27 november 2014 38ste Jaargang • nr. 12
‘Poetin heeft Fjodortrekjes’ Pagina 11
‘Als ik opsta, ga ik eerst kijken hoe het met mijn worsten is’
‘Zonder vangst, geen bezoek.’ Op pad met De Verenigingsverzamelaar
Het beeld van het Downsyndroom is veel te rooskleurig, aldus arts
Pagina 3
Pagina 6 en 7
Pagina 9
Grijpen studenten de macht? De vergeten passage uit de leenstelselwet: meer invloed voor medezeggenschap Het kwam nauwelijks aan bod in discussies over het leenstelsel, maar het staat wel degelijk in de kleine lettertjes: omdat de studenten voortaan hun eigen studie betalen, mogen ze ook bepalen hoe dat geld wordt besteed. Hoe gaat die nieuwe medezeggenschap er straks uitzien? Wat gaat er veranderen? Studenten en medewerkers krijgen als het aan minister van Onderwijs Jet Bussemaker ligt meer invloed op de koers die universiteit vaart. De Wet Studievoorschot maakt een einde aan de basisbeurs en de minister wil het geld dat vrijkomt investeren in het hoger onderwijs. De medezeggenschap moet er mede voor zorgen dat de uitgespaard stufi-euro’s op de juiste plek terechtkomen. Studenten en medewerkers krijgen daarom op een aantal punten instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting, in plaats van het huidige adviesrecht dat bestuurders – als het negatief is – naast zich neer kunnen leggen. ‘Daarbij dient aandacht te worden besteed aan de beoogde verdeling van de middelen over de beleidsterreinen onderwijs, onderzoek, huisvesting en beheer, investeringen en personeel’, staat er in de toelichting van het wetsvoorstel. De universiteit kan er zelf voor kiezen om het instemmingsrecht te betrekken op meer onderwerpen. ‘Het is van belang dat de medezeggenschap op hoofdlijnen instemmingsrecht krijgt, en niet over de gehele begroting’, zegt Karl Dittrich, voorzitter van de vereniging van universiteiten VSNU. ‘Als de medezeggenschap instemmingsrecht zou krijgen over alle financiële details hadden we ons verzet. Het college van bestuur bepaalt de precieze verdeling van de financiën. En dat blijft zo als het studievoorschot wordt ingevoerd.’
Om bestuurlijke chaos te voorkomen stelt de minister meer beperkingen aan het instemmingsrecht. De universiteit blijft de salarissen betalen en al eerder vastgelegde uitgaven en investeringen worden niet ineens geschrapt. In het wetsvoorstel wordt slechts de term ‘medezeggenschap’ gebruikt. Het is onduidelijk of ook de
te breiden naar de faculteits- en dienstraden.’
faculteits- en dienstraden instemmingsrecht op de begroting krijgen. Volgens Tweede Kamerlid Paul van Meenen (D66), de grote voorvechter van het instemmingsrecht, is dat wel mogelijk. ‘Het is aan de universiteit zelf om het uit
Het is de vurige wens van D66 en Bussemaker heeft deze partij nodig om het leenstelsel door de Eerste Kamer te loodsen. ‘Universiteiten verantwoorden zich voor hun keuzes vooral bij het ministerie’, zegt Van Meenen. ‘Daar wil ik vanaf: de
Waarom komt dat instemmingsrecht er eigenlijk?
verantwoordelijkheid ligt op de eerste plaats bij de studenten, vervolgens bij de medewerkers en dan bij de organisaties rond de universiteit. Het ministerie volgt als laatste in dat rijtje. De universiteiten zorgen er zelf voor dat de financiële middelen op de goede plaats komen, maar dat kan alleen maar als de medezeggenschap
meebeslist. Ik wil juist niet dat Den Haag dat doet.’ Hoe gaat dat in Leiden? ‘De universiteitsraad krijgt meer te zeggen’, zegt Janna Vermolen van studentenpartij SGL. ‘De begroting
is het belangrijkste document van het jaar’, zegt Marc Hogenhuis van studentenpartij LVS. ‘Als je daar instemmingsrecht op krijgt, is dat een duidelijk signaal dat het college ons nog serieuzer moet nemen. Het tegenhouden van een begroting, wil het college te allen tijde voorkomen.’ ‘De raad wordt zwaarder’, zegt ook Gwen Wolters van personeelspartij Universitair Belang. Sander van Diepen van studentenpartij BeP vindt dat de invloed van de medezeggenschap nog flink mag toenemen: ‘Het is een stap in de goede richting. Wat mij betreft krijgt de raad instemmingsrecht op alle belangrijke besluiten van het college.’ Joost Augusteijn van personeelspartij Abvakabo tempert het enthousiasme enigszins. ‘In de praktijk verwacht ik weinig verandering. Ik wil het geen wassen neus noemen, want het college moet beter zijn best doen om de raad mee te krijgen. Maar het college blijft de nodige vrijheid behouden over waar de raad nu precies mee in kan stemmen.’ Er bestaat een reguliere procedure voor geschillen over medezeggenschap, met een bemiddelende rol voor de Raad van Toezicht en een procedure bij de landelijke geschillencommissie en beroep bij de Ondernemingskamer. ‘Er komt nu een speciale regeling voor het geval dat het geschil niet beslecht is voor het nieuwe financiële jaar. Er moet uiteindelijk een overeenkomst komen tussen raad en college. Dat is bij het huidige adviesrecht niet zo.’ Hoe de Leidse universiteit de medezeggenschap wil hervormen, wil het college van bestuur nog niet zeggen. ‘Het college wil dit eerst bespreken met de universiteitsraad’, laat universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke weten. Is er ook kritiek op het voorstel? De Raad van State, het belangrijkste adviesorgaan van de regering, laat niets heel van het plan. VB > Verder lezen op pagina 8
LITERAIR TALENT OPGELET! WIN € 250 MET MARE-KERSTVERHALENWEDSTRIJD Ook dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2000 woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van auteurs en juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons. Mail uiterlijk 11 december naar: redactie@mare.leidenuniv.nl Deelname alleen voor Leidse studenten.
Bandirah Pagina 12