4 februari 2016 39ste Jaargang • nr. 18
‘Strubbelingen horen erbij’ Pagina 11
Eén, twee, chachacha! Op spoedcursus dansles: 'Gooi je heup er flink in!'
Waarom dierproeven meteen moeten stoppen/ onvermijdelijk zijn
Antisemitisme door de eeuwen heen: schuldig aan de pest én 9/11
Pagina 3
Pagina 8
Pagina 9
Schilderij van Michael Rabba met daarop Eritrese soldaten. Foto Didier Ruef/Hollandse Hoogte
Gescreend door het regime Hoe ondemocratische staten wetenschappers beïnvloeden Volgende week hoort Eritreakenner Mirjam van Reisen van de rechter of zij schuldig is aan smaad en laster. Ze is niet de enige wetenschapper die wordt tegengewerkt door het regime dat ze bestudeert. ‘Ik zou een coupe beramen.’ DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Na elke publicatie over mensenhandel volgden veel georganiseerde reacties en schokkende beschuldigingen’, vertelt Mirjam van Reisen, sinds dit jaar hoogleraar computing for society bij
het Leiden Centre of Data Science (LCDS). ‘Rond 2010 begon ik mijn onderzoek naar mensenhandel in de Sinaï, met name van Eritreeërs. Aanvankelijk waren de reacties nog gerelateerd aan onze publicaties. Ik heb pas aangifte gedaan toen de berichten in het Tingrinya verschenen, de taal van Eritrea, en niet meer toegankelijk waren voor mij. Ik zou een coupe beramen, vertaalden mensen uit mijn netwerk. Dat ging niet meer over mijn onderzoek, maar over loyaliteit aan het Eritrese regime.’ Maar na enkele uitspraken over intimidatie en invloed van het regime
via aanhangers in Nederland, stond Van Reisen vorige week opeens zélf voor de rechter. Meseret Bahlbi, een in Nederland opgegroeid lid van de YPFDJ, de jongerentak van de enige politieke partij van Eritrea, had een kort geding aangespannen wegens smaad en laster. ‘Zo’n rechtszaak slokt je op. Maar het geeft ook inzicht in de dynamiek van de lange arm van Eritrea.’ Aan de Volkskrant vertelde ze vorige week hoe ver dat kan gaan: van nachtelijke achtervolgingen op de snelweg tot uitgemaakt worden voor ‘moordenaar van Eritrea’. Nu zegt ze: ‘Zo
Meer inspraak voor faculteitsraden
Scherpere controle op slecht Engels
Minister: student in ‘Eén adviseur voor universiteitsbestuur duizend studenten’
Ze krijgen instemmingsrecht op de besteding van zeven miljoen euro die het college extra investeert in het verbeteren van het onderwijs. En wellicht nog meer.
De universiteit gaat scherper letten op de Engelse taalvaardigheid van docenten. Docenten die niet het niveau halen, mogen geen Engelse colleges meer geven.
Bussemaker wil dat er studentenassessoren in de universiteitsbesturen komen. Ook moeten de opleidingscommissies meer rechten krijgen.
Pagina 4
Pagina 4
Pagina 5
komt mijn onderzoek vanzelf naar me toe. Ik voel me niet gehinderd, eerder uitgedaagd.’ Woensdag 10 februari is de uitspraak. ‘Ik ben redelijk optimistisch. Ik had me wellicht voorzichtiger kunnen uitlaten, maar deze zaak brengt nu een belangrijk maatschappelijk politiek debat op gang.’ Ze is niet de enige hoogleraar die de hete adem van ondemocratische staten in de nek voelt. Universitair docent Max Bader is Rusland- en Oekraïne-deskundige en houdt, zeker in aanloop naar het Oekraïnereferendum, vaak lezingen. ‘Dan zit-
ten er trollen in de zaal: mensen die werken voor de Russische ambassade. Het zijn vaak dezelfde personen. Ze ontregelen het debat met vragen en hun attitude. Het werkt intimiderend. Ik weet niet of ze betaald worden, maar het gebeurt systematisch.’ Vooralsnog laat hij zich er niet door afschrikken. ‘Ik ben wetenschapper, geen politicus. Ik wil iets bijdragen met mijn kennis, maar zij wekken de indruk dat ik het Westen vertegenwoordig. Volgende week geef ik een lezing bij studentenvereniging SiB en ik denk nu al: ik hoop niet dat er zo’n troll komt.’ Ook Erik-Jan Zürcher, hoogleraar Turkse talen en culturen, kent het verschijnsel. ‘Vooral in Amsterdam: bij een lezing over de Armeense genocide, kreeg de gastspreker vragen voorgelegd, opgelezen van briefjes, die door de zaal werden verspreid. Dat was duidelijk geregisseerd.’ Online duiken ze ook op. Zürcher: ‘Op de Facebookpagina van onze vakgroep worden we soms vanuit Turks-Nationalistische hoek uitgemaakt voor alles wat mooi en lelijk is. Ik zit niet op Twitter, maar een Erdoğan-aanhanger heeft zelfs een fake-account aangemaakt onder mijn naam. Gelukkig heeft hij weinig volgers.’ Bader: ‘Het staat wel vast dat de Russische overheid mensen in dienst heeft die actief zijn op fora en Facebook, maar we weten niet van iedereen of ze betaald worden.’ Hij denkt niet dat de Russen zijn wetenschappelijke publicaties volgen. ‘Mijn onderzoek in tijdschriften zit achter een paywall en wordt door weinig mensen gelezen - dat is de tragiek van de wetenschap. Maar wellicht sta ik op een lijst, omdat ik soms verkiezingswaarnemer ben in Rusland.’ Hoogleraar Arabische taal en cultuur Petra Sijpesteijn: ‘Een collega in Oxford die een bombrief ontving na Palestijns-Israëlisch onderzoek kreeg de relativerende opmerking: “Geweldig, dat je onderzoek zó relevant is.”’ Dat hoogleraar Koreastudies Remco Breuker in de gaten wordt gehouden door Noord-Korea lijdt geen twijfel. ‘Ik hoorde dat er bij het ministerie van Buitenlandse Zaken een formele klacht tegen mij is ingediend, met het urgente verzoek om mijn onderzoek stil te leggen.’ > Verder lezen op pagina 6
Er zijn te weinig studieadviseurs om studenten goed te kunnen begeleiden. Personeelspartij UB en studentenpartij SGL luiden de noodklok in een notitie.
Pagina 5
Bandirah Pagina 12