1/2021 Chemia Przemysłowa

1/21 (771)

kierunekchemia.pl

Kwartalnik

cena: 25,00 zł (w tym 8% vat) 58.14.12.0 ISSN 1734-8013

T E M A T N U M E R U I P o d s u m o w a n i e r o k u . P r o g n o z y n a 2 0 2 1

Co czeka polską chemię?

I Nowy Zielony Ład I infrastruktura paliw opartych na wodorze I elektromobilność a logistyka paliwowa

Gaz ziemny 2020, czyli diabelski młyn

> 43

Niewypłacalność w czasie pandemii

> 83

Plastik – fantastyczny materiał do produkcji i do dyskusji

> 89

spis treści

8 I O budowaniu chemii w niepewnych czasach oprac. Julia Koźlik 16 I Zapotrzebowanie na paliwa naftowe mocno w dół Krzysztof Romaniuk 20 I Rok pod znakiem wirusa. I co dalej?

Janusz Wiśniewski 25 I Przemysł chemiczny na falach Covid-19 w 2020 r.

Lech Winiowski 36 I Koronawirus a rynki węglowodorów, w tym NGL (LPG/LNG) Andrzej P. Sikora, Mateusz P. Sikora 43 I Gaz ziemny 2020, czyli diabelski młyn Andrzej Szczęśniak

Utrzymanie ruchu

Podsumowanie roku.

Prognozy na 2021

O budowaniu chemii w niepewnych czasach

8

oprac. Julia Koźlik

Fot. 123rf

Podsumowanie roku.

Prognozy na 2021

Podsumowanie roku.

Prognozy na 2021

20 Fot. 123rf/zd. ilustracyjne

48 I Rafineria w Gdańsku zabezpieczona na mrozy Grupa LOTOS 51 I SMALL PUNCH TEST (SPT). Najnowsze trendy współczesnej diagnostyki instalacji przemysłowych Maciej Kaliciak, Tadeusz Uhl 58 I Zaawansowany system sterowania (APC) dla instalacji wytwarzania amoniaku Krzysztof Dziuba, Radosław Góra 60 I Cyfrowa inteligencja branży chemicznej Tomasz Kozar

Ochrona środowiska

Woda i ścieki 66 I Lepsza efektywność oczyszczania ścieków przemysłowych. O projekcie BEST Paweł Królak

Bezpieczeństwo 74 I Anwil wśród trzech najbezpieczniejszych pracodawców w kraju ANWIL S.A.

Innowacje 76 I Hydrofobowo modyfikowane etery celulozy (HMHEC) Artur Pałasz

Prawo 83 I Niewypłacalność w czasie pandemii Wojciech Bazan, Piotr Celiński

Felieton 89 I Plastik - fantastyczny materiał do produkcji i do dyskusji Alicja Trojanowska-Laskowska

Rok pod znakiem wirusa.

I co dalej?

Janusz Wiśniewski Woda i ścieki

Lepsza efektywność oczyszczania ścieków przemysłowych.

O projekcie BEST Paweł Królak

66

Fot. 123rf

62 I Orlen neutralny emisyjnie J.W., I.W., A.T.

CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021 3

od redakcji

Wydawca: BMP spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa

Przemysław Płonka redaktor naczelny tel. 32 415 97 74 wew. 28 e-mail: przemyslaw.plonka@e-bmp.pl

KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: biuro@e-bmp.pl www.kierunekchemia.pl

BMP to firma od 26 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

2020 – pandemia. 2021…?

G

dyby wśród przedstawicieli polskiego przemysłu chemicznego przeprowadzić konkurs na „słowo roku 2020”, zwycięzca byłby jeden. Tak, to „pandemia”, „COVID”, „koronawirus” zdominowały pracę wszystkich nas, wpłynęły na życie pojedynczych ludzi, jak i działalność całych zakładów, branż czy państw. Nic więc dziwnego, że to właśnie wyzwania, które pojawiły się w związku z sytuacją epidemiologiczną, najczęściej pojawiają się w podsumowaniach minionych miesięcy – publikujemy je w bieżącym wydaniu. Wśród najtrudniejszych z owych wyzwań było m.in. „zapewnienie łańcucha dostaw oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa społeczeństw. Ulepszanie i przekształcanie linii produkcyjnych, utrzymanie, a nawet przyspieszenie produkcji i zaspokojenie rosnącego popytu na produkty o znaczeniu krytycznym” – wymienia Józef Węgrecki, członek zarządu ds. operacyjnych PKN ORLEN S.A. rzysztof Romaniuk, dyrektor ds. analiz rynku paliw Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego, podkreśla, że rok 2020 „zapisze się w historii jako pierwszy od wielu lat, kiedy zapotrzebowanie na paliwa naftowe zdecydowanie się obniżyło, przerywając ciągły trend wzrostowy”. Dodaje równocześnie, że sukcesem było szybkie przestawienie się sektora na działalność w systemie zagrożenia epidemio-

K

4 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021

logicznego, utrzymanie zatrudnienia i sprzedaży bezpośredniej, „gdzie ani na godzinę nie została zamknięta ani jedna stacja paliw. Sprawdziły się procedury opracowywane na czas kryzysu”.

020 r. przeszedł (dla wielu: „na szczęście”) do historii. Co, niestety, nie oznacza końca problemów związanych z zeszłorocznym „tematem nr 1”. Zatem – wg naszych rozmówców i przewidywań ekspertów – czekają nas dalsze trudne miesiące funkcjonowania w realiach pandemii. Czeka nas czas odbudowywania gospodarki oraz – jak zaznacza Tomasz Zieliński z PIPCh: „wiele wyzwań typowo regulacyjnych, w tym obszary Europejskiego Zielonego Ładu, które dotyczą nie tylko branży energetycznej, ale i chemicznej. Nie można zapomnieć też o strategii zrównoważonych chemikaliów i strategii tworzyw sztucznych”. ematy wyzwań, przed którymi – w tym roku, jak i w kolejnych latach – stoi branża chemiczna, poruszamy m.in. w czasie sympozjum CHEMIA, które tradycyjnie otwiera cykl konferencji BMP w danym roku. Jaki będzie 2021?

W jakich nastrojach będziemy rozmawiać podczas kolejnej edycji ww. sympozjum? Jeśli spotkamy się „na żywo”, a nie „online”, będzie to znaczyło, że prawdopodobnie najgorsze już za nami…

2

T

Rada Programowa: Adam S. Markowski – Katedra Inżynierii Systemów Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej Tomasz Zieliński – Polska Izba Przemysłu Chemicznego Czesław Bugaj Andrzej Biskupski – Politechnika Wrocławska Krzysztof Romaniuk – Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego Andrzej Szczęśniak – niezależny ekspert rynku paliw Artur Kopeć – Grupa Azoty S.A. Andrzej Sikora – Instytut Studiów Energetycznych Sp. z o.o., Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica w Krakowie Agnieszka Gajek – Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy Arkadiusz Kamiński – PKN Orlen S.A. Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktorzy wydania Julia Koźlik, Joanna Jaśkowska Redakcja techniczna Marek Fichna Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Sprzedaż: Mateusz Grzeszczuk, Ewa Dombek, Jolanta Mikołajec-Piela, Magda Widrińska, Marta Mika Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł (w tym 8% VAT) Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 PKWiU: 58.14.12.0, ISSN: 1734-8013 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, technologów) reprezentujących branżę chemiczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach.

Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Źródło grafiki na okładce: 123rf

w obiektywie

Grupa ORLEN rozpoczyna samodzielne wydobycie gazu w Polsce Na podkarpaciu Grupa ORLEN uruchomiła pierwszą w historii firmy własną kopalnię gazu ziemnego Bystrowice. Do systemu przesyłowego trafiło już ponad 2 mln m³ surowca, z nowego złoża. Jeszcze w tym roku, w ramach koncesji na Podkarpaciu, planowane są kolejne odwierty ​poszukiwawcze Fot. Grupa ORLEN

CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021 5

z p o r t a l u k i e r u n e k c h e m i a . pl

Ładunek o wielkości ok. 3000 m3 LNG dotarł do stacji przeładunkowej Klaipedos Nafta, której wyłącznym użytkownikiem od kwietnia 2020 roku jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo. Od tego czasu wyjechało stamtąd już do odbiorców ponad 4 tys. ton LNG w cysternach samochodowych.

ROZMAITOŚCI

61 272,3 mln zł

Tyle wyniosła produkcja sprzedana chemikaliów i wyrobów chemicznych po jedenastu miesiącach 2020 r.

– Stacja przeładunkowa skroplonego gazu ziemnego Klaipedos Nafta w Kłajpedzie osiągnęła nowy poziom wykorzystania, odkąd PGNiG stało się jej użytkownikiem.

Współpraca ta przyczynia się do realizacji naszego celu, jakim jest tworzenie wartości dla szybko rozwijającego się regionalnego rynku LNG małej skali – mówi Darius Šilenskis, prezes Klaipedos Nafta. Źródło, fot.: PGNiG

CIECH z tytułem polskiego „Pioniera Inwestycji Zagranicznych” Grupa CIECH, jeden z największych koncernów chemicznych w Europie Środkowo-Wschodniej, otrzymała dwie nagrody w tegorocznej edycji konkursu „Polska Firma – Międzynarodowy Czempion”, organizowanego przez firmę doradczą PWC i redakcję Pulsu Biznesu. CIECH zdobył tytuł „Pioniera Inwestycji Zagranicznych” oraz został wyróżniony w kategorii „Inwestor”. W ostatnich latach Grupa wybudowała nową instalację do produkcji sody oczyszczonej o jakości farmaceutycznej w fabryce w Niemczech oraz przejęła hiszpańską spółkę Proplan, działającą na trzech kontynentach w segmencie środków ochrony roślin. W przyszłym roku CIECH ukończy natomiast największą inwestycję typu greenfield w swojej historii – budowę nowoczesnej warzelni soli w Stassfurcie. Źródło, fot.: Grupa CIECH

6 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021

Fot. 123rf

PGNiG odebrało czwartą dostawę LNG w Kłajpedzie

ORLEN z umową przyłączeniową dla morskiej farmy wiatrowej Wchodząca w skład Grupy ORLEN spółka Baltic Power podpisała z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi umowę o przyłączenie do sieci morskiej farmy wiatrowej na Bałtyku. To jeden z kluczowych etapów przygotowania inwestycji, gwarantujący, że czysta energia wyprodukowana na morzu trafi do krajowego systemu elektroenergetycznego.

Grupa ORLEN prowadzi prace przygotowawcze do realizacji morskiej farmy wiatrowej na Bałtyku o mocy do 1,2 GW. Inwestycja będzie zlokalizowana ok. 23 km od brzegu na wysokości Łeby i Choczewa. Energia elektryczna z farmy wiatrowej będzie wyprowadzona podziemną trasą kablową, prowadzącą od turbin do stacji elektroenergetycznej zlokalizowanej na lądzie.

Stacja Polskich Sieci Elektroenergetycznych powstanie specjalnie na potrzeby odbierania i dalszego przesyłu energii elektrycznej pochodzącej z farm wiatrowych na Bałtyku. Źródło: Grupa ORLEN

– CEFIC oszacował straty w przychodach sektora chemicznego w 27 krajach UE na 4,4% po 9 miesiącach 2020 roku w stosunku do poprzedniego roku.

W tym samym okresie produkcja chemiczna spadła o 10,6%, a światowa chemia obniżyła przychody zaledwie o 1,8%.

To niewątpliwie świadczy o sporej odporności przemysłu chemicznego na pandemię, choć eksport poza UE zmniejszył się o 6,6 mld € rok do roku – Janusz Wiśniewski, wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej Więcej na str. 20

Rekordowe zapotrzebowanie na gaz ziemny odbiorców PGNiG Na początku 2021 roku znacząco wzrosło zużycie gazu w Polsce. Według wstępnych danych minionej doby gazowej (18/19 stycznia br.) PGNiG dostarczyło ok. 81 mln m3 (911 GWh) gazu ziemnego, co stanowi historyczny rekord dobowych dostaw błękitnego paliwa. Zwiększone zapotrzebowanie na gaz wynika ze znacznego spadku temperatur w Polsce. W ich efekcie doszło do wzrostu popytu na ogrzewanie wśród odbiorców indywidualnych. Ponadto na wysokim poziomie pozostaje także zużycie gazu przez odbiorców przemysłowych. Poprzedni rekord zanotowano zimą 2018 roku. Najwyższe dobowe zużycie gazu ziemnego przez odbiorców PGNiG wyniosło wówczas ok. 78,8 mln m3 (882 GWh). Źródło: PGNiG

z p o r t a l u k i e r u n e k c h e m i a . pl

PKN ORLEN zweryfikował 1000 rozwiązań oferowanych przez startupy.

Rafineria Grupy LOTOS wytworzyła pierwsze w swojej historii biokomponenty: biopropan, czyli biokomponent LPG oraz biowęglowodory ciekłe, czyli biokomponenty oleju napędowego. To pierwszy krok w stronę ekologicznej rafinerii produkującej paliwa z produktów pochodzenia roślinnego.

Surowiec do produkcji biokomponentów podano na instalację 22 grudnia 2020 roku, gdzie został przetworzony na biokomponenty w procesie współuwodornienia.

Sam proces współuwodornienia to wspólny przerób średnich destylatów naftowych i oleju roślinnego w nowoczesnej instalacji HDS (hydroodsiarczania oleju napędowego) zbudowanej w ramach Programu 10+.

Wytworzone biokomponenty uzyskały certyfikat jakości i charakteryzują się redukcją emisji gazów cieplarnianych przekraczającą 60% w stosunku do odpowiednika kopalnego. Olej napędowy z dodatkiem roślinnym ma taką samą jakość jak wytwarzany z ropy naftowej.

Obok biokomponentów oleju napędowego, rafineria w Gdańsku uzyskała także biopropan, biokomponent LPG. Uzyskane biokomponenty przyczynią się do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, czyli odpowiedniej zawartości biokomponentów w paliwach oraz Narodowego Celu Redukcyjnego, czyli redukcji emisji gazów cieplarnianych.

PKN ORLEN aktywnie angażuje się we współpracę z młodymi technologicznymi spółkami. Dzięki udziałowi w programach akceleracyjnych, takich jak: Pilot Maker Elektro ScaleUp czy Space3ac Scale Up II, spółka zweryfikowała około 1000 rozwiązań oferowanych przez startupy, część z nich wdrażając komercyjnie.

W celu szybszego testowania i implementowania innowacyjnych rozwiązań oraz technologii, koncern uruchomi własny korporacyjny Akcelerator. Źródło: PKN ORLEN S.A.

Fot. 123rf

Rafineria LOTOSU wytworzyła biokomponenty LPG i oleju napędowego

GAZ-SYSTEM podpisał umowę na projektowanie gazociągu Gustorzyn-Wicko

Energa z Grupy ORLEN planuje realizację nowej farmy fotowoltaicznej PV Mitra o mocy ok. 100 MW. Inwestycja powstanie na poeksploatacyjnych terenach kopalni Adamów w gminie Przykona w Wielkopolsce.

Instalacja będzie elementem powstającego Centrum OZE Energa, którego łączny potencjał w różnych źródłach odnawialnych wynosi ok. 160 MW.

GAZ-SYSTEM podpisał z ILF Consulting Engineers Polska Sp. z o.o. umowę na wykonanie dokumentacji projektowej wraz ze sprawowaniem nadzoru autorskiego dla gazociągu Gustorzyn-Wicko. Nowa inwestycja jest związana z realizacją projektu Terminalu LNG typu FSRU, planowanego w Zatoce Gdańskiej.

Projektowane odcinki gazociągu Gustorzyn – Wicko będą miały łączną długość ok. 214 km, a ich trasę zaplanowano na terenie dwóch województw – pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Inwestycja będzie realizowana w podziale na dwa etapy: Gardeja-Kolnik o długości ok. 86 km oraz Gustorzyn-Gardeja o długości ok. 128 km. Nowy gazociąg umożliwi efektywne rozprowadzenie gazu z rejonu Gdańska do odbiorców w Polsce, a w przyszłości przyczyni się do rozwoju rynku gazu LNG we wschodniej części Europy. Inwestycja wpłynie na poprawę przepustowości polskiego systemu przesyłowego oraz wzrost znaczenia gospodarczego tej części polskiego wybrzeża.

Od lutego br. trwają również prace projektowe związane z gazociągiem Kolnik-Gdańsk. Inwestycja o długości ok. 35 km połączy jednostkę FSRU z projektowanym węzłem w Kolniku i umożliwi odbiór gazu z pływającego terminalu oraz jego dalszy przesył. Za wykonanie dokumentacji projektowej i sprawowanie nadzoru autorskiego dla tej części inwestycji odpowiada konsorcjum firm Ramboll Polska sp. z o.o. oraz Ramboll Danmark A/S.

Źródło: inf. prasowa

Źródło: GAZ-SYSTEM

Źródło i fot.: Grupa LOTOS

Kolejne megawaty z OZE w Wielkopolsce

Fot. 123rf

CIEKAWOSTKA

CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021 7

Podsumowanie roku. Prognozy na 2021

O budowaniu chemii w niepewnych czasach opracowała Julia Koźlik, redaktor BMP

Jaki był rok 2020 dla polskiej chemii? Czy w dobie wszechobecnej pandemii koronawirusa możemy mówić o sukcesach branży?

I najważniejsze – co czeka przemysł w 2021 roku – o to zapytaliśmy jego przedstawicieli.

Trudny i niezwykle intensywny czas

Rok 2020 zdominowała pandemia, która trwa zresztą nadal. Ten rok był niepewny od początku, nie wiedzieliśmy, w jaką stronę zmierzamy i w zasadzie dalej tego nie wiemy. Trzeba się jednak cieszyć, że wielu mogło kontynuować rozpoczęte procesy inwestycyjne, że udało się utrzymać jak najwięcej miejsc pracy. Branża więc poradziła sobie całkiem dobrze i to jest już sukces sam w sobie – mówi dr inż. Tomasz Zieliński, prezes zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego.

Jaki był rok 2020? Co było w nim najtrudniejsze?

Rok 2020 zdominowała pandemia, która trwa zresztą nadal. Był to rok trudny, który zaskoczył w każdym aspekcie. Pandemia dała się we znaki od strony wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Najczarniejszym miesiącem był zdecydowanie kwiecień, kiedy to wartość naszej sprzedanej produkcji skurczyła się o około 30%.

W pierwszym półroczu sektor odnotował także spadki w zakresie zatrudnienia na poziomie 14 tysięcy miejsc pracy.

Delikatne odmrożenie, które następowało od czerwca spowodowało, że branża zaczęła dostosowywać się do realiów, udało się odblokować granice i w miarę unormować przepływ towarów. Dużo firm musiało się przeprofilować tak, aby odnaleźć się w tej nowej sytuacji oraz działać tu i teraz. Część z nich na przykład przestawiała się na produkcję środków

8 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021

do dezynfekcji, co sprawiło, że w kolejnych miesiącach zaczęło przybywać miejsc pracy. Rok 2020 pod względem zatrudnienia zakończyliśmy na niewielkim minusie, bo na poziomie niespełna 2 tysięcy miejsc pracy. Wartość produkcji sprzedanej natomiast w pełni się nie odbudowała. Wstępne szacunki pokazują, że 2020 przyniósł ok. 20% stratę. Liczymy na to, że 2021 będzie rokiem odbudowy i życzymy sobie, aby jak najszybciej wrócić do normalności sprzed pandemii.

Z punktu widzenia Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego rok ten także był trudny, każdy z nas musiał dostosować się do nowych realiów w pracy. To nie jest tak, że w pandemii regulacje zostały zawieszone, one dalej obowiązywały, a nawet było ich znacznie więcej, bo trzeba było chociażby poświęcić sporo czasu na natychmiastowe działania przy tarczach czy przy odblokowaniu zapisów, które uniemożliwiały transport

P o d s u m o wa n i e r o k u. P r o g n o z y n a 2 0 2 1

Jakie wydarzenie było najważniejsze i co można nazwać sukcesem branży?

Na pewno kwestie rozpoczęcia wdrażania wspomnianego Europejskiego Zielonego Ładu czy pojawienia się procesów związanych z rewizją wielu regulacji. Ważne były także pewne tematy rozwojowe, choćby wodór i transformacja energetyczna. Dziś możemy powiedzieć, że jesteśmy na początku potężnej zmiany gospodarczo-społecznej.

Ciężko jest mówić o sukcesach w dobie pandemii, kiedy najważniejsze jest to, aby jak najszybciej się z nią uporać i nie stracić zdrowia. 2020 był niepewny od początku, nie wiedzieliśmy, w jaką stronę zmierzamy i w zasadzie dalej tego nie wiemy. Trzeba się jednak cieszyć, że wielu mogło kontynuować rozpoczęte procesy inwestycyjne, że udało się zatrzymać jak najwięcej miejsc pracy. Branża więc poradziła sobie całkiem dobrze i to jest już sukces sam w sobie. Chcemy patrzeć optymistycznie do przodu i wierzyć, że odbudujemy się jak najszybciej. I choć ze strachem patrzymy na to, jak rozpoczął się rok 2021, wszyscy musimy być dobrej myśli.

Warto także podkreślić, że według danych Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego (Cefic) Polska Chemia najlepiej sobie poradziła z pandemią spośród krajów UE. Świadczy to o podjęciu właściwych działań przez firmy chemiczne działające w naszym kraju.

Z pewnością w naszej części Europy w Polskiej Chemii bardzo ważnym wydarzeniem był VII Kongres Polska Chemia. Jego organizacja była dużym wyzwaniem, gdyż pierwszy raz na skutek pandemii PIPC zorganizowała go w innowacyjnej formule online TV. Muszę przyznać, że VII Kongres Polska Chemia rzeczywiście był wyjątkowy.

Dostaliśmy wiele pozytywnych opinii z różnych środowisk, że formuła wydarzenia była idealnie dostosowana do trudnych czasów pandemii COVID-19. Włożyliśmy w organizację kongresu bardzo dużo pracy i nie będę ukrywał, że dla całego zespołu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego było to duże wyzwanie. PIPC postanowiła wykorzystać niesprzyjające warunki pandemii COVID-19 na wdrożenie innowacji.

Dzięki zastosowaniu nowych technologii telewizyjnych i streamingowych, VII Kongres Polska Chemia odbył się we wrześniu 2020 r., gwarantując uczestnikom najwyższą jakość merytoryczną, bezpieczeństwo i niecodzienną formułę.

Przyzwyczailiśmy naszych partnerów nie tylko do wysokiego poziomu eksperckiego, ale także do atrakcyjnej formy wydarzenia. Postawiliśmy na program telewizyjny online z wykorzystaniem najnowszych technologii. To nie było zwykłe webinarium, tylko ogromne multimedialne przedsięwzięcie.

Program był realizowany w profesjonalnym studiu, które umożliwia przygotowanie skomplikowanych technologicznie realizacji. Wydarzenie nawiązywało do informacyjnych formatów telewizyjnych. Zastosowanie elementów 3D oraz

dr inż. Tomasz Zieliński prezes zarządu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego

Fot.: PIPC

materiałów niebezpiecznych. Trzeba było reagować bardzo szybko, a musimy pamiętać, że stosowanie niektórych przepisów w branży chemicznej jest niezwykle trudne.

Mieliśmy do czynienia także z inną formą pracy z administracją – zarówno krajową, jak i unijną. Brak możliwości spotkań czy podróżowania wymusiły na nas szukanie alternatyw i dostosowanie się do obowiązujących obostrzeń.

Podsumowując, był to czas trudny i niezwykle intensywny.

Tym bardziej, że pandemia zbiegła się w czasie z regulacjami unijnymi dotyczącymi choćby Europejskiego Zielonego Ładu.

Augmented Reality (rozszerzona rzeczywistość) umożliwiło wprowadzenie zaskakujących, innowacyjnych rozwiązań.

Już dzisiaj zapraszam 16 czerwca 2021 r. na VIII Kongres Polska Chemia. Odbędzie się on również w formule online, ale szczegółów nie mogę jeszcze zdradzić. Z pewnością tradycyjnie podwyższymy standardy wydarzeń, jakie są organizowane w polskiej branży chemicznej.

A co z wyzwaniami na 2021 rok?

W 2021 największym wyzwaniem będzie na pewno poradzenie sobie z pandemią, bo ten problem wciąż jest i trzeba cały czas z nim walczyć. Chcemy, aby skutki pandemii jak najszybciej zniknęły i abyśmy mogli wreszcie wrócić do normalności. Musimy szybko, sprawnie i efektywnie przystąpić do odbudowy gospodarki. Do tego czasu naszym celem powinno być zapewnienie ciągłości funkcjonowania, działania i pracy w Polskiej Chemii, która jest strategiczna dla wielu innych sektorów, co już jest niemałym wyzwaniem.

Jestem przekonany, że branża chemiczna szybko się odbuduje i w 2021 r. odnotujemy znaczne wzrosty. Już dzisiaj możemy zaobserwować, że Polska Chemia stanowi przykład nie tylko dla innych branż, ale także dla sektora w Europie.

Sprawna odbudowa wymaga jednak wsparcia administracji krajowej i unijnej. Koniecznie muszą zostać wprowadzone odpowiednie instrumenty finansowe i regulacje prawne chroniące konkurencyjność polskich firm chemicznych.

Czeka nas też wiele wyzwań typowo regulacyjnych, w tym obszary Europejskiego Zielonego Ładu, które dotyczą nie tylko branży energetycznej, ale i chemicznej. Nie można zapomnieć też o strategii zrównoważonych chemikaliów i strategii tworzyw sztucznych. Zawsze apelujemy do administracji o pogłębienie dialogu z przemysłem chemicznym tak, aby wszelkie regulacje umożliwiały firmom chemicznym stabilne działanie i na tyle dostosowane do możliwości Polskiej Chemii, abyśmy mogli sprawnie planować działania i je realizować.

CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021 9

Podsumowanie roku. Prognozy na 2021

N o wa s t r at e g i a , a m b i t n e c e l e

Nowa strategia wyznacza ambitne cele, ale są one realne do osiągnięcia. Na tym będziemy się koncentrować. Bo proces dekarbonizacji traktujemy jako szansę, a nie wyzwanie – mówi Józef Węgrecki, członek zarządu ds. operacyjnych PKN ORLEN S.A.

Co było najtrudniejsze?

Zapewnienie łańcucha dostaw oraz zagwarantowanie bezpieczeństwa społeczeństw. Ulepszanie i przekształcanie linii produkcyjnych, utrzymanie, a nawet przyspieszenie produkcji i zaspokojenie rosnącego popytu na produkty o znaczeniu krytycznym. Tak było również w przypadku PKN ORLEN, kiedy w naszym zakładzie w Jedliczu w krótkim czasie przestawiliśmy linię produkującą m.in. płyny do spryskiwaczy i rozpoczęliśmy wytwarzanie płynu do dezynfekcji. Naszym priorytetem było jak najszybsze nasycenie rynku. To się udało. To tylko jeden z przykładów na aktywne i skuteczne włączenie się ORLEN-u w działania rządu związane ze wzmacnianiem bezpieczeństwa sanitarnego kraju.

Jakie wydarzenie dla przemysłu rafineryjnego było najważniejsze?

Zmiany, które wpłyną na przyszłe pokolenia, czyli europejskie regulacje w zakresie środowiska. Mam tu na myśli Europejski Zielony Ład związany ze znacznym obniżeniem emisji już do roku 2030 oraz neutralnością emisyjną, a także gospodarkę obiegu zamkniętego wymuszającą na firmach wprowadzenie nowych modeli biznesowych.

Największy sukces dla PKN ORLEN? Mimo trudnego czasu, w którym musieliśmy funkcjonować, tych sukcesów było wiele. Przyjęliśmy nową strategię, która wyznacza konkretne cele na najbliższe 10 lat, a co istotne – również konkretne inicjatywy, które umożliwią nam osiągnięcie tych celów. PKN ORLEN, jako pierwszy koncern

10 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021

paliwowy z Europy Środkowej, zadeklarował osiągnięcie neutralności emisyjnej w 2050 roku. Będzie to możliwe dzięki redukcji emisji dwutlenku węgla do 2030 r. o 20% z obecnych aktywów rafineryjnych i petrochemicznych oraz o 33% CO2/MWh z produkcji energii elektrycznej. Rafineria w najbliższej dekadzie nadal pozostanie istotnym źródłem wartości, dlatego będziemy zwiększać efektywność energetyczną obecnie istniejących aktywów produkcyjnych.

W nowych projektach rafineryjnych i petrochemicznych wykorzystywane będą najlepsze i najbardziej efektywne emisyjnie technologie. W perspektywie najbliższej dekady staniemy się jednym z wiodących producentów biopaliw w regionie, w tym zaawansowanych biopaliw drugiej generacji, z mocami produkcyjnymi na poziomie 2 mln ton rocznie. Fundamentem do dalszego rozwoju będą natomiast inwestycje w nisko- i zeroemisyjne źródła wytwarzania energii, w tym przede wszystkim energetykę wiatrową i fotowoltaikę. Grupa ORLEN będzie rozwijała również technologie wodorowe oraz rozbudowywała sieć dystrybucji paliw alternatywnych.

W 2020 r. kontynuowaliśmy też z powodzeniem procesy

Józef Węgrecki członek zarządu ds. operacyjnych PKN ORLEN S.A.

Fot.: PKN ORLEN S.A.

Rok 2020 – jaki był?

Niewątpliwie to był rok pełen wyzwań, niespotykanych dotąd w historii ORLEN-u. Zdominował go wirus SARSCoV-2, co wpłynęło na wiele branż, w tym rafineryjną.

Pojawienie się koronawirusa spowodowało również wahania na globalnym rynku ropy, który przecież już wcześniej borykał się z wyzwaniami. Sektor znajdował się pod presją, aby znacząco ograniczyć emisje dwutlenku węgla. Rozpoczęła się nowa era w transporcie morskim, w której maksymalna dopuszczalna zawartość siarki w paliwie bunkrowym wynosi obecnie 0,5%, zamiast 3,5%.

Wprowadzono olej opałowy o bardzo niskiej zawartości siarki (VLSFO). Kraje odpowiadające za około połowę światowego zapotrzebowania na benzynę niedawno wprowadziły bardziej rygorystyczne specyfikacje dla tego produktu.

Należy pamiętać, że budujemy koncern multienergetyczny, a globalna uwaga w coraz większym stopniu skupia się na potrzebie przyspieszenia przejścia na czystą energię w celu złagodzenia ryzyka związanego ze zmianą klimatu. Sektor energetyczny (w tym przemysł naftowy i gazowy) ze względu na swój znaczny ślad emisyjny jest w centrum zmian, ponieważ kraje na całym świecie wdrażają polityki mające na celu poprawę wydajności i zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, a także wzrost popularyzacji pojazdów elektrycznych.

P o d s u m o wa n i e r o k u. P r o g n o z y n a 2 0 2 1

Nowy rok zawsze oznacza nowe wyzwania. Jakie tym razem?

Nowa strategia wyznacza ambitne cele, ale są one realne do osiągnięcia. Na tym będziemy się koncentrować. Bo proces dekarbonizacji traktujemy jako szansę, a nie wyzwanie.

Ze względu na dużą skalę i elastyczność naszych instalacji i zakładów przetwarzających ropę naftową na zaawansowane produkty możemy budować przewagę konkurencyjną w stosunku do tradycyjnych prostych rafinerii, skupiających się tylko na produkcji paliwa.

Mamy duży potencjał do ograniczania kosztów i dalszego rozwoju w obszarze biopaliw, które będą nadal odgrywać ważną rolę w coraz bardziej zdekarbonizowanej przyszłości transportu. Stawiamy też na efektywną gospodarkę zasobami. Gospodarka o obiegu zamkniętym, poprzez odzysk surowców do produkcji rafineryjno-petrochemicznej, jest szansą na zmniejszenie zależności od kopalin i poprawę bezpieczeństwa energetycznego. Wiele rafinerii na świecie zauważyło, że aby zwiększyć swoje marże w okresie przejściowym, muszą zwiększyć wykorzystanie alternatywnych surowców i przejść na większą produkcję petrochemiczną. Wraz z tym posunięciem coraz większa liczba rafinerii zwraca się w kierunku technologii recyklingu odpadów, aby zapewnić zrównoważony surowiec.

Szacuje się, że w latach 2021-2025 globalne zapotrzebowanie

na ropę będzie rosło w średnim rocznym tempie nieco poniżej 1 mb/d1. Stąd petrochemia staje się coraz ważniejszym motorem napędowym. Wysiłki mające na celu poprawę zrównoważonego rozwoju przemysłu tworzyw sztucznych będą przeciwdziałać stałemu wzrostowi popytu ze strony konsumentów w krajach rozwijających się. Zakazy nałożone na tworzywa sztuczne jednorazowego użytku i recykling, nawet jeśli zostaną w pełni wdrożone, zastąpią jedynie bardzo skromne zapotrzebowanie na ropę. Do 2025 r. światowy popyt na ropę wzrośnie łącznie o 5,7 mb/d, przy czym Chiny i Indie odpowiadają za około połowę wzrostu, stąd nasze działania w kierunku rozwoju obszaru petrochemicznego.

Kolejnym elementem zrównoważonego rozwoju PKN ORLEN będzie mocne wejście na rynek paliw alternatywnych. Już rozwijamy elektromobilność, intensywnie przygotowujemy się do wdrożenia technologii wodorowych. Wybraliśmy wykonawcę hubu wodorowego we Włocławku o mocy 600 kg/h, dzięki któremu zajmiemy wiodącą pozycję na polskim rynku paliw wodorowych wykorzystywanych w transporcie.

Dzięki takim inwestycjom, uwzględniającym łańcuch dostaw, chcemy wprowadzić to paliwo jako transportowe dla autobusów i kolei, a stacje tankowania, w tym autostradowe, umożliwią korzystanie z niego również pojazdom osobowym. Jako firma energetyczna, obok rozwoju niskoi zeroemisyjnych źródeł wytwarzania, uwzględniamy szerokie interdyscyplinarne podejście, mając na uwadze łańcuch dostaw uwzględniający emisję CO2 i jego zagospodarowanie, magazynowanie energii, jej dystrybucję w tym sieciami ciepłowniczymi. To wszystko wpisuje się w naszą strategię oraz w budowę bezpieczeństwa energetycznego kraju.

1

https://www.iea.org/reports/oil-2020

Fot.: PKN ORLEN S.A.

akwizycyjne, które umożliwią nam dywersyfikację źródeł dochodów. Do naszej Grupy dołączyła Energa, przejęliśmy kontrolę kapitałową nad Ruchem, otrzymaliśmy warunkową zgodę Komisji Europejskiej na przejęcie Grupy LOTOS, zapowiedzieliśmy proces akwizycji PGNiG. Dzięki temu zbudujemy zdywersyfikowaną Grupę, która skutecznie odpowie na wyzwania przyszłości.

CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021 11

Podsumowanie roku. Prognozy na 2021

R o k z d o m i n o wa n y p r z e z pa n d e m i ę

Przed branżą stają kolejne wyzwania związane z transformacją obecnego przemysłu paliwowego na niskoemisyjny, zgodny z wymogami „Zielonego Ładu”, dążący do zrównoważonej polityki środowiskowej. Budowanie gospodarki niskoemisyjnej będzie w ciągu najbliższych lat definiowało nową tożsamość sektora transportowego, a tym samym wyznaczało nowe cele dla sektora paliwowego – podkreśla Krzysztof Romaniuk, dyrektor ds. analiz rynku paliw Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego.

Jak rok 2020 zapisze się w historii?

Jako pierwszy od wielu lat, kiedy zapotrzebowanie na paliwa naftowe zdecydowanie się obniżyło, przerywając ciągły trend wzrostowy. W skali świata popyt na ropę naftową obniży się prawdopodobnie o około 6%. Spadki sprzedaży paliw na rynku krajowym prawdopodobnie osiągną podobny wymiar. Skorzystali nieco kierowcy, bo ceny na stacjach paliw były znacznie niższe niż w roku 2019.

Co było w nim najtrudniejsze?

To był rok zdominowany przez pandemię, która zaskoczyła całą gospodarkę, w tym również firmy z sektora paliwowego.

Nadrzędnym celem stała się walka o utrzymanie działania firm – szczególnie w pierwszym etapie wprowadzenia ograniczeń związanych z przemieszczaniem się i lockdownem społeczeństwa. Wtedy spadki sprzedaży paliw wynosiły nawet kilkadziesiąt procent. Równolegle z troską o jak najmniejsze obniżenie sprzedaży prowadzono działania mające na celu zachowanie zdrowia wśród pracowników i klientów. W firmach wdrożono plany kryzysowe mające utrzymać ciągłość produkcji, logistyki i sprzedaży. I chyba się udało. Polacy nie zostali ani na godzinę pozbawieni zaopatrzenia w paliwa silnikowe czy grzewcze.

Największe wyzwanie jakie nas czeka w 2021 roku to…?

Utrzymanie dochodów przedsiębiorców paliwowych poprzez produkcję i sprzedaż paliw, ale też rozwój sprzedaży pozapaliwowej na stacjach paliw, które w wielu miejscach w dobie pandemii stały się ważnymi punktami zaopatrzenia mieszkańców w konieczne produkty codzienne i specyfiki medyczne konieczne w ochronie zdrowia.

Rozwój usług, w tym np. kateringowych czy związanych z rozwojem elektromobilności, to kolejne zadanie dla operatorów stacji paliw. Logistyka paliwowa to jest też temat, bez utrzymania sprawności działania którego polska gospodarka nie byłaby w stanie działać. Do tego dochodzą jeszcze działania związane z implementowaniem nowego proekologicznego prawa unijnego do działań polskich firm paliwowych. Przed branżą stają kolejne wyzwania związane z transformacją obecnego przemysłu paliwowego na niskoemisyjny, zgodny z wymogami „Zielonego Ładu”, dążący do zrównoważonej polityki środowiskowej. Budowanie gospodarki niskoemisyjnej będzie w ciągu najbliższych lat definiowało nową tożsamość sektora transportowego, a tym samym wyznaczało nowe cele dla sektora paliwowego.

Co było więc największym sukcesem dla branży paliw?

W skali krajowej, w stosunku do wyników z 2019 r., zmniejszenie rynku paliw silnikowych będzie bezsporne.

Wyniki podaży zostały wymuszone przez rynek i skutkowały obniżeniem produkcji krajowej paliw, zmniejszeniem zakupów importowych i pomniejszeniem eksportu.

Najprawdopodobniej w Polsce w 2020 r. zużyje się o około 2 mln m3 paliw płynnych mniej niż przed rokiem. Pandemia doprowadziła do ograniczenia sprzedaży wszystkich gatunków paliw płynnych – zarówno silnikowych, jak i opałowych. Szczególnie dotkliwie ucierpiał rynek paliw lotniczych. Niemniej jednak za sukces należy uznać fakt szybkiego przestawienia się sektora na działalność w systemie zagrożenia epidemiologicznego, utrzymanie zatrudnienia i sprzedaży bezpośredniej, gdzie ani na godzinę nie została zamknięta ani jedna stacja paliw.

Sprawdziły się procedury opracowywane na czas kryzysu.

12 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021

Fot.: POPiHN

Jakie wydarzenie na rynku paliw należało do najważniejszych?

Wszyscy oczywiście obserwowali rynek w obliczu wyzwań epidemicznych, ale w tle toczyły się rokowania ORLEN-u z Komisją Europejską o wyrażenie zgody na przejęcie Grupy LOTOS. I decyzje kierunkowe zostały przedstawione. Na pewno nie pozostanie to bez wpływu na rynek krajowy, jeśli proces zakończy się ostatecznym przejęciem. Pojawią się nowi gracze, a dotychczasowa struktura rynku zostanie mocno przemodelowana.

Krzysztof Romaniuk dyrektor ds. analiz rynku paliw Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego

P o d s u m o wa n i e r o k u. P r o g n o z y n a 2 0 2 1

Przed nami Nowy Zielony Ład

Zmiany w zakresie wymagań jakościowych paliw lotniczych i żeglugowych, wpływających na rynek detaliczny paliw do silników wysokoprężnych, ewokują wzmożony popyt na średnie destylaty rafineryjne. To z jednej strony prowadzi do wzrostu cen detalicznych, a z drugiej do intensyfikacji w poszukiwaniach rozwiązań alternatywnych źródeł zasilania – mówi Halina Pupacz, prezes Polskiej Izby Paliw Płynnych.

A jakie wydarzenie było najważniejsze? Co było największym sukcesem dla branży paliw?

Na obraz krajowego rynku paliw w Polsce niewątpliwie największy wpływ miała i nadal mieć będzie transformacja źródeł zasilania pojazdów flotowych. Już dziś wielu producentów pojazdów zapowiada rychłe zaprzestanie produkcji pojazdów wyposażonych w silniki wysokoprężne (tzw. diesle, zasilane olejem napędowym). Wymogi europejskiego Nowego Zielonego Ładu, jak też światowe tendencje konsumenckie i legislacyjne, powodują coraz większe zwrócenie się profesjonalnego transportu ku ekologii, co w centrum zainteresowania przedsiębiorstw tej branży stawia produkty szeroko pojętej elektromobilności (w transporcie profesjonalnym na terenie aglomeracji w dużo większym stopniu niż ma to miejsce w przypadku transportu prywatnego) oraz związane z paliwami gazowymi. W tym ostatnim przypadku warto podkreślić rolę kart flotowych – anegdotycznie: jeszcze zanim pojawiły się na polskim rynku prywatne stacje LNG, już paliwo to było oferowane przez wystawców kart.

W kontekście sukcesów należy też oczywiście wspomnieć o postępującej dywersyfikacji kierunków dostaw węglowodorów i źródeł ich pochodzenia. Z punktu widzenia detalistów, jakimi są niezależne stacje paliw, istotnym ułatwieniem, acz wymagającym od nas sporych nakładów sił i środków, są rozwiązania z obszaru elektronizacji kontaktów z urzędami, kontrolującymi naszą działalność – w tym zwłaszcza z obszaru fiskalnego.

Co nas czeka w 2021?

Oczywiście przede wszystkim należy pamiętać, że wraz z końcem 2020 r. pandemia nie zakończyła się i przed polską, a także światową gospodarką niewątpliwie

kolejny trudny rok. Dlatego tak ważne jest dziś przyjazne otoczenie funkcjonowania biznesu i dlatego tak dużo dziś w przestrzeni publicznej apeli branży o uproszczanie procedur administracyjnych, przepisów, pomoc finansową. Bez konstruktywnego dialogu biznesu z administracją rządową, bez zrozumienia obecnej sytuacji gospodarczej i solidarności społecznej będzie bardzo trudno przetrwać wielu firmom.

Jeżeli zaś chodzi o sprawy czysto paliwowe, ceny paliw, nowe technologie – mówiłam już o wyzwaniach dotyczących paliw lotniczych i żeglugowych, wpływających na rynek detaliczny paliw do silników wysokoprężnych. Zmiany w zakresie wymagań jakościowych tych paliw ewokują wzmożony popyt na średnie destylaty rafineryjne, co z jednej strony prowadzi do wzrostu cen detalicznych, a z drugiej intensyfikacji w poszukiwaniach rozwiązań alternatywnych źródeł zasilania: dla pojazdów drogowych – paliw metanowych (w tym pochodzących z biogazowni) i zasilania elektrycznego oraz biopaliw w lotnictwie czy paliw metanowych w żegludze. Wyzwaniem będzie również infrastruktura paliw opartych na wodorze.

Od lat najnowsze rozwiązania konieczne do codziennej pracy stacji paliw, w tym dotyczące nowych paliw, prezentujemy na organizowanych przez naszą Izbę w Warszawie Międzynarodowych Targach STACJA PALIW – zapraszam!

Halina Pupacz prezes Polskiej Izby Paliw Płynnych

Fot.: PIPP

Jaki był rok 2020 dla branży paliwowej?

Dla całej światowej gospodarki, w tym dla branży paliwowej oczywiście też, najtrudniejsze były wyzwania związane z pandemią koronawirusa. Sytuacja izolacji społecznej, lockdowny obejmujące funkcjonowanie całych państw, zakazy przemieszczania się – to w prosty sposób przekłada się na spadek zapotrzebowania na paliwa silnikowe. Boleśnie odczuły to zwłaszcza niezależne stacje paliw, prowadzone przez prywatnych przedsiębiorców.

Od początku roku ceny ropy naftowej konsekwentnie spadały, by osiągnąć wartości najniższe od lat. W najgorszym momencie kontrakty terminowe osiągnęły wartości ujemne – ze względu na zapadalność dat wykonania. Sytuacja ta zaczęła się jednak zmieniać już od końca kwietnia. Już od czerwca cena baryłki Brent – surowca gatunku referencyjnego dla europejskich rafinerii – utrzymywała się powyżej 40 USD/b, by pod koniec roku przekroczyć wartość 50 USD/b. Jeszcze bardziej dynamiczna sytuacja panowała na rynku paliw gotowych.

Tu warto przypomnieć, że największe wyzwania w najbliższym czasie dotyczą średnich destylatów rafineryjnych, obejmujących prócz paliwa do silników wysokoprężnych pojazdów samochodowych i kolejowych, również paliwa lotnicze i żeglugowe.

CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021 13

Podsumowanie roku. Prognozy na 2021

Najtrudniejsze ciągle jeszcze przed nami

Współpraca wielu ośrodków i uzgodnienia wielkości przyszłych parametrów najistotniejszych dla każdego z szeroko rozumianych interesariuszy. Bez takich uzgodnień każda prognoza będzie natychmiast podważana – przyznaje dr inż. Andrzej Sikora, prezes ISE.

A co ważnego wydarzyło się dla branży? O jakich sukcesach 2020 roku możemy mówić?

W mojej ocenie najważniejszym wydarzeniem medialnym w Polsce z naszego obszaru było ogłoszone 14 lipca zamierzenie przejęcia (może ostatecznie połączenia) PKN ORLEN z PGNiG – dokładnie w dniu, kiedy Komisja Europejska publicznie wskazała warunki, na jakich PKN ORLEN może przejąć aktywa Grupy LOTOS. Co było największym sukcesem dla branży? To w końcu jasna deklaracja rządu o odejściu od węgla i próba zakreślenia ram, terminów polityki energetycznej, może lepiej powiedzieć, wodorowej.

Z jakimi wyzwaniami będziemy musieli zmierzyć się w roku 2021?

Istnieje zasadniczy dylemat odnośnie wszelkich budowanych obecnie prognoz, w jakimkolwiek obszarze biznesowym.

Pytanie zasadnicze brzmi: czy opieramy się jeszcze na kształcie świata sprzed COVID-19, czy też patrzymy na to, co wyłoni się po pandemii? Od rozstrzygnięcia tego zagadnienia zależą wyniki naszych ewentualnych prac, gdyż możemy: 1) Albo opierać się na wszelkiego rodzaju prognozach, prezentowanych jeszcze w pierwszym kwartale 2020 r., to wtedy mamy bardzo dużą ilość źródeł i różnorodność podejść. W zasadzie możemy sobie wybrać, czy prognozujemy przyszłość optymistyczną, czy pesymistyczną, ale zawsze bazowalibyśmy na produkcji i konsumpcji z roku 2019 i lat poprzednich, starając się w miarę łagodnie przedłużać wszelkiego rodzaju krzywe opisujące te zjawiska. Albo: 2) Patrzymy na zmianę, w każdej dziedzinie, jaką na świat sprowadziła pandemia, czyli załamanie się światowego (europejskiego, krajowego) PKB o 5-15% (w zależności od regionu, od poziomu optymizmu), co prowadzi do konieczności budowania prognoz w zasadzie od zera (bo chwilowo mało kto chce budować skomplikowane scenariusze przyszłości na dłużej niż na rok, a każdy z nich – w sytuacji skrajniej niepewności – będzie można łatwo krytykować).

14 CHEMIA PRZEMYSŁOWA 1/2021

Podejście pierwsze w sytuacji pandemii i potencjalnego poważnego załamania się światowej gospodarki może być oceniana różnie, ale przydatność ich będzie raczej niewielka.

Podejście drugie będzie wymagać współpracy wielu ośrodków i uzgodnienia wielkości przyszłych parametrów najistotniejszych dla każdego z szeroko rozumianych interesariuszy. Bez takich uzgodnień każda prognoza będzie natychmiast podważana. Ale nawet jeśli wszystko uzgodnimy, to i tak może się okazać, że nawet bliska przyszłość potoczy się inaczej (mówię tu o następnych miesiącach).

Jako ludzkość stoimy na rozdrożu, jest czas na głębszą refleksję. Trudno sobie wyobrazić życie bez energii, ale równie trudno sobie wyobrazić, że paliwa kopalne będą tym surowcem, na którym będziemy budować przyszłość. Ciemna energia i ciemna materia to dzisiaj wyzwanie dokładnie takie samo jak elektryczność i magnetyzm w czasie Kopernika czy nawet Newtona, jak podróż Kolumba do Indii. Nasze dzieci chcą podróżować międzygalaktycznie, nie znają barier energetycznych. Stąd w mojej ocenie nadciąga era (pokolenie wodoru), która będzie mostem energetycznym dla cywilizacji międzygwiezdnej, galaktycznej, dla cywilizacji, która nie będzie oparta na ziemskich surowcach kopalnych, a na wykorzystaniu ciemnej energii lub ciemnej materii.

Fot.: ISE

Rok 2020 to…?

Rok przestępny, kiedy nie odbyła się w Tokio Olimpiada, to pełne zaćmienie Słońca widoczne na południowej części kuli ziemskiej (południowy Pacyfik, Chile, Argentyna, południowy Atlantyk), to także koniunkcja planet Saturna i Jowisza tak pięknie widoczna w okresie tuż przed Bożym Narodzeniem. To rok, gdzie udało się kilku firmom chemicznym (farmaceutycznym) przygotować pierwsze szczepionki na masową skalę oparte na kodzie genetycznym mRNA przeciw COVID-19. Najtrudniejsze ciągle jeszcze przed nami, bo najtrudniej jest przekonać nieprzekonanych, podzielić się wiedzą z tymi, którzy tego nie chcą, nie potrzebują, negują czy nawet zwalczają.

dr inż. Andrzej Sikora prezes ISE