5 november 2015 39ste Jaargang • nr. 9
‘Man, het duurt uren voordat hij dood is’ Pagina 11
Islamitisch recht in de praktijk. ‘Hoeveel handen worden er nog afgehakt?’
Eindelijk stoppen met roken? Je identiteit speelt een belangrijke rol
Op pad in het slaaplab. ‘Ik heb drie wekkers om wakker te worden’
Pagina 3
Pagina 7
Pagina 9
Eerst schieten, dan kijken Getuigenissen van Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië Historicus Gert Oostindie beschrijft in het boek Soldaat in Indonesië de dekolonisatieoorlog door de ogen van Nederlandse militairen. Het blijkt dat er veel meer oorlogsmisdaden zijn gepleegd dan tot nu toe bekend. ‘Afslachten die hap, paf neer die ploppers.’
airs verzamelde en analyseerde Oostindie brieven, dagboeken en memoires van militairen die in de periode van 1945-1950 naar Indonesië werden gestuurd om het gezag van Nederland in de kolonie te herstellen. Het draaide uit op een bloedig drama. ‘We hebben alles wat veteranen hebben gepubliceerd bij elkaar geharkt: honderdduizend bladzijden.’ Nederland bouwde een flinke troepenmacht op in Indonesië. In totaal telde de krijgsmacht 220.000 militairen, onder wie 160.000 Nederlanders. ‘De instructie van de legertop en het kabinet was altijd: “Gedraag je netjes.” De oprechte gedachte was: “We moeten de hearts and minds van de bevolking winnen.” Dat doe je niet door gruwelijk tekeer te gaan. Uit de documenten blijkt dat veel militairen de Indonesiërs met een mengeling van paternalisme en sympathie beschrijven. Maar als het volk zich tegen de militairen keert, dan deugt het al snel niet meer.’
DOOR VINCENT BONGERS
‘Wij kwamen niet om te doden. Wij schoten juist opzettelijk over de mensen heen. Totdat op een dag zes makkers van ons in een hinderlaag reden en werden afgeslacht. Alles wat aan een mens zit, was eraf gesneden. Die dag ben ik soldaat geworden. Vanaf toen gold: eerst schieten en dan gaan kijken.’ (Militair Jan de Golde) ‘De meeste jongens die naar Indonesië vertrokken, dachten dat ze daar iets goeds gingen doen’, zegt historicus Gert Oostindie, directeur van het Koninklijk Instituut van Taal-Land- en Volkenkunde (KITLV) in Leiden. Samen met collega’s, studenten en stagi-
‘Waar ik kom, kijken mij die wanhopige, niet begrijpende ogen aan, die smeken om niet te worden neer-
geschoten door verdierlijkte mensen die god betert de macht hebben te beschikken over ’t leven van deze argelozen.’ (Dienstplichtig militair Benno van Eijnt in een brief aan zijn ouders) De Nederlandse soldaten kregen met verschillende groepen Indonesische strijders te maken en raakten verstrikt in een guerrillaoorlog. Naast het leger van de republiek waren er fanatieke aanhangers van de nationalisten die door militair Krijn van Putten worden omschreven als ‘de Hitlerjugend van Soekarno’. Hun fanatisme is ‘levensgevaarlijk’, schrijft hij. ‘Ze lopen gewoon dwars door het vuur heen. Toch een zielig gezicht, al die bloedmooie ventjes, aan flarden, armen of benen er af en de ingewanden over straat.’ Er waren ook fanatieke moslimmilities, omschreef veteraan Harry Akkermans. ‘Hizbullahs waren geoefende eenheden van jonge Indonesische moslims, met haar tot op hun rug, omdat ze hadden gezworen dat niet af te knippen totdat ze de Nederlanders verslagen hadden.’
Vuurgevecht van Nederlandse militairen op een Indonesische sawah, in 1946. Foto Spaarnestad/Hollandse Hoogte
Nu in de boekhandel en webshops: Nu Nu in in de de boekhandel boekhandel en en webshops: webshops: (ook als eBook) (ook (ook als als eBook) eBook)
Oostindie: ‘Mijn schoonvader die inmiddels is overleden, was militair in Indonesië. Ik heb er helaas nooit echt met hem over gesproken. Hij was tegen de politionele acties; vond het een koloniale oorlog. Maar je werd daar onderdeel van een groep, daar ontstond een enorme solidariteit. Je moet jezelf en anderen in leven zien te houden. Je wordt zo’n oorlog ingetrokken. Politici die militairen op een missie sturen moeten eigenlijk eerst de getuigenissen van deze mannen lezen. Dan krijg je pas een idee hoe ingewikkeld militair ingrijpen eigenlijk is.’ ‘Dus ging het vaak op een beestachtige wijze vermoorden, afslachten die hap, van beide zijden onverminderd door, hoewel het van onze zijde vaak verdoezeld werd. […] Dat had soms niets met militaire of strategische belangen verdedigen te maken. Dat was systematisch en koelbloedig uitmoorden, waarbij er ook menige onschuldige burger aan moest geloven, wat barst het, blauwe jongens genoeg, dus paf neer die ploppers.’ (Marinier Bertus van Gils) > Verder lezen op pagina 6
Huurtoeslag? Welles! Nietes! Hebben internationale studenten recht op huurtoeslag? Daarover bestaat grote verwarring. Gevolg: vorderingen en rechtszaken. ‘We worden misbruikt.’ ‘I freaked out!’ zegt Julia Heuritsch. In haar brievenbus lag een brief van de Belastingdienst. ‘Ik moest mijn huurtoeslag terugbetalen. 1500 euro!’ Twee jaar geleden kwam ze uit Oostenrijk naar Leiden, voor een master sterrenkunde. Als internationale student huurde ze via SEA Housing van de Universiteit Leiden bij DUWO een studio aan de Hooigracht, in het voormalige Elizabethziekenhuis. ‘In een Facebookgroep voor internationale studenten las ik dat ik overal zou horen dat er geen huurtoeslag mogelijk was, maar dat ik het tóch kon aanvragen, en er verder geen ruchtbaarheid aan moest geven. Ik dacht: oké… ingewikkeld.’ DUWO wijst haar huurders inderdaad niet actief op die mogelijkheid. ‘We merken dat het in de praktijk tot discussies leidt’, zegt Michiel Ensink, vestigingsdirecteur bij DUWO Leiden. Wel heeft een huurder voor een aanvraag een specificatie van huur- en servicekosten van de verhuurder nodig. Verder noemt Ensink het ‘een zaak tussen de huurder en de Belastingdienst waar wij buiten staan.’ ‘Iedereen in mijn gebouw, degenen die van huurtoeslag hadden gehoord althans, kreeg een vordering’, zegt Heuritsch. Na een bezwaarschrift bleef de Belastingdienst erbij dat haar woning volgens haar verhuurder niet in aanmerking kwam voor huurtoeslag. ‘Het zou geen zelfstandige woonruimte zijn. In een Facebook-groep, waarvan binnen de kortste keren tachtig medebewoners lid waren, verzamelden we foto’s van onze eigen keukens, toiletten en voordeuren, om aan de Belastingdienst te tonen.’ Die hield voet bij stuk, ‘op grond van informatie van zowel de Verhuurder als de Verhuurdersadministratie van kantoor Toeslagen.’
DOOR MARLEEN VAN WESEL
> Verder lezen op pagina 8
LITERAIR TALENT OPGELET! WIN € 250 MET MARE-KERSTVERHALENWEDSTRIJD
We dreigen te stranden op klimaat. We We dreigen dreigen te te stranden stranden op op klimaat. klimaat. Maar zijn verdeeld. Welke aanpak Maar Maar zijn zijn verdeeld. verdeeld. Welke Welke aanpak aanpak brengt onze waarden op één lijn, brengt brengt onze onze waarden waarden op op één één lijn, lijn, en mobiliseert alle krachten? en en mobiliseert mobiliseert alle alle krachten? krachten? www.socdim.info www.socdim.info www.socdim.info
mare-nijssen 151005.indd 1 mare-nijssen mare-nijssen 151005.indd 151005.indd 1 1
Ook dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2000 woorden en win €250, €75 of €50. Oproep van auteurs en juryleden Christiaan Weijts en Arjen van Veelen: verras ons. Mail uiterlijk 10 december naar: redactie@mare.leidenuniv.nl Deelname alleen voor LeidsePagina studenten. Bandirah 12
13-10-15 14:04 13-10-15 13-10-15 14:04 14:04