Mare 28

10 mei 2012

35ste Jaargang • nr. 28

‘Penis erect kost € 4000’ Pagina 15

Hoe vogels de wetenschap telkens weer op het verkeerde been zetten

Nihilisten werden gothics: Catena wordt zestig. ‘We waren heus geen tuig’

Games zijn goed en school is een gevangenis, zegt psycholoog Peter Gray

Pagina 7

Pagina 8 en 9

Pagina 11

De wereld is je spaarvarken Maar onderzoek financieren met crowdfunding is zo makkelijk nog niet Websites als Kickstarter en Rockethub werken als digitale collectebus of aandelenuitgifte. Steeds meer projecten worden gefinancierd met behulp van zogeheten crowdfunding. Maar met wetenschappelijk onderzoek schiet dat nog niet zo op.

DOOR BART BRAUN Detroit krijgt zijn standbeeld van Robocop. De film van Paul Verhoeven over een cyborg-politieagent speelt in die stad, dus vroeg een inwoner aan de burgemeester van Detroit of er zo’n standbeeld kon komen. Philadelphia had ook een standbeeld van Rocky, per slot van rekening. Detroit is een van de armste steden van Amerika, en kampt met hoge werkloosheid en criminaliteit. De burgemeester had dus wel wat anders aan zijn hoofd.

‘Er zijn op dit moment geen plannen voor een Robocop-standbeeld in Detroit’, twitterde een van zijn medewerkers terug.

Die mededeling werd verspreid over het internet, en ontvangen met een mengeling van ironische en echte teleurstelling. Detroit had zo’n standbeeld echt nodig! Via de website Kickstarter.com kon iedereen die het project een warm hart toedroeg geld doneren, en binnen twee weken lag er 65.000 dollar klaar - meer dan eigenlijk nodig was.

Wie een beetje rondklikt op crowdfunding-websites als Kickstarter, vindt meer succesverhalen.

Het idee is simpel: als je iets ziet waar je voor wilt betalen, betaal je ervoor, en zo help je het tot stand te komen. Bands regelen geld voor een studio via hun fans, fabrikanten van bord- en computerspellen krijgen de productiekosten bij elkaar dankzij gamers, enzovoort.

Op zijn mooist biedt crowdfunding creatievelingen of ondernemers de kans om buiten de gebaande paden en geëigende geldschieters om te opereren, en ontstaat er iets moois

dat er anders niet had kunnen zijn.

Zou je dat idee ook kunnen gebruiken om wetenschappelijk onderzoek mee te financieren? Er zijn wetenschappers die hopen van wel.

Rockethub, een andere crowdfunding-site, heeft een speciale afdeling voor wetenschappelijke projecten.

Er staan 75 onderzoeksvoorstel-

len op, met een promotiefilmpje en een korte uitleg. Veel studies naar zeldzame diersoorten, maar ook neuropsychologie en theoretische sterrenkunde.

Wat opvalt zijn de lage bedragen die de wetenschappers vragen. Vijfduizend dollar voor het prototype van een apparaat dat energie opwekt

uit golfbewegingen. Duizend dollar voor een recorder om kikkergeluiden mee op te nemen. En 2250 dollar om grote astronomie-congressen te kunnen bezoeken. Nederlands grootste subsidiegever, NWO, geeft lang niet iedereen een beurs, maar als je er eentje krijgt, staan er wel tenminste vijf nullen achter.

Volgende week geen Mare

Wie heeft de mooiste almanak?

De harde knip wordt harder

Blijft Frans toch zelfstandig?

In verband met Hemelvaart zal er volgende week geen krant verschijnen.

Mededelingen voor Mare 29 dienen voor maandag 21 mei ter redactie te zijn.

Ook dit jaar beloont Mare de vereniging met de meest originele almanak met een fust bier. Inleveren voor 12 juni bij de redactie, Pieterskerkhof 6, Leiden.

Studenten die net niet genoeg punten halen om aan een master te beginnen, kunnen niet meer gebruik maken van een algemene doorstroomregeling.

De brede bachelor zal volgend jaar nog niet worden ingevoerd. Sommige studenten en medewerkers vieren dat, volgens anderen verandert er niets.

Illustratie Michiel Walrave

Pagina 4

Pagina 5

‘Dat soort bedragen lukken je echt niet via crowdfunding’, vertelt Martine Oudenhoven. De biologe is de eerste Leidse wetenschapper die probeert om op die manier haar onderzoek gecrowdfund te krijgen.

Ze wil een grootschalig communicatieproject opzetten, dat het Leidse bèta-onderzoek laat zien van groot naar klein. Beginnend met de clusters van sterrenstelsels waar de astronomen naar kijken, tot aan de kleinste elementaire deeltjes waar de natuurkundigen aan rekenen, en alles daartussenin. Dat wil ze vervolgens gebruiken om te onderzoeken hoe wetenschapscommunicatie het beste werkt, en op dat onderzoek hoopt ze uiteindelijk te promoveren.

‘Ik wil met crowdfunding werken omdat mijn ideeën niet binnen de bestaande potjes vallen’, aldus Oudenhoven. ‘Het is wel spannend om te kijken of het überhaupt kan.’

Haar idee is om het onderzoek in kleine stukjes te hakken, en die – of sommige daarvan – te laten crowdfunden. Crowdsourcing, waarbij een gedeelte van het werk door vrijwilligers wordt gedaan, is ook welkom.

‘Een belangrijk middel voor mijn project is de website. Als mensen in plaats van geld te geven, meebouwen aan die website, ben ik ook alweer verder geholpen.’

Crowdfunding-consultant Gijsbert Koren pleit ook voor bescheidenheid. ‘De projecten die veel geld ophalen, zoals dat Robocop-beeld, krijgen veel media-aandacht. Dat geeft een vertekend beeld. Het gemiddelde project op Kickstarter haalt zesduizend dollar op, en dat is dus inclusief die paar miljoenenklappers.’

Om te slagen, moet je goed netwerken. ‘Het woord crowdfunding suggereert dat er een grote, gezichtsloze massa bestaat die hard op zoek is naar dingen om hun geld aan uit te geven. Dat is natuurlijk niet zo; ik spreek liever van community funding. Bouw een netwerk op van mensen die jouw onderzoek belangrijk vinden.’

Zelfs als dat lukt, hebben wetenschappers nog een achterstand op muzikanten en spelletjesmakers. Die laatsten hebben namelijk een prima ruilhandel: jij zegt geld toe, en als genoeg mensen dat doen komt er een cd, of een doos met poppetjes jouw kant op. > Verder lezen op pagina 6

Bandirah Pagina 16

2

Mare · 10 mei 2012 Geen commentaar

Dag mam!

Hoe vaak bel jij je moeder? Volgens telecom-aanbieder Hi alleen maar als we, gestrand en verregend, moeten worden opgehaald. Maar reclames zijn zelden een goede weerspiegeling van de realiteit. Anders keek mijn zus jubelend uit naar die tijd van de maand. Kon ze zich eindelijk weer fris en fruitig voelen.

Pa-, ma- of voogdlief mag dan misschien sneller geWhatsApped dan gesproken tegenwoordig, het contact met thuisfront wordt steeds inniger. Op oriëntatiedagen duiken de ouders vaker dan ooit tevoren aan de zij van de kroost op. En net zoals op de middelbare school komt een ouder er zich wel eens tegen aan bemoeien als de cijfers tegenvallen. De studentendecaan van de Universiteit van Tilburg zei daarover twee jaar geleden al in de ondertussen opgeheven De Pers: ‘Nu bellen wel eens bezorgde moeders omdat hun dochters bij een studentenvereniging willen. Of ouders die het niet eens zijn met het negatieve bindend studieadvies. Zeggen ze: het is zo zielig, hij heeft zo hard gewerkt.’

Dat de navelstreng steeds strakker om het nageslacht wordt gewonden, is iets wat ontwikkelingspsycholoog Peter Gray (pagina 11) ook is opgevallen. Ouders zijn bang. Bang dat iemand met zijn tengels aan hun peuter zit, bang dat hun dreumes zich openhaalt aan een glasscherf in de zandbank, bang hun paardenmeisje een breezersletje is, bang dat die joint in het fietsenhok morgen een heroïnespuit is, bang dat de tijd op de universiteit besteed wordt aan slipjes aan een hertengewei hangen.

Begrijpelijk maar volgens Gray overdreven –hoe vaak gebeurt dat nou? –en ook zorgwekkend. Een kind laten opgroeien, betekent ook het de vrijheid geven om fouten te maken.

En al helemaal als dat kind achttien is.

In The Chronicle of Higher Education beschrijft Terry Castle, een literatuurprof uit Stanford, haar verbazing als ze erachter komt hoe vaak haar studenten het ouderlijk huis contacteren.

Na rondvraag blijkt ‘dagelijks’ geen uitzondering te zijn.

O, zeker, het is Amerika. Stanford zelfs, waar een studie een godsvermogen kost. Toegang tot die topuniversiteit is alleen mogelijk dankzij een zorgvuldig samengesteld curriculum van hoge cijfers en buitenschoolse activiteiten. Niet zelden het product van liefhebbende en controlezuchtige ouders.

Wat is er tegen de hand vasthouden van wie je houdt? Niets natuurlijk. Behalve dat het er op een bepaalde leeftijd potsierlijk begint uit te zien. En dat opgroeien ook betekent op eigen benen staan. Of in woorden van Castle: ‘De afschaffing van je erfenis, het ‘vreemd maken’ van je zekerheden, het uitdagen, ontkrachten, of gewoonweg het teleurstellen van je ouders is, nu meer dan ooit, de absolute voorwaarde voor intellectuele en emotionele vrijheid.’

Bedank dus je moeder aanstaande zondag. Geef haar een doos dure bonbons. Maar gaat ze ook nog niet eens gezellig samen op smikkelen.

DOOR THOMAS BLONDEAU

Colofon

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Judith Laanen redactie@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Medewerkers

Rivke Jaffe • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Anne van de Wijdeven Secretariaat Judith Laanen Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • I. Bronstring • A. Brouwer • prof. dr. A.J.W. van der Does • B. van der Donk • J. Egberts • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • D. van der Klugt • A. Liemburg • R. Nieuwenkamp • mw C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Dageraad in Arnemuiden Arnemuiden. Een pittoresk dorpje in Zeeland, waar ik in de lokale snackbar een patatje ging halen, niet verwachtende dat ik daar tot diep in de nacht met een groep dronken neonazis aan het bier zou zitten.

Ik moest er weer aan denken toen, daags na dodenherdenking en bevrijdingsdag, in Griekenland de neonazipartij Gouden Dageraad niet minder dan 21 zetels in het parlement won.

Samen met een paar dispuutsgenoten liep ik door Arnemuiden, op zoek naar iets te eten. We vonden een snackbar. Een klassieke snackbar, met tl-licht, plastic stoeltjes, grote reclameborden voor vlammetjes en mexicano’s, een tap, en, half verstopt in een hoekje, een Photo Play-machine. Ik had nog nooit eerder een snackbar gezien met zo prominent een tap in beeld, maar het verklaarde wel de groep jongeren die verveeld aan de bar hing. Dat ze zonder uitzondering kaal waren viel mij nog niet op. Bovendien had ik mezelf ook een paar weken geleden kaalgeschoren, wegens een mislukt kapselexperiment.

We waren op dat moment met ons dispuut op kamp. Ik was bestuur, met als officiële functie ‘hoofd KGB’. Naast mij zat een mede-bestuursgenoot, de komessaris kapitaal, zijn raspatatje weg te werken.

Uit pure ellende - in Arnemuiden is werkelijk niets te beleven - had onze preses, met als officiële titel ‘grote dictator’, plaatsgenomen achter het Photo Playapparaat.

Ik was al ruim een minuut aan het overwegen of ik mijn laatste patatje met of zonder mayo ging eten.

Mijn komessaris kapitaal bestelde nog een kroket. De grote dictator had een highscore neergezet. Zorgvuldig toetste ze als spelersnaam ‘SSR Leiden’ in.

De lokale jongeren hadden ondertussen besloten dat ze onze aanwezigheid in hun patat serverende kroeg nader moesten onderzoeken. De oudste van hen - hij zal wel een jaar of 34 zijn geweest - liep naar het Photo Play-apparaat, keek over de schouder

van de grote dictator naar de highscores, draaide zich langzaam om en verklaarde: ‘Jongens, ze komen uit Leiden.’

Iedereen draaide zich om. Opeens realiseerde ik me dat onze snackbargenoten niet alleen kaal waren, maar ook bomberjacks en zwarte laarzen droegen.

Het was een halve seconde doodstil. Wat volgde, was een van de grootste ‘what the fuck’-momenten van mijn leven. ‘Jongens’, riep de kale dolenthousiast, ‘in Leiden hebben ze ook een afdeling van de SS!’ Luid joelend kwam de bar tot leven. Onze grote dictator keek naar de uitgestrekte rechterhanden, vervolgens naar de enorme hamer en sikkel op haar eigen T-shirt, en trok wit weg.

De komessaris kapitaal verslikte zich bijna in een stukje kroket, boog voorover en fluisterde, zo luid dat de barman ons verbaasd aankeek: ‘Dude! Neonazi’s!

Dit is zo vet!’

‘Kaalkoppies!’ riep de alfa-neonazi terwijl hij ons bier in de handen drukte. ‘Jullie horen erbij! Welkom bij de jeugdstorm Arnemuiden!’

Vijf uur later strompelden een behoorlijk aangeschoten komessaris kapitaal en ik weer terug naar ons huisje, niet helemaal verlost van onze communistische idealen, maar toch een paar inzichten rijker.

Wie wist bijvoorbeeld dat neonazi’s tegenwoordig groot bewonderaar van joden zijn, omdat ‘die net als wij tegen de moslims zijn’. Met moslims bedoelden ze dan vooral Marokkanen uit Middelburg, waarmee ze in het weekend afspraken om te gaan vechten. Ja, er waren ook Marokkanen in Arnemuiden, maar ‘dat zijn onze Marokkanen, die tellen niet’.

Uren eerder hadden we de rest van ons dispuut al discreet zien afdruipen. Stelletje salonsocialisten.

Benjamin Sprecher Promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden

10 mei 2012 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

Graafmachines en Gloria Gaynor Dr. Marcel Cobussen onderzoekt geluiden in onze omgeving.

De minor Auditory Culture die per september van start gaat, is een verlengstuk van dat onderzoek. Wat betekent bijvoorbeeld het geluid van een graafmachine?

Auditory Culture, wat moeten we ons daarbij voorstellen?

‘Auditory Culture gaat over de rol en de betekenis van geluiden die we in onze omgeving waarnemen. Ik ben begonnen met onderzoek naar de rol van muziek in de hedendaagse samenleving, en heb dat uitgebreid naar algemene vragen over wat geluid betekent.’

Foto Marc de Haan

Vrouw mag seksistisch zijn Student Engels wint scriptieprijs Anousch Khorikian won met haar masterscriptie over de Britse televisieseries Life on Mars en Ashes to Ashes de Herman Servotte scriptieprijs.

‘Ik raakte er verslaafd aan, en toen ik er een briljant idee over kreeg besloot ik er mijn masterscriptie over te gaan schrijven. Er was nog weinig over geschreven, wat leuk was omdat ik niet zo gebonden was aan de meningen van anderen.’

Een scriptie schrijven over science fiction politieseries, hoe kom je daarop?

‘Toen ik aan mijn bachelorscriptie werkte tijdens mijn uitwisselingsjaar in Hull, Engeland, in 2008 keek ik Ashes to Ashes op de BBC, het vervolg op de serie Life on Mars. Die series gaan over een politieagent die na een ongeluk wakker wordt in de jaren ’70 (Mars) en ’80 (Ashes).

Wat heb je precies onderzocht en waarom?

‘Vrouwenhaat of seksisme in combinatie met nostalgie. Het zijn namelijk enorm seksistische series met overdreven stereotyperingen.

Feminisme en identiteitsvorming interesseert me, dat zit er heel erg in. Genderrollen leveren ook vandaag nog grote spanningen op in de maatschappij. We gaan er alleen an-

ders mee om dan vroeger. Nu staan feministen niet meer op de barricades omdat we denken dat we die rechten hebben, terwijl dat eigenlijk niet zo is.

‘Vrouwen mogen wel seksistisch zijn, mannen nog steeds niet. De nostalgie zit ‘m in de geïdealiseerde weergave van de tijdsperioden in de series, alsof de maatschappij nostalgisch is naar de ideeën van feminisme van toen. Ik vind het interessant hoe seksisme en nostalgie tegen elkaar uitgespeeld worden.

‘De series zijn veel complexer dan je op het eerste gezicht denkt. Er zit veel zelfparodie in, de realiteit wordt continu op de hak genomen. De makers zijn heel zelfbewust van wat ze

laten zien. Zo is het de bedoeling dat je als kijker lacht om die idealisering.’

Wat maakt deze series zo bijzonder?

‘Ze zijn zo gek. Ook zijn ze crossgenre, heel anders dan de detectiveseries die ik altijd keek. Ook sprak de humor, zelfspot en romantische spanning me aan.’

Wat zijn die algemene vragen?

‘Je kunt op een heleboel verschillende manieren over geluiden nadenken.

Neem nou die graafmachine die hier tegenover ons op het Rapenburg bezig is.

Hoe beschrijf je dat geluid? Is het hoog, is het laag, is het langdurig of kort? Wat hoor je nou eigenlijk? Op het moment dat je iets hoort vorm je al een idee van wat je hoort. Via je oren krijg je een heleboel informatie die niet ondersteund hoeft te worden met visuele informatie.’

Waarom is dat belangrijk?

‘Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar hoe de mens zich auditief verhoudt tot zijn omgeving en tot op heden zijn er geen onderwijsprogramma’s voor gemaakt. Het geluidsonderzoek dat er wel al is, zoals geluidsoverlast in milieusferen en gehoorbeschadiging in de medische wereld, is te verspreid. Ook is het nog niet in een cultuur-historisch of filosofisch kader geplaatst zoals ik nu doe.

‘Mensen moeten zich bewuster worden van omgevingsgeluiden, want dat zijn ze nog niet. Totdat je er met ze over praat, dan gaan ineens de oren open.

Ook wil ik dat mensen nadenken hoe ze invloed kunnen uitoefenen op de geluiden in hun omgeving.’

Wat ga je met het prijzengeld van €1000 euro doen?

‘Mijn laptop, die overigens vernoemd is naar de acteur Sean Bean, is al een paar keer flauwgevallen en klinkt als een tractor, dus ik denk dat ik er een nieuwe van koop.’

Door Judith Laanen

Frutti di Mare

Die hand moet ranziger ‘Het pistool valt uit elkaar! Heeft er iemand kauwgum? Misschien helpt dat!’ roepen twee studentes door elkaar. ‘We zouden toch allemáál een jurk aantrekken?’ gilt het enige meisje in een jurk daar doorheen.

De regisseuse, Lies Roest, heeft het gehad met de rommeligheid en draagt iedereen op de ruimte te verkennen en op te warmen. ‘Ga op zoek naar je eigen Adam of Eva.’ Kriskras door elkaar lopend giebelen en steggelen de studenten nog even door, terwijl ze langzaam in hun rol komen.

Roest legt intussen uit waar het toneelstuk Orde van de dag over gaat: ‘In een soort postapocalyptische wereld zijn tien perfecte embryo’s bewaard, die tot leven worden gewekt door machines, om de mensheid voort te zetten. Dat verloopt volgens plan, tot de puberteit van deze nieuwe Adams en Eva’s intreedt en ze verliefd worden, op de verkeerde Adams en Eva’s.’

Op de vloer verklaart Adam 2 net de liefde aan Eva 4. ‘Dat mag wel wat minder gespeeld’, vindt Roest. ‘Het is overtuigender als het écht is. En die hand mag

Door Marleen van Wesel

wel wat ranziger over haar been omhoog wrijven.’

Elske de Kievith (24, onlangs afgestudeerd in Italiaans), die Eva 1 speelt, zocht in haar studententijd tevergeefs naar een studententoneelvereniging. ‘De drempel om lid te worden van Minerva om bij het Leidsch Studenten Toneel te mogen, vond ik te hoog.’ Toen maakte ze er zelf maar werk van, en richtte de enige onafhankelijke studententoneelvereniging van Leiden op. ‘Enorm overtuigd van het nut schreef ik allerlei fondsen aan. Met de eerste zak geld haalden we een regisseur binnen.’

De groep vond met acht acteurs in 2010 een repetitiehok. ‘Daar was het smerig en gehorig. Op de achtergrond van onze repetities speelde altijd een band het nummer Zombie van The Cranberries.

Altijd even vals.’ Inmiddels repeteert Cuculum in Theater Ins Blau aan de Rijnsburgerweg, waar de groep nu twee verschillende toneelstukken op de planken brengt.Marleen van Putten (20, rechten) en Hannah van Dijk (21, pedagogiek) spelen in het andere toneelstuk, getiteld De Ander. Van Putten: ‘Onze studenten-

vereniging heeft ook wel een toneelcommissie, maar we wilden graag iets buiten SSR doen.’ Ze repeteren al sinds september, maar pas rond kerst hoorden ze waar het toneelstuk over ging. Van Dijk: ‘Alle improvisaties rondom relatieproblemen vielen toen op hun plaats.’.

Foto Marc de Haan

Na tweeënhalf uur repeteren is het volgens de acteurs beer o’clock. Van Putten en Van Dijk oefenen nog even met vier andere meiden voor de spiegel hoe ze synchroon sensueel hun handen door hun haren kunnen bewegen. De Hoon waarschuwt dat ze ook weer niet te véél moeten oefenen. ‘Dan gaat de seks er uit.’

Cuculum De Ander is 10, 11 en 12 mei te zien in Theater Ins Blau. Orde van de dag op 17, 18 en 19 mei.

Kunt u een voorbeeld noemen?

‘Neem planologen, die ergens een nieuwe snelweg of huizenblok bouwen. Die denken nauwelijks na over welke impact geluid heeft op de manier waarop mensen een omgeving ervaren. Daar komt nog bij dat ze vaak negatief denken, dus hoe ze geluidsoverlast kunnen voorkomen. Volgens mij kun je omgevingsgeluid ook positief benaderen.’

Wat zijn uw favoriete geluiden?

‘Daar kan ik je geen antwoord op geven omdat alle geluiden in een bepaalde context worden gehoord. Zo heb ik een enorme schijthekel aan het nummer I Will Survive van Gloria Gaynor, omdat dat het lijflied van het Rotterdamsch Studenten Corps was, waar ik jarenlang tegenover woonde. Maar als Feyenoordhooligan vind ik het nummer geweldig, omdat ze het altijd draaien als er een doelpunt wordt gemaakt. Ook heb ik niets tegen het geluid van auto’s, maar als ik in het bos ben of op het strand lig, wil ik het niet horen.’ JL

4 Mare · 10 mei 2012 Nieuws

Collegegeld innen De universiteit gaat in het studiejaar 2012/2013 het collegegeld in vijf termijnen innen. Namelijk in september, november, januari, maart en mei. In een keer betalen kan natuurlijk ook. Dat blijkt uit de regeling inschrijving, college- en examengeld 2012 van het college van bestuur. Nu wordt er nog elke maand geïnd als een student kiest voor gespreid betalen. Studenten die voor de zomer afstuderen hadden nog wel eens de neiging om nog openstaande termijnen niet meer te betalen. Zij moeten namelijk ook gewoon betalen voor de maanden juli en augustus, maar doen dat dus niet altijd. ‘Inschakeling van een deurwaarder is in de meeste gevallen niet lonend’, aldus het college. ‘De meeste andere universiteiten hanteren al vijf termijnen.’

Psychology Als het aan de Faculteit Sociale Wetenschappen ligt, komt er vanaf 2013 een Engelstalige bachelor psychologie. De doelgroep bestaat deels uit scholieren die tweetalig onderwijs volgen in Nederland, maar er wordt ook specifiek gemikt op Britse aspirant-studenten die de hoge collegegelden in hun land willen vermijden. Hoe groot die markt is, weet de faculteit niet, maar omdat onderzoek daarnaar duur is en slechts een indicatie kan geven, gaan ze het gewoon proberen. De Engelstalige bachelor krijgt een numerus fixus van 105 plaatsen, die via decentrale selectie worden toegewezen.

Frans de Waal De Nederlandse bioloog Frans de Waal verzorgt dit jaar de vrijheidslezing. De Waal is een beroemd gedragswetenschapper, bekend van zijn onderzoek naar apen en olifanten. Hij is ook de auteur van diverse succesvolle boeken, waaronder Chimpanseepolitiek en Van Nature Goed. Dat laatste gaat over diergedrag dat erop wijst dat sommige sociale dieren een gevoel van goed, kwaad en rechtvaardigheid bezitten. Dat is ook het onderwerp van zijn vrijheidslezing: ‘Van Aap tot Engel: Bosch, Bonobo’s en Moraliteit zonder God.’ De lezing is op maandag 4 juni in de Pieterskerk.

De harde knip wordt harder Behalve bij ‘zeer bijzondere omstandigheden’ Bachelorstudenten die net niet genoeg punten halen om aan een master te mogen beginnen, kunnen vanaf volgend collegejaar niet meer gebruik maken van een algemene doorstroomregeling van hun faculteit.

Door Vincent Bongers Per september van dit jaar gaat landelijk de harde knip gehanteerd worden. Dat houdt in dat een student al zijn bachelorpunten moet halen voordat hij aan de master mag beginnen.

In Leiden was er al een tijdje een harde knip. Groepen studenten die aan bepaalde criteria voldeden, mochten echter wel door. Een afgewezen student liep anders al snel een flinke vertraging op, omdat het vaak niet mogelijk was om snel bepaalde bachelorvakken te herkansen.

De maatregel werd bedacht onder het ministerschap van Ronald Plasterk. Volgens hem merkten studenten het nauwelijks als ze overstapten naar een master. Studenten moeten zich van de minister een ‘moment van heroverweging’ inlassen. Het inmiddels demissionaire kabinet was enthousiast over het plan en voerde de regel uiteindelijk in.

Een afwijkende regeling voor een grote groep studenten opstellen, mag niet meer van Den Haag. Alleen op basis van ‘zeer bijzondere omstandigheden’ mag het faculteitsbestuur besluiten een student door te laten, schrijft het college van bestuur aan de universiteitsraad. Alleen individuele aanvragen zijn toegestaan.

In bepaalde gevallen kan het faculteitsbestuur een ‘op maat gesneden toelatingsregeling treffen’.

Ook komt er een nieuwe inschrijfregeling voor de masteropleidingen.

Er komen twee instroommomenten: 1 september en 1 februari. Het is niet meer mogelijk om tussentijds in te stromen.

Dit maatregel is een gevolg van de langstudeerboete. De universiteit verwacht dat door de boete studenten zich in oktober nog willen inschrijven.’Studenten die een jaar de langstudeerboete willen ontlopen, schrijven zich uit in juli en dan

pas in oktober weer in’, legt universiteitsvoorlichter Caroline van Overbeeke uit.

De Dienst Uitvoering Onderwijs registreert in september of een student is ingeschreven en stelt vast of ze van de uit het oogpunt van de langstudeerregeling toegestane studieduur hebben gebruikt. ‘De late inschrijvers worden niet meegeteld en dat scheelt hen een jaar in de totale studieduur. Bijkomend probleem is dat we, omdat deze studenten niet

door het ministerie zijn meegeteld, ook geen rijksbijdrage voor hen ontvangen.’ De universiteit besloot dan ook om de inschrijftermijn te verscherpen. ‘We verwachten dat het ministerie nog wel met een oplossing komt voor de sluiproute maar we treffen zelf al maatregelen.’

Ook een voordeeltje voor inschrijvers met een buitenlands diploma verdwijnt. Zij krijgen de gemaakt administratiekosten voor de toelating tot een master niet meer terug.

Tulp De Leidse wiskundigen Ionica Smeets en Jeanine Daems hebben eind april een Zilveren Tulp gewonnen voor hun populair-wetenschappelijke boek Ik was altijd heel slecht in wiskunde. De Zilveren Tulpen worden door een jury van boekverkopers toegekend aan non-fictie boeken die in het voorgaande jaar zijn verschenen in de Nederlandse taal. De hoofdprijs, voor het meest informatieve boek, ging naar Het Nederlands Viskookboek van Bart van Olphen.

KNAW De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft veertien nieuwe leden gekozen. Het genootschap van de KNAW is een club van vooraanstaande wetenschappers. Vier van de nieuwe leden zijn Leidenaars: pedagoge Marian Bakermans, hoogleraar Grieks Ineke Sluiter, astronoom Alexander Tielens en theoretisch natuurkundige Jan Zaanen. Op maandag 10 september 2012 worden de nieuwe Akademieleden geïnstalleerd.

Puberstrafrecht Kinderombudsman Marc Dullaert en Officier van Justitie B.J. Berton spreken maandag 14 mei op het jaarlijkse congres van de Leidse Kinder- en Jongerenrechtswinkel. Het Wetsvoorstel Adolescentenstrafrecht staat daarbij centraal.

Met dat voorstel wil staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Fred Teeven rechters meer mogelijkheden geven om binnen het jeugdrecht passende straffen op te leggen aan jongeren. Dullaert schreef de Tweede Kamer eerder al dat het wetsvoorstel niet strookt met het kinderrechtenverdrag van de VN. Het congres begint om 13 uur in het Kinderrechtenhuis en is gratis toegankelijk.

Theologie is een goede keuze Afgestudeerde theologen hebben momenteel een zeer goede baankans. Dat blijkt uit de onlangs verschenen Keuzegids Masters 2012.

Ook masterstudenten aan een opleiding tandheelkunde, geneeskunde, werktuigbouwkunde en exacte lerarenopleidingen staan er goed voor.

Voor bedrijfskunde, communicatie en journalistiek is de prognose tot 2016 daarentegen slecht.

In de algemene ranglijst van universiteiten wat betreft masteropleidingen staat Leiden op de achtste plaats van de vijftien beoordeelde Nederlandse universiteiten. In de gids is ook een top-10 van uitblinkende opleidingen te vinden. De Leidse onderzoeksopleiding Political Science bezet daarin de vijfde plaats. Duidelijk is dat veel uitblinkers klein en specialistisch zijn.

‘Héél kleine masters zijn niet beoordeeld,’ vertelt Frank Steenkamp, hoofdredacteur van de Keuzegids en directeur van het Centrum Hoger Onderwijs Informatie, dat de Keuzegidsen uitgeeft.

‘Ook de scores van een aantal grotere opleidingen aan de Universiteit van Amsterdam, de Erasmus Universieit en de Universiteit Leiden ontbreken. Deze opleidingen, waaronder geneeskunde in Leiden, zijn met het registreren van studenten pas zeer laat overgestapt van een doctoraal systeem op het mastersysteem, waardoor we ze niet meer konden beoordelen.’ MVW

Reuzenlelie gaat gebukt onder muntgeld De Hortus Botanicus is erachter waarom de reuzenlelie in de kassen steeds kleinere bladen kreeg.

Wie de afgelopen maanden op het juiste moment in de tropische kassen van de Hortus was, kon daar een medewerker van de tuin in waadpak door de lelievijver zien waden. De Victoria amazonica is een van de paradepaardjes van de Leidse botanische tuin: het is de grootste leliesoort ter wereld, met prachtige bloemen.

De bladeren zijn zo stevig dat kleine kindjes erop kunnen zitten – iets dat

de Hortus uitbuit door er babyfotosessies op te organiseren.

Het was dus een beetje jammer dat de Victoria elk jaar kleinere bladeren leek te maken. Vandaar dat de medewerker in zijn waadpak moddermonsters aan het nemen was: de tuin vroeg zich af of daar misschien een verklaring in school voor de krimpende reuzenbladeren. Dat bleek inderdaad zo te zijn: het ijzergehalte was veel te hoog. Hortusbezoekers gooien regelmatig muntjes in de vijver, daarbij loste ijzer op in het water en daar kan die plant weer niet zo goed tegen.

Inmiddels staan de planten er veelbelovend bij. ‘We hebben dan ook veel gedaan om de waterkwaliteit te verbeteren’, vertelt kas-chef Rogier van Vugt. ‘De grond is ververst, we hebben met stokken gezorgd dat daar veel lucht in kwam zodat het opgeloste ijzer neer kon slaan, en muntjes worden nu verwijderd.’

Een bordje met de oproep om geen geld te gooien staat er nog niet. ‘Maar de media-aandacht van de afgelopen tijd helpt wel: ik zie nu veel minder muntjes op de bladeren liggen.’ BB

Universiteit betaalt niet voor medeoprichter De historische vereniging Jan van Hout zamelt geld in voor een grafmonument van hun naamgever.

De Universiteit Leiden betaalt niet mee: ‘Daar zakt mijn broek van af.’

Jan van Hout (1542-1609) was overal mee bezig. Als gemeentesecretaris hielp hij Leiden door het Spaanse beleg. In het bevrijde Leiden zette hij sociale voorzieningen op, zamelde hij geld in voor het Ceciliagasthuis waar nu Museum Boerhaave zit. Hij was een niet onverdienstelijk dichter en heeft zich ingezet voor de in zijn tijd kersverse Universiteit Leiden, door oude kloosters te regelen die omgebouwd konden worden tot bibliotheek, collegezalen of studiezaal.

Na zijn dood werd hij begraven in de Pieterskerk, al is niet helemaal

duidelijk of zijn stoffelijk overschot daar nu nog ligt. In 2009, toen hij 400 jaar dood was, besloot de naar hem vernoemde historische vereniging dat er een monument bij zijn graf moest komen. Daar zijn ze geld voor aan het inzamelen; elfduizend euro moet het gaan kosten.

‘We dachten dat hij het ons makkelijk had gemaakt’, vertelt bestuurslid Kees Walle van de vereniging.

‘Hij deed namelijk alles: gemeentesecretaris geweest, aan de wieg gestaan van de universiteit, hij zat in het hoogheemraadschap, en schreef literatuur. Wij dachten: we halen tweeduizend op bij die instanties, en duizend euro van de Nederlandse maatschappij voor de letteren. De gemeente heeft nog niets overgemaakt, maar daar maak ik me geen zorgen

over; ambtelijke molens draaien nu eenmaal langzaam.’

‘De Universiteit Leiden heeft ons echter lelijk in de steek gelaten. Rector Paul van der Heijden schreef dat hij niet op ons verzoek kon ingaan.

Daar zakt mijn broek van af. ‘Tuurlijk, je vraagt om een gift, maar dit is pure desinteresse voor je eigen geschiedenis. Onderaan het monument graveren we de namen van iedereen die tenminste vijfhonderd euro heeft gegeven. Moet je je voorstellen dat de universiteit daar niet bij staat. Ik vind het treurig.’

Overigens bestaat er al een monument voor Jan van Hout in Leiden: in het plantsoen staat een standbeeld van hem, samen met Willem van Oranje en twee andere helden uit het Leidens ontzet. BB

10 mei 2012 · Mare 5 Nieuws

Nog geen leenstelsel voor masterstudenten Nu het CDA van gedachten is veranderd, lijkt de opheffing van de basisbeurs voor masterstudenten in elk geval tijdelijk van de baan.

Op maandag 23 april zou de Tweede Kamer spreken over het wetsvoorstel ‘Studeren is investeren’, waarin onder meer stond dat de basisbeurs voor de master vervangen zou worden door een sociale lening. Alleen voor studies waar de overheid behoefte aan heeft, zoals de lerarenopleidingen, zou de basisbeurs behouden blijven.

Een paar dagen later zou er over het wetsvoorstel gestemd worden, en er leek in april een Kamermeerderheid vóór het voorstel te zijn. Alleen viel het kabinet de zaterdag voor het debat.

GroenLinks stelde meteen voor om het wetsvoorstel ‘controversieel’ te verklaren. Dat betekent vrijwel altijd dat een plan in de ijskast wordt geplaatst tot er weer een niet-demissionaire regering zit. Dat ‘vrijwel altijd’ is meer een gewoonte dan een wet; de Kamer kan zulke wetten alsnog met een meerderheid aannemen.

Die meerderheid is er echter niet meer. De PvdA en het CDA maakten echter deze week bekend dat ze niet meer zullen instemmen met het wetsvoorstel. SP en Groenlinks waren al tegen, en de vier partijen hebben samen 76 van de 150 zetels.

‘Het voorstel is te fors’ verklaarde CDA-kamerlid Sander de Rouwe in het Nederlands Dagblad. ‘Nu alle partijen opnieuw kleur moeten bekennen, is dat onfatsoenlijk. Onze leden moeten zich er opnieuw over kunnen uitspreken, en daarna ook de kiezers.’

De Partij voor de Arbeid is in principe best voor een sociaal leenstelsel, maar wel onder voorwaarden waar het wetsvoorstel niet aan voldeed.

‘Dit was meer een asociaal leenstelsel’ zei Kamerlid Tanja Jadnanansing tegenover het Hoger Onderwijs Persbureau. ‘Bovendien staat nergens waar de opbrengst van de wet in wordt geïnvesteerd.’

Goed nieuws voor wie volgend jaar masterstudent is, want dat scheelt studenten op kamers €3.200 en thuiswoners €1.147 per jaar. De langstudeerboete gaat wel door, want die was al aangenomen. BB

Frans, Duits en Italiaans voorlopig veilig Onduidelijkheid over brede bachelor Geesteswetenschappen Voorlopig gaan de studies Frans, Duits en Italiaans nog niet op in een brede bachelor. ‘Maar of het plan de baan is, is maar de vraag.’

Via de Facebookpagina Red de studie Franse Taal en Cultuur liet promovendus Esfaindyar Daneshvar-Tehranizadeh studenten weten dat Frans de komende jaren in de huidige vorm blijft bestaan. Daneshvar-Tehranizadeh: ‘Opleidingsvoorzitter Paul Smith en Johan Rooryck, beide hoogleraar Frans, ontvingen onlangs een e-mail van het faculteitsbestuur waarin dat werd duidelijk gemaakt. Ik heb een bericht op de Facebookpagina geplaatst, omdat ik vond dat studenten ook recht hadden op een beetje duidelijkheid. Meer dan dit weet ik

Door Marleen van Wesel

‘Het is geen volledig nieuwe variant, want de oorspronkelijke nota bevat een aantal goede plannen,’ verduidelijkt Marc Newsome van BeP. ‘Voor een aantal struikelpunten heeft BeP echter alternatieven bedacht.’

De voorgestelde compensatieregeling, die het studietempo moet verhogen en moet voorkomen dat jaargroepen uit elkaar vallen, verdwijnt als het aan de studenten ligt. Newsome: ‘De kwaliteit van het onderwijs zou er door dalen en bovendien is het bijeen houden van jaargroepen volgens ons niet nodig. Daar ligt een

bachelor eruit moet komen te zien.

De deadline daarvoor is 1 juli. Het blijft de bedoeling dat de brede bachelor vanaf september 2014 wordt ingevoerd. Het plan moet eerst nog wel door de faculteitsraad. Maar het bestuur heeft er nog altijd vertrouwen in. Er is dus niets veranderd.’

Liemburg kan wel beamen dat studenten die na deze zomer beginnen, hun talenstudie nog kunnen voltooien. ‘Ook in 2013 kan dat nog.

Maar dat was altijd al de bedoeling.’

De invoering van brede bachelors op Nederlandse universiteiten maakt onderdeel uit van het hoofdlijnenakkoord uit december 2011 tussen de Vereniging van Universiteiten (VSNU) en staatssecretaris van onderwijs Halbe Zijlstra. Het doel van dit akkoord is het verbeteren van studiesucces en de onderwijskwa-

liteit. Ook zouden onderwijsinstellingen meer moeten profileren en differentiëren.

De plannen voor het samenvoegen van Frans, Duits en Italiaans konden eerder dit jaar op veel kritiek en scepsis onder studenten rekenen. Studenten Frans vormden een actiecomité en een petitie voor het behoud van de studie werd ruim vierduizend keer ondertekend.

Camille Clerx, studentlid van de opleidingscommissie en initiatiefneemster van het actiecomité, reageert nu voorzichtig. ‘Ons is alleen verteld dat de opleiding voorlopig niet verdwijnt. Wat de plannen voor de lange termijn zijn weten we nog niet. Docenten blijven er graag nog even discreet over. We wachten dus nog even met vreugdekreten.’

Beren genezen Stel: je teddybeer is ziek, wie maakt ‘m dan beter? Het Teddy Bear Hospital natuurlijk. Zo’n 900 kinderen in de leeftijd van 4 tot 7 jaar van basisscholen uit Leiden en Oegstgeest kunnen tot en met 11 mei met hun zieke beertje terecht bij het Leids Universitair Medisch Centrum. Daar staan ruim 200 geneeskundestudenten klaar om de knuffels te onderzoeken, door te verwijzen naar een radioloog, chirurg of gipsmeester en te ‘genezen’. Doel van het berenziekenhuis is het wegnemen van de ziekenhuisangst van kinderen door ze in aanraking te laten komen met een deel van de medische keten.

Het Teddy Bear Hospital vindt jaarlijks plaats op alle universitair medisch centra in Nederland.

Foto Marc de Haan

Studenten komen met alternatief voor Studiesucces Studentenpartijen en studieverenigingen overhandigen volgende week een aantal alternatieve ideeën bij de nota studiesucces aan het faculteitsbestuur van Geesteswetenschappen.

nog niet. Studenten die in september 2012 beginnen, kunnen hun studie in elk geval afmaken.’

Frans-Willem Korsten, directeur van het Institute for Cultural Disciplines, heeft het nieuws ook vernomen. ‘Of de brede bachelor van de baan is, is maar de vraag. Voor zover ik geïnformeerd ben, staat het plan on hold. Het komende jaar blijft Frans in de huidige vorm bestaan, en Duits en Italiaans ook. Gelijke monniken, gelijke kappen. De komende tijd wordt er nader verkend wat de mogelijkheden op de langere termijn zijn.’

De decaan was woensdag onbereikbaar, maar volgens assessor Arjen Liemburg is er juist nog niets besloten. ‘We werken met het faculteitsbestuur momenteel nog steeds aan een uitwerking van hoe de brede

mooie taak voor studieverenigingen, die kunnen een goed studieklimaat bevorderen.’

Verder zouden studiebegeleiders daadwerkelijk drie keer per jaar een gesprek moeten aangaan met studenten en daarvan notities moeten bijhouden. ‘Dat maakt nu al onderdeel uit van het beleid, maar in de praktijk gebeurt het vaak niet.’

BeP wil tevens voorkomen dat herkansingsmogelijkheden verdwijnen. ‘Maar het mag wel wat strenger en we zijn, net als het bestuur, voor het invoeren van deeltoetsen. We hebben onze kritiek al eerder laten horen. Nu is het tijd om samen naar oplossingen te zoeken.’

Deze week bespreekt BeP de ideeën met andere studentenpartijen uit de faculteitsraad en met de betrokken studieverenigingen. MvW

Ombudsvrouw kraakt geneeskundecommissie De ombudsfunctionaris voor studenten, Tineke Willemsen, heeft in 2011 meer klachten dan ooit van gehad. De ergernissen van studenten varieerden van privacyschending op het internet tot extreem langzaam nakijkgedrag.

Willemsen heeft felle kritiek op de Commissie Professioneel Gedrag die in 2010 door geneeskunde is ingesteld. Studenten die onprofessioneel gedrag vertonen, moeten door deze commissie worden begeleid, maar het is onduidelijk welke bevoegdheden de commissie heeft.

Op Blackboard staat volgens Willemsen dat de commissie geen bevoegdheden heeft om bijvoorbeeld een co-schap of studie stop te zetten. ‘In de praktijk blijkt echter een melding bij de commissie door een docent voldoende te zijn om een student te verhinderen de studie voort te zetten’, schrijft de ombudsfunctionaris. ‘Met name in de co-assistentenfase heeft slechts één onvoldoende beoordeling van professioneel gedrag dit gevolg omdat de student niet in een ander co-schap geplaatst wordt zolang er geen gesprek met de

commissie heeft plaats gevonden.’

Daarin kan worden afgesproken dat de student eerst een bepaalde cursus of training moeten volgen voordat hij of zij de studie mag hervatten.

Maar, zo schrijft de secretaris, ‘voor studenten is het niet duidelijk wat de status van zo’n gesprek is.’ De rechtsbescherming van de student is nu niet gewaarborgd. Er moet dan ook ‘met spoed’ een reglement voor de commissie opgesteld worden, vindt Willemsen.

In totaal werden er vorig jaar 99 klachten gemeld door 91 studenten.

‘Een student diende zes klachten in, een andere student drie en een student twee’, schrijft Willemsen. In 2010 kwamen er 89 klachten binnen. Studenten uit het buitenland zijn sterk oververtegenwoordigd onder de indieners, met maar liefst 21 procent. Klachten die te maken hebben met seksuele intimidatie en met discriminatie zijn uitgesloten van behandeling. Die zijn voor de vertrouwenspersonen.

De helft van alle klagers volgt een master. Volgens Willemsen zorgen sommige masters bij sociale wetenschappen en geneeskunde voor pro-

blemen. Bij deze studies is een stage verplicht. Het lukt studenten niet altijd om een stageplek te vinden en zij komen dan in de knel. Willemsen vindt dat de opleidingen het mogelijk moeten maken voor alle studenten om de master nominaal af te ronden. Veel klachten hebben betrekking op traag of verkeerd verlopende procedures: zoals de toelating, het opstellen van diploma’s en het optreden van examencommissies. Ook sloom nakijkwerk door docenten is een bron van ergernis.

Zo meldde een student dat een docent een heel jaar nodig had om een paper te beoordelen.

Verder noteerde de functionaris 13 klachten over onheuse bejegening van studenten door docenten, studieadviseur of ondersteunend medewerker dat als ‘denigrerend’ of ‘onnodig grievend’ werd ervaren.

Ook kreeg Willemsen te maken met wat zij een geval ‘privacyschending 2.0’ noemt. Een studente werd door een facilitair medewerker die door zijn functie haar naam kende herhaaldelijk benaderd via Facebook.

Willemsen is inmiddels opgevolgd door Jacqueline van Meerkerk. VB

6 Mare · 10 mei 2012 Achtergrond

Wie mag het met wie doen?

Een halve eeuw anticonceptie herdacht De pil is jarig. Het succesvolle anticonceptiemiddel werd vijftig jaar geleden geïntroduceerd in Nederland. ‘Iedereen had ideeën over goede seks.’

In tegenstelling tot Nijmegen, Utrecht of Maastricht beschikt de Leidse universiteit niet over een stevige afdeling gendergeschiedenis. Of moeten we zeggen ‘vrouwengeschiedenis’? Historica Anna Tijsseling verkiest de gendervariant omdat de benaming recht doet aan het verbrede onderzoeksveld waarbij homoseksuelen, machtsverhoudingen etcetera ook onderwerp van onderzoek vormen.

Maar misschien heeft dat ook met haar generatie te maken. ‘Ik heb een tijd in de redactie van het Jaarboek voor vrouwengeschiedenis gezeten.

Daar heb ik geen bijval gekregen voor mijn voorstel om de titel te veranderen in het Jaarboek voor gendergeschiedenis. De generatie van de jaren zeventig hecht toch sterk aan die benaming. Ze hebben zich natuurlijk ook moeten invechten.’

In 1962 werd in Nederland een van de meest betrouwbare anticonceptiemiddelen ingevoerd: de pil. Met groot en voortdurend succes. Van de vrouwen tussen 18 en 45 slikt nu ongeveer veertig procent dagelijks de pil. Studium Generale besteedt er een reeks lezingen aan. Aanstaande maandag is het woord aan Tijsseling.

Ze gaat het hebben over honderd jaar aan anticonceptie in verhouding tot de twee feministische golven die in die periode plaatsvonden.

‘Ik ben echt fan van de eerste golf. Een razend interessante peri-

Door Thomas Blondeau

ode die begint zo rond 1870 wanneer je vrouwentijdschriften krijgt als Onze roeping en Ons streven. De grote voorvrouw daar is Betsy Perk, tante van de dichter Jacques Perk.

Vanaf die tijd gaan vrouwen pleiten voor toegang tot de arbeidsmarkt en onderwijs. Dan hebben we het met name over middenklassevrouwen.

Arbeidersvrouwen waren namelijk al aan het werk. Het debat over anticonceptie in die tijd ging vooral over het onwenselijke reproductieniveau van de arbeidersklasse. Die had het zwaar en de Neo-Malthusiaanse Bond (NMB) ging zich daarop richten. In het begin heette het ook de Bond ter Voorkoming van Grote Gezinnen. Toen die bond werd opgericht als een vorm van armoedebestrijding, kreeg je een heel debat over wie het met wie mag doen op welk moment. Dat is overigens een constante in de seksualiteitsgeschiedenis. Bij alle ideologieën zie je die vraag terugkomen. Of het nu liberalen, confessionelen of feministen waren: iedereen had ideeën over wat goede seks was. Wat versta je daaronder eens anticonceptie seks loskoppelt van voortplanting?’

De latere man van Aletta Jacobs was een van de oprichters van de bond. Zij zelf had als arts een gratis spreekuur in de Jordaan. ‘Zo geeft ze voorlichting aan arbeidersvrouwen.

En ze spreekt op fora en publiceert in kranten. Zij heeft overigens wel wat last gehad van een lastercampagne waarbij ze op haar zedelijke karakter werd gepakt.’

Waarom was er kritiek op anticonceptie? ‘Dat was bijvoorbeeld uit verzet tegen het ingrijpen in de “natuurlijke” of “goddelijke” band tus-

sen voortplanting en seksualiteit. De socialisten waren er dan weer tegen opdat zij dachten dat de revolutie pas plaats zou vinden als er een kritische massa in opstand komt tegen zijn eigen omstandigheden. Kleinere gezinnen betekenden minder grote problemen en geen revolutie. Daar stappen ze pas in het interbellum van af. En veel vrouwen die bezig zijn met stemrecht en dergelijke houden zich verre van alles wat seksueel is. Een Wilhelmina Drucker – naar wie de Dolle Mina’s zich hebben vernoemd – daargelaten. Die pleitte zelfs voor het recht op abortus.’

Tijsseling laat een plaatje zien met gebruikelijke voorbehoedsmiddelen uit die tijd. Behalve het pessarium was er ook een blokkerend sponsje (met touw) dat ingebracht kon worden en een ‘irrigatiesysteem’, een soort sproeistaaf die meer op zijn plek lijkt in een tuinhuisje. Er waren ook condooms maar die waren moeilijk verkrijgbaar en duur. ‘En uit onderzoek bleek ook dat enige kans op genot er totaal mee verkeken was.’

‘Wanneer de pil wordt ingevoerd, is er aanvankelijk veel enthousiasme.

Condooms en pessaria waren niet meer de enige middelen. Dat vonden mannen en vrouwen toch wel heel fijn. Maar al snel duikt er ook grote onrust op over de neveneffecten van de pil. Verhalen uit de media of vrouwen die naar hun arts gingen met klachten over vermoeidheid. Of een gebrek aan libido, een toch iets te effectieve vorm van geboortebeperking. En feministen gaan ook al snel de vraag stellen of het niet aan de man is om aan de pil te gaan.

Moet je ook maar net genoeg ver-

trouwen in de man hebben.’ Maakte de pil de tweede feministische golf mogelijk of was het een samenloop van omstandigheden? ‘Een interessante vraag. Kleinere gezinnen en de mogelijkheid om de voortplanting te plannen is zeker bevrijdend geweest maar tegelijk kwam er toen een druk op vrouwen om altijd maar beschikbaar te zijn en alles maar leuk te vinden. En er kwam een taboe op de kinderwens voor jonge vrouwen.’

Gelooft de historica overigens in de vaak aangekondigde derde golf?

‘Ja. Ik vraag me af wanneer we die gaan krijgen. Ik vermoed dat die zal moeten gaan over de stap maken van vrouw naar individu. Het te-

gengestelde van vrouw is niet man, maar individu. Vrouwen worden nog steeds gekoppeld aan de kinderen die ze moeten grootbrengen of de familie waar ze toe behoren. Bij de CDA-kandidaten voor het lijsttrekkerschap zei iemand dat die vrouwelijke wethouder een dubbelfunctie had omdat ze ook moeder was. Ze reageerde alert door te zeggen dat die vaders dat toch ook hebben.’

De pil en de tweede feministische golf Anna Tijsseling Ma 14 mei, 19.30 - 21.00 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1 Toegang gratis.

Geen aanmelding nodig.

Collecteren met Paris Hilton ‘Er werd een Mercedes met vleugeldeuren verloot’ > Vervolg van de voorpagina Voor wetenschappers is dat anders.

Als je al precies weet wat je onderzoek op gaat leveren, is het namelijk geen wetenschap. Een exemplaar van het proefschrift? Mwoah. Als onderzoeker kun je denken aan rondleidingen op het lab, het onderzoeksgebied of de opgravingsplek, of aan prullaria met je onderzoeksobject erop. ‘Het is wat meer een uitdaging’, aldus Koren.

Waar op Rockethub de dierenwetenschappers worstelen om hun duizendjes, lukt het medische onderzoekers al decennialang om particulier geld binnen te halen. Het geld dat u in een collectebus van het KWF, de Hartstichting of aanverwante clubs doet, komt deels terecht bij onderzoekers.

Prof. Bart Roep, hoogleraar diabetologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum, is er zo een. Hij

krijgt geld van het Diabetes Fonds en van het Amerikaanse Juvenile Diabetes Fund. Dat telt op: ‘Mijn groep bestaat uit 18 mensen, maar ik ben de enige die op de payroll van het LUMC staat. Van de rest wordt een groot gedeelte betaald door stichtingen of rijke Amerikanen. Ik heb meer moeite om goede mensen te vinden dan om aan geld te komen.’

Dat geld wordt niet zomaar over zijn schutting gegooid. ‘Bij het Diabetes Fonds staat het idee voorop, en niet de persoon. Maar er is wel sturing: nu willen we meer aandacht voor Type 1-diabetes. De stem van de patiënt weegt mee, en die wil vaak heel andere projecten dan wetenschappers. Hij heeft meer aan scherpere naaldjes dan aan ons onderzoek naar embryonale stamcellen. Als die ooit gaan werken, kan het genezing van suikerziekte betekenen, maar dat is een kwestie van de lange adem.’

‘Voor het JDF moet ik vaak voor-

stellen beoordelen. Er was iemand die wilde weten of er niet misschien insuline in koemelk zit. Dat onderzoeksvoorstel heb ik toen neergesabeld, maar het onderzoek kwam er toch. Er zat natuurlijk geen insuline in melk, maar je hebt wel echt antwoord op je vraag.’

Net als de volledige crowdfunders moet ook Roep wat terugdoen voor het particuliere geld. Hij hield een diabetes-spreekuur op Twitter, en was ooit gasthoofdredacteur van het patiëntenblad van de Diabetesstichting. Iets anders: ‘In oktober zit ik op een gala in het Beverly Hilton, waar onder meer Halle Berry en Paris Hilton zullen zijn. De vorige keer werd er een Mercedes met vleugeldeuren verloot onder de aanwezigen. Op een gegeven moment stak Kelsey Grammer (Frasier, red.) zijn hand op om anderhalve ton te doneren. In Nederland gaat het geld inzamelen nog heel primitief, wat dat betreft.’

Roep is erg enthousiast over crowdfunding voor wetenschap: ‘Er zijn heel veel talentvolle onderzoekers die geen poot aan de grond krijgen omdat het geld niet hun kant opstroomt. En net zoals de bands op Kickstarter en Sellaband zorgen dat er diversere muziek komt, kan ook dit goed zijn voor het denken out of the box. Er zit heel veel geld te wachten op dit soort initiatieven.’ Hoeveel geld? ‘Stel dat ik ooit ruzie zou krijgen met de fondsen, dan denk ik dat ik op eigen kracht met gemak vier tot vijf miljoen binnen kan halen.’

Hij vervolgt: ‘Ik zie veel mensen die mij direct geld willen geven; op begrafenissen gaan er zakjes rond voor geld. Dat is moeilijk om aan te nemen. Ik zeg dan: geef het liever aan de Diabetes Fonds, die beoordelen of het onderzoeksgeld goed besteed is.

Dat is voor veel mensen die crowdfunding zoeken moeilijk, dus zet je ideeën op de website en laat mensen

zien wat je wilt doen. Gebrek aan transparantie heeft al heel veel fondsen de kop kop gekost.’

Zijn belangrijkste tip: luisteren naar wat het publiek wil. ‘De projecten die het goed doen, zijn vaak de projecten die tastbare dingen opleveren. Het meest sexy onderwerp is niet per se het laaghangend fruit. En het echte geld zit natuurlijk bij het bedrijfsleven.’

Omgekeerd moet je er ook voor zorgen dat het publiek jou hoort, aldus Roep. ‘Ik treed elke maand op voor zaaltjes, waar ik ook vragen van mensen beantwoord. Ik leid de media rond op mijn lab, en ik werk mee als er een persbericht de deur uit gaat. Soms moet je je onderdeel laten maken van de tsunami aan mediaaandacht. Dat is heel erg moeilijk: je moet het optimisme houden zonder valse verwachtingen te wekken. En hoe goed je het ook probeert, die krijg je toch.’ BB

10 mei 2012 · Mare 7 Wetenschap

Hoe herkennen zij elkaar?

Vogels zetten onderzoekers vaak op het verkeerde been Hoe is het om een vogel te zijn?

Tim Birkhead, die vrijdag de Tinbergenlezing geeft, weidde zijn complete onderzoekscarrière aan die vraag. ‘Wie denkt er bij genezing van Alzheimer aan studies naar vogelzang?’

Door Bart Braun ‘Stel je voor dat iemand je een kom melk met muesli geeft, waarin hij een handje kleine steentjes heeft gegooid’, schrijft Tim Birkhead in zijn meest recente boek Bird Sense. ‘Hoe goed zou je er dan in slagen om alleen de eetbare stukjes op te eten? Ik vermoed ronduit beroerd. Toch is dat precies wat eenden doen.’

Birkhead (1950) is hoogleraar zoölogie aan de Universiteit van Sheffield, en een scherp waarnemer.

Tijdens zijn promotieonderzoek naar zeekoeten zag hij ooit hoe de zeekoet in het nest vlak voor zijn neus ineens een ‘groet-geluid’ maakte, dat ze normaal alleen gebruiken voor hun partner. Maar nergens was een partner te zien. Iets later verscheen er een klein stipje in de lucht, en nog iets later landde inderdaad de partner van de vogel naast het nest.

Zeekoeten zien een compleet andere wereld dan mensen, met hun blijkbaar superscherpe ogen. Zelfs voor Birkhead, die een aanzienlijk gedeelte van zijn volwassen leven

Zeekoeten herkennen elkaar vanaf bijzonder grote afstand.

heeft besteed aan het begluren van de beesten, zien twee zeekoeten er nog hetzelfde uit.

Zijn boek staat vol met voorbeelden waaruit blijkt dat vogels heel anders waarnemen dan mensen. Veel soorten zien in het ultraviolet, met als gevolg dat in onze ogen de mannetjes en de vrouwtjes er precies hetzelfde uitzien, maar zeker niet in de ogen van die mannetjes of vrouwtjes.

Doodgewone roodborstjes zien het aardmagnetisch veld – maar alleen met hun rechteroog. Als je het afplakt, of zelfs maar vertroebelt, lukt het ze niet meer.

Flamingo’s weten – al is nog onduidelijk hoe – dat het in de binnenlanden honderd kilometer verderop genoeg heeft geregend om daar te kunnen paren. De ZuidAmerikaanse vetvogel – die zo heet omdat de kuikentjes vroeger werden opgekookt om hun vet te winnen – navigeert door donkere grotten met behulp van de echo’s van zijn kreten.

Net als een vleermuis, alleen dan met hoorbare geluiden.

En die eenden? Die vissen zonder zelfs maar te kijken eetbare plantendelen en schelpdiertjes uit de modder, met behulp van hun extreem gevoelige snavel. Er zitten ook smaakpapillen in het puntje van een eendenbek, maar niet op de eendentong, ontdekte de Leidse bioloog Herman Berkhoudt in de jaren ’70.

Zelfs de meest alledaagse vogels

als de eendjes in het park en de roodborstjes in de tuin hebben een belevingswereld die biologen versteld doet staan. ‘Je zou dit niet kunnen verzinnen’, verzuchtte een collega van Birkhead toen het onderzoek naar de roodborstjes uitkwam. Veel uitkomsten van vogelonderzoek zijn extra verbazingwekkend omdat de mensen die de vogels bestuderen allemaal ideeën in hun hoofd hebben over wat vogels wel en niet kunnen.

Een gênant voorbeeld uit zijn boek: de Amerikaanse kalkoengier (Cathartes aura). Het was al een tijdje bekend dat kalkoengieren verdacht snel bij een dierenkarkas zaten om ervan te kunnen eten. Roken ze de dierenlijken? De wetenschap was er in de negentiende eeuw nog van overtuigd dat vogels niet konden ruiken.

Dat was mede te danken aan de Haïtiaanse ornitholoog John James Audubon. Die was er heilig van overtuigd dat een beest dat al scherpe ogen had, niet ook nog eens goed kon ruiken. Hij verstopte rottende dierenlijken in de woestijn, en stelde vast dat daar nooit een gier op afkwam als ze niet zichtbaar waren vanuit de lucht.

Wie echter geduldig een kalkoengierenkop ontleedt, kan echter zien dat er wel degelijk een goed ontwikkeld reukorgaan in zit. Audubons rottende lijken waren al te ver heen: kalkoengieren gaan juist voor de

geur van een vers gestorven dier.

Het leek er bovendien op dat hij de kalkoengier en de nauw verwante zwarte gier (Coragyps atratus) door elkaar had gehaald.

Foute aannames en slecht uitgevoerde proeven hebben het onderzoek naar vogels regelmatig op het verkeerde been gezet, laat Birkhead zien. Komende vrijdag geeft hij de prestigieuze Tinbergenlezing, vernoemd naar de Nobelprijswinnaar en Leidse bioloog Niko Tinbergen (1907-1988). In de lezing zal Birkhead verder ingaan op paradigma’s – de stelsels van theorieën en modellen – binnen de gedragswetenschappen. ‘Omgekeerd bracht het concept van gedragsecologie, dat voortkwam uit Tinbergens werk, het vakgebied juist verder’, mailt de hoogleraar.

Birkhead: ‘De grootste uitdaging waar vogelonderzoekers nu voor staan is of vogels gevoelens ervaren op een vergelijkbare manier als wijzelf. Tinbergen was er in de jaren ’50 heel duidelijk in dat onderzoek naar gevoelens niets was voor ethologen. De vragen zijn te moeilijk, en het risico dat je je onderzoeksdieren vermenselijkt is te groot. Nu zijn de gedragswetenschappen echter stukken verder; ze zijn nu rijp en zelfverzekerd genoeg om het antwoord op dat soort vragen te gaan zoeken.’

Hoewel wetenschappers zichzelf vaak voor de voeten lopen, wordt er wel degelijk vooruitgang geboekt.

Dat is belangrijk als je kennis over vogels belangrijk vindt, maar ook als je bedreigde vogels wilt beschermen, of beter wilt omgaan met vogels in gevangenschap.

Maar vogelonderzoek hoeft niet alleen nuttig te zijn voor vogels, vindt Birkhead. ‘Het laat zich moeilijk voorspellen welk wetenschappelijk onderzoek “nuttig” zal zijn doordat het welvaarts- of gezondheidswinst oplevert. In de jaren ’70 liet onderzoek naar hoe vogels leren zingen volkomen onverwacht zien dat vogelhersens elke zomer en winter veranderen. Het bleek ook dat ze hun zenuwcellen daarbij laten teruggroeien – iets waarvan toen werd gedacht dat het onmogelijk was.

Hersen- of ruggenmergschade bij mensen werd ongeneeslijk geacht.

‘De ontdekking dat vogels hun zenuwcellen kunnen laten aangroeien, heeft het hele veld van de neurobiologie veranderd en een hoop nieuw onderzoek gestimuleerd. Als we kunnen uitpluizen hoe vogels dat doen, dan kunnen we wellicht een geneeswijze vinden voor hersenbeschadiging of dementie.

‘Als een subsidieverstrekker of overheid had besloten om onderzoek te betalen naar de genezing van Alzheimer, zouden ze dan aan studies naar vogelzang gedacht hebben? Welk beter argument kun je bedenken om goede onderzoekers te laten datgene te laten doen waarin ze geïnteresseerd zijn?’

Tim Birkhead, The Study of Behaviour: Paradigms and Progress Tinbergenlezing Gorlaeusgebouw, vrijdag 11 mei, 19 u, toegang gratis na aanmelding op www.tinbergenlezing.nl

Koortslip Er bestaat geen echt medicijn tegen een koortslip. Zelfs antivirale middelen helpen maar een beetje, omdat een gedeelte van de herpesvirussen die de blaasjes veroorzaken zich schuilhoudt in de zenuwcellen. Het beste waar je op mag hopen is iets dat de blaasjes weghaalt of helpt voorkomen dat ze terugkomen. De drogist verkoopt er daar een heleboel van, maar voor je daar geld aan uitgeeft is het interessant om te weten of die middeltjes ook werken.

Veel van die middelen bevatten het aminozuur lysine. Het idee is dat het herpesvirus goed gedijt als er veel van het aminozuur arginine beschikbaar is; omdat lysine en arginine op dezelfde manier opgenomen worden door het lichaam zou je met veel lysine in theorie het virus kunnen dwarsbomen.

In het huisartsenblad Modern Medicine bekijken Wouter de Ruijter van het Leids Universitair Medisch Centrum en één van zijn huisartsen in opleiding het beschikbare bewijs voor dat idee.

Conclusie: dat is er nauwelijks. Twee studies, waarbij de deelnemers een behoorlijk streng arginine-beperkend dieet opgelegd kregen, en waarvan er eentje desondanks geen effect vond.

‘Vooralsnog kan deze patiënten niet overtuigend geadviseerd worden om lysine te gebruiken. Daarvoor is het gevonden bewijs te zwak’, concluderen de auteurs.

Ouderenmishandeling In het vakblad Ageing Research Reviews zetten drie Leidse wetenschappers, met onderzoekster Yuliya Mysyuk als eerste auteur, de verschillende definities voor ouderenmishandeling op een rijtje. De schattingen in de vakliteratuur lopen behoorlijk uiteen, en dat komt in elk geval deels omdat ook de gebruikte definities sterk verschillen.

De auteurs benadrukken dat het voor het oplossen van het maatschappelijk probleem niet per se handig is om één precieze, afgebakende definitie te hanteren. Maar voor het doen van onderzoek naar het voorkomen van mishandeling is het wel zo handig is als er wel een gezamenlijke definitie bestaat. Ze stellen voor de al bestaande aanduiding van de wereldgezondheidsorganisatie WHO te hanteren: ‘elke handeling of juist niet handelen binnen een relatie waarin er een verwachting van vertrouwen bestaat, die schade of leed toebrengt aan een ouder persoon.’

Lithium Mensen met een zogeheten bipolaire stoornis – een psychiatrische stoornis die zich kenmerkt door hevige stemmingswisselingen – krijgen vaak lithiumcarbonaat voorgeschreven als medicijn.

Wat nu als zo’n patiënte zwanger wordt?

De lithium is misschien op langere termijn slecht voor de baby, maar op hevige stemmingswisselingen bovenop een zwangerschap zit helemaal niemand te wachten. Bij sommige patiënten adviseert de dokter daarom om door te gaan met slikken, ongeacht de zwangerschap.

Een groep onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum en de GGZ Rivierduinen deden onderzoek naar dertig babies die tijdens de zwangeschap blootgesteld waren aan lithium. Niet één daarvan had een geboortedefect. De helft werd langduriger gevolgd, soms zelfs tot hun vijftiende. De wetenschappers geven onmiddellijk toe dat vijftien proefpersonen niet heel veel is, maar stellen wel vast dat die vijftien het redelijk doen: groei, gedrag en algemene ontwikkeling waren normaal. Het IQ van de vijftien lag ietsje lager, maar niet zoveel dat het statistisch significant was – en al was het dat wel, dan is het nog maar de vraag of dat ook door de lithium was gekomen. Voorzichtig concluderen de onderzoekers in Early Human Development dat lithiumgebruik tijdens de zwangerschap geen kwaad lijkt te kunnen voor het kind.

8 Mare · 10 mei 2012

Dansen toen

Wie lief kijkt, laten we binne Catena viert zestigste verjaardag met een apocalyptisch feest Nihilisten, anarchisten, vrije geesten, after party people, gothics en metalheads. Ook nu Catena zestig wordt, is iedereen nog steeds welkom. ‘Volgens de rector waren we verraders.’

Door Marleen van Wesel Onderin een kast, ergens in de UB, tussen ingebonden geschiedenissen van Minerva, staat een grijs snelbindmapje met de ontstaansgeschiedenis van Catena. Het is de doctoraalscriptie van Hans Blom uit 1967. Op flinterdun vergeeld papier laten handgetekende tabellen zien dat de eerste Catenianen net wat minder vaak uit een academisch milieu kwamen dan leden van het Leids Studenten Corps.

‘Je vond er minder zegelringen, maar de eerste Catenianen voegden zich naar oude, traditionele patronen’, vertelt Blom (69), die later NIOD-directeur en hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam werd.

‘Gothics en metalheads waren nog nergens te bespeuren’, zegt Jeroen Velzeboer (23), de huidige voorzitter. ‘Er golden behoorlijk wat mores en er was een corporale structuur met subverenigingen, waar later bijvoorbeeld zeilvereniging de Blauwe Schuit uit voortkwam.’

Na de Tweede Wereldoorlog was vanuit een hang naar gelijkheid en eenheid slechts één gezelligheidsvereniging voor mannen toegestaan, namelijk het corps.

Deze zogeheten civitasconstructie vormde paradoxaal genoeg de aanleiding voor de oprichting van Catena. Blom: ‘Heel wat studenten sloten zich niet bij het corps aan. Zij werden nihilisten genoemd.

Men vond dat dergelijke eenlingen georganiseerd contact nodig hadden om een volwaardige academicus te worden.

Daar was Catena het antwoord op. Het universiteitsbestuur stond niet bepaald om de oprichting te springen. In een toespraak in de Pieterskerk maakte de rector alle eerstejaars zelfs duidelijk dat we verraders waren en hij raadde hen af om lid te worden.’

Hans van Wingen (81), een van de 37 oprichters, herinnert zich die eerste jaren nog goed. ‘Voor de officiële oprichting speelden we al een tijd “sociëteitje” in een zaal van De Valk. We werden jarenlang geweerd van de eerstejaarsontvangst, maar het cortège, waaronder de eerstejaarsstudente prinses Beatrix, werd onderweg naar de Pieterskerk achtervolgd door een schuit vol Catenianen.

Het waren kwajongensstreken, we waren heus geen tuig. Toch waren er professoren

die de erkenning van Catena tot het bittere einde tegen probeerden te houden.

Uiteindelijk capituleerde de academische senaat pas in 1960. Professor Lam hield daarbij een rede, die de universiteitskrant nog gecensureerd heeft gepubliceerd. De kritiek op het corps was weggelaten.’

Op de jaarlijkse reünistendag treft hij de laatste jaren steeds minder bekenden. ‘Van de hedendaagse jeugd begrijp ik niets, maar de tolerantie is nog altijd kenmerkend.’ Op het corps was dat wel anders. ‘Daar werd je tijdens een goed gesprek altijd gestoord door vlegels. En als je geen bier dronk, of je op een andere manier niet aan de heersende stijl hield, kon je opduvelen. Bij Catena kon ik jarenlang elke week een flesje Sisi drinken.’

De opstartjaren uit zijn scriptie waren achter de rug toen Blom zelf lid werd.

‘Tijdens mijn studie kende de vereniging veel schwung. Er stonden allerlei nieuwe zaken te gebeuren. Zo lieten we tijdens mijn senaatsjaar, in 1964, voor het eerst vrouwen toe. Dat was nogal wat in die tijd. Ik moest het universiteitsbestuur nog uitleg geven hoe we dat ’s avonds tijdens de KMT deden met de zedelijkheid.’

‘In 1968 was er een akkefietje met een theehuis op de sociëteit’, weet Velzeboer.

‘Daar hing volgens sommige leden een

wel erg vrije sfeer. Er werd drugs gebruikt en verkocht. Vanuit het verenigingsblad klonk een links geluid, maar er was ook een grote rechtse vleugel die zich niet langer thuis voelde. Het ledenaantal daalde in korte tijd van negenhonderd tot tweehonderd, en dat vlak na de verhuizing naar het nieuwe pand in de Kolfmakerssteeg. Vanaf dat moment is in de statuten opgenomen dat Catena het leven van leden alleen op een ondogmatische manier wil verrijken.’

Blom maakte deze ontwikkelingen nog van een afstand mee. ‘Wij trokken naar de sociëteit altijd een jasje aan, maar daarna werd de sfeer informeler en chaotischer. Althans, dat vonden wij; inmiddels oude knarren. Bij het corps maakten soms heel oude heren de dienst uit en in principe was ik blij dat het bij Catena niet zo werkte. Maar ik vreesde even voor het voortbestaan.’

Velzeboer: ‘In de periode die volgde hing er in het hele land een vrije stemming. Er werd niet al te veel bijgehouden.’

Hij bladert door het lustrumboek en wijst op bestuurslijsten uit de jaren zeventig.

‘Het was inderdaad nogal chaotisch, er waren voortdurend wisselingen. Ook het reünistenbestand werd verwaarloosd en is deels verloren gegaan.’

Corporaal was de sfeer niet meer. ‘Eerder sem vindt Blom. ‘Het was een ode’, volgens Velzeboer. ‘C en iedereen kende elkaar. veel van bekend. Er zijn n nakken bewaard.’

In die tijd werd Anne lid. ‘Ik was al 38 toen ik t voorzitter, die toen 21 wa ze zelfs bestuurslid. Een nooit gevolgd. ‘Maar ik he heus wel het een en ande Vanaf de knalrode bank rommelige woonkamer ki voordeur van Catena, wa dagelijks even binnen w kleppen, te klaverjassen en Ik vind het wel gemakkeli ‘En gezellig toch?’ vult Vel naast haar is komen zitten ‘De vereniging is veel g plexer geworden, met ve missies naar mijn zin. In d deed het bestuur gewoon de sfeer is nog hetzelfde e altijd veel langharig tuig Knaap een beetje, tot verm dige voorzitter, die met zi haar en nette blouse een o verschijning is te midden

n ... Foto Catena

en

r in ieder geval mi-anarchistisch’, n gezellige periCatena was klein . Maar er is niet niet eens alma-

eke Knaap (78) trouwde met de as.’ In 1975 werd studie heeft ze eb in al die jaren er geleerd hoor.’ in haar warme, ijkt ze uit op de aardoor ze nog wandelt. ‘Om te n te scrabbelen. ijk’, verklaart ze. lzeboer aan, die n. groter en comeel te veel comde jaren zeventig alles zelf. Maar en er loopt nog g rond’, foetert maak van de huiijn korte blonde opvallend frisse van oude tafel-

10 mei 2012 · Mare 9 Maretjes

Maretje extra

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur.

Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Vijf leerlingen uit groep 7 zoeken dringend hulp bij taal, rekenen en studievaardigheden.

Marokkaans meisje, wiskunde, Engels, kopklas; Marokkaans meisje, taal, rekenen, kopklas; Afghaans meisje, Nederlands, NT2, Marokkaanse jongen, wiskunde, 2-VMBO. Een leerling Speciaal Onderwijs heft bijles nodig; 34 leerlingen Ba.O. groep 3/tm 6 zoeken hulp bij taal en/of rekenen, van

wie twee met vergoeding. Bijles in Onderwijswinkel, buurthuis Vogelvlucht, of bij leerling. Ook zoeken wij vrijwilligers voor bijles/ huiswerkhulp op twee basisscholen en op het woonwagencentrum Trekvaartplein, Leiden. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma-, woe en do. 15-17u. Tel: 5214256.

Zeiler? Maar geen zin in de zorg voor een eigen boot? Kijk op www.balgerij.nl en zeil mee op de open dag op 19 mei tussen 10.00 en 14.00 uur.

Conferentie ‘sociaal ondernemerschap’ in Perscentrum Nieuwspoort door SIFE Universiteit Leiden. Deelnemers zijn o.a.

Jan Pronk, Ton Dietz, HIVOS, FMO Bank, SPARK en VVD. Meer informatie en aanmelding op www. sifeleiden.nl/conferentie!

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretjeextra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet. com VACATURES Leiden (+ regio en Bollenstreek) Thuiszorg, Hulp bij het huishouden. Studenten (v/m) gezocht. Ook vakantiewerk ! Jij bepaalt waar en wanneer (6 – 24 uur p.w) Solliciteren ? Brief met CV www. thuiszorginholland.nl

giro 5 25 25 0800-8003

Eye Care Foundation werkt aan het voorkomen en bestrijden van oogaandoeningen in ontwikkelingslanden

www.eyecarefoundation.nl

Academische Agenda

... en nu Foto’s Taco van der Eb

tjes, kastjes met spiegels, doosjes, asbakken en schemerlampen. Vanwege haar heup verscheen ze een tijdje wat minder op de dansvloer. ‘Maar daar heb ik nu goede pillen voor. Vooral verkleedfeestjes zijn favoriet. Boven heb ik een enorme verkleedkast, waar leden graag induiken voor pruiken en hoeden.’

Of Catena in zestig jaar bekende zakenlui, wetenschappers of beroemdheden heeft voortgebracht is door het rammelende reünistenbestand onbekend.

Velzeboer: ‘Minerva heeft er natuurlijk heel wat, van de Soldaat van Oranje tot Koningin Beatrix. Maar ik weet er zo snel alleen dat de zoon van de Soldaat van Oranje met Hans Blom in het bestuur heeft gezeten.’

In de jaren tachtig, toen het ledenaantal gekelderd was tot slechts honderd, was het tijd voor actie. Na een succesvolle El Cid verdubbelde het aantal leden in een week. Velzeboer: ‘Tijdens de plaknachten, waarop alle verenigingen er op uit trokken met posters en lijm om leden te werven, hing er een gemoedelijke sfeer in de stad. Soms werden de plakkers aangehouden door de politie, die de lijmspullen daarna afleverde op de vereniging. Je hoefde ze alleen maar op te halen en je kon weer verder.’ De antiposters die Catena nog altijd maakt van de vijf grote verenigingen zijn onverminderd populair. ‘Elke vereniging stuurt wel wat leden langs om er een paar op te halen. Ze vormen een van de oudste Catena-tradities, samen met pubquizen en het ontbreken van een ontgroening. En Anneke is eigenlijk ook een traditie. Eerstejaarsstudenten zijn pas echt geïntegreerd als zij ze heeft uitgenodigd voor een Irish Coffee.’

Het lustrumboek uit 1992, toen Catena al twintig jaar in de Kolfmakersteeg zat, kreeg de veelzeggende titel Het dak lekt

nog steeds. Velzeboer: ‘In die tijd stond Catena bekend als de plek waar de hele stad altijd welkom was, ook voor een after party als op zaterdagnacht de kroegen al lang gesloten waren.’ De open, politiek linksgeoriënteerde vereniging werd langzaam meer gesloten en minder politiek.

Het lustrumboek uit 2002 heette dan ook De wanorde voorbij. ‘We zijn nog altijd toegankelijk, maar we zijn meer een studentenvereniging geworden. Wie lief kijkt laten we misschien nog wel binnen hoor, op een koude zaterdagnacht. Maar met het oog op de ontwikkelingen in de studiewereld moeten we de komende jaren denk ik juist weer gestructureerder worden.’

‘We moeten weer gestructureerder worden’ Deze week kunnen Catenianen de zorgen om de toekomst even ontvluchten tijdens de lustrumweek. Dinsdagavond, op de lichtgevende dansvloer tijdens het feest Disco Inferno toont Knaap haar opvallend soepele dansmoves tussen jongens met lange haren in Saturday Night Fever-pakken. Velzeboer, die in de karaokebar te vinden is, kijkt vooral uit naar het Pompeiifeest van donderdagavond. ‘Dat wordt een groot togafeest met een wijncantus. En vrijdag is er een zondvloedfeest in de vorm van een schuimparty.’

De sfeer is uitstekend, maar de thematiek klinkt niet erg optimistisch. Velzeboer: ‘Het lustrumboek van 2012 heet zelfs Apocalypse. Ach, hopelijk luidt de titel van 2022: Het viel allemaal wel mee.’

Prof.dr. D. Oepkes zalEyeopCaretitel van hetworks proefschrift is ‘Meis ‘Strategies in Intrauterine Foundation at preventing and fighting maandag 14 mei met het uit- eye mory Contested, Locality Transdiseases in developing countries Growth Restriction At Term’. Prospreken van de oratie benoemd formed: Representing Japanese motoren zijn Prof.dr. J.M.M. van worden tot hoogleraar bij de fa- Colonial ‘Heritage’ in Taiwan. Lith en Prof.dr. B.W.J. Mol (Univ. culteit Geneeskunde om werk- Promotor is Prof.dr. W. J. H. Wil- v. A’dam). zaam te zijn op het gebied van lems.

A. Ghosh zal op dinsdag 22 de Verloskunde, in het bijzonder B.J. de Wit-van der Veen zal mei om 13.45 uur promoveren Foetale Therapie. op dinsdag 15 mei om 15.00 uur tot doctor in de Wiskunde en Prof.dr. J.H. Bolk zal op vrijdag promoveren tot doctor in de Natuurwetenschappen. De titel 11 mei om 16.00 uur zijn af- Geneeskunde. De titel van het van het proefschrift is ‘Calculascheidscollege houden op het proefschrift is ‘Qquantitative ting Hazard Rates of Introgresgebied van de inwendige ge- nuclear cardiology using spect’. sion with Branching Processes’. neeskunde, in het bijzonder in Promotor is Prof.dr. A. de Roos.

Promotoren zijn Prof.dr. J.A.J. het onderwijs.

C. Maas zal op dinsdag 15 Metz en Prof.dr. S.M. Verduyn J.W. Kruisselbrink zal op mei om 16.15 uur promoveren Lunel. donderdag 10 mei om 11.15 tot doctor in de Geesteswe- M. el Filali zal op dinsdag 22 uur promoveren tot doctor in tenschappen. De titel van het mei om 15.00 uur promoveren de Wiskunde en Natuurwe- proefschrift is ‘The Lure of the tot doctor in de Geneeskunde. tenschappen. De titel van het Dark Ages: Writing the Middle De titel van het proefschrift is proefschrift is ‘Evolution Stra- Ages and Political Rhetoric in ‘Knowledge-based treatment tegies for Robust Optimization‘. Humanist Historiography from in uveal melanoma’. Promotor is Promotor is Prof.dr. T.H.W. Bäck. the Low Countries’. Promotor is Prof.dr. G.P.M. Luyten.

J. de Vrij zal op donderdag 10 Prof.dr. K.A.E. Enenkel.

P.H.J. van Deinse zal op dinsmei om 13.45 uur promoveren J.L.H. Kerkhoffs zal op woens- dag 22 mei om 16.15 uur promotot doctor in de Geneeskunde. dag 16 mei om 11.15 uur pro- veren tot doctor in de GeestesDe titel van het proefschrift is moveren tot doctor in de Ge- wetenschappen. De titel van het ‘Improvement of oncolytic ade- neeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Wind und Wand. novirus vectors through genetic proefschrift is ‘Efficacy of Pla- De neoconstructievistische capsid modifications’. Promotor telet Transfusions’. Promotoren binnendecoratie van Gerhard is Prof.dr. R.C. Hoeben. zijn Prof.dr. A. Brand en Prof.dr. Wind in de St. Antoniuskirche te P.V. Ruijgrok zal op donderdag H.C.J. Eikenboom.

Düsseldorf-Oberkassel (198410 mei om 15.00 uur promove- A.J.W. te Velthuis zal op 1986)’. Promotor is Prof.dr. C.J.M. ren tot doctor in de Wiskunde en woensdag 16 mei om 13.45 uur Zijlmans.

Natuurwetenschappen. De titel promoveren tot doctor in de U. van Kampen zal op woensvan het proefschrift is ‘Optical Geneeskunde. De titel van het dag 23 mei om 15.00 uur promomanipulation and study of sin- proefschrift is ‘A biochemical veren tot doctor in de Archeologle gold nanoparticles in solu- portrait of the nidovirus RNA gie. De titel van het proefschrift tion’. Promotor is Prof.dr. M.A.G polymerases and helicase’. is ‘The History of Yukon First J. Orrit.

Promotoren zijn Prof.dr. E.J. Snij- Nations Art’. Promotoren zijn E.X-Y Cai zal op donderdag 10 der en Prof.dr. N.H. Dekker (TU Prof.dr. W.F.H. Adelaar en Prof.dr. mei om 16.15 uur promoveren Delft).

M.E.R.G.N. Jansen. tot doctor in de Geesteswe- J.W.T. Dekker zal op woensdag A. Usenko zal op woensdag tenschappen. De titel van het 16 mei om 15.00 uur promove- 23 mei om 16.15 uur promoveproefschrift is ‘Christianity and ren tot doctor in de Geneeskun- ren tot doctor in de Wiskunde Gender in Southeast China: de. De titel van het proefschrift en Natuurwetenschappen. De the Chaozhou Missions (1849- is ‘Risk and Outcome in Colorec- titel van het proefschrift is ‘De1949)’. Promotoren zijn Prof.dr. tal Cancer Surgery’. Promotor is velopment and testing of the J.L. Blussé van Oud Alblas en Prof.dr. R.A.E.M. Tollenaar. gravitational wave antenna Prof.dr. H.L. Murre-van den Berg. K.E. Boers zal op woensdag 16 MiniGRAIL in its full featured M.C. Chiang zal op dinsdag 15 mei om 16.15 uur promoveren configuration’. Promotoren:Prof. mei om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. dr. G. Frossati en Prof.dr. ir. T.H. tot doctor in de Archeologie. De De titel van het proefschrift Oosterkamp.

10 Mare · 10 mei 2012

10 mei 2012 · Mare 11 Wetenschap

School is een gevangenis Psycholoog Peter Gray over de verdwenen vrijheid van het kind Miljoenen psychologiestudenten leerden hun vakgebied kennen aan de hand van zijn introductieboek.

Nu zet Peter Gray zich in om onderwijs te redden van angst en prestatiedrang.

Door Thomas Blondeau ‘Tijdens mijn leven heb ik de continue erosie van de vrijheid van het kind gezien, gekoppeld aan een gigantische toename van jeugdobesitas, angst, depressie en zelfmoord. We hebben het leven van een kind uit de sfeer genomen van wat biologisch acceptabel is en een fysisch en mentaal ziektebeeld gecreëerd.’

De taal is die van een zelfbenoemde hippie, Peter Gray’s uiterlijk is dat van een zachtaardige psychologiehoogleraar met emeritaat. Zijn vrouw (tulband, arts) blijft het hele interview glimlachend en instemmend aan zijn zijde zitten. Gray is in Nederland op verzoek van de Leidse psychologievereniging Labyrint die deze week haar 65-jarig bestaan viert. Hij gaf een lezing tijdens hun feestweek.

Studenten in de sociale wetenschappen zullen zijn naam herinneren uit hun propedeuse. Gray schreef het boek Psychology, een uitgebreide maar vlot leesbare kennismaking met de geschiedenis en verschillende theorieën van deze wetenschap.

Het boek is nu aan zijn zesde editie toe. Met een kleine honderdduizend verkochte exemplaren per editie, vertalingen niet incluis, en het gebruikelijke doorverkopen, kunnen we spreken van een miljoenenpubliek.

‘En dan hebben we het nog niet over de docenten die het zelf gebruiken maar niet op de leeslijst zetten. Dat frustreert me zeer’, voegt hij er zachtjes aan toe.

Simpelweg het gebrek aan zo’n boek deed het hem schrijven. ‘Toen ik psychologie studeerde in de sixties was het een heel nauw vak, sterk onder de invloed van de behaviorist B.F.

Skinner. Dus veel proefjes met ratten en duiven die op hendeltjes moesten duwen om stimulus en respons vast te stellen. Dat vond ik interessant maar toch wat beperkt. Daarom ben ik ook biologie erbij gaan studeren, met name om de evolutionaire kant ervan te leren kennen. Toen ik later zelf college ging geven, was ik niet tevreden met de boeken die voorhanden waren. Ik wilde een breder werk.

Ik vond het niet, dus ik besloot het zelf te schrijven.’

Het kostte hem iets meer werk – ‘It became a major part of my career’ – dan verwacht maar het succes ervan gaf hem de vrijheid om zich meer op zijn onderzoek naar ontwikkeling en spel te richten. En zoals uit het begincitaat blijkt; er is volgens Gray werk aan de winkel. Nu hij toch – voor het eerst – in Nederland was, geeft hij ook een lezing in De Kampanje Sudburyschool in Amersfoort. Van dit schooltype zijn er een veertigtal wereldwijd en hun aanpak is geënt op de Sudbury Valley School in Massachuttes. Gray stuurde zijn zoon ernaar toe.

‘Het verschil met andere scholen is gigantisch. De Amerikaanse Sudbury Valley bestaat nu al zo’n 44 jaar.

Er gaan leerlingen naar toe van 4 tot 18. De basis is dat je vrij bent om je eigen interesse te volgen. Er is een democratisch bestuur waarbij iedereen, ook de vierjarige scholier of het zestigjarige bestuurslid, een stem heeft.

Alle beleid, tot aan het aannemen en ontslaan van personeel toe, wordt door iedereen gecreëerd. Het personeel heeft telkens maar een jaarcontract en het verlengen daarvan gebeurt op basis van stemming door de leerlingen. Als je iets fout doet zoals je speelgoed niet opruimen of luidruchtig zijn in een stille ruimte, wordt de scholier voor een rechtspraakcommissie gebracht. Vaak op aandragen van een medescholier.

Die commissie is representatief samengesteld op basis van de schoolbevolking. Dus ook een klein kind

en een personeelslid. En iedereen is vrij en verantwoordelijk voor zijn eigen ontwikkeling. Zelfs vergeleken met Steiner- of Montessorischolen is het er veel minder rigide. Er is wel genoeg materiaal te vinden: boeken, computers, kook- of fotografiemateriaal, adequate leerkrachten, noem maar op.’

En dat leidt niet tot chaos? ‘Op het eerste zicht krijg je precies wat je verwacht als je mensen vrij laat.

Ze hangen een beetje rond, kletsen met elkaar of zijn aan het spelen. En toch leren ze. Ik was zeer geïnteresseerd en ook beetje bezorgd hoe het verliep met de afgestudeerden, omdat mijn zoon daar natuurlijk zat.

Ik heb onderzoek daarover gepubliceerd in de American Journal of Education. De resultaten hebben me gerustgesteld. Als ze klaar zijn, gaan ze verschillende kanten in het leven op. Sommigen gaan werken, anderen gaan naar de universiteit. Ze worden arts, advocaat, wetenschapper, kok, kunstenaar, alles wat een maatschappij belangrijk vindt. Wat dat betreft, doen ze niet onder voor een andere school.’

Maar dan maakt het vast uit wat voor achtergrond de ouders hebben. ‘Valt mee. Deze school is in een suburb gevestigd dus echt arme gezinnen zijn er niet om hun kinderen naar toe te sturen. Het is nog niet experimenteel onderzocht. Maar er zitten wel degelijk arbeidersfamilies bij of ouders die niet hebben doorgeleerd. Ik ben ervan overtuigd dat een arme achtergrond niet zou uitmaken. Want het personeel daar is het equivalent van een intellectueel rijke familie. De onderwijzers zijn als je ooms en tantes daar en leerlingen als neven en nichten.’

Dit jaar verschijnt zijn boek Free to learn, gebaseerd op de blog die hij schrijft voor Psychology Today.

Daarin verdedigt hij met wetenschappelijk onderzoek standpunten die sommige ouders misschien wat bevreemdend in de oren klinken.

Videospelletjes zijn niet des duivels, scholen zijn maar al te vaak een gevangenis en laat je kinderen buiten spelen in plaats van ze naar een sportclub te sturen.

Werkelijk, professor Gray, was school zoveel beter in de jaren vijftig?

‘Absoluut. Ik spreek nu over scholen in de Verenigde Staten, ik ken de Nederlandse situatie niet. Mijn generatie had veel meer vrijheid toen we opgroeiden. Er werd niet voortdurend op kinderen gelet. Ook niet na school, ook niet tijdens de zomervakanties. We speelden met verschillende leeftijdsgroepen samen.

We volgden onze eigen interesses, zo kregen wij onze ontwikkeling. Een schooldag duurde zes uur, slechts vier uur daarvan waren binnenskamers. Er was nauwelijks huiswerk, zelfs op de middelbare school. Zelfs de punten waren minder belangrijk voor onze ouders. Maar over de jaren is het aantal school- en huiswerkuren maar toegenomen. De vrijheid van de leraren is afgenomen omdat ze worden beoordeeld op basis van de cijfers van hun studenten. Tegelijk zijn ouders steeds banger geworden.

Bang dat hun kinderen worden aan-

gerand, seksueel worden misbruikt, met drugs in aanraking komen…

Terwijl die zaken uiterst zeldzaam zijn. Ouders denken nu ook steeds maar dat kinderen hun tijd verliezen als ze samen spelen. Dus moeten ze aan allerlei formele activiteiten zoals jeugdcompetities deelnemen.’

Gray koppelt dit rechtstreeks aan de toename van mentale ziektes zoals angst en ADHD. ‘Het is heus niet zo dat we het nu beter signaleren.

Er wordt al decennia met dezelfde gestandaardiseerde vragenlijsten gewerkt. En daar zie je dat angststoornissen en depressie vijf tot acht keer zo veel voorkomen. Kinderen van nu zien zichzelf veel minder in staat tot het veranderen van hun eigen leven dan vroeger. Dat is een toestand waarin mensen veel vatbaarder worden voor negatieve gevoelens. Dat heeft te maken met hun afname van vrijheid, met het vermogen hun eigen beslissingen te nemen. En zo valt gedeeltelijk de ADHD-epidemie te verklaren die nu in de VS heerst.

Kinderen hebben niet meer genoeg de mogelijkheid om te leren zelf hun impulsen onder controle te krijgen.’

Videospelletjes zijn niet des duivels

‘Mijn generatie had veel meer vrijheid toen ze opgroeide.’

Foto’s Marc de Haan

Is hij een pessimist? ‘Nee hoor, je merkt dat ouders zich hier bewust van worden. Ouders en grootouders beginnen het verschil te zien met hun eigen jeugd. Ze kijken hoe ze hun buurten geschikt kunnen maken om meer buitenspel mogelijk te maken.

Ik word vaak gevraagd om te komen praten over het belang van spelen.

Scholen zijn er nog niet achter, maar dingen zijn aan het veranderen. There is hope.’

Peter Gray’s blog is te lezen op psychologytoday.com/blog/freedom-learn

12

Mare · 10 mei 2012

Verkiezingen

Tijd om te stemmen Studenten en personeel kunnen weer van zich laten horen De universitaire verkiezingen zijn weer van start gegaan. Mare vroeg de lijsttrekkers van de vier studenten- en drie personeelspartijen naar hun plannen voor het komende collegejaar.

MARC HOGENHUIS lijsttrekker Lijst Vooruitstrevende Studenten (LVS), studeert bestuurskunde.

Wat onderscheidt jullie van de andere partijen?

‘De LVS staat voor de persoonlijke ontwikkeling van de student. De universiteit moet studenten de vrijheid geven om zich te ontwikkelen. Het gaat ons niet alleen om studenten die actief zijn in het verenigingsleven. Er zijn talloze opties naast de studie. De universiteit moet die mogelijkheden zoveel mogelijk faciliteren.’

Wat is voor jullie een prioriteit?

‘Om de ruimte aan studenten te bieden is het goed om colleges zo min mogelijk verplicht te maken. Zet colleges online zodat je niets hoeft te missen. Herkansen moet ook mogelijk blijven. Het afschaffen daarvan is schandalig. Ook het voorwaarden verbinden aan herkansingen is onzin. Er zijn meer studieadviseurs nodig, bij rechten hebben ze het bijvoorbeeld veel te druk. Maar ook de communicatie van studieadviseurs is vaak verschrikkelijk slecht. Studenten die graag iets willen, bijvoorbeeld naar het buitenland, botsen continu op een niet-meewerkende studieadviseur. ‘Verder vinden we dat het bestuur beter moet luisteren naar studenten want die hebben vaak heel erg goede ideeën. De universiteit is er voor de studenten. Iets wat heel snel te realiseren is een lijst op de website waarop wat de je extra-curriculair allemaal kunt doen.

De informatie is nu verspreidt over opleidingen en faculteiten. Koppel dat. We proberen ook de fusie van Duits, Italiaans en Frans te voorkomen. Leiden staat juist in heel de wereld bekend om haar taalexpertise. Het zou zonde zijn als we dat opgeven.’

Worden studenten te hard aangepakt?

‘De eisen aan studenten worden steeds strenger. De universiteit moet daar iets tegenover zetten. Bijvoorbeeld door de UB langer open te houden. Beloon en stimuleer ook studenten die het goed doen met interessante stages en onderzoeksprojecten. Kom met een positieve prikkel in plaats van een repressieve maatregel. Het wordt met een bsa van 90 punten in twee jaar wel heel moeilijk om nog te besturen en dat is wel heel jammer.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘We zijn er in geslaagd om het falen van Usis op te vangen. De informatievoorziening en het inschrijven zijn echt verbeterd door onze inzet.’

Is de raad relevant?

‘Het is de ideale manier om de plannen van studenten aan het bestuur te communiceren. En ook om de plannen van besturen aan studenten in een vroegtijdig moment kenbaar te maken aan studenten. Dat gebeurt nu nog niet, dat moet verbeteren.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘We zien wel kansen. Grotere budgetten voor onderzoek bijvoorbeeld.

Je moet alleen niet het typisch Leidse

verliezen. Veel studies zij hier relatief kleinschalig en dat is belangrijk.

Studenten zijn een persoon en geen nummer. Een fusie zorgt voor grootschalig onderwijs en dat is iets wat je juist niet wil.’

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘Het opleiden van een nieuwe generatie is het belangrijkste. De universiteit geeft vrij veel uit aan extern onderzoek. Projecten in het buitenland en dergelijke. Als je moet kiezen kan dat geld beter naar onderwijs.’

PIETER KROL lijsttrekker Christelijke Studentenfractie Leiden (CSL), studeert psychologie.

Wat onderscheidt jullie van de andere partijen?

‘Het christelijke karakter uiteraard.

Maar we zijn geen partij alleen voor christenen, dat zou onzinnig zijn.

Maar onze overtuiging speelt wel een rol in de manier waarop we universitaire politiek bedrijven.

‘Voor ons is ethiek heel belangrijk.

De CSL heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat het antiplagiaat programma Ephorus wordt gebruikt in Leiden.

‘Juist nu staan ethiek en wetenschappelijke integriteit weer hoog op de agenda. Kijk maar naar de affaire met Diederik Stapel. Dat moet niet mogelijk zijn.

Universitaire politiek is belangrijk. Maar dan wel op een constructieve manier. Dus niet schreeuwerig en populistisch.’

Wat is voor jullie een prioriteit?

‘Meer aandacht dus voor ethiek en wetenschappelijke integriteit in het curriculum van studies.

‘We mikken heel erg op kwalitatief hoogstaand werkgroeponderwijs.

Onderwijs in een kleine setting met goede docenten motiveert studenten. Dat geeft goede resultaten.

‘Verder hebben we aandacht voor studenten met een functiebeperking. Die krijgen nog niet altijd de begeleiding die ze nodig hebben.’

Worden studenten te hard aangepakt?

‘Het beleid is wel aan de harde kant.

Daar moet iets tegenover staan. En dat is nu te weinig het geval. Het is moeten, moeten, moeten… Daar wordt teveel op gehamerd. Het vraagt nu wel heel veel van een student om nog te besturen of andere bestuurlijke activiteiten naast een studie te doen. Terwijl dat juist zo belangrijk is. We hebben samen met SGL en anderen een notitie geschreven met alternatieven. Studierendement is echt iets anders dan studiesucces.

Rendement gaat over cijfers. Succes gaat over persoonlijke ontwikkeling.

We blijven er op inzetten dat studenten de mogelijkheid houden om te besturen, stages te lopen of naar het buitenland te gaan. Een niet bindend toelatingsgesprek is een goed idee.

Daarnaast is het aanscherpen van studiebegeleiding belangrijk.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘Zeker. We hebben er voor gezorgd dat tijdens tentamenperioden de UB langer open blijft. ‘We waren geen

voorstander van een verhoging van het bsa naar 50 punten en de invoering van het bsa in het tweede jaar.

Uiteindelijk is dat 90 punten in twee jaar geworden. Daar kunnen we redelijk mee leven omdat de druk uit Den Haag hoog is.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘Een samenwerking biedt kansen. Er gebeurt natuurlijk al best veel. Versterk die verbanden.

Maar vooralsnog is niet duidelijk welke vorm die alliantie krijgt. Het is erg abstract allemaal. Wat is het uiteindelijke doel? Die discussie moeten we in de raad voeren. Ook de nadelen beter bespreken. Het moet ons niet door de strot gedouwd worden. ‘ Is de raad relevant?

‘Het is de plek waar de stem van de student vertegenwoordigd wordt.

Zonde dat de opkomst zo laag is.’

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘Als er gedwongen ontslagen dreigen, moet de universiteit een uiterste inspanning doen om medewerkers om te scholen. In ieder geval niet bezuinigen op de kwaliteit van onderwijs. Met achteruitgang van de kwaliteit is niemand gebaat.’

ANNE-MARIE LEICHSENRING lijsttrekker Studenten Groepering Leiden (SGL). Studeert bestuurskunde en rechtsfilosofie.

Wat onderscheidt jullie van de andere partijen?

‘Wij vertegenwoordigen vooral de actieve student die het maximale uit zijn studententijd wil halen. Studenten die bij een studie- of studentenvereniging zitten, of graag naar het buitenland willen, of op een hoog niveau sporten. De SGL is de meest professionele studentenpartij. We hebben veel contact met studentenorganisaties binnen maar ook buiten Leiden.’

Wat is voor jullie een prioriteit?

‘Andere partijen hebben het dan vaak over “betere computers, meer wifi of goedkopere broodjes.” Dat vinden wij ook belangrijk maar de SGL wil het breder trekken. We hebben bijvoorbeeld samen met de CSL en verschillende studentenorganisaties een notitie geschreven met daarin alternatieven om het studiesucces te verbeteren. We leggen als partij de nadruk op onderwijs van hoge kwaliteit. We zijn vooral voorstander van werkcolleges. Een goede docent is zo belangrijk. Een student zet zich dan ook meer in. Een wederzijds commitment zorgt voor meer studiesucces.’

Worden studenten te hard aangepakt?

‘Ja. Studiesucces is voor ons niet alleen de studie zelf. Het is bijvoorbeeld ook een commissie doen, of een congres organiseren. Het is ons gelukt het bsa van 50 in het eerste en tweede jaar te voorkomen. Het is nu 90 punten in twee jaar. Maar met de mogelijkheid om in het eerste jaar 60 punten en in het tweede jaar 30

punten te halen. Zo kunnen studenten actief blijven naast hun studie.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘We zien kansen. Het is fantastisch als je makkelijk een minor of een vak kunt volgen in Delft of Rotterdam.

Maak gebruik van het beste wat de drie te bieden hebben. Maar een fusie willen we niet.’

Is de raad relevant?

‘Absoluut. Studenten weten precies wat er wel en niet goed gaat. Het is zo belangrijk dat ze een stem hebben.

‘De effectiviteit kan beter. We gaan ook nog vaker overleggen met de faculteitsraadsleden van onze partij om te weten wat er allemaal speelt.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘We hebben er voor gezorgd dat het recht op herkansingen in de Onderwijs en Examenregelingen is behouden. Verder is het Latijn op de bul gered. We zijn vooral heel inhoudelijk en constructief bezig geweest met grote dossiers. We hebben bijvoorbeeld samen met de CSL en verschillende studentenorganisaties een notitie geschreven met daarin alternatieven om het studiesucces te verbeteren.’

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘Als bezuinigingen echt niet zijn te voorkomen, dan moeten deze eerlijk over de hele universiteit verdeeld worden.’

MARC NEWSOME lijsttrekker Bewust en Progressief (BeP), studeert geschiedenis.

Wat onderscheidt jullie van de andere partijen?

‘We hebben geen duidelijk afgebakende doelgroep. Dat maakt ons sterk. We zijn niet christelijk, we zijn er ook niet alleen voor de verenigingsstudenten en leggen ook niet de nadruk op studenten uit het buitenland. Wij vinden duurzaamheid erg belangrijk. De universiteit is door onze inzet overgestapt op groene stroom. Een mooi begin maar het kan nog veel beter.’

Wat is voor jullie een prioriteit?

‘De onderwijskwaliteit mag niet lijden onder bezuinigingen. En de kwaliteit moet eigenlijk omhoog.

Er zijn meer studieadviseurs nodig.

Drie studieadviseurs bij rechten is bijvoorbeeld veel te weinig. Verder kan er veel beter gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden van Blackboard. De faciliteiten schieten ook nog wel eens te kort. Iedereen moet gebruik kunnen maken van het wifi-netwerk. Op bepaalde plekken heb je nu helemaal geen bereik.

‘Onderwijs mag best hervormd worden, maar behoud het unieke van de Leidse opleidingen. Kijk bijvoorbeeld naar de discussie over Frans bij Geesteswetenschappen.

Die studie kan best meewerken aan een brede bachelor. Maar de onafhankelijke opleiding Frans moet gewoon blijven.’

Worden studenten te hard aangepakt?

‘Studenten krijgen te weinig terug

voor al die harde maatregelen. De langstudeerboete is belachelijk en dan komt de universiteit daar over heen met streng beleid. Dat raakt vooral de studieverenigingen heel hard. Studiesucces kun je ook op een andere manier verbeteren. Zorg er voor dat alle studenten een studieplan kunnen opstellen. Hou met Usis een vinger aan de pols. Een niet bindend intakegesprek voor nieuwe studenten is natuurlijk ook verstandig.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘Dat het onderwijscertificaat voor docenten nu verplicht is, komt door BeP. We hebben ook met de andere partijen een minder scherp bsa weten af te dwingen. Ook hebben we een grote rol gespeeld in het voorkomen van de invoering van compensatietoetsen bij Geesteswetenschappen.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘Een samenwerking is op zich prima, dat gebeurt al op verschillende gebieden. We zijn wel tegen een fusie.

De notitie die er nu ligt, is te vaag. Ga voor een toekomstvisie eens langs bij de faculteiten. Mijn indruk is dat de faculteiten vinden dat doelen die het college stelt, niet haalbaar zijn. Ik maak me wel zorgen over de uitbouw van Campus Den Haag. Leiden is de hoofdvestiging.’

Is de raad relevant?

‘Zeker. Het is gewoon knap werk dat de partijen die twee keer 45 punten bsa er uit hebben weten te slepen.’

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘Drie jaar geleden toen de UB heringericht werd, hadden we al commentaar op de dure rode stoelen in de leeszaal. Die kostten duizenden euro’s per stuk, dat kan ook voor 200 euro. Dat soort uitgaven zijn zonde en daar kun je op korten.En plaats overal LED-lampjes en blijf inzetten op groene stroom.’

Stemmen maar!

De universiteitsraad is het hoogste medezeggenschapsorgaan binnen de universiteit. De raad adviseert het college van bestuur en heeft op bepaalde zaken instemmingsrecht. De raad heeft een onafhankelijke voorzitter.

In de raad zijn studenten en medewerkers vertegenwoordigd. Beide hebben acht zetels. De personeelsleden zitten twee jaar, de studenten een jaar.

Ook zijn er verkiezingen voor de studenten van de faculteitsraden en de studentenraad van het LUMC. Stemmen kan nog tot dinsdag 15 mei 16:00 uur. De uitslag wordt op dinsdag 22 mei om 17:00 uur in de centrale hal van Rap 70 (Oude UB) bekend gemaakt.

Stemmen is heel eenvoudig. Ga naar www.studenten.leidenuniv.nl of naar www.medewerkers.leidenuniv.nl en klik op de button universitaire verkiezingen 2012: stem. Voer uw ULCN gebruikersnaam en wachtwoord in en stemmen maar.

10 mei 2012 · Mare

13

Illustratie Bas van der Schot

MAARTEN JANSEN promovendus Latijn, lijsttrekker PhDoc/Universitas.

Wat onderscheidt jullie van de andere partijen ? ‘Wij zijn er vooral voor jonge medewerkers. Die hebben vaak andere belangen dan personeel dat hier al lang werkt of een vast dienstverband heeft. Wij zijn daarom tegen de status quo, voor Universitair Belang en de AbvaKabo ligt dat vaak anders.

‘Het ontbreekt vaak aan een loopbaanbeleid en er zijn veel medewerkers die geen vaste aanstelling kunnen krijgen. Te vaak krijgen jonge medewerkers tijdelijke contracten die eindeloos verlengd worden.

‘Onze manier van werken is ook anders. Ik ben niet altijd even onder de indruk van de andere personeelspartijen. Ze zijn vaak niet actief en to the point. Ze zetten niet echt door.

Bij belangrijke onderwerpen die aan bod komen in de raad zijn leden van de AbvaKabo bijvoorbeeld vaak niet aanwezig.’

Wat is een prioriteit voor jullie?‘We willen graag van het college weten wat de universiteit nu eigenlijke van plan is met jonge medewerkers. Het aantal promoties neemt steeds toe want daar krijgt de universiteit geld voor, maar er is vervolgens dan geen plaats voor deze gepromoveerden. Ik vind dat eigenlijk onethisch.

‘Belangrijk vinden we ook de buitenlandse beurspromovendi. Hoe er met soms met deze groep wordt omgegaan, daar schrik je echt van.

Ze hebben geen kantoor, ze krijgen geen kopieerpas en ze staan niet eens op de website. Dat kun je toch niet maken? We gaan deze misstanden eerst goed inventariseren en dan aanpakken.’

Is de raad nog relevant?

‘Ja, maar we zijn te weinig zichtbaar.

De medezeggenschap leeft niet vol-

doende terwijl het zo belangrijk is.

De enige macht tegen het bestuur.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘Samenwerken is op zich niet slecht.

Maar zoals het nu gaat, kan het niet.

De plannen zijn vaag en niemand weet wat. Als dat niet verbetert en de inspraak onvoldoende blijft, regelen we een referendum. Dan gaan we medewerkers, studenten en de pers mobiliseren.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘Ja, er zijn goede resultaten maar die komen vaak voort uit samenwerking tussen partijen. Ook al willen andere partijen nog wel eens iets claimen. Dat slaat nergens op.

‘Het goed regelen van de medezeggenschap van het Campus Den Haag is een succes. Verder zorgde de raad er voor dat het college op afdoende wijze uitleg gaf over de komst van de nieuwe opleiding International Studies in Den Haag. En het hoofdpijndossier Usis natuurlijk. Daar zijn we samen met de SGL toch regelmatig voor gaan liggen.

Daar komen we ook nog op terug.

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘We kunnen wel een aantal bestuurlijke lagen binnen faculteiten afschaffen. Bij Geesteswetenschappen zitten er geloof ik vijf graduate schools, daar zit zoveel management in. Dat zorgt voor frustratie en verspilling.

‘Stop met het steeds weer introduceren van nieuw beleid dat nergens toe leidt. Daar worden mensen gek van.’

FLOSKE SPIEKSMA universitair docent wiskunde, lijsttrekker Universitair Belang.

Wat onderscheidt jullie van de andere partijen ?

‘PhDoc/Universitas is er vooral voor het jonge personeel. De AbvaKabo is

een vakbond, daar is niets op tegen.

Maar wij vinden dat de stem van het personeel gehoord moet worden, en niet dat is niet altijd dezelfde als de stem van de vakbond.

Wat is voor jullie een prioriteit?

‘De kennis en professionaliteit van de medewerkers kan veel beter gebruikt worden. Het ontwikkelen van intakegesprekken wordt uitbesteed aan het ICLON, terwijl er bij FSW genoeg psychologen zitten die hier heel veel van weten.

‘Ook bij het invoeren van Usis had veel meer gebruik kunnen worden gemaakt van expertise in huis. Het is minachting van de kwaliteiten van medewerkers op de werkvloer.

‘Dat zien we wel meer. Er is bijvoorbeeld niets tegen een basiskwalificatie onderwijs voor beginnende docenten. Maar als je al twintig jaar doceert en dan wordt er gezegd dat je nog wat scholing nodig hebt, raken docenten daar door gepikeerd.

‘Verder loopt de werkdruk de spuigaten uit.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘Fuseren zijn we niet happig op. Grote organisaties hebben de neiging om voor nog meer bureaucratie te zorgen.

Ook dreig je zo de eigen identiteit een beetje kwijt te raken. ‘Samenwerking moet vanaf de werkvloer opgezet worden, niet van bovenaf.

‘Ook de praktische problemen worden onderschat. Leiden biedt samen met Delft wiskundeonderwijs aan.

Delft voert nu een andere jaarindeling in. Het kost enorm veel tijd om de problemen die dat geeft op te lossen.’

Is de raad relevant?

‘Zeker wel. Het lukt nog wel eens om zaken een beetje bij te buigen.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘We proberen er voor te zorgen dat personeel gewoon hun werk kunnen

doen en niet steeds lastig worden gevallen met nieuwe plannen. En soms lukt dat ook. We moeten zien te voorkomen dat medewerkers worden behandeld als onmondige kleine kinderen. Instituten die prima werken, hoef je niet lastig te vallen met twintig toetsplannen.’

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘Ik zou de tweede fase van de nieuwbouw van het bètacomplex er uit gooien. Dat asbest in het Gorlaeus een probleem is, begrijpen we wel.

Het Huygens en het Snellius, daar is iedereen tevreden over. Geef dat geld uit aan staf, onderwijs en onderzoek.’

JOOST AUGUSTEIJN universitair docent geschiedenis, lijsttrekker AbvaKabo/FNV. Wat onderscheidt jullie van de andere partijen?

‘Universitair Belang is sterk geworteld in W&N, daar is de partij in ieder geval ontstaan. Mijn indruk is dat ze wat gezagsgetrouwer zijn dan wij. Wij hebben leden verdeeld over de hele universiteit. We hebben een klankboord, dat onderscheidt ons van UB. ‘De indruk bestaat dat de AbvaKabo de neiging heeft om bestaande belangen te beschermen. Dat willen we graag veranderen. We hebben er dan ook voor gekozen om een aantal aio’s op de lijst te zetten.’

Wat is voor jullie een prioriteit?

‘We vinden dat de universiteit zich teveel afkeert van de primaire taken: onderwijs en onderzoek. Het college is teveel bezig met Den Haag, ranglijsten en het imago van de universiteit.

‘Het bestuur moet in dienst staan van de medewerkers. Plannen zijn teveel naar buiten gericht. Zo worden er onrealistische rendementsafspraken met de staatssecretaris gemaakt.

‘Vanuit het bestuur is er ook de neiging om steeds meer regels op te leggen. De eigen verantwoordelijkheid van medewerkers wordt ingeperkt, dat zorgt voor stress en onvrede.

Men heeft geen controle meer over eigen werk. Dat frustreert.’

Voorstander van de strategische alliantie met Delft en Rotterdam?

‘Een fusie is onzinnig. Praktische samenwerking op bepaalde terreinen, daar is niets op tegen. Maar bijvoorbeeld van twee opleidingen een maken, heeft geen enkel nut.

‘Er is bij de colleges een gevoel van: “Samen sta je sterker.” Maar je kunt natuurlijk niet de drie reputaties bij elkaar optellen. Werk samen als er een duidelijke meerwaarde is.’

Is de raad relevant?

‘Zeker wel, maar de zichtbaarheid is heel slecht. Je kunt de raad nauwelijks op de universiteitssite vinden.

De medezeggenschap draagt niet uit wat zij doet. Een bestuur wil geen beleid doorvoeren waar de raad niet achter staat, dus je hebt macht. Je kunt dingen veranderen.‘De raad kan zich wel wat robuuster en kritischer opstellen tegen het college.’

Heeft de partij successen geboekt?

‘Er zijn een aantal reorganisaties geweest die de AbvaKabo heeft weten terug te schalen, waardoor medewerkers een zekere bescherming van ontslag kregen.’

Als het dan toch moet, waar bezuinigen jullie dan op?

‘Dat is helder. Niet bezuinigen op onderzoek en onderwijs en het personeel dat dat ondersteund. Er wordt heel veel aan communicatie en pr gedaan. Ik wil natuurlijk niet dat er iemand wordt ontslagen. Maar kunnen deze medewerkers niet wat anders doen?

‘Ook in al die regelgeving gaat veel werk zitten.’

DOOR VINCENT BONGERS

14

Mare · 10 mei 2012

English page

Photo Hiroshima Peace Memorial Museum

A Diplomat’s Diary Sensitive issues pass during crash course on nuclear diplomacy IKV Pax Christi, a Dutch peace organization that focuses on disarmament issues, organized a crash course on nuclear diplomacy to raise nuclear weapons awareness. Eight students from Dutch universities were selected for the Nuclear Nonproliferation Treaty Preparatory Committee negotiations in Vienna. Among them were two students of Leiden University – Anastasia Nikitinskaya (21, Political Science) and Mathew Truscott (27, Public International Law).

APRIL 30: THE UN EMBLEM MAKES OUR HEART BEAT FASTER It is hard to describe the feeling one gets upon entering the Vienna International Center on our first morning. For those with a passion for changing the world, the sight of the UN emblem is enough to get the heart beating a bit faster, but to know that we would actually be involved in a process of such crucial significance to humankind is quite phenomenal.

During the crash course we had received training on various lobbying techniques (from elevator pitches to meeting diplomats on coffee breaks) but now we had to put it into practice.

The state representatives at the conference are focused on the ne-

gotiations at hand. Because of this, they are quite detached from the civil society groups: they have their separate rooms, and even in the plenary rooms non-governmental organizations do not approach diplomats directly.

Meeting high ranked officials who are in the very same building is therefore harder than we initially anticipated. However, we quickly found our way around it – diplomats may not have much time for individuals, but they are very enthusiastic to meet up with student groups to discuss their positions with the new generation. Thanks to the remarkable cooperation of the diplomats during the conference we managed to meet with representatives from over twenty countries.

MAY 1: MEETING ATOMIC BOMB VICTIMS The most extraordinary experience today is meeting Kodama Michiko and Yoshioka Yukio, survivors of the Hiroshima atomic bomb who are present. The impact of the 1945 happenings on the Japanese society can be measured by the fact that Japanese language has a special word for the victims of Hiroshima and Nagasaki – they are called Hibakusha.

It is hard to imagine, but Hibakusha were abandoned by the Japanese government for more than 11 years, and only in 1957 they started to receive state support. For a lot of the victims state support made little difference: the majority of Kodama’s and Yoshioka’s relatives died wit-

hin three years after the bomb was dropped. Hearing their life stories and looking at the Yoshioka’s scars all around his body, it is astonishing that the Japanese government does not use them as an example in the fight against nuclear weapons. If everybody would hear their stories, nobody would still argue that nuclear weapons are in fact legitimate and necessary tools in states’ security policy.

MAY 2: A TOUR OF THE COMPREHENSIVE TEST BAN TREATY ORGANIZATION In between meeting diplomats there are also numerous side events organised for the participants of the conference. One of the most interesting events was a tour of the Comprehensive Test Ban Treaty Organization (CTBTO). The organisation’s objective is to monitor the entire world to ensure that there are no nuclear tests, be it at sea as well as underground.

The CTBTO has hundreds of stations set up across the globe, in areas as remote as the South Pole, which provide round the clock real-time feedback to the central control room in Vienna. Even so-called “peaceful” nuclear tests spread dangerous amounts of radiation into the atmosphere. Not only is this radiation hazardous to human health, but for the largest test ever conducted the yield of the explosion was allegedly reduced for fear of the blast affecting the earth’s axis. CTBTO plays a crucial role in avoiding such dangers.

CTBTO also serves as an excellent

example of international co-operation. One of the ways to monitor nuclear tests is to use complex seismic and infra-sound scanners. These are now also used as global warning systems to detect earthquakes and tsunamis. The organization therefore not only monitors the agreement not to test nuclear weapons, but also shows what mankind can gain from putting aside the pursuit of destruction, and instead how to co-operate to make the world safer.

MAY 3: SENSITIVE ISSUES FROM RUSSIA AND THE US The highlight of the day is a briefing with the representatives of Russia and the United States on the implementation of the New START treaty – a bilateral agreement on the reduction of the number of deployed warheads in the two countries with the largest nuclear arsenal. The presentation of the latest report states that Russia now has 1492 deployed warheads and 881 launchers, the US has 1737 warheads and 1040 launchers. Some sensitive issues pass: when asked about the US Anti Ballistic Missile System in Europe, Russia’s representative reminds everybody that according to the OSCE principles, the safety of the country should not be achieved at the expense of the safety of other countries. Russia’s concern is whether NATO’s safety would be achieved at Russia’s expense, and whether Russia’s concerns would be taken into account. Additionally, he argues that it remains uncertain

whether it is possible to create an anti-ballistic missile system in a way that does not interfere with other countries’ interests, because so far such goal has not been achieved anywhere else.

MAY 4: THE DELICATE ISSUE OF IRAN’S NUCLEAR PROGRAM No nuclear weapons conference would be complete without touching on the delicate issue of Iran’s nuclear energy program, which causes major controversy around the globe.

On this final day of the conference several meetings with Iran are scheduled. During these meetings, as well as in the official statements, Iran expresses dissatisfaction with double standards in the implementation of the Nuclear Non-Proliferation Treaty. In particular, Iranian representatives mention that the Nuclear Weapons States (five states that own nuclear weapons legally, in accordance with the agreement) do not undergo any kind of inspections, which the non-nuclear weapons states are subject to. Furthermore, Iran criticizes rather harshly the nuclear sharing policy of NATO, which states that US tactical nuclear weapons are placed temporarily in several EU countries that are not the legal owners of nuclear weapons.

All in all, it was an amazing experience. In five days we learned more about nuclear weapons related issues than most people will in their entire life.

10 mei 2012 · Mare 15 Cultuur

Agenda

FILM

Foto Pim Top

‘Mijn erecte penis is ook beschikbaar’ Literair tijdschrift Strak adverteert op eigen vlees Punkrocker, kinderboekenschrijver en student Nederlands Jeroen Aalbers verkoopt zijn lichaam voor de literatuur. ‘Wij zijn er voor meisjes en jongens van 23 die heel veel seks hebben.’

Je gaat een literair tijdschrift opzetten? ‘Dat hebben we al. Strak 1 en 2 verschenen in mei en december van verleden jaar, en zes juni – pardon, zes juli, met de L van lul – is de releaseparty van nummer drie in de Rotown in Rotterdam.’

Maar er zijn toch al heel veel literaire bladen in Nederland? ‘Ja, maar die zijn vaak heel belegen blaadjes voor pijprokende mannen van middelbare leeftijd die geen seks meer hebben. Nou zijn er heel veel van zulke mannen, dus het is goed dat

die bladen bestaan, maar er zit bijna niets nieuws en spannends tussen.

Dat zijn wij wel; wij zijn er juist voor meisjes en jongens van 23 die heel veel seks hebben.’

Wat staat erin dan? ‘Gedichten en korte verhalen, want zo dik is ‘ie niet. Rien Vroegindeweij, een Rotterdamse dichter. Willem Claassen, die recent debuteerde bij de Bezige Bij. Theo Westerlo die vroeger bij Rembo en Rembo zat, en we hebben zogeheten stiefgedichten van de Belgische dichter Geert Simonis, want we zijn ook mad internationaal. Er valt een hoop moois te beleven.’

In de media is veel aandacht voor jullie financieringsmodel… ‘Mijn vriendin en ik verkopen ons lichaam op voordekunst.nl, een crowdfunding-site. Zo’n blad maken is leuk, maar je verdient er geen reet mee,

en de drukker wil wel betaald worden. Je kunt delen van ons lichaam kopen, en een Rotterdamse kunstfotograaf maakt daar dan een foto van die als advertentie in de Strak komt. Je kan een vinger kopen voor 25 euro, en daar dan Mare op laten zetten bijvoorbeeld. Handen, armen, borsten, of mijn erecte penis zijn ook beschikbaar. Die laatste kost vierduizend euro, dus daar moet je wel wat voor opzij hebben gezet.’

Hoe breng je die tekst aan? Met een tatoeëernaald? ‘Met pen. Voor vierduizend euro ga ik niet met jullie naam op mijn lul rondlopen voor de rest van mijn leven. Op mijn voorhoofd zou ik nog erger vinden, trouwens.’

Je hebt meer dan twee miljoen Borre-boekjes omgezet. Dan zwem je toch in het geld? ‘Jij denkt een

multi-miljonair aan de lijn te hebben? Haha. Zonder al te veel over de financiële constructie te willen zeggen: dat gaat niet via het standaard contract voor schrijvers, waarbij ze tien procent van de waarde krijgen.

Het zou fijn zijn als we via deze aanpak wat geld voor het blad kunnen ophalen.’

En de studie Nederlands? ‘Ik ben bezig met mijn scriptie, maar tussen het geweld van de Borre-deadlines, het maken van het tijdschrift en het hoereren van mijn lichaam is dat meer een hobby geworden. Maar nu hangt de langstudeerboete boven mijn hoofd, dus het moet er toch maar eens van komen.’

Door Bart Braun

Ook adverteren? Ga naar voordekunst.nl.

Zie ook straktijdschrift.nl

Het is beter om de droom te leven Splendid boert goed De Haagse feestband Splendid staat vanavond in LVC. Mare ging naar thuishonk Scheveningen waar zanger Patrick Schmitz uitbrakte van de Bevrijdingsfeesten.

Zondagmiddag waait er een stevige wind in Scheveningen, best fris ook. Op het terras van Hartbeach, zijn stamstrandtent, hoopt Patrick Schmitz er van wakker te worden. Het is er een komen en gaan van vrienden, die de zanger van de Haagse band Splendid complimenteren met de goeie show van de avond ervoor, in een naburige strandtent.

Schmitz ziet er nog best fris uit: ‘Het was een lange, maar goeie dag. Eerder op zaterdag speelden we op het Bevrijdingsfestival in Rotterdam. Daar ging het dak eraf.’

Splendid boert goed de laatste tijd.

Al sinds 2001 bespeelt de groep, die uit verschillende bands werd gevormd, de Haagse muziekscene. De groep maakt een zomerse, frisse en aanstekelijke mix van soul, rock, ska en reggae en heeft zijn roots in de surfwereld. De vaste achterban en

Door Judith Laanen

nieuwe aanwas fans zorgen steeds vaker voor uitverkochte zalen, zeker in Den Haag.

De groeiende populariteit van de band heeft in de loop der jaren zijn vruchten afgeworpen: Splendid werd twee keer voor een Haagse Popprijs genomineerd en won deze ook, tekende in 2010 bij platenmaatschappij PIAS, werd vorig jaar 3FM Serious Talent en stond op het Groningse showcasefestival Noorderslag. Eind juni mag de band voor het eerst Parkpop openen, het grootste gratis festival van Europa.

‘Het gaat inderdaad goed. Groter worden is alleen maar leuk. Je zou zeggen dat Parkpop een droom is, maar ik ga liever onbevangen ergens in. Het is beter om de droom te leven.

Ik zie Parkpop meer als een kroon op de dingen die we doen. Ik probeer ook voordat ik het podium op ga niet teveel over dingen na te denken. Anders valt het alleen maar tegen, en dan leef ik de volle potentie van het gevoel dat ik op dat moment heb niet.’

Daarna is Splendid alweer toe aan het vijfde album, dat ergens volgend jaar moet uitkomen.

‘We hebben pas vijf liedjes, het

moeten er twaalf worden. Ik weet ook nog niet welke kant we ermee op gaan, maar het wordt wel weer een soort dagboek van mijn leven zoals op ons vierde album Connect Back To The Stars. En de productie wordt misschien wat breder.’ Breder? ‘Ja, dat er dingen in zitten die dan hip zijn. Je

hoort nu in veel muziek bellen, weet je wel, ping! Onze producer Robin Veldman houdt daar wel van, om er hippe dingen in te stoppen.’

Splendid LVC donderdag 10 mei, 20.00 u, € 10

TRIANON The Avengers 3D dagelijks 18.15 + 21.30 Za. + zo. + wo. 14.00 The Dictator Wo. 14.30 + 19.00 + 21.30 Intouchables do. vrij. za. 21.30 Za. + zo. + wo. 14.15 Salmon Fishing in the Yemen dagelijks 18.45 A Dangerous Method zo. t/m wo. 21.30 The Hunger Games Za. + zo 14.00 dagelijks 21.30 (Wo. niet!)

The Best Exotic Marigold Hotel dagelijks 18.45 (Wo. niet!)

HET KIJKHUIS Jackie dagelijks 19.15 + 21.45 LIDO Dark Shadows dagelijks 18.45 + 21.30 Act of Valor dagelijks 21.30 The Cabin in the Woods do. vr. za. 21.30 Titanic 3D Zo. ma. di. wo. 20.30 Safe dagelijks 21.30

MUZIEK

LVC Splendid Do 10 mei 20u €10,30 jaar Meneer Jansen Vrij 11 mei 21u €5,Closing Winter ft. Size, Koen Lebens e.a.

Za 12 mei 23u €10,New Cool Collective Vrij 18 mei 20u €16,ROCKnRAVE met Warrior One (UK) Za 19 mei 23u €9,Academiegebouw Hans van Haeften (orgel) en Lidy Blijdorp (cello) Woe 16 mei 13u gratis

T H E AT E R

imperiumtheater Augustus: Oklahoma Za 12 mei 17u zo 13 mei 15u €18,- €20,LEIDSE SCHOUWBURG Op Sterk Water Do 10 mei 20.15u €19,50 €17,50 €17,- €15,50 De Hormonologen Zo 13 mei 14.30u & 20.15u €23,50 €21,€18,50 Jörgen Raymann Di 15 mei 20.15u €25,- €22,50 €20,- €20,€12,50 Lenette van Dongen Woe 16 mei 20.15u €25,- €22,50 €20,- €9,Next to Normal Di 22 woe 23 mei 20.15u €39,50 €37,- €34,50 €29,50 LAKTHEATER Noord Nederlandse Dans Vrij 11 mei 20.30u €19,- €16,50 Bambie: F-16, achtervolgingsballet Di 15 en woe 16 mei 20.30u €16,- €14,50

DIVERSEN

RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN Nieuws uit het Midden-Oosten t/m 31 aug 2012 Eilanden van de Goden t/m 2 sept 2012 MUSEUM BOERHAAVE Open Dag Universe Awareness Za 12 mei 11-16u, entree museumkaartje Volslank, een geschiedenis door de eeuwen heen Zo 13 mei 14u, entree museumkaartje Het Gewichtige Lichaam t/m 9 sept 2012 MicroSafari, interactieve audiotour over antibiotica Vanaf 17 mei NATURALIS Naturalia, van circusdier tot wetenschappelijk object t/m 19 aug 2012 SIEBOLDHUIS Van Haai tot Koi t/m 8 juli 2012 MUSEUM DE LAKENHAL Toverlantaarns De Leidse Koorboeken t/m 12 augustus 2012

16 Mare · 10 mei 2012 Het clubje

00 :28 PM

Gadgets

Foto Marc de Haan

‘Je komt hier niet voor de vrouwen’ Bridgeclub Pelikaanhof All Stars (PAS) Luuk Hoogeveen (49, secretaris): ‘Bridgen is voor ouwe lullen, ja. Dat beamen we volmondig.’

Erik Kien (51, voorzitter): ‘Maar het bejaardengebeuren is wel minder hier. Wij nemen het gezelligheidsaspect mee.’

Luuk: ‘Ik ben begonnen met bridgen als student, ook hier in de Pelibar.’

Erik: ‘Mijn vader bridgede ook. Ik kwam hier tijdens mijn studententijd via mijn toenmalige voetbalaanvoerder.’

Luuk: ‘Door de beginnersclub op vrijdagavond komen er ook jongere leden bij. We zitten al op negen nieuwelingen.’

Johannes van der Horst (27, PhDstudent wiskunde en natuurkunde, links): ‘Ik probeerde al bij de club te

Bandirah

komen toen ik nog studeerde maar nu ik afgestudeerd ben is het pas gelukt.’

Koen Cloostermans (27, UvA-student Europese studies, midden): ‘Ik speel al zo’n drieënhalf jaar. Het is hier heel gezellig. Ik ben tijdens mijn studie Italiaans in Leiden lid geworden.’

Bart Portegijs (24, UvA-student econometrie, rechts): ‘Ik toen ik politicologie studeerde in Leiden.’

Luuk: ‘We zullen het proberen uit te leggen. Bridge is een denksport die je per twee partnerkoppels speelt. Je begint met een biedfase. Daarin bied je tegen elkaar op en voorspel je hoeveel slagen je denkt te maken.’

Erik: ‘Daarna komt de spelfase, waarin

je probeert waar te maken wat je geboden hebt. Degene die de hoogste kaart in die slag heeft gespeeld, wint.’

Luuk: ‘Dan heb je nog de dummy. Als één partner tijdens de spelfase zijn kaarten open op tafel legt, doet die automatisch niet meer mee.’

Erik: ‘En de meest geëigende functie van de dummy is bier halen!’

Luuk: ‘Bridgen is een rustig spel. Soms is het stil, bij vlagen hoor je geschater en gebrul.’

Erik: ‘Of we al relletjes gehad hebben?

Niet echt. Als er misstanden zijn, kunnen leden naar de arbiter stappen.’

Bart: ‘Waarom bridge? Dit is ingewikkelder dan klaverjassen. De geluksfactor

is hier veel kleiner.’

Koen: ‘Het is een intellectuele uitdaging.’

Johannes: ‘Voor mij gaat het erom zo goed mogelijk te bridgen.’

Koen: ‘Elk spel is anders, je hebt interactie met de tegenstanders van je partners.’

Bart: ‘Het gebrek aan vrouwen een minpunt? Nee, die kom je wel tegen op je studentenvereniging. En je komt hier toch niet voor de vrouwen, maar voor het spel.’

Door Judith Laanen

Dinsdag is de dag van de glimmende oogjes: de pakketjes arriveren. De mannen op de redactie duiken erop af.

Ze verkneukelen zich over het geluid van het mesje dat door de bruine tape heen snijdt. Als de doosjes open gaan, snuiven ze de geur van nieuwe producten op, alsof er nog een zweem van zwetende kinderhandjes aankleeft.

Het is gadgetdag en de buit wordt verdeeld. De chef krijgt zes Blackberry’s mee, want vanavond gaat hij met vrienden naar de kroeg.

Als stagiair is het mijn taak om deze continue stroom van gadgets te garanderen. Ik moet de nieuwste mobieltjes aanvragen en de beste tablets testen.

Maar omdat ik zelf een koelkastmobiel bezit en absoluut niet snap waarom je 600 euro zou uitgeven aan een glasplaat met wat spelletjes, word ik er op uitgestuurd om ‘eens wat anders te vinden. Een elektrische pepermolen bijvoorbeeld.’

Ik struin websites en gadgetwinkels af en vergaap mij aan knaloranje morphpakken en bestuurbare helikopters.

Een net gelanceerde elektrische pepermolenlijn lijkt niet te bestaan. Bij een keukenwinkel tonen ze me trots een elektrische garde. In gedachten zie ik een keuken onder satésausklodders.

Terug thuis blijkt het ding al vier jaar te bestaan.

Ik test donutmakers, nachtlampjes en prop de telefoon van mijn vriend stiekem in een - hopelijk - waterdicht hoesje, waarna ik hem af laat dalen in de afwasteil.

De robotgrasmaaier arriveert. ‘We laten hem meestal installeren door een monteur, weet u zeker dat u het zelf wilt proberen?’ In gedachten steek ik mijn tong uit. No way, dat ik daar een beetje toe ga staan kijken hoe een onbekende manspersoon al het werk verricht.

Het ding wordt aan huis bezorgd.

Ik stel me een schattig robotje voor dat op eigen initiatief het gras maait en zelfstandig terugkeert naar zijn huisje. Het schattige robotje blijkt een loeizwaar monster, voorzien van een vlijmscherp mes. Omdat ik geen dikke vijftiger ben, beschik ik niet over een gazon. En dus slepen we het ding naar een nabijgelegen studentencomplex.

Op handen en voeten kruipen we door het gras om een touwtje te spannen, ondertussen lipjes van bierblikjes verwijderend. Twintig studenten gapen ons aan.

Twee uur later is het grasveld afgezet, maar de robot verroert zich niet.

We hebben het hekje aan de verkeerde kant geplaatst waardoor ons wonder het veldje van drie vierkante meter niet als zijn territorium herkend.

Hij denkt dat alles wat daarbuiten ligt, gemaaid moet worden. Het arme ding is helemaal in de war en knalt zes keer tegen zijn eigen laadstation. Het is een zielige vertoning.

Weer een uur later vliegen de paardenbloemen ons om de oren, en we kijken tevreden hoe ons kleine vriendje driftig heen en weer rijdt. Een patroon kunnen we er niet in ontdekken.

De robot kost helaas 1250 euro, dus we moeten nog even sparen. Later, als we een giga-gazon en een overvloed aan geld hebben, laten we hem gewoon installeren. Deze week heb ik een mobieltje aangevraagd. Ook een tablet lijkt ineens zo gek nog niet.

Petra Meijer