I Panta rhei

10

5

0

-5

-10

ogółem

przedsiębiorstwa wytwarzające ciepło bez kogeneracji

przedsiębiorstwa wytwarzające ciepło w kogeneracji 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

0,35 -1,56 -1,64 1,81 3,63 1,46 9,68 6,71 1,88

3,41 1,69 2,6 4,47 2,54 3,44 4,57 4,62 1,6

-3,3 -5,33 -5,64 -0,27 4,43 0,06 13,09 8,26 2,08

RYS. 3

Rentowność przedsiębiorstw ciepłowniczych w latach 2010-2017 (%). „Energetyka cieplna w liczbach (..)” URE

w perspektywie duże inwestycje i dywersyfikację paliw, aby chronić się przed efektami ryzyk, powinny świadomie zarządzać płynnością finansową. Nie tylko z wykorzystaniem raportów i wskaźników ex post, po zakończeniu roku, ale na bieżąco, tworząc plan miesięczny i weryfikując na bieżąco jego realizację. Pozwoli to uniknąć ryzyka utraty płynności lub wysokich kosztów bieżącego zadłużenia. W zarządzaniu środkami pieniężnymi wskazane jest korzystanie z modelu Millera-Orra czy modelu J. Baumola. Modele pozwalają wyliczyć konieczny poziom gotówki do dyspozycji oraz poziom, powyżej którego należy ją inwestować.

Istotna dla sektora jest stabilność przepisów i praktyk dotyczących wsparcia preferowanych technologii, w szczególności transparentności zasad prowadzenia aukcji oraz programów oferujących dotacje i inne formy finansowania. Przy realizacji inwestycji ważna jest informacja o terminach ich przeprowadzania i przyznania wsparcia.

Po stronie regulatora zmiany powinny iść w kierunku dynamicznego procesu zatwierdzania taryf w oparciu o kryteria okresowo publikowanych wskaźników odniesienia bazujących na komponentach kosztów zmiennych z analizą pełną wniosku okresowo, nie częściej niż co 12 miesięcy. Z wyjątkiem sytuacji, kiedy dokonano istotnych zmian w zakresie prowadzonej działalności, np. zmieniono strukturę paliwową, charakterystykę źródła. Składane w wersji cyfrowej wnioski mogłyby być weryfikowane automatycznie w oparciu o szczegółową instrukcję opublikowaną na stronach regulatora.

Nakłady inwestycyjne oraz spłaty rat kapitałowych kredytów inwestycyjnych to sfera przepływów finansowych, a nie rachunku zysków i strat i wyniku przedsiębiorstwa. Nie wszystkie należności stają się wpływami. Dlatego w kalkulacji taryf zwrot z kapitału nie powinien być zależny od wzrostu czy spadku ceny wynikającego z kalkulacji taryfowej kosztów uzasadnionych. Wskazane byłoby, by URE uwzględniało plan przepływów finansowych i aktualne wskaźniki płynności przy zatwierdzaniu zwrotu z kapitału.

Zarówno sektor ciepłowniczy, jak i regulator – mając na uwadze wyzwania inwestycyjne, jak i aktualny niepokojący zły stan finansów sektora – powinny mieć na uwadze, że przedsiębiorstwa upadają na skutek braku płynności, nawet mając „koszty ogółem pokryte przychodami ogółem”. RYS. 3 Rentowność przedsiębiorstw ciepłowniczych w latach 2010-2017 (%). „Energetyka cieplna w liczbach (..)” URE Oczywiście w branży mamy do czynienia z dużym zróżnicowaniem skali i specyfiki prowadzonej działalności w zakresie paliw czy technologii, czego powyższe zestawienie nie uwzględnia. Dlatego raportowanie i wyciąganie wniosków na podstawie wartości średnich nie jest wystarczająco miarodajne dla właściwej oceny sytuacji finansowej sektora. Właściwym podejściem analitycznym w raportach sektora dla diagnozowania sytuacji sektora i efektów regulacji byłaby analiza kwartylowa z bazową skalą sprzedaży rocznej oraz dostosowanie wskaźników do definicji ekonomicznych analizy finansowej. Wszystkie przedstawione analizy wskazują, że sytuacja przedsiębiorstw ciepłowniczych jest efektem kumulacji kilku niekorzystnych czynników w krótkim czasie, a tylko jednym z nich jest praktyka regulacji. Ciepłownictwo – jednym z kluczowych sektorów

Sektor ciepłowniczy jest istotnym elementem bezpieczeństwa energetycznego w skali kraju, pomimo lokalnego charakteru świadczonych usług. Jest również ważnym ogniwem realizacji celów klimatycznych i efektywnościowych oraz polityki walki ze smogiem. Bezpieczeństwo zachowania ciągłości dostaw ciepła wymaga nakładów na modernizację i rozwój. Jako sektor narażony na ryzyka

niezależne od decyzji zarządów przedsiębiorstw, takich jak pogoda, otoczenie prawne czy ceny paliw i Reklama

energii wymaga bezpiecznego bufora finansowego pochodzącego z marży nad progiem rentowności,

tj. ze zwrotu kapitału niezależnie od skali wzrostu czy spadku kosztów uznanych za uzasadnione. Zwrot z kapitału powinien wynikać z analizy polityki reinwestowania zysku w działalność ciepłowniczą, realizacji celów polityki energetycznej, poziomu środków dyspozycyjnych niezbędnych do realizacji planowanych inwestycji, z polityki dywidend. Powinien utrzymywać się na poziomie co najmniej stopy wolnej od ryzyka. W tym celu powinna ulec zmianie filozofia zatwierdzania taryf. Regulator jest bowiem współodpowiedzialny za stan techniczny i finansowy przedsiębiorstw, ponieważ to w jego rękach jest narzędzie motywacji i kreowania wyników sektora. Ograniczenie oceny sytuacji do stwierdzenia „pokrycia kosztów przychodami” jest zbyt krótkowzroczne. Jak pokazuje analiza danych historycznych o sytuacji finansowej sektora i skali realizowanych inwestycji, przedsiębiorstwa – pomimo nie najlepszych wyników – podejmowały ryzyko ich realizacji. I mimo że problem przewlekłej „choroby” braku pokrycia kosztów podstawowej działalności, w przypadku nagłych wzrostów czynników kosztotwórczych w zestawie z długotrwałym procesem zmian taryfy,