ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer
Maart / March 2015 No / Nr 181 ISSN 1042 - 1558
Visboerdery skep nuwe geleenthede
Gratis / Free
Oes energie uit son en wind
John Deere BelĂŞ in die toekoms
Meganisasie | Gewasproduksie | Hulpbronbestuur | Genegids
www.proagri.co.za
Redakteursbrief
Voorblad
Die droogte het glo die regering genoop om weer oor sy prioriteite te dink, het Senzeni Zokwana, minister van Landbou, Graan SA se kongres ingelig. “Sonder produksie is daar nie kos nie. Ons is almal saam in hierdie ding,” het hy gesê. Hierdie een’n Deel van die ProAgri-span verkeer gesellig op die dag voudige waarheid van die groot trek na die nuwe kantoor in Murrayfield. is presies wat landbou-organisasies nou al die afgelope twee dekades vir die regering en sy amptenare probeer vertel. Ek is dankbaar dat daar klaarblyklik uiteindelik insig is, maar ek wonder of die insig die volgende politieke krisis of verkiesing sal oorleef. Ek glo dit was Margaret Thatcher wat gesê het die probleem met sosialisme is dat diegene wat gee later nie meer iets het om te gee nie. Die vraag is, wat dan? As droogte die hamer is wat die spyker inslaan, dink net wat gaan hongersnood doen... Ons almal in die landbouwaardeketting, waarvan ProAgri ook deel is, sal verseker ons bes doen om te sorg dat produksie voortgaan. Die droogte stel nie net ’n toets aan ons boere nie, maar dit is nou die tyd vir die regering om daad by die woord te voeg. Verlig minstens die boere se loonrekeninge deur subsidies, soos deur Graan SA versoek, of help met finansiering sodat die mense wat kan boer op die grond kan bly. Ondertussen bly almal op die uitkyk na nuwe geleenthede of besparingsmoontlikhede deur meganisasie of ander energiebronne soos die son. ProAgri bring graag nuus oor hierdie geleenthede en ons nooi enige landbouverskaffer uit, veral in aanloop tot Nampo, om van ons landwye voetspoor gebruik te maak om sy produkte bekend te stel. Kontak gerus een van ons bemarkers. So tussen al die ernstige sake deur het ons na vele versoeke weer vir Dom Boer opgeroep om ons te laat AgriLag (bl 22). Geniet dit.
! k e r t s n O
Soms is daar by ’n boeredag tussen al die gewoel en demonstrasies deur ’n oomblik wat jou laat besef – dit is waaroor dit alles gaan. Al die tegnologie en masjiene staan in diens van ons toekoms, soos versinnebeeld deur die seuntjie. John Deere glo in die toekoms van landbou in Suid-Afrika en voeg die daad by die woord. Lees meer op bl 2.
ProAgri Gracelaan 31 C, Murrayfield, Pretoria Tel: 082-645-2795 www.proagri.co.za Copyright © 2013. All rights reserved. No material, text or photographs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor. We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.
Business-to-business: Agriculture ABC October to December 2014 - 39,782
Boer slim! Annemarie Bremner > annemarie@proagri.co.za
ProAgri
Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 2
Opkomende boere kry ’n vastrapplek met John Deere
5
Plant met LEMKEN en sny meer tef
7
Kubota presteer sy pad oop
2
Gewasproduksie 8
Praat met PANNAR voor jy plant
5
12 Riemland-studiegroep hou Groentoer-boeredag 17 Elke druppel werk met ’n Hardi-kousbalkspuit
7
18 Is visboerdery brood op die water? 23 Ry deur Afrika... met Santam aan jou sy
8
25 GeneGids 41 Tweedehands www.proagri.co.za
Xander Pieterse > 079-524-0934 xander@proagri.co.za Uitleg & ontwerp Esta van Niekerk
Rekeninge Ronel Keet > 0861-777-225 accounts@smartpublishing.co.za Verspreiding en intekening Marlien v d Westhuizen > 0861-777-225 marlien@smartpublishing.co.za
22 AgriLag 27 AgriTrader
Hoofbemarker: Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za
Navrae Engela Botha > 0861-777-225 engela@proagri.co.za
21 Die dag breek oor sonenergie
Gereeld
Verslaggewer Du Preez de Villiers > 082-598-7329 dupreez@proagri.co.za
Bemarkers: Adele van Tonder > 0861-777-225 adele@proagri.co.za
15 Plant uie sonder trane met Kverneland
Hulpbronbestuur
Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Bremner > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za
17
Sakebestuurder George Grobler
ProAgri 181 – Maart / March 2015
1
Meganisasie Meganisasie
Opkomende boere kry ’n vastrapplek met
John Deere
deur Du Preez de Villiers
Ferdie Pieterse, Senwes se meganisasiebestuurder; Tepsy Ntseoane, boer; Carel Theron, bemarkingsbestuurder van John Deere; Modupi Mokoena, streeksbestuurder Kleinboer-ontwikkeling en Tepsy se waghond Ounooi, by Tepsy se pragtige mielies.
A
s jy ’n brandende begeerte het om te begin boer, is dit geen waarborg dat jy in Suid-Afrika die geleentheid gegun sal word of dat jy suksesvol sal wees nie. Die grondhervormingsprogram tot op hede het gewys dat dit nie so eenvoudig is soos om vir ’n aspirant boer of gemeenskap net ’n stuk grond te gee en hulle aan hulle lot oor te laat nie. Daar is trekkers, werktuie, bedryfskapitaal, kollaterale sekuriteit en opleiding nodig en ’n drastiese kopskuif wat moet plaasvind voor ’n boer gereed is om die steil pad na volhoubaarheid te klim. John Deere het in hierdie uitdagende omstandighede ’n uitstekende geleentheid gesien om hulle korporatiewe beeld onder plattelandse gemeenskappe uit te dra en ook volhoubaarheid in die nuwe opkomende mark vir hulleself te verseker.
Tepsy Ntseoane boer tussen Vereeniging en Fochville en is ’n boer in murg en been. Sy het ’n moeilike tyd agter die rug in haar herhaalde pogings om die knoop deur te haak en John Deere het gesien dat sy nie iemand is wat tou opgooi nie. Sy is saam met 11 ander kandidate gekies in ’n nuwe, omvattende opleiding- en bemagtigingsprogram. “Ons het vir Bathopele, ’n opleidingsorganisasie, ingekontrakteer om ons kandidate in graanverbouing op te lei. Hulle doen opleiding regoor Afrika en kan dienste in elke taal lewer, asook vir ongeletterde mense waar hulle opleiding deur middel van prentjies doen,” sê Modupi Mokoena, John Deere se streekbestuurder vir ontwikkelende boere. Modupi se werk is om met die kandidate te skakel en hulle met
raad en daad by te staan. Hy het ook sy huiswerk deeglik gedoen voor hy die boere geïdentifiseer het. “Ek het gevind dat groepsprojekte nie werk nie. In die gevalle waar daar een persoon is wat volle verantwoordelikheid vir ’n boerdery aanvaar, gebeur die dinge,” sê hy. Maar John Deere het self die hand diep in die sak gesteek en vir elke boer vir ses maande ’n trekker, planter en grondbewerkingswerktuig geleen – net genoeg tyd om die grond reg te kry vir saai en ’n oes af te haal. “Daarna kan hulle die geld gebruik om die deposito vir die toerusting te betaal. Ons is ook bereid om dit teen afslag aan hulle te verkoop vir die prys van ’n demonstrasiemodel. Ons het ook vir John Deere Financial aan boord gebring om ons in die finansieringsproses by te staan,” sê Carel Theron, bemarkings-
John Deere het vir Tepsy Ntseoane ’n 5076E-oopstasietrekker, ’n 630-kontrasnyeg en ’n 1750 MaxEmerge 4-ryplanter geleen om mee te woeker.
2
ProAgri 181 – Maart / March 2015
wwww.proagri.co.za
bestuurder van John Deere Suid-Afrika. Tepsy het ’n paar jaar gelede 539 hektaar by die staat gekry, waarvan 270 beplantbaar is. John Deere het vir haar ’n 5076E-oopstasietrekker, ’n 630-kontrasnyeg en ’n 1750 MaxEmerge 4-ryplanter afgelewer. Sy het hierdie seisoen afgeskop met honderd hektaar Bt-mielies wat reeds hemelhoog staan en pragtig in die son pronk. “Ek het in 2007 baie gesukkel om my mielies met die hand te plant en het glad nie die belangrikheid van werktuie ingesien nie. Ek kon nie eers 60 hektaar plant nie en die mielies het sleg gelyk. Ek het besluit om gewasse op te gee en met Bonsmaras te begin teel. Die Gautengse landboudepartement het daarna vir ons gemeenskap werktuie gegee, maar die uitruil van werktuie het baie probleme veroorsaak. “As ’n boer het jy ’n goeie trekker, planter, ploeg en spuit nodig om jou lande betyds te beplant, want landbou is tyd,” sê sy. “Toe Modupi my kontak om ’n vennootskap met John Deere te begin, was ek baie opgewonde en het gesien hier is ’n uitkoms. Nou was ek ook onder druk om te presteer en ek het besef dat ek nie die ander opkomende boere in die steek kan laat nie. Bathopele se kursus het my baie gehelp. Hulle het al die tegniese kwessies soos kalibrasie, spasiëring en plantdigtheid van mielies gedek en my mooi geleer hoe om byvoorbeeld ’n planter vir ’n stand van 35 000 te kalibreer.” Weens onvoorsiene omstandighede het die werktuie eers in Desember by haar aangekom en die swaar reën in die begin van Desember het haar verhoed om voor die helfte van Desember in die lande te kom, maar sy het steeds daarin geslaag om betyds 100 hektaar se saad in die grond te kry. Sy kon ook die toerusting gebruik om ander boere te help wat hulp nodig gehad het. Senwes Meganisasie is die John
www.proagri.co.za
Tepsy Ntseoane by haar trekkerdrywer, Simon Dube wat nooit kan wag om agter sy John Deere-trekker se stuurwiel in te skuif nie. Deere-agent in Tepsy se streek en die takke in Parys en Vereeniging bied ook getroue mobiele John Deereondersteuning aan haar. “Jy kan dit nie alleen doen nie. Vennote soos Senwes en John Deere is uiters belangrik vir ’n opkomende boer. Ek gee myself nog drie jaar om op my eie bene te staan,” sê sy. “Ek is baie trots op my John Deere’s en voel soos ’n vooraanstaande boer met my toptoerusting! “Ek was verlede jaar saam met Gauteng se Departement van Landbou op ’n toer na Louisiana waar daar baie swart boere is. Daar was ’n demonstrasie van trekkers en werktuie waar ek reuse trekkers gesien het en op elkeen het daar John Deere gestaan. Ek het net aanhoudend gewonder hoe ek eendag op daardie vlak sal kom. Die groot kommersiële boere in my omgewing, soos oom Herklaas Willemse, het my ook geïnspireer. Hy vertel dat hy ook op ’n klein stukkie aarde begin boer het en dat ek net hierdie berg met klein treetjies moet bestyg en nie alles op een slag probeer nie. “Om te boer is baie opwindend en as ek aan my verantwoordelikheid rakende voedselsekerheid dink en die kritieke rol wat boere speel, word die passie in my net al sterker. Jy móét ’n passie hê vir boer en deeglike beplanning doen voor elke seisoen. Jy moet ook die resultate in jou geestesoog sien voor jy begin. Die saak van volhoubaarheid is ook baie belangrik. Volgende seisoen gaan Senwes die werktuie wegneem as ek nie volhoubaar kan boer nie. Ek gaan beslis nie hierdie werktuie verloor nie!” sê Tepsy. “Die program gee ook vir die opkomende boere ’n gevoel van ’n John
Deere,” sê Carel “Ons wil graag hê dat hulle die kopskuif moet maak om te besef dat John Deere nie duur is nie en dat dit vir enige boer moontlik is om ’n John Deere te besit. Boere is baie bang om eers die prys van ’n John Deere te vra, maar ons maak dit nou moontlik met behulp van John Deere Financial in vennootskap met ABSA. “Ons het besef dat opkomende boere ons toekomsmark is en ons wil ’n rol speel om hulle te bemagtig, maar die opleiding moet ’n kopskuif teweegbring om opkomende boere se visie reg te kry om met nuwe oë na kommersiële boerdery te kyk. Daar is baie opkomende boere wat hulp nodig het en ons wil elke jaar minstens twaalf nuwe projekte loods. Ons wil hulle leer om volgens die John Deeremanier te boer om vir hulle ’n goeie opbrengs te verseker,” sê Carel. “Daar is ook ’n bemarkingsaspek ter sprake, want alhoewel ons nie nou geld maak nie, weet ons dat Tepsy se lojaliteit meer belangrik is. Ons weet dat sy weer ’n John Deere gaan koop en haar werkers gaan haar ook beïnvloed om ons trekker te koop want as jy eers aan die gerief en gemak van ’n John Deere gewoond is, is jy gewen. Ons wil ook hê dat die regering ons as die enigste opsie moet sien, want as ’n regeringsamptenaar op ’n opkomende boer se plaas kom, moet hy kan sien dat John Deere die trekker is wat verkies word.” Om deel te word van die groen en geel rewolusie, kontak vir Carel Theron, bemarkingsbestuurder van John Deere by 082-802-2209 of TheronCarel@JohnDeere.com ProAgri 181 – Maart / March 2015
3
Meganisasie Meganisasie
So werk die plantproses LEMKEN se 5-meter Rubin-skotteleg en saadbedvoorbereider abba die Solitair-planter en in een vinnige verbyswiep word die grond bewerk en beplant. Die Rubin se skottels is van stewige 6-mm staal en teen ’n spesiale hoek na vorentoe gemonteer sodat dit doeltreffend deur plantreste en grond kan sny sonder die nodigheid ’n Rubin-Solitair-kombinasie van LEMKEN in aksie om perfek te plant vir ’n skitteropbrengs. van oormatige gewig om dit in die grond in deur Annemarie Bremner te dwing. Werner sê hy was verbaas om te sien hoe maklik die ierdie goed is net fantasties! skottels deur verlede jaar se tefpolle Jy kan dit nie vergelyk met ’n sny. ander planter nie, want dit doen mos Elke skottel het sy eie drukveer wat alles in een,” vertel Werner Basson van help dat hy oor hindernisse soos klippe Fochville. kan lig sonder om van rigting te verHy plant tef vir vee- en perdevoer ander en dadelik weer kan inval. en voorsien ook saad aan K2Agri. Agter elke ry skottels is harkies wat LEMKEN se Rubin-Solitair-kombinasie die opslagklonte breek en terugdwing het ’n omwenteling in sy boerdery grond toe en dan volg die twee rollers veroorsaak. Met die ondersteuning van van verskillende grootte wat sorg dat Senwes en LEMKEN se mense, is daar die saadbed perfek gelyk en net ferm proefaanplantings op sy plaas gedoen genoeg is om die fyn tefsaadjies te en die skeidslyn tussen sy konvenOu manier Die LEMKEN manier ontvang. sionele aanplanting en sy LEMKENWerner sê dit was ook vir hom inteaanplanting loop soos ’n mes deur sy Tef word geplant om gesny te word ressant om te sien hoe die Rubin klippe tefland. en as jy drie snysels kan afhaal en nog uit die grond uit lig en bo-op neersit Aan die “ou” kant is die tef geel en die saad kan dors, het jy voorwaar ’n sodat die grond waar die saadjies moet op baie plekke het dit platgeval, terwyl wenoes vir die seisoen. Om dit reg te ontkiem fyner is. die klasmaats aan die LEMKEN-kant kry, beteken dat die saad vinnig en geDie Rubin kan op sy eie ook werk, fier en regop in hulle groen rytjies lyk moet ontkiem en dat die plantjies maar sy kombinasie-as maak dit moontblink. egalig moet groei en stewig moet lik om die Solitair-planter agter aan te Werner sê: “Die plantjies voel en staan. haak. Die planter werk met positiewe lyk net anders. Hulle het meer blare en ’n Grasplant wat dapper en regop lugdruk en kan met ’n eenvoudige veras jy aan hulle vat, dan voel jy somstaan en wag vir die snyer word skostelling letterlik enige saad perfek plant. mer dat hulle stewiger en sappiger is.” ner afgesny en kan gouer en sterker Die tefsaad was geen probleem vir Hy kan ook nie uitgepraat raak oor hergroei. Dit beteken meer volume die planter nie en Werner-hulle het nie die ontkieming en plantestand nie en materiaal en dit beteken meer tjienk in gesukkel met verstoppings nie. Die kalisê hy gaan volgende keer beslis meer die sak! brering is ook baie eenvoudig en vinnig. as sy gewone 20 kg per hektaar saai, Die Solitair het ’n skaal wat jy gebruik want “alles kom op”. Net na planttyd om die soortlike gewig van die saad te was daar ook ’n woeste wolkbreuk op bepaal, dan voer jy die gewenste kg per die plaas en die “ou” land het sleg verhektaar in die monitor in en die eenheid spoel, terwyl LEMKEN se ferm, maar sal vir jou aantoon hoe vinnig jy kan ry deurlugte saadbed die aanslag lag-lag om akkuraat te plant met die spesifieke afgeweer het. toediening. “Die GPS maak ook die plantproses baie makliker en jy kan sommer sien daar is nie dubbelrytjies of rytjies wat gemis is nie,” sê Werner. Die planterkombinasie is gesleep deur ’n John Deere 8260 en die brandstofverbruik was ’n skamele 4,5 liter/ hektaar. Met sy konvensionele bewerkings en plantery gebruik hulle tussen 20 en 30 liter diesel per hektaar. “En ons spaar op arbeid,” sê hy.
Plant met LEMKEN en sny meer tef
“H
Werner Basson, Blackie Swart van LEMKEN en Rossouw Kruger van Senwes op die skeidslyn tussen die konvensionele tefaanplantings en die stewige, groen LEMKEN-tef. www.proagri.co.za
Kort na planttyd was daar ’n hewige storm en die konvensionele gedeelte van die land het sleg verspoel, maar aan die LEMKEN-kant het die rytjies jong plantjies regop bly staan omdat die water kon wegsak.
Skakel Blackie Swart by 082-4049651 of Karel Munnik by 082-4122577 of stuur ’n e-pos na sales@lemken.co.za. Besoek ook www.lemken.com. ProAgri 181 – Maart / March 2015
5
6
ProAgri 181 – Maart / March 2015
wwww.proagri.co.za
Die logiese trekkerkeuse:
Meganisasie
nie. Kubota se rowweterreinvoertuig (RTV900 4X4) wys alreeds vir ’n geruime tyd sy waarde. Frik sê hy doen ’n bakkie se werk sonder om eers naastenby ’n bakkie se diesel te gebruik. Met die RTV kan hulle in ’n japtrap enige plek op die plaas bereik, ook die kampe met vleiweiding, en met sy vermoë om vrag te dra, kan enigiets van voer tot vuurvegters aangery word tot waar dit nodig is. FD Jooste, ook ’n operateur op die plaas, sê wat hom veral van die M130X beïndruk, is die maklike hanteerbaarheid, die klein draaisirkel en indrukwekkende konstante kraglewering. Tegnologies is Kubota so gevorderd as wat die grootste, duurste trekker maar kan wens om te wees en alles aan hom is daarop bereken om die boer ten beste te dien: moderne drukbuis-inspuiting wat groot krag vir min diesel verseker, ultrakort-draaivernuf, gerieflike armleuningbeheer en agtspoed Powershift-transmissie maak van die M130X enige ernstige boer se droom. Die trekkers is ook ten volle gereed vir presisieboerdery. Volgens Frik is die groot pluspunt van Kubota dat dit ’n volledige Japanese produk is wat oral in die wêreld erkenning en selfs bewondering geniet. Hy sê dit is tyd dat Suid-Afrika se boere, net soos hulle Amerikaanse en Europese eweknieë, aan Kubota die ondersteuning gee wat hy verdien. ’n Baie belangrike voordeel wat Kubota die boer bied, is die toegewyde diens aan boere regoor die land, wat verseker dat ’n Kubota nooit hoef te staan wag op ’n werktuigkundige of ’n onderdeel nie. Vir Kubota se mense is diens nie ’n woord nie, maar ’n daad.
Kubota presteer sy pad oop Met die oranje span agter ons is die lewe mos maklik, sê almal op Frik van Rooyen se plaas naby Lichtenburg.
O
ranje gaan een van die dae nie meer ’n vreemde kleur in Lichtenburg se wêreld wees nie, voorspel Frik van Rooyen, bekende mielieboer in die streek. “En jy hoef nie, soos ek, vir die Vrystaat te skree om waardering vir Kubota se tegniek te hê nie,” spot hy. Frik het onlangs drie van Kubota se nuwe kragtige M130X-trekkers plaas toe laat kom om die trekkergeledere te versterk. Die Kubotatrekkers se krag en hanteerbaarheid het hom verbaas. “Hy staan nie terug vir enige ander trekker nie,” sê Frik. Jaco Van Zyl, trekkeroperateur op die plaas, stem saam: “Hy lyk klein en lig, maar hy het baie meer perde onder die kap as wat ’n mens verwag.” Voeg daarby sy perfekte gewigsverspreiding wat sorg dat elkeen van sy vier wiele deurgaans volle beurkrag lewer, en jy staan verstom oor wat hierdie bultrekker kan vermag. Die M130X se sukses begin met sy 6,1-literenjin met regstreekse drukbuisinsputing en ’n turbo-aanjaer met interverkoeling. Dié kragman lewer 96,9 kW en 84 kW op die kragaftakker. Die M130X vervang die M128X as die grootste trekker in die
Die RTV900 het die eerste Kubotaspoor op die plaas oopgetrap. Kubota-reeks. Anton Badenhorst van Cerealis, die Kubota-handelaar in die Lichtenburg-omgewing, meen dat al hoe meer mielie- en veeboere die nut van die oranje span op die plaas gaan insien. Kubota is lank nie meer net koning in boorde en wingerde nie. Frik sê hy het ’n M130X gebruik om te plant en hy verklaar dat die trekker ’n sesryplanter met gemak kan hanteer. Ander take op die plaas waarvoor hy sy Kubota’s inspan is om die rolbaler en kuilvoerkerwer te sleep, die tapkar aan te ry in strooptyd, te help met kalken misstrooi en om die spuit te sleep. Wat ook baie lekker is, is dat Kubota sy eie laaigraaf het wat met ’n eenvoudige kliek-klak aanhaak. Dit neem letterlik twee minute om die LA2253 te haak. Die laaigraaf hanteer massasakke, voer en enigiets anders op die plaas wat geskep en gelig moet word. Hy kan 2 ton tot 3,8 m hoog lig. Die nuwe trekkers is nie die eerste spoor wat Kubota op die plaas trap Lig ’n groot vrag met ’n groot glimlag met hierdie vinnig-aanhaak laaigraaf van Kubota.
Boere kan gerus vir Anton Badenhorst van Cerealis kontak by 083-381-1907 of anton@cerealis. co.za om te hoor hoe die oranje span hulle kan help. Besoek www. kubotasa.co.za vir meer inligting oor die hele reeks wat in SuidAfrika beskikbaar is.
ProAgri 181 – Maart / March 2015
7
Gewasproduksie
Die suksesresep vir boerdery:
Praat met PANNAR voor jy plant
’n
Groot versameling verrassings wag elke jaar op die duisende boere wat PANNAR se Gewasextravaganzas op nege verskillende plekke in die land besoek. Elke jaar stel PANNAR skitterende nuwe kultivars voor waarmee boere hulle winsposisie kan verstewig, maar elke jaar bied PANNAR ook ’n skatkis vol inligting oor verbouingspraktyke waarmee die boer sy oes kan vergroot en beskerm. PANNAR se diepte van kundigheid is ’n waardevolle bate vir Suid-Afrika se boere en die maatskappy se saadpakette lewer bewese skitterprestasie, soos die eerste plek in elke gewaskategorie van die Landbounavorsingsraad (LNR) se Nasionale kultivarproewe bewys:
Ultravinnige basters onder besproeiing: • Warm gebiede; 8 uit top 10 (top drie basters) • Koel/matige gebiede; 9 uit top 10 (top nege basters) Droëland oostelike produksiestreek: • Geelbasters; 4 uit top 10 (top twee basters) • Witbasters; 5 uit top 10 (top baster) Droëland westelike produksiestreek: • Geelbasters; 5 uit top 10 (eerste posisie) 8
ProAgri 181 – Maart / March 2015
PAN 6Q-408CB is ’n stronkboorderweerstandige geel-mieliestaatmaker in die medium groeiklas. Dit is besonder wyd aangepas met baie goeie stabiliteit, sterk meerkoppigheid en algemene siekteverdraagsaamheid, wat dit ’n goeie keuse as hoofaanplanting maak.
PAN 4B-311B is ’n nuwe vinnige witmieliebaster wat uitstekend presteer in al die oostelike produksiegebiede, insluitend die Noordoos-Vrystaat. Dit word ook vir besproeiing in al die produksiegebiede aanbeveel. Dit het goeie algemene siekteverdraagsaamheid, staanvermoë, graangehalte en skepelmassa.
• Witbasters; 4 uit top 10 (top twee basters) • Sonneblom: 6 uit top 10 (top vier basters) Sojabone: Vier jaar die topprestasieposisie Droëbone: • Rooigespikkelde bone; 5 uit top 10 (eerste posisie) • Klein wit inmaakbone; toppresteerder
basters soos die ultravinnige geelpakketbasters en pas die YIELDBOOST™swamdoderspuitprogram toe vir die beste resultate.
Hierdie sukses is te danke aan die feit dat PANNAR deurgaans besig is om nuwe kultivars te ontwikkel wat die boer immer beter dien ten opsigte van aspekte soos opbrengsprestasie, stabiliteit oor seisoene en gebiedsaanpasbaarheid. Vanjaar is die volgende nuwe kultivars bekendgestel: Nuwe witmieliebasters: PAN 4A-111, PAN 4R-511R en PAN 4B-311B: Dié vinnige pakket is ʼn uitstekende keuse vir al die oostelike produksiegebiede, insluitend die Noordoos-Vrystaat. Uitstekende prestasie in die misgordelgedeeltes. Die pakket word onder besproeiing vir al die produksiegebiede aanbeveel. Dit toon goeie algemene siekteverdraagsaamheid, staanvermoë, graangehalte en skepelmassa. Bestuur hierdie
PAN 6R-665R en PAN 6R-845CBGT: Dié glifosaatverdraagsame en stapelgeenbasters is soortgelyk aan PAN 6Q-445B wat vir vyf jaar die toppresteerder in die nasionale proewe was. Hulle pas in die medium groeiklas en toon baie goeie stabiliteit en kompensasievermoë onder verskillende produksietoestande. Die basters droog relatief vinnig af, het ’n goeie staanvermoë en is sterk meerkoppig. Hulle word as deel van die hoofaanplanting vir die hele Hoëveld-produksiegebied asook vir KwaZulu-Natal se noordelike gematigde en die misgordelgedeeltes aanbeveel. Die basters het goeie diplodiakopvrot- en grysblaarvlekverdraagsaamheid. Nuwe geelmieliebasters: PAN 4R-576R en PAN 4R-776BR: Die glifosaatverdraagsame en stapelgeenbasters pas in die vinnige groeiklas. Hulle word vir die NoordoosVrystaat en aanvullend in die oostelike produksiestreke aanbeveel. Die basters is meerkoppig en droog vinnig wwww.proagri.co.za
af. Die YIELDBOOST™- swamdoderspuitprogram word aanbeveel vir optimale produksie. PAN 6R-680R: Hierdie mediumgroeiseisoenbaster met glifosaatonkruiddoderverdraagsaamheid lewer uitstekende, stabiele prestasie in al die droëlandproduksiestreke. Dit is ʼn uitstekende keuse vir kuilvoerproduksie en ook waar ʼn enkele oes onder besproeiing of aanvullende besproeiing verbou word. Dit is belangrik om die reeks mediumbasters teen die aanbevole plantestand vir die betrokke produksiestreek aan te plant vir die gewenste resultate. Die baster het goeie verdraagsaamheid teen kopvrot en dit is ’n goeie keuse waar hoë onkruiddruk ondervind word, asook as toevlugsoord vir PAN 6R-880CBGT. PAN 6R-880CBGT: Hierdie stapelgeenbaster in die medium groeiklas bied die voordeel van stronkboorderbeskerming en verdraagsaamheid teen glifosaat-onkruiddoder. Dit is soortgelyk aan die PAN 6Q-408CB en PAN 6R-680R en is goed aangepas vir al die produksiestreke. Nuwe sojaboonkultivars: PANNAR het toegang tot die beste kommersiële sojaboonkultivars en pre-kommersiële lyne van regoor die wêreld, asook plaaslik ontwikkelde lyne. PANNAR se beleid is om die beste moontlike kultivars vir die Suid-Afrikaanse boer beskikbaar te stel. Vir die afgelope vier jaar het PANNAR se kultivars die top prestasieposisie in al die streke behaal. PANNAR se veelsydige pakket van verskillende groeiseisoenklasse bied die optimale kultivar vir elke plantdatum in al die produksiegebiede. PAN 1500R is ʼn opwindende nuwe kultivar wat deeglik getoets is. Dit is wyd aangepas en die kultivar in die
reeks met die beste opbrengsstabiliteitindeks, alhoewel dit nie die toppresteerder in enige van die produksiestreke was nie. Dit het ʼn onbepaalde groeiwyse met ʼn baie kompakte planttipe en ’n beter staanvermoë as sy spanmaats. In hoëplantestandproewe staan hy soos ʼn paal. Dit is voordelig waar die maksimum plantestand aangeplant word vir ʼn hoë opbrengspotensiaal. Sy meer regop groeiwyse is bevorderlik in nouer rye sowel as die tradisionele 0,91 m rye. Hierdie 5.7 groeiklas kultivar is baie geskik vir die gematigde sowel as die koel produksiegebiede. Die onbepaalde groeiwyse maak die kultivar geskik om te presteer as daar laat geplant word en dit is ʼn goeie keuse vir die westelike hoëpotensiaalgebiede. Die kultivar is belowend onder besproeiing as dit in ʼn pakket saam met die ou staatmaker, PAN 1583R, geplant word. PAN 1614R is ʼn baie aantreklike kultivar wat sterk vegetatiewe groei toon met goeie staanvermoë en goeie opbrengsstabiliteit by hoë opbrengspotensiale. Dit herinner baie aan PAN 1666R, net met baie meer oemf, en word bestem om een van die groot kultivars in die mark te word. Dit is ʼn beter keuse onder besproeiing in die warm gebiede. Dit kan in alle produksiegebiede geplant word en met sy regop groeiwyse is die kultivar vir alle rywydtes aangepas. Die 6.4 groeiklaskultivar met ʼn later blomdatum sal presteer by laat sowel as vroeë plantdatums. Dit droog eenvormig af en stroop maklik. Sy sterk en diep wortelstelsel maak die kultivar geskik om in die westelike watertafelgrond goed te presteer. PANNAR verwag groot prestasie van hierdie kultivar. PAN 1729R: Dit is ʼn laat kultivar en een van die min 7.3 groeiklas kultivars in die mark. Die langer
By PANNAR se gewasextravanzas kry boere kans om eerstehandse kennis in te win waarvolgens hulle ingeligte kultivarkeuses kan maak. www.proagri.co.za
PANNAR bied veel meer PANNAR is nie net op die voorpunt van goeie prestasie en nuwe opwindende kultivars nie, maar neem ook die leiding met gewasverbouingsbestuursriglyne. Dit word gedoen deur PANAGRI™ agronomiese navorsing en PANACEA™ omvattende saad- en gewasbeskermingsprogramme. Kortweg behels dit eerstens presisie baster- en saadplasing, wat die optimale plantestand vir elke land insluit. Tweedens behels dit gewasvoorsorg, waar saadbeskerming en bestuur vir die beste moontlike wegspring sorg om die grondslag vir ‘n suksesvolle oes te lê. En derdens behels dit gewasbeskermingsbestuurspraktyke wat identifikasie van peste en plae, asook plantbeskerming deur middel van swam- en insekdoders, insluit vir die instandhouding van die opbrengspotensiaal. “Saam boer ons vir die toekoms.” groeiklas, saam met uitstekende bewese droogteverdraagsaamheid, maak PAN 1729R een van die kultivars wat elke boer in die harde westelike produksiegebiede moet plant. Dit bly langer groen en behou sy vermoë om te fotosinteer lank nadat ander kommersiële variëteite as gevolg van hitteen droogtespanning ingegee het. Die kultivar is geskik vir die warm en matige produksiegebiede en ook vir KZN. Tydens ʼn wortelontwikkelingsondersoek in Bothaville was die kultivar een van min waarvan die wortels dieper as 1,2 m afwaarts gegroei het. Dit is baie mededingend by opbrengste in die omgewing van 1,5 t/ha. In ag genome die nasionale gemiddelde opbrengs van 1,87 t/ha is daar duisende hektare waar hierdie kultivar die aangewese keuse behoort te wees. Hierdie eienskappe van PAN 1729R gaan baie stabiliteit in sojaboonproduksie in veral die Wes-Vrystaat bring. Nuwe sonneblombasters: Die PANNAR-sonneblombasterpakket presteer goed in al die produksiestreke van Suid-Afrika. Dit kan met groot ProAgri 181 – Maart / March 2015
9
Willem Scholtz, Brits: “My voergewasse word op kleinerige lande op verskillende plekke geplant en die beweegbaarheid van die Ocmis maak alles makliker. Ek haak hom agter die trekker en sleep hom tot waar hy nodig is.”
Christiaan Pistorius van Magaliesburg sê: "Ek kan drie kruipspuite koop vir een spilpunt se prys en dan kan ek dit makliker op verskillende plekke aanwend. Daarby benodig my kanon 65 000 liter water per uur teenoor die spilpunt se 110 000 liter vir amper dieselfde werk.” Irrigation Unlimited versprei ook die plaaslike selfaangedrewe spuite van Rotrix. Jason Coleman-Miles van Klerksdorp sê sy twee Rainmakers het al die pyn uit besproeiing gehaal.
Kontak ons by: 012-736-2121/2103/2526 Tobie van den Heever 082-658-6054 tobie@iunlimited.co.za www.iunlimited.co.za
PANNAR is nie net die saaiboer se vriende nie, maar ook die vee- en melkboer s’n. Daarvan getuig lonende voergewasse soos die sorghum-/ Soedanbaster, PAN 888, en die basterbabala, Milkstar, waarvan die verskillende groeistadia hier gedemonstreer word. gemoedsrus en vertroue aangeplant word in die wete dat die beste tegnologie in hierdie basters opgesluit lê. Konvensionele sonneblombasters: PAN 7098: Dit is ʼn konvensionele drierigtingbaster met ’n baie goeie opbrengspotensiaal. Dit bevat die geen vir verdraagsaamheid teen die huidige rasse van bruinroes. PAN 7098 was onder die top vier basters in die LNR se 2013-2014 proewe. Dit is ʼn baster wat met sukses in die hoofsonneblomstreke verbou kan word. Dit is vergelykbaar met PAN 7057 en sodoende ʼn volseisoenbaster. Dit beskik oor baie goeie stabiliteit en is een van die min drierigtingbasters wat goed meeding met die enkelkruisbasters. PAN 7100 was onder die top vier basters in die LNR-proewe van 2013/2014 en is een van die uitsonderlik stabiele basters. Dit het ʼn bogemiddelde olie-inhoud en verdraagsaamheid teen al die huidige bruinroesrasse. Dié volseisoenbaster bevat elemente van sowel PAN 7049 as PAN 7050. Dit word vir al die sonneblomproduksiegebiede aanbeveel. Dit is, soos PAN 7098, een van die min drierigtingbasters wat meeding met enkelkruise, maar ook uitstekende stabiliteit na die tafel bring. CLEARFIELD®-produksiestelsel: PANNAR se reeks basters met die CLEARFIELD®-geen ding kop aan kop met die konvensionele staatmakers mee om ʼn totaal nuwe konsep in wisselbou daar te stel. Die CLEARFIELD®produksiestelsel is ʼn werkbare ekonomiese alternatief. Die EUROLIGHTNING®-onkruiddoder (L8436, aktiewe bestanddeel: Imasapir en Imasamoks) bied doeltreffende www.proagri.co.za
na-opkomsbeheer van ʼn breë spektrum gras- en breëblaaronkruide. PAN 7102CLP: Dit is een van die eerste PANNAR-basters wat met die Clearfield® Plus-geen in Suid-Afrika vrygestel is. Die enkelkruisbaster blom effens gouer en is soortgelyk aan PAN 7049. Die Clearfield® Plusgeen hou die belofte in vir beter
opbrengspotensiaal, hoër olie-inhoud asook verbeterde onkruidbeheer (met die gebruik van Eurolightning® Plus) teenoor soortgelyke Clearfield-basters. Die nuwe generasie PANNAR-basters met die Clearfield®- en Clearfield® Plus-gene vergelyk baie gunstig en is in baie gevalle selfs beter as die konvensionele groep. PAN 7102CLP is wyd aangepas en vind veral toepassing op lande met onkruidprobleme en geenbewerkingslande. Die baster bied ook weerstand teen alle huidige rasse van bruinroes. PAN 7102CLP is een van die basters met die hoogste stabiliteit oor verskeie opbrengspotensiale volgens die LNR se 2013-2014-proewe. PAN 7117CLP: Hierdie volseisoenbaster met die Clearfield® Plus-geen het ’n uitstekende opbrengspotensiaal. Dit presteer goed in alle produksiegebiede en het noemenswaardige hoër olie-opbrengste as soortgelyke basters gelewer. Die tipe baster is geneig om meer stabiel te wees as gevolg van die ekstra lyne wat betrokke is. PAN 7160CLP is ʼn drie-rigting baster wat die Clearfield® Plus-geen bevat. Dit is gegrond op die PAN 7100-resep en bevat elemente van die wennerbasters, PAN 7049 en PAN 7050. Dit lewer hoër olie-opbrengste as die norm en bevat die gene vir weerstand teen huidige rasse van bruinroes. Soos PAN 7102CLP en PAN 7117CLP kan dit met sukses gebruik word in lande met onkruidprobleme.
Een van PANNAR se slimkoppe is Pieter Rademeyer, produkbestuurder: Somergewasse. Hier verduidelik hy aan boere die belangrikheid van die regte plantestand en onkruidbeheer. Vir meer inligting oor PANNAR uitsonderlike produkte en gewaspakette, landboukundige ondersteuning, gewasvoorsorg, presisiebeplanning en gewasbeskermingspraktyke, of om te verneem waar die PANNARverteenwoordiger naaste aan jou is, praat met Peet van der Walt by 033-413-9500 of infoserve@pannar.co.za, of besoek www.pannar.com. ProAgri 181 – Maart / March 2015
11
Gewasproduksie
Riemland-studiegroep hou Groento ’n
Span wat soos ’n geoliede masjien in die Oos-Vrystaat saamwerk met ’n baie spesifieke doel voor oë, is Crop-Tech, Same Trekkerdienste en die Riemland-studiegroep. Hulle selfopgelegte taak is om die geenbewerkingsaadjie stewig in die Oos-Vrystaat te plant en lekker sterk te laat groei. Hierdie driemanskap het onlangs ’n baie leersame Groentoer Boeredag buite Reitz gehou. Same Trekkerdienste word al deur die vierde geslag Visser-familie besit en bestuur. Hulle bedien kliënte van tot so ver as Mosambiek, Botswana, Zimbabwe, Namibië en Malawi. Hulle voeg ook die daad by die woord en Abé Visser plant ernstig geenbewerkingmielies en -soja op hulle plaas Rietkuil, 20 km buite Reitz op die Kestell-pad, met ’n suiwer Same-trekkervloot en Jumil-planters uit Brasilië. Hulle onderneming word ook op die plaas bedryf – daar waar die dinge gebeur. Behalwe vir die alleenverspreiding van Same Deutz-Fahr trekkers en ander hoëgehalte landboutoerusting, is hulle ook die plaaslike agent vir Crop-Tech se gewilde Jumil-geenbewerkingsplanters. Crop-Tech het onder leiding van Hennie du Toit betyds die geenbewerkingperdjie opgesaal en hulle Jumil-planters is besig om
12
ProAgri 181 – Maart / March 2015
landwyd ’n reputasie op te bou as dié geenbewerkingplanters by uitnemendheid. “Ons het drie jaar gelede ’n Jumilplanter en ’n land vir die Riemlandstudiegroep beskikbaar gestel om intensiewe vergelykende proewe
GP Schoeman, ’n grondkundige, wys hoe diep die mielies se wortels strek na drie jaar van geenbewerking.
tussen konvensionele en geenbewerkingsplant te doen,” sê Bart Visser, bemarking- en onderdelebestuurder van Same Trekkerdienste. Riemland-studiegroep is ’n groep jongboere wat vier jaar gelede besluit het om die studiegroep te stig met die doel om bymekaar te leer en verskillende landboupraktyke te ondersoek. Die rede hiervoor is om volhoubaar te boer en so vir hulle nageslag die grond te bewaar. "Ons jongboere in die studiegroep is baie trots om die toer vir die derde jaar suksesvol te kon aanbied," sê Bart. Mielies en sojabone word in stroke oor die land geplant. Een strook geenbewerking, een strook konvensioneel en dit word vyf keer oor die land herhaal met beide gewasse. Die gewasse word elke jaar geruil , maar die stroke bly dieselfde, dit wil sê geenbewerking bly op dieselfde strook en konvensioneel bly op dieselfde strook. “Die proewe word baie wetenskaplik gedoen en die klimaat, grondvog en temperatuur word nougeset gemeet en aangeteken. Ons doen elke jaar dieselfde regstellings en gebruik ook deurlopend dieselfde kultivars, kunsmis en gif en dieselfde planter met dieselfde stand en rywydte.” Daar is bevind dat geenbewerking
wwww.proagri.co.za
er Boeredag
Vanessa Moodley, spreker; Bart Visser, Same Trekkerdienste se bemarking- en onderdelebestuurder; Francois Visser, hoofbestuurder van Same Trekkerdienste; Naudé Visser, Same Trekkerdienste se werkswinkelbestuurder, en Johan Duvenhage, Crop-Tech se tegniese bestuurder, by die Same-trekkers en Jumil-planters wat enige geenbewerkingland ’n winsfabriek maak. oor die langer termyn ’n groter verskil maak in die grond se opbrengspotensiaal. Omnia se dr Venessa Moodley was een van die sprekers tydens die Groen Boeredag en haar vakgebied is grondbiologie en grondgesondheid. “Die sinergie tussen die biologie, fisiese en chemiese eienskappe is die senterpunt van grondgesondheid, maar die biologiese aspek is in die verlede ernstig agterweë gelaat. Vandag is daar ’n sterk poging onder selfs kunsmismaatskappye om grondbiologie te verstaan om toepaslike produkte te vervaardig,” sê sy. Sy het die ingewikkelde wisselwerking van aspekte soos die gewastipes, grond-pH, ensieme, minerale, swamme, bakterieë en organismes soos erdwurms en aalwurms aan die leergierige boere verduidelik. Sy het daarop gedui dat selfs skadelike aalwurms ook belangrike medespelers
in die grond onder die plant is, solank daar ’n balans tussen al die elemente is. Haar span het grondmonsters op ’n paar van die teenswoordige boere se plase geneem en die elemente wat gevind kon word grafies voorgestel. Dit het duidelik uit die grafieke na vore gekom dat hoe langer ’n boer besig is met geenbewerking, hoe meer gebalanseerd word die elemente in sy grond. Ruan Theunissen is ’n onafhanklike ingenieur wat lid is van die Riemland-studiegroep en hy het die vergelykende uitgawes, inkomste en gewasgehalte tussen geenbewerking en konvensionele mielies en soja uiteengesit. Gedurende die tweede jaar op Rietkuil was die geenbewerkingsoja se opbrengs en wins sterk besig om die konvensionele soja in te haal met slegs ’n 40 kg opbrengs per hektaar minder. Die geenbewerking-
mielies se opbrengste is al soveel hoër as konvensionele mielies dat Rietkuil R1 450 per hektaar meer in sy sak gesteek het. Daarna is die boere proeflande toe om die praktyk met die teorie te gaan vergelyk. Daar is met profielgate gedemonstreer hoe die grondgehalte en wortelgroei stelselmatig in die geenbewerkingstroke verbeter het. Na die versengende hitte die afgelope tyd, kon daar duidelik gesien word dat die geenbewerkingsoja groener is en dat die geenbewerkingmielies ’n kortkoppie hoër is. Hierdie proewe bevestig wat boere wat lank reeds geenbewerking toepas ondervind: Met elke jaar van geenbewerking raak jou insetkoste laer namate jou grondlewe en -struktuur verbeter en jou opbrengs meer. Bankvas agter die geenbewerkingpraktyk staan Crop-Tech met sy gedugte Jumil-geenbewerkingplanters. Skakel Hennie du Toit by 056-817-7210, 082-850-3744 of e-pos sales@croptech.co.za vir meer inligtingBesoek ook die webwerf www.croptech.co.za.
Louis Pieterse, landboukundige, bespreek en demonstreer die voordele van geenbewerkingsoja by een van die profielgate. www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015 13
14
ProAgri 181 – Maart / March 2015
wwww.proagri.co.za
Gewasproduksie
Jupidex se Kverneland-groentesaadplanter:
hoog as 34 cm bo die wiele verstel word vir verhewe beddings soos wat Hennie deur Du Preez de Villiers gebruik. “Ek plant so drie hektaar per dag en sewe hektaar elke twee weke. Vanjaar gaan ons altesaam 24 hektaar uie plant,” sê Hennie. Die planter loop lekker gemaklik teen stapspoed sodat daar die heeltyd ’n ogie gehou kan word. Die planter het ook ’n metertjie wat volgens die wiele se omtrek presies kan bepaal Matthews Maloleke is die drywer en Samuel Lamola is saadmonitor. Stefan Nel is streekshoeveel meter daar verkoopsman van Jupidex en Hennie Smit die boer. vir die dag geplant is. Die saadbakke is lke boer weet: Die geheim van ’n verspringend gegesonde oes lê in akkurate plantwerk: monteer sodat Hennie Al die saadjies moet presies ewe diep sy rywydte so nou as geplant word, presies ewe ver uitmekaar 10 cm kan maak. Hy en op presies dieselfde manier vasgetrap plant sy fyn uie-saaden bedek word sodat elkeen presies diejies slegs 2,5 cm diep. selfde toegang tot vog, voedingstowwe Die veelsydige en sonlig het en presies dieselfde kans planter kan ook ’n hele om ten beste te ontwikkel en te groei. verskeidenheid saadHierdie beginsel geld vir alle gewasgroottes en saadtipes se en beslis ook vir groente, waar die soos kool, wortels, boer wil seker maak dat elkeen van die aspersies en baie duur saadjies so opkom en groei dat ander groentesoorte dit ’n werklike bydrae tot winsgewendDie Mini Air-planter loop stadig maar seker hanteer en plant selfs heid sal maak. om elke pit presies op sy plek te plaas. kruie, blomme en En bankvas aan die boer se kant bome. hoppende en springende in die slootjie staan Jupidex se Kverneland Mini AirDie planter is heeltemal van staal se rigting moes val voor dit êrens kon planter wat selfs die kleinste groentegemaak en die plate van ’n aluminiumland. Dit het tot onvoorspelbare en saadjie sorgsaam en presies aan die allooi. Die saadbakke is van ligte, oneweredige plantspasiëring gelei. grond toevertrou om vir die boer sy maar sterk plastiek gemaak. ’n Ander Hennie verkies dat sy uiesaad allerbeste te lewer. boer op pad Dendron toe het vier jaar presies 6 cm uitmekaar moet wees vir Kyk net wat doen die Kverneland gelede twee Mini Air-planters gekoop optimale groei. Dit is net genoeg sodat Mini Air-planter vir ’n boer noord van en het hulle sy aan sy teenoor sy hy mooi, eenvormige middelslag uie, Pietersburg, Hennie Smit. Hy plant ander planters getoets, vertel Nico wat vir hom die meeste geld verdien, uie en het spesiaal ’n agtry Mini AirStorm van Jupidex. Hy getuig dat die na die mark kan stuur. planter gekoop omdat elke ry sy eie Mini Air-planter baie akkurater is en Die planter werk met ’n sentrale saadbak het, met die saadpyp wat sy dubbels en haasbekrye het amper lugdrukstelsel met twee pype na elke regaf na die middel van die plantheeltemal verdwyn. karretjie – een wat die saad teen die slootjie loop. Sy vorige planter het Omdat dit ’n Kverneland-planter is, plaat vassuig en een wat na elke om’n saadbak vir elke twee rye gehad, is die onderdele maklik beskikbaar. wenteling die saadpypie netjies skoonwat veroorsaak het dat die saadjies al Jupidex het ’n stewige voetspoor blaas om te verhoed dat daar grond regoor die land en kan maklik enige en ander onwelkome voorwerpe vassit onderdele invoer en versprei om so wat die planter van sy presisiestatus gou moontlik by ’n boer in nood uit kan ontneem. Die planter is ook lekker te kom. Hennie se Jupidex-handelaar lig om so min as moontlik onnodige y in die NTK-gebou in is gerieflik naby druk op die grond uit te oefen. Pietersburg. Soos by enige goeie plaatplanter is daar ’n krapstokkie, wat maklik met ’n hefboom verstel word, wat dubbelsaadjies afkrap. As die saadjie aan die onderkant kom, word die lugdruk afgesluit sodat die saadjie regaf in die slootjie val. Dan volg daar ’n drukwieletjie om die grond netjies in die slootjie te gooi en mooi vas te druk. Elke saadjie op sy plek - presies Die ratverhouding kan spasiëring 6 cm gespasieer en die rye 10 cm Vir meer inligting, kontak Jupidex van tussen 0,9 tot 40 cm toelaat en dit uitmekaar volgens Hennie se by 033-386-3574 of José de kan verander word sonder om gereedbehoeftes. Nooit sal uieplant sy oë Nobrega by 079-885-7902. skap te gebruik. Die raam kan ook so weer laat traan nie.
Plant uie sonder trane
E
www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
15
Herstel van spilpunte Uitwys van kabelfoute Herstel van pompe, motors en aansitters Installeer selfoonstelsels op pompe en spilpunte Installeer sonpompstelsels Ontwerp en installeer sonkragstelsels Ontwerp en installeer kragomsetters Bou en herstel van oorhoofse lyne
Pro-Test Electrical protestelec@mweb.co.za Fax to Email : 086 716 7800 Tel: 051-433-1978 / 082-550-1561
16
ProAgri 181 – Maart / March 2015
wwww.proagri.co.za
Gewasproduksie
Elke druppel werk met ’n Hardi Alpha Evo-spuit V
an woeste wind en halsstarrige onkruid kan jy ’n Wes-Kaapse koringboer nie veel vertel nie. Hulle ken dit goed. “Veral as dit planttyd en spuittyd raak hier by Meimaand rond,” vertel Pieter Eksteen van Piketberg, “dan kom kuier die wind.” Om hierdie uitdagings die hoof te bied, gebruik hy nou al jare lank Hardi se kousbalkspuittegnologie. “Met die onkruiddoderweerstand wat ons hier het, moet jy nie net die regte middel gebruik nie; jy moet seker maak dat elke druppel sy teiken bereik,” sê hy. ’n Pol raaigras wat net skrams getref word, gaan deur die hele koringseisoen bly pla en volgende jaar met net groter weerstand bly staan. Pieter sê wat die kousbalkspuit anders as ’n gewone spuit maak, is dat jy selfs in winderige toestande doeltreffend kan spuit omdat die middel ingeblaas word. Kleiner druppels kan ook gebruik word omdat die plasing so akkuraat is. Daar is dus beter bedekking van die onkruid en jy het ’n beter kans om te wen. Sy eerste kousbalkspuit van Hardi het hy aan die trekker se driepunt gehaak, maar nou, met die Alpha Evo-selfloopspuit, het hy al die voordele van ’n kousbalk se akkurate spuitwerk saam met die gevorderde tegnologie van die blitsige hoogryer. Die Alpha Evo is ’n masjien wat ontwikkel is om voortreflike spuitwerk te doen en daarom werk elke onderdeel en stukkie tegnologie saam met dié doel voor oë. Só lyk die Alpha Evo 4100 Die selfloper het ’n ses-silinder Deutzenjin van 129 of 155 kW en kan teen tot 40 kilometer per uur deur die lande draf. Die masjien self is lig en goed gebalanseerd of sy 4 100 liter tenk vol of leeg is. Pieter het sy Alpha Evo
www.proagri.co.za
se wiele laat uitskuif na 4,2 meter ter wille van stabiliteit teen die geweldige skuinstes op die plaas. Hy het ’n 30-meterbalk, maar daar is balke van tot 36 meter beskikbaar in die TWIN-modelle. TWIN-tegnologie beteken dat daar twee kragtige blasers is wat die lug na links en regs in die kous inblaas teen ’n hoë volume en ’n lugspoed van tot 35 meter per sekonde. Dit is hierdie blasers wat regdeur die kous egalige druk volhou, wat sorg dat die gifstof so akkuraat geplaas kan word. Kousbalk- of lugondersteunde tegnologie beteken dat ’n lugstroom die spuitstraal in die regte koers rig sodat die gifstof baie definitief geplaas word waar dit behoort te wees. Dit is nie al wat akkuraat is nie. Pieter sê met sy twee satellietontvangers kan hy tot op die naaste sentimeter sy spuitbaan bepaal en handhaaf, en die operateur kan net rustig
Met 320 grade sigbaarheid, armleuningkontroles en ’n raakskerm met al die nodige inligting is ’n Alpha Evo-kousbalkspuit enige boer se droom en enige wind en onkruid se tier.
toesien dat die AutoSteer sy werk doen. Met ’n draaisirkel van net 4,2 meter is fyn draaiwerk op die wenakker ook vir die Alpha Evo geen probleem nie, en as jy regtig wil tiekiedraai, kan jy die vierwielaandrywing so stel dat die voorste en agterste wiele krink. Baie moeite is met die ontwerp van die EvoCab gedoen om dit vir die operateur so gerieflik as moontlik te maak. Hy kan 320 grade om hom sien, al die vingerpuntkontroles is gerieflik in die regterarmleuning ingebou en al die inligting is op een hoëdefinisieskerm sigbaar. Pieter sê om die spuit te kalibreer en die gifstof te meng is ook baie eenvoudig. Die mengbak sak af tot op ’n gerieflike hoogte langs die spuit en die kalibrering word ingevoer op ’n paneel langs die mengbak. Verdere beheer vanuit die kajuit maak dit moontlik om vinnig die toedieningsvolumes te verander. Die spuit het ’n outomatiese wasaksie wat die tenk silwerskoon laat sonder dat die operateur in kontak met enige gifstof hoef te kom. Pieter sê die spuitbalk kan tot 1,6 meter hoog lig vir gewasse soos mielies, maar hy gebruik dit gewoonlik op 1,2 meter vir die kleingraan. Die balk het sensors wat sorg dat dieselfde hoogte bo grondvlak of die vlak van die gewasse gehandhaaf word, selfs teen die plaas se skotige skuinstes. “Die spuit het baie slim elektronika wat lekker werk, maar uiteindelik gaan dit oor die plasing van die gifstof en daarmee kan jy nie ’n kousbalk wen nie,” sê Pieter. As jy wil wen met Hardi se tegnologie en uitstekende diens, skakel Clive Crous by 082-900-1334, of e-pos clive@hardi.co.za. Besoek www.hardi-international.com vir volledige vergelykende inligting. ProAgri 181 – Maart / March 2015
17
Hulpbronbestuur
Is visboerdery brood op die water?
Die viskosverwerkingsaanleg was nog in aanbou tydens ProAgri se besoek aan Wonderwater Fisheries se plaas buite Sasolburg.
“H
oender het 2,7 kg se kos nodig vir elke 1 kg gewigstoename en vir skape moet jy 13 tot 14 kg se voer gee om 1 kg meer vleis te kry,” vertel Etienne van Heerden van Wonderwater Fisheries by Sasolburg. “In teenstelling daarmee is vis se voedselomsetting 0,6 tot 0,8 vir 1 kg gewig.” Etienne is ingeroep om as kundige sy volle aandag aan dié nuwe sakeontwikkeling te gee, wat beloof om die grootste varswater visplaas in die land te wees. Tertius Bothma is die man wat die onderneming begin het en hy speel nie. Op die plaas by Sasolburg gaan die visse geteel en hulle kos verwerk word, maar die groot massaproduksie van die vis gaan by Heilbron plaasvind. In sy eie onderneming, African Fish Farmeries, het Etienne al twintig jaar se navorsing en ondervinding agter die blad om Afrika se wit goud in die water, tilapia-visse, geneties te ontwikkel tot ’n supergroeier. Tilapia staan in Boeretaal bekend as kurper, maar elke land, streek en dialek het sy eie naam vir dié vrugbare, smaaklike visse. Baie mense verwys daarna as bream of brim. Daar is meer as honderd verskillende spesies tilapia, maar die volopste en bekendste is die Nyltilapia. In SuidAfrika gebruik visboere hoofsaaklik die Mosambiektilapia wat eintlik ’n samestelling is van die Nyl- en blou tilapia. In lande soos Australië word tilapia as ’n indringervis beskou wat natuurlike spesies verdring en die vis is internasionaal gelys as een van die top 100 18
ProAgri 181 – Maart / March 2015
ergste indringerspesies ter wêreld. Koue lande hoef egter glad nie te skrik nie, want die vissies hou van warm water en die meeste van die spesies kan nie in water kouer as 17˚C oorleef nie. Dit is net die suiwer blou tilapia Oreochromis aureus wat meer kouebestand is, maar onder 7˚C sal jy nie ’n swemmende tilapia vind nie. Om suksesvol met hulle te boer, moet die water so by 28˚C gehou word. In Suid-Afrika is daar kommer oor
tilapia in die natuurlike waterstelsels en ’n voornemende visboer word verplig om ’n omgewingimpakstudie te laat doen voor hy kan begin. Tilapia is ’n planteter en een van sy groot voordele is dat hy glad nie vol fiemies is nie. As dit dryf en dit is plantaardig, sal hy dit eet, soos paddaslyk (duckweed). In Phoenix, Arizona, word tilapia byvoorbeeld gebruik vir die beheer van alge en, ironies genoeg, op ander plekke vir die beheer
Etienne van Heerden en Des Kunneke, wat ook by die projek betrokke is, in een van die netjiese “Suntrap”-teeltonnels waar uitgesoekte vingerlinge in die teelproses gebruik word. wwww.proagri.co.za
van indringerplante in die water. In Kenia help die visse om malaria te voorkom, want hulle eet die muskietlarwes wat op die water dryf. Net soos met enige dier, is ’n vis wat hy eet en by Wonderwater Fisheries word daar ’n spesiale viskosplaas en verwerkingsaanleg gebou sodat die visse net die regte gebalanseerde kos inkry – proteïene is baie belangrik vir vinnige groei. Spirulina, wat in waterbeddings gekweek word, sal die vernaamste bron van proteïene wees. Dié alg bevat 70% proteïene. 30 ton per week! Daar sal baie kos gemaak moet word, want die stelsel gaan groot genoeg wees vir 120 000 teelvisse wat 1,2-miljoen vingerlinge sal lewer – genoeg om 30 ton vis per week te oes. Nog ’n groot voordeel van tilapia is dat hulle vinnige telers is en ’n wyfie kan elke 40 dae eiers lê. Dit is egter die mannetjies wat uiteindelik op die bord beland, want hulle groei vinniger en groter. Vir sy eerste 21 dae ontvang ’n vingerling ’n spesiale hormoondieet wat sorg dat hy ’n mannetjie word. Net sekere vissies word uitgehou vir verdere teling. Die ander eienskap wat van tilapia so ’n gesogte boerderyvis maak, is dat hulle nie groot volumes water nodig het nie. As daar genoeg kos voorsien word, is minder as 12 liter water per vis heeltemal genoeg. Daar is verskillende stelsels van waterhantering wat in visboerdery gebruik word. In ’n sogenaamde RAS-stelsel (recirculation aquaculture system), beweeg die vuil water uit die vistenks deur ’n filterstelsel, waarvan ’n biofilter die belangrikste is, sodat dit gesuiwer kan word om uiteindelik weer teruggepomp te word in die tenks. Dit is die stelsel met die mooi, skoon
Betroubare statistiek oor varswatervisproduksie in Suid-Afrika is maar skaars, maar hierdie grafiek gee ’n goeie aanduiding van die vinnige groei in visproduksie wêreldwyd.
water waarin jy die visse kan sien swem. In hulle massadamme by Heilbron gaan Wonderwater Fisheries egter ’n ander stelsel gebruik, naamlik Biofloc. In dié stelsel word visse in meer natuurlike omstandighede aangehou, maar die chemiese balans in die water word fyn dopgehou sodat daar nie gifstowwe opbou nie, en dit is belangrik om te sorg dat daar genoeg suurstof in die water is. Die bakterieë wat in die water groei, vorm vlokkies (vandaar die woord Biofloc) wat deur die visse geëet kan word. Hierdie stelsel lyk nie so aantreklik nie, maar die visse is minder blootgestel aan siektes en besmetting omdat die water meer natuurlik is. Wat word van al die vis? “Ons gaan viskoekies maak en vis-
Uitskietgroeiers word met die hand uitgesoek vir teling en die kanse is goed dat hierdie vingerling se nageslag eendag in ’n boksie in die winkel se vrieskas gaan eindig. www.proagri.co.za
vingers en enigiets wat jy met vis kan doen,” vertel Etienne. Gesprekke met al die groot kleinhandelsgroepe is tans aan die gang, maar dit lyk redelik seker dat gesinne een van die dae sal kan kies tussen stokvisvingers en kurperkoekies. Al die afval uit die visverwerkingsaanleg en selfs die vaste stowwe wat uit die water kom, word skoongemaak, gedroog en weer gebruik. Die stelsel onderhou dus homself met die minimum impak op die omgewing. Geleenthede vir boere Etienne-hulle voorsien dat die aanvraag na die visprodukte so groot gaan wees dat hulle van die visproduksie sal moet uitkontrakteer. Een van die ontwikkelings op die Sasolburg-plaas is om modulêre eenhede te bou wat boere sal kan aankoop om vingerlinge groot te maak. Al die eenhede is 15 meter breed, maar in verskillende lengtes. In ’n eenheid van 22 meter behoort jy vier ton vis per maand te oes, in 40 meter is dit 8 ton per maand en in 80 meter is dit 16 ton per maand. Deur gebruik te maak van sonvangende plastiekdakke en geïsoleerde mure, word die omgewingstemperatuur binne die tonnels hoog genoeg gehou vir die visse om lekker te leef. Die vingerlinge en viskos sal voorsien word en Wonderwater Fisheries onderneem om die vis wat die boer produseer by hom te koop. Etienne sê dit is vir hulle baie belangrik dat boere van hulle genetiese materiaal gebruik maak, want hulle bou genetiese merkers in sodat elke vissie van die dam tot die bord gevolg kan word. Vir meer inligting oor die geleentheid, skakel Etienne van Heerden by 081-457-2891 of epos ettilapia@gmail.com. ProAgri 181 – Maart / March 2015
19
Akwakultuur in Suid-Afrika Volgens ’n verslag deur die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye (A profile of the South African aquaculture market value chain, 2013) is daar genoeg tegnologie en dienste beskikbaar vir boerdery met forel, krokodille, perlemoen, babers, garnale, oesters en mossels, maar daar is ’n gebrek aan formele navorsing en ondersteuning vir spesies soos tilapia, kabeljou, tuna en seewier. Perlemoen is volgens die verslag die groot suksesverhaal in SuidAfrikaanse akwakultuur. Die grafiek toon die bruto waarde van akwakultuur in Suid-Afrika.
Dit is nie net in Suid-Afrika waar boere geleenthede het om in visboerdery te belê nie. As gevolg van die uitstekende handelsooreenkoms wat TLU SA met die regering van Georgië beding het, is daar in dié land heelwat beleggingsgeleenthede sonder die voortdurende spook van grondgrypplanne en geweldsmisdaad. In dié watterryke land is visboerdery ’n logiese landboubedryf en die stelsels werk heel anders as in Suid-Afrika. Die visdamme is vlak plate water wat deur keerwalle ingeperk word. Die vis word geoes deur ’n soort sluis in die keerwal oop te maak sodat die water kan uitloop en die visse word dan in nette gevang, vanwaar dit in houers water op vragmotors lewend na die mark vervoer word. Dit is hoofsaaklik karp waar-
20
ProAgri 181 – Maart / March 2015
mee geboer word en die insetkoste is ongeveer 3 lari per kilogram teenoor ’n verkoopprys van ’n minimum van 6 lari per kilogram. (’n Lari is sowat R5). ’n Suid-Afrikaanse onderneming, Koopliede, het ’n onderneming in Georgië gestig met die naam South African Fish Company (SAFCO) wat 'n paar van die geldmaakdamme bekom het en besig is met uitbreidings. ’n Bykomende voordeel is dat daar vir ’n belegger ook die moontlikheid bestaan om binne enkele maande permanente verblyfreg in Georgië te bekom. Sien die advertensie hieronder vir meer besonderhede.
wwww.proagri.co.za
Hulpbronbestuur
Die dag breek oor sonenergie Sonkrag en ’n battery kan sinvol op verskeie plekke op die plaas aangewend word, soos by hekke.
D
aar is tog ’n positiewe kant aan die knellende beurtkrag en die sukkelende Eskom. Dit is dat groener kragverskaffers regoor die land soos paddastoele opspring. Volgens die jongste syfers word daar reeds 1 600 megawatt van die altesaam 44 000 megawatt wat Suid-Afrika benodig deur wind en son verskaf en daar gaan binne die volgende paar maande heelwat nuwe verskaffers by die netwerk inskakel. Dit kan algaande die wurggreep waarin Eskom die elektrisiteitverbuiker hou, aansienlik verlig. Jacob Zuma het in sy staatsrede onderneem om die pad vir onafhanklike verskaffers oop te maak sodat Suid-Afrika se kragkrisis eens en vir altyd die nek ingeslaan kan word. Bowendien is daar onsekerheid oor hoe lank fossielbrandstof nog beskikbaar gaan wees, daarom is dit net baie wyser, skoner en volhoubaarder om eerder die hernubare roete in te slaan. Dit is veral vark-, melk- en besproeiingsboere, plaaspakhuise en -mengaanlegte wat nou die alternatiewe roete ernstig bekyk, maar daar is ’n paar belangrike dinge wat boere in ag moet neem voordat hulle die roete aandurf. Daar is baie veranderlikes soos die afstand tussen die bron en die toestel, kabeldikte, temperatuur, veiligheid, storing of nie en kapitaalkoste, maar Eskom maak die koste-aspek amper weglaatbaar, want ’n boer sonder elektrisiteit boer agteruit. Die roete om son- en windplase op te rig om onafhanklike krag te verskaf, is spesialisveld en boere moet dit ver-
www.proagri.co.za
kieslik vir die mense los wat gesout is in die geheimenisse daarvan. Maar vir ’n boer om sy eie kragvoorsiening of ’n gedeelte daarvan self te skep is nie meer so vergesog nie. Du Preez de Villiers het met Carel Ballack, wat voorheen die ombudsman vir SESSA (Sustainable Energy Society of South-Africa) was en nou by die Copper Development Association Africa (CDAA) werk, meer uitgevind oor die uitdagings. Die CDAA stel dit ten doel om inligting aan kliënte beskikbaar te stel om probleme in hulle bestaande netwerke op te los sodat dit optimaal funksioneer voordat hulle kapitaalonkostes aangaan. “Die eerste belangrike ding waarna ’n boer moet kyk voordat hy derduisende rande aan eie kragopwekking gaan bestee, is om energiedoeltreffende elektriese netwerek te skep deur al die harmonieke in sy kragnetwerk uit te skakel. “’n Harmoniek kom voor wanneer nie-linieêre toestelle soos veranderlikespoedaandrywers en batterylaaiers, se frekwensie nie in sinkronisasie met die kragnetwerk loop nie en dit kan baie onnodige kragverbruik veroorsaak,” sê hy. “Dit is beter om n klein bedrag te bestee om metingstoerusting en harmoniekefilters in te sit om jou ware kragverbruik te bepaal, want daarmee kan jy baie groter bedrae bespaar in die grootte van die stelsel wat jy wil aanskaf.” Boere moet ook kyk na die tipe pompe en pompmotors wat in hulle mengaanlegte gebruik word. Dit is beter om meer en kleiner motors te gebruik wat nie tydens die aan-
skakelproses ’n disproporsionele hoër hoeveelheid krag gebruik as minder, groter motors nie. Die tweede punt is om seker te maak dat die sonpanele wat jy installeer van goeie gehalte is en aangekoop word by ’n gevestigde onderneming met goeie naverkopediens. Daar is reeds verskeie sonpaneelvervaardigers in Suid-Afrika wat hulle potlode skerp gemaak het in die verband. Met sonpanele betaal die verbruiker tans van R9 tot R15 per Watt, maar dit is besig om goedkoper te raak. Oor batterye is daar ook baie verwarring. Die media gaan tekere oor allerhande nuwe tegnologieë wat ontwikkel word vir goedkoper, ligter, kleiner batterye met ’n groter kapasiteit. ’n Mens voel heeltyd dat jy net nog ’n rukkie moet wag om te hoor wat die jongste tans is. Die bekostigbaarste batterye wat die werk kan doen is tans Litium-ioon batterye. Die batterye het ook ’n slim bestuurstelsel nodig om aan al die veiligheidsaspekte te voldoen. Om komponente soos ’n hitte-sensor te installeer, sal byvoorbeeld verseker dat jou stelsel optimaal gelaai word. Dit is goed om die Suid-Afrikaanse fotovoltaïesebedryfvereniging (Sapvia) te skakel (www.sapvia.co.za). Hulle is ’n organisasie sonder winsbejag wat poog om die sonkragbedryf te bevorder en hulle kan goeie, ingeligte raad gee. Volgende keer gaan ons in meer besonderhede na die tegniese aspekte van sonpanele en batterye kyk en g aan die netwerk kan hoe ’n boer krag terugverkoop. ProAgri 181 – Maart / March 2015
21
AGRILAG deur Dom Boer Effense spelmisverstand Waarom het die nooi Engelse sout in die trae vryer se koffie gegooi? – Want sy het gedink sy hoor Epsoms makes the heart grow fonder. Wetenskaplike feit Watter soort mens leef die langste? – ‘n Skatryk familielid. Dapper definisie ‘n Vrou is ‘n wese wat daarna streef om geweeg en te lig bevind te word. Tweede kans Sielkundige aan pasiënt: “Jy het ‘n gesplete persoonlikheid, meneer Groesbeek, en die ondersoek sal julle elkeen R400 kos.” Sak Sarel My verkyker is so goed dat as ek met hom ‘n kilometer ver na die uie op die mark kyk, dan traan my oë. Laat dit ‘n les wees Dawie: “Nee, ek het uitgemaak met Betsie Kletsie want sy praat gans te veel. Dit lyk my sy ken nie die verskil tussen ‘n afspraak en ‘n toespraak nie.” Vra is vry Moedelose pa: “Jannie, as jy nog een vraag vra, gaan jy in ‘n vraagteken verander.” Jannie: “As ek ‘n vraagteken word, hoe gaan ek my kolletjie vashou?” Wrange waarheid Die verskil tussen ‘n staatsman en ‘n politikus: ‘n Staatsman dink hy behoort aan die land; ‘n politikus dink die land behoort aan hom. Daar is darem ‘n perk Die narkotiseur maak gereed om ‘n praatsieke politikus met gas aan die slaap te kry. Praatsieke politikus: “Hoe gou nadat ek bykom sal ek iets weet?” Narkotiseur: “Ek is bevrees jy verwag te veel van die gas.” Flinkdink Flentersmous: “Enige leë bottels, Mevrou?” Onvriendelike huisvrou: “Lyk ek vir jou na iemand wat sterk drank gebruik?” Flentersmous: “Enige leë asynbottels, Mevrou?” Wat reg is, is reg Dokter: “Ek kan niks vir jou doen nie. Jou siekte is oorerflik.” Pasiënt: “O, in daardie geval kan jy maar die rekening aan my oupa stuur.”
22
ProAgri 181 – Maart / March 2015
wwww.proagri.co.za
Hulpbronbestuur
Antwoord op die roepstem van Afrika....
met Santam aan jou sy Foto: www.africangetaway.com
’n
Noodsaaklike bondgenoot vir die boer is sy betroubare bakkie. Deesdae boer baie boere so wyd en in sulke uiterste toestande dat ’n vierwielvastrapbakkie ’n onmisbare bate vir hulle boerdery is. Wanneer die boer nie sy 4x4 gebruik om die sopnat, modderige spilpuntsirkels of slaggatbesaaide pad dorp toe aan te durf of lek oor die klippe en deur die slote na sy bokke in die bergkamp aan te karwei nie, hou hy dalk daarvan om soms afgeleë plekke te besoek waar gewone voertuie nooit kan loop nie. Dis lekker om sulke ver plekke, selfs oor ons landsgrense heen, te besoek, maar dit kan nog lekkerder wees as jy verseker kan weet dat jy en jou voertuig weer veilig sal terugkom. Selfs ’n viertrekvoertuig kan tot stilstand knars as sy ingewikkelde elektronika die gees gee of as ’n meganiese probleem kop uitsteek, en
www.proagri.co.za
die nodige kundigheid en onderdele om sulke foute te herstel, is nie oral waar dié voertuie kan loop beskikbaar nie. En dit is net hier waar Santam Landbou bankvas langs die boer kom staan met sy Landboupolis se Motorafdeling wat die boer twee opsies bied vir 4x4-dekking: Beperkte 4x4dekking of Omvattende 4x4-dekking. Gerhard Diedericks, hoof van Santam Landbou, sê: “As die voertuig weens meganiese of elektroniese redes buite Suid-Afrika gaan staan, sal ons die redelike repatriasiekoste tot R50 000 betaal, onderworpe aan die betaling van die eerste bedrag van R2 500 in die geval van meganiese of elektroniese breekskade.” Gerhard sê dat al hoe meer mense Afrika se paaie aanpak en daarom is die polis uitgebrei om dekking vir meer lande in Afrika te bied. Maar omdat alle lande nie toegerus is om mega-
niese of elektroniese breekskade te herstel nie, moet daar voldoende repatriasiedekking vir die voertuie wees sodat die eienaar ’n steekse voertuig kan terugbring om hier reggemaak te word. Elke polis kan na smaak en behoefte saamgestel word met uitbreidings soos die vermelde repatriasiekoste, uitbreiding van lande, hoof-, agter- of kolligte, skade aan bande, wenastoerusting, persoonlike dokumente en vir die rêrige rowwe ryers selfs wrakverwydering. So verseker Santam dat daar nommerpas versekering is vir die boer wat net op sy plaas wil beweeg, maar ook vir die een wat die verste horisonne met sy 4x4 wil aandurf. Skakel jou Santam-verteenwoordiger vir meer inligting of besoek www.santam.co.za.
ProAgri 181 – Maart / March 2015
23
JF C-240 Double row Up to 60 ton/h
JF 1600 AT Row independent Precision Forage Harvester • Innovative mounting frames allows harvesting in uneven fields, • 1,6 m working width • up to 70 ton/h
The JF C-120 Single row Up to 35 ton/h 20% higher capacity
HEAD OFFICE
Tel: 018-431-2171/2
082-806-6377
BEST Forage Harvester Ever!
Email: info@staalmeester.co.za
www.staalmeester.co.za GeneGids
www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
25
GeneGids
Tel: 051-444-5082 Faks/Fax: 051-444-5085 Epos/Email: info@limousinsa.co.za Posbus 12560, Brandhof, 9324
www.limousinsa.co.za
26
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
GeneGids Ice Blue- seile
T A R P S Lapa - Gordyne ne
Die Brahman Beestelersgenootskap van SA T: 051-446-4619 /3452 F: 051-446-3184
E: info@brahman.co.za W: www.brahman.co.za
P.V.C Seile
Bronkhorstspruit it –Tak T k Mii Middelburg-Tak 013-93-24248 013-246-1483 013-9321927 013-246-1630 082-851-8724 Orpie 082-851-8724 Orpie liontarps@gmail.com liontarpsmid@gmail.com 44-Lanhamstraat 14-Literstraat Bronkhorstspruit Middelburg
100% Comfortable! 100% Waterproof! Now on Special.
Order online: www.fourlakes.co.za or email info@fourlakes.co.za
Tel. 021 557-0606 www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
27
AgriGids
Bakkie Covers
AgriGids
Adverteer jou produk of diens
HIER en bereik
120 000 lesers op die platteland! Skakel AdelĂŠ : 072-854-0632 Stefan: 082-381-7563 Xander: 079-524-0934
28
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
AgriGids
Veeverliese
LAAT FAUNA TRACK JOU VEE DOPHOU. Praat saam op
Probuzz
’n Elektroniese merker soos ‘n halsband• Plaaslike netwerkstelsel met sonkrag• Fauna Web-sagteware•
Monitor jou kudde 24/7
www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March
29
AgriGids
Importers of Engines & Gearboxes FULL RANGE OF MERCEDEZ BENZ ADE: OM352,366T,OM442,OM447 ATEGO -OM904T,906T, ACTROS – OM502,542 AXOR – OM457 AND MANY MORE
Call now!
THE KING OF AFRICA NIC 14 met Divider
Impressive, Innovative, Iconic
It’s a NIC
018-673-0224 / email: info@nictrailers.co.za
web: www.nictrailers.co.za NIC Trailers offer our TOP O S SELLER of our Cattle Trailers series. The Trailer tows light, handles easy and is very safe. * 3 - 6m x 1,6m x 1,8 m
* Monochrome structure
* 245 x 70R 16’’ wheels with a spare wheel
* LED-lights
* Steel Rims 6 x 140 PCD
* Marklights on rear
* Flexible chassis
* Tubes painted (dipped) inside
* 4,2 - 5,5 T Independant rubber suspension
* Option: 48 mm Jockey wheel / or 1 ton
* Seperation between bulls / dividing gate
engineden@wol.co.za enginede i d n@wol @ l co za / www www.engineden.co.za engin i
TEL: 012-386-2786 / FAX: 012-386-1786 311 Stephenson Road, Pretoria West, (next to Iscor)
30
ProAgri 181 – Maart / March 2015
parking jack
* Dividing gate detachable fit on outside
* 3 x Gatelocks: Locking mechanism for all gates
* Safety pipes
* Plugsaver
* Ramp
* Floorgrit
* Sliding back gate integrated in swing gate
* Optional: Front gate
www.proagri.co.za
AgriGids 4X4-toebehore en “avontuur”-motorfietsbybehore en -klere. Veerstelsels, brandstoftenks, kampeertoerusting, gps’e, Leathermans, staaltralies, seiltjies, jagtralies, skietbankies, hulp, raad, 4x4- en motorfietsveldryopleiding. Alles onder een dak.
WAAROM WONDER? KONTAK ONS EN WORD VERRAS! P.O. Box 29458, Danhof, 9310, Bloemfontein
Tel: 051-430-3831, Fax: 051-447-8539 epos: sales@safari4x4.co.za webwerf: safari4x4.co.za Facebook: Safari4x4 Bloemfontein
MULTIFEEDS (Pty) Ltd
Die antwoord op jou veevoerbehoeftes The answer to your animal feed needs
RUVOERE • ROUGHAGE • Lusern/lucerne (big packs) • Lusern/lucerne (klein/small) • Lusern/lucerne (gemaal/milled) • Koringstrooi / Wheat straw
KOMMODITEITE • COMMODITIES • Katoensaad/Cotton seed • Katoen oliekoek/Cotton oilcake • Mieliesemels/Hominy chop • Koringsemels/Wheat bran
Kontak ons / Contact us Kantoor /office: 053-474-1848/49/50 Fax: 086-524-5050 E-mail: best@multifeeds.co.za Johan: 083-657-5003 Jaco: 082-574-2922
www.multifeeds.co.za www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
31
AgriGids
BISON KONSTRUKSIE Vervaardigers van alle grootte staalskure, pakhuise, fabrieke, veekrale, hoenderhokke, ens.
SKAKE
L
ONS GERU GOEIE S VIR PRYSE ! ALL GROOT E TES:
Nader ons vir vinnige kwaliteit diens. Enige grootte, volgens u behoefte.
6 x 20 x 3 m 6 x 30 x 3 m 9 x 20 x 3 m 9 x 30 x 3 m 12 x 20 x 3 m
12 x 40 x 3,5 m 15 x 20 x 4 m 15 x 30 x 4 m 15 x 20 x 4,5 m 15 x 30 x 4,5 m
Alle groottes: 18 x 20 x 4 m 20 x 30 x 4,5 m 25 x 30 x 6 m
Spesiale aanbod op die 12 x 40 x 3 m Kantoor 072-878-0654 | Nardus 076-550-5615 | Faks 086-542-0135 E-pos: info@bisonconstruction.co.za www.bisonconstructionsa.Weebly.com
32
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
AgriGids
www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
33
AgriGids 34
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
AgriGids
Kry jou ProAgri HIER!! ProAgri is elke maand landwyd gratis beskikbaar in
453 poskantore 429 landbouwinkels
Het jy geweet?
Kontak ons om in teken eken by 082-645-2795
Jou eksemplaar misgeloop?
-
Daar word elke maand 40 000 ProAgri’s gedruk en versprei. Jy kan ook seker maak dat jy jou ProAgri elke maand geDie massa tydskrifte weeg ongeveer vier ton. ProAgri word sedert 1994 landwyd versprei. adresseer in jou posbus ontvang. Teken in teen R120 vir ProAgri word in 453 poskantore in boere se posbusse geplaas. 12 uitgawes deur ‘n e-pos te stuur na info@proagri.co.za. ProAgri is ook in rakkies of op die toonbank in 429 Lees die volledige tydskrif GRATIS aanlyn op www.proagri.co.za landbouwinkels. of volg ons daaglikse nuus en interessanthede op Facebook en Twitter - Dié punte is in 582 stede, dorpe en plekkies landwyd. www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
35
Tweedehands 36
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
AgriGids
www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
37
AgriGids 38
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
Dis maklik • AWS monteer maklik aan enige stropertafel en kan later maklik verwyder word. • Die waaiereenheid kan aan die stropertafel of aan die stroper gemonteer word. • AWS word elektries vanuit die trekkerkajuit beheer om vinniger of stadiger te blaas en om die blaasbekke op of af te verstel.
AgriGids
Stroop vinniger, skoner, deegliker Monteer ‘n AWS aan jou stropertafel en kyk self: • AWS se groot waaier wek ‘n windstroom wat deur ’n spruitstuk van voor die gewas na die messe en awegaar blaas. • Dit verseker ‘n gelykmatige materiaalvloei met minder gewasskade. • Gladde voer stel die stroper in staat om skoner, vinniger en egaliger te stroop, met beter skeiding en egaliger kafverspreiding. • Die luggordyn blaas die gesnyde gewas na die stropertafel vir vollediger herwinning, selfs uit oop springpeule, en ’n beter mesaksie.
Now! JWL proud distributors of Zuidberg products C-frame • Can be quickly interchanged with standard wheels • Suitable for almost all harvesters with flat wheel flanges • Minimal modifications to the machine necessary • Available with 2, 3 or 4 bogie wheels • Available with rubber tracks 61, 76 or 92 cm wide • Available with various attachment accessories such as adapters and spacers
Benefits • Reduced ground pressure means greater yield • Increased traction means increased confidence • Easily interchangeable
• • • • •
Less ground pressure Maximum traction thanks to larger contact surface Increased load-bearing capacity and towing capacity Interchangeable with standard wheels Easy to fit and remove
JWL Landbou Voorsieners, Ermelo 017-819-2026 Werner Nel 079-506-7495 Jakes Jacobs 076-400-7801
www.jwl.co.za www.proagri.co.za
ProAgri 181 – Maart / March 2015
39
40
ProAgri 181 – Maart / March 2015
www.proagri.co.za
Tweedehands