1/2021 Energetyka Cieplna i Zawodowa

1/21 (773)

kierunekenergetyka.pl

Dwumiesięcznik

cena: 25,00 zł (w tym 8% vat) 58.14.12.0 ISSN 1734-7823

TEMAT NUMERU

I

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA

Zielona energetyka i efektywny przemysł I Przemysł elementem transformacji energetycznej I Wykorzystanie wodoru w turbinach dużej mocy I „Bezwęglowe” ciepłownictwo

NOWA DEKADA W ENERGETYCE Drugie życie Małogoszcza

> 26

Co z tą biomasą?

> 40

Współspalanie

wodoru

> 46

KILKANAŚCIE TYSIĘCY h zrealizowanyc w tó ek proj dla branży ciepłowniczej

Uzdatnianie wody

DLA CIEPŁOWNI I ELEKTROCIEPŁOWNI Specjalizujemy się w tworzeniu najnowocześniejszych systemów generacji wody dla ciepłownictwa

JAKOŚĆ WODY ma kluczowe znaczenie w przemyśle energetycznym. Właściwie uzdatniona woda, to gwarancja wieloletniej, bezawaryjnej pracy systemu oraz optymalizacja kosztów eksploatacji.

MONTAŻ I ROZRUCH

DORADZTWO

PRODUKCJA

Doradztwo przy projektowaniu i doborze urządzeń

Projektujemy i wykonujemy systemy z największą precyzją i w najwyższej jakości

Eurowater Sp. z o.o.

Centrala Izabelin Tel.: +48 22 722 80 25

Oddział Wrocław Tel.: +48 71 345 01 15

SZKOLENIA

Szkolenia dla personelu obsługującego

SERWIS

serwis gwarancyjny i pogwarancyjny w tym serwis prewencyjny

85

www.eurowater.pl

lat

Oddział Gdańsk Tel.: +48 58 333 13 80

UZDATNIANIA WODY 1936 - 2021

info.pl@eurowater.com

s p i s treśc i

T E M AT N U M E R U : EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA 14 I Efektywność kierunkiem dla przemysłu Rozmowa z Arkadiuszem Sekścińskim, wiceprezesem zarządu PGNiG SA 16 I Paradoksy i pułapki efektywności energetycznej Andrzej Szczęśniak 22 I Dlaczego musimy poprawiać efektywność energetyczną?

Waldemar Jędral 26 I Drugie życie Małogoszcza Rozmowa z Stanisławem Sobczykiem wiceprezesem Lafarge w Polsce

T E MAT N U M E R U : E F E K T Y W N O Ś Ć E N E R G E T Y C Z N A

14

Fot.: PGNiG SA

8 I (Bio)gazowa (r)ewolucja?

Maciej Cholewiński 10 I Niemieckie ciepłownictwo 2020 – koszty i perspektywy Aleksandra Fedorska 12 I Dlaczego gaz jest nam potrzebny?

Fryderyk Karp

Efektywność kierunkiem dla przemysłu

Rozmowa z Arkadiuszem Sekścińskim, wiceprezesem zarządu PGNiG SA

CIEPŁOWNICTWO

54

O C H R O N A Ś R O D O W IS K A 30 I Tor przeszkód dla energetyki wiatrowej Wojciech Sikorski 34 I Gospodarka fluorowanymi gazami cieplarnianymi o obiegu zamkniętym Anna Wójcik 40 I Co z tą biomasą?

Izabella Maj 46 I Współspalanie wodoru Martyna Rojczyk, Paweł Madejski 52 I DTL zaangażowany w projekt redukcji zanieczyszczeń w Elektrowni Bełchatów Radosław Czapla

Fot.: 123rf

Z Ż yc i a b ranży

CIEPŁOWNICTWO

Co zamiast węgla?

Janusz Lewandowski OZE

66

OZE 66 I Umowy corporate PPA. Realna alternatywa dla systemu aukcyjnego?

Karolina Wcisło-Karczewska

ENERGETYKA EXTRA N owa dekada w energetyce 70 I Elektroprosument przemysłowy Polski partyzant czy globalny standard? prof. Jan Popczyk

FELIETON 78 I Czy z wysoka dobrze widać?

Jerzy Łaskawiec

Umowy corporate PPA. Realna alternatywa dla systemu aukcyjnego?

Karolina Wcisło-Karczewska

ECiz 1/2021 3

Fot.: 123rf

54 I Co zamiast węgla?

Janusz Lewandowski 59 I Prognozowanie zapotrzebowania na ciepło w systemie ciepłowniczym Maciej Bujalski, Paweł Madejski, Krzysztof Fuzowski, Daniel Nabagło

OD REDAKCJI

Wydawca: BMP spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa

Maciej Szramek redaktor wydania tel. 32 415 97 74 wew. 18 tel. kom. 602 117 145 e-mail: maciej.szramek@e-bmp.pl

Wiosna, ach to ty P

o mroźnym początku roku wokół zrobiło się widocznie cieplej, a za sprawą PEP2040 – w energetyce nawet gorąco. Dokument ten przedstawia kierunki i cele transformacji energetycznej na najbliższe lata, opisuje obecne uwarunkowania i stan sektora.

Przedstawia trzy filary, na których opiera osiem celów szczegółowych, wskazując niezbędne działania do ich realizacji.

J

eden z celów szczegółowych z PEP2040 to poprawa efektywności energetycznej, która zresztą jest tematem przewodnim tego numeru „Energetyki Cieplnej i Zawodowej”.

W tym obszarze publikujemy wiele treści, m.in. wywiad z wiceprezesem PGNiG SA Arkadiuszem Sekścińskim, artykuł prof. Waldemara Jędrala: „Dlaczego musimy poprawiać efektywność energetyczną?”, czy rozmowę ze Stanisławem Sobczykiem, wiceprezesem Lafarge w Polsce, mówiącym o wartej 100 mln euro inwestycji w modernizację Cementowni Małogoszcz, której celem jest znacząca poprawa efektywności zakładu i ograniczenie wpływu na środowisko.

K

olejnym celem PEP2040 jest rozwój odnawialnych źródeł energii. I w tym temacie publikujemy materiały w niniejszym wydaniu. Na stronie 66 zamieszczamy artykuł Karoliny Wcisło-Karczewskiej: „Umowy corporate PPA. Realna alternatywa dla systemu aukcyjnego?”. Tytułowe umowy mogą do wspomnianego rozwoju OZE się przyczynić.

Na s. 30 publikujemy artykuł „Tor przeszkód dla energetyki wiatrowej” Wojciecha Sikorskiego, a z kolei tematem alternatywnego źródła energii – wodoru – zajmują się: Mar-

tyna Rojczyk i Paweł Madejski z AGH, opisując możliwości jego współspalania.

C

o zamiast węgla?” to publikacja prof.

Janusza Lewandowskiego, który stara się (w sposób szacunkowy) odpowiedzieć na pytanie: „co w przypadku Polski oznacza brak paliw organicznych w 2050 roku?”. Temat ten koresponduje z celami dotyczącymi OZE, ale też z rozwojem ciepłownictwa i kogeneracji. W obszarze ciepłownictwa znajdziecie Państwo również ciekawą pracę zbiorową (Maciej Bujalski, Paweł Madejski, Krzysztof Fuzowski, Daniel Nabagło) o prognozowaniu zapotrzebowania na ciepło w systemie ciepłowniczym.

N

a koniec tego numeru przygotowaliśmy dodatek specjalny Energetyka Extra, w którym prof. Jan Popczyk z Politechniki Śląskiej opisuje autorską koncepcję transformacji TETIP (transformacja energetyki w trybie innowacji przełomowej) do elektroprosumeryzmu.

2

021 rok, mimo mroźnego początku, ma w sobie obietnicę odmrożenia gospodarki. Jako wydawnictwo przygotowujące znaczące wydarzenia branżowe czekamy z niecierpliwością, by móc rozpocząć organizowanie stacjonarnych konferencji.

Już dziś natomiast serdecznie zapraszamy do uczestniczenia w naszych webinariach i konferencjach online.

KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel.: 32 415 29 21, 32 415 97 93 energetyka@e-bmp.pl www.kierunekenergetyka.pl

BMP to firma od prawie 30 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, webinariów, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

Rada Programowa: prof. Jan Popczyk, przewodniczący Rady Programowej, Politechnika Śląska prof. Andrzej Błaszczyk Juliusz Jankowski, główny analityk biznesowy, Departament Regulacji i Relacji Zewnętrznych PGNiG TERMIKA dr hab. inż. Maria Jędrusik, prof. nadzw. PWr, Politechnika Wrocławska Mieczysław Kobylarz dr hab. inż. Roman Krok prof. Pol. Śl., Politechnika Śląska prof. Janusz Lewandowski, Politechnika Warszawska prof. Stanisław Mańkowski , Politechnika Warszawska dr inż. Andrzej Sikora, prezes zarządu Instytutu Studiów Energetycznych Sp. z o.o., Akademia GórniczoHutnicza im St. Staszica w Krakowie Jerzy Łaskawiec, ekspert ds. energetyki Waldemar Szulc, dyrektor biura, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie prof. dr hab. inż. Krzysztof Wojdyga, Politechnika Warszawska Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktor prowadzący Maciej Szramek Redakcja techniczna Marek Fichna Sprzedaż: Krzysztod Sielski Prenumerata: Aneta Jaroszewicz Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł (w tym 8% VAT) Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Magazyn kierowany jest do prezesów, dyr. ds. technicznych i głównych specjalistów (mechaników, automatyków, energetyków) reprezentujących branżę energetyczną, organizatorów targów, sympozjów, imprez branżowych, urzędów, ministerstw, instytutów, wyższych uczelni oraz biur projektowych.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam.

Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach.

Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Fot. na okładce: 123rf

4 ECiz 1/2021

W O BI E K T Y W I E

Pierwsza taka innowacja w Polsce Innowacyjna instalacja kogeneracyjna połączona z pompą ciepła, odzyskującą ciepło ze ścieków, przyczyni się do zmniejszenia o 2 tys. ton rocznie emisji dwutlenku węgla. To nowatorskie rozwiązanie zastosowane po raz pierwszy w Polsce wdrożyli inżynierowie poznańskiej Veolii w Szlachęcinie (gmina Czerwonak).

System kogeneracji w Szlachęcinie będzie produkował zarówno ciepło, jak i energię elektryczną Źródło i fot.: Veolia Energia Poznań SA

ECiz 1/2021 5

Obligo giełdowe – nie czas na gwałtowne ruchy Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada zniesienie obliga giełdowego dla sprzedaży energii

przez wytwórców.

Trwają konsultacje publiczne proponowanej ustawy. z elektrycznej portalu kierunek energetyka . pl Temat wydaje

się techniczny i niszowy. Ale skutki planowanych zmian będą powszechne: przy mało konkurencyjnym rynku energii elektrycznej, zniesienie obliga spowoduje wzrost cen hurtowych i odbije się negatywnie na odbiorcach – przede wszystkim przemysłowych. To krok wstecz jeżeli chodzi o konkurencję i transparentność rynku energii elektrycznej w Polsce.

Trwają ostatnie prace nad projektem Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego

Źródło i fot.: forum-energii.eu

Obligo giełdowe – nie czas

Trwają ostatnie prace nadruchy projektem Narodowej Agencji na gwałtowne Bezpieczeństwa Energetycznego.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada zniesienie Instytucja nazywana roboczo Narodową Agencją Bezpieczeństwa Energetycznego ma przejąć od energetycznych spółek Skarbu Państwa ich aktywa węglowe.

W zamyśle autorów tego projektu obliga giełdowego dla sprzedaży energii elektrycznej przezma on służyć bezpieczeństwu energetycznemu kraju i stopniowemu wygaszaniu wydobycia węgla. Spółki wytwórców. konsultacje publiczne proponowanej energetyczne będą za Trwają to mogły skupić się na inwestycjach w odnawialne źródła energii i bloki gazowo-parowe, na które potrzebne wielomiliardowe nakłady.

Projekt wkrótce ustawy. Temat wydajesąsię techniczny i niszowy.

Alezostanie pokazany spółkom energetycznym i stronie społecznej, następnie trafi do konsultacji publicznych, a w ciągu skutki planowanych zmian będą miesiąca–dwóch zostanie przekazany pod obrady rządu.powszechne: przy mało konkurencyjnym rynku energii elektrycznej, zniesienie obliga spowoduje wzrost cen hurtowych i odbije się negatywnie na odbiorcach – przede wszystkim przemysłowych. To krok wstecz, jeżeli chodzi o konkurencję i transparentność rynku energii elektrycznej w Polsce. Źródło i fot.: forum-energii.eu

Greenpeace zrywa mediacje z PGE GiEK Greenpeace, za pośrednictwem swojego pełnomocnika, 25 lutego br. poinformował PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna (PGE GiEK) o woli „zakończenia mediacji”, które prowadzone były w związku ze złożonym w marcu ubiegłego roku pozwem Greenpeace przeciwko PGE GiEK. Jedyne spotkanie mediacyjne obu stron odbyło się w styczniu br. Celem mediacji było podjęcie próby polubownego rozstrzygnięcia sporu wszczętego przez Greenpeace, który postawił spółce żądania związane m.in. z osiągnięciem przez PGE GiEK zerowej emisji netto CO2 najpóźniej w 2030 r., co w konsekwencji wiązałoby się z koniecznością wyłączenia wszystkich elektrowni konwencjonalnych PGE produkujących ponad 30 proc. krajowej energii elektrycznej.

Po pierwszym spotkaniu mediacyjnym PGE GiEK deklarowało wolę dalszego prowadzenia mediacji.

Taką wolę deklarowali również przedstawiciele Greenpeace. Jak podaje PGE GiEK przez ostatnie kilka tygodni spółka intensywnie analizowała oraz opracowywała żądane przez Greenpeace informacje i dane, przygotowując się na kolejną turę rozmów.

Greenpeace postanowił jednak zakończyć mediację. Źródło: informacja prasowa

6 ECiz 1/2021

Instytucja nazywana roboczo Narodową Agencją Bezpieczeństwa Energetycznego ma przejąć od energetycznych spółek Skarbu Państwa ich aktywa węglowe. W zamyśle autorów tego projektu ma on służyć bezpieczeństwu energetycznemu kraju i stopniowemu wygaszaniu wydobycia węgla. Spółki energetyczne będą za to mogły skupić się na inwestycjach w odnawialne źródła energii i bloki gazowo-parowe, na które potrzebne są wielomiliardowe nakłady.

Projekt wkrótce– zostanie Polskie spółki górnicze są dzisiaj w różnej kondycji. W dużo lepszej sytuacji są te, które wydobywają węgiel koksujący, węgiel na potrzeby przemysłu niż te wydobywające węgiel na potrzeby energetyki pokazany spółkom energetycznym i stronie społecznej, zawodowej, która ogranicza produkcję energii opartej na węglu – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Artur Soboń, wiceminister aktywów państwowych. – To wynika też z wydajności, następnie trafi do konsultacji publicznych, a w ciągu geologii, organizacji pracy, inna jest sytuacja Lubelskiego Węgla, inna Polskiej Grupy Górniczej, ale sytuacja jest zła. W niektórych spółkach bardzo zła.rządu. miesiąca, dwóchgeneralnie zostanie przekazany podnawet obrady i fot.: newseria.pl – Polskie spółkiŹródło górnicze są dzisiaj w różnej kondycji. W dużo lepszej sytuacji są te, które wydobywają węgiel koksujący, Greenpeace zrywa z PGE GiEK węgiel na węgiel na potrzeby przemysłu niżmediacje te wydobywające Greenpeace, za pośrednictwem swojego pełnomocnika, 25 lutego br. poinformował PGE Górnictwo i potrzeby energetyki zawodowej, która ogranicza produkcję Energetyka Konwencjonalna (PGE GiEK) o woli „zakończenia mediacji”, które prowadzone były w związku ze złożonym w marcu ubiegłego roku pozwem Greenpeace przeciwko PGE GiEK. energii opartej na węglu – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Artur Soboń (na zdj.), wiceminister aktywów państwowych. – To wynika też z wydajności, geologii, organizacji pracy, inna jest sytuacja Lubelskiego Węgla, inna Polskiej Grupy Górniczej, ale generalnie sytuacja jest zła. W niektórych spółkach nawet bardzo zła. Źródło i fot.: newseria.pl

CIEKAWOSTKA

Unikalna w skali świata Grupa LOTOS opracowała innowacyjną w skali świata technologię usuwania wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) z nieprzereagowanego oleju z hydrokrakingu. Dzięki niej znacznie wydłuży się czas pracy katalizatorów i efektywność pracy rafinerii. Projekt UCOPure tworzy konsorcjum Grupy LOTOS i firma PolymemTech.

Nowatorska technologia wykorzystuje metodę zintegrowanej filtracji membranowej do usuwania z hydrowaksu, czyli nieprzereagowanego oleju (UCO, z ang. unconverted oil), ciężkich wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Są one groźne dla katalizatorów, a to unikalne rozwiązanie pozwala obniżyć ich zawartość nawet o 95%. Źródło: informacja prasowa

z portalu k i erunekenergetyka . p l

ROZMAITOŚCI

PGNiG sięga po przemysłowy internet rzeczy do bilansowania energii Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo przetestuje system, który ma pozwolić na bilansowanie w czasie rzeczywistym energii elektrycznej pochodzącej z rozproszonych instalacji wytwórczych. Możliwe to będzie poprzez zdalne zbieranie danych z liczników i zarządzanie rozproszonymi urządzeniami pobierającymi energię elektryczną. Rozwiązanie zaprojektowane przez rzeszowski startup TruBlu pozwoli m.in. na unikanie strat energii.

Projektowane dla PGNiG rozwiązanie ma za zadanie zbierać i przetwarzać na odległość dane pomiarowe z urządzeń pobierających energię elektryczną, a docelowo zdalnie zarządzać w czasie rzeczywistym rozproszoną infrastrukturą energetyczną wyposażoną w technologię przemysłowego internetu rzeczy urządzeniami pobierającymi energię elektryczną. Rozwiązanie zaprojektowane przez rzeszowski

556 mln euro Do takiej kwoty wzrósł zysk netto spółki EDPR w 2020 roku, inwestującej w aktywa OZE

KHNP chce uczestniczyć w polskim programie jądrowym KHNP, światowy lider w energetyce jądrowej, z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ), którego celem jest budowa elektrowni jądrowych o mocy zainstalowanej 6-9 GW w oparciu o duże sprawdzone reaktory wodno-ciśnieniowe (PWR).

Spółka jest gotowa podzielić się ze stroną polską swoim blisko 50-letnim doświadczeniem w budowie i eksploatacji najnowszej generacji elektrowni jądrowych.

KHNP, światowy lider w energetyce jądrowej, z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ), którego celem jest budowa elektrowni jądrowych o mocy zainstalowanej 6 – 9 GW w oparciu o duże sprawdzone reaktory wodno-ciśnieniowe (PWR). Spółka jest gotowa podzielić się ze stroną polską swoim blisko 50-letnim doświadczeniem w budowie i eksploatacji najnowszej generacji elektrowni jądrowych.

fot. 123rf

startup TruBlu pozwoli m.in. na unikanie strat energii.

Projektowane dla PGNiG rozwiązanie ma za zadanie zbierać i przetwarzać na odległość dane (IIoT). Zastosowanie tej technologii umożliwi pomiarowe z urządzeń pobierających energię elektryczną, a docelowo zdalnie zarządzać w czasie rzeczywistym rozproszoną infrastrukturą wyposażoną w technologię bilansowanie energii, czyli energetyczną monitorowanie przemysłowego internetu rzeczy (IIoT). Zastosowanie tej technologii umożliwi bilansowanie pomiarów i sygnalizowanie odchyleń odnormy normy energii, czyli monitorowanie pomiarów i sygnalizowanie odchyleń od i stanów alarmowych, dzięki czemu możliwe będzie ograniczanie kosztówmożliwe zakupu energii. Planowane i stanów alarmowych, dzięki czemu jest także zastosowanie technologii blockchain do przesyłania i zapisywania transakcji będzie ograniczanie kosztów zakupu bilansujących, co zapewni bezpieczeństwo i niezmienność danych energii. historycznych.

Planowane jest także zastosowanie technologii

– Testowe wdrożenie systemu zaplanowane jest w ośmiu rozproszonych punktach poboru i blockchain do przesyłania transakcji wytwarzania energii elektrycznej PGNiG, gdzie i zapisywania zaplanowano instalację inteligentnych układów wykorzystujących technologię IIoT. Projekt wpisuje się we wprowadzony w 2020 bilansujących, co zapewni bezpieczeństwo roku w Grupie Kapitałowej PGNiG Program Poprawy Efektywności Energetycznej, a sam pilotaż jest kolejnym przykładem otwartości PGNiG na współpracę ze środowiskiem i niezmienność danych historycznych. startupowym – powiedział Arkadiusz Sekściński, Wiceprezes Zarządu PGNiG ds. rozwoju.

– Testowe wdrożenie systemu zaplanowane jest w ośmiu rozproszonych punktach poboru Fot.: 123rf.com i wytwarzania energii elektrycznej PGNiG, gdzie zaplanowano instalację inteligentnych układów wykorzystujących technologię IIoT. Projekt wpisuje KHNP chce uczestniczyć w polskim programie jądrowym się we wprowadzony w 2020 roku w Grupie Kapitałowej PGNiG Program Poprawy Efektywności Energetycznej, a sam pilotaż jest kolejnym przykładem otwartości PGNiG na współpracę ze środowiskiem startupowym – powiedział Arkadiusz Sekściński, wiceprezes zarządu PGNiG ds. rozwoju. Źródło: pgnig.pl

Źródło: pgnig.pl

„ Energochłonne gałęzie przemysłu mają najwięcej do stracenia w krótkiej perspektywie w efekcie zachodzącej transformacji.

Zakładam, że niektórzy przedsiębiorcy reprezentujący te branże będą mocno angażować się w rozwój własnych, niskoi zeroemisyjnych źródeł energii, co pozwoli im długofalowo obniżyć koszty działalności.

– Arkadiusz Sekściński, wiceprezes zarządu ds. rozwoju PGNiG SA

KHNP ma świadomość, że osiągnięcie sukcesu przy budowie własnych elektrowni jądrowych wymaga wysokiego poziomu doświadczenia i nakładów. Spółka posiada sprawdzoną zaawansowaną technologię, dzięki bogatemu doświadczeniu zdobytemu podczas realizacji udanych projektów w Korei i zagranicą. Ponadto KHNP dokłada starań w poszukiwaniu zadowalających rozwiązań finansowych poprzez współpracę z rządem Korei, agencjami kredytów eksportowych oraz globalnymi instytucjami finansowymi. Oferta strony koreańskiej dla realizacji PPEJ mogłaby obejmować rozsądny i kompleksowy pakiet finansowy, w tym inwestycje kapitałowe KHNP, finansowanie dłużne od koreańskich agencji kredytowych oraz podobnych instytucji z krajów dostarczających sprzęt do projektu, jak również atrakcyjne finansowanie pozyskane od międzynarodowych banków komercyjnych oraz innych podmiotów. KHNP jest gotowe do podjęcia rozmów z polskimi władzami, aby lepiej zrozumieć potrzeby polskiego projektu i ostateczny kształt modelu finansowania energetyki jądrowej.

KHNP ma świadomość, że osiągnięcie sukcesu przy budowie własnych elektrowni jądrowych wymaga wysokiego poziomu doświadczenia i nakładów. Spółka posiada sprawdzoną zaawansowaną technologię, dzięki bogatemu doświadczeniu zdobytemu podczas realizacji udanych projektów w Korei i za granicą. Ponadto KHNP dokłada starań w poszukiwaniu zadowalających rozwiązań finansowych poprzez współpracę z rządem Korei, agencjami kredytów eksportowych oraz globalnymi instytucjami finansowymi. Oferta strony koreańskiej dla realizacji PPEJ mogłaby obejmować rozsądny i kompleksowy pakiet finansowy, w tym inwestycje kapitałowe KHNP, finansowanie dłużne od koreańskich agencji kredytowych oraz podobnych instytucji z krajów dostarczających sprzęt do projektu, jak również atrakcyjne finansowanie pozyskane od międzynarodowych banków komercyjnych oraz innych podmiotów.

KHNP jest gotowe do podjęcia rozmów z polskimi władzami, aby lepiej zrozumieć potrzeby polskiego projektu i ostateczny kształt modelu finansowania energetyki jądrowej. Źródło i fot.: informacja prasowa

CIEKAWOSTKA (GRAFIKA jakaś ikonka zakładu przemysłowego, kominy itp. – w tych grupowych piktogramach takie coś powinno być) Unikalna w skali świata

Grupa LOTOS opracowała innowacyjną w skali świata technologię usuwania wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) z nieprzereagowanego oleju z hydrokrakingu. Dzięki niej znacznie wydłuży się czas pracy katalizatorów i efektywność pracy rafinerii. Projekt UCOPure tworzy

Źródło i fot.: informacja prasowa

ECiz 1/2021 7

Z ŻYCIA BRANŻY z życ i a b ranży O K I E M E K S P E R TA

WODA A BLACKOUT – CZY W POLSCE JESTEŚMY (BIO)GAZOWA (R)EWOLUCJA? ZDANI NA ŁASKĘ MATKI NATURY?

Polska elektroenergetyka i ciepłownictwo przed potrzebą WODA, PODOBNIE JAK PALIWA KOPALNE, STANOWIstanęły SUROWIEC NIEZBĘDNY DOpodjęcia REALIZACJI radykalnych zmian w swojej strukturze paliwowej.

Odejście od technologii węglowych PROCESÓW KONWERSJI ENERGII W ELEKTROWNIACH I ELEKTROCIEPŁOWNIACH. CO PRZY na rzecz mniej emisyjnych – w przeliczeniu na jednostkę generowanej energii TYM ISTOTNE, JEJ BRAKI W CZASIE EKSPLOATACJI SIŁOWNI CIEPLNYCH MOGĄ BYĆ RÓWNIE – układówDLA energetycznych oraz paliw (w tych odnawialnych, o zbliżonym do DOTKLIWE SYSTEMU ENERGETYCZNEGO CO tym BRAKtakże DOSTAW BĄDŹ TEŻ WYCZERPANIE SIĘ ) leży w interesie tak mniejszych, lokalnych jednostek zera bilansie emisji CO ZASOBÓW WĘGLA, ROPY NAFTOWEJ, GAZU LUB PALIW JĄDROWYCH – W SZCZEGÓLNOŚCI 2 wytwórczych, jak i bloków dużych mocy, zawodowych i przemysłowych.

W OBECNYCH REALIACH TECHNICZNYCH ENERGETYKI ZAWODOWEJ W POLSCE. być produkowany, magazynowany lub prze-mocy Woda, W trwającej miesiącach już wprowadza się ograniczenia w poborze podobniew ostatnich jak paliwa kopalne, stanowi twarzany lokalnie, przyczyniając się tym wszystsamym niemal ogólnopolskiej u odbiorców przemysłowych (znane surowiec niezbędny dodyskusji realizacjidotyczącej procesów kondo źródeł energii najistotniejszych kierunków transformacji krakimdywersyfikacji stopnie zasilania – wytwórczych od 11. do 20. włącznie) wersji energii w elektrowniach i elektrociepłowelektrycznej, rozszerzenia jowego sektora energetycznego zaobserwować i podejmuje ciepła dalszei chłodu, kroki prawno-organizacyjniach. Co przy tym istotne, jej braki w czasie rynku paliw gazowych oraznrrozwoju można, że stosunkowo mało uwagi ne (zgodnie z Dz.U. 2007 133 poz.obszarów 924) maeksploatacji siłowni cieplnych mogąpoświęca być równie wiejskich.

Specyfika jego produkcji pozwala przy się w niej dla wykorzystaniu technologii gazowych. jące na celu przeciwdziałanie ewentualnemu dotkliwe systemu energetycznego co brak tym na uznanie gojednak za stabilne i przewidywalne Zupełnie niesłusznie – stosowanie paliw, takich blackoutowi.

Czy sytuacja ta stanowi dostaw bądź też wyczerpanie się zasobów węźródło odnawialnej, a co w ostatnich jak ziemny i jego „zielone”, bogate w metan realne energii zagrożenie dla każdego z nas, szczególgla,gaz ropy naftowej, gazu lub paliw jądrowych miesiącach szczególnie istotne –Polski stanowić odpowiedniki (w tym także w formie skroplonej nie ze względu na uzależnienie od on du– w szczególności w obecnych realiach techmoże także tani, ogólnodostępny do lub sprężonej), nawetzawodowej pomimo generowania żych bloków cieplnych?

Postawićsurowiec można tezę, nicznych energetyki w Polsce. produkcji metanu lub wodoru, a więc – jakby pewnych poziomów uwolnień dwutlenprzynajmniej z teoretycznego punktu widzenie – paliw (nośników energii) ku uznaćwartościowy należy za wręcz niezbędne nia,patrzeć że nie taki diabeł straszny, jak goprzymalują.

Tenwęgla, niezwykle „materiał eksszłości.

Pojawiają się tylko pytania: czypoczyjednak w perspektywie uzyskania bezpieczeństwa Przemawiają za tym stwierdzeniem ploatacyjny” stanowi bowiem nie tylko w Polsce mamymiędzy ku temu odpowiedni potencjał energetycznego w najbliższych – m.in. nione zmiany 2015 a 2019 rokiem. kluczowy czynnik wpływający latach na lokalizację techniczny i ekonomiczny oraz czy istnieją z racji możliwości zasilaniadeterminujący nimi wysokosprawbloków energetycznych, Maciej Cholewiński jakiekolwiek perspektywy nych układów – w małej 10 sierpnia 2015 roku, poku razodważniejszemu pierwszy od związane z ichpoligeneracyjnych budową koszty inwestycyjne sięgnięciu dobrodziejstwa płynące z loi dużej skali – o relatywnie dużej elastyczności lat 80. XX po wieku, wprowadzono w Polsce i eksploatacyjne oraz narzucający szereg Wydział WydziałMechanicznoMechaniczkalnej produkcji i wykorzystania biogazu?

Czy pracy.

Wspomniane instalacje są niezwykle 20. stopień zasilania.

Wynikał on częściowo niezbędnych do podjęcia rozwiązań tech-Energetyczny, no-Energetyczny, może on funkcjonować z równolegle rozwiatrakcyjne przede z punktu na widzenia z trudnego do przewidzenia przez analityków, nologicznych, leczwszystkim także wpływający Katedra Technologii janymi w kraju rynkami zbytu LNG oraz możliwości systemu energetycznego niespotykanego przez kilkadziesiąt latgazu spięmożliwą doregulacji uzyskania moc chwilową.

EnerEnergetycznych, Turbin ziemnego?

Ostatnie wydarzenia do (uznać możnai zawodowa za naturalnewinna uzupełnienie trzenia niekorzystnych zjawisk skłaniają pogodowych getykajecieplna więc – na i Modelowania Procesów postawienia tezy, iż tak, jak najbardziej, magazynów energii i źródeł wytwórczych (ekstremalnie niekorzystne warunki –jednak upał, każdym etapie swojego funkcjonowania Cieplno-Przepływowych, nie jako produkt końcowy, substrat do podatnych na „kaprysy” pogody) oraz wdrabezwietrzna pogoda, niskia jako stan wód, wysokie – kontrolować ilość i jakość wody krążącej Politechnika Wrocławska.

Wrocławska produkcji właśnie biometanu biowodoru. żania krajowychposiadanych planów ograniczania temperatury dolnych źródeł lub ciepła elektrowtak wewnątrz instalacji,emisji jak ni)Biogaz rolniczy w Polsce może być kojarzony zanieczyszczeń, w tymkażdej także tych związanych i szeregu niedopatrzeń lub problemów w bliskim otoczeniu z elektrowni lub przede wszystkim(awaria z raczej jednego nieudanym planem z tzw. niską emisją. Jeżeli Co więcej, posiadają onezoorganizacyjnych bloku elektrociepłowni. warunek ten nie rządowym z 2010 roku, zakładającym budowębloków „biogazowni przy tym znaczny potencjał techniczny do bliskiej w Elektrowni Bełchatów, brak dostępnych rezerwostanie spełniony, dojść może do sytuacji znanej współpracy Polakom w każdej gminie”.

Do remontowego, 2020 roku w kraju miało powstać nawet 2,5 z sektorem transportu, realną20. alternatywę dla wciąż wych z racji sezonu ograniczone możliwości z sierpnia 2015 roku – stanowiąc wprowadzenia stopnia zasilania tysiąca rolniczych jednostek biogazowych o mocy od 0,kołowych 7 do powszechnie stosowanych w kraju benzynbędącego i olejów napędowych. przesyłu energii wynikające m.in. z tzw. przepływów i wzrostu ryzyka wystąpienia blackoutu, jednak 3w Niemczech).

MWel­. Skończyło się sam niestety Jednym aspektów do– rozwiązania w najTakże opisniepowodzeniem przeprowadzonej procedury efektemz ważniejszych kilku nieprzewidzianych mniej lub bardziej, – w październiku roku było ich jedyniew skutkach 114, a na przeszkobliższych latachzwiązanych w perspektywie szerszego wykorzystania sugerował zajście2020 niezwykle brzemiennej dla Polniekoniecznie z brakiem wody – czynników. dzie w powstaniu kolejnych stanął, przez ponad 10 lat prób na paliw gazowych w polskiej energetyce i transporcie, poza ski sytuacji kryzysowej (powstało specjalne rozporządzenie stworzenia działającego programu podejmowania inicjatyw organizacją samego procesu inwestycyjnego, pozostaje możwniosek operatora, media krajowe ochoczo szerzyły nowinę O ile procesy uzdatniania wody w energetyce są relatywnie biogazowych, m.in. niepewny, niestabilnybył system długotermiliwość ze stabilnymi, niepodlegającymi o ryzyku blackoutu), który tymczasem standardowym dobrzewspółpracy poznane i skomercjalizowane, problememwpłyenergenowego wsparcia inwestycji, w tym także nieadekwatne wom politycznym i wahaniom światowych cen surowców środkiem zaradczym, przeciwdziałającym wystąpieniudo rozletyki cieplnej pozostaje kwestia jej dostępności, szczególnie realiów rynku biogazu zachęty ekonomiczne (żółte, fioletowe, energetycznych, dostawcami paliwchłodzenia lub surowców służącychi elekgłej awarii, sam jednak niebędący jej efektem.

PSE poradziło w przypadku otwartych układów skraplacza czerwone, certyfikaty przyniosły spodziewanych do ich wytwarzania takimi, przy których wykorzystaniu sobie z tą brązowe niezwykłą sytuacją i,nie całkiem słusznie, uznało ją trowni oddalonych–od dużych zbiorników wodnych (mórz efektów).

Nawet pomimo relatywnej nie pojawia się jednocześnie zauważalna emisja pierwotna za pierwszy i ostatni dzwonek przedprzystępności niezbędnymitechnologii, do przedi oceanów).

Fakt ten uwidacznia się szczególnie w okresach mniejsi inwestorzy nie Wydaje byli w stanie, przypadków, i wtórna zanieczyszczeń oraz nadmierne straty sięwzięcia zmianami. się, żew większości wyzwaniu podołano. suszy oraz zwiększonego zapotrzebowania naprzesyłowe. energię elekudźwignąć budowy i eksploatacji biogazow tryczną Rozwiązaniem tej to kwestii, w szczególności w warunkach Już w 2016realnych w czasie,kosztów w analogicznym okresie zwiększonego w sieci, kiedy brak możliwości pełnego skroplenia ni, natomiast ci więksi nie garnęli się zbytnio do stanowczego polskich, może być biogazpary rolniczy – produkt fermentacji zapotrzebowania na energię, operator był w stanie zapewrozprężanej w turbinach wodnej oraz trudności wytwowejścia do świata rolniczychponad w paliwa metanowej podłoży bogatych w substancje biogenne, nić rezerwę mocyprzetwarzania dostępnej dlaodpadów OSP na poziomie rzenia w skraplaczach odpowiedniego stopnia próżnipoprowagazowe.

Ostatnie pozwalają jednak na szeregowi stwierdzawszechnie dostępnych w rolnictwie gnojowica, nad7 GW. Wartość tawydarzenia została osiągnięta m.in. dzięki dzą do obniżenia wydajności bloku.(obornik, Gdy problem ten dotyczy nie, że w najbliższych powinno 12 sięmijających to wreszciemiesięcy, zmienić. miarowa słoma i siano, uprawy energetyczne) i przemyśle rolno zmian poczynionychlatach na przestrzeni jednocześnie większej liczby współpracujących w KSE elek obejmujących Pozytywne doświadczenia innych państw europejskich -spożywczym (wywary pogorzelniane, ubojni reorganizację polityki planowania remontów trowni, a operator systemu (w Polsceodpady – PSE)z cukrowni, nie jest w stanie (Niemiec, Francji, Holandii, Wielkiejlub Brytanii, skandyitp.).

Składający głównie z metanu i dwutlenku węgla (przy (np. przesunięcie ich na czerwiec okreskrajów jesienny bądź też pokryć braków się z innych źródeł (w tym także z zagranicy), nawskich) oraz opracowanie szeregu rodzimych rozwiązań udziale molowym tego pierwszego na poziomie 50-70%) może

14 ECiZ 5/2020 8 ECiz 1/2021

z życ i a b ranży

technicznych to jedno. Rosnące zainteresowanie polskich inwestorów, w tym także energetycznych gigantów, to jednak przede wszystkim efekt presji unijnej skierowanej na reorganizację polskiej gospodarki wysokoemisyjnej oraz związanego z nią Narodowego Celu Wskaźnikowego. To one skłoniły do wyciągnięcia odpowiednich wniosków z nieudanych prób wdrożenia biogazu w polską energetykę z przełomu 1. i 2. dekady XXI wieku. Chyba dopiero z nożem na gardle realnie docenimy potencjał energetyczny drzemiący na obszarach wiejskich i w sektorze rolnictwa oraz, miejmy nadzieję, zaczniemy sprawnie wykorzystywać to, co przez lata uznawaliśmy za odpad lub też w dość prymitywny sposób utylizowaliśmy. Bo o tym, że Polska może stać się swego rodzaju „rajem biogazowym”, słyszeliśmy już nie raz, teraz dopiero jednak wizje te stają się coraz bardziej osiągalne i celowe do wdrożenia.

Póki co jednak głównie rękami największych graczy na rynku, realizujących przy tym swoje wewnętrzne strategie dotyczące posiadania sprawnie działających, ekonomicznie uzasadnionych aktywów wytwórczych opartych na OZE. I tak jak już zasygnalizowano – swoje działania kierując raczej na biometan i biowodór, a nie na biorący udział w ich wytworzeniu biogaz.

Potwierdzeniem postępującego „powrotu do łask” biogazu w Polsce mogą być ostatnio ogłaszane deklaracje i, co ważniejsze, podejmowane inwestycje koncernów, takich jak PKN Orlen i PGNiG. Orlen Południe przejął w styczniu bieżącego roku budowę biogazowni w Głąbowie w gminie Ryn (woj. warmińsko-mazurskie), na terenie której generowane ma być rocznie 12-14 mln m3 biogazu (moc elektryczna ma nie przekraczać 1 MW, jednakże inwestycja ma być realizowana z opcją rozbudowy do ok. 3 MWel). W grudniu 2020 roku ta sama spółka weszła w posiadanie działającej od 2012 roku, opartej na odpadach z przetwórstwa owocowego, biogazowni w Konopnicy w gminie Rawa Mazowiecka (woj. łódzkie) o mocy ok. 2 MWel. Obie jednostki analizowane będą pod kątem możliwości przekształcenia ich w wytwórnie biometanu, docelowo sprężanego i wtłaczanego do sieci dystrybucyjnej, a więc uznać je można za pewnego rodzaju krajowe instalacje pilotażowe związane z podejmowanym od lat pomysłem wprowadzania gazowych produktów fermentacji metanowej do sieci gazowych.

PKN Orlen otwarcie mówi, iż swój przyszły portfel OZE – docelowo o mocy łącznej na poziomie 2,5 GW – zamierza wypełnić, poza powszechnie znanymi wszystkim turbinami wiatrowymi na morzu oraz farmami fotowoltaicznymi, właśnie biogazowniami rolniczymi. Nie mniej ambitne pozostają plany GK PGNiG, która to, poza podpisanym listem intencyjnym z PKN Orlen, już ponad półtora roku temu sygnalizowała chęć partycypowania w budowie ogólnopolskiej sieci biogazowni rolniczych do końca 2025 roku. Świadoma wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny w kraju (w 2024 roku co najmniej 25 mld Nm3 rocznie), spółka ta mówiła w 2019 roku o potencjale biogazowym na terenie Polski równym 13-15 mld Nm3 rocznie i chęci wykorzystania, w perspektywie 10 kolejnych lat, ok. połowy wspomnianego surowca (a więc uzysku ok. 4 mld ton biometanu, co byłoby bliskie rocznemu krajowemu wydobyciu gazu ziemnego, szacowanemu obecnie na ok. 5 mld m3). Miałoby to prowadzić do uzyskania ok.

10-procentowego udziału biometanu w krajowym systemie przesyłowo-dystrybucyjnym (w tym celu opracowano nawet standardy dotyczące możliwości jego mieszania z gazem ziemnym). Przedstawiciele PGNiG przywoływali także pomysł

powrotu do realizacji idei nie tyle biogazowni, co biometanowni opartej na biogazie w każdej gminie. Tym razem jednak wdrażanej w nieco bardziej sprzyjających realiach.

Na ile te ostatnie przyczynią się do osiągnięcia neutralności emisyjnej najbliższych 20-30 latach? Miejmy nadzieję, że w możliwie największym stopniu. Zadecyduje o tym najpewniej szereg czynników polityczno-ekonomicznych. Nie ulega tutaj jednak wątpliwości, że w perspektywie dostępności surowców do produkcji biogazu, a więc także i biometanu i biowodoru, Polska pochwalić się może relatywnie dużym potencjałem. Przykładowo, zakładając odbiór substratów biogazowych w postaci obornika od wszystkich sztuk bydła, trzody chlewnej i niosek, przy średnio wydajnych – z punktu widzenia zasilania biogazowni – systemach utrzymania zwierząt, w skali roku spodziewać się można 3 mld Nm3 biometanu. Przy rocznym zużyciu gazu ziemnego równego blisko 693 PJ (17,4-19,4 mld Nm3) daje to już pewien zauważalny wkład w kształtowanie rynku paliw gazowych w Polsce, który dodatkowo zwiększyć można poprzez stworzenie programu wykorzystania nieużytków rolnych (m.in. w celu produkcji kiszonki kukurydzy), optymalizację technologii chowu zwierząt, odzysk biomasy z odpadów komunalnych, wykorzystanie substratów z przemysłu rolno-spożywczego itd. Nie zapominajmy jednocześnie, iż biogazownie (a w przyszłości głównie biometanownie) to także stabilne źródło pofermentu, który to, spełniając odpowiednie wymagania dotyczące jakości i wielkości jednorazowych dawek, stanowić może substytut komercyjnych nawozów mineralnych, a w przypadku braku rynku zbytu – surowiec do produkcji biopaliw stałych.

Jakie jednak kroki należy podjąć w celu usprawnienia procesu wdrażania biogazowni w Polsce? W pierwszej kolejności finansowo-organizacyjne, także w przypadku mniejszych inwestorów. Potrzebne są np. dedykowane koszyki aukcyjne, odpowiednie przepisy wykonawcze dotyczące przeliczania biogazu na ekwiwalentne porcje energii, przyznawanie gwarancji pochodzenia energii OZE wytwórcom biometanu, szerzej stosowane gwarancje przychodów, zachęty do utylizacji odpadów rolniczych w energetyce, jasne standardy dystrybucji biogazu i produktów jego przetwórstwa w energetyce i transporcie, skrócenie procedur administracyjnych – o tych zagadnieniach pisali m.in. autorzy „Białej księgi biometanu”. Za wyznacznik ewentualnej opłacalności służyć może koszt budowy 1 MW biogazowej mocy elektrycznej (oraz towarzyszących jej 1-1,5 MW ciepła) równy 8-15 mln złotych oraz ok. 15 lat jej późniejszej eksploatacji. Dochodzi także potrzeba podnoszenia świadomości rolników – z zakresu możliwości współpracy z przemysłem energetycznym – oraz lokalnych społeczeństw, często posługujących się mitami dotyczącymi instalacji biogazowych i ich uciążliwości zapachowej – w kwestiach zalet posiadania w swoim sąsiedztwie biogazowni rolniczych.

Ewentualne zaangażowanie w rozwój opisywanych biopaliw gazowych w Polsce nie pójdzie wg mnie na marne. Zatłaczanie wytwarzanego lokalnie, oczyszczonego, sprężonego metanu do sieci gazowych, reforming parowy biometanu do wodoru i tlenku węgla, poligeneracja – spalanie paliwa gazowego w silnikach sprzężonych z generatorem elektrycznym, z jednoczesnym odzyskiem ciepła, skraplanie lub sprężanie pochodzącego z biogazu metanu na potrzeby transportu (bioCNG, bioLNG), rozwój lokalnej gospodarki wodorowej ściśle współpracującej z sektorem rolniczym – to wszystko jest do osiągnięcia tylko (albo aż) dzięki racjonalizacji produkcji biogazów rolniczych. Polska bowiem biogazem stać powinna.

ECiz 1/2021 9

z życ i a b ranży

Niemieckie ciepłownictwo 2020 – koszty i perspektywy

Ciepłownictwo jest jednym z najtrudniejszych wyzwań dla niemieckiej Energiewende – energia zużywana przez niemieckie gospodarstwa domowe to w dwóch trzecich ogrzewanie. Wyjątkowo ciepła zima wpłynęła korzystnie na tegoroczny wynik, trudno natomiast wnioskować, jakie efekty w przypadku gospodarstw domowych miał pierwszy lockdown z marca i kwietnia 2020 oraz drugi, w czwartym kwartale. ną prawie wyłącznie w budynkach nowo Aktualne koszty użytkowania poszczezbudowanych, są pompy ciepła. Ogrzególnych technologii grzewczych przedstawia wanie z ich użyciem kosztowało 735 euro. portal Heizspiegel. Podawane są tam roczne Koszty zakupu takiej technologii mieszczą koszty ogrzewania mieszkania o powierzchsię w przedziale 10-14 000 euro, podczas ni 70 m². W Niemczech istnieją spore różgdy instalacja i serwis kosztują 500-2000 nice cenowe między regionami, zwłaszcza euro. Pierwsze wyliczenia i doświadczejeśli chodzi o gaz i olej opałowy, Heizspiegel nia ostatnich lat wskazują na wysokie prezentuje więc przeciętne koszty w skali rachunki za prąd, który jest konieczny do kraju. Najdroższe jest nadal ogrzewanie funkcjonowania pompy. W niemieckich z sieci miejskich – w ubiegłym roku koszwarunkach należy więc liczyć się z dotowało ono w sumie przeciętnie blisko 900 datkowymi kosztami sięgającymi nawet euro. Powodów takiego stanu rzeczy jest 1000 euro rocznie, w zależności od rekilka. Przede wszystkim ogrzewanie miejgionalnych cen energii elektrycznej. skie jest mało popularne jak na kraj leżący Najkorzystniejszy dla gospodarstw w Europie Środkowej. Wkład ciepłownictwa Aleksandra Fedorska domowych okazał się granulat opałowy, miejskiego nie przekracza w Niemczech często nazywany także groszkiem. Tu 10%, występuje ono wyłącznie w skupikorespondentka całoroczne koszty wyniosły zaledwie 590 skach miejskich, gdzie elektrociepłownie polskich i niemieckich euro i była to najbardziej konkurencyjna mają lokalny monopol, co przekłada się na portali branżowych. cenowo technologia w ubiegłym roku. ceny. Dobrym przykładem może być miasto Jej specjalizacją jest W budynkach, które oddano do użytku Stuttgart, na którego terenie jest 314 000 polityka energetyczna w 2020 roku, przeważają alternatywmieszkań, z których zaledwie 28 500 ma Niemiec, Danii, Szwecji, ne technologie grzewcze, właśnie takie dostęp do lokalnej sieci ciepłowniczej.

Austrii, Szwajcarii oraz jak pompy ciepła i granulat. Już tylko Najpopularniejszą technologią grzewkrajów Beneluksu. Śledzi w 42% z nich zainstalowano mające czą w Niemczech są piece na gaz ziemny przebieg kampanii negatywny wpływ na klimat ogrzewanie – ich udział wynosi aż 52,1% i wzrasta z roku wyborczych we gazowe. Olej opałowy występował zalena rok. Koszty ogrzewania gazem ziemnym wszystkich wymienionych dwie w co setnym nowym budynku. wyniosły w 2020 r. 720 euro. W porównaniu krajach pod względem Innym, coraz częściej występującym z olejem opałowym, którego cena w ostatpolityki energetycznej zjawiskiem, są tak zwane budynnich latach często się zmieniała, ceny gazu ki pasywne, pod względem ogrzeziemnego od 2017 roku praktycznie są wania samowystarczalne i niekotakie same i wynoszą 68-69 euro za MWh. rzystające z zewnętrznych nośników energii.

Drogie w tym roku było ogrzewanie olejem opa Całkowite zużycie energii w Niemczech wyłowym – oznaczało to wydatek rzędu 855 euro. Jego niosło w 2020 roku 11 920 PJ i było niższe o 10% ceny zaczęły co prawda wiosną 2020 nagle drastycznie w porównaniu z rokiem poprzednim. Przyczyspadać, ale wtedy dla większości kupujących było już ną jest oczywiście pandemia koronawirusa. za późno, bo zwykle nabywają oni ten surowiec jesienią, z myślą o nadchodzącym sezonie grzewczym.

Względnie nową technologią grzewczą, obecnie stosowa-

10 ECiz 1/2021