Proagri164

Page 1

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

Verblyfreg: Wat van begrafnisse?

Oktober / October 2013 Nr / No 164 ISSN 1042–1558

MF baal gewigtige bale

SĂł plant jy soja

Kies die regte spuit: Crop-Tech se Berthoud roei peste uit Meganisasie | Gewasproduksie | Veeboerdery | Hulpbronbestuur

AgriTrader



In hierdie uitgawe Redakteursbrief

Voorblad

oere kan hulleself gereed maak om in aanloop tot die verkiesing volgende jaar nog allerlei dreigende uitsprake oor grondvervreemding te hoor, soos die voorstel in ’n beleidsdokument dat boere aandele in hulle boerderye aan plaaswerkers present moet gee. ’n Plaaswerker met tien Die nuutste toevoeging tot ProAgri se redakjaar se “gedissiplineerde sionele span het sommer gou-gou al op die plaas diens” op ’n kommersiële gaan kuier. Dankie aan Mahindra Montana wat die plaas is dan geregtig op Genio beskikbaar stel sodat ons nog beter diens 10% se aandele in die aan die boer kan lewer. eienaarskap van die grond. Ná 25 jaar diens is ’n werker geregtig op 25% aandele en op 50% ná 50 jaar. As daar dus vier werkers is met elk 25 jaar diens, kan die boer maar dorp toe trek! Daar is ’n paar feite wat boere gerus kan onthou wanneer al hierdie goed ter sprake kom. Die een is dat feitlik al die regering se grondhervormingsprosesse tot dusver misluk het en dat hulle graag wil hê boere moet die “werkie” namens hulle doen. Die tweede is dat kommersiële landbou die sleutel tot voedselsekuriteit is en bly. Daarby blyk dit ook duidelik uit die gebrek aan belangstelling in die nuwe grond-eiseproses dat mense eerder geld, werk en kos wil hê as grond wat bewerk moet word. Op TLU SA se kongres is ’n mosie aanvaar wat so lui: “Nie ons lede of enige ander landbouer in die land het sy grond gesteel nie. Ons het ons transportaktes wettig bekom en daarom vra ons niemand om verskoning dat ons ons grond besit en bewerk tot voordeel van die hele land nie.” By ProAgri ondersteun ons graag boere wat ernstig daaroor is om hulle grond te bewerk tot voordeel van almal in die land. Ons vertrou dat die inligting in ProAgri of op www.proagri.co.za so paar duwweltjies uit die pad kan haal.

B

Met minimumbewerking wat al hoe meer veld wen raak doeltreffende bespuiting ook al hoe belangriker. Lees gerus ons inligtingsartikel oor die keuse van ’n regte spuit op bl 3 en vind meer uit oor dié interessante Berthoud-spuit van Crop-Tech wat jou spuit op die land hou waar hy hoort. Dit word moontlik gemaak deur ’n bykomende tenk vooraan die trekker te hak.

SMARTPUBLISHING FREE MEDIA SPECIALISTS

Gebou 2, Menlyn Woods, Spritestraat 291, Faerie Glen Tel: 0861-777-225

www.smartpublishing.co.za

Business-to-Business: Agriculture ABC Apr – Jun 2013 39 169 average copies per month

Annemarie Joubert > annemarie@proagri.co.za

ProAgri

Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 3 Kies die regte spuit 5 Crop-Tech se Berthoud-spuite roei peste en plae uit 6 Massey Ferguson: Staatmakers waarop die boer kan reken 9 Rotrix vakmanskap: Van die land na die bos 10 Jupidex kap tande in by Bethlehem 12 Die Strautmann VS 2004: Wanneer speeltyd verby is! 14 LEMKEN bewerk so na saad se smaak Gewasproduksie 16 John Deere wys: Só plant jy soja Hulpbronbestuur 19 Gaan dit grens-grens by die grensposte? 21 Verblyfreg: Wat van begrafnisse en besoekers? 22 Terugvoer: ProAgri 2013 Lesersopname 25 Erasmus Petroleum MOOV rats vorentoe met Shell Veeboerdery 26 Pinzgauers val die land binne 29 Staalmeester verhoog jou drakrag 31 McHale baal alles! 33 Ken die koei se uier(1) 36 Rumax: Geen staantyd in voertyd Gereeld 35 ProAgri kuier by ... Cees Legemaat 37 Veilings 44 GeneGids 46 AgriTrader

Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Joubert > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za

3

Senior bemarker Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za

6

Bemarkers: Klein advertensies Xander Pieterse > 079-524-0934 xander@proagri.co.za Adele van Tonder > 0861-777-225 adele@proagri.co.za

14

Uitleg & grafika Esta van Niekerk Advertensienavrae Engela du Plessis > 0861-777-225 engela@proagri.co.za

16

25

ProAgri rits die land vol met ’n Mahindra Genio bakkie, geborg deur Mahindra Montana. Hoor hoe jy as lid van georganiseerde landbou R10 000 kan wen! Skakel 012-524-9000. www.proagri.co.za

Verslaggewer Du Preez de Villiers > 082-598-7329 dupreez@proagri.co.za

Rekeninge Ronel Keet > 0861-777-225 accounts@smartpublishing.co.za Verspreiding en intekening Marlien v d Westhuizen > 0861-777-225 marlien@smartpublishing.co.za

Smart Publishing Hoofbestuurder Anneke Claassen > 0861-777-225 anneke@smartpublishing.co.za Sakebestuurder George Grobler

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

1



Hulpbronbestuur

Kies die regte spuit: Spuit-spuit die bult uit Hierdie gevorderde selfloopspuit se spuitstoftenk sit in die middel, wat verseker dat die gewigsverspreiding tussen die voor- en agterwiele altyd dieselfde is. ie spuit se rol in gewasproduksie het belangriker geword namate landboupraktyke ontwikkel en verbeter het. Met die koms van geenbewerking vervang die spuit nou nie meer net die skoffelpik nie – vir die geenbewerkingboer doen sy planter en spuit die werk wat al sy ploeë, êe, skeurploeë, rolmoere en ander werktuie voorheen gedoen het. Maar dit beteken dat die geenbewerkingboer se planter en spuit ’n planter en spuit van betekenis moet wees. Die doel van die spuit is om onkruid en ander plae in gewasse hok te slaan sonder om die grond te versteur. Dit is vinnig gesê, maar spuit is nie speletjies nie. Spuitwerk het sy eie stel moets, moenies en ander beperkings en vir die boer wat dit nie reg bestuur nie, is opbrengsverliese onvermydelik. Boonop is chemiese middels duur, wat vereis dat onnodige onkoste deur vermorsing vermy moet word. Dit kan ook gevaarlik wees as spuitmiddels beland waar dit nie moet beland nie.

D

’n Goeie spuit moet skerms voor sy wiele hê om gewasse teen trapskade te beskerm. www.proagri.co.za

Wanneer ’n boer ’n spuit kies, moet hy seker maak dat die spuit aan al die vereistes vir veilige, doeltreffende spuitwerk voldoen. Die tye waartydens doeltreffende spuitwerk gedoen kan word, is dikwels beperk as gevolg van weerstoestande soos reën en wind. Dit is vir ’n boer ’n beproewing as die stamboorders besig is om sy mielies op te vreet en hy kan nie spuit nie omdat die wind te veel waai of omdat dit reën. Daarom koop boere gewoonlik die grootste moontlike spuit met die langste moontlike spuitbalk wat vir hulle grond gepas is, om die beperkte tye waartydens gespuit kan word, ten beste te benut. As die boer ’n driepuntgemonteerde of sleepspuit aanskaf, moet hy seker maak dat hy geskikte trekkers daarvoor het. Die trekker moet die spuit met sy vol tenk maklik kan dra of sleep en hy moet die nodige hidrouliese vloei en koppelpunte hê vir ’n spuit met hidroulies aangedrewe komponente. Deesdae is daar spesiale grootwieltrekkers vir spuitwerk te kry. Hulle dun, groot wiele loop maklik tussen gewasrye, maar die wiele se groot omtrek skakel onnodige grondvastrappery uit. Dit is ook wenslik om, ter wille van veiligheid en gesondheid, eerder kajuittrekkers as oop trekkers vir spuitwerk te gebruik. ’n Driepuntgemonteerde spuit moet maklik aan- en afgehaak kan word en moet so ontwerp wees dat dit naby aan die trekker sit. Hoe verder die spuit se swaartepunt agter die trekker is, hoe meer las op die hyser en hoe meer onstabiel die kombinasie. Enige spuit, of dit ’n driepuntgemonteerde spuit, ’n sleepspuit of ’n selfloper is, moet so ontwerp wees dat daar nie onnodige uitsteeksels of loshangende pype is wat aan hekke en dinge kan vashaak en beskadig word nie. Dit moet ook nie gewasse wat bespuit word beskadig nie. Daarvoor is onder meer doeltreffende wielskerms nodig. Alle spuite moet smal genoeg kan opvou om deur hekke en ander noutes te kom en om met veiligheid padlangs te kan ry. Omdat tydige spuitwerk so

noodsaaklik is, moet ’n spuit ook vinnig van een plaas na ’n ander kan beweeg om gewasse te gaan beskerm. ’n Goeie spuit het die volgende eienskappe: • ’n Keuse van vulmetodes regstreeks in die tenk se gat of deur ’n suigpyp van onder af. • Doeltreffende filters om verstoppings uit te skakel. • ’n Maklik bereikbare mengtenk met ’n konka-uitspoeler om gifhouers skoon te spoel. • ’n Handewastenk is noodsaaklik sodat die operateur dadelik enige gifstof wat moontlik aan sy hande kan beland, kan afwas. • ’n Skoonwatertenk waaruit die hele spuitstelsel skoongespoel kan word nadat die spuit gebruik is. • ’n Hooftenk en pompstelsel wat so ontwerp is dat die hele spuit heeltemal gedreineer kan word sodat daar geen water of gifmengsel in die spuit oorbly nie. • ’n Roes- en vreetbestande tenk wat maklik skoongemaak kan word. • Die tenk moet groot genoeg wees vir die oppervlakte wat die boer wil bespuit, sodat daar nie meer tyd aan hervul bestee word as aan spuitwerk nie. • In die geval van sleepspuite en selflopers, groot wiele om tussen gewasrye te kan trap sonder om te veel grondvastrapping te veroorsaak. • ’n Spuit se wielwydte moet maklik en vinnig aangepas kan word om tussen ’n boer se gewasrye te kan werk. • ’n Spuit moet goed ontwerp en stewig gebou wees. Lande is dikwels ongelyk en dit gaan maar stamperig deur spilpuntspore. • Onderhoud aan ’n spuit moet maklik en vinnig gedoen kan word en alle onderdele wat aandag mag nodig kry, soos filters, moet maklik bereikbaar wees. • Die hart van ’n spuit is sy pomp. Die pomp moet doeltreffend en betroubaar wees. • Die beheerstelsel moet maklik verstaanbaar en doeltreffend wees. blaai om ProAgri 164 – Oktober / October 2013

3


groeistadia kan bespuit en daarom moet die spuitbalk van laag na baie hoog verstel kan word: Baie laag om windinvloed tydens bespuitings soos voorplant en vooropkoms so ver as moontlik uit te skakel; en baie hoog om tydens bespuiting in gevorderde groeistadia bo-oor gewasse te kan beweeg sonder om skade aan te rig. Die spuitbalk moet ook met verskillende sproeiers vir alle behoeftes toegerus word en valarms moet aangebring kan word vir lae bespuitings in hoë gewasse. In winderige gebiede kan die boer ’n kousbalkspuit oorweeg. Hy dwing die spuitstof met ’n sterk windstroom ondertoe om ’n Sleepspuit met stelle van drie verskillende sproeiers aan ’n stewige spuitbalk wat die invloed van wind grootliks van laag tot hoog verstel kan word. te oorkom. Soos met enige ander werktuig wat die boer aanskaf, is een van die • Enige spuit moet ’n doeltreffende roerDie spuitbalk belangrikste oorwegings in die aankoop stelsel hê om te verseker dat die spuitDaar is deesdae spuite waarvan die van ’n spuit die handelaar: Is die handemengsel deurgaans goed vermeng is. spuitbalke lyk of dit van horison tot horilaar betroubaar en standvastig, verstaan Ouer spuite het roerspaanstelsels, son strek, sodat ’n boer in die kortste hy die boer se behoeftes, het hy die maar die meeste moderne spuite hou moontlike tyd die grootste moontlike nodige kundigheid, vaardigheid, tegnici die spuitmengsel deurgaans eenvormig lande doeltreffend kan bespuit. Dit is en onderdele om ’n ononderbroke diens deur hersirkulasie vanaf die pomp. noodsaaklik dat daardie lang spuitbalk te waarborg, staan hy by sy produkte, • Dit is gerieflik en akkuraat as ’n spuit netjies en maklik moet kan opvou wanhou hy produkte met ’n betroubare ’n programmeerbare stelsel het waarneer die spuit van een plek na ’n ander naam aan en sal dit aangenaam wees volgens water en spuitstof gemeng moet ry. om met hom saam te werk? kan word. So ’n stelsel verseker nomSpuitbalke het met die jare drastiese Volgende keer kyk ons na boord- en merpas mengwerk. ontwerpverbeterings belewe, sodat die wingerdspuite en misblasers. moderne spuitbalk op sigself ’n toonPresisieboerdery wen al hoe meer veld in beeld van slim ingenieursvernuf is. Die Suid-Afrika, maar daarvoor is spuite probleem was dat so ’n lang balk wat nodig wat aan die vereistes vir preaan net een punt in die middel aan die sisieboerdery voldoen. So ’n spuit wys spuit gemonteer is, en wat boonop nie te eerstens vir die operateur waarlangs hy swaar moet wees nie, baie maklik onstamoet ry om die hele land volledig te dek biel kan raak en veral oor ongelyke sonder oorvleueling. Dit pas die spuitgrond, soos ’n land, baie kwesbaar kan tempo outomaties aan by die ryspoed wees. sodat presies die regte hoeveelheid ’n Lang balk het die neiging om te spuitstof deurgaans toegedien word. wieg, te sweepslag en om sy punte in Sodoende word ondertoediening en verdie grond te steek. Boonop beïnvloed die morsing heeltemal uitgeskakel. hoogte van die spuit se sproeiers bokant ’n Goeie spuit het seksiebeheer sodat die grond of gewas die toedieningstempo seksies van die spuitbalk ophou spuit en daarom is ’n konstante spuitbalkwanneer daar oor dele van die land behoogte noodsaaklik. weeg word wat reeds bespuit is. Ingenieurs het vernuftige ontwerpvaardigheid getoon om spuitbalke te monteer wat vandag altyd maklik en gladweg werk. Monteerraamstelsels, balanseervere en skokbrekers sorg dat die spuitbalke deurgaans hulleself volgens die trekker of selfloopspuit se asposisie rig sonder ’n gewieg of vibrasie. Die mees gevorderde spuitbalkmontering is die stikstofbalmontering en dit is verbasend om te sien hoe doeltreffend hierdie stelsel ’n Driepuntgemonteerde spuit se werk. swaartepunt moet so na as moontVeral met die koms van lik aan die trekker wees vir staGM-kultivars moet die boer ’n Spuit se beheerstelsel moet doeltreffend, biliteit en die uitskakeling van sy gewasse op verskillende maar maklik verstaanbaar wees. onnodige spanning op die hyser. 4

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


Meganisasie

Die doodstraf is terug: Crop-Tech se Berthoud-spuite roei peste en plae uit Die Berthoud-driepuntspuit met ’n Tandem-voorgemonteerde tenk is ’n toonbeeld van uitstekende gewigsverspreiding met die minimum grondkompaktering. oere word daagliks geteister deur peste en plae wat hulle gesaaides aanval en hulle winsposisie benadeel. Crop-Tech staan vierkantig aan die boer se kant en daarom stel Crop-Tech nou die betroubare, doeltreffende Berthoudspuite beskikbaar waarmee die boer sy gewasse teen bedreigings kan verdedig. Met ’n Berthoud-spuit weet ’n boer dat hy die beperkte spuittye wat die natuur hom toelaat ten beste kan benut om gesonde, winsgewende oeste te verseker. Boere is bly oor die nuus dat die voortreflike Berthoud-spuite weer terug is in die land. Sommige van die Berthoud-spuite met hulle duursame GAMA-pompe wat boere 25 jaar gelede aangeskaf het, sal immers teen hierdie tyd begin onderdele en diens benodig, wat Crop-Tech nou kan verskaf... Wynn Dedwith, eienaar van Crop-Tech sê: “Ons het besluit om die Berthoud weer in te voer omdat ons baie goeie terugvoer van boere oor die spuit kry.” “Boere was dadelik bly om te hoor dat Berthoud weer beskikbaar sal wees en vir daardie boere kan ons sê Berthoud is

B

Hennie du Toit, bestuurder, en Wynn Dedwith, eienaar van CropTech, bewonder die Berthoud-spuit se Berlogic-beheerpaneel met sy eenvoudige en praktiese uitleg. www.proagri.co.za

nou hier,” sê Hennie du Toit van CropTech, “en hulle is almal gereed vir die gevorderdste presisieboerdery.” Crop-Tech bied ’n wye verskeidenheid spuite vir elke toepassing en een van daardie vernuftige staatmakers is die Elyte 1600-sleepspuit wat met ’n balk van tot 24 meter aangeskaf kan word. Maar as die 1 600 liter van sy tenk te min is vir jou, monteer jy ook die Berthoud Tandem-tenk van 1 000 liter voor aan jou trekker om sommer ’n groot lap mielies of ander rygewasse met ’n enkele vulling teen peste te beskerm. Dit verseker ook uitstekende gewigverspreiding oor die lengte van die trekker en die voorste tenk is toegerus met sy eie hoofligte. Deeglik deurdink ’n Vernuftige, gepatenteerde kenmerk van Berthoud se driepuntgemonteerde spuite is dat die tenk twee lobbe vorm aan weerskante van die sentrale balkhysarm sodat laasgenoemde so kort as moontlik is en regstreeks na die trekker se driepunthyser loop. Die korter arm is aan minder spanning blootgestel, wat dit meer stabiel maak en langer laat hou. Die boer kan ook kies watter spuitbalklengte die beste vir hom gaan werk. Balke van 15 tot 24 meter is beskikbaar. Die lang balke vou na smaller as 2,55 meter op, wat geskik is vir padvervoer, sodat jy teen 40 km/u na verskillende plase kan ry om jou Berthoud-spuit teen peste te ontplooi. Vul, meng, roer en sprei Die Berlogic-paneel maak die beheer vinnig en moeiteloos. Die hefbome en knoppies vir funksies soos meng, roer, vul en spuit is duidelik uiteengesit en maklik verstaanbaar. Die tenk kan van bo af, of van onder af deur ’n filter, gevul word deur die eksterne suigpyp wat met ’n brandslang-koppelstuk toegerus is. Die giftenk het ’n groot opening om mors uit te skakel. Dit is ook laag en maklik bereikbaar en word heel maklik uitgetrek en weer ingedruk sodra dit vol is. Die geïntegreerde gifhouer-spoeler is ook baie gerieflike toevoeging. Die spuit se balk kan in die land skoongespoel word sonder dat die water

’n Berthoud-driepuntspuit verg nie ’n skare werkers om hom aan en af te haak nie. Net een trekkeroperateur doen die werkie in ’n japtrap. in die terugvloeistelsel of tenk beland. Dié outomatiese spoelaksie kan vanuit die trekker se kajuit beheer word. Die spuit het ook ’n klerekassie waar beskermende klere en toerusting gebêre kan word, en ’n handwastenk wat 16 liter skoon water hou. Belangrike voordele Onderhoud aan gewone spuite kan soms onnodig tyd mors terwyl die stamboorders aan jou mielies vreet, maar gelukkig is die Berthoud se ghriespunte en filters maklik bereikbaar sodat jy gou weer slagvaardig is. Crop-Tech belowe dat onderdele altyd beskikbaar sal wees. Die twee belangrikste voordele wat Berthoud-eienaars geniet is: • Berthoud is spuitspesialiste sedert 1895 en gebruik logiese denke, ingenieursvernuf en toewyding tot die landbou en die boer om steeds heel voor aan die voorpunt van spuittegnologie te bly. • Berthoud word in Suid-Afrika versprei deur Crop-Tech, die boer se vriend wat kundigheid, diens, onderdele en die beste produkte deur dik en dun bied. Vir meer inligting oor die toppunt van spuittegnologie (en Crop-Tech se ander voortreflike produkte), praat met Hennie du Toit by 082-850-3744 of 056-817-7210 of sales@croptech.co.za. Besoek ook www.croptech.co.za. ProAgri 164 – Oktober / October 2013

5


Meganisasie

Massey Ferguson: Staatmakers waarop die boer kan reken ie grootste versugting in talle veeboere se harte hierdie tyd van die jaar is: “Ag, het ek maar meer, beter bale gehad om my diere deur hierdie uitmergelende laaste draai van die droë seisoen te help...” Die boer wat werklik die voordele van die vet reënseisoen wil rek om sy diere ook deur die droogtetyd te dra, kies ’n doeltreffende, betroubare baler wat die beste bale maak – Massey Ferguson se MF 1839. Die MF 1839 is ’n baie besondere baler wat vir die boer en sy diere definitiewe voordele meebring. Sommer met die intrapslag getuig die MF 1839 van reguit, eerlike ingenieursvernuf deurdat die materiaal van die begin af die kortste, reguitste pad deur sy pens volg. Met hierdie baler ry jy wydsbeen oor die windry, want hy loop reg agter die trekker. Jy kan ook vooraf ’n paar windrye bymekaarhark voordat jy hulle met die MF 1839 aandurf, want hierdie baler het ’n groot aptyt en werklus. Sy sentraalgemonteerde opteller met sy bek van 2 meter en nabymekaar tande tel al die materiaal netjies op sonder vermorsing of deurmekaarkrappery. Stelwiele sorg dat die opteller deurgaans op presies die regte hoogte werk. Spiraalwurms voer die opgetelde materiaal na die vingers wat dit in die voorvormingskamer stop. Daar word die

D

Die MF 1839 se stewiger, fermer bale bevat meer materiaal en swik of breek nie. Voedsame fyn materiaal sif ook nie uit nie en jy kry baie meer van die 32 kg bale op ’n sleepwa of vragmotor, wat vervoer veel lonender maak. 6

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Al wat jy hoef te doen, is om wydsbeen oor die windry te ry, dan skop jou MF 1839-baler die een perfekte, stewige, ferm, soliede baal na die ander uit. materiaal in skywe saamgepers en elke skyf word netjies gelykgesny voordat dit in die baalkamer gestoot word. Die feit dat skyf vir skyf geskei en gelykgesny word, bespaar krag, verminder spanning op die baler se onderdele en verseker netjiese, digte bale. Skyf vir skyf word boontoe na die baalkamer gestuur, waar kort, stewige stamperarms teen meer slae per minuut as die gewone baler se ou slap, lang arms die baal skyf vir skyf stewig saamstamp. Elke arm loop op agt verseëlde rollaers om jare en jare se probleemvrye diens te verseker. Sou daar stukkies materiaal in die baalkamer loskom, val dit net terug na die voorvormingskamer waar dit weer deel van die volgende skyf gemaak word om vermorsing uit te skakel. So ver as wat jy ry, skop die MF 1839 die een na die ander perfekte, kompakte, stewige, netjiese baal uit en jy kan sommer met die eerste oogopslag sien hierdie is bale met ’n verskil wat vir die boer en sy diere sommer ’n hele rits voordele inhou: • Daardie belangrike, voedsame fyn

blaarmateriaal sif nie so maklik uit ’n kompakte MF 1839-baal as uit ’n gewone baal nie. Dit beteken beter voerbenutting. Die MF 1839 se kompakter, stywer saamgestampte bale hou hulle voedingswaarde veel langer binne as die los bondels hooi wat sommige ander baalmasjiene soms as bale voorhou. MF 1839-bale kan met vertroue op ’n sleepwa gestapel word – hulle sal nie swik om jou ’n waggelende hand-indie-sy vrag te gee soos gewone bale nie. Omdat hy kompakter as ’n gewone baal is kan jy met MF 1839-bale heelwat meer ton voer op ’n vragmotor laai en heelwat meer ton in ’n skuur berg as met gewone bale. Omdat MF 1839-bale stewiger, kompakter en netjieser as gewone bale is, deurstaan dit hantering veel beter. Dit sal nie uitmekaarval of, soos sommige gewone bale, onverwags oopvou soos ’n tweedehandse trekklavier nie.

Al hierdie voordele is volstrek nie net praatjies nie. Johan Steyn boer by Magogong in Vaalharts en hy baal 6 000 ton lusern en ook ’n klompie grondbonehooi per jaar. Daarvoor gebruik hy vier MF-balers en hy beplan reeds om ’n vyfde een te koop. Hy sê: “Ek wil nie ’n ander soort baler hê nie. Dis die beste blokkiebaler op die mark en niks anders kan hom klop nie.” Vervoerkontrakteurs is gaande oor die MF 1839 se kompakter, swaarder bale, want die meer tonne wat hulle daarvan op ’n vragmotor gelaai kry, beteken meer wins. “Waar ’n gewone baal 22 kilogram weeg, maak ons met die MF 1839 deurlopend bale van 27 kilogram, maar dit is heel moontlik om bale met ’n gemiddelde gewig van 32 kg te maak en ’n mens kan hulle selfs tot by 34 kg druk,” vertel Johan. “Maar met die heel swaar bale is die slytasie op die baalmasjien natuurlik meer.” Volgens Johan betaal jy 'n premie vir die MF 1839 se onderdele, maar as jy ander onderdele probeer gebruik kom jy agter hoekom: Die egte MF-laers hou twee keer so lank as ander soorte en laat jou nie in die steek nie. Een keer per seisoen gaan Johan sy MF-balers na en vervang slytonderdele wat nodig is, en dan baal hy die hele seisoen deur sonder sukkel of staantyd. Hy besit die oudste MF-blokkiesbaler in Vaalharts en dié baler werk al sedert 2005 sonder probleme. Talle boere kyk en luister vandag na hulle hongerige diere en wens hulle het die vorige reënseisoen se oorvloed met www.proagri.co.za


’n MF 1839-baler benut sodat hulle beeste en skape vandag lekker kon smul. Jy kan volgende jaar hierdie tyd breed glimlag en jou oë tevrede laat wei oor jou goedgevoerde vee. Praat nou met jou MF-handelaar. Krag vir die boer Maar selfs die beste baler of enige ander werktuig is ’n blote dooie stuk yster totdat jy ’n trekker voor hom span om hom lewe te gee. En ook daar staan Barloword Agriculture reg met die flukse, betroubare trekkers waarop boere al soveel dekades reken. Alhoewel Massey Ferguson ook reusagtige trekkers met die hoogste en mees gevorderde spesifikasies maak vir die presiesste presisieboer, verg vele take op die plaas – soos baalwerk – blote werkeseltrekkers wat dag na dag hulle werk kan doen sonder om ooit moeg te word of vas te steek, en wat maklik is om mee te werk. Maar dit is glad nie te sê dat hierdie werkesel Massey Fergusons met minder sorg en toewyding ontwerp en vervaardig word as die gevorderde ou dikstemme nie. Die hoogste vervaardigingstandaarde word ingespan om seker te maak dat Massey Ferguson se MF 200 Xtra- en MF 400 Xtra-reeks die gehardste, betroubaarste en hardwerkendste staatmakers vir die boere word. Hulle is ekonomies om te onderhou en onderdele is teen uiters redelike pryse beskikbaar sodat die boere volstoom aan die boer kan bly. Die MF 200 Xtra-reeks spruit uit ’n lang geslag van trekkers waarop boere al baie jare reken, maar bied nou veel meer met brandstofdoeltreffende en

Die MF 470 Xtra is ’n verbete meestervierwielvastrapper wat die boer ’n volle 90 kW werkkrag bied. Daar is vyf gesogte modelle in in die MF 400 Xtra-reeks: MF 440 Xtra 61 kW 2 & 4WD Perkins 1104Cenjin Platform/kajuit Ook met hoë grondvryhoogte

MF 455 Xtra 74 kW 2 & 4WD Perkins 1104Cenjin Platform/kajuit Gewilde planttrekker

MF 460 Xtra 81 kW 4WD SISU-enjin

MF 470 Xtra 90 kW 4WD SISU-enjin

MF 480 Xtra 97 kW 4WD SISU-enjin

Platform Perfek gebalanseerd

Platform Super ekonomies

Platform/kajuit Verbeterde MF 475

omgewingsvriendelike enjins en nog meer doeltreffendheid as waaraan boere van Massey Ferguson gewoond geraak het. Al drie modelle het Daar is drie modelle in die MF 200 Xtra-reeks: kragstuur en kan opsioneel MF 240 Xtra MF 268 Xtra MF 290 Xtra met ’n rol35 kW 47 kW 60 kW staaf en 2WD 2WD & 4WD 2WD & 4WD afdak gekoop Langer wielbasis Ou MF 265, verbeter Turbo-aandrywing word. Vir die boer wat ’n bietjie meer trekkerkrag in ’n werkeseltrekker benodig, is die MF 400 Xtrareeks nommerpas. Dis nou ’n werkeseltrekker wat tot in die fynste besonderheid met net een doel ontwerp en vervaardig word: om die boer deur dik en dun te dien Massey Ferguson se MF 200 Xtra-reeks, wat hierdie en om sy taak MF 290 Xtra insluit, is harde, betroubare, duursame werkmaklik te esels waarop die boer jaar in en jaar uit kan staatmaak. www.proagri.co.za

maak. Daarvan getuig eienskappe soos sy maklik bereikbare, kragtige Perkinsen SISU-enjins, die kantgemonteerde rathefbome aan die twaalfspoed- en kajuitmodelle, sy swaardiens-agteras met eksterne reduksie-ratkas, sy groter hysvermoë, sy hidrouliesbeheerde nat skyfremme en sy gerieflike, operateursvriendelike platform en kajuit. Met hierdie reeks trekkers het Massey Ferguson daarin geslaag om die onverbeterlike te verbeter en vir die boer ’n vlak van gehalte, werkverrigting en betroubaarheid te bied wat nie oortref kan word nie. Boonop is kundige diens en onderdele oral in die land blitsig beskik baar, want vir Massey Ferguson en Barloworld Agriculture is staantyd ’n baie lelike woord. En nadat jou Massey Ferguson jou jare en jare lank getrou gedien het, kan jy verseker wees van ’n baie gunstige herverkoopprys, want selfs ’n tweedehandse Massey Ferguson is ’n gesogte bate. Vir meer inligting, kontak jou naaste Massey Ferguson-handelaar of skakel Ina Carelse van Barloworld Agriculture by 011-898-0474. Besoek ook www.masseyferguson.com

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

7



Hulpbronbestuur at het ’n besproeiingstelsel en ’n kampeersleepwa in gemeen? By die Rotrix/Bushwakka-fabriek op Worcester is die antwoord eenvoudig: Goeie SuidAfrikaanse ontwerp, ware vakmanskap en gespesialiseerde naverkoopdiens. ProAgri se lesers is welbekend met die reeks Rotrix-kruipspuite wat vir die plaaslike mark ontwikkel is. In die 1970’s het Mike Hewitt Australiese kruipspuite ingevoer, maar uit ontevredenheid met die ingevoerde spuite se swak werkverrigting en onbetroubaarheid, het hy besluit om ’n doeltreffende kruipspuit met betroubare aandrywing en die minimum nodigheid vir onderhoud te ontwerp – die Rotrix Rainmaker is gebore. Die afgelope 35 jaar verbeter en verfyn Rotrix Afrika steeds sy kruipspuite, wat regoor Afrika bemark word. Daar is nou ’n verskeidenheid modelle wat aan die grootste kommersiële boer tot die plaaslike rugbyklub se besproeiingsbehoeftes kan voldoen. Mike se seun, Jasper, is aan die stuur van sake en met die Hewitts se liefde vir kuier in die bos is dit geen wonder dat hulle vervaardigingsvernuf ingespan is om kampeersleepwaens ook te begin maak nie. En enige koper kan seker wees dat die verskillende modelle deeglik oor die afgelope 16 jaar getoets is. Met ProAgri se besoek aan die fabriek was Jasper en sy gesin juis op ’n uitgebreide toer deur Afrika.

W

Al die tente word ook in die fabriek vervaardig van stewige, waterdigte seil.

Of dit ’n kruipspuit of ’n kampwa is, alles begin met ’n ingenieursontwerp op rekenaar. www.proagri.co.za

Ware vakmanskap: Van die land na die bos

Johann Cronjé, bestuurder, Bushwakka, en Jasper Hewitt, eienaar van Rotrix/Bushwakka Africa sê elke kampwa word op bestelling volgens sy eienaar se behoefte ingerig en toegerus met alles, tot by die laaste teelepel. Johann Cronjé vertel dat die fabriek in twee heel afsonderlike bene bedryf word, maar sekere tegnieke soos basiese sweiswerk oorvleuel en die personeel kan dus aangewend word waar die grootste werklas is. Al die masjiene begin ook met ’n ingenieursontwerp op die rekenaar, waar die tegnologie dit deesdae moontlik maak om te eksperimenteer en foute te voorkom nog voordat jy aan ’n stukkie staal gevat het. Vir Rotrix word daar vooraf voorraad vervaardig, want dit is teen hierdie tyd grootliks voorspelbaar hoeveel seisoenale bestellings daar gaan wees. Die Bushwakka-waens word egter net op bestelling gemaak. Daar is ’n paar basiese modelreekse, naamlik die Weekender, Foxtrot, Wakka Wakka en die koning van die reekse, die Bhoma, wat voorwaar ’n boshuis op wiele is. Elke wa word volgens die behoeftes van sy eienaar aangepas en toegerus. “By ons is daar nie so iets soos massaproduksie nie,” sê Johann. “Elke kliënt moet tevrede hier uitstap en hy moet tevrede bly met ons produk en ons diens; dit maak nie saak of dit ’n wa of ’n spuit is nie.” Een van die interessantste versoeke

wat hulle al gekry het was vir drie waens wat ’n reis deur die Gobi-woestyn in Mongolië moes deurmaak. Die een wa moes ’n mobiele badkamer met storte en alles wees wat jy maar in ’n badkamer kan gebruik, met natuurlik genoeg bergruimte vir water. Die ander twee moes sorg vir slaap- en eetgerief. Al die Bushwakka-waens voldoen aan SABS-standaarde met die regte remvermoë vir die gewigsklas en met behoorlike skokbrekers. Die kleiner modelle, soos die Weekender, word hoofsaaklik van versinkte plate vervaardig en groter modelle van aluminium en/of vlekvrye staal. Die fabriek maak ook self al die tente en sypanele en as jy wil kan jy ook jou Bushwakka-baadjie in ’n Bushwakka-sak sit!

Dis nie net waens wat bos toe gaan nie; voertuie kan self ook by die fabriek toegerus word vir enige avontuur.

Die Rotrixe-in-wording gaan nog in die seisoen reën maak waar dit nodig is.

In Afrika vir Afrika, is die geheim wat Rotrix en Bushwakka saam laat werk. Skakel Jasper Hewitt by 023-3423438 om jou model te bestel, stuur ’n e-pos na rotrix@intekom.co.za of besoek www.rotrixafrica.co.za of www.bushwakka.co.za.

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

9


Meganisasie

Jupidex kap tande in by Bethlehem

n die dae toe koffie net moerkoffie beteken het, het boere geploeg en geplant. Deesdae kan koffie enigiets van romerige Cappuccino’s en vreemdklinkende Latte’s tot selfs koffie sonder kafeïen beteken. Die spyskaart vir grondvoorbereiding het net so wyd en gespesialiseerd geraak. As gevolg van presisieboerdery waardeur elke lappie grond se behoeftes vir topproduksie bepaal word, die noodsaak van arbeid- en dieselbesparing en die beweging na minimum versteuring van die grond, moet ’n boer sy beplanning deeglik doen voor hy kan plant. Jupidex se uitgebreide produkreeks en kundige verteenwoordigers help gelukkig om die pyn uit die besluitneming te haal. Die nuwe Kverneland-oplossings wat by die Betlehem-depot bekend gestel is, is ook elkeen op sy eie aanpasbaar by ’n boer se behoeftes met verstelbare rywydtes, aantal tande en skottels, byvoeging van verskillende soorte rollers en selfs die moontlikheid om saadbedvoorbereiding en plantwerk gelyktydig te doen. Al die werktuie spog ook met Kverneland se spesiale staalverhardings-

I

proses waardeur die buitekant van die skaar of tand kliphard genoeg is om Suid-Afrikaanse grondtoestande te hanteer, terwyl die binnekant buigsaam genoeg is om die werktuig te beskerm. Die tandwerktuie beskik ook oor Kverneland se unieke indiwiduele sywaartse en opwaartse wegbreekaksie sodat die werk onverstoord kan voortgaan. Nuut! Cultibar 12000 Die nuwe Cultibar 12000-tandeg het ’n werkdiepte van 300 tot 400 mm met ’n wegbreekaksie van 640 kg. Hy is 12 m wyd met 32 tande en kan opvou tot 4,5 m vir padvervoer. Die sykante kan ook afgehaal word, sodat hy 10 m wyd is met 28 tande. Die tandspasiëring op die CLC-tipe tand wat ook met ’n vlerkskaar toegerus kan word is 365 mm. Sy ideale werkspoed is tussen 7 en 10 kmh. Nuut! CTC-reeks Vir ’n nuwe dimensie in grondbewerking het Jupidex die CTC-reeks bekend gestel. Die alles-in-een-masjien laat ’n gladde saadbed met ingewerkte materiaal vir humus-verryking. Die CTC bestaan uit vier verskillende

Besoek gerus www.proagri.co.za vir nog foto’s van Jupidex se toerusting in aksie.

Die nuwe Cultibar 12000 het ’n werkdiepte van tot 400 mm en draf maklik ’n land kaf teen 10 kmh. 10

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Landboutoerustinghandelaars en boere in die Noord- en Oos-Vrystaat het nou op hulle drumpel toegang tot Jupidex se wye reeks wenwerktuie van die hoogste gehalte. Met die opening van sy depot net buite Bethlehem, het Jupidex ook die geleentheid benut om onder meer sy nuwe reeks Kverneland tand- en egwerktuie bekend te stel en te demonstreer.

Vir konvensionele bewerking bied Jupidex ook Kverneland se robuuste enkel- of omswaaiploeë met die vernuftige dieptewiel wat dadelik die ploeg op die regte diepte laat werk. werksafdelings. Dit begin met ’n snykouter om deur plantreste en materiaal op die land te sny, ’n tandbewerking vir gronddeurlugting, mengskottels om die materiaal in die grond in te werk en ’n roller vir saadbedvoorbereiding. Soos met al Kverneland se toerusting, is die verstellings eenvoudig. Die dieptebeheerwiel word voor gestel en die rollers asook die mengskottels se aggressiwiteit word agter gestel. Daar is drie sleepmodelle van 4 m, 5 m of 6 m wyd met 15, 17 of 21 tande en die CTC werk op sy beste tussen 10 en 12 kmh. Jupidex se manne sê hulle het hom getoets met vlerkskare op die tande tot op ’n doeltreffende diepte van 320 mm. Boere het ook ’n wye keuse met betrekking tot tandspasiëring, tipe snykouter en skare, asook die tipe roller en Jupidex se kenners staan reg om die regte raad te gee. www.proagri.co.za


Die Qualidisc T het boere aan die praat. Let ook op die Qualidisc 3500 driepuntmodel se rubberskokbrekers. Nuut! Qualidisc T Die Qualidisc T het ook boere se oë laat rek. Dié skotteleg is ideaal vir vlakbewerking in ’n minimumbewerkingstelsel waar dit ewe gladweg deur groen materiaal of stoppels sny en die saadbed perfek voorberei. Die skottels sny tot op ’n diepte van 15 cm, die harke help om die materiaal te versprei en die twee rollers sorg dan vir ’n netjiese saadbed. Die voorste roller het ronde stawe om kluite te breek en die agterste roller se plat stawe wat vinnig in die rondte draai, werk die laaste materiaal in die bolaag in. Met tipiese Kverneland-deeglikheid is die masjien ontwerp om die boer se lewe makliker te maak. Wanneer die 573 mmskottel op die groter masjien wegslyt soos wat maar gebeur wanneer ’n masjien hard werk, kan jy tot op 520 mm met ’n eenvoudige verstelling sorg dat die snywerk doeltreffend bly. Trekkerkrag word bespaar deurdat die rollers van die voorste balk af gedra word. Die agterste wiele is daar vir padvervoer en, soos al Kverneland se nuwe skottelêe, kan die masjien hidroulies, of met die hand in sekere modelle, weggevou word tot ’n gerieflike padvervoerbreedte van 3 m. Dit is uiteindelik aansienlik goedkoper as platbedvragmotors of struikrowerboetes! Die afstand tussen die dieptebeheerwiele en die rollers is ook so klein as moontlik gehou. Dit help dat die masjien gelyk loop sodat jou land nie oor drie jaar soos die Atlantiese Oseaan lyk nie. Die Qualidisc is beskikbaar in wydtes van 3,5 m as driepuntmodel en 5 tot 7 m as sleepmasjiene.

Visio 200 Moet ook nie vergeet van Jupidex se reeks Visio 200-skottelêe met 30 tot 46 skottels nie. Die reeks het ’n verlengde sleepstang om hom skerper te laat krink en vir ’n gerieflike toevouaksie met hoë grondvryhoogte. Die eg sak en lig orals gelyk vir www.proagri.co.za

egalige werking en word standaard toegerus met “blommetjie”-skottels wat ’n groot hap het vir aggressiewe snywerk. Die skottels word so geposisioneer dat hulle sal bly rol al is die grond nat. Jupidex laat jou plant, strooi, spuit en baal ook Onder die res van Jupidex se voortreflike produkreeks is daar nog vele juwele, soos die bekende Optima-planter wat geskik is vir minimumbewerking. Die

Optima het ’n groot sentrale kunsmisbak vir massasakhantering en sy saadbakke hou 51 liter. Kunsmis word deur positiewe lugdruk eweredig geplaas en die plantereenheid is ontwerp vir akkurate vakuum-uitmeting en goeie grondkontak. Die reeks Agri-Spread-strooiers kan enige mis en materiaal soos kalk gemaklik hanteer. Die Vicon-kunsmistoedieners se RotaFlow-spreistelsel is wêreldwyd bekend vir egalige, akkurate kunsmistoediening. Vir gewasbeskerming in boorde en wingerde bly Fede bobaas en die reeks, wat ook onlangs uitgebrei is, maak voorsiening vir enige spuitbehoefte en uitvoervereiste. Vir snyers en harke is die Taarupreeks welbekend en almal weet as jy mielie-reste wil baal, moet jy die Wolagri nader bring. Wolagri het nou ook ’n kleinboet wat netjiese, stewige, goedgebinde ronde grasbaaltjies uitspoeg. Vir meer inligting oor die hele produkreeks, besoek gerus www.jupidex.co.za of stuur ’n e-pos na info@jupidex.co.za. Vir nasionale navrae, kontak Terry Alexander by 082-383-6700 en handelaars in die Oos- en Noord-Vrystaat wat die nuwe depot op hulle voorstoep wil benut, kan vir JP Jonker skakel by 082-445-5834.

Kverneland se NGS 601 F35 is gebou vir wye bewerking en finale saadbedvoorbereiding sodat die Kverneland Accord-plantstelsel in sy spoor kan loop om tegelyk te bewerk en te plant.

Jupidex se nuwe Kverneland CTC sny deur reste, deurlug die grond, meng die reste in en berei die saadbed voor in een beweging. ProAgri 164 – Oktober / October 2013

11


Meganisasie

Die Strautmann VS 2004 Streublitz:

Wanneer speeltyd verby is! ommer maklik het die Streublitz verlede jaar so 15 000 ton mis uitgestrooi en vanjaar gaan hy ten minste 9 000 ton strooi voor planttyd, sê Henke Beaurein van Heidelberg. Hy en sy pa, Willie, glo nie aan speel as dit kom by boerdery nie en daarom het hulle ’n ernstige masjien aangeskaf wat die werk flink en vinnig kan doen. Die Strautmann VS 2004 Streublitzmisstrooier van Inttrac Trading pas die boerdery se besige pas soos ’n handskoen, want vir staantyd is daar nie tyd nie. Op ’n vraag oor probleme of herstelwerk, is Henke se antwoord ’n kort en kragtige: “Niks”. Hulle het nog nie enige naverkoopondersteuning of herstelwerk nodig gehad nie, want niks het nog gebreek nie, maar hy is seker as daar ooit ’n probleem is, sal die manne van Afgri Meganisasie op Delmas gou daar wees om te help. Vier

S

Henke Beaurein van Beaurein Boerdery sê die Streublitz is vinnig, akkuraat en gee geen moeilikheid nie. 12

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

tegnici van die Meganisasietak het immers eerstehands opleiding by die fabriek in Duitsland ondergaan om alles oor die masjien presies te verstaan. Henke is baie beïndruk met die misstrooier se strooivermoë. “Die mis is fyn en word eweredig versprei,” sê hy. Die strooier is maklik versoenbaar met die trekker se presisiestelsel en veral wanneer hulle kalk toedien, maak hulle daarvan gebruik. Die stroperkaart se lesings word eenvoudig ingevoer en die regte hoeveelheid kalk word op die regte plekke toegedien. Vir omskakeling tussen mis- en kalktoediening word die vloerspoed net verstel op die rekenaar en die strooier se hidrouliese agterdeur word laat sak om voorsiening te maak vir die fyner tekstuur, maar dit is glad nie nodig om die horisontale werpers te vervang of te verander nie. Gemiddeld word daar op die plaas sowat een ton kalk per hektaar toegedien teenoor die 30 ton per hektaar se mis. Die Streublitz doen ook presies wat sy naam sê; ondanks sy vragvermoë van 17 m³ moet die laaigraaf maar gereed staan, want die hektare blits redelik gou verby. Mis kan in ’n baan van 24 m breed neergesit word. Een van die tegnologiese eienskappe van die VS 2004 is dat hy die massa van sy vrag presies kan bepaal. Tussen die bakwerk en die onderstelraam is daar weegselle ingebou, wat vir die operateur kan vertel presies wat aangaan en sorg vir rekordhouding sodat doeltreffende toediening agterna nagegaan kan word. Die slim masjien het ook spoedsensors aan sy wiele en die draaispoed van

Die strooier is ten volle versoenbaar met ’n presisieboerderystelsel en die operateur weet altyd presies wat agter hom aangaan. die vloer word outomaties by die ryspoed aangepas sodat die mistoediening eweredig bly, al sit die operateur ’n bietjie voet in die hoek. Vir veiligheid is daar ook ’n hidrouliese remstelsel. Nog ’n eienskap wat van uitmuntende Duitse ingenieursvernuf getuig, is die soliede staalbak. Elke sypaneel is een soliede eenheid en dit is stewig vasgesweis aan die vloerpaneel sodat geen materiaal tussen-in kan inglip en skade veroorsaak nie. Rywerk oor ongelyke terrein is geen probleem vir die Strautmann met sy dubbelas nie. Die wiele is breed om grondvastrapping te voorkom en vassit is ’n woord wat die Streublitz nie ken nie. Ondanks die hoë vragdravermoë is die gewigsverspreiding van die wa van so aard dat ’n mediumkragtrekker (110 kW) gebruik kan word. www.proagri.co.za


per ketting. Die robuuste kettings skuif met gemak selfs nat materiaal, en die vloer is so ontwerp dat die kettings nie teen die vloer skraap nie vir ’n langer leeftyd. Die Strautmann is ook toegerus met ’n outomatiese smeerstelsel vir alle smeerpunte sodat daaglikse onderhoud nie nodig is nie; die toestel wat op ’n gerieflike plek buite die bak sit, moet net van tyd tot tyd hervul word. Misstrooi het ’n integrale deel van wetenskaplike boerderybestuur geword, maar as gevolg van die volumes materiaal wat hanteer word, het die mense van Strautmann besef dat ’n masjien nodig is wat kan dink en doen. Hou maar die mis gereed, die Streublitz is op pad! Soos Henke sê: “Mis is ’n belangrike deel van ons bemesting, maar ek het nie tyd om die hele dag hier te staan en die masjien of die proses op te pas nie. Die werk moet aangaan sonder ophou en agterna kan ek presies sien hoeveel vragte gelaai is en hoeveel mis geplaas is. En die masjien hou!”

Twee horisontale kerwers kap die mis fyn sodat dit egalig deur die skyfwerpers uitgestrooi kan word.

Twee horisontale kerwers met vervangbare tande sorg dat die materiaal fyngekap en afgevoer word na die skyfwerpers. Die spreihoogte kan deur die hidrouliese deur verstel word, sodat daar selfs in winderige toestande doeltreffende mistoediening is. Die vloer het vier staalkettings van 14 mm dik met ’n breekkrag van 25 ton

www.proagri.co.za

Onderhoud is maklik en eenvoudig met ’n sentrale ghriesstelsel.

Skakel Adam van Aswegen van Inttrac by 078-457-0952 of e-pos adam01@nashuaisp.co.za. Besoek ook www.inttrac.co.za en kyk op http://www.youtube.com/user/ ProAgrivideo/videos na opnames van Inttrac se puik toerusting.

ProAgri 164 – Oktober / October 2013 13


Meganisasie

Bewerking so na saad se smaak: LEMKEN bespaar insetkoste en verhoog opbrengs

Christo Prinsloo van LEMKEN en Dirk Viljoen van Clarens is albei ewe ingenome met die perfekte saadbed wat LEMKEN se Rubin-saadbedvoorbereider skep vir hoër produksie met minder bewerkings, minder dieselverbruik en beter onkruidbeheer. ie grootste droom en hoogste strewe van enige mieliepit of ander saadkorrel is ’n snoesige, ferm, gerieflike, eenvormige saadbed waarin hy genoeg grondkontak het om vog en voedingstowwe op te neem en waarin hy sy wortels behaaglik kan uitskop om tot ’n geil, gesonde plant te groei. As daardie saadbed boonop goed belug is en as plantreste en grond deeglik tot ’n knus kombers vermeng is, kan die boer verseker wees dat daardie saadkorrel vir hom sy allerbeste sal gee. Dis hoekom ’n verstandige boer soos Dirk Viljoen van die plaas, Kroonspruit, naby Clarens in die goeie ou Vrystaat, LEMKEN se slim werktuie gebruik om vir die mielies, koring, droëbone en soja wat hy plant net die beste groei-omstandighede te skep. Voorheen het Dirk gewone kontraskottelêe en tandwerktuie gebruik om sy lande voor te berei, maar toe hy LEMKEN se Rubin en Karat in aksie sien, het hy dadelik geweet dat dit die perfekte oplossing vir sy droëlandboerdery is: “Ek was nog nooit voorheen in my lewe opgewonde oor enige demonstrasie van werktuie nie, maar hierdie goed het my gevang en ek kan nie genoeg van hulle kry nie,” erken hy. Sy tevredenheid is maklik te verklaar, want watter boer sal nie ingenome wees as hy sy aantal bewerkings en dieselrekening drasties kan verminder nie? Boonop kan hy baie meer hektare per dag met dieselfde trekkerkrag bewerk en die bewerking is aansienlik doeltreffender as met die vorige toerusting. Dit werk so: Eers stuur Dirk ’n Rubin in die land teen ’n werkspoed van 10

D

14

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

km/u. Die Rubin is ’n spesiale skottelwerktuig met 48 kontragemonteerde, gehapte skottels van 620 x 6 mm. Hierdie skottels, met hulle spesiale, duursame laers, is teen ’n hoek gemonteer om grond en plantmateriaal ten beste te sny en meng vir die beste bewaring van grondvog en opbou van organiese materiaal. Elke skottel is aan sy eie arm gemonteer en het ’n veiligheidsmeganisme vir klippe, waarvan Kroonspruit nogal genoeg het, en ander hindernisse. Agter elke ry skottels is ’n ry stewige harktande waarteen die skottels kluite opskiet om hulle te breek. Die beweging van die tande bo die grond breek oorblywende hardnekkige kluite op. Agterna kom ’n stel van twee spesiaal ontwerpte rollers, die een groter as die ander, aan ’n senteras gemonteer, om die grond tot ’n perfekte, gelyke saadbed vas te trap en terselfdertyd die perfekte werkdiepte van die skottels op enige diepte tussen 5 en 15 cm te verseker. Dirk se Rubins werk ses meter wyd. Vir Dirk se besonderde omstandighede en grondtoestande, stuur hy agter die Rubin ’n Karat van LEMKEN deur die lande om die grond met ’n klei-inhoud van 15 tot 20 persent dieper los te maak (so tussen 200 en 400 mm diep) en deeglik te deurlug. Dit doen die Karat met 21 tande oor ’n wydte van ses meter. Agter die tande loop ’n ry gelykmaakskottels wat die saadbedoppervlakte netjies en egalig herstel en ’n rollerstel wat die grond ferm vastrap en enige beduidenis van ’n kluit verbrokkel. Daar is vir elke LEMKEN-produk verskillende soorte rollers beskikbaar om elke

boer se behoeftes en omstandighede perfek te pas. Sowel die Rubin as die Karat is ontwerp om sonder verstopping deur digte plantreste te werk.

Dis nou nie meer nodig om drome te droom in groen koringlande nie. Met die laer insetkoste, die beter onkruidbeheer en die doeltreffende werking van LEMKEN se Rubin en Karat, word ’n perfekte saadbed geskep wat daardie drome vir Dirk Viljoen waar maak. www.proagri.co.za


Die sleutel tot suksesvolle en winsgewende gewasproduksie is die perfekte saadbed wat geskep word deur LEMKEN se Karat (links) en Rubin. Wanneer Dirk se twee Rubins en twee Karats hulle werk op ’n land gedoen het, is die planters se werk aansienlik makliker en dan ontkiem die saailinge ook egaliger as gevolg van die eenvormige, ferm saadbed. Dit verseker ’n gunstiger opbrengs, maar Dirk reken die volle voordeel van LEMKEN-bewerking sal nog opvallender word na meer seisoene. Maar dit is nie al nie. Sommer in die eerste jaar was dit duidelik dat onkruidbeheer heelwat doeltreffender is as gevolg van die goed voorbereide saadbed wat al die onkruid op dieselfde tyd na vore laat kom om uitgewis te word. Dit is vir Dirk ook opvallend dat kolle

in sy lande wat voorheen nogal maklik verwaai het, sommer na die eerste seisoen se bewerking met die Rubin en die Karat nog geen teken van wegwaai toon nie. Hy skryf dit toe aan die unieke ontwerp en werking van die rollers wat die redelike fyn saadbed perfek vastrap. Sommer in die eerste seisoen het Dirk se twee Rubins en twee Karats elkeen tweeduisend hektaar perfek bewerk met voortreflike betroubaarheid. Hy het die Rubins se voorste en agterste skottels nou omgeruil en is gereed vir die volgende seisoen. Net so tevrede as wat hy met die werktuie is, is Dirk met die kundigheid en diens wat met sy LEMKEN-werktuie

gepaard gaan. “Hulle het dit hier op die plaas kom aflaai, kom instel en kom seker maak dat alles perfek werk. Agterna kom kyk hulle gereeld of alles nog reg werk en dit lyk asof hulle bereid is om die pad saam met die boer te loop.” Jy kan ook jou insetkoste besnoei en jou bewerking verbeter met LEMKEN se boervriendelike werktuie. Praat met Karel Munnik by 082-412-2577 of stuur ’n e-pos na munnik@lemken.co.za vir meer inligting. Besoek ook www.lemken.com.

R10 000 kan gewen word deur ’n gelukkige lid van georganiseerde landbou! Mahindra & GWM & SsangYong: Suzuki: Citroën:

Jacques Binedell 076-599-7558 - jacques@surimontana.co.za Rodney Loggenberg 083-228-9385 - rodney@surimontana.co.za Sharon Liebenberg 082-601-6891 - sharon@surimontana.co.za

Breedstraat 501, Montana Tuine, Pretoria 012-524-9000 www.proagri.co.za

www.suri-montana.co.za

Montana

ProAgri 164 – Oktober / October 2013 15


Meganisasie

Só plant jy soja John Deere kry die kundiges bymekaar

John Deere het vir sy pas afgelope soja-inligtingsdae kundiges van so ver as Kanada en Brasilië, asook plaaslike kenners, bymekaar gebring om oor elke aspek van sojaverbouing te gesels.

kitterende sprekers is van heinde en ver deur John Deere bymekaar gebring om aan boere praktiese inligting oor die verbouing van soja te gee. Boere het veral aan die lippe gehang van Patrick Lynch, ’n gewaskundige van Kanada. Hy sê as ’n boer nie met “passie” boer nie, moet hy liewer uitklim dat iemand anders die grond bewerk. In Ontario, waar die meeste soja in Kanada verbou word, word die boere deur twee dinge gedryf, naamlik geesdrif en die weer. Met grond wat tot R375 000 per hektaar kos, temperature wat wissel van 40˚C in die somer tot -35˚C in die winter en ’n baie kort groeiseisoen, moet ’n boer geesdrif hê en weet wat hy doen! Fabio Schavinski het weer al die pad van Brasilië afgekom om die boere daar se ondervinding met Suid-Afrikaanse boere te deel. Hulle beoefen hoofsaaklik ’n stelsel van geenbewerking, maar Fabio sê dit het tot 20 jaar geneem om die grondstruktuur en pH-balans reg te kry. Hy sê as gevolg van tegnologie kan hulle nou ook uitbrei na marginale grond.

S

Meganisasie-oplossings John Deere se meganisasie-oplossings vir sojaverbouing, bestaande uit sy wye reeks trekkers, grootsaadplanters, spuite en stropers, is by die geleentheid uitgestal. Patrick Lynch het baie klem daarop gelê dat die moeilikste deel van sojaverbouing die suksesvolle vestiging van die saad is. Hy sê die saad is kwesbaar en dit moet sagkens hanteer word. John Deere se mielieplanters is by uitstek geskik vir die doel, of soos Patrick dit gestel het: “They are darn good planters, and I am not just saying it because they 16

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Sojaboonverbouing in Suid-Afrika het oor die afgelope tien jaar met 376% gegroei en daar is nog baie ruimte vir verdere aanplantings – en veral vir verhoogde produksie. Die verhoging van opbrengs was die sentrale tema van ’n reeks soja-inligtingsdae wat John Deere onlangs aangebied het. ProAgri het die geleentheid op Delmas bygewoon. paid for my trip here. Use them.” dromontwerp en -uitleg van sy S-reeks Hy sê in Kanada het hulle gevind dat stropers is perfek geskik vir peulgewasse ’n stelsel van geenbewerking op die lang soos soja en droëbone. duur minder wins oplewer, maar die beBy die John Deere-soja-inligtingsdae werkingsmetode wat gebruik word hang is die nuwe 6M-trekkerreeks ook vir die grootliks van klimaat en grondstruktuur eerste keer in Suid-Afrika vertoon. Die af. Hy meen dat Suid-Afrikaanse sojareeks vervang die ou 6x30-trekker met boonboere wat met droë toestande te verbeterings ten opsigte van robuustdoen het, waarskynlik eerder na verheid, die verkoelingstelsel en sommer tikale bewerking moet kyk. baie meer gerief, sê Vinod Ramsawhook Die ander baie belang-rike faktor wat van John Deere. ’n sukses of mislukking kan beteken, is onkruidbeheer. Patrick sê as jy langs ’n boer se land staan en jy kan die onkruid sien, moet jy maar weet hy het klaar opbrengs verloor. Gelukkig help tegnologie soos die ontwikkeling van onkruiddoderbestande soja (Roundup Ready™) boere om op die regte tye deur die seisoen onkruid te bestry. John Deere se reeks sleep- en selfloopspuite is ’n boer se beste wapen in die stryd. Strooptyd het ook sy Dit is moontlik vir boere om hulle sojaboonspesiale vereistes en veral opbrengs drasties te verhoog met die regte inligJohn Deere se stroperting, toerusting en boerderypraktyke. www.proagri.co.za


vorsing gedoen oor die verhoging van soja-opbrengs in Suid-Afrika. Dirk Uys van Bayer sê hulle grootste doel is om “die verlore ton” te vind. Hy verwys daarna dat die gemiddelde plaaslike opbrengs net 1,5 t/ha is teenoor die wêreldwye gemiddeld van 2,5 t/ha. Dirk sê die oplossing kan gevind word in wisselbou, die regte plantdatum (hoe vroeër, hoe beter), voldoende bemesting en pH-balans en die regte aanwending van insekdoders sodat dit nie die goeie goggas ook doodmaak nie. Hy het boere aangemoedig om meer uit te vind oor biologiese oplossings vir sojaproduksieprobleme soos sclerotinia en roes. Nativo is een van die wenprodukte wat Bayer verskaf.

Patrick Lynch, ’n gewaskundige van Kanada, Kevin Lesser van John Deere in Suid-Afrika en Fabio Schavinski van John Deere in Brasilië by die sojadag op Delmas. Daar is twee viersilindermodelle, 6105M en 6125M wat met of sonder kajuit bestel kan word. Die drie sessilindermodelle, 6140M, 6150M en 6170M kom standaard met ’n kajuit uit. Die 6170M is ’n spiksplinternuwe toevoeging. Vinod sê daar is nie meer in die nuwe John Deere trekkers onderskeid te tref tussen “premium” en “standaard” nie; al die modelle spog met die beste tegnologie en gebruikersvriendelike ontwerp, maar wel teen standaardpryse! Om die regte toerusting te koop, kan ’n baie duur belegging wees, maar John Deere het deur sy finansieringsopsies baie Suid-Afrikaanse boere al gehelp. Die John Deere-finansieringsboek staan tans op ongeveer R1,4 miljard. Alwyn Small van John Deere Financial het aan boere verduidelik hoe hulle deur John Deere se uitgebreide handelaarsnetwerk finansiering vir hulle John Deere-aankope kan bekom. As rolspeler in die landbou verstaan John Deere boere se behoeftes en seisoenale terugbetalingsvermoë. Finansiering word met die ondersteuning van ABSA-bank teen ’n mededingende koers aangebied en dit is selfs vir ’n boer moontlik om halfjaarliks of jaarliks terug te betaal. Só maak jy geld met soja Boere kon ook deel in die kundigheid van navorsing wat gedoen is deur die Proteïennavorsingstigting asook maatskappye soos Omnia, Pioneer en Bayer. Jeremy Munton-Jackson van Pioneer het gesê daar is baie faktore wat ’n invloed op ontkieming en groei het, soos temperatuur, dagliglengte, onkruid en gifstowwe, maar die beste gehalte saad is die belangrikste belegging wat ’n boer kan maak. Hy sê: “Onthou, sojasaad is lewende organismes. Hanteer hulle soos babas!” Van Omnia se kant af het Stephanie Roberts boere laat regop sit met haar inleiding dat daar nie so iets soos ’n “free www.proagri.co.za

lunch” is nie. Selfs sojabone se “gratis” stikstof kom teen ’n prys en op die langtermyn is dit wys om met planttyd NPK in die regte verhouding in die grond te plaas en om ook seker te maak dat die grond nie te suur is nie. “As jy jou soja afskeep, gaan dit jou in die steek laat,” sê sy. Dr Erhard Briedenhann van MIDS (’n verteenwoordigende liggaam van sojaverwerkers) het boere aangemoedig om meer soja te plant. Hy sê sojaproduksie het oor die laaste tien jaar met 376% in Suid-Afrika gegroei, maar die land is nog ’n klein rolspeler in wêreldwye produksie. Verwerkingsaanlegte het vinnig saam met die verhoogde produksie ontwikkel en teen volgende jaar sal die aanlegte in staat wees om saam 2,1 miljoen ton sojabone te pars – ver meer as die huidige produksie. Bayer CropScience het reeds baie na-

Sojaproduksiewenke 1. Die gehalte van die saad is uiters belangrik. 2. Sojasaad is baie kwesbaar en dit moet saggies hanteer word. 3. Gebruik eerder ’n mielieplanter as ’n fynsaadplanter. 4. Die pH van die grond moet bo 5,5 tot 6,0 wees en kalk moet diep geplaas word indien dit nodig is. 5. Sojaboonplante benodig ook bemesting, al kan dit stikstof bind. 6. Soja onttrek baie meer kalium uit die grond as mielies – maak dus seker jou grond se voedingsbalans is reg voor jy mielies na die soja plant. 7. ’n Stelsel van wisselbou (byvoor beeld mielies en soja) kan baie probleme, soos wortelsiektes, voorkom. 8. Planttyd is belangrik: Hoe vroeër jy kan plant, hoe beter. 9. Onkruid is soja se dood. 10. Die sojaverwerkingsaanlegte wat die afgelope paar jaar gebou is, sal teen 2014 die vermoë hê om 2,1 miljoen ton sojabone te verwerk, wat veel meer is as die 787 100 ton wat vanjaar gelewer is. Dus: Plant soja!

Vir meer inligting oor die John Deere Soja-inligtingsdae skakel Kevin Lesser van John Deere by 011-4372600 of besoek die Proteïennavorsingstigting se webwerf by www.proteinresearch.net. John Deere het by die sojadag ook die nuwe 6M-trekker, wat pas in die land aangekom het, aan boere bekendgestel. ProAgri 164 – Oktober / October 2013 17



Hulpbronbestuur

’n Reis na al die grensposte: Gaan dit grens-grens by die grens? Johan en Marietta Rothmann kort voor hulle vertrek op ’n reis na al die grensposte in die land. Shell voorsien die Diesel Extra vir die reis. Shell SA voorsien die Diesel Extra vir die interessante grensposreis. Met sy skuimonderdrukker maak ’n mens ’n tenk gou vol sodat jy nie tyd by vulstasies hoef te mors nie, en Shell Diesel Extra sorg ook vir flink enjinaansit en silwerskoon, volledige ontbranding met die skoonste moontlike uitlaatgas. an Platjan tot Zanzibar, Ongeluksnek tot Oshoek en McCarthy’s Rest tot Onseepkans... Dit is ’n paar van die name van grensposte wat Johan Rothmann van Kaapstad begeester het om ’n epiese stempeltog te onderneem. Aangedryf deur Shell se Diesel Extra het hy en sy vrou, Marietta, pas begin om in ’n Toyota Hilux by al 72 grensposte van Suid-Afrika besoek af te lê en hulle ervarings neer te stip. Die uiteinde gaan ’n reisverhaal wees met interessanthede oor die omgewing en ontstaan van elke grenspos, maar ook om uit te vind wat ’n reisiger alles moet deurmaak om by ’n grenspos ’n stempel in sy paspoort te kry. Johan sê: “Ek kry dikwels die idee dat die personeel doelbewus opgelei word om bot en onbehulpsaam te wees. Daar is nie gebruikersvriendelike aanwysings of hulp by grensposte nie. Reisigers moet maar self uitsnuffel watter vorms ingevul moet word en waar dit ingedien moet word. En as jy in die verkeerde ry staan, gaan niemand jou reghelp tot jy voor kom en jou dan weer na die agterkant van ’n ander ry stuur nie.” Hy wil gaan kyk of dit orals dieselfde is en hou maar duim vas dat hy nie by die eerste beste grenspos agter tralies beland nie! Hy het darem by die departement en die minister van Binnelandse Sake aangeklop vir toestemming.

V

www.proagri.co.za

Die reis is ongeveer 12 000 kilometer lank en Johan het uitgewerk dat dit tussen ses en agt weke sal neem om te voltooi. Dit is nie moontlik om te voorspel hoe lank hulle by elke grenspos gaan toustaan nie, so hy en Marietta sal maar hulle slaapplek reël soos wat hulle vorder. Met Shell se Diesel Extra om die Hilux se enjin glad te laat werk en die landwye Shell-ondersteuningsnetwerk, het Johan darem geen vrees dat hy êrens tot stilstand kan knars wanneer hy moet ry nie. Daar is natuurlik die een grenspos tussen Suid-Afrika en Lesotho wat net te voet (of op ’n Basoetoeponie) bereik kan word, maar Johan sê hy sal maar sy Shell-pet op sy kop druk en die ding met dapper en stapper aandurf. So word ’n droom ’n reis Johan sê paaie en plekke se name wat hy op kaarte sien, sit sy verbeelding aan die werk. “Dan volg die drome en planne totdat ek daarheen kan reis.” Hy het na sy uittrede uit ’n vaste korporatiewe loopbaan heelwat navorsing gedoen om ’n reis deur Suid-Afrika te vind wat nog nie vantevore onderneem is nie. So is die stempeltog gebore. Die afgelope paar maande is gebruik om geldelike ondersteuning van maatskappye te kry en die onderneming dat sy reisverhaal gepubliseer sal word. Dit is nie die eerste baanbrekerswerk wat Johan doen nie; hy was betrokke by die skryf van rekenaarbestuursprogramme vir boere lank voor rekenaars mode geword het. Dit het bekend gestaan as Properdata en hy dink daar is nou nog boere wat sy Finvloei-program gebruik. Die soort inligting wat tydens die reis

Die kaart dui al die grensposte aan vir die reis van 12 000 km wat by die Kaapstadse Internasionale Lughawe begin het. per grenspos ingesamel en gepubliseer sal word, sluit die volgende in: • Geografiese grens (berg, rivier, brug, see) • Naaste dorp aan grenspos • Geriewe in die omgewing (medies, brandstof, verblyf) • Toestand van geriewe by grenspos • Ontstaan van grenspos • Mees geskikte gebruik vir grenspos • Personeel (aantal, houding, bekwaamheid) • Operasionele inligting (ure, aantal besoekers) • Oorgrens-inligting Met al hoe meer boere en landboumaatskappye wat belange in boerdery noord van die Limpopo ontwikkel, gaan die inligting ook vir die landboubedryf waardevol wees. Belangstellendes kan die verloop van die reis volg op www.proagri.co.za of op ons ProAgri-bakkiesblad. Die amptelike reisblad is http://saportsofentry.blogspot.com/. ProAgri 164 – Oktober / October 2013

19


20

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


Hulpbronbestuur Grafte en begrawing Aard daarvan: Dit is ʼn statutêre reg wat in ESTA geskep word en kan nie weggekontrakteer word nie. Die wet gee ingevolge Artikel 6(2)(d)(A) die okkupeerder die reg om ʼn lid van die okkupeerder se familie wat • ten tyde van die familielid se afsterwe • op die plaas woon/gewoon het, • op die plaas te begrawe, • indien dit in ooreenstemming met die okkupeerder se godsdiens of kulturele oortuiging is. Dit beteken dat die grondeienaar nie so ’n begrawing kan weier nie, maar die grondeienaar kan wel sekere redelike en billike voorwaardes rakende die graf en begrafnisseremonie neerlê, wat die okkupeerders moet nakom. Onder meer kan die grondeienaar aandui waar die oorledene begrawe mag word of nie begrawe mag word nie, so ook watter toegangsroetes die begrafnisgangers mag of moet gebruik, die datum en tyd waarop die begrawing mag plaasvind en ander reëls soos dat daar geen vure gemaak mag word of byvoorbeeld rommel gestrooi mag word nie. Die reëls moet redelik en billik wees en ten doel moet hê om lewe en eiendom te beskerm en om ontwrigting van boerderybedrywighede op die grond te voorkom. Indien die okkupeerder self sterf, gee die wet gevolge Artikel 6(5) die familie die reg om die oorlede okkupeerder op die grond te begrawe, indien • die okkupeerder op datum van afsterwe • op die grond gewoon het en • indien dit in ooreenstemming met die okkupeerder se godsdiens of kulturele oortuiging is. Omvang van die begrafnisreg: Begrafnisregte word net beperk tot die persone wat ten tyde van afsterwe op die grond gewoon het, en is andersins soos uiteengesit hierbo in Art 6(2)(d)(A) en 6(5). Besoekers en familie Aard daarvan: Dit is ʼn statutêre en grondwetlike reg en kan nie weggekontrakteer word nie. Omvang daarvan: Hoewel die okkupeerder ʼn reg op besoekers en familie en gesinslewe het, mag die eienaar met die okkupeerder ooreenkom om die getal besoekers te beperk, asook die datums of tye waarop besoekers ontvang mag word. Die okkupeerder het ʼn reg op bona fide besoekers op enige redelike tye en vir redelike tydperke, met dien verstande dat die grondeienaar redelike voorwaardes kan neerlê om sulke besoeke te reël. www.proagri.co.za

Verblyfreg: Wat van begrafnisse en besoekers? Tiaan van Dyk gee inligting oor slaggate met betrekking tot die wetgewing oor verblyfreg (ESTA-wet). Verlede maand is die regte van okkupeerders met betrekking tot vee, water en krag bespreek. In hierdie aflewering word begrafnisregte hanteer. Die voorwaardes wat neergelê word, moet redelik en billik wees en ten doel hê om lewe en eiendom te beskerm en om ontwrigting van boerderybedrywighede op die grond te voorkom. Indien die besoekvoorwaardes nie aan hierdie vereiste voldoen nie, sal dit ongeldig wees. Die okkupeerder is egter aanspreeklik vir enige handeling, late of optrede van enige van sy/haar besoekers wat skade aan enigiemand anders veroorsaak terwyl die besoekers op die grond is en indien die okkupeerder die skade kon voorkom het deur die doen van redelike stappe. Die okkupeerder is geregtig op ʼn gesinslewe in ooreenstemming met die kultuur van daardie familie. Die begrip “kultuur van daardie familie” is nog nie presies omskryf nie en gaan daar waarskynlik nog baie regsake rakende die omskrywing daarvan plaasvind. Tans moet elke geval op meriete oorweeg word. Die eienaar het ook regte: • ʼn Okkupeerder mag nie ʼn ander persoon wat die grond okkupeer opsetlik en onwettiglik benadeel nie. Dit beteken enige persoon wat op die grond woon soos ander werkers, agente, voormanne en huurders. • ’n Okkupeerder mag nie opsetlik en onwettiglik wesenlike skade aan die eiendom van die eienaar of persoon in beheer aanrig nie. • ’n Okkupeerder mag nie betrokke wees by optrede wat persone op die grond of wat ander grond in die omgewing wettiglik okkupeer, bedreig of intimideer nie. • ’n Okkupeerder mag nie ’n ongemagtigde persoon in staat stel of help om nuwe woning op die betrokke grond op te rig nie.

• Net soos die okkupeerder, het die eienaar ook die reg op menswaardige behandeling deur die okkupeerder, vryheid en sekerheid van persoon, privaatheid, vryheid van godsdienstige oortuiging en mening van uitdrukking, vryheid van assosiasie en vryheid van beweging op sy plaas. Indien die okkupeerder derhalwe die grondeienaar dreig of intimideer met die gevolg dat die eienaar gedwing word om sekere dele van sy plaas te vermy of sekere dele van sy plaas nie kan gebruik nie, begaan die okkupeerder ʼn wesenlike verbreking van sy verblyfvoorwaardes en die regte van die grondeienaar. • Oortreding van bogenoemde is genoeg rede om uitsetting van die okkupeerder te kry. Watter stappe kan gedoen word? Omdat die verblyfvoorwaardes in wese ʼn ooreenkoms/kontrak is en enige oortreding daarvan kontrakbreuk daarstel, moet gewone remedies ten opsigte van kontrakte gevolg word. Die oortredende party moet op terme geplaas word om sy oorskryding of verbreking reg te stel, soms met dertig dae kennisgewing. Indien regstelling nie plaasvind nie, kan die benadeelde party die kontrak kanselleer, of ʼn spesifieke nakoming van die kontrak eis. In beide gevalle kan daar ook skadevergoeding geëis word. Daarmee saam kan daar ook by die hof aansoek gedoen word om verklarende bevele, interdikte en ook skadevergoeding. Vir meer inligting, kontak Tiaan van Dyk by 082-825-8876. Hierdie is ’n inligtingsartikel. Vir regsadvies, kontak asb ’n prokureur. ProAgri 164 – Oktober / October 2013

21


ProAgri Terugvoer: 2013 Tydskrif−lesersopname Wonder jy hoe lyk die mense wat ProAgri lees? ProAgri het onlangs weer die groot taak aangepak om die demografiese profiel van lesers en die houdings van lesers teenoor die tydskrif vas te stel. Vanaf Mei tot Julie 2013 is die lesersopname saam met ‘n wedstryd geloods om lesers te nooi om meer van hulleself te vertel. Lesers kon op twee maniere aan die opname deelneem:

1. 2.

Aanlynopname: die skakel na die aanlynopname is op www.proagri.co.za, ProAgri se elektroniese nuusbrief, Facebook en Twitter aangekondig. Dit is ook in die tydskrif geadverteer. Internet-toegang is benodig om hierdie weergawe van die opname te voltooi. Gedrukte opname: ’n Vraelys wat maklik losgemaak en uitgehaal kon word is in ProAgri gedruk. Dit kon deur middel van faks of pos teruggestuur word.

Dit is interessant dat daar in 2010 meer antwoorde op papier en in 2013 meer antwoorde aanlyn was. Dit wys dat die internet ’n groeiende rol in boere se lewe speel. Die verandering in insamelingmetode na aanlyn het die demografiese profiel van die toetsgroep beïnvloed. Hoewel die toetsgroep steeds hoofsaaklik Afrikaanssprekende mans is, is hulle effens jonger as die groep in 2010. Die groot rol wat die aanlynmetode gespeel het kan ook moontlik die vermeerdering van boere in Gauteng verklaar, aangesien dié provinsie die meeste internetkoppelings toon.

Hier volg n paar interessante syfers: • Terwyl die opname steeds meestal deur boere voltooi is (76%), was daar vanjaar meer deeltydse boere as in 2010 (47% teenoor 63%). ’n Aantal gades, ander gesinslede en plaaswerkers het ook die opname ingevul. Van die voltydse boerderye het 55% ’n jaarlikse omset van tussen R500 000 en R3-miljoen. • Oor die algemeen is vleisbeesboerdery, skaap- en bok-, asook mielies die mees algemene primêre boerderybedrywigheid vir sowel voltydse as deeltydse boere. Die 2010-toetsgroep het ook ’n groot aantal wolen melkboere bevat. Hierdie boere het nie so sterk na vore getree in die 2013-opname nie, met meer lusern(28%) en groenteboere (14%). • Ongeveer 4 uit 10 boere gebruik reeds geenbewerking, maar die meerderheid gebruik steeds konvensionele metodes, hoewel hulle oorweeg om te verander na geen/minimumbewerking. Terwyl slegs 12% tans kruipspuite besit, beplan 78% om een aan te skaf, met ongeveer die 22

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

helfte van die persentasie wat binne die volgende jaar kruipspuite wil aankoop. • In 2010 het 8 uit 10 lesers hulle eksemplaar van ProAgri ongeadresseer in hulle posbusse gevind. In 2013 kry 41% ProAgri by landbouwinkels (koöperasies). Die metode waarop die tydskrif gelees word, verskil egter van provinsie tot provinsie met byvoorbeeld Gautenglesers wat meer geneig is om die tydskrif aanlyn te lees. Lesers is baie lojaal met 73% wat aandui dat hulle die tydskrif elke maand of gereeld lees. • Gemiddeld lees 3,1 boere elke eksemplaar van ProAgri (dus ’n lesersyfer van 124 000 per maand) en lesers is tevrede met die tydskrif. 93% beskou die tydskrif as uitstekend of goed. ProAgri het die afgelope jaar by 30% van sy lesers aankoopbesluite beïnvloed – hierdie persentasie styg egter tot 46% by boere met ‘n jaarlikse omset van meer as R5-miljoen per jaar. • Dierevoeding (66%), besproeiing (66%), dieregesondheid (63%) en landboutoerusting en -werktuie (60%) is die grootste belangstellingsgebiede vir ProAgri se lesers. www.proagri.co.za


ProAgri-lesers se belangstellingsgebiede: Dierevoeding Besproeiing Dieregesondheid Landboutoerusting en -werktuie Veehanteringstoerusting Bemesting Veeteelt Plaagbeheer (vlieë, knaagdiere, ens) Trekkers en ander masjinerie Brandstof en olie Kommunikasie (internet, selfone, ens) Saad Rekenaartegnologie Veiligheid Landbou-opleiding Brandbestryding Bakkies, vragmotors en sleepwaens Bestuursake Presisieboerdery Finansiële dienste en versekering Gewasbeskerming Beskermde produksie Graanhantering en –berging Verkoeling, verpakking en verwerking

www.proagri.co.za

66% 66% 63% 60% 57% 56% 51% 47% 45% 44% 41% 38% 37% 36% 36% 34% 32% 31% 30% 27% 27% 18% 18% 16%

Van ProAgri se lesers het die volgende te sê: “ProAgri is byderwets, oppiebôl en sonder opsmukkerigheid en goedkoop populariteit,” Dirk Laufs, Thabazimbi

“As 'n verskaffer van landbou-inligting, vind ek ProAgri baie insiggewend,” Rache van Staden, Verkeerdevlei

“Ek dink Pro Agri is 'n baie insigewende tydskrif en 'n moet vir elke moderne boer. Geluk met julle puik uitgawes,” Johan Joubert, Dwaalboom

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

23



Hulpbronbestuur s die MOOV-vragmotor verby kom, kan almal in die Wes-Kaap maar weet, die wiele rol en dinge beweeg, veral in die landbou. Tinus Erasmus lag lekker as mense begin uitvra oor die vreemde spelling op hulle tenkwaens: “Nee dis reg, ons wil hê hulle moet praat, dit is hoekom ons dit so gespel het.” As een van die handvol Shell Topverspreiders in die land, het die Erasmusbroers, Tinus en Pierre, groot planne om nog meer en wyer te beweeg. Boere in die Bredasdorp-omgewing se behoefte aan betroubare dieselvoorsiening het in 1956 gelei tot die stigting van Erasmus Petroleum. Piet Erasmus was die man wat die onderneming begin het en sy enkele afleweringsvoertuig was gou ’n bekende gesig tussen die plase in die omgewing. Trekkers is egter nie al masjiene wat diesel vreet nie en sowat ’n dekade later, toe sy seun, Dennis, by hom aangesluit het, het die onderneming se vloot tot drie tenkwaens uitgebrei met aflewering aan ander sektore ook. Dennis se seuns, Tinus en Pierre, is tans aan die stuur van sake en hulle is

A

Erasmus Petroleum MOOV rats vorentoe

vol vertroue dat die familie-onderneming eendag veilig aan die vierde geslag oorgedra sal kan word. Om as een van Shell SA se Top Verspreiders gekeur te word, was net nog ’n bewys van die diep spore wat die onderneming al in die Wes-Kaap en Boland getrap het. Erasmus Petroleum spog vandag met depots in Bredasdorp, Caledon, Kaapstad, Worcester, Ceres en Mosselbaai. Hulle is tans besig met onderhandelings om die smeermiddel-gedeelte van die onderneming uit te brei saam met ’n vennoot in Kaapstad wat ook hulle swart ekonomiese bemagtigingsvlak (BEE) sal verhoog. Ondertussen gaan hulle voort om gehalte diens Adriaan Wolfaardt is een van die boere wat en -produkte aan veral die van Erasmus Petroleum se uitstekende landbou in die Wes-Kaap, dienslewering gebruik maak. Freddie van Eyk, Boland en dele van die Suidbemarkingsbestuurder, het hom aan die Kaap te lewer. Erasmusse voorgestel. Net so entjie buite Ceres is die plaas, Verdun, wat ook as familie-onderneming al amper ’n eeu lank ’n rolspeler in die vrugtebedryf is. Een van die grootste pakhuise vir vrugte-uitvoere en voorsiening aan plaaslike kettingwinkelgroepe soos Woolworths is op die plaas van Adriaan Wolfaardt. Adriaan is tans besig om die leisels aan sy volgende geslag oor te dra. Hy sê soos met elke groot onderneming het hulle ook maar probleme en uitdagings, maar die een ding waaroor hulle nie bekommerd hoef te wees nie, Lucas Schoeman en Réomè van der Westis dieselvoorsiening aan die huizen van Shell SA, saam met Tinus Erasmus, boerdery se vele vertakkings. Hein Roux en Freddie van Eyk, almal van Met amper 200 hektaar Erasmus Petroleum. www.proagri.co.za

vrugteboorde is tydsberekening ’n wetenskap en geen trekker kan bekostig om droog te staan as daar bewerk, bespuit of aangery moet word nie. Vroeër het hulle self enorme tenks vir dieselvoorraad aangehou, maar dit is ’n veiligheidsrisiko en ook ’n swaar las op kontantvloei as die tenks die slag volgemaak moet word. Deesdae hou hulle net genoeg voorraad vir onmiddellike gebruik, want Erasmus Petroleum is net ’n oproep ver. Adriaan sê: “Ons het na hulle toe geskuif oor hulle dienslewering. Daar was nog nooit ’n tydperk wat hulle nie kom lewer het nie.” Lucas Schoeman, streekbestuurder van Shell in die Wes-Kaap sê Erasmus Petroleum was ’n logiese keuse vir ’n Top Verspreider. “Hulle is verskriklik ingestel op kliëntediens en gee om vir die omgewing. Die twee manne is honger vir groei en Erasmus is ’n markleier in die omgewing.” As Top Verspreider sal Erasmus Petroleum ook verdere ondersteuning van Shell SA geniet, soos hulp met wetlike vereistes en opleiding van personeel. Werknemers geniet reeds die voordele van ’n baie interessante en lonende projek. Sodra ’n werker vyf jaar diens het, word hy of sy ’n trustee van ’n afsonderlike maatskappy, Ikamva Trust, wat op sy eie bestuur word en self wins verdien deur die verkope van petroleum, olieprodukte en lampolie aan die plaaslike gemeenskap. Die resultaat is ’n korps van ervare, betroubare personeel wat vir hulle eie toekoms werk. Ikamva beteken immers toekoms. Vind uit wie jou plaaslike Shell-verspreider is deur Réomè van der Westhuizen by 082-463-4344 te skakel of stuur ’n e-pos na r.vanderwesthuizen@shell.com.

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

25


Pinzgauers val die land binne

Mnr Paul Bester, president van die Pinzgauer-telergenootskap van Suid-Afrika, sê dat die Pinzgauers ’n filosofie aanhang van ‘oop stelsels’ en sinergie om die ras te bevorder. ie Oostenrykse Pinzgauer is ’n baie geskikte dubbeldoel melk- en vleisras. In die sestigerjare het die ras ook sy vastrapplek in Suid-Afrika gekry en sedert 2005 net van krag tot krag gegaan. Die bekende PinZ²yl, gebore op ZZ2, is ’n 50% Pinzgauer en 50% Nguni en begin nou selfs premies verdien by verskeie voerkrale as gevolg van sy uitstekende voer- na vleisomset. Onlangs het 110 boere uit Slowakye, Italië, Oostenryk, Kanada en Australië,

D

Mnr Hans Scharfetter, president van die IPCBA, was baie beïndruk met die Pinzgauers wat hy in Suid-Afrika gesien het en die erns waarmee die boere aan die ras teel om te verseker dat die Pinzgauer van môre steeds winsgewend sal bly. 26

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

wat die grootste Pinzgauer-lande in die wêreld is, ’n baie leersame toer deur Suid-Afrika onderneem ter voorbereiding van Pinzgauer se Wêreldkongres wat op 5 September by die WNNR se internasionale konferensiesentrum plaasgevind het. Verskeie plase is besoek, waar groot Pinzgauer- en PinZ²yl-stoeterye bedryf word. ’n Beesskou en Veeboeredag is op die plaas, Grootboom, van ZZ2 gehou, waar die beste Pinzgauer-/PinZ²yl-diere in elke klas in Suid-Afrika beoordeel en bespreek is. Die Lenteskou in Pretoria is ook besoek waar die Pinzgauer-/ PinZ²yl-kampioenskappe gehou is en natuurlik was die kersie op die koek toe ’n PinZ²yl-koei as die Interras-superkoei van die jaar aangewys is! Die Pinzgauerbul, Rover, is as die LNR se Fase C Interras-kampioenbul van die jaar gekroon. Die buitelanders het ook die spoggerige Kapama Lodge en Thorny Bush Lodge naby Hoedspruit, asook die Kruger Wildtuin besoek. Tydens die kongres het bekendes soos prof Mohammad Karaan, dekaan van die Fakulteit Landbouwetenskap aan die Universiteit van Stellenbosch, mnr Joël Mamabolo, direkteur: Diereproduksie asook registrateur van Veeverbetering, en ander kundiges die teenwoordiges toegespreek. Elke land se afgevaardigde het ’n groeteboodskap van sy land gebring en die kongresgangers vertel hoe die Pinzgauer in sy land vaar. Mnre Hans Scharfetter en Tommie van Zyl is vir die volgende vyf jaar onderskeidelik as president en adjunkpresident van die Internasionale Pinzgauerbeestelersgenootskap (IPCBA) herkies. Mnr Paul Bester is ook herkies as lid van die uitvoerende raad van die IPCBA. “Die tradisionele Pinzgauer het die eienskappe om in moeilike en in ’n wye verskeidenheid omstandighede aan te pas. Dit is hoekom die suiwer Pinzgauer van Europa in lande soos Australië en Suid-Afrika baie goed presteer,” sê mnr Scharfetter. “Daarbenewens het die ras ook die vermoë om waarde tot ander rasse toe te voeg. Die PinZ²yl is natuurlik ’n uitstekende voorbeeld. Dit maak my opgewonde om te sien hoe aktief die telers in Suid-Afrika is en hulle resultate is merkwaardig. Die ras se verbetering, asook die groei in die aantal diere en kuddes oor die afgelope agt jaar is uitstekend! “Dis net ongelooflik dat SuidAfrikaanse beesboere geen ondersteuning van die staat af kry nie en 100 persent markgeoriënteerd is. Die vlak van professionalisme is ongelooflik en die Wêreld-Pinzgauervereniging trek ook

baie voordeel daaruit. Dit beïndruk ons baie!” Willem Pretorius van W2 Farming is eintlik ’n sakeman in Pretoria. Hy het ook die Pinzgauer-toer en Wêreldkongres bygewoon. Hy en ’n vriend het onlangs met suiwer Ngunibeeste begin boer, tot hy die PinZ²yle by Nampo gesien het. “Ek is baie leergierig en het baie op die toer geleer. Al die dinge wat die slim manne te sê gehad het, het my baie opgewonde gemaak. Ek dink die PinZ²yl was ’n absolute raakvat en toe ek die Pinzgauer-/Nguni-kruising op Nampo sien, het ek dadelik verlief geraak op die ras. Dit is nou net weer ’n bewys dat as jy ’n Bos indicus en Bos taurus met mekaar kruis, kry jy nou maar net die beste resulate. “In die Nguni het jy hoë vrugbaarheid, gehardheid, maklike kalwing en aan die ander kant het jy die Pinzgauer wat baie vleis en melk gee, sê Willem. “Ek wil volgende jaar ’n Pinzgauer-bul kry om hom op ons Nguni-koeie te sit. Dit sal ons eerste tree wees om deel te neem aan die vorming van die toekomstige ras van Suid-Afrika.” As sakeman is dit vir Willem baie belangrik wat die ras van sy keuse na die tafel toe bring. “Dit is vir my baie belangrik dat die PinZ²yls ook nou aanvaarbaar vir die voerkraalmark word. Hulle kan nie nou meer diskrimineer teen die bees omdat hy klein en vol kolle is nie. Die voeromset raak nou ’n faktor om mee rekening te hou en nie net die feit dat dit geteel is vir ’n mooi vel nie.” Paul Bester is die president van die Pinzgauer-/PinZ²yl-telersvereniging van Suid-Afrika en hy het ook die onlangse toer meegemaak.

Mnr Tommie van Zyl, HUB van ZZ2, sê dat die Pinzgauers van krag tot krag sal gaan as hulle die leuse, “Eendrag maak mag” gaan aanneem. www.proagri.co.za


Vee & Veilings

Boere van verskeie wêrelddele kuier saam by ZZ2 om oor Pinzgauers te gesels. Foto: Stefan van Wyk. “Ons het drie doelwitte met die toer gehad: Eerstens wou ons ons land en sy mense bekend stel. Tweedens wou ons ons diere aan die besoekers wys, en ook die nuwe PinZ²yl-ras wat ons hier ontwikkel het. Derdens is ons toekomstige doelwit om waarde tot ons eie diere toe te voeg deur die uitvoer van genetika. As die bek-en-klouseerverbod na Europa opgehef is, is ons reg vir hulle en dan kan ons top-genetika uitvoer. Paul vertel met trots waar hulle tans met die Pinzgauer/PinZ²yl staan. “Sedert 1998 het ons opgehou om Pinzgauer-genetika uit Oostenryk in te voer en voortgegaan om ’n “Suid-Afrikaanse Pinzgauer” te teel, wat tans die beste in die wêreld is. Na die toer het ek juis ’n versoek uit Slowakye vir semen en embrios ontvang. Ongelukkig verhoed die bek-en-klouseerverbod ons om aan hulle versoek te voldoen, maar ons hou die betrekkinge reg vir eendag.” Paul het ’n baie eenvoudige resep vir hulle sukses. Deur die regte selekteringskriteria toe te pas en die selekteringsfunksies reg te doen, het hulle daarin geslaag om ’n top Pinzgauer te teel. “Ons is baie gelukkig om ’n warmer klimaat as Europa te hê. Die diere wat hier aangekom het, het gesukkel, maar met die regte seleksie het ons ’n dier geteel wat baie gehard is.” Suid-Afrika is ’n vleisproduserende land en met die nuwe dubbeldoel Pinzgauer moes daar gefokus word op vleisproduksie. Om ’n impak te maak, moes Paul-hulle hulle man teen vleisrasse kon staan. Hulle het dit uitmuntend reggekry. “Dit is hoekom ons die LNR se Fase C-groeitoetsklas, wat gaan oor groeivermoë en daaglikse gewigstoename, drie keer na mekaar kon wen!” Die Suid-Afrikaans geteelde Pinzgauer is uiters waardevol vir die Europeërs, want die neiging in Europa is om van melk- na vleisproduksie te teel en daarom is hulle baie opgewonde oor www.proagri.co.za

ons vleistipe-bulle. Dit is die enigste bulle wat hulle kan gebruik om hulle vleisbeeste te verbeter. Dit is ook makliker vir ’n dier om van ’n warmer na kouer deel aan te pas as andersom. Paul vertel met trots hoe die Pinzgauers oor die afgelope aantal jaar gegroei het. “In 2005 was daar drie geregistreerde Pinzgauer-kuddes en binne agt jaar het die PinZ²yls en Pinzgauers na 206 kuddes gegroei. Daarby moet ons onthou dat die PinZ²yl eers in 2009 as ’n geregistreerde ras aanvaar is.”

ongelooflik goed en daar is voerkrale wat al bereid is om ’n premie te betaal vir PinZ²yl-speenkalwers! Paul glo dat die PinZ²yl Ras nie nou op sy louere mag rus nie maar daadwerklik moet voortgaan om die ras te bevorder. “Daar is alreeds 85 PinZ²ylstoettelers en vele ander gebruik die bulle in hulle kommersiële kuddes. Ons het van die begin af saam met wetenskaplikes gewerk om hierdie as ’n volhoubare projek te vestig en daar is nog baie harde, maar opwindende werk wat op ons wag.”

In die voerkraal In die PinZ²yl gee die Pinzgauer aan die Nguni die verlangde lengte en massa wat die voerkraal soek vir die verlangde gewigstoename. Die PinZ²yl presteer

Vir meer inligting oor die groeiende ras kontak Paul Bester by 083-6276899 of e-pos grootboom@zz2.biz of skakel die Pinzgauer Genootskap by 051-410-0955.

Mathomo Tzaneen PZ 03-0057 van die Mathoma PinZ²yl-stoet is tydens die Pretoria Lenteskou as die Interras-superkoei aangewys. Bertie van Zyl (Edms) Bpk is die teler. ProAgri 164 – Oktober / October 2013

26



oot Vorster is ’n veeboer wat nog ’n blink plan kan maak as moeilikheid oor die berghange aankom. Sy plaas, Mahon, lê in die pragtige, bergagtige streek suid van Aliwal-Noord, maar dié mooi streek gaan tans onder ’n ernstige droogte gebuk en Koot het dié winter ’n ernstige ruvoerprobleem in die gesig gestaar. Die boere rondom hom kon ook nie van veel hulp wees nie, want hulle moes ook aan die laaste bietjie voer wat hulle gehad het vashou. Koot se laaste uitweg was om die gras in die vleilande op sy plaas af te sny, bymekaar te hark en te baal. Dit sou geweldig baie arbeid en kostes beteken en dus nie die moeite werd gewees het nie. “Toe ek twee maande gelede op Staalmeester se DS-540 Dubbelsnit kuilvoerkerwer afkom, het ek ’n lig in die tonnel gesien. Staalmeester se bemarkingsverteenwoordiger in die Oos-Kaap, het my belowe dat die snyer die einde van my probleme sal beteken en het my op my plaas kom besoek om my touwys te maak,” sê Koot.

Vee & Veilings

Staalmeester verhoog jou drakrag K

Drie-in-een Die DS-540 pas Koot se behoefte soos ’n handskoen. Dié bulletjie loop deur die vleigras soos ’n mes deur botter en neem ongeveer 15 minute om 700 kg ruvoer te sny, wat hy regstreeks in sy voermenger blaas wat agter die kuilvoerkerwer aangesleep word. ’n Trekker van net 45 kW is heeltemal sterk genoeg vir die taak en hy kan boonop teen gemaklik lae enjinomwentelings loop. Die kuilvoerkerwer loop skuins agter die trekker sodat die trekker se wiele nie die gras wat gesny moet word, plattrap nie. ’n Awegaar voer die gesnyde gras na ’n sekondêre kerwer wat ook as blaser dien om die gekerfde materiaal tot op ’n massasleepwa (of soos in Koot se geval, die voermenger) te blaas. Die blaasgeut se bek kan vanaf die trekker beheer word. Die werktuig kan ook met ’n platform en sikloon verskaf word om sakke te vul. As die menger vol is, stop Koot net

Trekker, kuilvoerkerwer en menger loop gemaklik en vinnig deur die vlei in ’n alles-in-een poging om die gras as ruvoer te benut. daar langs die vlei waar die res van sy rantsoen se bestanddele gereed staan om in die menger gegooi te word. “Dit neem my ’n uur en ’n half per dag om ’n ton voer te meng en met die ruvoer wat my ’n paar minute se arbeid en diesel kos, is die koste amper weglaatbaar klein. Ek het so vinnig ’n sommetjie gemaak en die gebalanseerde onderhoudsrantsoen kos my omtrent vyftig sent per kilogram,” sê Koot.

Toegevoegde weidingwaarde Koot se Dormers en rooi en swart Angus-kudde is ook heel in hulle skik met die heerlike daaglikse maaltyd wat hier onder hulle neuse gemeng word. Hulle kan nie wag om die droë vleigras saam met mieliemeel, melassemeel, Maxiwol, Super 18, sout, ureum en Kalorie 3000 in te neem nie. “Ek stel die kuilvoerkerwer om ongeveer 10 cm gras oor te los. Dit is net die regte lengte vir die skape om die gras verder te benut en hulle geniet die groen spriete wat nou uitkom terdeë. Hulle sien my nou al met die kuilvoerkerwer aankom en staan gereed om die klaar gesnyde veld in te vaar sodra ek daardeur is. “Staalmeester het werklik vir my ’n uitkoms gebied in ’n tyd van nood. Die onderhoud aan die werktuig is ook baie eenMahon se Angusse kan nie wag vir die werkers om die voudig, en die onderhoudsrantsoen in hulle bakke te gooi nie. tweeweeklikse www.proagri.co.za

Die oopmaak, diens en inspeksie van die bewegende dele word laglag gedoen. ghries word in ’n japtrap gedoen. Die inspeksie van die bewegende dele is ook net enkele knippe en deksels se oopmaak en kyk.” Blink toekomsplanne Koot het nou baie planne met sy nuwe DS-540 Dubbelsnit kuilvoerkerwer van Staalmeester. “In die somer, as die vleigras mooi groen en die voedingswaarde baie hoog is, gaan ek dit sny en ronde bale maak om te bêre vir volgende winter. Die oorblywende bale sal ek dan van die hand sit. “Ek kan nie wag om volgende jaar te bepaal hoe Staalmeester my gehelp het om my plaas se effektiewe drakrag te verhoog nie.” Kontak gerus vir Eduan Booyens by 082-883-6484 of Martin Coetzee jnr by 082-806-6357 of info@staalmeester.co.za vir meer besonderhede.

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

29



ieliereste, houterige stokroos en suikerriet bied geen uitdaging vir die baler wat homself in die moeilikste omstandighede bewys het nie. Vir landbouwerktuie is daar geen taaier toets as Suid-Afrikaanse omstandighede nie. Boere hier is byvoorbeeld lekker avontuurlustig as dit by baalwerk kom en hulle verwag van hulle balers om by te hou – maak nie saak hoe moeilik die gewas is nie. ’n Paar jaar gelede het ’n Greenfieldskontrakspan ’n versoek ontvang om veselrige stokroos (hibiscus cannabinus) by Winterton te baal. Die vorige kontrakteur kon nie sy kontrak voltooi nie. Een van sy baalmasjiene het selfs in vlamme uitgebars en heeltemal uitgebrand, want stokroos is baie moeilik om te baal. Die

M

Ander handelaars: Noord-Kaap, Vrystaat en Wes-Transvaal: Marthinus van Rooyen 083-284-7630 Vrystaat en Wes-Transvaal: André van Wyk 083-379-7552 Oos- en Noord-Transvaal: Johan Claassen 083-283-9683

www.proagri.co.za

plante word 1,5 tot 3,5 meter hoog met stamme van 10 tot 20 mm in deursnit en dit is uiters taai en houterig. Met sy McHale-balers het die nuwe kontrakteur nou reeds 10 000 perfekte bale gemaak van verlede jaar se oes wat in ’n groot, gekoekte hoop op die grond lê – sonder sukkel of probleme. Hierdie Ierse balers is vir die moeilikste omstandighede ontwikkel, ontwerp en getoets, en hulle raak al hoe gewilder by Suid-Afrikaanse, Europese en NieuSeelandse kontrakteurs omdat hulle so veelsydig en robuust is. In ’n onlangse steekproef is boere gevra wat die belangrikste eienskap is wat ’n baler na hulle mening behoort te hê, en letterlik elkeen het geantwoord: duursaamheid, gevolg deur werkvermoë (kapasiteit). ’n Tegniese rede vir McHale se betroubaarheid is sy splitdryfasratkas. Die rollers in die baalkamer word deur die linkerkant van die ratkas aangedryf, en die opteller en kerwer met die regterkant. Hierdie stelsel verseker optimale kragverspreiding omdat die oordragweë kort gehou word, wat duursaamheid bevorder. Wat werkvermoë betref, het McHale ’n versinkte opteller wat materiaal 2 meter hoog kan optel met twee rye optellernoklaers om te verseker dat hy van die moeilikste grondtoestande speletjies maak. Wanneer materiaal die spesiaal ontwerpte rotor bereik, sorg die dubbelspirale op die rotor vir maksimum deurvoer. Die spiraaluitleg verminder ladingspieke wanneer die baler in swaar windrye werk en verseker daarmee werkuitset en duursaamheid.

Baal kuilvoer ook! ’n Deurbraak waaroor veeboere met reg opgewonde kan wees, is dat McHale ook klam materiaal kan baal sodat dit lugdig met plastiek toegedraai kan word om heerlike, voedsame kuilvoer met ’n lang lewe te maak. Daarmee word voer bewaar met die minimum verlies van voedingswaarde en dit beteken vir die eerste keer vervoerbare kuilvoer. Om saam te vat: McHale se balerreeks tel materiaal flinker en skoner op, voer vinniger en egaliger, bied meer kerfopsies, vorm bale digter, netjieser en kompakter, hanteer makliker, maak die operateur se lewe makliker en is makliker om te onderhou – en ’n McHale hou langer met minder staantyd. Boonop is daar stewige bande tussen McHale in Ierland en Greenfields hier in Suid-Afrika, wat beteken dat ons eie boere se voorstelle eerstehandse aandag geniet in die voortdurende strewe om McHale-balers nog betroubaarder, duursamer en doeltreffender te maak. Vir meer inligting of ’n demonstrasie van die reeks McHale-balers en baaltoedraaiers, praat met die baalspesialis, Mike Hipkin, van Greenfields Agricultural Holdings by 082-5733664 of mhipkin@greenagri.co.za of 033-263-1305.

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

31

Vee & Veilings

McHale baal alles!

’n McHale-baler het ’n swaardiensbaalkamer met agttien rollers wat die baal immerdeur flink aan die rol hou, selfs al word droë hooi of strooi gebaal. Boonop word elke baler met ’n strooistaaf voorsien as ’n standaard-hulpmiddel om baalrotasie van droë materiaal aan te help. Die McHale se kerfmesse strek tot diep in die rotor se lyf om te verseker dat hulle altyd skoon en netjies sny, maar as ’n groterige vreemde voorwerp die kerwerkamer binnedring, kan die messe terugvou om skade te verhoed. (Elke mes word ook deur ’n sekondêre rolpen beskerm, wat die baler se duursaamheid verhoog.) Aan die Natalse noordkus baal McHale-balers tans suikerriettoppe met die grootste gemak. Voorheen het hulle, teen alle verwagtinge in, die veselagtige oorblyfsel van suikerriet nadat suiker onttrek is, genaamd bagasse, vir Tongaat Hulett gebaal. Hiermee is die uitdaging presies die teenoorgestelde as met stokroos. Bagasse se vesels is baie kort en dit is byna ’n dikkerige poeier, maar McHale het dit perfek gebaal. Ander moeilike gewasse wat McHale sonder probleme baal, is sojaplante, sojastoppels en mieliereste. Vanweë hulle duursaamheid en veelsydigheid het McHale-balers vir hulleself oor ’n hele paar jaar ’n baie goeie naam gevestig as balers wat voortreflik presteer in die taai Suid-Afrikaanse toestande. Geen wonder dat talle boere McHale as die koning van balers beskou nie.


SM STRUCTURES Oprigting, 53 mm sinkaluminiumdakplate, gegalvaniseerde kaplatte, ingenieurstekening en ingenieursertifikaat, en BTW ingesluit

Ons is by die SAOG geregistreer vir uitvoer

Spesiale aanbod: 2 van 12 x 25 x 4m

R194 000

Struktuur grootte Grootte (m) 9 x 20 x 3,6 12 x 25 x 4 12 x 50 x 4 15 x 30 x 4 15 x 40 x 4 18 x 30 x 4 18 x 40 x 4 20 x 30 x 4.5 25 x 30 x 4.5

32

Prys R93 000 R115 000 R194 000 R169 000 R214 000 R230 000 R326 000 R276 000 R436 000

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Alle pryse terwyl voorraad hou Tel 011-786-1043 of 072-450-3105 of internasionaal +27-11-786-1043 (Ons voer wĂŞreldwyd uit) Faks: 086-570-1026 E-pos: steve@smstructures.com Webwerf: www.smstructures.co.za

www.proagri.co.za


ie mens se behoefte aan en afhanklikheid van melk strek derduisende jare terug en dui net weer daarop hoe belangrik die suiwelbedryf vir ons geword het en seker vir altyd sal wees. Dit is dus beslis die moeite werd om te sien hoe hierdie uitstekende, maar ingewikkeld saamgestelde proteïenbron met sy uiteenlopende aanwendings in die koei se uier gevorm word. ProAgri het vir dr Gerrit Viljoen, professionele veekundige, wat sy doktorsgraad in veekunde aan die Universiteit van Stellenbosch behaal het, gevra om oor drie aflewerings te verduidelik hoe die proses van melkvorming werk.

D

Binnestruktuur van die uier In die eerste aflewering, word ’n kort beskrywing gegee van die verskillende strukture binne die koei se uier. In die volgende aflewering sal daar gekyk word wat die funksie van elke struktuur is en hoe dit benut moet word om beter melkopbrengs te verkry.

Melk word in die melkklier van die vroulike indiwidu, die koei, vervaardig, maar eers nadat die uier sekere fisilogiese veranderings ondergaan het. Vanaf geboorte tot puberteit is die neersetting van vet in die melkklier hoofsaaklik vir die vergroting van die uier verantwoordelik. Vanaf puberteit word daar egter ’n hormoon, genaamd estrogeen, deur die Graafse follikels afgeskei. Hierdie hormoon stimuleer die hipofise, ’n klier in die brein, om Mammogeen 1 af te skei en hierdie produk stimuleer die groei van melkbuise in die uier. Sodra die vers beset raak, skei die corpus luteum in die brein ’n hormoon genaamd progesteroon af. Progesteroon plus estrogeen stimuleer dan die hipofise om Mammogeen 2 af te skei, wat op sy beurt die groei en ontwikkeling van die alveoli op die punte van die melkbuis stimuleer. Aan die einde van die dragtigheidsperiode skei die hipofise prolaktien af en nou eers is die melkklier gereed om te funksioneer.

Skematiese voorstelling van die alveolus

Skoon bloed Arteriele bloedvate

Appikale deel van selle

Epiteelselle Klein spiertjies

Alveoli

Hoofmelkbuis Uiersinus

Speensinus Sluitspier (sfinkter) Speenkanaal

Skematiese voorstelling van die melkklier Die melk word nou in elkeen van die funksionele selle van die alveoli gevorm, nadat die nodige bestandmiddels uit die bloedstroom onttrek is. ’n Alveolus is ’n klein sakvormige of vingeragtige uitstipsel aan die punt van ’n klein afvoerbuis. Elke alveolus bestaan uit een laag epiteelselle aan die buitekant met ’n ruimte, die lumen, in die middel. In elk van die selle vind die opbou of vorming van melk plaas. Elke alveolus is omring deur ’n netwerk van fyn veneuse en arteriële bloedvate asook limfvate. Verder is daar ook ’n netwerk van fyn (gladde) spiertjies, genaamd myoepiteelselle wat elke alveolus omring. Terwyl melk in die alveoli (gewoonlik ± 120 per mm3) gevorm word bepaal die lumen van die alveoli asook die uier- en speensinus hoeveel melk gestoor kan word.

Lumen (holte)

Vineuse bloedvate

Vuil bloed

“UDDERENCES” “To be successful, a dairyman must be udderwise And many udder facts must be known All that a dairyman knows he owes to udders While feed is important, milk is made from udder materials Cows must be milked from the udder end, and many cows are udderly ruined by poor milking So do unto udders as would have them do unto you.” (ontleen uit die Massey Agricultural College Students Magazine)

www.proagri.co.za

Melkbuis

Hou ProAgri volgende maand dop vir die volgende aflewering oor die werking van die koei se uier. Belangstellendes kan dr Gerrit Viljoen by 083-282-9934 skakel of veekonsultante@gmail.com kontak vir meer inligting.

LUSERN Eerste graad vierkantige bale 20 - 23 kg beskikbaar vanaf plaas in Zeerust distrik

Kontak Gerrit 083-282-9934 ProAgri 164 – Oktober / October 2013

33

Vee & Veilings

Ken die koei se uier (1)


34

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


ProAgri kuier by...

Die Legemaats: Daar’s melk in hulle are

’n Baie bekende gesig vir huishoudelike melkverbruikers rondom Rayton. Oom Cees tap al jare lank melk regstreeks uit sy tenk en verkoop dit goedkoop aan enigeen wat sy melkhouer bring. Melkkoop by Legemaat is ’n belangrike deel van Rayton se kultuur.

’n melkplaas gewerk voor hy ’n melkery buite Rayton oorgeneem en in alle erns Holsteins begin melk het. Hier woon en melk hy vir die afgelope 38 jaar. “Toe ek destyds hier aankom, was ek baie beïndruk met Suid-Afrikaanse boerderyomstandighede. Hier is ’n boer nog ’n boer! In Nederland was die masjientegnikus, melkaantekenaar, KI-kontrakteur en al die ander elk ’n spesialisberoep en ek moes net konsentreer op melkproduksie. Maar hier kon ek iets van alles doen.” Alhoewel dit vir hom ’n avontuur aan die suidelike punt van Afrika was, het die feit dat tering en brusselose nog nie, soos in Holland, uitgewis was nie hom lelik betrap. Die 106 koeie waarmee hy begin het, het skielik verminder na 64... Gelukkig het sy boerebloed aanhou klop en kon hy agt jaar gelede 442 koeie melk. In daardie tyd kon ’n boer nog natuurlike weiding vir sy melkbeeste voer en oom Cees het oulandsgras aangeplant, wat hy later met Smutsvinger vervang het. Hy het ook bietjie mielies vir kuilvoer aangeplant. Oom Cees spog met ’n hele aantal pryse wat hy oor die jare verower het. Hy het ’n hele aantal kere onder die top drie plekke van die Meestersuiwelboer Noord geëindig en was al voorsitter van die MPO se Sentraal Transvaalstreek.

verskalwers groot en laat hulle vir die eerste keer op 24 tot 25 maande kalf voordat hulle melkstal toe gaan. Hy is baie streng met die keuring van sy diere. “Ek het ’n uitskotpersentasie van tussen 25% en 30% per jaar, as gevolg van lae produksie, onvrugbaarheid en mastitisprobleme. As ’n koei se produksie afneem, word sy uitgeskot en die fout word gesoek.” Sy koeie kry net rantsoene en geen natuurlike weiding nie. “Dis baie moeilik om vandag sonder 100% geformuleerde voer te melk, omdat dit ook maar ’n presisieboerdery is,” sê hy. Vandag melk Job 563 koeie en hy is baie ernstig oor die groei van sy boerdery. “n Ekonomiese eenheid was 40 jaar gelede 100 koeie en my pa het destyds lesings gegee oor die onderwerp. Vandag word dit al hoe moeiliker en ek glo dat ek elke jaar tussen 10% en 20% moet groei om voor te bly,” sê Job. Job behaal ’n stalgemiddeld van meer as ’n allemintige 37 liter per dag en melk drie keer per dag. “Ek het geen geheime resep vir sukses nie. Al wat ek net kan sê, is dat ’n melkboer net sy werk moet doen. Dit beteken dat hy in die melkstal teenwoordig moet wees, nie met sy voer moet peuter nie en ’n stiptelike roetine volg. As jou koeie elke dag sewe-uur kos kry en een dag negeuur, gaan jou melkproduksie val.” Job en oom Cees is einde Augustus as die MPO se derde-beste Meestersuiwelboer in die Noorde aangewys en hy en sy pa het ook ’n meriete-toekenning vir 38 jaar se die getroue melkaantekeninge ontvang.

Legende in die Suid-Afrikaanse melkbedryf, oom Cees Legemaat, word vanjaar 80 jaar oud! Hy is in ’n Nederlandse suiwel-familie gebore en toe hy in 1973 na Suid Afrika kom, was dit ook al wat hy wou doen. Hy het vir twee jaar naby Devon op

’n

Die nageslag vat vas Vyf jaar gelede het oom Cees sy melkery aan Job, sy seun, verkoop en nou geniet hy rustig die vrug op sy harde werk. Hy is egter nog baie aktief en woon boeredae en kongresse by om op hoogte van sake te bly. Job was dertien toe hulle na SuidAfrika gekom het en hy kon al sedert vier jaar presies vir sy pa vertel watter kalfie by watter vers en bul pas. Na skool wou Job ook net met alle mag sy pa op die melkplaas kom help en oom Cees kon nie nee sê nie. Job het veral belang gestel in die voedingwetenskap en homself daarin ingegrawe. Job by sy verskalwers wat ses maande oud is. In Job maak al sy die agtergrond is sy nuwe voerkar.

www.proagri.co.za

Oom Cees en Job met hulle onlangse Meestersuiwelboer-toekennings in die melkstal terwyl die koeie rustig herkou. ProAgri 164 – Oktober / October 2013

35


tot die kuilvoer of ruvoer bygevoeg is. Word hy te swaar gelaai, sal hy nie begin meng nie. En meng, meng hy deeglik. Heel bale word gou fyngekerf en ingemeng deur die horisontale spirale wat na Wouter Rabie en sy Jerseykoeie glimlag ewe breed oor die mekaar toe betroubare Rumax-voermenger wat elke dag vir die regte draai. Nog ’n rantsoen in die regte verhouding sorg. voordeel is dat die menger ’n magneetstelsel het wat verseker dat ie lekkerste kaas word van die daar geen draad of klein metaaldeeltjies lekkerste romerige melk gemaak. ’n in die voer beland nie. Deel van die geheim van Wouter Rabie Wouter sê die ander groot voordeel is van Worcester se romerige Jersey-melk, dat Jaco Pieters van Rumax alles self is ’n Rumax voermenger wat sorg dat bou. “Dit is natuurlik gerieflik vir my dat elke koei elke dag die regte rantsoen in die fabriek net vyftien kilometer van my die regte verhouding kry. plaas af is, maar dit gaan nie net daaroor Wouter vertel dat hy aanvanklik na nie. Jaco verstaan sy masjiene en of dit die Rumax gekyk het omdat hy na ’n ’n ratkas of ’n druksel vir die skaal is wat bekostigbare voermenger gesoek het wat aandag nodig het, hy kan dit regmaak.” oor ’n betroubare skaal beskik. “Selfs al Hy sê ander boere in die omgewing verander my mengsel deur die seisoene, koop ten duurste ingevoerde toerusting bly die verhoudings presies reg,” sê hy. aan en dan moet hulle steeds ’n tweedeDie skaal waarsku die operateur met handse menger in die skuur hou vir ’n luide gepiep wanneer daar byvoorbystand. beeld genoeg konsentraat in verhouding

Rumax:

Geen staantyd in voertyd

“In die ses jaar wat hierdie menger elke dag werk, het ek nog nooit ’n dag se staantyd gehad nie,” sê hy. Wouter en sy buurman het ook saam ’n Rumax-strooier aangekoop. Die strooier kan toegerus word met plat werpskywe vir die bemesting van voergewasse, of skroewe wat die mis netjies na die kante toe neem vir plasing in wingerd- of boordrye. Hy sê in bemestingtyd werk die masjien kliphard tussen die twee plase sonder enige probleme.

D

36

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Die twee horisontale spirale draai na mekaar toe vir blitsige, egalige kerf- en mengwerk. Vir probleemvrye werktyd, praat met Jaco Pieters van Rumax by 082-3353970 of 023-342-6070 of e-pos jaco@rumax.co.za. Besoek ook www.rumax.co.za en kyk wat kos die volledige reeks mengers, korrelmasjiene, hamermeulens en misstrooiers.

www.proagri.co.za


www.proagri.co.za

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

37


38

ProAgri 164 – Oktober /October 2013

www.proagri.co.za


Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

39


40

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

41


Nasionale Simmentalerveiling, 3 September 2013, Parys Soort

Gemiddeld

Hoogste prys

Koper van duurste dier

Verkoper van duurste dier

Bulle

R26 222.22

R60 000

P Nienaber, Leeupoort Simmentalers, Moedwil

J Berger, Jamie Berger T/A Simberg, Die Boord

Dragtige koeie

R30 000

R30 000

W Hughes, Legacy Trust, Bloemfontein

B Hurwitz Farming, Ermelo

Dragtige verse

R16 750

R22 000

P Nienaber, Leeupoort Simmentalers, Moedwil

DJ Erasmus, Delareyville

Koeie & kalwers

R16 000

R18 000

P Nienaber, Leeupoort Simmentalers, Moedwil

JAM Slabbert, Odendaalsrus

Optima Afslaers het die veiling aangebied en Theuns Visser was die afslaer.

42

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


Vee & veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

43


Lemoenvlei Herefords

Die lewendige kalf spesialiste. Bulle beskikbaar op Kuruman en Vryburg veilings. Wicus Kruger 083-324-1535

44

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


Vee & veilings BELÊ IN GOUE GENE

Die Hugenoot is ’n ras geteel uit Afrika vir Suid-Afrika – met goud oor sy lyf en goud is sy are.

www.hugenootsa.co.za

Tel: 083-449-3227 witrots@hugenootsa.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

45


If you want to produce the most marketable tender meat per ha with the lowest cost & effort… The Tuli is your natural choice

GEBRUIK SLEGS BULLE met die $X-brandmerk. Hulle beskik oor prestasiesyfers en u het die ondersteuning van die Genootskap. Sussex Beestelersgenootskap van SA Tel: 051-410-0900 Epos: sussex@studbook.co.za Webblad: www.sussex.co.za

hermy@lucret.co.za T 028 215 8917 C 073 180 6471 F 086 691 6046 PO BOX 192 CALEDON 7230

Tuli Cattle Breeder’s Society Posbus 270 Bloemfontein 9300 Tel: 051-410-0958 Faks: 086-218-8246 Epos: liezel@studbook.co.za www.tulicattle.co.za

AgriGids

Die 2013-Meganisasiegids kos R230 en kan bestel word by 082-828-9531 of koosleroux@live.co.za

Vir al u plaasbenodigdhede sedert 1968 Verskuifbare beeskrale Baallaaiers en -vurke Skale en nekklampe Hooi-ringvoerders Kalfkanteltoestelle Selfvoerders Spuitdippe Landrollers Suipkrippe Laaibanke Fabriek: 033-263-1056 Kantoor: 034-325-9960 Faks: 086-548-4790 Sel: 082-871-0123

E-pos: info@nmreng.co.za / Webblad: www.nmreng.co.za

Plastic Droppers

Sakkie 083-250-5363 sakkie@plasticdroppers.co.za

Solied met riwwe

Die oplossing vir die wild- en veebedryf, asook enige elektriese heining.

46

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Plastic Droppers word gemaak van HDPE AAA+ graad (hoëdigtheid poli-etileen) en is: • Elektriese heining: skakel isolators uit • Sterk (2,9 kN) en getoets deur SABS • Sonbestand en vuur weerstandig Net R3 • Maklik om te hanteer en lig (170 g/m) per meter! • Gemaak met riwwe vir netjiese drade • Beskikbaar in enige lengte -Patentnr: 2012/02679 -Model-/Ontwerpnommer: F2010/00430 • Trek nie skeef in son en hitte

Aflewering moontlik

www.plasticdroppers.co.za www.proagri.co.za


AgriGids

Damvoerings Dam linings

Ratsbrand Brand sonder sukkel, sonder vlam

Reservoir linings

Mesh dams

Die brandmerk van beeste word al strenger deur die owerhede toegepas. Die moeisame taak neem tyd en tyd is geld. Ratsbrand brandysters werk van die bakkie- of trekkerbattery. Geen vlam benodig nie en die merk is binne minder as 20 sekondes warm. Merk al drie letters op een slag. Toerusting om te onthoring ook beskikbaar.

Earth dam linings

Zinc dams

Skakel Wynand Boshoff by 084-581-1599, wynand@ratsbrand.co.za of besoek www.ratsbrand.co.za

072 279 3294

www.tatamatarps.co.za

Centurion Pest Control Ons sal enige geskrewe kwotasie klop Skakel 012 751 6522 072-395-1959 Skakel ons vir ’n gratis kwotasie

Bestuursafdeling Industrieel Huishoudelik Kakkerlakke Vlooie Vismotte Miere Bosluise Weeluise Knaagdiere Grasperkbehandeling

Berokingsafdeling Industrieel Huishoudelik Miedens Houtkewers Grasdakmyte Stofmyte Vragafdeling Laairuimtes Massavragte Behoueringskratte

• Doelgemaakte swaardiensstrooiers • Beskikbaar in 14 - 22 kubieke meter • Strooiwydte is aanpasbaar tot en met 16 meter • Strooi enige tipe mis, kompos en kalk • Presisietoerusting aanpasbaar • Strooier kan op vragmotor gemonteer word

Mis-/Kalkstrooiers

Dolf Volschenk: 017-712-5355 www.havco.co.za info@havco.co.za

Gelisensieerde Old Mutual-konsessiehouer onder FSP 703

Spesiale versekeringspakkette vir boere

0800 000 242

info@africaninvestments.co.za www.afrikabeleggings.co.za Vir gratis korttermynversekering-, lewensversekeringen beleggingsadvies!

The Sun Pays Bekostigbare songeisers Hoëdrukstelsels met 1,2 mm-vlek- Laedrukstelsels vanaf: vrye-staaltenks en hittepype vanaf:

Gratis aflewering 100km vanaf Cullinan

Groen-reeks laedruk songeisers 100 liter, 10 buise vanaf R2 195 150 liter, 15 buise vanaf R3 595 Pryse sluit BTW in 2 jaar waarborg

www.proagri.co.za

50 liter, 6 buise R4 995 100 liter, 12 buise R8 495 150 liter, 18 buise R11 395 200 liter, 24 buise R13 995 250 liter, 30 buise

R2 595 R3 395 R4 295 R5 295 R5 795

5 jaar waarborg 0860-SUNPAY (086-078-6729) 012-734-0915 sunpays@hotmail.com Hou web dop vir spesiale aanbiedings! www.thesunpays.co.za

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

47


AgriGids

BASSA Vervaardigers in:

Beton veewaterkrippe/ troughs

Oos-Kaap (Graaff-Reinet) Rory, 072-899-8891 KZN (Mooirivier) Rod 082-454-1236 Besigheidsgeleenthede OOP: Gauteng, Limpopo, Noord-Wes, Noord-Kaap, Wes-Kaap, Vrystaat en Mpumalanga (100% beleggingsopbrengs binne 2 jaar)

Skakel Rod 082-454-1236

Ontwerp en oprig van veehanteringsgeriewe Skakel Ryno Keeve 078-460-3322 of epos keeve@lantic.net

48

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


AgriGids

Slaap rustig! Laat FaunaTRACK jou vee dophou. • FaunaTRACK, jou elektroniese skaapwagter waarmee jy jou vee van Kaap tot Kairo kan dophou. • Elektroniese halsband • Selfonderhoudende plaaslike netwerk sorg vir kommunikasie tussen halsbande en die Internet. • FaunaWEB verleen wêreldwye toegang tot jou stelsel.

Monitor self jou kudde, of laat ons dit doen. Kontak Desmund by 082-414-3242 pro_buzz@mweb.co.za of besoek

www.faunaTRACK.co.za.

Jan Botma Boerdery 082-388-0700 082-316-3110

Radium rustoftoediener

R220 000 BTW uitgesluit Rolskoffel

R30 000 BTW uitgesluit

Tel: 012-548-4774 Faks: 086-545-9977 info@vivacraft.co.za “Volledige reeks graan hantering en bergingstoerusting”.

www.vivacraft.co.za

Claas 250 baler

R160 000 BTW uitgesluit

Rolmoer

R15 000 BTW uitgesluit

5 m MF Dis

R45 000 BTW uitgesluit

www.proagri.co.za

6-Skaar MF880 ploeg

R25 000 BTW uitgesluit ProAgri 164 – Oktober / October 2013

49


AgriGids

Versa The Versa Stove is a highly efficient and clean burning wood and charcoal stove, using at least 50% less fuel while producing 70% less smoke and emissions. It is safe, rugged, mobile, simple to use and easy to clean.

Verskaffer van verskeidenheid vee- en landbou produkte

Ons bied ’n wye reeks weidingsgewassaad van Agricol, Capstone en Hygrotech. Ander produkte sluit in: • Winter-lek en lekblokke • Lek-konsentrate vir self meng • Saad: mielies, weidinggewasse soos lusern, rog, grasse, ens. asook kunsmis • Vee merktoerusting • Surrogaat melkprodukte • Voer: bees, skaap, vark, hoenders, volstruis, perde, khoi, forel en wild • Voer- en drinkbakke/krippe • Troeteldiere: Kos en versorgingsprodukte

Plancha The Plancha stove works like the Versa, but has two combustion chambers for simultaneous cooking, a stainless steel chimney and a large cast iron griddle.

www.restio.co.za / 021-850-0771 / admin@restio.co.za 50

TRIPROD

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

Kontak ons gerus of besoek ons: Tel: 051-447-2930 Harveyweg 86, Oranjesig, Bloemfontein www.proagri.co.za


AgriGids

VERMILLIAN VERF

Sedert 1980 Since

Sedert 1980 jou nuwe dimensie in verftegnologie

Solar Aircon

Vloerseëlende rubberisering

Hitteweerkaatsende dakverf, isoleer koue, keer uitsetting en inkrimping deur nanotegnologie.

Maak maklik skoon, bestand teen alge en bakterieë, verhoed vrotpootjie.

20 L @ R769.99

20 L @ R829.99

Rooi/Grys Oksied Staalonderlaag, voorkom roes en verwering

Distemper Neutraliser

5 L @ R239.99

5 L @ R249.99 NUUT! Springs: Alwyn 072-192-2106

Regstreeks van die fabriekswinkel Dubbel Veniel muurverf Binne en buite, akrilliese basis, wasbaar, 10 jaar lewensverwagting.

Aluminiumverf Vir finale staalbedekking, verdunnerbasis, bleikbestand.

20 L @ R489.99

5 L @ R209.99

Dak- & plaveiselverf

Verust

10 jaar lewensverwagting, UVen waterbestand, super akrilliese afwerking.

Korrosiebestand, roesbehandeling en –voorkoming, verf regstreeks op roes, onderlaag.

Vanaf 20

www.proagri.co.za

Seël alle oppervlaktes, dood bakterieë, verlaag mortaliteit by vee.

L @ R579.99 Nou! 5 L @ R479.99 www.vermillianpaint.com Vermillian BlackBerry pin:20C6F59A

Fabriek: 010-591-1010 012-335-4218 Eloffsdal: 012-335-0330 Elarduspark: 012-345-4273 PTA Wes: 012-327-2972 Gezina: 012-329-0101 Bon Accord: 087-830-2257 PTA-Noord: 012-546-3350 Capital Park: 012-335-4124 Faks: 086-615-8613

Agente: Noord-Kaap: Nisan 081-044-9708 Wes-Kaap: Jaques 084-091-4528 Vrystaat: John 083-628-5688

Volg ons op

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

51


AgriGids

Gesteelde telefoondrade of selfoonsein jou probleem?

ons kan help...

Die Suid-Afrikaanse boerdery- en sake-omgewing bied boere unieke uitdagings... veral as jy in ’n afgeleë gebied woon of werk. AOS voorsien ’n draagbare, koordlose telefoonverbinding, via selfoonnetwerke, wat in die meeste dele van die Republiek kan werk – sonder kabels. Access Office Systems. Ons oplossings – jou sukses. Ons bied ’n voorafbetaalde (prepaid) diens aan almal, groot of klein.

Hier is ons pryse: R1 250, BTW ingesluit (handstuk, SIM-kaart- en aktiveringskoste). LET WEL: • 90 - sent per minuut, enige netwerk, enige tyd. • R13 maandelikse administratiewe fooi

Voordele:

GEEN GESPESIALISEERDE OPLEIDING OF INSTALLASIE WORD BENODIG NIE. Die telefone word landwyd afgelewer en is onmiddellik geaktiveer en reg vir aksie.

Skakel AOS by 042-2351-450 of stuur e-pos aan: sales@accessofficesystems.co.za

Termes en voorwaardes geld

• 90 sent per minuut • Uitstekende sein in afgeleë gebiede • Herlaaibare battery • GSM-sein

Sel: 083-254-4354 Faks: 086-571-8526 epos: luelsa@blrprojects.co.za

Huishoudelike energiestelsel 1KW - 5KW

PWSHES-reeks

PWSHES is ’n kleinskaalse huishoudelike energiebergingstelsel wat deur NARADA ontwikkel is. Die kompakte eenheid gebruik sonkrag of krag uit die nasionale netwerk as toevoerbron. Die uitsetkrag kan wissel van 1 kW tot 5 kW en is veral geskik vir streke wat nie deur die nasionale kragnetwerk bedien word nie, of wat sukkel met ’n onstabiele kragtoevoer. Die stelsel bestaan uit ’n sonkragbeheerder, stelselbeheerder, omskakelaar en li-ion- of VRLAbattery met ’n batterybeheerstelsel (BMS) ingesluit en pas alles mooi netjies in een houer. Vir die omskakeling van skoon en omgewingsvriendelike hernubare energie na huishoudelike krag gaan jy nie ’n beter stelsel kry nie. Die stelsel bied die gebruiker die voordeel dat dit ’n doeltreffende, energiebesparende en bestendige elektriese kragbron is. Samestellingsdiagram:

Fotovoltaïese paneel

sonpaneelbeheerder

stelselbeheerder

Tariewe: Grootte

Volts

omskakelaar BMS WS-toevoer

WS/GS Battery

Battery Kapasitiet

Energiestelsel Prys

kWh

PV Panele Prys

Totaal

Met Litiumbattery

1 kw 2kw

48 48

75 75

3kWh 3kWh

6 10

R44 200 R48350

R19 764 R32 940

R63 964 R81 290

met VRLAbattery

1kw 1kw 2kw 2kw

48 48 48 48

50 85 100 125

2kWh 3.5kWh 5 kWh 7.5kWh

6 6 10 10

R23 800 R25 150 R31 450 R33 550

R19764 R19 764 R32 940 R32 940

R43 564 R44 914 R64 390 R66 490

verbruiktoestelle

Kleinskaalenergiestelsel vir die huis

52

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


• • • • •

Wastewater Treatment Systems Does your septic tank smell? Has your French drain failed?.... Again? Are you polluting the neighbour’s borehole water? Are you compliant with the National Water act? Would you really like to reuse your water?

• • • • • • • •

Each Scarab System is designed to comply with the National Water act is simple to install, maintain and operate requires NO chemicals (Ozone optional) uses minimal power is almost maintenance free produces clear and odourless water is modular to suit new loadings is sized from the single house to large estate.

AgriGids

Scarab Water Treatment

The Scarab System is: • Featured in the Dept of Water Affairs best practices guideline policy. • Listed as a top 100 SA company for its technology in 2004, 2005 and 2006 and for receiving the Bio2Biz award in 2006. • A preferred supplier to the Dept of Health - Rural Clinics (KZN). • Featured on SABC Business Update.

Johan Carr

No more honey-suckers needed!!

www.proagri.co.za

Cell: 082-535-4576 Tel: 014-736-3463 Fax: 086-736-8267 Email: scarabwaterlimpopo@gmail.com Web: www.scarabsa.co.za

ProAgri 164 – Oktober /October 2013

53


AgriGids 54

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

www.proagri.co.za


AgriGids

Wildswa

4 m Grondpadwa

4 Verskuifbare kompartemente Rubbermat vir gly Lug en dreineringsgate Agterdeur en kantdeur Dakdeure vir inspeksie 2 x 2,5 ton aste 3,5 ton remkop LED ligte 15’’ bande Spaarwiel ingesluit Natuurbewaring goedgekeur

5 Pilare 2,5 mm vloerplaat Trokvere LED ligte 15’’ bande Channel onderstel Agterhek swaai & skuif Middelhek verskuifbaar Kanthek 3,5 ton remkop 2 x 2,5 ton aste Spaarwiel ingesluit Rubberkaste R3 000 extra

R74 900 Epos:

www.proagri.co.za

BTW ingesluit

R51 900

BTW ingesluit

3,2 m Rondeneus Dubbeldekker Sleepwa Nuwe ontwerp Sleepwa sleep gerieflik Klippe slaan nie terug na voertuig nie Ekstra laairuimte Kanthek 38 mm plank Mat vir gly Middelhek Agterhek swaai & skuif Spaarwiel ingesluit

R41 400

BTW ingesluit

Faks:

ProAgri 164 – Oktober / October 2013

55





Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.