2/2021 Kierunek Wod-Kan by BMP Sp. z o.o.

TEMAT NUMERU | =$5=Æ'=$1,( , .2081,.$&-$ : 63 Ă.$&+ :2' .$1

LIDERZY NA CZAS ZMIAN | Komunikacja w sytuacji krytycznej | :GUDĽDQLH /($1 Z ZRGRFLÇJDFK | Pandemia a kierowanie RUJDQL]DFMÇ

2 :2'2&,Æ*2:(- ('8.$&-,

> 42

5($*(17 35=<6=Ă2ě&,

> 64

KOREKTA WNIOSKU 7$5<)2:(*2

> 79

" # $ # %& !

! " #

# $ % & ' # ) & *

+ ( ( &

! ( &

SPIS TREŚCI

T E M AT N U M E R U : Z A R Z Ą D Z A N I E I KOMUNIKACJA W SPÓŁKACH WOD-KAN

Fot. 123rf

Fot.: 123rf

T E M AT N U M E R U : Z A R Z Ą D Z A N I E I KOMUNIKACJA W SPÓŁKACH WOD-KAN 8 I Panta rhei, czyli wodociągi w zmieniającym się świecie Andrzej Malinowski 12 I Dobry szef pokazuje ludzi Rozmowa z Henrykiem Milcarzem, prezesem Wodociągów Kieleckich I Jak zaplanować komunikację 16 w sytuacji krytycznej? Marta Cała-Sturzbecher 20 I Leanowe wodociągi. Wdrażanie szczupłego zarządzania. Kroki podstawowe Tomasz Simiński 24 I Teraz jest czas inwestycji Rozmowa z Rafałem Zalesińskim, prezesem MPWiK w Lesznie 30 I Lider i jego zespół w czasach zarazy Ewa Stępniewicz, Sławomir M. Suchoń 36 I Zarządzanie kryzysowe w okresie pandemii na przykładzie MPWiK Wrocław Witold Ziomek I Giga i Kropelka. O wodociągowej 42 edukacji na szeroką skalę Agnieszka Jaszkaniec

PANTA RHEI, CZYLI WODOCIĄGI W ZMIENIAJĄCYM SIĘ ŚWIECIE Andrzej Malinowski T E M AT N U M E R U : Z A R Z Ą D Z A N I E I KOMUNIKACJA W SPÓŁKACH WOD-KAN

ŚCIEKI 50 I Równoległa współpraca mieszadeł pompujących Witold Lorenz, Przemysław Szulc I Nowatorska i ekologiczna. 62 Kogeneracyjna inwestycja Veolii Przemysław Płonka 64 I K2FeO4 – reagent przyszłości Krzysztof Barbusiński 67 I Uwagi dotyczące efektywności energetycznej pompowni kanalizacyjnych Jan Bagieński I Współpraca, która zmieni rynek 71 Ścieki Polskie JAKOŚĆ WODY 74 I Wirus w wodzie? Izabela Kruszelnicka, Dobrochna Ginter-Kramarczyk

Fot. 123rf

SIECI WOD-KAN 46 I Innowacyjne rozwiązania GIS ograniczające straty wody KartGIS

ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE W OKRESIE PANDEMII NA PRZYKŁADZIE MPWIK WROCŁAW Witold Ziomek

ŚCIEKI

FELIETON 82 I Krucha cywilizacja Darek Dzida 83 I Rozstrzyganie wątpliwości prawnych na korzyść strony. Czy to tylko ładnie brzmiący slogan? Łukasz Lipiec, Adam Makieła 84 I Sąd Michał Rżanek 86 I Władza, wybory, cele Paweł Chudziński

Fot. 123rf

PRAWO 79 I Korekta wniosku taryfowego jako alternatywa dla odwołania od decyzji odmownej Dyrektora RZGW Milena Dorobek, Krzysztof Kurzeja

UWAGI DOTYCZĄCE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ POMPOWNI KANALIZACYJNYCH Jan Bagieński

Kierunek Wod-Kan 2/2021 3

OD REDAKCJI

Przemysław Płonka redaktor naczelny tel. 32 415 97 74 wew. 28 e-mail: przemyslaw.plonka@e-bmp.pl

Empatyczny szef na dzisiejsze czasy

iderzy na czas zmian to okładkowe hasło bieżącego wydania „Kierunku Wod-Kan”, którego tematem przewodnim jest problematyka zarządzania spółkami wodociągowymi. By opisać, jak najlepiej to czynić, z pewnością nie starczyłoby miejsca w magazynie – przedstawiamy więc wybrane opinie, sugestie zwracające uwagę na określone aspekty, istotne w kontekście aktualnych wyzwań związanych z kierowaniem ﬁrmą. „Ciągle zmieniające się otoczenie rynkowe, prawne, wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw oraz rosnąca dynamika wymagań, oczekiwań klientów i zmiana zachowania pozostałych interesariuszy wymuszają wdrażanie i stosowanie przez organizacje najnowszych, najbardziej skutecznych metod oraz technik zarządzania” – pisze w artykule Andrzej Malinowski, prezes Stowarzyszenia Wodociągowców Województwa Śląskiego. Wspomina, że – gdy pełnił jeszcze funkcję prezesa Dąbrowskich Wodociągów – postawił sobie zadanie wprowadzenia w ﬁrmie nowoczesnego systemu zarządzania opartego na zarządzaniu przez cele. „Musiałem poprawić komunikację, przekonać załogę do myślenia w kategoriach osiągania sukcesu zespołowego oraz tego, że klient jest najważniejszy. Trzeba pracować zespołowo, stworzyć załogę (drużynę), z którą razem dążymy do celu” – podkreśla A. Malinowski, przypominając dobrze pasujący tu cytat P. Senge, że jeśli człowiek marzy sam, zostaje to na poziomie marzeń, jeśli zaś przekona do nich wiele osób, wówczas marzenia realizuje i stają się rzeczywistością. innych cechach dobrego lidera mówi także (w wywiadzie udzielonym naszej redakcji) Henryk Milcarz,

4 Kierunek Wod-Kan 2/2021

prezes Wodociągów Kieleckich: „Menadżer powinien być osobą otwartą na ludzi, na ich pomysły. Musi przyjąć do wiadomości, że nie ma monopolu na wiedzę. Powinien być też trochę wizjonerem, by móc inspirować organizację i pracowników”. ola menadżera ewoluuje, również w wodociągach. Wymusza to zmieniające się otoczenie prawne (choćby problemy z zatwierdzaniem taryf), konieczność budowania ﬁrmy w oparciu o założenia Europejskiego Zielonego Ładu, nowe roczniki pracowników, wymagające innej motywacji i w końcu zmiany wywołane pandemią. O tych ostatnich ciekawie pisze Witold Ziomek, prezes MPWiK we Wrocławiu, podkreślając, że wiele rozwiązań wypracowanych w ostatnich, trudnych miesiącach zostanie na dłużej (m.in. udoskonalenia w obsłudze klienta). I dodaje: „Cieszę się, że cały korpus menadżerski przeszedł z powodzeniem >>chrzest bojowy<< w sytuacji prawdziwie kryzysowej, a ogromna większość pracowników wykazała się dużym zrozumieniem i zaangażowaniem we wdrożenie nowych zasad pracy”. odniesieniu do zarządzania w czasach pandemicznych dobrą konkluzją jest podsumowanie artykułu Ewy Stępniewicz i Sławomira M. Suchonia: „Obecna sytuacja pomaga liderom odkryć, jaki powinien być dzisiejszy przywódca. Bezwzględnie, poza wieloma tak zwanymi >>twardymi<< umiejętnościami, pracownikom potrzeba empatycznego szefa, który będzie wsparciem i da poczucie bezpieczeństwa”.

Wydawca:

BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: ochrona@e-bmp.pl www.kierunekWODKAN.pl

BMP to ﬁrma od ponad 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, webinariów, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

Rada Programowa: Dariusz Dzida – kierownik sieci wodociągowej AQUA S.A. prof. dr hab. inż. Marek Gromiec – członek Krajowej Rady Gospodarki Wodnej, doradca Komisji Środowiska Senatu RP Dorota Jakuta – prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” Marek Kornatowski – pełnomocnik prezesa zarządu ds. Rozwoju Relacji Zewnętrznych MPWiK S.A. Wrocław Dariusz Latawiec – dyrektor Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Nowym Targu Michał Rżanek – prezes Piotrkowskich Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. prof. dr hab. inż. Ziemowit Suligowski – Katedra Inżynierii Sanitarnej, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska Klara Ramm – przedstawiciel Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” w EURAU Piotr Ziętara – prezes zarządu MPWiK S.A. w Krakowie

Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redakcja techniczna Marek Fichna Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Sprzedaż: Mateusz Grzeszczuk, Magda Widrińska, Marta Mika, Ewa Dombek, Jolanta Mikołajec-Piela, Krzysztof Sielski

Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł (w tym 8% vat) Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 PKWiU: 58.14.12.0, ISSN: 2391-6044 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje ﬁrma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Fot. na okładce: 123rf.com

W OBIEKTYWIE

W CZASIE PANDEMII „Codziennie dbamy o to, aby wysokiej jakości woda traﬁała nieprzerwanie do ponad 800 tysięcy odbiorców stolicy Dolnego Śląska i kilku gmin ościennych. Odpowiadamy też za odbiór i oczyszczanie ścieków. Teraz nie mówimy, że dzięki temu podnosimy komfort życia mieszkańców. Dzisiaj zdrowa, bezpieczna woda i odbiór ścieków są niezbędnym orężem do walki z pandemią wirusa COVID-19” – podkreśla Witold Ziomek, prezes zarządu MPWiK we Wrocławiu. Na zdjęciu: pracownik w hali ﬁltrów MPWiK Wrocław. Więcej o zarządzaniu kryzysowym w okresie pandemii – na str. 36 Fot. MPWiK we Wrocławiu

Kierunek Wod-Kan 2/2021 5

Z P O R TA LU K I E R U N E K W O D K A N . P L

ROZMAITOŚCI

40%

WODOCIĄGI LESZCZYŃSKIE: PIERWSZA INSTALACJA FOTOWOLTAICZNA 6 maja na terenie Stacji Uzdatniania Wody (SUW) Karczma Borowa została uruchomiona instalacja fotowoltaiczna, która składa się ze 120 sztuk monokrystalicznych paneli fotowoltaicznych o mocy jednostkowej 330 Wp. Wartość inwestycji to 108,8 tys. zł netto.

Tylu respondentów – pracowników branży wod-kan – uważa, że lubi co drugi tydzień „być na pracy zdalnej” O badaniach, które pokazują, jak w czasach pandemii czują się zatrudnieni w ﬁrmach wodociągowych, którzy w pierwszej i drugiej fali pracowali w systemie zmianowym – w artykule na str. 30

Więcej o wodociągach leszczyńskich – w wywiadzie z prezesem R. Zalesińskim na str. 24. Źródło i fot.: MPWiK Sp. z o.o. w Lesznie

MPWIK SP. Z O.O. NAWIĄZAŁO WSPÓŁPRACĘ Z POLITECHNIKĄ RZESZOWSKĄ W ramach podpisanego porozumienia strony będą m.in. współpracować nad gospodarczym wykorzystaniem produkowanej wody oraz osadów z oczyszczalni ścieków. Umowa ma na celu wykorzystanie możliwości i doświadczeń obu stron zmierzające do optymalnego współdziałania w zakresie zwiększenia wiedzy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Umowę podpisali: prezes Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Marek Ustrobiński i rektor Politechniki Rzeszowskiej prof. dr hab. inż. Piotr Koszelnik. Osobami odpowiedzialnymi za koordynację działań dotyczących współpracy są Robert Potoczny, dyrektor ds. technicznych MPWiK oraz dr inż. Krzysztof Boryczko, prof. PRz, prodziekan ds. kształcenia Wydziału Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury. Źródło: www.mpwik.rzeszow.pl

Menadżer powinien być osobą otwartą na ludzi, na ich pomysły. Musi przyjąć do wiadomości, że nie ma monopolu na wiedzę. Powinien być też trochę wizjonerem, by moc inspirować organizację i pracowników. – Henryk Milcarz, prezes Wodociągów Kieleckich Wywiad na str. 12

MPWIK WARSZAWA: FINALIZACJA PRAC ZWIĄZANYCH Z DRUGIM PRZEWIERTEM POD WISŁĄ Drążenie nowego rurociągu metodą direct pipe o średnicy 1200 mm i długości prawie 800 m rozpoczęło się na początku maja 2021 r. Prace odbywają się zgodnie z planem i są na ukończeniu. 31 maja 2021 r. tarcza drążąca dotarła do punktu docelowego po lewej stronie Wisły i zakończyła pracę.

Warszawski MPWiK ﬁnalizuje prace związane z drugim przewiertem pod Wisłą – trwają intensywne prace przyłączeniowe nowego rurociągu ułożonego pod dnem rzeki. To część większego przedsięwzięcia, które w przyszłości pozwoli na przesyłanie większych ilości ścieków do Zakładu „Czajka”. Teraz przed MPWiK włączenie nowego rurociągu do infrastruktury naziemnej – aby tego dokonać trzeba przeprowadzić szereg prac wykończeniowych, m.in. demontaż maszyny drążącej, wykonanie komór żelbetowych, monitoring i próby ciśnieniowe. Prace te, zgodnie z harmonogramem, potrwają do końca czerwca 2021 r. Równolegle powstaje jeszcze jeden (trzeci), uzupełniający naziemny rurociąg – także i to zadanie zmierza ku końcowi. Będzie on dołączony do istniejącej infrastruktury naziemnej po obu stronach rzeki. Uruchomienie dodatkowego rurociągu zwiększy wydajność budowanego całego układu. Powinno to skutkować dalszym ograniczaniem zrzutów przelewami burzowymi mieszaniny wód opadowych i ścieków do Wisły podczas pogody deszczowej. Rurociąg ten będzie działał do momentu wybudowania docelowej infrastruktury towarzyszącej nowego alternatywnego układu, czyli komory wylotowej przy ul. Świderskiej oraz pozostałych sieci i obiektów od strony ul. Farysa, co powinno nastąpić w III kwartale 2022 r. Obecna instalacja, czyli dwa rurociągi pod Wisłą oraz trzeci przewód naziemny, będzie pracowała w oparciu o system pompowy – po sﬁnalizowaniu prac w 2022 r. instalacja będzie mogła przesyłać ścieki także w sposób grawitacyjny. Źródło, fot.: MPWiK Warszawa

6 Kierunek Wod-Kan 2/2021

Z P O R TA LU K I E R U N E K W O D K A N . P L

JAK ZNIKNĄŁ Z MAREK MILION SZAMBIAREK

FILM O NOWOCZESNEJ RENOWACJI WODOCIĄGU

Wybudowanie kanalizacji sanitarnej poprawiło standard życia wielu naszych mieszkańców. Wiadomo – jest wygodnie, nie trzeba podnosić pokrywy i sprawdzać, czy jest jeszcze wolne miejsce w zbiorniku. Jest też taniej, bo przeliczając koszty na metr sześcienny taniej jest odprowadzić ścieki via podziemna kanalizacja, niż zamawiając wóz asenizacyjny. Ale jest to również efekt ekologiczny, dodatkowo związany z bezpieczeństwem ruchu drogowego. Czy dałoby się go oszacować na liczbach, na konkretnym przykładzie? Spróbuję.

Wodociągi Białostockie zapraszają do obejrzenia krótkiego ﬁlmu pokazującego niedawno zakończoną renowację około 1-kilometrowego odcinka stalowego rurociągu średnicy 600 mm, którym płynie woda surowa z ujęcia w Wasilkowie do stacji uzdatniania wody w Pietraszach.

Sprawdziłem, ile ścieków komunalnych odprowadził Wodociąg Marecki do warszawskiej oczyszczalni Czajka. Akurat miałem pod ręką dane za ostatnie dziesięciolecie. Rzecz jasna – wraz z rozbudową sieci kanalizacji sanitarnej ilości ścieków rosły. W 2011 r. zafakturowaliśmy odbiór 377,2 tys. m. sześc., pięć lat później 1151,5 tys. m. sześc., a w ubiegłym roku 1439,6 tys. m. sześc. W sumie – po wrzuceniu dziesięcioletnich danych do Excela – wyszło łącznie prawie 9575 tys. m. sześc. Słownie: dziewięć milionów pięćset siedemdziesiąt pięć tysięcy metrów sześciennych ścieków. Jak to sobie wyobrazić? Oczywiście dalszy ciąg wywodu będzie pewnym uproszczeniem, ale – mam nadzieję – nieodbiegającym daleko od prawdy. Przeliczmy tę ilość ścieków na… kursy wozów asenizacyjnych. No bo gdyby nie było kanalizacji sanitarnej, tak musielibyśmy się pozbywać naszych ścieków. Po rozmowie z kolegami z Wodociągu Mareckiego ustaliliśmy, że najlepiej przyjąć, iż wóz asenizacyjny średnio zabiera 10 m. sześc. ścieków. No wykonajmy proste działanie: 9 575 000 m. sześc. (łączna ilość ścieków) : 10 m. sześc. (średnia pojemność szambiarki) = 957 500 Tyle kursów przez dziesięć lat musiałyby zrobić wozy asenizacyjne, żeby wywieźć ścieki z Marek. A jeśli dodamy ścieki z pierwszych miesięcy tego roku, dobilibyśmy do miliona. Ta liczba robi wrażenie, prawda? I do tego na ulicach mniej szambiarek, mniej spalin i mniej nieuchronnego brzydkiego zapachu… Jeszcze większe wrażenie powinno robić to, że sieć kanalizacyjna w praktyce powstała od zera. U zarania dziejów Wodociągu Mareckiego liczyła 8 km. Dzisiaj, m.in. dzięki unijnemu wsparciu z Funduszu Spójności i współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz samorządem, około 213 km. I wygląda na to, że będzie dalej rosnąć – tak jak nasze miasto… Ps. Po recenzji tekstu koledzy z Wodociągu Mareckiego podpowiedzieli, że tę ilość ścieków można byłoby również zwizualizować matematycznie, np. lokując je w formie sześcianu. I tu zagadka dla Czytelników – jaką długość (w zaokrągleniu do pełnych metrów) powinien mieć bok sześcianu, w którego wnętrzu znajduje się 957 tys. m. sześc. ścieków? Źródło: E-Kran, blog Wodociągu Mareckiego.

Prace były wykonywane metodą bezwykopową z zastosowaniem technologii CIPP (cured in place pipe – rura utwardzana na miejscu). Wykonawca inwestycji – TERKAN Sp. z o.o. Sp. k. – zrealizował ją przy użyciu rękawa renowacyjnego o odporności na ciśnienie 10 barów i sztywności obwodowej SN4, przeznaczonego do rurociągów wody pitnej. W efekcie została zminimalizowana możliwość awarii na tym odcinku ważnego technologicznie rurociągu, wcześniej zagrożonym pęknięciem. Link do ﬁlmu na www.wobi.pl Źródło: Wodociągi Białostockie

UJĘCIE GŁĘBINOWE „WYCIECZKOWA” URATOWANE Pracownikom ZWiK Łódź udało się uratować przed likwidacją popularny wśród mieszkańców Łodzi zdrój wody pitnej przy ulicy Wycieczkowej. Doszło tam do zanieczyszczenia wody substancją chemiczną. Niewykluczone, że ktoś wylał ją do gruntu przy studni, doprowadzając do skażenia warstwy wodonośnej. Ujęcie przy ulicy Wycieczkowej jest jednym z trzech w Łodzi, z których mieszkańcy mogą czerpać wodę pitną bezpośrednio ze studni głębinowej. Pracownicy ZWiK przez kilka dni usuwali ze studni zanieczyszczoną wodę. Co jakiś czas pobierano próbki wody do badań laboratoryjnych. Wyniki badań pokazują, że w trakcie zrzutu wody z ujęcia poziom szkodliwej substancji w warstwie wodonośnej systematycznie spadał. Ostanie badania potwierdziły czystość wody. ZWIK poniósł znaczne koszty ratowania ujęcia. Zanieczyszczoną wodę trzeba było gromadzić w zbiornikach i wywozić do punktu utylizacji. Kosztowne też były badania wody.

Autor: Tadeusz Markiewicz Źródło, fot.: ZWiK Łódź

Kierunek Wod-Kan 2/2021 7

T E M AT N U M E R U : Z A R Z Ą D Z A N I E I K O M U N I K A C J A W S P Ó Ł K A C H W O D - K A N

Fot. 123rf

PANTA RHEI czyli wodociągi w zmieniającym się świecie Andrzej Malinowski prezes Stowarzyszenia Wodociągowców Województwa Śląskiego

Wszystko płynie, jest nietrwałe, zmienne – powiedział Heraklit, ﬁlozof grecki urodzony w Efezie. Niby banalne stwierdzenie, ale jakże prawdziwe. Ciągle zmieniające się otoczenie rynkowe, prawne, wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw oraz rosnąca dynamika wymagań, oczekiwań klientów i zmiana zachowania pozostałych interesariuszy wymuszają wdrażanie i stosowanie przez organizacje najnowszych, najbardziej skutecznych metod oraz technik zarządzania.

8 Kierunek Wod-Kan 2/2021

T E M AT N U M E R U : Z A R Z Ą D Z A N I E I K O M U N I K A C J A W S P Ó Ł K A C H W O D - K A N

Trzy najważniejsze rzeczy Gdy patrzę z perspektywy czasu dostrzegam, jak wraz z przełomowymi zmianami w naszym kraju zmieniła się cała branża wod-kan. Pożądanym standardem działania była tu niezawodna dostawa wody dla mieszkańców oraz odbiór i oczyszczanie ścieków przy utrzymaniu normatywnych parametrów jakościowych. Za sukces uznawano realizację tych działań w taki sposób, aby firma utrzymała rentowność na planowanym poziomie. Ale to już było. Dziś mówimy o budowaniu nowoczesnych modeli zarządzania, zarządzaniu procesowym, wykorzystaniu benchmarkingu nie tylko krajowego (tu uznanie dla Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie), ale i międzynarodowego. Celem jest ciągłe doskonalenie. Jak ktoś kiedyś powiedział, trzy najważniejsze rzeczy, które trzeba mierzyć w firmie, to: zadowolenie klientów, zadowolenie pracowników i przepływy gotówkowe. Jeśli rośnie zadowolenie klientów, również udział firmy w rynku z pewnością się zwiększa. Zadowolenie pracowników oznacza praktyczność, jakość, dumę i kreatywność. Przepływy gotówkowe to z kolei puls – znak życia firmy. Dlatego stosujemy nowoczesne modele strategicznego działania. Inwestujemy w ludzi i majątek. Dobre funkcjonowanie firmy zawdzięczamy wielu aspektom: innowacjom technicznym i technologicznym (liderzy w branży mają własne komórki organizacyjne: Badanie i Rozwój), inwestowaniu w rozwój pracowników (niektóre firmy weszły na poziom doktorantów i bardzo bliskiej współpracy ze światem nauki), wrażliwości społecznej i – co najważniejsze – odpowiedzialnemu i kompetentnemu traktowaniu klienta – partnera w interesach.

Z doświadczenia wiem, że obdarzenie ludzi zaufaniem powoduje, iż wykonują swoje zadania z większym zaangażowaniem, troszczą się o jak najlepsze wyniki, gdyż wierzą w ﬁrmę. Niezbędnym staje się posiadanie przez przedsiębiorstwo misji i cenionych wartości (zarządzanie przez wartości), które zapewnią działaniom spójność a ludziom wspólną tożsamość.

Więcej niż tylko produkt O ile podejście finansowe do zarządzania ma na celu maksymalizację zwrotu z kapitału dla akcjonariuszy czy dla właściciela, to sednem podejścia w przedsiębiorstwach wod-kan (monopolu naturalnego) jest zrównoważenie interesu publicznego z korzyściami finansowymi. Sądzę, że myślenie, które wyróżnia dobre firmy, to takie, gdzie aspekty etycznego, proekologicznego działania i społecznej odpowiedzialności biznesu są elementami kultury organizacyjnej. W branży wodociągowej takich firm nie brakuje. Uważam, że spółka, która ma szerokie relacje biznesowe ze społecznością lokalną, powinna dawać coś więcej niż dobry produkt. Dlatego mogę bez przesady powiedzieć, że społeczna odpowiedzialność i zaangażowanie w sprawy lokalnego otoczenia są wpisane w kulturę organizacyjną wielu firm w branży, które prowadzą szereg przedsięwzięć z myślą o mieszkańcach już od lat. Ich realizacja nabrała rozmachu, co było ściśle związane z podniesieniem jakości świadczonych usług, inwestycjami w nowoczesną infrastrukturę i zbudowaniem zespołu pracowników.

Współpraca branżowa Budowanie drużyny Niegdyś postawiłem sobie zadanie wprowadzenia w ﬁrmie nowoczesnego systemu zarządzania opartego na zarządzaniu przez cele. Musiałem poprawić komunikację, przekonać załogę do myślenia w kategoriach osiągania sukcesu zespołowego oraz tego, że klient jest najważniejszy. Trzeba pracować zespołowo, stworzyć załogę (drużynę), z którą razem dążymy do celu. Jak powiedział P. Senge, jeśli człowiek marzy sam, zostaje to na poziomie marzeń, jeśli zaś przekona do nich wiele osób, wówczas marzenia realizuje i stają się rzeczywistością. To sposób działania dla szefów. Tak działaliśmy w Dąbrowskich Wodociągach. Dziś, w zmieniającym się otoczeniu, musimy dotrzymać kroku nowemu rynkowi pracowników. Podobnie, mówimy obecnie nie tylko o utrzymaniu kompetencji w ﬁrmie, ale również o ich rozwoju, w czym zdecydowanie pomaga informatyzacja, cyfryzacja, sztuczna inteligencja. Wiedza staje się podstawowym zasobem. Bez tych elementów nie będziemy mogli realizować kluczowych zadań.

Miło obserwować przedsiębiorstwa w branży, które współpracują. Istotna jest tu przede wszystkim wymiana doświadczeń. Dlatego niezwykle cenną inicjatywą było powstanie regionalnych stowarzyszeń, których celem jest integracja środowiska oraz wspólne rozwiązywanie problemów wodociągowców. Środowisko branżowe naszego regionu (Stowarzyszenie Wodociągowców Województwa Śląskiego) dokonało rzeczy niebywałej. Otóż 24 firmy wodociągowe wspólnie stworzyły strategię dotyczącą systemu zaopatrzenia w wodę dla gmin województwa śląskiego. Zgodziliśmy się, że jeśli jednym z kluczowych elementów strategii Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w zakresie podniesienia jakości życia w regionie, w oparciu o model zrównoważonego rozwoju, będzie gospodarka wodna i wodociągowa, to radykalnie zwiększą się szanse na osiągnięcie założonych celów. Dokument wskazuje politykę wzajemnych relacji opartą o filozofię współpracy. Woda staje się coraz bardziej istotnym elementem ochrony środowiska oraz warunkiem rozwoju

Kierunek Wod-Kan 2/2021 9

Fot. 123rf

T E M AT N U M E R U : Z A R Z Ą D Z A N I E I K O M U N I K A C J A W S P Ó Ł K A C H W O D - K A N

NOWY RYNEK PRACOWNIKÓW Dziś, w zmieniającym się otoczeniu, musimy dotrzymać kroku nowemu rynkowi pracowników. Podobnie, mówimy obecnie nie tylko o utrzymaniu kompetencji w ﬁrmie, ale również o ich rozwoju, w czym zdecydowanie pomaga informatyzacja, cyfryzacja, sztuczna inteligencja

gospodarczego. Powoduje to we mnie głęboką reﬂeksję w stosunku do zasobów, jakimi dysponuje Polska na tle innych krajów świata. Na dzisiaj są one wystarczające, ale w Europie nasz kraj pod tym względem jest na samym końcu. Już dziś branża odczuwa zmiany klimatyczne. To obszar do współpracy. Wychodząc z założenia, że „duży może więcej”, innym przykładem współpracy ﬁrm wodociągowych regionu była kampania edukacyjna i ekologiczna Stowarzyszenia Wodociągowców Województwa Śląskiego „Toaleta to nie śmietnik”. Do kampanii jako partnerów zaprosiliśmy wszystkie stowarzyszenia wodociągowców w Polsce, wszyscy bowiem mamy problem z odpadami wrzucanymi do kanalizacji. Może to być wspólne i jednoczesne działanie w kraju, którego wpływ na zmianę nawyków mógłby być niezwykle mocny. Warto tu w omawianym kontekście współpracy przypomnieć, jak szczególną i ważną rolę dla branży wodociągowej pełni Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie, którą znamy i doceniamy.

podejmowanych przez firmy). To z kolei wyzwoli konieczność intensyﬁkacji działań na rzecz efektywności funkcjonowania. Przedsiębiorstwa i samorządy zaczną poszukiwać aktualizacji form organizacyjnych, a także nowoczesnych modeli biznesowych dla przedsiębiorstw. Spółki wodociągowo-kanalizacyjne będą w jeszcze większym stopniu stawiać na rozwiązania innowacyjne i optymalne ekonomicznie. Mamy dziś do czynienia z procesem łączenia działań przedsiębiorstw i samorządów, by sprawniej zaspokajać potrzeby społeczności i skuteczniej uczestniczyć w tworzeniu rozwiązań legislacyjnych oraz spełniać wymogi ochrony środowiska. Większe, skonsolidowane w działaniu organizacje lepiej radzą sobie z optymalizacją kosztów, sytuacjami kryzysowymi, dynamiką i zakresem wyzwań. W branży są takie przykłady działania. Dotknąłem tylko kilku elementów branży, ale jedno jest pewne – czekają nas zmiany...

Wyzwania przyszłości Przed branżą wodociągową kolejne wyzwania: dokończenie KPOŚK, wdrożenie nowej dyrektywy wodnej o jakości wody przeznaczonej do spożycia, planowana rewizja dyrektywy ściekowej i zamknięcie tematu, który jeszcze trwa – pandemii COVID-19. Znów można powiedzieć: panta rhei, bowiem nie ma nic tak stałego jak zmiany. Przy wzrastającej dynamice zmian otoczenia dużo łatwiej będzie podążać za nimi i wdrażać je dużym ﬁrmom. Jak pokazuje doświadczenie, systematycznie następować będzie wzrost kosztów procesowych (pomimo cennych inicjatyw

10 Kierunek Wod-Kan 2/2021

ANDRZEJ MALINOWSKI Wieloletni prezes Dąbrowskich Wodociągów, wiceprzewodniczący Rady Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie”, prezes Stowarzyszenia Wodociągowców Województwa Śląskiego. Wyróżniony tytułem Ambasadora Fair Play w Biznesie oraz zdobywca nagrody: Manager 25-lecia.

6(5,$ :,5Ð:(. FLOTTWEG XELLETOR

3R]QDM ]DOHW\ VHULL ;HOOHWRU v v v v v

;WUD VNXWHF]QRĤþ RGZDGQLDQLD ;WUD RV]F]čGQRĤþ ]Xİ\FLD SROLHOHNWUROLWyZ ;WUD PRF SU]HURERZD ;WUD RV]F]čGQRĤþ HQHUJLL ;WUD MDNRĤþ RGFLHNX