LIVE YOUR MYTH IN ATHENS LIVE YOUR MYT
LIVE YOUR MYTH IN ATHENS LIVE YOUR MYT
Στέβη Μελέτση Μαρία Κωνσταντίνα Παπαδέα Επιβλέπων Καθηγητής Πάνος Δραγώνας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ακαδημαϊκό Έτος 2019-2020
6
7
Μέχρι το 2004 η Ελλάδα εξήγε επιτυχώς εικόνες των κλασικών αρχαιοτήτων και της γραφικής ομορφιάς της, χτίζοντας μια φαινομενικά ισχυρή διεθνή εικόνα. Ωστόσο από το 2008 η Αθήνα αρχίζει να χτίζει τη νέα της ταυτότητα γύρω από το φαινόμενο της κρίσης. Η ελληνική υπόσταση δεν συνυφαίνεται πλέον αυτόματα με τον Παρθενώνα, αλλά με την οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση. Καταστροφικά επεισόδια και συγκρούσεις ανάμεσα σε αστυνομία και διαδηλωτές ξεσπούν σε κεντρικούς δρόμους και πλατείες γύρω από το ιστορικό της κέντρο. Κύριες εστίες αναταραχών αποτελούν η γειτονιά των Εξαρχείων, οι οδοί Πανεπιστημίου και Σταδίου αλλά και οι πλατείες Ομονοίας, Κλαυθμώνος και Συντάγματος. Το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στην πλατεία Κλαυθμώνος, η οποία έχει αποτελέσει διαχρονικά κομβικό σημείο στο πολιτικό σκηνικό της Αθήνας. Στην αρχαιότητα βρισκόταν στο όριο της πόλης των Αθηνών. Φιλοξένησε τα πρώτα ανάκτορα του Όθωνα και της Αμαλίας, το υπουργείο Oικονομικών, ενώ σε αυτή έλαβαν χώρα και δεκάδες ομιλίες σημαντικών πολιτικών προσώπων. Κομβική είναι και η θέση της εντός του αστικού ιστού, πάνω σε έναν από τους βασικότερους άξονες του εμπορικού τριγώνου, την οδό Σταδίου, ανάμεσα στις πλατείες Ομονοίας και Συντάγματος. Σήμερα ωστόσο η ίδια ως δημόσιος χώρος επί το πλείστον υπολειτουργεί, όπως συμβαίνει και με τον υπόγειο χώρο στάθμευσης, που βρίσκεται από κάτω της. Η αίσθηση της αδράνειας επεκτείνεται και στο παρακείμενο οικοδομικό τετράγωνο, όπου το κτήριο των κινηματογράφων «Αττικόν» και «Απόλλων» έχει επέλθει σε πλήρη αχρηστία μετά τον εμπρησμό του κατά τη διάρκεια επεισοδίων τον Φεβρουάριο του 2012. Την έρευνα και περιπλάνηση μας γύρω από την περιοχή μελέτης ακολούθησε η δημιουργία πέντε υποκειμενικών χαρτών (σελ. 20-31) συγκέντρωσης ανθρώπων, συναισθημάτων και αισθήσεων σε πέντε χαρακτηριστικές χρονικές στιγμές. Από τους χάρτες αυτούς θεωρούμε ότι το μεγαλύτερο κομμάτι ανθρώπινης και συναισθηματικής συγκέντρωσης περιορίζεται στο πάνω μέρος της πλατείας και την οδό Σταδίου. Έτσι αποφασίζουμε να επαναφέρουμε πίσω την ένταση συναισθήματος και την ανθρώπινη κινητικότητα στην περιοχή μελέτης, με το καμένο κτήριο, την πλατεία και τον υπόγειο χώρο στάθμευσης να επιλέγονται ως κύριοι υποδοχείς τους. Σκοπός μας είναι η κατασκευή μιας αφήγησης για την αθηναϊκή ταυτότητα της κρίσης, την οποία συνθέτουμε μέσα από εννέα βασικούς χαρακτήρες. Ο καθένας από αυτούς κατέχει ένα πολύ συγκεκριμένο ρόλο μέσα στην πόλη, τον οποίο αποτυπώνουμε ως ένα πολύ συγκεκριμένο χώρο μέσα στη πρόταση μας. Το αστικό τοπίο και τα υπάρχοντα στοιχεία της περιοχής μελέτης αποτελούν το υπόβαθρο για την συνύπαρξη αυτών των χώρων και χαρακτήρων. Το συνονθύλευμα που προκύπτει εντάσσεται μέσα στην υπερμεγέθη δομή μιας σκαλωσιάς, η οποία τραβά το βλέμμα του περιηγητή, μεταστρέφοντάς το από τις κλασσικές αρχαιότητες στην σύγχρονη αθηναϊκή πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων. Η σκαλωσιά ως χειρονομία προέκυψε μετά την επίσκεψη μας στο καμένο κτήριο των κινηματογράφων. Ο κατεστραμμένος μεταλλικός σκελετός και η επιπρόσθετη υποστηρικτική δομή αποτέλεσαν στοιχεία έμπνευσης, τόσο ως απομεινάρια ενός τραύματος όσο και ως σύμβολα μιας μετέωρης κατάστασης.
8
Η πυκνότητα των στοιχείων της σκαλωσιάς ακολουθεί την κλιμάκωση της καταστροφής μέσα στο κτήριο και εντάσσεται σε έναν κάναβο 60 επί 60εκ. διαχεόμενη προς την πλατεία. Εκεί ορίζει εκ νέου τη σύνθεση των στοιχείων του χώρου της. Στο σύνολο της η σκαλωσιά εκτείνεται από την οδό Χρήστου Λαδά έως την οδό Δραγατσανίου, περνώντας γύρω από τα κτήρια του οικοδομικού τετραγώνου και αναπτύσσεται σε έξη κατακόρυφα επίπεδα. Εισχωρεί στο πρώτο επίπεδο του υπογείου χώρου στάθμευσης, το οποίο αποτελεί την κατώτερη στάθμη της και τελικά υψώνεται μέχρι και τα 14μ. πάνω από το έδαφος. Ο χαώδης οργανισμός της σκαλωσιάς εξαπλώνεται προς κάθε κατεύθυνση με την Αθήνα να πάλλεται μέσα του. Η Αθήνα όμως δεν θα μπορούσε να ταυτιστεί με τίποτα περισσότερο πέρα από τους ανθρώπους της· εννέα χαρακτήρες και εννέα χώροι, ο καθένας σχεδιασμένος με γνώμονα τα συμβάντα, τις εικόνες και τις ιδέες της ελληνικής πραγματικότητας της κρίσης. Χαρακτήρες και χώροι εντάσσονται στη σκαλωσιά και διασκορπίζονται μέσα της. Σε αυτούς καθρεφτίζεται κάθε πτυχή της αθηναϊκής φυσιογνωμίας: η βία, η καταστροφή, η αντίδραση, αλλά και η αδράνεια, η ελπίδα και η απόγνωση, η δημιουργική ορμή, η διασκέδαση, ο αυθορμητισμός. Όλες αυτές οι πτυχές αλληλοεπιδρούν, συνυπάρχουν, συγκρούονται εντός του ιστού της και συνολικά διαμορφώνουν μια μικρογραφία της πόλης μέσα στην πόλη. Ένα θεματικό πάρκο της κρισιακής της ταυτότητας. Το συνονθύλευμα αυτό ίσως να φαντάζει περίεργο για τον επισκέπτη, σχεδόν αλλοπρόσαλλο. Όμως έτσι ακριβώς είναι και η Αθήνα της κρίσης: μια πόλη χαοτική και ετερογενής, που καταφέρνει να γοητεύει τον επισκέπτη, χωρίς να του επιβάλει κανόνες. Το ίδιο συμβαίνει και στον οργανισμό της σκαλωσιάς, τον οποίο ο περιηγητής μπορεί να προσεγγίσει, από όπου επιθυμεί. Έχει τη δυνατότητα να εισέλθει σε αυτόν είτε από το καμένο κτήριο, είτε από την πλατεία και στη συνέχεια να χαθεί μέσα του, χωρίς να ακολουθεί κάποια συγκεκριμένη πορεία. Η βίωση της πόλης έρχεται σε πρώτο πλάνο. Ο επισκέπτης την βλέπει, την ακούει, την μυρίζει, μιλά με τους ανθρώπους της, ανακαλύπτει κάθε κρυμμένο της γνώρισμα και γίνεται και ο ίδιος κομμάτι της. Ανακαλύπτει την Αθήνα πέρα από τους τουριστικούς οδηγούς· την Αθήνα που δεν προσπαθεί να κρύψει τα τραύματα της πίσω από περασμένες μεγαλειότητες, αλλά τα μετατρέπει στο μεγαλύτερο θέλγητρο της.
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
Πρώτος χαρακτήρας μας, ο τουρίστας. Ο τουρίστας που δεν ελκύεται τόσο από τη μεγαλειότητα του Παρθενώνα, όσο από τις εικόνες της ενίοτε παρηκμασμένης, πάντα όμως ζωντανής αθηναϊκής αστικότητας.Είναι ο επισκέπτης που θα περιηγηθεί στα σοκάκια της Πλάκας, όμως τρέφει μεγαλύτερη περιέργεια για όσα χαρακτηρίζουν την Αθήνα και δεν γράφονται στους τουριστικούς οδηγούς.Θέλει να ζήσει τον «ελληνικό μύθο», γραμμένο όμως με ένα νέο, υβριδικό λεξιλόγιο, που θα του αποκαλύψει τις ενδότερες πτυχές αυτής της τόσο ετερογενούς πόλης. Ο χώρος του τοποθετείται στο υπόγειο parking, κάτω από την πλατεία Κλαυθμώνος. Ο συγκεκριμένος χώρος στάθμευσης, παρ’ ότι ιδιωτικός μέχρι πρότινος, δεχόταν ελάχιστη συντήρηση, με αποτέλεσμα να υπολειτουργεί εδώ και αρκετές δεκαετίες. Στο εσωτερικό του βρίσκεται και ένα κομμάτι του τείχους των Αθηνών, το οποίο όντας παραμελημένο συμπληρώνει την εικόνα παρακμής, που επικρατεί. Η αίσθηση αυτή της εγκατάλειψης, εκφράζοντας για εμάς ένα μεγάλο κομμάτι της αστικής ταυτότητας, διατηρείται μέσω της σχεδιαστικής πρότασης επανάχρησης, με τις υλικές και χωρικές ποιότητες να παραμένουν ως έχουν. Το υπόγειο parking μετατρέπεται σε λουτρά για τον επισκέπτη. Το επίπεδο -1 συνιστά τον χώρο υποδοχής, προετοιμασίας και πρόσβασης προς τα κατώτερα επίπεδα των λουτρών. Η είσοδος πραγματοποιείται από το πίσω μέρος της πλατείας Κλαυθμώνος, με τη νέα υψομετρία να οδηγεί φυσικά τον επισκέπτη προς αυτή. Κατά την είσοδο συναντάμε τη reception, αλλά και το κομμάτι του τείχους των Αθηνών που υπάρχει ήδη εκεί. Προχωρώντας, διαπιστώνουμε πως τα στοιχεία της σκαλωσιάς έχουν εισχωρήσει και σε αυτό το επίπεδο, ακολουθώντας τη νοητή προέκτασή τους από τη στάθμη της πλατείας. Από τις προβολές των κενών που βρίσκονται στην πλατεία δημιουργούνται επίσης ανοίγματα και στο πάτωμα του -1 με θέαση προς το επίπεδο -2. Έτσι, ο επισκέπτης έχει δύο κατακόρυφες οπτικές φυγές: μια προς τα πάνω, την πλατεία και τη σκαλωσιά, και μια προς τα κάτω και προς τις πισίνες που θα συναντήσουμε στο κατώτερο επίπεδο. Στο βάθος του χώρου και εκατέρωθεν βρίσκονται οι παλιοί βοηθητικοί χώροι του parking, οι οποίοι μετατρέπονται σε αποδυτήρια, lock rooms, ντους και wc για την προετοιμασία των χρηστών. Εκατέρωθεν βρίσκονται και οι ράμπες που οδηγούν στο 2ο και 3ο υπόγειο. Φτάνοντας στο επίπεδο -2, αντικρίζουμε τις πισίνες των λουτρών. Το σχήμα τους έχει οριστεί εξίσου με βάση τα κενά στην πλάκα του -1, ενώ κάθε μια προσφέρει διαφορετική θερμοκρασία και βάθος. Οι πισίνες αγκαλιάζουν τα υπάρχοντα δομικά στοιχεία, τα οποία έχουν διατηρηθεί αυτούσια. Ο τουρίστας αλλά και κάθε επισκέπτης μπορεί είτε να κολυμπήσει ανάμεσα στις παρηκμασμένες υλικότητες, είτε να κινηθεί προς το βάθος και τους παλιούς βοηθητικούς χώρους. Εκεί, βρίσκονται δωμάτια massage, hammam, sauna και jacuzzi, καθώς και μερικά ντους και wc. Μέσω των ραμπών καταλήγουμε στο επίπεδο -3. Στον χώρο αυτό ο επισκέπτης έχει πρόσβαση μόνο στο τμήμα των πρώην βοηθητικών χώρων, όπου και εδώ μπορεί να κάνει χρήση του hammam και των sauna και massage rooms. Για την έξοδό του επιστρέφει και πάλι στο επίπεδο -1.
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
Ο αθώος Αθηναίος για εμάς εκφράζεται μέσα από τη φιγούρα ενός μεγάλου σε ηλικία ατόμου, που καθ’ όλη τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης παρέμεινε κατά βάση αδρανής παρατηρητής της, μέσα από την οθόνη της τηλεόρασής του ή την ασφάλεια του διαμερίσματός του. Είναι η ηλικιωμένη κυρία που περνάει τους χειμώνες στην πολυθρόνα της και τα καλοκαίρια στο μπαλκόνι της· εκείνη που βρέθηκε άθελά της στη μέση μιας πορείας στο δρόμο για τη λαϊκή. Ο χώρος της δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από το διαμέρισμά της. Ένας μικρόκοσμος 68τ.μ. μέσα από τον οποίο παρακολουθεί ακούραστα όσα συμβαίνουν γύρω της. Το διαμέρισμα, διαστάσεων 13.30x8.00 μ. ,τοποθετείται στον 5ο όροφο του κτηρίου που βρίσκεται στην οδό Παπαρηγοπούλου 3, δίπλα από το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών. Ο όροφος «ανοίγει» προς της σκαλωσιά, η οποία καταλαμβάνει το μπαλκόνι του. Το εσωτερικό του ακολουθεί το σχεδιαστικό πρότυπο διαμερισμάτων αθηναϊκών πολυκατοικιών της δεκαετίας του 1970 και του 1980. Η θέση του υπνοδωματίου και του σαλονιού χαρίζουν στην ηλικιωμένη κυρία άμεση οπτική επαφή με όλο τον οργανισμό της σκαλωσιάς πάνω από την πλατεία και κατ’ επέκταση με ό, τι διαδραματίζεται μέσα σε αυτόν. Είτε πίσω από το παράθυρο της, είτε καθισμένη στο μπαλκόνι της ικανοποιεί την σχεδόν ηδονοβλεπτική επιθυμία της να παρατηρεί. Βλέπει τα πάντα, ακούει τα πάντα και συνδιαλέγεται με τους επισκέπτες ή τους υπόλοιπους χαρακτήρες της σκαλωσιάς, που περνούν από δίπλα της. Είναι ο άγρυπνος επόπτης της πόλης και αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς της.
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
Με τον όρο ΜΜΕ αναφερόμαστε στους χαρακτήρες που μετέδωσαν εκ των έσω την ελληνική κρίση και τα γεγονότα της. Είναι ο Έλληνας δημοσιογράφος, που ρωτά τους ηλικιωμένους για τις συντάξεις τους, ο ξένος ρεπόρτερ, που κλαίει από τα δακρυγόνα προσπαθώντας να καλύψει μια πορεία, ο cameraman και τα δημοσιογραφικά συνεργεία, που τρέπονται σε φυγή από αντιεξουσιαστές. Άλλοτε ρεαλιστές κι άλλοτε καταστροφολόγοι, αυτοί είναι οι εικονογράφοι της αθηναϊκής ταυτότητας από το 2008 μέχρι και σήμερα. Ονομάζουμε τον χώρο τους media booth. Πρόκειται για ένα δωμάτιο διαστάσεων 7.80x7.80 μ. το οποίο είναι μερικώς ανοιχτό για την εύκολη πρόσβαση των επισκεπτών. Οι κλειστές πλευρές του καταλαμβάνονται από οθόνες κάθε μεγέθους. Ο επισκέπτης είτε περιπλανώμενος στον χώρο, είτε καθισμένος κεντρικά του δωματίου, «βομβαρδίζεται» από πλήθος εικόνων και βίντεο, που αφορούν όλο το φάσμα της ελληνικής κρίσης: στιγμιότυπα από εθνικά και διεθνή δελτία ειδήσεων, συνεντεύξεις, ομιλίες ή ακόμα και σκηνές από ταινίες του New Greek Wave, του ελληνικού κινηματογραφικού ρεύματος που αναδύθηκε μέσα από την κρίση. Σε δεύτερο πλάνο και πέρα από τις οθόνες και τα φίλτρα των media απλώνεται γύρω του η πραγματική Αθήνα. Έτσι, μπορεί να αντιπαραβάλει, να αναρωτηθεί, να αμφισβητήσει και τελικά να επιλέξει την πόλη που εκείνος προτιμά.
102
103
104
105
106
107
108
109
Μια μορφή συνυφασμένη με την ελληνική κρίση, καθώς θεωρείται από πολλούς η κυριότερη πηγή της. Ένας χαρακτήρας με πομπώδη λόγο, που ξέρει να πείθει και κυρίως να υπόσχεται. Τον βρίσκουμε καθημερινά στα παράθυρα των δελτίων ενημέρωσης εν μέσω κάποιας αντιπαράθεσης αλλά και πίσω από βήματα, εκφωνώντας προεκλογικούς ή μη λόγους. Ο χώρος του συγκεκριμένου χαρακτήρα είναι το προεκλογικό του περίπτερο. Βάσει νόμου οι διαστάσεις μιας τέτοιας υποδομής ανέρχονται στα 2.00x2.00x2.00μ. , κάτι που φυσικά δεν τηρείται στο σύνολο των περιπτώσεων, με αποτέλεσμα τα ογκώδη προεκλογικά περίπτερα να ανάγονται σε κύριο γνώρισμα της πόλης ανά τακτά χρονικά διαστήματα, καταλαμβάνοντας τον δημόσιό της χώρο. Αναπαράγοντας την προβληματική αυτή σχεδιάσαμε έναν χώρο 10.20x6.00 μ. με επιπρόσθετο υπαίθριο κομμάτι 4.80x6.00μ., όπου ο πολιτικός μπορεί να διεξάγει τις προεκλογικές τους δραστηριότητες και να φιλοξενεί τους ψηφοφόρους του. Η λογική του «αυτοσχέδιου», που χαρακτηρίζει πολλά από τα ελληνικά προεκλογικά περίπτερα, μπορεί να βρεθεί και εδώ: πλαστικές ή μεταλλικές καρέκλες για τους επισκέπτες, τραπέζια για τα ψηφοδέλτια, ομπρέλες και ανεμιστήρες για τον αθηναϊκό καύσωνα. Το σκηνικό συμπληρώνεται από προεκλογικές αφίσες, πανό και οθόνες, που προβάλουν τα τηλεοπτικά μυνήματα του κόμματος και τις ομιλίες των πολιτικών.
110
111
112
113
114
115
116
117
Ένας χαρακτήρας γνωστός σε όλους μας, μια μόνιμη, αλλά αμφιλεγόμενη παρουσία μέσα στην Αθήνα. Η φιγούρα του στοχοποιήθηκε ειδικότερα μετά την 6η Δεκεμβρίου 2008 και τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Συμμετείχε στις πορείες και τα επεισόδια, που διαδραματίστηκαν στους δρόμους της πόλης κατά τη διάρκεια της κρίσης, και η εικόνα του προβλήθηκε από κάθε εθνικό ή διεθνές μέσο ενημέρωσης, συνήθως απέναντι σε εκείνη ενός κουκουλοφόρου διαδηλωτή. Τον βρίσκουμε συχνά σε διασταυρώσεις οδών στη γειτονιά των Εξαρχείων, να φοράει την ειδική στολή του, κρατώντας στο χέρι την προστατευτική ασπίδα. Ο χώρος που αποδίδεται στον αστυνομικό είναι το φυλάκιο. Πρόκειται στην ουσία για ένα δωμάτιο επίβλεψης, το οποίο ακολουθεί τις κατασκευαστικές προδιαγραφές που ορίζονται για όλα τα αστυνομικά φυλάκια. Έχει διαστάσεις 1.80x1.80μ. την ελάχιστη δυνατή επίπλωση και περιβάλλεται από μεγάλα τμήματα γυαλιού, ώστε να καθίσταται δυνατή η παρατήρηση του περιβάλλοντος χώρου από μέσα. Εξωτερικά και επιμέρους διαθέτει δύο μεγάλους προβολείς για τον μέγιστο φωτισμό της περιοχής. Εντός της σκαλωσιάς τα φυλάκια των αστυνομικών τοποθετούνται διάσπαρτα στις συμβολές των διαδρομών. Η επιλογή των διασταυρώσεων ακολουθεί την ήδη υπάρχουσα λογική της θέσης των αστυνομικών εντός της πόλης, καθώς επιτρέπει μεγαλύτερο εύρος οπτικού ελέγχου. Ο χαρακτήρας μας μπορεί να κάθεται είτε εντός, είτε εκτός φυλακίου και να επιβλέπει από ψηλά την ομαλή ροή μέσα στον οργανισμό της σκαλωσιάς.
118
119
120
121
122
123
124
125
Επόμενος χαρακτήρας μας είναι ο καλλιτέχνης. Είτε Έλληνας, είτε ξένος ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί το τραύμα ως την κυριότερη μορφή έμπνευσής του, την αφετηρία του για να εκφραστεί, να δράσει και να αντισταθεί. Μέσα στη χαώδη Αθήνα ο καλλιτέχνης μας αισθάνεται την οικειότητα ενός τόπου, όπου μπορεί να δημιουργήσει ελεύθερα, αβίαστα και βιώσιμα, μετατρέποντας τη μανιώδη ενέργεια της πόλης σε προσωπική δημιουργική ορμή. Τον βρίσκουμε σκαρφαλωμένο σε κάποια σκαλωσιά να ζωγραφίζει murals, σε συλλογικές performances, σε νεοσύστατες γκαλερί ή σε κάποιο από τα λίγα residencies καλλιτεχνών που υπάρχουν στην Αθήνα. Για τον συγκεκριμένο χαρακτήρα σχεδιάσαμε δύο χώρους. Ο πρώτος είναι το studio του. Με διαστάσεις 5.40x4.20μ. το studio, εντάσσεται στο τμήμα της σκαλωσιάς που βρίσκεται εντός του καμένου κτηρίου της οδού Σταδίου. Ο χώρος παραμένει ανοιχτός στις δύο του πλευρές, ενώ στις κλειστές τοποθετείται ένας πάγκος εργασίας, βασικές βοηθητικές υποδομές, όπως ράφια, κουτιά αποθήκευσης και νιπτήρας καθώς και μια κενή επιφάνεια εργασίας επί του τοίχου, π.χ. καμβάς. Πρόκειται για ένα studio λιτό και ευέλικτο, το οποίο ο καλλιτέχνης έχει την ευχέρεια να χρησιμοποιήσει ανάλογα με τις ανάγκες του. Η τοποθέτηση του studio εντός του καμένου κτηρίου αποτελεί μια πράξη συνειδητή, με σκοπό την ανάδειξη ισχυρών αντιθέσεων: μεταξύ νέου και παλιού, δημιουργίας και καταστροφής, άνθισης και παρακμής· αντιθέσεις που κυριαρχούν και στο σύνολο του αθηναϊκού τοπίου, συνιστώντας ένα από τα ορόσημα της ταυτότητάς του.
126
127
128
129
130
131
Ο δεύτερος χώρος είναι ο χώρος διαμονής του, τον οποίο και ονομάζουμε «κελί». Ο όρος κελί προκύπτει κυρίως λόγω του χωρικού μεγέθους, που με διαστάσεις 4.80x3.00 μ. δεν ξεπερνά τα 14,5τ.μ. Συνιστά έναν τύπο ελάχιστης κατοίκησης, περιλαμβάνοντας μια κουκέτα για τη φιλοξενία 2 ατόμων, ένα γραφείο, ένα σταθμό κρέμασης ρούχων και ένα μπάνιο. Όλα τα κελιά διαθέτουν μια ανοιγόμενη τζαμαρία για την είσοδο και έξοδο, η οποία οδηγεί σε έναν κοινό υπαίθριο χώρο εντός της σκαλωσιάς. Τα κελιά τοποθετούνται στον 5ο όροφο του κτηρίου που βρίσκεται στην οδό Παπαρηγοπούλου 3, πίσω ακριβώς από το διαμέρισμα της ηλικιωμένης κυρίας. Έχουν οπτική φυγή προς το τμήμα της σκαλωσιάς μέσα στο καμένο κτήριο των κινηματογράφων, καθώς και άμεση φυσική πρόσβαση τόσο προς τα εκεί, όσο και προς το υπόλοιπο κομμάτι πάνω από την πλατεία.
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
Η Αθήνα, παρά τα τραύματα της κρίσης, δεν έπαψε ποτέ να εκπέμπει την πυρετώδη ενέργεια μιας ζωντανής πόλης, που ξέρει πώς να διασκεδάζει. Η ενέργεια αυτή αποτυπώνεται για εμάς στους χαρακτήρες των ρέιβερς, των ανθρώπων που συγκεντρώνονται σε μαγαζιά και σημεία της Αθήνας και, χορεύοντας, δίνουν παλμό σε μια κατά τ’ άλλα παρηκμασμένη αστικότητα. Τα χρώματα των ρούχων τους και του μακιγιάζ τους έρχονται σε αντίθεση με τη μουντάδα του περιβάλλοντος τους, ενώ, όταν ακούν τη φράση “Athens is the new Berlin”, απαντούν πως η Αθήνα δεν θα μπορούσε να είναι τίποτε άλλο πέρα από τη νέα Αθήνα· την Αθήνα που πάλλεται ανάμεσα στη ζωντάνια και την κατάρρευση. Ως χώρο των χαρακτήρων αυτών επιλέγουμε το club. Δύο όροφοι διαστάσεων 13.20x12.60μ. που ενσωματώνονται στα δύο ψηλότερα επίπεδα της σκαλωσιάς. Η είσοδος γίνεται από το πρώτο επίπεδο, στο οποίο βρίσκεται το κυρίως bar καθώς και ένα ευρύχωρο dancefloor. Μέσω μιας σκάλας οι ravers οδηγούνται στο δεύτερο επίπεδο, όπου υπάρχει ένα bar και ένα dancefloor αντίστοιχα. Το club σχεδιάστηκε ως ένας χώρος αναψυχής, ο οποίος όμως δεν λειτουργεί με ωράρια, παραμένοντας πάντα ανοιχτός. Έτσι, στο δεύτερο επίπεδο τοποθετούνται ένα μπαρ για καφέ και ένα για παγωτό, για την πολύωρη ή ακόμη και πολυήμερη παραμονή στον χώρο. Διάσπαρτα υπάρχουν σημεία στάσης και ξεκούρασης, για όσους χρειάζονται ένα διάλειμμα. Και στους δύο ορόφους συναντάμε επιμήκη ανοίγματα, τα οποία λειτουργούν ως κάδρα θέασης προς το εξωτερικό σύνολο της σκαλωσιάς μέσα στην πόλη. Οι ρέιβερς χάνονται στον μικρόκοσμο του club, διατηρώντας όμως πάντα έστω και την ελάχιστη οπτική επαφή με όσα συμβαίνουν έξω από αυτόν. Και αυτό τους ωθεί να χορεύουν περισσότερο.
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
Παρόλο που τους τοποθετούμε στην ίδια κατηγορία χαρακτήρων, οι διαδηλωτές διακρίνονται στους βίαιους και τους ειρηνικούς. Οι πρώτοι κάνουν συνήθως την εμφάνιση τους σε συγκεκριμένα σημεία της Αθήνας και σε ορισμένα στάδια μιας πορείας. Τους βλέπουμε στα ΜΜΕ πάντα σε ένα μοτίβο: καλύπτουν το πρόσωπό τους με κουκούλες, κρατούν βόμβες Molotov, συμμετέχουν σε συμπλοκές με την αστυνομία και ενίοτε σπάνε βιτρίνες καταστημάτων. Αντίθετα, οι ειρηνικοί διαδηλωτές ανήκουν σε ένα ευρύτερο φάσμα ηλικιακών ομάδων, λαμβάνοντας μέρος σε μια πορεία ή διαδήλωση καθαρά για τον σκοπό της. Κρατούν πανό, διαμαρτύρονται συνήθως χωρίς την πρόκληση επεισοδίων και, όταν αυτά προκύπτουν, διαλύονται ώστε να αποφύγουν τη συμπλοκή. Διαχρονικά οι πολιτικές συγκεντρώσεις, οι διαμαρτυρίες, οι διαδηλώσεις και οι πορείες, που λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα, είτε διεξάγονται στις μεγάλες πλατείες της πόλης, είτε τις χρησιμοποιούν οι διαδηλωτές ως σημείο συνάντησης και αφετηρίας. Στο ίδιο πλαίσιο ως χώρος των διαδηλωτών μας ορίζεται το κομμάτι της πλατείας Κλαυθμώνος που βρίσκεται κάτω από τον οργανισμό της σκαλωσιάς. Ένας χώρος ανοιχτός, με άμεσες διεξόδους εκτόνωσης προς τους περιμετρικούς δρόμους και κυρίως προς την οδό Σταδίου· ένας χώρος χωρίς συγκεκριμένο σχεδιασμό για τους χαρακτήρες (του), αφού άλλωστε οι ενέργειες τους είναι αυθόρμητες και συχνά άναρχες. Εκεί, οι διαδηλωτές εμπλέκονται με τους υπόλοιπους χαρακτήρες, τους Αθηναίους, τους περιηγητές, τους επισκέπτες. Ακόμα και η ένταση, η βία, οι εκρηκτικές μορφές αντίδρασης δεν μπορούν να απουσιάζουν από το συνονθύλευμα αυτής της σκαλωσιάς, που προσομοιάζει την ετερόκλητη φύση της Αθήνας.
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
Ως τελευταίο χαρακτήρα επιλέξαμε τον σκύλο, που πρωταγωνιστεί στις επεισοδιακές εικόνες της φλεγόμενης πόλης ανάμεσα σε διαδηλωτές και αστυνομικούς. Ο χώρος του είναι δίπλα σε αυτόν τον διαδηλωτών, στους κήπους που διαμορφώνονται στην πλατεία, από τα στοιχεία της σκαλωσιάς. Μπορεί εύκολα να κινείται από τον ένα κήπο στον άλλο και να ξεκουράζεται εκεί μετά από μια πολύωρη περιπλάνηση στην πόλη. Δέχεται τα χάδια των επισκεπτών και χαρακτήρων της σκαλωσιάς και βρίσκεται σε ετοιμότητα για κάθε πιθανό επεισόδιο, που θα συμβεί γύρω του.
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
Ευχαριστούμε τους φίλους και τις οικογένειες μας για την βοήθεια και την στήριξη τους, τον κ. Δραγώνα για τις συμβουλές και την καθοδήγηση του και τον Harry Styles για την μουσική επένδυση των δύσκολων στιγμών μας.
Στέβη Μελέτση Μαρία Κωνσταντίνα Παπαδέα Επιβλέπων Καθηγητής Πάνος Δραγώνας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ακαδημαϊκό Έτος 2019-2020
H IN ATHENS LIVE YOUR MYTH IN ATHENS LIV