12 februari 2015 38ste Jaargang • nr. 19
‘Ik sta niet altijd voor de spiegel’ Pagina 11
Trainingspakken en panterprints: Sjonnie en Anita bij Augustinus
Het college van bestuur spreekt: ‘Wij geloven niet in luie studenten’
De ondergang van kleine talen. ‘De universiteit is geen museum’
Pagina 3
Pagina 6 en 7
Pagina 8 en 9
Experiment: student mag promoveren Universiteiten mogen vanaf 1 januari 2016 beurspromovendi aanstellen. Volgens minister Bussemaker gaat het om een experiment, dat tot meer promoties moet leiden.
Vanwege de dreiging Boko Haram zijn de Nigeriaanse verkiezingen van zaterdag zes weken uitgesteld. Inge Ligtvoet is net terug uit het door de terreurgroep geteisterde land. DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Iedereen was Charlie, ook in Nigeria’, vertelt promovenda Inge Ligtvoet (29). ‘Pas toen CNN en andere internationale bronnen meldden wat zich een paar dagen eerder in het noorden van hun eigen land had afgespeeld, kregen ook de Nigerianen er aandacht voor.’ De islamitische terreurgroep Boko Haram stak begin januari de stad Baga in brand. Schattingen van het aantal doden liepen op tot tweeduizend. ‘Ook de regering reageerde wél op Parijs, maar geen woord over de toestand in hun eigen land.’ Ligtvoet is net teruggekeerd van een klein jaar veldonderzoek in Enugu, in het zuiden van Nigeria. Een onderzoeksgroep van verschillende promovendi, geleid door geschiedenishoogleraar Mirjam de Bruijn, bestudeert sinds 2012 hoe jongeren in Centraal-Afrika omgaan met conflicten en crises. ‘Het is een erg verbonden regio, met veel onderlinge uitwisseling. Nigeria hoort daar ook bij, hoewel het net buiten Centraal-Afrika ligt’, vertelt Ligtvoet. Aanvankelijk sprak ze met haar informanten over politieke instabiliteit, werkloosheid en de slechte infrastructuur. ‘Boko Haram was er natuurlijk ook al, maar toen vorig jaar april de Chibok Girls werden gekidnapt ging de wereld zich ermee bemoeien.’ Miljoenen mensen plaatsten de oproep
#BringBackOurGirls op Twitter, na de ontvoering van 276 schoolmeisjes. ‘Ook kidnappings waren al eerder voorgekomen, maar deze kondigde de nieuwe richting van Boko Haram aan: agressiever, met jonge meisjes die werden ingezet voor zelfmoordaanslagen. Het werd een steeds belangrijker onderdeel van de crisisbeleving uit mijn onderzoek.’ Haar moeder maakte zich intussen zorgen. ‘Ik zei: “Mam, Boko Haram zit duizend kilometer verderop.” Maar je zou misschien wel denken dat de betrokkenheid sterker is dan wanneer hier duizend kilometer verderop de hel zou losbarsten, omdat het daar in hetzelfde land gebeurt. Maar hoewel Europa na Charlie Hebdo overging op high alert, gebeurde zoiets daar niet.’ De bevolking rond Enugu staat bekend om het zakendoen. ‘Daardoor zijn ze erg connected met de rest van het land. Toch kennen ze in het noorden, waar Boko Haram actief is, niet veel mensen meer: er is een soort exodus vanuit het noorden.’ Zowel na de kidnapping van de Chibok Girls, als na de berichten over Baga begin januari, signaleerde ze iets interessants over de nieuwsconsumptie van de Nigerianen. ‘Ik zag steeds een flow van activiteit op social media, die eigenlijk precies gaat zoals die van ons. Ook Nigerianen pikken zulke gebeurtenissen pas op wanneer ze via CNN, BBC of Al Jazeera de wereld overgaan. Het is gek dat nieuws van duizend kilometer verderop via internationale kanalen de huiskamer binnenkomt. Maar er zijn maar weinig bronnen in Noord-Nigeria. Nigeriaanse journalisten durven
er niet heen. En hoewel het ook voor CNN niet veilig is, kunnen zij met een groter budget grotere konvooien inzetten. Verder wordt er geklaagd over corruptie onder Nigeriaanse journalisten. Het idee heerst dat nieuws vanuit buiten betrouwbaarder is.’ Het zat haar dwars, begin januari, dat iedereen Charlie wilde zijn, terwijl er geen aandacht was voor de gruwelen in Baga. Ze schreef het spontaan van zich af op een Facebook. ‘Ik moest eigenlijk een blog schrijven over mijn onderzoek, maar dat lukte niet.’ Toen ze de volgende ochtend wakker werd, zag ze tot haar verbazing dat haar blog tientallen keren gedeeld was. In verschillende media klonk halverwege januari eenzelfde geluid, waarna de aandacht voor Boko Haram alsnog toenam. ‘De naderende verkiezingen hebben de internationale media wakker geschud. Het is sinds lange tijd niet zo spannend geweest. De voormalig dictator Muhammadu Buhari, zelf een noorderling en moslim, krijgt veel steun in het noorden en noordwesten. De huidige president Goodluck Jonathan is groter in het zuiden, onder meer vanwege zijn christelijke achtergrond.’ De verkiezingscampagne zou volgens Ligtvoet een mooie kans zijn om het geweld aan te pakken. ‘Maar in plaats van oplossingen aandragen, werd het moddergooien. Boko Haram is vooral gebruikt om de tegenpartij zwart te maken. Enerzijds zou Buhari een stevige vinger in de pap hebben. Maar tegelijkertijd is de terreurgroep onder Jonathans bewind heel groot geworden en krijgt de president steun van Boko Haram-sympathisanten.’ Inmiddels zijn de verkiezingen,
aanvankelijk gepland op 14 februari, zes weken uitgesteld vanwege de veiligheidssituatie in het noorden. Deze week kondigde Jonathan aan alsnog actie te ondernemen. ‘Op social media gaat het gerucht dat hij zo campagnetijd wil winnen. Hij voelt de hete adem van zijn opponent en zet nu het grootste kritiekpunt - dat hij niets doet - in als troef. Bovendien kan hij aanhaken bij alliantie die andere landen in de regio net gestart zijn. Het is niet per se zijn eigen initiatief.’ Ligtvoet heeft weinig hoop dat de situatie op korte termijn zal verbeteren. ‘Het is naïef om te denken dat hij iets wat hij al vier, vijf jaar niet voor elkaar krijgt, nu in een paar weken kan oplossen.’ Nigerianen ventileren hun kritiek gerust op social media. ‘Humor is daarbij een belangrijk middel. Boko Haram is wel heel tragisch. Ze delen veel filmpjes die je eigenlijk niet wil zien, waarin mensen op gruwelijke wijze dood gaan. Verder klinkt er kritiek op de islam, en de angst ervoor. Maar ik zie ook vaak een satirische benadering.’ Toen ze onderzocht wat mensen het meest was bijgebleven over de kidnapping van de Chibok Girls bleek dat het optreden te zijn van de Nigeriaanse first lady, Patience Jonathan. ‘Ze hield een dramatische speech. Niet alleen omdat ze in huilen uitbarstte, maar ook vanwege haar vreselijke Engels.’ Net zoals Louis van Gaals ‘different cook’ is ook het steenkolen-Engels van Patience Jonathan doorgedrongen tot het dagelijkse taalgebruik. ‘Ze riep voortdurend hysterisch “There’s God, oo!” Daarmee kun je nu discussies en gesprekken afsluiten. There’s God oo!’
> Verder lezen op pagina 4
Onderwijsprijs voor Minister wil kosten Einsteins wasbak Harmen Jousma tweede studie weten moet worden gered
‘Stop met stapelen van maatregelen’
Bekroond docent science based business waarschuwt voor te strak stramien. ‘Door studenten hard te drillen, krijg je geen creatieve mensen.’
De Leidse universiteit voert allerlei maatregelen in om het studierendement te verhogen waarvan onduidelijk is of ze werken, vindt promovenda.
Pagina 3
Universiteiten moeten duidelijkheid geven over de hoge tarieven voor tweede studies. Anders komt er een maximumbedrag, aldus Bussemaker.
Pagina 4
Sterrenkundestudenten zijn een actie gestart om de wasbak van Einstein te redden bij de verhuizing naar de nieuwe bètacampus.
Pagina 5
Promovendi zijn in Nederland, anders dan in veel andere landen, werknemers. Ze krijgen een salaris, ze bouwen pensioen op, ze hebben allerlei rechten. Maar om op dergelijke kosten te besparen dringen veel universiteiten er al jarenlang op aan om bursaalpromovendi mogelijk te maken. Die krijgen een beurs in plaats van een salaris, hoeven geen onderwijs te geven, en zijn daardoor ook nog eens sneller klaar. Vanaf volgend jaar wordt dat mogelijk, bij wijze van ‘experiment’. Alle universiteiten mogen meedoen, mits het totale aantal beursstudenten in Nederland onder de 2000 blijft. In een brief aan de Tweede Kamer kondigde het ministerie aan dat het de vinger aan de pols wil houden: ‘het onderzoeksklimaat mag geen nadelige effecten ondervinden, en promoties mogen niet aan kwaliteit inboeten. Als universiteiten het experiment alleen aangrijpen om kosten te besparen, grijpt minister Bussemaker in.’ Zij kan desnoods het experiment stopzetten, anders duurt het maximaal acht jaar. Universiteiten die mee willen doen kunnen tot 1 november een aanvraag doen bij het ministerie. De Universiteit Leiden kondigde in 2013 al aan dat zij dat van plan is, met een vijftigtal promotieplekken. Het Promovendi Netwerk Nederland is tegen. Promovendi worden betaald als werknemers omdat ze dat ook gewoon zijn, is hun redenering. Zij vrezen voor afnemende kwaliteit van de promoties omdat de bursalen niet in een vakgroep zijn ingebed, en omdat talent eerder zal kiezen voor een toekomst met arbeidsvoorwaarden. BB
Pagina 5
Bandirah Pagina 12