Mare 1 (39)

3 september 2015 39ste Jaargang • nr. 1

‘ Theaters zijn vastgeroest’ Pagina 11

Archeologen klussen en leven als in de steentijd.

‘Dit is niet voor watjes’

Sjouwen, graven, verven en poetsen. Sjaarzen aan de bak voor de vereniging

De Leidse Bucketlist: deze 71 dingen moet je hebben gedaan

Pagina 3

Pagina 6

Pagina 9

Generatie studieschuld

Hoe studeer je zonder gratis geld?

De tijd van stufi is voorbij. Wat nu?

Op een houtje bijten of maximaal lenen? ‘Ik zou DUO helemaal leegtrekken.’

DOOR PETRA MEIJER Nieuwe lichting studenten: welkom. Nog voor jullie begonnen zijn, onderscheiden jullie je al van oudere medestudenten.

Jullie gaan de boeken in als ‘generatie studieschuld’.

Voorheen kregen studenten tijdens hun studie – afhankelijk van hun woonsituatie – elke maand zo’n 100 of 280 euro van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

Gratis geld, mits je je studie wist af te ronden. Wie twee jaar geleden aan zijn bachelor begon, kreeg het.

Wie vorig jaar aan zijn bachelor begon, kreeg het. Maar jij, nieuwe student, jij krijgt het niet meer.

Dat klinkt zuur, maar volgens loan shark Bussemaker is dat geen probleem. Je mag tenslotte lenen.

Je mag zelfs meer lenen dan studenten

ooit mochten: tot maximaal 1016,71 euro per maand. En dat moet je in 35 jaar terugbetalen, in plaats van over de gebruikelijke 15 jaar. Dat betekent misschien dat het maandelijkse bedrag wat lager uitvalt, maar ook dat je er langer aan vastzit. Als je wellicht al aan het sparen bent voor de studie van je kinderen.

Een derde van de studenten heeft een schuld bij DUO, en studenten onder het oude stelsel die geen basisbeurs meer ontvangen lenen er gemiddeld 630 euro per maand, blijkt uit studentenonderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud).

Hoe de nieuwe lichting reageert op het wegvallen van de stufi? Uit het onderzoek blijkt dat één op de drie studenten thuis blijft wonen.

‘Daarnaast zou het kunnen dat studenten meer gaan werken, of dat ouders extra bijspringen. We verwachten dat ze sowieso meer gaan lenen’, zegt Annemarie Koop van het Nibud.

‘Mijn ouders vinden het een schande dat de studiefinanciering

is afgeschaft, dus ze betalen het verschil. Mijn oudere broer heeft het wel gewoon gehad, dus dat vonden ze wel zo eerlijk’, zegt eerstejaars geschiedenis Pelle Albers (18).

‘Ik weet niet beter, dus mis het niet echt’, zegt eerstejaars Lorenzo Oechies (17, taalwetenschap). ‘Ik krijg een aanvullende beurs, huur- en zorgtoeslag. De rest moet ik lenen, maar daar ben ik niet bang voor. Wat wel vervelend is, is dat ik in oktober pas achttien word en tot die tijd geen ov-jaarkaart of beurs krijg.’

Eerstejaars Siemen Geerts (18, archeologie) gaat een bijbaan zoeken.

‘Mijn ouders hebben speciaal voor mijn studie gespaard, en betalen ook nog bij. Als ik daarnaast nog werk, is lenen niet nodig.’

Maakt het Nibud zich zorgen over toenemende schulden? Koop: ‘Niet over het lenen an sich. Maar studenten moeten wel kritisch naar zichzelf kijken. Lenen ze niet meer dan nodig is? Uit ons onderzoek bleek dat studenten met schulden meer uitgeven dan studenten zonder schulden.’

Het tegenovergestelde kan echter ook het geval zijn. ‘Te weinig lenen is ook niet handig. Studenten schatten hun maandelijkse uitgaven ongeveer tweehonderd euro lager in dan hun werkelijke uitgaven. En als je geld tekort komt, is het verstandiger om bij DUO te lenen, dan om rood te staan bij de bank.’

‘Ik ben een groot fan van lenen’, zegt Gary Barnes (43), Leids alumnus wiskunde, die later als portfoliomanager de investeringen van onder meer de ING Bank en pensioenfonds PGGM beheerde. ‘Maar persoonlijke leningen – in plaats van die aan bedrijven – zijn toch een ander verhaal. Ze zijn emotioneel geladen. Iedere schuld moet worden terugbetaald. Die last kan je leven slecht beïnvloeden.’

Toch is lenen van DUO verstandig, zegt hij. ‘Als je nu of in de nabije toekomst geld nodig hebt, zou ik DUO helemaal leegtrekken. Het is een soort bank die 50 procent korting geeft.’

Ook belastingadviseur en vermogensplanner Martijn van Namen (32) van GVN Adviesgroep benadrukt

dat het het goedkoopste geld is dat je ooit kunt lenen. ‘Maar besteed het zinvol. Het moet naar je studie gaan, niet naar de kroeg. En houd het binnen de perken, je zou niet boven de 50.000 euro moeten uitkomen.’

Oud-student archeologie Laurens Jansen noemt precies hetzelfde bedrag. ‘Er zit een verschil tussen een studieschuld van 20.000 of 50.000 euro. Voor een studieschuld van 20.000 euro hoef je echt niet bang te zijn, je gaat in je leven nog wel meer lenen. En een studie is een goede investering.’

Afgelopen jaar studeerde hij in Engeland. ‘In vergelijking daarmee hebben we het in Nederland over peanuts. Het is niet abnormaal om 30.000 pond per jaar te pakken. Ik heb vrienden met studieschulden van 100.000 pond. Als je dan archeologie studeert, zoals ik gedaan heb, moet je wel scherpe keuzes maken. Je kunt niet lanterfanten. Lenen is geen zonde, zolang het je kansen vergroot en het iets oplevert.’ > Verder lezen op pagina 6

Foto Marc de Haan

2 Mare · 3 september 2015 Geen commentaar

Raket van verbeelding DOOR FRANK PROVOOST ‘Een droom is de straalmotor van ambitie, daadkracht

Colofon

en doorzettingsvermogen. De raket van onze verbeelding.’

Poewee. Was me dat even een poëtisch momentje van heb ik jou daar.

En nee, dit is geen scabreuze passage uit het *proest* gedicht dat opeens door het #collegevancensuur van Amsterdam werd verboden. Het zijn de woorden van onze minister van Onderwijs, Jet ‘I have a dream’ Bussemaker.

Of, zo u wilt: Jet Raket.

Fasten your seatbelts en vlieg mee: op naar de sterren, en daar voorbij!

‘Durven dromen’, zei ze maandag bij de opening van het academisch jaar in Utrecht, ‘gaat over je interne criticus uít zetten, en je verbeeldingskracht áán.’ TSJAKKA! Als je begin jaren negentig van de vorige eeuw was ingevroren en net weer voorzichtig doch succesvol ontdooid, had je kunnen denken dat het een bevlogen speech was van een bestuurder die het volste vertrouwen had in de nieuwe generatie whizzkids.

Luister maar. ‘Studenten van nu, zullen als leiders van de toekomst complexe situaties tegenkomen waar meerdere waarheden mogelijk zijn. Snel schakelen én je verbinden met de context, wordt de standaard. To know what to do, when you don’t know what to do.’

Nog belangrijker en #brekend: de minister beloofde dat onderwijs aan de universiteit belangrijker werd dan onderzoek! Het had ‘de komende jaren de absolute prioriteit’ en was nu ‘nog te 20ste-eeuws, teveel gericht op kennisoverdracht, op learning to the test, op het geven van dat ene goede antwoord. Terwijl studeren in de 21ste eeuw moet gaan over uit je comfort zone gehaald worden en over de grenzen van je individuele timeline leren kijken.’

In de collegebanken was voortaan volop plaats voor ‘vernieuwing’, ‘maatwerk’, ‘crossovers’, ‘stappen zetten’, ‘grensoverstijgend denken’ en ‘Bildung’ - hét academische buzzwoord, terug van weggeweest - al gebruikt Bussemaker liever haar eigen, hippere slang: ‘21st century skills’.

Wie kon tegen zo’n #inspirerend verhaal zijn? Je kreeg bijna #zinin een nieuwe studie!

Maar ho even. Want wie ging dit eigenlijk betalen? Van onderwijs kon de universitaire schoorsteen toch helemaal niet roken?

Universitaire begrotingen leunden toch op onderzoeksgeld?

Dat was zo potsierlijk aan #oaj2015. Die raket van verbeelding vliegt rechtstreeks uit de lege portemonnee van de eerstejaars. Hen is het leenstelstel (pardon: ‘studievoorschot’) in de maag gesplitst met het smoesje dat ze ‘in zichzelf investeren’. In ruil voor die schuld krijgen ze excellent onderwijs. Alleen: tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Vrij vertaald: bezuiniging gaat voor uitwerking. Want de wet mag inmiddels zijn geregeld, de academische praktijk is er nog lang niet klaar voor. Daar geldt college geven nog steeds als sluitpost tussen het beurzen binnenharken en publiceren door.

Het cynische is dat Bussemaker weet dat haar raket nog lang niet ruimtevaardig is. Om de lenende eerstejaars tegemoet te komen, deelt ze namelijk zogeheten ‘vouchers’ uit. Die mogen vijf tot tien

jaar na het afstuderen worden ingewisseld voor bijscholing. Vrij vertaald: je betaalt je eerst scheel voor iets wat je niet krijgt, en als je het niet meer hoeft, mag je het komen halen. Zo verandert de beloofde baan om de aarde in een laffe tegoedbon. Over uit je comfort zone gehaald worden gesproken.

Lieve eerstejaars, laat jullie niet ontmoedigen en maak er een prachtige tijd van. Maar vergeet alsjeblieft niet de belangrijkste 21st century skill: altijd je interne criticus aan laten staan.

Column Redactie-adres Reuvensplaats 3, 2311 BE Leiden

Postbus 9500 2300 RA Leiden Telefoon 071–527 7272 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000 Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Petra Meijer p.meijer@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Medewerkers

Tim Meijer • Esha Metiary • Marc van Oostendorp • Benjamin Sprecher Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marcel van den Berg Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vicevoorzitter) • drs. B. Funnekotter • J. Daemen • S. Grootveld • drs. M. van Hintum • mr. F.E. Jensma • M. Kuipers • prof. dr. N.J. Schrijver • dr. J.P. Vollaard • F. Vermeeren • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare.leidenuniv.nl. Studenten betalen €25.

Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Masochist (J/N) Het is weer die tijd van het jaar. De rector houdt een verhaaltje. De supermarkten zijn vol verdwaasde tieners die voor het eerst zelfstandig boodschappen doen. En ook wij Phd’s pikken een graantje mee. Zo kregen we een kartonnen doos met kleffe broodjes. Nog over van de opening van het academisch jaar. Zelfs de nieuwe masterstudenten wilden er niet aan.

Afgelopen weekend stond er om zeven uur ‘s ochtends, voor mijn raam op de Breestraat, een horde corporale alcoholzombies hun post-KMT-hormonen van zich af te schreeuwen. Terwijl ik dit toneelstuk enigszins slaperig, maar daarom niet minder geïnteresseerd, aanschouwde kon ik niet anders dan mijzelf afvragen: waarom doen studenten dit eigenlijk? Niet de alcoholconsumptie – dat spreekt voor zich – maar het studeren zelf.

De overgrote meerderheid doet natuurlijk een gooi naar het middelmatige geld (het aantal Quote 500-bewoners met een universitaire opleiding is op een hand te tellen), maar in theorie word je aan de universiteit opgeleid voor een wetenschappelijke carrière.

Moet je dat eigenlijk wel willen, een carrière in de edele wetenschap? Nu, zo tegen het einde van mijn promotie, weet ik eindelijk hoe je dit voor jezelf kan bepalen.

Er is slechts één vraag die je je hoeft te stellen: ben ik masochist (J/N)?

Een korte beschrijving van het gemiddelde pad naar professorschap.

Eerst moet je natuurlijk promoveren. Het heeft zo zijn ups (eerste keer een paper naar een wetenschappelijk journal versturen) en downs (eerste keer een review terugkrijgen van datzelfde journal), maar terugkijkend was het al met al best leuk.

Vervolgens ga je rondshoppen naar je eerste postdocpositie. En dan wordt het moeilijk. Tweederde van de promovendi vind weliswaar een plek, maar écht leuke posities zijn vrij zeldzaam. Deze banen worden mondiaal geadverteerd. Letterlijk elke promovendus op de planeet is jouw competitie, en er zitten altijd een paar collega’s bij die

onuitstaanbaar geniaal zijn.

Gelukkig hebben ze geen vrienden, zou een gemenere versie van mijzelf gedacht kunnen hebben. Maar zelfs dat is niet waar.

Na een aantal post-docs wil je een tenure-track-plek hebben. Dat is een traject van ruwweg tien jaar waarin je jezelf nog steeds helemaal uit de naad werkt, maar dit keer met uitzicht op een vast contract. Behalve als je in Amerika terechtkomt, want daar nemen ze in sommige vakgebieden rustig drie tenure-trackers aan voor die enkele toekomstige vaste baan. Tien jaar bloedige competitie.

Moge de grootste rat winnen.

Voordat je daarvoor überhaupt in aanmerking komt, moet je sowieso een paar post-docs in verschillende landen hebben gehad. Twee jaar hier, twee jaar daar. Zestien uur per dag papers schrijven, dus echt veel tijd om te aarden heb je niet. Mocht je ooit nog terug in Nederland komen, zijn al je vrienden getrouwd. Twee kinderen en een hond; je hebt geen idee meer waar je met ze over moet praten. Dus dan doe je nog maar een post-doc in een op papier aantrekkelijk land. Voor je het weet ben je te oud voor een tenure-track, en een echte carrière in het bedrijfsleven kun je na je veertigste ook wel vergeten. Kersverse promovendi wijzen je fluisterend na in de gang. Je bent een zogeheten permadoc geworden. Die kans is aanzienlijk, want slechts 10 procent van de post-docs krijgt een tenure-track-positie.

In het onwaarschijnlijke geval dat je alle hordes genomen hebt. Wat dan? Iemand die onlangs zijn tenured professorship heeft veroverd beschreef het als volgt: ‘Je gaat het tenure-track-proces in als wetenschapper. Je komt er als uitgeknepen citroen uit. En vervolgens ben je al je tijd kwijt aan management.’

Jawel. Management. Ik zou voor het middelmatige geld gaan. is promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden

BENJAMIN SPRECHER

3 september 2015 · Mare 3 Reportage

071 -527 …

Klussen zoals toen Kano’s uithakken is niet voor watjes, ondervinden archeologen Deze zomer verbleef een groep archeologen in Zeewolde. Ze leefden zoals in de steentijd en probeerden op authentieke wijze kano’s te bouwen. ‘Je kunt brakke studenten maar beter geen bomen laten omhakken.’

Toenk, klak, toenk, klak, toenk, klak, toenk. Stukjes lindehout vliegen door de lucht.

Derdejaars student archeologie Jasper Boelsma duikt weg om de splinters te ontwijken. ‘Ik vind het fijn dat je zo tekeergaat, maar ik sta midden in de vuurlinie.’ Christine Erkelens, die de researchmaster archeologie volgt, wacht even tot Boelsma een paar stappen naar achteren is gelopen alvorens weer fanatiek op het hout in te slaan. ‘Ik vind hakken het leukst’, zegt ze. ‘Er komt echt iets uit je handen. Je begint met een boomstam. Nu is het een vaartuig geworden.’

Midden in een bos bij Zeewolde, Flevoland is een open plek met een meertje waar de tijd millenia stil lijkt te hebben gestaan. Er staat een huis opgetrokken uit leem, hout en riet met daarnaast een schuur. Rook stijgt op van een kampvuur.

De twee studenten bouwen een archeologische vondst na die in 1998 is gedaan in Hardinxveld-Giessendam. Tijdens werkzaamheden aan de Betuwelijn troffen archeologen daar een 7000 jaar oude boomstamkano aan. De studenten gebruiken reproducties van werktuigen uit het Mesolithicum (middensteentijd) om deze kano na te bouwen.

‘We zijn hier in de zomer van 2012 begonnen met de reconstructie van een huis uit de nieuwe steentijd van ongeveer negen bij drie meter’, zegt hoogleraar archeologische materiële cultuurstudies Annelou van Gijn. Zij gaat elke zomer een aantal weken met een groep studenten naar ‘Huize Horsterwold’ om daar experimenten uit te voeren. ‘We gebruiken alleen werktuigen uit de steentijd.’ In juni en juli hebben de studenten ook al aan de kano’s gewerkt. Vandaag is de laatste dag in augustus.

De studenten kamperen in de buurt van het huis. Vlakbij het kamp staan twee dixi’s, meer niet. Koken gebeurt op het kampvuur. ‘Er is geen douche’, zegt Erkelens. ‘We duiken hier in het meertje. Wat biologische zeep en shampoo erbij en dan word

DOOR VINCENT BONGERS

je wel weer schoon.’

Het werk is zwaar. Tweedejaars Diantha Boerboom laat haar handen zien. Drie pleisters dekken blaren af. ‘Ik heb met het agressief ontbasten van hout mijn pols overbelast, dus ik houd het voorlopig op documenteren.’ Er liggen twee stopwatches naast haar. ‘We timen alles, omdat we precies willen weten hoe lang elke activiteit duurt.’

‘Het is niet voor watjes’, zegt Van Gijn. ‘Dat zetten we ook in de oproep aan de studenten.’

Overigens is alcohol niet toegestaan, want ze doen gevaarlijke dingen. Van Gijn: ‘Je kunt brakke studenten beter geen bomen laten omhakken.’ Alleen de laatste nacht mag er een biertje worden gedronken. ‘Dus misschien zitten er vandaag wat minder frisse studenten tussen.’

‘Ik vind dat Spartaanse fijn’, zegt Boelsma. ‘Deze week was er verschrikkelijk veel regen. Dan is het gewoon doorwerken. Je hebt weinig keus. Er zijn dingen die gewoon moeten gebeuren. Het doet er ook niet toe of mijn mobiel is opgeladen.

Dat geeft rust. Gisteren heb ik mijn telefoon even aangezet. Zelfs met het hele kleine beetje bereik hier, werd ik overspoeld met tweehonderd appjes.

Ik heb dat ding gelijk weer uitgedaan.’

Erkelens: ‘Je leert iedereen goed kennen, want er is geen schermpje om constant op te kijken.’

De linde was taai, legt Erkelens uit. ‘Het was een vezelige stam van ruim vier meter lang en met de nodige knoesten. Die moesten we in tweeën zien te splijten. Uiteindelijk hebben we een andere boomstam gebruikt als hefboom. Toen was het met z’n allen eraan hangen en hopen dat de linde zijn verzet zou staken.’

Boelsma: ‘Maar dan hoor je plots “KRAK” en dan denk je echt: “Yes, hij gaat.”

Erkelens: ‘Dat is zo gaaf. Dan ben je echt superblij.’

De archeologen vergelijken sporen op de werktuigen die zij nu gebruiken met sporen op archeologische vondsten. Zo kun je bepalen waar een bepaald werktuig voor gebruikt is. Ook is het interessant om vast te stellen wat nu de beste en snelste manier is om een boomstam uit te hollen. ‘Ik ben begonnen met vuursteen’, zegt Erkelens. ‘Dat ging echt voor geen meter. Nu hak ik met een dissel (bijl met de snede haaks op de steel, red.) van been. Veel effectiever.’ Boelsma: ‘Mijn dissel is van hertengewei.’

Reproduceerbaarheid Een internationaal onderzoeksteam deed honderd psychologie-onderzoeken overnieuw. Bij zo’n zestig procent daarvan leverde dat een andere uitkomst op dan de eerste keer. Een van die artikelen was van de Leidse hoogleraar psychologie Bernhard Hommel.

Waar ging uw artikel over?

‘Heel in ’t kort: tweetalige mensen zijn uiteraard beter in taal-gerelateerde taken. Soms zijn ze dat ook in taken die niets met taal te maken hebben. Wij hebben een aantal mogelijke verklaringen daarvoor onderzocht, en bij eentje daarvan vonden we een effect.’

Maar de mensen van dit Scienceartikel niet.

‘Inderdaad. Die replicatie-poging is heel netjes verlopen, net als het contact met de onderzoekers. Zij hebben het volgens mij heel goed gedaan.’

Is het vervelend, als dit gebeurt?

‘Nou, wij waren geen enthousiaste voorstanders van die bilingual benefits, wij waren daar kritisch over. Nu is er aanleiding om nog kritischer te zijn. Overigens had een Belgische studie eerder al onze resultaten wèl gerepliceerd, met een groter aantal proefpersonen. Dus het is één keer wel gerepliceerd, en één keer niet gerepliceerd. Deze studie toont niet aan dat onze bevinding niet bestaat, alleen dat ‘ie niet gerepliceerd is. Als ik daar ongelukkig over was, zou ik wel een erg slechte wetenschapper zijn.’

‘Ook bij verschrikkelijk veel regen moet je doorwerken. Dan zijn er dingen die gewoon moeten gebeuren.’ Foto Gary Nobles Aan de andere kant van het kamp staat een ander soort steentijdkano boven een kampvuur te drogen.

‘Het frame is van takken’, zegt de Groningse promovendus Gary Nobles. ‘We hebben twee koeienhuiden bij een slager gehaald, die aan elkaar genaaid en vervolgens op het frame gespannen.’ ‘De huiden waren nog niet schoongemaakt’, vertelt derdejaars Casper van Dijk.

‘De opperste vetlaag moest er nog af. Dat hebben we met vuursteen gedaan. Na een week begonnen de huiden te rotten. Je rook een zoetige weeë lucht vermengd met de stank van rottend afval. Het werd ook nog eens 30 graden in de zon.

Het was best een verschrikking om de huiden aan elkaar te naaien. Die geur heeft nog twee weken in mijn

Archeologen proberen de van hout en koeienhuiden gebouwde oertijdkano’s uit. Maar is ‘Old Smelly’ wel zeewaardig? ‘Het gaatje op de boeg heb ik gestopt met modder.’ Foto Timothy Stikkelorum

neus gezeten.’ Hij snuift eens aan de kano. ‘Dat is nu een stuk beter. Het ruikt een beetje naar beef jerky.’

Nobles tikt op het gedeelte van de kano dat al hard is geworden en aanvoelt als plastic. Hij wijst op een gat aan de bovenkant. ‘Daar was wat vlees achtergebleven, dat was gaan rotten. Ik ging er zo met mijn hand doorheen.’ Er zit ook een gaatje op de boeg. ‘Maar dat heb ik gestopt met wat modder. I hope that will do the trick.’

‘We weten ook niet wat de huiden doen als ze weer nat worden’, aldus Van Dijk. In de rest van het kamp is weinig vertrouwen in de zeewaardigheid van ‘old smelly’ zoals sommige studenten de huidenkano noemen. ‘Het is wel echt een mooi ding’, aldus Erkelens. Maar we zijn benieuwd of het ook gaat werken.’

‘Right’, zegt Nobles om een uur of één. ‘Ik ga een poging wagen.’

De boomstamkano heeft al eerder gevaren en Boelsma peddelt er al een tijdje in rond als de koeienkano naar het water wordt gebracht.

‘Race! Race! Race!’ scanderen de studenten. ‘Dat is mooi’, zegt Nobles. ‘Jullie gaan er blijkbaar vanuit dat ik niet zink.’

Hij stapt voorzichtig in, verliest zijn evenwicht en kapseist onder luid gejuich. Maar een tweede poging slaagt. Van lekken is geen enkele sprake.

‘Kom op Casper, kom aan boord’, roept Nobles na een rondje over het meertje te hebben gevaren. Het kost enige moeite om Van Dijk te overtuigen maar uiteindelijk trekt hij zijn schoenen uit en stapt in.

Het blijkt dat met een bemanning van twee de kano veel stabieler is.

Nobles en Van Dijk, voorzien van bouwhelm met GoPro-camera, schieten over het water om de strijd met de boomkano aan te gaan.

Valt er desondanks iets aan te merken op het stuk in Science?

‘Stel: ik zit in dat replicatieteam. Dan hoop ik natuurlijk dat ik kan aantonen dat de grote mensen in het vak het misschien niet zo goed gedaan hebben. Dat werd in de hand gewerkt door de opzet: ze kozen er niet voor om honderd willekeurige studies over te doen, de onderzoekers mochten kiezen. Dat maakt de kans op niet-replicaties natuurlijk stukken groter.’

Zouden wetenschappers elkaars proeven vaker moeten overdoen?

‘Sure. Dat is ook wat de initiatiefnemers van dit onderzoek zeggen: mensen vinden het vaak minder wetenschappelijk om een proef over te doen. Daar zou meer waardering voor moeten zijn. Aan de andere kant: als ik op mijn eigen vakgebied – dat weinig met tweetaligheid te maken heeft – een echt interessante bevinding heb, dan kan ik er voor honderd procent vanuit gaan dat iemand in de VS dat gaat nadoen. In die zin is bijna al mijn onderzoek wel eens gerepliceerd. Er zijn echter ook vakgebieden waarin dat veel moeilijker gaat, omdat het onderzoek kostbaar en tijdrovend is, de sociale psychologie bijvoorbeeld.’

In veel wetenschapsgebieden vinden we de uitkomst statistisch significant als de kans op toeval vijf procent is.

Dat is nog best hoog. Zouden we de eisen niet wat moeten opschroeven?

‘Nee. Als je dat doet, verlaag je weliswaar de kans op een vals-positieve uitkomst, maar het is onzin om die kans heel klein te willen houden. Je wil namelijk ook de kans op een vals-negatieve uitkomst klein hebben. We zijn nieuwsgierig, en we willen geen effecten missen die er in werkelijkheid wel zijn. Dus is het een balans. En dus is het goed om studies te repliceren.’ BB

4 Mare · 3 september 2015 Nieuws

Farmacie goedgekeurd Het ministerie van Onderwijs heeft de aanvraag voor de Leidse masteropleiding farmacie goedgekeurd. Het LUMC en het farmacologie-instituut LACDR zijn bezig om een apothekersopleiding op te zetten. Die zou in studiejaar 2016 moeten beginnen, en met de ministeriële goedkeuring is dat een stap dichterbij gekomen. De opleiding moet nu nog door de molen van de NederlandsVlaamse Accreditatieorganisatie.

Marokko-instituut De Universiteit Leiden wordt verantwoordelijk voor het onderzoek en onderwijs van het Nederlands Instituut Marokko (Nimar) in de Marokkaanse stad Rabat. Dat hebben minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en minister Koenders van Buitenlandse Zaken (BZ) besloten.

De ministeries stellen flink wat geld beschikbaar zodat het Nimar haar taken uit kan breiden: het OCW 1,8 miljoen, en BZ zes ton. Bussemaker en Koenders hopen dat het Marokko-instituut de relatie tussen Nederland en de Arabische regio kan versterken en bij kan dragen aan integratie en de-radicalisering.

Stalling station open De fietsenstalling onder de taxistandplaats bij het station is weer open. De gemeente had hem tijdelijk gesloten voor een flinke opknapbeurt. Zwerffietsen zijn verwijderd en de ingangen aan de kant van het station zijn gesloten. Drie maanden lang wordt er bij wijze van proef toezicht gehouden op de fietsenstalling. De toezichthouder zal de fietsen labelen en controleren of de fietsen wel echt in de rekken geplaatst worden. Dit moet voorkomen dat de stalling in de toekomst weer rommelig en overvol wordt. Rijwielen die langer dan twee weken in de stalling staan, worden verwijderd.

Meer geroddel bij Haagse campus Een op de drie werknemers klaagt in Personeelsmonitor Bijna een op de vijf werknemers van de universiteit heeft de afgelopen zes maanden met geroddel te maken gehad. Dat blijkt uit de Personeelsmonitor 2015 die deze zomer is verschenen.

DOOR VINCENT BONGERs In de vorige monitor, die in 2012 verscheen, meldde slechts 11 procent van het personeel last te hebben gehad van geroddel. Ruim de helft van de medewerkers vulde monitor in.

Opvallend is dat de percentages voor andere vormen van ongewenst gedrag zoals pesten, verbale agressie en psychisch- en fysiek geweld in 2015 ten opzichte van 2012 juist zijn gedaald. De faculteit Campus Den Haag bleek in 2012 ook al een flink roddelprobleem te hebben.

Maar liefst een derde van de medewerkers had last van achterklap.

Het faculteitsbestuur besloot toen

om extra aandacht besteden aan het verbeteren van de sociale veiligheid op de Campus.

Het geroddel lijkt echter niet afgenomen. Den Haag noteerde een score van 33 procent. Dat is ruim hoger dan de andere faculteiten. .

Het pestcijfer daalde wel van vijf naar twee procent.

Verbale agressie blijft nog wel een probleem: vijftien procent van de medewerkers laat weten daar mee te maken hebben gehad. Dat was in 2012 nog één op de tien. Acht procent meldt in 2015 te maken hebben gehad met psychisch geweld.

Vier procent is geconfronteerd met discriminatie.

Ook de faculteiten Archeologie en Geesteswetenschappen scoren aan de hoge kant wat betreft roddelen en verbale agressie. De universiteitsraad maakt zich hier zorgen over, bleek vorige week tijdens de raadsvergadering. Rector magnificus Carel Stolker reageerde op deze

zorgen: ‘Er zijn veel verschillen tussen de faculteiten en afdelingen. De problemen aanpakken is dan ook maatwerk. Het is nu eerst aan de decanen en directeuren om hiermee aan de slag te gaan. Ik weet bijvoorbeeld dat ze in Den Haag hier echt mee bezig zijn. Die laten dit echt niet op zich zitten.

‘We spreken er natuurlijk wel over met decanen en bedrijfsvoerders. Waar zaken echt knalhard in het rood staan, zullen we als college wel wat beter kijken.’

De hoge werkdruk aan de universiteit is ook een groot probleem, blijkt uit de resultaten van de monitor. Veel medewerkers draaien overuren om hun werk op tijd af te krijgen.

‘Als je de cijfers ziet met betrekking tot de werkdruk, dan valt het eigenlijk nog mee’, aldus Stolker.

‘Maar dat betekent niet dat er niets valt te verbeteren. Er moeten meer handen aan het bed komen, of in

ons geval aan het bord. Waar de werkdruk het hoogste is, komen er extra medewerkers. We gaan ook in overleg met de decanen en inventariseren welke red tape we kunnen verwijderen; we willen overbodige bureaucratie aanpakken.’

De universiteitsraad heeft ook een notitie geschreven over werkdruk. ‘Daar gaan we ook zeker gebruik van maken.’

Het is echter niet zo dat een groot deel van het personeel ’s ochtends met lood in de schoenen naar de universiteit sloft. Medewerkers zijn gemiddeld gezien best blij met hun baan. De rapportcijfers zijn goed.

Werken bij de universiteit scoort een 7,6. De ‘universiteit als werkgever’ haalt een 7,3. Beide cijfers zijn hoger dan in 2012. Medewerkers van de faculteit Rechten zijn het meest tevreden. Geestenwetenschappen en Campus Den Haag scoren het laagst.

De genderbevooroordeelde universiteit

15 miljoen voor LUMC Het Leids Universitair Medisch Centrum krijgt een subsidie van 15 miljoen euro vanuit het Horizon 2020-programma van de Europese Unie. Het geld is voor onderzoek naar farmacogenetica: persoonlijke medicatie die is afgestemd op het DNA van de patiënt. Deze kan de werking van medicijnen mogelijk verbeteren en bijwerkingen minimaliseren. Daarvoor dienen artsen en apothekers wel op de hoogte te zijn van het genotype van hun patiënten. In Leiden werden daarom de DNA-variaties van 200 patiënten in kaart gebracht, en later zullen nog 800 patiënten in het systeem worden opgenomen.

Dankzij de subsidie kan het onderzoek nu worden uitgebreid naar zes andere Europese landen.

Fijnstof meten Het deels Leidse project iSPEX, dat ‘burgerwetenschappers’ uitnodigt om fijnstof te meten met hun mobieltje, is deze maand weer van start gegaan. In 2013 zetten duizenden Nederlanders een opzetstukje op hun mobieltje, om vervolgens metingen aan de lucht te doen. Dit jaar duurt het project zes weken, en zijn er 9.000 opzetstukjes over negen Europese steden verspreid. Voor Nederland zijn er geen nieuwe opzetstukjes beschikbaar, maar wie in 2013 deelnam aan iSPEX kan het opzetstukje hergebruiken.

Van Dishoeck De Leidse sterrenkundige prof. dr. Ewine van Dishoeck wordt voorzitter van de International Astronomical Union. Dat is een organisatie voor ruim twaalfduizend professioneel sterrenkundigen die congressen organiseert, onderzoek naar en onderwijs in de sterrenkunde wil stimuleren, en gaat over de naamgeving van sterrenkundige objecten. Het grote publiek kent de organisatie vooral als de club die besloot dat Pluto geen planeet was. Nederland is traditioneel sterk vertegenwoordigd in de internationale sterrenkunde, en Van Dishoeck is de vijfde Nederlandse president van de IAU. Grote astronomen als Willem de Sitter en Jan Hendrik Oort gingen haar voor.

Maandag ontving Jojanneke van der Toorn de Gratama Wetenschapsprijs, voor vernieuwend, maatschappelijk relevant en spraakmakend onderzoek door jonge wetenschappers.

‘Mensen die zich machteloos voelen binnen een sociaal, economisch of politiek systeem zijn soms juist geneigd dit systeem te steunen, ook als dat objectief gezien in hun nadeel is’, vertelt de universitair docent sociale psychologie.

Van der Toorn onderzoekt de sociaal psychologische mechanismen bij sociale verandering. ‘Sommige van die mechanismen staan sociale verandering in de weg, zo-

als system justification, wat er op neerkomt dat het psychologisch comfortabeler is om te geloven dat de status quo rechtvaardig is, ook als dat in werkelijkheid niet zo is.

Indirect geven mensen zo zichzelf de schuld van hun onvoordelige situatie en houden ze die juist in stand.’ Daarnaast doet ze diversiteitsonderzoek. ‘Hoe werknemers van verschillende etnische achtergronden samenwerken, of hoe de universitaire gemeenschap minder genderbevooroordeeld gemaakt kan worden. Want onder professoren is het aandeel vrouwen nog steeds te laag.’

Aan de Gratamaprijs is een geldbedrag verbonden van 25.000 euro.

Daarmee wil Van der Toorn een nieuwe onderzoekslijn opzetten met collega-wetenschappers in de Verenigde Staten. ‘Daarin kan ik twee van mijn onderzoeksgebieden samenbrengen. Uit anekdotes weet ik al dat ook vrouwen, als ogenschijnlijke ontvangers, soms tegen diversiteitsbeleid zijn. “We kunnen het allemaal zelf ”, hoor ik, terwijl de statistieken laten zien dat dat niet altijd zo is.’

Ze heeft al gesproken en adviezen uitgewisseld met diversity officer Isabel Hoving van de Universiteit Leiden, maar doet zelf geen onderzoek naar het universiteitsbeleid.

‘De universiteit gaat bijvoorbeeld diversiteitstrainingen aanbieden,

maar vooralsnog voor kleine groepen, waarbij het lastig is om de effectiviteit te meten. Misschien in de toekomst.’

Bij haar onderzoek met Amerikaanse collega’s heeft ze al een symposium in gedachten. ‘In Leiden. De Gratamaprijs biedt een mooie kans om allerlei wetenschappers hier uit te nodigen.’

Na haar bevallingsverlof keert ze eind 2015 terug naar de universiteit.

‘Dan ga ik het onderzoek opzetten en bedenken wanneer ik naar de VS vertrek. Het duurt allemaal nog wel even. Maar dat is het mooie van de Gratamaprijs: ik kan het geld inzetten wanneer ik wil. Als het maar ten goede komt aan de wetenschap.’ MVW

3 september 2015 · Mare 5 Nieuws

Streep door promotiestudent Universiteit doet niet mee aan experiment Leiden krijgt geen bursalen. De universiteitsraad heeft een negatief advies gegeven over het collegevoorstel om mee te doen aan het promotiestudent-experiment van minister Bussemaker van Onderwijs.

Het college zal dan ook geen inschrijving sturen naar het ministerie.

DOOR VINCENT BONGERS De minister maakt het de komende jaren mogelijk om landelijk maximaal 2000

studentpromovendi aan te stellen.

Zij zijn geen werknemers maar studenten met een beurs.

In juni werd al duidelijk dat de raad weinig enthousiast was over de mogelijke komst van de promotiestudent. De meeste faculteiten zien ook niets in het plan. Alleen psychologie en Geesteswetenschappeninstituut LUCL zijn echt geïnteresseerd. Om deze instituten tegemoet te komen besloot het college om dan toch maar een voorstel naar de raad te sturen.

Het college wil het experiment gebruiken om twee groepen pro-

movendi te steunen. Het gaat om buitenlandse promovendi die met een kleine beurs van een externe organisatie naar Leiden komen en om werkenden die naast hun baan willen promoveren.

‘Het is sympathiek dat het college deze twee groepen wil steunen’, zei Marjolein Bouterse van studentenpartij CSL tijdens de raadsvergadering van vorige week. ‘Maar dit is niet per se de beste manier om hen te helpen.’

Gareth O’Neill van promovendipartij PhDoc: ‘Wat Leiden wil, is

iets anders dan wat de doelstellingen zijn van het experiment. Er zijn wellicht ook andere manieren om extra geld te geven aan deze groepen en om de twee geïnteresseerde instituten tegemoet te komen.’

Bouterse: ‘Een duurzamere oplossing moet toch mogelijk zijn.’

Volgens vice-rector magnificus Simone Buitendijk is dat echter niet het geval. ‘Als er een andere mogelijkheid is, dan doen we dat. Maar die is er dus niet. En als we niet meedoen aan het experiment, weet je ook niet of dit een effectieve aan-

pak van de problematiek is.’

De raad vindt dat meedoen aan het experiment het risico met zich mee brengt dat het huidige stelsel van werknemerspromovendi wordt aangetast en dat ziet de raad niet zitten. ‘Als we meedoen, steunen we een experiment dat mogelijk op termijn het hele promovendisysteem door de war gaat gooien’, zei Mark Bakker van studentenpartij BeP. ‘We zijn er dan wellicht medeverantwoordelijk voor dat de promotiestudent uiteindelijk wordt ingevoerd. En dat willen we in ieder geval niet.’

Zwakke plekken zoeken Student internationale betrekkingen en organisaties Ines Kaljee won vrijdag met haar team de zogeheten Deans’ Challenge.

De wat?

‘De Deans’ Challenge is een ideeënwedstrijd van de Universiteit Leiden.

Elke faculteit had een challenge opgesteld, aan de hand van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties, de opvolgers van de Millenniumdoelen. De nieuwe doelen worden eind september in New York gelanceerd.’

‘Gelukkig jagen we in Leiden ook geen universiteitsbestuurders weg.’ Foto Marc de Haan

Geen bezetting, maar debat ‘Gelukkig is het in Leiden geen traditie om gebouwen te bezetten en jagen we ook geen universiteitsbestuurders weg’, zei rector Carel Stolker maandag tijdens de opening van het academisch jaar in de Pieterskerk. ‘We debatteren hier liever met elkaar over welke koers de universiteit moet varen.’

Stolker vindt het duidelijk jammer dat Louise Gunning onder druk van rebellerende studenten is opgestapt als voorzitter van het college van bestuur van de UvA. ‘Ik bewonder haar als persoon en als collega-bestuurder.’ De Amsterdamse strubbelingen kleurden de Leidse opening. ‘Van wie is de universiteit? En wat moet een universiteit eigenlijk doen? Deze vragen zijn relevanter dan ooit’, aldus Stolker.

Stefan Collini, als hoogleraar intellectuele geschiedenis en Engelse literatuur verbonden aan Cambridge, was uitgenodigd om antwoorden te geven op deze vragen. ‘De universiteit is van niemand’, stelde hij in zijn toespraak. ‘Het is een verzameling van een enorme hoeveelheid kennis die in eeuwen is opgebouwd. We zijn slechts beheerders, geen eigenaars, van een complexe intellectuele erfenis die we niet grotendeels zelf hebben geschapen.’

Collini vindt dat er teveel in socio-economische termen wordt gekeken naar universiteiten. ‘Maar de student koopt geen product. Tevredenheid van studenten is niet maatgevend en bepalend. Maar wat een wetenschapper doet, kun je ook niet slechts als een product zien. En in een wereld van accountability en value for money gebeurt dat wel steeds meer. Terwijl het er vooral om gaat de schat aan kennis die er al is, nog verder uit te breiden.’

Collini debatteerde op dinsdag in het KOG met Leidse wetenschappers uit verschillende disciplines over hoe het verder moet met de universiteit.

Filosoof Thomas Fossen, actief in de Nieuwe Universiteit Leiden, ging in op het beheer van de universiteit.

‘In Nederland zou je de raad van toezicht als de beheerder van de universiteit kunnen zien. Dat is een volstrekt ondemocratisch orgaan gevuld met politici, mensen uit het bedrijfsleven en heel af en toe een wetenschapper.’

Dat de raad van toezicht zoveel macht heeft, is problematisch, vindt Fossen. ‘Juist de afdelingen en de wetenschappers dienen te bepalen wat er gebeurt. De macht moet worden gedecentraliseerd.’

‘Kijk het is hier natuurlijk geen

Cambodja onder Pol Pot’, zei hoogleraar klinische epidemiologie Frits Rosendaal. ‘Maar het is zeker zo dat het bestaan van universiteiten bedreigd wordt. Het is duidelijk dat de politiek zich de laatste jaren niet echt een vriend van intellectuele ontwikkeling heeft getoond. Daar moeten we het dus niet van hebben.

‘Maar wat kunnen we zelf doen om ons te beschermen tegen de afbraak? We moeten er ten eerste voor zorgen dat mensen er trots op zijn dat we goede universiteiten hebben in Nederland. Het is van groot belang dat we heel goed uitleggen wat we doen en waarom we dat doen.

En betrek mensen bij het onderzoek. En dan bedoel ik niet met zoiets als die belachelijke Nationale Wetenschapsagenda.

‘Leg verder nog meer de nadruk op wetenschappelijke integriteit.

Fraude en plagiaat schaden de wetenschap enorm. We moeten ook af van het maken van belachelijke claims in de media om meer geld los te krijgen.

‘Het slaat nergens op om te zeggen dat kanker in tien jaar de wereld uit is als er maar genoeg financiële middelen beschikbaar zijn. Als we genoeg mensen weten te overtuigen van het belang van universiteiten dan zijn ze zeker nog te redden.’ VB

Met welke challenge kwam de decaan van Sociale Wetenschappen? ‘“Hoe ontwikkelen we in het hoger onderwijs belangrijke vaardigheden die passen bij deze tijd?” Je mocht trouwens ook voor een challenge van een andere faculteit gaan. De vraag van Archeologie ging over het beschermen van cultureel erfgoed en die van Wis- en Natuurwetenschappen over het uploaden van het menselijk geheugen. Bij de onderwijsvraag hadden we meteen ideeën over wat er beter zou kunnen. Als student merken we zelf ook dat er zwakke plekken zitten in het hoger onderwijs, bij de overgang naar de arbeidsmarkt.’

Wat merk je dan?

‘Iedereen is bang om uiteindelijk geen baan te kunnen vinden. Het gaat niet van: je gaat studeren en dan word je iets. Een studie is misschien een pluspunt op je cv, maar er moet nog van alles bij, zoals bestuurservaring.’

Hoe willen jullie dat probleem aanpakken?

‘Onze grote inspiratiebron is het boek Wreck This Journal, van Keri Smith.

Op elke pagina daarvan staat een kleine opdracht, zoals “smijt het boek door de kamer”, of “gooi koffie over deze pagina”. Op zo’n manier wilden wij mensen ook triggeren om uit hun comfort zone te komen. Eerst kies je welke 21th century skill je zou willen ontwikkelen, zoals “beter samenwerken”. Daarbij kun je bijvoorbeeld de opdracht krijgen om door te gaan met de ideeën van je teamgenoot, in plaats van die van jezelf. Uiteindelijk werk je zo verschillende levels af.

‘Ons plan moest zo veel mogelijk voor iedereen toegankelijk worden.

Daarom bedachten we een app en een website, want op veel plaatsen op de wereld heb je tegenwoordig mobiel internet. Maar we bedachten ook een boek, want dat kun je pas écht overal naartoe sturen.’

Wanneer komen die app, die website en dat boek er?

‘Ons plan is nog maar een concept.

Het bedenken van de opdrachten is uiteindelijk niet aan ons, maar aan experts die hun keuze academisch kunnen onderbouwen. Aanvankelijk werkten we alleen naar de finale toe.

Dat zou het zijn. Maar nu lijkt het ons alle drie de moeite waard om verder te gaan. LURIS en het Innovation Lab, de organisatoren van de Deans’ Challenge, klonken daar ook enthousiast over. Maar eerst gaan we eind deze maand naar de presentatie van de Sustainable Development Goals in New York, want dat was de prijs.’ MVW

Kort = Goed Wetenschappelijke artikelen met korte titels worden vaker geciteerd.

Als je een artikel schrijft over de resultaten van je onderzoek, is het natuurlijk wel zo leuk als iemand dat leest. Nog leuker is het als iemand het vervolgens citeert in een ander artikel. Het aantal citaties van je werk geldt als een maatstaf voor hoe belangrijk, goed of vernieuwend de artikelen zijn. Het is een maatstaf van niks, maar het is wél makkelijk meetbaar. Dus worden universiteiten, wetenschappers en vakbladen maar al te vaak met elkaar vergeleken op basis van hun citatiescores.

In het vakblad Royal Society Open Science beschrijft een drietal Britse onderzoekers een analyse van 140.000 artikelen in wetenschappelijke bladen, verschenen tussen 2007

en 2013. Daaruit blijkt dat artikelen met korte titels ietsje vaker geciteerd worden dan artikelen met lange titels. Heel veel scheelt het niet, en binnen één tijdschrift is het effect nog kleiner. En er zijn tijdschriften – The Lancet, met name – waarin lange titels juist wel samengaan met meer citaties.

Het is niet duidelijk waarom kortere titels beter scoren. Misschien omdat ze toegankelijker zijn, maar het zou ook kunnen dat bladen die veel geciteerd worden – Nature en het New England Journal of Medicine, bijvoorbeeld – strengere eisen aan de titels van stukken stellen.

Misschien kan baanbrekender onderzoek ook met een kortere titel toe. De onderzoekers zelf vermoeden in elk geval dat stilistische keuzes tot meer citatiepunten kunnen leiden. BB

6 Mare · 3 september 2015 Achtergrond

Bunkers uitgraven en confetti rapen Nieuwe leden moeten aan de bak voor hun vereniging Nieuwe leden van SSR, Minerva, Quintus en Augustinus moesten afgelopen week poetsen, graven en sjouwen. ‘Wanneer heb je nu vierhonderd studenten tot je beschikking?’

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Geld, lachgasbuisjes, condooms en gebruikt wc-papier’, somt Marliese Vollebregt de vondsten van afgelopen week op.

Zij is de nieuwe preses van SSR en leidt ook de kennismakingscommissie NC-In, die honderd eerstejaarsleden van SSR meenam naar het Lowlandsterrein om vuil te prikken.

‘Zo verdienen we geld voor het onderhoud van ons verenigingspand en om de contributie laag te houden.’

‘Wanneer heb je nou vierhonderd studenten tot je beschikking om aan het werk te zetten?’ vraagt Lavinia Lurvink van de Commissie van Bijstand van L.S.V. Minerva. Ook daar staken de eerstejaars tijdens de kennismakingstijd (KMT) de handen uit de mouwen. Bijvoorbeeld bij Leiden Marketing. Lurvink: ‘Zo leerden ze meteen de stad kennen. Verder deden we vrijwilligerswerk, zoals collecteren voor het Prinses Beatrix Spierfonds.’

Ook vertrok er elke ochtend een bus met vijftig leden naar Loenen op de Veluwe, om onderhoudswerk te doen op de erebegraafplaats voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog: stenen verven en onkruid verwijderen. ‘Er ligt in elk geval één lid van Minerva en de Oorlogsgravenstichting gaat nog verder op onderzoek. Het maakte indruk. Onze eerstejaars kleurden met watervaste stiften de teksten op de grafstenen opnieuw in en zagen: die is net zo oud geworden als ik nu ben.’

Ook Quintus collecteerde voor het Spierfonds. Daarnaast werkten de eerstejaars, net als een aantal van Augustinus, voor vrijwilligersorganisatie Stichting Present. Eerstejaars Casper Koolmees nam een schilderskwast ter hand. ‘Anderen hebben een bingo gehouden of klusjes gedaan in het bejaardentehuis. Ik heb samen met vijf anderen het huis van een hulpbehoevende mevrouw geschilderd. Je leert elkaar kennen en ook jezelf. Ik ontdekte dat ik minder goed tegen weinig slaap kan dan ik dacht.’

Ook Daan van Dam - ‘aspo’, oftewel aspirant-lid bij Augustinus - had het soms zwaar. ‘We groeven Duitse oorlogsbunkers uit in de duinen bij Wassenaar en sjouwden met emmers en kruiwagens vol puin naar een con-

Nieuwe leden van studentenvereniging Augustinus moesten in de duinen bij Wassenaar bunkers uitgraven en puin sjouwen. Foto Taco van der Eb tainer. Na de Tweede Wereldoorlog zijn die bunkers namelijk volgestort.

Opblazen was te duur. Later bleek dat er zeldzame vleermuizensoorten leven. Sindsdien worden ze uitgegraven voor rondleidingen en meer ruimte voor de vleermuizen.’ Op mooie dagen pauzeerden de studenten bij een strandtent. ‘Maar we hebben ook een paar keer in de bunker moeten schuilen tegen de regen. Het was achttien kilometer fietsen vanuit ons kamp in Leiderdorp, waar we ’s avonds sketches deden en een pubquiz.’ Ook de Minervabus ging elke avond weer naar Leiden voor een avondprogramma ‘met eigen tradities en rituelen’, zegt Lurvink.

De vuilprikkers op Lowlands moesten ’s avonds op tijd naar bed.

‘Wij hadden al een kampweek gehad in Drenthe’, vertelt Vollebregt. ‘Dat was echt een groep-acht-kamp voor studenten, ook met ouderejaars. Elke

avond ging de dixo aan, de eerstejaars leerden het jaarlied en we hielden een cantus.’ Na de kampweek, terwijl de laatste festivalgangers het Lowlandsterrein verlieten, moesten ze echter flink aan de bak. ‘Eerst gaan er grote bulldozers en stofzuigmachines over de velden, daarna komen wij.’

En dan ligt er nog genoeg: ‘Hele tenten en luchtbedden, tot vreugde van eerstejaars die hun matje vergeten waren, verder blikjes, bekers en héél veel sigarettenpeuken. Het allervervelendst is confetti. Dat moet je met je vingers tussen het gras vandaan plukken. Ook vond ik een speelgoedvogel, die zelfs vanuit mijn vuilniszak geluid bleef maken.’

‘Wij geloven niet in verplichtingen voor onze eerstejaars’, zegt bestuurslid Koen Stam van Catena, de enige van de grote vijf verenigingen zonder werkweek. ‘De enige verplichting is contributie betalen. Tijdens de

KMT hebben we activiteiten als lasergamen, bootvaren en levend Mariokarten door het gebouw.’ Catenianen steken wel op andere momenten in het jaar de handen uit de mouwen.

‘We hebben werkacties, zoals bardraaien op festivals als Zwarte Cross en Paaspop. En op Werfpop waren we nachtwakers. Maar nogmaals: dat is alleen voor wie dat leuk vindt.’

Augustinus de grootste, Minerva de meeste 422 nieuwe leden telt Minerva na de El Cid-week, het hoogste aantal sinds 1991. Het had een nek-aan-nek-race kunnen zijn: Augustinus voerde bij 389 een ledenstop in. Een stuk of dertig belandden er op de reservelijst. Met 1900 leden in totaal is Augustinus nog steeds de grootste vereniging, gevolgd door Minerva met 1750.

Ook in de top drie met de meeste aanmeldingen: Njord, met 332 inschrijvingen. Vanwege de capaciteit konden er daarvan 264 ingeloot wor-

den. Net eentje minder dan het aantal nieuwe leden van Quintus: 265. SSR mocht er 207 noteren, Asopos 180 en NSL haalde de ledenstop van 75 leden. Catena heeft momenteel 119 leden, maar dat aantal kan net als bij veel kleinere verenigingen gedurende het jaar nog stijgen.

De El Cid trok net als vorig jaar 3300 deelnemers, waarvan 75 procent ergens lid werd. Dat is volgens de Plaatselijke Kamer van Verenigingen (PKVV) een lichte stijging ten opzichte van vorig jaar.

Maximaal lenen? Alleen met zelfbeheersing > Vervolg van de voorpagina

Maar ook als je het geld niet direct tijdens je studie nodig hebt, is lenen van DUO slim, zegt Barnes. ‘Je kunt het op een spaarrekening zetten en later gebruiken voor de aanschaf

van een huis, of voor de verbouwing van je keuken, als je daar anders geld voor bij de bank had geleend.’

Dat is precies wat Van Namen tijdens zijn Leidse studententijd deed. ‘Ik leende maximaal bij en heb het geld deels voor mijn hy-

potheek gebruikt en deels op een spaarrekening gezet. Maar dat is alleen verstandig als je er goed mee om kunt gaan. Als het niet nodig is om te lenen, dan is het in de meeste gevallen beter om het niet te doen.’

Maar liefst 31 procent van de stu-

Tips voor generatie studieschuld • Genereer meer inkomsten: zoek een bijbaan. De bijverdiengrens is afgeschaft, waardoor de hoogte van je inkomen niet meer van invloed is op je lening bij DUO, je aanvullende beurs of het recht op je studenten ovchipkaart. Zorg er echter voor dat het werken niet ten koste gaat van je studie.

• Probeer minder uit te geven. Vorig jaar ging driekwart van de studenten op vakantie en volgens het Nibud waren studenten daar gemiddeld 950 euro aan kwijt.

• Zet je lening (tijdelijk) stop als je ineens meer inkom-

sten binnenkrijgt.

• Laat nergens geld liggen. Doe je belastingaangifte: de kans is groot dat je geld terugkrijgt. Vraag kwijtschelding aan als je een aanslag van de gemeente krijgt.

• Maak een studiebegroting (het liefst samen met je ouders) en zorg dat je op de hoogte blijft van je financiële situatie. De Geldwijzer Studenten van het Nibud kan daarbij helpen.

• Voorkom roodstaan. Het is goedkoper om geld te lenen bij DUO dan om rood te staan bij de bank.

denten leent om te sparen, voor een huis of om na de studie geld achter de hand te hebben, ontdekte het Nibud. ‘Dat is niet onverstandig, maar het is wel erg verleidelijk om het geld toch uit te geven’, zegt Koop.

‘Als je elke maand vol bij leent en je op een gegeven moment 20.000 euro op je rekening hebt staan, dan is het moeilijker “nee” te zeggen als vrienden je meevragen op wintersport. We schatten ons eigen gedrag vaak te optimistisch in. Je moet het geld wegzetten en de rente goed in de gaten houden. Gaat deze omhoog, dan is het belangrijk dat het geld nog op je rekening staat zodat je het eventueel terug kunt storten.’

Op de website van DUO staat een rekentool, waarmee je kunt uitrekenen hoeveel je moet terugbetalen.

Wie een toekomstig bruto maand-

inkomen van 3000 euro heeft, kan net zo goed 290 als 600 euro per maand lenen: je betaalt over 35 jaar genomen evenveel terug. In het eerste geval kost de lening je meer dan 9000 euro, terwijl hij je in het tweede geval ruim 5000 euro oplevert. Een handig trucje om geld over te houden aan je studielening?

‘Het lijkt in deze context aantrekkelijk om zoveel mogelijk te lenen en zo min mogelijk te verdienen, maar uiteindelijk blijft een hoger inkomen altijd lonend’, zegt Barnes.

Koop: ‘Vergeet ook niet dat je inkomen in die 35 jaar flink kan stijgen.

Niet alleen doordat je zelf meer gaat verdienen, maar ook doordat het inkomen van je partner kan gaan meetellen.’

DOOR PETRA MEIJER

3 september 2015 · Mare 7 Wetenschap

Griezelactie

NuSu!perech! te

Met antums Qu

Hoe een weddenschap eindigde in topwetenschap Het Delftse quantum-experiment waarvan de eerste resultaten vorige week online kwamen, zet natuurkundige punten op de i, en opent de weg naar veiliger quantumcryptografie. De Leidse statisticus Richard Gill droeg een steentje bij. ‘Dit was iets dat ik min of meer voor de lol deed.’

DOOR BART BRAUN Het wetenschappelijke artikel is nog niet af en de meetgegevens zijn nog niet openbaar. Maar het nieuws was te groot om te laten rijpen. Wetenschappers uit Delft, Barcelona en Oxford haalden de internationale pers omdat ze een zogeheten Loophole Free Bell Test hebben uitgevoerd. Her en der valt het woord ‘Nobelprijs’ al.

Een wat?

Oké, even een stapje terug. Natuurkundigen beschrijven het gedrag van superkleine deeltjes met de quantummechanica. Dat stelsel van wiskundige vergelijkingen werkt als een tierelier: voorspellingen komen uit tot ver achter de komma, en het brengt gave toepassingen als computers en lasers met zich mee. Het nadeel is dat de conclusies vaak tegen je intuïtie ingaan.

Nee, dit was juist een van zijn argumenten tegen de quantummechanica. Zou het niet waarschijnlijker zijn dat er een verborgen variabele - in dit voorbeeld de handschoenenfabriek - bestaat die de gezamenlijke meetresultaten verklaart? Dat brengt ons op meneer John Bell, waar die Bell Test naar vernoemd is. Die rekende in de jaren zestig voor dat er een maximale hoeveelheid correlaties is tussen twee deeltjes die je met zulke verborgen variabelen kan verklaren. Die limiet is in het Delftse experiment waarschijnlijk overschreden.

“Waarschijnlijk”?

Laten we even aannemen dat de proefopzet zelf deugt – dat is iets waar de peer review met het fileermes in de hand naar zal kijken. Afhankelijk van hoe je het berekent, is dat kans dat de Duften het mis hebben dan 2,5% of 3,9%. De meeste wetenschappers vinden alles onder de vijf procent acceptabel, maar natuurkundigen leggen de lat meestal flink hoger. ‘Dit is op het randje’, legt de Leidse statisticus prof.dr. Richard Gill uit. ‘Maar ze hebben het wel heel netjes gedaan, en zelfs van tevoren aangekondigd welke statistische methode ze zouden gaan gebruiken. Hier is niet vals gespeeld met de statistiek.’

Communiceren ze op één of andere manier met elkaar?

Probleem is dat áls die communicatie bestaat, hij in het Delftse experiment sneller moet zijn gegaan dan het licht, en dat mag niet van Einstein. Die was zelf overigens geen fan van quantumverstrengeling, en noemde het ‘griezelactie op afstand.’

Waarom praat Mare met Gill, en niet met de auteurs zelf?

De onderzoekers praten niet met de pers. Grote wetenschapsbladen verbieden dat, totdat het artikel op hun pagina’s te vinden is. In het dankwoord en de literatuurlijst is echter Gill te vinden: de publicatie gebruikt statistische methoden die hij ooit introduceerde.

Gill: ‘Zo’n vijftien jaar geleden ging ik een weddenschap aan met iemand die beweerde dat zijn computerprogramma een Bell-test kon nabootsen. Ik stelde dat dat niet kon, en ik wilde winnen, dus ik heb mij verdiept in de achterliggende statistiek, de zogeheten martingaal-theorie.

De voorwaarde die ik toen stelde aan zijn experiment – en die in Delft ook is toegepast – was randomisering: je gooit een muntje op om te bepalen welke metingen je wel en niet doet, om geheugen- en tijdseffecten uit te schakelen. Die theorie heb ik op wat obscure plekken gepubliceerd, maar de laatste jaren hebben experimentele groepen die stukken opgepikt en verbeterd. Dat laatste was wel nodig: ik wilde alleen een weddenschap winnen, terwijl zij natuurkundige geschiedenis wilden schrijven.’

Volgende week gaat Gill op bezoek in het Delftse lab. Was hij niet liever co-auteur geweest? ‘Ik ben allang blij dat ze iets van mij hebben kunnen gebruiken. Dit was iets dat ik min of meer voor de lol deed, dat nu wordt geïncorporeerd in topwetenschap. Ik ben dan wel geen co-auteur, maar wel lid van de grotere wetenschappelijke gemeenschap die dit gedaan heeft.

En wie weet wat er nog komen gaat: ik denk dat je met slimmere statistiek sterkere resultaten zou kunnen krijgen uit dezelfde meetgegevens.’

Ik ben op vakantie en kijk in mijn koffer.

Daar ligt een linkerhandschoen. Dan weet ik onmiddellijk dat de handschoen die thuis ligt mijn rechterhandschoen is, hoe ver ik ook van huis ben. Vond Einstein dat griezelig?

Maar als je een hogere significantie wil, is dat toch gewoon een kwestie van langer doormeten?

Dat is net zoiets als aan een Olympisch hardloper vragen waarom die niet gewoon wat meer vaart zette. ‘Je werkt met supergevoelige ap-

Bijvoorbeeld?

Quantumdeeltjes kunnen een zogeheten superpositie hebben: ze verkeren dan in twee verschillende toestanden – of ze zijn op twee verschillende plekken tegelijk – zolang je maar niet kijkt. Dan stort ineens de superpositie in, en belandt het deeltje in één van de toestanden.

Quantumdeeltjes kunnen ook met elkaar verstrengeld zijn. Ze horen dan bij elkaar, en hun eigenschappen ook. Meet je aan het ene deeltje, dan verliest ook het andere deeltje haar superpositie, en ook daarvan liggen dan de eigenschappen vast. Elektronen hebben een eigenschap die spin heet. Meet je bij het ene elektron een spin omhoog, dan is bij een verstrengeld exemplaar de spin omlaag.

En waarom ligt de wetenschappelijke wereld daar wakker van?

Het maakt niet uit hoe ver de twee deeltjes uit elkaar liggen.

Nou en?

Hoe weet dat andere elektron nou dat ‘ie ineens een spin omlaag moet hebben?

paratuur’, legt Gill uit. ‘Als er een vrachtwagen langsrijdt, als iemand struikelt over een kabel in het lab, als er wat dan ook, dan verstoort dat je metingen. En hoe langer je meet, hoe meer ruis die verstoringen veroorzaken. Delft heeft nu 245 metingen; als het simpel was geweest om er meer te doen, hadden ze dat heus wel gedaan.’

Oftewel: dit werk is moeilijk. Dat is ook de reden dat decennialang heeft geduurd voordat deze proef werd uitgevoerd. Er zijn al heel wat Bell tests gedaan, maar er was altijd wel een uitweggetje, een loophole, voor wie echt niet aan de quantummechanica wilde. De onderzoekers maten wel lichtdeeltjes, maar niet álle lichtdeeltjes die vrijkwamen, en je weet niet of de deeltjes die je meet representatief zijn voor alle lichtdeeltjes. Of de twee te meten deeltjes stonden zo dicht bij elkaar dat ze in theorie met elkaar konden communiceren. Of-Maar in Delft waren er dus niet van die mazen?

In twee Delftse labs, op 1,3 kilometer van elkaar vandaan, schoten ze met lasers op elektronen in een diamantje. Die elektronen zonden dan een lichtdeeltje uit, en die twee lichtdeeltjes kwamen samen op een derde plek, waar ze verstrengeld raakten – en daarmee de elektronen waar ze uitkwamen ook. Daar deden ze dan metingen aan, zo snel dat communicatie tussen de diamantjes niet mogelijk was.

Dus de quantummechanica klopt. Maar bleek dat niet ook al uit die uitgekomen voorspellingen en de vele toepassingen?

Dit zijn vooral de natuurkundige puntjes op de i, maar natuurkundigen zijn dol op precisie. Bovendien ligt er een mooie toepassing in het verschiet: de zogeheten quantum-encryptie. Je kan met die verstrengelde elektronen een cijferreeks genereren om een tekst mee te ontsleutelen. Zender en ontvanger hebben allebei dezelfde reeks van enen en nullen, want de elektronen waren verstrengeld, en niemand anders kan dat getal weten. Als een boosaardige hacker probeert om voortijdig een glimp van hun sleutel te krijgen, verliezen de elektronen hun superpositie en weet je dat er stront aan de knikker is. Een quantumversleuteling is per definitie veilig, zelfs als je hem van de boosaardige hacker zelf hebt gekregen.

Zulke quantumversleutelingen kan je nu ook al kopen; ze zijn op verschillende manieren te maken. Theoretisch zit er echter een addertje onder het gras. Die hacker kan namelijk best een apparaat verkopen waar met grote letters “MET SUPERECHTE QUANTUMS!” op staat, maar dat in werkelijkheid alle klanten dezelfde code van nullen en enen geeft die hij er van tevoren in heeft gestopt. Dan kan hij met iedereen meelezen. Hoe bewijs je nou dat zo’n apparaat echt doet wat de maker zegt? Met een loophole-vrije Bell-test. In 2011 schreef wetenschapsblad Science een artikel over de race tussen verschillende onderzoeksgroepen om zo’n test uit te voeren. ‘Ineens had dit van oorsprong filosofische experiment een praktisch doel, met commerciële beloningen’, stelde een Spaanse onderzoeker toen. Nu is het afwachten of die beloningen naar Delft zullen gaan.

Hommelfokkers

Met hte c e r e p Su ms! u t n a u Q

Het gaat niet zo goed met de hommels.

Als gevolg daarvan zijn er voor een hommel dus ook minder andere hommels om seks mee te hebben. Dan ligt inteelt op de loer, en dat heeft voor deze bijen gevaarlijke gevolgen.

Uit de eitjes van de koningin komen normaal gesproken vrouwelijke werksters als de eitjes bevrucht zijn, en mannetjes als de eitjes onbevrucht zijn. De mannetjes hebben dus geen vader, alleen een moeder. Ze hebben dus ook maar één set chromosomen: die van hun moeder. Bij inteelthommels ontstaat er echter iets raars: mannetjeshommels met twee sets chromosomen. Er zijn dan veel minder werksters, terwijl de kolonie die hard nodig heeft. Als zo’n dubbele hommel paart met de koningin, zijn al hun nakomelingen onvruchtbaar. Kortom: mannetjeshommels met één setje chromosomen zijn goed, en met twee sets zijn slecht.

Voor hommelonderzoekers en vooral voor hommelfokkers is het dus handig als je kon zien of een mannetje enkel of dubbel bechromosoomd is. Dat kan tegenwoordig, dankzij een publicatie van de Leidse onderzoekers Thibaut De Meulemeester en Koos Biesmeijer in het vakblad Adipologie. De adertjes in de vleugels van de dubbelhommels hebben een ander patroon, blijkt. Dat maakt het in de toekomst ook mogelijk om citizen science-experimenten te doen, waarin burgers de hommelstand helpen bestuderen.

Rookbaby’s Roken tijdens de zwangerschap is slecht voor de baby, dat weten we allang. Inmiddels is de wetenschap een stap verder, en aan het uitzoeken hoe het kwaad precies geschiedt. Een Nederlandse studie in Clinical Epigenetics waaraan de Leidse onderzoekers Bas Heijmans en Rien van IJzendoorn meewerkten, licht een tipje van de sluier op. Van meer dan vijfhonderd baby’s namen ze een beetje navelstrengbloed af, en vroegen ze de moeders of die hadden doorgerookt.

Zo’n negen procent van hen gaf dat toe, en die groep kreeg gemiddeld iets kleinere kindjes.

In het DNA uit het navelstrengbloed was ook een verschil te zien tussen rookbaby’s en kinderen van nicotinevrije mama’s. Een gen dat codeert voor een bepaald groeihormoon is bij hen minder vaak voorzien van een zogeheten methylgroep, en staat daardoor vervolgens minder hard ‘aan’.

Namaak-insuline Als je suikerziekte krijgt, zal de dokter eerst metformine voorschrijven. Als dat niet meer in staat is om je bloedsuiker laag te houden, is er een tweede verdedigingslinie. Vroeger kreeg je dan insuline uit varkens of reactorvaten, tegenwoordig gebruiken behandelaars liever medicijnen die op insuline lijken, maar waarmee het makkelijker is om het bloedsuikergehalte te reguleren, de zogeheten insuline-analogen.

In 2009 kwamen er vier studies uit die suggereerden dat de gebruikers van zulke analogen vaker borstkanker krijgen. In Breast Cancer Research legt een internationaal team van onderzoekers, waaronder Leidenaren Bas ter Braak en Bob van de Water, die suggestie onder de loep. Bij nadere beschouwing blijken de bevolkingsonderzoeken wat aan de zwakke kant. De auteurs gooiden al het onderzoek naar die middelen bij elkaar in een zogeheten meta-analyse, en kwamen tot de conclusie dat er geen bewijs is dat de nu beschikbare insuline-analogen de kans op borstkanker verhogen. Wel zou het kunnen dat die stofjes een eenmaal gevormde tumor sneller laten groeien.

8 Mare · 3 september 2015 Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €9,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per week bijles en huiswerkbegeleiding op verschillende locaties of bij de leerling thuis.

Leiden-Noord, 33 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 2 met vergoeding van €4 per les. Voortgezet onderwijs: *Engels, Nederlands, 4havo. *Geschiedenis, Nederlands, Duits, brugklas vmbo. *Engels, 5havo. *Engels, Nederlands, 2atheneum. *Engels, 2vmbo. *Wiskunde, Nederlands, 2havo. *Wiskunde, brugklas. Duits, 3gymnasium.

Nederlands, 3vmbo-t. Leiden-Zuid, 12 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8. Voortgezet onderwijs: wiskunde, re-

kenen, 2 brugklassers vmbo. *Wiskunde A, 6vwo. *Huiswerkbegeleiding, 2vmbo.

Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 15-17u. Tel. 071-5214256. E-mail: hdekoomen@owwleiden.nl.

Honkbal & softballen in Leiden El Cid gemist? Lijk het je leuk om te honkballen en/of te softballen? Je kunt bij HSV Biento de hele maand September vrijblijvend een kennismaking training bijwonen. Dus 2x gratis training. Wij hebben versterking nodig voor onze teams dus je bent zeker welkom. Aanmelden kan via secr@biento.nl of www.Biento.nl of Telefoon 06-21638848. Wij verzorgen ook clinics voor grote groepen: o.a voor studentenverenigingen, bedrijfsuitjes, vrijgezellenfeestjes enz.

Gezocht verzorgende-begeleidster voor dochter in Lisse. Goede busverbinding. Begeleiden bij activiteiten, -praktische vaardigheden en verzorging geven. Ontwikkelingsniveau 7 jaar. Ben

Maretjes extra Maretjes-extra zijn bedoeld voor semicommerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com Zelfverdedigingslessen Ving Tsun Kung-Fu en Jeet Kune Do, de vechtkunst ontwikkeld door Bruce Lee. Speciaal aanbod: ter kennismaking kan de hele maand september gratis worden getraind. Info: www.jfjkd.nl of info@jfjkd.nl

Belangstelling voor de advocatuur?

Gevraagd met spoed door slachtofferadvocaat

een gevorderd rechtenstudent voor administratieve en juridisch ondersteunende werkzaamheden gedurende ca. 4 dagdelen per week.

Je wordt bij alle lopende zaken direct betrokken!

Zie ook www.ladrak-advocatenpraktijk.nl Reacties vòòr 13 september t.a.v. mr. D.J. Ladrak aan info@ladrak-advocatenpraktijk.nl mare-ladrak 150827.indd 1

Academische Agenda

je zelfstandig, communicatief, initiatiefrijk, neem contact op. 0252-416856 frvaneeden@gmail.com

Mw. J. Hua hoopt op donderdag 3 september om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Determining the Most Appropriate Dose Metrics for Evaluating Dose-Response Relationships of Metal-Based Nanoparticles to Zebrafish Embryos’. Promotor is Prof.dr. W.J.G.M. Peijnenburg.

Mw. F.S. Luppino hoopt op donderdag 3 september om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Metabolic disturbances in depression’. Promotoren zijn Prof.dr. F.G. Zitman en Prof.dr. B.W.J.H. Penninx.

Mw. H. Hamzei hoopt op donderdag 3 september om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘The Child in ICC Proceedings’. Promotoren zijn Prof.dr. L.J. van den Herik en Prof.dr. L. Zegveld (UvA).

Mw. L.B. van der Meer hoopt op donderdag 3 september om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘People who need people’.

Promotor is Prof.dr. A. Tibben.

Dhr. R.J. Wierda hoopt op donderdag 3 september om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘On Epigenetic Regulation in Atherosclerosis Pathology.’ Promotor is Prof. dr. P.J. van den Elsen.

Dhr. M. Fumagalli hoopt op dinsdag 8 september om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Star Formation and Aging at Cosmic Noon: the Spectral Evolution of Galaxies from z=2’.

Promotoren zijn Prof.dr. M. Franx en Prof.dr. P.G. van Dokkum (Yale University).

Dhr. S.C. van Huis hoopt op dinsdag 8 september om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Islamic courts and women”s divorce

rights in Indonesia’. Promotor is Prof. dr. J.M. Otto.

Mw. B.S. Punt hoopt op dinsdag 8 september om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘The IL-17 and Th17 cell immune response in cervical cancer’. Promotor is Prof.dr.

G.J. Fleuren.

Dhr. M. Diez hoopt op dinsdag 8 september om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘On electronic signatures of topological superconductivity’.

Promotor is Prof.dr. C.W.J. Beenakker.

Dhr. C.S. Bamualim hoopt op woensdag 9 september om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Negotiating Islamisation and Resistance’. Promotor is Prof.dr. L.P.H.M. Buskens.

Mw. N. Paraschivescu hoopt op woensdag 9 september om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Die Partimenti von Giovanni Paisiello Ansätze zu ihrem Verständnis’. Promotoren zijn Prof.dr.

T. Koopman, Prof. F. de Ruiter en Prof. dr. R.O. Gjerdingen (Northwestern University).

Dhr. D. Typas hoopt op woensdag 9 september om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ‘DNA damage-induced ubiquitylation: emerging regulators enforce protective mechanisms’. Promotor is Prof. dr. L. Mullenders.

Mw. B.H.A. Wokke hoopt op woens-

dag 9 september om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Muscle MRI in Duchenne and Becker muscular dystrophy’. Promotor is Prof.dr. J.J.G.M. Verschuuren.

Dhr. S.P.L. de Jong hoopt op donderdag 10 september om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Engaging scientists’.

Promotor is Prof.dr. P.W.F. Wouters.

Mw. L. Hussaarts hoopt op donderdag 10 september om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Immune modulation by schistosomes: mechanisms of T helper 2 polarization and implications for metabolic disorders’. Promotor is Prof.dr. M. Yazdanbakhsh.

Mw. I.T.M. Lindenburg hoopt op donderdag 10 september om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Intrauterine blood transfusion’. Promotor is Prof.dr. D. Oepkes.

Mw. H.C. van Diepen hoopt op donderdag 10 september om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Retinal and neuronal mechanisms of circadian photoreception’. Promotoren zijn Prof.dr. J.H. Meijer en Prof.dr.

R.G. Foster.

Mw. B. Balliu hoopt op donderdag 10 september om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde.

De titel van het proefschrift is ‘Statistical Methods for Genetic Association Studies With Response’. Promotor is Prof.dr. J.J. Houwing-Dustermaat.

6,5 MILJOEN

TWEEDEHANDS BOEKEN

31-08-15 14:45

PROGRAMMA STUDIUM GENERALE NAJAAR 2015 www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Studium Generale organiseert brede activiteiten voor studenten, medewerkers, alumni en andere geïnteresseerden die graag over de grenzen van hun vakgebied heen kijken.

Mits anders vermeld geldt: TOEGANG IS GRATIS! GEEN AANMELDING NODIG. IEDEREEN IS WELKOM! (Kom wel op tijd, want vol = vol!)

Voor een uitgebreid programma zie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Voor een papieren programmaboekje mail uw postadres naar studiumgenerale@sea.leidenuniv.nl

TIJD & LOCATIE 19:30 - 21:15 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden Er worden door Home Academy geluidsopnames gemaakt

SERIE: GLOBAL CHALLENGES WOENSDAG 2 SEPTEMBER 2015 Cyber Warfare Sergei Boeke WOENSDAG 7 OKTOBER 2015 Guest wombs. Surrogacy in perspective Machteld Vonk TIJD & LOCATIE 19.30 UUR Auditorium, Leiden University College, Anna van Buerenplein 301, Den Haag

Van de kruistochten tot het huidige politieke debat door Leo Lucassen DINSDAG 8 SEPTEMBER 2015 Migratie en globalisering/Van soldaten en missionarissen tot expats en NGO’s

SERIE: DE ONVOLTOOIDE VERLICHTING

DINSDAG 15 SEPTEMBER 2015 De eerste moderne economie en arbeidsmigratie: Nederland 1550-2015/Migratie en het huidige politieke debat in perspectief.

Hebben integratiepessimisten gelijk?

Een historische en filosofische analyse door Herman Philipse MAANDAG 7 SEPTEMBER 2015 De Verlichting. Een inleiding MAANDAG 14 SEPTEMBER 2015 Verlichting en de Wetenschappelijke Revolutie MAANDAG 21 SEPTEMBER 2015 Verlichting en religie. Theïsme – deïsme – atheïsme

SERIE: DE GESCHIEDENIS VAN MIGRATIE

SERIE: HUTSPOT SG

SERIE: BLOOT OF BEDEKT

WOENSDAG 16 SEPTEMBER 2015 Lotgevallen van de krijttekeningen/Louis Raemaekers. ‘Met pen en potlood als wapen’ Claudia Thunnissen en Ariane de Ranitz

Van niets om het lijf naar strak in het pak

TIJD & LOCATIE 19:30 - 22:00 uur Klein Auditorium, Academiegebouw, Rapenburg 67-73, Leiden In verband met beperkt aantal plaatsen vooraf aanmelden via www.studiumgenerale.leidenuniv.nl DINSDAG 22 SEPTEMBER 2015 Koning Willem I , Koning Willem II en Koning Willem III Jeroen Koch, Jeroen van Zanten en Dik van der Meulen TIJD & LOCATIE 19:30 - 21:15 uur Zaal 003, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden

TIJD & LOCATIE 19:30 - 22:00 uur Zaal 003, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden Iedere avond twee lezingen (incl. pauze) Er worden door Home Academy geluidsopnames gemaakt

DINSDAG 6 OKTOBER 2015 Schaamteloos bloot?/Kleding van de Neanderthaler: modebewust of praktisch?

Mineke Schipper/ Alexander Verpoorte DINSDAG 13 OKTOBER 2015 Over opwinding gesproken/Van Venus Pudica tot body building Mineke Schipper/Ernst van Alphen DINSDAG 20 OKTOBER 2015 Religie als bedekkende geschiedenis/Met schaamte en matigheid. Kledingvoorschriften in het Jodendom, theorie en praktijk Mineke Schipper/ Irene Zwiep NB: Klein Auditorium, Academiegebouw, Rapenburg 67-73, Leiden DINSDAG 27 OKTOBER 2015 Schaamstreken/Bloot en bedekt in tijden van globalisering Paul Faber/Mineke Schipper TIJD & LOCATIE 19:30 - 22:00 uur Zaal 003, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden ( m.u.v. 20 oktober, zie boven)

MAANDAG 28 SEPTEMBER 2015 Verlichting, moraal, politiek

ORGANISATIE & INFORMATIE Studium Generale Universiteit Leiden, Postbus 9500, 2300 RA Leiden, 071 527 7283/7295/7296/1964, studiumgenerale@sea.leidenuniv.nl • www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

3 september 2015 · Mare 9 Bucketlist

71

e s d i e L e j n i e j e i d n dinge en b b e h t e o m n a a d e tijd g Cultuur

36. Alle Leidse musea bezoeken (tip: met de Museumnacht gaat het snel) 37. Een jazzoptreden in de Twee Spieghels bijwonen 38. Het Leiden International Film Festival 39. Een bandje kijken in Gebr. De Nobel 40. Een studententoneelvoorstelling bezoeken 41. Naar Werfpop 42. Een boek lezen voor je plezier – na de middelbare school zijn veel mensen vergeten dat dat ook kan 43. Leids cabaret festival 44. Meehossen/drinken met Barry Badpak

Uit 1. In de gracht belanden 2. Een feestje bij alle vijf de grote studentenverenigingen bijwonen 3. Dinsdagnacht stappen in de HiFi 4. Uitgaan in Den Haag 5. Een ontwikkelingsland bezoeken 6. Wakker worden en niet weten waar je bent 7. Arren ontmoeten bij de Pomerans, de Rembrandt of iets aanverwants 8. Ga bij een club of sub die een buitenactiviteit doet – kanoën, jagen, klimmen, fossielen verzamelen, wat dan ook – en ga een weekendje met ze mee 9. Kleren weggooien omdat ze nooit meer gaan herstellen van die nacht 10. Nachtnetten 11. De laatste trein missen 12. Zooien

Universiteit 45. Tenminste één vak buiten je eigen opleiding volgen (Studium Generale telt ook) 46. Een promotie of oratie bijwonen 47. Commissiewerk doen voor je studie- of studentenvereniging 48. Niet vergeten: met je commissie of bestuur zo’n poepsaaie groepsfoto op het Rapenburg laten maken.

49. Een LAK-cursus volgen 50. Picknicken in de Hortus (gratis toegang voor studenten) 51. Studeren in de bieb van een andere faculteit, zodat je geen afleidende bekenden tegenkomt 52. In Mare staan 53. Nachtje doorhalen om een paper af te krijgen 54. Met een kater naar college 55. Onterecht een tentamen halen 56. Een tentamen halen waar je keihard voor hebt moeten knokken

Thuis 13. Op kamers gaan! Misschien wel belangrijker dan de studie zelf 14. Inbreken in je eigen huis omdat je jezelf buiten hebt gesloten 15. Iemand uit een andere stad dan Leiden regelen 16. Bij de eerste zonnestraal met je huisgenoten alle banken naar buiten dragen, en bier drinken op straat 17. Drugs. Desnoods iets van de smartshop 18. Een lekkage opdweilen 19. Een plant in leven houden 20. Een pan of barbecue weggooien omdat je te lui bent om hem schoon te maken 21. Een nieuwe schimmelsoort ontdekken op de vergeten afwas. Bonuspunten als de gewone schimmel die er al stond, ten prooi valt aan een andere schimmel 22. Je bezittingen onder aluminiumfolie of gele post-its vandaan toveren.

Leuke huisgenoten, origineel ook

Eten en drinken 23. Zwevertjes drinken in Roebels 24. Hutspot eten op 2 oktober 25. Eten bij de restaurants van Augustinus en/of Quintus 26. Een bedenkelijke shoarma na twee uur ’s nachts 27. Een paardenkut drinken 28. Ontbijten bij de Hema 29. Een date bij La Bota (vooral aanbevolen als je date niet Nederlands is) 30. De Friese pof van bakkerij Ús Bertus 31. Broodje kaasfondue uit de Foodtruck van De Fransoos 32. Als je geld op is wanhopig alle restjes voedsel bij elkaar gooien en hopen dat het eetbaar is 33. Een afhaalmaaltijd nuttigen in het Van der Werfpark 34. Naar een exotische eetwinkel gaan, dingen kopen die je niet kent, en er dan met behulp van internet wat van proberen te maken 35. Op de fiets naar het strand, en daar barbecueën

Leiden 57.

Vloekend bij de stalling op Centraal staan omdat je fiets is gejat door de gemeente of een andere fietsendief 58.

Langzaam onverstaanbaar worden door de vele stuko-afko’s: ‘We gingen naar een Cobo in de Boko, en toen met het eftee naar de MaPo, wel met een bvo’tje, natuurlijk.’

59. Jezelf ’s avonds laten opsluiten in de Burcht/een universiteitsgebouw/… en er de nacht doorbrengen 60. Tenminste tien hofjes opsporen. Mag tijdens de hofjesconcerten, maar ze zelf zonder plattegrond ontdekken is ook leuk 61. 3 oktober met pisregen 62. Op versieringssafari door de Kooi met Kerstmis of tijdens het EK/WK voetbal 63. Meedoen aan de El Cid 64. Met een bootje door de grachten varen 65. De Meelfabriek bezoeken, nu het nog een bouwval is 66. Oer-Leidenaar Peter Labrujère spotten in het wild 67. Een selfie maken met een meeuw 68. Klagen over toeristen die selfies maken met meeuwen 69. Buitenlandse gasten een rondleiding door de stad geven 70. De Pieterskerk van binnen zien

En als laatste: 71. Je naam schrijven op de muur van het Zweetkamertje. Wordt nog een uitdaging als je niet daadwerkelijk afstudeert

10 Mare · 3 september 2015 English page

How To Survive Leiden You are now a student in Leiden, so what do you really need to know?

Mare, your new weekly, provides pointers on how to furnish your room, where to get a bike and where to go for a very last drink at night.

BED Once you have found a place, you’ll have to furnish it. The cheapest way is via the site gratisaftehalen. nl, but you’ll have to find someone willing to fetch all the free stuff for you in a car. The thrift stores on the Waardeiland (kringloopwarenhuis.nl), Volmolengracht (www. kringloopprojectleiden.nl) and on Lammenschansweg (kringloopwinkelleiden.nl) do not give goods away free, but they will deliver them to your home.

Ikea in Delft also delivers, but both the furniture and its delivery are more expensive.

But the real student bargains are found early in the morning, when the outsized household rubbish is collected: you haul it back to your place with your drunken flatmate and carry it off to your room, only to discover, a fortnight later, that a nest of mice had already taken up residence in it.

The most important thing to remember is: make sure you have as little stuff as possible -it’s very likely that you’ll be moving again soon.

If you want to paint the walls, pop into the paint shop at Hooigracht 64 or Gamma on Lammenschansweg. But remember: officially, the person who rents the place after you can demand that you paint the

walls white again before you leave, so make sure you find someone who doesn’t want white walls.

BIKE In reality, the only means of transport that is suitable for Leiden’s centre is a bike. Unfortunately, it also means that there is a chronic shortage of storage space for bikes, particularly at the Central Station.

There’s a certain amount of risk in parking your bike outside the bike shelters, as Leiden council is the worst bike thief in the town. As part of the “Fiets Fout = Fiets Weg” campaign (or: bike wrong = bike gone), any bikes left outside the shelter are carted away and stored in a depot on the industrial estate De Waard on the Willem Barentszstraat.

The owner of the vehicle may collect it there, but will need to pay 26 Euros before he can ride off on it.

To add insult to injury, the industrial estate is outside the town centre.

Any bikes not collected within three months are sold at Het Warenhuis, a thrift store next to the depot. The prices range from 35 to 80 euros and there are always some 30 to 50 bikes in stock. Het Warenhuis is the cheapest second-hand bike dealer in Leiden, according to one of its staff. Large selections of second-hand bikes can also be found at Van Habraken’s (Derde Binnenvestgracht 3A), Van Polanen’s (Oude Rijn 76) and Kaasmarkt Rijwielen (Kaasmarkt 5). Alternatively, if you are not worried about buying stolen goods, you can always buy a bike from a junkie for next to nothing.

Students getting to know Leiden during the introduction week.

BEER A tough moment: it’s late, the clock has just struck two and you’ve been thrown out of the pub after the last round, but you’re still thirsty. Where can you go now? And where can you get something to eat?

On most weekdays, you are supposed to be inside the pub by one, but on Thursday, Friday and Saturday nights, it’s two. After that, it is

difficult to get in anywhere, so make sure you are inside by then, such as inside Roebels (Pieterskerk-Choorsteeg 24), which is, according to our sources, one of the finest student pubs in Leiden.

But there are rumours that you can sometimes get into Lemmy’s on Morsstraat after hours and it’s also worth trying Sociëteit De Burcht or Café Jantje van Leiden (Hartesteeg

Foto Sterre Rooijakkers

8). Student fraternity Catena is famous for its continual partying. If the people wokring in a bar know you, your chances of getting inside after two a.m. increase rapidly.

Any pangs of hunger can be alleviated at City Snack on Breestraat, opposite Minerva. We recommend the ‘broodje bal’. At Sinaï (Breestraat 169), you can get those afterparty classics, shawarma and kebabs.

Advertentie

5000 euro voor jouw plan over beter contact tussen internationale en Nederlandse studenten!

Heb jij een creatief idee hoe je het contact tussen Nederlandse en internationale studenten kunt verbeteren? Van de 23.000 studenten aan de Universiteit Leiden zijn er ruim boven de 2000 afkomstig uit het buitenland. In Leiden en Den Haag lopen 110 nationaliteiten rond. Hoe mix je die goed met elkaar? Bedenk een plan daarvoor en je maakt kans op maximaal 5000 euro om dat te kunnen uitvoeren.

Waarom deze prijsvraag?

De prijs wordt uitgeloofd door het Van Bergen Fonds. Het Van Bergen Fonds is in 2005 opgericht, bij het afscheid van Joris van Bergen, toenmalig vice-voorzitter van het College van Bestuur. Het doel van het Van Bergen Fonds is om contacten tussen Nederlandse en internationale studenten te stimuleren.

Veel internationale studenten volgen een uitwisselingsprogramma in Nederland of komen hier hun master doen. In de tijd dat zij hier zijn, ontmoeten zij graag Nederlandse studenten om

zodoende de Nederlandse mensen en cultuur beter te leren kennen. Ook voor Nederlandse studenten is dit een mooie kans om andere culturen te leren kennen en hun wereldperspectief te vergroten. De wereld waarin zij zullen gaan werken is immers ook veelal internationaal.

Het in contact brengen van Nederlandse en internationale studenten sluit naadloos aan bij het speerpunt van de Universiteit Leiden om de internationalisering van de academische gemeenschap te versterken.

Wie kan een plan insturen?

Iedereen uit de Leidse academische gemeenschap kan een plan insturen. De prijs gaat naar de groep of organisatie die het beste innovatieve plan instuurt.

Met de prijs is het de bedoeling dat het winnende plan daadwerkelijk wordt uitgevoerd.

Wat voor soort plannen kun je indienen? Denk aan: • Het organiseren van activiteiten rond colleges of werkgroepen waar meerdere internationale studenten aan deelnemen.

• Mogelijk maken dat nieuw aangekomen internationale studenten kunnen deelnemen aan culturele of sportieve activiteiten samen met Nederlandse studenten (bijv. een koor, een orkest, een band, een klein ensemble, een dans club of sportclubs).

Bekijk op de website wat de winnaars van 2014 hebben gedaan: http://over.leidenuniv.nl/van-bergen-fonds/.

Hoe dien je je plan in?

We zijn benieuwd naar jouw plan.

Je kunt het in het Engels insturen via de website (http://over.leidenuniv.nl/van-bergen-fonds/) in pdf-formaat.

De criteria en wedstrijdreglementen kun je op de website vinden.

3 september 2015 · Mare 11 Cultuur

Agenda

Dan regelen we het zelf wel Roel Meijvis begon een eigen impresariaat Cabaretier Roel Meijvis werd al op zijn dertiende onderscheiden en zette zijn eigen impresariaat op.

‘Theaters zitten vastgeroest in tradities.’

‘Op bonte avonden op de basisschool speelde ik delen van voorstellingen van Hans Teeuwen na’, vertelt Roel Meijvis (20) over het prille begin van zijn cabaretcarrière. ‘Dat week wel af van het normale aanbod van Madonna-imitaties. Maar ik had toen helemaal niet het idee dat ik daar verder iets mee moest. Toen zag ik een advertentie voor de BN/De Stem cultuurprijs. Heel kinderlijk en onbezonnen besloot ik mee te doen.

‘Eigenlijk was het een wedstrijd voor volwassenen. De jury onder leiding van cabaretier Guido Weijers twijfelde zelfs over mijn deelname. Moet je een jongen van die leeftijd niet tegen zichzelf in bescherming nemen? Maar ik mocht toch meedoen. Ik had nog nooit wat geschreven en nu moest ik ineens 25 minuten vullen met eigen materiaal.

‘Ik weet niet eens meer wat ik allemaal voor een grappen heb gemaakt. Ik herinner mij nog flauwe woordspelingen op mijn naam “Aprilvis, Junivis”. Maar ik vertelde ook over wat mij was opgevallen in een liedje van K3.’

Meijvis haalde de finale en won.

‘Ik heb de mede-finalisten niet echt meer gesproken en weet niet wat ze ervan vonden dat een dertienjarige hen had verslagen. Ze hebben me niet met rotte tomaten bekogeld of opgewacht in de kleedkamer.’

DOOR VINCENT BONGERS

Roel Meijvis: ‘In het theater ligt alles allang van tevoren vast.’

Meijvis heeft er geen last van gehad dat hij zo jong al een prijs won.

‘Het is geen molensteen. Ik heb al op heel jonge leeftijd een podium gekregen, en dat was gewoon heel prettig. Mensen lachen nu niet meer om mijn hoge stem maar om wat ik te vertellen heb.’

Zondag speelt hij in Leiden met Tom Lash en de broers Rajko en Yuri Disseldorp. Allen zijn begin twintig.

‘We zijn met z’n vieren een impresariaat begonnen: Boomhut Zaken.

Er is een vaste route om een cabaretier te worden. Je doet mee aan een festival, dan word je gevraagd

door een impresariaat, enzovoort.

Wij vinden dat het ook anders kan.

Onze “Lang zullen we leven tour” is een showcase. Publiek en programmeurs kunnen nu zien wat we in huis hebben.

‘Vorig jaar wilden Tom en ik een oudejaarsconference spelen. We klopten aan bij theaters. Maar die zitten toch een beetje vastgeroest in tradities. Alles ligt allang van tevoren vast: “Dat kan niet want de programmaboekjes zijn al gedrukt.” Toen zijn we maar naar poppodia gestapt. Die waren veel flexibeler en daar konden we wel

Advertentie

Foto Taco van der Werf

terecht. Toen hebben we besloten om dingen zelf te gaan regelen.

‘Het materiaal dat ik in Leiden speel, is nieuw. Het gaat over de zin van het leven. En doe ik het eigenlijk wel goed, dat leven? En trouwens, kun je dat eigenlijk wel goed doen? Het klinkt allemaal heel groot en hoogdravend als ik het zo zeg, maar het valt allemaal best mee. Het is ook gewoon grappig.’

Roel Meijvis, Tom Lash en Rajko en zijn broer Scheltema Zondag 6 september, 15 u, € 5

FILM

KIJKHUIS Mia Madre dagelijks 16.15 Irrational Man dagelijks 18.45 Dheepan dagelijks 21.00 do.+ zo. ma. di. wo. 16.00 Jagten (Met Inleiding) vr. 15.00 Special: Het Parijs van de Nouvelle Vague za. 15.00 Georges Méliès: Wizard of Early Cinema (1897 – 1912) di. 21.15 Amy dagelijks 18.45 do. vr. za. zo. ma. + wo. 21.30 TRIANON Straight Outta Compton dagelijks 18.15 + 21.30 Ricki And The Flash dagelijks 18.45 wo. 14.30 za. zo. 15.30 Man From U.N.C.L.E. dagelijks 21.30 Mr. Holmes za. zo. 13.00 Irrational Man wo. 14.30 za. zo. 15.30 Inside Out 3D OV dagelijks 19.00 Knock Knock dagelijks 21.30 LIDO Hitman: Agent 47 dagelijks 18.45 + 21.30 We Are Your Friends dagelijks 21.30 za. zo. 15.30 wo. 14.30 American Ultra dagelijks 18.45 Sinister 2 do. vr. za. zo. ma. + wo. 21.30 Sneak Preview di. 21.30 Pixels 3D dagelijks 18.30 za. zo. 15.30 Mission: Impossible - Rogue Nation dagelijks 21.30 De Boskampi’s za. zo. 13.00 Paper Towns za. zo. 15.30 wo. 14.30 Trainwreck dagelijks 18.45

MUZIEK

GEBR. DE NOBEL 90’s Now met live: Popgunnn 18+ Vr 4 september 23.00, €10,MyHouse 18+ Za 5 september 23.00, €15,Powerwolf Zo 6 september, 19.00, €18,Silent War EP-release Do 10 september, 20.00, €8,VRIJPLAATS Vlammende vrijdag Vr 4 september, 21.00, donatie Electronic Roots ft. DJ Fev-Elina & Meneer Abels Za 5 september, 21.00

THEATER

THEATER IMPERIUM Dialogenfestival Vr 4 en za 5 september, 20.00, €10,(passe-partout €20,-) SCHELTEMA De Lang Zullen We Leven Tour Zo 6 september, 15.00, €5,Science Café: In de ban van Tolkien Di 8 september, 19.40, gratis

DIVERSEN

STADSGEHOORZAAL Podium Pitch Zo 6 september, 14.30, gratis ACADEMIEGEBOUW Lezing gastschrijver Tom Lanoye Wo 9 september, 16.00, studenten gratis, via gastschrijver@hum.leidenuniv.nl RAPENBURG 100 Presentatie programma Studentenpastoraat Wo 9 september, 20.00 HORTUS BOTANICUS AquaHortus t/m 27 september, gratis met collegekaart HOOGLANDSE KERK Blauwe uur: Klank- en lichtshow 3 t/m 13 september, 21.00, gratis

12 Mare · 3 september 2015 Kamervragen

Column

Sjezen

Foto Marc de Haan

‘Rommel had ook zo zijn charme’ Quinten Somsen (25, researchmaster geschiedenis) Huis: Plantsoen Grootte: 55 m2 Kost: 870 incl. met z’n tweeën Aantal bewoners: 2 Mooi appartement. Hoelang woon je hier al?

‘Sinds maart. Mijn vriendin woont er al wat langer. Daarvoor heb ik een half jaar in Duitsland gestudeerd. Toen ik terugkwam, vond ik het wel mooi geweest met het leven in een studentenhuis. We hebben elkaar ontmoet op Augustinus.

Op maandagavonden eten we nog altijd met ons eigen cordial. Soms ook hier, dat wisselen we af. We koken ook heel graag samen. Dat is wel gemakkelijk nu.

Ik was niet de eerste van mijn vrienden die ging samenwonen, maar de laatste tijd begint het pas echt rap op te komen.’

Bandirah

Hoe komen jullie aan deze woning?

‘Het was niet gemakkelijk om een appartement te vinden. Uiteindelijk hadden we veel geluk en vonden we deze plek via een makelaar. Als student alleen zou ik het te duur vinden, maar mijn vriendin werkt, dus het kan wel. Het is een monumentaal pand, met enkel glas.

In de winter moet je de verwarming flink opendraaien, maar in de zomer lopen we met een bordje naar buiten en eten we aan de overkant van de straat in het park. Studeren doe ik trouwens meestal in de UB. Daar zitten mijn vrienden ook.’

Wat is het grootste verschil met een studentenhuis?

‘Ik heb vijf jaar in een leuk en chaotisch studentenhuis gewoond. De rommel vond ik nooit erg, dat had z’n charme.

Maar het is wel fijn om nu zelf de regie te hebben over hoe netjes het is. Ik moet ook wel zeggen dat ik vroeger opsta nu ik samenwoon. Mijn vriendin sleurt me uit het studentenritme.’

wandelschoenen. Ik ga graag met mijn vader, en tegenwoordig neem ik mijn vriendin mee. De laatste keer was een huttentocht in Oostenrijk. Het was kloteweer in de Alpen, lekker rustig.’

Wat is jouw invloed?

‘Ik heb de boekenkast aardig geüpgraded, maar ook de Kuifjeposter is van mij. Het begint allemaal met Kuifje. De prent van Herman Brood is dan weer toeval. Ik vind het leuk om te scoopen bij tweedehandswinkels. Ook de staande lamp is tweedehands. Die was eerst jaren-zeventig-groen. Het schilderij is door mijn moeder gemaakt. Het doet me altijd denken aan de Noorse landschappen uit Nooit meer slapen, mijn lievelingsboek van W.F. Hermans. Ik houd ook van actieve vakanties in de bergen, vandaar de

Blijf je hier, als je afgestudeerd bent?

‘Ik kom uit Hengelo en uiteindelijk wil ik graag wat meer naar het oosten, maar niet helemaal terug naar Overijssel. Daar is het groener, hoewel we hier een mooi uitzicht hebben op het Plantsoen. Met de verrekijker tuur ik soms naar vogels, maar eigenlijk is het meer een siervoorwerp, dat ik al heb sinds ik klein was.

Hoe het allemaal loopt moeten we maar zien. Waar ik werk vind, is vooral bepalend.’

DOOR MARLEEN VAN WESEL

Als er één ding is wat ik absoluut niet van plan ben, dan is het me aansluiten bij de club van gesjeesde studenten. Eerlijk is eerlijk, er zijn wel eens tijden geweest dat ik de boel de boel liet. Het feit dat er wederom een extra half jaartje aan mijn academische carrière werd geplakt, werd ook na enige aanvullende uitleg in eerste instantie niet met slingers en taart ontvangen.

Mama Metiary: ‘Grapje zeker?’

Haha, nee sorry. Geen grapje.

Bekend met het fenomeen sjezer?

Zo iemand die een aantal jaar geleden met goede moed zijn of haar eerste stappen aan de universiteit zette om er een periode later weer met teleurstelling en verpletterde dromen uit te komen.

Sjezers, ze zijn er in vele soorten en maten. Zo heb je bijvoorbeeld de slechte timer. Die heeft het net iets te rustig aan gedaan en genoot iets te veel van de feestjes. Het advies van huisgenoten om een zielig verhaal op te hangen bij de studieadviseur was zeker een goede, alleen een beetje jammer dat het een maand na het falen van het tentamen gebeurt. De studieadviseur prikt er meteen doorheen en zodoende valt er niet meer te ontsnappen aan een negatief bsa. Na de derde keer zijn paps en mams het ook wel beu en wordt deze sjezer aan de haren terug getrokken naar de plaats van herkomst.

In hetzelfde straatje past de netwel-net-niet-sjezer. Deze zit qua punten comfortabel over de 100, maar moest nog net één enkel P-vak overdoen. P-vak niet gehaald en vervolgens snoeihard genaaid door de examencommissie. Helaas, toch nog gesjeesd.

De ander behoort tot de categorie dromer en wil eigenlijk niet vastzitten aan één bepaald vakgebied. Deze sjezer heeft een positief bsa voor vier studies, en misschien zelfs wel een propedeuse, maar tot een daadwerkelijke bul zal het nooit komen. Tegen de tijd dat deze bindingsangst is overwonnen, zijn we bijna tien jaar verder, is de vetpot van DUO leeg, en is het dus te laat.

Maar de allermooiste, meest fascinerende gesjeesde student is diegene die vanaf meet af aan niks uitvoert en tot het bittere eind blijft geloven in de leugen. Sterker nog: deze sjezer staat niet eens ingeschreven! Om de schijn bij huisgenoten op te houden, vertrekt deze sjezer elke dag trouw naar de bibliotheek om daar een willekeurig boek open te slaan en te pretenderen met een of andere obscure studie bezig te zijn. Na een aantal jaar ontkenning wordt er zelfs een afstudeerborrel georganiseerd waar vrienden en familie vergezeld door cadeaus de positieve afsluiting van een academische opleiding komen vieren.

Grapje zeker? Haha, nee sorry.

Geen grapje.

Maar niet schrikken, mama Metiary. Dit wordt echt mijn aller-alleraller-laatste jaar en binnenkort hangt er een prachtig papiertje in een even prachtig lijstje aan de muur.

Heus waar, beloofd.

ESHA METIARY