Mare, jaargang 35, nr. 21

8 maart 2012 35ste Jaargang • nr. 21

The Wall blijft maar vallen Pagina 11

Syrische blogger roept op tot militair ingrijpen.

‘Alle opties zijn slecht’

Archeoloog promoveert op vuur van koeienpoep.

‘Het smeult de hele dag’

Verzetsheld Ernst de Jonge was ‘een wilde jongen, maar van grote waarde’

Pagina 3

Pagina 7

Pagina 9

Geen fusie Maar wel een ‘strategische alliantie’ met Delft en Rotterdam De universiteiten Leiden, Delft en Rotterdam gaan samen opleidingen en graduate schools opzetten, maar een fusie komt er niet. Dat blijkt uit een notitie die drie universiteiten vandaag presenteren.

Het stuk is een toevoeging aan de drie afzonderlijke instellingsplannen van de universiteiten. Wat blijkt: er is geen zicht op een mega-universiteit van Zuid-Holland. Er staat niets over het samenvoegen van administratieve diensten en besturen. Ook wat betreft de prestatieafspraken met staatssecretaris Zijlstra blijven er onderlinge verschillen bestaan. Zo is Rotterdam voorstander van het jaarklassen systeem met compensatoire toetsen en kiest Leiden voor een bindend studieadvies van 50 punten in het eerste en tweede jaar.

Maar wat staat er wel in Strategische alliantie Leiden – Delft – Erasmus: Meer Waarde? Dat de universiteiten meer opleidingen samen willen geven. De masters van bijvoorbeeld wijsbegeerte, ‘een niche wetenschapsgebied,’ zijn te versnipperd, terwijl de drie steden wel ‘complementaire speerpunten’ hebben.

Daarom worden de masters samengevoegd, maar ‘met afzonderlijke trajecten’ in de verschillende steden en komt er dus geen concentratie van wijsbegeerte in Leiden.

Mogelijk wordt er wel een gezamenlijk centrum voor politieke filosofie opgericht.

Aan het aanbod bacheloropleidingen verandert niets. Het moet zelfs makkelijker worden om vakken en minoren bij elkaar te volgen.

Op drie gebieden gaan de universiteiten graduate schools of zogeheten interdisciplinaire LDE Centers vormgeven. Zo wordt er gewerkt aan een gezamenlijke graduate school of

science. Delft en Leiden werken al intensief samen op dit gebied, zij geven bijvoorbeeld samen de opleiding Life Science & Technology en zij zijn samen met Rotterdam het medisch technologische project Medical Delta gestart.

Deze delta wordt verder uitgebouwd. Ook worden de krachten op het gebied van informatica en wiskunde gebundeld en komt er intensievere samenwerking tussen scheikunde, natuurkunde en elektrotechniek.

Ook rechten denkt aan een gezamenlijke graduate school. De afzonderlijke opleidingen in Rotterdam en Leiden zijn ‘succesvol en noodzakelijk’ en gaan dus niet samen.

Wel worden door dubbelbenoemingen de krachten beter gebundeld.

Met Delft kan er op het gebied van lucht en ruimtevaartrecht worden samengewerkt. Er wordt gedacht aan een gezamenlijke researchmaster opleiding.

Op langere termijn komt er mogelijk een graduate school Geesteswetenschappen. Waarschijnlijk gaan de drie universiteiten in Den Haag een Center for Governance opzetten.

Het idee is om uit verschillende disciplines allerlei bestuursvraagstukken te belichten. De opstellers van het plan noemen het ‘uniek voor Nederland’ en denken dat het kan concurreren met ‘topinstellingen als Harvard’. Studenten die al een master hebben, kunnen zich op een ‘postinitiële topopleiding’ specialiseren in de beroepspraktijk.

Ook wordt de huidige samenwerking tussen de lerarenopleidingen in Leiden en Delft uitgebreid naar het Erasmus. In het Center for Heritage gaan archeologie, technische wetenschappen en sociale wetenschappen samenwerken.

De ideeën in het stuk worden verder uitgewerkt in een actieplan dat voor eind 2012 verschijnt.

Laktheater lijkt definitief verloren

DOOR VINCENT BONGERS

‘Zo gaan er zeker klappen vallen’

Sportverenigingen voor studenten maken zich zorgen over een prijsverhoging van de universitaire sportkaart. Leden die niet verbonden zijn aan de universiteit, zoals bijvoorbeeld instructeurs, moeten in plaats van 200 opeens 350 euro gaan betalen. ‘Clubs gaan zo te gronde’, vrezen de studenten. Zie pagina 5 Foto Taco van der Eb

Rector stopt vroegtijdig Rector magnificus Paul van der Heijden vertrekt volgend jaar. Hij kwam in 2007 naar Leiden en begon in 2010 aan zijn tweede ambtstermijn van vier jaar. ‘Ik ben geloof ik wereldkampioen rector zijn.’

ri 2007 rector van de UvA. red.). Naar mijn weten is er geen andere rector in Nederland die zo lang zit als ik.’

Waarom vertrekt u halverwege uw tweede termijn?

‘Ik wilde graag een sabbatical. Het is wettelijk niet mogelijk om na je 65e nog een sabbatical te nemen. In 2014 word ik 65, dus moest het in 2013 gebeuren. Zo simpel is dat.

‘Daarnaast legt het werk een claim op je agenda en je privéleven. Er komt een moment dat je je afvraagt: “Hoe lang wil ik dit nog doen?” Ik ben geloof ik wereldkampioen rector zijn. Ik doe dit in ieder geval al elf jaar.(Van der Heijden was van 2002 tot 8 janua-

Speelt er niets anders op de achtergrond?

‘In het geheel niet. Ik blijf ook als hoogleraar internationaal arbeidsrecht verbonden aan de universiteit.

Ik wil gedurende mijn sabbatical me weer storten op mijn vakgebied. Ik ben ook Voorzitter van een commissie van de International Labour Organisation van de VN. Daar wil ik meer tijd aan besteden.

‘Ook om andere redenen komt een vertrek in 2013 goed uit. Vicecollegevoorzitter Willem te Beest blijft nog enkele jaren en vice-rector magnificus Simone Buitendijk is net begonnen.

Deeltijders krijgen voortaan vouchers

Gehandicapten niet tevreden aan de uni

Wakker liggen van de studiestress

Na een mislukte fusie met Stadspodia Leiden is het einde van het LAK-theater in zicht. ‘Dit is een historisch verlies voor Leiden.’

Deeltijdstudenten leken het kind van de rekening in de aangekondigde maatregelen van het kabinet. De overheid wil ze tegemoet komen met studiebonnen.

Studenten met een functiebeperking zijn ontevreden over de begeleiding. Leiden staat op de één na onderste plek van Nederland, zo blijkt uit een rapport.

Veertig procent van de studenten lijdt aan studiestress, de helft kan er niet van slapen. 8 Procent ziet af van een masteropleiding vanwege strikter beleid.

Pagina 4

Pagina 4

Pagina 5

Pagina 5

‘Dus wat dat betreft, is er continuïteit.

‘Ik wil het hier netjes achterlaten voor mijn opvolger. Er zijn ook dossiers, denk aan de prestatieafspraken met staatssecretaris Zijlstra, die dan zijn afgerond. Voor andere dossiers, de samenwerking met de TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam, ligt dan een duidelijke agenda voor volgend jaar klaar. Het is juist een goed moment om het stokje door te geven.’

Al bespiegelingen over uw Leidse tijd?

‘Daar is het nog veel te vroeg voor. Ik vertrek pas in februari, op de dies. Ik ben dus nog een heel jaar alive and kicking als rector magnificus. Dus volle kracht vooruit.’ VB

Bandirah Pagina 12

2 Mare · 8 maart 2012 Geen commentaar

De tel kwijt Goed nieuws. U weet alles al. Deze week publiceerde het ministerie van Onderwijs een rapport waaruit blijkt dat studenten en scholieren goed op de hoogte zijn van de langstudeerboete, sociaal leenstelsel, ov-veranderingen en andere gevolgen van de grote Zijlstra-omwenteling. Het aantal jaren (+1) dat je mag uitlopen optellen bij je nominale studieduur (3 of 1, afhankelijk van de fase) is inderdaad een optelsom van Sesamstraat-niveau.

Maar dat ‘goed op de hoogte’ zijn, laat ik voor de conclusie van het bureau en zijn opdrachtgever. Dat zowat de helft van de vwo’ers niet weet dat de tweede studie niet meer bekostigd wordt, is geen reden tot juichen. Tachtig procent van deze groep kent de langstudeer-‘maatregel’ wel maar vat dat samen als ‘als je langer studeert dan hoort, kost dat geld’. Hoe dat zit met harde knip, uitzonderlijke omstandigheden, je vergissen van studie – daar is niet naar gevraagd. Nauwelijks meer dan de helft van de huidige generatie studenten weet dat er aan de ov wordt gesleuteld.

Wat is de voornaamste informatiebron voor deze wijzigingen?

Wij. De media. Meer dan tachtig procent van de universiteitsstudenten leest het in de krant of hoort het op tv. Van DUO heeft nog geen derde een brief gelezen. Een schamele 12 procent is via de onderwijsinstelling zelf op de hoogte gesteld.

‘Een ieder wordt geacht de wet te kennen. Dat is de enige wettelijke bepaling die iedereen kent.’ De boutade is de slogan van de Jurofoon, een telefonische hulpdienst voor iedereen die geen advocaat kan betalen. Dat er legioenen aan juristen ieder jaar afstuderen, geeft al aan hoe onmogelijk het is voor de leek om de wet te kennen.

Het rapport ‘0-meting bekendheid plannen rondom hoger onderwijs’ had daarom beter ‘Van horen zeggen’ geheten. Dat universiteiten het zelf niet altijd begrijpen, werd deze week duidelijk aan de Universiteit van Amsterdam. Tientallen studenten kregen daar te horen dat ze duizenden euro’s meer moesten betalen dan verwacht. Het Parool meldt dat het gaat om studenten die voor dit studiejaar zijn begonnen aan een tweede bachelor of master en daar inmiddels langer over doen dan de daarvoor toegestane tijd.

Uit angst voor boetes of hoger collegegeld wonnen zij vooraf informatie in op de universiteitswebsite van de UvA en bij een studieadviseur.

Beide bronnen gaven aan dat de studenten slechts het verlaagde collegegeld van 1700 euro moesten betalen. Dat deden ze. Nu, een half jaar studie later, moeten ze flink bijbetalen.

Wat doet de UvA? Die wijst op de plicht om jezelf goed te informeren. Meer de krant lezen dus.

Zou het gemak waarmee Zijlstra zijn plannen kan doorvoeren en de lauwe reactie van de studenten hierop misschien gewoon onwetendheid zijn? De zeventienjarigen die zo meteen de klappen krijgen, schijnen nauwelijks nog kranten te lezen. We wensen hen sterkte toe. En een abonnement.

Door Thomas Blondeau

Colofon Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Constanteyn Roelofs (stagiair) Medewerkers

Rivke Jaffe • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Anne van de Wijdeven Secretariaat Harmke Berghuis Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.P. Abrahams (voorzitter) • prof. dr. J. van den Broek • I. Bronstring • A. Brouwer • drs. J.C.M. Damen • prof. dr.

A.J.W. van der Does • B. van der Donk • J. Egberts • dr. H. Heestermans • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • mr. F.E. Jensma • prof. dr. J.C. de Jong • D. van der Klugt • A. Liemburg• dr.

D.J.W. Meijer • R. Nieuwenkamp • drs. R. Rijghard Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen € 25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Apenrots We zaten op de bank met een stel literatuurwetenschappers en keken naar foute high school comedies.

De helft van het gezelschap moest er even inkomen, maar als God niet wilde dat we slechte films zouden kijken, dan had hij de huiswijn van de AH niet zo goedkoop gemaakt.

Bij Mean Girls lachten we allen smakelijk. ‘Wat zijn scholieren toch vals,’ meesmuilde iemand, wat alom beaamd werd. ‘Ik ben blij dat ik zelf niet zo’n immoreel hormonenvat ben geweest. Als ik behoefte had aan drama las ik My Body, This Paper, This Fire wel!’ Jaja, met Foucault kan je lachen. Literatuurwetenschap staat er natuurlijk om bekend dat het een oneindige parade is van hilariteit.

Ik was het gesprek eigenlijk al helemaal vergeten tot de zondagochtend daarna. Toen ik langs het FSW liep, keek ik recht in de zelfverzekerde smoeltjes van een grotere verzameling tieners dan ik in lange tijd gezien had.

Achter hen stond een rij scooters, en ze leken allemaal een Eastpak te hebben. Ik liep haastig door. De laatste keer dat ik zo’n cluster onvolledige hypofyses zag was immers afgelopen augustus in Londen. (Zouden de Mariannes van Frans een knokploeg hebben ingehuurd, dacht ik nog? Met anderstalige spandoeken kom je immers ook niet overal.)

Uiteindelijk kwam de realisatie: het was weer tijd voor de examentrainingen. Ik had mezelf een half uur lang verbeten googelen kunnen besparen als ik beter had gekeken. De groeiende hoop energiedrankblikjes, het nerveuze gegiechel – het waren allemaal duidelijke tekens. Scholieren. Duidelijkst van alles was wel dat zelfs in deze groep (die toch een gezamenlijk tragisch lot deelde) zich al duidelijk een hiërarchiestrijd had afgespeeld, en de scheve blikken en besmuikte grijnsjes waren niet van de lucht. Ik

rolde eens ontroerd met mijn ogen. Wanneer veranderde dat nu? Wanneer werd je van een achterbaks Eastpakklootzakje nou een beschaafde intellectueel?

Ik dacht terug aan het filmavondje. Iemand had een anekdote verteld over een trieste promovendus die Deleuze en Baudrillard niet goed uit elkaar kon houden. Oh, wat hadden we gelachen.

Ik ook natuurlijk, al had ik tegelijkertijd licht hysterisch om me heen gekeken op zoek naar iemand anders die ook maar net deed of hij de grap snapte.

Ik was blijkbaar de enige.

Toen had ik het pas door. Dat geniepige, die neiging tot ad hominem geouwehoer, dat geginnegap om de try-hards, of juist degenen die niet hard genoeg hun best doen – dat gaat nooit voorbij. Daar is een universitaire opleiding eigenlijk alleen maar een verlengstuk van.

Misschien wordt het zelfs alleen maar erger, nu je niet alleen op cijferlijstniveau met elkaar concurreert, maar ook voor een promotieplek en op de arbeidsmarkt. Toen ik eindexamen deed had ik het gevoel gehad eindelijk de valse, zwaar emotionele apenrots ontsnapt te zijn. Het zweet brak me uit bij de gedachte dat ik van de ene apenrots op een andere, nog grotere apenrots was beland.

‘Snappen jullie nou dat zij wil promoveren?’ had iemand gezegd. ‘Ik bedoel, meent ze dat nou? Als je Freud nog volledig serieus neemt als bron van literaire theorie? Hahaha. Wat een zelfbedrog.’

‘En haar haar zit ook altijd zo stom,’ had ik gegrijnsd, en daar was iedereen het volmondig mee een geweest.

Ik besloot maar eens een Eastpak aan te schaffen.

Anne van de Wijdeven Masterstudent literatuurwetenschap

8 maart 2012 · Mare 3 Mensen

Een huilende vrouw in de Syrische stad Rankous, vlakbij de grens met Libanon. Foto HH

Kiezen tussen duivels Syrische student houdt blog bij over opstanden Iba Abdo vluchtte elf jaar geleden uit Syrië naar Nederland. De masterstudente internationale betrekkingen blogt over de opstand in haar moederland en pleit voor militair ingrijpen. ‘Je kunt niemand vertrouwen, zelfs je eigen familie niet.’

Iba Abdo: ‘Ik durf nauwelijks nog naar het nieuws te kijken. Maar het moet.’ Foto Marc de Haan ‘Een van mijn vroegste herinneringen als kind waren de hekken van de gevangenis.

Een paar meter achter de omheining stond een man. Mijn moeder wees naar hem en zei: “Dat is je vader.”’

De Syrische Iba Abdo (1987) vluchtte in 2001 naar Nederland.

Ze volgt de Leidse master internationale betrekkingen en diplomatie. Tegelijkertijd blogt ze over de opstand in Syrië en probeert ze de passief toekijkende wereld tot actie te bewegen.

‘Mijn vader was lid van de communistische arbeiderspartij. Om de zoveel tijd vond er een grote militaire campagne plaats om politieke dissidenten op te pakken. In 1987 was het weer zo ver. Mijn vader werd in de gevangenis gegooid. Ik was vier maanden en kende hem nauwelijks.

Door Vincent Bongers

Hij heeft daar zeven jaar gezeten. De eerste drie en een half jaar wisten mijn moeder, twee oudere zussen en ik niet waar hij was en of hij nog wel leefde. Toen we eindelijk bericht kregen, zochten we hem op. Tien minuten mochten we hem zien.’

Abdo woonde in de stad Al Qamishili bij de grens met Turkije.

Haar moeder was lerares op een christelijke school. Het gezin werd gedwongen te demonstreren voor de partij van Assad. Ook tijdens haar vaders gevangenschap. ‘We liepen een rondje om de stad met vlaggen, spandoeken en leuzen als: “De Baathpartij is goed voor ons.”’

‘Toen mijn vader vrijkwam, sprak hij weinig over wat hij had meegemaakt. Het moet erg zijn geweest.

Mensen die gestolen of gemoord hebben, worden beter behandeld dan politieke gevangenen. Dan ben je echt de duivel.’

Het gezin probeerde hun leven weer op te pakken. ‘Mijn vader was meubelmaker en opende een zaak.

Maar hij werd steeds lastig gevallen door de inlichtingendienst. Die zijn overal. De buren, de slager en de bakker houden je in de gaten. Je kunt niemand vertrouwen, ook je eigen familie niet. Politieke uitspraken worden opgeschreven. Maar zelfs klagen over de hoge prijzen is gevaarlijk. Want dat is commentaar op de overheid.’

Haar vader besloot in 1999 te vluchten. ‘Hij stond bij Amnesty International op de lijst als politieke gevangene dus hij kreeg snel asiel in Nederland. Wij volgden in 2001.’

De beelden van wreedheden die mondjesmaat uit het land komen, doen Abdo elke keer weer schrikken. ‘Ik durf nauwelijks nog naar het nieuws te kijken. Maar het moet. Je wilt zo graag dat het beter met ze gaat. Ze hebben veertig jaar onder zeer slechte omstandigheden geleefd.’

Dat geldt zeker voor de situatie in de stad Homs. ‘De wijk Baba Amr,

in het Zuidwesten van de stad, is een rampzone. Het Rode Kruis staat aan de rand van de wijk maar mag er niet om de gewonden te helpen. Het is barbaars. Nu ga je niet alleen dood door raketaanvallen en bombardementen, maar ook door gebrek aan voedsel en verzorging.’

Abdo schetst de Syrische samenleving en de rol die de familie Assad er speelt. ‘Syrië is een totalitaire staat met Assad als sultan. De Assads zijn Alewieten. Een groep die tien procent van de bevolking vormt. Zij staan boven elke wet. Ze kunnen doen wat ze willen. De Alewieten waren zwak maar hebben andere minderheden, bijvoorbeeld Christenen, Ismaïlieten en Droezen, om zich heen verzameld en hen privileges gegeven. Een typisch voorbeeld van verdeel-en-heers-politiek.

‘Je mag het gezag van Assad niet uitdagen. De mensen die de straat op gaan, weten welke prijs ze daarvoor betalen. In het beste geval beland je in de gevangenis. Ze schieten je net zo makkelijk neer.

‘Ze doden niet alleen, maar ze hakken de lijken ook nog eens in stukken. Ik kan niet verklaren waarom ze die gruwelijke dingen doen. Hele families zijn uitgemoord. Je ziet onthoofde baby’s. Maar ondanks die muur van angst gaan mensen toch de straat op.’

Ze schetst nog een bizarre situatie. ‘Je ziet beelden van een straat.

Een man wordt neergeschoten. Aan beide kanten staan mensen op de stoep om hulp te bieden, maar dat kan niet vanwege scherpschutters.

Daarom proberen ze hem naar de kant te trekken met touwen en een hek.’

Abdo vindt militair ingrijpen noodzakelijk. ‘Humanitaire corridors, save havens, in het noorden en het zuiden zijn nodig. In combinatie met een no fly zone, zodat de mensen worden beschermd. Soldaten durven niet te deserteren omdat ze bang zijn dat hun familie dan wordt

gepakt. Geef hen een plek waar ze heen kunnen.’

Bewapen ook de opstandelingen, vindt Abdo. ‘Ik wil ook geen burgeroorlog in mijn land. Maar het is kiezen tussen duivels. Alle opties zijn slecht. Het beste zou zijn als de bevolking in grote steden als Damascus en Aleppo ook in opstand komt. Dan kan het regime dat niet in de hand houden. Dan komt de moordmachine tot stilstand.’

Zolang dat niet gebeurt, zijn er andere maatregelen nodig. Maar Rusland en China houden ingrijpen van de VN tegen. ‘De belangen van Rusland in Syrië zijn zo groot dat zij Assad niet snel hem laten vallen.

Het is hun enige bondgenoot in het Midden-Oosten. De wapenindustrie verdient miljarden aan hem. De Russen hebben er havens en legerbases.’

Het helpt ook niet dat de Navo duidelijk maakt niets te voelen voor een militaire actie. ‘Ik hoorde herhaaldelijk hoge functionarissen van de Navo zeggen dat het uitgesloten is dat er militair wordt ingegrepen in

Syrië. Ik denk dan: wat een domme uitspraak. Oké, jullie willen niet helpen, maar zeg dat niet zo duidelijk.

Dat maakt Assad sterk. Hou bijvoorbeeld vlootoefeningen voor de kust.

Schrik hem af en zet hem onder druk.

‘Als het Westen dan niet voor de Syrische bevolking in het geweer wil komen, is er ook nog zoiets als eigenbelang. Als de internationale gemeenschap niet ingrijpt, dreigt het gevaar dat Syrië een failed state wordt, waar bijvoorbeeld terroristen hun gang kunnen gaan. En dat aan de grens met Israël. Ik denk dat het Westen dat niet wil.’

Ondanks al het slechte nieuws verwacht Abdo dat Assad gaat vallen.

‘Het regime is zijn legitimiteit volledig kwijt. De Syrische bevolking heeft een duwtje in de rug nodig om massaal in opstand te komen. Hopelijk geeft de internationale gemeenschap dat duwtje.’

Volg het blog van Iba Abdo op http://syrischeopstand.blogspot.com Twitter: @ibaabdo

Ruim zevenduizend doden In Syrië kwam in 1963 na een staatsgreep de Baathpartij aan de macht.

Het is enige land waar deze partij het nu nog voor het zeggen heeft. Een bekend voorbeeld van een land waar de Baathpartij de scepter zwaaide, was het Irak onder Saddam Hoessein.

De familie Assad heeft sinds 1971 de touwtjes in handen in de partij. Hafiz al-Assad wordt dan president van Syrië. Het gebruik van geweld tegen eigen volk is in Syrië niet nieuw. In 1982 onderdrukt president Assad met veel geweld demonstraties en opstanden in de stad Hama. Tienduizenden

burgers, vooral uit de onderdrukte soennitische meerderheid, worden vermoord.

In 2000 overlijdt Hafiz al-Assad. Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Bashar. In navolging van opstanden in Egypte en Tunesië, gaan in Syrië op 15 maart 2011 mensen de straat om te protesteren tegen het bewind van de familie Assad.

Het leger grijpt met veel geweld in.

Het dodental van een jaar Syrische opstand wordt geschat op meer dan 7600.

4 Mare · 8 maart 2012 Nieuws

Frans blijft boos Vorige week woensdag demonstreerden studenten en medewerkers van Frans tegen de dreigende opheffing van hun studie. Een dag later was er overleg tussen de opleidingscommissie van Frans en het faculteitsbestuur. Het bestuur bleef bij de beslissing om Frans met Duits en Italiaans samen te voegen in een brede bachelor.

De demonstranten bleven het daarmee oneens. ‘De discussie die ons beloofd was, kwam er niet; we zijn voor een voldongen feit geplaatst’, aldus actieleidster en opleidingscommissielid Camille Clerx. ‘Volgende week is er de vergadering met de faculteitsraad, die kan een positief of negatief advies geven. We wachten nu eerst dat advies af, voor we besluiten of er verdere acties komen.’

Beeldjes zoek De politie is op zoek naar twee beeldjes die verleden jaar zijn gestolen tijdens de verbouwing van het Academiegebouw.

Dit maakte het AVRO-programma Opsporing Verzocht dinsdag bekend. Het betreft twee borstbeelden die vermoedelijk Seneca en Homerus voorstellen; door de redactie van het programma aangeduid als ‘Griekse filosofen’ (sic).

De politie Hollands-Midden is op zoek naar getuigen of mensen die het beeld te koop aangeboden hebben gekregen.

Bij het ter perse gaan van deze Mare was nog onduidelijk waarom de diefstal nu pas naar buiten is gebracht.

Vette-hap-declaraties Staatssecretaris voor het hoger onderwijs, Halbe Zijlstra, laat zich niet met kaviaar en champagne verwennen op kosten van de belastingbetaler. Hij is wel een MacDonalds-liefhebber, blijkt uit zijn openbaar gemaakte declaraties. In 2011 liet hij acht keer de Staat betalen voor een bezoek aan de fastfoodketen. Wat hij bestelde is onbekend. Wel is duidelijk dat hij door heel het land Macs aandoet en niet alleen in de buurt van zijn ministerie een vette hap haalt. Hij bezocht ook vestigingen in Lemmer, Bodegraven, Delft, Leiderdorp en Roosendaal. De rest van de declaraties van Zijlstra zullen waarschijnlijk ook niet tot Kamervragen leiden.

Alhoewel, het plaatsen van een spot in een kantoor in de Hoftoren loopt wel erg flink in de papieren: € 1436,-. De staatssecretaris bestelde verder meubilair voor zijn kantoor en hij schafte een Blackberry en een iPad aan.

Biobank Voor medisch onderzoek zijn biobanken van toenemend belang. Kort gezegd zijn het enorme hoeveelheden data over de aard en verspreiding van aandoeningen.

Hoe meer patiëntgegevens, hoe bruikbaarder de data is voor onderzoekers.

Daarom is het van belang dat de gegevens door heel Europa bijgehouden en worden dat onderzoeksdatabases op elkaar aangesloten worden. Uit het fonds voor technologische infrastructuur ontvangt de afdeling menselijke genetica van het LUMC één miljoen euro voor een project met de titel Towards a consolidated Dutch Biobanking Hub, integrating the Dutch Biobanking Infrastructure in the European ESFRI Roadmap.

Snij niet De voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, Bernard Wientjes, vindt dat het hoger onderwijs moet worden ontzien in de komende bezuinigingsronde ‘De groeimotoren van onze economie daar moet je van afblijven’, zei Wientjes bij een bijeenkomst vorige week ter ere van het vijfjarige bestaan van het samenwerkingsverband van de drie technische universiteiten in Nederland. ‘Kom als kabinet juist nu niet aan onderwijs, aan onderzoek en wetenschap, de topsectoren, de universiteiten.’ Wat hem betreft is nu ‘gaan snijden in de kennisinvesteringen volstrekt verkeerd.’

LAKtheater gaat dicht

Maar dit keer echt, lijkt het Na een mislukte fusie met Stadspodia Leiden, lijkt het einde van het LAK-theater in zicht. ‘Dit is een historisch verlies voor Leiden.’

In het Lipsiusgebouw bevindt zich een klein vlakkevloertheater, het Leids Akademisch Kunstcentrum.

De programmering richt zich vooral op kindertheater, moderne dans en eigenzinnig theater. Het LAK voer decennialang onder de vlag van de Universiteit Leiden, maar die laatste besloot in 2008 dat het uitbaten van een theater niet tot de kerntaken van een universiteit behoorde.

Sindsdien was de toekomt van het LAKtheater onzeker. Leidenaars hingen massaal plakkaten met ‘Het LAKtheater moet blijven’ achter hun ramen, en de gemeente schraapte ondanks de bezuinigingen een zak geld bij elkaar. Daarmee waren de problemen niet opgelost. Het theater was vooral te klein om zelfstandig te bestaan, bleek al snel.

Het LAK zou daarom het beste ingebed kunnen worden in de BV Stadspodia Leiden, het resultaat van de fusie tussen de Leidse Schouwburg en de Stadsgehoorzaal. Deze week werd bekend dat die fusie niet doorgaat, en daarmee lijkt het einde verhaal voor het LAK-theater.

‘Inhoudelijk was het een logische fusie, maar als je gaat fuseren, gaat het ook over functies en mensen’, legt Frans Funnekotter van Stadspodia uit. ‘De universiteit wilde dat wij bijna alle mensen zouden overnemen en hen garanties konden geven.

Dat wilden we wel, maar dat kunnen we gewoon niet. We hebben er echt op alle mogelijke manieren naar gekeken, maar uiteindelijk bleken de mogelijkheden van de een de beperkingen van de ander te zijn. Leiden verliest zo een theater dat goed liep en een eigen functie had.’

Wethouder Jan-Jaap de Haan die

in Leiden over cultuur gaat, vindt het ‘Jammer dat de fusie mislukte; zo lijkt de sluiting van het LAK een feit. De gemeenteraad had geld beschikbaar gesteld, de universiteit de zaal. Dat het uiteindelijk op arbeidsvoorwaarden niet is gelukt, is doodzonde.’ Het aanbod van Stadspodia was in zijn ogen ‘redelijk, in deze tijd van culturele tegenwind. Ik ben enorm teleurgesteld dat de universiteit het niet heeft aanvaard. Dit is een historisch verlies voor Leiden.’

Een laatste voorstel van De Haan,

om in elk geval het komende theaterseizoen nog te subsidiëren, werd door de universiteit afgewezen. Een gedeelte van de programmering zal nu doorschuiven naar de Stadspodia, aldus Funnekotter. Het theater zal worden omgebouwd tot collegezaal; de cursussen die het LAK verzorgde gaan wel door, maar op een andere locatie.

LAK-directeur Roland Helmer is onbereikbaar. Per mail verwijs hij door naar Caroline van Overbeeke, de voorlichter van de universiteit.

‘Wij wilden het theater met onze mensen onderbrengen’, verklaart zij de opstelling. ‘We hebben veel aangeboden: energiekosten, onderhoud van apparatuur, salarisaanvullingen; we hebben zoveel mogelijk gedaan, al snap ik de kant van Stadspodia ook wel.’

Waarom niet ingegaan op het aanbod van De Haan? Van Overbeeke: ‘Zo blijft het onzeker. Het zou alleen tijdelijk uitstel zijn en zo blijven we verantwoordelijk voor de zaal. Een jaar later heb je weer dezelfde situatie’

Presentator Twan Huys (l) in een schijngevecht met komiek Hans Teeuwen in het LAKtheater Foto Taco van der Eb

‘Prestatieafspraken ongrondwettig’ Staatssecretaris Zijlstra heeft met zijn beleid niet alleen de woede van studenten op de hals gehaald. Hij opereert ook buiten de wet. Althans dat beweerde de Nijmeegse hoogleraar staatsrecht en faculteitsdecaan Paul Bovend’Eert onlangss in een opiniestuk in NRC Handelsblad.

Volgens Bovend’Eert zijn de prestatieafspraken die Zijlstra gaat maken zelfs ongrondwettig. Zijlstra wil 7

procent van zijn budget verbinden aan prestaties. Haalt de universiteit het afgesproken doel niet, dan kan deze fluiten naar het geld.

Dit beleid is in strijd met de grondwettelijke en wettelijke regeling van het hoger onderwijs in Nederland, aldus Bovend’Eert. De staatsecretaris negeert wetgeving door met de universiteitsbesturen afspraken te maken over onderwerpen waarover hij eigenlijk niets te zeggen heeft. ‘Niet

de staatssecretaris en de universiteitsbestuurders, maar docenten, examinatoren en examencommissies gaan over de studievoortgang en rendementen.’

Als Zijlstra dit beleid voortzet dan maakt hij zich schuldig aan het sluiten van een akkoord dat ‘op onderdelen met de Grondwet in strijd is, is op die onderdelen nietig. Een staatssecretaris die willens en wetens de Grondwet schendt, maakt zich

zelfs schuldig aan een ambtsmisdrijf.

Hiervoor zou hij moeten terechtstaan voor de Hoge Raad.’

Mogelijk hangt hem dan een gevangenisstraf van maximaal drie jaar boven het hoofd.

Maar de vlag kan nog niet uit. Bovend’Eeert erkent dat het wetsartikel over het ambtsmisdrijf is nog nooit toegepast. Maar feit blijft dat Zijlstra ongrondwettelijk handelt en dat vindt de decaan geen goede zaak. VB

Studiebonnen voor deeltijders?

Deeltijdstudenten leken het kind van de rekening te zijn in de aangekondigde maatregelen van het kabinet. Maar nu wil de overheid die studenten tegemoet komen met zogeheten vouchers, een soort studiebonnen.

Omdat deeltijders meer jaren over hun studie doen, krijgen ze een langstudeerboete. Het ministerie heeft namelijk al laten weten geen uitzondering voor hen te maken. Met het invoeren van het instellingscollegegeld waren de deeltijders al benadeeld,

omdat veel deeltijdstudenten al eerder een opleiding hebben genoten.

Voor de universiteiten vergen de opleidingen extra werk, wegens het aanbieden van avondcolleges en de speciale aandacht die mensen met een grillig studietraject nodig hebben.

Toch willen de instellingen niet van de deeltijders af. Protesten tegen de maatregelen benadrukken dat omscholing en bijscholing vitaal zijn voor de kenniseconomie, dus dat de afschaffing van de deeltijdconstructie lijnrecht staat tegenover het streven van de regering om Ne-

derland als een kenniseconomie te profileren.

Daarnaast vrezen de instellingen voor hoger onderwijs dat studeren in deeltijd zo alleen nog maar bereikbaar wordt voor mensen die de financiële vrijheid hebben om de extra kosten voor lief te nemen.

Oplossingen zijn er ook. Zo heeft staatssecretaris Zijlstra geopperd dat niet het aanbod gesubsidieerd moet worden, maar de vraag. De instellingen krijgen dus geen geld meer, maar studenten: gedacht wordt aan een voucher voor deeltijders, een soort

bon waarmee ze opleiding kunnen gaan volgen. Dat maakt het mogelijk om als overheid te investeren in een studie waar maatschappelijk gezien nood aan is, bijvoorbeeld als er een leraren- of een verpleegkundigentekort is.

Het vouchervoorstel kan Zijlstra helpen om de steun van de Eerste Kamer te verwerven. De senatoren wilden namelijk dat de deeltijders niet onevenredig hard geraakt werden door zijn ingrepen. Eind maart maakt de staatssecretaris de voorstellen bekend. CR

8 maart 2012 · Mare 5 Nieuws

Sportkaarten fors duurder ‘Het is rampzalig; echt verschrikkelijk’ Mensen van buiten de Universiteit Leiden gaan per direct fors meer betalen voor hun sportkaarten. De sportclubs maken zich zorgen over de gevolgen: ‘Verenigingen gaan zo te gronde.’

Door Bart Braun Wie universitair wil sporten, moet een sportkaart hebben. Die kaart is goedkoop voor studenten en medewerkers van de universiteit; zij betalen respectievelijk 130 en 200 euro per jaar.

Voor hogescholieren kostte een sportkaart tot vorige week 200 euro.

Wie lid was een studentensportvereniging, maar geen student, kon een zogeheten verenigingskaart kopen à 140 euro. Die verenigingskaarthouders zijn meestal oud-studenten die bleven plakken. Vorige week donderdag maakte het sportcentrum bekend dat die laatste twee doelgroepen vanaf nu 350 euro moeten betalen voor hun abonnement.

De universiteit heeft het financieel zwaar en stopt daarom met het subsidiëren van externe sporters.

Volgens universitair voorlichter Caroline van Overbeeke is de prijsverhoging een principekwestie. ‘Als we

subsidie geven, dan doen we dat aan onze eigen medewerkers en studenten, en niet aan groepen van buiten.’

Volgens haar cijfers sporten er 156 hbo’ers op het sportcentrum, en 67 houders van een verenigingskaart, op 3200 sportkaarten in totaal.

Die kleine aantallen staan in sterk contrast met de zorgen die prijsverhoging oproept bij de verenigingen.

Njord-praeses Christian Godlieb: ‘Het is rampzalig; echt verschrikkelijk’. Jorien van Hoorn van basketbalclub LUSV: ‘Ik begrijp wel dat ze de kosten willen verhalen, maar de consequentie is verenigingen te gronde gaan.’ Zwem- en waterpoloclub Aquamania vreest zelfs een afscheiding van het Sportcentrum.

Godlieb schetst het probleem: ‘Je moet je voorstellen dat er acht mensen in een boot zitten, en twee daarvan zijn hbo’ers. Als die 350 euro moeten neertikken om te mogen sporten, werpt dat weer een drempel voor ze op, naast de verkorte studietijden. Ik begrijp dat het geld kost, maar dit raakt op een verschrikkelijke wijze de verenigingen.’

De afgestudeerde leden zijn juist de ervaren sporters, die het niveau omhoog krikken, het scheidsrechtersfluitje oppakken, coachen of

ander kaderwerk verrichten. ‘Het duurt jaren voor je duikinstructeur bent, en de meesten zijn tegen die tijd afgestudeerd’, legt LSD-voorzitter Jonathan den Boer uit. Van Hoorn: ‘Als de afgestudeerde leden weggaan naar een burgervereniging, dan is de rest van het team ook weg, omdat ze niet meer op hetzelfde niveau kunnen basketballen. Je verliest dus niet alleen externen, maar ook de mensen zoals ik. Het gaat verder dan ze voor ogen hadden.’

De sportraad, het adviesorgaan van het USC, betreurt het besluit van de universiteit. ‘Er gaan klappen vallen, dat is zeker’, aldus voorzitter Patrick van der Velde. ‘Het is sportief slecht, maar het is ook economisch onverstandig. De aanname van de universiteit is dat als de helft blijft, dat winst oplevert. Dat is een onrealistische schatting, want mensen kunnen gewoon naar een burgervereniging gaan.’

De getroffen verenigingen zijn in overleg getreden in de hoop oplossingen te vinden. Hoe die eruit moeten zien, is nog onduidelijk.

Voorlichter Van Overbeeke: ‘Wellicht dat we kunnen kijken naar een langere overbruggingsperiode. Maar de hogere tarieven staan vast.’

Studenten met beperking ontevreden

Zijlstra voor onvoldoendes compenseren Staatssecretaris Halbe Zijlstra, vindt het geen probleem dat de Universiteit van Amsterdam het mogelijk maakt dat studenten een vijf voor een vak compenseren voor een ruime voldoende voor een ander vak. Er was de nodige kritiek op dit zogeheten compensatoir toetsen.

Niet alleen kwam er bezwaar van studentenorganisaties, ook Den Haag bemoeide zich er mee. Hoger onderwijswoordvoerder Harm Beertema (PVV) stelde zelfs Kamervragen. Hij vreesde voor de ‘deflatie’ van de waarde van diploma’s en dat de kwaliteit van het onderwijs geweld wordt aangedaan als de plannen doorgaan.

Zijlstra ziet dat heel anders, blijkt uit zijn antwoorden op de Kamervragen. De UvA vermindert op deze manier juist de uitval en betrekt studenten meer bij hun studie. ‘Empirisch onderzoek heeft laten zien dat

het vooruitzicht een onvoldoende te kunnen compenseren, voor studenten een aanmerkelijke stimulans is om harder te werken”, schrijf hij. Bovendien mag het gewoon van de wet.

In Leiden is compenseren al mogelijk bij bijvoorbeeld geschiedenis en godsdienstwetenschappen. Bij godsdienstwetenschappen wordt er weinig gebruik van de regeling gemaakt omdat studenten geen vijf op hun lijst willen.

Ook aan de Erasmus wordt er gebruik van compensatie gemaakt.

Daar experimenteren bepaalde opleidingen met jaarklassen. In dat systeem is het gebruik van compensatoire toetsen noodzakelijk.

Het college van bestuur in Leiden wil binnen studies ook meer compensatoire toetsen. De studentenpartijen in de universiteitsraad zijn minder enthousiast. Deeltoetsen zijn prima, maar een onvoldoende compenseren moet eigenlijk alleen binnen een vak kunnen. VB

Studenten liggen wakker van stress Veertig procent van de studenten heeft last van zeer grote studiestress en de helft kan er niet van slapen. 8 Procent van de studenten ziet af van een masteropleiding door de veranderde regels.

Dat blijkt uit een enquête van de redacties van de bladen van tien universiteiten en vier hogescholen. Deze is begin februari afgenomen onder 5.500 studenten. De maatregelen die studieversnelling moeten afdwingen lijken hun tol te eisen. Vanaf september ontvangen masterstudenten geen basisbeurs meer. En dat terwijl slecht zestig procent van de universiteitsstudenten op schema ligt.

De daling in het enthousiasme voor de masters noemt staatssecretaris Zijlstra een pluspunt omdat de langstudeermaatregel een bewustere studiekeuze van studenten beoogt.

In een interview met DUB, het blad

van de Universiteit Utrecht, zegt hij: ‘Als bachelorstudenten zeggen: “Ik weet nog niet zeker of ik wel een masteropleiding wil volgen; ik ga eerst werken”, dan is dat niet erg. Deze studenten kunnen altijd later nog besluiten of ze een masteropleiding willen gaan doen.’

De cijfers over de psychologische klachten maken niet veel indruk op de beleidsman. ‘Ik heb niet de indruk dat deze cijfers erg afwijken van onderzoeken onder werkenden. Een beetje stress is helemaal niet erg, daar krijg je straks als je werkt ook mee te maken. Het is ook persoonlijk: de een kan meer druk aan dan de ander.

Het kan betekenen dat je op je tenen loopt en meer doet dan je aankunt.

Anderen varen er wel bij en presteren juist beter onder druk.’

Verder meent hij dat studenten wat minder waarde moeten hechten aan het verenigingsleven. CR/TB

Langstudeerboete in mei voor de rechter De rechtbank in Den Haag buigt zich op 21 mei over de legitimiteit van de langstudeerboete. De studentenvakbonden en de Kamer van Verenigingen hebben de zaak tegen de Nederlandse Staat aangespannen.

Student probeert boek te grijpen in de Universiteitsbibliotheek. Foto Taco van der Eb Studenten met een functiebeperking zijn niet al te enthousiast over de begeleiding op hun onderwijsinstellingen. Universiteit Leiden staat op de één na onderste plek van Nederland wat betreft waardering.

Dat blijkt uit het rapport Studeren met een handicap 2011 van het Centrum Hoger Onderwijs Informatie.

Van de 650.000 studenten in het hoger onderwijs heeft acht tot tien

procent een functiebeperking. Bijna de helft daarvan heeft dyslexie of discalculie; psychische problematiek (15%) en chronische ziekten (10%) staan op twee en drie.

Wo-studenten met een handicap zijn gemiddeld ietsje positiever over hoe hun instelling daarmee omgaat dan hogescholieren, maar veel scheelt het niet en erg positief is het ook niet. Gemiddeld krijgen universiteiten een zes-plus voor be-

geleiding, informatievoorziening en aanpassingen aan deze groep.

De cijfers zijn ook uitgesplitst per instelling: van alle universiteiten is die van Wageningen het vriendelijkst voor studenten met een beperking. De studenten daar geven de voormalige landbouwuniversiteit een 7,2. Leiden staat op de één na onderste plek met gemiddeld een 6,16.

Fusiehogeschool HBO Nederland krijgt slechts een 4,9.CR

Studenten die uitlopen met hun studie, gaan een boete van 3000 euro betalen De Leidse hoogleraar staats- en bestuursrecht Tom Barkhuysen, verbonden aan advocatenkantoor Stibbe, maakt voor de studentenorganisaties de gang naar de rechter.

Hij bracht in april vorig jaar een advies uit over de langstudeerboete en stelde toen vast dat er veel schort aan het voorstel van staatssecretaris Zijlstra voor het hoger onderwijs.

Er zijn drie belangrijke knelpunten. Het wetsvoorstel gaat in tegen het VN-verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten.

Daarin is bepaald dat alle ondertekenaars nastreven geleidelijk kosteloos hoger onderwijs voor een ieder in te voeren. Het voorstel voldoet hier niet aan.

Ook is er geen hardheidsclausule opgenomen in de plannen. Voor studenten die bijvoorbeeld ziek zijn geweest of voor een ziek familielid hebben gezorgd, wordt geen uitzondering gemaakt.

Een belangrijke kwestie is ook dat studenten die al aan hun opleiding begonnen zijn, worden geconfronteerd met regeling. Het rechtszekerheidsbeginsel wordt hierdoor aangetast.

De Eerste Kamer is ook kritisch over het wetsvoorstel van Zijlstra.

Zij richten zich op deeltijders. Die lopen per vrijwel per definitie uit, en betalen dus de boete. Mogelijk doet deze kritiek echter niet meer ter zake omdat Zijlstra er over denkt deeltijdstudies niet langer te bekostigen. VB

6 Mare · 8 maart 2012 Achtergrond

Meer dan de baas spelen Excellentieprogramma stoomt leiders klaar Excellente studenten moeten meer aan hun trekken komen, vinden zowel staatssecretaris als universiteiten. Mare verdiepte zich in het Leiden Leadership Programme, voor slimmeriken die niet verder willen in de wetenschap.

‘In het Nederlands onderwijs hebben we lang gefocust op de groep die het wat minder deed. We zijn er langzamerhand achter gekomen dat aan de overkant een groep leerlingen zit, waar je ook extra aandacht aan moet besteden.’

Marieke van Haaren, medewerker van bureau Honours College hoorde in gesprekken met studentenpanels dat sommige excellente studenten gestopt waren als er niets extra’s geboden was.

Het bindend studieadvies, de langstudeerboete, mentorraten; er is heel wat aandacht voor studenten die niet goed presteren. Maar wat doe je met de studenten of scholieren die hard studeren, goede cijfers halen en op zoek zijn naar extra uitdaging? In Leiden bestaan daarvoor het Pre-university College, het Honours College en het University College. Deze zomer kwam daar een programma voor de masterfase bij: het Leiden Leadership Programme.

Het grote verschil: de opleiding richt zich op studenten die niet de wetenschap in willen. Docent Menno Mennes: ‘Daar zijn de honours classes vooral op gericht. Maar we hebben een heleboel mensen die in leidinggevende posities terechtkomen.’

Sinds deze zomer zijn 48 studenten van alle faculteiten begonnen aan het traject, dat ze naast hun master doen en uit 15 studiepunten bestaat. Aan deelname is voor de studenten een eigen bijdrage van honderd euro verbonden, volgend jaar wordt dat 150 euro. Er waren veel meer aanmeldingen dan plekken, zegt medewerker Nikol Hopman.

Hoeveel precies zegt de organisatie liever niet, omdat ze geen studenten wil afschrikken. Volgend jaar is het streefgetal opnieuw vijftig, het jaar erop 75, en dan honderd. Dan moet het programma - dat nu een subsidie

Door Dirk-Jan Zom

‘Bedrijven zitten niet te wachten op kennis. Dat huren ze wel in’

klassieke colleges, studenten gaan experimenteren in groepsopdrachten, ze komen uit hun comfortzone.’

Dit zou er ook voor kunnen zorgen dat je ontdekt dat je geen leiderstype bent, zegt Mennes. ‘Maar je hebt wel de reflectieve vaardigheden en de praktijkervaring om die afweging te kunnen maken.’ In het tweede semester gaan de studenten in groepjes van drie aan de slag bij zestien verschillende bedrijven en organisaties.

Dat gedeelte zit nu in de opstartfase.

Hopman sprak met de organisaties over wat ze precies verwachten van de studenten. ‘Ze zeiden dat ze een frisse blik wilden, iemand die over de schouder meekijkt. Dat was voor ons een eyeopener.’

Mennes:

van het Siriusprogramma voor excellentie ontvangt - zelfvoorzienend zijn door de reguliere financiering en de bijdragen van organisaties.

Het programma begint met een assessment, waarin studenten leren naar zichzelf te kijken om hun vaardigheden en ambities te bepalen. Hiernaast leren de studenten onderhandelen, feedback Buste van Julius Caesar, geven, 46 voor Christus motiveren en bekijken op welk gebied bij henzelf nog verbetering nodig is.

Mennes: ‘Het zijn dus geen

‘De redenering vanuit de universiteit is vaak dat we kennis en inzicht kunnen overdragen. Maar van bedrijven hoor ik juist dat dit niet is waar ze op zitten te wachten, dat huren ze elders wel in.’

Studente Engels Mirthe van Gaalen zit

inmiddels met twee groepsgenoten bij de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), die bezig is een denktank op te zetten.‘We bleken tegenovergestelde ideeën te hebben.

VNG wil weten wat de belangrijke issues zijn voor gemeenten. Ons idee was juist andersom: gemeenten komen met hun problemen naar VNG. Heel voor de hand liggend, dachten wij, maar zo was er nog niet over gedacht.’

Student politicologie Ivo Bronstring: ‘Ik ben met een biologie- en een geschiedenisstudent bezig bij

het Bureau Algemene Bestuursdienst, dat management bij de overheid ondersteunt. Ze schrijven een visie voor de komende jaren, waarvan ze een aantal punten aan ons hebben gegeven, verder laten ze ons heel vrij. Wij bekijken de loopbaan-

ontwikkeling van topambtenaren.

Welke competenties en factoren zijn cruciaal? We proberen ons te blijven verwonderen, om volledig vrij te blijven kijken.’

Sommige studenten deden ervaring op in studentenbesturen.

Bronstring was voorzitter van studievereniging SPIL en is momenteel assessor van het faculteitsbestuur van Sociale Wetenschappen.‘Leiden Leadership biedt een academisch kader in die persoonlijke ontwikkeling’, zegt hij. ‘Het is niet alleen leiderschap in een organisatie, maar ook persoonlijk leiderschap, hoe je jezelf kunt sturen zodat je doelen die je wilt bereiken kunt bereiken.’

Studente Grieks en Latijn Wieneke Jansen deed bestuurswerk bij haar studievereniging en studentenvereniging Prometheus. ‘Dit programma leek me net weer een stapje verder, nog meer ervaring, ook in de praktijk. En het is handig ook ervaring buiten de studentenwereld op te doen.’ Met groepsgenoten is ze bij de Gemeente Leiden bezig met de invoering van het nieuwe werken.

Van Gaalen zocht vooral naar iets extra’s naast haar studie. ‘De structuur van Engels is grotendeels hetzelfde. Je leest literatuur en schrijft een essay.’

Ze twijfelde over de master, maar toen ze van het programma hoorde besloot ze er toch mee door te gaan.

‘Ik dacht: als ik dit ernaast kan doen, ga ik door, want literatuur boeit me toch wel heel erg. En dan is Leadership de extra uitdaging.’

De vaardighedentraining is sinds december achter de rug. Volgens Mennes is er onder studenten veel behoefte aan, maar is er in het reguliere programma vaak geen tijd voor. De Leadershipstudenten waren er ongeveer een volledige dag per week mee bezig.

Ze krijgen de theorie van Mennes aangereikt, maar moeten er vervolgens zelf mee aan de slag. Van Gaalen: ‘Je moet het constant op jezelf toepassen. Je gaat rollenspellen spelen, je wordt geconfronteerd met jezelf.’

Ze moet bijvoorbeeld kritiek ontvangen en vooral feitelijk en nietemotioneel reageren: ‘Ik merkte dat ik dat wel heel lastig vond’.

Jansen vond het soms zwaar: ‘Je moet toch de onderste steen boven krijgen. Je leert ook om geen smoesjes te gebruiken, mensen zijn geneigd zaken iets mooier te maken.’

Ze heeft er veel van geleerd. ‘Je komt er dingen tegen waar je misschien niet zo snel over nadenkt, maar die zo belangrijk zijn. Wat is respect, hoe luister je goed naar iemand, wat is excelleren? Er bestaat geen eenduidig antwoord op, maar het is wel iets waar je mee bezig moet zijn. Het was een bron van inspiratie.’

Hopman: ‘We zien leiderschap niet als een positie, ook niet als één kwaliteit of vaardigheid. Het gaat meer om hoe je verantwoordelijkheid kunt nemen in complexe situaties.’ Want juist dan is leiderschap tonen nodig, zegt ze.

‘Bij vraagstukken waarmee de organisatie worstelt, die lastig te duiden zijn. Het is meer dan alleen de baas spelen.’

8 maart 2012 · Mare 7 Archeologie

Een Indiase vrouw droogt koeienmest om als brandstof te kunnen gebruiken. Foto Wikimedia

De verrassing van as Hoe vlamden ze vroeger een vuurtje in elkaar?

Als je iets weet van as, kan je archeologie bedrijven op brandresten. Daarom ging een Leidse archeoloog fikkie stoken met hout, turf en gedroogde koeienpoep. ‘Een vuurtje van mest kan je de hele dag laten smeulen.’

Door Bart Braun Je kan een vuurtje maken met gedroogde koeienpoep, maar dat geeft wel heel veel rook.

‘De mensen van de boerderij waar ik mijn onderzoek deed, hadden de brandweer gebeld, omdat ze dachten dat ik hun gebouw in de fik had gezet. Ik mocht niet meer terugkomen’, vertelt Freek Braadbaart.

De eclectische onderzoeker – hij is gepromoveerd archeoloog, maar verdeelt zijn werktijd over biologie in Leiden en geochemie in Utrecht – zegt het met een lach. Hij is 76, en laat zich niet meer gek maken door wat boze mensen op een middeleeuwse boerderij in Amersfoort.

Na zijn pensioen als mijnbouwkundig ingenieur ging hij archeologie studeren in Leiden. ‘Alleen maar luisteren vond ik niet zo leuk, dus ging ik ook tentamens maken. Na drie jaar waren er geen tentamens meer, en moest ik nog een stukje schrijven. Mijn begeleider stelde voor om iets te doen over verkoold materiaal. Dat was goed, maar dan wilde ik het ook echt snappen. Dat is uiteindelijk een proefschrift geworden. Sindsdien ben ik gewoon doorgegaan.’

Het ‘gewoon doorgaan’ leidde tot de rookontwikkeling bij een Middeleeuwse proefboerderij in Amersfoort. En dat leidde weer tot een publicatie daarover in het Journal of Archeological Science, samen met collega’s van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de University of Aberdeen.

Als archeoloog wil je weten hoe mensen vroeger leefden, en maak je gebruik van ongeschreven bronnen.

Een zo’n ongeschreven bron is de as van vuurtjes die de mensen vroeger maakten. Warmte is vreselijk belangrijk voor mensen: als dieren zonder vacht krijgen we het snel koud. Als je een bron van warmte hebt, kun je bovendien je eten koken. Dat laatste

‘Hoe beslisten ze welke brandstof ze namen? Dat soort vragen, dat vind ik nou archeologie’ opent compleet nieuwe werelden.

De voedingsstoffen uit allerlei planten worden beter toegankelijk, en zelfs het taaiste vlees wordt eetbaar als je het maar lang genoeg laat stoven. ‘Niet het vuur, maar warmte is de belangrijkste uitvinding aller tijden’, vat Braadbaart het samen.

Als je as opgraaft, kan je dat iets vertellen over hoe mensen aan hun warmte kwamen. Tenminste, als je iets weet over asresten. Vandaar dat Braadbaart gedroogde koeiendrollen aan het opstoken was.

‘Bij een opgraving in de buurt van Vlaardingen vonden de archeologen huizen die gebouwd waren op veengrond, waar turf kon worden gewonnen. Ze hadden koeien in hun stallen. Bomen waren dun gezaaid in die tijd, maar toch gaat iedereen er vanuit dat de as afkomstig was van houtvuurtjes.’

Voor wie wel eens langs een koeienboerderij heeft gelopen en zijn twijfels heeft bij de brandbaarheid van een koeienvlaai is wat verduidelijking wellicht op zijn plaats. De koeien die onze melk maken, krijgen grote ladingen krachtvoer te eten. Sojaschroot, suikerbietenpulp,

maïsmeel; voedzaam spul voor een koe, maar er zitten minder vezels in dan in gras. Een moderne koe is daardoor haar hele leven aan de diarree. Een koe die gras eet, zoals de Schotse Hooglanders in natuurgebieden, leggen drollen in plaats van flatsen. En een droge drol brandt; zij het dus met veel rook.

Om te kijken wat de beste brandstof was, gebruikte de onderzoeker zijn vuurtjes om water mee aan de kook te brengen, en vervolgens een uur lang te laten pruttelen. De conclusie: met hout heb je het water het snelste warm, maar om het warm te houden, kun je beter turf of gedroogde mest gebruiken. Daar heb je namelijk minder van nodig. ‘Ik heb jarenlang op het platteland van India gewoond, en daar zag ik dat je een vuurtje van turf of mest de hele dag kunt laten smeulen. Dat kan niet met hout, dat raakt veel te vroeg op. Maar misschien dat de mensen vroeger op een andere manier houtvuurtjes maakten, zonder vlammen. Dat ga ik nog een keer uitzoeken.’

Nadat de watertest gedaan was, bleef er as over. Daar kun je allerlei dingen aan meten: chemische samenstelling, pH, grootte van de asdeeltjes. Er zitten ook daadwerkelijk verschillen in. Mest-as bevat bijvoorbeeld veel meer silicium dan hout-as, en de as van turf is beduidend witter van kleur dan die van hout of koeienpoep. De askorreltjes zijn enkele micrometers groot, wat betekent dat de normale archeologische methode om naar vuurresten te zoeken aangepast zou moeten worden. Braadbaart: ‘Normaal gesproken meng je je grond met water en gooi je het over een zeef. Dan ben je al je asdeeltjes kwijt. Je moet je opgravingsmethode aanpassen aan het materiaal dat je wilt vinden.’

Alleen al bij de Vlaardingse opgraving kwamen vijf zakken vol met as naar boven. Dat is eigenlijk heel

raar, want je kan er van alles mee. In arme landen poetsen mensen er hun tanden mee. Je kan het mengen met vet om zeep te produceren. Je kan het als mest op het land gooien en als je volkomen verstoken bent van smaakpapillen zou je er net als de Scandinaviërs gedroogde vis houdbaarder mee kunnen maken.

Waarom de Vlaardingers en de mensen van andere opgravingen dat niet deden, weet Braadbaart niet. Hij is blij dat ze het niet gedaan hebben, want het levert hem informatie op: ‘Je waagt een poging om te denken hoe die mensen in hun tijd leefden en dachten. Hoe beslisten ze welke brandstof ze namen? Dat soort vragen, dat vind ik nou archeologie.’

Plantensteen In de as van verstookte mest vond Braadbaart nog iets anders: zogeheten phytolieten. Dat woord betekent letterlijk ‘plantensteen’, en dat is eigenlijk ook wat het zijn.

Planten, vooral grassen, nemen silicium op met het grondwater, en dat silicium zet zich vervolgens af in de plantencellen.

Biologen weten eigenlijk nog niet zeker waarom planten die dingen aanmaken, maar vermoeden dat ze bijdragen aan de stevigheid van de plant.

Stevig zijn ze in elk geval, blijkt als Braadbaart wat foto’s laat zien uit de op-

graving bij Vlaardingen. De phytolieten zijn ooit gevormd in een plant.

Vervolgens zijn ze opgegeten door een koe, verteerd in twee magen, nog een keer gekauwd, verder verteerd in vier magen, uitgepoept, te drogen gelegd, in de brand gestoken en 2500 jaar in de grond bewaard – en nog steeds zijn de structuren van plantencellen duidelijk herkenbaar.

‘De echte experts beweren zelfs dat ze aan de phytolieten kunnen zien welke plant het ooit was, en dus wat over het dieet van de koeien kunnen zeggen’, vertelt Braadbaart.

8 Mare · 8 maart 2012 Maretjes Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Twee leerlingen uit groep 7 en 8 zoeken dringend hulp bij taal, rekenen en studievaardigheden.

Marokkaans meisje, wiskunde, Engels, kopklas; Marokkaans meisje, Engels, economie, 3-HAVO, zes euro per uur. Marokkaans meisje, taal, rekenen, kopklas.

Afghaans meisje, Nederlands, NT2, Marokkaanse jongen, wiskunde, 2-VMBO. Drie leerlingen Voortgezet Onderwijs wonen in Zuid-West. Eén leerling Speciaal Onderwijs heeft bijles nodig; 30 leerlingen Ba.O.groep 3 t/m 6 zoeken hulp bij taal en/of rekenen, van wie tien met vergoeding. Bijles in Onderwijswinkel, buurthuis Vogelvlucht, of bij leerling of bijlesgever thuis. Ook zoeken wij vrijwilligers voor bijles/huiswerkhulp

op twee basisscholen en op het woonwagencentrum Trekvaartplein Leiden. Bij dit centrum hebben 4 leerlingen BaO en 2 leerlingen VO bijles nodig. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma-, wo en do. 15-17 u.

Tel: 5214256, LET OP ons e-mailadres is: hdekoomen@owwleiden.nl.

wordt kort geïnterviewd, vult vragenlijsten in en maakt computertestjes.

Tijdens de onderzoeksdag slikt u een voedingssupplement (tryptofaan) of placebo. Beloning: € 30,- of 8 credits.

Meer informatie: mail naar Leiden.onderzoek@gmail.com

Deelnemers gezocht voor onderzoek naar voeding, stemming en cognitie.

Gezonde, niet-rokende, vrouwelijke proefpersonen (18-30 jaar) die geen hormonaal anticonceptiemiddel (zoals de pil) gebruiken en een regelmatige menstruatie cyclus hebben. Het onderzoek bestaat uit een intake (ongeveer 1 uur) en een onderzoeksochtend (ongeveer 3.5 uur, waarvan 1 uur pauze). U

The Mayflower Bookshop, a small independent English-language bookshop in Leiden, is looking for a new owner. The current owner is moving to Amsterdam in June. The bookshop is well-known and popular in and around Leiden and certainly worth continuing. For more information, go to www.mayflower-bookshop.nl or send an e-mail to Info@mayflower-bookshop. nl.

hotchpotch’. Promotor is Prof.dr. E. Gittenberger.

M. Duca zal op dinsdag 13 maart om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Electrocatalysis of the nitrite reduction: a mechanistic study’. Promotor is Prof. dr. M.T.M. Koper.

R.P. Orij zal op woensdag 14 maart om 13.45 promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Societal determinants of Corporate Social Disclosures’. Promotor is Prof. dr. J.G. Kuijl.

D.G. Taekema zal op woensdag 14 maart om 15 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Determinants of muscular and functional vitality in oldest old people’. Promotor is R.G.J. Westendorp.

M. Leenstra zal op woensdag 14 maart om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van

assistentschap aan van 20 uur per week voor een langere periode. Zie voor de volledige tekst op de webpagina van het CWTS: www.cwts.nl.

Gezocht: student-assistent CWTS, Onderzoeksinstituut van de universiteit Leiden. Ben je derdejaars student of ouder? Heb je zin om ons te helpen met het opzoeken van informatie in bibliotheken en op internet voor onze evaluatiestudies?

Beheers je de Engels taal? We bieden een

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V.,

Maretjes extra

postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com Repetitor Inleiding Straf- en Strafprocesrecht, B I, tentamen 19 april 2012 Onderwijs en tentamentraining in 10 lessen van 2,5 uur door ervaren en succesvolle docent. (Straf-proces-recht, BI en BIII en NOVA). Mr L. Slooter-Satter. lucienne@slooter.com of 071-5157777 Scholten. Degelijk juridisch onderwijs en tentamentraining in kleine groepen door een ervaren en professionele docent. Cursus/tentamentraining ‘inleiding burgerlijk recht’ vanaf 16 april 2012.

Voor meer informatie: 071-5126714 of gijs.scholten@planet.nl

Het grootste carrière-evenement van Nederland met de beste werkgevers!

Academische Agenda Prof.dr. H.C.J. Eikenboom zal op vrijdag 9 maart met het uitspreken van de oratie benoemd worden tot hoogleraar aan de faculteit der Geneeskunde om werkzaam te zijn op het gebied van Inwendige Geneeskunde, in het bijzonder Hemostase en Trombose.

A. Pezzarossa zal op dinsdag 13 maart om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen.

De titel van het proefschrift is ‘Imaging plasma membrane domains in signal transduction pathways’. Promotor is Prof. dr. T. Schmidt H.Nerwiy zal op dinsdag 13 maart om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘The Republic of Kurdistan, 1946’. Promotor is Prof.dr.T. Atabaki M. Reemer zal op dinsdag 13 maart om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Unravelling a

HUISWERKBEGELEIDERS gezocht voor GESCHIEDENIS, NEDERLANDSE LITERATUUR en DUITS. Dit t.b.v. een slimme gymnasiast (klas 4), die exact georiënteerd is en snel last heeft van faalangst. Locatie: aan huis in Voorburg. Frequentie en tijdstip nader af te spreken. Goede betaling, reistijd deels vergoed. Inlichtingen via email (t.kalker@hetnet.nl) of telefonisch (0624624628).

het proefschrift is ‘Beyond the façade; Instrumentalisation of the Zambian health sector’. Promotoren zijn Prof.dr.

A.J.Dietz en Prof.dr. L.J. de Haan (ISS) W. de Angelo Cunha zal op donderdag 15 maart om 13.45 promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘ LXX Isaiah 24:126:6 as Interpretation and Translation: A Methodological Discussion.’ Promotir is Prof. dr. A. van der Kooij.

T.c. Pansuriya zal op donderdag 15 maart om 15 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Genetics of Ollier Disease and Maffucci Sydrome’.

16 & 17 maart Amsterdam RAI www.carrierebeurs.nl

  

  

                

            

           

           



8 maart 2012 · Mare 9 Achtergrond

Wildebras voor het vaderland Minerva herdenkt oorlogsheld ‘Het is een wilde jongen, maar als het vaderland ooit in de oorlog is, zal hij van grote waarde zijn.’

Karikatuur van De Jonge uit de almanak uit 1938

Geheim agent, Olympisch roeier, corpspraeses en talentvol jurist: jonkheer Ernst de Jonge was het allemaal. In 1944 kwam hij om het leven in zijn strijd tegen de bezetter.

Op vrijdag 9 maart wordt een plaquette onthuld op Minerva.

Door Constanteyn Roelofs ‘Waarom word ik honderd en is mijn broer zo vroeg gestorven?’ Het is een vraag die Marien de Jonge zich hardop afvroeg bij zijn eigen eeuwwisseling.

Wat geef je een honderdjarige voor zijn verjaardag? ‘Als iedereen met een fles wijn komt, heb ik tot mijn 103e een delirium.’ Zijn kinderen zetten daarom een actie op touw om een lang gekoesterd verlangen te realiseren: een gedenkplaats voor de in het verzet omgekomen Ernst de Jonge.

Mariens zoon, Jan-Maurits, licht toe: ‘Er wordt in de familie vaak over Ernst gesproken. Niet op een tragische manier; juist de bewondering voor zijn vele talenten en de mooie anekdotes uit zijn jeugd en studententijd komen dan naar boven.’

Uit een verhaal uit zijn tijd op de opleiding voor reserveofficieren van de bereden artillerie, blijkt het ongezeglijke karakter van De Jonge.

‘Hij had de reputatie de meest gestrafte cadet in de geschiedenis van de krijgsmacht te zijn. De verhalen bereikten zelfs de top van het leger, hetgeen leidde tot een boze brief van hogerhand met de vraag waarom deze lastpak nog niet de dienst was uitgestuurd. De commandant van de opleiding antwoordde: “Het is een wilde jongen, maar als het vaderland ooit in de oorlog is, zal hij van grote waarde zijn.” Het bleken profetische woorden.

Jeugdvriend Karel Hardeman (1914-2010), die samen met De Jonge in Indië was opgegroeid, trof zijn oude makker weer in Leiden.

Hardeman zou eind vorige eeuw nog een boek met herinneringen aan De Jonge publiceren.

Samen roeiden ze voor Njord, in een verscheidenheid aan ploegen, waaronder de jonge 4, de jonge 8 en de oude vier. Varsity-blik zat er helaas nooit in, olympische deelname echter wel. Van ondergeschikt belang natuurlijk – de Spelen kwamen lastig uit in verband met de planning van groentijd en het bestuurswerk, maar de heren verdedigden hun deelname door te stellen dat het een mooie oefening was voor de heilige Varsity.

Tegen de achtergrond van een door en door genazificeerd Berlijn – tot groot afgrijzen van de vrijheids-

minnende De Jonge en de christelijke Hardeman – weren de studenten zich kranig. Voor roeiersbegrippen zijn De Jonge en Hardeman aan de kleine kant, respectievelijk 69 en 71 kilo – lichte pikken, in huidige termen. De tegenstanders zijn volgens Hardeman ‘reuzen van sleurbeesten met woeste oerkrachten’ en de boot is een oude, logge getrouwe van Njord, de Dutry – geen vergelijk met het moderne materiaal waar de andere landen mee roeien. Tot overmaat van ramp wordt er ook nog eens zwaar geloot. De olympische droom strandt in de halve finale.

Het Duitse avontuur is nog niet ten einde: er volgt een wilde nacht vol bier, confrontaties met Duitse obers en amoureuze avances van Berlijnse dames (en heren) die eindigt in diepe nachtrust op het hoogpolige tapijt van een heimelijk binnengedrongen concertzaal. De heren worden gewekt door het orkest.

De huidige generatie studenten zal voornamelijk het beeld voor zich hebben van de op De Jonge gebaseerde Guus le Jeune die Rutger Hauer met een daverende klap een soepterrine op zijn hoofd zet. De praeses is op De Jonge gebaseerd, maar veel elementen uit het verhaal zijn verzonnen of overgenomen uit de geschiedenis van andere verzetsstrijders.

Voor het boek waar de film op

gebaseerd is, heeft Erik Hazelhoff Roelfzema, de soldaat van Oranje, wel intensief contact gehad met de familie. De groots opgezette musical Soldaat van Oranje die nu in Valkenburg speelt kan op lof rekenen van de familie. Jan-Maurits: ‘Mijn vader en ik zijn onlangs naar de musical geweest. We waren er erg van onder de indruk. Vooral de manier waarop de vertwijfeling onder de corpsleden werd weergegeven vond mijn vader treffend. Wat moesten we doen? – dat was de vraag waar alle studenten mee zaten, ruw verstoord in hun leven van studeren en feesten.’ De crew van de musical is ook aanwezig bij plechtigheid. Harpert Michielsen, die De Jonge speelt in de musical zal de officiële onthulling verrichten.

In de studie legde hij ook veel talent en inzet aan de dag. ‘Hij studeerde zeer snel af, zeker voor die tijd. Hij haalde zelfs zijn oudere broer in, die twee jaar eerder was begonnen.’ Na zijn studie kon hij direct aan de slag.

‘De directie van de Bataafse Petroleum Maatschappij, nu Shell, was door de oorlog naar Curaçao verplaatst.

Het wereldwijde imperium moest nu ineens in plaats vanuit het grote hoofdkantoor in Den Haag bestuurd worden door een provisorisch kantoor op het eiland. Dat leverde uiteraard grote juridische problemen op.’ De taak om deze zaken op te lossen viel toe aan professor Oppenheim, docent ondernemingsrecht in Leiden. Hij accepteerde de klus op voorwaarde dat hij zijn beste student als assistent mocht meenemen: de pas afgestudeerde De Jonge.

Op Curaçao was De Jonge erg in zijn schik. Het werk en het gemakkelijke eilandleven beviel hem goed.

In gedachte bleef hij echter bij zijn vrienden en familie in bezet Nederland. Hij meldde zich daarom via

De Jonge (met snor) in een roeiboot een brief aan prins Bernhard voor de strijd tegen de Nazi’s. ‘De keuze voor de spionagedienst was niet vanzelfsprekend. Hij had een zeer markant uiterlijk en veel mensen - ook de slechte - kenden hem van gezicht.’

Zijn signalement werd hem fataal.

Nadat hij enige tijd met andere studenten uit Leiden en Delft een verzetsgroep vormde, de ‘Groep Kees’ naar voorman Kees Dutilh, viel eind mei 1942 het doek. Bij een overval door de Gestapo wordt De Jonge opgepakt, waarna twee jaren van zware gevangenschap en marteling volgen.

Zijn stoffelijk overschot is nooit gevonden. Uit de Duitse administratie – blijkt dat hij is verdwenen tijdens een transport van het Poolse Rawics naar concentratiekamp Mauthausen. ‘Na de oorlog was er geen gelegenheid om te zoeken. Mijn va-

der en grootvader waren na de capitulatie volledig door het werk in beslag genomen. Nederland moest herbouwd worden en de Indische kwestie speelde nog steeds. Omdat de vermoedelijke plaats van zijn verdwijning en alle archieven achter het IJzeren Gordijn lagen, kon er ook niet gezocht worden.’

Sinds drie jaar zijn de archieven toegankelijk, maar er zijn nog geen nieuwe aanwijzingen naar de laatste rustplaats gevonden. ‘Dat is ook niet het belangrijkste. De familie heeft nu een plaats om Ernst te gedenken. Na 70 jaar is het eindelijk zo ver.’

De plechtigheid op 9 maart wordt bijgewoond door de besturen van Minerva en Njord en twee van de laatst overgebleven leden van het studentenverzet: Hans Hoets en Pierre baron d’Aulnis de Bourouill.

Opening van de Olympische Spelen in 1936. De roeiers, waaronder de latere verzetsheld Ernst de Jonge, gingen er onbevangen naar toe. Ze zagen het als een mooie oefening voor de Varsity.

10 Mare · 8 maart 2012 English page

Diabetes 1 When people suffer from type 1 diabetes (“juvenile diabetes”), the immune system attacks the cells in the pancreas that produce insulin – the substance you need to process sugar properly. Without these cells, the patient needs insulin from the chemist’s. American and Italian diabetes researchers have written, in the Journal of Experimental Medicine, about a study that examined the pancreases of 45 deceased diabetics; Leiden professor Bart Roep was one of the researchers.

In general, this type of research is conducted on people who have recently developed the disorder, but the donors of this study included patients who had had diabetes for more than thirty years.

Their most important conclusion was that there were great differences between the patients: far more insulinproducing cells had been destroyed in some patients than in others. It was only discovered as recently as 2010 that some of these cells survive at all. They also discovered that the presence of “wrong” immune system cells varied from patient to patient. In fact, it was the first time that these cells had been established in the pancreas instead of in the blood.

Moles’ thumbs

Diabetes 2 Vertebrates living on land and creatures that descend from terrestrials are stuck with a five-finger and five-toe construction.

A whale’s skeleton will reveal that five fingers are hidden by the fin and while dogs may seem to have four toes, the “dewclaw”, located further up the leg, is number five and corresponds to our thumbs. If, with this knowledge in mind, you should study a mole’s leg, you will see that it has five fingers neatly in place. But there’s something else: it has a sickle-shaped thing that looks like a sixth finger. So what is it and how does a mole avoid the limitations of pentadactyly? An international team of researchers, including Leiden biologists Mike Richardson and Merijn de Bakker, has provided the answers in Biology Letters: moles’ thumbs are not really digits at all, but a growth on the wrist bone that develops later in a baby mole’s development than the fingers. The biologists also describe the genes responsible for this feat in the article.

Quark flavours Physicist explores models of the tiniest building blocks The Standard Model for describing quarks, the tiny particles of matter, is incomplete and a Leiden quantum physicist is studying other orders. “The situation could change at any given time.”

By Constanteyn Roelofs There is no accounting for taste, they say, so why has a dissertation with the intriguing title A flavour of family symmetries in a family of flavour models by Reinier de Adelhart Toorop just been published? Well, that is because flavours are not only gastronomic features, they are also found in quantum physics, the study of the very tiniest of building blocks of the matter in, and around, us.

Physicists have had the recipe for stable matter for some time: a cloud of electrons around an atomic nucleus of neutrons and protons. The electrons are regarded as elementary, that is to say: they cannot be divided into smaller bits.

However, protons and neutrons can be divided up again, and when they are, physicists distinguish between two types of quarks: up and down, and there are always three per proton or neutron – a proton is up, up, down and a neutron is down, down, up. In addition, we have the mysterious neutrino, a particle without an electric charge and with almost no mass, that roams the universe. Neutrinos are the building blocks of all matter. Up and down are also known as “flavours” of quark. Electrons and neutrinos are not quarks, but they are related to each other and

together they are known as leptons (from the Greek for “small”).

The whole is held together by three forces: the strong nuclear force that keeps atomic nuclei together, the weak nuclear force that causes things like radioactive decay and the electromagnetic force.

These things had scarcely been determined when yet more new flavours of quarks and leptons were discovered. It soon emerged that each quark had two brothers: up was escorted by “charm” and “top” while down was accompanied by “strange” and “bottom”. The electron proved to be related to the muon and the taulepton. And lastly, it was discovered that three neutrinos exist – which suddenly meant that there were three times two sets of flavours. These “brothers” from the second and third families have practically the same properties as the members of the first family. The most important properties, the electric charge and the spin are the same – it’s the mass that is different, and that can differ by a factor of a hundred, depending on the family member.

Interaction between the particles by means of the weak nuclear force, however, causes the heavy brothers in electrons and in up and down quarks to collapse within a fraction of a second, which is why we can’t find them in ordinary matter. We can only find the particles again when they occur in exceptional circumstances and to be able to study them thoroughly, these particles have to be generated in particle accelerators.

This categorisation is known as the Standard Model and can be used

quite adequately to describe the results of the particle accelerator, but it is incomplete. The question as to why the families have such neat structures still hasn’t been answered. Why aren’t there four families, for instance? De Adelhart Toorop replies: “It is still a mystery. The existence of the three families is regarded as an experimental fact, but isn’t explained. But there has to be a reason for it.”

Accordingly, the Standard Model is expanded to included “fields”: theories that add new particles and interaction mechanisms.

In his dissertation, Reinier de Adelhart Toorop explores possible explanations for the similarities, the symmetry, in the families to explain the order in the particles and examines whether there is any structure in the way in which neutrinos start interacting by means of the weak nuclear force. Neutrinos occur in all three flavours “in the wild”, because the particles wobble, as it were, between the three flavours as they move through space. Depending on when you observe them, the neutrino can be small, medium or large, and this produces yet more models that can explain the cohesion between the particles. The strange thing is that the neutrinos cannot start interacting with each other in all states, but only in specific combinations. But, as yet, no one knows why.

Another possibility is that there is a relation between the family symmetry and the “Grand Unified Theory”, which states that, rather than having three different forces, there

is a single force working at different energy levels. This would make the model much more straightforward but it is difficult to establish as the photons used to study the particles in the particle accelerators are also influenced by the energy level at which the experiments are conducted, compromising the research results.

His dissertation’s working title was The Beauty and the Beast, says the PhD student.

“Beauty” because the field of the family symmetries could produce suitable models in various ways, which, in turn, could be used to explain other mysteries of particle physics, such as the enigma of the dark matter and the possible existence of the Higgs particle. And the beastly?

“The bad news is that the structure that that has inspired the family models is perhaps less convincing than people initially supposed.” The data from the interaction patterns in particular reveals many irregularities.

De Adelhart Toorop continues: “We can at least say that elementary particles physics seems to have found an answer to the question ‘What’s it made of?’. The question ‘Does it have a structure?’ is answered in the affirmative anyway, but how much structure is still a matter of debate.

And there are so many more answers to the question ‘Is there a reason for it?’ And when new answers are found to the first question – such as if particle accelerators were to find new, unexpected particles – the situation could change at any given time.”

The causes of type 2 diabetes, or “adultonset diabetes”, are more obscure than those of type 1, but that doesn’t make it any easier to live with. Patients are often ill, tired, hungry and thirsty and, as a consequence, their quality of life is lower. If you are overweight and you develop diabetes, the two are likely to be connected and the best thing you can do to combat the disorder is to lose weight. At the Leiden University Medical Centre, internists put obese diabetics on a diet containing very few calories, which helps them to lose weight very quickly.

In the European Journal of Internal Medicine, they write about a study among 27 seriously overweight diabetics, using two fat and two slim people as a control group for each diabetic.

Thirteen of the 27 diabetics were also put on a stringent, five-hour-a-week exercise programme as well as the very strict diet.

For the first 16 weeks, the participants improved drastically: the kilos melted away, with an average of 25 kilograms per person. The quality of life – established by means of questionnaires – increased, more or less equivalently for both the ordinary dieters and the exercising dieters.

However, the problem of losing weight is never losing the weight; it’s staying at the right weight. And it was no difference in this case: around half the kilos had been gained again after eighteen months. Those patients on the exercise programme had put on slightly less weight and their quality of life was better. In addition, the diabetes was more manageable for this group and accordingly, the scientists stress the importance of exercise for diabetics.

8 maart 2012 · Mare 11 Cultuur

Agenda

Recht voor je bek

FILM

Orgelrockers met debuut in LVC Op de Zwarte Cross scoorden ze een platencontract. Inmiddels is er voor Birth of Joy zelfs interesse uit Amerika. 'Maar de stufi is voorlopig mooi meegenomen.'

Door Frank Provoost Jim Morisson leeft en woont in Enschede.

Zo’n veertig jaar na zijn dood ging hij naar een school voor rockende jeugd: de Herman Brood Academie.

Bijkomend voordeel: de Morisson van nu, die Kevin Stunnenberg heet, kan niet alleen dromend zegzingen of schreeuwend uithalen, maar ook een behoorlijke potje gitaar spelen.

En hoewel hij best op zijn tijd een borrel lust, lijdt hij niet aan dezelfde zelfdestructieve neigingen als zijn vorige ik.

Samen met trommelende houthakker Bob Hogenelst en de Leidse toetsenist Gertjan Gutman trekken de schoolgenoten als Birth of Joy door het land. Naar De Stam in Almelo, De Bosuil in Weert, Beuk in Barendregt, en De Stier in Eibergen.

Met dank aan hun oosterse wortels weten ze een show te regelen op de Zwarte Cross, de jaarlijkse bedevaart voor modderfetisjisten op brommers, trekkers en motoren. Daar staat zowaar een platenbons in het publiek, van het garagelabel Suburban, die hen spontaan tekent.

Vorige week verscheen hun debuutplaat Life in Babalou, die ze vanavond in LVC presenteren. Meteen mochten ze aantreden in De Wereld Draait Door, onder toeziend oog van Pinkpop-baas Jan Smeets.

En, is Pinkpop geregeld?

Gutman (22): ‘We hebben hem natuurlijk een cd gegeven. Maar hij is

tegenwoordig vooral “de kop van Pinkpop”. Niet hij, maar Mojo bepaalt wie daar staat. Hij zei wel altijd één bandje zelf voor te dragen. Jammer genoeg was dat dit jaar Chef ’s Special.

‘Maar verder gaat het fucking chill.

We hebben veertig shows staan. Eind mei gaan we op tour met De Staat.

Boekers zijn shows aan het regelen in Duitsland en Frankrijk. Er is zelfs interesse uit Seattle. Een oude manager van Red Hot Chili Peppers en Lenny Kravitz vindt ons helemaal te gek. Maar het is nog onzeker of daar iets uitkomt.

‘Voorlopig werken en studeren we nog. Ik zit in het tweede jaar conservatorium. Het heet de popacademie voor piano, maar je speelt eigenlijk alles wat niet klassiek is, dus ook veel jazz. Zolang het nog kan, wil ik zoveel mogelijk meepakken. Bovendien is de stufi natuurlijk mooi meegenomen.’

Waarom maken jullie ouderwetse orgelrock?

(Verontwaardigd) ‘Ouderwets?’ (Na een korte denkpauze) ‘Ik denk dat de rauw- en puurheid ons aanspreekt.

Bands als Black Sabbath, Deep Purple, MC5, The Doors – noem ze allemaal maar op. Geen gezeik, alleen intensiteit. Recht voor je bek.’

Waar komt die voorliefde vandaan?

‘Mijn eerste cd kocht ik op mijn dertiende: Led Zeppelin. Ik zat net op de middelbare school waar de ouderejaars met Nirvana-shirts rondliepen.

Toen ik dat luisterde, dacht ik: cool, maar ik vind The Doors beter.

‘Dat smerige sound van John Lord, van Deep Purple, is echt een inspiratiebron. Ik speel nu op een Philicorda. Als je daar niks mee doet, klinkt

Birth of Joy, met van links naar rechts: Bob Hogenelst, Kevin Stunnenberg en Gertjan Gutman. Foto Suburban het nergens naar – dan is het net een Atari spelcomputer. Maar met een goede versterker en een paar effectpedalen, big muff en wahwah, gaatie lekker blazen. Voor je zover bent, moet je wel even zoeken. Ik weet nog dat ik op mijn vijftiende fucking veel had gespaard en voor tweeduizend euro de allerduurste synthesizer kocht - het nieuwste van het nieuwste. Toen ik hem aanzette, verscheen er een soort cockpit aan lichtjes en touchscreens. Ik snapte er geen zak van. Vier soorten orgelgeluid zaten

erop, die allemaal even ruk klonken.’

En toen?

‘Hij heeft drie maanden onder een hoes op mijn kamer gestaan. Toen dacht ik: fuck dat ding. Ik ben teruggegaan naar de winkel, heb naar het oudste orgel gewezen dat ik kon vinden en gevraagd of ik mocht ruilen.

Dat kon. Maar ik moest wel vierhonderd euro bijbetalen.’

Birth of Joy, Life in Babalou LVC, donderdag 8 maart, € 10

Another Another Brick in The Wall Pink Floyd-coverband bouwt aan dezelfde muur

Pink Project speelt de rockopera The Wall in het theater, inclusief poppen en stenen van piepschuim.

‘Het gevoel moet toch echt uit je zelf komen.’

In 1977 zag Ruud Verwijk (51) Pink Floyd optreDoor Vincent Bongers

den in Ahoy en hij besloot vervolgens gitaar te gaan spelen. Zeven jaar geleden trad hij toe tot tribute-band Pink Project.

Op 10 maart voert de groep The Wall op, het autobiografische getinte en succesvolle stuk van bassist en zanger Roger Waters, waarin hij vecht met zijn persoonlijke demonen en de buitenwereld.

Wat is de aantrekkingskracht van The Wall?

‘Het idee is ijzersterk en de thematiek tijdloos. Het kan ook goed worden geactualiseerd. We gebruiken bijvoorbeeld beelden van 11 september.

‘Hoofdpersonage Pink verzet zich tegen zijn moeder en de autoriteiten.

Dat is heel herkenbaar voor jongeren van nu. Neem alleen al de hit Another Brick in the Wall (part II) waarin het Britse schoolsysteem wordt bekritiseerd. Dat spreekt nog steeds aan. De opkomst van een totalitaire en gewelddadige regime is nu net zo relevant als in 1979, toen Waters het stuk schreef.’

Hey You en eindigt met Comfortably Numb. Dat laatste nummer is voor mij maar ook voor de rest van de band wel heerlijk om live te spelen.

In die laatste solo kunnen we helemaal los.’

Pink Floyd is ook de band van de special effects. Jullie ook?

‘We hebben de poppen van The Teacher en Pink laten maken. We gebruiken ook de beelden uit de filmversie en voegen daar zelf projecties aan toe. En dan de muur zelf natuurlijk. De stenen zijn van piepschuim. We hebben het stuk wel een aantal keer vrijwel op dezelfde schaal als Floyd en Waters uitgevoerd, maar in theaters is het allemaal wat kleinschaliger. Het is dan veel intiemer en persoonlijker.’

Heeft u geen zin om weer eens ander werk te spelen van Floyd?

‘Zeker, en dat gaan we ook doen. Na The Wall starten we in september met onze “Floyd Through the Years” tour waarin wij een doorsnee van het repertoire zullen spelen. Dus ook Arnold Layne, uit de begintijd met Syd Barret, maar ook nummers uit de late periode zonder Roger Waters.

Ik zie een integrale uitvoering van Atom Heart Mother ook wel zitten.

Het gitaarwerk op die plaat is echt fantastisch.’

Wat zijn uw favoriete nummers?

‘De beruchte kant drie, als je in lp’s denkt, is erg fraai. Die begint met

Pink Project, Presents The Wall Stadsgehoorzaal, zaterdag 10 maart, € 24–29

Hoe benadert u het geluid van gitarist David Gilmour?

‘Je kunt dezelfde gitaar, versterker, kabels en effectpedalen kopen, maar dan heb je nog niet zijn geluid en zeker niet zijn feel. Ik heb ook een gitaar die naar de specificaties van Gilmour en zijn technicus is gemaakt, maar het gevoel moet toch echt uit je zelf komen. Daar ben ik voortdurend naar op zoek.’

TRIANON John Carter 3D 9 jr.

Dagelijks 18.30 + 21.30 za. zo. + wo 14.00 The Artist 12 jr. dagelijks 19.00 + 21.30 za. zo. + wo 14.30 De gelaarsde kat 3D NL versie 6 jr. za. zo. + wo. 14.30 Extremely Loud & Incredibly Close 12 jr. dagelijks 18.30 + 21.30 HET KIJKHUIS The Iron Lady 12 jr. dagelijks 18.45 The Help 6 jr. dagelijks 21.00 Süskind 12 jr. dagelijks 19.15 Man on a Ledge 12 jr.

Dagelijks 22.00 LIDO STUDIO The Grey 16 jr.

Dagelijks 21.30 Hugo 3D 9 jr.

Dagelijks 18.30 Project X 16 jr. dagelijks 19.00 + 21.30 The Iron Lady 12 jr. vrij. za. zo. 15.30 The Woman in Black 16 jr. dagelijks 21.30 This Means War 12 jr. dagelijks 19.00 + 21.30 Zombibi 12 jr. do. vrij. za. 19.00

MUZIEK LVC Birth of Joy CD Release Party Do 8 mrt 20 u € 7,50 vvk Anneke van Giersbergen Vrij 9 mrt 20 u € 15,KomiK met T. Raumschiere (live), dj-set Cinnaman Za 10 mrt 23 u € 15,DE BURCHT Burcht Klassiek: Aristo Kwartet Zo 11 mrt 15 u, € 12,Pink Project presents The Wall Za 10 mrt 20.15 u, € 29 – 24,-

T heate R LEIDSE SCHOUWBURG De eetclub (Saskia Noort) Frederik Brom, Hanna Verboom e.a.

Vr 9 maart 20.15u € 29,50 – 9,LAKTHEATER Wittgenstein De Tijd Do 8 mrt, 20.30, €16 – 13,50 Café Favoriet: Open podium Di 13 maart 20.30u

DIVERSEN UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Tentoonstelling ‘Topografisch Geheugen: Topstukken uit de verzameling Nederlandse topografie’ t/m 29 apr 2012 ARCHITECTUURCENTRUM RAP Tentoonstelling ‘103 interventies voor de stad’ t/m 25 mrt 2012 RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN Etrusken. Vrouwen van aanzien t/m 18 mrt 2012 Nieuws uit het Midden-Oosten t/m 31 aug 2012 Sites in the city t/m 19 feb 2012 In de gloed van Lapis Lazuli t/m 11 mrt 2012 MUSEUM BOERHAAVE Verborgen krachten: Nederlanders op zoek naar energie t/m mrt 2012 NATURALIS Naturalia, van circusdier tot wetenschappelijk object t/m 19 aug 2012 MUSEUM VOLKENKUNDE De verborgen tuin – Juwelen uit India t/m 8 apr 2012

12 Mare · 8 maart 2012 Kamervragen

00:21 PM

Absurde stijging

Foto Taco van der Eb

‘We zijn net een getrouwd stel’ Bart van Welzenis (20) en Sasja Gels (23) Huis: Rijn en Schiekade 100d Bewoners: 3 (derde kamer staat nu leeg) Grootte: 20m2 en 16m2 Prijs: €270 en €250 Waarom wonen jullie hier?

Bart (derdejaars politicologie): ‘Ik heb een spierziekte die ervoor zorgt dat mijn spieren verzwakken en afsterven. Het komt erop neer dat ik vooral heel moe ben. Heen en weer reizen vanaf mijn ouders was dus geen optie.’

Sasja (vierdejaars Japans): ‘Ik heb ook een ziekte. Op willekeurige plaatsen in mijn lichaam groeit er kraakbeen aan.

Toen ik ging studeren, ben ik eerst gaan hospiteren. Ik heb het meer dan tien keer geprobeerd, maar het lukte niet. Soms vertelde ik ook dat ik ziek ben, maar ik weet niet of het daaraan lag.

'Uiteindelijk heb ik een brief geschreven aan SLS (Stichting Leidse Studen-

Bandirah

tenhuisvesting, red.) om mijn situatie uit te leggen. Toen ben ik met urgentie hier geplaatst.’

Wat is er aangepast aan jullie huis?

Sasja: ‘Bijna niks eigenlijk, dat is het vreemde. Het is op de begane grond en de badkamer is extra ruim.’

Is dat niet wat weinig?

Bart: ‘Het huis is ook helemaal niet toegankelijk voor rolstoelen. De voordeur is bijvoorbeeld zo zwaar dat je hem niet open krijgt. Ook hebben we geen schoonmakers, We moeten zelf alles poetsen.’

Sasja: ‘Ik mis wel dingen zoals een vaatwasser en een bad. Een bad zou helpen om mijn klachten te verlichten.’

Waarin verschillen jullie van medestudenten?

Bart: ‘Ik kan bijvoorbeeld niet schrijven en niet zo goed lopen. Doordat ik snel moe ben, kan ik me ook niet te lang op mijn studie concentreren.

'Toen er sneeuw lag en het heel koud was, kon ik drie weken niet naar college.

Maar ik ga wel gewoon in drie jaar mijn bachelor halen.’

Sasja: ‘Ik heb niet de discipline van Bart, ik heb een jaar studievertraging. Ik heb chronische pijn, dus ik houd dingen zoals schrijven minder lang vol. Daarom typ ik alles in college.

'Maar zo gehandicapt zijn we nou ook weer niet. Mijn ziekte beheerst niet mijn studie en sociale contacten. We zijn gewoon Bart en Sasja, niet Bart en Sasja met een beperking. ’ Doen jullie veel samen?

Bart: ‘Eigenlijk alles. We lijken net een getrouwd stel.'

Zijn jullie ook een setje?

Bart: Nee. Maar we koken en eten wel elke dag samen.’

Sasja: ‘Het is eigenlijk zo vanzelfsprekend dat we het niet eens meer huiseten noemen.’

Wat was de meest bizarre gebeurtenis in jullie huis?

Sasja: ‘Ik was een keer alleen thuis en toen hoorde ik iemand hoesten om half vijf ‘s ochtends. Toen ik ging kijken, stond er een man voor het raam in de keuken.

En toen?

'Omdat hij er al een tijdje stond, ging ik ervan uit dat hij niet ging inbreken. Een paar dagen later begon hij een tent te bouwen met oude gordijnen. Toen heb ik toch maar de politie gebeld.’

Door Berit Sinterniklaas

Elke week slepen we ons van de ene naar de andere kant van de stad. Een ritje naar het Universitair Sportcentrum is een sport op zich. Natuurlijk, we hadden ook de voordeur uit kunnen stappen en een rondje kunnen hardlopen. Dan hadden we uitzicht op de grachten, en niet op de met zweet doordrenkte joggingbroek van het meisje op de fietstrainer voor ons. We hadden in de frisse lucht gelopen, niet in de muffe zweetgeur van de jongen verderop. We konden beginnen met rennen wanneer we maar wilden, in plaats van drie kwartier onze tijd te moeten verdoen op die stupide schaatsmachines omdat het grote aantal loopbanden – drie stuks – altijd bezet is.

Toch hoor je ons niet klagen. Niet over het gebrek aan ramen, frisse lucht en fitnessapparaten. We hoeven geen sauna, geen eigen tv-scherm, geen persoonlijke aansluiting voor onze iPod. Waarom niet? Omdat het buiten soms regent en je nergens zo goedkoop kunt sporten als bij het USC. Die vlieger gaat voor hbo’ers niet meer op. Voor een paar kilometer op dezelfde plek rennen, betalen zij sinds vorige week bijna drie keer zoveel als ik. Misschien is het u wel eens opgevallen dat de hbo’er niet zoveel van de universitaire student verschilt.

Hbo’ers volgen ook een opleiding, zijn lid van dezelfde sportverenigingen en hun portemonnee is niet dikker dan de onze. Daar denkt het college van bestuur blijkbaar anders over.

Niet alleen hbo’ers betalen ineens 350 euro voor een sportkaart. Ook mensen met een verenigingskaart zijn ineens de dupe. Volgens het college is er geen directe relatie met de Universiteit Leiden. Maar die is er wel degelijk. Je koopt een verenigingskaart als je afgestudeerd bent maar verbonden blijft met je studentensportvereniging.

Bij mijn duikvereniging zijn vrijwel alle duikinstructeurs afgestudeerd.

Dat is niet vreemd. Tussen je eerste ademteugen onder water en training geven zit al snel een paar jaar ervaring. Juist deze mensen kopen een sportkaart omdat ze de vereniging een warm hart toedragen. Ze hebben – in tegenstelling tot studenten – naast hun drukke baan niet zo vaak zin om ’s avonds om tien uur nog te gaan zwemmen. Ze trekken af en toe wat baantjes en delen hun ervaring met nieuwe leden. Als een verenigingskaart 350 euro gaat kosten, stappen ze over naar commerciële duikverenigingen (waar ze ook nog eens worden betaald). Zonder instructeurs geen opleidingen. Zonder opleidingen geen vereniging. Ook bij andere sportverenigingen leveren verenigingskaarthouders waardevolle bijdragen.

Er is wel degelijk een link tussen hbo’ers, verenigingskaarthouders en de universiteit: de sportverenigingen. Zij raken in de problemen als ze nieuwe leden (hbo’ers) mislopen en hun ervaren leden (verenigingskaarthouders) kwijt raken. Het college van bestuur had van te voren met sportverenigingen moeten communiceren over de gevolgen van zo’n absurde prijsstijging. Communiceren doe je rond de tafel. Niet door een e-mail te sturen en snel even de tarieven te wijzigen op de website.

Petra Meijer