TEMAT NUMERU I
optymalizacja
Dostosować się: I Jak przetrwać na trudnym rynku I Kreowanie długofalowej strategii I Zarządzanie zużyciem energii
Tylko patrząc w przyszłość można zauważyć zmianę
> 18
Postawili na energię
> 26
Wpisane w DNA
> 30
T E MA T NUM E RU : O P T YMALIZACJA 18 I Tylko patrząc w przyszłość można zauważyć zmianę Danuta Rajczakowska 22 I Sukces w niszy Rozmowa z Januszem Kozyrskim, prezesem Strzeblowskich Kopalni Surowców Mineralnych 26 I Postawili na energię Jarosław Wrona 30 I Wpisane w DNA Piotr Krzemiński
Jak skutecznie zwiększyć sprzedaż kruszyw? Sławomir Moszniński te m a t n u m e r u : o pt y m a l i z a c j a Fot.: SKSM
B E Z P I E CZ E Ń S T W O 34 I Czy to ma sens? Katarzyna Preidl
Sukces w niszy
C E M E N T I W A P NO 40 I Rozwój przedsiębiorstw przemysłowych. Jak to dobrze robić? Emil Stańczyk MA S ZYNY I URZ Ą D Z E NIA 44 I 24 tony na torze w Le Mans Sabina Szewczyk-Wajda 48 I Jeden element, wiele korzyści Tomasz Siwulski, Maciej Skrzypczak 52 I Jak nie marnować paliwa Ryszard Chciuk 58 I Metody klasyfikacji i sortowania surowców skalnych i odpadów mineralnych Piotr Wodziński, Remigiusz Modrzewski, Katarzyna Ławińska 66 I Ładowarki Liebherr – wszechstronne i niezawodne Michał Pałka 68 I Jak poprawić właściwości kruszyw Zdzisław Naziemiec
Rozmowa z Januszem Kozyrskim
22 analizy
Odpadowe dylematy mgr Mariusz Dyka
84
ANALIZY 76 I Za i przeciw. Metodologia waloryzacji terenów poeksploatacyjnych górnictwa skalnego Urszula Kaźmierczak 84 I Odpadowe dylematy. Produkcja kruszyw a najnowsze zmiany przepisów dotyczących postępowania z odpadami Mariusz Dyka 90 I Wymagania dla kruszyw – idą zmiany Michał Filipczyk W S P OMNI E NI E 97 I Działał w celu, a nie przeciw. Wspomnienie o Aleksandrze Kabzińskim Karol Iskrzycki, Piotr Kusal
Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019 3
Fot.: 123rf
P RA W O 32 I Efektywny podatek od nieruchomości Wojciech Pławiak
16
z życia branży
Z ŻYCIA BRANŻY 10 I Wyzwania przed branżą kruszyw Rozmowa z prof. Wiesławem Koziołem 12 I Dobre praktyki ważne w całym łańcuchu dostaw Grupa Górażdże 13 I Górnik na nartach Rozmowa z Piotrem Gawlikowskim, zastępcą przewodniczącego komitetu organizacyjnego mistrzostw Górnik na nartach 14 I Poziom trzyma poziom Sabina Szewczyk-Wajda 16 I Jak skutecznie zwiększyć sprzedaż kruszyw? Sławomir Moszniński
Fot.: 123rf
S P I S T R E Ś CI
O D R E D A K CJI
Wydawca: BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k.
Sabina Szewczyk-Wajda redaktor wydania tel. 32 415 97 74 wew. 45 tel. kom. 602 116 313 e-mail: sabina.wajda@e-bmp.pl
Było, jest, będzie R
ozmawiam z moim redakcyjnym kolegą o urządzeniach kuchennych typu termomikser. Zastanawia się nad zakupem, myśli, analizuje – rozważa za i przeciw, po czym z jego ust pada stwierdzenie: „To nie dla mnie, nie można tym zdalnie sterować, a w moim domu wszystko jest smart”. Ten jeden czynnik sprawił, że firma nie zdobyła nowego klienta.
P
atrząc na powyższy przykład uświadamiamy sobie, jak dziś liczy się świadomość zmiany – i to wręcz nierzadko rewolucyjnej – w zakresie potrzeb klienta. Zatem niezbędne jest, aby kreować długotrwałą strategię, nie skupiać się tylko na tym co „tu i teraz”. Jak pisze Danuta Rajczakowska (s. 18) „Nie wystarczy śledzić konkurencji i bieżących trendów, potrzebna jest wizja tego, czego będzie wymagał klient w przyszłości, i w jakim stopniu organizacja będzie w stanie zaspokoić jego potrzeby. (…) Tylko patrząc daleko w przyszłość, będziemy w stanie zauważyć wczesną zmianę i na nią odpowiedzieć nowym produktem, usługą lub formą dotarcia do klienta”.
W
2020 roku firmy czeka możliwa fala zmian: podwyżka płacy minimalnej, cen prądu, nowe składki ZUS, a do tego zapowiadane spowolnienie gospodarcze. To jedynie niektóre czynniki, jednak dotkną wszystkich, także branżę górniczą. A przed nią jest jeszcze wiele innych problemów, nie tylko tych
4 Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019
przyszłych i teraźniejszych, ale także „starych”, znanych z poprzednich lat. Szczegółowo opisuje wszystkie prof. Wiesław Kozioł (s. 10): „Niewątpliwie dużym problemem jest wzrost kosztów wydobycia i produkcji kruszyw, zwłaszcza wzrost kosztów energii i paliw, maszyn i materiałów, płac z narzutami, opłat itd. W efekcie rentowność produkcji kruszyw nadal nie jest wysoka; pomimo pewnej poprawy w ostatnich dwóch latach, istnieją jednak obawy, że w przyszłości będzie gorzej”.
W
tym patrzeniu w przyszłość nie zapominajmy jednak o przeszłości, o ważnych wydarzeniach, a przede wszystkim o ludziach. To pierwsze od lat wydanie „Surowców i Maszyn Budowlanych”, w którym na ostatnich stronach zabraknie przemyśleń Aleksandra Kabzińskiego. Zapamiętamy Pana Prezesa jako Przyjaciela naszej redakcji, wspaniałego człowieka, pewnego siebie i bezkompromisowego w działaniach na rzecz producentów kruszyw. Budował ważną pozycję branży kruszyw w życiu gospodarczym Polski. Działał w celu, a nie przeciw. Tym razem zamiast felietonu na s. 97, Aleksandra Kabzińskiego wspominają jego przyjaciele i współpracownicy.
ul. Morcinka 35 47-400 Racibórz tel./fax 32 415 97 74 tel. 32 415 29 21 32 415 97 93 e-mail: surowce@e-bmp.pl http://www.kieruneksurowce.pl BMP to firma od ponad 25 lat integrująca środowiska branżowe, proponująca nowe formy budowania porozumienia, integrator i moderator kontaktów biznesowych, wymiany wiedzy i doświadczeń. To organizator branżowych spotkań i wydarzeń – znanych i cenionych ogólnopolskich konferencji branżowych, wydawca profesjonalnych magazynów i portali. Rada programowa: dr Jarosław Badera, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. inż. Artur Bęben Mariusz Dyka, Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska w Starostwie Powiatowym w Gliwicach, Geolog Powiatowy dr hab. inż. Tomasz Gawenda, Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Aleksander Kabziński dr inż. Paweł Kawalec, niezależny ekspert, www.ptkawalec.com prof. dr hab. inż. Wiesław Kozioł, Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego, Akademia Górniczo-Hutnicza dr inż. Łukasz Machniak, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie dr inż. Zdzisław Naziemiec, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych w Krakowie Paweł Podsiadło, niezależny ekspert, www.leanmining.pl Mariola Stefanicka, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Prezes zarządu BMP Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. Adam Grzeszczuk Redaktor naczelny: Przemysław Płonka, przemyslaw.plonka@e-bmp.pl Redaktor wydania: Sabina Szewczyk-Wajda, sabina.wajda@e-bmp.pl Redakcja techniczna: Maciej Rowiński, Marek Fichna Reklama: Marta Mika, marta.mika@e-bmp.pl Jolanta Mikołajec-Piela, jola.mikolajec@e-bmp.pl Prenumerata, kolportaż: Justyna Sobieraj, prenumerata@e-bmp.pl Prenumerata krajowa: Zamówienia na prenumeratę instytucjonalną przyjmuje firma Kolporter Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. Informacje pod numerem infolinii 0801 40 40 44 lub na stronie internetowej http://dp.kolporter.com.pl/ Cena 1 egzemplarza – 25,00 zł (w tym 8% VAT) PKWiU: 58.14.12.0 ISSN: 1734-7998 Wpłaty kierować należy na konto: Bank Spółdzielczy w Raciborzu 40 8475 0006 2001 0014 6825 0001 Wykorzystywanie materiałów i publikowanie reklam opracowanych przez wydawcę wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do opracowywania nadesłanych tekstów oraz dokonywania ich skrótów, możliwości zmiany tytułów, wyróżnień i podkreśleń w tekstach. Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Niniejsze wydanie jest wersją pierwotną czasopisma Druk: FISCHER Poligrafia Fot. na okładce: 123rf
W OBI E K T Y W I E
OGORZELEC OPEN DAY Te wydarzenie na długo zostanie w pamięci uczestników. Pierwszy dzień konferencji KRUSZYWA CEMENT WAPNO 2019 (14-16 października 2019) rozpoczął Ogorzelec OPEN DAY. Dzień otwarty, podczas którego uczestnicy mogli spędzić czas w wyjątkowej scenerii podświetlonego wyrobiska, obejrzeć ponadprzeciętny pokaz ognia i posłuchać energetycznego występu rockowego zespołu Mr. Pollack. A to wszystko w niezwykłej scenerii podświetlonego kamieniołomu.
Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019 5
z p o r t a l u k i e r u n e k S URO W C E . p l
Przemysł cementowy w Polsce ogranicza emisję CO2 dzięki paliwom alternatywnym Przemysł cementowy, jako jeden z nielicznych w Polsce, wykorzystuje paliwa alternatywne w sposób przemyślany i zaplanowany, przyczyniając się do zmniejszenia emisji CO2. Jednym z pionierów jest tu firma Lafarge. Polski przemysł cementowy coraz większą wagę przykłada do ograniczenia wykorzystania paliw kopalnych, by zmniejszyć emisję CO2, ale również zapewnić sobie niższe koszty energii w związku z sytuacją na rynku. Polskie zakłady Lafarge są jednymi z najbardziej zaawansowanych w wykorzystywaniu paliw alternatywnych. – Już blisko 75% energii niezbędnej do wytworzenia klinkieru i cementu Lafarge w Polsce czerpie z paliw alternatywnych. Planujemy dalsze zwiększenie ich wykorzystania z obecnych 414 tys. ton do 450 tys. ton w roku 2022. To oznacza, że zagospodarujemy równowartość odpadów wytworzonych przez wszystkich mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego – mówi Xavier Guesnu, prezes zarządu Lafarge w Polsce, powołując się na dane GUS. Źródło i fot.: lafarge.pl
Wpływ polityki klimatycznej Unii Europejskiej na sektor cementowy w Polsce i Europie 6 listopada w Brukseli odbył się working lunch „Wpływ polityki klimatycznej Unii Europejskiej na sektor cementowy w Polsce i Europie”. Podczas spotkania zorganizowanego przez Stowarzyszenie Producentów Cementu, przedstawicie branży zaprezentowali posłom do Parlamentu Europejskiego charakterystykę sektora jako ważnego elementu polskiej i europejskiej gospodarki, omówili zagrożenia i wyzwania stojące przed sektorem oraz przedstawili postulaty, mające na celu jego dalszy rozwój w obszarach: konkurencyjnej energii, polityki klimatycznej (EU ETS i POST ETS), gospodarki o obiegu zamkniętym oraz konkurencyjności. Lunch zakończył się dyskusją na temat perspektyw przemysłu cementowego. Źródło: Stowarzyszenie Producentów Cementu
6 Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019
85% Według raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2019,” przygotowanego na zlecenie Koalicji Bezpieczni w Pracy, wśród pracowników biurowych i fizyczno-umysłowych, 29 proc. odczuwa stres w miejscu pracy od czasu do czasu, 42 proc. często, a 14 proc. praktycznie cały czas. Ma to negatywny wpływ nie tylko na atmosferę w miejscu pracy, ale również zwiększa ryzyko wypadków.
„
Źródło: Koalicja Bezpieczni w Pracy
W powieści „Alicja po drugiej stronie lustra” Czerwona Królowa szachów, biegnąc bez przerwy wraz ze zmieniającym się otoczeniem mówiła do Alicji: „Aby utrzymać się w tym samym miejscu, trzeba biec, ile sił”. Obecnie trzeba jeszcze patrzeć daleko w przyszłość. Danuta Rajczakowska, s. 18
Zmarł Aleksander Kabziński 4 października w wieku 74 lat, po długiej i ciężkiej chorobie, zmarł Aleksander Kabziński, wieloletni prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw. Zapamiętamy Pana Prezesa jako Przyjaciela naszej redakcji, na którego zawsze można było liczyć. Od lat należał do Rady Programowej magazynu „Surowce i Maszyny Budowlane”, gdzie wielokrotnie publikował swoje artykuły, a także felietony, w których – jak sam mawiał – opisywał rzeczywistość ze „swojej grzędy”. Polskiemu Związkowi Producentów Kruszyw przewodził od 27 lat. Zapamiętamy Go jako wspaniałego człowieka, pewnego siebie i bezkompromisowego w działaniach na rzecz producentów kruszyw. Budował ważną pozycję branży kruszyw w życiu gospodarczym Polski. Działał w celu, a nie przeciw. Wspomnienie o Aleksandrze Kabzińskim na stronie 97.
Nowy Prezes Polskiego Związku Producentów Kruszyw 12 listopada w Gogolinie odbyło się Ogólne Zgromadzenie Członków Związku, zwołane w trybie nadzwyczajnym, celem uzupełnienia składu osobowego zarządu PZPK, po śmierci wieloletniego prezesa i założyciela Związku, Aleksandra Kabzińskiego. Decyzją Nadzwyczajnego Ogólnego Zgromadzenia, na prezesa zarządu Polskiego Związku Producentów Kruszyw, do końca kadencji obecnego zarządu został powołany Artur Widłak (który jest także prezesem Kompanii Górniczej – przyp. red. Źródło: www.kruszpol.pl
Fot.: zasoby Kompanii Górniczej
ROZMAI T O Ś CI
Fot.: KRUSZGEO
z p o r t a l u k i e r u n e k S URO W C E . p l
Przedsiębiorstwo Produkcji Kruszywa i Usług Geologicznych „KRUSZGEO” Spółka Akcyjna w Rzeszowie po raz trzeci otrzymało certyfikat „Pracodawca Przyjazny Pracownikom”. To nie pierwsze wyróżnienie, ponieważ na wniosek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”, przedsiębiorstwo zostało również laureatem w 2007 roku I edycji oraz w 2010 – IV edycji tego konkursu organizowanego przez Komisję Krajową NSZZ „Solidarność” pod patronatem Prezydenta RP. Źródło: solidarnosc.rzeszow.org.pl
Pierwsze posiedzenie Zespołu Doradczego ds. Geologii i Górnictwa Zauważając pilną potrzebę przemyślanych zmian w Prawie geologicznym i górniczym oraz funkcjonowaniu państwowej służby geologicznej, minister środowiska Henryk Kowalczyk powołał Zespół doradczy ds. geologii i górnictwa, będący jednocześnie organem pomocniczym ministra. W inauguracyjnym spotkaniu z ekspertami oraz naukowcami wziął udział Główny Geolog Kraju Piotr Dziadzio. W skład zespołu wchodzi do 50 członków, w tym przewodniczący zespołu, czterech zastępców przewodniczącego zespołu oraz sekretarz. Przewodniczącym został dr hab. inż. Krzysztof Galos, prof. IGSMiE PAN (dyrektor Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk). Źródło i fot.: gov.pl
W kopalni w Sępólnie, należącej do firmy Lafarge Polska, uruchomiono ciąg technologiczny o długości prawie 2,5 km. Połączył on zakład przeróbczy z zakładem górniczym, na którym prowadzona jest eksploatacja. Budowa przenośnika pozwoliła wyeliminować ruch samochodów ciężarowych poruszających się po drodze powiatowej pomiędzy wydobyciem a zakładem przeróbczym. W skali roku to aż 280 tysięcy mniej przejechanych kilometrów przez samochody na terenie kopalni. Tym samym znacząco zmniejszono koszty transportu oraz ograniczono jego wpływ na środowisko. – Projekt budowy przenośnika i towarzyszącej mu infrastruktury wymagał nie tylko uzyskania wielu niezbędnych w takich sytuacjach dokumentów i pozwoleń, ale i ogromnego nakładu pracy wszystkich osób zatrudnionych w zakładzie. Dzięki ich zaangażowaniu udało się go przeprowadzić bezpiecznie, unikając wypadków – mówi Bartosz Ostapko, kierownik Żwirowni Sępólno. Źródło i fot.: lafarge.pl
CI E K A W O S T K A
Fot.: 123rf
Kruszgeo po raz trzeci otrzymało certyfikat „Pracodawca Przyjazny Pracownikom”
W Sępólnie uruchomiono ciąg technologiczny o długości prawie 2,5 km
Rynek towarowych przewozów kolejowych notuje spowolnienie. Łącznie w trzech kwartałach 2019 roku przewieziono nieco ponad 177 mln ton, czyli o ponad 9 mln mniej niż w tym samym okresie 2018 roku. W dużej mierze to efekt zmniejszenia przewozów kruszyw, węgla kamiennego, rud i wyrobów metalowych. W 2020 roku sytuacja raczej się nie poprawi. – Spowolnienie gospodarcze, które obserwujemy w całej Europie, z pewnością przełoży się na rynek przewozów w Polsce – ocenia Andrzej Pawłowski z CTL Logistics. Źródło: newseria.pl, fot.: 123 RF
Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019 7
z p o r t a l u k i e r u n e k S URO W C E . p l
XXIX Konferencja „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi” 6-8 listopada 2019 r. w Rytrze Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk zorganizował XXIX konferencję z cyklu „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”. Konferencja została objęta Patronatem Ministra Energii oraz Głównego Geologa Kraju. Partnerem wydarzenia była firma JSW Innowacje S.A., a sponsorem Polska Grupa Górnicza S.A.
Konferencja została zainaugurowana sesją prezentującą rezultaty i wnioski płynące z dyskusji o aktualnych problemach polskiej geologii i górnictwa oraz kompleksowej wizji zmian w tym obszarze. W tej sesji przewidziano cztery prezentacje, a zamknęło ją wystąpienie Głównego Geologa Kraju, wiceministra środowiska Piotra Dziadzio, w którym omówił zadania powołanego 17 września Zespołu Doradczego ds. Geologii i Górnictwa. Następnym wydarzeniem była dyskusja panelowa poświęcona aktualnym problemom polskiej geologii i górnictwa. W dyskusji wzięli udział: Piotr Dziadzio, Główny Geolog Kraju, Jarosław Twardowski, dyrektor naczelny ds. rozwoju KGHM Polska Miedź S.A., Maciej Nowakowski, dyrektor wsparcia prac geologicznych PGNiG S.A., Michał Lipiec, główny geolog Lhoist Sp. z o.o. oraz Piotr Wojtacha, wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego. Moderatorem dyskusji był Krzysztof Galos, dyrektor Instytutu GSMiE PAN. Drugi dzień konferencji został podzielony na cztery sesje. Pierwszą z nich poświęcono pamięci zmarłego 23 stycznia 2019 r. Tadeusza Smakowskiego, pomysłodawcy konferencji z cyklu „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”. W następnej sesji omówiono szereg istotnych bieżących zagadnień prawnych funkcjonowania górnictwa i geologii, m.in. kwestię
8 Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019
eksploatacji kopalin bez koncesji, aktualne problemy prawne funkcjonowania geologii i górnictwa, zagospodarowania surowców mineralnych pozostawianych w złożu. Kolejna sesja odbyła się pod patronatem Partnera Konferencji – spółki JSW Innowacje S.A. i była poświęcona zagadnieniom inteligentnego gospodarowania zasobami złóż węgla. W sesji ostatniej tego dnia omówiono kwestie związane z problematyką złóż rud metali, oceanicznymi surowcami mineralnymi, przyszłością bazy zasobowej rud miedzi i srebra w Polsce, eksploracją złóż rud metali w Polsce, szacowaniem zasobów składników współwystępujących w rudach miedzi i badaniami gęstości objętościowej rud Cu-Ag. Trzeci dzień konferencji obfitował w kolejne wystąpienia, a także odbyła się sesja posterowa, w trakcie której przedstawiono 8 prezentacji cechujących się wysokim poziomem merytorycznym i graficznym. W konferencji wzięło udział 150 osób. W imieniu organizatorów już teraz zapraszamy na kolejną, XXX jubileuszową edycję, która odbędzie się w listopadzie 2020 r. Źródło i fot.: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk
Wyzwania przed branżą kruszyw Jakie wyzwania stoją przed branżą związaną z wydobyciem kruszyw w Polsce? Jakie są zagrożenia, a gdzie można upatrywać szans? Na te pytania odpowiada prof. Wiesław Kozioł z Sieci Badawczej ŁUKASIEWICZ – Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Aleksandra Dik: Jakie są obecnie wyzwania stojące przed branżą górniczą? Wiesław Kozioł: Najważniejszym wyzwaniem, jakie nurtuje kopalnie kruszyw, jest problem dostosowania się do zmniejszonego zapotrzebowania na ich produkty, wynikającego z przewidywanego spowolnienia rozwoju gospodarczego zarówno kraju, jak również UE. Po stosunkowo umiarkowanym wzroście o 8,2% (mniejszym od spodziewanego) wydobycia i produkcji kruszyw w 2018 r., początek roku wydawał się optymistyczny, ale lato i jesień nie potwierdziły tego optymizmu i wielu producentów kruszyw odnotowuje obecnie sprzedaż kruszyw mniejszą od ubiegłorocznej, chociaż sytuacja ta lokalnie jest zróżnicowana. O pogorszeniu koniunktury świadczą miedzy innymi niższe od planowanych wskaźniki wzrostu PKB w III kwartale, a w budownictwie spadek o 7% we wrześniu produkcji cementu. Gorsza koniunktura gospodarcza wpływa na zmiany planów dotyczących inwestycji infrastrukturalnych, które to zmiany spowalniają i wydłużają realizacje wielu projektów budowlanych, szczególnie tych będących w fazach przygotowawczych. Na razie realizowane projekty drogowe i kolejowe są w dużym stopniu finansowane ze środków unijnych, które muszą być rozliczone najpóźniej do 2023 r. Ponieważ w nowym budżecie UE (2021-2027), a w tym w transzy dla Polski, środków finansowych będzie znacznie mniej, prawdopodobnie nie wszystkie planowane inwestycje infrastrukturalne będą realizowane, co może mieć wpływ na zapotrzebowanie na kruszywa, głównie kruszywa łamane. Natomiast kruszywa żwirowo-piaskowe w dużym stopniu zużywane są w budownictwie kubaturowym (mieszkaniowym, usługowym itd.), które obecnie rozwija się bardzo dobrze, pytanie jest, czy ta koniunktura utrzyma się w przyszłych latach?
Ostatnio pojawiają się za granicą, a również w Polsce pytania, czy w przyszłości nie zabraknie kruszyw? W Polsce takich obaw nie powinniśmy mieć. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że nieustannie pogarsza się jakość naszych zasobów, np. w złożach piaskowo-
10 Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019
Fot.: 123rf
rozmowa
z życia branży
żwirowych maleje udział frakcji grubej, żwirowej. Żwiry potrzebne są przede wszystkim do produkcji betonów. Wykonawcy chcą materiałów coraz lepszej jakości, np. do budowy coraz wyższych i atrakcyjnych architektonicznie (skomplikowanych) obiektów. Z tej też m.in. przyczyny stosowane są nowe, trudniejsze do spełnienia wymagania i normy jakościowe na kruszywa i wyroby budowlane. Owszem, są kraje, w których kruszywa – głównie żwiry i piaski – są surowcem deficytowym. Mam na myśli przede wszystkim kraje arabskie, Azję Południowo-Wschodnią, niektóre regiony Indii, Chin, a także Stanów Zjednoczonych. Ponadto przed branżą górniczą jest wiele innych problemów znanych z poprzednich lat. Chodzi tu o trudności z zagospodarowaniem nowych złóż, a także uzyskiwaniem koncesji na ich wydobywanie, wskaźnik wystarczalności przemysłowych zasobów złóż piaskowo-żwirowych jest jednym z najniższych w branży surowców skalnych. Trudności z zagospodarowaniem nowych złóż wynikają z różnych przyczyn – przyrodniczych, społecznych czy urbanistycznych i często są omawiana na konferencjach i posiedzeniach różnych komisji, poprawy jednak nadal nie ma. Niewątpliwie dużym problemem jest wzrost kosztów wydobycia i produkcji kruszyw, zwłaszcza wzrost kosztów energii i paliw, maszyn i materiałów, płac z narzutami, opłat itd. W efekcie rentowność produkcji kruszyw nadal nie jest wysoka, pomimo pewnej poprawy w ostatnich dwóch latach, istnieją jednak obawy, że w przyszłości będzie gorzej.
A jakie są szanse przed branżą kruszyw?
Czy branża powinna obawiać się kryzysu gospodarczego?
Myślę, jest jedna, podstawowa – kruszywa mineralne są podstawowym surowcem budowlanym. Owszem, w niewielkich ilościach są stosowane kruszywa sztuczne czy pochodzące z recyklingu, ale ich udział jest niewielki. Dlatego nie ma możliwości zastąpienia kruszyw innym surowcem bądź materiałem. Duże nadzieje na przyszłość wiąże się z gospodarką o obiegu zamkniętym (GOZ) i wykorzystaniu surowców odpadowych, ale równocześnie uchwalane są w UE nowe wymagania i normy jakościowe, trudne np. do spełnienia przez surowce odpadowe. Proszę zauważyć, że budownictwo wciąż będzie się rozwijało – chodzi o programy budowy i rozbudowy dróg, kolei, lotnisk oraz dalszy rozwój budownictwa mieszkaniowego i niemieszkalnego. Dobrym przykładem mogą być Niemcy, gdzie wydaje się, że wszystko jest zbudowane, drogi są dobrej jakości, infrastruktura kolejowa i lotnicza rozwinięta, mieszkań i biur pod dostatkiem, a jednak wciąż zużycie kruszyw wynosi rocznie ok. 550-600 mln ton. Jest to poziom stały i raczej niezmienny od lat. Zauważyć więc możemy, że zapotrzebowanie na surowce – w tym kruszywa mineralne – nie jest zagrożone, chociaż dotychczas w Polsce jest ono zmienne, w dużym stopniu zależne od wskaźników makroekonomicznego rozwoju.
Oczywiście branża górnicza boi się kryzysu gospodarczego, jednak moim zdaniem, jeśli nie nastąpi jakiś nieprzewidywalny krach, to nie ma co się obawiać bardzo dużych zmian. Potrzeby na kruszywa wahają się, są zmienne, ulegają fluktuacji w poszczególnych latach. W związku z tym prawdopodobnie już obecnie mamy początek mniejszego od planowanego zapotrzebowania na kruszywa, które może się pogłębić po roku 2022 kiedy skończy się dofinansowanie unijne obecnie realizowanych projektów infrastrukturalnych. Jednak nie sądzę, że spowoduje to tak duże zmiany, jakie w latach 2008-2010 dotknęły niektóre kraje europejskie (Hiszpania, Grecja, Włochy), w których produkcja kruszyw spadła o ponad 60%. Przypuszczam, że w Polsce może to być spadek w granicach do ok. 30%. Tym niemniej dla niektórych kopalń może to być przyczyną dużych trudności ekonomicznych i konieczności wstrzymania wydobycia i produkcji kruszyw. O konieczności przystosowania się do mniejszego zapotrzebowania na kruszywa, a być może i niższych cen, firmy powinny myśleć już teraz, bo za kilka lat może być za późno. ________________________________________________________________ Rozmawiała Aleksandra Dik, Adventure Media
Reklama
z życia branży
Dobre praktyki ważne w całym łańcuchu dostaw Polska stanowi piąty co do wielkości rynek betonu towarowego w Europie, z wolumenem produkcji ponad 25 mln m3. Jednym z kluczowych aspektów jest tu odpowiedzialność za wpływ procesu wytwarzania betonu na środowisko. Po raz pierwszy w naszym kraju przyznano certyfikat Concrete Sustainability Council. OtrzymałA go firma Górażdże Beton sp. z o.o. Beton jest materiałem ekologicznym. Charakteryzuje się najmniejszym śladem węglowym w stosunku do innych materii konstrukcyjnych – takich jak stal lub tworzywa sztuczne – i w 100 proc. podlega recyklingowi. Proces produkcyjny betonu wywiera jednak wpływ na otoczenie – w rozumieniu społecznym, ekologicznym i infrastrukturalnym. Branża od dawna stopniowo minimalizuje to oddziaływanie we wszystkich obszarach łańcucha dostaw. Górażdże Beton w sposób wymierny pokazały efektywność tych działań poprzez uzyskanie certyfikatu Concrete Sustainability Council. – Górażdże od lat produkuje najwyższej jakości beton przy zachowaniu dobrych praktyk w całym łańcuchu dostaw – mówi Przemysław Malinowski, prezes zarządu Górażdże Beton. – Dzięki temu, że poddaliśmy się procedurze certyfikacji, uzyskaliśmy dodatkowe, formalne potwierdzenie faktu, że nasz beton pochodzi z odpowiedzialnych źródeł. Jest to istotne również dlatego, że systemy certyfikacji wielokryterialnej budynków BREEAM, DGNB czy też LEED, zdobywające coraz większą popularność w naszym kraju, wykorzystują certyfikację CSC w swojej ocenie. CSC przedstawia zatem realną wartość dla naszych klientów – dodaje. Ideą certyfikatu Concrete Sustainability Council jest transparentne pokazanie procesu produkcji betonu w danym przedsiębiorstwie oraz samego produktu. Dzięki posiadaniu CSC producenci betonu mogą klarownie opisać swoje zaangażowanie w dobre praktyki w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Firmy, które poddają się audytowi, nie tylko otrzymują certyfikat, ale także – dostając informację zwrotną – mogą zwrócić uwagę na miejsca w procesie produkcyjnym, które wymagają poprawy. Beton jest drugim po wodzie najczęściej wykorzystywanym materiałem na świecie. W miastach jego użycie jest kluczowym czynnikiem rozbudowy nowych przestrzeni,
12 Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019
zarówno jeśli chodzi o budynki, jak infrastrukturę. Poziom produkcji utrzymuje się i w kolejnych trzech latach w Polsce prognozuje się nieznaczne wzrosty o 1-2 proc. do ponad 27 tys. m3 w roku 2021. Kontrola standardów w obszarze wpływu na otoczenie jest więc kluczowa w perspektywie mikro i makro. Źródło i fot.: www.gorazdze.pl
C S C – o g ó l n o św i a t o w y s y ste m c e r t y f i k a c j i Potwierdza on zrównoważone zarządzanie zasobami w procesie produkcji betonu. Proces weryfikacji oparty jest na profesjonalnym audycie, który koncentruje się m.in. na transparentności produkcji, dbałości o względy ekonomiczne, socjalne oraz środowisko naturalne w całym łańcuchu dostaw. Za certyfikat odpowiada Concrete Sustainability Council, czyli Rada ds. Zrównoważonego Betonu, która została powołana przez Światową Radę Biznesu ds. Zrównoważonego Rozwoju (WBCSD).
z życia branży
rozmowa
Górnik na nartach
Fot.: zasoby własne PG
W Czorsztyn Ski Kluszkowce 28.02-01.03.2020 odbędzie się V edycja Mistrzostw Świata Braci Górniczej w Narciarstwie Alpejskim i Snowboardzie. O szczegółach wydarzenia opowiada Piotr Gawlikowski, zastępca przewodniczącego komitetu organizacyjnego mistrzostw, prezes KSS Wisła S.A.
Sabina Szewczyk-Wajda: Górnik na nartach – skąd taka inicjatywa? Piotr Gawlikowski: Impreza powstała, ponieważ chcieliśmy jeszcze bardziej integrować branżę górniczą i zaproponować nową, mniej formalną formę spotkań. 28 lutego 2020 roku odbędzie się zatem V edycja Mistrzostw Świata Braci Górniczej w Narciarstwie Alpejskim i Snowboardzie, bo taka jest pełna nazwa tych zawodów. Spotkamy się w nowym miejscu – ośrodku narciarskim Czorsztyn Ski w Kluszkowcach, a nie w Krynicy-Zdroju, jak dotychczas.
Czy – prócz zmiany miejsca – szykujecie jeszcze jakieś inne nowości? Tak, z roku na rok urozmaicamy nasze zawody. W 2020 r. dołączamy do slalomu giganta slalom specjalny. Będą dwie nowe dyscypliny, nowe kategorie wiekowe – związane z przynależnością zawodową. Kontynuujemy też kategorię „żona górnika” i wprowadzamy nowe zasady poszczególnych konkurencji.
Kategoria „żona górnika” – czy oznacza, że w zawodach mogą brać udział nie tylko panowie – górnicy? Na nasze zawody przyjeżdżają nie tylko ludzie związani z branżą górnictwa odkrywkowego, ale także osoby zaprzyjaźnione, przedstawiciele firm, nasi przyjaciele i znajomi.
Ile osób bierze udział w tej imprezie? W ubiegłym roku w zawodach uczestniczyło ponad 120 osób. Nie wszystkie brały czynny udział, wiele z nich kibi-
cowało. Zresztą jest przygotowana specjalna strefa kibica, która cieszy się niezwykłą popularnością.
Jak będzie wyglądał harmonogram zawodów? Pierwszego dnia, 28.02.2020 r., odbędzie się wspólny trening i tradycyjny kulig góralski, 29.02.2020 – same zawody, które potrwają cały dzień. Wieczorem będzie miało miejsce uroczyste zakończenie zmagań sportowych, wręczenie nagród i wesoła impreza. Niedzielę zaś przeznaczymy na odpoczynek i spokojny powrót do domu.
Na koniec, w skrócie: dlaczego warto być z wami w Kluszkowcach? V edycja Mistrzostw będzie cieszyć się jeszcze większą frekwencją, stok, na którym odbędą się zawody, jest bardzo ciekawym miejscem i większym wyzwaniem dla narciarzy niż rok wcześniej. To jeden z najlepszych ośrodków narciarskich w Polsce.
Zatem, do zobaczenia w Kluszkowcach. Do zobaczenia, zapraszamy! Wszelkie informacje o zawodach na bieżąco zamieszczane są na stronie www.gorniknanartach.pl _______________________________________________________________ Rozmawiała Sabina Szewczyk-Wajda, redaktor czasopisma „Surowce i Maszyny Budowlane” oraz portalu www.kierunekSUROWCE.pl
Surowce i Maszyny Budowlane 4/2019 13