ΦΛΕΓΜΟΝΗ Αντίδραση των ιστών σε εξωγενείς ή ενδογενείς βλαπτικούς παράγοντες Το είδος και η ένταση της φλεγμονής εξαρτάται από την ένταση του βλαπτικού παράγοντα και την ικανότητα αντίδρασης του ιστού Αίτια Τοξικά (χημικά) Φυσικά ( τραύμα, μεταβολές της θερμοκρασίας) Μικροοργανισμοί και τα μεταβολικά τους προϊόντα ανοσολογικά αντίδραση Η ικανότητα αντίδρασης του ιστού εξαρτάται από: Ηλικία Βαθμό νοσηρότητας του ατόμου ( βαθμός ευπάθειας ενός ατόμου) Ικανότητα για ανοσολογική αντίδραση
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΙΣΤΩΝ ΣΤΗ ΒΛΑΒΗ
ΦΛΕΓΜΟΝΗ Ο ρόλος της φλεγμονής είναι να περιορίσει και να απομονώσει τη βλάβη, να καταστρέψει τους εισβάλοντες μικροοργανισμούς και να αδρανοποιήσει τις τοξίνες που παράγουν και να προετοιμάσει τέλος τον ιστό για επούλωση και αποκατάσταση
Το φαινόμενο της φλεγμονής είναι «τοπικό» σε αντιδιαστολή με την νόσο που αφορά αντίδραση ολοκλήρου του οργανισμού. Η ιστική όμως βλάβη μπορεί να προκαλέσει αιτία νόσου ( φλεγμονώδης νόσος)
ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Υπάρχουν 3 κύρια στοιχεία στην οξεία φλεγμονή 1. Μεταβολή του εύρους των αγγείων
Αύξηση της ροής του αίματος
2. Δομική μεταβολή στη μικροκυκλοφορία
Έξοδος πρωτεϊνών του πλάσματος και λευκοκυττάρων Δημιουργία φλεγμονώδους εξιδρώματος
3. Μετανάστευση λευκοκυττάρων από την μικροκυκλοφορία και άθροιση στη περιοχή της βλάβης
Οι μεταβολές αυτές αποτελούν τα κλασικά κλινικά συμπτώματα της φλεγμονής Ρωμαίος Κέλσος •Θερμότητα ( calor ) •Ερυθρότητα ( tubor ) •Οίδημα ( tumor ) •Άλγος ( dolor ) Virchow 1821-1901 Απώλεια της λειτουργικότητος ( functio laesa)
Εξίδρωση Διαρροή υγρού, πρωτεϊνών και κυττάρων του αίματος από τα αγγεία στο διάμεσο ιστό ή σε κοιλότητες του σώματος Εξίδρωμα Φλεγμονώδες εξαγγειωμένο υγρό με μεγάλη συγκέντρωση πρωτεϊνών άφθονα κυτταρικά υπολείμματα και ειδικό βάρος πάνω από 1015/1020 Διίδρωμα Υγρό με χαμηλό πρωτεϊνικό περιεχόμενο και ειδικό βάρος μικρότερο από 1015/1020 Πρόκειται για υπερδιήθημα πλάσματος και είναι αποτέλεσμα διαταραχής της υδροστατικής ισορροπίας κατά μήκος του ενδοθηλίου των αγγείων Οίδημα Παρουσία υπερβολικής ποσότητας υγρού στο διάμεσο ιστό Μπορεί να είναι εξίδρωμα ή διίδρωμα
Τύποι εξιδρώματος Ορώδες Έχει λίγα κύτταρα και πρωτεΐνες ( φυσαλίδες εγκαυμάτων, ιογενείς φλεγμονές) Πυώδες Έχει άφθονα πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα ( βακτηριακής αιτιολογίας φλεγμονή) Ινιδώδες Παρουσία πρωτεϊνών του πλάσματος (λευκωματίνη ινωδογόνο) Αιμορραγικό Άφθονα ερυθρά αιμοσφαίρια ( μεγάλη βλάβη του αγγειακού τοιχώματος)
Το εξίδρωμα
Χρησιμεύει στην αραίωση των προϊόντων του φλεγμονογόνου παράγοντα Μεταφέρει αντισώματα συμπλήρωμα λευκοκύτταρα και χημειοτακτικούς παράγοντες στο τόπο της φλεγμονής
Μεταβολές του εύρους των αγγείων Αρχικά παρατηρείται αγγειοσυστολή των αρτηριολίων Ακολουθεί αγγειοδιαστολή Τελικά επιβράδυνση της κυκλοφορίας
αύξηση της ροής του αίματος στάση
Αύξηση αγγειακής διαπερατότητας Πιθανοί μηχανισμοί - Συστολή των ενδοθηλιακών κυττάρων Προκαλείται από χημικούς μεσολαβητές- ισταμίνη - Σύσπαση ενδοθηλιακών κυττάρων Επάγεται από κυτταροκίνες –ιντερλευκίνη -1 - παράγων νέκρωσης του όγκου TNF - Άμεση βλάβη του ενδοθηλίου Νέκρωση και αποκόλληση των ενδοθηλιακών κυττάρων - Βλάβη ενδοθηλίου μέσω λευκοκυττάρων Τα λεμφοκύτταρα απελευθερώνουν τοξικές ρίζες οξυγόνου και πρωτεολυτικά ένζυμα
Κυτταρική φάση Μια σημαντική λειτουργία της φλεγμονής είναι η άφιξη των λευκοκυττάρων στη θέση της βλάβης «εξαγγείωση» Η εξαγγείωση μπορεί να χωριστεί σε 3 στάδια • Περιθωριοποίηση προσκόλληση των λευκοκυττάρων στον αυλό του αγγείου • Διαφυγή διαμέσου του ενδοθηλίου ( διαπήδηση) • Μετανάστευση στο διάμεσο ιστό προς χημειοτακτικά ερεθίσματα
Προσκόλληση και διαφυγή λευκοκυττάρων Προσκόλληση είναι αποτέλεσμα διαντιδράσεων μεταξύ μορίων προσκόλλησης που βρίσκονται στην επιφάνεια των λευκοκυττάρων και ενδοθηλιακών κυττάρων. Η διεργασία αυτή επηρεάζεται από: -Χημειοτακτικούς παράγοντες -κυτταροκίνες Χημειοτακτικοί παράγοντες για τα ουδετερόφιλα -Προϊόντα βακτηριδίων ( πρωτεάσες) -Κλάσματα του συμπληρώματος ( C5a) -Μεταβολίτες του αραχιδονικού οξέος -χημοκίνες Χημειοτακτικοί παράγοντες για τα μονοκύτταρα -κλάσματα του συμπληρώματος (C3α, C5α) -Μεταβολίτες του αραχιδονικού οξέος -λεμφοκίνες
Αυλός μικρού αγγείου Ουσίες που εκλύονται από τον νεκρωμένο ιστό δρουν στο αγγείο Περιοχή ιστικής βλάβης
αγγειοδιάταση Εξοίδηση και συρρίκνωση των ενδοθηλιακών κυττάρων Αυξημένη διαπερατότητα Οιδηματώδης ιστός Τα ουδετερόφιλα προσκολλώνται στο ενδοθήλιο Τα ουδετερόφιλα μεταναστεύουν στην περιοχή της βλάβης Η ινική πολυμερίζεται από το ινωδογόνο που εκλύεται από το αγγείο στο εξίδρωμα
ΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ Η φαγοκυττάρωση περιλαμβάνει 3 στάδια
1. Αναγνώριση και πρόσφυση του σωματιδίου που πρόκειται να φαγοκυτταρωθεί από τα λεμφοκύτταρα Πολλοί μικροοργανισμοί επικαλύπτονται από εξειδικευμένους παράγοντες οψωνίνες ( το τμήμα Fc της IgG και το C3b ) οι οποίοι αυξάνουν την ικανότητα φαγοκυττάρωσης διότι αναγνωρίζονται από υποδοχείς των λευκοκυττάρων
2. Πρόσληψη από τα ψευδοπόδια Σχηματισμός φαγοκυτταρικού κενοτοπίου, το οποίο συγχωνεύεται με τη μεμβράνη ενός λυσοσωματικού κοκκίου
3. Θάνατος και αποδόμηση του βακτηριδίου
ΧΗΜΙΚΟΙ ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΕΣ ΤΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ Τα αγγειακά και κυτταρικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα μέσω μιας σειράς μεσολαβητών που προέρχονται είτε από το πλάσμα είτε από τα κύτταρα Αγγειοδραστικές αμίνες Ισταμίνη και σεροτονίνη αγγειοδιαστολή αύξηση της αγγειακής διαπερατότητας ( σιτευτικά κύτταρα, βασίφιλα , αιμοπετάλια) Η απελευθέρωση τους από τα σιτευτικά κύτταρα προκαλείται από Φυσικούς παράγοντες Στοιχεία του συμπληρώματος C3a,C5a Κυτταροκίνες IL-1, IL-8 Η απελευθέρωση τους από τα αιμοπετάλια προκαλείται από Παράγοντα ενεργοποίησης αιμοπεταλίων (PAF)
Πρωτεάσες του πλάσματος Υπάρχουν τρία συστήματα Σύστημα συμπληρώματος C3a ,C5a - αγγειακή διαπερατότητα C5a χημειοτακτικός παράγων C3b φαγοκυττάρωση οψωνίνες Σύστημα κινίνης Κινινογόνα
καλλικρεΐνη
βραδυκινίνη
αγγειακή διαπερατότητα
Σύστημα του παράγοντα πήξης Προένζυμα του πλάσματος Θρομβίνη διασπά το ινωδογόνο Κατά διάσπαση ινωδογόνου
παραγ. Hageman
θρομβίνη
θρόμβος ινικής ινωπεπτίδια
αγγειακή διαπερατότητα
Αραχιδονικό οξύ Προέρχεται από τα φωσφολιπίδια της μεμβράνης των κυττάρων Αραχιδονικό οξύ Κυκλοξυγονάση Προσταγλανδίνες Προσταγλανδίνη I2, Ε2 αγγειοδιαστολή
Αραχιδονικό οξύ Λιποξυγονάση λευκοτριένια C4, D4,E4 Αύξηση της αγγειακής διαπερατότητας
ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΕΣ Πρωτεΐνες που παράγονται κυρίως από ενεργοποιημένα λεμφοκύτταρα και μακροφάγα -Ρύθμιση της λειτουργίας των λεμφοκυττάρων IL-1 , IL2, IL4 -Ρόλο στη φυσική ανοσία TNF, IL1b, -Ενεργοποίηση φλεγμονωδών κυττάρων TNF, IL-5 -Χημοκίνες ( χημειοτακτική δραστηριότητα για τα λευκοκύτταρα) IL-8 -Διέγερση της αιμοποίησης ( αύξηση της διαφοροποίησης των λευκοκυττάρων) IL-3, IL-7
Κύτταρα που συμμετέχουν στην οξεία φλεγμονή Πολυμορφοπύρηνα ουδετερόφιλα
Η συρροή των ουδετεροφίλων μέσα στο εξίδρωμα σχηματίζει το πύο.
Η άθροιση τους μέσα στους ιστούς δημιουργεί απόστημα ( νεοσχηματισμένη κοιλότητα )
Εμπύημα ( προϋπάρχουσα κοιλότητα)
Η αύξηση του αριθμού τους στο αίμα χαρακτηρίζεται ως λευκοκυττάρωση
Βασεόφιλα Τα κοκκία των βασεοφίλων περιέχουν - Ισταμίνη, ηπαρίνη - Βραδέως αντιδρώντα στοιχεία της αναφυλαξίας SRS-A Τα βασεόφιλα συμμετέχουν στην τύπου Ι αντίδραση υπερευαισθησίας Και παίζουν ρόλο στην τύπου IV αντίδραση επιβραδυνομένης υπερευαισθησίας
Μαστοκύτταρα Παρόμοια με τα βασεόφιλα Τα μαστοκύτταρα είναι κύτταρα του συνδετικού ιστού και βρίσκονται κοντά σε τριχοειδή σε αντίθεση με τα βασεόφιλα που βρίσκονται στο περιφερικό αίμα και στις φλεγμαίνουσες περιοχές
Ηωσινόφιλα Τα κοκκία των ηωσινοφίλων περιέχουν υδρολυτικά ένζυμα - ισταμινάση που αδρανοποιεί την ισταμίνη και - ένζυμο που αδρανοποιεί βραδέως αντιδρώντα στοιχεία της αναφυλαξίας
Τα ηωσινόφιλα βρίσκονται στο περιφερικό αίμα και στους ιστούς
Ο αριθμός τους αυξάνεται σε - αλλεργία - μόλυνση από παράσιτα
Εμφανίζουν χημειοταξία παρουσία του ηωσινοφιλικού παράγοντα της αναφυλαξίας ( ECF-A) που εκλύεται από ευαισθητοποιημένα IgE μαστοκύτταρα
Μακροφάγα Το σύστημα των μονοπυρήνων μακροφάγων ( δικτυοενδοθηλιακό σύστημα ) αποτελείται από ένα δίκτυο κυττάρων που βρίσκεται σε όλο το σώμα. Προέρχονται από μονοκύτταρα του αίματος
Στα κύτταρα του δικτυοενδοθηλιακού συστήματος περιλαμβάνονται: • Μακροφάγα των πνευμονικών κυψελίδων του υπεζωκότα και περιτοναίου • Κύτταρα Kupffer • Ιστιοκύτταρα του συνδετικού ιστού • Κύτταρα του μεσαγγείου • Μακροφάγα των λεμφαδένων, σπλήνα και μυελού των οστών
Λεμφοκύτταρα Βρίσκονται στους ιστούς σε όλους τους τύπους της φλεγμονής
Όλα τα λεμφοκύτταρα προέρχονται από αρχέγονα κύτταρα του μυελού των οστών.
Τα κύτταρα αυτά διαφοροποιούνται σε λεμφοκύτταρα στα πρωτογενή λεμφικά όργανα ( θύμο και μυελό των οστών)
Μεταναστεύουν με την κυκλοφορία στα περιφερικά λεμφικά όργανα σπλήνα, λεμφαδένες και λεμφικό ιστό άλλων οργάνων
Τ-λεμφοκύτταρα Βρίσκονται στη παραφλοιώδη περιοχή των λεμφαδένων και αποτελούν το 70% του των λεμφοκυττάρων του περιφερικού αίματος. Διαφοροποιούνται σε διαφόρους υποτύπους που μπορούν να αναγνωρισθούν από δείκτες επιφανείας που ανιχνεύονται με μονοκλωνικά αντισώματα CD( Cellurar differentiation) Τ-βοηθητικά ( CD4+) Είναι ρυθμιστικά Βοηθούν τα Β-λεμφοκύτταρα καθώς και άλλα Τ λεμφοκύτταρα να ανταποκριθούν στο αντιγόνο Τ-κατασταλτικά (CD8+) Εμποδίζουν την παραγωγή του αντισώματος από τα Β-λεμφοκύτταρα Και με αυτό τον τρόπο ρυθμίζουν την ανοσολογική αντίδραση των Βλεμφοκυττάρων
T- κυτταροτοξικά (CD 8+) Είναι ικανά να εξουδετερώσουν το αντιγόνο Παίζουν ρόλο στην απόρριψη μεταμοσχευθέντων οργάνων
Τα Τ-λεμφοκύτταρα Ρυθμίζουν τις δραστηριότητες των λεμφοκυττάρων και μακροφάγων Αποτελούν χημειοτακτικούς παράγοντες των πολυμορφοπυρήνων ( Ιντερφερόνη, IL2)
B-λεμφοκύτταρα Βρίσκονται στον εξωτερικό φλοιό των λεμφαδένων και έχουν στη μεμβράνη τους υποδοχείς ανοσοσφαιρινών
Ρόλος των Β-λεμφοκυττάρων στη φλεγμονή Αδρανοποιούν τοξίνες Ειδικά αντισώματα κατά αντιγόνων της επιφανείας Gram - αρνητικών βακτηριδίων Προκαλούν βακτηριόλυση παρουσία συμπληρώματος
Πλασματοκύτταρα Τελική διαφοροποίηση Β-λεμφοκυττάρων Παράγουν ανοσοσφαιρίνες
Μηδενικά λεμφοκύτταρα (null) Δεν φέρουν τα επιφανειακά αντιγόνα Β και Τ- λεμφοκυττάρων Τα περισσότερα ανήκουν στον υπότυπο ΝΚ( natural killer) Είναι σημαντικά για την απόρριψη μυελικών μοσχευμάτων και αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας κατά των ιών.
Επέκταση της οξείας βακτηριδιακής φλεγμονής
Βακτηριαιμία Παρουσία μικροοργανισμών στο αίμα που φθάνουν ή κατευθείαν ή μέσω του θωρακικού πόρου.
Σηψαιμία Μεγάλος αριθμός βακτηριδίων στο αίμα Πυρετός βαριά συμπτώματα
Πυαιμία Οι μικροργανισμοί αν εγκατασταθούν σε ιστούς και προκαλέσουν πολλαπλά αποστήματα
Κλινική εικόνα φλεγμονώδους νόσου Η κλινική εικόνα της οξείας φλεγμονής που έχει επεκταθεί δηλαδή φλεγμονώδης νόσος περιλαμβάνει πυρετό και λευκοκυττάρωση
Ο πυρετός οφείλεται στη δράση IL-1 και TNF στον υποθάλαμο δρουν στο θερμορυθμιστικό κέντρο άμεσα ή μέσω παραγωγής προσταγλανδίνης Ε
Η λευκοκυττάρωση οφείλεται στην δράση IL-1 και TNF στον μυελό -Βακτηριακές λοιμώξεις
ουδετερόφιλα
-Ιώσεις
λεμφοκύτταρα
-Παρασιτώσεις
ηωσινόφιλα
Σπάνια παρατηρείται μείωση του αριθμού των λευκοκυττάρων Λευκοπενία ( τυφοειδής πυρετός)
ΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ - Μακροφάγα - Λεμφοκύτταρα - Πλασματοκύτταρα Ιστός Σχηματίζεται από: - Νεόπλαστα αγγεία - Ινοβλάστες - Εναπόθεση κολλαγόνου
ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ Προέρχονται από τα μονοκύτταρα του περιφερικού αίματος τα οποία με δράση χημοκινών μεταναστεύουν κατά μήκος του ενδοθηλίου Όταν φτάσουν στο ιστό μετατρέπονται σε μεγάλα φαγοκύτταρα ( μακροφάγα)
Τα μακροφάγα εκκρίνουν ένα μεγάλο αριθμό δραστικών προϊόντων - πρωτεάσες - μεταβολίτες του αραχιδονικού οξέος - στοιχεία συμπληρώματος - παράγοντες πήξης -κυτταροκίνες ( TNF, IL-1) Τα μακροφάγα ενεργοποιούνται από κυτταροκίνες ( INF-γ) που παράγονται από ενεργοποιημένα Τ-λεμφοκύτταρα ή ενδοτοξίνες
ΤΥΠΟΙ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ
Μη ειδική φλεγμονή
Κοκκιωματώδης φλεγμονή
Κοκκιώματα ξένου σώματος
ΚΟΚΚΙΩΜΑΤΩΔΗΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό κοκκιωμάτων - Άθροιση επιθηλιοειδών κυττάρων ( μακροφάγα ) Η μετατροπή τους γίνεται με δράση λεμφοκινών κυρίως ιντερφερόνης γ - πολυπύρηνα γιγαντοκύτταρα
( συνένωση επιθηλιοειδών )
-Λεμφοκύτταρα Η δημιουργία κοκκιώματος είναι αντιδραστική σε ένα αντιγονικό ερεθισμό και μπορεί να οφείλεται σε: -Βακτηρίδια -Παράσιτα -Αντίδραση σε ξένο σώμα - Να συνοδεύει άγνωστης αιτιολογίας νόσο
Κοκκιώματα που οφείλονται σε λοιμώδη αίτια
Φυματίωση ( μυκοβακτηρίδιο φυματίωσης) Άτυπα μυκοβακτηρίδια Λέπρα ( μυκοβακτηρίδιο λέπρας) Σύφιλη σπειροχέτες ( treponema pallidum) Βρουκέλωση ( brucella melitensis) Τουλαραιμία ( fracisella tularensis) Αφροδίσιο βουβωνικό λεμφοκοκκίωμα ( chlamydia trachomatis)
Μολύνσεις από μύκητες ιστόπλασμα, κρυπτόκκοκος
Παρασιτώσεις( σχιστοσωμίαση)
Φυματίωση Ο μικροοργανισμός ( M. tuberculosis) εισπνεόμενος οδηγείται στους κυψελιδικούς χώρους του πνεύμονα. Στον πνεύμονα τα μυκοβακτηρίδια προκαλούν ανοσολογική αντίδραση που εκδηλώνεται από ενεργοποίηση Τ-λεμφοκυττάρων από την παραγωγή κυτταροκινών. Τα ουδετερόφιλα είναι ανεπαρκή να αντιμετωπίσουν τα μυκοβακτηρίδια. ( το κυτταρικό τους τοίχωμα είναι ανθεκτικό στην αποδομή ). Η οξεία φλεγμονή αντικαθίσταται από χρόνια φλεγμονή Στη χρόνια φλεγμονή επικρατούν τα μακροφάγα που κινητοποιούνται από κυτταροκίνες ( ιντερφερόνη γ) Ο τύπος της ανοσολογικής αντίδρασης είναι υπερευαισθησίας τύπου IV
Κοκκιώματα από άτυπα μυκοβακτηρίδια - Βόειος φυματίωση ( M. bovis ) εκδηλώνεται ως φυματιώδης λοίμωξη των τραχηλικών λεμφαδένων από την λήψη μολυσμένου γάλακτος.
- M. Marinum προκαλεί χρόνιες δερματικές βλάβες κυρίως στα χέρια (Κοκκίωμα δεξαμενών). -M. avium-intracellulare παρατηρείται σε μεγάλη συχνότητα στους ασθενείς με AIDS η νόσος χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό μικροοργανισμών που πολλαπλασιάζονται στα μακροφάγα διαφόρων οργάνων. Μπορεί να οδηγήσει σε κοκκιωματώδη νόσο του πνεύμονα
Λέπρα Οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της λέπρας Προσβάλει κυρίως το δέρμα ,περιφερικά νεύρα, ρινικό βλεννογόνο. Μπορεί να ανιχνευθεί και σε παρεγχυματώδη όργανα Ο ασθενής εμφανίζει υπαισθησία στο δέρμα και περιοχές με ελλάτωση της χρωστικής.
Λεπρωματώδης μορφή Ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός των βακτηριδίων Στο χόριο αναγνωρίζονται μακροφάγα που περιέχουν βακτηρίδια ( κύτταρα λέπρας ή κύτταρα Virchow ) Φυματώδης λέπρα Κοκκιώματα με νέκρωση διατάσσονται γύρω από μικρά νεύρα του χορίου
Σύφιλη
Οφείλεται σε σπειροχέτες ( treponema pallidum) Η νόσος χαρακτηρίζεται από λεμφοπλασματοκυτταρικές διηθήσεις που περιβάλλουν μικρά αιμοφόρα αγγεία. Αν η νόσος παραταθεί χρονικά παρατηρείται νέκρωση με σχηματισμό κοκκιωμάτων Οι νεκρωτικές συφιλιδικές αλλοιώσεις καλούνται κομμιώματα
Ακτινομυκητίαση
Χρόνια φλεγμονή που οφείλεται σε μια ομάδα Gram θετικών που ονομάζονται ακτινομύκητες. Η ακτινομυκητίαση περιγράφεται μαζί με τις κοκκιωματώδεις φλεγμονές επειδή στα σημεία μόλυνσης σχηματίζονται αποστήματα με την μάζα των βακτηριδίων και γύρω κοκκιώματα.
Οι ακτινομύκητες είναι σαπρόφυτα και μπορούν να σαπροφυτούν στην στοματική κοιλότητα το έντερο και τον κόλπο. Οι μολύνσεις γίνονται από τραυματισμούς που επιτρέπουν την είσοδο των βακτηριδίων
Κοκκιώματα ξένων σωμάτων Αντίδραση σε ξένο σώμα Επιθηλιοειδή κύτταρα Πολυπύρηνα γιγαντοκύτταρα του τύπου ξένου σώματος Λεμφοκύτταρα Πλασματοκύτταρα Το ξένο σώμα μπορεί να είναι: Ενδογενές -Κερατίνη ( διάσπαση επιδερμιδικής κύστης) Εξωγενές -ράμματα -τάλκ -θραύσματα φυτικού υλικού ( κομμάτια αγκαθιών)
Κοκκιώματα άγνωστης αιτιολογίας
- Σαρκοείδωση ( νόσος άγνωστης αιτιολογίας) Επιθηλιοειδή κοκκιώματα χωρίς κεντρική νέκρωση σε Πνεύμονες, λεμφαδένες, ήπαρ, σπλήνα, δέρμα
- Νόσος Crohn ιδιοπαθής φλεγμονώδης εντεροπάθεια Επιθηλιοειδή κοκκιώματα χωρίς κεντρική νέκρωση Προσβάλλει όλο τον γαστρεντερικό σωλήνα
Αποκατάσταση Η αποκατάσταση είναι ο τελικός σκοπός του μηχανισμού της φλεγμονής Η αποκατάσταση γίνεται με δύο τρόπους Αναγέννηση και επούλωση
Αναγέννηση Σε ιστούς όπου τα κύτταρα τους έχουν διατηρήσει την ικανότητα πολλαπλασιασμού. Ανάλογα με την αναγεννητική τους ικανότητα τα κύτταρα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: •Ανανεούμενα •Σταθερά •Μόνιμα
Ανανεούμενα κύτταρα ( συνεχώς πολλαπλασιαζόμενα / ασταθή) - Αιμοποιητικού συστήματος - Επιθηλιακά κύτταρα γαστρεντερικού - Αναπνευστικού - Δέρματος - Ουροδόχου -Ανδρικού και γυναικείου συστήματος Σταθερά κύτταρα( βραδέως ανακυκλούμενα ) Ικανά για ταχεία διαίρεση ως απάντηση σε ερέθισμα - Ηπατοκύτταρα - Κύτταρα παγκρέατος - Κύτταρα ενδοκρινικών αδένων - Ενδοθήλιο, ινοβλάστες Μόνιμα κύτταρα ( μη διαιρούμενα ) Δεν μπορούν να αναγεννηθούν μετά την γέννηση παύουν να διαιρούνται - Νευρικά κύτταρα - Μυϊκά ( μυοκαρδίου)
Επούλωση Δύο τρόποι επούλωσης 1) Άμεση ή κατά πρώτο σκοπό επούλωση γίνεται όταν η απώλεια ιστού είναι μικρή (χειρουργική τομή) Α) η χειρουργική τομή πληρούται με αιμοτόπηγμα Β) 3-14 ώρες ουδετερόφιλα διηθούν το αιματόπηγμα μιτώσεις στα κύτταρα της βασικής στιβάδος ) Γ) 24-48 ώρες επιθηλιακή αποκατάσταση Δ) 3 ημέρα τα ουδετερόφιλα αντικαθίστανται από μακροφάγα Ε) 5 ημέρα κοκκιώδης ιστός, νεοαγγειογένεση, ινίδια κολλαγόνου πολλαπλασιασμός επιθηλιακών κυττάρων ΣΤ) 2η εβδομάδα πολλαπλασιασμός ινοβλαστών συσσώρευση κολλαγόνου ουλή 2ος μήνας η ουλή αποτελείται από συνδετικό ιστό χωρίς φλεγμονή καλύπτεται από φυσιολογική επιδερμίδα
Έμμεση ή κατά δεύτερο σκοπό επούλωση Αυτή γίνεται όταν η καταστροφή του ιστού είναι μεγάλη που μπορεί να οφείλεται σε βαριά φλεγμονή ή σε τραύμα τα χείλη του οποίου απέχουν μεταξύ τους. Αναπτύσσεται κοκκιώδης ιστός από τα όρια του τραύματος και πληρεί το ιστικό έλλειμμα. Ο κοκκιώδης ιστός στον πυθμένα του τραύματος παίρνει την μορφή σαρκίων ενώ αρχίζει και η αναγέννηση του επιθήλιου.
Αν η βλάβη είναι μεγάλη και η συρροή πολυμορφοπύρηνων και μακροφάγων μαζί με τα νεκρωτικά υπολλείμματα δημιουργήσουν κοιλότητα ( απόστημα ) τότε η περιοχή πρέπει να καθαρισθεί για να γίνει επούλωση.
Ανωμαλίες κατά την επούλωση
Δημιουργία υπερτροφικών σαρκίων κοκκιώδους ιστού Τα υπερτροφικά σαρκία εμποδίζουν την αναγέννηση του επιθηλίου Αντιμετώπιση - χειρουργική - καυτηριασμός
Ανάπτυξη μεγάλης ποσότητας κολλαγόνου Δημιουργεί μεγάλη δύσμορφη ουλή
χηλοειδές
Χηλοειδή αναπτύσσονται σε ουλές εγκαυμάτων ή σε οποιαδήποτε ουλή σε άτομα που φαίνεται να έχουν γενετική προδιάθεση. Είναι συχνότερο στους νέγρους και σε γυναίκες από ότι σε άνδρες.
Η επούλωση εξαρτάται από: Παράγοντες ανάπτυξης Η φυσιολογική ανάπτυξη των κυττάρων ρυθμίζεται από παράγοντες που άλλοι ευνοούν και άλλοι αναστέλλουν την κυτταρική ανάπτυξη, πολλαπλασιασμό και διαφοροποίηση. Είναι πολυπεπτίδια που βρίσκονται στον ορό ή παράγονται από κύτταρα • Επιθηλιακός παράγοντας ανάπτυξης EGF Ανάπτυξη επιθηλιακών κυττάρων και ινοβλαστών • Παράγοντας ανάπτυξης ινοβλαστών FGF Ανάπτυξη ινοβλαστών και αγγειογένεση • Παράγοντας ανάπτυξης προερχόμενος από αιμοπετάλια PDGF Πολλαπλασιασμός ινοβλαστών λείων μυϊκών ινών • Μετασχηματικός παράγοντας ανάπτυξης β ( TGF- β ) Αναστολέας της κυτταρικής ανάπτυξης και επαγωγέας της μετανάστευσης των ινοβλαστών και της παραγωγής κολλαγόνου
Αντιδράσεις μεταξύ κυττάρων και θεμέλιας ουσίας Είναι σημαντικές για την- κυτταρική ανάπτυξη - ιστική οργάνωση Τα αναγεννώμενα κύτταρα σταματούν να πολλαπλασιάζονται όταν η ιστική βλάβη αποκατασταθεί. ( αναστολή μπορεί να γίνει μέσω χημικών ουσιών όπως ο μετασχηματικός παράγοντας ανάπτυξης β )
Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ κύτταρων και εξωκυτταρίου ουσίας επηρεάζουν -
Πολλαπλασιασμό κυττάρων
-
Κυτταρική διαφοροποίηση
-
Μετανάστευση κυττάρων
Η εξωκυττάριος θεμέλιος ουσία συνίσταται από:
Ινώδεις δομικές πρωτεΐνες ( κολλαγόνο)
Γλυκοπρωτεΐνες προσκόλλησης ( λαμινίνη ιντεγκρίνες)
Πρωτεογλυκάνες
Υαλουρονάση
Κολλαγόνο Οι τύποι I, II, III είναι ινιδώδη κολλαγόνα Οι τύποι IV, V, VI είναι άμορφα Βρίσκονται στο διάμεσο ιστό και τις βασικές μεμβράνες Ελαστίνη Προσδίδει ελαστικότητα στους ιστούς Η ελαστίνη περιβάλλεται από δίκτυο φιμπριλίνης ( γλυκοπρωτεΐνη)
Γλυκοπρωτεΐνες προσκόλλησης Λαμινίνη Διαπερνά τις βασικές μεμβράνες και συνδέεται με τα κύτταρα μέσω υποδοχέων και με το κολλαγόνο IV. Ιντεγκρίνες Υποδοχείς της κυτταρικής επιφάνειας που παίζουν ρόλο στην σύνδεση θεμέλιου ουσίας και κυττάρων.
Παράγοντες που επηρεάζουν τη ποιότητα της φλεγμονώδους αντίδρασης και της ιστικής επανόρθωσης -Η αιμάτωση της περιοχής της βλάβης -Η παρουσία μιας άλλης προηγούμενης φλεγμονής -Συστηματικά νοσήματα ( διαβήτης, αιματολογικές νόσοι) -Προηγούμενη ανοσοκατασταλτική θεραπεία -Διατροφή ( πρόσληψη βιταμινών, πρωτεϊνών )