bureaucratisch.’

4 Mare · 6 september 2012 Nieuws

Vast tarief voor meewegen studieschuld

Augustinus populair Van de vijf grootste studentengezelligheidsverenigingen heeft Augustinus dit jaar tijdens de El CID de meeste nieuwe leden binnengehaald: 386 eerstejaars schreven zich in. Minerva moest iets minder nieuwe leden noteren. Waren het er vorig jaar nog 372, nu staat de vereniging met 344 leden op de tweede plaats. Het nieuwe ledenaantal van Quintus en Catena viel hoger uit dan vorig jaar, de verenigingen haalden respectievelijk 244 en 136 leden binnen. SSR noteerde 165 sjaarzen. Van de overige verenigingen waren vooral de roeiverenigingen populair. Bij Njord schreven 279 studenten zich in, bij Asopos de Vliet 165.

Vanaf uiterlijk 1 april 2013 gaan banken en verzekeraars bij het meewegen van een studieschuld bij een hypotheekaanvraag een uniforme berekening hanteren.

IKEA-studentenflats De afdeling vastgoed van IKEA onderzoekt de mogelijkheid om studentenflats te bouwen in Nederland. Het Zweedse meubelconcern heeft een intentieverklaring getekend met studentenhuisvestingsbureau DUWO, dat de studentenkamers in beheer krijgt. Het aantal te bouwen flats en de precieze locaties zijn nog niet bekend. De studentenflats zijn hard nodig, want bijna alle grote studentensteden kampen met een kamertekort. In het werkgebied van DUWO (Amsterdam, Delft, Leiden en Den Haag) alleen al gaat het om bijna twintig duizend studentenkamers.

Nieuwe rector Hoogleraar privaatrecht en oud-decaan Carel Stolker wordt de nieuwe rector magnificus en collegevoorzitter van de Universiteit Leiden. Op 8 februari 2013, tijdens de 438e dies natalis van de universiteit, zal hij Paul van der Heijden opvolgen. ‘Het is een ongelooflijk voorrecht om in deze nieuwe rol mijn verbondenheid met deze prachtige universiteit, met haar studenten, medewerkers en alumni, te mogen voortzetten’, liet hij deze zomer weten. Stolker (1954) studeerde en promoveerde in Leiden en was tussen 2005 en 2011 decaan van de rechtenfaculteit. In die jaren verscherpte hij de eisen voor eerstejaars en wist zo de uitval te halveren. Ook zocht hij toenadering met de verdreven criminoloog Wouter Buikhuisen.

Geert de Snoo is 1 september begonnen als nieuwe decaan van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen en volgt Sjoerd Verduyn Lunel op.

Sinds 2009 werkt hij als hoogleraar Conservation Biology in Leiden. Ook is hij directeur van het Centrum voor Milieuwetenschappen.

Prijzen Anton Akhmerov kreeg maandag de Gratama Wetenschapsprijs voor jong talent uitgereikt voor zijn onderzoek naar grafeen: een superdun koolstoflaagje met bijzondere natuurkundige eigenschappen. Maartje van den Heuvel, collectiespecialist fotografie en fotografica bij de bijzondere collecties van de universiteit, kreeg de K.J. Cathprijs 2012. Deze prijs wordt jaarlijks toegekend aan een medewerker die de naam van de universiteit op positieve wijze naar buiten brengt.

Shanghai Op de Shanghai-ranking van beste universiteiten die de Chinese Jiao Tong Universiteit elk jaar maakt, staat de Universiteit Leiden dit jaar op een gedeelde 73ste plaats. Daarmee is het op deze lijst de tweede Nederlandse universiteit, na de Universiteit Utrecht. In de categorie ‘klinische geneeskunde en farmacie’ scoort Leiden een 36ste plek, en die is mede verantwoordelijk voor de hoge score: in geen van de andere disciplines haalt de Leidse Universiteit de wereldwijde top-100. De beste universiteit ter wereld – volgens deze ranglijst, althans – is die van Harvard.

Brede bachelor blijft onzeker

Buikloop bij nieuwe Augustijnen

Nieuw beleid bemoeilijkt invoering De invoering van de beleidsregel ‘doelmatigheid hoger onderwijs’, die staatssecretaris Halbe Zijlstra eind juni bekend maakte, heeft mogelijk gevolgen voor de invoering van de brede bachelor rondom taal, cultuur en media. Het plan is momenteel om de studies Frans, Duits en Italiaans daarin vanaf september 2014 samen te voegen.

Vorig collegejaar kwamen vooral studenten en docenten Frans hiertegen in verzet.

Het faculteitsbestuur wilde toen desondanks voor de zomer een opzet voor de nieuwe bachelor ontwerpen.

‘Het samenvoegen en verbreden van opleidingen mag nog wel,’ verduidelijkte geesteswetenschappendecaan Wim van den Doel vorige

Door Marleen van Wesel

week in de faculteitsraad. ‘Maar alleen onder het regime van het protocol. Universiteiten mogen geen nieuwe opleidingen starten, tenzij die bijvoorbeeld erg gewenst zijn op de arbeidsmarkt.’

Ook moeten nieuwe opleidingen inspelen op een behoefte waarin nog niet wordt voorzien en passen bij het profiel van de onderwijsinstelling – zo wil Zijlstra de versplintering van het bestaande opleidingsaanbod tegengaan.

Opvallend is dat de staatssecretaris brede bachelorprogramma’s juist als een oplossing ziet. ‘De inzet moet zijn om te komen tot een reductie van het aanbod, sectorale afspraken over naamgeving van opleidingen en de invoering van meer brede bacheloropleidingen’, schrijft hij in de beleidsregel.

Desondanks is de decaan voorzichtig. ‘De ruimte voor vernieu-

Strenger personeelbeleid bij bèta’s De Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen verscherpt het personeelsbeleid.

Net als de andere faculteiten wordt zij geconfronteerd met bezuinigingen op de eerste geldstroom – het geld dat ze direct van de universiteit krijgen.

De oplossing ligt deels in het flexibeler maken van het personeelsbestand: 15 procent van de mensen zou een tijdelijke aanstelling moeten hebben; zodat er makkelijker gekrompen kan worden. Op papier voldoet de faculteit daar al aan, maar daarmee zou ze zich rijk rekenen. Zogeheten tenure trackers – veelbelovende jonge wetenschappers die, als ze hun beloftes waarmaken, hoogleraar mogen worden – tellen als flexibel, maar het is de bedoeling dat ze uiteindelijk vast worden.

De flexibiliteit zal dus vooral moeten komen uit het nieuw aan te stellen personeel. Met name postdocs zouden bij voorkeur via het universitaire uitzendbureau Jobmotion moeten worden aangesteld, volgens het faculteitsbestuur. Postdocs – en vooral de al wat oudere onderzoekers met een langer arbeidsverleden – brengen veel wachtgeld met zich mee als ze geen nieuwe aanstelling kunnen

vinden. Dat kan soms zelfs oplopen tot een miljoen euro.

Ook de tenure trackers zelf zullen strenger tegen het licht gehouden worden. ‘Het gaat er niet om dat je een belofte bent’, legde decaan Sjoerd Verduyn Lunel uit tijdens de faculteitsraadvergadering van eind augustus. ‘Je was immers al veelbelovend toen je binnenkwam. Heb je het ook waargemaakt?’ BB

Dat zijn de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), het Verbond van Verzekeraars en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) overeengekomen. Hypotheekverstrekkers gaan in de toekomst uit van aan de studieschuld verbonden maandelijkse financiële lasten van 0,75 procent van de oorspronkelijke lening. Dit percentage benadert de werkelijke maandelijkse lasten. Wordt de studieschuld voor een deel vroegtijdig afgelost, dan kan de aanbieder dit bovendien meenemen in de berekening.

Tot nu toe konden aanbieders zelf bepalen hoe zwaar studieschulden werden meegewogen bij het bepalen van de leencapaciteit. Zij berekenden soms zwaardere lasten van de studieschuld dan de werkelijke maandelijkse lasten, waardoor oudstudenten een minder hoge hypotheek konden krijgen. PM

wing is toch beperkter dan we dachten. In een opleiding, zoals de brede bachelor, moeten de oude opleidingen voldoende terug te vinden zijn, anders is er volgens de staatssecretaris sprake van een nieuwe opleiding.’

En daarvoor zijn de regels dus juist strenger. Overigens hebben instellingen de mogelijkheid om samengevoegde brede opleidingen na drie jaar weer op te splitsen in de oorspronkelijke smallere opleidingen.

Faculteitsraadlid Marc Newsome is benieuwd wat nu concreet de gevolgen zullen zijn voor de invoering van de brede bachelor met de studies Frans, Duits en Italiaans in Leiden.

Het plan is volgens het faculteitsbestuur in elk geval nog niet van de baan. Van den Doel: ‘Wel zijn we ineens terug in een vroeger stadium terechtgekomen. We moeten de situatie nu eerst met de betrokken hoogleraren en instituten bespreken.’

Tientallen deelnemers aan de NaKennisMakingstijd van Augustinus hebben last gekregen van darm- en maagklachten.

De vereniging heeft de leden gewaarschuwd en attent gemaakt op de toilet- en keukenhygiëne waarmee verdere verspreiding van de ziekmaker kan worden voorkomen.

Wat die ziekmaker is, is nog onduidelijk; de GGD is het aan het uitzoeken. Hun woordvoerder kan alleen melden dat er tot nu toe dertig patiënten bekend zijn.

Zolang de precieze ziekteverwekker onbekend is, lijken zwaardere maatregelen als quarantaines of het sluiten van het restaurant niet nodig, aldus Augustinusvoorzitter Bas van der Hoff: ‘Vooralsnog lijkt het allemaal binnen de perken te blijven, maar we zorgen dat onze leden er goed op letten.’ BB

Opzettelijk aangereden Op 28 augustus is een 25-jarige student uit Zoetermeer opzettelijk aangereden terwijl hij een groep nieuwe studenten begeleidde.

De student ging op straat staan om het verkeer tegen te houden, terwijl de studenten de Boommarkt overstaken. De bestuurder van een wit

Ford Transit-busje begon te toeteren en reed zacht tegen de student aan.

Hierna gaf de bestuurder gas. De student sprong van schrik omhoog en kwam tegen de voorruit van de bestelbus aan. Hij werd meters meegesleurd en viel toen de bus afsloeg.

De student had lichte verwondingen. De politie zoekt getuigen. MS

Studentenhuisvesters fuseren De twee grootste studentenhuisvesters van Leiden, SLS en DUWO, gaan in 2013 fuseren.

‘SLS is sterk in monumenten en onderhoud, wij zijn echte bouwers’, verklaart DUWO-directeur Jan Benschop de fusie. ‘Ook krijgen we door de schaalvergroting meer financiële armslag, en dat is weer goed voor de bouwsnelheid.’ Lisa Johnson, directrice SLS: ‘We kunnen efficiënter en goedkoper te werk gaan. Verder worden onze investeringsmogelijkheden een stuk uitgebreider. Zo komen we

eerder aan nieuwe projecten toe, en door de sterkere financiële positie kunnen we bestaande locaties sneller tot voltooiing brengen. Bijvoorbeeld de Sanders-locatie, twee flats aan de Zoeterwoudseweg, kunnen we nu op korte termijn realiseren, iets wat we anders door financiële problemen niet hadden kunnen doen.’

VVD-raadslid Greetje van Gruting uitte onlangs haar bezorgdheid over de fusie. Zij is bang dat er zo een monopoliepositie ontstaat en er onvoldoende concurrentie over zal blijven.

‘Flauwekul’, reageert Benschop. ‘Wij

zijn lang niet de enigen die actief zijn in de Leidse studentenhuisvesting. Er zijn zat andere partijen, investeerders en beleggingsfondsen. We zouden een monopoliepositie nooit kunnen waarmaken. En dat willen we ook niet: we verwelkomen concurrentie.

Anders krijg je dat kamertekort nooit weggewerkt.’

Op het moment zijn er zo’n 3650 kamers te weinig in Leiden. Onlangs maakte de Landelijke Studenten Vakbond bekend dat kamers bij corporaties steeds duurder worden. MS

6 september 2012 · Mare 5 Nieuws

‘Tentamenboete is absurd’ Te Beest: ‘We hebben niets fout gedaan’

Studentenpartijen klagen De studentenpartijen SGL en BeP vinden de kosten voor het laat inschrijven voor tentamens bij rechten ‘disproportioneel.’ Zeker in verhouding met de tarieven die andere faculteiten rekenen.

Door Vincent Bongers De partijen stel-

de er vorige week tijdens de universiteitsraad vragen over aan het college van bestuur.

De boete, zoals de partijen het inschrijfgeld noemen, bedraagt bij een inschrijving van tien dagen voor het tentamen 30 euro. Dat bedrag loopt op naar 75 euro als een student drie dagen voor een tentamen alsnog wil meedoen. Een absurde sanctie vinden de partijen.

Bij de faculteiten Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen

worden veel lagere bedragen gerekend, aldus de partijen. De opleiding wijsbegeerte rekent bijvoorbeeld 10 of 20 euro administratiekosten. Bij FSW staat op laat inschrijven een boete van 20 euro.

‘Bijkomend probleem is dat in Usis het niet mogelijk is om voor studenten om meteen bij het begin van vak zich in te schrijven voor het tentamen’, zei Roel Glasbeek van BeP. ‘In het oude systeem kon dat wel.

Studenten vergeten hierdoor zich in te schrijven en worden meteen gestraft.’

Vice-rector magnificus Simone Buitendijk vond het rechteninschrijfgeld een ‘fors bedrag, maar geen absurde sanctie. Met name bij grote opleidingen als rechten is het belangrijk om te weten hoeveel studenten er tentamen komen doen. Er moet wel voldoende ruimte worden

geregeld. Het is belangrijk dat studenten zich realiseren dat zij zich op tijd inschrijven. Anders kan een faculteit niet plannen.’

Glasbeek: ‘Ik blijf van mening dat de boete disproportioneel is. Wat extra stoeltjes en tafeltjes bijplaatsen is nauwelijks een inspanning. Het verklaart het hoge bedrag niet.’

‘Het bedrag is belachelijk hoog’, zei Anne-Marie Leichsenring van de SGL. ‘Zeker omdat het natuurlijk wel voorkomt dat studenten zich nog voor meerdere tentamens moeten inschrijven. Dan loopt het wel erg op.’ Ook wilden de partijen weten waarom de bedragen zo uiteen lopen en of deze niet meer gelijk kunnen worden getrokken. Het college wijdde de uiteenlopende tarieven aan het verschil in grootte van opleidingen.

‘Het zijn zeker geen uit de lucht gegrepen getallen’, aldus Buitendijk.

Raad van State blokkeert prestatieafspraken De prestatieafspraken die staatssecretaris Halbe Zijlstra voor het Hoger Onderwijs wil maken met de universiteiten, gaan de koelkast in.

De Raad van State, het belangrijkste adviesorgaan van de regering, stelt dat er geen wettelijke basis is voor de plannen.

Zijlstra wilde zeven procent van de rijksbijdrage voor het hoger onderwijs verbinden aan prestaties. De universiteiten maakten dan ook afspraken met het ministerie over het verhogen van rendementen en excellent onderwijs.

‘Wij hebben onze plannen ingediend bij de staatssecretaris’, zei Paul van der Heijden onlangs bij de universiteitsraad. ‘Als hij over de plannen een positief advies krijgt van de

commissie Van Vught, zouden ze worden ingevoerd. Wij stonden allemaal gereed, de andere universiteiten ook. Edoch, er is geen advies van de commissie.’

Dat komt omdat er op ‘een laat moment’ een kink in de kabel is gekomen. De Raad van State vindt dat de staatsecretaris niet zomaar geld mag verdelen dat is verbonden aan prestatieafspraken. Van der Heijden: ‘De Raad heeft tegen Zijlstra gezegd: “U heeft geen wettelijke basis om deze basis uit te voeren.”’

Het draait om vrijheid van onderwijs. Het is mogelijk dat een openbare universiteit minder of juist meer geld krijgt dan een bijzondere universiteit. En dat mag niet.

Zijlstra is druk bezig om met een algemene maatregel van bestuur

(AMvB) het probleem op te lossen.

Deze AMvB hoeft in principe niet door de Eerste en Tweede Kamer worden goedgekeurd. Wel komt het voor dat een concept AMvB ‘voorgehangen’ wordt aan beide Kamers om zo een extra controle uit te voeren en advies te geven. Volgens Van der Heijden zou dat dit keer ook gebeuren. Maar de Tweede Kamer vergadert voorlopig niet. ‘De hele operatie wordt over de verkiezingen heen getild’, aldus Van der Heijden.

En wat dan? ‘Dat is natuurlijk volledig onduidelijk.’ VB

De Onderwijsinspectie is een onderzoek gestart naar de manier waarop de Leidse universiteit geld heeft geleend. Volgens vicecollegevoorzitter Willem te Beest is er niets aan de hand.

De universiteit besloot in 2007 om de rente voor een lening van 60 miljoen euro voor een lange periode vast te leggen. Het aangaan van dit rentederivaat was bedoeld om over een langere periode zekerheid te hebben over de te betalen rente.

Maar de financiële crisis veranderde de situatie in de jaren daarna. De rente daalde snel. Vanwege de uitstel van de nieuwbouw voor W&N en de steeds gezonder wordende financiën van de universiteit werd een deel van de lening, 30 miljoen euro, nog niet opgenomen. Toch moet de al afgesproken, en dus hogere rente, worden betaald.

Het Financieele Dagblad berichtte in juli dat de universiteit geld verspilde en de Onderwijsinspectie doet onderzoek naar de gang van zaken.

Volgens vicecollegevoorzitter Willem te Beest heeft de universiteit echter ‘niets fout gedaan’. ‘Het kost wat het gekost had, als je wel het geld had opgenomen. Het gaat om 1,2 miljoen per jaar. In de jaarrekening gaan we uit van een verliespost van in totaal 5,2 miljoen. Uitgaande van een korte rente van 0,5 procent. De rente kan nog dalen. Dan wordt het bedrag iets hoger. Maar de rente kan ook stijgen en dan wordt het lager.

Het derivaat loopt nog 17 jaar in een afbouwende reeks.’

Volgens Te Beest is een rentederivaat een heel normale constructie en is er al helemaal geen sprake van speculatie. ‘Heel veel organisaties kiezen ervoor. Het is juist geen speculatie. Je weet niet hoe de rente zich gaat ontwikkelen en dat is de reden om voor een derivaat te kiezen. Je vertrouwt op de rentecurve die door de financiële markten wordt opgesteld. We wilden de komende twin-

tig jaar zekerheid over de hoogte van de rente over de lening die we opnemen. Dat doe je omdat je een meerjarige verplichting aangaat. Je moet zeker zijn dat de rente over die periode inpasbaar is in de financiële exploitatie van de universiteit.’

De universiteit koos in 2007 voor een derivaat. ‘Toen stond de rente, in beleving van iedereen, heel erg laag.

Er was nog geen enkele sprake van een crisis, een daling van de rente werd niet verwacht. Met de kennis van de rentestand van vandaag, hadden we het toen natuurlijk niet gedaan, maar gewacht op de daling.’

De Onderwijsinspectie doet onderzoek naar de gang van zaken. In 2010 is besloten dat gemeenten geen derivaat mogen hebben als daar geen lening tegenover staat. Dat is een zogeheten ‘open positie’. Deze constructie is speculatief, vindt de overheid.

Te Beest: ‘Wij zien dat anders. Die regeling stamt echter uit 2010 en geldt niet voor universiteiten. In het artikel in het FD werd er van uitgegaan dat als gemeenten geen open positie mogen hebben dat ook voor universiteiten opgaat. De universiteit is gelijk in gesprek gegaan met de Inspectie toen het artikel verscheen om onze positie aan hen uit te leggen. Wij hebben naar ons oordeel niets gedaan dat niet mag.’

De lening toch opnemen is volgens Te Beest onzin. ‘Wat hadden we dan met het geld moeten doen?

Dan hadden we het uit moeten zetten bij een bank. Dan had je exact dezelfde constructie gehad. Dan ruil je weer lange rente, voor een korte.

Dat schiet niet op.’

Stel dat de universiteit een nieuwe lening afsluit. Wordt er mogelijk weer voor een derivaat gekozen? ‘Dit zouden we zeker overwegen. Als je helemaal niets vastlegt bij een grote investering en langjarige verplichting en de rente stijgt daarna fors, dan vraagt de universiteit aan mij: waarom heb je toentertijd niet voor een vaste rente gekozen?’ VB

Rotterdamse spiekers bespied De Erasmus Universiteit Rotterdam gaat als eerste in Nederland camera’s plaatsen om tentamenfraude tegen te gaan. De Landelijke Studenten Vakbond maakt zich zorgen over de privacy van gefilmde studenten.

Er worden in de tentamenzaal, waar 1050 studenten kunnen plaatsnemen, pakweg 20 camera’s geïnstalleerd.

De beelden worden opgeslagen en kunnen achteraf, op aanwijzing van surveillanten, worden nagekeken op frauduleus gedrag. De Universiteit benadrukt dat dit alleen gebeurt in overleg en door de examencommissie, en dat beelden na vier dagen automatisch worden gewist. ‘Er zit niet iemand continu naar het beeldscherm te staren’, zegt woordvoerder Jacco Neleman.

‘We doen dit niet omdat er bij ons meer gefraudeerd wordt dan elders, maar voeren een aantal nieuwe maatregelen in tegen fraude om de geloof-

waardigheid van onze opleidingen te waarborgen.’

De Landelijke Studenten Vakbond heeft haar bedenkingen, zegt voorzitter Kai Heijneman. ‘Dit gaat veel te ver. Mij is verteld dat niet alleen op aanwijzing van een surveillant, maar ook bij plotseling afwijkende tentamenresultaten en vergelijkbare antwoorden beelden kunnen worden bekeken. Goed presteren is opeens verdacht geworden! De beelden zouden na vier dagen worden gewist, maar tentamenresultaten worden pas na weken bekend. Hoe kun je dan beelden terugkijken wanneer iemand plots een hoog cijfer haalt? Maar het is vooral de richting die het opgaat die mij zorgen baart. Zo krijg je als student steeds meer het gevoel dat Big Brother je in de gaten houdt.’

Volgens woordvoerster Caroline van Overbeeke heeft de Universiteit Leiden voorlopig geen plannen om te filmen bij tentamens. MS

Meer studenten naar Leiden

Eerstejaars verzamelen zich tijdens de introductieweek bij hun mentor. De universiteit maakt een groeispurt door: 4879 studenten hebben zich voor een bachelor in Leiden ingeschreven. Vorig jaar stond de teller rond deze tijd op 4431. Het zijn vooraanmeldingen, het definitieve aantal moet nog blijken. De faculteit Geesteswetenschappen scoort met de nieuwe opleiding International Studies ruim 300 studenten. De bètafaculteit W&N begroet 20 procent meer studenten dan vorig jaar. Informatica steeg van 43 naar 70. Sterrenkunde verdubbelde van 20 naar 41. Al is die toename waarschijnlijk voor een groot deel het gevolg van het opdoeken van de opleiding Sterrenkunde in Utrecht. Sociale Wetenschappen trok 81 minder studenten dan vorig jaar. Vooral de antropologie en psychologie slonken. Foto Marc de Haan

6 Mare · 6 september 2012 Boete

Zoals de Encyclopedia Britannica zich moest heruitvinden na de komst van Wikipedia, zo moet ook de universiteit haar positie bepalen in de digitale wereld.

En dan ligt opeens ‘het gedrocht’ op de mat 2600 Leidse langstudeerders moeten boete betalen Er ging een ‘soap-opera’ en een ‘beschamende vertoning’ aan vooraf. Maar de langstudeerboete is een feit. ‘We worden behandeld als halve criminelen.’

Door Vincent Bongers De politiek ziet

het al lang niet meer zitten. Universiteiten balen er van. Maar de boete die ‘het gedrocht’ wordt genoemd, is er nu dan toch. In Leiden lag er bij zo’n 2600 studenten een machtigingsformulier van de universiteit op de mat met een afwijkend bedrag. In plaats van 1771 euro betalen zij 4834 euro collegegeld.

In augustus was er nog even hoop voor langstudeerders toen de campagnekoorts voor een bizarre draai zorgde bij het CDA. Lijsttrekker Sybrand van Haersma Buma keerde zich ineens tegen de maatregel - terwijl het plan oorspronkelijk uit de koker van zijn partij kwam.

Coalitiepartner VVD had liever een sociaal leenstelsel gezien en de staatssecretaris voor het Hoger Onderwijs, Halbe Zijlstra, verbaasde zich over de wispelturigheid van het CDA. Zijn eigen lijsttrekker, Mark Rutte, liet ook weten wel af te willen van de boete.

In de Tweede Kamer was de steun voor de boete weggevallen. Het leek ineens alsof er ruimte was om tot een oplossing te komen. Het bleek echter om een goedkope verkiezingsstunt te gaan. Het terugdraaien van de maatregel zorgde voor een gat van 370 miljoen euro op de begroting van Zijlstra. Dat moest wel worden gedicht, vond de staatssecretaris.

Het enthousiasme om het gedrocht om zeep te helpen werd als snel een stuk minder groot. Het lukte zelfs niet om genoeg dekking te vinden om de boete een jaar uit te stellen.

Zijlstra hield dan ook voet bij stuk.

De studenten die nu moeten betalen hebben niets aan de verkiezingsretoriek van de Kamerleden en lijsttrekkers gehad. Ook rector magnificus Paul van der Heijden is niet blij met de gang van zaken. Het com-

missiedebat in de Tweede Kamer onlangs over de langstudeerboete noemde hij tijdens de meest recente universiteitsraad een ‘soap-opera’.

Ook de staatssecretaris zelf noemde het debat tijdens de opening van het academische jaar in Utrecht het een ‘beschamende vertoning.’

De wet is dus in werking en moet worden uitgevoerd. ‘We zijn gekort als instelling en hebben dus geen keuze anders dan het innen van het hoger collegegeld’, zei Van der Heijden. ‘En dat doen we dus ook. We moeten het maar doen met wat we hebben.’

Het is volgens de rector ‘buitengewoon gecompliceerd’ geweest om het allemaal goed te regelen. ‘De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) in

‘De kans dat de regering een al ingevoerde wet weer terugdraait, is klein.

Maar je weet nooit.’

Groningen kon ons niet precies vertellen welke deeltijders er nu wel of niet onder de regeling vallen. Dat moest worden uitgezocht. We moeten het ondersteunend personeel inkrimpen van de politiek maar ook van de raad terwijl er steeds meer beleid bij ons wordt neergelegd en niet in Den Haag. Tel uit je winst. Als je boetes moet innen van de overheid dan heb je wel personeel nodig om al die administratie te doen.’

De rector verwachtte ook niet dat een nieuw kabinet de maatregel terug gaat draaien. ‘Het leek wel even het belangrijkste onderwerp in Nederland, maar ik geef u op een briefje dat er tijdens de kabinetsformatie andere dingen van groter belang zijn. De kans dat de regering een al ingevoerde wet weer terugdraait, is vrij klein. Het is ook ingewikkeld om de maatregel weer af te schaffen.

Maar je weet maar nooit.’

Bijlage bij de collegegeldmachtiging

‘Ik ga de boete aanvechten’ ‘Ik vind het raar dat studenten die in een onfortuinlijke situatie zijn geraakt, als halve criminelen worden behandeld’, zegt Lisette Heijma (30) die publiek international recht studeert en moet betalen. ‘Te lang over een studie doen, vind ik geen overtreding.’

Heijma is inmiddels tiendejaars. Na het behalen van de bachelor ging het in de master mis. ‘Anderhalf jaar lang heb ik met veel succes tentamens gehaald en papers geschreven.

Toen kwam de klad er in. ‘Sinds 2008 werk ik fulltime bij de LOI. Ik heb daar voor gekozen omdat mijn vader met pensioen ging en er te weinig geld was om ons te onderhouden. Dus toen ben ik maar brood gaan winnen. Ik dacht: dat doe ik er wel even bij en de studie

dat gaat er wel bij. Dat viel even tegen.’

De afgelopen vier jaar hikte Heijma tegen het schrijven van de scriptie aan.

‘Ik ben wel duizend keer begonnen.

Ik heb ook telkens weer braaf mijn collegegeld betaald. Ik dacht dan blijven de reeds behaalde cijfers van mijn master staan, maar dat is dus niet zo. Dat betekent dat ik alles opnieuw moet doen. Ik ga nog wel een brief schrijven, kijken of ik nog vrijstellingen kan krijgen.’

De studieadviseur zei tegen haar dat ze zich beter niet had kunnen inschrijven. ‘Dan hadden ze nog wel een zaak voor me kunnen maken. Ik heb steeds geld naar de universiteit gedragen en niet gestudeerd. Dat geeft mij natuurlijk geen extra privileges maar

‘Ik heb geld opzij gezet’ ik vind het ook raar dat iemand die niet betaalt daar voordeel van heeft.

‘Ik wil de boete gaan aanvechten. Ik heb genoeg bijdrage geleverd aan de samenleving door belasting te betalen.

Ik wil dat op mijn eigen houtje gaan doen met een bezwaarschrift bij DUO. En als dat niet wordt geaccepteerd ga ik in beroep. Ik ben geschoold als jurist.

Het wordt dus een goede training.

Ik raad ook iedereen om bezwaar te maken. Overstelp ze ermee.’

‘Ik ben vierdejaars geschiedenis’, zegt Thomas Kamerling (22). En hoop dit jaar mijn bachelor af te ronden. Het punt is dat ik heb eerst nog een jaar scheikunde heb gedaan. Ik krijg dus de boete.’

Lui is Kamerling niet geweest: ‘Ik heb mijn best gedaan, ben niet door veel feesten achterop geraakt. Ik doe wel veel naast de studie, zoals sport: schieten, duiken en hockey. Vorig jaar ben ik ook een koeriersbedrijf begonnen. Dat kost veel tijd. Ik heb er wel veel van geleerd, maar het heeft er ook voor gezorgd dat ik wat minder punten heb gehaald.’

Hij vindt het vooral onrechtvaardig dat het een boete met terugwerkende kracht is. ‘Als ik dat had geweten, had ik andere keuzes gemaakt, dan was ik al in februari met scheikunde gestopt. Ik denk dat ik

dan ook minder was gaan sporten.

‘Ik snap wel dat je een sluitende begroting moet hebben en dat langstudeerders teveel geld kosten. Het is fair dat ze in tijden van bezuinigingen wat extra betalen, maar dit is een te hoog bedrag.

Ik ken ook wel studenten die tien jaar niks uitvoerden. Dat is natuurlijk ook niet goed. Een trapsgewijs systeem vind ik eerlijker. Het eerste langstudeerjaar betaal je een niet al te hoog bedrag. Als je nog een jaar vertraging oploopt, betaal je meer.’

Hij zegt de boete te kunnen betalen. ‘Ik heb er geld voor opzij gezet. Al zou het fijn zijn als mijn ouders wat willen bijdragen. Maar ik verwacht dat niet van ze. Ik heb langgestudeerd, niet zij. Mijn winst en spaargeld gaat er nu wel aan.’

6 september 2012 · Mare 7 Wetenschap

Spiegeltje, spiegeltje…

Cytomegalovirus

Diabetes

Astronomen bedenken snellere en goedkopere meetmethode Met superweerkaatsende spiegels bepalen Leidse sterrenkundigen de samenstelling van gaswolken in de ruimte. De snellere en goedkopere methode is min of meer bij toeval ontdekt. ‘Juist fundamenteel onderzoek kan ineens tot nieuwe toepassingen leiden.’

Door Bart Braun Stelt u zich voor: een marathon met duizend deelnemers, door onbekend terrein. Na tien kilometer loopt het parcours door een dorpje, en als de rennende meute het dorpje verlaat, blijkt dat alle vrouwelijke deelnemers in het dorp zijn gebleven. Bij het volgende dorpje komen er ook minder hardlopers uit dan erin gingen: alle mannen met gele shirtjes blijven achter.

Je weet niet precies wat er is gebeurd, maar er is iets aan de hand

Plasmameetapparaat waarin een intergalactische gaswolk is geshopt. Foto SLA-Isokoski/

Linnartz

in die plaatsen. De renners die niet naar buiten komen, geven je informatie over de aard van de dorpjes.

Absorptie-spectroscopie werkt eigenlijk net zo: er gaat licht door een wolkje moleculen, en dan komen niet alle kleuren licht even goed door. De golflengtes die niet doorkomen, vertellen iets over de samenstelling van het spul dat je wilt onderzoeken.

Die aanpak heeft een aantal voordelen: je kunt het ook doen als het spul gevaarlijk is, want je hoeft er geen meetapparatuur in te steken.

De truc werkt ook als je lichtbron en wolk heel ver weg staan: sterrenkundigen gebruiken absorptiespectroscopie om de samenstelling van gaswolken in de ruimte te meten: het licht komt dan van sterren.

En net zoals onduidelijk is wat er nou precies in de dorpjes van onze marathonroute gebeurt, is ook het licht dat door de ruimtewolken komt mysterieus. Sommige ontbrekende

kleuren zijn makkelijk te herleiden tot bepaalde moleculen, en daardoor weten we al een tijdje dat de wolken in de ruimte vooral uit waterstofgas bestaan. Andere kleuren licht zijn lastiger te verklaren, vandaar dat het groot nieuws was toen Leidse sterrenkundigen vorige week aankondigden dat ze een bepaald soort suiker hadden aangetroffen in een stofwolk rond een jonge, zonachtige ster. Van andere patronen valt alleen te zeggen dat ze niet overeenkomen met stoffen die we hier op aarde kennen, en dat was het.

Om erachter te komen wat die patronen veroorzaakt, maakt de Leidse astronoom prof. dr. Harold Linnartz al jaren zijn eigen ruimtewolkjes, in een laboratorium op de vijfde verdieping van het Huygens. Hij gooit chemische stoffen bij elkaar, treitert ze net zolang tot de omstandigheden lijken op die in de ruimte, en dan gebruikt hij absorptie-spectroscopie

om het zogeheten plasma te onderzoeken dat zo ontstaat.

De standaardmethode daarvoor bestaat al sinds 1988 en maakt gebruik van een externe lichtbron.

Een laser, of een ledlamp, waarvan je heel precies weet wat voor licht ‘ie uitzendt. Samen met zijn postdocs Anton Walsh en Dongfeng Zhao staat Linnartz deze week in het vaktijdschrift Applied Physics Letters, met een nieuwe variant op de zogeheten caviteitsversterkte absorptiespectroscopie waar het drietal hoge verwachtingen van heeft. In plaats van een peperdure laser in te zetten, gebruiken de onderzoekers het licht van het plasma zelf. Hun proefopstelling bevat twee superweerkaatsende spiegels die 99,99 procent van het licht dat erop valt reflecteren.

Het licht stuitert zo tienduizenden keren op en neer tussen de spiegeltjes, behalve dan die frequenties van het licht die door het plasma worden geabsorbeerd. Die kleuren licht worden nauwkeurig genoteerd en vergeleken met de kleuren licht die ontbreken in het sterrenlicht dat op aarde aankomt. De methode werkt veel sneller en goedkoper dan meten met lasers. De meting is ook iets minder nauwkeurig; de resolutie is lager. Maar dat is niet zo heel erg belangrijk zolang je resolutie maar net zo hoog is als van de telescoopmetingen aan ruimtegolven.

De aanpak werkt niet alleen voor plasma’s, maar voor alles wat licht geeft. En het mooie is: vrijwel alles geeft licht, als je het maar heet genoeg maakt. Linnartz: ‘Je zou er monsters mee kunnen analyseren; bijvoorbeeld om heel nauwkeurig te onderzoeken hoe ongewenste gassen ontstaan in een verbrandingsmotor, of hoe je het productieproces van computerchips kunt optimaliseren.’

Uiteindelijk willen de Leidenaars de truc ook toepassen op niet-lichtgevende materialen; de beursaanvraag is al de deur uit.

Dus Linnartz, Walsh en Zhao gaan binnenkort rentenieren dankzij de patenten die ze hebben vastgelegd?

Neen. Wie zelf aan de zogeheten Cavity Enhanced Plasma Self-Absorption Spectroscopy wil doen, kan in hun artikel nalezen hoe dat moet, en het straffeloos imiteren. ‘Ik ben allang blij als we contacten kunnen leggen met het bedrijfsleven, en samen kunnen werken in het onderzoek, bijvoorbeeld door promovendi uit te wisselen’, aldus Linnartz.

De hoogleraar verzucht: ‘De overheid wil het liefst toegepaste wetenschap, en stimuleert dat ook via bijvoorbeeld het topsectorenbeleid – dat geld wegtrok dat eerst naar fundamenteel onderzoek ging.

Maar vaak komt een toepassing ineens voort uit fundamenteel onderzoek. De transistor, bijvoorbeeld, of de laser. Juist dat fundamentele onderzoek geeft je de tools om ineens met een toepassing te komen.

In de wetenschap zet je geld om in kennis. In de industrie is het juist andersom: je stopt kennis erin en krijgt geld ervoor terug. Maar om dat geld te verdienen moet je wel eerst kennis hebben. Die twee hebben elkaar gewoon heel hard nodig.’

Het cytomegalovirus (CMV) had altijd een onschuldige reputatie. Gezonde mensen merken het meestal nauwelijks als ze besmet raken. Wel is het zo dat het virus daarna nog jarenlang latent aanwezig kan blijven. Blijkbaar doet het nog meer: in Immunity and Ageing staat een Leids-Duitse publicatie die suggereert dat er een verband is tussen infectie met CMV en type 2 diabetes, ook wel ouderdomssuiker genaamd.

Eerste auteur is Sijia Chen van het Leidse Universitair Medisch Centrum.

Het onderzoek is uitgevoerd onder zeshonderd deelnemers aan het grootschalige Leidse onderzoek naar langlevende mensen; ze waren allemaal ouder dan 85 jaar. Dat betekent dat ze andere risicofactoren voor diabetes – overgewicht is de belangrijkste – al hebben overleeft, zodat de gevolgen van een virale infectie duidelijker naar voren komen.

Hoe het virus precies de kans op suikerziekte vergroot is nog onduidelijk.

Misschien infecteert het de alvleeskliercellen die insuline produceren, misschien verstoort het het immuunsysteem op een manier die diabetes in de hand werkt. Voorlopig is het eerste doel van de onderzoekers om hetzelfde verband aan te tonen in een wat jongere populatie.

Stress bij spoed Verpleegkundigen op de Spoedeisende Hulp-afdeling van een ziekenhuis doen loodzwaar werk, en als een patiënt met spoed hulp nodig heeft, loopt het lang niet altijd goed af met hem of haar. Er zijn dan ook meerdere onderzoeken die laten zien dat SEH-verplegers bovengemiddeld vaak lijden aan een posttraumatische stressstoornis.

Leidse psychologen deden onderzoek naar 248 spoeddienst-verplegers in diverse Belgische ziekenhuizen. 87 Procent van de ondervraagden gaf aan het afgelopen half jaar een traumatische gebeurtenis mee te hebben gemaakt.

Met name het overlijden van kinderen of baby’s valt zwaar. 8,5 procent van de ondervraagden voldeed aan de criteria voor posttraumatische stressstoornis, en meer dan een kwart was ernstig vermoeid.

De manier waarop verplegers omgaan met traumatische ervaringen lijkt veel uit te maken voor hoeveel last ze daar later van krijgen. Het zou ziekenhuisbestuurders dan ook sieren als ze hun personeel goed om leren gaan met de ellende van de spoedkamer, stellen de onderzoekers in het International Journal of Nursing Studies.

Rol Elke cel van uw lichaam bevat uw DNA. Best wel veel DNA zelfs: helemaal uitgerold zou het bijna twee meter lang zijn.

Om in een klein celletje te passen, moet het dus worden opgerold. Dat gebeurt langs zogeheten histonen, als het ware ‘klosjes’ van eiwit.

De volgorde van het DNA bepaalt hoe het erfelijk materiaal precies om de klosjes rolt, stelden Leidse en Nijmeegse onderzoekers vast. De Leidse natuurkundigen Thijn van der Heijden en Joke van Vugt zijn de hoofdauteurs.

Hun publicatie in het gezaghebbende tijdschrift PNAS komt erop neer dat tweeletterige combinaties van de DNAbouwstenen makkelijker of moeilijker kunnen buigen. Dat duwt bepaalde combinaties eerder de binnen- of buitenbocht op. De wetenschappers ontwikkelden een model dat kan voorspellen hoe het DNA om de histonen gekronkeld zou zijn.

8 Mare · 6 september 2012 Mensen

commentaar

We worden vast heel hecht Het eerste jaar van de rest van je leven In vergelijking met een Fries dorpje is Leiden haast een metropool, naast het centrum van Budapest is het een gehucht. Iedere eerstejaarsstudent komt hier met andere verwachtingen en verzamelt andere indrukken.

Mare volgt drie nieuwkomers tijdens hun eerste jaar aan de universiteit.

Door Marleen van Wesel. Foto’s Taco van der Eb

‘Mijn huisgenoot heb ik nog nauwelijks gezien’ Muriel Mulder (21) Studie: Japanstudies Uit: St.-Annaparochie, Friesland ‘’s Nachts lig ik soms wakker van alle geluiden op straat’, vertelt Muriel

Mulder (21), eerstejaarsstudent Japans. Zij ervaart Leiden juist wél als een flinke, bruisende stad, in vergelijking met het Friese dorpje waar ze vandaan komt. ‘Geweldig dat alles zo dichtbij is en dat de openingstijden

Colofon

‘Ik slaap al nachten op de vloer’ Marton Tompos (24) Studie: Asian Studies (Politics, society and economy) Uit: Budapest ‘Ik kon, als internationale student, vijfhonderd euro overmaken naar de Universiteit Leiden, voor alleen de káns op een woning. Dat heb ik gedaan, tevergeefs. Het geld heb ik wel terug gekregen’, vertelt Marton Tompos (24) uit Budapest.

Volgende week beginnen de colleges van zijn master Asian Studies.

Een van zijn beste vrienden, die ook in Leiden studeert, vond wel een kamer. ‘Terwijl hij die vijfhonderd euro pas later betaald heeft dan ik. Maar goed, ik mag voorlopig wel op zijn kamer bivakkeren. Ik slaap al negen nachten in een slaapzak op de vloer.

Ik begin mijn rug wel te voelen.’

Toch heeft Marton het hier naar zijn zin. ‘Leiden is een prachtige stad. Niet groot, maar ook weer niet écht klein. Er is genoeg te beleven en iedereen is heel aardig. Zelfs de buschauffeur verwacht dat je hem

groet. Dat is in Hongarije wel anders.

En vanuit hier kun je prima naar de rest van West-Europa reizen. Ik ben in ieder geval van plan Ierland en Schotland te bezoeken het komende jaar.’

Nadelen heeft de stad ook. ‘Ik vind dat het hier dus bizar lastig is om een woning te vinden en ik mis de winkels die 24 uur per dag geopend zijn.

En de bierprijzen, daar moet ik ook aan wennen. In Budapest betaal je omgerekend een euro voor een pint.’

In Hongarije deed hij aan de verdedigingssport krav maga. Nu overweegt hij te gaan kickboksen bij het Universitair Sportcentrum. ‘Of tafeltennissen. Dat is in Budapest heel populair. Veel cafés hebben tafeltennistafels, zoals je hier kunt poolen of tafelvoetballen.’ Na afloop van zijn studie wil hij in elk geval niet naar Azië. ‘Ik wil in Europa blijven, maar ik weet nog niet precies waar en wat ik wil doen. Misschien een adviseursfunctie in Brussel. Dat lijkt me een goed idee voor de start van het echte grotemensenleven.’

zo ruim zijn.’ Terug naar Friesland na afloop van haar studie wil ze nu al niet meer. ‘De laatste drieënhalf jaar woonde ik samen met mijn vriend.

Hij woont er nu nog steeds, dus het is wel raar om elkaar ineens zo weinig te zien. Steden trekken hem totaal niet en bovendien heeft hij daar een goede baan. Met een studie Japans kom ik straks in Friesland nooit aan werk, dus waar we uiteindelijk gaan wonen is nu al een aardig discussiepunt.’

Vooralsnog zit ze veel alleen, in een statig oud huis vlakbij het Leidse centrum. ‘Mijn huisgenote en ik zijn hier nogal om de beurt. We zijn één keer samen naar de IKEA geweest en gisteravond hebben we voor het eerst een avond op de bank gehangen. Dat was heel gezellig.’

Met een hbo-propedeusediploma, waarvoor ze twee jaar heeft gestudeerd, is ze toegelaten op de Universiteit Leiden. ‘Ik miste na een jaar slechts drie studiepunten. De langstudeerdersboete kom ik dus nog wel tegen, als die er over twee jaar tenminste nog is.’ Op het eerste college, aanstaande donderdag, verwacht ze een overweldigende berg aan informatie te krijgen. ‘Maar ik heb er onwijs veel zin in. Mijn propedeuse en mijn bachelor hoop ik dan ook binnen de minimale tijd binnen te hebben.’ Met actief worden bij Studentenvereniging voor Internationale Betrekkingen (SIB), waarvan ze in de El Cid lid is geworden, en bij de studievereniging, wacht ze dus nog even. ‘Wel overweeg ik nog lid te worden van Duivelsei. Ik houd enorm van spelletjes namelijk.’

‘Thuis heb ik het ziek chill’ Thijs van Moorselaar (19) Studie: culturele Antropologie en ontwikkelingssociologie Uit: Alphen aan den Rijn ‘Mijn medestudenten zijn gelukkig niet van die zwevende geitenwollensokkentypes’, zegt Thijs van Moorselaar (19) opgelucht vast na het introductiecollege. ‘We hebben net een opdrachtenspeurtocht gedaan.

Ik denk dat we wel een hechte groep gaan vormen.’ De kleinschaligheid van de studie trekt hem aan. ‘Het is lang niet zo massaal als bijvoorbeeld rechten. Volgens mij zitten daar te veel mensen die eigenlijk niet weten wat ze willen.’ Tijdens een tussenjaar na de middelbare school koos hij voor antropologie. ‘Zelf wist ik dus eigenlijk ook niet wat ik moest doen, maar rechten vond ik niet echt een optie. Ik heb het afgelopen jaar trouwens niet alléén daarover nagedacht hoor. Ik ben ook vier maanden skileraar geweest in Oostenrijk. En ik heb vrijwilligerswerk gedaan in een weeshuis in Peru.’

Voorlopig woont Thijs nog bij zijn ouders en twee broertjes, in Alphen aan den Rijn. ‘Over een half jaar hoop ik via via een kamer te vinden.

Maar als ik nu naar een hospiteeravond zou gaan en daar een kamer voor de neus van Maastrichtenaren of Groningers zou wegkapen, zou ik me bezwaard voelen. Thuis moet ik weliswaar wat klusjes doen, maar verder heb ik het daar echt ziek chill.’

Ook bij zijn hockeyclub in Alphen aan den Rijn wil hij voorlopig niet stoppen. ‘Maar in Leiden hoop ik mijn vriendenkring ook vlot voldoende uit te breiden, zodat ik niet die vervelende gast word die altijd blijft slapen na feestjes.’

Het plan is om zijn propedeuse keurig in één jaar te halen. ‘Tja, wie streeft daar tegenwoordig niet naar?

Alhoewel, ik heb me eigenlijk niet enorm verdiept in de langstudeerdersboete en andere politieke kwesties. Eigenlijk vind ik twee uitloopjaren bij een vierjarige studie heel schappelijk.’ Voor commissiewerk bij zijn vereniging Quintus denkt hij daarom wel tijd te hebben. ‘En het Draegersgilde, een groep Quinten die kisten op uitvaarten draagt, dat lijkt me ook wel wat. Het is een hele eer om daarvoor gevraagd te worden. En een relaxed bijbaantje natuurlijk. Nu ik terug ben uit ZuidAmerika heb ik namelijk heftig een baan nodig.’

6 september 2012 · Mare 9 Achtergrond

Alles moet anders zo blijven

Verplichte lectuur voor in het stemhokje Studeren zo als je ouders deden of opstoten in de vaart der volkeren?

Twee stemadviezen voor studenten.

Leyden, zoalsch het altyd al wasch Stond je er ook van te kijken? De langstudeerboete (zie pagina 6) werd ingevoerd en studerend Nederland stond niet wekenlang op de barricades. Ook toen de daarover gevoerde rechtszaak in het voordeel van de overheid werd beslist, bleef het rustig in de straten. Zuur natuurlijk, en zeker omdat de mensen die dit besloten hebben, wel jarenlang hebben kunnen studeren in combinatie met verenigings- en vrijwilligerswerk.

Hoe deze maatregel eruit zal zien na de coalitie is niet te voorspellen nu. Een volledige afschaffing dan wel handhaving van deze ingrijpende maatregel lijkt in beide geval uitgesloten. Als de VVD meeregeert, zal ze op dit punt nooit 180 graden draaien. En als dat niet gebeurt zullen de onderwijsinstellingen willen voorkomen dat de kosten dan op hen worden afgewenteld.

CDA verklaarde dan weer onlangs van de langstudeerboete af te willen. Opmerkelijk, wat de christendemocraten hebben deze in belangrijke mate mede mogelijk gemaakt. Dat is te opzichtig flirtgedrag. Wie dus wil studeren zoals Rutte en Verhagen dat deden aan deze universiteit, doet er goed aan niet op hun partijen te stemmen. En hoe trots de premier ook mocht zijn op de mooie medaille-oogst in Londen, de topsportregeling sneuvelde onder zijn bewind. Bovendien ijveren de huidige regeringspartners al jaren voor leerrechten, een soort van onderwijsbonnen waarbij studenten colleges bij verschillende instellingen kunnen ‘shoppen’. Een verhoging van de marktwerking die echter altijd stukloopt op vallende regeringen en zelfs gecreëerde bureaucratische rompslomp.

De PVV heeft in haar programma weinig aandacht voor hoger onderwijs, maar ze is samen met de SP wel een van de weinige partijen die de basisfinanciering in de bachelor ongemoeid laat. Gezien samenwerking tussen beide uitgesloten is, wordt het nooit meer echt zoals vroeger, omdat een vervanging van de basisbeurs door een sociaal leenstelsel ook bij de zogeheten ‘onderwijspartijen’ GroenLinks en D66 in de planning staat. Maar de links-liberalen en groenen investeren elk zo’n 2 miljard in het onderwijs en zijn daarmee financieel het meest begaan met uw opleiding. D66 en PvdA noemen expliciet het afschaffen van de duurdere tweede studie.

Wie echt alles bij het oude wil houden, kan dus het best op Roemer stemmen. Die wil zelf niet weten van een verkorting van de OV-jaarkaart. Alleen is het maar de vraag hoelang de socialistische behoudendheid stand kan houden, gezien de stijgende studentenaantallen.

Iets meer realiteitszin is te vinden bij Sap die

dus de beurs afschaffen wil maar tevens pleit voor een verlaging van het collegegeld naar 1250 euro.

Wie van zijn geweten niet anders mag dan voor een christelijke partij stemmen, heeft bij de ChristenUnie de beste kansen op zo min mogelijk verandering. Slob en de zijnen kunnen zich immers totaal niet vinden in een afschaffing van de basisbeurs voor bachelor en master. Wel willen ze de selectie aan de poort invoeren. Om daarbij ook te kijken naar je middelbareschoolcijfers sluiten ze niet uit.

Leiden University of Excellence 2.0 Noem je het geen boete, maar een langstudeermaatregel? Wil je de universiteit zo snel mogelijk doorlopen op weg naar een baan? Dan kun je je stem het best gebruiken om Rutte zijn werk te laten afmaken.

Hoewel staatssecretaris van Hoger Onder-

wijs Halbe Zijlstra (VVD) zijn hervormingen wat al te snel wilde doorvoeren, heeft hij het aangedurfd om een langslepend probleem aan te pakken. Niet alle universiteitsbestuurders zullen het even hard roepen maar voor het verkorten van de studieduur kunnen ze niet anders dan dankbaar zijn. Zijlstra heeft zichzelf niet geliefd gemaakt bij de kritische klasse maar heeft doorgezet. Dat mag beloond worden. Ook het afschaffen van de bijverdiengrens voor ondernemende studenten in het jaar van hun afstuderen, kan alleen maar toegejuicht worden.

Een liberaal van de harde lijn die de overheid graag zo klein mogelijk houdt, kan beter nog even op zijn rode potlood kauwen vooraleer hij zijn vertrouwde vakje inkleurt. Want als Zijlstra zijn werk mag verderzetten, zal hij de invloed van de overheid net weer doen toenemen. Zo was hij voornemens om opleidingen tot bijvoorbeeld verplegers en onderwijzers goedkoper te maken als daar maatschappelijk behoefte toe is. Dat neigt naar planeconomie en verstoort de marktwerking.

Verder naar rechts is voor de die hard liberaal geen optie in dit politieke bestel. De PVV heeft op het behoud van de basisbeurs na weinig plannen voor het hoger onderwijs. Of het moet zijn dat er geen hoofddoekjes voor het bord mogen staan en dat op ieder faculteitsgebouw een Nederlandse vlag moet wapperen.

De breedgedragen ambitie van de middenpartijen om Nederland tot de meest competitieve kenniseconomieën van de wereld te laten behoren, veronderstelt mede een hechtere samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs. Daar heeft het CDA in de persoon van minister Verhagen al stappen toegenomen in deze bewindsperiode maar slechts op beperkte schaal. Dat CDA’er Van Haersma Buma tot terechte verbazing van Zijlstra de langstudeerboete wil afschaffen, getuigt van weinig doorzettingsvermogen.

Wie onderwijs als de uitgelezen methode ziet om Nederland welvarend te houden, kan daarom een stem op grootinvesteerder D66 overwegen.

Wie confessioneel stemmen wil voor hoger onderwijs met meer individuele verantwoordelijkheid voor de student, dient in het achterhoofd te houden dat de ChristenUnie voor de langstudeerboete én behoud van de basisbeurs is. De SGP ook, maar die is dan wel voor gedifferentieerde (en dus hogere) collegegelden voor de masterfase.

Door Thomas Blondeau

Een op studenten toegespitste kieswijzer is te vinden op www.jongerenkieswijzer.nl, een initiatief van de studenten- en jongerenvakbonden Een parodie op de VVD-posters, een initiatief van de jongerenafdeling van de PvdA

10 Mare · 6 september 2012 Achtergrond Maretjes

T N U T S

Gratis Fiets t.w.v.

€ 179!

Alleen voor studenten: 15 maanden de Volkskrant voor € 15 per maand en een fiets cadeau! Check vk.nl/fiets

6 september 2012 · Mare 11 Opinie

Brief In deze rubriek kunnen lezers in maximaal 300 woorden reageren op artikelen in Mare.

De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren.

Over weigering wordt niet gecorrespondeerd.

Mail naar redactie@mare.leidenuniv.nl

Nuttige preparaten Graag wil ik reageren op het artikel ‘Leven na de dood’ over de preparaten in het Anatomisch Museum van het Leids Universitair Medisch Centrum (Mare, 14 juni 2012), waarin wordt gesteld dat ‘de meeste achttiende eeuwse lichaamsdelen op sterk water weinig nut meer hebben voor het huidige medisch onderwijs’.

Dit wil ik bestrijden. De collectie van het Anatomisch Museum is wel degelijk van waarde in het huidige onderwijs en heeft daarin een eigen plaats gekregen.

De huidige studenten kunnen bijvoorbeeld kennismaken met ziekten die tegenwoordig in de westerse wereld nauwelijks meer voorkomen, maar nog wel bij immigranten of die in algemene zin in de Tropengeneeskunde van belang zijn. Daarnaast kunnen ze het natuurlijke beloop zien van ziekten die tegenwoordig door vroege behandeling niet meer zo ver komen.

De collectie van het Anatomisch Museum wordt mede daarom al sinds 2007 in het onderwijs ingezet. Studenten in verschillende onderwijsblokken worden met behulp van mp4-tours door het museum geleid. Blokcoördinatoren en blokdocenten selecteren daarvoor preparaten die bij uitstek passen bij de lesstof in het onderwijsblok.

Over deze preparaten spreken zij een begeleidende tekst in, eventueel met verdiepende vragen en passende afbeeldingen. Studenten kunnen vervolgens in kleine groepjes het museum in. Na afloop van deze tour volgt meestal nog een responsiecollege waarin de docent eventuele vragen over de getoonde preparaten kan beantwoorden.

Met behulp van deze mediatours worden de oude en waardevolle preparaten op een educatieve manier ingezet in het moderne onderwijs. Tot groot genoegen van zowel docenten als studenten!

Alien Riedstra, Adviseur e-learning, onderwijs Expertise Centrum LUMC, Directoraat Onderwijs en OpleidingenLUMC

Onverklaarbare blunder Enkele weken geleden ontving ik een bedankkaartje voor mijn bijwonen van de uitvaartdienst van Mr. K.J. Cath, des ochtends 30 maart jl. in de Pieterskerk alhier.

De heer Cath was van 1973 tot zijn emeritaat in 1988 de eerste voorzitter van het college van bestuur van de Leidse universiteit die hij met bekwame diplomatie, groot gevoel voor humor en waar nodig intimiderend persoonlijk gezag, wist te leiden door de roerige jaren ‘70 van bestuurshervorming en democratisering en de moeizame jaren ‘80 van de grote universitaire bezuinigingsoperaties. Bij zijn uitvaart spraken: het een na oudste lid van zijn borrelclub, de voorzitter van zijn rotaryclub, drie kinderen en drie kleinkinderen.

Er was géén woordvoerder namens de Leidse Universiteit, een even in het oog springende als onverklaarbare blunder.

Klaas Maas, Leids alumnus en oud-lid van de universiteitsraad

Afschaffen, deze universiteitsraad!

UR speelt voor hond die zelden blaft Alle reglementen en procedures zijn net echt, maar de universiteitsraad betekent bijna niets, aldus vertrekkend lid Hendrik Kaptein.

‘Medezeggenschap wordt ingehaald door haar eigen onbenulligheid.’

Universitaire medezeggenschap is een groot goed. Zonder inbreng van personeel en studenten kan een instelling van wetenschappelijk onderwijs en onderzoek niet worden bestuurd. Die mensen doen immers het eigenlijke werk: studeren, onderwijs geven, onderzoek doen en nog wat dingen om dat allemaal mogelijk te maken. Medezeggenschap biedt mogelijkheden om kennis en ervaring van die hoofdrolspelers mee te laten doen.

De wettelijke en nadere regelingen zijn bekend: op enkele hoofdzaken heeft de centrale medezeggenschap instemmingsrecht, bijvoorbeeld als het gaat om het instellingsplan, om centrale reorganisaties en om instelling van opleidingen. Vaker is er adviesrecht - gevraagd of ongevraagd.

Ondanks al langer geleden opgelegde beperkingen aan medezeggenschap zijn universiteits- en andere raden belangrijke organen om al te boude bestuurlijke plannen bij te sturen of desnoods te blokkeren.

Op het papier ziet het er prachtig uit. De praktijk leert anders, tenminste in de Leidse Universiteitsraad. Dit zestienkoppig college, samengesteld uit evenveel stafleden als studenten en nader verdeeld in verscheidene fracties en commissies, produceert stukken op een schaal die belangrijk bijdraagt aan de omzet van de universitaire papierfabriek. Behandeling daarvan volgens allerlei reglementen en procedures is net echt.

Betekenen deed het intussen bijna niets.

Bijvoorbeeld: recente reorganisaties van centrale diensten werden door de raad op redelijk zachte voorwaarden goedgevonden. Zo kwam er voor betrokken personeel geen werkgarantie. Elders was die eis wél gesteld, in veel grotere reorganisaties

en met succes. Onze raad liet het in hoofdzaak bij eisen aan de kosten van al die operaties. Die waren immers bedoeld om te bezuinigen. Met toetsing van zelfs die voorwaarden is nooit iets gedaan, na verzekering zijdens het bestuur dat alles goed gaat.

Ook besloot de Universiteitsraad in te stemmen met ons eigen Haagse university college, onder andere op conditie dat het zichzelf zou bedruipen. Universitaire kernactiviteiten stonden immers tenminste financieel al voldoende onder druk. Intussen wordt het university college bekostigd uit de algemene middelen.

Daarmee is niet duidelijk hoe het nu echt zit met kosten en opbrengsten.

De Raad liet het rusten, wederom na verzekering zijdens het bestuur dat alles goed gaat.

Dichter bij huis is het hoofdpijndossier USIS-VISI, de (nog?) niet helemaal gelukte nieuwe automatisering van de studentenadministratie en nog veel meer. Aanpassing van gegeven computersystemen aan plaatselijke gewoonten en gebruiken is niet helemaal goed gegaan. In de computerwereld gelden dergelijke aanpassingen als kapitale fouten.

Het moet omgekeerd: koop een systeem “van de plank” en pas desnoods de organisatie aan. Nu sleutelen we nog steeds aan voor staf én studenten bruikbare systemen. Intussen heeft het ettelijke miljoenen meer gekost dan de bedoeling was, nog afgezien van de vraag of het wél begrote geld werkelijk goed is besteed. Al die miljoenen komen uit dezelfde ‘Haagse pot’ waaruit ook onderwijs en onderzoek worden betaald. Elders is dan ook bezuinigd, bijvoorbeeld bij geesteswetenschappen.

Hier hebben de verantwoordelijken het boetekleed aangetrokken.

Dit siert het bestuur. Intussen vroeg de raad om financiële en andere verantwoording van deze automatiseringsslagen. Die zijn er evenmin, afgezien van jaarrekeningen en begrotingen waaruit werkelijke meerkosten niet kunnen worden opgemaakt. De Raad liet het er bij.

In geen geval heeft de raad eigen onderzoek gedaan. Bij wet is geld beschikbaar om externe accountants

en andere onafhankelijke deskundigen in te huren. Zonder zelfstandige recherches kan de raad zich niet verantwoorden jegens de universitaire gemeenschap. Zo gaan wezenlijke controlefuncties verloren. Ook het bestuur heeft weinig aan een raad zonder eigen inbreng.

Werd aan de bel getrokken, dan was het antwoord: ‘Dat speelde zeker in de vorige raad’ (alsof er meer dan één Leidse universiteitsraad is). Nogal eens bleken brede meerderheden in de raad geen notie te hebben van eigen eerdere besluiten.

Desnoods werd gesteld: ‘We komen er nog wel op terug’. Zo wordt de medezeggenschap ingehaald door haar eigen onbenulligheid - en door de tijd. Het bestuur had er last noch voordeel van, afgezien van meestentijds aangename overlegvergaderingen - aan de hand van nog meer geduldig papier voornamelijk goed voor het archief.

‘Dat het bestuur respect voor de raad verliest, is geen wonder’ Waarom deed die raad zo weinig?

Wie bemensten dit hoog orgaan?

Nogal wat afgevaardigden van studentenzijde deden hun uiterste best om het spel zo goed mogelijk mee te spelen - en een enkele keer ook echte knikkers in de wacht te slepen. Zo was de raad een leerschool voor het echte leven, tenminste in bestuurlijke en andere bureaucratieën: nota’s tikken, papieren schuiven, plannen maken, soms iets bereiken en in ieder geval proberen hoger op te komen. Intussen vereist echt raadswerk kennis en vaardigheden die de meeste studentleden nog niet hebben kunnen opdoen.

Dan het personeel. Dat krijgt een royale vergoeding, in termen van tenminste één vrijgestelde dag per week. In voorkomende gevallen was ontslagbescherming mooi meegenomen, net als enig aanzien afstralend van zo’n hoog lichaam.

En het was weer eens wat anders, met drankje na afloop en soms een echt diner. Intussen wisten ook die personeelsleden te vaak van toeten noch blazen. Gelukkig kwam dat niet altijd aan het licht. Voor zo ver wél aan het woord ontpopte zich een jongere ouderenfractie tot betrouwbare buikspreker van het bestuur.

Intussen was zicht op universitaire kerntaken in geen geleding sterk ontwikkeld.

Oneigenlijke motieven zijn niet zo erg. Ook universitaire bestuurders worden mede gedreven door ijdelheden, onderweg genietend van dienstauto’s en andere parafernalia nóg hogere ambten en roepingen waardig. Dat geeft allemaal niets, zolang zij de trein van de universiteit maar naar behoren laten rijden.

Wél ernstig is gebrek aan deskundigheid, zicht op doelstellingen en daadkracht in de medezeggenschap.

De trein rijdt door, de raad speelde voor hond die er een enkele keer achter aan blaft. Dat het bestuur enig zakelijk respect voor deze raad verliest mag geen wonder meer heten. Natuurlijk valt het niet mee om een redelijk functionerend college in de kuiten te bijten. In die zin is een slechte medezeggenschap een compliment voor een goed bestuur.

Maar niet helemaal natuurlijk.

Ook in vergadering zijn deze zorgen herhaaldelijk geuit, zonder succes. Wie weet zet deze wijze raad in boosheid eindelijk iets in beweging. George Sand zei het al: menselijke verontwaardiging is één van de hoogste vormen van liefde; hier voor de universiteit als nog steeds geweldige vrijplaats van wetenschap en emancipatie. Al het andere is ten opzichte daarvan marginaal. Laat het randverschijnsel van de universiteitsraad dan toch nog maar even blijven - mits in nieuwe samenstelling daadwerkelijk gewijd aan bevordering van die kerntaken. En liefst in de publiciteit. Tenminste daarmee is nu een begin gemaakt.

Hendrik Kaptein (tot 1 september jl. lid van de Leidse Universiteitsraad en eerder voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van de Universiteit van Amsterdam)

12 Mare · 6 september 2012 Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@ mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Dertig basisschoolleerlingen hebben bijles nodig. Tien leerlingen voortgezet onderwijs, waarvan vijf brugklassers zoeken ook hulp.

De brugklassers hebben vooral huiswerkbegeleiding nodig.

Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 071-5214256. Ons e-mailadres is hdekoomen@owwleiden.nl.

De sectie Sociale- en Organisatiepsychologie zoekt voor het komende studiejaar studentassistenten. Omvang aanstelling: ca. 2 dagen per week. Taken betreffen voornamelijk assistentie bij uitvoering van onderzoek.

Te denken valt aan het afnemen van onderzoek; het werven van deelnemers aan onderzoek, verrichten van literatuuronderzoek; verrichten van statistische analyses; programmeren van experimenten. Kennis van programmatuur voor afnemen experimenten in de laboratoria of interesse in

het verwerven van deze kennis, strekt hierbij tot aanbeveling.

Stuur voor 30 september 2012 een cv met motivatie en indicatie van beschikbaarheid naar gerris@fsw.leidenuniv.nl gericht aan Christine Gerris.

GEZOCHT oppas voor onze dochter (nov. 2010) in de Professorenwijk. Wandelen, speeltuin, boekjes lezen. Ma-vr van 9-12 en 14-17 in overleg. Tel 06-53 279 586.

Theater Toverlei te Leiderdorp zoekt nieuwe leden en organiseert de toneelcursus “Spel en Techniek, weten wat je doet…”.

De cursus is interessant voor zowel beginnende als meer gevorderde spelers! Docent: Mirjam Douma (theaterdocent en regisseuse). Cursusdata: 27/9, 4/10, 11/10, 18/10 en evt. 25/10 voor extra repetitie. Eindpresentatie op 26/10. Kosten: 40 Euro p.p.

Voor meer informatie en inschrijven: zie www.toverlei.nl.

Mooi appartement (80 m2), rustige buurt 15 min. van centrum Leiden (Voorschoten). Ruime woonkamer, moderne keuken, 2 slaapkamers, hal, badkamer, berging voor € 800 per maand. janvanswigchum@casema.nl Oppas gezocht: Welke leuke studente wil regelmatig in de avonduren (dinsdag, donderdag of zaterdag) oppassen op mijn

Maretjes extra Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com VACATURES Leiden (+ regio en Bollenstreek) Thuiszorg, Hulp bij het huishouden. Studenten (v/m) gezocht. Ook vakantiewerk ! Jij bepaalt waar en wanneer (6 – 24 uur p.w) Solliciteren ? Brief met CV www.thuiszorginholland. nl Meezingen in een goed en gezellig amateurkoor? Het Leiden English Choir heeft plaats voor

nieuwe leden, i.h.b. tenoren en bassen. Meer weten? Kijk op www.lec.nl Want to join a high quality and sociable amateur choir? The Leiden English Choir currently has room for new members, especially tenors and basses. For further information, see: www.lec.nl Gezocht: Studenten notarieel recht met een grote affectie en kennis van internet/website bouwen/social media etc.. om te 2 dagen in de week te komen werken (notariële werkzaamheden en/of IT-werkzaamheden) op een notariskantoor onder de rook van Rotterdam. Eventueel meerijden met een collega uit Leiden naar kantoor is mogelijk.

Bel: 010-5113866 of mail: info@ oostlandpartners.nl.

advertentie

dochter (10 jaar) en soms helpen met huiswerk en/of ophalen bij BSO? Nabij Centrum Leiden. Bel voor info tel.nr : 06-22974158 (na 19.00 uur).

advertentie

Day care centre ‘De Kattekop’:

1 DAG werKen 1 DAG bijKomen EEn niErpatiënt moEt Er vEEl voor ovEr hEbbEn om EEn bEEtjE normaal tE lEvEn. Wat hEEft u ovEr voor EEn niErpatiënt?

StEun onS! GEEf aan dE collEctant of SmS niEr naar 4333

Vacatures studentleden OpleiIn an independent national satisfaction survey carried out in dingscommissies Instituut voor 2012 parents gave us a whooping 9.4!

Wijsbegeerte: in de Opleidingscommissie Wijsbegeerte en For more than thirty years ‘The Kattekop’ has been 1 SmS iS EEn EEnmaliGE Gift van 2 Euro Wijsbegeerte van een bepaald the child care centre for staff and students of Leiden collEctEWEEk: wetenschapsgebied komen drie University and affiliated institutions.

16 t/m 22 september 2012 plaatsen voor studentleden vaWithin walking distance of Leiden Central station. cant. De Opleidingscommissie is Open from 07.30 to 18.30 hrs. een orgaan dat gevraagd en onMore information: www.dekattekop.nl, tel. 071-5176363 gevraagd advies uitbrengt aan de opleidingsdirecteur en aan de docentenvergadering over alle aangelegenheden betreffende het onderwijs. Daarnaast advimare-kattekop 120830.indd 1 31-08-2012 15:04:31 seert zij over de vaststelling en 5/21/12 3:31 PM wijziging van de onderwijs- en examenregelingen en beoordeelt zij de uitvoering daarvan.

De commissie bestaat uit drie F.J. Vonk zal op donderdag Europa’. Promotor is Prof.dr. P.B. of Collaborative Supply Chain docentleden en drie studentle6 september om 10.00 uur Cliteur.

Solutions on Strategic Perforden. Belangstellenden voor het promoveren tot doctor in de K. van Langevelde zal op mance Management’. Promolidmaatschap van de commissie Wiskunde en Natuurweten- dinsdag 11 september om tor is Prof.dr. H.P. Borgman. kunnen zich kandidaat stellen bij schappen. De titel van het 11.15 promoveren tot doctor J.B. Snoeck-Stroband zal op Lies Klumper (e.klumper@phil. proefschrift is ‘Snake evolu- in de Geneeskunde. De titel woensdag 12 september om leidenuniv.nl) t/m dinsdag 18 tion and the application of van het proefschrift is ‘Are pul- 15.00 uur promoveren tot docseptember 2012. Denk en praat snake venom’. Promotor is Prof. monary embolism and deep- tor in de Geneeskunde. De titel mee over nieuwe ambities van dr.M.K.Richardson. vein thrombosis always one van het proefschrift is ‘Towards het Instituut! Werk mee aan het P. Paul zal op donderdag 6 sep- disease?’. Promotor is Prof.dr. clinical phenotyping in COPD’. realiseren van een opleiding die tember om 11.15 promoveren F.R. Rosendaal.

Promotoren zijn Prof.dr. P.J. haar beloftes waarmaakt en ontot doctor in de Geneeskunde. P.A. Adamek zal op dinsdag 11 Sterk, Prof.dr. D.S. Postma en ze studenten optimaal voorbeDe titel van het proefschrift is september om 13.45 promove- Prof.dr. P.S. Hiemstra. reidt op een wetenschappelijke ‘The Systems Biology of MHC ren tot doctor in de Geestes- V.J. Runtuwene zal op woensof maatschappelijke loopbaan!

Class II Antigen Presentation’. wetenschappen. De titel van dag 12 september om 16.15 Meld je aan als kandidaat voor Promotor is Prof.dr. J.J. Neefjes. het proefschrift is ‘A good son promoveren tot doctor in de deze zo belangrijke commissie!

D. Berghuis zal op donder- is sad if he hears the name of Wiskunde en Natuurwetendag 6 september om 13.45 uur his father: The tabooing of na- schappen. De titel van het promoveren tot doctor in de mes in China as a way of imple- proefschrift is ‘Functional ChaGeneeskunde. De titel van het menting social values’. Promo- racterization of Protein-Tyrosiproefschrift is ‘Tumor – host tor is Prof.dr. B.J. ter Haar. ne Phosphatases in Zebrafish Het best immune interactions in Ewing B. Lammers zal op dinsdag Development using Image bewaarde sarcoma: implications for the- 11 september om 15.00 uur Analysis’. Promotor is Prof.dr. J. rapy’. Promotoren zijn Prof.dr. promoveren tot doctor in de den Hertog. supermarktP.C.W. Hogendoorn en Prof.dr. Wiskunde en Natuurweten- C.E. Stevenson zal op donR.M. Egeler. schappen. De titel van het derdag 13 september om 13.45 geheim A.T.J.M. Helderman-van den proefschrift is ‘Macrophage promoveren tot doctor in de Enden zal op donderdag 6 lipid genes in cardiovascular Sociale Wetenschappen. De Plofkip september om 15.00 uur pro- disease’. Promotor is Prof.dr. titel van het proefschrift is 2.350 gram Biologische kip moveren tot doctor in de Ge- Th.J.C. van Berkel.

‘Puzzling with potential: Dyna930 gram neeskunde. De titel van het G. Smeenk zal op dinsdag mic testing of analogical reasoproefschrift is ‘Clinical genetic 11 september om 16.15 pro- ning in children’. Promotoren aspects of Duchenne and Bec- moveren tot doctor in de Ge- zijn Prof.dr. W.C.M. Resing en ker muscular dystrophy in the neeskunde. De titel van het Prof.dr. W.J. Heiser.

Netherlands’. Promotoren zijn proefschrift is ‘Chromatin Re- C.H. Wiefferink zal op donProf.dr. E. Bakker en Prof.dr. modelers in the Double Strand derdag 13 september om 15.00 M.H. Breuning.

Break Response’. Promotor is uur promoveren tot doctor in 95% van alle kip in de N.Rius-Ottenheim zal op don- Prof.dr. L.H.M. Mullenders. de Sociale Wetenschappen. supermarkt is plofkip. derdag 6 september om 16.15 L.M.F. Bertens zal op woens- De titel van het proefschrift is promoveren tot doctor in de dag 12 september om 11.15 ‘Cochlear Implants in children: Zo’n dier kan soms Geneeskunde. De titel van het promoveren tot doctor in de Development in interaction nauwelijks meer lopen. proefschrift is ‘Psychosocial Wiskunde en Natuurweten- with the social context’. Proand biological aspects of dis- schappen. De titel van het motoren zijn Prof.dr. C.R. Rieffe positional optimism at old age’. proefschrift is ‘Computerised en Prof.dr. J.H.M. Frijns.

Promotoren zijn Prof.dr. F.G. Modelling for Developmental C.J.A. Farenc zal op donderdag Zitman en Prof.dr. R.C. van der Biology’. Promotor is Prof.dr. 13 september om 16.15 promoMast.

J.N. Kok. veren tot doctor in de Wiskunwww.wakkerdier.nl G. Krijtenburg zal op dinsdag W. Rachan zal op woensdag de en Natuurwetenschappen.

11 september om 10.00 uur 12 september om 13.45 promo- De titel van het proefschrift is promoveren tot doctor in de veren tot doctor in de Sociale ‘Discovery of small molecule Rechtsgeleerdheid. De titel van Wetenschappen. De titel van inhibitors of EphA4’. Promotor het proefschrift is ‘Schuman’s het proefschrift is ‘The Effects is Prof.dr. M. Ubbink.

Academische Agenda

De beste oplossing voor een mooie en gezonde wereld?

stel je moo lustrumreis iste samen met djoser Vraag een

Daar zet Natuur & Milieu zich al 40 jaar met hart en ziel voor in. Ga naar natuurenmilieu.nl/40jaar en steun ons dit jubileumjaar met een gift.

gratis offe rte aan!

Maak het verschil met een jubileumgift natuurenmilieu.nl/40jaar

DJOSER.NL 071512 64 00

6 september 2012 · Mare 13 Advertenties

PROGRAMMA Studium Generale najaar 2012 (1) www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Studium Generale organiseert brede activiteiten voor studenten, medewerkers, alumni en andere geïnteresseerden die graag over de grenzen van hun vakgebied heen kijken.

TOEGANG IS GRATIS! GEEN AANMELDING NODIG. IEDEREEN IS WELKOM! (Kom wel op tijd, want vol = vol!) Voor een uitgebreid programma zie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

Serie Het Nibelungenlied. Een 13e eeuws epos over liefde, trouw, verraad en wraak met grote invloed op de Westerse cultuurgeschiedenis Dinsdag 4 september De historische achtergrond van het Nibelungenlied en het probleem van de dichter(s) Dr. Norbert Voorwinden, emeritus universitair hoofddocent Duitse taal- en letterkunde voor 1600, Universiteit Leiden Dinsdag 11 september De Hunnen in het Nibelungenlied Prof.dr. Peter Hoppenbrouwers, hoogleraar Middeleeuwse Geschiedenis, Universiteit Leiden Dinsdag 18 september Fritz Langs adaptatie van Die Nibelungen: een magische wereld midden in de geschiedenis Dr. Peter Verstraten, universitair docent Filmen Literatuurwetenschap en voorzitter van de master MediaStudies, specialisatie Film and Photographic Studies, Universiteit Leiden Dinsdag 25 september Het Nibelungenlied: van middeleeuws tot nationaal epos. Over de receptie van het Nibelungenlied in Duitsland Drs. Jaap van Vredendaal, vertaler. In 2012 verscheen van zijn hand een nieuwe Nederlandse vertaling van het Nibelungenlied.

Dinsdag 9 oktober Nachtstück. Nibelungen bij Heiner Müller en Volker Braun Prof.dr. Anthonya Visser, hoogleraar Duitse taal- en letterkunde, Universiteit Leiden Tijd & plaats 19.30 - ong. 21.30 uur zaal 011, Lipsiusgebouw (1175), Cleveringaplaats 1, Leiden Later dit najaar vindt er op de dinsdagavonden (30 oktober t/m 20 november) een vervolgserie plaats over Wagners Der Ring des Nibelungen.

Serie Een brug naar een nieuwe wereld?

312 en de Constantijnse ‘Wende’ Woensdag 12 september Constantijn - verandering en continuïteit in een turbulente tijd. 1700 jaar na de slag bij de Milvische Brug Prof.dr. Jürgen Zangenberg, hoogleraar Interpretatie van het Nieuwe Testament, Instituut voor Godsdienstwetenschappen en dr. Christoph Pieper, universitair docent en onderzoeker, Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, beiden Universiteit Leiden Woensdag 19 september Constantijn: heiden of man van de kerk?

Prof.dr. Bas ter Haar Romeny, hoogleraar Oude Testament en Oosters Christendom, Instituut voor Godsdienstwetenschappen, Universiteit Leiden Woensdag 26 september Constantijns kruisvisioen: tussen mythe en waarheid Dr. Jan Willem Drijvers, universitair hoofddocent, Leerstoelgroep Oude Geschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen Woensdag 10 oktober Constantine’s Other Vision Prof.dr. Paul Stephenson, Professor of Medieval History, Faculty of Arts, Radboud University Nijmegen Woensdag 17 oktober Constantijns vroege panegyristen (307-313) Dr. Diederik Burgersdijk, post-doc en docent, Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, Radboud Universiteit Nijmegen en gastonderzoeker, Griekse en Latijnse Talen en Culturen, Universiteit van Amsterdam

Woensdag 24 oktober Constantijn verbeeld. De keizer in de beeldende kunst Dr. Mat Immerzeel, postdoc en docent, Instituut voor Godsdienstwetenschappen, Universiteit Leiden Zondag 28 oktober Speciale lezing op de verjaardag van de slag bij de Milvische Brug.1700 Years After: Constantine and Eusebius at the Milvian Bridge Dr. Neil McLynn, University Lecturer and Fellow in Later Roman History, Corpus Christi College, Oxford Woensdag 31 oktober Filosofen tegen christenen: religieuze (in)tolerantie in de tijd van Constantijn Dr. Bert van den Berg, universitair docent, Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, Universiteit Leiden.

Tijd & plaats 19.30 tot 21.00 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw (1175), Cleveringaplaats 1, Leiden Let op!

12 september en 17 oktober: zelfde tijd, maar zaal 005 28 oktober: 15.30 uur, Leemanszaal, Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28, Leiden Deze serie is ontstaan in samenwerking met het Instituut voor Godsdienstwetenschappen en de Opleiding Griekse en Latijnse Taal en Cultuur.

Serie Reuzen van de Lage Landen. De grootste natuurwetenschappers van de 16e en 17e eeuw

Drie weekendlezingen Niko Tinbergens theorie van supernormale prikkels toegepast op economie, nieuwe media en de schattigheid van stripfiguren

Maandag 17 september Inleiding bij de serie Drs. Marcel Hulspas, freelance wetenschapsjournalist en auteur van Reuzen van de Lage Landen. Met Robbert Dijkgraaf op zoek naar onze grootste natuurwetenschappers en Een nieuwe blik op het inwendige – Andreas Vesalius (1514-1564) Prof.dr. Harm Beukers, Scaliger hoogleraar Bijzondere Collecties UB, Universiteit Leiden

Vrijdag 26 oktober Supernormaal bezit Prof. dr. Bas Haring, bijzonder hoogleraar Publiek begrip van wetenschap, Universiteit Leiden

Maandag 24 september Groter dan de Republiek? Simon Stevin (1548-1620) en de Lage Landen Dr.ir. Fokko Jan Dijksterhuis, universitair hoofdocent wetenschapsgeschiedenis, Universiteit Twente

Zaterdag 27 oktober Supernormale beeldcultuur Prof. dr. Jeroen Jansz, hoogleraar Media en Communicatie, Erasmus Universiteit Rotterdam

Maandag 1 oktober Christiaan Huygens (1629-1695), een vernuftig geleerde Drs. Hans Hooijmaijers, Hoofd Collecties en plaatsvervangend Directeur Museum Boerhaave

Zondag 28 oktober Supernormale schattigheid Prof. dr. Carel ten Cate, hoogleraar gedragsbiologie, Universiteit Leiden

Monday 8th of October Through van Leeuwenhoek’s eyes – Antonie van Leeuwenhoek (1632-1723) Dr Lesley A. Robertson FBS CBiol, Curator of the Delft School of Microbiology Archive, Delft University of Technology Maandag 15 oktober Ruysch, Vrolik, Bolk - Amsterdamse anatomen en hun musea Dr. Laurens de Rooy, medisch historicus en conservator van Museum Vrolik in het AMC Amsterdam Tijd & plaats 19.30 uur – 21.00 uur 17 september en 15 oktober: Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10, Leiden Overige avonden: zaal 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden Deze serie is ontstaan in samenwerking met Museum Boerhaave en Uitgeverij Nieuw Amsterdam. Zie ook: Marcel Hulspas, Reuzen van de Lage Landen. Met Robbert Dijkgraaf op zoek naar onze grootste natuurwetenschappers (Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 2012, ISBN: 9789046813171)

Tijd, plaats & entree 14.00 uur Museum Boerhaave, Lange St. Agnietenstraat 10, Leiden Toegankelijk met entreebewijs voor het museum Dit programma ontstond in samenwerking met theatergroep Cowboy bij Nacht in het kader van het project De Meeuwen van Tinbergen (http://demeeuwenvantinbergen. nl). Cowboy bij Nacht zorgt voor een theatrale omlijsting van de lezingen en speelt aansluitend aan de lezingen de voorstelling De Meeuwen van Tinbergen.

ORGANISATIE & INFORMATIE Studium Generale Universiteit Leiden Postbus 9500, 2300 RA Leiden 071 527 7283/7295/7296 studiumgenerale@sea.leidenuniv.nl www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

14 Mare · 6 september 2012 English page

Daydreams of the future Opening of the academic year offers scope for both elation and worries Rector Magnificus Paul van der Heijden was able to present some healthy figures in the Pieterskerk last Monday at the opening of the academic year, but in the end, it is all a matter of money.

By Vincent Bongers The university is expanding rapidly and a market share of ten per cent – the Executive Board’s dream for so long - is finally becoming a reality. Van der Heijden presented the most recent figures for the preliminary applications and they are looking good: in 2012, 4900 Bachelor students applied to the university compared to 3,900 in 2009, raising the market share from 7.5 to nine per cent.

Well, that’s the good news. In the meantime, the government’s contribution per student has dropped sixteen per cent since 2002. “We’re sorry to say regret that the consecutive governments of the last decade have not paid promptly”, said Van der Heijden. “And scientific research can’t count on any special treatment

from the government either, financially speaking.”

Minister of Economic Affairs, Agriculture and Innovation and Leiden alumnus Maxime Verhagen, who also held a speech, did his best to show that the government does indeed invest heavily in research, listing new forms of alliance between the government, trade and industry and science that are to boost the knowledge economy. “The “polder model” doesn’t work anymore”, claimed the Minister. “The government can’t do everything better, but the same goes for businesses and scientists. This means that we need each other to come up with some new solutions, develop them and to introduce them to the market. We need to reinvent the polder.”

Verhagen maintains that he had already started up the renaissance of the polder by introducing his top sector policy. “I asked all the top teams of scientists and entrepreneurs: what do you need to become more innovative and more competitive?” According to the Minister, trade and industry, the government and the universities

annually invest 2.5 billion Euros in this policy. The research is done by top consortiums. “If businesses invest their money in research done by a consortium, starting on 1 October, the government will add another 25 per cent to it. The bonus is 40 per cent of the first 20,000 Euros.” The government has reserved 90 million for this measure.

Obviously, that is not going to be enough to make the Dutch knowledge economy blossom over night, as Paul Schnabel, university lecturer at Utrecht and the Director of Central Social Planning Office, one of government’s most important advisory bodies, pointed out in his speech. He discussed the Dutch ambition to belong to the global top five of knowledge economies. (The Netherlands became fifth last Wednesday, ed.)

Schnabel’s analysis was full of witticisms and gibes, particularly aimed at The Hague. “It’s hard to tell, but most politicians have been to university. Even so, the relationship between science and politics has always been somewhat laborious and strained.”

He also had the distinct impression that politicians do not always know what they are talking about.

“Take this top five”, said Schnabel.

“Many politicians do not even actually know who the competition is for this prominent position. China, for instance, is not in the top ten, but is often mentioned in debates between the leading candidates, and wouldbe leading candidates and would-be, would-be leading candidates.”

So, which nations are in the top five? Surprisingly, it contains many small countries such as Sweden, Switzerland (number one) and Singapore. The Netherlands is not doing badly in seventh place. We are actually doing quite well, but if we want to maintain or even improve this position, we need lots of money, according to Schnabel.

Investments in research and development are most badly needed. In addition, the labour market is too rigid and there are too many regulations that obstruct businesses. The government needs to be more flexible, and labour productivity needs to increase.

Treacle waffles and chopsticks “We’re here mainly for the bike sale”, explained Christin Motsche (23) from Germany. She and the other members of her group, some fifteen students from South Korea, White Russia, Taiwan, Hungary, Italy and China, are visiting the Sports Centre Festi-

By Marleen van Wesel

Photo Taco van der Eb

val at the University Sports Centre.

The visit was part of a two-day introduction programme for international students held last Thursday and Friday. However, besides the bike sale, there was not much to do at the festival three quarters of an hour after it started. Motsche added: “Well, there

are treacle waffles too, but we’ve had quite a lot of them by now.” Even the bike sale was disappointing. “The announcement said that all the bikes would be priced between thirty and seventy Euros. Well, maybe there was one bike that cost thirty Euros but it has already been sold, because these

piles of rust cost seventy.”

When all the sale form were blown across the football pitch by a gust of wind – to the bike seller’s dismay Motsche and her group couldn’t hide their grins. These students are about to start the Asian Studies course. Minuk Nam (26), an elegant South Ko-

But money is the most important issue. Take Germany, for example: they invest far more in innovation than we do, and that applies both to the government and to trade and industry. And don’t forget: “The Germans adopt a course and stick to it – the policy in the Netherlands is always changing, ruining everything we have just achieved.”

If we want to keep up with Germany, we will need to eventually double the expenditure for R&D in the Netherlands to twenty billion.”

The ceremony also meant it was time for awards: Anton Akhmerov received the Gratama Science Award for young talent for his research on graphene, a super thin layer of carbon with special physical powers.

Maartje van den Heuvel, curator of the university’s special collections and specialist in photography and photographics, was awarded the 2012 K.J. Cath Prize.

This prize is presented to employees who put a favourable focus on the university’s name. VB

rean student who had been lugging an impressive collection of bags along all day, chose Leiden because its Asian Studies had a good reputation.

“You can major in a good number of subjects”, remarked David Colozza (23) from Italy: “Leiden is just round the corner for me, thanks to RyanAir. If you fly from Florence, where I come from, you can get there just as fast as you can to Rome or Milan by train, where I could have gone. And everyone speaks English here, even the bus drivers and the girls at the tills.”

The first lesson followed only five minutes later: a mini language course at the Sports Centre Festival. ‘Fluent Dutch in 10 minutes’, the sign above the stall looked promising. “Pff, how do you say ‘difficult’ in Dutch?” sighed Abby Huang (23) from Taiwan.

The class must have been particularly effective, because after ten minutes, she could actually introduce herself and count to ten. She also wanted to know the Dutch for “free” but as the language teacher had already moved on to the next group, Colozza taught her to say the phrases she had just learnt in Italian.

A mini language course might be amusing, but the introduction programme for international students was less fun than the El Cid. “We spent most of our time doing serious things”, said Nam. “There was a scavenger hunt last night – apparently.

But our whole group went to the pub because it rained too much.”

Lunch – a stir-fry served with chopsticks, was followed by a Tai Chi class. One of Nam’s bags proved to contain a complete sports outfit, and she quickly changed out her skirt and killer heels and into her gym kit.

Despite the Asian elements in the introduction, Chinese Helln (25) doesn’t feel at home in Leiden yet. “The communication here, even about unimportant matters, is so different to China. It wasn’t actually my choice to come here – my parents thought I should go to a Dutch university for a year because it would be good for my career,” she revealed, after some hesitation, between bites of a treacle waffle. “However, I do like these biscuits.”

6 september 2012 · Mare 15 Cultuur

Agenda

FILM

Bezoekers van de Open Monumentendag van verleden jaar

Achter de fraaie gevels Open Monumentendag viert vijfentwintigste editie Ruim dertig illustere kerkgebouwen, jugendstilslagerijen en obscure kelders openen dit weekend de deuren. Mare ging alvast kijken in de Leidse Waag.

Door Marleen van Wesel ‘Halverwege de vijftiende eeuw kocht de stad deze plek op. Er stond toen nog een herberg. Boven het water werd alvast een tijdelijke balans geplaatst, terwijl de Leidse meestersmid Samuel van Dam aan de slag ging om twee nieuwe balansen te maken. Tenminste, dat is een van de verhalen over de ontstaansgeschiedenis van de Waag’ vertelt Jos van Rooden, van het team Monumenten en Archeologie van het gemeentearchief.

Het waaggebouw aan de Aalmarkt, dat in 1657 werd gebouwd, is inmiddels een van de ruim 2800 monumenten die Leiden telt. Dat de stad goed verdiende aan de belasting over de gewogen handelswaar is al te zien aan de fraaie Hollands-classicistische bouwstijl aan de buitenkant.

De rondleiding is niet superveilig maar wel heel interessant, aldus de gids.

Tijdens de Open Monumentendagen worden bezoekers ook áchter de fraaie gevel rondgeleid, waar de originele balansen nog hangen. ‘Volgens een ander verhaal hingen ze vroeger naar buiten, maar volgens mij is dat gezien de breedte van de deuren onmogelijk’, zegt Koen Brakenhoff, bestuurslid van de Stichting Open Monumentendagen Leiden na een kritische blik op de twee oudste houten balansen. Van Rooden ontdekt intussen de initialen S.V.D. in het hout. ‘Blijkbaar is het verhaal van de meestersmid wél waar!’

Langs het damestoilet, vroeger het accijnskamertje, lopen de gidsen de wenteltrap op naar de Chirurgijns-

kamer. Van Rooden: ‘Die ruimte had niets met de waag te maken. Het was de vergaderzaal van het chirurgijnsgilde en ook werden hier vroedvrouwen opgeleid.’ Boven de schouw, versierd met allerlei wapens, hangt een schilderij van een vrouw met een zaag en een kom. ‘Wie zij is hebben we nog niet ontdekt’, vertelt Van Rooden. Naast de ingang van de zaal leidt een meterslang smal laddertje naar de zolder. Brakenhoff: ‘Het is niet superveilig, maar wel heel interessant om de bijzondere dakconstructie van de Waag van binnenuit te zien.’

Terug beneden, meteen achter de Waag, is de Boterhal. Het middenschip, de zijbeuken en de achthoekige pilaren doen denken aan het interieur van een kerk. ‘Dit moest in 1659 een open marktpleintje worden, maar al tijdens de bouw besloot men een overkapping te maken. Van hout, want bij het leggen van de fundering was geen rekening gehouden met een zwaar stenen dak. Dankzij het dak waren de tonnen boter, die hier verhandeld werden, beter beschermd tegen de zon.’ De lucht van verschaald bier verraadt de huidige toepassing.

Buiten wijst Van Rooden nog op de twee gebeeldhouwde reliëfs op de gevel van de Waag. Ze tonen de activiteiten die binnen plaatsvonden.

‘Als je goed kijkt zie je dat de beeldhouwer, Rombout Verhulst, heel geraffineerd meer diepte heeft gecreëerd dan er daadwerkelijk is.’ De blinde nissen naast het boterhalreliëf zijn geen dichtgemetselde ramen, voor een lager belastingtarief, maar een bewuste keuze van de architect om het gebouw levendiger te maken.

Vanaf het waaghoofd ligt momenteel nog de Waaghoofdbrug naar de Subway aan de Stille Mare. Brakenhoff: ‘Die komt straks in het kader van het Aalmarktproject verderop te liggen, zoals in de oorspronkelijke situatie uit 1657. Ook de rest van de omgeving gaat in 2013 veranderen. Maar voorlopig wandel je nog zo naar andere geopende monumenten, zoals de Stadsgehoorzaal, het Stadhuis en de Marekerk.’

Foto's Taco van der Eb

TRIANON The Bourne Legacy dagelijks 18.30 + 21.30 + za, zo, wo 14.00 Take This Waltz dagelijks 18.45 Intouchables dagelijks 21.30 Brave 3D NL za, zo, wo 14.15 Ronal The Barbarian 3D OV dagelijks 19.00 Magic Mike dagelijks 21.30 HET KIJKHUIS Tous ensemble dagelijks 18.45 A Royal Affair dagelijks 21.00 To Rome with Love dagelijks 19.15 + 21.45 LIDO Madagascar 3 3D NL za, zo, wo 14.30 De Verbouwing dagelijks 18.45 + 21.30 + za, zo, wo 14.15 Ice Age 4 3D NL za, zo, wo 14.30 The Dark Knight Rises dagelijks 20.30 ParaNorman 3D N.L. za, zo, wo 14.30 Step Up 4: Miami Heat 2D dagelijks 19.00 Red Lights dagelijks 21.30 The Expendables 2 dagelijks 18.45 + 21.30 The Watch dagelijks 18.45 + 21.30

MUZIEK

LVC Sterac aka Steve Rachmad: Secret Life of Machines album tour Vr 7 september 23.00u €11,Glue Factory: Bong productions Soundsystem (BE) & Keytown Sound Za 8 september 23.00u €7,50 DE TWEE SPIEGHELS Ben Webster Avond do 6 september 20.00u Pam McBeth vr 7 september 21.00u Dominic J. Marshall za 8 september 16.00u Ob6ions zo 9 september 16.00u Jamsessie o.l.v. Cedric Glans ma 10 september 21.00u Unplugged wo 12 september 21.00u

T H E AT E R

IMPERIUMTHEATER Imperium Dialogenfestival vr 7 september 20.30 €8,Imperium Dialogenfestival za 8 september 20.30 €8,-

DIVERSEN

FEEST! Eigenlijk is het thema van de jaarlijkse Open Monumentendagen op 8 en 9 september Groen van Toen. Vanwege de jubileumeditie en omdat het landelijke thema niet verplicht wordt opgelegd heeft de Stichting Open Monumentendagen Leiden gekozen voor het thema Feest! Op www. openmonumentendagenleiden.nl zijn de ruim dertig deelnemende monumenten te vinden, evenals allerlei extra activiteiten. Ook zal er muziek te horen zijn op de monumentale feestlocaties: van concerten op monumentale rococo-orgels tot optredens van bands als Junior Eats Alone en de JFK’s in de Burcht. De Open Monumentendagen zijn gratis toegankelijk.

FACULTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN Opening expositie Transformation met muziek vr 7 september 16.30u BEESTENMARKT Midnight Walk, culturele zomeravondwandeling vr 7 september 20.15 Kledingmarkt door Stichting Petite Cobi za 8 september 10.00u – 17.00u MENEER JANSEN Dichtersmiddag met muziek en open podium zo 9 september 15.30u SCHELTEMA Science Café Leiden: lezing Higgs di 11 september 19.45 HET LEIDSE VOLKSHUIS Expositie Schilderijen en beelden t/m 3 november 2012 HORTUS BOTANICUS Plantenolympiade t/m 1 oktober 2012 NATURALIS Preparaties: papegaaiduikers, kramsvogels, bosrietzangers 6 + 7 + 8 + 10 + 12 september 2012 MUSEUM VOLKENKUNDE De verborgen tuin: Juwelen uit India t/m 6 januari 2013

16

Mare · 6 september 2012

Kamervragen

MaaiKey

De rondvaart

Foto Taco van der Eb

‘Er zijn overal regeltjes voor’ Maurits Bredius (21), tweedejaars geschiedenis Huis: Huize Emma, Rapenburg 117a Bewoners: 8 (Minerva) Grootte: 7 m2 (foto in fusie) Huur: 265 euro per maand Je bent ruim twee meter lang en je kamer is 7m2. Is dat niet wat klein?

‘Je moet alles goed indelen, maar ik ben tevreden. Ik heb een normaal bed in plaats van zo’n vervelende hoogslaper en een prachtig uitzicht. Bovendien zitten we meestal in de fusie.’

Het ziet er best netjes uit. ‘Eén keer per week komt Hassan. En als huisjongste moest ik altijd de tafel afnemen en de vuilniszak verwisselen. Nu we twee nieuwe sjaarzen hebben, is dat gelukkig voorbij.

Bandirah

‘De afwas doen we om de beurt. Wie een vuil glas tegenkomt, zet het als bewijsstuk op de ijskast. Degene die de afwas gedaan heeft, krijgt dan strafafwas en moet opnieuw afwassen. Door deze regel doet iedereen zijn best.’

Hebben jullie huisrituelen? ‘Overal zijn regeltjes voor. Elke middag lunchen we samen, in je bed blijven rotten is geen optie. Bij de delicatessenwinkel en slager Piet bestellen we zo’n vijf producten. Meestal zijn er ook tosti’s. Als je vraagt of je tosti al klaar is, mag hij vanaf dat moment nog dertig seconden in het tosti-ijzer liggen. Niemand wil een aangebrande tosti, dus meestal zijn ze nog half rauw.

‘Ook het Leidse waterspel is berucht.

Binnen wordt de deur dichtgedaan en gooien ze bakken water over de mensen buiten. Afgelopen jaar werd ik met een vriend buitengesloten. We lieten het er niet bij zitten en gingen naar de L’Espérance. Daar maakten we een foto van ons met een biertje en vroegen via de huis-Whatsapp of de rest er ook eentje kwam drinken. Vervolgens zijn we via de Keizerstraat omgelopen. Toen mijn huisgenoten richting de L’Espérance vertrokken, gingen wij snel naar binnen en waren de rollen omgedraaid.

Uiteindelijk verlies je zulke geintjes altijd.

Een bak water over een zesdejaars heen kieperen, dat doe je niet.’

Wat is het meest bizarre wat je hier overkomen is? ‘In de El Cid zaten we

hier met wat scholieren toen onze ruit werd ingetrapt. We gingen er achteraan en vonden iemand hijgend in een doodlopend steegje. Helaas wisten we niet zeker of hij de dader was. Ondertussen had de politie mijn huisgenoot opgepakt, omdat ook hij aan het signalement voldeed.’

Wat hangt er allemaal aan de muur?

‘Veel opgezette dieren. Sommigen zijn al veertig jaar oud, anderen meer recent, omdat één van mijn huisgenoten jaagt.

Ook de dode huisparkiet Tweety hangt aan de muur. We hebben nu twee nieuwe.’

DOOR PETRA MEIJER

‘Hallo, willen jullie lid worden van onze roeivereniging? Nee? Nou; hier heb je in ieder geval een mooie puntenslijper.’

Het is dinsdagochtend half tien. Talloze studenten in spe dwalen rond op de informatiemarkt langs de Leidse grachten. Gretig nemen ze de gratis gadgets aan, en ondertussen likken ze van hun ijsjes. Er klinkt gelach en geschreeuw. Het is duidelijk: de nieuwe eerstejaars hebben er zin in.

Behalve één meisje.

Zij valt op. Waarom? Omdat ze alleen is, en niemand tijdens de El Cidweek is alleen. Iedereen hoort vastgeplakt te zitten aan een groepje, en iedereen heeft twee enthousiaste mentoren die niet kunnen wachten om de aankomende eerstejaars hun studentenvereniging te laten zien. Voor dit meisje geldt dat blijkbaar niet. Ze zit verslagen aan de waterkant. Met een sip gezicht gooit ze kiezelsteentjes in het water, naast haar staat het vertrouwde paarse El Cid-tasje er verloren bij.

De uitdelers van flyers, puntenslijpers, snoepjes en nog meer flyers negeren haar. Zij hebben het veel te druk met het ronselen van nieuwe leden voor hun studentenvereniging, sportclub of politieke partij. Toch opmerkelijk hoe de introductieweek wordt aangekondigd: in vijf dagen zou je de stad leren kennen én je studie en faculteit, en oh ja: daarnaast kun je de hele week terecht op alle studentenverenigingen. Zo lijkt het te draaien om de stad Leiden, maar niets is minder waar. De week staat in het teken van de studentenverenigingen.

Overdag kun je rondleidingen krijgen in hun mooie oude panden en staan er meerdere amusante activiteiten zoals modderworstelen en bierestafettes op het programma. ’s Avonds halen ze alles uit de kast om zoveel mogelijk mensen binnen te halen: beroemde dj’s, waanzinnige themafeesten. Ondertussen wordt er natuurlijk van je verwacht dat je dan ook lid wordt, want ja, ze doen niet voor niets zo hun best.

Na een lome ochtend slenter ik opnieuw langs dezelfde grachten. Voor me doemt een ietwat mollig meisje op, volledig in het zwart gekleed. Het is hetzelfde treurige meisje van vanochtend. Om haar heen staat een gelaten groepje verontschuldigingen aan te bieden. Ze zijn het arme kind vergeten mee te nemen tijdens een boottochtje.

De mentoren staan er beschaamd bij.

En terecht.

‘Sorry Mariska, het spijt ons echt heel erg, voortaan kom jij bij ons op de eerste plaats, om het goed te maken.’ Er glijdt voorzichtig een glimlach op het Mariska’s gezicht.

‘Oké jongens, wie gaat er mee een ijsje halen?’ roept een van de mentoren.

De groep stormt opgewonden in de richting van een ijssalon. Het meisje sjokt er langzaam achteraan. Ze is weer helemaal alleen.

MAAIKE LOMMERSE Maaike Lommerse (1994) is eerstejaars studente bestuurskunde. Ze schrijft dit jaar om de week een column over haar ervaringen.