Ciencia galega

CIENCIA (subst. feminino): Conxunto dos sistemas de coĂąecemento con obxecto e mĂŠtodos de estudo determinados e baseados en leis obxectivas que se poden verificar.

Dicionario da RAG

A NOSA ACHEGA O equipo da biblioteca do IES de Curtis quere poñer estes días o seu pequeno gran para concienciar o alumnado da importancia da ciencia na sociedade actual e, como non, do legado de moitos estudosos galegos ó progreso científico mundial.

Buscamos, coma sempre, facer dos nosos rapaces de hoxe homes e mulleres de mañá máis formados e –por que non?- quizais algún, nun futuro, poida facer súas as palabras de Pasteur… e chegar ben lonxe: Se non coñezo unha cousa, investigareina.

L. Pasteur (1822-1895), químico e microbiólogo francés

CIENCIA DE ORIXE GALEGA • Frei B. Jerónimo Feijoo foi unha figura galega senlleira da Ilustración que acadou sona internacional.

• Da súa enciclopédica obra destacan o Theatro Crítico Universal (1726-1740) e as Cartas eruditas y curiosas (1742-1760), que espertaron fortísimas polémicas por propoñer explicacións científicas ao que se explicaba entón con dogmas relixiosos (milagres e supersticións).

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Ramón Silvestre Verea Aguiar y García (1833-1899) foi un periodista, enxeñeiro, escritor e inventor galego.

Conseguiu crear a primeira máquina do mundo para realizar cálculo.

A súa calculadora era unha máquina duns 26 kilos de peso, capaz de sumar, restar, multiplicar e dividir números de ata nove cifras.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Isidro Parga Pondal (1900-1986), químico de formación, realizou importantes investigacións no campo dos minerais e as rochas.

Na Universidade de Santiago creou o primeiro laboratorio de Xeoquímica de España.

Publicou, ademais, valiosos mapas xeolóxicos de Galicia e da Península Ibérica.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Ramón María Aller (1878-1966) foi un relixioso que se sentiu moi atraído polas Matemáticas e pola Astronomía. Ocupou a cátedra de Astronomía da USC e realizou estudos e observacións astronómicas relevantes (como a das estrelas dobres), creando instrumentos que foron usados en observatorios estranxeiros.

Iniciou o seu labor construíndo un rudimentario observatorio na súa casa de Lalín.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Juan Jacobo Durán Loriga (18541911), deixou o exército para dedicarse á docencia e á investigación matemática, na que destacou dentro e fóra de España, con importantes logros dentro da xeometría do triángulo.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA María Wonenburger (1927-2014) foi unha destacada alxebrista, que desenvolveu o seu labor docente e investigador en Canadá e EE UU. Sentou as bases da teoría de Kac-Moody, que, co andar dos anos, chegaría a desempeñar un papel importante nas Matemáticas e na Física.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Ángeles Alvariño (1916-2005) foi unha célebre investigadora galega recoñecida mundialmente polo traballo que desenvolveu, desde EE UU, no campo da Oceanografía, onde fixo importantes descubrimentos sobre o zooplancton (deu a coñecer máis de 20 novas especies mariñas) .

CIENCIA DE ORIXE GALEGA O catedrático da USC Ángel Carracedo (1955) está considerado como un dos científicos de maior impacto e prestixio en todo o mundo no campo da Xenética forense e de poboacións humanas.

Ademais, dirixe o Instituto de Medicina Legal de Santiago, composto por un equipo que, desde hai varios anos, se sitúa entre os tres mellores grupos de investigación en Medicina Legal do mundo.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Jorge Mira (1968) é Físico (catedrático na USC), investigador no campo do magnetismo e un gran divulgador científico, cun recoñecido traballo na TVG, na Radio Galega e en La voz de Galicia.

CIENCIA DE ORIXE GALEGA Se queres coñecer máis figuras galegas senlleiras dentro da investigación e da divulgación científica, podes acudir ao enlace que che ofrecemos á esquerda. O Consello da Cultura galega ofrécenos nel o nome e datos biográficos de moitos máis científicos de orixe galega.

http://culturagalega.gal/albumdaciencia/

Para empezar a investigar…

• É o mesmo a Astroloxía que a Astronomía?

• Por que é importante a figura de Y. Gagarín?

• Houston, temos un problema. En que situación se enviou esta mensaxe?

• A orixe dos premios Nobel ten que ver cun científico.

Explica a relación.

• A que ciencia se asocian a Botánica e a Ecoloxía? Que estudan?

• Se estudas Antropoloxía, cal é o teu obxecto de interese?

• De que se encargarán na zona de Hemodinámica dun hospital?

• Que centrará o interese dun enxeñeiro civil?

• Que investigará un paleógrafo?

Para seguir investigando, debes asociar os nomes da esquerda cos inventos da dereita…

1. Hermanos Michelin 2. Científicos do goberno de EEUU 3. King Camp Gillette 4. L. e A. Lumiére 5. A Grahan Bell 6. Samuel Colt 7. James Watt 8. Copérnico 9. Karl Benz 10. Th. Alba Edison

1. Máquina de vapor 2. Lámpada de filamento incandescente.

3. Teléfono 4. Motor de automóbil 5. Neumáticos 6. Bomba atómica 7. Teoría heliocéntrica 8. Revólver 9. Cinematógrafo 10. Máquina de afeitar

Xa case remataches…

Asocia os seguintes termos a distintas ciencias:

• • • • • • • • • • •

Antipirético cosmogonía IBI CERN CO2 natalidade perímetro bóveda estomas branquias hiperhidrosis

E como na ciencia a curiosidade é ferramenta indispensable…

Gustarache saber, para acabar xa este percorrido polo mundo da investigación, que os científicos cando descobren algo novo precisan poñerlle nome. Para iso botan man de diferentes recursos.

Velaquí algúns deles: - Emprego de compoñentes clásicos: anorexia, nanotecnoloxía…

- Creación de siglas e acrónimos: nylon, AVE - Uso frecuente da eponimia, recurso que permite denominar algo co nome ou apelidos do inventor ou descubridor: Alzheimer, motor Diesel…