Mare, jaargang 36, nr. 6

25 oktober 2012 36ste Jaargang • nr. 6

‘Red mij op Facebook’ Pagina 2

Drugs en drank drukken de dopamineknop in, aldus neurowetenschapper

Waarom kan de universiteit mijn langstudeervragen niet beantwoorden?

Theatergroep brengt ode aan de meeuw. ‘Hopelijk weten ze ons te vinden.’

Pagina 3

Pagina 9

Pagina 11

Een Amerikaanse marinier patrouilleert in de buurt van Helmand, Afghanistan. Foto Joël van Houdt

De tijd moet rijp zijn Staatsvorming in Afghanistan is proces van lange adem Luitenant-kolonel der mariniers Allard Wagemaker promoveert vandaag op de rol van de gewapende interventie bij staatsvorming in Afghansistan. ‘Ze lijken het een beetje op te geven.’

‘Om respect af te dwingen bij Afghaanse krijgsheren heb ik samen met hen deelgenomen aan buzkhashi. Dat is een karakteristiek Afghaans spel waarbij tientallen tot ruim honderd ruiters, een dood schaap zonder kop door een arena rijden. Het gaat er ontzettend ruig aan toe met zweepslagen

DOOR MARLEEN VAN WESEL

en paarden die over elkaar heen steigeren. Wie het schaap in een cirkel slingert, wint behalve de eer ook een mooie som geld. Er zijn nauwelijks regels. Ieder vecht voor zich. Maar omdat het spel met zoveel ruiters en chaos eindeloos door zou kunnen gaan, worden er wel gelegenheidscoalities gesmeed. Dat opportunis-

me is typerend voor de Afghaanse politiek.’

Vandaag promoveert Allard Wagemaker (1962), luitenant-kolonel der mariniers, op zijn onderzoek naar staatsvorming in Afghanistan en de rol die gewapende interventie daarbij speelt. Maar behalve als veldonderzoeker trad hij er de afgelopen

jaren ook op als military assistent op het hoofdkwartier van ISAF. Zo had hij makkelijk toegang tot militairen en politici. ‘Als militair moest ik wel participeren. Ik moest bijeenkomsten en overleggen voorbereiden.

Die woonde ik vervolgens ook bij, en dan kon ik observeren. Bovendien kon ik me veelvuldig onder Afghanen begeven.’ En dankzij het potje buzkhashi bouwde hij een band op met de krijgsheren en de bevolking, waardoor hij hen kon interviewen om te achterhalen wat voor wereld zij voor ogen hadden.

Het optimisme onder de Afghanen die Wagemaker interviewde was nogal wisselend. ‘Met het voortschrijden van de tijd krijgen ze minder vertrouwen in de toekomst. Ik zou de situatie nog niet hopeloos willen noemen, maar je ziet bijvoorbeeld de opkomstcijfers bij verkiezingen sterk dalen. Ze lijken het een beetje op te geven. Zelf zou ik je een jaar geleden ook nog verteld hebben dat staatsvorming er in zou zitten, maar het wordt steeds lastiger te verwezenlijken. Het is vooral afhankelijk van wie er straks in het Witte Huis zit en dan nog blijft de interventie in Afghanistan een war of choice.’

De politieke belangen zijn voor Amerika en Europa immers veel minder groot dan wanneer ze zelf zouden worden aangevallen. Dan, in het geval van een war of necessity, is het van vitaal belang om terug te vechten. Nu is er telkens opnieuw verantwoording en politieke discussie nodig. Brandhaarden als Syrië en Libië vergen bijvoorbeeld ook internationale aandacht en die is schaars. ‘Behalve de achterban van de interveniërende partij moet ook de conflicthaard er klaar voor zijn.

De tijd moet rijp zijn. Staatsvorming laat zich moeilijk plannen.’

Onmogelijk is het nog altijd niet, zegt hij. ‘Maar dan zou er een ceremonieel staatshoofd moeten komen en ministers zouden verantwoording moeten afleggen aan een parlement dat bestaat uit partijen, geleid door een premier. Nu bestaat dat nog uit individuen en moeten ministers alleen verantwoording afleggen aan president Karzai. Er moet een gelaagd democratisch bestel komen, met meer verantwoordelijkheid voor de provincies. Dan is er zeker hoop voor Afghanistan.’ > Verder lezen op pagina 6

LITERAIR TALENT OPGELET! WIN € 250 MET MARE-KERSTVERHALENWEDSTRIJD Ook dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2500 woorden dat speelt binnen de universitaire gemeenschap en/of het studentenleven en win €250, €75 of €50.

Mail uiterlijk 9 december naar: redactieleiden@gmail.com. Deelname alleen voor Leidse studenten.

Bandirah Pagina 12

2

Mare · 25 oktober 2012 Geen commentaar

Leidse dieren bedreigd DOOR THOMAS BLONDEAU Je bent de naam studentenhuis onwaardig als er in je soos geen hond, kat of schildpad rondscharrelt. Dat is geen beest, dat is de ziel van het pand waarin je de mooiste tijd van je leven beleeft. Zo’n mascotte transcendeert de individuele verschillen, staat in een traditie, het dier lijkt op niemand maar iedereen herkent zich in het dier. Het is je totem, je essentie, je schild tegen het vergeten.

Daar ben je trots op en dus laat je het weten aan de wereld. Je geeft zo’n dier een Facebookprofiel. En zo kan iedere rechtgeaarde Leidenaar kennis maken met De Uil (in een ingewikkelde relatie met Joris), huiskat Bernhardt Birmaans (motto: The only pussy that looks better furry, via het net op zoek naar ‘ladyfriends’), een zwartwit poesje genaamd Hertog Jan en zijn zonnebrillendragende soortgenoot Doed de Bruijn (open relatie).

Dankzij onze MareFacebookpagina werden we bevriend met Nelson van de Pijpela.

Een doordachte mix van een golden retriever, labrador en zwarte herder. We leef-

Colofon Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden

den mee met deze lieveling van een trots Minerva-huis. We wisten wanneer hij sjans had, hoe hij erachter kwam dat hij eigenlijk zwart was, hoe hij wachtte op de uitslag van zijn soa-test. Foto’s van strandwandelingen en sneeuwballengevecht toonden ons dat er ook andere dingen in het leven waren dan leenstelsels of selectie aan de poort.

En toen ging Facebook naar de beurs. Deze week werd nog bekend dat ze zo’n zestig miljoen dollar verlies hebben geleden, hoewel de omzet steeg.

Om nu tegemoet te komen aan de eisen van hun investeerders, heeft de ‘vrienden’-site besloten om pagina’s van dieren te gaan verwijderen. In shock schreef Mare verschillende dieren aan om hun stem te laten weerklinken. Velen waren te aangedaan om te reageren maar een koene cavia, genaamd Spartacus Pigus Guineus mailde ons terug: ‘De onderdrukking die als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt, is des te dreigender gezien mijn beperkte formaat.

Waar de zwakkeren der samenleving (zoals wij neerkijken op de hamsters) moeilijk voor zichzelf kunnen opkomen, is de schrijvende media hiertoe natuurlijk een ideaal portaal. Indien het in uw macht ligt de belangen van ons te vertegenwoordigen door een gegrond halt toe te roepen aan deze discriminerende praktijken, zal ik aan uw zijde staan. Overigens heeft Facebook de ballen nog niet gehad mij te benaderen. Ik vermoed dat zij voornemens zijn mij te overlopen.’

Laat deze oproep niet in dovemansoren vallen.

Afgelopen zondag werd in Gelderland een stille tocht georganiseerd voor een ongelukkig gestorven bulldog. Nu worden meerdere dieren met stilzwijgen bedreigd. Laat daarom van u horen, mail Zuckerberg, betoog, staak en bezet. Doe het voor Nelson.

Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Max Smitsloo (stagiair) maxsmitsloo@live.nl Medewerkers

Maaike Lommerse • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Key Tengeler • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Een trap na De houtskooltekeningen in de traptoren van het Academiegebouw die rechtenstudent Victor de Stuers daar in 1865 op kalkte zijn er nog steeds. Hij was toen begin twintig, en dat is duidelijk te zien aan de tekeningen. Er wordt namelijk hard gefeest op de gradus academici, van de guitige dienders die een student achternazitten tot de wijdgerokte dame (die in 1865 overigens nog niet mocht studeren aan de universiteit; de enige conclusie die we kunnen trekken is dat dit een corpsslet zonder corps is).

Toen ik vorige week door deze traptoren liep, vroeg ik me af of mensen ook altijd meesmuilend tegen Victor hadden gezegd: ‘Oh, je doet rechten! Wat leuk!

En wat doe je volgend jaar?’ Misschien vandaar de wandtekening, als artistieke middelvinger naar de ongelovige Thomassen.

Hartstikke leuk, rechten. Je ontmoet nog eens een prostituee, geeft je over aan wat burgerlijke ongehoorzaamheid, ondervindt politiebrutaliteit. Hoort erbij. Houdt het spannend. Als je alleen maar wil studeren om later werk te vinden ga je wel wat anders doen. Natuurkunde of zoiets. Rechten doe je voor de extra’s, impliceert Victor.

Geesteswetenschappen is niet veel anders. Ik keek met lede ogen naar de muzen die vanaf Parnassus neerzagen op brallende Victor de Stuers terwijl ik me naar de locatie van mijn afstuderen begaf. Met rechten kan je in ieder geval nog advocaat worden. Met geesteswetenschappen word je werkloos. Of eerst docent, en daarna overspannen, en daarna alsnog werkloos. Maar er was niet veel wat ik daar nu nog aan kon doen; na jarenlang boeken over boeken lezen, essays schrijven over boeken over boeken, en artikelen lezen over essays over boeken over essays over boeken had ik nu een bul verdiend(?).

De accountancyboot was vijf jaar geleden al vertrokken, het majestueuze geneeskundeschip al ver daarvoor. Ik zat in de literatuursloep. De lekkende, overbevolkte literatuursloep. De haven was inmiddels

al uit zicht, en als roeiriem kreeg ik van de universiteit wat vriendelijke woorden, een hand, en een informatiepakket.

Het was een interessant pakket. Naast mijn diploma (in drie talen, mocht ik ooit in Vaticaanstad solliciteren) en cijferlijst kreeg ik van de universiteit een drie-eenheid van paradoxale wanhoop: een gidsje dat me uitlegde dat er wel degelijk life after Humanities was (in het onderwijs, of bij MTV Brazil!), een bedelbriefje van het Leids Universitair Fonds, en een visitekaartjeshouder (leuk!) omdat, zoals iedereen welbekend is, in het onderwijs enorm veel met visitekaartjes wordt gewerkt.

De suggestie was dat je als geesteswetenschapper niet moest geloven wat er allemaal gezegd werd over je studie. Als literatuurwetenschapper loop je echt wel binnen! Mensen zullen hun visitekaartjes naar je werpen als tienermeisjes hun ondergoed tijdens een One Direction-concert. En als je dan op je gouden troon zit, moet je vooral niet vergeten wie je zover geholpen heeft als je alma mater handenwringend je paleis binnen komt schuifelen.

Inmiddels doe ik de lerarenopleiding, wat in de praktijk betekent dat ik part-time studeer, full-time werk, en no-time betaald krijg. Het onderwijs moet je passie zijn, maar we weten allemaal prima dat als je dan toch in die literatuursloep zit, je het beste een reddingsbootje bij je kan hebben. Voor het geval dat je toch niet de volgende Terry Eagleton bent. In de tussentijd hoef ik nog niet van het studentenleven af te kicken, want op een houtje bijten is inmiddels een definiërend onderdeel van mijn identiteit geworden.

Logischerwijs wilde ik de universiteit bedanken, en gelukkig worden alle donaties op prijs gesteld door het LUF. Dat spreekt voor zich. Het zijn voor ons allemaal moeilijke tijden. Ik heb dus maar een visitekaartje opgestuurd. Voor in hun visitekaartjeshouder.

Anne van de Wijdeven

25 oktober 2012 · Mare 3 Mensen

071 -527 …

Cocaïne om te overleven

Schroot in omloop

Hoe drugs en drank ons brein foppen Waarom vinden alcoholisten het zo moeilijk om van de drank af te komen? Deze en andere vragen staan vrijdag centraal bij het Leidse publiekssymposium Drugs and the Brain.

Door Thomas Blondeau ‘De eerste sigaret smaakt toch altijd vies? Als we alcohol willen voeren aan ratten, dan moeten we dat flink zoet maken.

Anders drinken ze het niet. Ook mensen raken niet altijd aan de drugs omdat ze het lekker vinden.’

Psychiater en neurowetenschapper Robbert-Jan Verkes, werkzaam aan de Radboud Universiteit Nijmegen onderzoekt de rol van dopamine bij alcoholisme en cocaïneverslaving. Hij is een van de sprekers op het publiekssymposium Drugs and the Brain, vrijdag in de Marekerk.

Op deze bijeenkomst, georganiseerd door het Leiden Institute for Brain and Cognition, zal Verkes een lezing houden over wat drugs met ons brein doen: Verkes: ‘Die middelen drukken het knopje van je dopaminesysteem in’ Dopamine, dat is toch dat stofje dat je gelukkig doet voelen? ‘Niet helemaal. Het wordt geactiveerd tijdens seks en andere activiteiten die met overleving te maken hebben.

Bijvoorbeeld als je onder bepaalde omstandigheden lekker voedsel gevonden hebt, dan zorgt dopamine ervoor dat je dat extra goed herinnert. Zodat de volgende keer dat je weer in die situatie zit, je weer naar dat eten gaat uitkijken. Cocaïne

Is de ruimte nu al “vol”?

‘De ruimte rondom de aarde is natuurlijk ontzaglijk groot, maar sommige omloopbanen zijn interessanter dan anderen, omdat deze geschikt zijn voor een bepaald soort satellieten. Daarom raken deze relatief snel “vol” en is de kans op botsingen steeds prominenter aanwezig.

Na een lancering blijft het vaak eeuwenlang in omloop. Het is net alsof iedereen zijn auto aan de kant laat staan zodra deze het niet meer doet – dan is de snelweg op een gegeven moment totaal onbruikbaar.’

‘Alcohol is nu eenmaal in onze cultuur ingebed.’ Het Togafeest op Quintus Foto Taco van der Eb beïnvloedt dat systeem, het fopt je brein. Want je hebt natuurlijk geen coke nodig om te overleven.’ Maar hoe krachtig die drugs je systeem ook beïnvloeden, op den duur raakt het lichaam er gewend aan. En dan moet de dosis omhoog. Zo ontstaat verslaving. En volgens de psychiater is het niet makkelijk daar onderuit te komen.

Maar mensen kunnen toch clean worden? ‘Dat kan. Maar in eerste instantie krijg je dan te maken met ontwenningsverschijnselen. En mensen vallen vaak terug. Want het verlangen naar dat sigaretje is nu eenmaal ingeprogrammeerd.’

Verkes deed ook onderzoek naar de individuele verschillen in verslavingsgevoeligheid. ‘De reactiviteit van het dopaminesysteem is mede genetisch bepaald. Maar als je als puber het “foute” gen hebt en daardoor gevoeliger bent voor overmatig gebruik, dat zien we dat het vooral afhangt van ouders en leeftijdsgenoten of je ook daadwerkelijk veel gaat drinken.’

Is de maatschappij zich daar wel bewust genoeg van? ‘Dat is maar de vraag. Het blijft daarom van belang dat we goed en veel informeren. Zo wil ik cannabis zeker niet gaan promoten maar het is – zolang het niet al

te sterke nederwiet is – minder verslavend dan alcohol. Als je alcohol afschildert als eng en gevaarlijk, kan dat aantrekkend gaan werken. Het is natuurlijk verslavend en toxisch maar het is tegelijk ingebed in onze cultuur.’ Drinken neurowetenschappers minder? ‘(lacht) Ik denk het wel. Maar dan komt vermoedelijk eerder omdat we gedisciplineerd in een competitieve omgeving moeten werken.’

Deelname aan dit publiekssymposium aanstaande vrijdag is gratis. Wel moet u zich inschrijven. Meer informatie op www.libc-leiden.nl.

Frutti di Mare

Foto Taco van der Eb

Eindelijk weer eens apekooien Door Petra Meijer ‘Als kind keek je er eigenlijk het hele jaar naar uit: naar de laatste gymles voor de vakantie waarin je ging apekooien. Vanavond kunnen we er nog één keer van genieten’, vertelt Amanda Oudenes (22) van de Leidse Biologen Club. ‘We konden het best gemakkelijk regelen’, zegt Iris van der Klugt (23). ‘Voor tachtig euro mochten we deze gymzaal twee uur huren.

We moesten wel zelf een gecertificeerd gymleraar regelen als we de toestellen wilden gebruiken. Gelukkig hebben we

Na meer dan een halve eeuw ruimtevaart bevinden zich honderdduizenden stukken schroot in een baan om de aarde, een groeiende bedreiging voor satellieten en ruimtevaartuigen. En dat heeft juridische consequenties, zegt Tanja MassonZwaan, van het instituut voor lucht- en ruimterecht van de Universiteit Leiden.

Charlotte, die heeft de Academie voor Lichamelijke Opvoeding gedaan.’

Een uitgebreide uitleg over de risico’s en regels voorkomt niet dat de eerste ronde chaotisch verloopt. Zo verschuilen zes studenten zich tegelijk op de trampoline. Als tikker Amanda Oudenes er aan komt breekt er paniek uit en willen ze allemaal tegelijkertijd van de trampoline op de kast. Drie mensen worden getikt, twee belanden er in de ‘kolkende lavarivier’.

Over het tweede potje wordt beter na-

gedacht. Tikkers Bryan van Woensel (21) en Flemming Diepeveen (22) beginnen niet meteen als kip zonder kop rond te rennen, maar bespreken eerst hun tactiek. Zij staan helemaal links in de gymzaal, de andere biologen staan als bange vogeltjes allemaal aan de rechterkant.

De jongens besluiten elk een kant op te gaan om de rest in te sluiten.

Even later moet de verbandtrommel er aan te pas komen. Dino Karic (20) heeft een hand vol bloed. Het blijkt een oude brandwond. ‘Gelukkig niks

waar wij schuldig aan zijn’, zegt Van der Klugt. ‘Op de posters staat ook heel groot:“meedoen op eigen risico”.’

De bezorgdheid van het bestuur is niet geheel onterecht. De studenten veranderen qua gedrag spontaan in zesjarigen, maar de grote lichamen zitten soms in de weg. Tim Reijman (23) verschuilt zich achter de kast, terwijl zijn enorme haarbos er nog ruimschoots bovenuit steekt.

Even later slingert hij aan vijf touwen tegelijk naar de overkant. ‘Fucking kungfu style’, roept iemand. Niemand begeeft zich op de hoge klimrekken. Dat was lang geleden een goede strategie, maar nu tikken de lange studenten die zo aan.

‘De gymzaal leek vroeger ook veel groter’, zegt Oudenes.

Het is ineens doodstil als Lars Verbakel (20) al vluchtend uit de bocht vliegt en met zijn hoofd tegen een ijzeren paal knalt. ‘Hij doet het nog’, roept iemand laconiek als Verbakel meteen weer opstaat.

‘Hester, Hester, tik me, tik me dan’, jengelt Bryan van Woensel, terwijl hij zich met gekke sprongen over de hindernissen werkt. Nog geen drie minuten later zit hij hijgend langs de kant. Hij schudt zijn hoofd. ‘Ik ben nu al buiten adem.

Vroeger rookten we niet, we dronken niet, en we renden de hele dag door. Nu fiets ik een kwartiertje per dag.’

Na een uur laten zelfs de meest fanatieke studenten zich op de grond vallen.

‘Dit is hét moment voor nostalgie. Weten jullie nog andere leuke spelletjes?’, vraagt gymleraar Charlotte Wit. ‘De Coopertest’, roept Hester van Willigenburg (20) enthousiast. ‘Laten we Annemaria Koekoek doen’, roept een ander. ‘Ja, Annemaria Koekoek!’ Even later blijkt dat niemand weet hoe Annemaria Koekoek gaat, en de studenten ruimen samen op. Pas als ze tussen de toestellen een vlinder ontdekken veranderen de kleine kinderen weer in biologen.

Wat wordt hieraan gedaan?

‘Er komt steeds meer aandacht voor verantwoord gebruik van de ruimte. Satellieten worden nu zo ontworpen dat deze bij een botsing niet in ontelbare brokstukken uiteen spatten, en aan het eind van hun leven nog genoeg brandstof over hebben om zichzelf de atmosfeer in te sturen. Ook komen er betere monitorsystemen om botsingen te voorkomen, en er zijn methodes in ontwikkeling om bestaand puin op te ruimen, door speciale ruimtevaartuigen of op aarde geplaatste lasers. Dit alles zou een effectieve oplossing voor het probleem kunnen bieden.

Maar er zijn wel vraagstukken aan verbonden.’

Zoals?

‘Sommige landen willen niet dat hun oude satellieten door anderen worden geruimd. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat Noord-Korea of Iran met geheimen van de VS aan de haal gaan. Aan de andere kant vormen buiten gebruik geraakte satellieten wel een bedreiging voor nog operationele, peperdure apparatuur. De lanceerstaat houdt de rechten op en de verantwoordelijkheid over haar satellieten. Ze mogen dus niet zomaar worden weggehaald, er is ook aansprakelijkheid.

‘Er is overigens nog nooit een echte zaak geweest in het ruimterecht. Er is eens een Russisch geval neergestort in Canada en er zijn een nog operationele Amerikaanse en een oude Russische satelliet op elkaar geknald. Beide incidenten werden onderling opgelost.’

Wat brengt de toekomst?

‘Het vakgebied wordt snel interessanter.

Zo krijg je binnenkort “suborbital flights”, passagiersvluchten op enorme hoogte, waarbij de grens tussen lucht- en ruimtevaart vervaagt. Het grappige is dat er geen officiële definitie bestaat van waar de “lucht” ophoudt en de ruimte begint.

Onder welk recht valt dit fenomeen? Ook zijn er nu bedrijven die van plan zijn edelmetalen te winnen uit asteroïden.

Moet hier wel regelgeving voor komen?

De ruimte is immers van iedereen en van niemand.’ MS

4 Mare · 25 oktober 2012 Nieuws

Kastekort Erasmusbeurs De Europese Commissie heeft meer budget voor Erasmusbeurzen toegekend dan zij op dit moment in kas heeft. Het Nationaal Agentschap, de instantie die het budget verdeelt, hoopt dat de lidstaten willen bijstorten. Voor beide semesters gaat het om dertien miljoen euro waarvan nu zeventig procent binnen is. Via Erasmus kunnen studenten een uitwisselingsprogramma volgen bij zesduizend Europese instellingen. Zij hoeven dan geen collegegeld te betalen en kunnen hun studiefinanciering behouden. Sabine Galjé van het Nationaal Agentschap benadrukt dat universiteiten en hogescholen gewoon door kunnen gaan met het uitdelen van de beurzen. ‘We gaan er vanuit dat het in orde komt.’

Minder studenten door leenstelsel De invoering van een sociaal leenstelsel kan leiden tot een flinke afname van het aantal studenten. Volgens het Centraal Plan Bureau (CPB) leidt elke duizend euro extra studieschuld tot een afname van het aantal eerstejaars met 0,6 procent. Toch denkt het CPB dat studenten eerder langer thuis blijven wonen of dichter bij huis gaan studeren dan dat zij er voor kiezen om helemaal geen vervolgopleiding te gaan volgen. De HBOraad heeft een andere mening. Uit hun berekeningen blijkt dat verspreid over de vier studiejaren vijftienduizend studenten minder voor een hbo-opleiding zullen kiezen. Hoewel de raad verwacht dat de afname van het aantal hbo’ers groter zal zijn, kan ook de universiteit een vermindering van instroom verwachten. De studenten van drie technische universiteiten hebben al de noodklok geluid bij de informateurs. Zij menen dat het leenstelsel ook hun opleidingen ‘de das omdoet’.

Rector zwijgt over beloning Besloten overleg tussen raad van toezicht en universiteitsraad Rector magnificus Paul van der Heijden wilde tijdens de universiteitsraadsvergadering van maandag niet ingaan op de kritiek van personeelspartij Abvakabo op zijn arbeidsvoorwaarden.

Door Vincent Bongers Volgens het college van bestuur is het aan de raad van toezicht van de universiteit om te reageren op de vragen van de partij.

Van der Heijden vertrekt in februari 2013, behoudt zijn beloning als collegevoorzitter en gaat op een sabbatical van veertien maanden. De partij ‘verbaast’ zich over de lengte van de sabbatical en de hoogte van de beloning, blijkt uit een rondvraag

die zij vorige week stelde. De Abvakabo wilde onder andere van het college weten of zij ‘gezien de negatieve gevolgen voor de beeldvorming rond de universiteit’ de regeling nog steeds gepast vindt.

De voorzitter van de raad van toezicht, Nout Wellink, zal op maandag 29 oktober achter gesloten deuren uitleg geven aan de universiteitsraad over de regeling.

‘Het is een overleg tussen de fractievoorzitters van de partijen in de raad en de heer Wellink’, zegt universiteitsvoorlichter Caroline van Overbeeke. ‘Dit soort overleggen hebben een andere status dan de raadsvergaderingen, en zijn nooit openbaar. Het is niet uitgesloten dat er naar aanleiding van het overleg

iets op papier wordt vastgelegd. Dat stuk wordt dan wel in de openbaarheid gebracht.’

Joost Augusteijn van de Abvakabo wilde toch al tijdens de vergadering een reactie van de rector. ‘Het gaat ons niet zozeer om de feitelijke inhoud van de regeling. Dat is inderdaad iets voor de raad van toezicht.

Het gaat ons om de impact van de regeling. Er zijn meerdere personeelsleden die mij hebben benaderd en die in heel negatieve kwalificaties over de arbeidsvoorwaarden van de rector spreken.’ Deze negatieve beeldvorming kan het college proberen weg te nemen door zelf te reageren, vindt Augusteijn.

‘Ik heb eens links en rechts om mij heen gekeken en wij voelen er niets

‘Meer salaris, geen seniorenregeling’ Medewerkers van universiteiten willen best de seniorenregeling afschaffen voor een hoger loon.

Dat blijkt uit een enquête die is gehouden onder 8000 personeelsleden, nadat in november vorig jaar de cao-onderhandelingen tussen universiteitenkoepel VSNU en de vakbonden vastliepen.

Lelijkste onderwijswoord Ter ere van de 100ste editie en het tienjarige bestaan heeft de redactie van het magazine van de Hogeschool van Rotterdam Profielen honderd lelijke onderwijswoorden geselecteerd. Tot 31 oktober kan er gestemd worden op woorden als ‘kennisvalorisatie’, ‘zwaartepuntvorming’, ‘profileringstransparantie’, innovatieimplementatie’ en ‘geharmoniseerde curriculumopzet’. Het lelijkste onderwijswoord wordt in de jubileumeditie op 13 november bekendgemaakt.

Financieel studieplan

De stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) heeft een nieuwe website gelanceerd: financieelstudieplan.nl. De site verschaft studenten inzicht in hun studieschuld of lening en brengt in kaart wat deze voor hun toekomstige financiële situatie betekent. Daarnaast kunnen studenten er hun inkomsten, uitgaven en leningen met die van andere studenten vergelijken.

Kikkoman-leerstoel Sojasausproducent Kikkoman en de Vereniging van Vrienden van de Aziatische Kunst gaan samen een nieuwe leerstoel sponsoren. Van de bijdrage wordt een hoogleraar voor een dag in de week aangesteld, en een beurspromovendus. Over een periode van vijf jaar investeert Kikkoman 250.000 euro voor onderzoek. Elk jaar wordt er een nieuw thema bepaald.

In het eerste jaar van de Kikkoman-leerstoel richt het onderzoek zich op de invloed van eetculturen en eetgewoonten op tafelgerei in Azië en Europa. Kikkoman is ook verbonden aan de Universiteit Wageningen. Daar heeft het bedrijf een onderzoekslaboratorium opgezet voor wetenschappelijk en technologisch onderzoek naar voedsel en eetgewoonten.

De sojaproducent sponsort de universiteit naar aanleiding van het vijftienjarig bestaan van de Europese productielocatie in Hoogezand-Sappemeer.

voor om dit onderwerp nu te bespreken’, reageerde Maarten Jansen van personeelspartij PhDoc. ‘Dat is schofferend jegens de heer Wellink en we kunnen pas iets bespreken als we precies weten waar het over gaat.

We moeten de informatie afwachten.

Ik vind het niet helemaal kies om dat nu te doen.’

Augusteijn zag dat anders. ‘Het is publieke kennis. De voorlichter van de universiteit heeft immers gezegd wat de regeling inhoudt.’ Van der Heijden zei dan toch kort iets over de gang van zaken: ‘Het gaat hier om de arbeidsvoorwaarden van het college. Die worden vastgesteld door de raad van toezicht. Dat is dan ook de gesprekspartner voor de universiteitsraad over dit onderwerp.’

‘Bezorgdheid over anonimiteit personeelsmonitor’ Een aantal medewerkers bij rechten heeft de personeelsmonitor niet ingevuld omdat zij er niet van overtuigd waren dat zij anoniem zouden blijven.

‘Ik heb van een aantal mensen toch wel enige bezorgdheid te horen gekregen betreffende de anonimiteit in de monitor’, zei personeelsraadslid Pieter De Tavernier, maandag tijdens de faculteitsraadsvergadering.

‘Op het einde van de vragenlijst kon je je e-mail invullen, dat hoefde overigens niet, om nadien meer informatie te krijgen. Ook worden er

wat gerichtere vragen gesteld als in ‘welke leeftijdscategorie’ en ‘welk instituut zit u?’ Dergelijke zaken. Een aantal collega’s deed dat toch twijfelen. Zeker als er mailtjes komen van de rector met de mededeling: “u heeft de monitor nog niet ingevuld, wilt u dat alsnog doen?” Er is een zeker wantrouwen gegroeid jegens die anonimiteitwaarborg. Ik geloof daar persoonlijk wel in maar een paar mensen hebben vanwege die twijfel de monitor niet ingevuld.’

Volgens Kees Pafort van het rechtenbestuur is de monitor ‘echt anoniem’.

Personeelslid Jerfi Uzman vond de gang van zaken ook opmerkelijk: ‘Ik was geïntrigeerd door een mailtje dat we kregen van de decaan, waarin stond dat bepaalde afdelingen al in ruime mate de monitor hadden ingevuld en anderen niet. Ik had begrepen dat de monitor volstrekt anoniem was. Ik vroeg me af hoe dit kan? In mijn geval werkte het mailtje overigens wel, want ik heb de monitor alsnog ingevuld.’

Pafort: ‘Hij is in die zin anoniem dat er geen persoonlijke gegevens naar buiten komen. Maar je kunt wel per eenheid zien of er is ingevuld.’ VB

Beide partijen wilden graag weten waar de prioriteiten liggen van universiteitspersoneel.

De vragenlijst is voorgelegd aan leden van een vakbond, maar ook aan niet-leden. Iets minder dan een derde van de aangeschreven medewerkers heeft de enquête ingevuld.

Het personeel werd gevraagd uit een aantal arbeidsvoorwaarden de twee belangrijkste te kiezen.

Ruim de helft van personeelsleden heeft de voorkeur voor een hoger loon en het behoud van een regeling waarbij werknemers die hun baan verliezen recht hebben op een aanvullende en/of aansluitende uitkering: de zogeheten BWNU. Minder belangrijk vinden zij de handhaving van de seniorenregeling. Die mag best op de schop. Bij deelname aan deze regeling werken personeelsleden vanaf hun 59e een dag minder per week met behoud van volledig salaris en pensioenopbouw. Wel kunnen deelnemers in ruil hiervoor minder vakantie opnemen.

Een strengere inspanningsverplichting voor de universiteit bij ontslag krijgt opvallend genoeg de voorkeur boven een resultaatsverplichting. Bij een inspanningsverplichting werkt de universiteit mee aan het vinden van een nieuwe baan voor een medewerker voor wie ontslag dreigt. Bij een resultaatsverplichting moet de universiteit een nieuwe baan regelen voor een medewerker.

Op 8 november gaan de VSNU en de vakbonden weer om de tafel zitten. De universiteiten wilden bij de vorige onderhandelingen in ruil voor het versoberen van bijvoorbeeld de seniorenregeling wel praten over een kleine loonsverhoging. Het lijkt er op dat mede door de uitkomsten van de enquête er enige onderhandelingsruimte is ontstaan.

In 2010 kregen fulltime medewerkers een eenmalige uitkering van 500 euro. Sindsdien zijn de lonen niet verhoogd. VB

25 oktober 2012 · Mare 5 Nieuws

Rechten krijgt gewogen loting Alle rechtenopleidingen in Nederland krijgen volgend collegejaar een numerus fixus. In Leiden komt deze op 1150 eerstejaars te liggen. Nieuw is dat het halen van een hoog cijfer de kans op toegang tot de rechtenopleidingen vergroot.

Rechtsgeleerdheid is veruit de grootste opleiding binnen de faculteit. Volgend jaar is er plek voor 870 eerstejaars (810 voltijd, 60 deeltijd). Verder is er een fixus voor de studies notarieel- en fiscaal recht en criminologie Plannen om de faculteit door te laten groeien naar 1300 eerstejaars, iets wat het college van bestuur graag wilde, zijn inmiddels geschrapt. Het rechtenbestuur vond dat aantal een te grote wissel trekken op faciliteiten en personeel.

Ook past dat getal niet in de ambitie om de kwaliteit van de opleidingen verder te verhogen. Vooral het aantal contacturen wordt opgeschroefd naar minimaal twaalf.

Dat zijn er bij rechtsgeleerdheid nu slechts tien.

Dit jaar staat de teller haast op 1200. Het rechtenbestuur ziet op de langere termijn een jaarlijkse instroom van rond de 1050 als optimaal.

Rechten krijgt, als er meer aanmeldingen zijn dan plekken, een selectie door loting. ‘Alle scholieren die een acht of hoger hebben gehaald voor hun eindexamen krijgen in die loting een zwaarder gewicht’, zei Pauline Schuyt van het rechtenbestuur maandag tijdens de faculteitsraad. ‘Dat is landelijk bepaald. Leerlingen die het pre-university college hebben gedaan, krijgen sowieso toegang.

Als opleiding is het mogelijk om andere zaken zwaarder te laten wegen; decentrale selectie. Maar daar hebben we voorlopig nog niet voor gekozen. Maar met hogere cijfers, heb je dus wel een grotere kans.’

De faculteit heeft al eerder een fixus gehad, die was gekoppeld aan een loting zonder weging. De fixus werd in de praktijk nooit gehaald en een loting was dus niet nodig.

VB

‘Zet een rij Dixi’s neer’ Klachten over verbouwing sportcentrum, studenten willen compensatie Het universitaire sportcentrum is aan het verbouwen en dat geeft veel overlast. Sporters kunnen niet douchen, en ook niet naar het toilet. Ook klagen studenten die tentamens moeten maken in het centrum over bouwlawaai.

‘We hebben eigenlijk alleen velden’, zegt Chiel Schmal, voorzitter van studenten volleybalvereniging SKC. ‘Dus geen wc’s, geen douches en ook geen bar.

Het is er ook stoffig en vies.’

Schmal vindt dat het sportcentrum slecht communiceert en niet met oplossingen komt: ‘Zet een rij Dixi’s neer, en geef toestemming om drank mee te mogen nemen in de zaal. Dan kunnen we na de wedstrijd borrelen. Maar dat mag niet.

Een biertje drinken na de wedstrijd is ook belangrijk. Dat hoort ook bij het verenigingsleven. We gaan naar douches bij de voetbalvelden. Een borrel regelen we soms bij de blokhut van de tennisvereniging. Maar dat zijn eigen initiatieven. Ook de sportraad krijgt niets voor elkaar,

Door Vincent Bongers

aldus Schmal. ‘Die zeggen dan dat ze niet veel anders kunnen doen dan advies geven. Ze tonen totaal geen daadkracht.’ ‘We hebben geen zeggenschap over het beleid van het sportcentrum’, reageert sportraadvoorzitter Patrick van der Velde. ‘We kunnen alleen adviseren, geen eisen op tafel leggen.’

Schmal: ‘Het sportcentrum vertelt ons ook dat we naar Plexus kunnen om te fitnessen. Maar ik betaal om te volleyballen.’ Veel studenten vinden Plexus ook te klein en te heet en zoeken hun heil bij concurrerende fitnesscentra. Volgens Schmal moeten studenten die voor 140 euro een sportkaart gekocht hebben, gecompenseerd worden voor het gebrek aan faciliteiten.

Sem Simon, voorzitter van LUSV basketbal, stelt dat het sportcentrum er juist alles aan gedaan heeft om met oplossingen te komen. ‘Dat er verbouwd wordt, is vervelend maar medewerkers hebben echt hun best gedaan. Door bijvoorbeeld te schuiven met roosters zodat we toch konden trainen.’

Het sportcentrum dient ook als tentamenruimte en ook dat zorgt

voor problemen. ‘Ik heb drie tentamens gedaan in het sportcentrum’, zegt derdejaars rechtenstudent Wilianne Pronk. ‘Je hoorde in de zaal duidelijk boren, zagen en het gesleep van materiaal. Ik kan me daar voor behoorlijk afsluiten, maar ik heb wel van anderen gehoord dat ze problemen hadden met de concentratie.’

Volgens Pronk is het verstandig als er afspraken worden gemaakt over de bouwwerkzaamheden. ‘Als er tentamens zijn dan kan er best gevraagd worden om het gezaag een paar uur uit stellen. De faculteit en de aannemer moeten voor de tentamens overleggen. Het moet van beide kanten komen.’

Ook derdejaars rechtenstudent Stephanie Permanand had last van het lawaai, zij hoorde ‘harde klappen’ toen ze tentamens maakte in het sportcentrum. ‘Dat is niet echt bevorderlijk voor de concentratie. Dan denk ik: “Leg het werk even stil.”’

Volgens Permanand had de faculteit rechten beter kunnen uitwijken naar een andere locatie.

Docenten rechtsgeleerdheid lieten tijdens de faculteitsraad begin deze week weten klachten van studenten

Bsa-regeling minder streng Het college van bestuur komt de universiteitsraad tegemoet in de nieuwe regeling voor het bindend studieadvies (bsa) die volgend collegejaar in gaat.

Vrijstellingen voor studenten die een tweede studie gaan volgen, zouden in het plan van het college niet meetellen voor het bsa. De raad vond dat zeer onwenselijk. Dit deel van de regeling wordt nu geschrapt.

Het bsa wordt volgend collegejaar opgehoogd van 40 naar 45 punten in het eerste jaar. Ook komt er in het

tweede jaar een bsa van 45 punten.

Althans dat is de bedoeling. Er moet nog wel wetgeving komen die dit mogelijk maakt.

Het college gaat in ieder geval gewoon door met het voorbereiden van het nieuwe beleid. De vrijstellingsregeling bleek een struikelblok, maar dat probleem is nu opgelost.

‘We zijn bang dat er ongelijkheid ontstaat als je een student die twee studies doet op dezelfde manier behandelt als een student die één studie doet’, zei Anne-Marie Leichsenring van studentenpartij SGL.

In de regeling die het college voorstelde, tellen vrijstellingen alleen mee voor het bsa in het jaar dat het betreffende vak gevolgd wordt. Studenten die in hun tweede jaar een tweede studie volgen zijn dan in het nadeel.

Die moeten dan voor hun tweede opleiding een tweede- of derdejaars vak halen om aan voldoende punten te komen. De raad stelde voor om een onderscheid te maken tussen studenten die zijn weggestuurd bij een andere opleiding maar wel vrijstellingen meenemen naar hun nieuwe studie en studenten die vanwege een andere (tweede) studie vrijstellingen hebben.

Vice-rectormagnificus Simone Buitendijk liet weten dat het college akkoord gaat met het raadsvoorstel.

‘Ik begrijp de bezwaren. We gaan het systeem dan ook zo vormgeven dat vrijstellingen van studenten die twee studies doen, wel meetellen voor het bsa.’

De raad is ook kritisch over het

te hebben ontvangen over geluidsoverlast. Het bestuur werd gevraagd of de faculteit nog een klacht gaat indienen.

‘We zijn op de hoogte van het verbouwingslawaai’, zei Kees Pafort van het rechtenbestuur. ‘We hebben het maandag ook gemeld aan vicevoorzitter van het college van bestuur en die was onaangenaam verrast.’ Ook de studenten die rechtentaaltoets moesten maken, hadden last van het lawaai.

Simon denkt dat de verbouwing van het sportcentrum juist door het houden van tentamens vertraagt.

‘Dan mag er natuurlijk minder lawaai worden gemaakt.’

Ook is zijn inschatting dat de verbouwing medio december afgerond moet zijn om weer als tentamenruimte te dienen. Volgens hem ligt het probleem bij het bestuur van de universiteit. ‘Het sportcentrum kan er niets aan doen. Sport is een belangrijk onderdeel van het studeren, maar dat blijkt niet uit het beleid van de universiteit en dat zou wel moeten.’ Medewerkers van het sportcentrum wilden woensdag geen commentaar geven.

voornemen van het college om het oordeel (of een student wel of niet verder mag studeren) twee weken te vervroegen naar 15 augustus. Deze vervroeging zal volgens de raad in de praktijk vele problemen met zich mee zal brengen. ‘Kostbare tijd, namelijk de laatste twee weken van augustus, wordt zowel studenten als docenten ontnomen waarin herkansingen, het nakijken hiervan en eventuele mondelingen kunnen plaatsvinden’, schrijft de raad in haar advies aan het college.

‘Daar houden we wel aan vast’, aldus Buitendijk. ‘Het kan ook niet anders. We zitten wettelijk vast aan een datum van 1 september. Het is niet goed voor studenten om te moeten wachten op duidelijkheid tot een of twee dagen voor die datum. Twee weken is het minimum.’

De raad vreest dat er forse ingrepen in het programma van studies nodig zijn om aan de nieuwe datum te voldoen en dan komt de kwaliteit in het geding. Maar het college is er van overtuigd dat de maatregel zonder kwaliteitsverlies in kan worden gevoerd door de opleidingen. VB

Afgestudeerde huurder wegsturen mag Studentenhuisvester DUWO mag het huurcontract van afgestudeerden opzeggen wegens dringend eigen gebruik, ook als de betreffende huurder geen campuscontract heeft ondertekend.

Zumbathon

Een groep Leidse rechtenstudenten organiseerde vorige weeek een zogeheten ‘Zumbathon’ in het universitair sportcentrum. De dansende deelnemers waren gehuld in Halloweenkostuums. De opbrengst ging naar de stichting A Sisters Hope die verschillende onderzoeken naar borstkanker financiert. Foto Taco van der Eb

Dat heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald. De zaak werd aangespannen door een oud-student van de TU Delft. Hij moet zijn kamer per 1 januari verlaten. Eerder stelde ook het Amsterdamse hof DUWO al in het gelijk in een soortgelijke zaak.

‘Wij gaan dezelfde actie als DUWO ondernemen in Leiden’, zegt Tamara Can van SLS Wonen. ‘Dus ook afgestudeerden zonder campuscontract moeten hun kamer verlaten. Ze krijgen nog wel een jaar de tijd om een woning te zoeken.’

Het gaat volgens Can niet om heel veel gevallen. ‘De meeste verenigingshuizen hebben al regels over het verhuizen na afstuderen.’

Een campuscontract bepaalt dat de huurder binnen zes maanden na

afstuderen zijn of haar kamer moet verlaten om plaats te maken voor nieuwe studenten. DUWO wil zo de doorstroom naar de reguliere markt bevorderen en de kamernood onder studenten terugdringen. Sinds 2007 verhuurt DUWO al haar studentenwoningen met een campuscontract. Afgestudeerde huurders zonder campuscontract krijgen nu een huuropzegging. Wel hebben ze een half jaar de tijd om een nieuwe woonruimte te zoeken. Studenten van complex Uilenstede in Amstelveen zijn al aangeschreven. In Delft, waar 450 dossiers worden onderzocht, gebeurt dit binnenkort.

Volgens DUWO is het uitzetten van afgestudeerden in Leiden niet aan de orde. ‘Dat komt omdat we pas relatief kort actief zijn in Leiden’, zegt Gijsbert Mul, de vestigingsdirecteur van DUWO voor Leiden en Den Haag. ‘Al onze huurders in Leiden hebben een campuscontract of het gaat om buitenlandse studenten die een tijdelijk contract hebben.’ PM/VB

6 Mare · 25 oktober 2012 Achtergrond

Promovendus en luitenant-kolonel der mariniers Allard Wagemaker (linksvoor) doet mee met buzkhashi, een spel waarin ruiters een onthoofd schaap in een cirkel moeten gooien. ‘Er zijn nauwelijks regels. Ieder vecht voor zich.’ Foto Allard Wagemaker

Soft power, en soms een corrigerende tik > Vervolg van de voorpagina

Afghanistan was niet Wagemakers eerste conflictervaring. ‘In 19911992 bracht ik een half jaar door in een guerrillakamp in Angola en in 1995 werd ik uitgezonden naar Bosnië. In 1998 zou ik naar de Westelijke Sahara gaan, maar die operatie werd op het allerlaatste moment afgeblazen, toen we bij wijze van spreken de vliegtuigtrap al opliepen. Later kwam ik terecht in Irak en Afghanistan. In 1992-1994 was ik uitwisselingsofficier bij het Ame-

rikaanse Korps Mariniers. Vlak na Operatie Desert Storm dus, een turbulente tijd. De Amerikanen waren toen vooral bezig met de vraag: hoe kunnen we militaire successen consolideren?’

Die vraag, maar dan toegespitst op Afghanistan, werd het belangrijkste uitgangspunt voor zijn proefschrift.

Wagemaker: ‘De Britse generaal Rupert Smith heeft geconstateerd dat de inzet van alleen militaire middelen sinds het einde van de Koude Oorlog niet effectief meer is. De industriële manier van oorlogsvoering uit de

Eerste en de Tweede Wereldoorlog is ingehaald door de zogenaamde war amongst the people, zoals Smith dat noemt. Traditionele oorlogen waren groot, geïndustrialiseerd en vaak totaal. Er was een duidelijk slagveld en militaire overwinningen leidden vrijwel automatisch tot politiek strategisch succes. Maar waar de bevolking vroeger de gevolgen van een overwinning onderging, is men nu dankzij televisie en internet veel mondiger.

‘Tegenwoordig moet je de samenleving dus voor je winnen om een

vredesproces te realiseren. En dat luistert heel nauw. Neokolonialisme moet je in ieder geval vermijden. De interveniënt moet vooral soft power inzetten en waar nodig een beetje hard power. De Amerikaanse politicoloog Joseph Nye vergelijkt het met de carrot- en stick-methode. Je houdt de betrokken partijen wortels voor en wanneer het niet anders kan deel je soms een corrigerende tik uit.’

Tijdens eerdere uitzendingen zag Wagemaker dat al vaker goed en fout gaan. ‘Vooral de heftige strijd die in Sarajevo woedde was leerzaam. Ik werkte, als onderdeurtje weliswaar, in de directe omgeving van Rupert Smith en de Amerikaanse topdiplomaat Richard Holbrooke. Bij het Verdrag van Dayton zag ik dat het mogelijk is, een vredesproces afdwingen.’ Hoewel de Bosnische oorlog beëindigd werd, is de staatsvorming nog altijd niet helemaal voltooid. Maar er zijn meer voorbeelden. ‘Cambodja is de absolute succes story. Wat daar vooral goed ging, is dat de bevolking al in een vrij vroeg stadium bij het bestuur van het land betrokken werd. Oost-Timor is ook een mooi voorbeeld.’

Afghanistan is een duidelijk voorbeeld van het war amongst the people-paradigma. ‘Onder het regime van de Taliban was de invloed van de media in Afghanistan uitgebannen, maar daarna schoten satellietschotels als paddenstoelen uit de grond. Een wonderlijk fenomeen om van dichtbij te zien. Vooral Indiase soaps en de Afghaanse versie van The Voice zijn razend populair.

Diners en andere sociale gelegenheden worden tegenwoordig om de uitzendingen heen gepland.

‘Er zijn ook veel praatprogramma’s.

Afghanen zijn goed op de hoogte en hebben over alles een mening. Dat komt vooral door de televisie. Het internet neemt nog niet zo’n hoge vlucht en de geletterdheid is niet bijzonder hoog. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Er hoeft maar een iemand te kunnen lezen en een computer te hebben, dan kan de rest van de buurt er omheen komen zitten.’

Vooral op districtsniveau zijn er de afgelopen tien jaar enorme sprongen

gemaakt. Wagemaker zag het welvaartsniveau toenemen en het winkelassortiment uitbreiden. Vanuit jirga’s en shura’s, traditionele vergaderingen binnen gemeenschappen, was men enige medezeggenschap al gewend, maar de lokale inspraak nam toe.

Deze recente ontwikkelingen kunnen echter zo verdampen, waarschuwt hij. ‘Een enorm gebergte splijt het land van het noordoosten naar het zuidwesten in tweeën. En niet alleen geografisch: machtige krijgsheren overheersen grote gebieden, die haast onafhankelijk van elkaar bestaan. Met hun connecties in Kaboel weten ze te voorkomen dat Afghanistan op provinciaal niveau gaat functioneren.’

Het gevolg is dat gouverneurs gemiddeld elke acht maanden worden vervangen, waardoor ze nauwelijks tijd hebben om provinciaal beleid te maken. Doen ze toch een poging, dan voelen ze continu de hete adem van Kaboel in hun nek, want eigen budget voor de provincies is er ook niet. ‘De bevolking heeft intussen niet bepaald het idee dat er op nationaal niveau naar hen wordt geluisterd. En juist het voor je winnen van de bevolking is een belangrijke voorwaarde voor staatsvorming.’

Door Marleen van Wesel

Allard Wagemaker, Afghanistan 2001-2011. Gewapende Interventie en staatsvorming in een fragiele staat.

Promotie op donderdag 25 oktober ingezonden mededeling

Nu ook in Leiden Rondom relaties, assertiviteit, agressie & hoogbegaafdheid.

023 5252241 - www.idee-tt.nl al jaren vertrouwd

mare-idee 120914.indd 1

14-09-2012 14:46:00

Literair talent opgelet!

Win € 250 met Mare-kerstverhalenwedstrijd Schrijf een ­verhaal van tussen de 1500 en 2500 w ­ oorden dat speelt binnen de universitaire g­ emeenschap en/of het studenten­leven en win €250, €75 of €50.

Mail uiterlijk 9 december naar: redactieleiden@gmail.com Deelname alleen voor Leidse studenten.

25 oktober 2012 · Mare 7 Wetenschap

Testosteron Er zijn bevolkingsonderzoeken die suggereren dat mannen die veel omega3-vetzuren meekrijgen via hun voeding, minder last hebben van prostaatkanker.

Er zijn sterke aanwijzingen dat de concentratie van het mannelijk geslachtshormoon testosteron een rol speelt in het ontstaan van prostaatkanker. En er bestaat Japans onderzoek dat aangeeft dat omega-3-vetzuren de concentratie testosteron verlagen.

Is één plus één plus één drie? Helpen die vetzuren tegen prostaatkanker omdat ze de testosteronspiegel doen dalen? Zo simpel is voedingswetenschap bijna nooit, en ook nu niet.

Een groep onderzoekers, met Leidenaar Erik Giltay als eerste auteur, deed een proef met 1850 mannen. Die kregen kuipjes margarine met omega-3 vetzuren erin, of een placebo-margarine.

41 maanden later keken de wetenschappers naar het testosteron-gehalte van de proefpersonen. De conclusie, na te lezen in het International Journal of Andrology: geen enkel effect.

Migraine

Gekte in de H&M tijdens een aanbieding van een bijzondere ontwerper. Foto ANP

Het trauma der gemiste kansen De psychologie van misgelopen koopjes Als mensen een mooie aanbieding gemist hebben, kan dat ervoor zorgen dat ze vervolgens helemaal van de koop afzien. Marketingpsychologen noemen dat verschijnsel inaction inertia, en onderzoeken hoe je het kan voorkomen.

Door Bart Braun Crisis of niet, we leven in tijden van overvloed. Er is zelfs zoveel te koop dat we moeten kiezen; het aanbod is weliswaar oneindig groot maar het uitgavenbudget niet. Dat betekent dat de mensen die ons iets willen verkopen, er vaak ook echt voor moeten werken. Fabrikanten en winkeliers zijn onderling verwikkeld in een hevige strijd om de consument, waarbij ze allerlei middelen inzetten. Voor vandaag beperken we ons tot een oeroude klassieker: de aanbieding.

Geen gezanik met loyalty cards, QR-codes of ballonnen in de stratosfeer, gewoon de prijs tijdelijk omlaag, en de klanten komen wel. Het lijkt zo makkelijk en zo overzichtelijk. De praktijk blijkt echter weerbarstig. Zelfs aan de eenvoudigste concurrentietruc zit een angel, en die heet inaction inertia.

Als je een aanbieding doet, zijn er vrijwel per definitie ook mensen die zo’n aanbieding mislopen. En die mensen zullen vervolgens minder snel het product kopen, weten economisch psychologen sinds de jaren negentig. Als ze nu hun hebbeding of vakantie kopen voor vierhonderd

euro, zouden ze langdurig balen omdat ze het vorige week voor driehonderd hadden kunnen krijgen. En dus kopen ze hem maar niet.

‘Economen zeggen dat dat onzin is’, aldus economisch psychologe Marijke van Putten. ‘Wat er vroeger is geweest, daar moet je niet op letten.

Je hebt nu het geld in je portemonnee, en het aanbod van nu, en daarop moet je je keuzes baseren. Maar zo werkt het niet. Slogans zeggen het al: “Koop nu dit-en-dit, en bespaar honderd euro!” In werkelijkheid bespaar je natuurlijk niks, maar mensen ervaren het wel als verlies als ze die aanbieding zijn misgelopen.’

Als je het verschijnsel eenmaal hebt ontdekt, kun je er allerlei proefjes mee doen. In het Journal of Economic Psychology beschrijft Van Putten samen met twee collega’s de staat van het onderzoek naar klanten met een ‘mislooptrauma’. Hoe sterker een nieuwe aanbieding iemand herinnert aan de gemiste kans, hoe groter de kans dat hij ook het nieuwe aanbod afslaat. Hoe groter de nietgekregen korting, hoe sterker het effect. Het hoeft overigens niet per se over geld te gaan: ook de reistijd bij een woning of de mogelijkheid om een extra goede docent voor de klas te krijgen, kunnen zorgen voor inaction inertia.

Het effect is groter als je al tijdens de actie wist dat de aanbieding er was, maar ook als je er pas later achter komt, treedt het op. Als de hoeveelheid korting in de eerste aanbieding variabel of onduidelijk

was – via kraskaartjes, bijvoorbeeld – hielden de mislopers er minder aankooptraagheid aan over dan als de korting vaststond. En sommige mensen zijn vatbaarder voor het effect dan anderen. ‘Echte piekeraars blijven er mee zitten’, aldus Van Putten. ‘Mensen die juist minder piekeren, zijn er minder vatbaar voor.

Oudere mensen stappen over het algemeen makkelijker over gemaakte fouten heen; wellicht betekent dat, dat je bij producten voor ouderen makkelijker kunt prijsstunten dan als je iets voor studenten verkoopt.’

Stel, je verkoopt iets. Wat moet je dan met de kennis over niet-kopers?

Geen aanbiedingen meer doen?

Van Putten: ‘Aanbiedingen werken.

De verkoop gaat erdoor omhoog.

‘Een tekening van een vlieg in de pisbakken werkt. Zijn mensen dan gemanipuleerd?’

Je hebt alleen wel kans dat andere mensen niet meer terugkomen.

Na een aanbieding zie je vaak een postpromotie-dip: dat het product juist minder verkoopt. Dat komt natuurlijk omdat je markt verzadigd is, maar die inertia zou er ook mee te maken kunnen hebben.’

Die wil je dus zo klein mogelijk maken. Dat kan je doen door de

koppeling tussen je huidige aanbod en de eerdere kortingsactie zo klein mogelijk te maken. Van Putten: ‘Net even een ander soort aanbieding doen, bijvoorbeeld. Of je product ergens anders neerzetten in de winkel.’

‘Ik kom wel eens mensen tegen die denken dat marketingpsychologen bezig zijn met het kwaadaardig manipuleren van de mensheid’, vervolgt ze. ‘We willen marketing beter maken. Als Schiphol bordjes ophangt met “Houd de toiletten schoon, a.u.b.” werkt dat niet. Als ze een tekening van een vlieg in de pisbakken zetten, werkt het wel: de vloer blijft schoner. Zijn de toiletbezoekers dan gemanipuleerd? En zelfs als je dat vindt, was het ook kwaadaardig? Bovendien moet marketing aansluiten bij het doel van de consument; als jij net gegeten hebt, hebben onbewuste snoepreclames minder zin.’

Maar toch: ‘Dankzij reclames jagen we achter auto’s en kleren aan, en doen we werk waar we een hekel aan hebben zodat we troep kunnen kopen die we niet nodig hebben’, schreef Chuck Palahniuk ooit. Zou iemand het miskooptrauma niet ook kunnen inzetten om juist te consuminderen? Vrijwel alles dat je zou willen is wel ooit, ergens, goedkoper geweest. Zou een speciale antireclamefolder met dingen die nu net uit de aanbieding zijn, mensen van het kopen kunnen afhouden? Van Putten twijfelt. ‘Het zou kunnen, voor dingen als kleding. Maar dan moet je wel weten van jezelf dat het voor jou zo werkt.’

Een gedeelte van de mensen met migraine komt in aanmerking voor medicijnen die een aanval helpen voorkomen, maar slechts een zesde van die mensen gebruikt ze ook daadwerkelijk. Van de mensen die minstens twee keer per maand een aanval krijgen, zou ongeveer de helft best preventieve medicijnen willen proberen – maar ze hebben het daar nog nooit met hun huisarts over gehad. Er gaat hier gezondheidszorgsgewijs iets mis, lijkt het.

In het European Journal of General Practice presenteren Leidse artsen de resultaten van een enquête onder migrainepatiënten en huisartsen. Daaruit bleek dat er diverse redenen waren voor het niet-voorschrijven. Soms geloven artsen niet dat die preventiepillen werken, soms wil de patiënt eerst alternatieve geneeskunde proberen. In meer dan tien procent van de gevallen gaven patiënten aan dat preventieve middelen niet ter sprake waren gekomen, terwijl in de aantekeningen van de arts stond van wel.

Vliegenmaden De menselijke afweer bestaat uit twee afdelingen. Het immuunsysteem, met zijn antilichaampjes en witte bloedcellen, werkt heel specifiek en kan je blijvend beschermen tegen ziekmakers waar je eenmaal aan bloot bent gesteld, maar het duurt even voor het op gang is gekomen. Daarnaast hebben mensen het zogeheten complementsysteem, een groep kleine eiwitjes die binden aan van alles en nog wat dat schijnbaar niet thuishoort in het lichaam. Normaal gesproken is dat een goede zaak, maar teveel complement-activatie kan weefsel beschadigen.

Leidse onderzoekers doen al jaren onderzoek naar vleesmaden, omdat die veel beter zijn in het schoonmaken van wonden. In Immunobiology beschrijven twee medewerkers van het Leidse Universitair Medisch Centrum nog een voordeel van de larfjes: ze scheiden iets uit in hun spuug of poep dat het complementsysteem remt.

Toen de onderzoekers een stofje toevoegden dat eiwitten afbreekt, remde de madenuitscheidingen het complement niet meer, dus dat ‘iets’ is waarschijnlijk een eiwit, maar verder is nog onduidelijk wat het is en hoe het werkt. Als die stof kan worden geïsoleerd, levert het wellicht een handig medicijn op.

Vliegenmade.

8 Mare · 25 oktober 2012 Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. In Leiden-Noord hebben 40 basisschoolleerlingen bijles nodig, waarvan zes met vergoeding van €5,- per les. In Leiden-Zuid 15 basisschoolleerlingen, waarvan vijf met vergoeding van €5,. Hulp is nodig bij rekenen, begrijpend lezen, woordenschat en spelling. Zeven brugklassers uit Leiden-Noord zoeken hulp bij Nederlands, Engels, wiskunde en huiswerkbegeleiding.

Ook hulp gezocht voor: Somalisch meisje, lezen, woordenschat, praktijkschool; Marokkaans meisje, Engels, 4vwo; Irakees meisje, natuurkunde, scheikunde, Nederlands, 3vmbo-TL. Bijles in Onderwijswinkel, buurthuis Vogelvlucht, of bij leerling. Ook zoeken wij vrijwilligers voor bijles/huiswerkhulp op twee basisscholen en op het woonwagencentrum Trekvaartplein, Leiden. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 0715214256. Ons e-mailadres is hdekoomen@owwleiden.nl.

Alle oud-bestuursleden van de M.F.L.S. (Medische Faculteit der Leidse Studenten) zijn van harte welkom op de oud-besturendag op 10-11-2012 ter ere van het 100-jarig bestaan van de vereniging. Aanmelden/ info: lustrum@mfls.nl.

Maretje extra Vrijwilligerswerk in het buitenland?

Wil je met straatkinderen werken in Azië, Afrika of Zuid-Amerika? Kom naar ons informatieweekend van 23-25 november 2012. Voor informatie en aanmelding: www.samen.org.

Ervaren meditator laat je het pad naar verlichting zien, ik vraag geen geld.

Willem: adsl630441@telfort.nl www. verlichtesamenleving.nl ALTIJD AL EEN HELD WILLEN ZIJN? ALTIJD AL EEN BESTUURSFUNCTIE WILLEN VERVULLEN? Kom besturen bij het Studenten Rechtsbureau Leiden! 16-24 uur/week (gelieve binnen 2 weken reactie via bestuur.srl@gmail.com) Dies Symposium ‘Tijdloos’. 2 november a.s. 12.30-19.00 LUMC ter ere van de 100ste verjaardag van de M.F.L.S. Programma: gratis lunch, sprekers prof.

Icke, prof. Westendorp, Marijke Helwegen en Emile Ratelband, bierproeverij.

Kaarten zijn te koop in HePatho voor €4,op ma, wo en vr 12.15-13.15. Meer info http://www.lustrummfls.nl/dies.html (ook voor online kaartverkoop).

Woensdag 7 november organiseert de SIB haar jaarlijkse Japanse Tafeltjes Avond. Heb jij altijd al een ambassadeur alles willen vragen over de diplomatieke wereld? Wees er bij! kijk op www.sibleiden.nl.

Deelnemers gezocht voor onderzoek naar voeding, stemming en cognitie.

Gezonde, niet-rokende, vrouwelijke proefpersonen (18-30 jaar) die geen hormonaal anticonceptiemiddel (zoals de pil) gebruiken en een regelmatige menstruatiecyclus hebben. Het onderzoek bestaat uit een intake (ongeveer 1 uur)

en een onderzoeksochtend (ongeveer 3.5 uur, waarvan 1 uur pauze). U wordt kort geïnterviewd, vult vragenlijsten in en doet computertestjes. Tijdens de onderzoeksdag slikt u een voedingssupplement (tryptofaan) of placebo.

Beloning: € 30,- of 8 credits. Meer informatie: mail naar Leiden.onderzoek@ gmail.com Have you always wanted to speeddate a diplomat? On wednesday the 7th of november SIB is organising the annual Japanese Tables evening. Be there!

More information www.sibleiden.nl

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet.com Scholten - Degelijk juridisch onderwijs en tentamentraining in kleine groepen (max 6 studenten) door een ervaren en professionele

docent. Cursus/tentamentraining ‘verbintenissenrecht’ vanaf 15 oktober 2012. Voor meer informatie: 0715126714 of gijs.scholten@planet.nl VACATURES Leiden (+ regio en Bollenstreek) Thuiszorg, Hulp bij het huishouden. Studenten (v/m) gezocht. Ook vakantiewerk! Jij bepaalt waar en wanneer (6 – 24 uur p.w). Solliciteren? Brief met CV www.thuiszorginholland.nl.

Bestuurservaring opdoen of inzetten voor een leuke, actieve organisatie die aan de weg timmert op

veel maatschappelijke terreinen in Leiden en de regio? Affiniteit met homo- en transzaken? Word bestuurslid van COC Leiden! Meer info: www.cocleiden.nl.

Repetitor Tentamen Straf- en Strafprocesrecht, BA3, januari 2013 Onderwijs en tentamentraining in 10 lessen van 2,5 uur door ervaren en succesvolle docent. (Strafprocesrecht, BI en BIII, NOVA en Open Universiteit). Mr L. Slooter-Satter. lucienne@slooter.com of 071-5157777

Academische Agenda Prof.dr. R. Torenvlied zal op vrijdag 26 oktober een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit Campus Den Haag met als leeropdracht Public Administration with a Focus on Public Sector Management.

Prof.dr. B. Schoenmaker zal op maandag 29 oktober een oratie houden bij de benoeming van de Stichting Schouwenburg Fonds tot vestiging bij de faculteit der Geesteswetenschappen met als leeropdracht Militaire Geschiedenis.

A. Troiani zal op dinsdag 30 oktober om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Metastability for low-temperature Kawasaki dynamics with two types of particles’. Promotor is Prof.dr. W.Th.F. den Hollander.

H. Rahmani zal op dinsdag 30 oktober om 15.00 uur promoveren tot

doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Analysis of Protein-Protein Interaction Networks by Means of Annotated Graph Mining Algorithms’.

Promotor is Prof.dr. J.N. Kok. C. Lauber zal op dinsdag 30 oktober om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘On the Evolution of Genetic Diversity in RNA Virus Species –Uncovering barriers to genetic divergence and gene length in picornaand nidoviruses’. Promotor is Prof.dr. A.E. Gorbalenya.

J.E. Laffoon zal op woensdag 31 oktober om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Archeologie. De titel van het proefschrift is ‘Patterns of Paleomobility in the Ancient Antilles’.

Promotor zijn Prof.dr. C.L. Hofman en Prof.dr. G. Davies (VU A’dam).

C. So-Osman zal op woensdag 31 oktober om 15.00 uur promoveren

tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Patient Blood Management in Elective Orthopaedic Surgery’. Promotoren zijn Prof.dr. A. Brand en Prof.dr. R.G.H.H. Nelissen.

S.P. Otjes zal op woensdag 31 oktober om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Imitating the Newcomer. How, when and why established political parties imitate the policy positions and issue attention of new political parties in the electoral and parliamentary arena: the case of the Netherlands.’. Promotor is Prof.dr. R.B. Andeweg.

R. van den Hoeven zal op donderdag 1 november om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Het succes van een kwaliteitskrant.

De ontstaansgeschiedenis van NRC Handelsblad’. Promotor is Prof.dr.

J.T.M. Bank en Prof.dr. F.P.I.M. van Vree (Univ. v. A’dam).

D.E. Hilling zal op donderdag 1 november om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Improving the use of donor organs in pancreas and islet of Langerhans transplantation’.

Promotor is Prof.dr. O.T. Terpstra.

W. Zondag zal op donderdag 1 november om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Pulmonary Embolism: Outpatient treatment and risk stratification’. Promotor is Prof.dr.

P.H. Reitsma.

M.M.J.H.P. Willems zal op donderdag 1 november om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Design and Synthesis of NLR and TLR based ligandantigen conjugates’. Promotor is Prof. dr. G.A. van der Marel.

advertenties

MASTERWEEK 5-9 NOVEMBER WERK AAN DE WINKEL, KIES JOUW MASTER

ROSE JIMAT

Heb je je bachelor afgerond? Kies dan voor een master in Leiden of Den Haag.

Masterdag 9 november Kom langs en maak kennis met de Universiteit Leiden: 70 masters en meer dan 200 specialisaties.

Meld je aan op unileidenmasters.nl

MAARTEN

Bij ons leer je de wereld kennen.

MELD JE AAN OP UVA.NL/MASTERWEEK

25 oktober 2012 Opinie

Niemand kon me helpen Langstudeerchaos: dreigmails, veertig minuten in de wacht, volslagen verwarring Vers afgestudeerd psychologe Jet Sichterman wilde nog een beroepsaantekening, maar leek er ongevraagd een langstudeerboete bij te krijgen. Er volgde een lange reis tussen kastjes en muren.

worden. Want als je verwacht het gewone of verhoogde collegegeld te moeten gaan betalen is een rekening van €15.000,- een hele shock.

Uiteindelijk is er een uitzonderingsregeling gekomen: afgestudeerden kunnen de aantekening tegen het normale collegegeldtarief halen.

Eind goed, al goed?

Ooit studeerde ik aan de Roosevelt Nee, helaas.

Academy, een kleinschalige instelEind augustus tekende ik een ling met maximaal 600 studenten. machtiging voor het normale Als ik een vraag had, waren de collegegeldtarief. Half sepkantoren van docenten bintember kreeg ik echter nóg nen drie traptreden bereikeen machtigingsformulier baar. Moest er iets gere– eentje waarop wel een geld worden, dan wist ik langstudeerboete verprecies bij wie ik aan de meld stond. bel moest trekken.

Direct Plexus geAls er zich al eens beld, waar men iets voordeed wat echter oostinniet op persoondisch doof bleek lijke noot kon voor het woord worden opge‘uitzondering’. lost, dan was Na ongeer een – en veer tien keer slechts één het woord – commisgenoemd te sie die zich hebben werd hardmaakte er eindelijk voor stunavraag dentenbegedaan; en langen. inderdaad, Toen er er was sprake was sprake van van een een uitverhoging zondering! van het Dus ik collegekon de geld, werd brief als er binnen niet verenkele dazonden begen een schouwen? informatie‘Dan zal avond gehet wel. Dag organiseerd mevrouw.’ waarin de imNog geen plicaties werdag later kreeg den toegelicht ik een soort van en waarbij er dreigmail (die voldoende ruimte overigens alle stuwas voor vragen. denten schijnen Wellicht was ik te hebben gehad, verwend. Misschien maar dat wist ik toen valt zo’n kleine instelniet): ik zou nogmaals ling niet te vergelijken een machtigingsformumet de veel grotere Unilier krijgen, en wanneer versiteit Leiden. Maar welik deze niet voor 1 oktober licht dat Leiden nog wel iets retour zond, zou ik niet meer kan leren van de Roosevelt Acaingeschreven staan. De paniek demy. Met name in de communibegon nu wel toe te slaan. catie met studenten zijn er veel verOpnieuw belde ik Plexus. Dit keer beterpunten, zowel met betrekking tot was ik duidelijk niet de enige, want ik wat er gecommuniceerd wordt als duideheb veertig minuten in de wacht gestaan. lijkheid over met wie je contact kunt opnemen Nogmaals de hele discussie gevoerd over of ik bij een bepaalde vraag. Ik zal dit toelichten aan al dan niet het verhoogde tarief moest betalen en de hand van mijn persoonlijke ervaringen omtrent de weer bleek uiteindelijk dat ik gelijk had en gold als langstudeerboete. een uitzondering. Echter, omdat 1 oktober al zo snel was, Bijna een jaar geleden ging ik voor het eerst op zoek naar moest ik deze machtiging voor € 4834 toch maar ondertekenen antwoorden over de langstudeerboete. Hierbij ging veel mis. Het was en het bedrag zou daarna wel worden aangepast. nog veel te vroeg; nergens kon ik antwoorden vinden, zeker niet op ‘niet-veel Diezelfde dag ben ik nog naar Plexus toegegaan en heb ik aan de balie gegestelde vragen’. Niemand wist iets. Sterker: niemand wist zelfs aan wie ik het zou kunnen vra- tracht mijn eisen duidelijk te maken: ik word ingeschreven tegen het normale tarief waarvoor gen. Ik werd van het kastje naar de muur gestuurd. De mensen aan wie ik mijn vragen stelde, ik Universiteit Leiden al gemachtigd heb. Het verhaal dat ik eerder aan de telefoon hoorde werd verweten me dat ik wel erg op zaken vooruit liep; die boete was immers nog bijna een jaar weg herhaald: ik moest toch maar tekenen voor de langstudeerboete. Ik kreeg er nog een smoesje bij en het was nog zo onzeker of hij er wel zou komen. Let wel: op dat moment had de Eerste Kamer dat de DUO het bedrag wat ik moest betalen zou doorgegeven aan de universiteit, en dat DUO de maatregel al goedgekeurd. hierbij vertraagd was. Ik zou hen kunnen proberen te bellen?

Uiteindelijk is het me toch gelukt op tijd af te studeren.

Ondanks protest kreeg ik ook nu niks anders voor elkaar dan Omdat ik mijn studie kinder- en jeugdpsychologie met een de empathie van de Plexus-student. De volgende dag heb nog diagnostiekstage heb afgerond, biedt de universiteit mij nog eens de DUO gebeld; uiteraard ontkenden zij alles. Inmiddels ‘Ja, ik had gelijk, maar of ik toch even de de mogelijkheid een zogeheten basisaantekening psychodiagheb ik de spreekwoordelijke muur (of kast?) nog altijd niet nostiek te halen. Hiermee toon je in het beroepsveld aan dat gevonden en hoop ik nog steeds ingeschreven te staan. machtiging voor 4834 euro kon tekenen. je voldoende ervaring hebt met het afnemen van psychologiDe langstudeerboete zat er al een tijd lang aan te komen. Wij Dan werd het bedrag later wel aangepast’ sche tests, bijvoorbeeld intelligentietests. Tot zes maanden na studenten hebben ons er ruim anderhalf jaar lang zorgen om het afstuderen mag je deze aantekening nog via de universiteit kunnen maken voordat hij er was. Vele protesten, een rechtshalen, mits je ingeschreven staat. zaak en zelfs een verkiezingsstrijd zijn eraan voorafgegaan in Hoe zit het dan, vroeg ik mij in april af, als ik wel ingeschreeen wanhopige poging het woord uit de Nederlandse taal te ven moet staan, terwijl ik afgestudeerd ben? Dan hoef je toch zeker geen langstudeerboete te verbannen. In dat anderhalve jaar bevond menigeen zich – ook tijdens de zomervakantie – in de betalen? Je volgt immers geen onderwijs. universiteitsbibliotheek om scripties af te ronden in de hoop de boete voor te zijn, mocht het er Langzaam maar zeker bleek dat niemand hier nog bij had stilgestaan. De Dienst Uitvoering dan toch van komen. Terwijl wij zo hard bezig waren ons op dit moment voor te bereiden, is dat Onderwijs (DUO) verwees me naar de universiteit. Bij Plexus werd gezegd dat ik het instellings- onze universiteit niet goed gelukt. collegegeld ter waarde van een krappe vijftienduizend euro moest betalen, omdat het als het ware Er was onvoldoende communicatie tussen diverse afdelingen onderling en richting de studeneen tweede master zou betreffen. Belachelijk, want zelfs via de beroepsverenging kan men de aan- ten zoals ik, op zoek naar antwoorden. Het was totaal onduidelijk wie ik kon benaderen. Zelfs tekening veel goedkoper halen. Mijn opleiding ‘moest zich ook maar houden aan wat Plexus zei.’ bij Plexus kon men mij niet naar de juiste personen doorverwijzen. Wellicht kan de universiteit Omdat ik verwachtte dat meer studenten hier tegenaan zouden lopen ben ik verder gaan zoe- eens kritisch naar deze punten kijken. ken, toch allerminst om ervoor te zorgen dat mijn medestudenten op de hoogte gebracht zouden Laten we hopen dat het terugdraaien van de boete dan beter verloopt.

10 Mare · 25 oktober 2012 English page

A victim of drug related violence in Juárez. Photo Teun Voeten

Why so sadistic?

Due to the excessive violence of the Mexican drug cartels, Juárez gained the reputation of most dangerous city on earth. A recently graduated doctor and a PhD student have experienced the violence at close range.

Get the picture and get the fuck out War photographer and anthropologist Teun Voeten (1961) published a book of photographs, Narco Estado, Drug Violence in Mexico, last month. As a PhD student, he wants to “dig deeper” by interviewing the killers who perform the bloody executions.

“I was always very careful - my strategy was: go for two weeks and then leave. Get the picture and get the fuck out. You are at risk all the time.

You get used to the violence, while you should be on your guard and after two weeks you are completely drained. And I have the luxury of coming or going at any time. Can you imagine what it’s like for the people who live there?

“I have a picture that reveals just how little life is worth in Juárez. It shows a pauper’s graveyard in the desert and on a fallen, rusty sign it says M-N-I: Masculina Non Identificado.

The authorities always say the criminals kill each other off, but there is a man of flesh and blood in that anonymous grave. What a way to die.

“About 2007, when things really started to erupt in Mexico, Juárez was called the most dangerous city on earth – more dangerous than Baghdad or Mogadishu. I grew very curious and went to see it. Many of my colleagues felt I was “paparazzi crime chasing”. I’m known for my portrayals of social-political conflicts, so they thought: what does he want with a gang war between a bunch of locals?”

“But there’s more to the situation than meets the eye: it’s the complete disintegration of a society. Organised crime is assuming more and more state functions, undermining the monopoly of violence. The drugs cartels are exceedingly violent organisations that can carry out their relentless predator capitalism without any interference; it’s all possible in a country with a weak government where crime and authority are inex-

tricably intermingled.

“Usually, conflicts concentrate on eliminating the enemy. Usually, human beings have an innate aversion to excessive cruelty and have a natural respect for the mortal remains.

But in Mexico, the violence has a communicative dimension: people are atrociously butchered and the bodies are displayed in the most barbarous ways: chopped up in pieces, dumped in plastic bags. Drugs cartels use the social media and post their executions of YouTube. My book contains a few screen shots,

and you can see them decapitating the victims with chain saws. That’s to mark their territory, to show how brutal they are and to instil people with fear and terror. There’s a horrible name for it: body messaging.

“In 22 years of war photography, this is the most extreme violence I have ever seen. And although the pictures speak for themselves, as an anthropologist, I want to dig deeper.

After years of wandering, I’ve returned to the bosom of my Alma Mater, Leiden, to study this subject as an external doctoral student.

“The Mexican drugs trade has been around for seventy years, so why has it escalated now? Why is it so sadistic? Some of the killings seem to resemble Aztec rituals. I’m not saying that cruelty is in their blood, but perhaps the cartels want to imitate that particular cultural aspect, trying to be more Aztec than the Aztecs. Some theories claim that they are inspired by Al Qaida, putting the beheadings on the Internet.

But maybe they are completely high on coke, which numbs their senses and makes them capable of such deeds.

“While I might ponder about the violence and its symbolic value, I

Now, there is only one murder a day

Jorge Balderas Domínguez (1969) was recently awarded his doctorate for his work on drugs-related violence in his home town of Juárez.

“Everyone has a plan B – get across the border.”

“I was born there, and I’ve spent my whole life there: Juárez used to be a city with a busy nightlife, a bit like Amsterdam. Suddenly, the violence erupted and the restaurants, bars and clubs were all abandoned. Two years ago, when the first bomb went off, I was one and a half kilometres away. At the height of the cartel war, there were 24 casualties a day, all in public. When you look back at your daily route, you realise just how close to all those deaths you were.

“As a civilian, you’re scared all the time. You don’t take the kids to the park or pop into town any more. Everyone feels as if they are trapped in their own homes. I guess everyone has a plan B – get out of the country, get across the border. I know I do. Or perhaps find a quieter place in Mexico, but those are few and far between nowadays.

“I had so many questions and so few answers. How could this hap-

pen? In my dissertation, I have analysed how the violence affected social life. Civilians stories are significant because the deviate considerably from the statements by the official authorities.

“Mexican politics are one of the reasons for the mounting violence.

Pressured by the United States, the current government under President Felipe Calderón has declared war on the cartels. Already, there have been around sixty thousand deaths. It has always been denied, but thanks to Wikileaks, we know that the American intelligence services are everywhere in Mexico. Nevertheless, because of the huge amount of corruption, the “War on Drugs” has hardly made a dent. The Mexican elite, both the political and economical elite, only look after their own interests. Anywhere in the world, you can see that people deal better with crime if wealth is more evenly distributed.

“In Mexico, the government is creating a police state that is very ineffectual in its response to the drugs cartels, but is tough on its own citizens and the social movement. After Occupy Wall Street, activists took to the streets all over the world, and in

Mexico City, a large crowd went to the banks to call them out on their connections with the cartels. All the activists were arrested immediately, and when a new group of protesters demanded the release of the first group, they were arrested too.

“Last November, a number of academics, intellectuals and other worried civilians sent a letter to the International Crime Court in The Hague in an attempt to indict the president for war crimes. In response, the government said it would use all legal means to deal with the accusers – we’re talking about thirtythousand people here! Remember, the rate of impunity in our country is 97 per cent. In other words, only three percent of all crime reaches the courts.

“It affects everybody. I once interviewed a group of students who had been attacked by masked soldiers. They were forced to lie on the ground, after handing over their mobiles and ID cards. The girls and the men were all struck in the face. A bit later on, the attackers returned to apologise: apparently they had made a mistake. Two weeks after the interview, sixteen students were exe-

still need to find some common ground between that and what actually goes on in the streets. To that end, I’m intending to interview the killers, which is difficult but not impossible. There have been mercenaries who have unburdened themselves and who see these interviews as a confession.

“I might try to interview men who have been arrested and preferably extradited to America – at least, the prisons are safe there. I want to try and establish a bond with guys have been given life sentences, and eventually tell them: Listen, you’re fucked anyway, you may as well do something good for science.”

cuted in the same neighbourhood.

It’s too hazardous to find out who is behind these attacks. There were a few brave journalists who tried, but they have all left the country now. To stay means to sign your own death warrant.

“For the local media, the violence is a source of income so they focus only on showing the horrific details, such as dismembered limbs. This thirst for sensation has to change: a quality newspaper such as La Jornada from Mexico City won’t describe the trail of blood after an attack, but discusses the underlying context.

“However, there is some good news too: things are calming down.

Juárez is not the most dangerous city in the world any more. Now, there is only one murder a day. Gradually, public life is stirring once more and people are starting to go to cafés and restaurants again.

“Nevertheless, the bad news is that the violence is spreading across the nation. Even so, I’m glad I’m going home after my doctoral presentation in Leiden. Despite everything, Mexico is a wonderful country.”

BY Frank Provoost

25 oktober 2012 · Mare 11 Cultuur

Agenda

Interactieve tentoonstelling in Naturalis. Foto Koen Broos

Piep…piep…piep-piep.

BAM!

Zo schiet je nachtvlinders neer met een vleermuisgeweer

De expositie Superzintuigen van Naturalis richt zich op de jonge bezoekers. Met succes.

Door Bart Braun Naturalis is een museum met twee gezichten. Aan de ene kant beheert het een krankzinnig grote collectie met behulp van serieuze biologen die nauwkeurig de draairichting van een slakkenhuisje of de oogvorm van rivierkreeften bepalen. Aan de andere kant is het een

toeristische bestemming die jaarlijks meer dan tweehonderdvijftigduizend bezoekers trekt.

Een groot gedeelte van die mensen wil graag nog meer vermaak dan een slakkenhuisspiraal biedt, en veel van hen nemen kinderen mee. Om een lang verhaal kort te maken: de nieuwe expositie Superzintuigen richt zich vooral op kinderen, en is daarmee niet voor alle Mare-lezers even interessant. Maar voor een familietentoonstelling is ‘ie wel erg leuk.

Mensen zijn niet zo pover bedeeld met zintuigen als ze zelf soms denken, maar op elk vlak is er wel een beest dat ons verslaat. Honden kunnen beter ruiken, bijen zien ultraviolet licht, en vissen hebben met hun elektromagnetische zintuig zelfs iets waar mensen zich amper iets bij voor kunnen stellen. Dieren leven dus als het ware in een andere wereld dan wij, en Superzintuigen maakt dat op een kindvriendelijke manier inzichtelijk.

Bezoekers kunnen bijvoorbeeld met een ‘vleermuisgeweer’ proberen om op hun gehoor nachtvlinders te vangen. Steeds sneller klinken de piepjes, totdat je de trekker overhaalt en – BAM – mist. Na een paar schoten beginnen de meeste papa’s te spieken.

Op een matje kan je als een slang op zoek naar ratten in de vorm van warme plekken. Ook dat is zo makkelijk nog niet.

Vrijwel uniek voor Naturalis is dat er ook een paar levende dieren zijn te zien. Verstopt onder een stuk boomschors in een terrarium zit een python – de koningscobra die er eerst zou komen, bleek toch te bewerkelijk. Een kunstwerk dat elektrische signalen omzet in licht en geluid moet iets overbrengen over de elektriciteitsbeleving van de vissen in een aquarium, maar slaagt daar niet echt in.

Naast een opgezette koe staat een display dat de bezoekers laat meedenken over magnetisme. Als je wilt weten of koeien een magnetisch zintuig hebben, hoe zou je dat dan kunnen onderzoeken? Ze vrijlaten en volgen, zoals kleine schildpadjes of postduiven, is wat onhandig, per slot van rekening. Duitse en Tsjechische onderzoekers bekeken satellietfoto’s van meer dan achtduizend koeien, en kwamen tot de ontdekking dat die veel vaker met hun kop of staart naar het Noorden staan dan je op grond van het toeval mag verwachten.

En dus? Waarom zou dat handig zijn voor een koe? Kan je dat gedrag verstoren door een magneet aan de koe te binden? Doen ze het ook op dagen dat het bewolkt is en je geen satellietfoto’s kan nemen? Doen kalfjes het net zo vaak als volwassen dieren? Kan je het welzijn van stalkoeien verbeteren door de stal een paar graden te draaien? Voor kinderen die wat meer diepgang zoeken, is Superzintuigen wat karig bedeeld.

Die kunnen altijd nog zo’n serieuze bioloog worden.

Superzintuigen (t/m december 2014) Naturalis, dagelijks 10-17, € 11 (studenten € 4)

Laat die meeuwen maar komen

Op Terschelling zit een man naast een meeuwennest. Uit karton heeft hij een aantal meeuwenkoppen geknipt. Op hun snavels heeft hij op verschillende manieren een stip aangebracht. Zilvermeeuwen hebben namelijk ook echt een rode stip daar. De kuikens pikken daar op en dan braakt pa of ma wat eten in hun hongerige bekjes.

Die man die daar rond de oorlogsjaren zat was een pionier in de gedragsbiologie en woont later de Nobelprijs. Hij heette Niko Tinbergen en was op dat moment aan de Leidse universiteit verbonden. Zijn meeuwenonderzoek bracht inzicht in het nature/nurture-debat. Wat was aangeboren en wat was aangeleerd?

Op het Waddeneiland stelde hij ondermeer vast dat een extra grote rode stip ervoor zorgde dat de meeuwenkuikens daar heftiger op reageerden. Zelfs als dat geen voedsel opleverde. Dat noemde hij een

Door Thomas Blondeau

supernormale prikkel.

Dat inspireerde het toneelgezelschap Cowboy bij nacht. Tijdens het Oerol Festival op datzelfde Terschelling brachten ze een voorstelling. De overvliegende meeuwen deden denken aan Tinbergen en het crossmediale stuk ‘De meeuwen van Tinbergen’ was geboren. Het beleefde dit jaar zijn première op het bekende openluchtfestival. Aankomend weekend wordt het voor de laatste keer opgevoerd in de binnenplaats van Museum Boerhaave die de Tinbergen-collectie beheert.

Verschillende wetenschappers geven lezingen als kaderprogrammering.

‘We brengen eerder een ervaring dan dat we een verhaal vertellen’, zegt regisseur Alexander de Vree. ‘We verweven het levensverhaal van Tinbergen met een ode aan de meeuw, we gaan na wat die supernormale prikkel bij de mensen is. Dan moet je niet alleen denken aan seksuele signalen zoals rode lippen of hoge hakken, maar ook snackbarvoedsel, hebzucht, of onze drang naar geld.

Tinbergen heeft zelf nagedacht over hoe zijn inzichten konden worden gebruikt om de wereld een betere plek te maken. Wij gaan daarmee aan de slag.’

Geen theater dat een verhaal ver-

TRIANON Leids Film Festival t/m zondag De Marathon Ma, di, wo 18.45 + 21.30 Skyfall Wo 14.00 + 18.15 + 21.30 Ted Ma, di, wo 18.45 + 21.30 + wo 14.30 Intouchables Ma, di 18.45 HET KIJKHUIS Leids Film Festival t/m zondag Dans la maison Ma, di, wo 18.45 + 21.15 Jagten Ma, di, wo 19.15 + 21.45 LIDO Paranormal Activity 4 Dagelijks 19.00 + 21.30 Alleen maar nette mensen Dagelijks 18.45 + 21.30 Ted Do t/m zo 18.45 + 21.30, za + zo 15.30 The Perks of Being a Wallflower Ma, di, wo 18.45 + 21.30 Voor ik doodga Dagelijks 18.45 Killing them Softly Dagelijks 21.30 De Marathon Do t/m zo 18.45 + 21.30 Hope Springs Ma, di, wo 18.45 De Verbouwing Ma, di, wo 21.30

MUZIEK STADSGEHOORZAAL ProPop Za 27 okt 20.00u MAREKERK Bachconcert Za 27 okt 20.15 LVC Ditch ft Shawn Rudiman Vr 26 okt 23.00u €12,50 Glue Factory ft Keytown Sound & Cromanty Soundsystem (BE) Za 27 okt 23.00 €7,50 The Quakes & Support: The Griswalds & Adios Pantalones Do 1 nov 20.00 €10,TWEE SPIEGHELS Jeroen Vrolijk – Pianist Series Vr 26 okt 21.00u Dominic J. Marshall Trio Za 27 okt 16.00u Bob Rigter Quartet Zo 28 okt 16.00u Jamsessie o.l.v. Patrick Manzecchi Ma 29 okt 21.00u

T H E AT E R NIEUWEROORD Replica – door Paul Koek en Benjamin Verdonck Do 25 okt 20.00u €15,- (studenten €10,-) DE WARE LIEFDE Al Dente – Naar Amerika!

25, 26, 27 okt; 2, 3, 4 nov 20.30 €10,(studenten €8,-) LEIDSE SCHOUWBURG Matennaaiers: Nico Dijkshoorn & Ronald Giphart Vr 26 okt 20.15

Voorstelling over Nobelprijswinnaar Meeuwen hebben in Leiden geen goede naam. Maar wat als ze helpen onze valse verleiders te doorprikken? Theatermakers brengen een ode aan een Leidse Nobelprijswinnaar.

FILM

DIVERSEN

Voorstelling op Oerol

Foto Saris & den Engelsman

telt dus? ‘Ik noem het liever een ritueel of een sit-in. Een gedeelde ervaring met het publiek.’

Heeft hij wel weet van de koele meeuwenliefde van veel Leidenaren? ‘Ja, ik hoorde dat jullie daar gekleurde vuilniszakken voor hebben tegenwoordig. Daar gaan we natuurlijk mee aan de slag. Op Oerol

voegden de overvliegende meeuwen natuurlijk een extra dimensie toe.

Benieuwd of ze ons ook hier weten te vinden.’

De meeuwen van Tinbergen Cowboy bij nacht Museum Boerhaave, 26 t/m 28 oktober Zie www.museumboerhaave.nl

HOOGLANDSE KERK Grote veiling Za 27 oktober 14.00u OUDE STERREWACHT Spectaculair Heelal t/m voorjaar 2013 LEIDS WEVERSHUIS 3x Passie Verwerkt t/m 9 december STADHUISPLEIN e.o.

Door Leidse Ogen – Leidse Amateur Fotografen Vereniging t/m 3 november HET LEIDSE VOLKSHUIS Expositie Schilderijen en beelden t/m 3 november 2012 MUSEUM VOLKENKUNDE De verborgen tuin: Juwelen uit India t/m 6 januari 2013 LAKENHAL Parelen in kunst, natuur & dans t/m 13 januari 2013 NATURALIS ARS Aemula Naturae t/m 28 oktober

12 Mare · 25 oktober 2012 Het clubje

MaaiKey

Gevangen schoenen

Foto Taco van der Eb

‘Alles draait om PIK en KUT’ Dispuut L.D.G. Soixante-neuf van SSR Lisette de Heiden (20, bestuurskunde): ‘Wij zijn clubje één. Dat vinden we niet alleen zelf, het is ook officieel door de ALV van SSR erkend. Het behoeft geen verdere uitleg.’

Danique van Haren (23, rechten): ‘Wij zijn de koningen van de borrelvloer. We zijn de trendsetters. Als SSR een auto was, dan zijn wij de motor.’

Lisette de Heiden: ‘Wij doen waar andere disputen alleen van dromen. Een lustrumreis naar Lissabon? Wij gaan naar Cuba. De vereniging versieren met een paar A4’tjes met daarop je logo? Wij verven álles rood en blauw. We hebben de grootste dispuutskledinglijn van heel Leiden: vlinderdassen, bretels, bikini’s, truien, polo’s, armbandjes, sjaaltjes, jasjes, zwembroeken…’

Esther Loos (23, rechten): ‘Voor ons gala huurden we in Zutphen een gigantisch landgoed af. De chef – ingevlogen uit Australië – bakte ’s ochtends eitjes op

Bandirah

bestelling. Wij gaan altijd voor 130 procent.’

Danique van Haren: ‘Bij ons draait alles om de PIK en de KUT. “PIK” is passie, inzet en kommitment met een “k”. “KUT” is kwaliteit, uithoudingsvermogen en talent.’

Raphael Donkersloot (22, rechten): ‘Nieuwe leden kunnen eerst kijken of ze ons leuk vinden. Als ze zich aanmelden volgt de “Vleeschkeuring”. In tegenstelling tot andere disputen van SSR hebben wij wel een KMT.’ Danique van Haren: ‘De KMT is de mooiste tijd van je leven die je nooit meer over wilt doen.’

Esther Loos: ‘Andere disputen vinden ons arrogant. Dat zijn we ook, maar wel met een knipoog. Wij maken SSR minder links en alternatief.’

Kia Brouwers (22, rechten): ‘Ze vinden ons ook intimiderend. Met een kleine groep mensen nemen wij de halve kelderbar in beslag. We kunnen best met

andere mensen borrelen, maar ze moeten wel wat te vertellen hebben. Als je niets te zeggen hebt, wat kom je dan doen?’

Lisette de Heiden: ‘Soixante-neufers zijn mooi, zelfverzekerd en betrokken. Ze zijn ambitieus, hebben een sterke mening en zijn actief. Als het nodig is staan we er.’

Esther Loos: ‘Het Zoutkorrel had een keer een soort Crazy 88-achtige wedstrijd georganiseerd. Er waren verschillende opdrachten waarmee je punten kon verdienen. Sommige disputen waren bloedfanatiek.’

Lisette de Heiden: ‘Wie naar Parijs ging, kreeg een punt per kilometer. Sommige disputen dachten de winst al op zak te hebben.’

Danique van Haren: ‘Maar er was ook een opdracht met zout. Elke kilo zout leverde zes punten op. Andere disputen waren twee dagen lang druk bezig geweest. Wij hadden helemaal niets ge-

daan, maar hebben toen wel via internet 1000 kilo zout besteld.’

Lisette de Heiden: ‘Iedereen vond het een mooie actie en betaalde mee. De ton zout hebben we tien minuten voor het einde van de wedstrijd bij de preses van het Zoutkorrel laten bezorgen. Er lag ineens duizend kilo zout op de stoep van het Flanorpad. Het was een supermooie actie.’

Esther Loos: ‘Wij kunnen alles regelen.

We zijn verantwoordelijk en capabel. Bij ons is dan ook iedereen succesvol. Daarmee zeg ik niet dat we beter zijn dan de rest.’

Marthe Goudsmit (21, rechten): ‘Maar we zijn wel goed.’

Lisette de Heiden: ‘En soms zijn we wel beter. Luie studenten hebben bij ons niets te zoeken. Wij willen mensen die op alle vlakken uitblinken.’

Door Petra Meijer

Vandaag was een zware dag. Het begon al met opstaan. Allereerst moest ik aan het idee wennen dat de wereld om me heen niet meer zacht en knuffelig was, maar hard en zonder mededogen. Dat was al een flinke stap, zeker als je de gemiddelde denksnelheid van mijn ochtendhoofd meerekent.

Dan mijn volgende taak: de eerste – en zwaarste – stap uit bed. Die bracht een paar problemen met zich mee. Moest ik eerst de deken van mij afslaan om meer bewegingsruimte te creëren? Of zou de kou dan mijn spieren verlammen, zodat ik alsnog geen stap kon zetten? Had ik al ontbeten?

En de belangrijkste: kon ik mijn bed zomaar verlaten? De stakker heeft verlatingsangst. ’s Middags werd ik tijdens college opgeschrikt uit de voortzetting van mijn nachtelijke bezigheden door mijn docent die plotseling iets interessants zei: ‘Je kunt de aarde vergelijken met een ruimteschip.’

Ik was overdonderd. Een ruimteschip? Dan zou de wereld er een stuk beter uit zien! Namelijk als een ruimteschip. De docent vertelde verder.

Dat je de aarde ook kon zien als een ‘wereld vol mogelijkheden’, maar dat was afgezaagd en liet de weg vrij voor vervelende dingen zoals economische crises, versterkt broeikaseffect en levend Risk. Die behoorden immers ook tot de ‘mogelijkheden’.

Maar als de aarde echter een ruimteschip was, moesten we allemaal samenwerken om te zorgen dat we de juiste koers vlogen of überhaupt bleven vliegen en was er dus geen ruimte om elkaar of de natuur het leven zuur te maken. Samen vormen we de bemanning die haar schip, waar hun leven van afhangt, voorzichtig door donkere ruimtewateren loodst. We’re part of the crew, part of the ship.

Van deze visie zou de man die mijn avond verpestte, wel wat kunnen leren! In de harmonieuze ‘ruimtecrew’ was hij de eigenwijze astronaut die per se zijn eigen oorlogsruimteschip wilde hebben.

Ik was namelijk naar een concert en iedereen ging uit zijn dak. Op een gegeven moment besloot een van de bandleden zijn schoenen uit te trekken en, met de veters aan elkaar vastgeknoopt, het publiek in te gooien. Ik ving een schoen. De man naast mij ook. Hij gaf een ruk en ik liet los.

Daar stond ik dan, zonder schoen.

Beteuterd keek ik de man aan. Hij negeerde me. Ik zei hem dat ik ook een schoen had gevangen en stelde voor om ieder een schoen te nemen. Hij ontkende en weigerde. Toen negeerde hij me weer. Ik was met stomheid geslagen. Verslagen trok ik me terug in mijn capsule en verweet de man in stilte dat een eerzaam bemanningslid zijn buit zou delen. Ik keek naar zijn voeten. Het was niet eens zijn maat!

Key Tengeler