Mare 17 (39)

28 januari 2016 39ste Jaargang • nr. 17

‘Holland op zijn Hollywoods’ Pagina 11

Het beste Zurkhaneh-team van Iran: 'Jullie verslaan tijgers, leeuwen, olifanten’

Bestrijdingsmiddelen: strengere regels lijken geen effect te hebben

Drie (of eigenlijk twee) eerstejaars over hun Leidse inburgering

Pagina 3

Pagina 7

Pagina 9

Kamervragen ‘Leidse casus’ Over instemmingsrecht faculteiten Vorige week bleek het college van bestuur het instemmingsrecht van de faculteitsraad van Sociale Wetenschappen te hebben ingetrokken. Kamerleden reageren verbaasd. ‘Dit is de omgekeerde wereld.’

DOOR PETRA MEIJER ‘Bizar’, zegt Tweede

Kamerlid Jasper van Dijk (SP). ‘Dit is de omgekeerde wereld. We voeren Kamerdebatten om de medezeggenschap te versterken, en de Leidse rector kleedt de medezeggenschap gewoon weer uit. Dit is uiterst onhandig en zeer ongelukkig.’ ‘Jammer’, vindt ook Mohammed Mohandis (PvdA). Hij spreekt van ‘een gemiste kans voor het bestuur’.

Wat is er aan de hand? Afgelopen zomer kende het bestuur van de Faculteit Sociale Wetenschappen de faculteitsraad het zogenoemde ‘instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting’ toe. Er werd overeenstemming bereikt over wat deze hoofdlijnen zouden zijn, en ook al daadwerkelijk over gestemd.

Dat leek een logisch gevolg van de invoering van het sociaal leenstelsel. Toen minister Bussemaker van Onderwijs de studiefinanciering afschafte, beloofde ze dat de universitaire medezeggenschap meer macht zou krijgen. Zo konden studenten controleren of het vrijgekomen geld daadwerkelijk naar de verbetering van het onderwijs ging.

Het bestuur van FSW besloot dat recht dan ook te verlenen, maar kwam daar noodgedwongen op terug na een brief van rector Carel Stolker waarin hij schreef dat het instemmingsrecht alleen voor de universitaire begroting gold. De faculteitsraden mochten – tot ergernis van de studentgeleding van de faculteitsraad – alleen hun adviesrecht behouden. Faculteitsbe-

stuurslid Paul Nieuwenburg: ‘We zijn op de troepen vooruitgelopen en teruggefloten.’

Van Dijk noemt de argumenten van de rector ‘uiterst vaag’. ‘Het besluit van het faculteitsbestuur wordt als het ware overruled. Ik sta vierkant achter de studenten die zich hierover opwinden. Je kunt niet iets geven, om het vervolgens – zonder inspraak – gewoon weer af te pakken.’

D66-Kamerlid Paul van Meenen gaat nog een stap verder. Hij denkt dat het college de bevoegdheid om het instemmingsrecht in te trekken helemaal niet bezit. ‘Het centrale medezeggenschapsorgaan mag kiezen om dit recht door te zetten naar decentrale organen. Met andere woorden, het college van bestuur gaat daar niet over, maar de universiteitsraad. Het zou toch te gek voor woorden zijn als een bestuur zelf bepaalt hoeveel tegenspel het krijgt.’

Samen met PvdA-collega Mohandis zal hij volgende week Kamervragen over de kwestie stellen, zegt Van Meenen.

Maar volgens vice-collegevoorzitter Willem te Beest heeft de universiteitsraad deze macht niet doorgegeven. ‘En ik weet niet of de heer Van Meenen dat juridisch onderzocht heeft. Wij hebben dat in elk geval nog niet gedaan, maar gaan met de universiteitsraad in gesprek. Vorig jaar zijn wij in goed overleg overeengekomen dat de universiteitsraad instemmingsrecht krijgt op onderdelen van de kadernota - de opmaat tot de begroting.

Dat is een pilot, die op 7 maart met de universiteitsraad wordt geëvalueerd. We staan er daarna best voor open om in overleg de rechten van decentrale medezeggenschapsorganen uit te breiden, mits dat goed wordt geregeld.’ > Verder lezen op pagina 5

Verrekte mongols wetenschappelijk verklaard De Leidse filmwetenschapper Peter Verstraten buigt zich in zijn nieuwe boek Humour and Irony in Dutch Post-War Fiction Film onder meer over Flodder en New Kids. ‘Het zit heel slim in elkaar.’ Zie pagina 3

Dreiger krijgt 180 uur taakstraf De 21-jarige student filosofie Robbert van D. die vorig jaar oktober dreigde met een schietpartij aan de Universiteit Leiden heeft woensdag een taakstraf gekregen van 180 uur, waarvan 60 uur voorwaardelijk.

Op maandagavond 5 oktober 2015 plaatste de student uit Valkenburg een bericht op het forum 4chan. De tekst: ‘Gonna fucking do it. (..) Tomorrow at 10:05 I will open fire at the university of Leiden. Not gonna tell you which faculty, that’s up to you to guess. Shit’s going to go down, then I’m gonna go down.

Going for the highscore…’

Het bericht werd opgepikt door de landelijke politie die er een terroristische dreiging in zag.

Er kwam politiebewaking bij de vestigingen van de universiteit in Leiden en Den Haag.

Van D. verwijderde de bedreiging na een half uur maar plaatste een dag later een nieuw bericht op 4chan.

Ditmaal schreef hij: ‘Yesterday was a test, to get some parameters.

Normies get ready to fucking drop :^.’

De student verstuurde de berichten van zijn eigen laptop. Het IPadres van de computer leidde de politie naar zijn ouderlijk huis.

Het bleek vervolgens dat Van D. op de sociëteit van zijn studentenvereniging Catena was. Daar werd hij opgepakt. Hij bekende meteen de dreigementen te hebben gepost.

Twee weken geleden stond Van D. voor de rechter in Den Haag. Hij zei toen dat het plaatsen van de dreigementen ‘een ingeving’ was geweest en geen ‘vooropgezet plan.’

Hij had mee willen doen met het ‘afzeiken van mensen.’ Iets wat past

DOOR VINCENT BONGERS

Studievoorschot: waar gaat het heen?

‘Samenvattingen zijn onuitroeibaar’

Studenten klagen over scholieren

Tweedejaars bsa: nóg een onderzoek

De universiteit investeert komend jaar 10 miljoen euro extra in de verbetering van het onderwijs. Maar de universiteitsraad is nog niet overtuigd van de plannen.

Rechten gedoogt bedrijfjes die collegeverslagen verkopen. Alleen bij letterlijke overname van teksten uit boeken en colleges wordt ingegrepen.

Geluidsoverlast, wildplassen en 'een muur aan foutgeparkeerde fietsen'. Studenten van de Leidse Schans klagen over de buren van het ROC en Da Vinci College.

Studentenpartijen uit de universiteitsraad starten een eigen enquête naar tweedejaars bsa. Ze vinden het onderzoek van het college van bestuur niet goed genoeg.

Pagina 4

Pagina 4

Pagina 2 en 5

Pagina 5

bij de ‘cultuur van harde grappen’ op het forum.

Ook voelde hij ‘een dwang om deze berichten te plaatsen.’ Verder worstelde hij met een psychotische stoornis en een stemmingsstoornis.

Volgens advocaat Reinja Ottens hoeven dreigementen op 4chan niet serieus te worden genomen.

Daarnaast had Van D. nooit het plan gehad om de dreigementen uit te voeren, zo zei ze tijdens de vorige zitting, twee weken geleden. ‘Hij zou niet eens weten hoe hij aan een wapen moet komen.’

Maar rechter René Elkerbout veegde woensdag de vloer aan met de verdediging.

‘De rechtbank gaat niet mee in verweer dat de berichten op 4chan niet serieus bedoeld kunnen zijn.’ > Verder lezen op pagina 4

Bandirah Pagina 12

2 Mare · 28 januari 2016 Geen commentaar

Zure pruimenmond DOOR PETRA MEIJER ‘Ze spugen op de grond en maken herrie. Vooral in de

Colofon

ochtend, als je denkt lekker te kunnen uitslapen, hoor je ze gillen. Hun sigarettenpeuken gooien ze overal neer, net als hun fietsen.’

Je denkt misschien dat dit commentaar afkomstig is van een vijftigjarig stel met bril, labrador en kek kort kapsel. Hun monumentale Leidse pandje grenst aan een studentenhuis, en ze zijn het spuugzat.

Maar niets is minder waar. Het betreffen hier studenten die klagen, over de scholieren van het ROC (zie pagina 5).

Stop.

Pause.

Rewind.

Het betreffen hier studenten die klagen, over de scholieren van het ROC. Studenten. Dé populatie die er op voorstaat in grachten te pissen, in laveloze toestand – met stropdas om, dat dan weer wel – over straat te zwalken, met schorre stem midden in de nacht liederen te brullen en na een huisfeest de uitgefikte frituurpan zo bij het straatvuil te zetten. Want een nieuwe kopen is makkelijker dan schoonmaken.

Natuurlijk, dat een groot deel van de studentenpopulatie zich misdraagt, wil niet zeggen dat een ander deel van diezelfde populatie niet over overlast mag klagen. Iemand die tegen je muur zeikt, dat is gewoon vervelend.

Maar deze studenten moeten tegen zichzelf in bescherming worden genomen. Als je die zeikerigheid nu niet in de kiem smoort, zijn ze over een kleine veertig jaar veranderd in het type zuur pruimenmondje dat bij De Rijdende Rechter gaat bakkeleien om een boom, een tuinhek of spelende buurkinderen.

Lieve studenten, ‘een muur van fietsen’? Zijn jullie wel eens bij het station geweest?

Fast forward.

Later, als je een grotemensenbaan hebt, zal je soms met de auto in de file staan. Een muur van auto’s. Reuzevervelend. En later, als je wellicht kinderen neemt, zullen ze herrie maken. Vooral in de ochtend, als je denkt lekker uit te kunnen slapen, hoor je ze al gillen beneden.

Stop.

Pause.

Uitslapen? Je hoort doordeweeks tijdens de schooltijden van het ROC ook gewoon wat nuttigs te doen met je tijd. Neem een voorbeeld aan die snotneuzen en kom uit bed. Heb je er ook geen last meer van.

En wil je echt klagen? Val de politie dan niet lastig met dit soort ongein en tik zo’n knaapje op de schouder. Te intimiderend? Verjaag ze. Niet met harde muziek, maar met het enige dat scholieren niet kunnen verdragen: beschaving. Ramen open en Bach op repeat.

Stop.

Pause.

Rewind.

Redactie-adres Reuvensplaats 3, 2311 BE Leiden

Column

Postbus 9500 2300 RA Leiden Telefoon 071–527 7272 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000 Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Petra Meijer p.meijer@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Monica Preller (stagiaire) m.preller@outlook.com

Lees een onbegrijpelijk gedicht

Medewerkers

Laura Kervezee • Tim Meijer • Esha Metiary • Marc van Oostendorp • Benjamin Sprecher Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Dokwerk Communicatie Art direction en vormgeving Marcel van den Berg Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vicevoorzitter) • Birgül Açiksöz • Joline Cramer • drs. Bart Funnekotter • drs. Malou van Hintum • mr. Folkert Jensma • Merian Kuipers • Josephine Say • Prof. dr. Nico Schrijver • Marieke Vinkenoog • Dr. Hans Vollaard • Christian van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op IBAN NL68RABO0103257950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200092091) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare.leidenuniv.nl. Studenten betalen €25.

Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Dat iemand in Leiden gestudeerd kan hebben, zijn carrière bij Mare begonnen kan zijn en er desalniettemin bekrompen ideeën op kan houden, bewees de schrijver Christiaan Weijts onlangs. In een column voor NRC Handelsblad klaagde hij erover dat scholieren in de zesde klas van het vwo Karel ende Elegast moesten lezen in plaats van Er komt een vrouw bij de dokter.

Volgens Weijts moeten leerlingen boeken lezen voor de lol en vooral niet geconfronteerd worden met andere denkbeelden dan die ze toch al hebben. Zoals bekend zien achttienjarigen de wereld toch al op de enig juiste manier en hebben ze geen behoefte aan ongezellige afwijkende standpunten. Kleuters zien liefst iedere dag dezelfde aflevering van Sesamstraat – herkenbaar! Zo zijn ook de scholieren van Weijts.

Helaas is hij niet de enige. Ook de voormalige Leidse dichter en Mare-medewerker Ilja Leonard Pfeijffer is sinds hij naar een warm land vertrok, steeds meer gaan hechten aan alles vermorzelende eenduidigheid. In zijn recente bundel Idyllen schreef de dichter, die in zijn Leidse dagen nog zo hartstochtelijk had verdedigd dat goede gedichten moeilijk te begrijpen moeten zijn, zijn nieuwe programma: ‘Geen deconstructies meer, geen cryptogram, geen quiz./ We zullen moeten leren zeggen hoe het is.’

Hoe het is! Alsof er maar één manier is waarop ‘het’ is!

Alsof het grote probleem van onze tijd niet is dat Jan en alleman precies weet hoe ‘het’ is, weigert kennis te maken met heel andere manieren van naar de werkelijkheid te kijken, heel andere levensstijlen en levensopvattingen, heel andere credo’s en wereldbeschouwingen.

Want dat is een onvoorzien effect van de sociale media: je kunt gemakkelijk aan makkelijk verteerbare tekstjes ko-

men, waarin precies wordt uitgelegd wat jij altijd al vond.

Of je nu jihadist bent of moderne kruisvaarder, er is altijd wel een hoekje op Facebook waar iedereen de wereld net zo ziet als jij en zo feilloos kan aantonen dat iedereen die er anders over denkt zo slecht, dom, laf, gecorrumpeerd is om de zo evidente manier waarop ‘hét’ is niet te kunnen of willen zien.

Over de hekken van het eigen gelijk hoef je minder te kijken – in de trein en de bus zie je ze vooral op hun schermpje dingen lezen die geen deconstructies zijn, geen cryptogrammen en hooguit quizjes waaruit kan blijken wat het meest sexy onderdeel is van hun gezicht. Het enige gesprek daarbuiten bestaat uit geschreeuw waarin de ander voor een laffe wegkijker wordt uitgemaakt, danwel een smerige racist.

Dat schrijvers die hun hypotheek of hun shag moeten betalen hun zoektocht naar nieuwe, niet onmiddellijk begrijpelijke werelden, opgeven en dan blij zijn als mensen die almaar rondgepompte levensbeschouwing ook nog eens in een boek naslaan – wie kan het ze verwijten?

Maar het betekent wel dat wij die hier in Leiden zijn achtergebleven ons teleurgesteld van deze lieden afkeren. De wereld is te vreemd en te wonderlijk om alleen maar in Komt een vrouw bij de dokter te lezen hoe ‘het’ is.

Vandaag is het gedichtendag. Lees een gedicht! Een raar, ondoorgrondelijk gedicht waardoor je in een heel ander hoofd kruipt en de wereld ineens heel anders ziet dan je ooit hebt gedicht! Wees niet als de mannen uit Den Haag en Genua, maar open je ogen voor het vreemde!

MARC VAN OOSTENDORP

is hoogleraar fonologische microvariatie

28 januari 2016 · Mare 3 Mensen

New Kids Turbo verlangt terug naar Flodder in Amerika, betoogt filmwetenschapper Peter Verstraten.

Lang leve Sjakie Humor en ironie in Nederlandse films Filmwetenschapper Peter Verstraten onderzocht de humor in Nederlandse films. ‘Flodder zit enorm slim in elkaar.’

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘“Boodschap-

pen zoek je maar bij de Albert Heijn”, zei filmregisseur Dick Maas ooit.

Maar zelfs als je alleen entertainment maakt, heeft dat desalniettemin allerlei betekeniseffecten’, vertelt Peter Verstraten, universitair docent filmen literatuurwetenschap.

‘Toen ik zijn film Flodder in Amerika (1992) opnieuw ging bekijken, zag ik dat die enorm slim in elkaar zat. Al in de eerste paar minuten komen alle belangrijke theorieën over humor voorbij: van de Freudiaanse gedachte van humor als uitlaatklep, tot de superioriteitstheorie dat je moet lachen om waar je boven staat. Intussen zijn het juist

de keurig opgevoede personages die zich steeds lomper gaan gedragen.

Keurige mensen zijn ook maar een constructie.’

Deze maand verscheen Verstratens studie Humour and Irony in Dutch Post-War Fiction Film, bij Amsterdam University Press. ‘In films als Flodder, low class comedy noem ik ze in mijn boek, zit de humor vooral in de editing. Gevraagd naar een familie voor een uitwisselingsproject met Amerika, zegt de burgemeester van Zonnedael: “Well, I think we have the perfect family for you!” Volgende shot: Ma Flodder, met sigaar.’

De rol van de sullige gemeenteambtenaar Sjakie is ‘cruciaal’, aldus de filmwetenschappen. ‘Zijn idee is dat de familie Flodder door plaatsing in een keurige wijk, opgenomen wordt in de vaart der volkeren. Sjakies naïeve geloof in de linkse to-

lerantiegedachte wordt belachelijk gemaakt, maar wel op een goedmoedige manier. Hij is telkens de pineut, maar hij komt er meestal vanaf zoals in een cartoon: met kapotte kleren en een scheve bril. Daarin zit een historisch verschil met New Kids Turbo (2010). De uitkeringen worden stopgezet en de ambtenaren staan op hun strepen. Sjakie is weg.

De frustratie van de New Kids kun je zien als terugverlangen. ’ Long live Sjakie, schrijft Verstraten dan ook.

Het boek is niet chronologisch ingedeeld, maar op humorcategorieën, te beginnen met die low class comedies. ‘Het lijkt steeds subtieler te worden, maar het boek eindigt bijna zo grotesk en banaal als waarmee het begon. Adriaan Ditvoorst was in de jaren zestig de golden boy van de Nederlandse film. In de jaren zeventig, toen Blue Movie en Turks Fruit populair werden, belandde hij

in de marge. Hij besloot een satire te maken op de populaire filmindustrie: nog banaler dan wat er gemaakt werd, met naakte bakkers die elkaar insmeren met taart. Binnen zijn carrière is dat venijnig én grappig, omdat hij juist heel streng was in zijn filmopvattingen.’ Deze satire, De mantel der liefde (1978), werd evenwel een flop.

De cover van Verstratens boek is niet toevallig de Amerikaanse filmposter van Borgman (2013). ‘Alex van Warmerdam is de vaandeldrager van de Nederlandse cinema. Bij hem zit de humor eerder in het weglaten van dingen, dan in de nadruk, zoals bij Dick Maas. Hij heeft een angst voor betekenis, zei hij ooit in een interview. Na de vertoning van Borgman op het Filmfestival van Cannes, was de eerste reactie van de internationale pers: goh, in de eerste veertig minuten zat veel kritisch po-

tentieel, maar daarna neemt het een wending. Binnen Van Warmerdams oeuvre is dat juist heel consequent.

Elke onevenwichtigheid is heel bewust gekozen.’

Wetenschappelijke publicaties over de Nederlandse film zijn schaars.

‘Zelf ben ik opgegroeid met allerlei vooroordelen over de Nederlandse cinema. “Een Nederlandse film is nog geen garantie voor een lege zaal”, zei Wim T. Schippers ooit. Maar dat is aan het veranderen.’ Het afgelopen jaar gaf Verstraten al college over de Nederlandse film. ‘Nu is er een andere generatie, zonder die ballast. Mijn boek is dan ook geen aanklacht, maar er ligt wel een terrein braak. Ik doe eerder een modest proposal.’

Peter Verstraten, Humour and Irony in Dutch Post-War Fiction Film, Amsterdam University Press, 426 pgs, €99

Frutti di Mare

Spinnen als een planeet ‘Jullie zijn sterk. Jullie verslaan tijgers, leeuwen, olifanten’, vertaalt Amin Ghodratzadeh (international studies) het gezang van de morshed, twee mannen die op grote trommels DOOR PETRA MEIJER

slaan en klassieke Perzische teksten zingen. ‘Knoop dit in je oren. Als Iran niet bestaat, dan bestaat mijn lichaam niet.’

Terwijl de drums steeds sneller klinken, draait voorin de grote zaal van het Lip-

Zurkhaneh is een krachtsport, maar dan voor lichaam én geest.

sius een Iraanse man met duizelingwekkende snelheid in het rond. Als een tol begint hij te spinnen, sneller en sneller.

‘Als een planeet.’

Een groep traditionele Iraanse atleten

Foto Taco van der Eb

doet indrukwekkende push-ups op houten plankjes, waarbij ze zichzelf op de grond werpen, met de handen opvangen en weer opdrukken. Mostafa Hosseinnejad (30), die de groep aanvoert, tilt een 24 kilo wegende ijzeren boog met zware ijzeren ringen boven zijn hoofd, en zwaait deze rinkelend op de muziek heen en weer. Onder zijn oksels tekenen zich steeds groter wordende kringen af.

Dan tonen de mannen hun armspieren door mils, houten knotsen van vier, vijf of tien kilo, boven hun schouders in het rond te zwaaien. Als ze er ook mee jongleren, gooit een van de atleten een knots tegen het plafond, vlak naast een lamp.

‘Ik was wel even bang dat het zou misgaan’, zegt universitair hoofddocent Perzische literatuur Asghar Seyed-Gohrab.

‘Maar ik heb er enorme bewondering voor, dat ze deze show konden geven in zo’n kleine ruimte.’ Het was al een paar jaar zijn wens om het beste Zurkhanehteam van Iran naar Leiden te halen. ‘Ik doe onderzoek naar de driehoek van Iraanse poëzie, politiek en religie. Die worden binnen de Iraanse traditionele krachtsport Zurkhaneh gecombineerd.’

Volgens hem laat de nationale sport van Iran zich dan ook moeilijk met bekende Westerse sporten vergelijken.

‘Het is een krachtsport, maar naast het lichaam wordt ook de geest getraind.’ Op de muur staat een Engelse vertaling van een Perzische mystieke tekst geprojecteerd. Het klinkt eerder pikant dan reli-

gieus. ‘You wound with the plectrum my strings, while my wailing and groaning reaches the sky and night.’

‘God wordt als geliefde bezongen’, legt Seyed-Gohrab uit.

In Iran wordt Zurkhaneh beoefend in een rond gebouw dat diezelfde naam draagt: het huis van de kracht. ‘Het heeft een lage ingang, waardoor iedereen – van koning tot bedelaar – bij het naar binnengaan uit respect moet bukken.

En op de grond van de gowd, de arena waar de atleten de oefeningen doen, ligt stof. Dat moet de machtige atleten aan de vergankelijkheid van de wereld herinneren.’

Na de voorstelling mag het publiek de Iraanse fitness zelf te proberen. Stoere jongens – op sneakers en met bontkraagjes – komen naar voren, maar laten de zware knotsen al snel op hun schouders rusten, in plaats van ze krachtig omhoog te houden. Een man uit de zaal krijgt de ijzeren boog nauwelijks opgetild.

Hoewel het een traditionele sport is, beleeft Zurkhaneh een opleving. ‘Het is voor Iran een mooie sport om onder jongeren te stimuleren: puur Perzisch en puur Sjiitisch’, aldus Seyed-Gohrab. Toch zullen pogingen om de sport te exporteren volgens hem niet echt slagen. ‘De salto’s worden overal indrukwekkend gevonden, maar of de Perzische gedichten ook in Japan, Korea of China gehoor zullen vinden, dat betwijfel ik.’

4 Mare · 28 januari 2016 Nieuws

Meer vrouwelijke profs De streefcijfers voor vrouwelijke hoogleraren zijn bekend: in 2020 wil de Universiteit Leiden dat dertig procent van haar hoogleraren vrouwelijk is. Dit is gelijk aan het kritische percentage dat is opgesteld door de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren en het cijfer dat de EU hanteert. Het streefcijfer in Leiden ligt boven het landelijk gemiddelde van 25 procent. Directeur van wetenschapsvakbond VAWO Donald Pechler: ‘Een gelijk verdeling kost tijd, maar als universiteiten puur selecteren op kwaliteit en capaciteit, kan het niet anders dat in de toekomst er evenveel mannelijke en vrouwelijke hoogleraren zullen zijn.’

Katalysator Chemici Irene Groot en Ludo Juurlink hebben een subsidie gekregen van het publiek-private CatC1Chem-programma.

Dat ‘Cat’ betekent dat er een katalysator onderzocht wordt, ‘C1’ dat het om kleine moleculen met één koolstofatoom gaat – in het Leidse geval methanol. Het publieke gedeelte komt van subsidieverstrekker NWO, dat twee derde van de kosten draagt, de rest komt van het bedrijfsleven. Groot en Juurlink willen een katalysator vinden die waterstofgas uit methanol haalt: je zou een auto kunnen laten rijden op waterstof, maar het vloeibare methanol laat zich makkelijker en veiliger vervoeren dan waterstofgas.

Deze subsidiepot bevatte 1,1 miljoen euro, verdeeld over vier van dit soort projecten.

UB-snufjes Sinds december heeft de Universiteitsbibliotheek enkele digitale hulpmiddelen beschikbaar gesteld die het gebruiken van de catalogus makkelijker moeten maken. Zo is er Mendeley, waarmee literatuurgegevens georganiseerd kunnen worden, BrowZine, het digitale tijdschriftenplankje voor e-journals en UBL Get It om op afstand bronnen te raadplegen.

De hulpmiddelen zijn alleen toegankelijk voor studenten en medewerkers van de universiteit en zijn gratis te downloaden.

Thuistest voor lepra Onderzoekster Annemieke Geluk heeft een subsidie ontvangen voor het verder ontwikkelen van een thuistest voor lepra, waarmee snel en makkelijk de aanwezigheid van de leprabacterie in het bloed wordt aangetoond. Geluk kreeg haar subsidies - samen ruim 340.000 euro - van het New York Community Trust en de Orde van Malta, een orde van de katholieke kerk. Het Leids Universitair Medisch Centrum kreeg ook in totaal 6,2 miljoen euro aan onderzoeksgeld van het kankerfonds KWF, verdeeld over elf verschillende onderzoeksprojecten. De grootste beurs, van 1,8 miljoen, moet uroloog Gabri van der Pluijm delen met een consortium dat risicoprofielen voor prostaatkankerpatiënten wil opstellen.

Geld terug voor huurders Wie het afgelopen jaar een kamer huurde in Leiden, kan tot en met 30 april de zogenoemde tegemoetkoming woonlasten aanvragen via www.leiden. nl/student. Veel kamerhuurders betalen via de servicekosten namelijk afvalstoffenheffing en rioolheffing. De Gemeente Leiden compenseert echter huurders met een laag inkomen en een eigen vermogen van maximaal 4410 euro.

Aanvulling In het bericht ‘Leidse tweede master is duur’ (Mare 16, 21 januari) staat dat studenten een tweede master kunnen volgen voor €1.950 ter hoogte van het wettelijk collegegeld dus, mits ze zich al tijdens hun eerste master inschrijven.

Dat klopt, maar er is tevens een overgangsregeling, specifiek voor Leidse studenten. Wanneer zij direct na het voltooien van hun eerste master aan de tweede beginnen, eveneens in Leiden, geldt ook het lage tarief.

Waar gaat het geld heen?

Raad tast in duister over verdeling studievoorschot De universiteit investeert in 2016 en 2017 tien miljoen euro extra in de verbetering van het onderwijs.

Maar de universiteitsraad is nog niet overtuigd door de plannen het college van bestuur.

DOOR VINCENT BONGERS Door de invoe-

ring van het leenstelsel wilde minister Bussemaker van Onderwijs geld uitsparen voor investeringen in het hoger onderwijs. Maar dat geld komt pas vrij in 2018. En dus schieten de universiteiten de investeringen voor.

De Universiteit Leiden hoest tien miljoen euro op. In ruil voor hun basisbeurs krijgen studenten meer inspraak. De universiteitsraad heeft instemmingsrecht gekregen op de hoofdlijnen van de begroting, en over instemmingsrecht op de begroting op facultair niveau is nog

discussie (zie pagina 1 en 5). En dat is van belang, want van die tien miljoen euro worden er zeven over de faculteiten verdeeld.

Het college van bestuur heeft investeringsplannen naar de universiteitsraad gestuurd. Er is een lijst aan projecten waarin het college geld wil investeren. Zo wil het college het diversiteitsprogramma en het excellentieprogramma verlengen.

En komt er financiering voor betere voorbereiding op de arbeidsmarkt en voor het ontwikkelen van nieuwe onderwijsvormen.

‘Nu instemmen is lastig’, zei Marjolein Bouterse van studentenpartij CSL, maandag tijdens de universiteitsraadsvergadering. ‘Hoeveel geld krijgt elk project precies? Dat staat niet in de brief van het college.

We hebben geen overzicht. Het is verder onduidelijk hoe het geld over de faculteiten wordt verdeeld.’

SGL-raadslid Maud Pols: ‘Het

college moet dat specifieker verwoorden. Dat is echt een eis voor instemming.’

‘Ons bekruipt een gevoel van gebrek aan controle’, zei Maria Tiggelaar van studentenpartij LVS. ‘Na instemming is er geen moment meer waarop we kunnen zien of het geld op de juiste plek terechtkomt. Dat mis ik in deze procedure.’

Bouterse: ‘Het is gek om dit zonder concretisering aan ons voor te leggen. En wat gebeurt er als we niet instemmen? Komen de al lopende programma’s dan in de problemen? Volgens de ambtenaar die in de commissievergadering uitleg gaf, is dat zo. Dat is vreemd. Want dan krijg je de indruk: “Stem in, anders sneuvelt dit al lopende mooie programma.”’

Gwen Wolters van personeels­ partij UB vond het stuk van het college niet erg helder: ‘Ik heb werkelijk geen idee. Wat is nu geld uit

het studievoorschot? En wat zijn nu gelden uit onderwijsvernieuwing en – intensivering? Het loopt allemaal dwars door elkaar heen.’

Verder zijn er twijfels over bepaalde keuzes die het college maakt.

‘Diversiteit is heel belangrijk’, aldus Bouterse. ‘Maar ik zie toch graag dat het geld wat directer naar onderwijs gaat.’ ‘Je wilt eigenlijk gewoon meer docenten. Dat is toch de kern’, vond Joost Augusteijn van personeelspartij Abvakabo.

Fenna Poletiek van Abvakabo stelde dat de faculteiten een grotere rol moeten spelen in het smeden van plannen.

‘We vinden het belangrijk dat ideeën voor onderwijsverbetering bottom up ontstaan. De faculteiten komen met projecten met daarbij een kostenplaatje, en die worden dan gefinancierd. Dat is veel concreter. Het college moet geen zaken van bovenaf opleggen.’

Rechten tolereert ‘onuitroeibare’ uittreksels Het rechtenbestuur gaat bedrijfjes die collegeverslagen verkopen niet structureel aanpakken. Alleen bij letterlijke overname van teksten uit boeken en colleges wordt ingegrepen.

Vorig jaar november ondernam het instituut Politieke Wetenschappen stappen tegen de Stichting Intermediair Leiden (SIL). Deze aanbieder van betaalde college-uittreksels werd gedwongen een aantal politicologieverslagen uit de schappen te halen.

Reden voor andere instituten en faculteiten om te kijken of het nodig is om ook actie te ondernemen tegen uittrekselverkopers. Promovenda en Personeelsraadslid Judit Altena wilde weten of het rechtenbestuur de samenvattingen als een probleem ziet. ‘En, zo ja, kan en wil het bestuur daar dan iets aan doen?’

Portefeuillehouder onderwijs Peter van Es: ‘We kiezen voor een vrij heldere lijn. SIL-verslagen zijn, of ze nou kwaad doen of niet, in elk geval onuitroeibaar. Dus we zijn van een bepaalde realiteitszin uitgegaan.

‘In de Middeleeuwen gaven professoren studenten al de opdracht om verslagen te maken. Die werden dan verkocht. Maar die werden voordat ze in de winkel lagen nog wel nagelezen door de hoogleraar.

Dat is een groot verschil met nu.’

Die samenvattingen zullen altijd blijven bestaan, concludeerde Van Es. ‘Verbieden heeft geen zin.’

Lachend: ‘Dan krijg je een ondergronds netwerk; handel in verslagen op het darknet.'

Van Es: ‘We laten het dus grotendeels lopen, maar pakken ernstige incidenten aan. Dus hele stukken uit boeken of colleges letterlijk overnemen en publiceren, is niet acceptabel.'

Maar het kan ook zo zijn dat de kwaliteit van een verslag zo slecht is dat actie ondernemen nodig is.

‘Iets verkeerd overnemen waardoor het lijkt dat de docent er niets van snapt. Dat kan je informeel oplossen. Geef de student een waarschuwing en zeg: “Dit kan natuurlijk echt niet. Je maakt ons allebei onsterfelijk belachelijk met deze samenvatting.”'

Van Es: ‘Maar die schade valt na-

tuurlijk wel mee, omdat iedereen weet dat je niet blind kunt varen op die verslagen.’

Het bestuur vindt ook dat het aan de docenten zelf is om de samenvattingen overbodig te maken. Van Es: ‘Maak het tentamen zo dat je het alleen met een verslag niet haalt. Of geef zelf goed studiemateriaal.’ VB

‘Dreiger kon consequenties overzien’ > Vervolg van de voorpagina Elkerbout: ‘Er zou maar wat geroepen worden op 4chan. Het ging alleen maar om mensen in de zeik nemen met sick jokes. Maar het is een forum waarop iedereen toegang heeft en er staat nergens dat de posts alleen grappig bedoeld zijn.’

De student, die niet bij de uitspraak aanwezig was, heeft mede-

werkers en studenten opzettelijk met de dood bedreigd, vindt de rechtbank. ‘De verdachte noemde zelfs een specifieke tijd en plaats. Daar komt nog bij dat er een aantal dagen eerder een shooting was in Oregon in de VS met veel slachtoffers.’

De rechter rekent het Van D. ook zwaar aan dat hij een tweede dreigement plaatste. Zo ontstond er een ‘zeer ernstige gebeurtenis die

voor grote maatschappelijke onrust zorgde.’

Elkerbout zei dat Van D. leed aan een ‘lichte psychose’ maar hij ging nog wel naar colleges en nam deel aan het sociaal verkeer. ‘Hij kon de consequenties van de berichten overzien.’ Bovendien had de officier van justitie in haar eis al rekening gehouden met de verminderde toerekeningsvatbaarheid van de verdachte.

Het OM had een taakstraf geëist van 120 uur en voorwaardelijke celstraf van een maand. De celstraf was als stok achter de deur bedoeld.

Elkerbout: ‘We leggen de werkstraf van 120 uur op. Daar komt nog een voorwaardelijke werkstraf van 60 uur bij. De voorwaarde is dat Van D. zich bij de reclassering meldt, zijn behandeling blijft volgen en zijn medicatie blijf slikken.’ VB

28 januari 2016 · Mare

5

Nieuws

Studenten starten eigen bsa-enquête De studentenpartijen in de universiteitsraad vinden dat het onderzoek van het college van bestuur naar het bindend studieadvies (bsa) in het tweede jaar tekortschiet en zijn een eigen enquête begonnen. Daar is het college niet blij mee.

Maandag hebben ze een enquête online gezet waarin studenten gevraagd wordt naar de regeling. ‘Het college doet al onderzoek omdat het experiment geëvalueerd wordt’, zegt Sander van Diepen van studentenpartij BeP die samen met collega’s van SGL, CSL en LVS de enquête organiseert.

‘Dat is een kwantitatief onderzoek met gegevens uit Usis en een focusonderzoek. In de panels van dat focusonderzoek zitten maar weinig studenten. Zo krijg je geen goed beeld van wat studenten vinden van het tweedejaars bsa.’

De partijen willen graag weten of het bsa invloed heeft op het al dan niet kiezen voor een bestuursfunctie. En of de maatregel voor extra stress zorgt.

Maar is dit niet een beetje preken voor eigen parochie? ‘Het is absoluut niet de bedoeling om de invullers een bepaalde kant op te sturen. Met de re-

sultaten in hand staan we sterker in het debat.’

De enquête is via social media verspreid, en gaat rond in Whatsappgroepen van studenten en staat in nieuwsbrieven van studie- en studentenverenigingen. Het college van bestuur is volgens universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke ‘verbaasd’ over het initiatief. ‘Het evaluatieonderzoek is in nauw overleg met de universiteitsraad, en dus ook met de studenten, opgezet. Nu er twee onderzoeken door elkaar lopen bestaat het risico dat dit verwarrend werkt voor studenten. De evaluatie is een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd door het ICLON. Het is de vraag of het onderzoek van de partijen voldoet aan dezelfde eisen.’

Van Diepen: ‘Onze enquête is wetenschappelijk verantwoord.’ Volgens Van Overbeeke is de vrees dat studenten niet genoeg aan bod komen onterecht. ‘In het onderzoek zit ook een verdiepend kwalitatief gedeelte waarin studenten uitgebreid aan bod komen. Het ICLON zorgt ervoor dat hun input representatief is.’ VB > Zie voor de link naar de enquête: mareonline.nl

‘We staan er relaxed in’ College van bestuur wil wellicht heroverwegen > Vervolg van de voorpagina Te Beest: ‘We willen niet dat de centrale en decentrale medezeggenschap elkaar tegenwerken, doordat universitaire hoofdlijnen bijvoorbeeld op facultair niveau doorbroken worden.’

Een groot deel van het studievoorschotgeld dat de universiteit investeert, wordt verdeeld door de faculteiten. In de periode 2016-2017 gaat het om zeven van de in totaal tien miljoen euro. Dat is problematisch,

vond een deel van de universiteitsraad. ‘Want de faculteitsraden hebben nu nog geen instemmingsrecht op de financiën’, zei Joost Augusteijn van personeelspartij AbvaKabo maandag tijdens de raadsvergadering. ‘Voordat je die miljoenen verdeelt, moet dat eerst worden geregeld.’ Waarop Gareth O’Neill van promovendipartij PhDoc opmerkte: ‘Het instemmingsrecht op de begroting is de faculteitsraad Sociale Wetenschappen juist afgenomen.’

Het college laat nu dus weten best

voor open te staan het besluit te heroverwegen. Te Beest: ‘We staan er relaxed in, maar het moet wel goed worden geregeld.’

‘De casus Leiden toont aan dat de wet te vaag is, en is dan ook zeer geschikt voor het debat dat volgende week in de Tweede Kamer zal plaatsvinden’, zegt Van Dijk. ‘De mogelijkheden moeten steviger in de wet worden verankerd. We willen meer decentralisering, niet alleen vanwege het leenstelsel, maar überhaupt.’ PM

Het instemmingsrecht: hoe zit het nu echt?

Op grond van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) kán het instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting ook aan faculteitsraden worden toegekend. Maar door wie? Mare belde WHW-jurist Peter Kwikkers.

‘Het doorgifterecht zoals Paul van Meenen dat schetst, is beperkt, en zeker geen automatisme. In beginsel kan het faculteitsbestuur wel een instemmingsrecht op de faculteitsbegroting in het faculteitsreglement opnemen. Het college van bestuur kan dat dan niet zomaar met een brief tegenhouden, maar is – vooraf of achteraf – ook weer niet machteloos’, zegt Kwikkers.

‘Wil het faculteitsbestuur dit instemmingsrecht toekennen, dan moet ze het facultair reglement aanpassen, en dient de faculteitsraad daarmee in te stemmen. Er is ook een spiegelbepaling nodig in het facultaire medezeggenschapsreglement. Daarna dient dit door het college van bestuur te worden goedgekeurd. Dat mag die regeling niet zomaar afkeuren. Dat mag enkel als het kan beargumenteren dat de wijziging in het faculteitsreglement in strijd is met het recht of het algemeen belang. Of en in hoeverre het college die laatste situatie kan voorkomen, is minder eenvoudig te beredeneren.’

Kwikkers begrijpt dat het college een eventuele uitbreiding van de mede-

zeggenschapsrechten goed vorm wil geven. ‘Het lijkt erop dat men nu maar gewoon begonnen is, en dat levert dit soort dilemma’s op.’ Het idee van een pilot en bijbehorende evaluatie noemt hij echter ‘onzinnig’. ‘Het instemmingsrecht op hoofdlijnen van de begroting voor de universiteitsraad staat gewoon in de wet. Natuurlijk moet je van tevoren nagaan hoe je die het beste vorm kunt geven en dan zien hoe dit werkt, maar een pilot suggereert dat je er weer mee kunt stoppen. Dat is niet het geval.’

Hij besluit: ‘Die facultaire instemming is nog onbekend terrein. De wet laat veel ruimte en verbiedt dat in ieder geval niet, maar je zou die openheid ook slordig kunnen noemen.’ PM

En ondertussen is de Tweede Kamer verdeeld Niet alleen op de Leidse universiteit wordt gediscussieerd over meer of minder inspraak voor de medezeggenschap. Vorige week debatteerde de Tweede Kamer over het Wetsvoorstel versterking bestuurskracht.

Minister Bussemaker van Onderwijs wil daarmee een aantal onderwijswetten, waaronder de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), wijzigen om het bestuur van onderwijsinstellingen te

verbeteren. Kamerleden lieten ruim dertig amendementen los op het voorstel. Tijdens het debat bleek de verdeeldheid van de Kamer: vooral D66, GroenLinks en SP willen meer democratisering, VVD, CDA en PVV juist niet.

Een VVD-voorstel om studenten die zich fulltime inzetten voor medezeggenschap, maar ook voor bestuurswerk of bijvoorbeeld het werken aan een solarauto, vrij te stellen van col-

legegeld, kon al eerder rekenen op een meerderheid. Over veel andere voorstellen moet nog altijd verder gedebatteerd worden, bijvoorbeeld voor het voorstel van Mohammed Mohandis (PvdA) en Paul van Meenen (D66) om, behalve in het faculteitsbestuur, ook in het universiteitsbestuur een studentassessor aan te stellen. Dat zal later gebeuren. Eerst zal minister Bussemaker nog schriftelijk reageren op alle amendementen. MVW

Studenten klagen over herrie van scholieren Humanities Campus dichterbij De universiteit is weer een stap dichter bij de Humanities Campus, een groot nieuwbouwproject waarvoor de 58 sociale huurwoningen tegenover het Lipsius zouden moeten wijken.

De Leidse gemeenteraad heeft vorige week namelijk de zogenaamde nota van uitgangspunten vastgesteld, die de gemeente en de universiteit hebben opgesteld. Alleen GroenLinks, de Partij voor de Dieren en Lid Kok stemden tegen de plannen.

De ChristenUnie verzocht het college van B&W nog wel om zich in te spannen voor het compenseren van de 58 woningen van Woningcorporatie De Sleutels, specifiek binnen de Singels. Een motie

daarover werd aanvaard. Een motie van GroenLinks voor het behoud van de woonfunctie binnen het gebied rond de faculteit geesteswetenschappen werd verworpen.

In november stelde de universiteit haar buren op de hoogte van de plannen om Geesteswetenschappen de komende jaren gebouw voor gebouw aan te pakken volgens het zogenaamde Plazamodel, met een centraal plein. De universiteit groeit, verhuizen is te duur en in de hoogte bouwen wil de gemeente niet. Maar ook het Plazamodel kan wat De Sleutels alleen doorgaan, als minstens zeventig procent van de bewoners akkoord is. Dat wordt nog lastig, getuige de posters en spandoeken die zij de laatste tijd voor hun ramen gehangen hebben. MVW

Leerlingen van het ROC en Da Vinci College veroorzaken overlast bij bewoners van de Leidse Schans. Naast lawaai en wildplassen vormen vooral de foutgeparkeerde fietsen een probleem.

‘Ze spugen op de grond en maken herrie. Vooral in de ochtend, als je denkt lekker te kunnen uitslapen, hoor je ze gillen. Hun sigarettenpeuken gooien ze overal neer, net als hun fietsen. Ze staan zo geparkeerd dat je er nauwelijks langs kunt als je naar de weg moet’, vertelt Maartje Dijkstra (20, academische pabo). Ze woont op de eerste verdieping aan de voorkant van het gebouw. Hoewel de ramen goed zijn geïsoleerd heeft ze vaak last van lawaaierige scholieren.

Melissa Veenstra (21, politicologie) woont ook op de eerste verdieping. ‘Het is echt heel irritant dat ze zoveel herrie maken, en dat ik als ik langs het ROC fiets door een rookgordijn heen moet.’ Veenstra heeft de leerlingen er nooit op

aangesproken. ‘In principe mogen ze daar staan en ze trekken zich er toch niks van aan. De foutgeparkeerde fietsen zijn echt vervelend.

Als je vanaf het Schansgebouw naar de weg wilt kun je er bijna niet door omdat er een muur van fietsen staat. Ze zouden er iets aan moeten doen.’

Wie ‘ze’ zijn? Niet de politie in elk geval. ‘We zijn inderdaad benaderd door studentbeheerders, maar we blijven bewust aan de zijlijn staan’, zegt wijkagent Siem Kleinhout. ‘We kunnen ons beter bezighouden met boeven vangen dan dit soort problematiek. In de eerste plaats is het de taak van de gemeente om de overlast aan te pakken. Zij moeten ervoor zorgen dat er genoeg voorzieningen zijn voor de leerlingen om hun fiets te parkeren. Wat wildplassen betreft, dat is natuurlijk strafbaar. Als het stelselmatig gebeurt kunnen we daar tegen optreden.’

Ook de leerlingen van het ROC en Da Vinci College lijken zich niet

druk te maken om het fietsenprobleem. ‘Volgens mij valt het wel mee. Ik ga naar school, ik ga naar huis, ik doe gewoon mijn ding, weet je. De fietsenstalling is ver weg, dat wel. En studenten maken zelf ook lawaai, als ze feestjes vieren’, vindt een Da Vinci-student, die niet met zijn naam in de krant wil. ROCleerling Martijn (wil niet met zijn achternaam in de krant): ‘Ik kan me voorstellen dat het vervelend is, maar je kiest er zelf voor om naast een school te wonen. En wildplassen? Het hoort niet, maar ja, als je moet, dan moet je. Zelf zou ik het in de bosjes doen.’

De gemeente geeft aan ‘het beeld te herkennen dat scholieren hun fietsen niet altijd in de stalling zetten, maar dat het lastig te handhaven is omdat het onder de openbare ruimte valt’. Verder laat woordvoerder Christianne Lemckert weten ‘samen met de onderwijsinstellingen op zoek te zijn naar een effectieve aanpak van de problematiek.’ MP

6 Mare · 28 januari 2016 Achtergrond

Sjoelen for science Beginnende antropologen begeven zich tussen bejaarden, heksen en Eritreeërs Voor studenten culturele antropologie uitvliegen naar Groenland of Kenia om onderzoek te doen naar Inuït- of Masaipopulaties, gaan ze in het tweede jaar van hun studie op veldwerk in Nederland. Vier studenten vertellen over hun eerste ervaring in de praktijk.

DOOR MONICA PRELLER

De naderende dood Iris Nibbering (19) onderzocht hoe ouderen tegen de naderende dood aankijken en trok daarvoor naar een bejaardencentrum in Axel (Zeeuws-Vlaanderen): ‘Tijdens het sjoelen of bingoën hebben we veel met de ouderen gepraat. Ook over de dood, inderdaad. Ik vroeg dan wat ze naar het centrum bracht, en als dat kwam doordat hun partner was overleden kon ik daarop inhaken. Dat voelt een beetje dubbel: je krijgt een band met de mensen die je onderzoekt, maar tegelijkertijd kun je nooit helemaal gezellig met ze kletsen. Je moet altijd in je achterhoofd houden dat je er bent als onderzoeker.’

‘Een meneer zei tegen me dat hij thuis een plan had klaarliggen om zichzelf om het leven te brengen. Hij genoot nog van het leven, maar wilde eruit stappen zolang dat nog kon. Een vriend zou hem helpen. Daar schrik je dan wel van. Natuurlijk komen er emoties bij kijken, maar dat kun je niet uiten tegenover de personen waar je mee werkt.

'Maar toen iemand vertelde over het overlijden van een familielid ben ik huilend naar huis gegaan. Die persoon was doodgegaan aan iets dat ook voorkwam in mijn familie. Ik heb geen slapeloze nachten gehad, hoor. Je moet het loslaten. Als onderzoeker is het belangrijk om zo veel mogelijk eigen ervaringen aan de kant te schuiven.’

Oude en nieuwe Eritreeërs Esther Grim (22) ging naar Eritrese vluchtelingen in Amsterdam. ‘Op de dag die voor Eritrese asielzoekers was georganiseerd hadden de nieuwkomers een doffe blik in hun ogen. Ze kwamen lusteloos over. Later werden ze wel opgevrolijkt door de anderen met eten en muziek. Eén jongen die we hebben geïnterviewd had de hele tocht gemaakt zoals je dat nu ook terugziet in het nieuws, dus vanaf Libië met de boot naar Italië en dan verder trekken door Europa.’

Verder bezocht haar groep een taalklas Tigrinya en verschillende kerkdiensten, inclusief een doopfeest. ‘Die diensten waren vrij traditioneel: de priesters dragen gewaden, en mannen en vrouwen zitten gescheiden in de kerk. Maar ik had niet de indruk dat mannen boven vrouwen worden gesteld.’ Onlangs berichtten de media over een Rotterdamse kerk waar jonge Eritrese vrouwen zouden zijn aangerand en verkracht. Grim: ‘Ik heb er met een paar mensen over gesproken. Ze vonden het erg bezwaarlijk dat er nu een negatief beeld is ontstaan van hun gemeenschap, terwijl niet duidelijk is wat er écht is gebeurd. Eén vrouw die regelmatig naar die kerk ging zei dat als er een feest was geweest mensen vaak bleven slapen bij anderen. Als niemand oplet of mannen en vrouwen worden gescheiden vergroot dat het risico op dit soort misstanden.’

Eritrea wordt met harde hand geleid door een dictator. Om achtergebleven familieleden te beschermen durven Eritreeërs zelden naar buiten te treden in de media, laat staan zich te laten onderzoeken. ‘De contacten kregen we via de vader van een Eritrese kennis. Hij was betrokken bij de landelijke Eritrese gemeenschap, dus toen hadden we een ingang. Maar we moesten wel beloven niets te publiceren dat terug te herleiden is naar personen.'

In heksenkringen Lieke Bakker (19) reisde het land door om onderzoek te doen bij heksen. ‘Mijn groep is op veel verschillende plaatsen geweest, want hekserijleden wonen werkelijk overal. Ze willen mensen genezen door bepaalde energieën te sturen. Dat doen ze meestal in hun heksenkring.

Ze gebruiken ook kruiden en dergelijke. Eén vrouw die ik heb gesproken geloofde dat stenen bepaalde frequenties hebben, en dat ze helpen tegen allerlei gezondheidsklachten. Ik heb er zelf ook eentje gekocht. Een rookkwarts, tegen de stress.’

‘In hun huizen staan heel veel spulletjes afkomstig uit verschillende religies. Aan de muren hangen new-ageschilderijen of afbeeldingen van Griekse of Romeinse goden. Hekserij is de naam voor de overkoepelende religie. Heksen willen zich niet aan één geloof binden. Vaak zijn ze van huis uit katholiek, maar vonden ze hun opvoeding te dogmatisch.’

‘Er zijn meer heksen dan je denkt, maar de meesten komen er niet voor uit. Over het algemeen wordt er toch een beetje raar opgekeken als iemand zegt dat ze een heks is. We hebben bijvoorbeeld een psycholoog gesproken met een heksenpseudoniem. Ze vreesde dat als ze open zou zijn over haar levensovertuiging haar cliënten haar een kwakzalver zouden vinden. Ook een van onze docenten bleek heks te zijn, al zou ze zichzelf zo niet willen noemen.’

Onkruid niet discrimineren Marieke de Boer (22) onderzocht agrarische initiatieven in Krimperwaard . ‘De mensen die ik interviewde zien zichzelf niet gescheiden van hun tuin. “Wij zijn de natuur, en de natuur is ons”, zeiden ze dan. Ik liep een uur door de regen om een vrouw te interviewen over haar moestuin. Zelf ergerde ik me aan het weer, maar het leek haar helemaal niet te deren. Blijkbaar voelde ze zich zo één met haar omgeving dat ze er geen last van had. Bij een andere gemeenschap was het woord ‘onkruid’ taboe. Onkruid betekent in feite niet-kruid, maar elke plant is een wezen, vonden zij. Door het woord toch te gebruiken zou je een demon scheppen.’

‘Binnen biologische landbouw hoor je vaak over harmonie tussen mens en natuur, maar hoe krijg je dat voor elkaar? Om antwoord te krijgen op die vraag onderzochten we drie vormen van landbouw: biologisch, biologisch-dynamisch en permacultuur. Het verschil tussen die stromingen is dat er bij biologische landbouw nog wel bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, en bij biologisch-dynamisch en permacultuur helemaal niet. De bio-dynamische vorm kijkt naar landbouw op een antroposofische manier, dus houdt rekening met kosmische invloeden.

‘Een mevrouw die zich daarmee bezighield, zag het als een manier om de aarde te verbinden met de kosmos. Voor ze iets ging zaaien lette ze op de stand van de planeten. Ze had daar hele kalenders voor. Een ander geloofde in natuurwezens en vertelde dat engelen haar bepaalde inzichten gaven in het verbouwen. Maar de meeste mensen hadden meer een praktische kijk op hun tuin. Ze wilden efficiënt aan landbouw doen, en tegelijkertijd respectvol met de natuur omgaan.

‘Misschien dat sommige mensen moeite zouden hebben met zich inleven in mensen die in engelen en kosmische krachten geloven, maar ik had daar zelf geen last van. Ik ben christelijk en denk ook dat er meer is tussen hemel en aarde.’

28 januari 2016 · Mare

7

Wetenschap

De sloot wordt niet schoner Gebruik bestrijdingsmiddelen daalt niet, ondanks nieuw beleid De nieuwste generatie insecticiden richt veel meer ecologische schade aan dan verwacht. En ook al worden de regels strenger, Leidse milieuwetenschappers zien weinig verbetering. Door hun rapport spreekt de staatssecretaris nu spierballentaal.

DOOR BART BRAUN Je staat er niet altijd bij stil in de supermarkt, maar elk stuk eten dat je koopt is met bloed, zweet en tranen veroverd op een tegenwerkend universum. Boeren kampen met slecht weer, onkruid, marktfluctuaties en ziektes van hun planten of dieren. Nog erger zijn de insecten. Volgens de wereldvoedselorganisatie FAO verpesten insecten jaarlijks een vijfde van de wereldwijde oogstopbrengst, mede omdat een eenmaal aangevreten plant veel kwetsbaarder is voor ziektes. Samen met knaagdieren eten de insecten ook nog eens tien procent op van alles wat mensen wél weten te oogsten.

Geen wonder dus, dat boeren behalve op hun bloed, zweet en tranen ook vertrouwen op insectengif. De Sumeriërs gooiden 4500 jaar geleden al zwavelverbindingen in de strijd, en anno 2016 zet de wereldwijde landbouw een wijd arsenaal aan chemische hoogstandjes in tegen insecten. Zomaar stoppen is geen optie; vooralsnog heeft de biologische landbouw meer grond nodig om dezelfde oosten te produceren.

Aan doorgaan kleven echter ook stevige nadelen. Veel mensen kunnen slecht tegen die zwavelverbindingen. Het insecticide DDT heeft miljoenen mensenlevens gered en de makers terecht een Nobelprijs opgeleverd, maar het trok ook sporen van vernietiging in ecosystemen, omdat het zich opstapelde in de voedselketen.

De drug of choice van de huidige boeren is een groep middelen die neonicotinoïden heet. De bekendste is imidacloprid, volgens fabrikant Bayer het meest gebruikte insecticide ter wereld. Het zijn, zeker vergeleken met hun voorgangers door de eeuwen heen, geweldige producten. Je kan zaadjes weken in

het gif, en dan vervolgens bevat de hele plant een beetje neonics. En dat is ook nog eens niet erg voor mensen, ijsberen en roofvogels, want de stoffen zijn veel giftiger voor insecten dan voor andere dieren.

Het klinkt te mooi om waar te zijn, en dat is het dus ook. Het grote probleem met de neonics is dat de insecticiden, nou ja, slecht zijn voor insecten. Bijen die neonicbloemen bestuiven krijgen via het stuifmeel kleine beetjes binnen, en dat lijkt een rol te spelen bij de grote problemen die de wereldwijde bijenstand tegenwoordig heeft. Vorig jaar bracht de Europese wetenschapskoepel EASAC een rapport uit: steeds meer onderzoek laat zien dat niet alleen honingbijen, maar ook allerlei andere insecten te lijden hebben onder het gebruik van neonics. Vaak gaat het om subtiele effecten: minder nakomelingen, of meer mannelijke dan vrouwelijke larfjes, vergrote vatbaarheid voor parasieten, dat soort werk. En dat is uiteindelijk wél weer slecht voor de vogels, want die hebben vervolgens minder te eten.

Met het voortschrijden van het inzicht schrijdt ook de wetgeving voort. Boeren mogen minder neonics gebruiken, en het aantal toepassingen waarvoor ze het mogen gebruiken neemt af. ‘De normen schuiven steeds meer op’, vertelt ecotoxicologe Martina Vijver van het Centrum voor Milieuwetenschappen (CML). ‘In 2014 heeft het ministerie van Economische Zaken besloten dat imidacloprid niet meer in de glastuinbouw mag worden gebruikt, tenzij er waterzuivering gebruikt wordt die de emissie naar het oppervlaktewater tot nul reduceert.’

Als je zoiets roept, moet je vervolgens ook kijken of er minder in de sloot belandt. Die taak had het ministerie uitbesteed aan Vijver en haar collega’s, en die kwamen deze maand met hun rapport. ‘Wij hebben de meetgegevens van de concentratie imidacloprid op verschillende plekken en verschillende tijdstippen in het oppervlaktewater opgevraagd. Als er echt nul emissie is, zou je verwachten dat die concentraties lager zijn, vergeleken met de concentraties van het jaar ervoor. We zien echter helemaal

Bestuivers In Science van afgelopen week staat een artikel over bloembestuivers, met Naturalis-onderzoekster Luísa Carvalheiro als tweede auteur. Haar eerdere onderzoek liet al zien dat een hoge diversiteit aan bestuivende insecten goed is voor de oogst, maar deze studie onderstreept het belang van een hoge biodiversiteit voor kleine boerderijtjes in de Derde Wereld. Die zijn weliswaar klein, maar gezamenlijk voeden ze zo’n twee miljard mensen, dus als zij een probleem hebben met hun bestuivers, is dat meteen een groot probleem. 35 Onderzoekers gebruikten gedurende vijf jaar hetzelfde protocol om meer dan driehonderd velden met 33 gewassen in Afrika, Azië en Latijns Amerika te onderzoeken. De conclusie was andermaal: tekorten in bestuivers leiden tot verminderde oogst.

De onderzoekers geven daar een optimistische slinger aan: als je kan zorgen dat er meer biodiversiteit komt, is er ook meer te eten voor de mensen.

Oude advertentie voor DDT, het bestrijdingsmiddel waarvan de makers de Nobelprijs kregen.

geen trendbreuk.’ Ook in de bollenstreek en in de bomenkweekregio rond Boskoop zag het Leidse team normoverschrijdingen, al was daar de concentratie imidacloprid in het oppervlakte wel iets gedaald.

Vijver: ‘In het lab breekt na 21 dagen de helft van de imidacloprid af. Dat zou best langer kunnen zijn in het veld. Maar zelfs al is de halfwaardetijd daar een periode van maanden, dan nog zou je een daling moeten zien.’

Kan die stof daar kwaad? ‘Daar heeft de staatssecretaris niet naar gevraagd’, vertelt Vijver. CMLpromovenda Oleksandra Ieromina heeft daar wel onderzoek naar gedaan. ‘We zien dat kikkers en vissen er niet zo gevoelig voor zijn, en ook watervlooien niet. Dat is interessant, want juist die laatste dieren gelden als standaard-organismen bij het bepalen van de waterkwaliteit. Maar muggenlarven zijn tienduizend keer zo gevoelig als watervlooien.’

De huidige staatssecretaris van Economische Zaken, Martijn van Dam, verklaarde naar aanleiding van de Leidse rapportage dat de telers nog tot maart hebben om de uitstoot terug te dringen. Anders komt hij met een Algemene Maat-

regel van Bestuur die het middel in de glastuinbouw vanaf 1 juli 2016 verbiedt. Daarmee zou hij zowel de Tweede Kamer als het College voor de Toelating voor Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB) passeren. Het is nog maar de vraag of hij dat ook mag, maar naar Haagse maatstaven spreekt hij spierballentaal. Vanaf afgelopen augustus is er meer controle op de verkoop van imidacloprid. Het CTGB verwacht dat de effecten van die maatregel nog niet in de data van Vijver en Co te zien is, en wil wachten op meer data voor ze hardere maatregelen neemt.

Voor Vijver betekent het besluit van Van Dam dat ze nog meer watermonsters gaat onderzoeken, om te kijken of er nu wel iets verandert.

Ze lijkt niet al te veel te verwachten. ‘Als de beperktere verkoop uitmaakt, zou ik in de data van november een trendbreuk verwachten, maar die is er niet. Logisch ook: de sector heeft aangegeven dat er nu maar één pilot-zuivering aanwezig is in het kassengebied. Die moeten er sowieso komen, omdat vanaf 2018 het water ook gezuiverd moet zijn van meststoffen en andere bestrijdingsmiddelen. Maar nu zijn ze er nog nauwelijks.’

Muziek Aan musiceren worden allerlei gunstige bijwerkingen toegeschreven. Van het spelen van een instrument ga je niet alleen beter muziek maken, je wordt ook beter in allerlei andere dingen. Dat muzikanten gemiddeld een betere timing hebben en beter toonverschillen horen, gelooft u wel. Helpt het ook bij niet aan muziek gerelateerde vaardigheden? De Leidse psychologen Bernhard Hommel en Lorenza Colzato schreven mee aan een overzichtsartikel over die vraag in Frontiers in Psychology.

Kort samengevat: het lijkt er wel op.

Muzikanten scoren iets beter op bepaalde geheugen-, creativiteits- en aandachtstaken. Ze kunnen ook sneller informatie verwerken, en het mooie van het onderzoek daarnaar is dat de wetenschappers jongeren volgden tijdens de muzieklessen. Het grote probleem bij onderzoek naar de gevolgen van muziek blijft dat er allerlei andere verschillen zijn tussen muzikanten en niet-muzikanten dan alleen de muziek. Desalniettemin vinden de psychologen de resultaten die er nu zijn hoopgevend, vooral bij het tegengaan van de gevolgen van veroudering van de hersenen.

Kankerkippen

Een aardappelveld wordt bespoten met DDT. Oost-Duitsland, 1953. Foto Wikimedia

In een artikel in Molecular and Clinical Oncology zetten Christine Mummery en Ana de Melo Bernardo van het Leids Universitair Medisch Centrum samen met een Portugese collega de onderzoeksmodellen voor de eierstokkanker op een rijtje.

Muizen en fruitvliegjes, de werkpaarden van de biologie, zijn nuttig voor sommige onderzoeksvragen. Die twee soorten ontwikkelen echter nooit spontaan kanker aan de eierstokken, dus als model hebben ze ook hun tekortkomingen. Celkweken zijn handig om medicijnen op te testen, maar een petrischaaltje is een volkomen andere omgeving dan een levend wezen.

Kippen krijgen wel spontaan kanker aan hun eierstokken – vrij veel zelfs, omdat ze continue ovuleren. Het ziekteverloop lijkt op dat bij mensen. Ook zijn er de afgelopen jaren meer labtechnieken beschikbaar gekomen om kippenonderzoek mee te doen. Mummery en co zijn dus behoorlijk enthousiast over de kip als proefdier voor het onderzoek naar deze vorm van kanker, maar zeggen ook dat het wetenschappelijk gezien nog toffer is om de verschillende modellen elkaar aan te laten vullen.

8

Mare · 28 januari 2016

071 -527 …

In memoriam

In de huid van Netanyahu Vrede in Israël door met gemengde scholen Student Literary Studies Bas Kleijweg (26) heeft de essayprijs van het Youth Peace Initiative gewonnen. Deze organisatie, die in 2014 is opgericht door Leidse studenten, richt zich op het bevorderen van het vredesproces in het Midden-Oosten.

Jij hebt dé oplossing voor het PalestijnsIsraëlisch conflict?

‘Nee hoor. Het zou lachwekkend zijn als ik in een opstel van duizend woorden dat eventjes regel. Dat zou ook een belediging zijn aan het adres van iedereen die zich al jaren met dit proces bezig houdt.

Het is echt een zaak van de lange adem.

‘Maar het probleem moet binnen een paar decennia wel opgelost worden. Het gaat niet alleen om de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever, maar ook over Israël zelf. De geboortecijfers van de Palestijnen zijn hoger dan die van de Joodse bevolking. De balans tussen de bevolkingsgroepen verandert. Ze moeten er samen uitkomen.’

Waar gaat je essay over?

‘Het uitgangspunt van de wedstrijd was om in de huid te kruipen van één van de power brokers in het Midden-Oosten. En oplossingen te bedenken voor het conflict. Ik heb voor de Israëlische premier Netanyahu gekozen.’

Wil Netanyahu wel vrede?

‘Ja. Dat denk ik wel. Maar we hebben het over een hele lange geschiedenis van haat. Dan is het moeilijk om nog stappen te zetten naar vrede. Netanyahu moet zoveel partijen tevreden houden. Ik kies er dan ook voor om hem een kleine niet al te controversiële stap te laten zetten. Je kunt wel een heel radicaal plan bedenken, maar het moet ook te verkopen zijn aan de achterban.’

Vertel.

‘Een moeilijke kwestie hak je op in kleine deelproblemen. Ik heb gekozen voor onderwijs. De jeugd is nog niet vastgeroest in denkbeelden. Ik stel een uitwisselingsprogramma voor waarin Palestijnse scholieren ondergebracht worden bij een Israëlisch gastgezin en Israëlische scholieren een plek krijgen in Palestijnse huishoudens. Het gaat om excellente scholieren die in contact komen met de cultuur van de ander en naar gemengde scholen gaan. Daar is er naast het gewone onderwijs ook veel aandacht voor statistiek en andere vakken die kritisch denken bevorderen. Jongeren leren dan zo neutraal mogelijk naar problemen te kijken. Dat gebeurt nu lang niet altijd. Een voorbeeld is hoe Israëlische scholieren les krijgen in het Arabisch. De nadruk ligt dan op bepaalde codewoorden die terroristen gebruiken.

Dan is er gelijk weer de associatie met geweld en niet op het goed communiceren met elkaar.’

En dan?

‘Het idee is dat deze groep later een bijdrage aan het vredesproces kan leveren. Wellicht door bij de VN te gaan werken of door een rol in het maatschappelijke en politieke debat te gaan spelen. Of wellicht worden ze wel ambassadeur. Het plan is niet supercontroversieel en het is te realiseren.’

Je plan is gericht op de elite. Wat heeft de massa hieraan?

‘Deze jongeren worden gestimuleerd om onafhankelijk te denken. Met een open geest kunnen ze op allerlei manieren invloed hebben. Stel, er verschijnt een stuk in de krant dat echt bedoeld is om angst aan te jagen. Waarin bijvoorbeeld enorm hoge geboortecijfers van Palestijnen staan, die niet kloppen. Dan kan je als je de juiste kennis hebt een goed onderbouwde brief naar de krant sturen, waarin je het artikel ontkracht. Daar hebben anderen ook wat aan.’ VB

LEIDEN-ARAMCO LECTURE ON ARABIC LANGUAGE & CULTURE

The Controversy around Abu- Tamma-m

Beatrice Gründler

Op maandag 18 januari 2016 is de Life Science and Technology (LST) bachelorstudent Mark van Eikenhorst na een noodlottig ziektebeeld overleden. Mark is veel te jong uit ons midden gegaan. Hij is slechts drieëntwintig jaar oud geworden.

Mark was een zeer goede LST bachelorstudent die grote interesse had in zowel de life sciences en biotechnologieaspecten alsook de wiskunde- en natuurkundeonderdelen van LST. Hij heeft zijn propedeuse dan ook nominaal gehaald.

Mark representeerde het prototype LSTstudent die de opleiding voor ogen heeft: ‘Bio met een bèta-bite’.

Zijn interesse voor beide gebieden vertaalde Mark om een minor wiskunde/natuurkunde te doen en het bachelor eindproject uit te voeren bij de biofysici van het Natuurkunde Instituut van de Universiteit Leiden. Vol inspirerend enthousiasme en passie legde hij telkens weer uit welke flitsende proeven hij aan het doen was. Mark zou over twee weken aan zijn masterstudie zijn begonnen, als hij niet in het najaar 2015 ziek was geworden. Hij had al van alles hiervoor geregeld.

Mark was voor mij altijd het SV LIFE-bestuurslid dat meedacht met verbeteringen voor de opleiding LST, ook nadat hij allang geen bestuurslid meer was. Met veel belangstelling heb ik altijd naar Marks welgemeende en beargumenteerde adviezen geluisterd en er rekening mee gehouden. Ik denk nog altijd met heel plezier terug aan onze conversatie vroeg in de ochtend in de bus terug naar Leiden na het LIFE-lustrumgala in Rotterdam.

Mark was niet alleen met woord, maar ook met daad betrokken bij LST. Legendarisch vind ik nog steeds zijn spontane hulp aan eerstejaars LST-studenten, die moeite hadden met het college Natuurkunde. Als volleerd docent gaf hij werkcolleges en stond hij zijn mannetje in de collegezaal. Veel studenten zullen dat jaar door hem het vak natuurkunde hebben gehaald. Hij heeft ook bij het voor eerstejaars LST-studenten doorgaans moeilijke calculus op werkcolleges geassisteerd. De docenten en de opleiding zijn Mark hiervoor nog altijd dankbaar.

Mark gaf de laatste weken aan dat LST veel voor hem betekende. Voor LST betekende Mark ook heel veel, en we zullen hem node missen. Wij wensen zijn familie en vrienden alle sterkte toe in deze voor ons allemaal verdrietige tijd.

Prof dr Mathieu Noteborn Opleidingsdirecteur Life Science and Technology

Script reproduced courtesy of Süleymaniye Library, MS Istanbul Fatih 3900, fol. 20 recto.

Modernity in the 9th Century

In memoriam: Mark van Eikenhorst

Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €9,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur.

Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per week bijles en huiswerkbegeleiding op verschillende locaties of bij de leerling thuis. Leiden-Noord, 33 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 2 met vergoeding van €4 per les. *Spelling, rekenen,

groep 7, €5-6 per les. Voortgezet onderwijs: *Duits, 3gymnasium. *Nederlands, Engels, brugklas vwo. *Duits, 2vmbo-tl. *Wiskunde, 4havo. *Nederlands, Engels, brugklas havo-vwo. *Wiskunde, Nederlands, 2vmbo-kader. *Biologie, geschiedenis, 3mavo. *Rekenen, brugklas havo-vwo, €5,- per les. *Twee leerlingen Nederlands, brugklas havo. *Engels, Nederlands, 3havo. *Wis-, natuur- en scheikunde, 3havo. *Wiskunde B, 4havo, €5-6 per les. *Economie, 5vwo. *Wiskunde, economie, 2havo. *Engels, 4vwo. *Nederlands, geschiedenis, 3havo.

Leiden-Zuid, 17 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8. Voortgezet onderwijs: *Twee leerlingen

Engels, brugklas vwo. *Wiskunde, Engels, geschiedenis, 4havo. *Biologie, Nederlands, wiskunde, brugklas mavo-havo. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 15-17u. Tel. 071-5214256. E-mail: hdekoomen@owwleiden.nl.

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com

Professor of Arabic, Freie Universität Berlin 4 Feb 2016 | 16.15 hrs Small Auditorium | Academy Building | Rapenburg 67-73 | Leiden Registration: lucis@hum.leidenuniv.nl Find out more at www.lucis.leidenuniv.nl

Academische Agenda Dhr. H.J.A. Rolden hoopt op dinsdag 2 februari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Population ageing and health care expenditure’. Promotor is Prof.dr. R.G.J. Westendorp.

Mw. W.M. Jansen hoopt op woensdag 3 februari om 15.00 uur te promoveren tot doctor in

de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Pituitary hormone secretion in familial longevity: The Switchbox study’. Promotoren zijn Prof.dr. R.G.J. Westendorp en Prof.dr. H. Pijl.

Mw. J.M.E. van den Oever hoopt op woensdag 3 februari om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is

‘Noninvasive prenatal detection of genetic defects’. Promotor is Prof.dr. E. Bakker.

Dhr. S. Tjandra hoopt op donderdag 4 februari om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Labour law and development in Indonesia’.

Promotor is Prof.dr. G.J.J. Heerma van Voss.

28 januari 2016 · Mare 9 Achtergrond

Ik heb het zwaar onderschat Het eerste jaar van de rest van je leven Ruim vijfduizend eerstejaars­ studenten mocht de Universiteit Leiden dit collegejaar verwel­ komen. Mare volgt drie nieuw­ komers, bij hun zoektocht naar de perfecte studieplek, toekomst­ plannen en een kamer, of toch nog maar niet.

DOOR MARLEEN VAN WESEL

Alles is behoorlijk duur Wie: Dominique Troost (18) Uit: Rotterdam Studie: international bachelor in psychology ‘Ik had gehoord dat er veel uitval zou zijn na kerst, maar daar heb ik nog niks van gemerkt’, zegt Dominique Troost. De collegezalen van de internationale bachelor psychologie zitten aan de vooravond van de volgende tentamenperiode nog steeds vol studenten, uit 32 verschillende landen. ‘Ook best wat Nederlanders. De docenten zijn ook allemaal Nederlands. Twee professoren spreken haast vloeiend Engels. De rest is wel te volgen, in elk geval niet lachwekkend of zo. Maar ik geloof dat veel studenten bij deze opleiding een internationalere staf hadden verwacht.

‘De hoeveelheid lees- en leerwerk had ik vooraf zwaar onderschat. Maar je steekt er wel enorm veel van op.’ Concrete carrièreplannen heeft ze nog niet. ‘Ik vind juist alles leuk. Zelfs onderwerpen als hormonen en neurotransmitters, hoewel ik op de middelbare school geen biologie heb gehad. Er zijn alleen maar meer mogelijkheden bijgekomen.’

In de kerstvakantie heeft ze hard gestudeerd.

‘Na twee weken niets uitvoeren, zou ik spijt krijgen. Maar ik heb ook met vrienden afgesproken

hoor.’ In de vorige tentamenperiode haalde ze nog hoge punten. ‘Héél hoge punten zelfs. Maar toen had je nog veel aan je middelbareschoolkennis over wiskunde A en statistiek. Nu gaan we meer de diepte in. En er is een tentamen met zo’n honderd multiplechoicevragen, waarbij je alleen tussen A en B kunt kiezen. Dat is pittiger dan je denkt, want je moet er héél veel goed hebben voor een zes.’

Troost hoort bij de eerste lichting studenten zonder basisbeurs, maar heeft dankzij een spaarpotje van haar opa en oma nog niets hoeven lenen. ‘Volgend collegejaar moet dat waarschijnlijk wel. Boeken, verzekeringen, alles is behoorlijk duur.’ Ze heeft dan ook nog geen plannen om op kamers te gaan. ‘Af en toe is er gezeur met de treinen, maar verder is het vanuit Rotterdam prima te doen.’

Ze is lid van de culturele gezelligheidsvereniging Prometheus, maar niet heel actief. ‘Met het Leids Ontzet heb ik er hutspot gegeten en we zijn een paar keer naar musea geweest. Vaak komt het net niet uit. De collegeperiodes lopen bij psychologie geloof ik anders dan op andere faculteiten. Daardoor wordt er bijvoorbeeld net voor een toetsweek een filmavond georganiseerd. Maar wat wel zo is: als je er bent, vindt iedereen dat leuk.’

Foto Marc de Haan

Voor zover ik weet alles gehaald Wie: Malte van Gevelt (19) Uit: Bad Arolsen, Duitsland Studie: bachelor international studies (BAIS) in Den Haag

De drie eerstejaars Mare volgt drie studenten tijdens hun eerste jaar. Wat zeiden ze de vorige keer toen ze net waren aangekomen?

Dominique Troost: 'De El Cid had wel wat inhoudelijker gemogen. Het was wel erg gericht op feesten. Bij een rondlei­ ding op Quintus kregen we om twee uur ’s middags al een biertje aangeboden.

Maar leuk was het zeker, en we voelden ons heel welkom.'

Malte van Gevelt: 'Iedereen die ik ken heeft een kamer gevonden, al gaat dat in Den Haag gemakkelijker gaat dan in Leiden. Het enige vervelende was dat het internet in het begin nog niet werkte.

En voor de wasmachines heb je een Nederlandse bankpas nodig. Die heeft nog niemand, want onze inschrijvingen bij het gemeentehuis zijn pas over twee weken ingepland. En zonder inschrijving kun je geen bankpas regelen.’

Tarik Osman: 'Ik ben nog heel hard op zoek naar een kamer. Maar het is moeilijk om tijd te vinden om te hospi­ teren. Bij kunstgeschiedenis volg ik veel avondcolleges. Dan ben ik om elf uur thuis. En als ik om negen uur ’s ochtends weer bij internationale betrekkingen moet zijn, moet ik om zes uur op.'

Foto Taco van der Eb

‘Aan het begin van het collegejaar was ik erg positief ’, zegt Malte van Gevelt. ‘Nu zou ik precies hetzelfde kunnen zeggen: bij het doornemen van de tentamenstof, constateerde ik dat ik absoluut tevreden ben met mijn studiekeuze.’ Hij belt nog vanuit Bad Arolsen. ‘In december, direct na de finals ben ik naar huis gegaan. Deze week kom ik weer terug. Voor zover ik weet hoef ik niets voor te bereiden voor het tweede semester, dus ik ben nu erg relaxed. In februari laat ik alles weer op me afkomen.’ Van twee tentamens moet hij de uitslag nog ontvangen. ‘Maar voor zover ik weet heb ik alles gehaald.’

In het begin was er niet voor alle eerstejaars een zitplaats bij grote hoorcolleges. ‘Van sommige studiegenoten weet ik dat ze gestopt zijn, maar dat zijn er niet veel. Toch werd het al snel gemakkelijker om plek te vinden, want niet iedereen bezoekt die colleges even trouw. Ik begreep trouwens dat er een nieuwe campus in aanbouw is, met genoeg ruimte voor alles en iedereen.’

Met een paar studievrienden zoekt hij een

andere woning. ‘Het is nooit saai’, vertelt hij over het Haagse studentenhuis waar hij nu nog woont. ‘Zo’n groot huis is een fijne plek om je studietijd te beginnen. Maar huisfeestjes, terwijl ik colleges moet voorbereiden, zijn niet zo handig.’

Volgens zijn vader, oorspronkelijk uit Nederland, is zijn Nederlands het afgelopen halfjaar vooruit gegaan. ‘Ik kijk het NOS Journaal. Volgens mij is er nog behoorlijk wat verbetering mogelijk. Maar goed, ik heb nog tweeëneenhalf jaar te gaan in Den Haag.’

Hij is lid van studievereniging B.A.S.I.S. Ook overweegt hij zich nog met zijn fagot aan te melden bij Collegium Musicum. ‘Maar steeds naar Leiden is quite a journey. Op zich ben je er zo, maar als het niet nodig is, hoef ik er eigenlijk niet heen. Ik ben er een enkele keer geweest, op aanraden van onze tutoren. Maar eigenlijk kunnen we alle faciliteiten in Den Haag wel vinden.

Daar is ook een balie van Plexus. Studeren doe ik het liefst in de Koninklijke Bibliotheek, de rustigste plek van Den Haag.

Ook fijn aan Den Haag is dat alles dichtbij is.

De supermarkt, vrienden. Maar hier in Duitsland, tussen de bossen en velden, is het prettig bijkomen.’

Hopelijk gaat het goed Wie: Tarik Osman (19) Uit: Breukelen Studie: internationale betrekkingen en organisaties (IBO) en kunstgeschiedenis Na de interviewafspraak enkele keren uitgesteld te hebben, bleek Tarik Osman via diverse wegen en herhaalde pogingen helaas niet meer bereikbaar. Enkele weken voor de start van het collegejaar besloot hij zijn plan om rechten te studeren in Groningen om te gooien, en meldde hij zich aan voor internationale betrekkingen in Leiden. Pas toen de colleges begonnen waren, voegde hij daar nog kunstgeschiedenis aan toe.

‘Ik kon er nog gewoon mee beginnen, wat ik heel goed vind van de universiteit. Sinds vorige week maandag studeer ik dus ook kunstgeschiedenis. Ik heb alleen de eerste week gemist’, zei hij in september tegen Mare. Uiteindelijk zou hij de diplomatie in willen. We blijven benieuwd naar zijn ervaringen en zijn voortgang bij beide

studies, en hopen dat het goed met hem gaat.

Uitval onder eerstejaars Mocht Osman ook voor studiegenoten van de radar verdwenen zijn, dan is hij in elk geval niet de enige. De uitval, vooral van eerstejaars, is een aandachtspunt bij hogeronderwijsinstellingen.

In studiejaar 2012/2013 switchte ruim een kwart van de eerstejaarsstudenten op Nederlandse universiteiten van opleiding. Dat zijn de meest recente cijfers, uit De staat van het onderwijs, het verslag van de Onderwijsinspectie van 2015.

Wie besluit te stoppen, kan dat het beste voor 1 februari aan DUO doorgeven. Het studentenOV-recht en de tot dan toe ontvangen aanvullende beurs, worden dan eenmalig omgezet in een gift, mits je dit jaar niet nog eens studiefinanciering aanvraagt. Vergeet vooral het stopzetten van het reisproduct niet, want daarmee doorreizen na het beëindigen van je studie levert een flinke boete op.

Foto Marc de Haan

10 Mare · 28 januari 2016 English page

A desperate business Benefits of stimulating small enterprises in Ghana are questionable Poor Ghanaian women are being encouraged to start their own businesses. “Those women would do just about anything to prevent their children going down the same path”, says Merel van ’t Wout, a doctoral student from the African Studies Centre.

BY MARLEEN VAN WESEL “A large part of the Ghanaian population try to make a living by running their own businesses. Non-governmental organizations (NGOs) regard it as enterprising, but those people are ‘businessmen’ – note the quotation marks – from sheer desperation”, says PhD student Merel van’t Wout, speaking by the telephone from Amsterdam Airport’s departure lounge. Last week in Leiden, she received the Africa Thesis Award from the African Studies Centre for her Master’s thesis on sewing businesses set up by impoverished Ghanaian women. She was struck by the idea in 2011, when she was doing an internship at an NGO in Ghana.

“I was teaching Ghanaian school children and young women how to run a business. They were attending a seamstress course at the market. I noticed that there was far more to them and their problems than the NGO saw, so I decided to discuss the issue extensively in my Master’s thesis.” That thesis, which she did at the University of Groningen for the Master Research programme Modern History and International Relations, took a number of years,

In theory businesses drive economic growth. But as a development strategy, the benefits are questionable. during which she eventually became a research assistant at the African Studies Centre.

“The NGO did not take the social-economic circumstances in which the girls lived into account at all. They came from villages, far away, and got up a four o’clock in the morning to cook for their families.

Then they walked to the town and

by the time it was midday, they were extremely tired but they still had to listen to me giving them information that had no relevance for them.

There was a marked discrepancy between the NGO’s expectations and how the girls pictured their futures.”

“The problem was not unique to that NGO. I started to read more policy texts and action plans on stimulat-

ing enterprise. In theory, businesses drive economic growth. But as a development strategy for the very poorest, the benefits are questionable.”

The women in my study belong to the poorest part of the Ghanaian population and their customers treat them accordingly, paying too little or demeaning them. The NGOs think that the women should

act like proud business people and should not let themselves be treated as doormats.”

“Those women never graduated from secondary education because there was no money, a huge disappointment for them. Some lock themselves away or stop eating.

Their businesses are nothing more than a last resort, not a way of making the big time. I spoke to women who burst into tears because they couldn’t always feed their children.

They would do anything to prevent their children going down the same path while the NGOs are hoping for flourishing businesses.

“To those women, it’s not logical to invest every tiny amount of time, energy and money they manage to save in their businesses. They prefer to use it for education: for themselves, their children, or even their neighbours’ children.”

But what could help them? “In economic terms: the stability of a fixed income, and as that’s not often feasible, combining it with life skill programs. And I would like to add to the public debate: businesses are not the be-all and end-all. We should also focus on the government’s part in solving the problems too.”

She has already caught a plane to the Ghanaian town of Tamale, where she will be doing her next bit of field research, now as a PhD student at the ASC. “About how the Ghanaian boys who commit internet fraud view themselves. On my last visit, I spoke to lads who were ashamed of what they were doing as well as kids who were proud of how much money they made.”

It’s a waste to throw away a whale Two weeks ago, five sperm whales were beached in the north of the Netherlands, so the “whale team” from Leiden’s Naturalis museum rushed out to dissect the creatures.

Steven van der Mije: “They call us when one of the larger species of whale, rorquals, sperm whales, humpbacks and so on, is found on the beach.”

Pepijn Kamminga: “The government ask us to clean up the beach.

But it’s such a waste throw away a whole whale so we take the skeleton back with us for dissection and mounting and take tissue samples for DNA research.”

Van der Mije: “Anything left goes in the incinerator and is turned into electricity.”

Ronald de Ruiter: “Never before have five sperm whales been beached at the same time, and because they were alive when they stranded, they were quite fresh. Whales that have been floating around at sea for two weeks can be a bit whiffy.”

Van der Mije: “We start on the outside. We measure them and check for parasites but then it’s time to make the first cut. Gas is produced as it rots, so it has to be punctured.”

Kamminga: “It could explode otherwise.”

De Ruiter: “It’s smelly for us too, but you get used to it after five minutes.

When I see the audience with handkerchiefs in front of their noses, I think ‘Come on people, it’s really

‘I draw the line at some things, but not at a rotting whale.' not that bad.’”

Kamminga: “If any blubber lands on anything, the smell gets right into it. Would it be a good idea to go to a party the same evening? My girlfriend says no.”

Karen van Dorp: “I really do draw the line at some things, but not a rotting whale. My curiosity always conquers. Nonetheless, I have special whale thermals – I don’t wear them when I go skiing any more –

Foto Rebecca Reursla/Naturalis

and I’ve had to throw away so many rucksacks I now use plastic bags.”

Kamminga: “Some of our team do the cutting up while the others help out. Some of us are up to our necks in slush so you need someone to feed

you a clean sandwich during your lunch break, or wipe globs of dead whale out of your eyes.”

De Ruiter: “It’s tough work. The outer layer of fat is twenty centimetres thick, it’s cold and your hands cramp up.”

Kamminga: “The blubber is thick and tough. We use razor-sharp knives. But we can’t waste any time so we keep going. We cut the whale into pieces of about twenty or thirty kilos. But hauling that away is tough going. It’s like an autopsy practical, but it comes in size XXL.” Becky Desjardins: “I feel as if I’m eight hundred years old at the end of the day. I enjoy it, but I prefer dissecting and mounting small birds.”

Van Dorp: “I feel privileged to do this work, but it does get to me. Sometimes you get a lot of stick from the public, as happened in the case of Johanna the Whale.”

De Ruiter: “They said we should be put down. Everyone had something to say on the matter.”

Kamminga: “Some people think we’re vultures, waiting until beached whales die, or that we make a profit from them – which is silly of course.”

Van der Mije: “We’d love to see them swim away but if they’re dead anyway, we’re happy to put them to good use. And sometimes we find stuff: we were surprised to find a foetus in a common minke whale in Harlingen.”

BY PETRA MEIJER

28 januari 2016 · Mare Cultuur

Agenda

Ik ben een zebra

Cabaretier Samba Schutte vertolkt Holland op zijn Hollywoods Voor zijn tweede voorstelling stonden er al tachtig shows ingepland. Maar cabaretier Samba Schutte liet de theaters boos achter om in Amerika zijn droom achterna te gaan.

‘Daar vinden ze me een terrorist.’

Samba Schutte groeide op in twee werelden, met een Nederlandse, christelijke vader en een Mauritaanse, islamitische moeder. ‘Ik ben een soort zebra.’ Op zijn achttiende kwam hij naar Nederland om theater te leren maken. ‘Toen ik vijf jaar oud was, maakte mijn moeder voor mij een Superman-pak. Ik voelde me onoverwinnelijk.’ En terwijl de meeste kinderen ervan zouden dromen om Superman te wórden, droomde Schutte ervan om hem te spelen in een film. ‘Voor de spiegel oefende ik elke dag op het in ontvangst nemen van mijn Oscar en het houden van mijn speech.’

In 2006 won hij alle prijzen op het Leids Cabaret Festival. Na een succesvolle eerste show, stond een tweede voorstelling in de planning.

Maar Schutte vertrok naar Amerika om zijn droom achterna te gaan. ‘De theaters waren boos, en ik kreeg constant te horen dat dit het einde van mijn carrière zou betekenen. Maar ik ben toch gegaan.’

Zijn identiteitscrisis - ‘zo kun je het wel noemen’ - werd er niet beter op. ‘In Afrika was ik Europeaans. In Nederland was ik Afrikaans. In Amerika deed ik auditie voor een rol als Somalische piraat in de film Captain Phillips. Toen was ik weer niet Afrikaans genoeg. In Amerika vinden ze me meer een Hindoestaanse matroos of een terrorist.’

DOOR PETRA MEIJER

Maar zijn rijke culturele achtergrond is ook zijn kracht. ‘In Los Angeles heb je zevenduizend comedians en een miljoen acteurs, die allemaal dezelfde droom hebben. In Nederland dien je je hoofd niet boven het maaiveld uit te steken, maar in Amerika moet je wel. Ze zeggen daar: “Be big!

You’re a star!”’

Drie maanden na zijn aankomst versloeg hij 64 van L.A.’s beste opkomende comedians tijdens een wedstrijd, en werd hij als vaste speler gevraagd door

de Comedy Store in Hollywood, waar zijn grote helden Jim Carrey, Robin Williams en Richard Pryor hem waren voor gegaan. ‘Als ik op het podium sta, zie je hun invloed. Ik speel 65 personages in 80 minuten.’ Ook Hindoestaanse accenten beheerst hij inmiddels uitstekend.

Maar volgens Schutte was het niet altijd makkelijk. ‘Ik had een werkvisum gekregen. Daar stond op ‘Alien of extraordinary ability’. Ik voelde me meteen heel belangrijk. Maar toen ik geboekt werd voor series als CSI, bleek dat ik daar een green card voor nodig had. Daar moest ik twee jaar op wachten.’

Zijn voorstelling ‘Je maintiendrai’ – ik zal handhaven – is daar dan ook op gebaseerd. ‘Het is een show over Holland op zijn Hollywoods.

Ik had het idee dat Nederland wel een positieve boodschap kon gebruiken.’ Waar zijn optimisme vandaan komt? ‘Het zit in mijn bloed: B positief.’

Tien jaar na het winnen van het Leids cabaret festival is zijn grote droom – in zowel Nederland als Amerika aan de slag kunnen –uitgekomen. ‘Maar ik wil nog steeds mijn Oscar, en een speech geven. Als je me over tien jaar spreekt, is die Oscar binnen en sta ik naast Tom Hanks op het podium.’

Samba Schutte – Je maintiendrai Leidsche Schouwburg, woensdag 3 februari, 20.15 uur, €11-25 Er worden televisieopnames gemaakt

Schutte speelt 65 personages in 80 minuten.

De enige die het echt weet Toneelmaker kruipt in het hoofd van complotdenkers Theatergroep Opium voor het Volk speelt De Allesgelover. ‘ Digitale films bevatten geheime signalen om mensen te verdoven en apathisch te maken.’

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Veel complottheorieën lijken op de verhalen uit grote bioscoopfilms. Van The Matrix tot The Lord of the Rings, maar eigenlijk ook het Christusverhaal: steeds gaat het om een eenling met een wijsheid die de rest niet heeft, die in opstand komt. Complotdenkers identificeren zich met die eenling’, vertelt theaterschrijver Willem de Vlam.

De hoofdpersoon uit zijn nieuwste toneelstuk, De Allesgelover, is niet toevallig de eigenaar van een slecht draaiende provinciebioscoop.

De Vlam kwam op het idee door een discussie met een complotdenker op Facebook. ‘Ik weet niet of je dat ook wel eens hebt geprobeerd, maar ik probeerde die jongen zover te krijgen dat hij uiteindelijk één idee dat ik hem voorlegde ongeloofwaardig zou vinden, zodat ik hem kon vragen waarom hij dát niet, en iets anders wél geloofde. Maar op dat punt kwamen we niet, want hij geloofde werkelijk alles. Ik heb het maar opgegeven.’ Het leverde wel een titel op.

‘Albrecht, de bioscoopeigenaar, speelt alles nog af op celluloid. Digitale films bevatten geheime signalen om de mensen te verdoven en apathisch te maken, denkt hij. Hij kijkt dan ook elk beeld na, om zijn publiek daarvoor te behoeden. Terwijl hij zich bezighoudt met YouTubefilmpjes over samenzweringstheorieën, runt zijn dochter eigenlijk de bioscoop. Zij ziet wel wat in een samenwerking met een internatio-

11

nale bioscoopgigant. Maar ook die wordt door Albrecht verdacht van manipulatie.’

De Allesgelover wordt opgevoerd door theatergroep Opium voor

het Volk. De Vlam is, naast vaste schrijver, ook oprichter en artistiek leider. De Allesgelover moet de eerste in een reeks van vijf stukken worden. ‘De andere vier moet

'Als samenleving moet je je eigen verhalen formuleren.' Foto Sandra Geul

ik nog schrijven, maar alle vijf de teksten gaan over figuren die worden geconfronteerd met een wereld die zij chaotisch en veranderlijk vinden. Vervolgens vluchten ze in waanbeelden. Albrecht heeft zijn complottheorieën. Het tweede stuk, De Eigenheimer (2017), gaat over de culturele behoudzucht. De Vinkenteller (2018) heeft een volledig misplaatst vertrouwen in spreadsheets, statistieken en databases.

De Gifkikker (2019) gaat over haat spuien op internet, en De Weldenker (2020) kruipt in zijn coconnetje van redelijkheid.’

De Vlam is een groot voorstander van nieuwe theaterteksten. ‘Je kunt eindeloos blijven bewerken, maar is het belangrijk om als samenleving je eigen verhalen te formuleren. Dat brengt een collectieve reflectie op gang.’

Hij is overigens niet pessimistisch over de positie van nieuw werk. ‘Er zijn zo’n vijf-, zeshonderd toneelpremières per jaar en tweehonderd daarvan zijn van nieuw werk, geen slechte score. Toneel is heel direct.

Een roman lees je in je eentje en een film is toch ook een soort eenrichtingsverkeer. Theater is meer een gezamenlijk ritueel. Theater kan bovendien veel risicovoller zijn, want je hoeft niet per se zo’n groot publiek aan te spreken als met een film. Dat vraagt offers van de inhoud. In het theater hoef je je juist niet bij alles af te vragen: snappen ze het wel? Kan dit wel? Theaterpubliek kan tegen een stootje en weet hoe de hersenen te gebruiken.’

Opium voor het VolkDe Allesgelover Theater Ins Blau, vrijdag 5 februari, 20.30 uur Vanaf €15

FILM

TRIANON The Revenant dagelijks 14.30 + 18.00 + 21.30 Publieke werken dagelijks 15.30 + 18.45 za zo 12.30 Joy dagelijks 18.30 do vr ma di 15.45 The Hunger Games Mockingjay part 2 3D dagelijks 21.30 KIJKHUIS Carol do + za + ma + wo 16.00 The Danish Girl dagelijks 21.15 vr + zo + di 16.00 do za ma wo 18.30 Er Ist Wieder Da do + za + ma + wo 16.15 vr + zo + di 19.00 Spotlight dagelijks 21.30 vr + zo + di 16.15 do + za + ma + wo 18.45 LIDO Star Wars: The Force Awakens 3D dagelijks 18.15 + 21.30 + za zo 14.30 The Hateful Eight dagelijks 21.30 Mannenharten 2 do vr za zo ma + wo 21.30 Sneak Preview di 21.30 Spectre dagelijks 21.30 Legend dagelijks 18.30

MUZIEK

LOKHORSTKERK Practicum Musicae do 28 januari 17.00 entree gratis GEBR. DE NOBEL Tribulation + Grave Pleasures + Vampire do 28 januari 19.00 €15 Country Rebels on the Roll vr 29 januari 20.00 €10 Gerson Main & ‘t Fanfare za 30 januari 19.30 €12,50 Illusionless: Release Party za 30 januari 19.30 €7,50 Kaputt! za 30 januari 00.00 €16 MUZIEKPODIUM DE X Rabasa za 30 januari 21.00 v.a. €10 MAREKERK Lisa Franken: Cello Suites Bach za 30 januari 16.00 entree o.b.v. donatie VRIJPLAATS LEIDEN Big Hare za 30 januari 21.30 entree gratis LEIDSE SCHOUWBURG Peel slowly and see (o.a. Eefje de Visser) za 30 januari 19.30 €20 LUTHERSE KERK Leids Projectkoor: Lagrime di San Pietro zo 31 januari 15.00 v.a. €12,50 AALMARKTZAAL Hamlet Piano Trio: Fantastische Romantiek III zo 31 januari v.a. €11

THEATER

LEIDSE SCHOUWBURG Pieter Derks: Zo goed als nieuw do 28 januari

DIVERSEN

STADSGEHOORZAAL OPEN voor de liefde zo 31 januari 12.00 entree gratis ASCL Seminar: The Establishment of Colonial Rule in Zambia do 28 januari 15.30 entree gratis AALMARKTZAAL Leo Samama: Musicologsche inleiding vr 29 januari 19.00 entree gratis i.c.m. ticket Romantiekweekend VRIJPLAATS LEIDEN Poëzie open mic vr 29 januari 21.00 entree gratis SCHELTEMA Winterbierfestival zo 31 januari 13.00 v.a. €10 BOERHAAVEMUSEUM Tentoonstelling: Rijk van Rotzooi t/m 31 januari SIEBOLDHUIS Tentoonstelling: Fuji. Iconische berg in beeld t/m 6 maart

12

Mare · 28 januari 2016

Kamervragen

Column

Aftaaien

Foto Taco van der Eb

‘Wel lelijk, niet afschuwelijk’ Wouter Noest (22, hbo scheikunde) Huis: Witte Singel 37 Bewoners: 11 Grootte: 12 m2 Huur: € 275,Je kamer is roze... Waarom?

‘In het najaar was ik drie maanden op reis naar Indonesië en Vietnam. De sleutel van mijn kamer had ik thuisgelaten. Mijn huisgenoten hebben daar mooi misbruik van gemaakt en alles roze geverfd.

‘Het was een soort wraakactie. Toen een huisgenoot, Hessel, afgelopen zomer in Griekenland zat, vatte ik het idee op om zijn kamer vol te gooien met confetti en slingers. Op mijn reis kreeg ik al een vermoeden dat er iets te gebeuren stond. Ik kreeg berichtjes van huisgenoten met teksten als: ‘Je wordt bij thuiskomst op een roze wolk ontvangen!’’

Bandirah

Hoe reageerde je?

‘Ik kwam binnen en ik dacht: “Nee! Klootzakken!” Al mijn huisgenoten zaten op hun kamer met de deur op slot. Hessel dacht dat ik echt boos zou worden.

Op een gegeven moment kwamen ze voorzichtig naar buiten schuifelen. Toen kon ik er wel om lachen. Fuck it, dacht ik, best een mooie actie. Ze hebben niks gemold. Als er weer iemand op reis gaat, kan ik het weer net zo hard terugdoen.

Trouwens, mijn huisgenoten hebben een making of van de verfsessie gemaakt, inclusief mijn reactie als ik de kamer binnenloop. Die is voor iedereen te bekijken op mijn Facebookpagina.’

En nu? Oververven?

‘Voorlopig laat ik het zo. Het is wel lelijk, maar niet afschuwelijk. De muur is niet

paars met gele stippen. Bovendien heb ik meteen wat te vertellen als er mensen bij me binnenkomen. Maar uiteindelijk ga ik het wel oververven, samen met mijn huisgenoten. Alleen mijn naam die met gouden letters op mijn deur is geverfd laat ik sowieso staan. Ach, deze actie valt eigenlijk nog mee. Hessel bijvoorbeeld vindt nog steeds stukjes confetti op z’n kamer.’

Zijn jullie een hecht huis?

‘Best wel. We wonen met vijf mannen en zes vrouwen die lid zijn van Augustinus, de tent (Minerva, red.), Njord of niet lid zijn. Omdat we geen fusie hebben, stormen we gewoon bij elkaar naar binnen voor een biertje of een babbeltje.

En we gaan samen naar de kroeg en eten geregeld gezamenlijk. Elke zomer

organiseren we een huisfeest met een barbecue in de tuin, een dj booth op de gang en tafels met beerpong op de eerste verdieping.’

Heeft dit huis nog een bijnaam?

‘Het wordt soms “Het Kleine Museum” genoemd, omdat het er al staat sinds 1904. Het tocht vreselijk. Alles is oud, de deuren zijn scheef. Als het waait piept en kraakt het overal. Dat heeft ook wel zijn charmes.’

Wil je hier nog lang blijven wonen?

‘Ik hoef er niet uit als ik mijn studie heb afgerond, dus als ik wil kan ik hier nog tien jaar blijven. Maar tegen die tijd ben ik die gore studenten wel zat.’

DOOR SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK

Net gearriveerd in het studerende leven, ligt de wereld aan je voeten en is er niemand die jou gaat vertellen wat je wel of niet kan doen. Met je 18 jaar, soms jonger soms ouder, ben je vers los van het ouderlijk gezag en is plotseling elke avond borrelavond geworden. Weekdagen zijn het verlengde van je weekend en mooi niet dat jij je laat vertellen dat het nog geen vijf uur is. Het is altijd wel ergens vijf uur. Gezelligheid kent zeker geen tijd en dat hoorcollege van morgen kun je vast wel ergens terugkijken.

Geef maar toe, je voelt je een jonge god. Eentje van bijna rubensiaanse proporties, want niks verdrijft die dikke vette kater als een oerdegelijk ontbijtje van restaurant De Gouden Bogen en dat eerste biertje de dag erna. Laat niemand je verleiden tot het heidense geloof van superfoods en gezonde antikatermiddelen: op jouw leeftijd is dat je reinste onzin.

Tot op een zekere leeftijd kun je je gedragen alsof je geen verantwoordelijkheden kent en al je problemen morgen ook kunt aanpakken. Je studententijd is de mooiste tijd van je leven. Zegt men.

Totdat je lichaam besluit je zo rond je 23e levensjaar een schop onder je kont te geven en niet langer medeplichtig wil zijn aan jouw lichte alcoholverslaving. Al die jaren dat ontnuchtering je permanente modus operandi was en een kater bestond uit of koppijn, of misselijkheid of racekak zijn plotsklaps voorbij.

Niet langer ben jij de hekkensluiter, maar de eerste aftaaier en is het meer dan zes biertjes drinken al behoorlijk riskant. Een avondje in de kroeg wordt beloond met een bezoekje van de man met de hamer, die je genadeloos met alle bovenstaande kwaaltjes opzadelt. Uit bed komen doet van je tenen tot je kruin pijn, maar je weet bij God niet meer waar het fout is gegaan en aan welk drankje je deze malaise te danken hebt.

Ja echt, er komt in je studententijd een moment dat een Big Mac niet langer wondermiddel nummer één is en dat zelfs de gedachte aan zo’n broodje karton met cheddar je huilend boven de plee laat hangen.

Hoewel ons aller levensmotto nog niet op een obscuur plekje op je lijf in zwarte inkt vereeuwigd is, wordt het ineens wel heel moeilijk om met de jongere generatie mee te kunnen en te carpe diemen tot je er bij neervalt. Een treurige gedachte, vind je niet?

Hopelijk heb je nog even totdat de levensteller dat gevreesde getal aantikt en het dus gedaan is met de oneindige pret. Nu heb je nog de kans en het excuus om die corporale negen na te streven, tot het gaatje te gaan en een onvergetelijke (of juist achteraf vergeten) avond te beleven. Daarna begint de aftakeling.

ESHA METIARY