1/20 (750)
kierunekfarmacja.pl
Dwumiesięcznik
cena: 25,00 zł (w tym 8% vat) 38.58.14.0 ISSN 1897-5127
TEMAT NUMERU
EFEKTYWNOŚĆ I OPTYMALIZACJA
CORAZ EFEKTYWNIEJSI... I planowanie postoju remontowego I błędy ludzkie – jak zapobiegać? I zaspokojenie popytu na leki
dodatek „KIERUNEK kosmetyKI” str. 87
Zaspokoić popyt na leki
>8
Optymalne laboratorium
> 22
Antybiotyki – ratunek i zagrożenie
> 48
nazywamy się
SYNTEGON Bosch Packaging Technology
a od 50 lat znacie nas jako
Bosch Packaging Technology nazywa się teraz SYNTEGON Technology. Sprzedaż Bosch Packaging Technology została sfinalizowana z dniem 2 stycznia 2020 r. Od tej chwili Syntegon jest samodzielną ugruntowaną firmą zarządzaną przez CVC Capital Partners. SYNTEGON niezmiennie pozostaje Państwa partnerem za którym przemawiają doświadczenie, historia i liczby
1.100
inżynierów na całym świecie
30
2.000
opatentowanych innowacji
lokalizacji
50
lat doświadczenia
6.100
1.3
pracowników
64.000
uruchomionych i pracujących przez dekady maszyn
biliona euro rocznego obrotu
Bez zmian pozostają również dotychczasowe osoby kontaktowe w ramach całej grupy SYNTEGON. Zaufanym przedstawicielem w Polsce pozostaje firma PP GAL.
GAL
+48 22 849 78 43 gal@galpp.pl
www.syntegon.com
Zapraszamy do kontynuacji naszej dobrej współpracy!
SPIS TREŚCI
8 I Zaspokoić popyt na leki rozmowa z Markiem Ruchałą, dyrektorem Zakładu Produkcyjnego Sanofi w Rzeszowie 12 I Postój remontowy – istotny czy nie? Rafał Grabicki 16 I Dokąd zmierzasz farmacjo? Rewolucja w podejściu do wytwarzania stałych form leków Michalina Czapnik 22 I Optymalne laboratorium Alina Narewicz 26 I Błędy ludzkie w wytwórni farmaceutycznej – zarządzanie i modele zachowań Agnieszka Fudecka 33 I Serializacja najwyższej jakości. INTREX Pharma 2D B&R Automatyka Przemysłowa Sp. z o.o. 36 I Demand Side Response. Sposób na obniżenie kosztów energii elektrycznej Bożena Wróblewska, Enel X
TE M AT N U M ER U : E F E K T Y W N O Ś Ć I O P T Y M A L I Z A C J A
12
Postój remontowy – istotny czy nie? Rafał Grabicki
Fot.: 123rf
TE M AT N U M ER U : EFEKTYWNOŚĆ I OPTYMALIZACJA
Z ŻYCIA BRANŻY
40 I Wyzwania prawne dla branży farmaceutycznej na 2020 rok Katarzyna Czyżewska 43 I Lepiej zapobiegać niż leczyć. O kryzysach w branży farmaceutycznej Małgorzata Baran
48 I Antybiotyki – ratunek i zagrożenie cz. 2 Anita Maleszyk 52 I Zanieczyszczenia krzyżowe – Never Ending Story Grzegorz Suwała 56 I Sposób weryfikacji i zarządzania środkami dezynfekcyjnymi w przemyśle farmaceutycznym Anna Piasecka 62 I Gwarancja zgodności z przepisami GMP dzięki pomiarowi TOC on-line METTLER TOLEDO 65 I Cykl życia produktu – ocena krytyczności i ryzyka dla wybranego przypadku Marek Skowronek
Z ŻYCIA BRANŻY
43
Fot.: 123rf
JAKOŚĆ
SUROWCE
68 I Surowce roślinne w suplementach diety – na co zwrócić szczególną uwagę? cz. 2 Marlena Makuch-Dudek, Natalia Palacz
PRAWO
PRZEŁOMOWE ODKRYCIA
79 I Wielkie wyzwanie – oporność na antybiotyki Andrzej Ernst 83 I Poza przetarte szlaki. Czyli o tym, jak przesiew wirtualny oparty na dokowaniu pozwala na odkrywanie zupełnie nowych cząsteczek czynnych Piotr F.J. Lipiński
Lepiej zapobiegać niż leczyć Małgorzata Baran PRZEŁOMOWE ODKRYCIA Fot.: 123rf
76 I Zakup produktu leczniczego na terenie innego państwa członkowskiego Anna Słowińska
KIERUNEK KOSMETYKI
90 I Sektor szykuje się na zmiany rozmowa z Blanką Chmurzyńską-Brown, dyrektor generalną Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego 93 I Skład INCI oczami klienta Anna Kuczyńska, Marta Majszyk-Świątek 98 I Roboty do kosmetyków i wirtualne lustra rozmowa z Renatą Dębowską, szefem Centrum Naukowo-Badawczego, Laboratorium Kosmetyczne Dr Irena Eris Sp. z o.o. 100 I Zioła i przyprawy. Czy służą tylko nadaniu smaku i wyrazistości kuchennym podbojom? Małgorzata Bajerska 104 I Ekologiczne rozwiązania na rynku opakowań produktów kosmetycznych. Szansa dla branży, ograniczenia czy zagrożenia? Karolina Wiszumirska, Patrycja Wojciechowska 110 I Kiedy produkt kosmetyczny może się znaleźć w systemie RAPEX? Joanna Dziurowicz 113 I Ekstrakty roślinne w kosmetykach jako składniki w walce z przebarwieniami skóry Marcelina Strzępek-Gomółka 117 I Certyfikat Naturalne POLSKIE 2020
Wielkie wyzwanie – oporność na antybiotyki
FELIETON
118 I Nie śpię, bo trzymam kredens! Rafał Ruta
Andrzej Ernst
79
Przemysł Farmaceutyczny 1/2020 3
OD REDAKCJI
Aldona Senczkowska-Soroka redaktor wydania tel. 32 415 97 74 wew. 32 tel. kom. 602 116 899 e-mail: aldona.soroka@e-bmp.pl
Efektywność, optymalizacja… doskonałość? Okazuje się, że szukanie dziury w całym może prowadzić do doskonałości. Jerzy Pilch, „Miasto utrapienia”
W
ciąż coś poprawiamy, aby było lepiej, wygodniej, bardziej komfortowo. Oczywiście nie dotyczy to tylko rzeczy: mieszkań, samochodów, sprzętów, ale także organizacji naszego życia i życia naszych rodzin. Nie inaczej jest w firmach – branże farmaceutyczna i kosmetyczna nie są tutaj wyjątkami.
E
fektywność i optymalizacja to dziś często padające słowa, które niejednokrotnie pojawiają się i na łamach artykułów wydania, które właśnie trzymają państwo w rękach. A dotyczą bardzo różnych obszarów działalności.
P
ostój remontowy: istotny czy nie? – zastanawia się Rafał Grabicki. Zdradzę odpowiedź. Oczywiście – jest istotny. Trzeba się jednak do niego dobrze przygotować, obrać strategię, zastanowić się, kiedy co zaplanować i wykonać, jakie części warto trzymać w magazynie, a które kupować na bieżąco. To ważne, to bardziej efektywne, bo pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze.
P
oprawianie swojej efektywności to także zapewnienie bezpieczeństwa, np. dostaw kluczowych surowców. Wobec ostatnich wydarzeń związanych z szerzącą się epidemią koronowirusa SARS CoV-2, pojawia się w mediach wiele obaw związanych z dostępnością
substancji czynnych (API), w które europejska farmacja w sporej części zaopatruje się w Chinach. Okazuje się, że może warto mieć je „bliżej” – w ostatnich dniach firma Sanofi poinformowała, że planuje utworzenie w Europie niezależnej firmy zajmującej się właśnie produkcją i sprzedażą substancji aktywnych.
J
ak pisze Alina Narewicz, „W przemyśle farmaceutycznym optymalizacja znalazła już swoje ważne miejsce, jednocześnie zyskując wymiar specyficzny dla branży”. Autorka odpowiada także na pytanie, czy optymalizacja jest możliwa w laboratorium kontroli jakości i gdzie są granice, których przekroczyć nie można. Jak ze wszystkim, oczywiście i tu nie należy przesadzać, bo kluczowe jest – znowu – bezpieczeństwo: „Niezwykle ważnym jest, by u progu aktywności ukierunkowanych na optymalizację dobrze sobie uświadomić, gdzie znajduje się ta granica, tak by poprzez procesy optymalizacyjne nie wygenerować, wbrew intencjom i założeniom, nieakceptowalnych ryzyk […].
Wydawca: BMP spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 e-mail: farmacja@e-bmp.pl www.kierunekfarmacja.pl BMP to firma od 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali. Rada Programowa: dr n. farm. Jan Hołyński; dr Jerzy Jambor – Phytopharm Klęka SA, Polski Komitet Zielarski; prof. dr hab. n. med. Jacek Spławiński – Narodowy Instytut Leków; Mieczysław Wośko – prezes zarządu, POLFARMEX S.A.; Jerzy Lasota – FARMASERWIS; prof. dr hab. Roman Kaliszan – Katedra Biofarmacji i Farmakodynamiki, Gdański Uniwersytet Medyczny; Maciej Adamkiewicz – prezes zarządu, Grupa Adamed; Katarzyna Wójcicka – prezes zarządu, Europejski Instytut Suplementów i Odżywek; Marek Gnyś, dyrektor Zakładu Produkcyjnego, Starpharma Sp. z o.o.; Paweł Nidecki – dyrektor ds. inwestycji i serwisu technicznego, IBSS Biomed S.A.; Jarosław Wolniewicz – Wol-Pharma Consulting; Krzysztof Lassota – kierownik produkcji, ANPHARM P.F.S.A.; Rafał Grabicki – SteriPack Medical Poland Sp. z o.o.; dr Andrzej Ernst – niezależny ekspert; prof. dr hab. n. farm. Wojciech Kamysz, Gdański Uniwersytet Medyczny; Magdalena Marciniak – niezależny ekspert; dr Piotr F.J. Lipiński – Zakład Neuropeptydów, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej; Joanna Podoba – dyrektor jakości, Polfa Warszawa S.A. Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktor wydania Aldona Senczkowska-Soroka Redakcja techniczna: Marek Fichna, Maciej Rowiński Prenumerata, kolportaż Justyna Sobieraj Dyrektor działu handlowego Beata Fas
Druk: FISCHER POLIGRAFIA ISSN 1897-5127 Cena 1 egzemplarza – 25,00 (w tym 8% VAT) Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Fot. BMP Fot. okładki: 123rf
4 Przemysł Farmaceutyczny 1/2020
W OBIEKTYWIE
„Kobiety w męskich oczach” na plakatach Andrzeja Pągowskiego Borys Szyc, Piotr Fronczewski, Dawid Podsiadło, Janusz Gajos, Jerzy Bralczyk – to między innymi ich wypowiedzi stały się inspiracją dla Andrzeja Pągowskiego do stworzenia 12 wyjątkowych plakatów. Na bazie tej serii grafik powstała 9. edycja Kalendarza Artystycznego Gedeon Richter, zatytułowana: „Kobiety w męskich oczach” Fot. Gedeon Richter
Przemysł Farmaceutyczny 1/2020 5
ECDC opublikowało raport roczny o występowaniu odry i różyczki w Europie w 2019 roku 12 lutego 2020 roku Europejskie Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (ECDC) opublikowało raport roczny podsumowujący występowanie odry i różyczki w krajach członkowskich Unii Europejskiej oraz krajach stowarzyszonych (EU/EEA) w 2019 roku. Raport oparty jest na oficjalnych danych z nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi, przesyłanych do ECDC z krajów EU/EEA. Odra W 2019 roku w 30 krajach EU/EEA odnotowano 13 207 przypadków odry, w tym 10 534 (80%) potwierdzonych laboratoryjnie. Najwięcej zachorowań odnotowano we Francji – 2 636 (20%), Rumunii – 1706 (13%), Włoszech – 1 626 (12%), Polsce – 1 423 (11%) i Bułgarii – 1 235 (9%). Zapadalnośc na odrę we wszystkich krajach wynosiła 25,5/1 mln, była najwyższa na Litwie (296,9/1 mln). W Polsce odnotowano zapadalność na poziomie 37,5/mln mieszkańców. W 2019 roku w krajach EU/EEA odnotowano 10 zgonów z powodu odry, 5 w Rumunii, 2 we Francji, i po jednym na Węgrzech, we Włoszech oraz Wielkiej Brytanii. Wśród 12 470 przypadków zachorowań, dla których znane są dane dotyczące wieku, 3 487 (28%) dotyczyła dzieci do 5 lat. Najwyższą zapadalność odnotowano wśród niemowląt do 1 r. ż. (269,1/ mln) oraz dzieci w wieku 1-4 lata (101,1/mln). Wśród wszystkich zgłoszonych przypadków odry, 2 889 (22%) pacjentów miało nieznany status szczepień, a 10 318 (78%) – znany status. Różyczka W 2019 roku w krajach EU/EEA odnotowano 389 przypadków różyczki, w tym 37 (10%) potwierdzonych laboratoryjnie. W 19 krajach nie odnotowano żadnego przypadku różyczki. Najwięcej zachorowań odnotowano w Polsce – 292 (75%) zachorowania oraz Niemczech – 57 (15%) zachorowań. Dane z Polski powinny być interpretowane ostrożnie, ponieważ jedynie 4/292 (1%) przypadki potwierdzono laboratoryjnie. Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
6 Przemysł Farmaceutyczny 1/2020
PRODUKCJA API W EUROPIE Firma Sanofi poinformowała, że planuje utworzenie w Europie niezależnej firmy zajmującej się produkcją i sprzedażą substancji aktywnych (API). Nowa firma połączyłaby działalność handlową i badawczo-rozwojową oraz działalność sześciu europejskich zakładów Sanofi produkujących API: w Brindisi (Włochy), Frankfurt Chemistry (Niemcy), Haverhill (Wielka Brytania), St Aubin les Elbeuf (Francja), Újpest (Węgry) i Vertolaye (Francja). Wraz ze wzrostem niedoborów leków, które mają krytyczny wpływ na opiekę nad pacjentami, nowy podmiot przyczyniłby się do wsparcia i zabezpieczenia produkcji API, a także zdolności produkcyjnych w Europie i poza nią. Źródło: Sanofi Fot. 123rf/zdjęcie ilustracyjne
Fot. 123rf/zdjęcie ilustracyjne
z p o r t alu k ierune k F A R M A C J A . pl
CIEKAWOSTKA
Vitapedia – encyklopedia zdrowia już dostępna Agencja interaktywna Bloomnet stworzyła stronę będącą bazą najnowszych informacji o zdrowiu. Vitapedia.pl to serwis przygotowywany przez specjalistów, ale we współpracy z czytelnikami.
z p o r t alu k ierune k F A R M A C J A . pl
Naukowa Fundacja Polpharmy otwiera XIX edycję konkursu na finansowanie projektów badawczych ze środków Fundacji. Temat konkursu: „Modulacja przewlekłych procesów zapalnych indukowanych procesami dysbiozy”. Wniosek w wersji elektronicznej wraz z oświadczeniem i zgodą Komisji Bioetycznej (jeżeli jest wymagana) należy przesłać drogą mailową na adres: XIXkonkurs@ polpharma.com w terminie od 1 marca do 31 maja 2020 r. Autorzy, którzy w wyniku postępowania konkursowego otrzymają grant Fundacji na realizację nagrodzonych projektów, będą zobowiązani wspomniane wyżej dokumenty przesłać także w wersji papierowej. na adres Naukowej Fundacji Polpharmy, ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa. Regulamin, formularz wniosku oraz oświadczenia znajdują się na stronie internetowej Fundacji: www.polpharma. pl/fundacja/konkurs-na-projekt-badawczy/ Źródło: Polpharma
Sukces Roku w Ochronie Zdrowia 2019 Dr n. med. Małgorzata Adamkiewicz, dyrektor generalny i wiceprezes zarządu firmy Adamed oraz Maciej Adamkiewicz, prezes zarządu firmy Adamed, odebrali nagrodę w konkursie „Sukces Roku w Ochronie Zdrowia – Liderzy Medycyny” w kategorii „Osobowość Roku 2019 w Ochronie Zdrowia” podczas uroczystej Gali na Zamku Królewskim (16 stycznia br.)
Jest to pierwsza tak ważna nagroda dla właścicieli firmy Adamed przyznana przez środowisko medyczne. Kapituła konkursu składająca się z jego znamienitych przedstawicieli – profesorów, ministrów zdrowia, rektorów uczelni, czy osób zarządzających instytucjami publicznymi z obszaru służby zdrowia, przyznała wyróżnienie za wkład w zdrowie i bezpieczeństwo lekowe Polaków, rozwój polskiej gospodarki poprzez inwestycje i innowacje, za współpracę ze światem nauki oraz za działania społeczne, a także za inwestycje w kapitał ludzki w ramach programu ADAMED SmartUP.
ROZMAITOŚCI
750 wydań czasopism BMP, do których zaliczny jest również „Przemysł Farmaceutyczny” (który właśnie mają Państwo okazję czytać) 1/20 (750)
kierunekfarmacja.pl
Dwumiesięcznik
cena: 25,00 zł (w tym 8% vat) 38.58.14.0 ISSN 1897-5127
TEMAT NUMERU
EFEKTYWNOŚĆ I OPTYMALIZACJA
CORAZ EFEKTYWNIEJSI...
Wielolekowość w Polsce. Nowy raport Narodowego Funduszu Zdrowia Aż 1/3 Polaków po 65. roku życia przyjmuje co najmniej 5 leków dziennie. Zażywanie wielu medykamentów jednocześnie, zwane polipragmazją, zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych powikłań i wzajemnych interakcji. Narodowy Fundusz Zdrowia wspólnie z Naczelną Izbą Aptekarską i Naczelną Izbą Lekarską rozpoczynają akcję edukacyjną, która zwróci uwagę seniorów
I planowanie postoju remontowego I błędy ludzkie – jak zapobiegać? I zaspokojenie popytu na leki
Fot. 123rf.com fot. ilustracyjne
Konkurs na projekt badawczy Naukowej Fundacji Polpharmy
dodatek „kIeRUNek kosmetykI” str. 87
ZASpOKOIć pOpYT NA lEKI
>8
OpTYmAlNE lAbORATORIum
> 22
ANTYbIOTYKI – RATuNEK I ZAgROżENIE
> 48
„ Kolejne wyzwanie dla branży to pozyskanie wykwalifikowanej kadry pracowniczej i stworzenie takich warunków pracy, aby minimalizować rotację. Marek Ruchała, dyrektor Zakładu Produkcyjnego Sanofi w Rzeszowie
na liczbę przyjmowanych leków i zminimalizuje ryzyko nadmiernego i niekontrolowanego oddziaływania farmakologii na ich zdrowie i życie. – Nawet najlepszy lek może wywołać objawy uboczne, a nieprawidłowo stosowany może doprowadzić do potencjalnie ciężkich powikłań. Osoby w starszym wieku, z racji częstego nakładania się licznych schorzeń, zażywają zwykle duże ilości leków. Wielolekowość, czasem konieczna, jednak zawsze potencjalnie obciążona możliwością rozwoju objawów niepożądanych, powinna być ograniczana – nie ma wątpliwości Andrzej Matyja, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. Źródło: Naczelna Rada Lekarska
Źródło i fot.: Adamed
Przemysł Farmaceutyczny 1/2020 7
t ema t numeru : E F E K T Y W N O Ś Ć I O P T Y M A L I Z A C J A
Zaspokoić popyt na leki
Fot. Sanofi
– Przed branżą stoi wiele wyzwań, natomiast z perspektywy produkcyjnej jednym z najistotniejszych są niedobory substancji aktywnych, które wielu producentów pozyskuje w dużej mierze w Chinach i Indiach. Dla naszej fabryki problem ten ma jednak znaczenie marginalne, ponieważ większość substancji aktywnych używanych w procesach produkcyjnych pochodzi z europejskich fabryk Sanofi – mówi Marek Ruchała, dyrektor Zakładu Produkcyjnego Sanofi w Rzeszowie.
Marek Ruchała dyrektor Zakładu Produkcyjnego Sanofi w Rzeszowie
8 Przemysł Farmaceutyczny 1/2020
Aldona Senczkowska-Soroka: Rok 2019 farmacja zapamięta m.in. z racji serializacji. A rok 2020 upłynie pod znakiem…? Marek Ruchała: Serializacja to skomplikowany, pracochłonny proces. Ostatnio dokonaliśmy podsumowania naszych działań w tym zakresie i okazało się, że w ciągu ostatnich 4 lat wydaliśmy ok. 2 mln euro na sprzęt i inne dodatkowe urządzenia związane z serializacją. Przy tym projekcie pracowało kilkadziesiąt osób, z różnych działów. Dzisiaj mogę powiedzieć, że zdaliśmy egzamin i udało nam się bezproblemowo poradzić z tym wyzwaniem. A 2020? Przed branżą farmaceutyczną stoi wiele wyzwań, natomiast z perspektywy produkcyjnej jednym z najistotniejszych są niedobory substancji aktywnych, które wielu producentów pozyskuje w dużej mierze w Chinach i Indiach. Dla fabryki w Rzeszowie problem ten ma jednak znaczenie marginalne, ponieważ większość substancji aktywnych używanych w naszych procesach produkcyjnych pochodzi z europejskich fabryk Sanofi. Uważnie monitorujemy także ceny energii i gazu, jednocześnie
t ema t numeru : E F E K T Y W N O Ś Ć I O P T Y M A L I Z A C J A
prowadząc programy oszczędnościowe i wykorzystując nowoczesne, niskoenergetyczne technologie. Kolejne wyzwanie dla branży to pozyskanie wykwalifikowanej kadry pracowniczej i stworzenie takich warunków pracy, aby minimalizować rotację.
Czy tutaj, w zakładzie w Rzeszowie, brakuje pracowników? Bezrobocie na Podkarpaciu w ciągu ostatnich lat maleje, co wynika z dynamicznego rozwoju regionu. Nastąpił więc naturalny brak wykwalifikowanych pracowników. Sanofi w dalszym ciągu jest postrzegane jako bardzo atrakcyjny pracodawca. Zapewniamy nie tylko dobre warunki pracy, ale także stabilność zatrudnienia oraz możliwości ciągłego rozwoju. Te atuty powodują, że pracownicy chętnie się u nas zatrudniają i zostają na dłużej. Zatrudniamy spore grono osób (około 40%), które są tutaj od ponad 20 lat. Nie mamy więc dużych problemów z rotacją. Oferujemy również program staży i praktyk. Młodzi ludzie mają możliwość zdobycia wiedzy praktycznej oraz pozyskania cennych, nowych umiejętności, a część najbardziej uzdolnionych stażystów staje się naszymi pracownikami. Współpracujemy w tym zakresie z uczelniami wyższymi w Rzeszowie i z Państwowym Urzędem Pracy.
Mówi się, że w przyszłości pracowników zastąpią roboty... Robotyzacja, automatyzacja to procesy, które już się dzieją i będą swoim zasięgiem obejmowały coraz większe obszary produkcji. W zakładzie farmaceutycznym istnieją oczywiście miejsca, gdzie automatyzację można zastosować i trzeba to robić. Często także z przyczyn takich jak bezpieczeństwo. Uważam jednak, że są stanowiska, na których ludzi nie da się zastąpić.
Automatyzacja to jedna z dróg do usprawnienia procesów.
W farmacji od kilku lat wykorzystuje się także filozofię lean. Jak sprawdza się u was? Czy daje wymierne efekty? Pierwsze rozwiązania z obszaru lean zaczęły się u nas pojawiać właśnie jako optymalizacje, usprawnienia. Nie nazywaliśmy tego wtedy wprost leanem. Z czasem wprowadziliśmy system liderów lean, opiekunów linii. Nasz obecny system organizacji pracy z wykorzystaniem metod lean obejmuje m.in. SMED (Single Minutes Exchange of Die – red.), którego celem jest maksymalne skrócenie przezbrojeń maszyn oraz linii produkcyjnych, co pozwala m.in. zmniejszyć wielkość partii produkcyjnych, wielkość buforów i zapasów, optymalizować wykorzystywanie posiadanych maszyn oraz szybko dostosowywać wielkość i asortyment produkcji do zmieniającego się popytu. Kolejny przykład to VM
utrzymaniu ruchu, a nie na gaszeniu „pożarów”. To bardzo ułatwia pracę i minimalizuje koszty. W zasadzie nie wyobrażam już sobie życia bez leanu i codziennych spotkań w ramach SMS. Zastanawiam się, jak funkcjonowaliśmy bez niego.
Wprowadziliście też „system kaizenowy”. Tak. Pracownicy do programu zgłaszają się dobrowolnie i proponują w danym roku zrobić coś, co usprawni jakiś element, obszar ich pracy. W programie uczestniczy już ponad 50% zatrudnionych. To bardzo motywujące – jeśli pracownik wywiesi taką deklarację ze swoim pomysłem na tablicy działowej, to jest prawie pewne, że ją zrealizuje. Mamy też pewien bardzo dobry zwyczaj. Raz w roku każdy z menadżerów wysokiego szczebla spędza jeden, 8-godzinny
Robotyzacja, automatyzacja to procesy, które już się dzieją i będą swoim zasięgiem obejmowały coraz większe obszary produkcji
(Visual Management – red.), czyli zarządzanie wizualne polegające na prezentowaniu w przejrzysty i czytelny sposób informacji dotyczących procesów, dzięki czemu m.in. komunikacja jest skuteczniejsza, pracownicy popełniają mniej błędów, a problemy i sytuacje niestandardowe są od razu widoczne, co pozwala na szybkie podjęcie działań korygujących. Firma Sanofi kilka lat temu wdrożyła także swój ustandaryzowany system SMS (Sanofi Manufacturing System – red.), który uwzględnia specyfikę naszej produkcji. W oparciu o ten system pracują wszystkie nasze zakłady. Efekty? Trudno wszystkie wymienić, bo jest ich bardzo dużo. Przede wszystkim odkąd wdrożyliśmy lean dział techniczny może się skupić na prewencyjnym
dzień pracy na produkcji, jako operator. Sam miałem okazję uczestniczyć w tym projekcie i muszę powiedzieć, że to bardzo ważne doświadczenie. Pozwala być na bieżąco z technologiami produkcyjnymi, a jednocześnie wspólnie z pracownikami znaleźć nowe rozwiązania – spojrzenie z zewnątrz bywa bardziej świeże, daje możliwość zobaczenia problemu z innej perspektywy. Jest to też element wzmacniający relację menedżer-pracownik: pomaga w budowaniu zespołu i wzmacnianiu poczucia przynależności do jednego teamu.
Lean pozwala oszczędzać. Zakłady produkcyjne muszą dbać o rentowność, a z drugiej strony – o jakość produkowanych leków. Trudno to pogodzić?
Przemysł Farmaceutyczny 1/2020 9
Fot. Sanofi
t ema t numeru : E F E K T Y W N O Ś Ć I O P T Y M A L I Z A C J A
Zakład Produkcyjny Sanofi w Rzeszowie
Jakość jest najważniejsza. Nie ma tutaj kompromisów. Przez lata odpowiadałem za obszar zapewnienia jakości i ta dziedzina jest moim osobistym konikiem. Produkujemy leki, które muszą być najwyższej jakości. Dlatego nie możemy pozwolić sobie na żadne uchybienia w tej kwestii, dobro pacjenta jest dla nas najwyższym priorytetem.
Jakie inwestycje miały ostatnio miejsce w rzeszowskiej fabryce? Każdego roku dokonujemy zmian i stale się rozwijamy. W naszej fabryce powstają leki nie tylko na pokrycie wewnętrznego zapotrzebowania, ale także z przeznaczeniem na rynki zagraniczne – produkty z Rzeszowa trafiają do 24 krajów. Roczna produkcja zakładu to ponad 60 mln opakowań leków,
10 Przemysł Farmaceutyczny 1/2020
produktów OTC i dermokosmetyków, a nasze inwestycje w ciągu minionych pięciu lat to ponad 50 mln złotych. Podejmowane w ostatnich latach inwestycje dotyczą maszyn, urządzeń, budynków oraz systemów informatycznych. Nasza największa inwestycja w 2019 roku to rozbudowa linii produkcyjnej preparatów z obszaru consumer healthcare. Działając zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, jako priorytet traktujemy usprawnienie procesów technologicznych i transfer nowych, korzystnych dla środowiska technologii. Od wielu lat wdrażamy m.in. nowoczesne systemy optymalizujące zużycie energii, które pozwalają na stosowanie zaawansowanych algorytmów sterowania urządzeniami i optymalną pracę urządzeń.
Wytwarzacie także kosmetyki. Zwiększacie produkcję w tym obszarze? Od 2013 roku produkujemy w naszej fabryce popularne dermokosmetyki Iwostin i Emolium. Ich produkcję utrzymujemy na stabilnym poziomie. Skupiamy się na tworzeniu nowych formuł i rozbudowie portfolio, odpowiadając w ten sposób na potrzeby konsumentów. Nowe formuły opracowywane są w Rzeszowie, gdzie mamy bardzo prężnie działający, własny dział rozwoju dermokosmetyków. _____________________________________ Rozmawiała Aldona Senczkowska-Soroka, redaktor czasopisma „Przemysł Farmaceutyczny” oraz portali kierunekFARMACJA.pl i kierunekKOSMETYKI.pl
WYZWANIA
Zapraszamy na:
AŻ PO
XVI Sympozjum Naukowo-Techniczne
HORYZONT JESIENNE SYMPOZJUM PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO I KOSMETYCZNEGO 27-29 października 2020 r., Gdynia HONOROWY GOSPODARZ
ORGANIZATOR
PARTNER
PARTNER BRANŻOWY
PATRONAT MEDIALNY
kierunekfarmacja.pl
kierunekkosmetyki.pl
szczegóły wkrótce na: www.kierunekFARMACJA.pl