ESPERMA: Zine ng Samu't saring Sulating nabuo mula sa Latiti ng Kandila [Issue 1]

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

ESPERMA, ANG LIWANAG “If you knew what you will know when your candle has burnt low, it would greatly ease your plight while your candle still burns bright.” ― Piet Hein

Hindi ko lubos akalain na heto na, heto na ang pagkakataon upang makapagbahagi ako ng aking mga akda.

Sa loob ng walong taon kong pamamalagi sa pampaaralang pahayagan, masasabi ko na napakalaking pagbabago ang makapagsulat ng mga akdang pampanitikan. Kung paano nga ba naging tula ang mga noong balita’t naging dagli ang mga noong opinyon, hindi ko alam. At kung paanong naging manunulat ang noong mamahayag, mas hindi ko alam.

Basta ang aking nababatid—unti-unting nagkaroon ng liwanag ang mga noong malamlam, madilim, mapanglaw na pangarap.

Isang linggo lamang nakararaan, pinilas ng aking ina ang unang edisyon ng ESPERMA. Kung anong iyak, palahaw, at poot ang lumukob sa loob-looban ko. Nababatid ko mang hindi pa nila natatanggap ang pagtatangi ko sa larangan ng literatura’t pagsulat, alam ko na sa sandaling ipiniprinta ko ang ilang kopya ng ESPERMA nang lingid sa kaalaman nila, dahan-dahang nagkakaroon ng liwanag ang mga noong ‘di ko malingap na mga bagay.

Kumbakit nga ba nagkaroon ng matinding kaugnayan ang ESPERMA sa akin, nawa’y maipahayag ng mga akdang ‘to ang bawat bitak ng aking pagkatao’t pagkakataon—kung paano ang mga alaala’t kaganapan sa pagkatao ko ang siyang umukit sa akin sa kung ano ako sa ngayon. Isang kandila. Naniningning mula sa kadiliman ng paligid.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

TALAAN NG NILALAMAN pahina

MGA TULA

IKAW SINING THERE'S A FREAK INSIDE MY MIND KULA[E]NGOT SAKSAKAN OF INKBLOTS AND LOST WHITE CANVAS ULAN

2 3 4 8 10 11 15

MGA DAGLI NAPUNDING ILAW BAHAY-BAHAYAN. LUTU-LUTUAN. NANAY-NANAYAN. KARTONG PINAGPALA NI BANTAY NANG BINASA MO AKO'T BINULATLAT KANDILA

KOLEKSIYON NG MGA MAIIKLING KUWENTO OF STARS AND POSTCARDS SAAN NGA BA NAGKAMALI? HALIK SA HANGIN

18 20 21 22 25 30 33 41

ILANG BAHAGI NG NENE, ISANG NOBELA PROLOGO I.I. DAANG PATUNGO SA PAROLA

48 49

PERSONAL NA SANAYSAY DO NOT, DONUT

57

TAMPOK NA SULATIN DAANG TINAHAK

MARIA

KRISTELLE

63

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

PARA KAY MAMA, PAPA, KUYA, BUNSO AT SA PINAKAMAMAHAL KONG LOLO JUN

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

M G A T U L A

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

IKAW ikaw ang bawat hikbi ng tinta; iniluluha ang bawat pagpapagal, pagdaramdam sa sakit—na umukit ng pag p a t

a

k ng mga letrang pilit pumipiglas bumubulalas— upang ganap na lumangkap sa matalik na karibal: ng sa totoo at sa hindi[.] ang lahat ng buhok, gabok, mga retaso sa katawan ng bumubuo ng ikaw— lumilingon sa bawat bitak ng nabasag na bahagi sinasalamin ang pinuganteng pag-ibig sinisimsim ang repleksyon, ng iba't ibang anggulo[.] maling ihinuha na ika'y huwad; parte ng bawat piraso't bawat pigura mas nanaising ika'y maging isang kabuuan pinagtagni-tagning larawan: ng saya, lumbay, poot, inggit

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

pagkatamis at pagkapait mga karupukan ng pagkatao't pagkakataon hinahanapan ang mga katanungan ng mga kasaguta't kasagutan— ng pagmahal at pagmahal sa huli, ika'y mananatiling bahagi ng mga ikaw sa bawat ikaw[.]

SINING Mahirap pala talagang humingi ng atensyon—sa harap ng tanghalan.

Isa kang artistang manlilimos kahit ang kasuotan mo ay pang-eletista't pamburgis.

Yumayapos ka ng atensyon, munting pagkilala sa sining kahit ang kapalit nito'y kapiranggot at katiting.

Hirap na hirap ka nang ilahad ang iyong kamay, paa, pati bibig— dahil nababatid mo na ang igaganti lamang nila ay mga lingon, mga kisapmata't mga bukambibig.

Pero nanatili kang nangungusap, nagmamakaawa Lumuluhod at kahit kumain ng buhay na sawa’t tumawid sa inapoyang alambre'y gagawin mo.

Dahil ang sining ang siyang buhay mo.

Nanalaytay.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Nanunuot sa buong katawa't kalamnan mo.

Ikaw mismo ang sining.

Sining na pinuputa mo, kahit ang bayad ay 'di sapat na ipahid sa dugo at luhang binigay mo na.

Sining na 'di humihingi ng pagkilala.

Ni pera.

Ni isang entablado.

Ang hinihingi ng sining ay kalayaang maihayag ang nais nito.

Ang hinihingi ng sining ay ang kalayaan mismo—ng natatago't nagkukubli.

Ng minsang naging bulag at pipi.

Hanggang sa pagsara ng pinilakang tabing, ika'y mapapaisip: "Ang paghahayag pala'y pagtatago na rin sa parehong panahon."

THERE’S A FREAK INSIDE MY MIND There is a freak inside my mind.

It twirls around, barring me from sleep It peeks through pons inside my brain.

It is rampant.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

And kooky.

It consumes what it does not like.

It consumes all the things I like.

And in the end, it consumes me.

The freak inside my head is turning restless.

Soon, the pons, the nodes will release an enzyme, code...that will open what is meant to be closed.

But the freak knows that if this happens, it could end up nicking itself.

My eyes flutter, my mouth mutter.

Trying to lull the sullen bitch.

Trying to grasp that thing I couldn't reach.

Yet, I held my eyes and my mouth open, meaning; what would happen then, if I let these freaks inside of me free...

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Would the freaks break free?

Or would it turn the freaks into me?

Each night, the freaks and I have late night snacks as I try to blur and blot them, out of my mind, of of my system even for a single night.

For I know that tomorrow, as the sun shines bright on my dull, dark visage; I'll pack those freaks and weirdos inside my brain's pocket where I try, try too hard to make them stay.

Then, I will remind myself to keep the doors inside my head, I don't even need to change!

What I'm thinking is fine.

What I'm feeling is fine.

What I'm saying is fine.

Everything's fine...

For this band conceals these freaks inside my head.

Those failures, those bad names, all the fuck-ups and bullshits I’ve thrown on those freaks.

The freaks are rejecting me.

Why couldn’t I set them free?

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Then, I sat on that corner; alone.

Yes, I should not let these freaks be seen by anyone, just no one; for everyone is forbidden to gather all these freaks, to gather all these bitches, to gather all these pains and tears... except me.

I'm alone with the freaks.

I'm one of the freaks.

Inside...my mind I grip with the freaks, the bitches, the pains, the tears.

I grip with every scars and every blows hoping the freaks will go out of me.

But why are the freaks getting stronger?

Will the freaks free me?

Will I be gleeful and happy?

Will it, will it ever destroy me?

Or is it Is it already destroying me!

Slowly.

Slowly.

Slowly.

Ha! Ha! Ha! Faster!

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Faster!

It peeks out of my mind, out of my system.

The freaks are fleeing, fleeting, free!

DIE.

KULA[E]NGOT kulangot—nasa ilong ngunit 'di umaalingasaw ang amoy humahadlang sa hangin bumabara sa lagusan kulangot—nasa ilong sinusundot, dinudukot, minsa'y binibilog pinipitik, pitik, pitik sa ere pinapahid, pahid, pahid sa pader kulangot—nasa kamay ngunit 'di ninanais na hawakan dumi, peste, buraot

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

pero—ang kulangot ay mula sa sariling ilong na kinuyakoy ng sariling kamay ano nga ba ang deperensya? at ang sariling dumi'y nandidiri, 'di mahawakan hanggang ang mga kulangot— na initsa sa hangin, ay malalanghap ng ibang ilong, o sariling ilong ang kinainisang dumi'y babalik, papanhik, sa ilong ay muling hihitik at ang mga kulangot— na nalusaw ng tubig-ulan, at naging uri ng halamang pataba ay 'di na matatawag na kulangot kumbaga'y ang kulangot— na lumisan, naging multo ng nakaraan, ang dating dumi ng iba, laman-tiyan na ng bitukang halang dahil sa huli, ang mga pekeng pataba'y masisinghot at ang noo'y kulangot na 'di na matatawag na kulangot— ay muling makababalik sa ilong,

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

para maging bago na namang peste, buwitre, demonyo, salot, buraot, kulangot[...]

SAKSAKAN laging nasasaksak ang puso ko sa tuwing dadagok ang pagkakataon ng ating—pamamaalam walang mga salita na nabubuo sa labi mo't labi ko parang natarak ko (na naman) ang punyal nang 'di ko man lang namamalayan tila naipon ko (sa iyo) ang mga dagok [na kinimkim mo naman—] sa iyong puso't isipan mga talim na siyang umikit sa mga bangayan, sa mga sagutan, sa mga sakitan; [mga bagay na nagpahirap] sa iyong ako pala ang may gawa idagok mo na'ng lahat ang mga talim na ito sa punyal itarak mo na sa aking dibdib at ibaon ang punyal nang paulit-ulit upang mabatid na ng puso ko

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

ang mga itinarak mong punyal dahil hirap na hirap na akong [masaksak. masaktan. masugatan.] sa (aking) puso mula sa likuran ng mga bangayan, ng mga sagutan, ng mga sakitan; [mga bagay na nagpapahirap] sa aking ikaw pala ang may gawa ngayon—hindi ko na alam. halika, bumalik ka na tuturuan kita (turuan mo rin ako) kung paano, ang manaksak; at nang tayo'y magsaksakan na.

OF INKBLOTS AND A LOST WHITE CANVAS HER: I, often wonder if a magical place exists; Wherein two lost souls are meant, to entwine Out of life's dull, bland shade; I hope that someone were to find me, to hold me— to rescue me On this world's pitchblack, which path should I take?

My lonely heart wondered, pondered along the blackened sea of my tears

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Hoping for some sailor, some nomad to wander and find me To see me as a wrecked book, still shedding whites HIM: I asked myself, once, twice, more than thrice Is love meant to be surreal imagery?

Where pictures of love, lust, life lost in translation; confused In this world full of ironies and fallacies Would love remain an inevitable truth?

Passages, written on books couldn't still define love and all its refinements Yet, here I am; after all the lost and damages Wandering, even waiting for someone who could blot out Love, love out of its purest whites HER: Alone, in the rain, filling all my buckets with greys of ashes With those bitter hues of memories; post-mortem See these burns? It was made then after that flaming love crawl its way up outside my mouth As I spit words, of endings and non-continuum I recalled how someone touched my soul, through his Barnum and tell-a-tales Burning those pages created

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

by metaphors; figures of you and I Now, I know it is gone—really gone I am left with a sunken chest, a deep ocean Made with tears of unforgotten hurt HIM: I let the weight around my shoulders drag me down With heaping tons of regrets and lost chances See these scars? These are made of swollen hate as I utter words cusses and fucks Out of the irrational, comes the rational result— Here I am; once unmoved but now Trying to step forward once more, just to give myself a little push Out of the quicksand of absurd past Made with the burnt pages of supposed to be us HER: Yet your eyes, our eyes met— As it spoke its own deadliest story Of a mourning made with burdened love Yet, I keep on skimming, notching these broken pages Declogging the vessels of an unbeating heart As it pumps, once again, once more, forevermore

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Could this be another turn-over of the story?

On how mistrust could make another reopening Oh, this sweet cruelty—of love!

HIS: Yet, her lips, my lips spoke— Those used-to-be love and false fantasies Made with an illusion of that groaned love Yet, I keep on uttering, speaking, this heaping flow of truth As it divulges your enshroud soul As it beats, beats once more, beats forevermore Could this be a start of something new?

On how mistrust could make another reopening Oh, this—this cruel saccharine love!

HIS AND HER: These empty spaces, filled with doubts— As I come to see it now, everything's anew.

Days, passed. I'm skirming your notches as you lutch me as your frontispiece.

We've tried to pick, those remnants we had Like a deconstructed tangram forming another, even better particles of what we were I held my breath; as you run your fingertips to my chest—telling, the odds make us into

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

life-sized balloons Maybe, this is what we are then popped, upsized Filled with poetries, galaxies, philosophies, romance—us As I let you know every index and every column of mine I want to contain myself— with seals from your kiss

ULAN umuulan na naman. nanatili pa rin ako sa loob; ginugunita ang mumunting dagok ng buhay hinihiling ko—ang mas mabubuting tao rito, sa mundo. ang ating pakikipagkumpitensya'y bumuo—ng pagkaganid at pagkasuklam. determinado akong hanapan iyon ng paraan. hindi ko na hinahangad na mapabuti ang maraming tao. sa pagpapabuti ng isang tao, ay siya ko ring ikaiinam. at, sisimulan ko ang pagpapabuting yaon sa taong pinakalubos na kilala ko ang aking sarili. sa t'wing umuulan at ang isa'y nanatili pa rin sa loob; ang isa'y possibleng gumugunita ng mumunting dagok ng buhay. paano kaya—paano ko kaya magagawa sa 'king sarili ang kabaitan, kagaanan, kaluwalhatiaan?

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

naniniwala akong natapos na ang pag-ulan. maari na akong lumabas. aalis na ako't muling isusulat ang mga katagang naudlot. hindi na ako mangangamba sa 'king pagbabago ngayon. marahil bukas—kung ito ma'y umulan; maari ako muling manatili sa loob, at gunitain ang mumunting dagok ng buhay.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

MGA DAGLI MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

NAPUNDING ILAW Sunod-sunod ang aking paghithit ng pipa. Ngising-ngisi ang ngipin kong naninilaw at punung-puno ng nikotina.

Dehado na ang computer user sa nilalaro kong ahedres sa aking pinaglumaang phone tablet. Nanlaglagan na ang hubad na mani't kornik sa bilugan kong pangangatawan na halos inakupa na ang bawat kanto ng aming sofa. Ayaw kong bumangon. Nakatatamad.

Ano pa ba't binansagan akong Batugan?

Humampas ang mag-asawang usok at alabok sa aking katawan. Napabahing pa 'ko sa nakayayamot na paghaplos ng mag-asawang 'yon sa 'king sarat na ilong. Kinusot-kusot ko na lamang ito. Nakatatamad kumuha ng tissue.

"Wala ka ba talagang balak pal'tan ang ating ilaw?"

Nakapamewang na naman ang aking asawa habang binabalandra ang kaniyang pamosong litanya. Isang buwan na kasing kikirat-kirat nang ilaw sa aming salas. Tinatamad akong palitan. At heto na naman siya—humihingi ng tulong.

Ayaw kong tulungan. Nakatatamad. Ano pa ba't binansagan siyang Kasipagan?

"Kaya mo na 'yan..." nahihikab kong tugon "...mahal kong Reyna." sunod ko pa habang ikinilos ko na ang Reyna ng ahedres. Tumaob na ang lahat ng aking Kawal. Tanging ang Hari at Reyna na lamang ang nalalabi kong piyesa. Natatalo na pala ‘ko sa ‘king laro.

"Puñeta ka, Batugan! Namamagod din ako!"

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Napikon ako sa pagsagot ng aking asawa. Pikon na pikon.

"Alam mong deputa ka, 'wag ka nang magreklamo!

Kaya nga binuo ang reyna ay dahil sa hari. Galing ka lang sa tadyang ko! Pagsilbihan mo 'ko, Kasipagan! Ano pa't naging babae ka?"

Isang lumalagitik na sampal ang kaniyang sinagot. Agad kong naramdaman ang nag-iinit na kirot sa aking pisngi.

Sinipat-sipat ko muna ‘to bago pa man bumawi sa ginawa niya.

Nagdilim ang aking paningin. Naghuramentado. Hinablot ko ang kaniyang ulo, sabay sabunot sa mahaba niyang buhok. Sobrang hablot. Halos humiwalay na ang mga hibla ng buhok sa kaniyang anit. Dinurog ko ang aking nagbabagang pipa sa kaniyang impis nang mukha.

Binalibag ko siya nang malakas sa pader ng aming sala.

Hanggang sa mabagok at magdugo ang kaniyang bungo.

Eksaktong kilos upang makain ng aking katunggali ang aking Reyna at mapalibutan ang aking Hari. Ang Hari ko na lamang ang natitirang piyesa—na naturingang pinuno ng monarka ngunit limitado lamang ang kilos. Ngawa lang nang ngawa, wala namang nagagawa.

Nakita ko na lamang ang Hari na kahit anong munting hakbang sa kaniyang kinalalagakan ay walang kawala-wala.

Isang perpektong matê.

Kasabay ng pagtingin ko sa nakahandusay Kasipagan ay ang unti-unting pagdilim ng paligid.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

na

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Napundi na nga nang tuluyan ang ilaw ng aming sala.

Pero, nanaig pa rin sa akin ang pagiging batugan. Ayaw ko pa rin talagang palitan. Nakatatamad!

BAHAY-BAHAYAN. LUTU-LUTUAN. NANAY-NANAYAN. Mama ko na nga pala si Tiya.

Isang taon pa man ang nakalipas, pero 'di pa rin ako makapaniwala. Ang sama-sama ng loob ko kay Papa.

Maliban kasi na dahil sa kaniya kaya inatake sa puso (na siyang ikinamatay) ni Mama—nagawa pa niyang kasamahin ang kapatid niya—si Tiya Tasya.

"Ba't ninyo pinalitan si Ma—" "Gago ka, Rey! Wala kang karapatang kuwestiyunin ako?! Hanggang sa'kin ka pa lumala—" Hindi ko na siya magawang intindihin. Nangingiwi pa rin ang bugbog-sarado kong pangangatawan, naliligo ako sa sariling kong dugo. Sinipsip na ng abuhing alpombre ang hindi dapat kumatas mula sa aking katawan.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Hanggang sa isang araw, naiwan kami ni Tiya Tasya sa bahay. Abala siya sa pag-i-is-is ng kalderong pinaglutuan ng tinola. Basang-basa na ang kaniyang manipis na kamison.

Humuhubog sa kurbado niyang pangangatawan.

Ngayon ko lamang hinangaan ang angking rikit ng pangangatawan ni Tiya. Puta, ni 'di ko nga namalayan na unti-unti nang naninikip ang panloob ko.

Sa 'di ko malamang dahilan, ang ilang buwan kong inis sa kaniya'y napalitan ng libido't eros.

Wala mang himig kaming nabanggit sa isa't isa—batid namin ang silakbo, init, at libog na nararamdaman.

Ilang saglit lang ay sinimulan na naming magluto-lutuan ng aking nanay-nanayan sa aming bahay-bahayan.

KARTONG PINAGPALA NI BANTAY Halos hindi-mahulugang karayom ang kapilya sa Kalye Azcarde. Simula nang lumaganap ang balita sa buong Bubuli tungkol sa milagrosong kahon—'di pa man nasisikatan ng araw ang buong baranggay, dinarayo na 'to ng iba't ibang tao.

May pipi, bulag—banlag.

Mayroong nagpapatuwid ng baluktot na batuta. Pati rin ang 'di mabiyayaan ng anak.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Sabi sa'kin ni Lola Ising, hindi lang dapat idaan sa panata ang pagkagaling. Sinasamahan din daw 'to ng mga usal at dasal—pati na rin ng dukot sa bulsa.

Kaya pala araw-araw...napupuno ang kahon ng Zest-O ni Lola ng barya at perang papel.

Nangyari ang lahat ng ito nang namatay ang aming alagang askal. Aksidenteng nasagasaan ng karo ng Nazareno si Bantay sa kahabaan ng prusisyon. Nagkataon na ang pinagtalsikang dugo ng napisaot niyang pangangatawan ay nag-iwan ng markang krus sa karton.

Inaadornohan palagi ang karton ng mga kandila, pati ng mga bingkis ng sampaguita. Nakakainis nga si Lola—kasi— lagi niya akong pinapatoka sa pagpapalit ng mga nalantang sampagita at pinagtirikan ng natunaw na espermang kandila.

Ayoko nang alamin kung totoo man ang mga milagro.

Lalo na kung nababatid ko na 'di nito napagaling at napagmilagruhan ang schizophrenia ng Lola ko.

NANG BINASA MO AKO’T BINULATLAT Alas sais ng gabi.

Maulan.

Malamig.

Madilim ang paligid.

Tumambay muna ako saglit sa batalan. Nagpatitila ng ulan. Basambasa na ang damit ko’t gomang sinelas.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Nagmumukha na akong basang sisiw sa gitna ng papalakas nang ulan.

Bigla kang dumating. Ang malamlam mong matang hinamugan ng tubig-ulan ang siyang nakipagtitigan sa akin.

Nangungusap. Na para bang niyayakad mo akong sumakay sa iyong sasakyan. Hindi na ako nag-atubili pa. Mahirap na rin kasing ma-stranded sa daan, maulan pa nama't kay lakas ng hangin.

Napapalitan ng madamong tanawin ang kaninang nagsisipagtayuang gusa-gusali. Sa isang saglit, nakarating na tayo sa inyo. Medyo nailang pa nga ako kasi sinabi mo sa akin na ikaw lang ang taong nakatira rito. "Uhm, sigurado ka bang maari akong mag-stay muli rito kahit saglit?" tanong ko sa'yo at tinugon mo lamang sa akin ay ang matamis at mapanukso mong ngiti.

Niyakad mo ako sa sala't inabutan ng tuwalya. Tinuyo ko ang sarili ko't ininom na rin ang kape na kanina mo pa inalok.

Gumuhit ang init ng tamis-pait na lasa ng kapeng barako.

Tatayo sana ako para pumunta sa banyo na bigla kang umupo sa tabihan ko.

Bumilis ang kabog ng aking dibdib. Marahan mo pang dinantay ang iyong mga palad sa aking pisngi. Nakaramdam naman ako ng mainit na sensasyon nang sandaling 'yon.

Papalapit nang papalit ang iyong mukha sa akin. Teka, balak mo ba ako halikan?

Sa halip na ang labi mo'y tumungo sa labi ko'y idinikit mo pa ito sa tainga ko.

Mainit.

Umaalab.

Nakakapanghalinghing. May binulong ka sa akin; malagkit ang tingin ng iyong mga mata na tila di ka tatanggap ng hindi bilang tugon ko.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

"A-ayos lang ba talaga sa'yo?" tanong mo sa akin.

"O-oo. Magkano ba? Medyo short kasi ako." nagaatubiling sagot ko kahit halatang-halata na ang excitement ko sa gagawin mo—este natin.

"Libre na lang para sa'yo." at bago pa man akong tumugon at dinakma mo na agad ang hita ko.

Mabilis ang mga naging eksena matapos noon, bumaba ang iyong mga daliri at dahan-dahang tinanggal ang saplot ko. Mamasa-masa na ito't handa nang sumabak sa matinding laban. Hindi rin nagtagal ay inilabas mo na agad ang iyong sandata at itinarak na kaagad sa ibaba ko.

"Uhhhhmppp..." impit ko nang maramdaman ko ang dampi ng iyong matigas na sandata na bumabaon sa ibaba ko. Mabilis ang mga pangyayari. Dahan-dahan mong itinaasbaba ang iyong sandata't agad akong pinagpawisan.

Napangingiwi ako sa bawat pag-indayog mo sa aking ibaba.

"Sairin mo, aaaaaaaaah!" bulalas ko pa sa'yo. Tila ginagahan ka naman sa pagkarinig nu'n at dineretso mo ang trabaho mo.

Tusok. Baon. Bulwak. Sa bawat pagbaon mo'y halinghing ang naibabato ko. Napuno ng pula ang pang-ibaba ko. At natapos na ang iyong trabaho.

Napangiti ako sa naging resulta. Luminis na kasi ang aking mga paa matapos mong yadyarin ng pusher ito. Yiee, pusha penk pa ang naging kulay ng toenails ko! Favorite color ko pa man din. Napangiti ako nang malawak sabay sabit na lamang sa'yo...

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

"You did a great job on my foot! Nice foot job!"

KANDILA Lumalalim na ang gabi ngunit wala pa ring nakokolekta ni isang kusing ang batang pulubi. Sa kaniyang paglibot sa kahabaan ng Kalye Carriedo, mas lalong nabahiran ng usok at putik ang gula-gulanit niyang damit. Maging ang kaniyang sirang sinelas ay hinugpungan na lamang niya ng plastik, maipangsapin lamang sa mamasa-masa’t umaalimuong aspaltadong kalsada.

Sandali siyang nagpahinga sa isang sulok. Kinapa-kapa ang dalawang bulsa. Nagbabakasali na may nakaipit na barya sa pinaglumaang maong. Para sa pambili ng tigpipisong ice water. O kahit Stick-O. O kahit Sugo o Lumpiang Shanghai. Pero sa huli, kahit anong kapa niya’y wala siyang madampot na barya. Katulad ng dati, wala na namang nadelihensya ang batang pulubi sa buong araw na paggagalugad.

Tuluyan na siyang humikbi. Sa bawat impit ng kaniyang hikbi ay ang pagtaas ng kaniyang balikat at pagsinghot sa kaniyang bumabaradong ilong. Ang mga patak ng luha niya ang siyang humilamos sa gusgusing mukha.

Sa ilang saglit, isang nakasisilaw na liwanag ang nagpapikit-mulat sa batang pulubi! Naaninag niya ang liwanag mula sa isang manipis na pahabang bagay.

Sinundan ng batang paslit ang pinanggagalingan ng kumikinang na bagay. Ang isang liwanag ay naging tumpok-

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

tumpok na mga sinag sa kaniyang paningin. Hindi namalayan ng pulubi na nadako na pala niya ang tirikan ng kandila malapit sa simbahang bayan.

At doon niya nadatnan, ang isang matandang babae— tangan ang isang pulang kandilang 'di pa nasisindihan.

“Alam kong gusto mong sindihan ang ilaw na ‘to,” agad na sabat sa kaniya ng matanda.

Nagtaka ang bata sa sinabi ng matanda. Akmang tatanggapin na sana niya ‘to nang bigla siyang may napagtanto. . .

“Wala ho akong pambayad diyan.” “‘Di bale, ‘Tuy. Libre ko na ‘yan sa ‘yo."

Hindi makatanggi ang batang paslit sa ngiting ng matanda. Sa loob ng ilang saglit, tinanggap na rin niya ang pulang kandila.

“Sa oras na sindihan mo ang kandila, ipikit mo lamang ang iyong mga mata. Paulit-ulit mong iusal ang ‘yong panalangin sa Kaniya.”

Sinunod naman ito ng batang pulubi. Agad siyang pumikit, at saka iniusal ang kaniyang napakatagal nang hiling!

“Sana, makita ko na muli si Inay,” naibulalas ng bibig ng batang pulubi. Naalala na niya ang kaniyang Ina na iniwan siya ilang taon nang nakakaraan. Hindi naiwasang umiyak na naman ng batang paslit sa munting balintataw niya sa kaniyang butihing ina.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Isang ngisi ang ibinawi ng matanda at isang tapik ng balikat. Tanda ng pagsimpatiya nito sa bata. “Matutupad ‘yan. Gusto mo ba malaman kung paano?”

Agad na nagningning ang mga mata ng batang pulubi.

Napuno ito ng pag-asa.

“T-Talaga ho? Paano ho ‘yon?”

Ikinumpas ng matandang babae ang kaniyang kaliwang kamay. Umusal ng inkantasyong Latin. Ilang saglit lamang, napalitan ng kalamlaman ang kaninang nagniningning na mata ng mga bata. Nagmistula siyang papet na sumasaliw sa bawat kumpas ng matandang babae.

Hanggang ang matandang babae ay tuluyan nang naisakatuparan ang kaniyang ibinabalak. Naipasok niya ang batang pulubi sa loob ng pulang kuwarto. Ang kuwartong puno ng mga umaandap-andap na ilaw. Malugid na tinanggap ng ale ang dalang bagong alaga ng matanda.

Bago pa man puminid ang pinto, umusal pa ang matanda.

“Anak, ‘wag kang mag-alala. Magkakasama na tayo, malapit na," saad ng matanda habang tinatanaw ang club na noo'y nagdala sa kaniya sa mundo ng pagpuputa noong nabubuhay pa siya. "Hayaang mong dalhin ka rin nila sa mundong kinalalagakan ko,” huling usal ng matanda—na siyang mismong ina ng bata—habang dahan-dahang nagiging usok ang kaniyang kabuuan.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

At ang mga usok ay sininghot papailalim ng lupa. Sa mundo ng dagat-dagatang apoy. Patungo sa lugar kung saan ang mga puta’t tampalasan ay lumalagapak.

Inferno.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

KOLEKSIYON NG MGA

MAIKLING KUWENTO

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

OF STARS AND POSTCARDS Once, the moon asked "Why do you twinkle?"

My flary orb wouldn't give me a chance to answer such a thought. For I turned blind. I didn't have such chance to see how my blazing heat could give out light. I am an enormous light.

Still, I wanted to retort to the Moon. I struggled to recall her question.

As I recall her voice, how I wished I could puke and go back where I used to be! If I could wish to brother Betelgeuseor to sister Antares- so I could go back to being lame starstuff, I would have been a lot happierwith my lot. I may be an illustrous space rock and yet, I am unhappy.

The universe may be proclaiming me as one of its brightest stars—but I remain unhappy for the rest of my 'star life' is covered into darkness.

A few millennia ago when the stars, planets and galaxies were being born - I was merely a flyspeck of space dust and gas in this strange universe. I was, as the earthlings called me, nebula. It was at this moment of my existence that I saw my opening, my turf. Though inky and gloomy, it was the perfect place to be. My atmosphere was the widest plane a creature could ever see! Just imagine how an earthling sees the Earth as big-wherein in fact is it just a bluish-greenish dot on a wide black blanket!

Back then, I used to climb atop the Moon just to see space covered with bright stuff-those hot-bodied orbs. From their intense heat came such majestic light! Those lights blanketed

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

the entire universe. Out of my young Sirius days, I spent my moments etching figures and patterns. I even made my own set of constellation - even make my own set of constellations.

There, I make my very own "Cometa Superior", "Super Meteoroid", and even star patterns out of stars pattern!

"Sirius, why do you stars twinkle?"

"Once I've become one of them, I'll let you know."

The other day, I asked Moon if she could help me to transform into a star. Stymied, she wondered why I've decided to be a glistening glistening rock in space.

"I envy them! I also want earthlings to be amazed by my radiant glow!"

"Don't be too wimpy and callow, Sirius!"

Moon frowned at me.

"Aren't you happy that you are atop of me, watching the stars that you so envy?

"I want to be watched, for a change."

"But once you turn into a star…there is no turning back."

"If there's no turning back then, I'll be sending postcards.”

"Don't be foolish! Once a fool makes a decision, the decision can no longer be taken back!”

"We are all made fools of our dreams.”

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

"Just like this dream of yours?”

"What kind of dream? To be seen by earthlings during their daytime?”

"I wish for that too, Sirius! But for me to hope for more is too-“ "Good riddance, Moon! You only borrow your glow from the Sun-so don't be too hypocrite!"

"If only I could wish for such a thing, I could have done it right away. So the two of us wouldn't have met!"

"Aha! So you're cussing and cursing me right now, huh?"

"It is not what you think!"

"What is it then? Don't tell me that you're envi-" "NO! If only I have the courage to let go, but I don't have.

I couldn't tame a night without you."

Silence covered the two of us. Just silence. I fled from the Moon.

"Sirius, why do stars twinkle?"

I hear her voice once more. But this time, I couldn't answer.

For my face had been burned and impaired out of those heat I am expelling. I have returned after thousands of millennia after my metamorphosis. Out of those specks of dust, I've turned into a bright star. I've continued flaring and heating until I've reached my final state. A supernova—a supernova that is now about to explode at any time.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

She was right after all. I may be on my brightest state right now, but I still couldn't have the things I've wanted all along.

Sketching patterns, wishing on bizarre things… Me having the Moon.

Now, I have really lost her... and I couldn't get her back.

I am Sirius, the brightest star an earthling could ever see—now sending postcards describing my bitter fate. Once I bite the dust, there would be a newborn nebula to take my place. Parts of me may choose the old path I've already taken. Some may settle to be just starstuffs-starstuffs who could enjoy their life to their greatest-to be with the one they truly love and they sketch patterns of constellation amidst the dark, clear sky.

Maybe, I know the reason why I am twinkling.

I'm twinkling out of those tears-the tears of a life that could have been.

SAAN NGA BA NAGKAMALI? [LIMA.] HALOS magkandadapa-dapa na si Luis sa pagkukumahog sa pagtakbo. Hindi alintana ang mga

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

rumaragasang behikulo at ang panaka-nakang pagbuhos ng ulan. Hindi nakaligtas sa nagngangalit na pag-ulan ang naghahabaang buhok at bigoteng dalawang taon na rin nang huling nadampian ng gunting at pomada.

Pakaliwa't pakanang luminga-linga. Nais lamang ni Luis ang makaalpas sa malulupit na sangkapulisan. Sinisigurado na walang bakas na nabuo mula sa pag-eskapo. Naparatangan si Luis na magnanakaw ng babaeng nakabungguan kanina.

Samantala...

"Putang-ina! Mala-palos pala ang kumag?!" Nabato na ni SPO2 Santos ang batuta sa inis.

"Kung sino ang 'di gustong masungalngal ng batuta— hanapin—kahit abutin pa ng madaling-araw!" Gumagaralgal na ang boses ng matabang pulis. Hindi makapakaling-pusa naman ang mga alipores. Agad nilang ginalugad ang bawat sulok ng EDSA. Nagpahinga sandali si Luis sa isang eskinita. Bigla namang nasira ang suwelas ng 'di-magkapares na sinelas.

Naghanap-hanap si Luis ng plastic sa trash bin na malapit sa kinalalagakan at agad namang pinanghugpong dito. Ang isa pang plastic naman ang ipinantali sa basang buhok.

Pupungas-pungas na tinahak ng pulubi ang kahabaan ng EDSA. Hinimas-himas ang sikmurang kanina pang kumakalam.

Napamura na lamang si Luis sa isip. Kung hindi kasi napagkamalang magnanakaw kanina, e 'di sana...nakapagtulak pa ng botcha para mapunan ang gutom mula sa kapasalang nararanasan.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Isang saradong restaurant. Hindi nagkamali ang dalawang mata sa nakita. Nanlamig ang buong pangangatawan ni Luis sa muling-pagtanaw sa pitak ng nakaraang pilit na tinakasan.

Ni minsan, hindi sumagi sa isipan ni Luis na hahantong sa malagim na katapusan ang sinumpaang pag-ibig—handog sa babaeng nagngangalang Sandra. Ang babaeng naging insignia ng buong pagkatao, ang babaeng hinandugan ng paraiso't langit—matapos ng ilang taong panliligaw; hindi nagawang suklian ng dalaga.

"Huli ka tukmol?!"

"Anak ng—" Hinugpungan ng nagsisilakihang braso ang leeg ni Luis.

Halos mapatid na ang hininga ng hampaslupa sa pagkakagapos na ginawa ng pulis. Nagkataong kukunin na ang posas sa bulsa—isang pagkakataon upang gawin ni Luis ang binabalak...

Kagat.

Kalas.

Karipas.

Tinupok muli ng mga paa ni Luis ang main road na kaninang dinaanan. Unti-unting lumiliwanag ang sikat ni Haring Araw na tumapos sa pagbalot ng dilim dulot ng mahabang gabi. Nang lumaon, minaneobra ng binata ang kahabaan ng EDSA—iniiwasang madampot muli ng humahabol na mga pulis. Tatawid na sana ito sa kalsada nang biglang...

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Beep! Beep! Beep!

[ANIM.]

"MA'AM, negative.Hindi na namin naabutang humihinga ang suspek."

Napabuga na lamang ng hangin ang dalaga matapos marinig ang sinabi ng pulis. Inaasahan kasi ni Sandra na maibabalik ang kuwintas—pero taliwas sa narinig ang naganap.

"Ano'ng dahilan, sarhento?"

"Nasagasaan ng Fortuner, Ma'am. Kinapkapan po namin pero w-wala po kaming nakuhang—kuwintas."

"Imposible! Naramdaman ko ang palad n'ung lalaki na dumikit sa leeg ko. Suot-suot ko ang kuwintas, tanda ko pa— pero nawala—nawala!"

"W-wala talaga kaming nakuha." Dinukot ng sarhento ang IDnanabahiran pa ng pulang dugo. "Maliban na lamang dito sa ID nu'ng suspek."

"S-sino ba ang nasagasaan?"

"L-Luis Monteagudo Gonzales ho..."

Napako sa puwesto si Sandra pagkabanggit ng pangalan ng dating manliligaw.Wala na si Luis—wala na.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Hindi lubos akalain ni Sandra na sa langit na pala ang muling pagkikita nila ng lalaking labis na minahal.

Kinubli na lamang ni Sandra ang luha ng mata, hagulgol ng bibig, at hinagpis ng dibdib sa naka-krus niyang braso.

Nasa huli na ang pagsisisi. Kahit bumaha pa ng luha ang dalaga—alam nitong hindi na kailanmang maibabalik ang nasawing binata.

Kumawala si Sandra sa kinakapitang katotohanan.

Dahan-dahang napatid ang ulirat ng dalaga hanggang sa humalik na ang katawan nito sa lupa. Sa pagpikit ng mga mata, umaalingawngaw ang mumunting tinig—nagtatanong, nang-uusisa sa isang talinghaga...

Saan nga ba—saan nga ba nagkamali?

[APAT.] Maghuhumapon na nang nagising si Luis mula sa pagkatulog. Inunat-unat pa nito ang manipis na braso't humihikab pa. Nahihilo pa rin ang pulubi dulot ng ininom na alak. Paliko-liko nitong binagtas ang kahabaan ng EDSA. Mangangalakal na naman si Luis—maghahanap sa mga kainan ng tira-tirang pagkain at pagpag.

Sa kabilang banda naman, naglalakad mag-isa si Sandra. Nagbabakasakali na masumpungan ang dating manliligaw. Ilang taon na rin nang hindi nagku-krus ang landas nilang dalawa. Tanging kuwintas lamang na inabot ng waiter noong nag-eskandalo sila ni Emmanuel ang naiwang alaala ng dalaga. Hindi man sabihin ng waiter—alam nitong mula ito sa binata.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Aksidenteng natisod si Sandra. Muntikan na itong madapa nang biglang sinalo ng bisig ng pulubi ang dalaga. Sandaling naglapat ang kanilang katawan. Akmang magtitigan na ang dalawa nang biglang hinampas ni Sandra ng hand bag ang katawan ng pulubi.

"Ang baho mo! Umalis ka nga?!" asik nito sa binata at saka binuhas ito ng tubig. Wala namang nagawa ang pulubi kundi ang kumaripas sa pagtakbo.

Pinagpag ni Sandra ang kasuotan. Kinapa-kapa rin ang katawan—sinisugurado na walang gamit na nawala. Agad na nahinto ang paghahanap ng dalaga nang matuon ang daliri nito sa leeg. Nawawala ang kuwintas!

Mala-kidlat na gumuhit ang imahe ng lalaking nakabunggo kamakailan lamang. Ang lalaking gusgusin, maaring ang lalaking nakabunggo ang kumuha ng kuwintas!

Nagtutumili si Sandra sa gitna ng kalsada. Nakuha nito ang pansin ng mga rumorondang pulis.

"M-magnanakaw!!!"

[DALAWA.] "B-BUT Sandra, l-let me exp—" Hindi na pinatapos ni Sandra ang pagsasalita ng lalaki matapos nitong sampalin ang pagmumukha ng binata. Pulangpula't pagang-paga ang pisngi ng lalaki dulot ng sampal.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

"At saan ka kumuha ng guts para halikan ako, Emman?

Pervert! Maniac! A—hole!" nanggagalaiting tugon nito. "Uulitin ko: hindi kita mahal—ni hindi kita gusto. Si Luis...si Luis ang mahal ko!"

Hindi nagpatinag ang lalaki sa sampal na ginawad ni Sandra. Sa halip na umalis, nagawa pa nitong lumuhod sa harapan ng dalaga. Pinagtitinginan na silang dalawa sa loob ng restaurant.Dala na rin ng inis at eskandalong nakasangkutan, binato ni Sandra ng pakpak ng manok ang pagmumukha ni Emman bago ito tumalilis sa restaurant.

[TATLO.] DALAWANG taon na ang lumipas. Matagal na panahon din simula nang umalis si Luis sa pagtuturo—ni hindi na ito umuwi sa kanila't nanirahan na lamang sa kalsada o sa patio ng simbahan.

Unti-unting umimpis ang matipunong pangangatawan ng binata. Naninilaw na ang dating namumuting ngipin.

Umaalingasaw na parang bulok na karneng hilaw ang katawan. Nagsihabaan naman ang kuko ng daliri't paang puno ng libag.Naging mailap na rin sa tao ang dati-rating pala-kaibigang binata. Tinuring nang matalik na kaibigan ni Luis ang alak at tabako. Pinaparaos ang buong araw sa paghithit at paglagok—hanggang ang dating kapritso; naging kasibaan na ito.

Nang makaramdam ng pagod, dinampot agad ni Luis ang pinagtagni-tagning karton at inilatag ito sa gilid ng kalsada. Pumikit na ni Luis—nakatulog sa gitna ng

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

aspaltadong kalsada, hirit ng rumaratsadang tren, at mainit na singaw ng hangin.

[ISA.] BILANGGO ang tao ng sariling nakaraan. Binabalot ang sarili sa maskarang nagpapakita ng paimbabaw na damdamin. Nagpapakatatag—kahit nahuhukuban na ng paghihina—tumatakas sa bagsik ng balintunang katotohanan.

Binubusog ang sarili sa huwad na pagkawala—pinapalamon ang buong katawan sa kulimlim.

Hanggang ang paulit-ulit na pagngasab ng tao sa nakaraan ang magiging balaraw na mag-iiwan ng makamandag na lason—na bubuo ng kadlit—mula sa katauhang winasak ng pilit na paglimot.

Kahit ang totoo, gutom na gutom ang tao sa pagkawala sa kadena ng nakaraan.

Huminga nang malalim si Luis. Buong-ngiting tinahak ng binata ang restaurant na pagtatagpuan nilang dalawa ni Sandra—ang dalagang nililigawan simula high school pa lamang. Binalot ni Luis sa sariling kamao ang kuwintas na ireregalo sa pinakamamahal na dalaga.

Pagtungo ng binatasa lugar-tagpuan nilang dalawa, hinding maipintang-palara ang nadarama ni Luis sa nasaksihang eksena sa restaurant. Kitang-kita ng dalawang mata ang paghalik ng isang lalaki sa babaeng pinapangarap.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Napaluha na lamang si Luis. Nanginginig nabinato ang kuwintas na iaabot sana ang babaeng sinisinta. Tinunton na lamang nito ang daang magkukubli sa katotohanang nais alpasan—rumerehistro sa kaisipan ang mga katagang...

Saan—saan nga ba? Saan nga ba nagkamali?***

HALIK SA HANGIN Madalas, nakikita ko ang aking sarili na nakatingala— dinarama ang sariwang hangin na bumubulong sa akin.

Mahina ang pagbulong niya ngayon; hindi katulad noon na maruwal, mabangis, at mabigat. Animo’y kinakausap niya ako. . .muli. Nagbabakasali na sa bawat dampi ng hangin sa akin ay maramdaman ko ang pag-oyayi ng aking diwa sa bawat pagbaila na kaniyang ginagawa sa luntiang paligid na pinili kong mamalagi—ng ilang saglit.

Hanggang sa lamunin na ako ng nakabibinging katahimikan. Ang dating dampi ng hangin na nagpapanatag sa akin ay tila pisi na unti-unting pumupulupot. Sa aking pagkilos. Sa aking paglingon. Sa aking paghinga. Hindi ko namalayan na lumuluha na pala ako.

Ang hangin ay muli na namang tinangay ang likidong nanahan saglit sa aking matabang pisngi. Ang inakala kong hangin na hindi na muling iihip ay muli’t muli naman kung dumaong sa aking mukha patungong katawan. Ang kaniyang bisig mula sa kaniyang pagbigwas ay pinuluputan ako.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Ramdam ang init sa lamig. Nanunuot ang sakit sa pagpapakawala.

Pinuluputan ako ng hangin ngunit ninais ko pa rin ang umalpas. Nagtatangis. Nakikiusap. Nangungusap. Nagnanais na sabihin ang mga katagang, “Umalis ka na hangin. Hayaan mo ang likido sa aking mga mata na manatili. Hayaan mo na ang luhang binubuhos ko ay kalamayin ako. Hayaan mo ako, pag-isahin mo ako. Dahil sawa na ang likidong pilit tinutuyo ng bawat pagbugso mo. Tuyung-tuyo na ang puso ko, kaya sana. . .katulad ng mga panahong nasasaktan ako’y hayaan mo na ang aking mga luha na basain ang aking nanunuyong damdamin.”

Sawa na akong magpakamanhid, hangin. Makiramdam ka naman.

Alam mo ba na mula sa init ng ‘yong yakap ay muli siyang rumerehistro sa aking paningin? Ganito ang pakiramdam ng kaniyang bisig. Kay init. Kay sarap yakapin.

Kay hirap pakawalan. Isang uri ng hangin na hindi ko naramdaman mula sa pagpapalipad-hangin ng kabinataan dito sa baryo. Ibang klaseng dampi ng hangin ang naramdaman ko sa kaniya. At muli mo na namang pinadarama sa akin ‘yon, hangin.

Muli mo sa akin pinapadama ang sarap. Muli’t muli mong pinapadama ang sakit. *** Isang taon na ang nakakaraan noong dumayo ang isang katulad niya rito sa kanayunan. Nasiraan daw siya ng sasakyan at kinakailangan niya ng matutuluyan; kahit sa loob lamang ng tatlong gabi’t dalawang araw. Hindi lingid sa akin

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

na iba ang kaniyang pinagmulan—na mula siya sa ibang mundo.

Kumbaga, siya ang sumisimbolo sa langit, at ako naman ang dahop na lupa. Masisilayan mula sa kaniyang kasuotan ang kaniyang angking kisig. Ang malamlam na mata niya’y saglit kong pinagmasdan. Ilang segundo nagtama ang aming mga mata. Mula sa kaniyang kalamlaman kanina lamang ay agad itong napal’tan ng kislap na kayhirap hindi balingan.

Animo’y nangungusap ang mga mata niya sa akin— inaakit, pinagdidikit na mala-batubalaning titig.

Simula ng sandaling ‘yon, alam kong masusundan pa ang aming malagkit na pagtitinginan. Ako ang nagrepresenta na akayin siya sa amin. Nagbabakasali na mula sa mga nakaw na sandaling ‘yon ay lumalim pa ang aming pagtitinginan. Ito man ay isang kahibangan na kung mawawari—pero hindi naman masama—na magbakasaling mapansin ng isang tagasiyudad?

Dahil parehas ang aming lupa na tinatapakan. Dahil parehas ang aming tubig na iniinom. Dahil parehas ang aming hangin na nilalanghap. Dahil parehas ang aming tugon sa isa’t isa. At alam kong ganito rin siya sa akin. Hindi maipagkakaila sa kaniyang pagsulyap ay gusto niya rin ako.

Sa unang gabi niya sa aming nayon ay nagkausap kami.

Pinakilala niya ang kaniyang sarili. A, Rolando pala ang kaniyang pangalan. Mula sa Kamaynilaan—kaya pala kakaiba ang tatas ng kaniyang pananalita. May ilang salitang hindi ako maunawaan; katulad ng “condominium” na maipaparehas sa “tahanan” na taguri rito; “bar” na maipaparehas naman sa “inuman” dito; at “sex” na maipaparehas naman sa “ginagawa ng nagmamahalan” dito.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Mula sa kaniyang mga salita ay nabigyan ako ng mga bagong kaalaman. Mga kaalaman na mas lalong nagpaigting ng pagnanais ko na mapalapit sa mundo niya. Oo, nais kong maging isa ang hangin na nilalanghap namin. Kahit ang sabi niya sa akin ay mas sariwa ang hangin dito kaysa roon sa siyudad; mas nanaisin ko na langhapin ang hanging mula sa kanila. Para makasama ko siya. Para maging kaming dalawa.

Dahil alam ko na sa una pa lamang naming pagkikita’y gusto ko na siya—gustong-gusto ko na siya.

Ilang saglit lamang ay bumuhos na ang malakas na ulan, kasabay ang pagbulusok ng malakas na hangin— nanghahampas, nagbibigay-babala sa isang bagay na hindi ko naman maintindihan. Pinapatungkulan ba ng hangin ang pangangahas ko na pasukin ko ang mundo niya?

P-pero, bakit. . .bakit ang hindi?

Ang saglit kong pagmumuni ay nahinto noong niyaya niya akong samahan siya sa kaniyang silid. Dito na raw ako tumuloy hanggang mag-umaga; hindi raw ako makakauwi buhat ng malakas na ulan. Nagtatalong-pugad naman ako.

Gusto kong umalis, pero nais ko ring manatili.

Pinagpasyahan ko na piliin ang ikalawa, pero bago ko pa lamang siya bigyang-tugon ay naramdaman ko na lamang ang kaniyang malambot na labi na dumampi sa labi ko.

Hinalikan niya ako. Sandaling huminto ang mundo ko.

Nararamdaman ko ang init na sumisingaw sa aming mga katawan—ninais na kumawala ng libido mula sa pagkakagapos nito. Gusto ko na sanang kumawala pero hindi ko matinang hindi gantihan ang halik niya. Tuluyan nang lumapat ang aming labi. Naglaro ang aking dila sa dila niya habang nakapulupot ang braso niya sa balakang ko.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Kasabay ng pagbuhos ng ulan at ng malakas na hangin—nanghahampas, nagbibigay-babala sa isang bagay na hindi ko naman maintindihan; ay ang pagsaliw ng aming anino sa musika tanging ang katawan lamang namin ang nakakaintindi. Nanunuot sa balat ang sensasyon mula sa pagpilantik ng aking kamay sa katawan niya at ang pagbugso ng katawan niya upang kami ay mahiga.

Napapatid ang hangin mula sa aking katawan sa bawat halinghing ko. Heto ba ‘yung tinatawag nila sa nayon na “sex”? Kung heto man ‘yon, mapalad akong pinaranas niya sa akin ang sensasyong walang sinoman pa ang nakakapagparanas sa akin.

Nasundan pa ‘yon ng isa pa. . .at isa pa. . .at isa pa. *** Patago naming ginagawa ni Rolando ang bagay na ‘yon. Dahil ayokong isipin ng iba na mali ang aming ginagawa—dahil nagmamahalan naman kami, hindi ba? ‘Yon ang mahalaga ro’n. Kesyo magtitihaya’t maghalinghing ako sa kaniya buong magdamag, ito naman ay bunga ng aming pagmamahalan.

Ikatlong araw. Nakatakda ng umalis si Rolando sa aming nayon. Muling umihip ang hangin sa akin—sumasaliw ng malungkot at malamig na awitin sa aking katawan. Ninais ko mang manatili siya, pero wala akong magagawa. Lahat pala ng pag-iilusyon na binuo ko’y unti-unting mawawasak.

Hanggang sa bumalik na ang boomerang na kamakailan ko lamang binato mula sa pagkawala ko sa realidad.

Hindi pala kami parehas.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Dahil iba pala ang aming lupa na tinatapakan. Dahil iba pala ang aming tubig na iniinom. Dahil iba pala ang aming hangin na nilalanghap. Dahil iba pala ang aming tugon sa isa’t isa. At ngayon, dito ko lamang napagtanto na hindi pala pagmamahal ang ihahatid niya sa akin. Ang lahat pala ay buo lamang ng konsepto ng pagnanasa, ng maling pagniniig, ng sandaling kasiyahan mula sa pagkakawala ng libido.

Laman sa laman—hindi kasama ang nararamdaman.

At muli, dumampi na naman ang hangin na ‘yon sa akin mula sa mapait na alaala ng nakaraan. Hindi na kailanmang bumalik si Rolando, hindi na kailanman.

Pinalasap niya sa akin ang sandaling saya. Pinasalap niya sa akin ang walang-hanggang lungkot.

Umihip na naman ang hangin; na minsan nang gumabay sa akin pero nanatili akong bingi.

At ngayon, ang hangin na lamang ang gumanti ng halik sa aking mga labi.

Sige na, hangin. Maari mo nang pawiin ang luha ng aking mga mata.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

ILANG BAHAGI NG NENE, ISANG NOBELA

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

prologo lumalalim na ang gabi. ilang oras na pala ako nakaupo, nakakuyom ang bilugang palad at butil-butil ng buhangin. huminahon na pala ang kaninang nagngangalit na aplaya. bumuo ito ng kaaliw-aliw na melodiya—ang paghampas ng alon at pagpagaspas ng pakpak ng mga kuliglig. nanatili pa rin ako sa aplaya, nakasalampak sa buhanginan habang umuukit ng mga letra mula sa kawalan. iginawi ko ang aking mga daliri sa magaspang na buhangin. ikinurba't iniukit ang halo-halong mga pigura, mga simbulo, mga marka na maaring bumuo ng ponema, parirala...diwa. ngunit, kahit anong sulat at ukit ko naman dito sa buhangin, saglit lang naman ay aanurin na 'to ng tubig, tugon ko sa nagtatalong-pugad na mga tanong sa 'king isipan. sandali akong nanahimik, nagmuni-muni; pinagmasdan kung gaanong pilit na inaabot ng alon ang mga paa ko. napagtatanto ko tuloy, kaya inaabot nito ay aking mga talampakan ay para damayan ako. lumuluha ang dagat, nasa isip-isip ko. lumuluha siya sa pagpupumilit na akayin ako. ngunit sa kaanuhan at kaakuhan iniaakay ng dagat? ano ako? kaya ka siguro maalat, humahagikgik kong tugon sa 'king isip. hanggang sa tuluyan nang nabura ang mga salitang inukit ko sa buhangin. ang kaninang madidiin na pigura'y dahan-dahan, unti-unting sinanaw ng kumikinang na tubig-alat. gan'to rin ang nangyari sa mga sulatin ko, at batid ko na mangyayari sa

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

susunod na mga sulatin ko. kahit ano'ng lalim ng ukit ko sa aplayan, pipilitin ng mga alon na tangayin ang mga mensaheng kinintal mula sa pagkalito—sa kalinawan ng ano at ako. o mali ako ng naiisip? pa'no kung hindi ang alon ang tumatangay sa mga buhangin? pa'no kung ang mga buhangin ang nagpapatangay sa alon? napatanaw ako sa mga buhanging malayo sa dalampasigan at doo'y sinumulang iukit ang aking mga obra. itinuloy ko ang paglagalag, ang paglalayag, sa paghahanap ang lugar ko...dito sa pilipit na katotohanan.

i.i. daang patungo sa parola kung may isang salita nang nabuo na makatutukoy ng mga alon ng dagat—babanggitin niya iyon araw-araw. hanggang sa ito'y umalingawngaw sa bawat espasyo't bawat sulok ng kaniyang kamalayan. ang mga salitang bitak ng bawat siya sa bawat ano; o ng bawat ano sa bawat siya. isa siya sa isa ng lahat. babaeng nakasuot sa maluwag at marusing bestida. may tangan na banyerang punong-puno mga isda sa kaniyang ulong nababalot ng puton. hindi maiwasang maigawi sa kaniya ang mga lingon; dulot ng nakaririnding sirak at nakasusulasok na lansa mula sa gomang bota. mga parokyanong nagkakagulo sa talyer. bawat sandali, iba't ibang siya ang nakikita ng lahat. ang siya na ina. ang siya na tindera. ang siya na anak. ang siya na apo. ang siya na asawa. ang siya na babae. nagbibihis, naggagayak siya bilang ibang tao...bawat araw na lumilipas.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

alam niya ang ruta mula sa dalampasigan patungo sa kaniyang tirahan. kaya niya 'yong tahakin kahit nakapikit ang dalawang talukap ng kaniyang mata. kung kailan niya ito huling ipinikit; hindi na niya matandaan. hindi niya para matandaan. ni hindi nga niya malaman ang kaibahan ng reyalidad sa panaginip. parehas lang din naman ang paghimbig at paggising, sambit niya. para sa isang katulad niyang nanaghoy sa pagitan ng katotohana't kabuktutan, wala nang pinagkaiba ang mulat sa hindi. nanatiling monotono sa kaniya ang paligid. kahit sa'ng lingo't sa'ng linga niya; nanatiling isang paulit-ulit na siklo para sa kaniya ang buhay at katunayan. tayo. kilos. higa. hinga. oo, hindi niya nakakalimutang huminga—hinding-hindi. dahil 'yon na lang ang palatandaang nabubuhay pa siya. isang muwestra ng santinapakan. mabigat na hingal ang kaniyang pinakawalan matapos ng kaniyang mahabang paglalakad. maghapon siyang nasa piyer. dahan-dahang nawawalan siya ng kasabay sa paglalakad. napalitan ng puting buhangin ang malalaking tipak ng bato, at ang kaninang tubig-esterong bumabalot sa kaniyang gomang bota ay napalitan ng mala-kristal na ampiyas ng tubig-dagat. dahan-dahang lumubog ang araw. ang asul na kalangitan ay panaka-nakang nakukulayan ng kahel, na nagiging lila, na sinasabuyan ng abo. mahusay ang mga kamay na mayroon ang pintor ng langit. at walang sinoman ang 'di natinag sa angking ganda ng lumalamlam na kalangitan. madalas, nakikita siyang mag-isa sa dalampasigan. nakatuon ang braso't kamay sa ibabaw ng tuhod, paibaba sa

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

talampakan. pilit na inaabot ng kaniyang mga daliri sa kamay ang kaniyang mga daliri sa paa. minsan na niyang naabot 'to. madalas na rin niyang ninanais na maging "palagi" ang "minsan". napakadalas. inaabot na naman pala muli ng mga alon ng dagat ang kaniyang talampakan. kung kailan ito naganap, hindi na niya alam. o, mas mabuting sabihin na pinili na lamang niyang 'wag "alamin"—alamin, bagkus ang bagay na 'yon ay batid na batid niya. batid niya ang koneksyon ng mga bulang naglalaho sa tuwing dumadampi ang tubig-alat sa matataba niyang daliri sa paa. mas pinili nga lang niya na 'di ito ipaalam. walang tiyak na araw kung kailan 'yon naganap, pero natitiyak niya na naging isa 'yong kaganapan—mapait na kaganapan. ang alon ng dagat, na banayad na humaplos sa kaniya ay minsan na ring humablot, nag-iwan ng mga galos at mga pasa. ayaw na pala niya ng palagiang minsan. ang tagal na. napakatagal na. hindi 'yon maitatanggi ng nangingintab niyang mukhang napunan ng gatla. nakita niya ang kaniyang sarili sa repleksyon nabuo ng tubig. sumisilip na pala ang mga puting uban sa kaniyang buhok. ang nunal niya'y mas nangulubot at nabalutan ng mga hibla ng buhok. buhok, napakaraming buhok. na unting-unting nagsisipaglagasan. humihiwalay sa kaniyang puyo. sumasama ang anit. kumakalbo sa malago't maitim niyang buhok noon. napatili siya sa nakitang pigura. isang larawan ng babaeng nawalan ng korona—ang malago't maitim na buhok.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

sinabuyan niya ng buhangin ang tubig. bumuo ito ng mga saluysoy na sumira sa repleksyon niya sa tubig-alat. tama, pagkasira—pagkawasak. kinuyom at kinuskos niya ang dalawang palad. nagbabakasakaling mapalitan ng init ang kaniyang nanlamig na kalamnan. tumayo na siya mula sa pagkakaupo. gabi na pala. kaya yata lumamig na ang tubig, pati ang simoy ng hangin, pati na rin siya. ginawi ng kaniyang mga paa ang tahak na alam na alam niya. malapit lang 'yon dito. napakalapit na. ang liwanag na umiinog sa loob ng mataas, malawak na silindrong pigura ay dahan-dahan niyang nalalapitan. animo'y isa siyang gamugamong pumapanhik sa liwanag ng aplaya. wala siyang pinagkaiba sa gamugamo—parehas silang [gamugamo] natatangay ng hipnotismong dulot ng huwad na liwanag. ilang hakbang na lang, malapit na siya sa lugar na tinuring na rin niyang tahanan. tamang lugar lang para sa kaniya ang malayo sa kanayunan; para sa kaniyang pagmumuni-muni't pamamanglaw. ayaw na ayaw niya na mapabilang sa iba— pero siya ang siya ng lahat. hindi man niya batid, o sadya lang niyang itinatanggi; ang pagiging siya ay di niya matatalikdan. may kung anomang batas na umiiral sa sangkalupaan. na walang sinoman ang makakapinid sa mga bagay na nakatakda. nakatakda siyang mapag-isa.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

napalulon siya ng laway. muling-nanumbalik ang hilakbot na kaniyang nararamdaman. na noon pa niyang pilit tinatakasan. sa unang pagkakataon niya nakita ang angking ganda ng dagat mula sa tuktok ng parola. ang liwanag mula sa buwan ay bumuo ng kaaya-ayang repleksyon ng bagong buwan, kasama ang mga banghay ng bitwin. napakaganda pala ng langit tuwing gabi. kung bakit ngayon lamang niyang napansin ito, ipinagkibit-balikat na lamang niya. napakaganda ng lugar na 'to, inay. napakaganda. mapalad ako't nagkaroon ako ng pagkakataong masilayan ang likha. ang buwan. ang bitwin. ang buhangin. ang liwanag ng parola. ang dagat. at ang mga alon, pumapatak ang mga luha niyang hindi nagpapipigil. kung masaya man siya, o malungkot, o nababalot ng dimaipaliwanag na poot—hindi natin alam. ang pagluha niya'y siya at siya lamang ang nakakaalam. ang hangin ay umihip sa gawing kanluran. nalanghap ito ng kaniyang ilong. sa una't huling pagkakataon ay naramdaman niya ang tunay na paghinga. napalingon siya sa matandang babaeng nakaupo sa kaniyang tumbang-silya; tumitingin mula sa parola, abala sa paggagantsilyo ng sulid at sinulid. nakita niya ang nanlalagas na buhok nito't nangungulubot na pangangatawan. ninais niyang lapitan at hagkan ang babaeng nakikita, pero hindi...hindi niya magawa. may kung anong kadenang humugpos sa kaniyang kamay at paa. bawat paghakbang at pagkilos niya'y napakabagal.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

sa unang pagkakataon, nilabanan niya ang kung anomang nakatakda. mas lalong nangilid ang luha sa kaniyang mga mata. ngunit, ang pag-iyak niya'y tahimik. walang maririnig na hikbi—pero sa loob-loob niya'y umaalimpuyo ang mga emosyon. tumutupok. inaangkin ang mga hindi na nahaplos. sa huli, bumitaw na rin siya. nakuntento na lamang siya sa pagsilay, sa matandang babaeng repleksyon ng kung anoman siya...sana. hindi niya naramdaman ang yakap. matagal na iyong nawala sa kaniyang sistema. namamanhid. pero, sa nakita niyang mga kamay mula sa kaniyang likod, alam niyang may nakayakap sa kaniya. ang yakap ba'y isang estado...o ang yakap ay isang emosyon? tanong niya sa kaniya. ituring na lamang natin sa ngayon bilang siyang estado ng pagdampi ng dalawang katawan, sagot sa kaniya. kung may iba pang kahulugan ang yakap, hindi ko alam. 'wag na lang nating alamin, inay. hindi na natin 'yon malalaman, malungkot niyang tugon. anak, naranasan ko. maging ikaw. tanda mo pa ba ang oyayi ko sa inyo sa dalampasigan? hindi ko alam, hindi ko na alam. may kung anong kumirot sa kaniyang dibdib. ina: alam kong alam mo ang tinutukoy ko. anak: pero, hindi tayo para makaramdam.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

ina: pero, tao ka. tao ako. anak: ...tao pa nga ba? nilingon na lamang nila ang matandang babae sa parola. nadiligan man ng mga luha niya ang ginagantsilyo, nagawa pa rin niyang ngumiti. isang ngiti ng pagtanggap matapos ng ilang taong pagdadalamhati. sa wakas, nalaman na rin niya ang sagot sa bugtong ng mga alon sa dagat. pati ng buhangin. pati ng dalampasigan. ng piyer. ng banyera. ng lahat—lahat ng nasulyapan niya. ang lahat ay nasagot ng isang salita. haraya.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

PERSONAL NA SANAYSAY

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

DO NOT, DONUT “Sa panahon ngayon, mahirap nang matukoy ang kaibahan ng masama’t mabuti.”

Alas nueve nang umaga nang matunton ko ang paborito kong cafe sa San Pablo City, Laguna. Bagamat maaliwalas ang pasilyo sa cafe, kapansin-pansin pa rin ang makulimlim na atmospera sa labas nito. Nanunuot na sa sweater ko ang lamig dulot ng pinaghalong samyo ng hangin mula sa labas at ang hanging bine-vent out ng aircon. Kaya, kahit wala naman sa plano ko ang bumili ng brewed coffee, napadukot na rin ako ng perang papel sa wallet ko. Sinamahan ko na rin ng isang Mocha Creme donut.

Nagpalipas muna ako ng ilang saglit, at ilang saglit pa...at ilang minuto pa. Malamig na ang in-order kong kape noong naisipan ko siyang inumin. Nakararamdam ako ng sugar rush dahil tadtad sa confectioner's sugar ang donut. At, wala pa rin akong makitang interesting subject sa pag-ii-stay ko sa pastry and coffee shop na 'yon. Maliban sa isang batang pulubi na ilang beses nang labas-masok sa cafeteria.

Hindi audible sa akin ang pinag-uusapan nila (dahil nasa likurang bahagi ako ng cafeteria. Pero, pansin ko ang pagtataas-boses ng cashier. Medyo nakakunot-noo na rin ito at nakapamewang. Medyo nadi-disappoint na ako roon sa cashier. Yes, granting na mayroon silang order na hindi sila maaring magbigay ng solicitation in any form, hindi ba sila puwedeng sumuway sa order na 'yon lalo na sa nangangailangan?

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Saglit kong tiningnan 'yong bata. Mababasa sa mukha niya ang pagkagutom, na para bang sa titig niya sa mga donut na nasa counter ay gusto niyang may isang donut na tumayo, tumalilis sa lalagyan nito't sumalpak sa kaniyang bibig na 'di pa nakakatikim ng ganoong pagkain.

Nakita ko ang ID ng cashier na may naka-intact na "TRAINEE" bilang etiketa. Siguro, kaya hindi siya para maglakas-loob na sumuway sa kanilang order ay sa kadahilanang maari siyang mapaalis sa trabaho nang wala sa oras.

Kaya heto ako, sa halip na umalis sa shop ay nagtagal pa lalo ako. Bumili na lamang ulit ako ng isang tasa ng kape (kahit pakiramdam ko ay magpa-palpitate na ako sa sobrang taas ng caffeine level nito). Nagpadagdag na rin ako ng honey-dipped donut na siyang iaabot ko roon sa batang pulubi pagkalabas ko.

Ilang minuto lamang, pumasok na ulit ang bata. Sa panahong 'yon, nasa loob ng kanilang working counter ang cashier. At ang bata, may mga salitang binabanggit. Hindi ko ma-distinguish ang sinasabi dahil pabulong niya yata ito sinasabi sa isa pang worker sa counter.

Hanggang sa, nagtaas na ng boses ang babaeng nasa counter: Counter: Aba, sumosobra na 'tong bata na 'to.

Pulubi: Ikaw naman kasi, hindi ikaw ang kausap ko! Bibigyan mo ba ako ng pera o ano?

Counter: Nakuha na 'yong hinihingian mo ng pera, kaya puwede bang umupo ka man lamang nang maayos? Hindi 'yong nakalupagi ka diyan.

Pulubi: Wala kang pake kasi hindi ikaw ang kausap ko.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Counter: Aba, walang modo kang bata ka.

Pulubi: Bigyan mo na lang kasi ako ng donut.

Counter: Kabibigay lang sa iyo kanina, a?

Pulubi: Gusto ko pa, e! Gutom pa ako.

Counter: Aba, may pera ka na nga...may donuts ka pa. Tinalo mo pa kami? Ni hindi pa nga ako nag-aagahan, e.

Napatingin sa akin ang babaeng nasa counter.

Napatahimik siya. Siguro, nagkaroon ng wilderness na rin dahil mukha akong nanunuod ng libreng drama sa kanila.

Tumikhim na lamang siya at tinungo ang fridge na nasa counter. Kumuha siya ng ilang tupperware at sinalpakan 'to ng candy thermometer.

Samantala ang batang pulubi, nanatili pa ring nasa loob.

Naglalakad-lakad sa pasilyas ng counter at nagtuturo ng donut. Hindi na lamang siya pinansin ng babaeng nasa counter. Pinagpatuloy ang pag-i-inventory ng mga supplies nila sa frigde.

Hindi ko namalayan ang pagdating ng babaeng kausap ng pulubi kanina, may dalang ilang barya at isang tasa ng kape.

Waitress: Ayan na 'tuy. May kape pa 'yan, ha?

Pulubi: (nagbilang ng barya) Waitress: Nabigay na ang gusto mo. Ano ang dapat mong sabihin? Salamat, 'di ba?

Pulubi: Magpapasalamat pa ba ako, e kulang nga itong ibinigay mong barya? Kulang ng piso, o.

Waitress: (nanatiling mahinahon) Binigyan ka na nga ng kape, e. Pasensya na, wala na kasing barya si Ate. Pulubi: Kasalanan mo 'yan. Sabi-sabi ka pa diyan ng limang piso, tapos kulang naman 'tong binigay mo?

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Counter: (hindi na nakapagtimpi) Aba, ibang klase ka ring bata ka, a? May pa-kape ka na nga't barya...ni hindi ka makapagpasalamat?

Pulubi: Magpapasalamat pa ako, e kulang nga?

Pulubi: At saka, ikaw ba ang kausap ko? Ni wala ka ngang binigay sa akin, e.

Pulubi: Gawin mo na lang 'tong sampung piso. Dagdagan mo rin 'tong donut ko.

Counter: Aba, sumosobra ka na ang tabas ng dila mo, a!

Tigilan mo kami kung ayaw mong ipadampot ka namin sa mga pulis.

Pulubi: Ulol. Bakit ako maniniwala sa'yo? Wala namang pulis dito. At saka, kayo diyan ang sasabi-sabi na limang piso ang ibibigay ninyo.

Pulubi: 'Yan kasi ang hirap sa inyong mga mayayaman, ni hindi ninyo kami binibigyan diyan?

Pulubi: Magpapasalamat ba ako rito? E ang 'tang ina na nga nitong buhay ko!

Counter: (kinausap ang waitress) Tawagin mo na si Ma'am, please.

Counter: At ikaw na bata ka, matututo ka naman ng magandang asal. Puwede bang magpasalamat ka naman?

Pulubi: Mukha mo. Pera muna.

Akmang tatayo na ako nang bigla akong hinarang ng kanilang manager.

Manager: Pasensya na po sa gulong 'to, Ma'am. Hindi bale po, libre na po namin 'yang coffee sa inyo. Kakausapin ko na 'yong bata.

Manager: (nakatingin sa bata) O, ayan, bente pesos.

Pulubi: Ayan, maayos. Nasaan na ang donut?

Manager: (tumingin sa babaeng nasa counter) Hintayin mo lang.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Inabutan na ng babaeng nasa counter ang donut. Nang makuha ng bata ang pera't pagkain, hindi na ito lumingon pa't umalis na lamang sa counter. Nagsalita naman ang babae: Counter: Baka naman siguro, puwede ka munang magpasalamat bago ka umalis?

Pulubi: 'Ge, salamat.

Waitress: Grabe kang bata ka.

Pulubi: Siya...salamat, tenkyu. Aarte, e!

Manager: And please, 'wag ka nang bumalik dito sa establishment na 'to. As much as gusto naming maging accomadating sa mga katulad mo, kung ganiyan ang ugali mo...'wag ka nang magpakita.

Walang tinugon ang bata. Basta na lamang siyang umalis. Napabuntong-hininga na lamang ang dalawang empleyado. Napahawak na lamang sa sentido ang manager.

At higit sa lahat, mas lalong naging mapait ang lasa ng libreng brewed coffee ko.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

TAMPOK NA SULATIN MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

DAANG TINAHAK "Lusing, nakailang bata ka kagabi?" garalgal na tinig ni Vivian, tiyahin kong nagmula sa bayan ng Sorsogon, Bicol.

"Anom. 'Yung tulô, pinanlilimos ko sa Quiapo. 'Yung saro, bantay sa banghay. 'Yung duwang magayon, sinalang ko na kaagad—do'n sa Pegasus." Kinumpas-kumpas ko pa ang mga kamay kong mala-paralisado dulot sa namumuong dugo nito.

"Pamalit sa mga nakurbat sa 'ting alaga? Good, Lusing.

Good." Kasunod nu'y sinutsot niya ang ga-hintuturong yosi.

Dumampi ang mainit-init na usok na kaniyang binuga sa impis kong mukhang tadtad na ng mga gatla.

Saglit akong nabahing. Kinusot-kusot ang aking sarat na ilong ng tuwalyang kahapon ko pa ipinapamunas sa 'king madungis na mukha. Ni hindi ko na pala naasikaso ang sarili ko buhat na rin ng buong araw na pagtatrabaho, ani ko.

"Nga pala, 'yung susunod nating raket ay sa Alabang.

Malapit sa Vikings," dagdag ni Bibeng, palayaw ko kay Tiya Vivian. "Madami-dami pa tayóng maipupuslit na mga bata na puwede nating ipuwesto sa Divisoria."

May kung anong puwersang dumampi sa akin upang matandaan ang buhay ko noon bago mag-Maynila. Naalala ko, may paborito kaming pasyalan ng mga anak ko—sina Tope at Poy. Matagal-tagal ko na nga rin palang hindi sila nabibisita sa Sorsogon simula ng namasukan ako rito sa Kamaynilaan. Napakatagal na.

Hindi nalalayo sa matataong bangketa ng Divisoria ang sa Sorsogon. Doon kami madalas mamasyal. Hilig nila Tope at

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Poy ang sorbetes—'yung nakalagay sa apâ. Gustong-gusto nila na dumarampi sa kanilang nanunuyong dila ang malamiglamig na panghimagas. 'Yung tipong guguhit sa kanilang ngala-ngala ang pamatid-uhaw na sensasyon; at natutunaw ito sa mainit nilang lalamunan.

Ang mga anak ko. Mga anak ko na matagal ko na ring hinding nakasasamâ. Miss na miss ko na sila. Kung hindi ko lang sana kinakailangang gawin ang trabahong ito para sa kanila—noon ko pa sana isinuka't itinakwil ito para magkasama-sama na muling kami.

Sandali akong mapatikhim. Nagmuni-muni. Napapikit. At ang malamlam kong mga mata'y agad nang lumuha. Dahandahan, na halos madama na ng aking pisngi ang pagtungo nito sa 'king mga baba. Panaka-naka akong suminghotsinghot, taas-babang gumagawi ang balikat, huminga gamit ang bibig dahil masyado nang barado ang aking ilong.

Pinunasan ko na lamang ang luha ko gamit ang likod ng aking palad.

Kaunting tiis na lamang mga anak ko, uuwi na ulit si nanay. Kaunting tiis na lang.

"Ano't pumapalahaw ka ng iyak d'yan? Putang ina mo talaga Lusing, nasaan ang askal at uragon mong asta sa mga dinudukot nating mga bata? Para kang birhen na winarak ang matres, naboboa ka na!" Patutsada ni Bibeng sa 'kin sabay hambalos ng bakal naming platito. Sinapo ko ang aking mga sentidong napuno ng mumô't pinagpispisang tuyö.

Napailing na lamang ako, saka bumuntung-hininga.

"Bibeng, hindi ba puwedeng maging ina man lamang ako sa mga anak ko?" pasuwal na tugon ko sa kaniya. Kinuyom

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

ang aking mga palad para mahinto ang kumukulo kong dugo na halos umabot na sa aking puyo.

"At kung hindi ka rin namang gaga't kalahati, ngayon mo pa nasabi 'yan? Tandaan mo, ako ang nagpasok sa 'yo sa kalakarang ito. Ako ang may dahilan kung bakit may nangunguyang pagkain ang mga anak mo. Pasalamat ka nga, tinanggap pa muli kita kahit ilan nang batang nakakaalpas sa'yo. Bakit, nagpapakaina ka ngayon, ha? Ngayon ka pa nagpakadakila, gayong imoral ka na rin naman? Putang ina mo lang, Lucita. Ang impokrita mo!"

Nagpanting ang dalawa kong tainga sa kaniyang binitawang mga salita. Agad na nagpakawala ng malakas na suntok sa kaniyang mukha. Bumusangsang ang kaniyang ilong at agad ding nagsipag-agusan na dugo nito. Mapula't malapot na dugo. Nakita ko lamang siyang nakalupasay— nakahalik sa lupa. Mas lalong nanlamlam ang aking mga mata, halos wala nang kaluluwa.

Ang alam ko na lamang, pinunasan ko ang nagdurugo at namamagang palad, pinagpagpagan ang mukha, at dalidaling tinahak ang pintuang palabas ng bungalow. ***** Isang maalinsangang tanghalian ang bumungad sa 'kin sa kahabaan ng Pasig. Halos pagpawisan sa ako sa tuwing tumututok sa akin ang nakakarimarim na init ng araw. Para akong isang taba ng baboy na lumalangoy sa kumukulong mantika—bawat pisik ng init ay mas lalong nagmamantika.

Muli kong ipinamunas ang tuwalya kong halos maging kakulay na ng Ilog Pasig, nanlilimahid na sa marusing kulay-itim.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Sumabay ako sa alon-alon ng mga tao. Paika-ika.

Tinatahak ng mga paa ang mga lugar na minsan ko na ring tinahak. Sa bawat taong napapadampi sa kalyado kong mga braso. Mga brasong ilang bata na rin ang inihablot at isinakay sa van. Mga brasong ilang beses nang kinalmot at kinagat ng mga nahuli kong kumpolan. Mga brasong minsan na ring nagbuhat ng kamay na bakal sa tuwing may mga nagnanais kumawala sa poder ni Mama Bibeng. Mga brasong naging suporta sa pagkalabit ng gatilyo ng baril.

Hindi ko maiwasang mapaisip. Sila ba'y tulad ko lamang din?

Sa paggalugad ng aking ulo habang tinatahak ang alonalon na mga tao, sandali akong napasinghap. Napalingon sa daang tinatahak. Sandaling kinapa-kapa ang pinaglumaang maong at baka-sakaling may natitira pang yosi. Kinupit ko ‘to sa makipot kong bulsa, sinindihan, at hinayaan ang mga usok na umukopa ng bawat sulok at espasyo ng aking mukha.

Sa lipunan nating kinalalagakan, maari lamang tayong mamili sa dalawang daan—ang maging biktima o ang mambiktima. Mas pinili ko ang daan na kung saan wala akong makitang masama—ni marinig na masama. Dahil ako mismo ang kampon ng kasamaan.

Bawat pagsususot at pagsinghot ko ng yosi ay agad kong nararamdaman ang pagguhit ng mainit-init na usok sa aking lalamunan. Initsa-itsa ko pa ang abuhang baga na natupok mula sa nasusunog na tobako.

Ilang araw na rin pala noong napagdesisyunan kong isuplong si Bibeng sa kapulisan. Ngayon lamang ako nagkaroon ng lakas ng loob upang gawin kung ano ang sa tingin kong nararapat. At alam ko, hindi malabong

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

pagbabayaran ko rin ang mga kasalanan ko. Masisisi ba ninyo ako gayong nangangailangan lamang din naman ako?

Hindi pa. Hindi pa huli ang lahat upang imulat ang aking mga mata—at tumahak sa daang nararapat. Ang tamang daan sa salu-salungat na mga daan.

Sa ilang minuto kong paglalakad ay nakatagpuan ko na rin ang liwanag. May katapusan din pala ang lumulukob na dilim sa akin. Nasapol ng aking mga titig ang isang palaruan.

Punung-puno ng mga tsikiting!

Tatalon-talon, tatalon-talon. Takbo rito. Takbo roon.

Panandalian akong ngumiti. Iwinaksi ang pait ng reyalidad na isinampal sa 'kin. Masarap din pala ang minsanang pagtakas sa tunay na mundo. Sa mundong puno ng kasinungalingan. Sa mundong lahat tayo ay biktima. At ang hustisya ay nasa kamay ng mga nasa itaas—sa mga nambibiktima. ***** "Hoy Lusing, napakarami mo nang utang sa akin! Kung hindi mo kayang bayaran, tanggapin mo na lang ang iniaalok kong trabaho!" Tanda kong bulyaw sa akin ni Mama Bibeng.

"B-Baka kako'y may ibang maari namang pagpasukan ako. Puwede naman akong kasambahay, o kusinera. Dae ba pe'de digdi?" Nangangatal kong pakiusap sa kaniya.

Nagpapadyak ang paa ng mataba kong tiyahin.

Damang-dama ang dagliang pagyanig. "Putang ina’t gagita mo lamang talaga, pa'no mo ako mababayaran niyan agad?

Baka nga ni pangkain mo, hindi matustusan ng mga sideline na sinasabi mo? Maynila ito, Lusing. Hindi probinsya!"

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

Hikahos na hikahos kami sa pamumuhay sa Sorsogon nang yumao ang aking asawa. Nabaon kami sa utang. Sa punerarya. Sa sakahan. Sa kamag-anak. Sa pagpaaral sa aking mga anak. Sa lahat-lahat.

Lahat na ng maaring kong mapagkunang-kita ay pinasok ko. Maging ang tubigan at palayan namin ay naibenta ko na, mapakain man lamang kahit kanin at asin ang mga anak ko— dalawang beses, kada araw.

Wala na akong magawa kundi ang huminga nang malalim, ikuyom ang mga palad, at buong-loob na tanggapin ang alok ni Mama Bibeng bilang sindikato.

Hanggang sa nakasanayan ko na rin ang ganitong buhay. Pupuwesto sa mataong paligid. Mag-aabang ng mga bata. Magpapanggap na napilayan o naligaw.

Magpapasama sa kanila. Hanggang sa matungo namin ang isang eskinita kung saan nakaparada ang aming van.

Doon ay isa-isa silang bubusalsalan, tatalian ang buong katawan, at ibabiyahe patungo sa mga aming bodega.

Saka sila pahihirapan. Bubuhusan ng kumukulong tubig.

Hahampasin ng dos por dos. Tatatakan gamit ng bakal na pinanday sa nagbabagang apoy. At saka sila babalaan na kapag kumawala ay manganganib—hindi lamang ang buhay nila—pati na rin ang kanilang pamilya.

Tatlong taon kong binuhay ang aking mga anak sa ganitong pamumuhay. Tatlong taong pinipilas ang papel ng kalendaryo sa nagbabagang apoy—sa realidad—sa impyerno. Akala nila, ganap ko nang naisakatuparan ang pangarap ng mga anak ko sa akin bilang abogada sa isang

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

trial court. Ang hindi nila alam, ako na pala ang kinakailangang kastiguhin ng mga pulis at abogado.

Sandali naman akong napangiti noong nakita ko ang dalawang paslit—kahawig ng aking mga anak, papalapit sila sa kinapupuwestuhan ko.

Nanginginig ang kalamnan ko sa kanilang presensya kaya napagdesisyunan ko na lamang ang lumayo't tumalikod.

Sa paglingon ko patalikod, namataan ko si Mama Bibeng. Nakabanda ang kaniyang ilong na sinuntok ko kanina lamang, kasama niya ang kaniyang mga alipores. May hawak silang mga baril. Nanigas ang aking buong pangangatawan sa aking nakita. Ninais kong tumakbo, pero sa hindi ko malamang dahilan, huminto ang sistema ng aking katawan sa mabilis na pagragasa ng oras.

Nagpanting ang aking paningin. Wala na akong makita.

Wala akong marinig. Ang hustisya na aking inaakalang makakamit ko'y siya pa palang ikakapahamak ko.

Ngumisi na lamang ako. Akala ko'y isang daan lamang ang matatahak ko. Maari rin pala akong mambiktima—at mismong maging biktima—sa hustisyang sala ang timbangan.

Saka na lamang naging konektadong ruta sa akin ang lahat. Isang telon ang lumabas sa aking paningin.

Nagpapalabas ng iba’t ibang imahen, mga alaala, mga memoryang kahit papano’y bumuo ng mga bitak sa’king pagkatao. Napangiti ako sa’king nakita.

Poy, Tope. Nakikita ba ninyo ako? Naririnig ba ninyo?

Mga anak, nandito na ulit si Inang. May dalang matamis na

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

sorbetes na nasa apa. Hindi na ulit aalis si Inang, mga anak ko. Nandito na ulit ako. ‘Wag! ‘Wag! Ba’t kayo pumupunta diyan? Anak, ayaw ba ninyong makasama ako? Ayaw ba ninyong makumpleto tayo? Hindi, ‘wag mong kunin ang mga anak ko!

Hayop ka, ‘wag mo silang pagkakitaan. Hindi mo alam ang hirap na dinanas ko para mabuhay lang sila. Impokrita ba kamo? Hahaha! MGA TIMANG! KAYO, KAYO ANG MGA IMPOKRITO NG LIPUNAN NA ‘TO. Mga buwitre. Mga cogon.

Mga halimaw. Kayong mga nangunguha ng kung anong nasa akin. Kasalanan mo ‘to, ikaw—ikaw na niluluhuran ng mga tao’t sinasamba. Para ba sa akin ang lahat ng pagdurusang ‘to? Para kanino ba ang kasiyahan dito sa mundo? Hindi ba puwede sa amin?

Pumatak na ang unang tikatik ng ulan sa nanunuyong ruta. At sa sandaling yaon, nababatid kong nakiluha na rin sa akin ang langit.

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ

esperma: zine ng samu’t saring akdang nabuo mula sa latiti ng kandila

MARIA

KRISTELLE

JIMENEZ