3 september 2015 39ste Jaargang • nr. 1
‘ Theaters zijn vastgeroest’ Pagina 11
Archeologen klussen en leven als in de steentijd. ‘Dit is niet voor watjes’
Sjouwen, graven, verven en poetsen. Sjaarzen aan de bak voor de vereniging
De Leidse Bucketlist: deze 71 dingen moet je hebben gedaan
Pagina 3
Pagina 6
Pagina 9
Generatie studieschuld
Hoe studeer je zonder gratis geld? De tijd van stufi is voorbij. Wat nu? Op een houtje bijten of maximaal lenen? ‘Ik zou DUO helemaal leegtrekken.’ DOOR PETRA MEIJER Nieuwe lichting studenten: welkom. Nog voor jullie begonnen zijn, onderscheiden jullie je al van oudere medestudenten. Jullie gaan de boeken in als ‘generatie studieschuld’. Voorheen kregen studenten tijdens hun studie – afhankelijk van hun woonsituatie – elke maand zo’n 100 of 280 euro van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Gratis geld, mits je je studie wist af te ronden. Wie twee jaar geleden aan zijn bachelor begon, kreeg het. Wie vorig jaar aan zijn bachelor begon, kreeg het. Maar jij, nieuwe student, jij krijgt het niet meer. Dat klinkt zuur, maar volgens loan shark Bussemaker is dat geen probleem. Je mag tenslotte lenen. Je mag zelfs meer lenen dan studenten
ooit mochten: tot maximaal 1016,71 euro per maand. En dat moet je in 35 jaar terugbetalen, in plaats van over de gebruikelijke 15 jaar. Dat betekent misschien dat het maandelijkse bedrag wat lager uitvalt, maar ook dat je er langer aan vastzit. Als je wellicht al aan het sparen bent voor de studie van je kinderen. Een derde van de studenten heeft een schuld bij DUO, en studenten onder het oude stelsel die geen basisbeurs meer ontvangen lenen er gemiddeld 630 euro per maand, blijkt uit studentenonderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Hoe de nieuwe lichting reageert op het wegvallen van de stufi? Uit het onderzoek blijkt dat één op de drie studenten thuis blijft wonen. ‘Daarnaast zou het kunnen dat studenten meer gaan werken, of dat ouders extra bijspringen. We verwachten dat ze sowieso meer gaan lenen’, zegt Annemarie Koop van het Nibud. ‘Mijn ouders vinden het een schande dat de studiefinanciering
is afgeschaft, dus ze betalen het verschil. Mijn oudere broer heeft het wel gewoon gehad, dus dat vonden ze wel zo eerlijk’, zegt eerstejaars geschiedenis Pelle Albers (18). ‘Ik weet niet beter, dus mis het niet echt’, zegt eerstejaars Lorenzo Oechies (17, taalwetenschap). ‘Ik krijg een aanvullende beurs, huur- en zorgtoeslag. De rest moet ik lenen, maar daar ben ik niet bang voor. Wat wel vervelend is, is dat ik in oktober pas achttien word en tot die tijd geen ov-jaarkaart of beurs krijg.’ Eerstejaars Siemen Geerts (18, archeologie) gaat een bijbaan zoeken. ‘Mijn ouders hebben speciaal voor mijn studie gespaard, en betalen ook nog bij. Als ik daarnaast nog werk, is lenen niet nodig.’ Maakt het Nibud zich zorgen over toenemende schulden? Koop: ‘Niet over het lenen an sich. Maar studenten moeten wel kritisch naar zichzelf kijken. Lenen ze niet meer dan nodig is? Uit ons onderzoek bleek dat studenten met schulden meer uitgeven dan studenten zonder schulden.’
Het tegenovergestelde kan echter ook het geval zijn. ‘Te weinig lenen is ook niet handig. Studenten schatten hun maandelijkse uitgaven ongeveer tweehonderd euro lager in dan hun werkelijke uitgaven. En als je geld tekort komt, is het verstandiger om bij DUO te lenen, dan om rood te staan bij de bank.’ ‘Ik ben een groot fan van lenen’, zegt Gary Barnes (43), Leids alumnus wiskunde, die later als portfoliomanager de investeringen van onder meer de ING Bank en pensioenfonds PGGM beheerde. ‘Maar persoonlijke leningen – in plaats van die aan bedrijven – zijn toch een ander verhaal. Ze zijn emotioneel geladen. Iedere schuld moet worden terugbetaald. Die last kan je leven slecht beïnvloeden.’ Toch is lenen van DUO verstandig, zegt hij. ‘Als je nu of in de nabije toekomst geld nodig hebt, zou ik DUO helemaal leegtrekken. Het is een soort bank die 50 procent korting geeft.’ Ook belastingadviseur en vermogensplanner Martijn van Namen (32) van GVN Adviesgroep benadrukt
dat het het goedkoopste geld is dat je ooit kunt lenen. ‘Maar besteed het zinvol. Het moet naar je studie gaan, niet naar de kroeg. En houd het binnen de perken, je zou niet boven de 50.000 euro moeten uitkomen.’ Oud-student archeologie Laurens Jansen noemt precies hetzelfde bedrag. ‘Er zit een verschil tussen een studieschuld van 20.000 of 50.000 euro. Voor een studieschuld van 20.000 euro hoef je echt niet bang te zijn, je gaat in je leven nog wel meer lenen. En een studie is een goede investering.’ Afgelopen jaar studeerde hij in Engeland. ‘In vergelijking daarmee hebben we het in Nederland over peanuts. Het is niet abnormaal om 30.000 pond per jaar te pakken. Ik heb vrienden met studieschulden van 100.000 pond. Als je dan archeologie studeert, zoals ik gedaan heb, moet je wel scherpe keuzes maken. Je kunt niet lanterfanten. Lenen is geen zonde, zolang het je kansen vergroot en het iets oplevert.’ > Verder lezen op pagina 6
Foto Marc de Haan