NA MIARĘ XXI WIEKU

Z ŻYCIA BRANŻY

8 I Czy mniejsze zużycie wody przez mieszkańców jest „na rękę” zakładom wodociągowym?

Anna Michałowska

10 I Inwestycje wynikające z obserwacji

Rozmowa z Markiem Tokarzem, prezesem zarządu MPWiK Sp. z o.o. Piekary Śląskie

14 I Wielki powrót targów wod-kan

Aneta Skalik

16 I Ślad wodny

Sławomir Grucel

20 I Samowystarczalność energetyczna oczyszczalni w Kucharach

Aneta Skalik

TEMAT NUMERU: OCZYSZCZALNIA PRZYSZŁOŚCI

24 I Jakie będą oczyszczalnie „jutra”?

Jacek Mąkinia, Ewa Zaborowska, Klara Ramm

30 I Praktyczne wdrożenia technologii opartych o proces Anammox

Katarzyna Hrynkiewicz

36 I GOZ w oczyszczalniach przyszłości

Janusz Skwara, Łukasz Kot, Dawid Wicher

40 I Nowa po pół wieku

Przemysław Płonka

44 I Samowystarczalna energetycznie, nowoczesna, niezawodna

Aneta Skalik

48 I Step w Goleniowie

Dariusz Kozak

55 I Hermetyzacja i dezodoryzacja

Lech Magrel

64 I Energetycznie pasywna oczyszczalnia ścieków

Tadeusz Żaba

70 I Oszczędności energetyczne i kosztowe

Krzysztof Miaśkiewicz, Wilo Polska Sp. z o.o.

JAKOŚĆ WODY

72 I Usuwanie farmaceutyków metodą ozonowania

Joanna Stepa

78 I Zmiany legislacyjne niezbędne dla poprawy bezpieczeństwa wody

Izabela Zimoch

86 I Możliwości bezwykopowej renowacji sieci kanalizacyjnych

Florian Piechurski

SIECI WOD-KAN

98 I Dyspozytornia – nowa koncepcja wirtualnego zarządzania infrastrukturą

Sławomir Jankowski

PRAWO

102 I Ryzykowne zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych

Jędrzej Bujny

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE

106 I Londyński system kanalizacji do wymiany

Marion Bouillin

108 I Rozwiązania chmurowe przyszłością w gospodarce wod-kan

Bartosz Fras

FELIETON

111 I Sucho wszędzie, co to będzie?

Dariusz Dzida

112 I Związki

Michał Rżanek

113 I (Nie) robić przyłącza?

Łukasz Lipiec

114 I Nowy wymiar rzeczywistości?

Paweł Chudziński

Z ŻYCIA BRANŻY:

Fot. MPWiK w Piekarach Śląskich

Rozmowa z Markiem Tokarzem, prezesem zarządu MPWiK Sp. z o.o. Piekary Śląskie

TEMAT NUMERU: OCZYSZCZALNIA PRZYSZŁOŚCI

JAKIE BĘDĄ OCZYSZCZALNIE „JUTRA”?

Jacek Mąkinia, Ewa Zaborowska, Klara Ramm

JAKOŚĆ WODY:

Fot. 123rf 86

Mo Liwo Ci Bezwykopowej

RENOWACJI SIECI KANALIZACYJNYCH

Florian Piechurski

Przemysław Płonka redaktor naczelny tel. 32 415 97 74 wew. 28 e-mail: przemyslaw.plonka@e-bmp.pl

Strategie pewików

„Rola oczyszczalni ścieków zaczyna wykraczać poza zapewnienie wysokiej efektywności usuwania zanieczyszczeń przy niskim wskaźniku zużycia energii. Obiekty te rozszerzają swoją funkcję w kierunku odzysku zasobów i stają się istotnymi elementami gospodarki obiegu zamkniętego” – piszą na naszych łamach Jacek Mąkinia, Ewa Zaborowska i Klara Ramm. Bieżący numer – również z uwagi na organizowaną przez nasze wydawnictwo nową konferencję – w znacznej mierze poświęcamy „oczyszczalniom przyszłości”. Jakie powinny być te obiekty, by sprostać obecnym, ale przede wszystkim przyszłym wyzwaniom?

O odpowiedź –w formie krótkich wypowiedzi czy analitycznych artykułów – poprosiliśmy wielu specjalistów z branży. Które „cechy” owych „oczyszczalni jutra” wskazywali najczęściej? Powinny być przyjazne środowisku, nieuciążliwe dla otoczenia, zdolne do zwiększonej redukcji związków biogennych czy nowych rodzajów zanieczyszczeń, w tym mikroplastików. Wielu podkreślało także, że muszą to być obiekty samowystarczalne energetycznie, budowane z zastosowaniem najnowocześniejszych technologii, odpowiadające koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego.

To„przyszłościowe myślenie” nie może jednak sprowadzać się jedynie do unowocześniania infrastruktury, ale wiąże się także z koniecznością zmiany podejścia do roli, funkcji czy zadań oraz sposobu działania „pewików”. „Dziś bowiem nie wystarczy już tylko oferować wodę o bardzo dobrej jakości czy prawidłowo oczyszczać ścieki. W nowej, cyfrowej erze i rzeczywistości zbliżającej nas do koncepcji smart city, liczą się te przedsiębiorstwa, które potrafią skutecznie przewidzieć czego klient/mieszkaniec oczekuje i spełnić te oczekiwania, zanim zostaną wypowiedziane na głos – pisze Sławomir Jankowski, prezes PWiK Tarnowskie Góry.

Wszystko dobrze wygląda na papierze, niestety rzeczywistość nie ułatwia realizacji tych ambitnych planów, gdy brak środków na bieżące utrzymanie infrastruktury. – Zaczynamy funkcjonować w utopijnej rzeczywistości, a nasz regulator, Wody Polskie, udaje, że wzrostu cen materiałów, usług i energii, a co za tym idzie – skokowego wzrostu kosztów naszej działalności – nie ma. Możemy oczywiście dalej próbować zaplanować przyrost przychodów i kosztów, ale życie pokazuje, że nie jest to realnie możliwe – alarmuje Marek Tokarz, prezes zarządu MPWiK Sp. z o.o. Piekary Śląskie (polecam wywiad na str. 10). Podkreśla, że co prawda na ten rok jego spółka ma jeszcze zawarte umowy, ale na przyszły i następny „szacowanie kosztów na rynku, na którym szaleje dwucyfrowa inflacja, jest wróżeniem z fusów”.

Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k.

KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437

NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: ochrona@e-bmp.pl www.kierunekWODKAN.pl

BMP to firma od ponad 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, webinariów, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

Rada Programowa: prof. dr hab. inż. Marek Gromiec – członek Krajowej Rady Gospodarki Wodnej, doradca Komisji Środowiska Senatu RP

Dariusz Dzida – kierownik sieci wodociągowej AQUA S.A.

Marek Kornatowski – Prezes Zarządu, Fundacja „Dolnośląskie Forum Wodociągowe”

Dariusz Latawiec – Prezes Zarządu Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Nowym Targu

Michał Rżanek – prezes Piotrkowskich Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.

Klara Ramm – przedstawiciel Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” w EURAU

Piotr Ziętara – prezes zarządu MPWiK S.A. w Krakowie

Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk

Redaktor naczelny

Przemysław Płonka

Redaktor wydania

Aneta Skalik

Redakcja techniczna Marcelina Gąsior

Kolportaż rafał.ruczaj@e-bmp.pl

Sprzedaż:

Magda Widrińska, Marta Mika, Ewa Dombek, Jolanta Mikołajec-Piela, Krzysztof Sielski

Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma

Spółki

wod-kan nie są więc w łatwej sytuacji. Z jednej strony stoją przed koniecznością inwestycji z myślą o przyszłości, a z drugiej jest bolesne „tu i teraz”. Coraz częściej – niestety – zamiast planować strategie rozwojowe, skazane są na realizację strategii „wiązania końca z końcem”.

Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca.

Fot. na okładce: 123rf.com

Stare Filtry W Raciborzu

Odzyskane Ciep O Ze Ciek W

MPWiK w m.st. Warszawie S.A. oraz Veolia Energia Warszawa S.A. współpracują nad projektem odzyskiwania ciepła z warszawskich instalacji i sieci kanalizacyjnej. Spółki podpisały list intencyjny o współpracy w zakresie oceny możliwości odzysku tzw. ciepła traconego oraz ciepła pochodzącego ze ścieków w celu wykorzystania go na potrzeby własne oraz miasta.

MPWiK i Veolia będą badać możliwości odzysku ciepła w dwóch oczyszczalniach ścieków – „Czajka” i „Południe” – a także w eksploatowanych przez MPWiK kolektorach kanalizacyjnych i innych instalacjach oraz wykorzystania go na potrzeby miasta, tj. dostarczenie go do Warszawskiej Sieci Ciepłowniczej oraz na potrzeby MPWiK. Projekt wpisuje się w ekologiczne działania MPWiK w ramach gospodarki obiegu zamkniętego i poszukiwania energii z odnawialnych źródeł przy minimalizacji użycia paliw kopalnych. Jest także częścią szeroko zakrojonych działań Warszawy określonych w „Strategii #Warszawa2030” odnoszących się do emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych. – Grupa Veolia wdrożyła już z powodzeniem takie rozwiązanie w Szlachęcinie i wierzymy, że takie innowacyjne podejście będzie kolejnym krokiem w redukcji paliw kopalnych na potrzeby Warszawy – mówi Paweł Orlof, dyrektor generalny, prezes zarządu Veolii Energii Warszawa S.A.

Źródło i fot.: MPWiK w m. st. Warszawie

Rozmaito Ci

78 Metr W D Ugo Ci

ma podziemny zbiornik retencyjny, zbudowany w Poznaniu pod płytą rynku. Został zbudowany z 26 rur o średnicy 3 m.

Zabytkowe Studnie W Odzi

Podczas przebudowy placu Wolności w Łodzi odkryto ceglaną obudowę jednego z najstarszych w mieście ujęć publicznych. Przy studni znaleziono komorę po mechanicznej pompie. Studnia jest zasypana, ale archeolodzy podejmą próbę jej częściowego odkrycia.

Znaleziska dokonano przy okazji przebudowy placu. Jego modernizacja to jedna z ponad 100 inwestycji, które miasto realizuje w ramach programu rewitalizacji. Na pl. Wolności działały cztery ogólnodostępne studnie, które sięgały w głąb ziemi na ok. 50 m. Wobec braku sieci wodociągowej w Łodzi mieszkańcy musieli czerpać wodę wyłącznie ze studni. Szacuje się, że było ich ok. 10 tys. – publicznych, podwórkowych, fabrycznych oraz parkowych. Z powodu nadmiernego poboru wody przez fabryki i mieszkańców studnie często wysychały i wymagały pogłębiania.

Źródło i fot.: uml.lodz.pl

Podobno Wody Polskie zauważyły wreszcie, że inflacja staje się niebezpieczna dla całej branży i zmiany taryf będą możliwe, ale dopiero zobaczymy jak ten proces będzie wyglądać w praktyce, gdyż dzisiaj potrzebne są natychmiastowe decyzje, a nie obietnice zmian.

Marek Tokarz, prezes zarządu MPWiK Sp. z o.o. Piekary Śląskie

Wywiad na str. 10

Wybuchowe Znalezisko W Warszawie

2 lipca 2022 r. pracownicy MPWiK w m. st. Warszawie, wykonujący roboty ziemne na magistrali wodociągowej w rejonie Placu Zawiszy, natknęli się na skład amunicji z czasów II wojny światowej.

Z wykopu wydobyto zamknięte w skrzyniach: kilka tysięcy sztuk amunicji strzeleckiej, granat moździerzowy, 31 granatów przeciwpancernych oraz zapalnik do granatu ręcznego. Znalezisko zostało zabezpieczone i wywiezione przez dwa patrole saperskie.

Źródło: MPWiK w m. st. Warszawie

Spartakiada Pracownik W Wodoci G W I Kanalizacji

26-28 sierpnia blisko 1 500 zawodników z ponad 60 spółek wod-kan sprawdziło swoje sportowe możliwości w Spartakiadzie Pracowników Wodociągów i Kanalizacji im. Tadeusza Jakubowskiego w Poznaniu. Z wydarzeniem wiąże się blisko 30-letnia tradycja.

Do rywalizacji sportowej przystąpiły 64 zespoły z całej Polski. W dwudniowych zmaganiach sportowych drużyny startowały w 23 konkurencjach indywidualnych i zespołowych.

Pierwsze miejsce w klasyfikacji zespołowej zdobył zespół MPWiK Warszawa, osiągając wynik 1748, drugie miejsce zdobyły Wodociągi Miasta Krakowa z sumą punktów 1737, trzecie miejsce przypadło drużynie MPWiK Wrocław (1731).

Źródło i fot.: informacja prasowa

Sto Eczne Mpwik Zako Czy O Modernizacj Kolektora Ciekowego Na Ursynowie I Mokotowie

Modernizacja ponad 4-kilometrowego odcinka kolektora w ul. Bacha, Sikorskiego, Witosa dobiegła końca. Wybudowany jeszcze w latach 70. kolektor jest kluczowym elementem układu odbioru ścieków z południowej części lewobrzeżnej Warszawy. Wartość przedsięwzięcia wyniosła ponad 50 mln zł.

Inwestycja skupiła się na bezwykopowej modernizacji odcinka kolektora sanitarnego zlokalizowanego w ul. Bacha, Sikorskiego i Witosa. Technologia reliningu zastosowana podczas prac polegała na tym, że do istniejącego kanału zostały wprowadzone panele wykonane z żywicy poliestrowej (GRP) o mniejszej średnicy w stosunku do pierwotnego kanału. Moduły przeznaczone do modernizacji kolektora w ul. Bacha – Witosa zostały wyprodukowane specjalnie na potrzeby realizacji tej inwestycji, co pozwoliło na dokładne dopasowanie elementów do wymiarów kolektora.

Źródło i fot.: MPWiK w m. st. Warszawie

WYBUCH KOMÓR FERMENTACYJNYCH NA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW „POMORZANY”

Podczas prac konserwacyjnych jednej z komór fermentacyjnych Oczyszczalni Ścieków „Pomorzany” doszło do wybuchu zgromadzonego w niej biogazu. Sytuacja była o tyle dramatyczna, że wybuch spowodował obrażenia osób wykonujących prace konserwacyjne, a także rozszczelnienie komory i wypływ masy fermentacyjnej, która zalała pobliski teren i poprzez kanał mogła skazić Odrę... Taki był scenariusz ćwiczeń zorganizowanych 28 czrwca przez Miejskie Centrum Zarządzania Kryzysowego.

Celem ćwiczeń było sprawdzenie gotowości i przygotowania służb do akcji ratowniczej prowadzonej na terenie bardzo specyficznego obiektu przemysłowego. Na miejscu zdarzenia ćwiczyły m.in. jednostki Państwowej Straży Pożarnej, Straży Miejskiej, pracownicy MCZK i ZWiK. Podczas ćwiczeń udzielono pomocy poszkodowanym, ewakuowano pozostałych pracowników, zabezpieczono budynki i instalacje przemysłowe. Udało się też uniknąć skażenia środowiska. Jako ciekawostkę warto odnotować, że symulacja była okazją do przetestowania dronu i jego wykorzystania do poszukiwania osób rannych.

Źródło i fot.: ZWiK Szczecin

P Ocka Wie A Ci Nie W Miniaturze

Z okazji 130-lecia istnienia Wodociągów Płockich 19 lipca 2022 r. odbyła się oficjalna prezentacja poidełka w formie miniatury płockiej wieży ciśnień.

Płocka Wieży Ciśnień mieści się przy ul. Warszawskiej. W latach 60. XX w. zdemontowano rezerwuar na szczycie wieży, przez co straciła swoją pierwotną funkcję. Przez lata stała pusta i niszczała. W roku 1988 wpisano ją do rejestru zabytków ówczesnego województwa płockiego. W roku 2007 Wodociągi Płockie odzyskały obiekt. Rekonstrukcja, remont i rewitalizacja przywróciły miastu i mieszkańcom jedyny tego rodzaju zabytek dawnej technicznej infrastruktury miejskiej i umożliwiły pełnienie nowych funkcji. Obecnie, wraz z dobudowanym tarasem, mieści w sobie kawiarnię i restaurację „Wieża Ciśnień” i fontannę „Wieżejka”.

Źródło i fot.: Wodociągi Płockie

CZY MNIEJSZE ZUŻYCIE WODY PRZEZ MIESZKAŃCÓW JEST „NA RĘKĘ”

ZAKŁADOM WODOCIĄGOWYM?

PRAWDOPODOBNIE NAJTRAFNIEJSZĄ ODPOWIEDZIĄ JEST NIEŚMIERTELNE: „TO ZALEŻY”, JA JEDNAK

SPRÓBUJĘ DOWIEŚĆ, ŻE TAK WŁAŚNIE JEST. A PONADTO – PODZIELĘ SIĘ WSKAZÓWKĄ, JAK PRZEDSIĘBIORSTWA WODOCIĄGOWE MOGĄ O TO JESZCZE SKUTECZNIEJ ZABIEGAĆ, NIEWIELKIM KOSZTEM.

Według podstawowych zasad ekonomii i sprzedaży – konsument może sądzić, że skoro zakład produkcji wody dostarcza jej większą ilość do odbiorcy, to ma z tego tytułu wyższe przychody. Dlaczego zatem miałby namawiać swoich klientów do oszczędnego korzystania z wody wodociągowej?

Obowiązujące rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia

14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz.U. 2002 nr 8 poz.

70) przewiduje, że na potrzeby bytowo-gospodarcze mieszkańców budynków, które są wyposażone w pełen węzeł sanitarny, należy zabezpieczyć wodę w ilości nawet około 160 l/d M. Ta wartość jest zmienna – uzależniona od stopnia wyposażenia mieszkań w punkty czerpalne, dostęp do kanalizacji oraz ciepłej wody z miejskiej elektrociepłowni lub własnego źródła podgrzewania wody. Zatem im większa wygoda w dostępie do wody, tym mieszkańcy zużywają jej więcej. Na marginesie dodam tylko, że upłynęło 20 lat od momentu wejścia w życie powyższego

Z wykształcenia technolog wody, inżynier środowiska i hydrolog. Od 15 lat zawodowo związana z działaniami na rzecz równowagi gruntowo-wodnej przy inwestycjach liniowych. Na co dzień mierzy się z okołowodnymi wyzwaniami na etapach: projektowania, realizacji i utrzymania inwestycji.

Autorka bloga „Jesteś wodą”, gdzie porusza tematy związane ze świadomym zarządzaniem zasobami wodnymi i inspiruje do oszczędzania wody rozporządzania, a zużycie (w ilości 30 l/d⋅M) szacowane w ramach najniższej kategorii udogodnień związanych z dostępem do wody (czyli przynoszenie jej siłą własnych mięśni, ze zdroju ulicznego) jest już prawdopodobnie rzadkością.

Co jednak warto zauważyć – taka najniższa, normatywna ilość wody także zaspokaja potrzeby bytowe mieszkańca w ciągu doby!

Przy określonej przepustowości urządzeń do poboru (nie wspominając o coraz częściej niedostatecznych zasobach wody u źródła), uzdatniania i przesyłu wody wodociągowej – zakłady produkcji wody mają nie lada twardy orzech do zgryzienia, aby właściwie oszacować dobowe zapotrzebowanie dla wszystkich mieszkańców i zabezpieczyć te potrzeby. Ta trudność wynika m.in. z faktu, że niemal każdego dnia miasta rozrastają się o nowe osiedla i co za tym idzie – nowych konsumentów wody.

Faktyczne koszty Warto także uświadamiać użytkowników wody wodociągowej o faktycznych kosztach jej pozyskania, uzdatniania i dostarczenia do punktów czerpalnych. W skład powyższego wchodzą również wydatki na utrzymanie całej instalacji i sieci, planowane remonty, usuwanie awarii oraz amortyzację środków trwałych, zużycie materiałów, energii, opłaty publicznoprawne, wynagrodzenia, świadczenia, ubezpieczenie i usługi zewnętrzne. Z uwagi na koszty, które rosną razem z zapotrzebowaniem na wodę – zrównoważone zużycie wody wodociągowej przez mieszkańców to bezsprzecznie właściwy kierunek, z uwagi na kwestie zarówno środowiskowe, jak i ekonomiczne. Zatem z punktu widzenia budowania świadomości mieszkańców – należy kłaść nacisk na intensywną edukację w tym kierunku.

Komunikacja wod-kanu

Przeanalizujmy, jak komunikują się zakłady wodociągowo-kanalizacyjne z użytkownikami sieci. Każdy właściciel posesji, z którym przedsiębiorstwo wod-kan podpisuje umowę na dostawę wody (i odbiór ścieków), raz w miesiącu otrzymuje fakturę z rozliczeniem zużycia tych mediów. Naturalną już praktyką jest dostarczanie powyższego dokumentu w formie elektronicznej, z poszanowaniem zużywanych zasobów – co często przekłada się na niższą cenę abonamentu dla odbiorcy. Ponadto, w celu ułatwienia komunikacji z klientami, zakłady wodociągowe posiadają strony internetowe, a także konta w mediach społecznościowych. Tymi kanałami komunikują się z konsumentami, informują m.in. o awariach, planowanych wyłączeniach w dostawie wody, publikują dane o jakości wody, edukują w zakresie bezpiecznego spożywania „kranówki” oraz dzielą się aktualnymi wiadomościami z „życia” i osiągnięć zakładu. Jak jednak wyglądają miesięczne statystyki odwiedzin tych stron w odniesieniu do liczby umów zawartych z użytkownikami sieci? Jak wiele osób faktycznie szuka informacji w internecie o wodzie wodociągowej i aktualnych (jakże cennych) komunikatów od lokalnego zakładu produkcji wody?

Z punktu widzenia statystycznego użytkownika obstawiam, że robi to przede wszystkim w momencie wystąpienia awarii, szukając numeru telefonu do kontaktu, gdy kupuje pralkę i poszukuje informacji o twardości wody lub w momencie, gdy dostanie wysoki rachunek i chce zdobyć dane o obowiązujących taryfach.

Jak skuteczniej trafić do odbiorców?

Jak skuteczniej zakład wodociągowy może docierać do swoich odbiorców, gdy wszystkie tak mozolne próby przebicia się w morzu dostępnych w sieci informacji nie są wystarczające? Dodam, że znam to z własnych doświadczeń i wysiłków podejmowanych celem docierania do nowych czytelników treści na moim blogu. W dobie windujących cen najbardziej oczekiwanymi wiadomościami są obecnie sposoby na zaoszczędzenie, w tym na rachunkach za wodę! Może warto zatem rozważyć wykorzystanie istniejącego, stałego kanału dostępu do klientów, jakim jest miesięczne rozliczenie zużycia wody, gdzie można by było publikować np. wskazówki odnośnie zmniejszenia zużycia wody wodociągowej na cele bytowo-gospodarcze lub gotowe rozwiązania umożliwiające oszczędne korzystanie z wody? Przykładem takiego rozwiązania, które już funkcjonuje, jest edukacyjna gazetka dostarczana raz w roku (akurat w wersji papierowej), wraz podliczeniem zużycia wody i ścieków dla korzystających z usług zakładu wodociągów i kanalizacji obsługującego teren południowo-zachodniej Anglii – Wessex Water. W mojej ocenie – przyniosłoby to wielką korzyść, a jak dowiodłam powyżej – z obustronnym pożytkiem.

MAREK TOKARZ prezes zarządu MPWiK Sp. z o.o. Piekary Śląskie