19 november 2015 39ste Jaargang • nr. 11
‘ Alles staat kriskas door elkaar’ Pagina 11
Nazi-kamer in Minervahuis. ‘Dit staat haaks op wat wij uitdragen’
De overvolle agenda van Leo Lucassen. ‘Het is een beetje uit de hand gelopen’
Pagina 5
Pagina 6 en 7
Cleveringa-hoogleraar Piet Hein Donner: ‘Ik ben eigenlijk lui’
Pagina 8
‘Waar moeten wij naartoe?’ De universiteit wil de sociale huurwoningen tegenover het Lipsius slopen, zo blijkt uit de plannen voor een nieuwe Humanities Campus. De bewoners zijn woedend. De verouderde gebouwen van Geesteswetenschappen barsten uit hun voegen, zegt Michel Leenders, directeur van Expertisecentrum Vastgoed van de Universiteit Leiden. ‘Het complex is begin jaren tachtig verrezen.’ En nu de bouw van een nieuwe bètacampus in volle gang is, heeft de universiteit alvast plannen gemaakt voor Geesteswetenschappen: het zogenoemde Plazamodel. Het Lipsius maakt daarin plaats voor een groen plein langs het water. Waar nu een blok staat met 58 sociale huurwoningen zou een nieuw onderwijsgebouw moeten komen. De brief die de bewoners daarover eind vorige week ontvingen maakte veel los. ‘Die viel als een psychologische bom in de bus’, zegt mevrouw Vendel. ‘Je hoeft niet gestudeerd te hebben om te weten: dit brengt leed met zich mee. Dinsdagavond kwamen veel buren naar de inloopavond van de universiteit, de meesten stipt om zes uur. ‘Dat hadden we afgesproken’, vertelt mevrouw Steeman. ‘Een inloopavond is gemeen, dat is een tactiek van verdeel en heers.’ Ook de powerpointpresentatie van de plannen is aan de bewoners niet besteed. ‘Heeft u ook een plaatje van plan B?’ willen ze weten. ‘En waar moeten wij naartoe? Lammenschans? Een industrieterrein?’ Nee, de universiteit heeft voor hen een nieuwbouwlocatie bij het Poortgebouw op het oog, achter het Centraal Station. ‘Wie gaat dat betalen, zomaar mensen hun huizen af te pakken?’ wil een verontwaardigde buurman weten. De universiteit, verzekert Leenders. ‘Ja, en uit wie z’n zak?’ Zijn vrouw is ernstig ziek en zal de verhuizing misschien niet eens meemaken. Hij ziet het niet zitten om dan nog te verhuizen. ‘Zo’n plek vind ik nooit meer.’ Door Marleen van Wesel
Dit haalt niets uit Zegt bestuurskundige die in Syrië onderhandelt met IS
Een Russisch gevechtsvliegtuig dropt bommen op doelen van IS in Syrië. Foto Russische ministerie van Defensie
‘Als ze een pink face nodig hebben, schuif ik aan’, zegt de Leidse bestuurskundige Jeffrey Jonkers, die in Syrië met IS onderhandelt. ‘Politici zeggen: praat niet met terroristen. Maar wij doen het dus wel. En het lukt ook.’ Door Vincent Bongers ‘Ronaldo of Messi? Als het gevaarlijk wordt bij een checkpoint begin ik tegen een zwaarbewapende bewaker over voetbal. Die sport interesseert me totaal niet, maar die vraag is een goede ijsbreker. De namen van die spelers herkennen ze meteen. Dan heb je contact, dan is er een menselijke link. Na heel veel gebabbel mag je dan door.’ Jeffrey Jonkers (36) studeerde bestuurskunde in Leiden, was voorzitter van Augustinus en werkt tegenwoordig bij de ngo Peaceful Change Initiative. Maandag was hij in Leiden een lezing te geven over zijn werk. Als onderhandelaar. Met IS. Hij vertelt over een zaak waar hij bij betrokken is. ‘De troepen van IS
Nu Nu in in boekhandel boekhandel en en webshops: webshops: Nu in boekhandel en webshops: (ook (ook als als eBook) eBook) (ook als eBook)
De sociale dimensie De sociale dimensie van de opwarming van de opwarming Nijssen & Walter Nijssen & Walter We dreigen te stranden op We dreigen te stranden op klimaat. Maar zijn verdeeld. klimaat. Maar zijn verdeeld. Welke aanpak brengt ons op Welke aanpak brengt ons op één lijn, en mobiliseert alle één lijn, en mobiliseert alle krachten ? krachten ?
liggen ongeveer tien kilometer van het stadje Salamiyah. Daar wonen soennieten die tegen IS én tegen het regime van Assad zijn. Hulp van de regering krijgen ze dus niet, en het Free Syrian Army is niet sterk genoeg om IS tegen te houden. We zijn gaan onderhandelen met IS over de veilige aftocht van bewoners. En dat lukt ook. As we speak zijn er vluchtelingen onderweg naar veiligere plaatsen.’ Nog een voorbeeld. ‘In het Syrische vluchtelingenkamp Qah wonen 50.000 ontheemden. Het Al Nusrafront, een aan Al Qaida gelieerde militie, heeft het daar voor het zeggen. En wat hen betreft hoeven de kampbewoners het niet te overleven. Het kamp is omsingeld en afgesneden van voorzieningen. Uiteindelijk is het gelukt om een overeenkomst te sluiten met Al Nusra. Er is nu weer elektriciteit, voedsel en water.’ Maar onderhandelen met IS, dat kan toch helemaal niet? ‘Je hoort politici zeggen: we onderhandelen niet met terroristen. Maar dat doen wij dus wel degelijk. Al stuurt IS geen commandant naar de onderhandelingen, maar zoekt vertegenwoordigers die een binding hebben met de gemeen-
schap. Vlakbij Raqqa, door IS uitgeroepen tot hoofdstad van het kalifaat, ligt een klein christelijk plaatsje. We hebben er voor gezorgd dat de bewoners daar kunnen blijven. Je moet geluk hebben, maar ook elke mogelijkheid aangrijpen. In dit geval had een inwoner zich verzet tegen Assad. Hij was in de gevangenis beland en had daar mensen ontmoet die nu bij IS zitten. Hij kon een commandant bellen en zo is geregeld dat de dorpelingen niet hoefden te vluchten en zelfs hun landbouwproducten op de markt in Raqqa mochten verkopen.’ Hoe is hij aan de onderhandelingstafel terechtgekomen? ‘Syrische activisten die naar Turkije zijn gevlucht hebbent een netwerk opgezet om op lokaal niveau te onderhanden. De groep krijgt hulp van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken. Als er zaken zijn waarbij ze een pink face - een westerling - willen, dan schuif ik aan. Maar ik train ze ook in onderhandelingstechnieken. Wat kunnen we bieden en wat niet?’ Jonkers omschrijft zichzelf als ‘een vrij laconiek’ persoon. ‘Ik word niet snel bang. Dat is ook de reden waarom ik dit werk kan doen. Toen
ik in 2005 onderzoek deed voor mijn masterscriptie moest ik wegduiken toen het Israëlische leger en Palestijnen het vuur op elkaar openden. Sindsdien ben ik eigenlijk constant in oorlogsgebied geweest. ‘In Afghanistan was ik bezig met de identificatie van burgerslachtoffers, toen die rare dominee in Florida korans ging verbranden. Ik zat op een hele kleine compound in Kandahar en buiten de hekken stonden er elke dag een paar honderd demonstranten te schreeuwen en autobanden in de fik te steken. Dat was wel angstig. Als je heel veel tijd in de bunker doorbrengt, denk je soms: “Gaan we hier nog uitkomen?” ‘Ik neem soms te veel risico’, geeft hij toe. ‘Om elf uur ’s avonds door Aleppo wandelen, dat moet je eigenlijk niet doen.’ Ook de onderhandelingen verlopen niet altijd vlekkeloos, zegt hij. ‘Escalatie is altijd mogelijk. Soms wordt er gebeld: “We zijn boos en komen er nu aan”, soms komen er ook bewapende groepen voorrijden. Dat kan heel gevaarlijk lijken, maar het is vaak ook tactiek.’ > Verder lezen op pagina 5
> Verder lezen op pagina 4
Literair talent opgelet! Win € 250 met Mare-kerstverhalenwedstrijd Ook dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2000 woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van auteurs en juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons. Mail uiterlijk 10 december naar: redactie@mare.leidenuniv.nl Deelname alleen voor Leidse studenten.