4/2020 Kierunek Wod-Kan by BMP Sp. z o.o.

TEMAT NUMERU | WOD-KAN NOWOCZESNY

,1:(67<&-( = 35=<6=Ä&#x201A;2Ä&#x203A;&,Ã&#x2020; I 6DPRZ\VWDUF]DOQRÄ&#x153;Ã&#x2030; HQHUJHW\F]QD I 1RZH LQZHVW\FMH Z EUDQÄ½\ I ,QQRZDF\MQH WHFKQRORJLH Z ZRG NDQLH

=$5$%,$Ã&#x2C6; 1$ > 18 =,(/21(- (1(5*,,

26$'< È&#x201A; :<'80$1< %,2/2*,&=1$ 67$%,/12Ä&#x203A;Ã&#x2C6; > 76 > 50 352%/(0" :2'< 3,71(-

SPIS TREŚCI

ŚCIEKI 34 I Mikrobiologiczna degradacja leków przeciwbólowych Aleksandra Grajcar, Anna Jędrusiak 38 I Zaawansowany system sterowania w procesie napowietrzania komór osadu czynnego Andrzej Myjakowski JAKOŚĆ WODY 44 I 16 lat inwestycji w technologię uzdatniania wody. Procesy modernizacyjne dla miasta Tarnobrzega na przestrzeni lat 2004-2020 Antoni Sikoń, Ewa Hoszowska, Barbara Paradowska 50 I Biologiczna stabilność wody pitnej Dorota Kręgiel 54 I Wpływ struktury rurociągu oraz czasu stagnacji na zmienność parametrów jakościowych wody Tomasz Herczyk, Emil Kuliński SIECI WOD-KAN 62 I Złoty środek na straty sieciowe i awarie. Rozbudowa Systemu Monitoringu i Sterowania siecią Wodociągów Kieleckich Mariusz Śledzik 66 I Nowe trendy w branży komunalnej Małgorzata Mikuła, Tytus Adamczewski 70 I Zastosowanie polietylenu w Gospodarce Obiegu Zamkniętego Monika Tarnawska, Andrzej Błaszczyk, Mariusz Nawrocki 74 I GIS, model i bilans stref Karolina Grodek

Fot.: opracowanie własne

DANE OD RZECZY? KILKA SŁÓW O IOT Mariusz Sawicki JAKOŚĆ WODY

Fot. GOŚ

T E M AT N U M E R U : W O D - K A N N O W O C Z E S N Y 14 I Największa inwestycja w historii Opola Joanna Krassowska 18 I Zarabiać na zielonej energii Rozmowa ze Sławomirem Matyjaszczykiem, prezesem zarządu MPWiK Sp. z o.o. w Lublinie 20 I Dążąc do samowystarczalności Rozmowa z Maciejem Nowickim, rzecznikiem prasowym PWiK Sp. z o.o. w Koninie 24 I Jedyna taka hybrydowa hydroﬁtowa oczyszczalnia ścieków w Polsce Krzysztof Jóźwiakowski 28 I Projekt jak maraton. Modernizacja oczyszczalni ścieków w Łasku Rozmowa z Mariuszem Sowińskim, prezesem zarządu MPWiK Sp. z o.o. w Łasku 32 I Dane od rzeczy? Kilka słów o IOT Mariusz Sawicki

WOD-KAN NOWOCZESNY

ZAAWANSOWANY SYSTEM STEROWANIA W PROCESIE NAPOWIETRZANIA KOMÓR OSADU CZYNNEGO Andrzej Myjakowski SIECI WOD-KAN

38 Fot. Wodociągi Kieleckie

Z ŻYCIA BRANŻY 8 I O awariach i monitoringu sieci w Wiśle I Lepiej zapobiegać niż leczyć 10 Rozmowa z Andrzejem Okrasińskim, dyrektorem Spółki Wodno-Ściekowej w Swarzewie

PRAWO 76 I Osady – wydumany problem? Laura Żądło 80 I Nowe taryfy dla przedsiębiorstw wodociągowych Milena Dorobek, Krzysztof Kurzeja FELIETON 82 I Kwarantanna w wodociągach Darek Dzida 83 I O bieżącą wodę (chociaż do mycia rąk) Łukasz Lipiec, Adam Makieła 84 I Źródło Michał Rżanek 86 I Trochę o ludzkich zachowaniach Paweł Chudziński

ZŁOTY ŚRODEK NA STRATY SIECIOWE I AWARIE. ROZBUDOWA SYSTEMU MONITORINGU I STEROWANIA SIECIĄ WODOCIĄGÓW KIELECKICH Mariusz Śledzik

Kierunek Wod-Kan 4/2020 3

OD REDAKCJI

Przemysław Płonka redaktor naczelny tel. 32 415 97 74 wew. 28 e-mail: przemyslaw.plonka@e-bmp.pl

Wod-kan nowoczesny W

bieżącym numerze zamieszczamy sporo zdjęć z „lotu ptaka”. Budowy, już zrealizowane projekty, wizualizacje powstających inwestycji… Z góry najlepiej objąć całość, zauważyć rozmach. Ale i „schodząc niżej”, zagłębiając się w techniczne czy technologiczne szczegóły widać, że przedsięwzięcia, których kilka opisujemy w bieżącym numerze, również i w tym wymiarze imponują innowacyjnością, nowoczesnością. Że coraz więcej inwestycji przewiduje ograniczanie energochłonności, a wręcz produkcję energii z własnych źródeł, wykorzystując zasoby, którymi dysponuje przedsiębiorstwo.

ziś odbieramy osady z kilku oczyszczalni zewnętrznych. Ten odbierany osad to odpad, z którego potrafimy wytworzyć produkt. Dzięki fermentacji w wydzielonych komorach fermentacyjnych, dodaniu tłuszczy i odpadów zielonych, otrzymujemy nie tylko biogaz, ale także przefermentowany osad, który dalej poddajemy procesowi kompostowania i zamieniamy go w nawóz. Jest to już gotowy produkt, który można sprzedać lub zagospodarować w rolnictwie” – mówi w wywiadzie Andrzej Okrasiński, dyrektor Spółki Wodno-Ściekowej w Swarzewie („Lepiej zapobiegać niż leczyć” – str. 10).

uż obok tej rozmowy publikujemy materiał o największej w historii Opola modernizacji oczyszczalni ścieków. „Spółka postawiła na podniesienie jakości pracy oczyszczalni poprzez zastosowanie wysokosprawnych i energooszczędnych urządzeń, a tym samym zmniejszenie stopnia energochłonności procesów technologicznych w przeliczeniu na m3 oczyszczanych ścieków. Co istotne, przy doborze wszystkich

4 Kierunek Wod-Kan 4/2020

urządzeń brany jest pod uwagę aspekt optymalizacji zużycia energii elektrycznej” – czytamy w artykule.

budowie największej w Polsce farmy fotowoltaicznej zlokalizowanej na terenie oczyszczalni ścieków mówi z kolei Sławomir Matyjaszczyk, prezes zarządu MPWiK Sp. z o.o. w Lublinie. Podkreśla znaczenie inwestycji dla ochrony środowiska. – Każda zamiana produkcji energii wytwarzanej z węgla na tę produkowaną w źródłach odnawialnych jest niezwykle cenna. W przypadku instalacji fotowoltaicznej na terenie oczyszczalni, szacowana ilość wyprodukowanej energii elektrycznej w czasie roku wyniesie ok. 2 050 MWh – podkreśla.

odobną drogę wybrał również PWiK w Koninie. Po modernizacji oczyszczalni ścieków i stacji uzdatniania kolejnym krokiem spółki jest osiągnięcie samowystarczalności energetycznej, w czym pomóc ma budowa elektrowni fotowoltaicznej.

ymienione wyżej inwestycje są konieczne wobec rosnącej liczby ludności i możliwych niedoborów zasobów naturalnych. „Dlatego już teraz trzeba postawić na ﬁrmy i rozwiązania, które najlepiej wpisują się w założenia gospodarki obiegu zamkniętego i zrównoważony rozwój” – piszą autorzy artykułu o GOZ, którzy zaznaczają, że „dużą rolę do odegrania w gospodarce obiegu zamkniętego mają ﬁrmy z szeroko rozumianej branży wodno-kanalizacyjnej”.

Wydawca:

BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. KRS: 0000406244, REGON: 242 812 437 NIP: 639-20-03-478 ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21, 32 415 97 93 e-mail: ochrona@e-bmp.pl www.kierunekWODKAN.pl

BMP to ﬁrma od 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali.

Rada Programowa: Dariusz Dzida – kierownik sieci wodociągowej AQUA S.A. prof. dr hab. inż. Marek Gromiec – członek Krajowej Rady Gospodarki Wodnej, doradca Komisji Środowiska Senatu RP Dorota Jakuta – prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” Marek Kornatowski – pełnomocnik prezesa zarządu ds. Rozwoju Relacji Zewnętrznych MPWiK S.A. Wrocław Dariusz Latawiec – dyrektor Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Nowym Targu Michał Rżanek – prezes Piotrkowskich Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. prof. dr hab. inż. Ziemowit Suligowski – Katedra Inżynierii Sanitarnej, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska Klara Ramm – przedstawiciel Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” w EURAU Piotr Ziętara – prezes zarządu MPWiK S.A. w Krakowie

Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny Przemysław Płonka Redaktor wydania Przemysław Płonka Redakcja techniczna Jerzy Oślizły Prenumerata, kolportaż Aneta Jaroszewicz Sprzedaż: Beata Fas, Marta Mika, Ewa Dombek, Jolanta Mikołajec-Piela, Marta Mazurek, Kalina Barlik

Druk: FISCHER POLIGRAFIA Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł (w tym 8% vat) Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu Nr konta: 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 PKWiU: 58.14.12.0, ISSN: 2391-6044 Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje ﬁrma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Fot. na okładce: Oczyszczalnia ścieków w Opolu cz. A, Wodociągi i Kanalizacja w Opolu Sp. z o.o., fot. J. Małkowski

W OBIEKTYWIE

ZBIORNIKI WODY CZYSTEJ W CHODZIEŻY Miejskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. w Chodzieży zakończyły prace na terenowych zbiornikach wody czystej. Zbiorniki te należą do najważniejszych obiektów systemu zbiorowego zaopatrzenia wody dla miasta i części gminy Chodzież. Zlokalizowane są w jednym z najwyższych punktów sieci wodociągowej. Pełnią z jednej strony funkcję retencyjną, współpracują ze stacjami uzdatniania wody oraz pełnią rolę „wieży ciśnień”, stabilizując ciśnienie wody w sieci wodociągowej. Każdy z dwóch zbiorników to osobna monolityczna konstrukcja żelbetowa w kształcie cylindra o średnicy 15 m, wysokości 6,6 m i pojemności 1000 m3. Przeprowadzone w nich prace obejmowały: zdjęcie istniejących powłok wewnątrz zbiorników, wypiaskowanie całej powierzchni i jej częściową reproﬁlację, wykonanie niezbędnych napraw zbrojenia i betonu oraz natrysk mineralnej powłoki na wewnętrzne powierzchnie. Wymieniono również instalacje technologiczne wewnątrz zbiorników oraz włazy, drabiny, podesty i balustrady. Wszystkie zastosowane materiały posiadają atest Państwowego Zakładu Higieny na kontakt z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Przeprowadzone prace pozwolą zapewnić stabilną jakość bakteriologiczną dostarczanej wody oraz zabezpieczą konstrukcję zbiorników na kolejne lata eksploatacji Źródło i fot.: Dariusz Sałata, MWiK Sp. z o.o. w Chodzieży

Kierunek Wod-Kan 4/2020 5

Z P O R TA LU K I E R U N E K W O D K A N . P L

WODY POLSKIE URUCHOMIŁY ZBIORNIK RACIBÓRZ 14 października 2020 r. po raz pierwszy w historii powodzi uruchomiono zbiornik retencyjny w Raciborzu. Dzięki temu udało się zmniejszyć falę powodziową na Odrze. To największa inwestycja hydrotechniczna w kraju. Została oddana do użytku zaledwie kilka miesięcy temu. Ze względu na sytuację wezbrania na rzece Odrze, prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Przemysław Daca, zdecydował o uruchomieniu zbiornika Racibórz Dolny. Jego działanie opiera się na danych hydrologicznych występujących na posterunku wodowskazowym Krzyżanowice. Zbiornik przyjął pracę przy wskazaniu 711 cm, co odpowiada przepływowi w korycie rzeki Odry równemu 818 m3/s. Łącznie przyjął aż 18 mln m3 wody. Źródło i fot.: Wody Polskie

ROZMAITOŚCI

2000 MWh

tyle wyniesie roczna produkcja energii elektrycznej farmy fotowoltaicznej w Oczyszczalni Ścieków „Hajdów” w Lublinie. Projekt budowy elektrowni był realizowany przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie. Elektrownia składa się z 6552 paneli monokrystalicznych, rozmieszczonych na obszarze ok. 4 hektarów. Sama stalowa konstrukcja, na której umieszczone zostały panele, waży 102 tony.

PROGRAM LIFE: DWA POLSKIE PROJEKTY Z REKORDOWYM WSPARCIEM Województwo małopolskie na przeciwdziałanie zmianom klimatu, a PGW Wody Polskie na poprawę jakości wody w Pilicy otrzymają w sumie 92 mln zł z unijnego Programu LIFE i 50 mln zł z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Projekty zintegrowane LIFE to duże, złożone i wieloletnie przedsięwzięcia mające na celu pełne wdrożenie strategicznych dokumentów dotyczących środowiska oraz klimatu na szczeblu regionalnym lub krajowym. Ich istotą jest również ograniczanie barier dla wdrażania strategii, a także mobilizacja i skoordynowanie wydatkowania innych środków publicznych i prywatnych dla jej realizacji (tzw. środków komplementarnych). Najpierw Komisja Europejska (w ramach ubiegłorocznego naboru), a następnie 23 października br. rada nadzorcza NFOŚiGW zatwierdziły współﬁnansowanie projektów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie). Źródło: NFOŚiGW

Korzyści, jakie odczują mieszkańcy Konina – poza czystszym powietrzem – przejawią się przede wszystkim w zmniejszeniu ryzyka nagłego wzrostu cen za podstawowe usługi „Pewiku”, czyli dostarczanie wysokiej jakości wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. Stabilność energetyczna spółki zwiększa też bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, które są niezbędne do zapewnienia nieprzerwanej dostawy wody i odprowadzania ścieków komunalnych. – Maciej Nowicki, rzecznik prasowy konińskiego PWiK. Więcej na str. 20

6 Kierunek Wod-Kan 4/2020

NOWOCZESNA STACJA UZDATNIANIA WODY W KONINIE Trwają prace związane z kompleksową modernizacją Stacji Uzdatniania Wody w Koninie. To jedna z najważniejszych inwestycji Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., która pozwoli na utrzymanie stabilności energetycznej eksploatacji oraz zwiększy bezpieczeństwo dostarczania wysokiej jakości wody mieszkańcom Konina na kolejne 30 lat. Całkowity koszt inwestycji to ponad 41 milionów złotych. Zakończenie modernizacji planowane jest na połowę 2021 roku.

Zastosowanie nowoczesnych technologii pozwoli na podniesienie efektywności procesów uzdatniania i zapewni stabilną jakość „Pewiczanki”. Poza najwyższą jakością dostarczanej wody, celem modernizacji jest zmniejszenie ryzyka wtórnego zanieczyszczenia wody i obniżenie kosztów eksploatacji SUW. Na terenie SUW zainstalowane zostaną także 363 panele fotowoltaiczne o łącznej mocy 100 kW. Zarówno pompa ciepła, jak i panele fotowoltaiczne są efektem realizowanej strategii samowystarczalności energetycznej PWiK głównie opartej o odnawialne źródła energii. Zapewniają bezpieczeństwo i niezawodność świadczonych usług oraz zmniejszają ryzyko nagłego wzrostu cen energii elektrycznej. Biomonitoring będzie jedną z atrakcji stacji. Jest to sprawdzona metoda badania jakości wody przez małże. Pełnią one rolę wczesnego ostrzegania przed pogorszeniem się jakości ujmowanej wody podziemnej. Małże monitorowane będą z częstotliwością co 1 sekundę. Cały proces jest zautomatyzowany i bezobsługowy. Źródło, fot.: PWiK w Koninie

Z P O R TA LU K I E R U N E K W O D K A N . P L

JEDEN Z NAJWIĘKSZYCH SYSTEMÓW RETENCYJNYCH W EUROPIE W Porcie Południowym przy ul. Długiej we Wrocławiu powstaną cztery zbiorniki retencyjne o łącznej pojemności 60 000 m3. Będą one stanowić jeden z największych systemów retencyjnych w Europie. Jak mówi Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia, zmiany klimatu są nieuchronne, a MPWiK robi wiele, by zapobiegać ich skutkom. Budowa zbiorników retencyjnych ma ogromne znaczenie nie tylko dla przyszłości miasta i jego mieszkańców, ale też dla środowiska naturalnego. Dzięki nim będzie ono chronione w przypadku długotrwałych i intensywnych opadów deszczu.

CZEKA NAS KRYZYS WODNY? Jak mówi Kamil Wyszkowski, prezes UN Global Compact, w Polsce do 2025 roku kryzys wodny będzie się pogłębiał, później będzie już tylko gorzej. Polska jest jednym z najuboższych w wodę krajów w Europie i na dodatek ma problem z jej magazynowaniem. Poziom retencji oscyluje wokół 6 proc., podczas gdy np. w Hiszpanii przekracza 40 proc. Jednak problem z niedoborem wody gwałtownie zaostrza się nie tylko w naszym kraju, ale i na całym świecie. W Polsce na jednego mieszkańca przypada rocznie ok. 1,6 tys. m3 wody, a w okresach suszy spada do poziomu 1 tys. Średnia w Europie jest prawie trzykrotnie większa. Tymczasem statystyczny Polak bezpośrednio zużywa ok. 92 litrów wody dziennie, ale jego ślad wodny (woda zużywana pośrednio, w konsumpcji towarów i usług) wynosi już prawie 3,9 tys. litrów. Kryzys wodny pogłębia się wraz ze wzrostem temperatur i ociepleniem klimatu. Przyczyniają się też do niego niskie i nieregularne opady deszczu, ale przede wszystkim działalność człowieka. Źródło: Newseria, fot. 123rf

Inwestycja umożliwi retencjonowanie ścieków nadmiarowych, które będą przesyłane do Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków „Janówek” w okresie jej mniejszego obciążenia. Zbiorniki retencyjne posadowione będą na płytach fundamentowych o grubości 70 cm. Każdą z nich czeka betonowanie. 1700 m3 na jedną płytę – tyle mieszanki potrzeba do przeprowadzenia tego procesu.

WODOCIĄGI JAWORZNO SAMODZIELNIE ODBIERAJĄ ODPADY W MIEŚCIE

Aplikacja WasteMaster ma wprowadzić polski rynek odpadów w XXI wiek. Przeznaczona jest dla każdego, kto ma kontakt z odpadami: dla ﬁrm recyklingowych i odbierających śmieci, przez przedsiębiorstwa generujące większe i mniejsze ilości odpadów, aż po osoby ﬁzyczne – potrzebujące zezłomować samochód, oddać gruz lub zagospodarować inne odpady komunalne. Dzięki temu, że Waste Master łączy ze sobą osoby z różnych etapów istnienia odpadów, aplikacja pomaga w gospodarowaniu śmieciami od początku do końca ich życia. Pomysłodawcy WasteMastera wskazują, że aplikacja ma nie tylko ułatwić gospodarowanie śmieciami – ale też zmniejszyć szarą strefę, zwiększyć przejrzystość rynku i zaoferować konsumentom bardziej ekonomiczne rozwiązania. Ma się również przysłużyć środowisku.

Jaworzno, jako jedno z pierwszych miast w Polsce, zmienia system odbioru odpadów. Od października br. samo organizuje zbiórkę odpadów od mieszkańców. W imieniu miasta operatorem i wykonawcą usługi będą Wodociągi Jaworzno. Skąd decyzja o samodzielnym gospodarowaniu odpadami? Jak tłumaczy prezydent Jaworzna Paweł Silbert, jest ona spowodowana zmieniającymi się warunkami rynkowymi i poprzedzona rzetelną analizą prawno-ﬁnansową wykonaną przez organy i jednostki gminne. – Dziś stajemy przed koniecznością powrotu do organizacji usług miejskich – odbioru śmieci, odśnieżania, koszenia, sprzątania. Dwie dekady temu Jaworzno sprywatyzowało Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania. I dziś tej ﬁrmy już nie ma – jest w trakcie likwidacji. Liberalny eksperyment nie sprawdził się w dłuższej perspektywie. Okazało się, że wolny rynek nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem, a outsourcing usług okazał się pułapką. Zamiast rzeczywistej konkurencji potworzyły się monopole, które niebotycznie windują dziś ceny, niestety mechanizm konkurencyjności tu nie zadziałał – mówi prezydent Paweł Silbert.

Źródło: eNewsroom

Źródło, rys.: Wodociągi Jaworzno

Źródło, fot.: MPWiK we Wrocławiu

PORZĄDEK NA POLSKIM RYNKU ODPADÓW

Kierunek Wod-Kan 4/2020 7

Z ŻYCIA BRANŻY

O AWARIACH I MONITORINGU SIECI W WIŚLE Merytoryczne wystąpienia prezentujące nowoczesne rozwiązania w branży wod-kan, wymiana cennych doświadczeń i długie dyskusje w kuluarach. A to wszystko z zachowaniem szczególnych środków sanitarnych. Co działo się podczas XI Konferencji Awarie. Monitoring. Modernizacja sieci WOD-KAN, która odbyła się 4-5 sierpnia 2020 roku w Wiśle?

konferencji udział wzięło ponad 110 osób. Organizacja wydarzenia w dobie pandemii była nie lada wyzwaniem. Z perspektywy czasu można jednak przyznać, że udało się sprostać obowiązującym obostrzeniom. Organizator konferencji – ﬁrma BMP Sp. z o.o., we współpracy z odpowiednimi instytucjami, stworzyła wytyczne pozwalające na maksymalne zwiększenie bezpieczeństwa wszystkich uczestników. Bezpieczne Możliwości Porozumienia – tak jednym zdaniem można podsumować XI Konferencję Awarie. Monitoring. Modernizacja sieci WOD-KAN.

Zbudowaliśmy sieć. I co dalej…?

Fot. BMP

Panel wprowadzający pt. „Dziś i jutro, czyli obecne i przyszłe wyzwania w wod-kanie”, to przede wszystkim cenne wskazówki z zakresu budowy i mo-

8 Kierunek Wod-Kan 4/2020

dernizacji sieci wodociągowej. Uczestnicy wysłuchali pięciu prelekcji, które dotyczyły nie tylko samych kwestii technicznych, ale także wyzwań dla branży wod-kan oraz bezpieczeństwa pracy w trakcie pandemii koronawiusa. Panel zakończył się inspirującą prelekcją, w trakcie której rozmawiano o roli wody w naszym życiu.

O tym, jak zmniejszyć awaryjność sieci Podczas czterech wystąpień w ramach panelu I – „Zamierzamy zmniejszyć awaryjność sieci. Jak tego dokonać?”, omówiono procesy ograniczające negatywne skutki występujących awarii, znaczenie nowoczesnych rozwiązań, ale także przyczyny występowania najczęstszych awarii, w tym błędy montażowe.

Z ŻYCIA BRANŻY

O rozwiązaniach innowatorskich i proekologicznych w branży wod-kan rozmawiano w trakcie panelu II pt. „Planujemy zwiększyć bezpieczeństwo dostaw wody. Od czego zacząć?”. III i zarazem ostatni już panel konferencji: „Chcemy mieć wszystko pod kontrolą. Stawiamy na informatyczne wsparcie” dotyczył wykorzystania technologii informatycznej w zarządzaniu m.in. sieciami wod-kan. Dyskutowano o elektronicznych protokołach w specjalistycznej aplikacji, zintegrowaniu systemów informatycznych oraz o zdalnym odczycie wodomierzy na przykładzie wdrożonego projektu.

Fot. BMP

Innowacyjnie, ale bezpiecznie

Po części teoretycznej przyszła pora na praktykę i pokazy nowoczesnych rozwiązań w branży wod-kan. Zakres plenerowych pokazów obejmował asekurację i ewakuację prac w przestrzeniach zamkniętych podczas awarii, bezpieczeństwo pracy w przestrzeni zamkniętej czy bezpieczeństwo pracy w terenie. Obecni na pokazie mieli okazję przekonać się także, jak wiele zastosowań w branży wodno-kanalizacyjnej mogą mieć drony. Konferencja zakończyła się praktycznymi warsztatami dotyczącymi prezentacji rozwiązań przydatnych podczas np. detekcji gazów.

Fot. BMP

Była teoria, czas na praktykę

Przerwy między prelekcjami były idealną okazją nie tylko do wypicia kawy, ale również do odwiedzenia firmowych stoisk. Uczestnicy konferencji mogli spotkać się i porozmawiać z kilkunastoma firmami. Branżowe dyskusje kontynuowane były i po części oficjalnej – podczas integracji w Karczmie Góralskiej Hotelu Stok. Przy muzyce na żywo zespołu Factory of Blues i specjalnościach prosto z grilla, goście integrowali się do późnych godzin wieczornych.

Fot. BMP

Opracowanie Julia Koźlik, redaktor BMP

Fot. BMP

A po wykładach…

XI Konferencja Awarie. Monitoring. Modernizacja sieci WOD-KAN odbyła się 4-5 sierpnia 2020 roku w Wiśle. Organizatorem była firma BMP Sp. z o.o. – wydawca kwartalnika „Kierunek Wod-Kan” oraz portalu „kierunekWODKAN.pl, a Gospodarzem Honorowym – firma AQUA S.A. Patronat merytoryczny nad konferencją pełniło Stowarzyszenie Wodociągowców Województwa Śląskiego oraz Fundacja Dolnośląskie Forum Wodociągowe. Partnerami branżowymi konferencji zostały przedsiębiorstwa z branży wod-kan: Aquanet S.A., SAUR Neptun Gdańsk, Wodociągi Miasta Krakowa, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. z siedzibą w Kaliszu, Katowickie Wodociągi S.A., Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. we Wrocławiu, Wodociągi Jaworzno S.A. Partnerem Srebrnym została firma Titan Sp. z o.o.

Kierunek Wod-Kan 4/2020 9

Z ŻYCIA BRANŻY

LEPIEJ ZAPOBIEGAĆ NIŻ LECZYĆ Jak o bezpieczeństwo pracowników dba SWS Swarzewo? O tym, jak ważne jest bezpieczeństwo pracy, o innowacjach i wyzwaniach w tym zakresie, a także o wygranej w konkursie „Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej” opowiada Andrzej Okrasiński, dyrektor Spółki Wodno-Ściekowej w Swarzewie. Julia Koźlik: Jaki powinien być „organizator pracy bezpiecznej” w branży wod-kan? Andrzej Okrasiński: Ciekawe pytanie. Wydaje mi się, że powinien być przede wszystkim pracodawcą, którego celem jest tworzenie bezpiecznych miejsc pracy. Owidiusz powiedział niegdyś: „Mecum Tutissimus Ibis” i to właśnie tymi słowami – „ze mną będziesz najbezpieczniejszy” – powinien kierować się organizator pracy bezpiecznej. Powinien po prostu robić wszystko, aby pracownik był i czuł się bezpieczny.

FOT. 1 Oczyszczalnia po rozbudowie, rok 2015

W 2019 roku Spółka Wodno-Ściekowa Swarzewo zwyciężyła w konkursie „Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej”, który zorganizowała Państwowa Inspekcja Pracy. Skąd pomysł na wzięcie w nim udziału?

O konkursie dowiedzieliśmy się przypadkiem. Państwowa Inspekcja Pracy przedstawiła nam wytyczne, które musimy spełnić, aby wziąć w nim udział. Przyznam szczerze, że wytyczne te nie należały do najłatwiejszych. Wydawałoby się, że wystarczy spełnić podstawowe normy bezpieczeństwa i to wystarczy. Tak to niestety nie wyglądało, kryteria oceny były bardzo szerokie, a zakłady biorące udział w konkursie – zróżnicowane pod względem wielkości, a więc liczby zatrudnionych pracowników. W związku z tym, pracodawcy podzieleni byli na trzy kategorie: małe zakłady, zatrudniające do 49 pracowników, zakłady średnie z pracownikami od 50 do 249 i zakłady duże, zatrudniające powyżej 249 osób. Nam udało się wygrać w kategorii zakładów małych. Najpierw zajęliśmy pierwsze miejsce na szczeblu wojewódzkim, a w kolejnym etapie – na szczeblu krajowym.

Fot.: Archiwum SWS Swarzewo

Co oceniano?

10 Kierunek Wod-Kan 4/2020

Między innymi przestrzeganie przepisów BHP, ale i przepisów prawa pracy, na które składają się takie elementy, jak: dobowy wymiar czasu pracy, ochrona wynagrodzenia i świadczeń, przyznawanie urlopów, ochrona pracy młodocianych pracowników, ochrona pracy kobiet, uprawnienia pracownicze związane z rodzicielstwem, legalność zatrudnienia czy jasność wszelkich regulaminów. Ocenie poddano także ryzyko zawodowe, stan obiektów i pomieszczeń socjalnych, zabezpieczenia maszyn i urządzeń oraz rozwiązania z zakresu BHP. Ponadto brane były pod uwagę także ewentualne wypadki w pracy, a dokładnie to, czy w ostatnich 3 latach takowe miały miejsce. Na końcową ocenę wpływ miały również dodatkowe elementy ochrony i popularyzacja wiedzy o zagrożeniach.

Z ŻYCIA BRANŻY

Konkurs ten jest nie tylko szansą zdobycia nagrody, ale powinien także stanowić motywację do rozwoju każdej ﬁrmy, również w kierunku stałego monitorowania i poprawy warunków pracy, o których wspomniałem.

Świat się zmienia bardzo szybko, a co za tym idzie – zmieniają się także przepisy. W życie wchodzi coraz więcej obostrzeń związanych z ochroną życia ludzkiego, a wyzwania, które będą temu towarzyszyć, to m.in. ciągłe dostosowywanie warunków pracy do wprowadzanych przepisów. Uważam, że jako pracodawcy winniśmy do tego dążyć. Bezpieczne warunki pracy są korzystne dla obu stron. Życie ludzkie nie ma ceny, a ludzie to największy kapitał, jakim ﬁrma dysponuje, dlatego należy dbać o ich bezpieczeństwo.

Gdy mowa o obostrzeniach, od razu na myśl przychodzi obecna pandemia. Jak zadbać o bezpieczeństwo pracowników w dobie koronawirusa? Na chwilę obecną udało nam się uniknąć zachorowań w naszym zakładzie. Nie czekamy jednak z działaniami do momentu pierwszego ogniska, gdyż staramy się już teraz wprowadzać obostrzenia, które zmniejszą ryzyko, a w razie zachorowań usprawnią pracę pozostałych pracowników. Wprowadziliśmy przesunięcia zmianowe, aby ograniczyć do minimum kontakty między poszczególnymi grupami i zmianami. Zaopatrzyliśmy nasze pomieszczenia socjalne w dodatkowe stoły, celem umożliwienia zachowania bezpiecznego dystansu społecznego. Pracownicy zostali wyposażeni w rękawice ochronne, przyłbice i maseczki. Zakupiliśmy także łóżka polowe, śpiwory i poduszki, które mogłyby okazać się niezbędne w sytuacji, w której zakład zostałby odizolowany. Dla zakładu takiego jak nasz, zajmującego się oczyszczaniem ścieków, zapewnienie ciągłości pracy jest w sytuacjach kryzysowych bardzo ważne, dlatego już na tym etapie musimy myśleć o takich scenariuszach i ewentualnych rozwiązaniach. Mamy jednak nadzieję, że nie będzie potrzeby, aby z tych awaryjnych rozwiązań skorzystać.

Na bezpieczeństwo stawialiście mocno podczas budowy oczyszczalni Swarzewo. To jeden z nowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce. Dlaczego? Jednym z celów przeprowadzonej modernizacji i rozbudowy oczyszczalni ścieków w Swarzewie w latach 2014-2016 było zwiększenie niezawodności całego procesu technologicznego wraz z poprawą

FOT. 2 Zbiorniki tłuszczu wraz z pompami i armaturą

Fot.: Archiwum SWS Swarzewo

Zawsze można coś poprawić. Jakie więc wyzwania w zakresie bezpieczeństwa czekają was w przyszłości?

FOT. 3 Kogeneratory z osprzętem i armaturą ciepłowniczą wraz z oznaczeniem stref niebezpiecznych

Fot.: Archiwum SWS Swarzewo

Wydaje mi się, że przesądził całokształt, czyli ogólna ocena wszystkich tych aspektów, które wymieniłem.

Fot.: Archiwum SWS Swarzewo

Co przesądziło o waszej wygranej?

FOT. 4 Stacja mechanicznego zagęszczania osadów

Kierunek Wod-Kan 4/2020 11

Z ŻYCIA BRANŻY

DWIE OCZYSZCZALNIE Do Spółki Wodno-Ściekowej należą dwie oczyszczalnie zlokalizowane w Jastarni i Swarzewie. Obiekty te są jednymi z najbardziej na północ wysuniętych oczyszczalni w Polsce, które mają istotny wpływ na ochronę wód przybrzeżnych Morza Bałtyckiego. Oczyszczalnie są malowniczo położone nad brzegiem Zatoki Puckiej. Oczyszczalnia w Jastarni, leżąca na Półwyspie Helskim mieści się na terenie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, a oczyszczalnia w Swarzewie – w jego otulinie. Zlewnia oczyszczalni ścieków Spółki Wodno-Ściekowej „Swarzewo” obejmuje tereny należące do powiatu puckiego. warunków pracy pracowników oczyszczalni. W trakcie projektowania, samej modernizacji, jak i w późniejszym okresie stawiano na wykorzystanie nowości technologicznych dostępnych na rynku. Na uwagę zasługują nowatorskie rozwiązania zastosowane w gospodarce osadowej, takie jak kofermentacja metanowa, pasteryzacja tłuszczów, dezintegracja osadu nadmiernego czy kogeneracja, dzięki której uzyskujemy energię elektryczną i ciepło. Tak wytworzona energia zaspokaja niemal w całości nasze zapotrzebowanie energetyczne, a dzięki ciepłu możemy ogrzewać nasze pomieszczenia socjalne oraz budynki oczyszczalni. To ciepło wykorzystujemy także do procesu związanego z technologią oczyszczania ścieków. Wszystkie powyższe rozwiązania są innoReklama

wacyjne. Dziś odbieramy osady z kilku oczyszczalni zewnętrznych. Odbierany osad to odpad, z którego potraﬁmy wytworzyć produkt. Dzięki fermentacji w wydzielonych komorach fermentacyjnych, dodaniu tłuszczy i odpadów zielonych, otrzymujemy nie tylko biogaz, ale także przefermentowany osad, który dalej poddajemy procesowi kompostowania i zamieniamy go w nawóz. Jest to już gotowy produkt, który można sprzedać lub zagospodarować w rolnictwie.

Co z planami inwestycyjnymi na najbliższe lata? Obecnie jesteśmy na ukończeniu rozbudowy naszego drugiego obiektu, jakim jest oczyszczalnia ścieków w Juracie, gdzie również kładziemy duży nacisk na bezpieczeństwo. Modernizacja ta jest możliwa dzięki dofinansowaniu ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Co do dalszych planów inwestycyjnych, należy na bieżąco zastanawiać się, jak działać, co robić i do czego dążyć, bo infrastruktura ciągle się starzeje. Ważne jest też, aby patrzeć na te plany pod kątem bezpieczeństwa i poprawy warunków pracy. Najlepszą maksymą do podsumowania tego pytania będą słowa Hipokratesa, który mówił: „lepiej zapobiegać, niż leczyć”. Słowa te zresztą były także naszym hasłem przewodnim, gdy startowaliśmy we wspomnianym wcześniej konkursie. Rozmawiała Julia Koźlik, redaktor BMP