Eπιμελήθηκαν οι Κοινωνικοί Λειτουργοί των Δομών: Γιανναδάκη Ναυσικά, Καράδη Κατερίνα, Πλακίδα Ευφροσύνη, Στρατηγάκη Σταματίνα, Τσεφερίδη Σοφία.
Συμπράττων Φορέας :
Η οικονομία κάθε χώρας εμφανίζει μεταβολές κατά την εξέλιξή της. Το στάδιο της συρρίκνωσής της, συνιστά το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης. Κατά τη φάση αυτή παρουσιάζεται συνεχής ελάττωση της οικονομικής δραστηριότητας και ικανότητας μιας χώρας και κατ’ επέκταση της κοινότητας και του ατόμου. Η οικονομική κρίση έχει εντείνει την ανθρωπιστική κρίση αυξάνοντας την φτώχεια, την ανισότητα, την ανεργία, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την ελλιπή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Έχει ως άμεσο αντίκτυπο την απώλεια και τη συρρίκνωση των προσφερόμενων θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση των ποσοστών ανεργίας.
Στα οικονομικά των νοικοκυριών: • Χαμηλό ή μηδενικό εισόδημα • Αδυναμία ανταπόκρισης σε πάγια μηνιαία έξοδα (δόσεις δανείων, ενοικίων, θέρμανσης) • Συσσώρευση οφειλών σε ΔΕΚΟ – Ενδεχομένως και διακοπή των παροχών αυτών λόγω αδυναμίας πληρωμής • Αδυναμία κάλυψης βασικών επισιτιστικών αναγκών • Ελλιπής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη Σε ψυχοκοινωνικό πλαίσιο: • Συγκρούσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλαγή ρόλων στην οικογένεια • Έντονο στρες • Χαμηλή αυτοεκτίμηση, ματαίωση • Θλίψη, αίσθημα πανικού και απόγνωσης • Κοινωνική απόσυρση, παραίτηση • Μειωμένη γνωστική ικανότητα (δυσκολία στην επεξεργασία και αφομοίωση νέων πληροφοριών λόγω νοητικής και πνευματικής σύγχυσης) • Αδυναμία ή δυσλειτουργία στο χειρισμό καταστάσεων και συναισθημάτων • Υιοθέτηση ανθυγιεινών συνηθειών (κάπνισμα, χρήση αλκοόλ, κακή διατροφή κ.α.) • Διαταραχές στον ύπνο • Εμφάνιση ψυχικών και ψυχοσωματικών διαταραχών (πχ. κατάθλιψη) • Κοινωνικός αποκλεισμός, περιθωριοποίηση
Αρχικά η απώλεια εργασίας οδηγεί το άτομο στα παρακάτω στάδια: 1. Απόρριψη και συστηματική άρνηση της νέας κατάστασης. Το άτομο ελπίζει ότι θα επαναπροσληφθεί ή ότι θα βρει άμεσα εργασία.
2. Συναισθήματα ανησυχίας και απαισιοδοξίας, όταν έπειτα από από επαναλαμβανόμενες προσπάθειες το άτομο δεν έχει καταφέρει να βρει εργασία. Κατά το στάδιο αυτό, το άτομο είναι πιθανό να βιώσει υψηλά επίπεδα άγχους, ματαίωση, απειλή ακόμα και για την επιβίωσή του (σε συνθήκες επίμονης παρατεταμένης φτώχειας). 3. Συναισθήματα απόγνωσης και θλίψης. Έπειτα από περίπου διάστημα 9 μηνών και άνω το άτομο αρχίζει να μη βλέπει διέξοδο και παραιτείται. Ο άνεργος προσπαθεί να ανταπεξέλθει σε αυτή τη στρεσογόνα εμπειρία ζωής με τους τρόπους που γνωρίζει και χρησιμοποιεί συνήθως για να επιλύσει τα προβλήματά του. Αν δεν τα καταφέρει δοκιμάζει νέους τρόπους και εφόσον και αυτοί δεν αποδειχθούν επαρκείς, δημιουργείται συναισθηματική ανισορροπία και κοινωνική αποδιοργάνωση. Το γεγονός αυτό μπορεί να επιφέρει στρες, αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου ή του φαγητού (αϋπνία, ανορεξία), σωματικές ενοχλήσεις, αυτοκτονικές τάσεις, επιθετικότητα.
• Άτυπα υποστηρικτικά δίκτυα: η ύπαρξη της οικογένειας και των φίλων του ατόμου ενδέχεται να αποτελέσουν ιδιαίτερα βοηθητικό παράγοντα, όχι μόνο σε συναισθηματικό επίπεδο αλλά και σε πρακτικό. Η δυνατότητα να απευθυνθεί ο άνεργος σε μέλη του οικογενειακού ή του κοινωνικού περιβάλλοντος τον βοηθά να βιώσει ηπιότερα τις συνέπειες της ανεργίας και να μοιραστεί προβληματισμούς, σκέψεις, συναισθήματα. • Προγράμματα οικογενειακής υποστήριξης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν διενέξεις που ενδέχεται να προκύψουν στην οικογένεια λόγω της απώλειας εργασίας και των πιθανών οικονομικών δυσκολιών. Τα εν λόγω προγράμματα προσφέρονται δωρεάν σε φορείς και δήμους και έχουν ως στόχο την ενίσχυση της οικογενειακής συνοχής. • Δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης: η ανεργία και η παρατεταμένη κρίση έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη νέων μορφών κοινωνικής οικονομίας όπου το άτομο μπορεί να επωφεληθεί από τις υπηρεσίες τους χωρίς την μεσολάβηση χρημάτων, όπως τράπεζες χρόνου, δίκτυα ανταλλαγής και αλληλεγγύης, δίκτυα εναλλακτικής/αλληλέγγυας οικονομίας, ομάδες εναλλακτικού και αλληλέγγυου εμπορίου και άλλα τοπικά ανταλλακτικά συστήματα. Στόχος των δικτύων είναι η αχρήματη κάλυψη αναγκών, η τοπική ανάπτυξη, η επανενσωμάτωση μακροχρόνια ανέργων και η καταπολέμηση του κοινωνικού/εργασιακού αποκλεισμού. • Συμβουλευτική παρέμβαση: παρέχεται από ειδικό ψυχικής υγείας (κοινωνικό λειτουργό, ψυχολόγο, σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού). Μέσω της συμβουλευτικής διαδικασίας, επιτυγχάνεται η συναισθηματική αποφόρτιση κι εκτόνωση του ανέργου. Επιμέρους στόχοι είναι: ο επαναπροσδιορισμός παλαιών
και νέων νέων κινήτρων, κινήτρων, ηη ενδυνάμωση ενδυνάμωση και και ηη αναδόμηση αναδόμηση μιας μιας νέας νέας οπτικής οπτικής και και αντίληψης αντίληψης και της κατάστασης. κατάστασης. • Εθελοντισμός: Εθελοντισμός: ηη αλληλέγγυα αλληλέγγυα προσφορά προσφορά δίνει δίνει στον στον άνεργο άνεργο τη τη δυνατότητα δυνατότητα κοινωνικοποίησης και και δικτύωσης. δικτύωσης. Παράλληλα, Παράλληλα, τον τον καθιστά καθιστά χρήσιμο χρήσιμο κι κι ενεργό ενεργόμέλος μέλος κοινωνικοποίησης της κοινωνίας. κοινωνίας. • Προσωπική Προσωπική κινητοποίηση: κινητοποίηση: αναδιοργάνωση αναδιοργάνωση του του χρόνου, χρόνου, εκμάθηση εκμάθηση νέων νέων δεξιοτήτων, αξιοποίηση αξιοποίηση και και σωστή σωστή χρήση χρήση της της κοινωνικής κοινωνικής δικτύωσης, δικτύωσης, ενασχόληση ενασχόλησημε με δεξιοτήτων, διάφορες δραστηριότητες δραστηριότητες (π.χ: (π.χ: κηπουρική, κηπουρική, ζωγραφική, ζωγραφική, συμμετοχή συμμετοχή σε σε θεατρικές θεατρικές διάφορες παραστάσεις κ.α), κ.α), σωματική σωματική άσκηση. άσκηση. παραστάσεις
ΟΑΕΔ: ΟΑΕΔ: Τηλέφωνο: 210 9989000 Αγ.ΑναργύρωνΙλίου, Λ.Φυλής 135, τηλ: 210-2382454 www.oaed.gr Κεντρικό: Εθνικής Αντιστάσεως 8,Άλιμος, τηλ: 210-9989000 www.oaed.gr ΠΕΨΑΕΕ – Κέντρο Ψυχολογικής και Κοινωνικής Υποστήριξης Μακροχρόνια Ανέργων:– Κέντρο Ψυχολογικής και Κοινωνικής Υποστήριξης Μακροχρόνια ΠΕΨΑΕΕ Ανέργων: Παπαναστασίου 22, 12244 Αιγάλεω E-mail: menoenergos@pepsaee.gr, www.menoenergos-pepsaee.gr Παπαναστασίου 22, 12244 Αιγάλεω,www.http:// Τηλέφωνα: 210-8224674, 210-5989340 Τηλέφωνα: 210-8224674, 210-5989340 E-mail: menoenergos@pepsaee.gr, www.menoenergos-pepsaee.gr Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 09:00-21:00 , Σάββατο: 09:00-14:30 Κέντρα Ψυχικής Υγείας: Κέντρα ΨυχικήςΠλαστήρα Υγείας: Νικολάου 123 & Δράμας, Αγ.Ανάργυροι,13561, Αγ.Αναργύρων:
Διεύθυνση: Ιουλιανού 18 & Μαυροματαίων, 10682 Αθήνα τηλ:210-2621260 Τηλέφωνο: 210-8210222 Κεντρικά: Ιουλιανού 18 & Μαυροματαίων, 10682 Αθήνα, Τηλέφωνο: 210-8210222 Κοινωνικές Υπηρεσίες Υπηρεσίες Δήμων: Δήμων: Κοινωνικές Αγίου Κωνσταντίνου 14,104 31 Αθήνα Δήμος Ιλίου: Νέστορος 101, Ίλιον, 131 22, τηλ: 213 2030016-18, www.ilion.gr Τηλέφωνο: 210-5210701 Κεντρικά: Αγίου Κωνσταντίνου 14,104 31 Αθήνα, Τηλέφωνο: 210-5210701
Βιβλιογραφία: Βεργέτη, Α. (2009). Κοιν.Εργασία με Οικογένειες σε Κρίση. Αθήνα: Τόπος. Δημοπούλου-Λαγωνίκα, Μ.,Μουζακίτη, Χ. και Ταυλαρίδου-Καλούτση, Α. (2008). Μεθοδολογία Βιβλιογραφία: (2009). Κοιν.Εργασία με Γράμματα. Οικογένειες σε Κρίση. Αθήνα: Τόπος. Κοιν.Έρευνας, Βεργέτη, Μοντέλα Α. Παρέμβασης. Αθήνα: Ελλ Δημοπούλου-Λαγωνίκα, Μ.,Μουζακίτη, Χ.στην και Ταυλαρίδου-Καλούτση, Α. (2008).και Μεθοδολογία Κανδυλάκη, Α. (2008). Η Συμβουλευτική Κοινωνική Εργασία. Δεξιότητες Τεχνικές. Αθήνα: Τόπος. Κοιν.Έρευνας, Μοντέλα Παρέμβασης. Αθήνα: Ελλ Γράμματα. Payne, M. (2008). Σύγχρονη Θεωρία της Κοιν. Εργασίας. Επιμέλεια: Θ. Καλλινικάκη. Αθήνα: Ελλ Γράμματα. Κανδυλάκη, Α. (2008). Η Συμβουλευτική στην Κοινωνική Εργασία. Δεξιότητες και μας». Τεχνικές. Αθήνα: Τόπος. Σιγάλας Γ. (2015). «Οι συνέπειες των κοινωνικο-οικονομικών κρίσεων στην υγεία Αθήνα, Payne, M. (2008). Σύγχρονη Θεωρία της Κοιν. Εργασίας. Επιμέλεια: Θ. Καλλινικάκη. Αθήνα: Ελλ Γράμματα. www.imsigalas.gr (ανακτήθηκε 8/06/15). Σιγάλας Γ. (2015). «Οι συνέπειες των κοινωνικο-οικονομικών κρίσεων στην υγεία μας». Αθήνα, www.imsigalas.gr (ανακτήθηκε 8/06/15).